ՀՈԳԵՒՈՐ ՀԱՑ / SPIRITUAL BREAD Երեքշաբթի/ Tuesday: 5 Մայիս/ May, 2020- No. 30
920 Progress Ave. Toronto, ON, M1G 3T5 Tel: 416 431 3001 www.TorontoArmenianChurch.com / info@TorontoArmenianChurch.com
ՏԷՐՈՒՆԱԿԱՆ ԱՂՕԹՔ Օրհնեալ Տէր մեր Յիսուս Քրիստոս. ամէն: Հայր մեր, որ յերկինս ես, սուրբ եղիցի անուն քո: Եկեսցէ արքայութիւն քո, եղիցին կամք քո որպէս յերկինս եւ յերկրի: Զհաց մեր հանապազորդ տուր մեզ այսօր, եւ թող մեզ զպարտիս մեր, որպէս եւ մեք թողումք մերոց պարտապանաց: Եւ մի տանիր զմեզ ի փորձութիւն, այլ փրկեա զմեզ ի չարէ: Զի քո է արքայութիւն եւ զօրութիւն եւ փառք յաւիտեանս. ամէն։ ԸՆԹԵՐՑՈՒՄ ՄԱՏԵԱՆ ՈՂԲԵՐԳՈՒԹԵՆԷՆ (ՆԱՐԵԿ) ԲԱՆ Լ ՍՐՏԻ ԽՈՐՔԵՐԻՑ ԽՈՍՔ ԱՍՏԾՈՅ ՀԵՏ Ա Եւ արդ, թող ճշմարտուի քո խօսքը, ողորմած Աստուած դու բոլորի, Ներող եւ օրհնեալ` այն մեղաւորի մասին, Որը մի օրում բազմաթիւ անգամ գայթելով` վերջապէս դարձի կգայ զղջացած, Թեկուզ այդ լինի իր վերջին շնչում Եւ կամ չարութիւն գործած միջոցին: Մանաւանդ որ դժնեայ կցորդս այս անձնիշխանական` Մի մարտիկ է միշտ, խաբող շողոքորթ, ստութեան յարած, Ըստ առակողի` հողմեր արածող, Դժվարբռնելի փախչող` հաստողից, Որսողին գերի` մոլեկան մարմնիս, Ներհակ տնկակից, որի պատճառած վարանումների 2
Որքանութիւնը դո՛ւ գիտես միայն: Սակայն մեղքերին յաջորդում են խիստ յուսահատական եւ տաժանակոծ, Բազմավաղելի յո՜յժ ողորմագին բարձրաձայն ողբեր, Արցունքով գրուած եւ ի գութ շարժող թառանչներ թշուառ, Որոնք մեղքերով տագնապողը, Տէ՜ր, տարածում է քո առջեւ ամօթահար: Բ Եւ որպէսզի կրկնաբանութիւնս շատախօսութեան չհասնի Ու չդառնայ աւելի ողբալի, քան այս, Ասեմ, թէ նա արքայութիւն չէ, որ համարձակւում է խնդրել քեզանից, Այլ միայն թեթեւացում տանջանքների. Ոչ թէ կյուսայ բնակուել լոյսի մէջ ապրողների հետ, Այլ` խաւարի մէջ, գերեզմանականների հետ, զգայական շնչով. Ոչ թէ բարձրերի, այլ խորտակուածների եւ բեկեալների հետ լինել. Հոգնաբեկ է նա իր հանգստի մէջ եւ խրախճանքում` տրտում, Դէմքով ժպտուն է եւ մտքով` խոցուած. Երեսը ծիծղուն, եւ աչքն արտասուագին. Առերեւոյթ սփոփուած է ձեւացնում իրեն, Իսկ արտասուքը սրտի դառնութիւնն է վկայում: Գ Իր երկու ձեռքում երկու ըմպանակ, մէկն արեամբ լցուած եւ միւսը` կաթով. Եւ վառուող երկու բուրվառ ունի նա, մէկը խունկով լի, միւսը` ճենճերով. Անօթներ երկու, մէկը քաղցրութեամբ լեցուն եւ միւսը` դառնութեամբ. 3
Մի զոյգ բաժակներ երկու նիւթով լի, մէկը արտասուք եւ միւսը` ծծումբ. Մատների ծայրով բռնած երկու տաշտ` գինի մէկի մէջ ու միւսում լեղի: Տէսողութեան դռներ իրարու ներհակ` մէկը լաց լինելու եւ միւսը սխալուելու տրամադիր. Իրար հակառակ երկու հալոցներ, մէկն արծարծում է եւ միւսը` մարում. Երկդիմի նայուածքներ` մէկը ողոքիչ եւ միւսն անխնայ բարկութեամբ լեցուն. Դէպի վեր պարզած երկու բազուկներ` մէկն հարուածելու, միւսը մերժելու. Դէմք` երկու տարբեր արտայայտութեամբ – տխուր ու ցասկոտ. Մէկի փոխարէն երկու կշտամբանք` ներկայի համար եւ ապագայի. Ապաւինումներ կասկածելի` մէկը "գոնէ" եւ միւսը "թերեւս". Մի բերանի մէջ երկակի բարբառ` մէկը եղկութիւն, միւսը խռովանք. Միեւնոյն սրտում երկու զգացմունք` մէկը կասկածելի յոյսի եւ միւսը ճշգրիտ կորստեան. Ամպ մի լրթագոյն, ահագնատեսիլ կրկնակ տեղումով` մէկը սուր նետեր եւ միւսը` քարեր. Որոտում ահեղ երկու բերումով` կարկուտ ու կրակ. Ցաւագին գիշեր երկու վշտով լի` լալու ու մահուան. Սուգի առաւօտ երկու գոչիւնով մէկը սաստի եւ միւսն սպառնալիքի. Արեւներ երկու` երկու կողմերից – մէկը խաւարի եւ միւսը կիզման: Դ Եթէ մի բռունցք բարձրանայ հանկարծ, կարծում է` իրեն է հարուածելու. 4
Իսկ եթէ երկարի ձեռք պարգեւաձիր` նա ինքը իրեն համար յոյս չունի: Երբ մէկը պարծենում է, կորանում է նա, Եւ երբ գլուխը բարձր են պահում` ընկճւում է. Երբ չար արարքներ են յիշւում` հեծում է. Երբ սրբերի մասին է խօսւում` ամաչում է. Հանդերձեալի մասին պատմուելիս` երերում է. Երբ մէկից օրհնուի յայտնապէս` ծածուկ անիծում է իրեն. Երբ գովեստ լսի մէկից` կշտամբում է իրեն պարսաւանքով. Երբ նախատուի սաստկապէս` գտնում է նա այդ իրաւացի. Եթէ ուժգին ծաղրուի` համարում է այդ սակաւ հատուցում նա իր բազմաթիւ մեղքերի համար. Եթէ լսի նա` իր մահն են ուզում` ասում է "այո" եւ կրկնում դարձեալ. Եթէ երկնքից մահ ու շանթ ճայթի` իր դէմքն հազիւ է բարձրացնում վերեւ: Իր իրաւունքների մատեանն է գոցուած, Պատասխան տալու յոյսն է կտրուած, Համարձակութեան ճամփան է փակուած: Չէր դանդաղի նա լինել անձնասպան, Եթէ չլիներ այդպիսի կորուստն անփրկելի քայլ: Արդարեւ վա՜յ այն մեղաւորին, Որ տարակուսեալ կկանգնի երկու ճամփաների վրայ, ըստ իմաստունի հոգելից խօսքի: Ե Եւ արդ, ինչպէ՞ս չես ողորմում, բարեգութ, Այսքան ողբաձայն ու կողկողագին հեծեծանքներիս, Դու այս խօսքով բարձրացար, ասելով, թէ` "Ես ողորմած Տէ՜ր եմ": Ահա՛ չարութեան դէմ գերուս` կայ քո բարութիւնը, Մահապարտիս դառնութեան դէմ` քո քաղցրութիւնը, Կորուսեալիս գտնելու համար` քո ճառագայթը, 5
Հանդուգնիս մոլութեան դիմաց` քո ողորմութիւնը, Վնասակարիս խստութեան դիմաց` քո հեզութիւնը, Կործանուածիս օգնելու համար` քո աջը, Ընկղմուածիս դուրս բերելու համար` քո ձեռքը, Անողջանալի վէրքերիս բժշկութեան համար` քո մատը, Ահաբեկուածիս պաշտպանութեան համար` քո ոգին, Ապերախտիս վստահացնելու համար` քո երկայնամտութիւնը, Ամենադաժանիս օծման համար` քո զօրութիւնը, Մեղաւորիս քաւութեան համար` քո հրամանը, Փախչողիս ապաւինութեան համար` քո ոտքը, Դուրս սլացողիս պատսպարութեան համար` քո բազուկը, Վրիպածիս առաջնորդութեան համար` քո լոյսը, Տարակուսեալիս հնարաւորութեան համար` քո հանճարը, Անիծեալիս դարձեալ ստանալու համար` քո օրհնութիւնը, Վհատեալիս քաջալերութեան համար` քո խրախոյսը, Վշտացեալիս մխիթարութեան համար` քո բաժակը, Նեղեալիս ընդարձակութեան համար` քո կամքը, Ատելուս կանչելու համար` քո սէրը, Սասանեալիս հաստատութեան համար` քո խօսքը, Հոգով վիրաւորուածիս համար` քո արեան կաթիլը, Անտես ցաւերս ցրելու համար` քո ակնարկութիւնը, Յուսահատուածիս վերընտրութեան համար` քո իշխանութիւնը, Կտրուածիս պատուաստելու համար` քո կցորդութիւնը, Մահուան խաւարով ծածկուածիս համար` շողդ կենսատու, Խռովեալիս հանդարտութեան համար` քո խաղաղութիւնը Վայրագօրէն օտարացածիս համար` քո ողջոյնը, Մոլորուածիս դարձի բերելու համար` քո ձայնը, Զի դու ես տիրում բոլորին քո գթութեամբ, Եւ չկայ քո մէջ խաւարի մասնիկ, Եւ չկայ բարութիւն առանց քեզ, Եւ քեզ է վայելում փա՜ռք յաւիտեանս, ամէն: 6
ԱՂՕԹՔ Տէր ողորմեա, Տէր ողորմեա, Տէր ողորմեա: Ընդունի՛ր, Տէ՛ր, մեր աղաչանքները բարեխօսութեամբ Սուրբ Աստուածածնին՝ Քու Միածին Որդիիդ Անարատ ծնողին եւ աղաչանքներով Քու բոլոր սուրբերուրդ: Լսէ՛ մեզի, Տէ՛ր, եւ ողորմէ՛. ներէ՛ եւ քաւէ՛ մեր մեղքերը: Արժանացո՛ւր գոհութեամբ փառաւորել Քեզ Որդիիդ եւ Սուրբ Հոգիիդ հետ այժմ եւ միշտ եւ յաւիտեանս յաւիտենից. Ամէն: ԱՒԵՏԱՐԱՆ ԸՍՏ ՄԱՐԿՈՍԻ 8: 22- 26 Երբ գնաց Բեթսայիդա՝ կոյր մը բերին անոր առջեւ, ու կ՚աղաչէին իրեն՝ որ դպչի անոր: Ան ալ՝ բռնելով կոյրին ձեռքէն՝ դուրս տարաւ գիւղէն, եւ թքնելով անոր աչքերուն՝ դրաւ ձեռքը անոր վրայ, ու հարցուց անոր թէ կը տեսնէ՛ բան մը: Ան ալ նայեցաւ եւ ըսաւ. «Կը տեսնեմ մարդիկ՝ ծառերու պէս, որ կը քալեն»: Դարձեալ դրաւ ձեռքը անոր աչքերուն վրայ ու նայիլ տըւաւ անոր. եւ առողջացաւ, ու յստակօրէն կը տեսնէր բոլորը: Յետոյ՝ ղրկելով զայն իր տունը՝ ըսաւ. «Մի՛ մտներ գիւղը, ո՛չ ալ մէկու մը ըսէ գիւղին մէջ»: ԲԺՇԿՈՒԹԵԱՆ ԱՂՕԹՔ Տէր ողորմեա, Տէր ողորմեա, Տէր ողորմեա: Փարատէ՛ ցաւերը եւ բժշկէ՛ հիւանդութիւնները քու ժողովուրդէդ, Տէր Աստուած մեր եւ բոլորին կատարեալ առողջութի՛ւն շնորհէ` Քու ամենայաղթ խաչիդ նշանով, որուն միջոցով մարդկութեան տկարութիւնը վերցուցիր եւ դատապարտեցիր մեր կեանքի եւ փրկութեան թշնամին: Դուն ես մեր կեանքն ու փրկութիւնը, 7
բարերար եւ բազումողորմ Աստուած. միայն Դո՛ւ կրնաս ներել մեր մեղքերը եւ մեզմէ հեռացնել ախտերն ու հիւանդութիւնները. Քեզի յայտնի են մեր կարիքները: Բարիքներ պարգեւող, առատ ողորմութիւնդ պարգեւէ՛ քու արարածներուդ՝ իւրաքանչիւրին ըստ իր պէտքին, որովհետեւ արարածներուդ միջոցով միշտ կը գովաբանուի Ամենասուրբ Երրորդութիւնդ. Այժմ եւ միշտ եւ յաւիտեանս յաւիտենից. ամէն: ՔԱՐՈԶ Սուրբ Խաչով Տիրոջը աղաչենք, որպէսզի սրանով փրկէ մեզ մեղքերէն եւ Իր ողորմութեան շնորհով պահէ մեզ: Ամենակալ Տէր Աստուած մեր, ապրեցու՛ր եւ ողորմէ՛: ՊԱՀՊԱՆՈՒԹԵԱՆ ԱՂՕԹՔ Տէր ողորմեա, Տէր ողորմեա, Տէր ողորմեա: Պահպանիչ եւ հաւատացեալներու յոյս, Քրիստոս Աստուած մեր, պահէ պահպանէ եւ օրհնէ Հայոց ազգը եւ Հայաստանեայց Եկեղեցին. Քու Սուրբ եւ պատուական Խաչիդ հովանիին ներքեւ, խաղաղութեան մէջ. փրկէ եւ ազատէ երեւելի եւ աներեւոյթ թշնամիներէն, արժանաւորէ գոհութեամբ փառաւորենք Քեզ ընդ Հօր եւ Սուրբ Հոգւոյն. այժմ եւ ﬕշտ եւ յաւիտեանս յաւիտենից. ամէն: 8
ՏԷՐՈՒՆԱԿԱՆ ԱՂՕԹՔ Օրհնեալ Տէր մեր Յիսուս Քրիստոս. ամէն: Հայր մեր, որ յերկինս ես, սուրբ եղիցի անուն քո: Եկեսցէ արքայութիւն քո, եղիցին կամք քո որպէս յերկինս եւ յերկրի: Զհաց մեր հանապազորդ տուր մեզ այսօր, եւ թող մեզ զպարտիս մեր, որպէս եւ մեք թողումք մերոց պարտապանաց: Եւ մի տանիր զմեզ ի փորձութիւն, այլ փրկեա զմեզ ի չարէ: Զի քո է արքայութիւն եւ զօրութիւն եւ փառք յաւիտեանս. ամէն։ Օրհնեալ ըլլաք Սուրբ Հոգիին շնորհներով, խաղաղութեամբ գացէք եւ Տէրը ձեր բոլորին հետ ըլլայ. ամէն։
֍
9
LORD’S PRAYER Blessed be our Lord Jesus Christ. Amen. Our Father, who art in heaven, hallowed be thy name; thy kingdom come; thy will be done on earth as it is in heaven. Give us this day our daily bread; and forgive us our trespasses, as we forgive those who trespass against us; and lead us not into temptation; but deliver us from evil. For thine is the kingdom and the power and the glory unto the ages of ages. Amen. READING: FROM MADYAN VOGHPERKOUTYAN (NAREG) Prayer 30 Speaking with God from the Depths of the Heart A Now, let us see the truth of your words, O merciful God of all, who forgives and blesses the sinner, even the sinner faltering many times a day, if he turns back repentant, even if the choice to turn back is made with his last breath, or in the very midst of sinning, especially since our cruel companion, as we try to govern ourselves, is the always contrary, lying, cheating, flattering Instigator, 10
the same who, in the words of the Proverbs, grazes on the wind. My wayward body, which has been an unruly fugitive from you, my creator, and easy prey for the Predator, is like the thorns among the wheat endlessly wavering on any excuse, so often only you can keep track. And then comes the pitiful wail, which follows the sinning, hopeless and tormented, hear me sighing, “alas� as I come before you, Lord, with pleas for mercy and wretched groans, written with tears, humbled by pangs of guilt caused by the distress of boundless evil. B So that the repetition does not add up to mere wordiness, I will make my plea even more pathetic because a sinner does not dare ask for paradise but only reduced torment. He does not ask to be among the immortals, who live in the light, but only among the feeling, breathing beings destined for the dark grave, not among the resurrected, but among broken hearted and contrite, justly deserving in death, restrained in their merriment, with a smiling face but an anguished mind, cheerful demeanor but mournful eyes, composed appearance but bitterly tearful heart. C Two cups in two hands one filled with blood, the other with milk, 11
two censers flickering one with incense, the other with crisp fat, two platters piled with delicacies, one sweet, the other tart, two goblets overflowing one with tears, the other with brimstone, two bowls at the finger tips one with wine, the other with bile, two windows of sight one crying, the other erring, two refiner’s cauldrons one heating, one cooling, two outlooks on one face one mildly affectionate, the other fiercely raging, two lifted hands one to strike, the other to shield, two grimaces one dejected, the other angry, two rebukes at a time one for now, the other for later, two hideouts for doubt one “at least,” the other “perhaps,” two sighs in one mouth, one for misfortune, the other for confusion, two impulses in one heart, one of doubtful hope, the other of certain doom, two downpours from one dark cloud, one of arrows, one of stones, two thunderous downpours one of hail, the other of fire, two sorrows of a painful night, one disease, the other death, two insults to sad mourning, 12
one of rebuke, the other threat, two suns on opposite horizons one dark, the other blazing. D And if a fist is raised, he cringes as if it is for him. If a hand bearing gifts is extended, he thinks it is for someone else. If someone swaggers, he cowers. If another’s head is high, his hangs low. If evil is recalled, he sighs. If the saintly are remembered, he is ashamed. If the next life is mentioned, he trembles. If someone blesses him, he curses the blesser. If someone praises him, he puts himself down. If he is criticized, he agrees. If viciously ridiculed, he considers it just. If someone wishes his death, he seconds it. If death thunders in, he barely raises his head. His book of rights slammed shut, his hope of being heard abandoned, his path of action checked, he would not hesitate at suicide to gain release from this dead end, if that did not foreclose salvation. In the words of the soulful wise man, truly, woeful is the sinner standing in doubt at the fork in the road. E Why don’t you take pity, benevolent God, upon my wailing and sighing, you, whose name is exalted for saying, 13
“I am the merciful Lord”? Grant your goodness in the face of my slavish wickedness, your sweetness before my bitterness at being condemned to death, your beacon for my lost self, found again, your mercy upon my brazen waywardness, your humility before my destructive impudence, your right arm to protect me from peril, your hand to save me from drowning, your finger to mend my incurable wounds, your spirit to defend my traumatized soul, your patience for my insolent ingratitude, your strength upon anointing a scoundrel like me, your commandments as atonement for my sins, your foot as a refuge for a runaway like me, your arm protecting a fugitive like me, your light guiding a wayward soul like me, your wisdom reassuring a doubter like me, your blessedness for accepting the cursed like me, your goad as encouragement for the disheartened like me, your cup as comfort for the grieving like me, your will as relief for the anguished like me, your love calling even those despised like me, your word to steady those wavering like me, your bloodshed for wounded souls like me, your care for my ever increasing, unseen pains, your mentorship for choosing me in my despair, your communion rejoining those cut off like me, your spark of life under death’s shadow like me, your serenity for those troubled like me, your welcome for those harshly persecuted like me, 14
your beckoning voice to those who have strayed like me, for you rule all with mercy. With you there is no darkness, and without you no goodness, and yours is the glory forever. Amen. PRAYER Lord have mercy. Lord have mercy. Lord have mercy Receive, O Lord, our supplications through the intercession of the holy Mother- of- God, the spotless bearer of thine only- begotten Son, and through the supplication of all thy saints. Hear us, O Lord, and have mercy; forgive, expiate and remit our sins. Make us worthy to thank and glorify thee together with the Son and the Holy Spirit, now and always and unto the ages of ages. Amen: GOSPEL ACCORDING TO MARK: 8: 22- 26 They came to Bethsaida, and some people brought a blind man and begged Jesus to touch him. He took the blind man by the hand and led him outside the village. When he had spit on the man’s eyes and put his hands on him, Jesus asked, “Do you see anything?” He looked up and said, “I see people; they look like trees walking around.” Once more Jesus put his hands on the man’s eyes. Then his eyes were opened, his sight was restored, and he saw everything clearly. 26Jesus sent him home, saying, “Don’t even go into the village.” PRAYER FOR THE SICK Lord have mercy. Lord have mercy. Lord have mercy 15
Look, beneficent Lord, with mercy upon us, who worship and glorify your holy name. Lord of hosts, grant peace to our souls from all the provocations of Satan and the distractions of the world. Send your angel of peace to us, that he may keep us safe by day and by night, awake and asleep, so that we may piously and worthily serve you Lord in this life and arrive at your heavenly eternal kingdom, which you have prepared from the beginning of the world for your saints. And may we glorify the Father, Son and Holy Spirit with them, giving thanks, now and always and unto the ages of ages. Blessed is our Lord Jesus Christ. Amen: LITANY By the Holy Cross let us beseech the Lord, that through it he may deliver us from our sins and save us by the grace of his mercy. Almighty Lord our God, save us and have mercy upon us. PRAYER OF PRESERVATION Lord have mercy. Lord have mercy. Lord have mercy Guardian and hope of the faithful Christ our God, guard, protect and bless Armenian Nation and Armenian Church, under the shadow of Thine holy and precious Cross in peace. Deliver from enemies visible and invisible. Make us worthy to give thanks to Thee and to glorify Thee with the Father and the Holy Spirit, now and forever and unto the ages of ages. Amen. LORD’S PRAYER Blessed be our Lord Jesus Christ. Amen. Our Father, who art in heaven, hallowed be thy name; thy kingdom come; thy will be done on earth as it is in heaven. Give us this day our daily bread; and forgive us our trespasses, 16
as we forgive those who trespass against us; and lead us not into temptation; but deliver us from evil. For thine is the kingdom and the power and the glory unto the ages of ages. Amen. May you all be blessed by the grace of the Holy Spirit. Depart in peace and the Lord be with you all. Amen.
17