ՀՈԳԵՒՈՐ ՀԱՑ / SPIRITUAL BREAD Երկուշաբթի/ Monday 22 Յունիս/ June, 2020- No. 71
920 Progress Ave. Toronto, ON, M1G 3T5 Tel: 416 431 3001 www.TorontoArmenianChurch.com / info@TorontoArmenianChurch.com
ՏԷՐՈՒՆԱԿԱՆ ԱՂՕԹՔ Օրհնեալ Տէր մեր Յիսուս Քրիստոս. ամէն: Հայր մեր, որ յերկինս ես, սուրբ եղիցի անուն քո: Եկեսցէ արքայութիւն քո, եղիցին կամք քո որպէս յերկինս եւ յերկրի: Զհաց մեր հանապազորդ տուր մեզ այսօր, եւ թող մեզ զպարտիս մեր, որպէս եւ մեք թողումք մերոց պարտապանաց: Եւ մի տանիր զմեզ ի փորձութիւն, այլ փրկեա զմեզ ի չարէ: Զի քո է արքայութիւն եւ զօրութիւն եւ փառք յաւիտեանս. ամէն։ ԸՆԹԵՐՑՈՒՄ ՄԱՏԵԱՆ ՈՂԲԵՐԳՈՒԹԵՆԷՆ (ՆԱՐԵԿ) ԲԱՆ ՀԱ ՍՐՏԻ ԽՈՐՔԵՐԻՑ ԽՈՍՔ ԱՍՏԾՈՅ ՀԵՏ Ա Երջանիկ եւ փառաւորեալ են սրբերի դասերը, Որոնցից ոմանք դոյզն-ինչ գայթեցին թէեւ, բայց աւելի յաճախ հաստատուեցին Սասանեցին փոքր-ինչ, բայց վառուած` հոգու շողերով պայծառ` Մաքրութեամբ դարձեալ լուսաւորուեցին: Մէկը ցոյց է տալիս նրանց խառնուածքի տկարութիւնն հասարակաստեղծ, Իսկ միւսը` բնութեան օրէնքին յաղթող վարքն առաքինի, հրեշտակային: Ուստի եւ նրանք օրհնուած են Քրիստոսի Հօր ամէնիշխան եւ աստուածային բերանով, Եւ ընտրեալներ են հռչակուած, խնկուած ու բարեբանուած, 2
Պաշտուած են իբրեւ անդամներ Քրիստոսի, Եւ իբրեւ սուրբ Հոգու օթեւաններ են պատրաստուած. Չունեն իրենց մէջ խաւարի նշմարներ կամ հետքեր անգամ, Այլ անկեղծութիւն են ամբողջովին եւ լուսաւոր արդարութիւն` Եւ որքան հնարաւոր է Աստծոյ մարդուն Աստծուն նմանեցնել, Պարզերես են նրանք եւ վարքով, բարձր ու անխոնարհելի, Նրանց կեանքն զգաստ է եւ անըստգիւտ, Աստուածպաշտութիւնն ամուր, անհեղելի, Ընթացքն արիական եւ անկասելի, Ճշմարտութիւնը միատարր եւ անցնդելի, Դիմագրաւութիւնը զօրեղ եւ անյաղթելի, Տեսողութիւնը պայծառ եւ անապշելի Իմաստասիրութիւնը երկնային եւ անկոխելի, Պատկերը մաքուր եւ անաղարտելի: Նրանց անուններն յիշատակել եւ աղօթքը հայցել` Աստուած ինքն էր, որ մեզ սովորեցրեց: Բ Իսկ ես անպէտք եմ ամէն ինչի մէջ, Եւ պարսաւելի, որքան հնար է ասել խօսքերով, Նիրհում եմ` մինչդեռ արթուն եմ, Թմրում եմ` մինչդեռ զգաստ եմ երեւում, Բարեպաշտութեանս մէջ գայթակղւում եմ, Եւ վրիպում` մինչդեռ աղօթում եմ, Ընթանալիս` հանկարծ կանգ եմ առնում, Հազիւ արդարացած` մեղանչում եմ, Ու դեռ նոր խաղաղուած` վրդովւում դարձեալ, Մինչդեռ արշաւում եմ առաջ` դէպի ետ եմ հակամիտում, Ու քայլելիս` կրունկիս վրայ դառնում եմ ետ, Լոյսի հետ` մի մաս խաւար եմ կցում, Օշինդր եմ խառնում քաղցր համի հետ, 3
Բարիքների կուղի հետ ե՛ւ չարիքներ եմ հիւսում, Հազիւ կանգնած` կրկին գլորւում եմ, Ծաղկում եմ ու չեմ տալիս պտուղ, Ասում եմ ու չեմ գործադրում, Խոստանում եմ ու չեմ կատարում, Ուխտում եմ ու չեմ վճարում, Կարկառում եմ ձեռքս ու ետ քաշում դարձեալ, Ցոյց եմ տալիս ու չեմ ընծայում, Մօտեցնում եմ ու չեմ մատուցում: Վէրքս հազիւ թէ դարմանած` վիրաւորւում եմ նորից, Հաշտեցնում եմ ու վերստին խռովում, Դատի եմ դիմում հանիրաւի` եւ իրաւամբ դատապարտւում, Գրւում եմ եւ իսկոյն ջնջւում, Նաւում եմ ու շեղւում գծից, Սկսում եմ ու չեմ հասնում հանգստի: Հաստատւում եմ եւ սասանւում դարձեալ, Լցւում եմ ու կրկին թափւում, Շարակարգւում այստեղ` եւ այնտեղ վար հոսում, Բարդւում եմ ու տեղնուտեղ վառւում: Հիմնարկում եմ ու չեմ հանում գլուխ, Վաստակում եմ սակաւ եւ վատնում եմ բիւր, Դոյզն-ինչ գանձում եմ ու սպառում անհաշիւ, Խրատում եմ ուրիշներին, եւ ինքս անփորձ եմ, Սովորում եմ միշտ, եւ ճշմարիտ գիտութեան չեմ հասնում երբեք: Մարած չարիքները արծարծում եմ նոյնչափ, Քաջալերւում եմ փոքր-ինչ եւ առաւելապէս յուսալքւում, Լարւում եմ եւ իսկոյն թուլանում, Կարկատում եմ այս` եւ այն պատառօտում, Եղինջը հանում եմ եւ տնկում եմ տատասկ: Հազիւ վեր բարձրացած` ցած եմ իջնում դարձեալ, Մտնում եմ բոյնն իբրեւ աղաւնի ու դուրս գալիս այնտեղից իբրեւ ագռաւ, 4
Գալիս եմ սակաւ ինչ սպիտակ եւ գնում եմ բոլորովին սեւ, Ասում եմ, որ քոնն եմ ես, եւ սպանողին եմ նուիրում ինձ, Հազիւ եմ ելնում քո դէմ-յանդիման եւ ահա թիկունք եմ դարձնում քեզ: Գ Մաքրւում եմ, եւ սակայն դարձեալ մրոտւում, Լուացւում եմ եւ աղտոտւում իսկոյն, Դաւթի կերպարանքն առած, եւ Սաւուղի գործերն եմ կատարում: Շուրթերովս շիտակ եմ խօսում եւ սրտովս ստում, Աջ ձեռքովս տնտեսում եմ եւ ձախովս` ցրում: Ցորեն ցանելու հետ սերմանում եմ ե՛ւ որոմ, Իմաստութեան բարձունքից ի վայր իջնելով, դառնում եմ ես այն, ինչ էի առաջ, Հրեշտակ եմ դառնում երեսանց եւ խորհուրդների մէջ դիւանում, Ոտքերովս մնում եմ հաստատ եւ մտքովս տատանւում եմ, Սուտ ձեւեր եմ առնում եւ իրօք խոտորում եմ, Արդարութիւն եմ կեղծում եւ ամբարշտանում եմ գործերով: Հեզերի դասն եմ դասւում եւ դեւերի հետ կաքաւում եմ, Գովաբանւում եմ մարդկանցից, եւ տեսանողիցդ պարսաււում, Հողածիններից երանւում եմ, եւ լոյսի որդիներից աւաղւում, Հաճոյանում եմ հետին ռամկին եւ աչքից ելնում մեծ թագաւորիդ: Դատաւորի ատեանը թողած` խառնակրօններին եմ աղերսում. Վեհերից վռնդուելով` խաժամուժների մէջ եմ սպրդում. Արտաքուստ մարմնովս պճնւում եմ, եւ հոգովս` ճայի գոյնով եմ ճանաչւում. Մօտենում եմ դաշն հաստատելու, եւ ուխտակորոյս դուրս եմ վտարւում: 5
Այսօր մաքուր հոգեկիր` եւ վաղը մոլի խելագար. Տէրունի պատուէրը թողած` հետեւում եմ օձի թելադրանքին. Արիանում եմ հզօրապէս, եւ ընկրկում եմ վատթարաբար. Վերցնում եմ օրուայ ծանրութիւնը, եւ վարձքի ժամին մնում անմասն. Խօսում եմ հեռուից ճոռոմ, եւ պատասխանելու պահին պապանձւում եմ. Արեւածագին հարուստ եմ երեւում, եւ արեւամուտին դատարկ դեգերում եմ: Ծերերի աթոռին բազմած` խելայեղների հետ եմ ընկերակցում. Ննջում եմ կասկածներով` եւ արհաւրալից զարթնում զարհուրած: Անդաստանները կամքիս հերկում եմ վատթարապէս Չարիքների մէջ փութաջան եմ ես` մշտապէս անառակ որդիս, Տարագրեալս անդարձ եւ մոլորեալս անզղջում, Տրտումս անմխիթար, ինքնագրաւ գերիս, Մահուան եւ ապականութեան ծառաս, Անողոքելի տանջուածս, մատնուածս անփրկելի, Անպատուաստելի կոտրուածս, անարծարծելի հանգածս, Անկազդուրելի խորտակուածս, անվերականգնելի կործանուածս: Եւ եթէ պէտք է աւելի սաստիկ նախատել այստեղ հոգիս անօրէն, Գրում եմ ահա, գրում անխնայ գեհենի խռիւներ պատրաստելով ինձնից Ես երկնայինի նոր Ադամի նախանձոտ ծնունդը հանդիսացայ, Ինչպէս Կայենը առաջնին` հնին եւ հողեղէնին: Ուստի նաեւ ե՛ս այստեղ հոգուս մէջ կրում եմ նշանը ամբաստանութեան, Ոչ թէ շնչառութիւնս, այլ կշտամբանքը իմ այս խօսքերի: 6
Դ Եւ արդ, ո՞ւր փնտրեմ փրկութիւնս ես, Երբ որ հաւատքի սկզբնահայրը յուսահատութեան վայրում Իմ անգթութեան չարիքներն է յիշեցնում ինձ. Մարգարէների մեծը խօսքի քարերով է ինձ կոշկոճում, Արին բարեփառ` նիզակի սայրով է սատակեցնում ինձ. Ճշմարտի պատկերն է բնաջնջում ինձ Աքարի հետ, Վեհն աստուածարեալ յարագողների վրէժին է մատնում ինձ Մարգարէածին տեսանողը ամաղեկացու հետ Տիրոջ առջեւ է սպանում ինձ, Աստծոյ նախանձաւորը` երկնատեղաց բոցով է սպառում. Հնի լրումն ու նորի սկիզբը դատաստանի հեծանոցով է երանում, Առաքեալների պետը Սափիրայի հետ է կենաց գրաւում, Զարմանալին քննող` հոգով` կեանքի քարոզին մահուան բուրմունք է խառնում ինձ համար: Արդ, անաչառ են իմ նկատմամբ նաեւ կաճառներն երջանիկների, Որոնք վվերնայնի ուժգին հրամանի սպառազէններն են արիակամ. Հրեշտակների հետ նաեւ մարդիկ, Տիեզերքի հետ երկրի` ե՛ւ տարերքը, Անզգաների հետ ե՛ւ շարժունները, Որոնցով ես միշտ դատապարտւում եմ լլկիչ տանջանքների, Իբրեւ օրինակ եւ յիշեցուցիչ գալիք սոսկալի չարչարանքների. Եւ իմ այս կեանքի անդորրը խաղաղ Ինչպէս հողմակոծ փոթորկումներից յաւէտ մրրկուած` միշտ կալեկոծուի: Եւ եթէ մէկն իմաստութեամբ քննել ուզենայ 7
Եւ հետազօտել մանր ու մեծամեծ եւ բազմատեսակ, զանազանակերպ Անթիւ-անհամար լուղակներն ամէն, որոնք խլրտում են երամներով, Սուրում-սլանում են եռուզեռով մարմնիս ծովի մէջ,Վկայի պիտի եւ յուսահատի, թէ Ճշմարիտ է այն ամէնը, ինչ որ այստեղ գրեցի: Ե Բայց դու, ո՛վ հզօր եւ օրհնաբանուած անմահ թագաւոր, Բարի, երկնաւոր, մարդասէր Քրիստոս, Կենդանի Աստծոյ Միածին Որդի, Բարձրեալ անքնին, քաւիչ ահաւոր եւ անճառելի, Սաստի՛ր ձեռքովդ խռովայոյզ հոգուս ծփանքները. Դադարեցրու վրդովուած սրտիս մոլեգին հուզման ծաւալումները, Զսպիր ամրապինդ սանձահարումով վայրագութիւնը իմ ցնդած մտքի: Թող խաղաղուի մեծիդ հրամանով սասանող բուքը ամենավարան, Ջնջիր, խափանիր գաղտնի, ուրվային եւ ամօթալի եւ բազմագլխեան Անդամներս ողջ այդ երկրակենցաղ հէներին բոլոր, Համարիր աղօթք մշտամատոյց` ողորմաղերս տողերն այս նորընծա, Որ ողբերգական թախծագին ձայնով կան այս մատեանում: Հանիր ինձ մահուան խոր անդունդներից, Որպէսզի փրկուած` մարգարէի հետ վերապրեմ եւ ես գեղեցիկ կեանքով: Ընդունիր խօսքերն իմ այս անձնադատ խոստովանութեան, որպէս անուշ հոտ, Շնորհիր սփոփանք դառն վշտերին ուժգին հեծութեամբ յուսահատուածիս: 8
Եւ քեզ` քո Հօր եւ քո սուրբ Հոգով` Փա՜ռք, պատիւ եւ իշխանութիւն յաւիտեանս. ամէն: ԱՂՕԹՔ Տէր ողորմեա, Տէր ողորմեա, Տէր ողորմեա: Տէ՛ր Աստուած մեր փրկութեան, որ Ողորմած ու Գթած ես, Երկայնամիտ, Բազումողորմ եւ կը ցաւիս մարդկանց չարիքներուն համար, որ չես կամենար մեղաւորին մահը, այլ անոր չար ճանապարհէն դառնալը եւ ապրիլը: Դուն, Տէ՛ր, Քու առատ ողորմութեամբդ մխիթարէ՛ Քու ծառաներուդ եւ ապաշխարութեան առիթ տո՛ւր անոնց: Հաշտուի՛ր Քու մարդասիրութեամբ եւ զանոնք Քու սուրբ եկեղեցիիդ անդամներ դարձո՛ւր, որպէսզի առողջացած հոգիով, խոստովանութեամբ եւ ապաշխարութեամբ մտնեն Քու սուրբ եկեղեցիդ եւ Քու ժողովուրդին հետ օրհնութիւն եւ փառք տան Հօրը, Որդիին եւ Սուրբ Հոգիին, այժմ եւ միշտ եւ յաւիտեանս յաւիտենից. Ամէն: ԱՒԵՏԱՐԱՆ ԸՍՏ ՄԱՐԿՈՍԻ 6: 45-52 Իսկոյն իր աշակերտները հարկադրեց՝ որ նաւ մտնեն, ու իրմէ առաջ անցնին միւս եզերքը՝ Բեթսայիդա, մինչ ինք կ՚արձակէր բազմութիւնը: Եւ անոնցմէ հրաժեշտ առնելէ ետք՝ լեռը գնաց աղօթելու: Երբ իրիկուն եղաւ, նաւը ծովուն մէջտեղն էր, իսկ ինք ցամաքին վրայ էր՝ մինակ: Տեսաւ զանոնք՝ որ կը տանջուէին թի վարելով, որովհետեւ հովը իրենց հակառակ էր: Գիշերուան չորրորդ պահուն ատենները՝ ծովուն վրայ քալելով գնաց անոնց, եւ կ՚ուզէր անցնիլ անոնց քովէն: Երբ անոնք տեսան՝ որ ծովուն վրայ կը քալէր, կարծեցին թէ աչքի երեւոյթ մըն է. ուստի աղաղակեցին, քանի որ բոլորն ալ տեսան զայն ու վրդովեցան: Եւ ինք իսկոյն խօսեցաւ անոնց հետ ու ըսաւ անոնց. «Քաջալեր9
ւեցէ՛ք, ե՛ս եմ, մի՛ վախնաք»: Եւ նաւ ելաւ անոնց քով, ու հովը դադրեցաւ: Անոնք իրենք իրենց մէջ չափազանց զմայլած էին եւ կը զարմանային, որովհետեւ նկանակներուն հրաշքն իսկ չէին նկատած՝ քանի իրենց սիրտը թմրած էր: ԲԺՇԿՈՒԹԵԱՆ ԱՂՕԹՔ Տէր ողորմեա, Տէր ողորմեա, Տէր ողորմեա: Փարատէ՛ ցաւերը եւ բժշկէ՛ հիւանդութիւնները քու ժողովուրդէդ, Տէր Աստուած մեր եւ բոլորին կատարեալ առողջութի՛ւն շնորհէ` Քու ամենայաղթ խաչիդ նշանով, որուն միջոցով մարդկութեան տկարութիւնը վերցուցիր եւ դատապարտեցիր մեր կեանքի եւ փրկութեան թշնամին: Դուն ես մեր կեանքն ու փրկութիւնը, բարերար եւ բազումողորմ Աստուած. միայն Դո՛ւ կրնաս ներել մեր մեղքերը եւ մեզմէ հեռացնել ախտերն ու հիւանդութիւնները. Քեզի յայտնի են մեր կարիքները: Բարիքներ պարգեւող, առատ ողորմութիւնդ պարգեւէ՛ քու արարածներուդ՝ իւրաքանչիւրին ըստ իր պէտքին, որովհետեւ արարածներուդ միջոցով միշտ կը գովաբանուի Ամենասուրբ Երրորդութիւնդ. Այժմ եւ միշտ եւ յաւիտեանս յաւիտենից. ամէն: ՔԱՐՈԶ Սուրբ Խաչով Տիրոջը աղաչենք, որպէսզի սրանով փրկէ մեզ մեղքերէն եւ Իր ողորմութեան շնորհով պահէ մեզ: Ամենակալ Տէր Աստուած մեր, ապրեցու՛ր եւ ողորմէ՛:
10
ՊԱՀՊԱՆՈՒԹԵԱՆ ԱՂՕԹՔ Տէր ողորմեա, Տէր ողորմեա, Տէր ողորմեա: Պահպանիչ եւ հաւատացեալներու յոյս, Քրիստոս Աստուած մեր, պահէ պահպանէ եւ օրհնէ Հայոց ազգը եւ Հայաստանեայց Եկեղեցին. Քու Սուրբ եւ պատուական Խաչիդ հովանիին ներքեւ, խաղաղութեան մէջ. փրկէ եւ ազատէ երեւելի եւ աներեւոյթ թշնամիներէն, արժանաւորէ գոհութեամբ փառաւորենք Քեզ ընդ Հօր եւ Սուրբ Հոգւոյն. այժմ եւ ﬕշտ եւ յաւիտեանս յաւիտենից. ամէն: ՏԷՐՈՒՆԱԿԱՆ ԱՂՕԹՔ Օրհնեալ Տէր մեր Յիսուս Քրիստոս. ամէն: Հայր մեր, որ յերկինս ես, սուրբ եղիցի անուն քո: Եկեսցէ արքայութիւն քո, եղիցին կամք քո որպէս յերկինս եւ յերկրի: Զհաց մեր հանապազորդ տուր մեզ այսօր, եւ թող մեզ զպարտիս մեր, որպէս եւ մեք թողումք մերոց պարտապանաց: Եւ մի տանիր զմեզ ի փորձութիւն, այլ փրկեա զմեզ ի չարէ: Զի քո է արքայութիւն եւ զօրութիւն եւ փառք յաւիտեանս. ամէն։ Օրհնեալ ըլլաք Սուրբ Հոգիին շնորհներով, խաղաղութեամբ գացէք եւ Տէրը ձեր բոլորին հետ ըլլայ. ամէն։
֍ 11
LORD’S PRAYER Blessed be our Lord Jesus Christ. Amen. Our Father, who art in heaven, hallowed be thy name; thy kingdom come; thy will be done on earth as it is in heaven. Give us this day our daily bread; and forgive us our trespasses, as we forgive those who trespass against us; and lead us not into temptation; but deliver us from evil. For thine is the kingdom and the power and the glory unto the ages of ages. Amen. READING: FROM MADYAN VOGHPERKOUTYAN (NAREG) Prayer 71 Speaking with God from the Depths of the Heart A Now let us turn to the happy and glorified ranks of the saints, some of whom stumbled slightly but were steadied, some who doubted a bit but were enlightened by the radiant purity of the Holy Spirit, thus exhibiting the faults of the ordinary humans on the one hand, while on the other, the ways and virtues of angels, transcending the laws of nature. And now, those who are blessed by the divine mouth of our Father Christ, commanding all alike, the chosen, celebrated, adored, and praised, who are worshiped as members of the body of Christ 12
and who are prepared as temples of the Holy Spirit, in whom there is no hint of darkness, but who are instead completely guileless and glow with righteousness and are godly as much as humans can be: their faces are open and unashamed, their piety uplifting and intrepid, their lives sober and irreproachable, their worship stalwart and unwavering, their ways courageous and unflagging, their truth uniform and unshakable, their valor strong and indomitable, their vision is bright and unconfused, their wisdom is heavenly and invincible, their image is clean and incorruptible. By their examples and in the memory of their names God taught us to pray and through them find help amid troubles, as your word, Creator, teaches. B But I am unworthy in all things, and fail, as much as I try. Although I am awake, I dream. Although I seem alert, I am dazed. While worshiping, I blaspheme. While praying I err. In my work I balk. While seeking forgiveness I sin. In my resting, I am restless, While advancing, I retreat. When I walk, I walk backwards. To the light, I bring darkness. 13
To sweet flavors, I add the bitterness of absinthe. Into the warp of goodness, I weave the woof of evil. After being lifted up, I stumble again. I blossom, but do not bear fruit. I speak and do not act. I promise but do not perform. I make vows I do not fulfill. I reach out but pull back. I display but do not offer. I bring forth but do not give. While tending my wounds I reopen them. While reconciling I cause friction. I complain without cause and am justly condemned. I am enrolled and immediately removed. I set sail and immediately lose course. I set out and do not reach the harbor. I poise myself and yet I fall. I am filled and yet drained dry. I am put in order here and fall apart there. I am gathered here and set afire there. I lay a foundation but do not finish building. I gain little and waste thousands. I save almost nothing and spend without end. I give others advice I do not practice. I study constantly but never learn the truth. Even when the evil is extinguished I keep stoking it. I take heart a bit, then feel yet more abandoned. I gear up and then as quickly slacken. I patch this and rip that. I pull up nettles and sow thorns. I try to ascend and am dragged down. I go to the nest as a dove and come out a crow. I arrive almost white and leave totally black. 14
I pledge myself to you and then dedicate myself to an assassin. I face forward but turn back. C I am cleansed but am covered with soot. I am washed but am soiled just the same. I pretend to be David and act like Saul. I mouth truths and lie in my heart. I give with my right hand but steal with my left. I cultivate wheat but sow tares. I have retreated from the heights of wisdom and become as I was. I put on the face of an angel but have the mind of a devil. I am steady on my feet but wavering in my mind. I confess my shortcomings falsely but really err. I feign righteousness but am truly false. I pretend to be in the choir of the meek but strut with the demons. I am praised by humans but reproached by you, all-seeing God. I am blessed among the earthly but pitiful among the children of light. I am pleasing to the most vulgar but have fallen from your eyes, great king. I flee your just tribunal but plea before the impious. I reject the noble but cavort with the repulsive. I dress my body up with finery but my soul in spotted feathers of a jay. I approach to make a pact but I am rejected as a traitor. Today I am pure and filled with the Spirit but tomorrow I am a crazed fool. I disobeyed the Lord’s commandments but followed the serpent’s suggestions. 15
I became high and mighty but submitted like a weakling. I bear the burdens of the day but leave without my portion at pay time. I talk big at a distance but am nonplussed when called to account. At sunrise I appear prosperous and at sunset I loiter empty-handed. I sit upon the elder’s chair but take counsel from fools. I fall asleep complaining and awake in terror. I plough the fields of my desires with special care for evil. I who am ever the prodigal son, banished forever, unrepentant, wayward, inconsolably dejected, in self-imposed captivity, servant of death and corruption, mercilessly tormented, condemned beyond salvation, cut off beyond rejoining, extinguished beyond resuscitation, bruised beyond healing, destroyed beyond hope of the next life. And if sterner reproaches than these are needed against my unruly soul, I hereby commit them to writing, I heap them like kindling to fuel the flames of Hell. I am the jealous offspring of the new heavenly Adam as Cain was in the first instance toward the old and earthly Adam. And in this world I bear upon my soul the mark of blame, not with the respiration of breath, but through the wordy torment of my conscience. 16
D And where is salvation now? Now when the father of faith, Abraham, in our desperate damnation, turns my cruelty in life back on my soul after death? When the great prophets stone me with the harsh words? When the brave one adorned in glory, kills me with the thrust of a javelin? When the image of the true Lord wipes me from the face of the earth with Achor? When the most sublime of God’s chosen delivers me to the vengeance of the Gibeonites? When the seer born of the prophet slays me before the Lord with the Amalakites? When the zealot of God lays waste with fire from heaven? When the consummation of the dim images of the old covenant and the herald of the new covenant pours upon us the winnowing of the chaff? When the chief of the disciples takes my life with Sapphira’s? When the one judged admirable by the Holy Spirit mixes the savor of death with teaching of life? Meanwhile, the assembly of the blessed are indifferent to me, both angel and human, those valiant forces poised to obey God’s command, the universe of the world, and the elements, the inanimate and the living, by whom I am forever scolded and condemned and reminded of terrors to come unsettling the tranquility and stability of my life like waves whipped by storms. And if one were to study with wisdom the diverse sea creatures 17
from the smallest to the largest, countless without number swarming in infinite schools, bustling and gliding this way and that through the sea of my body, the truth of all I have written would be confirmed. E But you yourself blessed, immortal king, kind, heavenly Christ, who loves mankind, only-begotten Son of the living God, almighty exalted beyond understanding, beyond telling, who pardons us, awesome God, scold the undulating agitation of my soul whipped up by the winter tempest, calm the uncontrollable commotion in my troubled heart, whip in the reins and subdue the wild urges of my mind. By the grace of your command, O great God, may the storm that constantly pelts me with icy gusts be calmed. Put to rest and banish forever the multi-headed ghosts of secret shame which attack like pirates in their vulgar ways. Consider my constant prayer whose letters are written with ever renewed compunction in this book of the sighs of my grieving heart. Lift me out of the abyss of death’s depths and grant me miraculous life among the redeemed prophets. Receive my repentance, my self-reproaches offered with savory smoke. Console me, for I am out of hope, 18
and ease my afflictions and sighs. To you with the Father and the Holy Spirit, glory, honor and dominion forever. Amen. PRAYER Lord have mercy. Lord have mercy. Lord have mercy O Lord, God of our salvation, who art merciful and compassionate, long- suffering and abundant in mercy and dost repent thyself of the evils of men, thou wiliest not the death of the sinner but his return from evil ways to the end that he should live. Do thou, O Lord, comfort these thy servants by thine abundant mercy and give them the opportunity for repentence. Be reconciled to them in thy gracious love of mankind and make them again members of thine holy Church; so that being made whole in spirit through confession and penitence they may enter thy holy Church and together with thy people may show forth praise and glory to thee, to the Father and to the Son and to the Holy Spirit. Amen. GOSPEL ACCORDING TO MARK: 6: 45-52 Immediately Jesus made his disciples get into the boat and go on ahead of him to Bethsaida, while he dismissed the crowd. After leaving them, he went up on a mountainside to pray. Later that night, the boat was in the middle of the lake, and he was alone on land. He saw the disciples straining at the oars, because the wind was against them. Shortly before dawn he went out to them, walking on the lake. He was about to pass by them, but when they saw him walking on the lake, they thought he was a ghost. They cried out, because they all saw him and were terrified. 19
Immediately he spoke to them and said, “Take courage! It is I. Don’t be afraid.” Then he climbed into the boat with them, and the wind died down. They were completely amazed; for they had not understood about the loaves; their hearts were hardened. PRAYER FOR THE SICK Lord have mercy. Lord have mercy. Lord have mercy Dispel the pain and heal the sickness of thy people, Lord our God and grant to all perfect health by the sign of thine all-conquering cross through which thou removed the weakness of mankind and condemned the enemy of our life and salvation. Thou art our life and salvation, beneficent and all merciful God, who alone can forgive us our sins and remove diseases and sickness from us, to whom are known our needs and necessities. Bestower of gifts, grant thy bounteous mercy to thy creatures according to their individual needs, through whom thy Holy Trinity is always glorified and praised, now and always and forever and ever. Amen.
LITANY By the Holy Cross let us beseech the Lord, that through it he may deliver us from our sins and save us by the grace of his mercy. Almighty Lord our God, save us and have mercy upon us. PRAYER OF PRESERVATION Lord have mercy. Lord have mercy. Lord have mercy Guardian and hope of the faithful Christ our God, guard, protect and bless Armenian Nation and Armenian Church, under the shadow of Thine holy and precious Cross in peace. 20
Deliver from enemies visible and invisible. Make us worthy to give thanks to Thee and to glorify Thee with the Father and the Holy Spirit, now and forever and unto the ages of ages. Amen. LORD’S PRAYER Blessed be our Lord Jesus Christ. Amen. Our Father, who art in heaven, hallowed be thy name; thy kingdom come; thy will be done on earth as it is in heaven. Give us this day our daily bread; and forgive us our trespasses, as we forgive those who trespass against us; and lead us not into temptation; but deliver us from evil. For thine is the kingdom and the power and the glory unto the ages of ages. Amen. May you all be blessed by the grace of the Holy Spirit. Depart in peace and the Lord be with you all. Amen.
21