Spiritual Bread - Հոգեւոր Հաց -May 25, 2022 by torontoarmenianchurch

ՀՈԳԵՒՈՐ ՀԱՑ / SPIRITUAL BREAD Չորեքշաբթի/ Wednesday: 25 Մայիս / May, 2022- No. 275

ՕՐՈՒԱՅ ԶՐՈՅՑԻՆ ՆԻՒԹԸ՝ «Ս. ՊԱՏԱՐԱԳԻ ԵՐԳԵՑՈՂՈՒԹԻՒՆԸ» պիտի ներկայացնէ ԲԱՐԵՇՆՈՐՀ ԱՐԹՈՒՐ ՍՐԿ. ՎԱՐԱՆԵԱՆԸ Եկեղեցւոյ Երժշտական Ղեկավար

TOPIC OF THE CONVERSATION:

«THE SONGS OF DIVINE LITURGY» the talk will be led by DN. ARTUR VARDANYAN Church՚s Music Director

ՏԷՐՈՒՆԱԿԱՆ ԱՂՕԹՔ Օրհնեալ Տէր մեր Յիսուս Քրիստոս. ամէն: Հայր մեր, որ յերկինս ես, սուրբ եղիցի անուն քո: Եկեսցէ արքայութիւն քո, եղիցին կամք քո որպէս յերկինս եւ յերկրի: Զհաց մեր հանապազորդ տուր մեզ այսօր, եւ թող մեզ զպարտիս մեր, որպէս եւ մեք թողումք մերոց պարտապանաց: Եւ մի տանիր զմեզ ի փորձութիւն, այլ փրկեա զմեզ ի չարէ: Զի քո է արքայութիւն եւ զօրութիւն եւ փառք յաւիտեանս. ամէն։ ԸՆԹԵՐՑՈՒՄ ՄԱՏԵԱՆ ՈՂԲԵՐԳՈՒԹԵՆԷՆ (ՆԱՐԵԿ) ԲԱՆ Թ ՍՐՏԻ ԽՈՐՔԵՐԻՑ ԽՈՍՔ ԱՍՏԾՈՅ ՀԵՏ Ա Եւ արդ, ողբագին աղաչանքների այս կտակարան իմ մատեանի մէջ Ի՞նչ բամբասանքներ շարադրեմ արդեօք ես քեզ արժանի, ո՜վ անձն իմ թշուառ, Սեւերեսըդ դու եւ պատասխանի համար անբարբառ, Անպիտանըդ Աստծոյ եւ սրբերի հաղորդակցութեան: Քանզի եթէ ես ծովի ջրերը մելանի փոխեմ Եւ բազմասպարեզ ընդարձակութեամբ դաշտերը թղթի նման տարածեմ, Կտրեմ եղեգնի անտառները եւ գրիչներ շինեմ` Մի մասն իսկ բազում անօրինական իմ արարքների Դարձեա՛լ չեմ կարող ես գրի առնել: Եւ Լիբանանի մայրիներն եթէ իրար զոդելով շինելու լինեմ կշեռքի լծակ, ի հետ: Բ 2

Ես ծառ բարձրուղեշ` ստուար ոստերով, սաղարթախիտ, բայց անպտուղ Ճիշտ ու ճիշտ նման այն թզենուն, որ Տէրը չորացրեց: Թէեւ իսկապէս վարսագեղ, սաղարթազարդ, Արտաքին տեսքով բարեշուք ես դու, Պաճուճուած, ինչպէս պսակով մի պերճ,Եւ հեռուից նայողներին երեւում ես բաղձալի, Բայց երբ մօտենայ Տնկողն իր ուզածը փնտրելու, Ամէն բարիքից դատարկ եւ ունայն պիտի գտնի քեզ, Եւ գարշելի` գեղեցկութեանդ մէջ` Տեսնողներին ի ծաղր եւ նախատողաց` նշաւակութիւն: Քանզի եթէ անժամանակ, չսպասուած ժամին` Տունկը հերապանծ, անպտուղ եւ անկենդան,Որ մի պատկերն է անպատրաստ մեղաւորների,Ենթարկուեց անէծքի, Եւ կամ թէ հողն այն, ոռոգուած ցողով, Որ երկրագործի թափած աշխատանքների դիմաց Բազմապատիկ արդիւնք չտալու պատճառով լքւում է եւ մոռացւում,Յապա ուրեմն դու, ո՜վ անձն իմ եղկելի, Դու հո՛ղ բանաւոր ու տունկ կենդանի, Որ չես տալիս պտուղ իր ժամանակին, Ի՞նչպէս կարող ես վերի առակում յիշուած պատիժը չկրել, ի՞նչպէս: Քանզի դու բոլոր արդիւնքն ու բերքը նանիր գործերի, Առաջին մարդուց սկսած մինչեւ սերունդը վերջին, Եւ գիւտերը նոր, որոնք քեզ ստեղծող Աստծոյ համար Ատելի են խիստ, անախորժելի` Անպակաս չափով, առաւելապէս մէջդ ընդունեցիր: Գ Եւ քանզի ես քեզ արի նշաւակ - նպատակակետ իմ մտադրութեանց, ա՛նձն իմ անպիտան, Բանաստեղծական խօսքերովս, ինչպէս պարսաքարերով, 3

Քեզ, իբրեւ վայրի անընտել գազան` պիտի քարկոծեմ անողորմաբար: Եթէ մինչեւ իսկ չկարողանամ արդար անուանուել, Սակայն առաջին պատասխանիս մէջ, ինչպէս մի ոսոխի հետ, Ոգորեմ պիտի ես յօժարակամ, ինչպէս իմաստունն է բարբառել մեծ: Եւ իմ մտքերի, մտածումների յոյզերը թաքուն Իբրեւ չար գործեր` կատարուած արդէն, խոստովանելով, Քո առջեւ պիտի տարածեմ բոլոր, Աստուած իմ եւ Տէր, Քանզի ի՛նչ չափով որ պիտի չափեմ մեղադրանքն անձիս, Միեւնոյն չափով պիտի աննուազ քո գթութեա՜նը ես արժանանամ, Ընդունելով քո շնորհներն առատ իմ ամենամեծ պարտքերի տեղակ: Որքան ճարակեն վէրքերն անհնար եւ անբուժելի, Այնքան աւելի եւ կրկնապատիկ բարձրեալ բժշկիդ Հրաշագործութեան իմաստութիւնը բարեմասնօրէն պիտի հռչակուի: Յանցանքներն որքան որ աւելանան, Նո՛յնքան փոխատուիդ առատութիւնն բարեբանելով` Պիտի պսակուի, ըստ քո խնկելի առակի, ընդմիշտ: Դ Քանզի փրկում ես դո՛ւ եւ դո՛ւ քաւում, Նորոգում ես աջով քո եւ չորացնում մատով. Արդարացնում ես հրամանովդ եւ ողորմութեամբդ ազատում. Երեսովդ լուսաւորում ես եւ քո դէմքով զվարճացնում. Բարերարում ես հոգով քո եւ իւղիդ օծումով սփոփում Ու շնորհիդ ցողով զուարթացնում ես դու: Դո՛ւ ես տալիս մխիթարութիւն եւ վհատութեան մոռացում. Վերացնում խաւարը վշտերի եւ հեծութեան ողբերը` ծիծաղի փոխում: Եւ քեզ է վայելում օրհնութիւն գովութեամբ հանդերձ, երկնքում, Նախահայրերից բոլոր եւ նրանց սերունդներից, Յաւիտեանս յաւիտենից. ամէն: 4

ԱՂՕԹՔ Տէր ողորմեա, Տէր ողորմեա, Տէր ողորմեա: Դուն սուրբդ եւ կատարեալդ, որ փորձուեցար երկրիս վրայ, ո՛րչափ լաւ կը ճանչնաս մեզի, որ ամէն օր ենթակայ ենք փորձուելու եւ սխալելու: Մեր հացի պայքարէն, մեր փառասիրութիւններէն, մեր հաւատքի պակասէն կը ծնին այնպիսի կացութիւններ, որոնց դիմադրելը անհնարին կը թուի մեզ երբեմն: Բայց դուն որ յաղթել կրցար, նաեւ յաղթութիւն խոստացար անոնց որ քու ճամբովդ կը քալեն եւ քեզի կ’ապաւինին: Մեզի ներշնչանք եւ առաջնորդութիւն եղիր, ո՛վ Տէր Յիսուս Քրիստոս: Ամէն: ԱՒԵՏԱՐԱՆ ԸՍՏ ՂՈՒԿԱՍԻ 22:7-23 Բաղարջակերքի օրը եկաւ, երբ պէտք էր մորթել զատիկը: Ուստի ղրկեց Պետրոսն ու Յովհաննէսը՝ ըսելով. «Գացէ՛ք, պատրաստեցէ՛ք մեզի զատիկը՝ որպէսզի ուտենք»: Անոնք ալ ըսին անոր. «Ո՞ւր կ՚ուզես որ պատրաստենք»: Ըսաւ անոնց. «Ահա՛ երբ մտնէք քաղաքը, մարդ մը պիտի հանդիպի ձեզի՝ որ ուսին վրայ ունի ջուրի սափոր մը. հետեւեցէ՛ք անոր մինչեւ այն տունը՝ ուր ինք կը մտնէ, եւ ըսէ՛ք տանտիրոջ. «Վարդապետը կ՚ըսէ քեզի. “Ո՞ւր է իջեւանը, ուր պիտի ուտեմ զատիկը աշակերտներուս հետ”: Ան ալ պիտի ցուցնէ ձեզի կահաւորուած մեծ վերնայարկ մը. հո՛ն պատրաստեցէք»: Գացին, գտան ինչպէս ըսաւ իրենց, եւ պատրաստեցին զատիկը: Երբ ժամը հասաւ՝ սեղան նստաւ, ու տասներկու առաքեալները իրեն հետ: Եւ ըսաւ անոնց. «Չափազանց ցանկացի որ այս զատիկը ուտեմ ձեզի հետ՝ իմ չարչարուելէս առաջ. որովհետեւ կը յայտարարեմ ձեզի. “Ա՛լ բնա՛ւ պիտի չուտեմ ասկէ, մինչեւ որ իրագործուի Աստուծոյ թագաւորութեան մէջ”»: Ու բաժակը առաւ, շնորհակալ եղաւ եւ ըսաւ. «Առէ՛ք ասիկա ու բաժնեցէ՛ք ձեր մէջ: Արդարեւ կը յայտարարեմ ձեզի. “Բնա՛ւ որթատունկին բերքէն պիտի չխմեմ, մինչեւ որ գայ Աստուծոյ թագաւորութիւնը”»: Ապա հաց առաւ, շնորհակալ եղաւ, կտրեց ու տուաւ անոնց, եւ ըսաւ. «Ա՛յս է իմ մարմինս՝ որ կը տրուի ձեզի համար. ըրէ՛ք ասիկա՝ իմ յիշատակիս համար»: Նոյնպէս ալ բաժակը առաւ ընթրիքէն ետք, եւ 5

ըսաւ. «Այս բաժակը նո՛ր ուխտն է՝ իմ արիւնովս, որ կը թափուի ձեզի համար»: «Բայց ահա՛ զիս մատնողին ձեռքը ինծի հետ՝ այս սեղանին վրայ է: Իրաւ է թէ մարդու Որդին կ՚երթայ՝ ինչպէս սահմանուած է. բայց վա՜յ այն մարդուն՝ որուն միջոցով կը մատնուի ան»: Անոնք ալ սկսան հարցնել իրարու թէ իրենցմէ ո՛վ էր՝ որ պիտի ընէր այդ բանը:

ՔԱՐՈԶ Վասն հիւանդաց եւ ամենայն վշտացելոց աղաչեսցուք զՓրկիչն մեր Քրիստոս, զի ողորմեսցի ըստ մեծի ողորմութեան Իւրում եւ բժշկեսցէ զախտս եւ զհիւանդութիւնս հոգւոց եւ մարմնոց ծառայից Իւրոց եւ կատարեալ առողջութեամբ հասուսցէ զամենեսեան ի մշտնջենաւոր եւ յանախտ կեանս: Որ առաքեցաւ ի Հօրէ ի բժշկութիւն ազգի մարդկան Միածին Որդին Աստուծոյ՝ Տէր մեր եւ Փրկիչ Յիսուս Քրիստոս. կեցո՛ եւ ողորմեա՛: ԲԺՇԿՈՒԹԵԱՆ ԱՂՕԹՔ Տէր ողորմեա, Տէր ողորմեա, Տէր ողորմեա: Փարատէ՛ ցաւերը եւ բժշկէ՛ հիւանդութիւնները քու ժողովուրդէդ, Տէր Աստուած մեր եւ բոլորին կատարեալ առողջութի՛ւն շնորհէ` Քու ամենայաղթ խաչիդ նշանով, որուն միջոցով մարդկութեան տկարութիւնը վերցուցիր եւ դատապարտեցիր մեր կեանքի եւ փրկութեան թշնամին: Դուն ես մեր կեանքն ու փրկութիւնը, բարերար եւ բազումողորմ Աստուած. միայն Դո՛ւ կրնաս ներել մեր մեղքերը եւ մեզմէ հեռացնել ախտերն ու հիւանդութիւնները. Քեզի յայտնի են մեր կարիքները: Բարիքներ պարգեւող,

առատ ողորմութիւնդ պարգեւէ՛ քու արարածներուդ՝ իւրաքանչիւրին ըստ իր պէտքին, որովհետեւ արարածներուդ միջոցով միշտ կը գովաբանուի Ամենասուրբ Երրորդութիւնդ. Այժմ եւ միշտ եւ յաւիտեանս յաւիտենից. ամէն:

ՔԱՐՈԶ Սուրբ խաչիւս աղաչեսցուք զՏէր, զի սովաւ փրկեսցէ զմեզ ի մեղաց եւ կեցուսցէ շնորհիւ ողորմութեան իւրոյ: Ամենակալ Տէր Աստուած մեր, կեցուսցէ՛ եւ ողորմեսցի: ՊԱՀՊԱՆՈՒԹԵԱՆ ԱՂՕԹՔ Տէր ողորմեա, Տէր ողորմեա, Տէր ողորմեա: Պահպանիչ եւ հաւատացեալներու յոյս, Քրիստոս Աստուած մեր, պահէ պահպանէ եւ օրհնէ Հայոց ազգը եւ Հայաստանեայց Եկեղեցին. Քու Սուրբ եւ պատուական Խաչիդ հովանիին ներքեւ, խաղաղութեան մէջ. փրկէ եւ ազատէ երեւելի եւ աներեւոյթ թշնամիներէն, արժանաւորէ գոհութեամբ փառաւորենք Քեզ ընդ Հօր եւ Սուրբ Հոգւոյն. այժմ եւ ﬕշտ եւ յաւիտեանս յաւիտենից. ամէն: ՏԷՐՈՒՆԱԿԱՆ ԱՂՕԹՔ Օրհնեալ Տէր մեր Յիսուս Քրիստոս. ամէն: Հայր մեր, որ յերկինս ես, սուրբ եղիցի անուն քո: Եկեսցէ արքայութիւն քո, 7

եղիցին կամք քո որպէս յերկինս եւ յերկրի: Զհաց մեր հանապազորդ տուր մեզ այսօր, եւ թող մեզ զպարտիս մեր, որպէս եւ մեք թողումք մերոց պարտապանաց: Եւ մի տանիր զմեզ ի փորձութիւն, այլ փրկեա զմեզ ի չարէ: Զի քո է արքայութիւն եւ զօրութիւն եւ փառք յաւիտեան, ամէն։ Օրհնեալ ըլլաք Սուրբ Հոգիին շնորհներով, խաղաղութեամբ գացէք եւ Տէրը ձեր բոլորին հետ ըլլայ. ամէն։

LORD’S PRAYER Blessed be our Lord Jesus Christ. Amen. Our Father, who art in heaven, hallowed be thy name; thy kingdom come; thy will be done on earth as it is in heaven. Give us this day our daily bread; and forgive us our trespasses, as we forgive those who trespass against us; and lead us not into temptation; but deliver us from evil. For thine is the kingdom and the power and the glory unto the ages of ages. Amen. READING: FROM MADYAN VOGHPERKOUTYAN (NAREG) Prayer 9 Speaking with God from the Depths of the Heart A And now, O wretched soul of mine, what appropriately revolting words shall I use to describe you in this book of woes, my testament of prayers? You who are so completely discredited that I am at a loss for words to answer, unworthy to communicate with God and the saints. If I were to fill the basin of the sea with ink, and to measure out parchment the length and breadth of a field of many leagues and were to take all the reeds of the forests and woods and turn them into pens, I still would not be able to record even a fraction of my accumulated wrong doings. If I were to set the Cedars of Lebanon as a scale and to put Mount Ararat on one side and my iniquities on the other, it would not come close to balancing. 9

B I am like a tree, towering with branches, covered with leaves, but barren of fruit, a true member of the same species as that fig tree that the Lord struck dry. For although covered with lush flowing hair, that is, with an attractive exterior, as if adorned with a halo, mesmerizing like a drumbeat at a distance, if the sower were to come close to pick the harvest, he would find me devoid of any goods and revolting without beauty, an object of ridicule for viewers and a spectacle for the malicious. For the bushy plant without fruit and spirit is but a metaphor for the hapless, unprepared soul cursed at an unvigilant moment. If the earth, moistened with dew, cultivated by the farmer, does not produce crops to multiply this effort, it is abandoned and forgotten. Then, you, my miserable soul, a thinking, breathing plant that has not given timely fruit, shall you not suffer the same fate as those in the parable? For you have indulged with unsparing excess in the harvest of all the human evils from Adam till the end of the species, and even found some new ones, despised and repugnant to your creator, God. C And I have fixed my mind's eye upon you, O worthless soul of mine, sculpting a monument in words. I cast stones at you mercilessly like some untamed wild beast. For although I may never chance to be called just, still following the counsel of the wise, 10

as my first rebuttal, I criticize myself of my own free will, as if criticizing some bitter enemy, and having confessed the angst of the secrets of my mind, that is, the accumulated burden of my evil deeds, I spread them before you, my God and Lord. With what measure I mete out reprimand to my soul, let your undiminishing compassion be measured for me, that I might receive your abundant grace many times greater than the magnitude of my sins, though my wounds and injuries overpower me, incurable and inescapable, yet the genius of your curative art, exalted and honored Physician, shines twice as brightly. The increase of my sins is more than matched by your generosity, my benefactor. Blessed Lord, may you always be wreathed in incense as in your parable. D For yours is salvation, and from you is redemption, and by your right hand is restoration, and your finger is fortification. Your command is justification. Your mercy is liberation. Your countenance is illumination. Your face is exultation. Your spirit is benefaction. Your anointing oil is consolation. A dew drop of your grace is exhilaration. You give comfort. You make us forget despair. You lift away the gloom of grief. You change the sighs of our heart into laughter. To you is fitting blessing with praise in heaven and on earth from our forefathers and unto all their generations forever and ever. Amen. 11

PRAYER Lord have mercy. Lord have mercy. Lord have mercy O Holy and Consummate Lord, who was tempted on earth, you truly know us and how every day we make mistakes and are subjected to temptations. Our struggle for living, our ambitions, the lack of our faith put us in situations, which sometimes seems impossible to overcome. But you managed to win and promised a victory to those who would follow your path and will submit themselves to you. O Lord Jesus Christ, please guide us into your ways. Amen. GOSPEL ACCORDING TO LUKE: 22:7-23

Then came the day of Unleavened Bread on which the Passover lamb had to be sacrificed. Jesus sent Peter and John, saying, “Go and make preparations for us to eat the Passover.” “Where do you want us to prepare for it?” they asked. He replied, “As you enter the city, a man carrying a jar of water will meet you. Follow him to the house that he enters, and say to the owner of the house, ‘The Teacher asks: Where is the guest room, where I may eat the Passover with my disciples?’ He will show you a large room upstairs, all furnished. Make preparations there.” They left and found things just as Jesus had told them. So they prepared the Passover. When the hour came, Jesus and his apostles reclined at the table. And he said to them, “I have eagerly desired to eat this Passover with you before I suffer. For I tell you, I will not eat it again until it finds fulfillment in the kingdom of God.” After taking the cup, he gave thanks and said, “Take this and divide it among you. For I tell you I will not drink again from the fruit of the vine until the kingdom of God comes.”

And he took bread, gave thanks and broke it, and gave it to them, saying, “This is my body given for you; do this in remembrance of me.” In the same way, after the supper he took the cup, saying, “This cup is the new covenant in my blood, which is poured out for you. But the hand of him who is going to betray me is with mine on the table. The Son of Man will go as it has been decreed. But woe to that man who betrays him!” They began to question among themselves which of them it might be who would do this. PRAYER FOR THE SICK Lord have mercy. Lord have mercy. Lord have mercy Dispel the pain and heal the sickness of thy people, Lord our God and grant to all perfect health by the sign of thine all-conquering cross through which thou removed the weakness of mankind and condemned the enemy of our life and salvation. Thou art our life and salvation, beneficent and all merciful God, who alone can forgive us our sins and remove diseases and sickness from us, to whom are known our needs and necessities. Bestower of gifts, grant thy bounteous mercy to thy creatures according to their individual needs, through whom thy Holy Trinity is always glorified and praised, now and always and forever and ever. Amen. LITANY By the Holy Cross let us beseech the Lord, that through it he may deliver us from our sins and save us by the grace of his mercy. Almighty Lord our God, save us and have mercy upon us. PRAYER OF PRESERVATION Lord have mercy. Lord have mercy. Lord have mercy 13

Guardian and hope of the faithful Christ our God, guard, protect and bless Armenian Nation and Armenian Church, under the shadow of Thine holy and precious Cross in peace. Deliver from enemies visible and invisible. Make us worthy to give thanks to Thee and to glorify Thee with the Father and the Holy Spirit, now and forever and unto the ages of ages. Amen.