Spiritual Bread - Հոգեւոր Հաց -September 2, 2020 by torontoarmenianchurch

ՀՈԳԵՒՈՐ ՀԱՑ / SPIRITUAL BREAD Չորեքշաբթի/ Wednesday 2 Սեպտեմբեր/ September, 2020- No. 121

920 Progress Ave. Toronto, ON, M1G 3T5 Tel: 416 431 3001 www.TorontoArmenianChurch.com / info@TorontoArmenianChurch.com

ՏԷՐՈՒՆԱԿԱՆ ԱՂՕԹՔ Օրհնեալ Տէր մեր Յիսուս Քրիստոս. ամէն: Հայր մեր, որ յերկինս ես, սուրբ եղիցի անուն քո: Եկեսցէ արքայութիւն քո, եղիցին կամք քո որպէս յերկինս եւ յերկրի: Զհաց մեր հանապազորդ տուր մեզ այսօր, եւ թող մեզ զպարտիս մեր, որպէս եւ մեք թողումք մերոց պարտապանաց: Եւ մի տանիր զմեզ ի փորձութիւն, այլ փրկեա զմեզ ի չարէ: Զի քո է արքայութիւն եւ զօրութիւն եւ փառք յաւիտեանս. ամէն։ ԸՆԹԵՐՑՈՒՄ ՄԱՏԵԱՆ ՈՂԲԵՐԳՈՒԹԵՆԷՆ (ՆԱՐԵԿ) ԲԱՆ ԻԱ ՍՐՏԻ ԽՈՐՔԵՐԻՑ ԽՈՍՔ ԱՍՏԾՈՅ ՀԵՏ Ա Եւ քանի որ ես ինքս ինձ անձամբ մատնեցի մահուան իմ ինքնագրութեամբ, Ու չկանգնեցի երբէք ինչպէս մարդ` ոտքի, Ոչ էլ ստացայ սիրտ բանականի, Գրքի համաձայն, Չթողի նախկին մեղանչումներն իմ ու չփոխուեցի, Չընթացայ ուղիղ ճանապարհով ես,Ինչո՞ւ խաւարի հետքերը խոտոր ցոյց չտամ ես այս խօսքիս սկզբում: Ուստի նախընթաց խօսքերի իմաստն ու ձեւն անփոփոխ պահելով, այստեղ, Ըստ այդմ պիտի ես խոստովանեմ Մնացած բոլոր չարութիւններս` յաջորդ տողերով: 2

Բ Արժանապատիժ ժանտագործս օտար` Գունդը Բելիարի աճեցրի անսաստ իմ ընթացքով: Ճարպիկ, խաբեբայ եւ գարշօրէն պարող դեւերի համար Կաքաւումներ, կայթեր, ցոյցեր ու վազքեր պատրաստեցի ես իմ ծուլութեամբ, Եւ ընդունեցի դահիճներից այդ կործանուած` Հարուածներ գաղտնի եւ խոցեր անյայտ: Քրիստոսի խաչով չհալածեցի ես այդ վտարուածներին, Այլ առաւել եւս զօրացրի նրանց: Հեգ ողորմելուս անօրէնութեան հետեւանքով Հայհոյւում է Յիսուսիդ անունն այսականների մէջ, Ինչպէս մի ժամանակ հեթանոսների մէջ` Իսրայէլի պատճառով: Ես ինքս իմ ձեռքով տնկեցի իմ մէջ Ապականարար եւ վնասակար բազում պատուհասներ` Հոգուս ծաղիկն ուտող եւ սպառող ժանգն ու թրթուրը եւ այլ ուտիչներ, Որոնց սուրբ Հովելն է նկարագրում իսրայելացոց երկրի համար Իբրեւ օրինակ աւազակների եւ չար ոգիների` իր հրաշակերտ ողբերգութեան մէջ: Սատակեցնելու փոխարէն` իմ մէջ ինքս ստեղծեցի, աճեցրի նրանց, Եւ իմ անձի դէմ հաւաքեցի բիւր մահազէն մարտիկներ. Շուրջս անպատկառ եւ անիրաւ կշտամբիչներ գոյացրի. Զինեցի իմ դէմ անզգամ եւ անպարտելի հակառակորդներ. Քաղցրի փոխարէն դառնութիւնն առա ինձ իբրեւ բաժին` Ես` արարչի դէմ նենգաւորս միշտ եւ բանսարկուի հանդէպ` հաւատարիմ:

Գ Աւա՜ղ աղէտիս, վիշտ ու վտանգիս, մթին ամօթիս եւ անարգանքիս. Ես ինչպէ՞ս հիմայ պիտի հանդգնեմ խօսքերս յայտնապէս հրապարակել: Մեծ է գուժկան ձայնս ու բարձրաղաղակ բողոքն իմ ահա յոյժ անտանելի: Քանզի եթէ հնար լիներ հոգիս տեսնել, Պիտի երեւար, թէ ո՜րքան տգեղ է նա, տկար եւ ազազուն, Հեծեծագին ցաւերով մատնուած ծայրաստիճան վարանումի, Եւ մրոտուած, աղտոտ գոյնով զազրելի, ինչպէս մեհեանի պաշտօնատար, Զի միեւնոյնն է, թէ`սպասարկել կուռքին ձուլածոյ եւ կամ ծառայել մեղքերի ախտին: Դ Արդ, ես քայլեցի կորստեան այս խաւարահետ ճանապարհով Եւ ցանկալի բաժինը դարձրի անկոխ անապատ, Ինչպէս մեղադրում է մարգարէն Իսրայէլի քահանաներին: Եւ ես, որ տմարդների կարգն եմ դասուած` ինչպէ՞ս համարեմ ինձ մարդ. Ինչպէ՞ս անուանուեմ բանական, երբ կցորդուել եմ յիմար անբաններին, Ինչպէ՞ս կարող եմ կոչուել տեսանող, երբ խաւարել եմ ներքին լոյսս ես, Ինչպէ՞ս համբաւուեմ ես իմացական, երբ իմացութեանս դռներն են փակուել, Կամ ինչո՞վ ցոյց տամ ինքս ինձ որպէս պատկեր Աստծոյ անեղծ եւ անմահ, երբ անձնասպան եմ եղել հոգեպէս. 4

Եւ ոչ իսկ շարժուն եւ կամ շնչաւոր կարող եմ կոչուել, թո՛ղ թէ հոգեւոր եւ իմացական: Ե Անօթների մէջ անպիտան եմ ես եւ անարգագոյնը` որմնաքարերի մէջ, Արհամարհուած եմ կանչուածների մէջ եւ վատթարը` հրաւիրուածների խմբում, Ահաբեկուած մահուան արհաւիրքով եւ բոլորից լքուած անխրախոյս: Երուսաղէմի ցաւերով ու տանջանքներով եմ ես պատժուած, ըստ Երեմիայի խօսքի. Պակասել են օրերս հեծութեամբ եւ տարիներիս ընթացքը` հառաչանքներով, Ըստ սաղմոսողի նուագերգութեան: Ինչպէս ասուին ցեցից եւ փայտը որդից` Այդպէս նաեւ ես սրտիս խիթերից հալուեցի իսպառ ըստ իմաստունի: Ու սաղմոսողի խօսքի համաձայն սարդոստայնի պէս մաշուեցի ահա եւ դարձայ անպէտ. Առաւօտեան ամպի եւ վաղորդեան ցողի պէս ցնդեցի ես, մարգարէութեան խօսքի համաձայն: Զ Բայց ես իմ յոյսը մարդու վրայ չեմ դրել, Որ տեսանողի ակնարկած անէծքն վրաս առնելով վհատուեմ անյուսօրէն, Այլ քեզ վրայ, Տէ՜ր իմ ոգեսէր, Որ լցուած անբաւ բարեգթութեամբ Նոյնիսկ խաչի վրայ բեւեռուած պահին` Մեծ ողորմութեամբ աղօթեցիր դու առ հայրդ բարձրեալ` քեզ չարչարողների համար: Արդ, շնորհի՛ր ինձ դու քաւութեան յոյս, կեա՜նք եւ ապաւէն, 5

Որպէսզի թշուառ շունչս երբ փչեմ` ստանամ հոգին քո բարի: Եւ քեզ քո Հօր հետ ու քո սուրբ Հոգուն` Զօրութիւն, յաղթութիւն, մեծութիւն եւ փառք, յաւիտեանս. ամէն: ԱՂՕԹՔ Տէր ողորմեա, Տէր ողորմեա, Տէր ողորմեա: Սորվեցո՛ւր մեզի, ո՜վ Տէր, որ տեսնենք եւ օգտագործենք ծառայութեան ամէն պատեհութիւն. տանք՝ առանց փոխարժէքը հաշուելու, պայքարինք՝ առանց վիրաւորուելու, աշխատինք՝ առանց հանգիստ փնտռելու, ծառայենք՝ առանց վարձատրութիւն ակնկալելու. այն գիտակցութեամբ՝ թէ Քու կա՛մքըդ է որ կը կատարենք: Ամէն: ՄԱՏԹԷՈՍԻ ԱՒԵՏԱՐԱՆԷՆ 5.1-19 Տեսնելով բազմութիւնները՝ լեռը ելաւ: Երբ նստաւ, իր աշակերտները քովը գացին, եւ իր բերանը բանալով՝ կը սորվեցնէր անոնց ու կ՚ըսէր. «Երանի՜ հոգիով աղքատներուն, որովհետեւ երկինքի թագաւորութիւնը անո՛նցն է: Երանի՜ սգաւորներուն, որովհետեւ անո՛նք պիտի մխիթարւին: Երանի՜ հեզերուն, որովհետեւ անո՛նք պիտի ժառանգեն երկիրը: Երանի՜ անոնց՝ որ անօթութիւն ու ծարաւ ունին արդարութեան, որովհետեւ անո՛նք պիտի կշտանան: Երանի՜ ողորմածներուն, որովհետեւ անո՛նք ողորմութիւն պիտի գտնեն: 6

Երանի՜ անոնց՝ որ սիրտով մաքուր են, որովհետեւ անո՛նք պիտի տեսնեն Աստուած: Երանի՜ խաղաղարարներուն, որովհետեւ անո՛նք Աստուծոյ որդիներ պիտի կոչուին: Երանի՜ անոնց՝ որ հալածուած են արդարութեան համար, որովհետեւ երկինքի թագաւորութիւնը անո՛նցն է: Երանի՜ ձեզի, երբ կը նախատեն ձեզ ու կը հալածեն, եւ ստութեամբ ձեզի դէմ ամէն տեսակ չար խօսքեր կ՚ըսեն՝ իմ պատճառովս: Ուրախացէ՛ք եւ ցնծացէ՛ք, որովհետեւ ձեր վարձատրութիւնը շատ է երկինքը. քանի որ ա՛յս կերպով հալածեցին ձեզմէ առաջ եղած մարգարէները»: «Դո՛ւք էք երկրի աղը. եթէ աղը կորսնցնէ իր համը, ինք ինչո՞վ պիտի աղուի: Անկէ ետք ո՛չ մէկ ազդեցութիւն կ՚ունենայ, հապա դուրս կը նետուի եւ կը կոխկռտուի մարդոց ոտքին տակ: Դո՛ւք էք աշխարհի լոյսը. քաղաք մը՝ որ լերան վրայ կը գտնուի՝՝, չի կրնար պահուիլ: Ու ճրագը չեն վառեր եւ դներ գրուանի տակ, հապա՝ աշտանակի՛ վրայ, որ լուսաւորէ բոլոր տան մէջ եղողները: Ձեր լոյսը ա՛յնպէս թող փայլի մարդոց առջեւ, որ տեսնեն ձեր բարի գործերը եւ փառաբանեն ձեր Հայրը՝ որ երկինքն է»: «Մի՛ կարծէք թէ եկայ՝ աւրելու Օրէնքը կամ Մարգարէները: Եկայ ո՛չ թէ աւրելու, հապա՝ գործադրելու: Որովհետեւ ճշմա՛րտապէս կը յայտարարեմ ձեզի. “Մինչեւ որ երկինքն ու երկիրը անցնին, Օրէնքէն յովտ մը կամ նշանագիր մը պիտի չանցնի՝ մինչեւ որ բոլորն ալ կատարուին”: Ուրեմն ո՛վ որ այս ամենափոքր պատուիրաններէն մէկը լուծէ եւ մարդոց ա՛յնպէս սորվեցնէ, անիկա ամենափոքր պիտի կոչուի երկինքի թագաւորութեան մէջ. բայց ո՛վ որ գործադրէ ու սորվեցնէ, անիկա մեծ պիտի կոչուի երկինքի թագաւորութեան մէջ:

ԲԺՇԿՈՒԹԵԱՆ ԱՂՕԹՔ Տէր ողորմեա, Տէր ողորմեա, Տէր ողորմեա: Փարատէ՛ ցաւերը եւ բժշկէ՛ հիւանդութիւնները քու ժողովուրդէդ, Տէր Աստուած մեր եւ բոլորին կատարեալ առողջութի՛ւն շնորհէ` Քու ամենայաղթ խաչիդ նշանով, որուն միջոցով մարդկութեան տկարութիւնը վերցուցիր եւ դատապարտեցիր մեր կեանքի եւ փրկութեան թշնամին: Դուն ես մեր կեանքն ու փրկութիւնը, բարերար եւ բազումողորմ Աստուած. միայն Դո՛ւ կրնաս ներել մեր մեղքերը եւ մեզմէ հեռացնել ախտերն ու հիւանդութիւնները. Քեզի յայտնի են մեր կարիքները: Բարիքներ պարգեւող, առատ ողորմութիւնդ պարգեւէ՛ քու արարածներուդ՝ իւրաքանչիւրին ըստ իր պէտքին, որովհետեւ արարածներուդ միջոցով միշտ կը գովաբանուի Ամենասուրբ Երրորդութիւնդ. Այժմ եւ միշտ եւ յաւիտեանս յաւիտենից. ամէն: ՔԱՐՈԶ Սուրբ Խաչով Տիրոջը աղաչենք, որպէսզի սրանով փրկէ մեզ մեղքերէն եւ Իր ողորմութեան շնորհով պահէ մեզ: Ամենակալ Տէր Աստուած մեր, ապրեցու՛ր եւ ողորմէ՛:

ՊԱՀՊԱՆՈՒԹԵԱՆ ԱՂՕԹՔ Տէր ողորմեա, Տէր ողորմեա, Տէր ողորմեա: Պահպանիչ եւ հաւատացեալներու յոյս, Քրիստոս Աստուած մեր, 8

պահէ պահպանէ եւ օրհնէ Հայոց ազգը եւ Հայաստանեայց Եկեղեցին. Քու Սուրբ եւ պատուական Խաչիդ հովանիին ներքեւ, խաղաղութեան մէջ. փրկէ եւ ազատէ երեւելի եւ աներեւոյթ թշնամիներէն, արժանաւորէ գոհութեամբ փառաւորենք Քեզ ընդ Հօր եւ Սուրբ Հոգւոյն. այժմ եւ ﬕշտ եւ յաւիտեանս յաւիտենից. ամէն: ՏԷՐՈՒՆԱԿԱՆ ԱՂՕԹՔ Օրհնեալ Տէր մեր Յիսուս Քրիստոս. ամէն: Հայր մեր, որ յերկինս ես, սուրբ եղիցի անուն քո: Եկեսցէ արքայութիւն քո, եղիցին կամք քո որպէս յերկինս եւ յերկրի: Զհաց մեր հանապազորդ տուր մեզ այսօր, եւ թող մեզ զպարտիս մեր, որպէս եւ մեք թողումք մերոց պարտապանաց: Եւ մի տանիր զմեզ ի փորձութիւն, այլ փրկեա զմեզ ի չարէ: Զի քո է արքայութիւն եւ զօրութիւն եւ փառք յաւիտեանս. ամէն։ Օրհնեալ ըլլաք Սուրբ Հոգիին շնորհներով, խաղաղութեամբ գացէք եւ Տէրը ձեր բոլորին հետ ըլլայ. ամէն։

LORDâ&#x20AC;&#x2122;S PRAYER Blessed be our Lord Jesus Christ. Amen. Our Father, who art in heaven, hallowed be thy name; thy kingdom come; thy will be done on earth as it is in heaven. Give us this day our daily bread; and forgive us our trespasses, as we forgive those who trespass against us; and lead us not into temptation; but deliver us from evil. For thine is the kingdom and the power and the glory unto the ages of ages. Amen. READING: FROM MADYAN VOGHPERKOUTYAN (NAREG) Prayer 21 Speaking with God from the Depths of the Heart A never standing as a man on my own two feet, and never having received a rational soul, as the Bible says, I did not turn away from my former sinful ways to travel the path of goodness. Why should I not begin this chapter by disclosing my wayward tracks toward darkness? So I shall adapt my writing to this purpose without changing my earlier testimony, and confess again the rest of the evil stains upon me.

B Deserving the punishment of a foreign mercenary I joined the army of Beliar by my acts of obstinacy. Swept off by the agile dances, gleeful stunts, and foolery of the slithering demons, ingenious deceivers, I wallowed in my sloth, and in the chambers of the fallen, I took comfort in secret floggings and invisible wounds instead of warding off these outcasts with Christâ&#x20AC;&#x2122;s cross. No, I willingly joined them with no reason other than my miserable lawlessness. Your name, O Jesus, was profaned among the demons, as it was among the Gentiles for the sake of Israel. The vices I planted in myself blow by wicked blow like thieves and evil spirits ate away at the flower of my soul like corrosive rust. Like caterpillars and locusts, as the saintly prophet Joel described in his terrifying lament about the land of Israel. Indeed, I cultivated rather than uprooted them, recruiting throngs of warriors armed with deadly weapons. I collected them in my soul and nurtured those that goaded me toward lawlessness and iniquity, I strengthened my enemies so that they became invincible, I took bitterness as my portion instead of your sweet sustenance, always deceitful toward the Creator, and faithful to the Deceiver.

C How dare I raise my voice in appeal, considering the wretchedness of my plight, the anguish of my peril, the shadow of my shame, the darkness of my humiliation? The voice of doom is overwhelming and the cry of my protests unbearable. And if I could see my soul, deformed, shriveled, wasted away, I would sob yet more painfully in extreme embarrassment at the disgusting, ashen color of its baseness, like a minion at a pagan temple. For becoming a slave to sin is the same as worshiping a stone idol. D Since I have traveled the path of destruction pursuing the footprints of darkness, like the priests of Israel scolded by the prophet, and since I have traded your plot of paradise for a barren desert, how can I call myself human, when I have earned a place among the inhuman? How can I be named a thinking being, when I indulge in brutish ways? How can I be called a seeing being, when I have snuffed out my inner light? How can I be known as cognizant, when I have slammed the door on wisdom? How can I aspire to incorruptible grace, when with my own hand I have slain my soul? 12

Indeed I lack attributes of a moving or even breathing being, let alone one capable of spiritual, thoughtful life. E Chipped among the set of plates, defective among the stones of the wall, disdained among the ranks of the called, lowest of the tribe of the elect, weakest among those fearful of death, most dejected with the pain of Jerusalem, as mournful as Jeremiah’s words, “My days have been wasted in wailing, and the course of my years in crying.” In the songs of the musician, “Like wool eaten by moths, like wood chewed up by worms.” In the words of the wiseman, “My heart was consumed by suspicion.” In the words of the Psalmist, “I unravelled like a spiderweb, and became useless.” In the words of the prophet, “I have disappeared, evaporated like the morning cloud and the dew at dawn.” F I do not put my hope in mankind, for I would be cursed by the evil eye and falter in despair. Rather I place my faith in you, my Lord, who loves our souls. You, who even at the hour 13

you were nailed to the cross overflowed with boundless compassion, and beseeched your Father on high to take mercy on your tormentors. Now grant me hope of atonement, life and refuge, so that when I take my last breath I might receive from you a healed soul. To you with the Father and the Holy Spirit, all power, victory, majesty and glory forever. Amen. PRAYER Lord have mercy. Lord have mercy. Lord have mercy Teach us, O Lord, that we may see and use every opportunity to serve: so we may give without counting what we will receive in return, so we may fight without being wounded, so we may work restlessly, so we may serve without expectation of reward. And do it all by knowing, that it is Thy will that we fulfill. Amen. GOSPEL ACCORDING TO MATTHEW: 5. 1-19 Now when Jesus saw the crowds, he went up on a mountainside and sat down. His disciples came to him; and he began to teach them. He said: â&#x20AC;&#x153;Blessed are the poor in spirit, for theirs is the kingdom of heaven. Blessed are those who mourn, for they will be comforted. Blessed are the meek, for they will inherit the earth. Blessed are those who hunger and thirst for righteousness, for they will be filled. Blessed are the merciful, for they will be shown mercy. Blessed are the pure in heart, for they will see God. 14

Blessed are the peacemakers, for they will be called children of God. Blessed are those who are persecuted because of righteousness, for theirs is the kingdom of heaven. “Blessed are you when people insult you, persecute you and falsely say all kinds of evil against you because of me. 12Rejoice and be glad, because great is your reward in heaven, for in the same way they persecuted the prophets who were before you. “You are the salt of the earth. But if the salt loses its saltiness, how can it be made salty again? It is no longer good for anything, except to be thrown out and trampled underfoot. “You are the light of the world. A town built on a hill cannot be hidden. 15Neither do people light a lamp and put it under a bowl. Instead they put it on its stand, and it gives light to everyone in the house. 16In the same way, let your light shine before others, that they may see your good deeds and glorify your Father in heaven. “Do not think that I have come to abolish the Law or the Prophets; I have not come to abolish them but to fulfill them. For truly I tell you, until heaven and earth disappear, not the smallest letter, not the least stroke of a pen, will by any means disappear from the Law until everything is accomplished. Therefore anyone who sets aside one of the least of these commands and teaches others accordingly will be called least in the kingdom of heaven, but whoever practices and teaches these commands will be called great in the kingdom of heaven. For I tell you that unless your righteousness surpasses that of the Pharisees and the teachers of the law, you will certainly not enter the kingdom of heaven. PRAYER FOR THE SICK Lord have mercy. Lord have mercy. Lord have mercy Dispel the pain and heal the sickness of thy people, Lord our God and grant to all perfect health by the sign of thine all-conquering 15

cross through which thou removed the weakness of mankind and condemned the enemy of our life and salvation. Thou art our life and salvation, beneficent and all merciful God, who alone can forgive us our sins and remove diseases and sickness from us, to whom are known our needs and necessities. Bestower of gifts, grant thy bounteous mercy to thy creatures according to their individual needs, through whom thy Holy Trinity is always glorified and praised, now and always and forever and ever. Amen. LITANY By the Holy Cross let us beseech the Lord, that through it he may deliver us from our sins and save us by the grace of his mercy. Almighty Lord our God, save us and have mercy upon us. PRAYER OF PRESERVATION Lord have mercy. Lord have mercy. Lord have mercy Guardian and hope of the faithful Christ our God, guard, protect and bless Armenian Nation and Armenian Church, under the shadow of Thine holy and precious Cross in peace. Deliver from enemies visible and invisible. Make us worthy to give thanks to Thee and to glorify Thee with the Father and the Holy Spirit, now and forever and unto the ages of ages. Amen.

and forgive us our trespasses, as we forgive those who trespass against us; and lead us not into temptation; but deliver us from evil. For thine is the kingdom and the power and the glory unto the ages of ages. Amen. May you all be blessed by the grace of the Holy Spirit. Depart in peace and the Lord be with you all. Amen.