ՀՈԳԵՒՈՐ ՀԱՑ / SPIRITUAL BREAD Չորեքշաբթի/ Wednesday 11 Նոյեմբեր/ November, 2020- No. 179
920 Progress Ave. Toronto, ON, M1G 3T5 Tel: 416 431 3001 www.TorontoArmenianChurch.com / info@TorontoArmenianChurch.com
ՏԷՐՈՒՆԱԿԱՆ ԱՂՕԹՔ Օրհնեալ Տէր մեր Յիսուս Քրիստոս. ամէն: Հայր մեր, որ յերկինս ես, սուրբ եղիցի անուն քո: Եկեսցէ արքայութիւն քո, եղիցին կամք քո որպէս յերկինս եւ յերկրի: Զհաց մեր հանապազորդ տուր մեզ այսօր, եւ թող մեզ զպարտիս մեր, որպէս եւ մեք թողումք մերոց պարտապանաց: Եւ մի տանիր զմեզ ի փորձութիւն, այլ փրկեա զմեզ ի չարէ: Զի քո է արքայութիւն եւ զօրութիւն եւ փառք յաւիտեանս. ամէն։ ԸՆԹԵՐՑՈՒՄ ՄԱՏԵԱՆ ՈՂԲԵՐԳՈՒԹԵՆԷՆ (ՆԱՐԵԿ) ԲԱՆ ՀԹ ՍՐՏԻ ԽՈՐՔԵՐԻՑ ԽՈՍՔ ԱՍՏԾՈՅ ՀԵՏ Ա Յիշի՛ր, Տէ՛ր գթած եւ արդարասէր, Աստուա՛ծ ճշմարիտ. Նայի՛ր վերստին քո ստեղծածին, որ սխալական է իր բնութեամբ. Զննիր ինձ դարձեալ` շրջանառութիւնն իմ արեան, ահա, Որ տարածւում է ամէն ուղղութեամբ: Մօտեցիր դու ինձ բժշկի նման Եւ տե՛ս, որ մարդ եմ խակամիտ, թերի իմ խորհուրդներով, Ինչպէս որ ինքդ վկայեցիր, չեղածներն անգամ տեսնող սրտագէտ, Դո՛ւ միայն անմաս` ստութեան մութին: Ապա ուրեմն իրաւացի է, որ դասուեմ կարգն այն մեղաւորների, 2
Որոնք իբրեւ երկրածին մարմին մահկանացու Վրիպել են մարդկօրէն սխալուելով եւ դատապարտուած են կրկնապէս, Քան թէ ուզենամ` խօսքդ սուտ դուրս գա: Քանզի արդարեւ դու ինքդ էլ գիտես, Թէ չար է ի բնէ մեր ծնունդն արդէն եւ ընդաբոյս է չարութիւնը մեր, Եւ մեր խորհուրդներն անփոփոխ են միշտ, Ըստ հոգեհանճար իմաստունի կանխազեկոյց առակի: Բ Թեթեւացրո՛ւ սաստկութիւնն այն տանջանքների, Որոնք պատրաստուած` սպասում են ինձ` Գեհենի որդուս յաւիտենական մահուան համար զարդ դարձնելու ընդմիշտ. Վերացրո՛ւ մէջտեղից մեղքերս ամօթալի, Որոնք պահուած են` վերջին ատեանին յայտնի դառնալու թշուառականիս: Ընծայի՛ր խրատդ խաղաղարար նախապարգեւ քո ողորմութեամբ, Որպէսզի ահեղ անտանելիներն իմ մտքի առաջ չպատկերանան, Կենարար զղջման փոխարէն` անյոյս ապշութեան առաջ կանգնեցնելով ինձ,Դատաստանն ահաւոր եւ դատաւորն անկաշառ ու անխաբելի, Սոսկալի ամօթն ու կշտամբանքը սարսափելի, Հանդիմանութիւնն անխուսափելի, Տագնապն անճողոպրելի, Պակուցումն անխրախուսելի, Դողումն անվերջանալի, Լացն անսփոփելի, Ատամնակրճտումն անբժշկելի, 3
Ապականութիւնն անողջանալի, Սարսափելի անէծքն աստուածային խօսքիդ, Փակումն գթութեան եւ արգելումն ողորմութեան: Կգալարուի երկինքն այն ժամանակ, Եւ կդղրդուի երկիրն իր յատակով Խռովայոյզ ծովի բազմակուտակ կոհակների պէս, Որոնք փախչում են նախ խուճապահար, Ապա դառնալով մէկ-միւսի վրայ` Խափանում են խոլ ընթացքն երկուստեք ու կանգ են առնում: Եւ լայնատարած գետինը այնժամ տարուբերուելով ու տատանուելով` Թնդագին բախմամբ կցնցի ուժգին իրենց հիմունքից Լեռները բոլոր ու փուլ բերելով` կհարթի նրանց: Կհալուեն համակ ու կհրդեհուեն քարեղէն նիւթերն ու տարրերն ամէն. Կայլայլուի երկինքն անեղծանելի մի փոփոխութեամբ, Եւ արարածներն իրենց տարերքով կառնեն մի նոր ձեւ ու նոր կերպարանք: Ծածուկ գործերը կհրապարակուեն, ու կյայտնուեն մեր կրքերն անտես. Մեր վարքն ու կենցաղն ու ներքինը ողջ` Պարզ կնկարուեն մեր մարմնի վրայ: Երկնի թագաւորն ատեան կնստի` հատուցման վճիռն իր ձեռքում պատրաստ: Գ Ուստի եւ ահա, վա՜յ ինձ եօթն անգամ` կրկին եղկութեամբ, Չափով ու կշռով այս նոյն համրանքի, Որը թուերի անբաւութիւն է պարփակում իր մէջ: Ի՞նչ պիտի անեմ ողբալի հոգիս` այդ մեծ օրուայ մէջ ամենաահեղ. Քանզի առաջուց յիշելն աւելի սաստիկ է, քան թէ հանդիպել նրան: 4
Ոմն մարգարէ այդ տագնապալից փախուստի խուճապն անզերծանելի Պատկերացնում է մեզ առակաւոր այս օրինակով, Թէ` մի մարդ փախչում է առիւծի ձեռքից, Եւ պատահում է նրան արջը. Եւ երբ արջից էլ խոյս տալով հասնում եւ մտնում է տուն, Եւ ձեռքը յենում է պատին` օձն է խայթում նրան: Եւ ապա, աւելի սաստկացնելով տեսիլն այդ քստմնելի, Աւելացնում է դարձեալ ասելով."Ո՞չ ապաքեն խաւար է Տիրոջ օրը", "Օր խաւարի եւ մութի, օր ամպի եւ մառախուղի": Դ Երբ կենակից պահապան հրեշտակը` հզօր ոստիկանն իրաւամբ կամբաստանի, Եւ ահաւոր հատուցողը կյանդիմանի արդարութեամբ, Թագաւորի սպասաւորները կաճապարեն առանց խնայելու` Ոմանց կեանքի հրաւիրելով եւ ոմանց դատապարտելով ամօթի, Ոմանց ծիծաղկոտ եւ ինձ ահարկու ու քստմնելի երես ցոյց տալով, Ոմանց լուսապաճոյճ պսակներ մատուցելով Եւ այլոց` վճիռ մահվամբ կորստեան. Արդարներին աւետաւոր լուր եւ ինձ` գոյժ տխուր` անվերջ վշտերի: Մինչդեռ բարիների համար կմեռնի իսպառ մահուան յաղթանակը, Ինձ` չարագործիս համար կմնա ընդմիշտ տեւական. Դուռ բախելն այլեւս ի զուր կդառնա, Ու կդադարի գութն իմ նկատմամբ: Զարմանահրաշ գրքերն երբ բացուեն, Ուր գրուած են մեր մինչեւ այժմ ծածուկ մնացած բոլոր 5
Գործերը պէս-պէս այս կեանքում վարած մարդկային բնութեան, Որի համար եւ գոյութիւն առան էակներն ամէն, Այնժամ իւրաքանչիւր մարմնի վրայ իսկոյն երեւան կգան լրիւ դրոշմուած Եւ երկրաւորներիս հասկացողութեան հանդէպ կնքուած ու փակուած բոլոր Անպատմելի խորութիւնները, եւ մեր աչքի առաջ կպատկերանան: Այստեղ է, որ ողբ ու արտասուքով գնւում է երկինքը, Իսկ այնտեղ նրանք իբրեւ ուշ մնացած ունայնութիւններ` կարհամարհուեն ու կմերժուեն. Այստեղից նախօրօք չառաքուած հեծեծագին հառաչանքները Այնտեղ լսելի չեն լինի երբէք. Կշեռքով ցանուած ողորմութիւնները պայծառ ճրագով ճամփա չեն բանա. Այնտեղ տապանը նախայանցաւորների եւ կտակարանը տիրանարգների Եւ ահաւոր նշանն հիմակուաններիս` Հանդէս գալով` մեծաձայն պիտի դատախազէն: Այդ նոյն սոսկալի վայրում` Մէկը հայրենի հաղորդութեան ուխտը, Մէկն էլ անտեսների վկայութեան խորանը, Միւսը` մեծագործ արիւնն Աստծոյ Իբրեւ իրաւացի ամբաստանողներ` իմ առջեւ պիտի տարածեն: Բազմապիսի տանջարաններ ես ինքս անձամբ այստեղի՛ց իսկ պատրաստեցի ինձ համար, Այլեւս ինչպէ՞ս յուսակտուրս մխիթարուեմ: Զի եթէ նոյնիսկ լուսեղէն զօրքերն արդարների հետ, Որոնք փառաւորուած են երանութեամբ, սարսում են ու դողում 6
Եւ սիրտ չեն անում նայել ահաւոր դատաստանին,Ես եղկելիս, աւանդակորոյս սատակման որդիս ո՞րտեղ կմնամ, Ես, որ ոչ միայն չպիտի լինեմ պսակի արժան, Այլեւ պատուհասն իմ անտանելի եւ կորուստս պիտի լինի անսպառ: Ե Բայց դու շտապիր, ամենապարգեւ, անճա՜ռ զօրութիւն, Փրկարար ձեռքդ երկարելու ինձ` կորստեան մատնուած գերուս, Որպէսզի քեզնով օգնութիւն գտած` կրկին ետ դառնամ դժոխքի դռնից Եւ բոլորովին ամենապատրաստ` պատիժներից զերծ մնամ, անվտանգ: Գալիքներն այստեղ մտքի աչքերով նախատեսելով, Բաւ համարելով լսել տագնապած` տանջանքների ձայնն ահեղահամբաւ, Քո բարի կամքով ազատուեմ իսպառ եւ չմատնուեմ առիւծների կորիւններին, Որոնք խնդրում են քեզանից` տալու ինձ իրենց որպէս կերակուր, Խժռելու գազանային ատամներով, Որպէսզի լցնելով որովայնը մահուան` Այստեղ պարարուածիս քաշեն ու հալեն այնտեղ, Ուր պահւում են անսպառ մնացորդ մթերքները` Յաւիտենապէս լափուելու համար: Քանզի դո՛ւ միայն կարող ես կորզել այդ սպառիչ ժանիքներից Եւ տանել դէպ կեանք ու երանութիւն, Ապաւէ՜ն բոլորի` լոյսի թագաւոր Տէր Յիսուս Քրիստոս, Օրհնեա՜լ յաւիտեանս. ամէն: 7
ԱՂՕԹՔ Տէր ողորմեա, Տէր ողորմեա, Տէր ողորմեա: Տէր Յիսուս,Դո՛ւն ես յոյսը, Դո՛ւն ես լոյսը, Դո՛ւն ես կեանքը, Դո՛ւն ես քաւաութիւնը, Դուն ի՛նքդ անմահութիւնն ես: Սփոփէ՛ մեր տարակոյսները Քու փրկագործութեամբդ եւ հանդարտեցո՛ւր մեր խռովութիւնները Քու խաղաղութեամբդ: Արժանացո՛ւր մեզ՝ Քեզի պատկանողներս, փառաւորելու Քեզ, Հօրը եւ Սուրբ Հոգիին հետ միասին՝ յաւիտեանս: Ամէն: ԱՒԵՏԱՐԱՆ ԸՍՏ ՄԱՏԹԷՈՍԻ 7: 15- 27 «Զգուշաց՛էք սուտ մարգարէներէն, որոնք կու գան ձեզի ոչխարի հանդերձներով, բայց ներսէն՝ յափշտակող գայլեր են: Իրենց պտուղէ՛ն պիտի ճանչնաք զանոնք: Միթէ փուշերէն կը քաղե՞ն խաղող, կամ տատասկէն՝ թուզ: Այսպէս ամէն բարի ծառ՝ լաւ պտուղ կը բերէ, եւ վատ ծառ՝ չար պտուղ կը բերէ: Բարի ծառը չի կրնար չար պտուղ բերել, ո՛չ ալ վատ ծառը՝ լաւ պտուղ բերել: Ամէն ծառ որ լաւ պտուղ չի բերեր, կը կտրուի ու կը նետուի կրակը: Ուրեմն՝ իրենց պտուղէ՛ն պիտի ճանչնաք զանոնք»: «Ո՛չ թէ ո՛վ որ ինծի՝ “Տէ՛ր, Տէ՛ր” կ՚ըսէ, պիտի մտնէ երկինքի թագաւորութիւնը, հապա ան՝ որ կը գործադրէ իմ երկնաւոր Հօրս կամքը: Շատեր այն օրը պիտի ըսեն ինծի. “Տէ՛ր, Տէ՛ր, միթէ չմարգարէացա՞նք քու անունովդ, դեւեր չհանեցի՞նք քու անունովդ, եւ շատ հրաշքներ չգործեցի՞նք քու անունովդ”: Այն ատեն պիտի յայտարարեմ անոնց. “Ես բնա՛ւ չէի ճանչնար ձեզ. հեռացէ՛ք քովէս դո՛ւք՝ որ անօրէնութիւն կը գործէիք”»: «Ուրեմն ո՛վ որ կը լսէ այս խօսքերս եւ կը գործադրէ զանոնք, պիտի նմանցնեմ զայն ուշիմ մարդու մը՝ որ իր տունը կառուցանեց վէմի վրայ: Տեղատարափ անձրեւ իջաւ, հեղեղները եկան, հովերը փչեցին ու զարկին այդ տան՝ բայց 8
չփլաւ, որովհետեւ հիմնուած էր վէմի վրայ: Իսկ ո՛վ որ կը լսէ այս խօսքերս ու չի գործադրեր, կը նմանի յիմար մարդու մը՝ որ իր տունը կառուցանեց աւազի վրայ: Տեղատարափ անձրեւ իջաւ, հեղեղները եկան, հովերը փչեցին եւ զարկին այդ տան, ու փլաւ. եւ անոր անկումը մեծ եղաւ»: ԲԺՇԿՈՒԹԵԱՆ ԱՂՕԹՔ Տէր ողորմեա, Տէր ողորմեա, Տէր ողորմեա: Փարատէ՛ ցաւերը եւ բժշկէ՛ հիւանդութիւնները քու ժողովուրդէդ, Տէր Աստուած մեր եւ բոլորին կատարեալ առողջութի՛ւն շնորհէ` Քու ամենայաղթ խաչիդ նշանով, որուն միջոցով մարդկութեան տկարութիւնը վերցուցիր եւ դատապարտեցիր մեր կեանքի եւ փրկութեան թշնամին: Դուն ես մեր կեանքն ու փրկութիւնը, բարերար եւ բազումողորմ Աստուած. միայն Դո՛ւ կրնաս ներել մեր մեղքերը եւ մեզմէ հեռացնել ախտերն ու հիւանդութիւնները. Քեզի յայտնի են մեր կարիքները: Բարիքներ պարգեւող, առատ ողորմութիւնդ պարգեւէ՛ քու արարածներուդ՝ իւրաքանչիւրին ըստ իր պէտքին, որովհետեւ արարածներուդ միջոցով միշտ կը գովաբանուի Ամենասուրբ Երրորդութիւնդ. Այժմ եւ միշտ եւ յաւիտեանս յաւիտենից. ամէն: ՔԱՐՈԶ Սուրբ Խաչով Տիրոջը աղաչենք, որպէսզի սրանով փրկէ մեզ մեղքերէն եւ Իր ողորմութեան շնորհով պահէ մեզ: Ամենակալ Տէր Աստուած մեր, ապրեցու՛ր եւ ողորմէ՛: 9
ՊԱՀՊԱՆՈՒԹԵԱՆ ԱՂՕԹՔ Տէր ողորմեա, Տէր ողորմեա, Տէր ողորմեա: Պահպանիչ եւ հաւատացեալներու յոյս, Քրիստոս Աստուած մեր, պահէ պահպանէ եւ օրհնէ Հայոց ազգը եւ Հայաստանեայց Եկեղեցին. Քու Սուրբ եւ պատուական Խաչիդ հովանիին ներքեւ, խաղաղութեան մէջ. փրկէ եւ ազատէ երեւելի եւ աներեւոյթ թշնամիներէն, արժանաւորէ գոհութեամբ փառաւորենք Քեզ ընդ Հօր եւ Սուրբ Հոգւոյն. այժմ եւ ﬕշտ եւ յաւիտեանս յաւիտենից. ամէն: ՏԷՐՈՒՆԱԿԱՆ ԱՂՕԹՔ Օրհնեալ Տէր մեր Յիսուս Քրիստոս. ամէն: Հայր մեր, որ յերկինս ես, սուրբ եղիցի անուն քո: Եկեսցէ արքայութիւն քո, եղիցին կամք քո որպէս յերկինս եւ յերկրի: Զհաց մեր հանապազորդ տուր մեզ այսօր, եւ թող մեզ զպարտիս մեր, որպէս եւ մեք թողումք մերոց պարտապանաց: Եւ մի տանիր զմեզ ի փորձութիւն, այլ փրկեա զմեզ ի չարէ: Զի քո է արքայութիւն եւ զօրութիւն եւ փառք յաւիտեանս. ամէն։ Օրհնեալ ըլլաք Սուրբ Հոգիին շնորհներով, խաղաղութեամբ գացէք եւ Տէրը ձեր բոլորին հետ ըլլայ. ամէն։
֍ 10
LORD’S PRAYER Blessed be our Lord Jesus Christ. Amen. Our Father, who art in heaven, hallowed be thy name; thy kingdom come; thy will be done on earth as it is in heaven. Give us this day our daily bread; and forgive us our trespasses, as we forgive those who trespass against us; and lead us not into temptation; but deliver us from evil. For thine is the kingdom and the power and the glory unto the ages of ages. Amen. READING: FROM MADYAN VOGHPERKOUTYAN (NAREG) Prayer 79 Speaking with God from the Depths of the Heart A Remember, Lord, Lord of mercies, who loves justice, true God, to look again upon me in my ever erring human condition. Check again the circulation of my blood throughout my body. Like a physician examine me, for I am a man possessed of an unripe mind filled with faulty thoughts as you yourself know, seer of the non-existent, for you alone are devoid of the darkness of falsehood. This is why it is more proper to record me among sinners, 11
I who repeatedly succumb to the weaknesses of human frailty like all other mortals born of the flesh on earth, otherwise your word might appear false. For you indeed know that “they were made evil and their wickedness is innate, and their way of thinking will never change,� as the learned man, wise in the ways of the soul, observed long ago in his writings. B Ease the severity of the torment that awaits me and those children of hell, the ornaments of eternal death. Lift away my shameful sins that are kept to reprimand me, wretch that I am, at the tribunal of the last judgment. Let it be for my peace that my punishment has already been given by your mercy, so that unbearable terror does not loom before me and hopelessness might not overwhelm life-giving contrition. Terrifying day of judgment, judge that cannot be bought or deceived, awful shame, fearsome rebuke, inescapable reprimand, unavoidable torment, terror that cannot be comforted, trembling that cannot be stilled, inconsolable weeping, incurable gnashing of teeth, untreatable disease, the curse of your awesome divine word, the shutting down of compassion, cutting off of mercy. At the time when the heavens will be rolled up 12
like a scroll and the earth will be shaken to its very foundations, and billowing waves of the tempestuous sea, pursue each other, crash against each other and counteract each other’s force, jolting and shaking the foundations of the earth’s thick surface across its expanse with forceful blows to its very core and with thunderous sound, laying the mountains low, and melting the substance of stone with fire, with all the other elements of nature at that time: then the heavens will be cleared in purity and the creatures together with all their elements will be recreated in new form and our hidden misdeeds will be made known and our invisible passions will be revealed the conduct of each person’s inner beliefs will be displayed on our bodies and the king of heaven will sit at his tribunal with the due sentence in his hands. C Woe to me, sevenfold woe! An endless perdition in the measure of this cipher, seven, that symbolizes the infinity of numbers. What shall my pitiful soul do on the solemn day of peril? For the thought of what lies ahead is worse than the event itself. As one of the prophets vividly wrote, it is as if one were to escape from the clutches of a lion, only to run into a bear, and fleeing the bear, 13
you enter a house and lean against the wall, only to have a hand bitten by a snake. And he makes the situation yet more terrifying, saying, “Indeed, the Day of the Lord is darkness” “That Day is gloom and darkness, a day of clouds and thick fog.” D When the guardian angel who is our companion for life, accuses us like a stern official and the awesome judge justly reprimands us, the king’s servants rush about without delay, inviting some to life and condemning others to shame, showing to some a cheerful face, but to me appearing fearsome and horrifying. To some they shall offer a halo of glistening light, and others mortal perdition. To the just, the voice of good news, but to me, the sad news of endless grief. When for the good, the victory of death itself expires, for me, wayward soul, it is repeatedly extended. At that point knocking at the door will do no good, for my quota of mercy will have run out. There, when the amazing and miraculous book is opened, showing all manner of hitherto hidden acts done by mankind and the conduct of our human nature, for which reason all beings were created, then upon each body all this shall be manifest in full, so that before our eyes shall ineffably appear, that which is sealed away from the comprehension of this world. Here, heaven can be found at the cost of lamentations and tears, there, these are despised and rejected like so much untimely vanity. 14
The sighs of the heart that are not delivered now will not be accepted later. Kindness sparingly sown shall not light the way before us. There, the loud-voiced accusers shall be the ark against the lawless of the time of Noah, and the Old Testament against those who blasphemed the Lord, along with the awe-inspiring sign of the cross against us now. I will be accused first for breaking the natural law of our earliest forbears, second for dishonoring the tabernacle of worship to the invisible spirit, and third for the blood of great God. And I also accuse myself. How shall I be consoled when my hope is cut short? For if the forces of light, the ranks of the just, who are glorified in benedictions, tremble in fear, and cannot bear the terrifying face of the great judge, how shall I come before him, miserable wretch that I am, a disinherited son condemned to death, who does not expect a halo but unbearable punishment and endless ruin? E Hasten to extend your hand of salvation to me, for I am captured by the Destroyer, Lord almighty beyond words, who gives all things. For with your help, I might turn back from the gates of hell, and properly armed, I might escape punishment completely without harm, seeing with my mind’s eye the things to come, 15
I am already sufficiently chastened by the terrifying reports of awful tortures that await me. By your good will, I might be saved unscathed, and not thrown to the young lions, who beg for me as food, so they can devour me with their ferocious teeth and fill their womb of death with me. They, who have grown fat in this world, will digest me and drag me away to the storehouse of surplus sin, there to consume me forever in torment. For you alone are able to wrest me from the jaws of death, and deliver me to everlasting life and bliss, refuge of all, king of light, Lord Jesus Christ, blessed forever. Amen. PRAYER Lord have mercy. Lord have mercy. Lord have mercy Lord Jesus, I trust in You, You are the light, You are the life, You are atonement, You are the immortality. Please comfort our doubts with Your salvation and calm our worries with Your peace. And may all, who belong to you, be worthy to glorify You, together with the Father and the Holy Spirit, forever and ever. Amen. GOSPEL ACCORDING TO MATTHEW: 7: 15- 27 “Watch out for false prophets. They come to you in sheep’s clothing, but inwardly they are ferocious wolves. By their fruit you will recognize them. Do people pick grapes from thornbushes, or figs from thistles? Likewise, every good tree bears good fruit, but a bad tree bears bad fruit. A good tree cannot bear bad fruit, and a 16
bad tree cannot bear good fruit. Every tree that does not bear good fruit is cut down and thrown into the fire. Thus, by their fruit you will recognize them. “Not everyone who says to me, ‘Lord, Lord,’ will enter the kingdom of heaven, but only the one who does the will of my Father who is in heaven. Many will say to me on that day, ‘Lord, Lord, did we not prophesy in your name and in your name drive out demons and in your name perform many miracles?’ Then I will tell them plainly, ‘I never knew you. Away from me, you evildoers!’ “Therefore everyone who hears these words of mine and puts them into practice is like a wise man who built his house on the rock. The rain came down, the streams rose, and the winds blew and beat against that house; yet it did not fall, because it had its foundation on the rock. But everyone who hears these words of mine and does not put them into practice is like a foolish man who built his house on sand. The rain came down, the streams rose, and the winds blew and beat against that house, and it fell with a great crash.” PRAYER FOR THE SICK Lord have mercy. Lord have mercy. Lord have mercy Dispel the pain and heal the sickness of thy people, Lord our God and grant to all perfect health by the sign of thine all-conquering cross through which thou removed the weakness of mankind and condemned the enemy of our life and salvation. Thou art our life and salvation, beneficent and all merciful God, who alone can forgive us our sins and remove diseases and sickness from us, to whom are known our needs and necessities. Bestower of gifts, grant thy bounteous mercy to thy creatures according to their individual needs, through whom thy Holy Trinity is always glorified and praised, now and always and forever and ever. Amen. 17
LITANY By the Holy Cross let us beseech the Lord, that through it he may deliver us from our sins and save us by the grace of his mercy. Almighty Lord our God, save us and have mercy upon us. PRAYER OF PRESERVATION Lord have mercy. Lord have mercy. Lord have mercy Guardian and hope of the faithful Christ our God, guard, protect and bless Armenian Nation and Armenian Church, under the shadow of Thine holy and precious Cross in peace. Deliver from enemies visible and invisible. Make us worthy to give thanks to Thee and to glorify Thee with the Father and the Holy Spirit, now and forever and unto the ages of ages. Amen. LORD’S PRAYER Blessed be our Lord Jesus Christ. Amen. Our Father, who art in heaven, hallowed be thy name; thy kingdom come; thy will be done on earth as it is in heaven. Give us this day our daily bread; and forgive us our trespasses, as we forgive those who trespass against us; and lead us not into temptation; but deliver us from evil. For thine is the kingdom and the power and the glory unto the ages of ages. Amen. May you all be blessed by the grace of the Holy Spirit. Depart in peace and the Lord be with you all. Amen. 18
19