ՀՈԳԵՒՈՐ ՀԱՑ / SPIRITUAL BREAD Երեքշաբթի/ Tuesday 28 Յուլիս/ July, 2020- No. 101
920 Progress Ave. Toronto, ON, M1G 3T5 Tel: 416 431 3001 www.TorontoArmenianChurch.com / info@TorontoArmenianChurch.com
ՏԷՐՈՒՆԱԿԱՆ ԱՂՕԹՔ Օրհնեալ Տէր մեր Յիսուս Քրիստոս. ամէն: Հայր մեր, որ յերկինս ես, սուրբ եղիցի անուն քո: Եկեսցէ արքայութիւն քո, եղիցին կամք քո որպէս յերկինս եւ յերկրի: Զհաց մեր հանապազորդ տուր մեզ այսօր, եւ թող մեզ զպարտիս մեր, որպէս եւ մեք թողումք մերոց պարտապանաց: Եւ մի տանիր զմեզ ի փորձութիւն, այլ փրկեա զմեզ ի չարէ: Զի քո է արքայութիւն եւ զօրութիւն եւ փառք յաւիտեանս. ամէն։ ԸՆԹԵՐՑՈՒՄ ՄԱՏԵԱՆ ՈՂԲԵՐԳՈՒԹԵՆԷՆ (ՆԱՐԵԿ) ԲԱՆ Զ ՍՐՏԻ ԽՈՐՔԵՐԻՑ ԽՈՍՔ ԱՍՏԾՈՅ ՀԵՏ Ա Բայց ի՞նչ բարիք ինձ եւ կամ ի՞նչ օգուտ, Եթէ շարելով տողերն այս ողբիս ես յուսալքուեմ Ու դուրս չթափեմ խօսքի խարանով Մահացու վէրքիս շարաւն ամբարուած, Եւ կամ սրտիս մէջ կուտակուած ցաւի, Հոգեկան խիթի ծանրութիւնն ամբողջ Զզուանք պատճառող մատնամխութեամբ ի դուրս չփսխեմ: Բ Եւ քանզի արժանի չեղա պարծենալու փառքով սրբերի հետ, Որոնց բերանները լի են ծիծաղով, եւ շրթունքները` ցնծութեամբ, Ըստ առակողի եւ սաղմոսողի,2
Ուստի եւ երկրորդ կարգին դիմեցի, Որպէսզի այստեղ յիշատակեմ ես իմ նմաններին, Թէեւ իմ բարքի թերութիւնների հետ համեմատած` Նոյնիսկ նրա՛նք էլ բարձր են ինձանից, Ինչպէս ապաշխարողը` չապաշխարողից: Այսպէս, տօնելի եղաւ Մանասեն, Պատիւ ստացաւ ե՛ւ փարիսեցին, Զի ես նրանից աւելի՛ դաժան ամբարիշտ եղա: Գովուեց անառակ որդին, քանի որ չեղաւ նա ինձ պէս անդարձ ուխտազանց: Յիշուեց կեղծաւոր որդին Ամասիայի, Որ չեղաւ ինձ չափ ապերախտ սաստիկ եւ շնորհուրաց: Օրհնութիւն առաւ աւազակն անգամ, որ դատախազն է անհաւատների. Պոռնիկ կինն անգամ պատիւ ստացաւ, իբրեւ նախամայր զղջացողների: Գ Փարաւոնից ոչ պակաս կարծրացրի ես իմ սիրտը. Ծփացի մրրիկներից հուզուած ծովի նման. Չսարսեցի սաստիկ քո հրամանից ու չպատկառեցի այնքան, Որքան մեծածուփ ծովի ալիքներն իրենց ափերից: Իմ գործերի չափն ու քանակը որոշելու համար աւազակոյտը վերջացաւ, Պակասեցին նրանց անբաւ շեղջերը` չափելու կուտակումներն իմ անօրէն արարքների: Դ Թէպէտեւ թուով շատ են ծովափին համահաւաքուած աւազները, Բայց չունեն նրանք ծնունդ եւ աճում, Իսկ իմ մեղքերը ու յանցանքները այնքան շատ են, որ յիշել չի լինի,3
Մէկն իր ծնունդով եւ մէկ ուրիշն իր շառաւիղներով. Մէկն իր բծերով, միւսն` արկածներով Մէկն իր փշերով, միւսն` արմատներով. Մէկն իր կազմութեամբ, եւ մէկ ուրիշը իր պտուղներով. Մէկն իր մասերով, միւսը` ճիւղերով. Մէկն իր ոստերով, միւսն իր ցողունով. Մէկն իր ճանկերով, միւսը` մատներով. Մէկն իր խլրտմամբ, եւ միւսն իր ուժով. Մէկն իր ազդեցութեամբ, միւսն օրինակներով. Մէկն իր հետքերով, միւսը` մնացորդներով. էկն իր ստուերներով եւ մէկ ուրիշն իր մթութիւններով. Մէկն իր յարձակմամբ, միւսն` հնարքներով. Մէկն իր պատրութեամբ, միւսն իր դիտաւորութիւններով. Մէկն իր գրոհով, միւսը` չափերով. Մէկն իր խորութեամբ, միւսը` գարշանքներով. Մէկն իր կայծերով, միւսն իր կրքերով. Մէկն իր մթերմամբ, միւսն իր գանձերով. Մէկն իր ցնցուղով, միւսն` աղբիւրներով. Մէկն իր գետերով, միւսն իր շանթերով. Մէկն իր հրդեհներով, միւսն իր ամօթով. Մէկն իր վիհերով, միւսն` անդունդներով. Մէկն իր բորբոքումներով, միւսն` աղջամուղջներով. Մէկն իր ամպրոպներով, միւսն իր կայլակներով. Մէկն իր հորձանքով, միւսն` հեղեղներով ու սառոյցներով. Մէկն իր դռներով, միւսը` շաւիղներով. Հնոցն իր տապով, կրակն իր գոլորշիներով. Ճարպի հալոցն իր ճենճերումներով. Օշինդրը իր դառնութիւններով. Կործանարարն իր հպատակներով. Բռնաւորն իր հելուզակներով. Գոռոզն իր սպառազէններով. Աւազակապետն իր գումարտակներով. Գազանն իր կորիւններով. 4
Խածանողն իր ծակոտուածքներով, Եւ ապականութիւն գործողն իր նմաններով: Ե Սրանք են ահա հոգիներն համայն մեր ապականող Գլխաւոր մեղքերն իրենց ենթակայ եւ ստորադաս բոլոր մասերով, Որոնցից իւրաքանչիւրը բաղկացած է բիւր-հազարներից: Իսկ ամբողջական թիւը իմանալ կարող է լոկ նա՛, Որը մեր կողմից չեղեալ համարուածները Տեսնում է, որպէս արդէն գոյութիւն ունեցող գործեր: Արդ, եթէ մէկը չխաբի իրեն կամ չձեւանայ Ու չանհաւատի կեղծաւորաբար, եւ պարզ ու հասարակ վարուի, Ճանաչի իրեն որպէս մարդ մահկանացու, Համարի երկրածին իրեն եւ իր չափի ու սահմանի մէջ մնայ,Այդպիսին պէտք է հասկանայ, որ ես զուր չգրեցի Մեղքերի բոլոր դէպքերը այստեղ, Որոնց գլխաւոր մասերը մէկ-մէկ թուեցի վերեւ, Կամ ամբողջութեամբ չսահմանեցի իսկութիւնը ես Այն տեսակ-տեսակ սխալանքների, Որոնք պտտւում, գալար են գալիս մեր բնութեան մէջ: Այլ բիւրաւոր չար արգասիքներից միայն մի փոքրիկ չափով ցոյց տուի, Մնացածները թողնելով, որ դուք սրանց միջոցով ուսումնասիրէք, Թէեւ ո՛չ լրիւ եւ ամբողջապէս: ԱՂՕԹՔ Տէր ողորմեա, Տէր ողորմեա, Տէր ողորմեա: Տէ՜ր Աստուած մեր, այս գիշերը եւ ամէն ժամանակ խաղաղութեամբ Դո՜ւն պահէ զմեզ։ Մեր մտածումները եւ խորհուրդ5
ները Քու սուրբ երկիւղիդ վրայ բեւեռուած պահէ։ Որպէսզի՝ միշտ քեզմով պահպանուած ըլլանք թշնամիին որոգայթներէն, եւ Քեզի օրհնութիւն եւ փառք մատուցենք, Հօր եւ Որդւոյ եւ Սուրբ Հոգւոյդ, այժմ եւ միշտ եւ յաւիտեանս յաւիտենից. Ամէն։ ՅՈՎՀԱՆՆԷՍԻ ԱՒԵՏԱՐԱՆԷՆ 16.33 -17.8 Այս բաները խօսեցայ ձեզի, որպէսզի խաղաղութիւն ունենաք ինձմով. աշխարհի մէջ տառապանք պիտի ունենաք, բայց քաջալերուեցէ՛ք, ես յաղթեցի աշխարհին»: Երբ Յիսուս խօսեցաւ ասոնք, բարձրացուց իր աչքերը դէպի երկինք եւ ըսաւ. «Հա՛յր, ժամը հասած է. փառաւորէ՛ քու Որդիդ, որպէսզի քու Որդիդ ալ փառաւորէ քեզ, քանի իշխանութիւն տուիր իրեն ամէն մարմինի վրայ, որ տայ յաւիտենական կեանքը բոլոր անոնց՝ որ տուիր իրեն: Եւ սա՛ է յաւիտենական կեանքը.- ճանչնալ քեզ՝ միմիայն ճշմարիտ Աստուածը, ու Յիսուս Քրիստոսը՝ որ դուն ղրկեցիր: Ես փառաւորեցի քեզ երկրի վրայ. աւարտեցի այն գործը՝ որ տուիր ինծի ընելու: Եւ հիմա, Հա՜յր, փառաւորէ՛ զիս քու քովդ այն փառքով՝ որ ունէի քովդ աշխարհի ըլլալէն առաջ: Բացայայտեցի քու անունդ այն մարդոց՝ որ տուիր ինծի աշխարհէն: Քուկդ էին՝ եւ ինծի տուիր զանոնք, ու պահեցին քու խօսքդ: Հիմա գիտցան թէ ամէն ինչ որ տուիր ինծի՝ քեզմէ՛ է. որովհետեւ այն խօսքերը որ տուիր ինծի՝ ես տուի անոնց, անոնք ալ ընդունեցին եւ ճշմա՛րտապէս գիտցան թէ ես քեզմէ՛ ելայ, ու հաւատացին թէ դո՛ւն ղրկեցիր զիս: ԲԺՇԿՈՒԹԵԱՆ ԱՂՕԹՔ Տէր ողորմեա, Տէր ողորմեա, Տէր ողորմեա: Փարատէ՛ ցաւերը եւ բժշկէ՛ հիւանդութիւնները 6
քու ժողովուրդէդ, Տէր Աստուած մեր եւ բոլորին կատարեալ առողջութի՛ւն շնորհէ` Քու ամենայաղթ խաչիդ նշանով, որուն միջոցով մարդկութեան տկարութիւնը վերցուցիր եւ դատապարտեցիր մեր կեանքի եւ փրկութեան թշնամին: Դուն ես մեր կեանքն ու փրկութիւնը, բարերար եւ բազումողորմ Աստուած. միայն Դո՛ւ կրնաս ներել մեր մեղքերը եւ մեզմէ հեռացնել ախտերն ու հիւանդութիւնները. Քեզի յայտնի են մեր կարիքները: Բարիքներ պարգեւող, առատ ողորմութիւնդ պարգեւէ՛ քու արարածներուդ՝ իւրաքանչիւրին ըստ իր պէտքին, որովհետեւ արարածներուդ միջոցով միշտ կը գովաբանուի Ամենասուրբ Երրորդութիւնդ. Այժմ եւ միշտ եւ յաւիտեանս յաւիտենից. ամէն: ՔԱՐՈԶ Սուրբ Խաչով Տիրոջը աղաչենք, որպէսզի սրանով փրկէ մեզ մեղքերէն եւ Իր ողորմութեան շնորհով պահէ մեզ: Ամենակալ Տէր Աստուած մեր, ապրեցու՛ր եւ ողորմէ՛: ՊԱՀՊԱՆՈՒԹԵԱՆ ԱՂՕԹՔ Տէր ողորմեա, Տէր ողորմեա, Տէր ողորմեա: Պահպանիչ եւ հաւատացեալներու յոյս, Քրիստոս Աստուած մեր, պահէ պահպանէ եւ օրհնէ Հայոց ազգը եւ Հայաստանեայց Եկեղեցին. Քու Սուրբ եւ պատուական Խաչիդ հովանիին ներքեւ, խաղաղութեան մէջ. փրկէ եւ ազատէ երեւելի եւ աներեւոյթ թշնամիներէն, 7
արժանաւորէ գոհութեամբ փառաւորենք Քեզ ընդ Հօր եւ Սուրբ Հոգւոյն. այժմ եւ ﬕշտ եւ յաւիտեանս յաւիտենից. ամէն: ՏԷՐՈՒՆԱԿԱՆ ԱՂՕԹՔ Օրհնեալ Տէր մեր Յիսուս Քրիստոս. ամէն: Հայր մեր, որ յերկինս ես, սուրբ եղիցի անուն քո: Եկեսցէ արքայութիւն քո, եղիցին կամք քո որպէս յերկինս եւ յերկրի: Զհաց մեր հանապազորդ տուր մեզ այսօր, եւ թող մեզ զպարտիս մեր, որպէս եւ մեք թողումք մերոց պարտապանաց: Եւ մի տանիր զմեզ ի փորձութիւն, այլ փրկեա զմեզ ի չարէ: Զի քո է արքայութիւն եւ զօրութիւն եւ փառք յաւիտեանս. ամէն։ Օրհնեալ ըլլաք Սուրբ Հոգիին շնորհներով, խաղաղութեամբ գացէք եւ Տէրը ձեր բոլորին հետ ըլլայ. ամէն։
֍
8
LORD’S PRAYER Blessed be our Lord Jesus Christ. Amen. Our Father, who art in heaven, hallowed be thy name; thy kingdom come; thy will be done on earth as it is in heaven. Give us this day our daily bread; and forgive us our trespasses, as we forgive those who trespass against us; and lead us not into temptation; but deliver us from evil. For thine is the kingdom and the power and the glory unto the ages of ages. Amen. READING: FROM MADYAN VOGHPERKOUTYAN (NAREG) Prayer 6 Speaking with God from the Depths of the Heart A What use, what good is it to me to exhaust myself with this stream of words, the voice of my sighing heart? Would it not be better to lance the accumulated words, like deadly pus, or with fingers in the throat, to vomit up the heaviness of my heart, weighed down with the wounds of my soul? B And since I was not found worthy of sharing in the glory of the saints with their blissful laughter and smiles, as described by the proverb teller 9
and psalmist, I shall be granted the second rank, the rank where people like me are assigned. But in view of the error of my ways, even they are superior to me just as the penitent is superior to the impenitent. Manasseh should be celebrated, when compared with the excess of my transgressions. The Pharisee should be honored when compared with my foul baseness. The Prodigal Son should be praised when compared to the betrayal of my vows. The deceit of the Amasseh’s son should be commended, when compared with my thankless ingratitude. More blessed is the thief who was prosecutor of the faithless. More honorable is the prostitute, the example and the mother of all repentant. C No less than Pharaoh have I hardened my heart. No less blameworthy than the frenzied Israelite mob, have I rebelled against my creator. No less than the enemies of God have I taken the battlefield, and I did not refrain from denying the creator of all from nothing. I make waves like the turbulent sea during a storm, but I do not tremble, humbled by your severe commandment, like the waves of the sea against the shore. My countless misdeeds are measured like mounds of sand. The boundless accumulation is less than the 10
mass of my lawlessness. D For although small things mount up as sands on the shore, nevertheless, they are unique and distinct in their origin and increase, and like my transgressions, so countless that they are impossible to comprehend: one with its kith, the other with its kin, one with its defects, the other with its dangers, one with its thorns, the other with its roots, one with its stem, the other with its fruits, one with its limbs, the other with its branches, one with its shoots, the other with its joints, one with its claws, the other with its fingers, one with its shakiness, the other with its sturdiness, one with its causes, the other with its effects, one with its imprint, the other with its traces, one with its shadow, the other with its darkness, one with its tactics, the other with its strategy, 11
one with its guile, the other with its intent, one with its trajectory, the other with its size, one with its depth, the other with its baseness, one with its spark, the other with its passion, one with its goods, the other with its treasures, one with its pipes, the other with its fountain, one with its torrents, the other with its lightening, one with its flames, the other with its shame, one with its pits, the other with its abysses, one with its embers, the other with its dullness, one with its thunder, the other with its raindrops, one with its currents, the other with its floods and frost, one with its gates, the other with its roadways, the furnace and its heat, the fire and its fumes, the melting tallow and its scent, the wormwood tree and its bitter sap, the destroyer and its victim, the thief and his assassins, the bully and his accomplices, 12
the master and his servants, the beast and its whelps, the biter and the bitten, the corrupter and its imitator. E And these are but the main categories of the soul’s common afflictions. They are further divided into smaller classes, each of which has thousands upon thousands of subclasses, but the total number can be comprehended only by the one who sees as done that which is scripted in us. If a person does not indulge in self-deception nor put on a mask, and is not tricked by lack of faith, but has self-knowledge, and senses our common human nature, and is cognizant of being earth born and knows our proper place and limitations, then he shall understand this list of attributes, not as some meaningless scribble, nor as a complete description of even the essential types and kinds of imperfections whirling in our nature. Rather, he will know that I have identified certain seeds of the thousands of evils, and even if through these he learns of others, he realizes that even these categories are not enough. PRAYER Lord have mercy. Lord have mercy. Lord have mercy 13
O Lord our God, keep us in peace during this night and at all times with holy reverence. Direct our minds and thoughts so that we may at every hour be protected by you from the temptations of the adversary. And may we offer to you praise and glory, to the Father and to the Son and to the Holy Spirit; now and always and unto the ages of ages. Amen. GOSPEL ACCORDING TO JOHN: 16.33 -17.8 “I have told you these things, so that in me you may have peace. In this world you will have trouble. But take heart! I have overcome the world.” After Jesus said this, he looked toward heaven and prayed: “Father, the hour has come. Glorify your Son, that your Son may glorify you. For you granted him authority over all people that he might give eternal life to all those you have given him. Now this is eternal life: that they know you, the only true God, and Jesus Christ, whom you have sent. I have brought you glory on earth by finishing the work you gave me to do. And now, Father, glorify me in your presence with the glory I had with you before the world began. “I have revealed you a to those whom you gave me out of the world. They were yours; you gave them to me and they have obeyed your word. Now they know that everything you have given me comes from you. For I gave them the words you gave me and they accepted them. They knew with certainty that I came from you, and they believed that you sent me. PRAYER FOR THE SICK Lord have mercy. Lord have mercy. Lord have mercy 14
Dispel the pain and heal the sickness of thy people, Lord our God and grant to all perfect health by the sign of thine all-conquering cross through which thou removed the weakness of mankind and condemned the enemy of our life and salvation. Thou art our life and salvation, beneficent and all merciful God, who alone can forgive us our sins and remove diseases and sickness from us, to whom are known our needs and necessities. Bestower of gifts, grant thy bounteous mercy to thy creatures according to their individual needs, through whom thy Holy Trinity is always glorified and praised, now and always and forever and ever. Amen. LITANY By the Holy Cross let us beseech the Lord, that through it he may deliver us from our sins and save us by the grace of his mercy. Almighty Lord our God, save us and have mercy upon us. PRAYER OF PRESERVATION Lord have mercy. Lord have mercy. Lord have mercy Guardian and hope of the faithful Christ our God, guard, protect and bless Armenian Nation and Armenian Church, under the shadow of Thine holy and precious Cross in peace. Deliver from enemies visible and invisible. Make us worthy to give thanks to Thee and to glorify Thee with the Father and the Holy Spirit, now and forever and unto the ages of ages. Amen. LORD’S PRAYER Blessed be our Lord Jesus Christ. Amen. Our Father, who art in heaven, hallowed be thy name; 15
thy kingdom come; thy will be done on earth as it is in heaven. Give us this day our daily bread; and forgive us our trespasses, as we forgive those who trespass against us; and lead us not into temptation; but deliver us from evil. For thine is the kingdom and the power and the glory unto the ages of ages. Amen. May you all be blessed by the grace of the Holy Spirit. Depart in peace and the Lord be with you all. Amen.
16