ՀՈԳԵՒՈՐ ՀԱՑ / SPIRITUAL BREAD Չորեքշաբթի/ Wednesday: 15 Սեպտեմբեր / September, 2021- No. 260
ՕՐՈՒԱՅ ԶՐՈՅՑԻՆ ՆԻՒԹԸ՝ « ՀԱՅԱՍՏԱՆԸ ԱՍՏՈՒԱԾԱՇՈՒՆՉԻՆ ՄԷՋ» պիտի ներկայացնէ ԱՐԺ. ՏԷՐ ՀԱՅԱՐԻ ՔՀՆՅ. ԹԱՆԱՇԵԱՆԸ հոգեւոր հովիւի օգնական
TOPIC OF THE CONVERSATION:
« ARMENIA IN THE BIBLE » the talk will be led by REV. FR. HAYARI TANASHIAN Pastor’s Assistant
ՏԷՐՈՒՆԱԿԱՆ ԱՂՕԹՔ Օրհնեալ Տէր մեր Յիսուս Քրիստոս. ամէն: Հայր մեր, որ յերկինս ես, սուրբ եղիցի անուն քո: Եկեսցէ արքայութիւն քո, եղիցին կամք քո որպէս յերկինս եւ յերկրի: Զհաց մեր հանապազորդ տուր մեզ այսօր, եւ թող մեզ զպարտիս մեր, որպէս եւ մեք թողումք մերոց պարտապանաց: Եւ մի տանիր զմեզ ի փորձութիւն, այլ փրկեա զմեզ ի չարէ: Զի քո է արքայութիւն եւ զօրութիւն եւ փառք յաւիտեանս. ամէն։ ԸՆԹԵՐՑՈՒՄ ՄԱՏԵԱՆ ՈՂԲԵՐԳՈՒԹԵՆԷՆ (ՆԱՐԵԿ) ԲԱՆ ԿԵ ՍՐՏԻ ԽՈՐՔԵՐԻՑ ԽՈՍՔ ԱՍՏԾՈՅ ՀԵՏ Ա Եւ արդ, ես նախնիս ամբարիշտների, Գլխաւորս մեղաւորների, պէտս անիրաւների, Առաջինս պարտաւորների, պատկերս յանցաւորների, Ատտիկեցիս` ըստ վատթարութեան եւ ո՛չ ըստ բարեբաստութեան, Անպատումներն իմ պատմեցի ահա, Ամօթալի արարքներս նշաւակեցի, Գաղտնիքներն հրապարակեցի, Ծածուկներն յայտնեցի, Թաքցրածներն ի ցոյց հանեցի, Ամփոփուածներն տարածեցի, Դառնութեան մաղձը ժայթքեցի, Գործակցութիւնս չարին` մատնեցի, 2
Վէրքիս թարախն ամբարուած` քամեցի, Մեղքերիս խորութիւնը ծանուցեցի, Կեղծիքների ծածկոյթը մի կողմ քաշեցի Տգեղութեան քողը վերցրի, Ամօթանքի զգեստը մերկացրի, Գարշելիներն ի յայտ հանեցի, Մրուրը մահուան փսխեցի, Պալարներն հոգուս խոցերի քահանայապետ Քրիստոսիդ բացի: Անձս անխնայ չարչարեցի, Մարմնիս նկատմամբ սէր ցոյց չտուի, Հին արմատներն ի տես հանեցի, Բնութեանս կարիքներին չընդառաջեցի, Միաբանութեան կապը նրանց հետ խզեցի, Սրտիս դղեակը քանդեցի, Որսացուած կամքիս հետ, իբրեւ մահուան դարանակալի հետ, կռուեցի, Պահուստն անյայտ իմ մեղքերի արտաքս հանեցի: Մթերուած ախտերի գանձը մեծիդ առջեւ դրեցի, Դատախազին դատաւորի հանդէպ կանգնեցրի, Ապառնիների փորձն այժմից առա, Կործանողի հետ դաշինքն իմ բեկանեցի, Խաբեբայի հետ ուխտս խափանեցի, Մարտի յաղթական աւարտը, Յիսուս, քե՜զ վստահեցի, Ռազմիկ գնդերը շարժման մէջ դրի, Հարձակումներին դիմադրելու յոյսն Աստծոյ խօսքի վրայ հիմնեցի, Խաւարասէրների փաղանգը` լուսեղէնների զէնքին մատնեցի: Բ Եւ արդ, ամենայն արարածների ստեղծիչ Քրիստոս, 3
Որդիդ բարձրեալ Աստծոյ, Մի՛ մեղադրիր ինձ` դատելով խստիւ մեծ օրն հատուցման, Ինձ, որ ա՛յժմ արդէն պարսաւուած եմ խիստ խօսքերով այսպէս Եւ ստացել եմ գանակոծութեան այսքա՜ն հարուածներ: Ուրեմն, հզօ՜ր անքնին, անճառ. բարերար թագաւոր անմահ. Այսպիսի ամօթալից ինքնապարսաւ խոնարհութեանս համար, Որով ինքըս ինձ անողոք կերպով դատափետեցի,Նվագներով այս մատեանի, Ծածկիր՛ սատանայի դէմքն ամօթի անարգանքով Եւ խաչիդ նշանով զօրացրո՛ւ երեսն ամօթահարիս: Լուսեղէն կնիքդ տեսքիս գեղեցկութեանը թող միանա, Նշանդ ամրութեան թող որ դրոշմուի իմ կերպարանքին, Թող կենաց փայտիդ ձեւը պատկերուի այտերիս վրայ, Արուեստն հրաշքներիդ որպէս շուք թող որ տպուի ճակատիս, Թո՛ղ չաղաւաղուի քո լուսապաճոյճ դրոշմն ինձ վրայ, Աչքիս բիբերից թող չվերցուի ճաճանչդ օրհնութեան, Չհեռացուի գլխիցս քո վստահութեան առհաւատչեան, Տյառնագրութեանդ փառքը բերանիս ամուր սեմերիցն թո՛ղ չսասանուի, Երկրպագելի պահպանակդ թող միանա սրտիս զգայարանքին, Գոյակցութեանս չորս նիւթերի մէջ քառաթեւիդ լո՜յսը թող թափանցի, Փրկչիդ իշխանութիւնն օժանդակի թող կարկառուող ձեռքիս, Մատուցման համար ստեղծուած մատներիս Համարձակութեան խորհրդարանդ թո՛ղ բարեգործե: Գ Աշխարհից մեկնելիս` սրբութիւնդ ինձնից թող չհեռանայ, 4
Երբ պատանեն պարտապանիս` պատիւս թող չպակասի, Փրկութիւնդ անդաւաճան թող չլքի հոգիս, Ու չջնջուեն քոնը համարուող շնչիցս գրերն կենդանատուիդ, Զօրեղ արիւնիդ նկարը թող չեղծուի խորանից իմ աստուածատիպ, Եւ բնակուի ինձ հետ գերեզմանիս մէջ: Թշուառ մարմնիս մաշուելուց յետոյ շնորհիդ օծումն ինձ մօտ թող պահուի, Որ նորոգութեան օրը նրանով ես ներկայանամ փառաց փեսայիդ, Ճանաչուեմ թող ես այդ նշաններովդ ու վաստակներովդ պճնուեմ, Ու մեծագոյնիդ երախտիքներով գնահատուե՛մ թող, Եւ ողորմութեամբդ քաւուած` աւազանի զգեստով պերճանա՜մ, Տո՛ւր ինձ, բարեգութ, վերարկուդ անապական, Որ տառապում եմ մարմնիս մեղքերով: Թող որ քոնոնց դէմ չելնի՛ բանսարկուն, Հոգիս հնացնողը թո՛ղ ոչնչանա, Խաւարաբնակների խաբկանքները թող հանդէս չգան, Թող քո անունով օրհնուի, գթա՛ծ, վիհն իմ հանգստեան, Թող ողորմութեամբդ լցուի լիուլի գուբն իմ գերութեան, Թող որ քեզանով ընդարձակուի տեղն իմ թշուառութեան, Թող խաղաղ լինի, խնամո՛ղ, ինձ համար բանտը բարկութեան, Թող արգանդը մութ` սնի ինձ իր մէջ յանուն յարութեան, Յոյսովդ թող ինձ իր մէջ ամփոփի տունը անձկութեան, Թող ես քո ձեռքով պահուեմ խշտեակում այդ տարտամութեան, Թող որ ընդունուեմ ես քո թեւերով տագնապի տան մէջ, Եղի՛ր դու, գովեա՜լ, ինձ հետ վտանգով լեցուն սենեակում, Աւա՜ղ ինձ այստեղ բիւր-հազար անգամ, Զի երբեմն վերնային էի եւ այժմ անդնդային, 5
Տօնելի երբեմն եւ այժմ եղկելի: Դ Բայց եւ դու դարձեալ օրհնուած ես բոլոր արարածներից` Երկնայիններից, երկրայիններից եւ մեռելներից սանդարամետի, Անպարտականդ այս տարագրութեան: Ե՛ս վրիպեցի, ե՛ս օտարացայ, ե՛ս յիմարացայ, Ե՛ս պարտուեցի եւ դարձա խոտան: Ե՛ս վհատուեցի, ե՛ս կարկամեցի եւ կործանուեցի. Ե՛ս մոլորուեցի, ե՛ս մատնուեցի, ե՛ս մերժուեցի. Ե՛ս խորթացայ, գերուեցի եւ գայթակղուեցի. Ե՛ս նզովուեցի, ե՛ս թշուառացայ, հարբեցի եւ վատթարացայ, Ե՛ս ընկղմուեցի, ե՛ս խաբուեցի, ե՛ս անօրէնացայ. Ե՛ս ապականուեցի, մահացայ եւ իսպառ եղծուեցի: Այս բոլորի մէջ դու չարութեան մատ չունես, Մնում ես դու միշտ միա՜յն ու միայն անփոփոխ բարի: Ե Երբ կամքդ ինձ հետ է` խաւարը ճառագայթ է ինձ համար. Յոյսիդ ճրագն երբ կայ, գիշերն արշալոյս է. Հաղորդուելով մարմնիդ` կասկածների ամօթանքից զերծ կլինեմ. Իսկ ես ինքս ինձ կենդանի չեմ համարում, յիշելով վախճանն անխուսափելի, Եւ ոչ էլ կորած եմ կարծում ես ինձ, Քանզի անկասկած հաւատում եմ ես նորոգման հրաշքին: Կեանքիդ դուռն առջեւս համարում եմ փակ` իմ անքաւելի մեղքերի համար, Բայց ես տեսնում եմ միաժամանակ դրախտն իմ առջեւ բաց, Որ աւետում է փրկութիւնդ ինձ: Քանզի ո՛չ այնքան վհատութեան գոյժն է տագնապեցնում, 6
Որքան փրկութեան համար կարկառած ձեռքդ է խրախոյս քաջալերական: Ուստի, տո՛ւր դու, Տէ՜ր, տո՛ւր ողորմութիւն Գոհաբանութիւն կարդացող բոլոր բանականներին, Օրհնեա՜լ յաւիտեան. ամէն: ԱՂՕԹՔ Տէր ողորմեա, Տէր ողորմեա, Տէր ողորմեա: Գիշեր եւ ցերեկ եւ ամէն ժամ կ՚աղաչենք Քեզի եւ կը խնդրենք Քեզմէ, Մարդասէ՛ր Տէր, լսէ՛ մեզի, Աստուա՛ծ Փրկիչ մեր, թող խոնարհի Քու ունկդ մեր խնդրանքներուն, որպէսզի ունայն չըլլայ Քու ծառաներուդ վաստակը, այլ մեր աշխատանքները արդարութեան գործ եւ Աստուածպաշտութեան պտուղ համարէ՛: Ընդունի՛ր, Տէ՛ր, մեր աղօթքներն ու երկրպագութիւններըեւ առատապէս հատուցէ՛ մեզի Քու ողորմածութեամբդ, պահէ՛ մեզ Քու Ամենազօր Աջիդ հովանիին ներքեւ, զօրացո՛ւր մեզի, Տէ՛ր, Սուրբ Հոգւոյդ զօրութեամբ, պահէ՛ մեզ՝ իբրեւ աչքի բիբ, եւ մեզի համար բարի նշան ըրէ՛՝ ի գովեստ եւ ի փառաբանութիւն Քու Սուրբ Անուան: Որովհետեւ Քու փառքիդ համար է, որ բոլոր արարածներու կողմէ մշտնջենավոր փառաբանութիւն ի բարձունս կ՚ուղղուի՝ Հօր, Որդիին եւ Սուրբ Հոգիին այժմ եւ միշտ եւ յաւիտեանս յաւիտենից. Ամէն: ԾՆՆԴՈՑ ԳԻՐՔԷՆ 2: 5- 17 Երբ Տէր Աստուած երկիրն ու երկինքը ըրաւ, դեռ դաշտին բոլոր բոյսերը՝ երկրի վրայ չեղած եւ դաշտին բոլոր խոտը՝ դեռ չբուսած. քանզի Տէր Աստուած երկրի վրայ տակաւին անձրեւ բերած չէր ու գետինը մշակող մարդ չկար, Հապա երկրէն շոգի կ՚ելլէր ու գետնին բոլոր երեսը կը ջրէր։ Տէր Աստուած գետնին 7
հողէն շինեց մարդը եւ անոր ռնգունքներէն կենդանութեան շունչ փչեց ու մարդը կենդանի հոգի եղաւ։ Եւ Տէր Աստուած արեւելեան կողմը՝ Եդեմի մէջ՝ պարտէզ տնկեց ու իր շինած մարդը հոն դրաւ։ Եւ Տէր Աստուած գետնէն՝ տեսնելու հաճելի եւ ուտելու աղէկ ամէն ծառ ու պարտէզին մէջտեղը կենաց ծառը եւ բարին ու չարը գիտնալու ծառն ալ բուսցուց։ Եւ պարտէզը ջրելու համար Եդեմէն գետ մը կ՚ելլէր ու անկէ չորս ճիւղի կը բաժնուէր։ Մէկուն անունը Փիսոն է. ասիկա Եւիլայի բոլոր երկիրը կը պտըտի, ուր ոսկի կայ Եւ այն երկրին ոսկին ազնիւ է. սուտակ ու եղնգնաքար կայ հոն։ Ու երկրորդ գետին անունը Գեհոն է. ասիկա Քուշի բոլոր երկիրը կը պտըտի։ Ու երրորդ գետին անունը Տիգրիս է. ասիկա Ասորեստանի արեւելեան կողմը կ՚երթայ։ Եւ չորրորդ գետը Եփրատ է։ Եւ Տէր Աստուած առաւ մարդը ու Եդեմի պարտէզին մէջ դրաւ, որպէս զի զանիկա մշակէ ու պահէ։ Եւ Տէր Աստուած պատուիրեց մարդուն՝ ըսելով. «Պարտէզին բոլոր ծառերէն համարձակ կեր. Բայց բարիի ու չարի գիտութեան ծառէն մի՛ ուտեր. քանզի այն օրը որ անկէ ուտես, անշուշտ պիտի մեռնիս»։ ՔԱՐՈԶ Վասն հիւանդաց եւ ամենայն վշտացելոց աղաչեսցուք զՓրկիչն մեր Քրիստոս, զի ողորմեսցի ըստ մեծի ողորմութեան Իւրում եւ բժշկեսցէ զախտս եւ զհիւանդութիւնս հոգւոց եւ մարմնոց ծառայից Իւրոց եւ կատարեալ առողջութեամբ հասուսցէ զամենեսեան ի մշտնջենաւոր եւ յանախտ կեանս: Որ առաքեցաւ ի Հօրէ ի բժշկութիւն ազգի մարդկան Միածին Որդին Աստուծոյ՝ Տէր մեր եւ Փրկիչ Յիսուս Քրիստոս. կեցո՛ եւ ողորմեա՛: ԲԺՇԿՈՒԹԵԱՆ ԱՂՕԹՔ Տէր ողորմեա, Տէր ողորմեա, Տէր ողորմեա: 8
Փարատէ՛ ցաւերը եւ բժշկէ՛ հիւանդութիւնները քու ժողովուրդէդ, Տէր Աստուած մեր եւ բոլորին կատարեալ առողջութի՛ւն շնորհէ` Քու ամենայաղթ խաչիդ նշանով, որուն միջոցով մարդկութեան տկարութիւնը վերցուցիր եւ դատապարտեցիր մեր կեանքի եւ փրկութեան թշնամին: Դուն ես մեր կեանքն ու փրկութիւնը, բարերար եւ բազումողորմ Աստուած. միայն Դո՛ւ կրնաս ներել մեր մեղքերը եւ մեզմէ հեռացնել ախտերն ու հիւանդութիւնները. Քեզի յայտնի են մեր կարիքները: Բարիքներ պարգեւող, առատ ողորմութիւնդ պարգեւէ՛ քու արարածներուդ՝ իւրաքանչիւրին ըստ իր պէտքին, որովհետեւ արարածներուդ միջոցով միշտ կը գովաբանուի Ամենասուրբ Երրորդութիւնդ. Այժմ եւ միշտ եւ յաւիտեանս յաւիտենից. ամէն: ՔԱՐՈԶ Սուրբ խաչիւս աղաչեսցուք զՏէր, զի սովաւ փրկեսցէ զմեզ ի մեղաց եւ կեցուսցէ շնորհիւ ողորմութեան իւրոյ: Ամենակալ Տէր Աստուած մեր, կեցուսցէ՛ եւ ողորմեսցի: ՊԱՀՊԱՆՈՒԹԵԱՆ ԱՂՕԹՔ Տէր ողորմեա, Տէր ողորմեա, Տէր ողորմեա: Պահպանիչ եւ հաւատացեալներու յոյս, Քրիստոս Աստուած մեր, պահէ պահպանէ եւ օրհնէ Հայոց ազգը եւ Հայաստանեայց Եկեղեցին. Քու Սուրբ եւ պատուական Խաչիդ հովանիին ներքեւ, խաղաղութեան մէջ. փրկէ եւ ազատէ երեւելի եւ աներեւոյթ թշնամիներէն, 9
արժանաւորէ գոհութեամբ փառաւորենք Քեզ ընդ Հօր եւ Սուրբ Հոգւոյն. այժմ եւ ﬕշտ եւ յաւիտեանս յաւիտենից. ամէն: ՏԷՐՈՒՆԱԿԱՆ ԱՂՕԹՔ Օրհնեալ Տէր մեր Յիսուս Քրիստոս. ամէն: Հայր մեր, որ յերկինս ես, սուրբ եղիցի անուն քո: Եկեսցէ արքայութիւն քո, եղիցին կամք քո որպէս յերկինս եւ յերկրի: Զհաց մեր հանապազորդ տուր մեզ այսօր, եւ թող մեզ զպարտիս մեր, որպէս եւ մեք թողումք մերոց պարտապանաց: Եւ մի տանիր զմեզ ի փորձութիւն, այլ փրկեա զմեզ ի չարէ: Զի քո է արքայութիւն եւ զօրութիւն եւ փառք յաւիտեանս. ամէն։ Օրհնեալ ըլլաք Սուրբ Հոգիին շնորհներով, խաղաղութեամբ գացէք եւ Տէրը ձեր բոլորին հետ ըլլայ. ամէն։
֍
10
LORD’S PRAYER Blessed be our Lord Jesus Christ. Amen. Our Father, who art in heaven, hallowed be thy name; thy kingdom come; thy will be done on earth as it is in heaven. Give us this day our daily bread; and forgive us our trespasses, as we forgive those who trespass against us; and lead us not into temptation; but deliver us from evil. For thine is the kingdom and the power and the glory unto the ages of ages. Amen. READING: FROM MADYAN VOGHPERKOUTYAN (NAREG) Prayer 65 Speaking with God from the Depths of the Heart A Now, I foremost among the impious and chief among sinners, the leader among the unjust, the first among debtors, the epitome of a criminal, the Attica of vice, not of virtue, have dared to say what is unspeakable: I have boasted of my humiliation, I have exposed my secrets, disclosed what I have covered up, shown what I have hidden, spread what I have stored up, splattered the gall of my bitterness, divulged my collaboration with the evil one, squeezed my pus-filled wound, acknowledged the abyss of my sins, 11
put on the mask of hypocrisy, lifted the veil from ugliness, stripped away the clothes from shamefulness, laid open my baseness, thrown up the dregs of death, revealed the abscessed wounds of my soul to you, Christ high priest. Not sparing my soul from peril, not conceding to the love of my body, I examined down to the oldest roots. Showing no leniency for the human condition, cutting my tie with the brotherhood, destroying the castle of my heart, I struggled with the stalking of my desires, as if ambushed by death, laying open the storehouse of secrets, setting forth before great God this hoarded treasure, appearing before the judge as a prosecutor, foreseeing the ominous things to come, breaking my pact with the Devil, I recanted my vows to the Deceiver. I took refuge in you, Lord Jesus, for a victorious end to this battle, marshalling the troops for war, placing my hope in the word of God to fend off attacks, I delivered the forces of darkness to those armed with light. B And now, Christ, maker of all creation, Son of God on high, I have been blamed with these words, and struck with these blows, please do not reproach me again at the Last Judgment, you, who are our immortal, almighty king, who does good in ways we cannot understand or express. Do not reproach me with my self-abasement and 12
self-accusatory humiliation, by which I of my own volition condemned myself relentlessly, and through this book of psalms confront the face of Satan with his shame, and strengthen the stamp of your cross upon my face, wretch that I am. Let the glow of your seal add luster to my countenance, the sign of your steadfastness be stamped upon my face, the shape of your cross be fixed upon my cheeks, the glory of your miraculous work be marked upon my forehead, the luster of your seal not be taken from me, the radiance of your blessing not fade from the sight of my eyes, the token of your assurance not be removed from my head, the glory of your scripture not waver upon the firm threshold of my mouth, your praiseworthy armor shield the sentiments of my heart, your four-winged radiance spread through the four elements of my being, the power of your cross of salvation come to the aid of my outstretched hand, and may the sanctity of your valor realize the goodness of the offering for which my hands were made. C When I depart this life, may holiness not abandon me. When I am wrapped in shrouds may your honor not leave me. May my soul not reject your unwavering salvation. May your image engraved upon my soul, Giver of life, not be effaced. 13
May the mark of your blood not be erased from my soul’s altar bearing your seal. May it dwell with me in my grave. When my miserable body is worn out may your anointing grace stay with me, that I might on the day of renewal meet you, groom of glory, that I may be known as one of yours, that I may be clothed with your accomplishments, that I may be honored by the assurances of your greatness, that I may be adorned with the robe of your baptism and pardoned with mercy. Give me, O compassionate Lord, your cloak of incorruptibility, you who suffer with the sins of my body. Do not let the Blasphemer gain control over your people. May the one who wears out my soul waste away. May the tricks of those who live on the dark side not haunt me. May the abyss of my final rest be blessed in your name, O merciful Lord. May the cell of my captivity be filled with your mercy. May the place of my torture be broken open through you. May tranquility reign, my keeper, in my prison of terror. May that dark womb nourish me toward resurrection. May your hope preserve me that chamber of anxiety. May your hand protect me upon the cot of my torment. May your wings shield me in the house of anguish. Stay with me, Lord most praised, in my room of peril. A thousand woes upon me, for once I was angelic, but now I am in the abyss, once I was celebrated, but now I am pitiful. 14
D Now again, you who are blessed by all creation, by the heavenly and the earthly, and by the denizens of Hades, you who were banished for me for no reason, for it was I who strayed and was estranged, I who was stupid, lost, and found worthless. I was abandoned, extinguished and destroyed. I erred, I was caught, I was rejected. I was alienated, enslaved, and degraded. I was cursed, I became wretched, drunken and wasted. I was swallowed up, I was deceived, I rebelled. I was corrupted, died and destroyed completely. You had no hand in this evil, for you are only unchanging good. E Now, when your will is upon me, darkness becomes light for me. When your lamp of hope is there, night is like the dawn. When your body is taken during communion, I live down my shame. But I do not consider my soul living, for death is inevitable. Nor do I consider it dead, for renewal is not doubted. And though I see the path to life closed before me because of my unpardonable sins still paradise is open before me because of the good news of salvation. For the discouragement of bad news makes me less anxious than the encouragement of your hand extending salvation. Therefore, grant mercy, O Lord, 15
for all those who raise voices in thanks, Lord blessed forever. Amen. PRAYER Lord have mercy. Lord have mercy. Lord have mercy At night and day and at all times we pray you and ask you, Lord, who loves mankind, hear us God our savior. Incline your ear toward our supplications, that the strivings of your servants may not be in vain. Consider our just works and the fruits of our worship. Receive, Lord, our prayers and worship. Grant us your generous portion of mercy. Shield us with your almighty right hand. Strengthen us, Lord with the might of your Holy Spirit. Keep us as the light of your eye, and show us your favor for the praise and glorification of your holy name. For in your glory all creation finds its end eternally glorifying in the highest the Father, Son and Holy Spirit. Now and always and unto the ages of ages. Amen. GENESIS: 2:5- 17 Now no shrub had yet appeared on the earth a and no plant had yet sprung up, for the Lord God had not sent rain on the earth and there was no one to work the ground, but streams b came up from the earth and watered the whole surface of the ground. Then the Lord God formed a man c from the dust of the ground and breathed into his nostrils the breath of life, and the man became a living being. Now the Lord God had planted a garden in the east, in Eden; and there he put the man he had formed. The Lord God made all kinds of trees grow out of the ground—trees that were pleasing to the eye and good for food. In the middle of the garden were the tree of life and the tree of the knowledge of good and evil. 16
A river watering the garden flowed from Eden; from there it was separated into four headwaters. The name of the first is the Pishon; it winds through the entire land of Havilah, where there is gold. (The gold of that land is good; aromatic resin d and onyx are also there.) The name of the second river is the Gihon; it winds through the entire land of Cush. The name of the third river is the Tigris; it runs along the east side of Ashur. And the fourth river is the Euphrates. The Lord God took the man and put him in the Garden of Eden to work it and take care of it. And the Lord God commanded the man, “You are free to eat from any tree in the garden; but you must not eat from the tree of the knowledge of good and evil, for when you eat from it you will certainly die.” PRAYER FOR THE SICK Lord have mercy. Lord have mercy. Lord have mercy Dispel the pain and heal the sickness of thy people, Lord our God and grant to all perfect health by the sign of thine all-conquering cross through which thou removed the weakness of mankind and condemned the enemy of our life and salvation. Thou art our life and salvation, beneficent and all merciful God, who alone can forgive us our sins and remove diseases and sickness from us, to whom are known our needs and necessities. Bestower of gifts, grant thy bounteous mercy to thy creatures according to their individual needs, through whom thy Holy Trinity is always glorified and praised, now and always and forever and ever. Amen. LITANY By the Holy Cross let us beseech the Lord, that through it he may deliver us from our sins and save us by the grace of his mercy. Almighty Lord our God, save us and have mercy upon us. 17
PRAYER OF PRESERVATION Lord have mercy. Lord have mercy. Lord have mercy Guardian and hope of the faithful Christ our God, guard, protect and bless Armenian Nation and Armenian Church, under the shadow of Thine holy and precious Cross in peace. Deliver from enemies visible and invisible. Make us worthy to give thanks to Thee and to glorify Thee with the Father and the Holy Spirit, now and forever and unto the ages of ages. Amen. LORD’S PRAYER Blessed be our Lord Jesus Christ. Amen. Our Father, who art in heaven, hallowed be thy name; thy kingdom come; thy will be done on earth as it is in heaven. Give us this day our daily bread; and forgive us our trespasses, as we forgive those who trespass against us; and lead us not into temptation; but deliver us from evil. For thine is the kingdom and the power and the glory unto the ages of ages. Amen. May you all be blessed by the grace of the Holy Spirit. Depart in peace and the Lord be with you all. Amen.
18