Jaarverslag 2010
Financiële kengetallen Omzet per deelgebied
Professionals | Staf-verhouding
7% Consulting 13% Staf 18% ICT services 42% Software 87% Professionals Software 33% gerelateerde dienstverlening
Omzet per sector 7% ICT en communicatie
Omzet
7% Industrie
15% Financiële dienstverlening
35% Gezondheidszorg
32% Overheid
2.000 Aantal fte per 31-12-2009 Instroom
1.500 216
1.443
1.487
Consulting
154.213
150.000
Non-recurring
Software gerelateerde dienstverlening Software 2007 2008
Recurring
66.528
556
50.000
1.487
0
161.714
100.000
829
ICT services
-172
500 Aantal fte per 31-12-2010
200.000
1.443
1.000 Uitstroom
48% Recurring
Non-recurring 52%
4% Consumentenmarkt
2009
2010
0
45.709
2007
17.198
9.903
6.088
2008
2009
16.826
2010
Netto-omzet
Instroom | Uitstroom
Totaal aantal
Netto-omzet en EBITAE
medewerkers (fte)
medewerkers (fte)
(x €1.000)
EBITAE
ICT en communicatie
Professionals
Industrie
Staf
Gezondheidszorg Overheid Financiële dienstverlening Financiële kengetallen
2
x €1.000
2010 2009 2008 2007
Kengetallen winst- en verliesrekening Netto-omzet EBITDAE %
161.714
154.213
66.528
45.709
25.052
23.388
11.469
6.539
15% 15% 17% 14%
EBITAE
16.826
%
17.198
9.903
6.088
10% 11% 15% 13%
Kengetallen balans Totale activa Groepsvermogen Materiële vaste activa Immateriële vaste activa
125.429
151.153
59.574
45.751
14.017
26.365
11.573
8.511
7.019
5.950
1.875
728
62.489
84.844
38.446
32.855
Diverse Aantal medewerkers (fte) ultimo Netto-schuld/EBITDAE
Voetnoot De ‘E’ in de EBITDAE en EBITAE betekent ‘Exceptional’. De exceptionele kosten zijn eenmalige kosten die verband houden met overnames of herstructureringen. Deze kosten mogen door TSS-bedrijven slechts separaat verantwoord worden gedurende het eerste jaar na overname. Na dit eerste jaar is het niet meer toegestaan exceptionele kosten separaat te verantwoorden.
Financiële kengetallen
3
1.487
1.443
829
556
0,9
1,3
2,5
3,2
4
Inhoudsopgave Profiel TSS
6
Voorwoord 9 Verslag Raad van Bestuur
10
Organisatie en medewerkers
19
De toewijding van... Van Nicholas Corporate governance
21 22
Raad van Commissarissen
24
Cases 27 Jaarrekening 30 Grondslagen voor de financiĂŤle verslaggeving Geconsolideerde balans
30 34
Geconsolideerde winst- en verliesrekening Geconsolideerd kasstroomoverzicht Toelichting op de geconsolideerde balans Toelichting op de geconsolideerde winst- en verliesrekening Enkelvoudige balans
36 37 38 42 43
Enkelvoudige winst- en verliesrekening Toelichting op de enkelvoudige balans Toelichting op de winst- en verliesrekening Overige gegevens
44 45 47 48
TSS-bedrijven 50 Overige kengetallen
Inhoudsopgave
5
52
Profiel TSS Domeinkennis
lijke (merk)mentaliteit van TSS: toegewijd, ondernemend en
Total Specific Solutions, TSS, is met ruim 1.800 medewerkers
De strategische kracht van TSS is bij de leiding van TSS gecon-
en dertien vestigingen een van de grootste niet-beursgeno-
centreerd en wordt zowel centraal als decentraal gedragen.
teerde IT-ondernemingen van Nederland. De TSS-bedrijven
Deze strategische visie is samengevat als Anticipating Solu-
zijn gespecialiseerde IT-bedrijven met een focus op een spe-
tions: TSS ontwikkelt oplossingen met de klant van de klant
cifieke expertise of een specifieke marktsector.
voor ogen, om daarmee te anticiperen op de marktvraag.
Marktspeler
Karakteristiek voor TSS en onmisbaar daarbij is het hoge
TSS is een strategische marktspeler: één onderneming, één
niveau. TSS is daarmee een echte kenniswerkersorganisatie.
vooruitstrevend.
opleidingsniveau van de medewerkers: 95% op hbo/wo-
gedeelde marktvisie en een volledig commitment aan de markten waarin de TSS-bedrijven opereren. TSS wordt aan-
De opdracht van TSS ten opzichte van de TSS-bedrijven
gestuurd door een Directieraad waarin de directies van de
•
succesrijk ontwikkelen van de TSS-bedrijven door marktdynamiek;
TSS-bedrijven zitting hebben. De regie bij TSS is in handen van de Raad van Bestuur die bestaat uit CEO Robin van Poel-
•
stimuleren van krachtenbundeling;
je en CFO Matthieu van Amerongen.
•
faciliteren van ondernemerschap;
De besturingsfilosofie van TSS is en blijft van kracht: een
•
borgen van eenheid in verscheidenheid, ondernemerschap en kwaliteit;
decentraal model waarin het ondernemerschap laag in de onderneming, bij de TSS-bedrijven is gepositioneerd. Wat
•
nastreven van het hoogste niveau van professionaliteit.
ons allen bindt, is expliciet gemaakt in de gemeenschappe-
TSS Kwaliteitsstandaarden Hoogste niveau van professionaliteit Leren , ve rb
et er
Interne Processen
w k l aa r an de ten toe
oen
Klant
dd
Innovatie & Training
oe
e n w ze ge Voe ij on b
Financieel
w eg
Klanttevredenheid Spreiding klanten Recurring omzet Anticipating Solutions omzet
Cre ëre nw
• • • •
e
e ard wa
en over inn en
Omzetgroei % EBITA % Omzet per fte EVA
en
• • • •
e mo Wat
n te
Profiel TSS
• • • • • •
Medewerkertevredenheid Verloop Ziekteverzuim Trainingsuren Publicaties Research & Development
• • • • • • •
Staff ratio Kwaliteit en effectiviteit Marketing Brutomarge Productiviteit en inzetbaarheid Operaties Risicomanagement
6
Visie TSS
Missie TSS
Ambitie TSS
Anticiperen op continue ver andering creëert winnaars.
Wij geven als domeinkenniskampioen een krachtige impuls aan de business van onze opdrachtgevers met toekomst gerichte oplossingen.
Als toonaangevend IT-bedrijf verzilveren wij kansen samen met onze opdrachtgevers door vroegtijdig mogelijkheden te signaleren en daarvoor concrete oplossingen aan te reiken.
Maatschappelijke context
Everest (finance en overheidsmarkt). Elke markt heeft een
Burgers, consumenten, relaties en klanten vormen een
en de gevraagde expertise is dus per TSS-bedrijf verschil-
steeds kritischer publiek als het gaat om toegankelijke, pu-
lend.
blieksvriendelijke en persoonlijke dienstverlening. Snelheid,
TSS beschikt daarmee over zowel hoogwaardig IT develop-
betrouwbaarheid, veiligheid en een persoonlijke benade-
ment als scherp inzicht in specifieke markten, de wensen
ring zijn cruciale succesfactoren voor elke dienstverlenende
en behoeften van de klanten én van hun klanten. Via on-
organisatie. Dit dwingt onze opdrachtgevers om aan de
derlinge coalities op basis van marktontwikkelingen wordt
voortdurend groter wordende verwachtingen tegemoet
binnen TSS de brede, hoogwaardige IT-specialisatie gecom-
te komen. Die dynamiek stelt hen voor grote uitdagingen
bineerd met diepgaande kennis van markten en klanten.
en biedt tegelijkertijd kansen tot het definiëren van nieuwe
Ofwel: de horizontals versterken de verticals en vice versa.
opgaven, plannen en businessmodellen.
Dit maakt het mogelijk om naast de directe marktvraag te
eigen dynamiek en snelheid, wat elke markt specifiek maakt,
anticiperen op de komende marktvraag. Hierin investeert TSS vangt vroegtijdig signalen op uit de markt en speelt
TSS de komende jaren: het vormt de kern van de strategi-
hierop in met de eigen domeinspecialisatie. Door de verta-
sche koers van TSS.
ling te maken naar concrete en op klantbehoefte aansluitende IT-oplossingen, creëert TSS meerwaarde voor de opdrachtgevers: deze proactiviteit ondersteunt de gewenste vernieuwing maximaal. Dit resulteert in een optimale kop-
TSS
peling tussen business en IT als drijvende kracht voor een beter functionerende samenleving.
Verticals Horizontals
Anticiperen op de komende marktvraag
Co-maker Everest
TSS beschikt over twee soorten bedrijven. Ten eerste de hoogwaardige IT-specialisten die ‘technology push’-systemen en -oplossingen ontwikkelen en integreren: de ‘horizontals’ Everest, KZA, TASS en Yonder. Ten tweede de markt-
Everest KZA PinkRoccade Local Government
TASS
PinkRoccade Healthcare
Yonder
specialisten die ‘market pull’ inspelen op actuele behoeften in specifieke markten, met organisaties waar IT cruciaal is voor het primaire proces: de ‘verticals’ PinkRoccade Local Government (lokale overheden), PinkRoccade Healthcare en PharmaPartners (zorgmarkt), Co-maker (leasemarkt) en
Profiel TSS
7
PharmaPartners (per 1 januari 2011)
Kernwaarden
Ondernemend
De ambitie van TSS kan alleen gerealiseerd worden als de medewerkers zich volledig inzetten voor de doelen van onze klanten, verantwoordelijkheid durven nemen en een toekomstgerichte mentaliteit met elkaar delen. De kernwaarden van TSS worden hieronder nader toegelicht.
Wij zijn ondernemend en nemen daarvoor de verantwoordelijkheid. Het ondernemerschap kenmerkt zich verder door een relatiegerichte houding, doorzettingsvermogen en pragmatisme.
Toegewijd Wij zijn volledig gecommitteerd aan het gewenste resultaat. Onze toewijding laat zien dat wij ons op een duurzame wijze verbinden met onze klanten, onze medewerkers en de maatschappij als geheel. Deze ‘whatever it takes’-mentaliteit zorgt ervoor dat wij alleen genoegen nemen met ‘best in class’-oplossingen voor de klant.
Vooruitstrevend Wij hebben de wil om domeinkenniskampioenen te zijn en te blijven. Kennis zien wij als natuurlijke basis voor toekomstig succes. Daarvoor moeten we in staat zijn om tijdig te anticiperen. Wij houden daarom continu ons vizier gericht op de toekomst en zijn altijd voorbereid op ‘the next big thing’. Zo kunnen we klanten verder helpen bij hun ambities om in te spelen op de wensen en behoeften van hun klanten.
TSS Directieraad Geeft vorm aan de strategie van TSS
Supervisie
TSS Raad van Commissarissen
Regie
TSS Raad van Bestuur
Programmamanagement
TSS Directieraad
Yonder Co-maker Everest PharmaPartners
Nieuwe projecten
KZA
Quality en Risk
TASS
Innovatie
PinkRoccade Local Government
Identiteit en Kernwaarden
PinkRoccade Healthcare
MD en Samenwerking
TSS portefeuillehouders Sales, Marketing en Intelligence
Projectmanagement
Nieuwe werkmaatschappijen
Profiel TSS
8
Voorwoord In 2010 heeft TSS zijn strategie nader uitgewerkt, wat is samen te vatten als de ontwikkeling van TSS als (financiële) holding naar strategische marktspeler. TSS is één onderneming met één gedeelde marktvisie en tegelijkertijd een volledig commitment aan de specifieke markten waarin de TSS-bedrijven opereren. Want elke markt heeft zijn eigen dynamiek en snelheid, en de gevraagde expertise is dus per TSS-bedrijf verschillend. Het bedrijfsprofiel dat dit oplevert, is een profiel met ambitie: er zal de komende jaren verder worden geïnvesteerd om onze strategische doelen steeds meer te realiseren. Concreet betekent dit meer interne coalities, meer kennisdeling en meer sturing op gezamenlijk effect en resultaat. Deze ambitie vergt in- en externe stroomlijning. Die heeft inmiddels al een gezicht gekregen met de nieuwe corporate identity waarin de verschillende beeldmerken van de TSS-bedrijven zijn vervangen door een eenduidige huisstijl. Bovendien is de organisatie aangepast met een besturing vanuit een Directieraad waarin alle directies van TSS zitting hebben. Ondanks de lastige marktomstandigheden behaalde TSS ook in 2010 een gedegen resultaat. TSS is een financieel gezonde onderneming met omvangrijke en groeiende order- en onderhoudsportefeuilles en een breed productenen dienstenaanbod. We kijken dan ook met een goed gevoel terug op dit verslagjaar. Een belangrijke factor voor de goede resultaten is de bedrijfsvoering van TSS. Onze onderneming ging ooit van start vanuit de overtuiging dat het bij elkaar brengen van sterke, gespecialiseerde spelers meerwaarde oplevert. Nu zich dit ruimschoots manifesteert, zetten wij de volgende stap. In het jaar 2010 is er voor TSS een nieuwe fase gestart met meer krachtenbundeling, proactiviteit en slagkracht, leidend tot nog effectievere oplossingen voor onze opdrachtgevers.
Robin van Poelje - CEO
Matthieu van Amerongen - CFO
Een van onze kenmerkende waarden is toewijding. Toewijding aan de klant zorgt voor ons s ucces daarvan zijn we overtuigd. Daarom kozen we toewijding als thema voor ons jaarverslag over 2010. Een toegewijd bedrijf betekent: focus op kwaliteit, op de klant, op leveren wat je belooft. Van Nicholas is zo’n bedrijf. Deze kleine Nederlandse fietsenfabriek onderscheidt zich door zijn innovatieve product, zijn extreme nauwkeurigheid en klantgerichtheid. Diezelfde passie zit in het DNA van onze bedrijven.
Voorwoord
9
Verslag Verslag Raad van Bestuur Strategische verdieping
De TSS-bedrijven zijn alle zeer gespecialiseerde IT-bedrijven met een focus op ofwel een zeer specifieke expertise ofwel een specifieke marktsector. Elk bedrijf is uitstekend in staat
Het jaar 2010 markeert een nieuwe fase in het bestaan
om zelfstandig zijn klanten te bedienen. De meerwaarde
van TSS. Naast de on-going business van de TSS-bedrijven
van TSS zit in de combinatie en die blijkt de laatste jaren in
is hard gewerkt aan de doorontwikkeling van de bedrijfs-
relevantie sterk toe te nemen. Steeds vaker werden onder-
strategie. Van oorsprong was TSS de (financiële) holding die
linge coalities gevormd om de klantvraag optimaal te k unnen
expertises en marktspecialisten bij elkaar brengt om samen
beantwoorden. Dat lukt TSS goed en daarom is dit nu veran-
meerwaarde te creëren. Het ondernemerschap zit daar waar
kerd in de ondernemingsstructuur. De organisatie is opnieuw
het gebeurt: bij de TSS-bedrijven zelf. Onder het motto ‘een-
ingericht met een sterke gezamenlijke sturing en richting.
heid in verscheidenheid’ opereert elk TSS-bedrijf zelfstandig, met de bedrijfszekerheid en kwaliteit van een gezamenlijke onderneming. Deze pijlers bleken goed uit te werken: TSS is
Duaal beleid
een gezond concern en uitgegroeid tot een van de grootste
De vernieuwing van TSS is vanuit de marktontwikkelingen
niet-beursgenoteerde IT-bedrijven van Nederland.
gemotiveerd. Hier vinden grote transities plaats, die structu-
Deze gunstige ontwikkeling van TSS is geen reden voor stil-
reel van aard zijn: IT-bedrijven dienen te kunnen anticiperen
stand. Integendeel: ontwikkelingen in de IT-markt zetten TSS
op twee snel doorzettende ontwikkelingen:
aan tot interne vernieuwing en strategische verdieping. In
•
development;
2010 was het daarom tijd om de belofte van onderlinge synergie om te zetten in concrete bestuurlijke veranderingen.
snel stijgende behoefte aan hoogwaardig IT
•
toenemende focus op IT als corebusiness dan wel als kritisch bedrijfsproces van dienstverlenende organisaties.
• •
Benoeming van TSS als de marktstrateeg. Invoering van een Directieraad van TSS met daarin de directies van de TSS-bedrijven.
• •
•
Snel stijgende behoefte aan hoogwaardig IT development
Een regiefunctie voor de Raad van Bestuur van TSS, die coördineert en stimuleert.
Op dit moment vindt op grote schaal nearshoring en off-
Uitwerking van onderdelen in werkgroepverband:
shoring plaats van IT development, vooral naar Azië en
identiteit en kernwaarden, sales en marketing,
Oost-Europa. Dat gebeurt met strategische allianties in die
management development en samenwerking,
regio's of via het opzetten van eigen organisaties.
innovatie en quality & risk.
Tegelijkertijd is er in Nederland een groeiende behoefte
Een nieuwe corporate identity die de gemeenschap-
aan hoogwaardig IT development als het gaat om infor-
pelijke drive van TSS en de TSS-bedrijven visualiseert.
matiearchitectuur en organisatiearchitectuur. Hiervoor zijn hoogwaardige kennis en vakmanschap vereist. De IT-profes-
De opdracht van TSS ten opzichte van de TSS-bedrijven:
sionals werken in de regel bij de opdrachtgevers in team
•
succesrijk ontwikkelen van de TSS-bedrijven door
verband en worden aangestuurd door programmamanagers.
marktdynamiek;
De bedrijven binnen TSS met een dergelijk h oogwaardig IT
•
stimuleren van krachtenbundeling;
development-profiel worden ‘horizontals’ genoemd.
•
faciliteren van ondernemerschap;
•
borgen van eenheid in verscheidenheid, ondernemerschap en kwaliteit;
•
IT als corebusiness dan wel cruciaal bedrijfsproces
nastreven van het hoogste niveau van professionaliteit. Dienstverleners – profit en not-for-profit – die IT als core
De filosofie van 'ondernemerschap laag in de organisatie'
business dan wel kritisch proces van hun bedrijfsvoering
en 'eenheid in verscheidenheid' is en blijft de basis van TSS.
hebben benoemd, willen ook in de toekomstige service-
Deze houding vormt de gemeenschappelijke identiteit en
economie in staat zijn hun klanten goed te blijven bedie-
is de basis voor het gezonde concern TSS.
nen. De service-economie vereist een haarscherp inzicht
Verslag Raad van Bestuur
10
tot een weer toenemende behoefte aan verbeterde soft-
De stijgende vraag naar professionaliteit in oplossingen vereist én hoogwaardig IT development én diepgaande marktkennis. Met een duaal beleid van horizontals en verticals die hun samenwerking intensiveren, zal TSS steeds meer vraaggericht gaan opereren voor een optimale performance van de opdrachtgevers.
wareproducten in de tweede helft van 2010. TSS heeft omvangrijke en groeiende order- en onderhouds portefeuilles. Evenals in 2009 is in 2010 een groot deel van de omzet afkomstig uit meerjarige klantcontracten. Met de komst van PharmaPartners zal dat beeld in 2011 verder versterkt worden.
Financiële resultaten Financieel was 2010 een solide jaar onder achterblijvende economische omstandigheden. De vergelijkbare omzet was met 161,7 mln euro slechts 0,3 procent lager dan in 2009.
in de drijfveren van klanten en van de klanten van klan-
Doel was om een ebitae te realiseren van boven de tien pro-
ten. Dit houdt in dat deze organisaties voor hun concur-
cent. Met een ebitae van 10,4 procent is deze doelstelling
rerend vermogen afhankelijker worden van de keten-
behaald.
integrerende kracht van IT. Dit maakt het ontwerp van
TSS sluit het jaar af in een goede financiële conditie. Het
IT-oplossingen navenant belangrijker. Deze zijn complex
saldo liquide middelen bedraagt bijna 22 mln euro en de
doordat kennis van de business vereist is om de conse-
nettoschuld / ebita bij financiële instellingen ligt op 0,9.
quenties van beslissingen vroegtijdig te kunnen overzien.
TSS kent een stabiele basis door de omzetspreiding over
Een integrale aanpak op directie- en bestuursniveau is
verschillende markten, waarbij 48 procent van de omzet
daarom noodzakelijk om organisaties op onderdeelniveau
'recurring' is. TSS heeft voldoende financiële slagkracht om
effectief te 'ontzorgen'. De bedrijven binnen TSS
te profiteren van de reeds gestabiliseerde en licht aantrek-
met deze zeer specifieke marktkennis en business
kende economie.
consultancycapaciteiten worden ‘verticals’ genoemd.
Veranderingen in activiteiten
Resultaten in 2010
De activiteiten van KZA en TestValue zijn medio 2010 sa-
TSS kijkt met een goed gevoel terug op 2010. Het afgelo-
mengevoegd. Alle bestaande activiteiten worden voortge-
pen jaar kenmerkt zich door marktstabilisering in het tweede
zet onder de naam KZA. De reden voor deze samenvoeging
halfjaar, na het zware jaar 2009. De bedrijfsvoering binnen
is dat de bedrijven – ingegeven door de marktomstandig-
TSS heeft, zelfs onder deze economische omstandigheden,
heden – overlappend gingen acteren.
geleid tot continuïteit en operationele winstgevendheid. TSS
De activiteiten van TopTalentConsultancy zijn in 2010 ge-
is daarnaast zichtbaarder dan ooit. TSS heeft een duidelijke
staakt; ze pasten niet langer in de bedrijfsstrategie van een
visie op de toekomst van IT, de markten en de organisatie.
IT-onderneming die focust op specifieke domeinen en markten. TSS trof in de laatste maanden van 2010 voorbereidingen
Stabiliteit en soliditeit
om PharmaPartners over te nemen. Deze overname vond TSS kent een gezonde bedrijfsvoering. Zo behaalde TSS een
plaats in januari 2011.
gedegen resultaat onder lastige marktomstandigheden. Kostenbesparing was daarin een element, maar de wer-
Bestuursstructuur
kelijke meerwaarde is gebleken in het marktgerichte besturingsmodel. De marktontwikkelingen waren diffuus en
De Raad van Bestuur heeft de besturingsstructuur verder
liepen uiteen van een aantrekkende markt in de hightech
invulling gegeven. Daarbij kon de Raad van Bestuur ook in
tot een voorzichtige overheidsmarkt. Dit leidde enerzijds
2010 profiteren van de ervaring en kennis van de Raad van
tot prijsdruk in diverse markten en domeinen, anderzijds
Commissarissen.
Verslag Raad van Bestuur
11
TSS Directieraad
Met ingang van 1 januari 2010 is de Raad van Bestuur uitge-
teert een aantal onderwerpen, werkt deze uit en legt ze
breid met Robin van Poelje. Sinds mei 2010 heeft Van Poelje,
ter besluitvorming voor aan de Directieraad. Besluiten in de
na een uitgebreide inwerkperiode, het voorzitterschap van
Directieraad worden unaniem genomen.
de Raad van Bestuur overgenomen. Hij nam hiermee de
Zie voor een nadere toelichting het hoofdstuk Corporate
positie over van Gerrit Oosterhof. Oosterhof nam per 1 mei
governance.
2010 zitting in de Raad van Commissarissen. In 2010 is veel aandacht besteed aan het aanscherpen van
Ontwikkeling en innovatie
de langetermijnvisie van TSS. Dit leidde tot de vorming van een Directieraad, een strategische verdieping, de formule-
Binnen TSS is ruimte voor het experiment, een belangrijke
ring van gemeenschappelijke kwaliteitsstandaarden en de
voorwaarde om tot vernieuwing te komen. TSS investeerde
ontwikkeling van een nieuwe merkstrategie.
in 2010 evenals in 2009 ruim tien miljoen euro in producten
De Directieraad bestaat uit alle algemeen directeuren van
en diensten. TSS heeft hiermee de schaal om te kunnen in-
de TSS-bedrijven en geeft vorm aan de strategie van TSS.
vesteren in innovatie en het vermogen om synergie te halen
Er is een reglement opgesteld, waarin doel, werkwijze
uit de initiatieven.
en besluitvorming binnen de Directieraad zijn vastgelegd. De CEO is voorzitter en de CFO is vicevoorzitter van de
Maatschappelijk verantwoord ondernemen
Directieraad. De Directieraad benoemt uit zijn midden per relevant aan-
Duurzaamheid en klantvertrouwen gaan hand in hand:
dachtsgebied een portefeuillehouder. Deze geeft leiding
klanten rekenen op een duurzame en maatschappelijk
aan een werkgroep samengesteld uit het management van
verantwoord ondernemende partner. De TSS-bedrijven
de verschillende bedrijfsonderdelen. Elke werkgroep selec-
worden gestimuleerd om goed burgerschap inhoud te
Verslag Raad van Bestuur
12
Top 10 klanten 2010
ABN AMRO
KPN
Amphia Ziekenhuis
Nationale Nederlanden
ASML
Philips
Franciscus Ziekenhuis Roosendaal
Stater
ING
Volkswagen Pon Financial Services
Verslag Raad van Bestuur
13
geven. Medewerkers van TSS-bedrijven zetten zich reeds
Matthieu van Amerongen (42)
jaren belangeloos in, bijvoorbeeld met ondersteuning bij wervingsacties van charitatieve instellingen. Geregeld zijn
Matthieu van Amerongen is vanaf begin 2007 Chief
dit initiatieven in samenwerking met onze klanten. Daar-
Financial Officer van TSS. Voor deze periode deed hij bre-
naast ondersteunen TSS-bedrijven diverse stichtingen en
de ervaring op in finance, consultancy en operationeel
goede doelen.
management. Zo was Van Amerongen in de periode voorafgaand aan zijn komst naar TSS Finance & Performance
Vooruitzichten
Management Executive en Chief Financial Officer van de Nederlandse organisatie bij Accenture. Ook bekleedde
Op basis van de goede resultaten in 2010, de nieuwe be-
hij verschillende corporate functies. Van Amerongen is
stuursstructuur en de sterke focus op verdere coördinatie
daarnaast jarenlang actief geweest in de accountancy bij
en interne samenwerking kijkt TSS positief vooruit. In 2010
Arthur Andersen.
heeft TSS zichzelf kunnen neerzetten als de domeinkenniskampioen. Er is ruim geïnvesteerd in producten, diensten en vernieuwende initiatieven. Door de veelzijdigheid, wendbaarheid en bijpassende strategie is TSS goed toegerust om
Bedrijfsontwikkelingen Co-maker
2011 tot een jaar van groei te maken. De omzetverwachting voor 2011 is daarom vastgesteld op minimaal 190 miljoen
Co-maker is gefocust op de leasemarkt en levert soft-
euro. Leidraad daarbij zijn de gezamenlijke kwaliteits
wareoplossingen voor automotive leasing, financiering en
standaarden, onderlinge krachtenbundeling en de passie
verhuur. Het eigen product LeaseOffice ondersteunt alle
van de medewerkers bij de TSS-bedrijven om nog effectie-
bedrijfskritische processen van moderne nationale en in-
vere oplossingen voor de opdrachtgevers te realiseren.
ternationale automotive lease-, financierings- en verhuur organisaties. LeaseOffice leidt tot kostenverlaging en een
Raad van Bestuur
hogere productiviteit, en is schaalbaar en flexibel.
Robin van Poelje (CEO) en Matthieu van Amerongen (CFO)
hoge prijsdruk, anderzijds met de trends op het gebied van
vormen de Raad van Bestuur van TSS.
maatschappelijk verantwoord ondernemen: filebestrijding,
De autoleasebranche heeft enerzijds te maken met een
mobiliteitscontracten en de reductie van CO2-uitstoot.
Robin van Poelje (38)
Co-maker helpt haar klanten te anticiperen op deze trends door middel van de Value Map-methode. Hierbij
Robin van Poelje is sinds 1 januari 2010 lid van de Raad van
worden Co-makers IT-oplossingen gekoppeld aan de trends
Bestuur van TSS en vervult sinds mei 2010 de functie van
en ontwikkelingen in de markt, met resultaatverbetering
Chief Executive Officer. Van Poelje is als bedrijfseconoom
als doel.
afgestudeerd aan de Rijksuniversiteit Groningen met als
In 2010 trad een nieuw managementteam aan, dat zich
specialisatie Financieel Management. Daarnaast behaalde
inzet om Co-maker in de volgende fase van professionali-
hij een postdoctorale graad in Marketing & Strategie aan de
teit te brengen. Speerpunten zijn het verder verhogen van
Ecole Supérieure de Commerce in Frankrijk. Van Poelje was in
de klanttevredenheid, transparantie bij het bepalen van
het verleden werkzaam in Zuid-Amerika, het Midden-Oosten,
de product road-map en het formaliseren van de visie van
Frankrijk en Zwitserland voor onder andere Royal Numico.
Co-maker op de leasemarkt. De Value Map-methode wordt
Van Poelje is afkomstig van Strikwerda Investments, de in-
hierbij steeds als kapstok gebruikt.
vesteringsmaatschappij achter TSS. Hij was daar in de peri-
2010 was ook het jaar van de Go-Live van Co-makers
ode voor 2010 medeverantwoordelijk voor de opbouw van
grootste klanten tot nu toe: Terberg Leasing en de Pon/
deze organisatie. Vanuit die functie was Van Poelje actief
VW Groep. Met deze Go-Live wordt inmiddels één op zes
betrokken bij de oprichting van TSS, de acquisitie van de
leasecontracten in Nederland met Co-makers LeaseOffice
bedrijven en de aansturing.
gemanaged.
Verslag Raad van Bestuur
14
nR
ieu
tth
Ma
van
e gen
an in v
je
l Poe
ob
n
ero
Am
Vandaag al de oplossing voor het probleem van morgen‌ ‌en morgen het antwoord op de vraag van overmorgen
Verslag Raad van Bestuur
15
Everest
PharmaPartners
Everest is de business engineering company die complexe
Het nieuw verworven TSS-bedrijf PharmaPartners ontwik-
businessvraagstukken vertaalt in innovatieve en praktische
kelt zorgsystemen voor openbare en ziekenhuisapotheken,
ICT-oplossingen voor financiële dienstverleners en de cen-
huisartsen, medisch specialisten, gezondheidscentra en
trale overheid. Zodra een kant-en-klare oplossing ontoe
patiënten/zorgconsumenten. Deze zorgsystemen bieden
reikend is, biedt Everest uitkomst met maatwerkoplossingen
toegang tot betrouwbare, actuele en complete (patiënten)
ter ondersteuning van kennisintensieve en dynamische
informatie en dragen bij aan de kwaliteit en doelmatigheid
processen. Everest doet dit door domein- en ICT-kennis te
van de zorg.
combineren met een agile projectaanpak. Als het uiterste
PharmaPartners is een logische aanvulling op de TSS-
van ICT wordt gevraagd, is Everest op haar best.
bedrijven, met name op PinkRoccade Healthcare. Waar
In 2010 heeft Everest de groeilijn goed weten te continueren
inkRoccade Healthcare hoofdzakelijk actief is in de P
door nieuwe klanten aan te werven, en via uitbreiding van
tweedelijnsgezondheidszorg, zoals ziekenhuizen en ggz-
de dienstverlening bij bestaande klanten, zoals ABN AMRO
instellingen, is PharmaPartners juist thuis in de eerstelijns
Bank, Nationale-Nederlanden en SNS. Om deze groei moge-
gezondheidszorg. Deze combinatie kan voor zowel zor-
lijk te maken, heeft Everest in de tweede helft van het jaar
ginstellingen en zorgverleners, als voor hun patiënten veel
45 nieuwe medewerkers aangenomen. Everest verwacht
voordeel opleveren door verdergaande integratie van de
dat deze groei in 2011 zal doorzetten.
zorgprocessen.
Naast het doorontwikkelen van het ontwikkelplatform
Het onderdeel HI-Systems biedt ziekenhuizen en zorg
Aquima en het standaardproduct voor de hypotheekmarkt,
organisaties ICT-oplossingen voor medicatieveiligheid en
Everest Mortgage Solution, zullen de innovatie-inspan-
medicatiemanagement. Het ziekenhuisapotheekinforma-
ningen in 2011 gericht zijn op verbreding van de dienst
tiesysteem Zamicom®, in combinatie met het elektronisch
verlening in de focusmarkten Hypotheken, Verzekeringen,
voorschrijfsysteem voor medisch specialisten Klinicom® en
Pensioenen en Centrale Overheid.
het toedienregistratiesysteem voor verpleegkundigen Klinicom, staan voor een veilig en doelmatig geneesmiddelen-
KZA
beleid. Resultaat: optimale farmaceutische zorgondersteuning voor de individuele patiënt. Ruim een derde van de
KZA is ruim vijftien jaar de specialist op het gebied van
Nederlandse ziekenhuizen en zorgorganisaties werkt met
Quality Assurance en Testen. Met 150 goed opgeleide en
Zamicom en Klinicom.
ervaren specialisten geeft KZA haar klanten inzicht, levert ca-
In 2010 heeft PharmaPartners haar positie in de apotheek-
paciteit en voert verbeterprojecten uit om klanten te helpen
en huisartsenmarkt wederom sterk kunnen uitbreiden. Met
hun ICT-processen en ICT-producten te optimaliseren.
een marktaandeel van ruim vijftig procent in de apotheek
KZA’ers zijn herkenbare pragmatische en gedreven profes-
markt en 31 procent in de huisartsenmarkt is Pharma
sionals die methodisch onafhankelijk opereren vanuit de
Partners uitstekend gepositioneerd om invulling te geven
visie dat kwaliteit allesbepalend is. KZA werkt objectief en
aan zorgvernieuwing in de geïntegreerde eerstelijnszorg en
realistisch, waarbij het eindresultaat en de beheersbaarheid
apotheekmarkt.
voor de klant centraal staan.
De contracten met Zorggroep Almere (elf apotheken
In 2010 heeft KZA 32 nieuwe klanten aan haar klanten-
en 140 huisartsen) zijn voor een nieuwe termijn geconti
kring toegevoegd. Nu de economie voorzichtig aantrekt,
nueerd. In 2011 verwacht PharmaPartners een verdere
het aantal projecten toeneemt en er meer implementaties
groei te realiseren en bij te dragen aan belangrijke ICT-
en applicatieontwikkelingen plaatsvinden, zal KZA zich
dossiers in de gezondheidszorg, zoals het landelijk elektro-
in 2011 inspannen om nog meer bedrijven te doordringen
nisch patiëntendossier (EPD), medicatieveiligheid en zorg
van de toegevoegde waarde van KZA. De focus ligt daarbij
programma’s voor chronisch zieken.
op het moment dat de strategische keuzes uitgevoerd gaan worden; dan is het zaak om de kwaliteit en het eindresultaat te borgen.
Verslag Raad van Bestuur
16
en de nodige SAP ERP-upgrades gaat doorvoeren. Verder zal
PinkRoccade Local Government
in 2011 veel aandacht worden besteed aan de innovaties op PinkRoccade Local Government is het TSS-bedrijf dat zich
het gebied van zaakgericht werken.
richt op softwareoplossingen en -diensten voor de sector lokale overheid. Deze sector vraagt de laatste jaren om on-
PinkRoccade Healthcare
dersteuning bij het creëren van een nieuw type overheid met efficiënte (digitaal ondersteunde) dienstverlening
PinkRoccade Healthcare levert IT-oplossingen en -diensten
en een duurzame infrastructuur, waaronder het interne-
voor ziekenhuizen, ggz- en careorganisaties. Drie domeinen
gegevensmanagement en de gegevensdistributie in de
staan centraal: digitale diensten voor patiënten en verwij-
overheidsketen. Concreet houdt dit in dat burgers tijdig
zers, ondersteuning van het primaire proces en invulling
antwoorden krijgen op hun vragen, gemeenten burgers
van geïntegreerde bedrijfsvoering. Dit doet PinkRoccade
niet meer naar de bekende weg vragen, overbodige regel-
Healthcare met eigen softwareoplossingen en topproduc-
geving wordt onderdrukt en regels en afspraken adequaat
ten van andere IT-leveranciers.
worden gehandhaafd. In goed overleg met de klanten ver-
Als grootste en zeer ervaren Nederlandse IT-leverancier voor
enigd in de gebruikersvereniging en koepelorganisaties,
zorgorganisaties faciliteert PinkRoccade Healthcare klanten
biedt PinkRoccade Local Government de ondersteuning die
op het snijvlak van twee zich snel ontwikkelende markten:
nodig is om deze ‘nieuwe overheid’ vorm te geven.
gezondheidszorg en IT. PinkRoccade Healthcare levert een
2010 was voor PinkRoccade Local Government vooral het
complete, veelal klantspecifieke mix van geïntegreerde op-
jaar van de omvangrijke uitrolprojecten waarbij bijna vijftig
lossingen en diensten. Doordat de zorgsector onder druk
gemeenten zijn gemigreerd van de basisregistraties naar
staat om meer te doen met minder, is de toegevoegde
de makelaar, honderd gemeenten zijn aangesloten op de
waarde van PinkRoccade Healthcare extra belangrijk. De
landelijke voorzieningen en ruim negentig gemeenten de
bijdrage van dit TSS-bedrijf aan efficiëntieverbeteringen en
Basisregistratie Adressen en Gebouwen (BAG) in gebruik
het innoveren van zorgorganisaties levert deze sector mil-
hebben genomen.
joenen euro’s op.
2011 wordt het jaar waarin alle gemeenten overstappen op het binnengemeentelijk gebruik van de BAG, PinkRoccade Local Government richting de 150 makelaarmigraties gaat
TSS – een gedeelde mentaliteit TSS is meer dan een aantal bedrijven dat waar nodig samenwerkt: TSS is een community die toegang geeft tot denkkracht. De medewerkers van de TSS-bedrijven stellen elkaar in staat om tot de beste oplossingen te komen. Dit is een vorm van samenwerking die TSS onderscheidend maakt. Samenwerking zit bij TSS in de genen, TSS is een mentaliteitsmerk. Gezamenlijke werkgroepen van de TSS-bedrijven delen onderling kennis op het gebied van innovatie, management development, kwaliteit, risico, verkoop en marketing. Prestaties worden binnen het concern gebenchmarkt en genormeerd, en best practices worden op verschillende niveaus gedeeld. Al deze zaken leiden tot samenbinding en tot versnelling van het lerend vermogen binnen TSS. De onderlinge kruisbestuiving helpt de TSS-bedrijven om outside-in te denken en het collectieve kritische vermogen te vergroten.
Verslag Raad van Bestuur
17
In 2010 zette PinkRoccade Healthcare de vernieuwing van
Yonder
producten en diensten door. Er is veel geïnvesteerd in CareCTRL (ERP) en het PinkRoccade ZorgComputercentum,
Yonder is een Europese leverancier van IT-diensten met
beide voor de klanten aantrekkelijke proposities. Met drie
vestigingen in Roemenië en Nederland. Yonder geeft op
grote ggz-organisaties is succesvol samengewerkt bij de
de slimste wijze optimaal invulling aan de ontwikkeling,
ontwikkeling van PSYGIS Quarant, een concurrerende inno-
de vernieuwing en het beheer van softwareapplicaties.
vatie die zich in 2011 dient te bewijzen.
Yonder levert hierin flexibele en schaalbare toegang tot
De waarderingen van zowel klanten als eigen medewerkers
hooggekwalificeerde IT-diensten. Kenmerkend hiervoor
zijn in 2010 verder gestegen – een uitstekend uitgangspunt
zijn flexibele capaciteit in combinatie met een resultaatge-
voor de uitdagingen in 2011: een flinke stap in omzet en
richte aanpak, en vernieuwende ontwikkelplatforms. Yonder
resultaat. Daarbij focust PinkRoccade Healthcare op vier ver-
maakt het hiermee voor haar klanten mogelijk om tegen be-
beterthema’s: verkopen op basis van toegevoegde waarde
heersbare kosten te vernieuwen en de focus te richten op
(co-creatie met klanten en businesscases), verbeteren van
de ontwikkelingen in de markt.
de processen en bedrijfsvoering, verder inzetten van (user)
In 2010 is duidelijk de trend doorgezet voor meer en snellere
experience als onderscheidend element en intensievere
moderniseringsprojecten voor software. Voorbeeld hiervan
communicatie.
is Jan Doets Reizen. Ook de inrichting van een software factory voor mobile-apps is een feit geworden; hierbij is ook de
TASS
berijders-app voor Co-maker ontwikkeld. Met het oog op toekomstige groei en de strategische
TASS ontwikkelt technische software, zowel embedded als
positie van SAP is begin 2010 een SAP Competence
applicaties, en is gespecialiseerd in het tijdig inspringen
Center opgericht. De verwachtingen voor 2011 zijn een
op ontwikkelingen in de markt. De professionals van TASS
sterk toenemende groei op softwarevernieuwing, toepas-
zijn vertrouwd met alle fasen van het productontwikkel-
sing van nieuwe technologieën en verdere uitbreiding van
traject: van requirements, architectuur en ontwerp tot en
het dienstenpakket op SAP – samen met de geplande CMMI
met implementatie, integratie en testing. TASS combineert
level 3-certificering voor Yonder een solide uitgangspositie
innovatie met multidisciplinaire productontwikkeling – het
voor 2011.
samenspel tussen hardware, software, mechanica – om dit vervolgens om te zetten in generiek toepasbare oplossingen die de time-to-market van klanten verkorten.
Samenwerking
Software vormt steeds vaker het hart van een product en
De TSS-bedrijven vullen elkaar onderling op verschillende
is daarmee medebepalend voor de concurrentiekracht er-
vlakken aan. Zo vormt de software van Everest een basis
van. TASS helpt daarom bij het vinden van de beste oplos-
voor specifieke oplossingen van PinkRoccade Healthcare,
sing die de klant een voorsprong in de markt geeft. Daar-
en levert KZA kwaliteits- en testspecialisten voor projecten
naast wordt de integratie van technologische producten
van Everest.
in onze samenleving steeds belangrijker, wat zich afspeelt
Het Yonder-team in Cluj (Roemenië) maakt integraal deel
in lijn met maatschappelijke trends als de vergrijzing (care
uit van het productontwikkelingsproces van PinkRoccade
& cure), veiligheid (onveiligheidsgevoelens & beveiliging
Healthcare. Ook versterkt dit team de propositie van Everest
van gegevens) en mobiliteit. Deze trends zijn inherent aan
door zijn toegang tot hoogwaardige IT tegen concurre-
het groeipotentieel van TASS; de mogelijkheden van deze
rende voorwaarden. Voor Co-maker ontwikkelt Yonder de
trends zal TASS de komende jaren ten volle benutten. Naast
mobiele applicaties.
technische softwareontwikkeling voor apparaten voor deze
Daarnaast is het SAP Competence Center een integraal
markten bouwt TASS ook de aanverwante applicaties.
onderdeel van de project- en beheerorganisaties van zowel PinkRoccade Local Government als PinkRoccade Healthcare.
Verslag Raad van Bestuur
18
Organisatie en medewerkers Professionaliteit
Persoonlijke ontwikkeling
TSS beschikt over een hoge mate van probleemoplos-
De TSS-bedrijven zijn organisaties die de atmosfeer van hun
send vermogen en wil verrassen met slimme oplossingen.
markt ademen. Elke markt heeft een eigen dynamiek en
Daarom hebben de TSS-bedrijven specialisten in dienst, die
snelheid, wat elke markt specifiek maakt, en de gevraagde
deskundig, gedreven en betrokken zijn. Het kennisniveau
expertise is dus per TSS-bedrijf verschillend. De nauwe ver-
bij TSS is zeer hoog: 95 procent van de medewerkers heeft
wevenheid van IT en business zorgen voor een karakteristiek
een hbo/wo-opleidingsniveau. Deze specialisten vertalen
werkklimaat dat inspireert en uitdaagt. Daarbinnen krijgen
techniek naar meer business en vullen de vraag vanuit de
medewerkers de ruimte om zich te ontwikkelen en aan hun
business in met techniek, met ondersteuning van stafme-
persoonlijke ambities te werken in lijn met de organisatie-
dewerkers en zusterbedrijven.
doelstellingen. TSS hecht veel waarde aan persoonlijke ontwikkeling; het stelt de onderneming in staat om te blijven
Werkwijze
excelleren.
De manier waarop de kennismedewerkers van TSS werken,
Stand van zaken in 2010
is optimaal afgestemd op het specifieke kennisdomein waarin zij actief zijn. Het gevolg is dat de werkwijzen per
Ultimo 2010 telde TSS in totaal 1.574 medewerkers (1.487
domein en dus per bedrijf verschillen. De TSS-organisatie is
fte): 1.252 mannen en 322 vrouwen (man-vrouwverhouding
zodanig ingericht, dat deze verschillende disciplines zich op
79,5/20,5). Van de medewerkers was 86,6 procent professio-
hun eigen markten kunnen richten zonder organisatorische
nal en 13,4 procent staf.
belemmeringen. De verantwoordelijkheden liggen bij de
In 2010 traden er 223 medewerkers bij de TSS-bedrijven in
TSS-bedrijven bewust laag in de organisatie, waardoor een
dienst (216 fte). Dit is exclusief de 196 medewerkers (180 fte)
vrijheid ontstaat, die leidt tot zelfontplooiing en een cultuur
die door de verwerving van PharmaPartners per 1 januari
waarin mensen zich veilig voelen en bereid zijn het beste uit
2011 in dienst zijn gekomen. De uitstroom was 178 mede-
zichzelf te halen om zo bij te dragen aan de doelen van de
werkers (172 fte).
organisatie. De lage bestuursdichtheid en het werken van-
Het gemiddelde ziekteverzuim bedroeg in 2010 2,8 procent
uit dezelfde kwaliteitsstandaarden en dezelfde kernwaarden
(2009: 3,3 procent). De gemiddelde leeftijd van de mede-
sluiten hierop aan. TSS behoort dan ook tot de aantrekkelijk-
werkers is 38 jaar.
ste werkgevers voor mensen met een passie voor business en IT.
Personeelsbeleid De TSS-bedrijven zijn verbonden door gemeenschappelijke normen over kwaliteit en prestaties, hun mentaliteit en hun focus op specifieke markten. Dit wordt vanuit TSS gestimuleerd. De TSS-bedrijven hanteren elk voor zich een personeelsbeleid dat het best aansluit op hun domein en hebben daarom ook elk een eigen ondernemingsraad. Vanwege het specifieke karakter per bedrijf en domein is ervoor gekozen om niet te werken met een centrale ondernemingsraad. Met de ondernemingsraden wordt uitgebreid gesproken over een diversiteit van onderwerpen die de bedrijven raken. Zo behandelen ze diverse advies- en instemmings足 aanvragen.
Organisatie en medewerkers
19
De toewijding van‌
20
De toewijding van... Van Nicholas Zeven jaar geleden kwam dé kans voorbij en Jan-Willem
Klagen hoefde Van Nicholas in de afgelopen economisch
Sintnicolaas greep hem met beide handen aan. Destijds
mindere periode niet. “Ook de laatste twee jaar zijn onze
was Jan-Willem in Nederland vertegenwoordiger van een
fietsen goed verkocht. We leggen de lat dan ook altijd erg
specialist in titanium fietsen en frames. In Amerika, waar het
hoog voor onszelf.” En niet zonder resultaat. De Engelstalige
merk vandaan kwam, gingen de zaken niet zo goed als in
website heeft een internationale uitstraling en met mond-
Nederland. Het bedrijf hield daar op te bestaan.
tot-mondreclame verkoopt Van Nicholas zonder enige vorm
En daar was dus die kans om het zelf te gaan doen. Jan-
van acquisitie ook fietsen in de Verenigde Staten, Thailand
Willem had alle contacten en de kennis. Maar het moest
en Australië, om slechts enkele landen te noemen.
wel anders, heel anders. Een nieuwe naam, een nieuw logo,
“Of ik verder wil groeien? Tja, wie wil dat niet!” Jan-Willem
maar vooral een nieuw imago. Zo ontstond Van Nicholas
komt nu zelf op een punt dat hij dingen uit handen moet
– The Titanium Bike Company. Jan-Willem pakte het direct
geven en protocollen moet opstellen. Een moment dat
internationaal aan, want voor het realiseren van ambities
meer zelfstandige ondernemers kennen. Maar uit de woor-
moet je soms al vroeg een weg plaveien. “Het eerste halfjaar
den van Jan-Willem wordt duidelijk dat kwaliteit boven
was ik dag en nacht bezig om Van Nicholas van de grond te
groei gaat. De jaren die hij in Van Nicholas heeft gestopt om
krijgen. Een nieuw merk stamp je niet zomaar uit de grond.
het bedrijf te maken tot wat het nu is, zal hij niet verloren
Het moest er allemaal gelikt uitzien. Ik verkoop geen stan-
laten gaan. “Ik weet dat ik ontzettend eigenwijs ben en de
daardfietsen, maar kwaliteitsproducten. Dat wilde ik ook
concurrent altijd weer voorbij wil. Daarvoor moet je twee
uitstralen.”
stappen harder lopen.” Dit werkt aanstekelijk, merkt hij ook.
Jan-Willem heeft een hoogwaardig product en levert maat-
De Van Nicholas-medewerkers hebben elke dag te maken
werk op basis van standaard- en niet-standaardcomponen-
met een gedreven en gepassioneerd man als baas. Dat ne-
ten. In de afgelopen jaren bouwde hij hard aan het merk.
men ze over.
Hij boorde de juiste verkoopkanalen aan en zocht de publi-
Voor de veeleisende doelgroep die Van Nicholas-fietsen
citeit. Ondanks het kwaliteitsimago hebben de fietsen van
koopt – tussen de 35 en 60 jaar, kritisch en hoogopgeleid –,
Van Nicholas een goed prijs-kwaliteitsniveau. “Onze fietsen
blijven ze in de werkplaats continu bij de pinken. Ook pro-
zijn niet goedkoop, maar klanten betalen niet puur voor het
beren de medewerkers snel te blijven leveren. Jan-Willem is
merk. Dat druist tegen mijn principes in. De kosten zijn ge-
bezig samenwerking met een andere fabriek op te starten.
baseerd op de kwaliteit van de titanium frames. Ik laat zien
Nu moeten klanten soms meer dan een maand wachten op
dat Van Nicholas betere fietsen levert dan wie dan ook.” In
hun fiets. Jan-Willem wil dat deze toch echt binnen drie da-
vakbladen werd en wordt vaak beweerd dat merken uit de
gen op de stoep staat – in zijn ogen deel van de service. “Het
Verenigde Staten beter zijn dan fietsen op basis van frames
is en blijft een emotieaankoop. Na het aanschafmoment wil
uit China. Waarom dat zo is? “Dat vraag ik me ook af. Ik kan
je je fiets zo snel mogelijk hebben.”
en wil bewijzen dat dergelijke statements niet waar zijn.”
Jan-Willem maakt het zichzelf niet makkelijk. ”Ik ben nooit
Van Nicholas-fietsen bewijzen dat je design kunt combine-
echt tevreden. Zolang er innovaties zijn op het gebied van
ren met de perfecte maatwerkfiets. “Wij laten onze frames
fietsen, ga ik door. We werken samen met stagiairs van de TU
maken in China. Daar is de kwaliteit niet minder om. In die
Delft. Zij brengen out of the box ideeën in en zorgen voor
fabriek werken rond de zestig toegewijde medewerkers.
een frisse wind door de organisatie. Ik denk dat ik mijn pas-
Het zijn stuk voor stuk zelf fietsers met passie voor hun vak.”
sie, en daarmee dit bedrijf nooit verlies.”
Want, benadrukt Jan-Willem, een vak apart is het zeker. Titanium lassen kun je niet zomaar even.
De toewijding van…
21
Corporate governance Corporate governance
opgesteld, waarin doel, werkwijze en besluitvorming binnen de Directieraad zijn vastgelegd.
Het bestuur van TSS is een ‘two-tier board’ samengesteld uit de Raad van Commissarissen en de Raad van Bestuur.
Toezicht
De Raad van Bestuur van de vennootschap wordt gevormd door twee of meer directeuren. De Raad van Bestuur wordt
De toezichthouder op het directiebeleid en de algemene
benoemd, ontslagen en geschorst door de Algemene Ver-
gang van zaken bij TSS en de TSS-bedrijven is de Raad van
gadering van Aandeelhouders. Schorsing kan ook plaats-
Commissarissen. Daarnaast staat dit orgaan de Raad van Be-
vinden door de Raad van Commissarissen. De Algemene
stuur met advies terzijde. De Raad van Commissarissen be-
Vergadering van Aandeelhouders bepaalt de bezoldiging
staat uit twee of meer natuurlijke personen. De Algemene
en verdere arbeidsvoorwaarden van de Raad van Bestuur.
Vergadering van Aandeelhouders benoemt de leden van de
De Raad van Bestuur vertegenwoordigt de vennootschap.
Raad van Commissarissen.
De bevoegdheid tot vertegenwoordiging komt mede toe
De Raad van Commissarissen komt bijeen wanneer een
aan twee gezamenlijk handelende directeuren. De Raad van
commissaris of de Raad van Bestuur dat nodig acht. Alle be-
Bestuur is bevoegd, onverminderd de eigen verantwoorde-
sluiten van de Raad van Commissarissen worden genomen
lijkheden, functionarissen met vertegenwoordigingsbe-
bij meerderheid van de uitgebrachte stemmen.
voegdheid aan te stellen en, door verlening van volmacht, zodanige titulatuur en bevoegdheden toe te kennen als
Accountant
door de Raad van Bestuur te bepalen. Binnen het kader van de collectieve taak heeft ieder lid van de
De Raad van Bestuur benoemt de accountant en geeft de
Raad van Bestuur een individueel aandachtsgebied. Over de
opdracht tot controle van de jaarrekening. Deze is tevens
onderlinge taakverdeling besluit de Raad van Bestuur zelf.
opgesteld door de Raad van Bestuur. De accountant brengt
De Raad van Bestuur heeft in 2010 een Directieraad inge-
verslag uit aan de Raad van Bestuur en de Raad van Com-
steld, waarin naast de Raad van Bestuur ook de algemeen
missarissen over de maatregelen die hij heeft genomen om
directeuren van alle werkmaatschappijen hebben plaatsge-
te kunnen voldoen aan de professionele en wettelijke eisen
nomen. De Directieraad geeft, alhoewel het geen statutair
met betrekking tot het waarborgen van zijn onafhankelijke
orgaan is, vorm aan de strategie van TSS. Er is een reglement
positie ten opzichte van TSS.
Patiënt krijgt regie met MyHealth Online Mensen kunnen in de zorg steeds vaker via internet zelf hun zaken regelen. Het e-health-platform MyHealth Online van PinkRoccade Healthcare maakt dit mogelijk. Patiënten kunnen hiermee zelf hun afspraken inplannen, vooraf vragenlijsten invullen, hun dossier inzien en informatie over hun ziekenhuisbezoek lezen. Dit levert veel tijdwinst op en patiënten komen ook veel vaker daadwerkelijk opdagen voor hun afspraak. Het platform is ontwikkeld samen met het Flevoziekenhuis in Almere en draait inmiddels in twaalf ziekenhuizen en vijf ggz-organisaties. MyHealth Online biedt in de toekomst ook videoconsults (het thuis opnieuw bekijken van een consult met een specialist), carecams (online uw kind volgen als het in het ziekenhuis ligt) en een webspreekuur. Voor de ontwikkeling van de videomodules werkt PinkRoccade Healthcare samen met zusterbedrijf TASS. TASS bouwt hoogwaardige technologische oplossingen die worden verwerkt in tal van apparaten en in softwareoplossingen.
Corporate governance
22
Financiële verslaggeving
in resultaten of kapitaalsbeslag. TSS biedt zijn dienstverle-
TSS baseert zijn financiële verslaggeving op de uitgangs
een van de marktleiders is en waarvan enkele contrair be-
ning en producten aan op een aantal markten waarin het
punten van de vigerende bepalingen van Titel 9 Boek 2 van
wegen. Binnen deze markten is het aantal en de omvang
het Burgerlijk Wetboek. TSS overweegt vanaf jaarrekening
van de klanten divers. Daarnaast is gekozen voor complexe,
2011 de International Financial Reports Standards (IFRS)
kennisintensieve markten waar de software van TSS en de
te gaan invoeren.De Raad van Bestuur rapporteert de
gerelateerde dienstverlening ook in economisch slechtere
financiële resultaten maandelijks aan zowel de Raad van
perioden benodigd zijn. Als softwareleverancier is bijna vijf-
Commissarissen als de Algemene Vergadering van Aan-
tig procent van de omzet van TSS ‘recurring’.
deelhouders. De jaarrekening wordt binnen vijf maanden
Financiële risico’s zijn met name kredietrisico’s en liquidi-
na afloop van het boekjaar, behoudens verlenging, door
teitsrisico’s. Kredietrisico’s worden ingeperkt door een grote
de Raad van Bestuur opgemaakt. Vervolgens wordt deze
spreiding over klanten (zowel in omvang als over markten)
voorafgaand aan publicatie in aanwezigheid van de
en een actief debiteurenbeleid. Liquiditeitsrisico’s zijn be-
accountant besproken met de Raad van Commissarissen.
perkt door het beschikbaar hebben van voldoende finan-
lgemene Vergadering van Aandeelhouders stelt de jaar De A
cieringsbronnen via gecommitteerde kredietfaciliteiten. De
rekening vast.
strategie van TSS is erop gericht de Net Debt/EBITDA-ratio
Interne risicobeheersing- en controlesystemen
Operationele risico’s evalueert TSS gebruikmakend van
TSS definieert zijn risicoprofiel in termen van marktrisico’s,
waaronder een genormeerde business balance scorecard –,
financiële risico’s en operationele risico’s.
ondersteund door onafhankelijk extern onderzoek. Daar-
Marktrisico’s zijn die risico’s waarbij ongunstige korte- of lan-
naast maakt TSS gebruik van krachtig projectbeheer met
getermijnmarktbewegingen resulteren in sterke fluctuaties
behulp van gedetailleerde rapportagesystemen.
lager dan 3 te houden.
Corporate governance
23
heldere rapportages en uniforme kwaliteitsstandaarden –
Raad van Commissarissen Verslag Raad van Commissarissen
corporate governance binnen TSS, de financieringsstruc-
In 2010 was de bestuursstructuur ook voor de Raad van
beleid en de desinvestering van TopTalentConsultancy aan
Commissarissen onderwerp van gesprek. Van belang daar-
de orde. Ook nam de Raad van Commissarissen kennis van
bij is een afgewogen balans in de relatie tussen de aandeel-
de budgetten voor 2011.
tuur, strategie en organisatie, de jaarrekening, het acquisitie-
houder Strikwerda Investments, de Raad van Bestuur van TSS en de toezichthouder, de Raad van Commissarissen. De
Tijdens elke vergadering stelde de Raad van Bestuur de
Raad van Commissarissen heeft één taak: toezicht houden.
Raad van Commissarissen gedetailleerd op de hoogte van
Dat richt zich in de eerste plaats op het functioneren van de
de financiële positie van TSS, de resultaten van alle bedrijfs-
Raad van Bestuur van TSS, die dan ook veelvuldig wordt be-
onderdelen en de voornaamste ontwikkelingen in hun
vraagd over de gang van zaken. In de tweede plaats houdt
markten. Ook informeerde de Raad van Bestuur de Raad van
de Raad van Commissarissen toezicht op de relatie tussen
Commissarissen maandelijks schriftelijk over de financiële
aandeelhouder en Raad van Bestuur. Een sterk punt in de
resultaten van de onderneming en werd de Raad van Com-
bedrijfsvoering van TSS is de distantie tussen de Raad van
missarissen bij bijzondere gebeurtenissen binnen de onder-
Bestuur en Strikwerda Investments. De Raad van Commis-
neming direct op de hoogte gesteld. Verder stond de Raad
sarissen rekent het tot zijn taken om in te grijpen indien
van Commissarissen in de vergadering, in aanwezigheid van
sprake zou zijn van een interventie van de aandeelhouder
de accountant, stil bij de uitkomsten van de jaarlijkse con-
op dat vlak.
trole en het risicomanagement.
Dit laat onverlet dat de expertise van Strikwerda Invest-
In 2010 bracht de Raad van Commissarissen bezoeken aan
ments, op verzoek van TSS, kan worden aangewend bij
TASS, Yonder, Co-maker en Everest. Hier presenteerden de
het bepalen van de strategische koers. De expertise die de
betrokken directies hun strategie voor de komende jaren,
huidige CEO van TSS heeft meegenomen vanuit zijn vorige
waarover vervolgens met de Raad van Commissarissen in
functie bij Strikwerda Investments, kan in dat licht worden
gesprek werd gegaan.
beschouwd. Deze 'overstap' waardeert de Raad van Commissarissen dan ook als een strategisch sterke beslissing. In
De Raad van Commissarissen bedankt de TSS-medewerkers
datzelfde licht kan de toetreding tot de Raad van Commis-
voor hun inzet in het afgelopen jaar. De werkzaamheden die
sarissen van de voormalige CEO, de heer Oosterhof, worden
zij verrichten, maken het succes van TSS. Daarom hecht de
gezien. Ook dit komt neer op een nieuwe aanwending van
Raad van Commissarissen veel belang aan het behouden en
expertise en ervaring voor de onderneming.
blijven aantrekken van de juiste mensen.
De beslissing om de directies van de TSS-bedrijven met de Raad van Bestuur bijeen te brengen in een Directieraad van
Prof. em. dr. L. Koopmans (voorzitter)
TSS, waardeert de Raad van Commissarissen als een belangrijke en zinvolle stap voor de toekomst van TSS. Eenheid in
De heer Koopmans is een zeer ervaren bestuurder bij zo-
verscheidenheid krijgt hiermee een nieuwe impuls.
wel publieke als private organisaties. Hij is onder andere voorzitter van de Raad van Commissarissen van Rabobank
De Raad van Commissarissen van TSS is op 20 maart 2009
Nederland, Arriva Nederland en de Siers Groep, en bestuurs-
benoemd. Vanaf 1 mei 2010 maakt de heer Oosterhof deel
voorzitter van de Stichting TBI, de houdster van de aandelen
uit van de Raad van Commissarissen en is afscheid geno-
van TBI Holdings. Daarnaast is Koopmans lid van de Raad
men van de heer Huisman. De heer Huisman zal als extern
van Commissarissen van Kiwa. Tevens is hij lid van de Raad
adviseur verbonden blijven.
van Toezicht van Universitair Medisch Centrum Groningen
In 2010 kwam de Raad van Commissarissen vijfmaal bijeen
en bestuurslid van Unilever Trust Office.
en is er tussentijds regelmatig contact geweest met de Raad
In het verleden was de heer Koopmans president-directeur
van Bestuur. Tijdens de bijeenkomsten met de Raad van Be-
van TBI Holdings. Vanuit zijn werkzaamheden bij Rabobank
stuur waren de ontwikkelingen in de markt en bij de TSS-
en TBI heeft hij veel ervaring met het decentrale bestuurs-
bedrijven belangrijke onderwerpen. Daarnaast kwamen de
model van TSS.
Raad van Commissarissen
24
Drs. P.P.J.J.M. van Besouw
G. Oosterhof
De heer Van Besouw heeft ruime ervaring in de financiële
De heer Oosterhof was tot mei 2010 CEO van TSS. Aanslui-
sector en bekleedt functies in verschillende maatschappe-
tend hierop is hij benoemd tot lid van de Raad van Com-
lijke sectoren. Hij is onder andere vicevoorzitter van de Raad
missarissen. Oosterhof heeft jarenlange ervaring in ICT en fi-
van Toezicht van de RDW, lid van de Raad van Commissaris-
nance bij overheidsinstellingen en bedrijven in de sectoren
sen van Royal Haskoning, bestuurslid van de Stichting Cor-
waarin TSS actief is; hij was onder andere verantwoordelijk
deans en lid van de Raad van Commissarissen van Optiver.
voor de reorganisatie van het ICT Centrum van de Belasting-
In het verleden heeft de heer Van Besouw diverse functies
dienst. Daarvoor was hij in verschillende functies werkzaam
bekleed bij de Bank Nederlandse Gemeenten, onder andere
bij PinkRoccade en Getronics PinkRoccade, laatstelijk als
gedurende elf jaar als voorzitter van de Raad van Bestuur.
Chief Operating Officer. Vóór zijn werkzaamheden bij PinkRoccade was Oosterhof werkzaam bij Cadans – een van de voorlopers van het UWV – als lid van de Raad van Bestuur, waar hij verantwoordelijk was voor sales, marketing en ICT.
Raad van Commissarissen
25
Cases
26
Cases Co-maker
rende borrels en bedrijfuitjes. De toewijding van Everest is er
Sales met inhoud: de Value Map
lost, daarna wordt bezien of een en ander past in het service
ook zeer noemenswaardig. Problemen worden eerst opgelevel agreement. Ook wordt er bijvoorbeeld tot midden in
Co-maker kreeg in 2010 Rinse Tamsma als nieuwe directeur,
de nacht doorgewerkt indien nodig. De kern van de man-
die de marktbenadering volgens de Value Map-methode in-
telovereenkomst tussen AAHG en Everest is een flat fee-
troduceerde. De Value Map is een instrument om nog meer
constructie met staffelkortingen plus licensering van het
uit de organisatie te halen. Het is een handvat om de strui-
Everest-ontwikkelplatform Aquima. Op basis hiervan ver-
kelblokken van klanten in hun dagelijkse bedrijfsvoering in
loopt deze samenwerking al twee jaar succesvol conform
kaart te brengen.
planning en budget. Everest en AAHG doen aan co-souring
De Value Map is voor Co-maker een bedrijfsbrede kapstok
in optima forma.
geworden: de afdeling Development gebruikt hem om haar road-map te bepalen, consultants hanteren het als model voor voortdurende verbetering en salesmedewerkers ontwikkelen hiermee een accountplan van 12 tot 24 maanden. De Value Map is een bedrijfsbrede analyse die in kaart brengt wat de situatie van de prospect of klant is. De metho-
KZA Zekerheid getest: kwaliteit geo-informatie Geonovum geborgd
de analyseert bedrijfsprocessen en bepaalt waar winst in de processen te behalen is. Dit dwingt salesmedewerkers om
Van Nederland bestaan talloze soorten kaarten, elk met hun
zich te verdiepen in de klant, diens strategie en de marktom-
eigen doel. Kaart- of geo-informatie is nu digitaler dan ooit
standigheden en processen. Vervolgens omschrijven ze de
en opdrachtgever Geonovum is dagelijks bezig met geo-
uitdagingen in de cruciale bedrijfsprocessen. Een koppeling
informatie voor de overheid, bijvoorbeeld als deelnemer in
met verbeteringen via LeaseOffice-software vormt uiteinde-
een grootschalig programma om geo-informatie digitaal
lijk het aanbod voor de klant. In een openhartige workshop
te ontsluiten. PDOK, voluit Publieke Dienstverlening op de
bepaalt de klant in welke uitdagingen hij zich herkent en
Kaart, zorgt door samenwerking binnen de rijksoverheid
waar de prioriteiten liggen.
voor betrouwbare, toekomstvaste, toegankelijke en efficiënt
Co-maker maakt met de Value Map de vertaalslag van busi-
beschikbaar gestelde geo-informatie. Dit ontsluiten van in-
ness naar IT, voegt waarde toe waar deze bewezen en ge-
formatie is een omvangrijke klus en heeft softwarematig ook
vraagd is, en maakt de kosten en baten concreet.
veel voeten in de aarde. KZA heeft een testaanpak opgezet en de complexe software getest. Kaartinformatie is verre van
Everest
uniform. Om deze gestructureerd en juist te genereren en
Vertrouwen als basis: co-sourcing met ABN AMRO Hypotheken
ging als specialist in testprocessen en methodieken direct
online aan te bieden, is goed werkende software nodig. KZA aan de slag. Doel was om verschillende informatievormen te verwerken en beschikbaar te maken.Het op maat vormge-
In het najaar van 2007 schreef ABN AMRO Hypotheken
ven van het testproces is essentieel bij een omvangrijk pro-
Groep (AAHG) een tender uit voor applicatieontwikkeling.
gramma als PDOK. Dankzij de gestructureerde aanpak van
Everest kwam hier als winnaar uit de bus en een partnership
het testproces kon het ontwikkelteam direct de software
was geboren. In het voorjaar van 2008 startte het eerste ge-
aanpassen zodra een fout werd ontdekt. De toewijding van
zamenlijke project: de vervanging van de intranetomgeving
de medewerkers en de klik met Geonovum maakten de in-
van AAHG.
zet van KZA-medewerkers zeer waardevol. KZA draagt bij
In de samenwerking blijkt wederzijds vertrouwen een be-
Geonovum bij aan de kwaliteit van de voorzieningen. Deze
langrijke succesfactor, waarbij het feit dat Everest-mede-
stellen binnenkort iedere inwoner van Nederland in staat
werkers op locatie bij AAHG werken, een grote rol speelde.
om op een eenvoudige en gebruiksvriendelijke manier geo-
Hierdoor werden zij collega’s die optimaal bereikbaar zijn,
informatie te verkrijgen.
de organisatie kennen en ook participeren in de bijbeho-
Cases
27
PinkRoccade Healthcare
PinkRoccade Local Government
MyHealth Online verbindt patiënten en zorgverleners
Ambitie wordt realiteit: Bronckhorst voorbeeld gemeentelijke dienstverlening
Vrijwel alles kan tegenwoordig online – dus waarom niet online communiceren met de zorgverleners? PinkRoccade
De jonge fusiegemeente Bronckhorst combineerde een
Healthcare startte al in 2005 samen met het Flevozieken-
nieuw modern gemeentehuis, een nieuw dienstverlenings-
huis in Almere een project om het snel groeiende aantal
concept, verregaande digitalisering én Het Nieuwe Werken
patiënten in dit moderne ziekenhuis nog beter van dienst
in één project. PinkRoccade Local Government en de ge-
te kunnen zijn.Zo ontstond MyHealth Online – een open
meente trokken samen op om deze klus te klaren – direct
e-health-platform waarmee patiënten onder andere recht-
vanaf het begin met een heldere visie op de dienstverle-
streeks in de agenda van de arts afspraken kunnen maken.
ning, de organisatieontwikkeling, de inrichting van de in-
Dit bespaart het ziekenhuis veel tijd.
formatievoorziening en interim-ICT-management conform
Deze functionaliteit is in de afgelopen vijf jaar uitgebreid
planning en budget.
met nieuwe, innovatieve mogelijkheden. Zo is het anam-
PinkRoccade Local Government hielp de gemeente bij veel
neseformulier (voor relevante omstandigheden en voor-
complexe struikelblokken en is de hoofdleverancier van ver-
geschiedenis) al thuis online in te vullen. Deze informatie
schillende softwaresystemen en de belangrijkste taakspe-
wordt realtime opgeslagen in het elektronische patiënten-
cifieke applicaties voor bijvoorbeeld zorg, inkomen, werk,
dossier. Hierdoor kan de arts zich vooraf inlezen, wat tijd-
onderwijs, belastingen en burgerzaken.
winst oplevert, die kan worden besteed aan meer persoon-
Inmiddels wordt Bronckhorst veel bezocht als voorbeeld
lijke aandacht voor de patiënt.
van een integrale aanpak. De dienstverlening is nu geba-
Daarnaast neemt de kwaliteit van de patiëntgegevens toe.
seerd op het concept van ‘Gemeente heeft Antwoord©’
Voor deze functionaliteit werkte PinkRoccade Healthcare
fase 4. Hierbij wordt het leeuwendeel van de klantvragen
intensief samen met Everest; de software achter de formu-
direct aan de telefoon of balie, of via internet, e-mail of per
lieren is Aquima. De omgeving laat zich volledig integreren
post afgehandeld door eerstelijnsklantadviseurs. Zij werken
in de website van de zorgorganisatie (de omgeving van
bij de afdeling Dienstverlening die de volledige regie heeft
het Flevoziekenhuis heet mijnFlevoziekenhuis.nl). In 2009
over de klantcontacten en meer dan tachtig procent van de
lanceerde PinkRoccade Healthcare deze digitale omgeving
dienstverlening afhandelt. Daarbij hebben de medewerkers
voor patiënten met succes in de ggz, en in 2011 zullen de
steeds meer een volledig integraal klantbeeld dankzij De
eerste careorganisaties er gebruik van gaan maken.
Complete MidOffice©, een softwaresuite die informatie- en
Patiënten loggen in met hun DigID. Ze vinden in de bevei-
gegevensuitwisseling tussen front- en backoffice en de lan-
ligde omgeving onder meer relevante brochures, filmpjes
delijke voorzieningen ondersteunt, evenals de hieraan ge-
en routebeschrijvingen. Ook ontvangen ze van tevoren een
koppelde applicaties van businesspartners. De burger heeft
sms’je met een herinnering aan de afspraak. Dit laatste is
via een persoonlijke internetpagina inzicht in de voor hem
niet alleen makkelijk voor de patiënt, het verlaagt ook het
of haar relevante onderwerpen en documenten en kan via
no-show-percentage aanzienlijk. Verder is het nu mogelijk
het internet producten en diensten afnemen. Gemeente-
om vervolgconsulten te houden in de vorm van een web-
breed wordt gebruikgemaakt van dezelfde gegevens ge-
spreekuur. Dit is een beveiligde omgeving op het web, waar
baseerd op zaak- en gegevensmagazijnen van PinkRoccade
arts en patiënt kunnen communiceren.
Local Government.
In tijden van toenemende marktwerking is MyHealth Online
De consultants hebben gedurende het gehele traject de
niet een nice-to-have, maar een must-have. PinkRoccade
gemeente terzijde gestaan: van de organisatie- en proces-
Healthcare is trots op dit platform waarmee zorgorganisa-
inrichting tot en met het implementeren en aanpassen van
ties zich profileren en patiënten hedendaagse digitale ser-
applicaties en koppelingen, en de coördinatie. Gemeente
vice ontvangen, en waar de artsen en behandelaars daad-
Bronckhorst is een zeer tevreden klant die met veel plezier
werkelijk voordeel van hebben.
gebruikmaakt van de ontwikkelde integrale oplossingen.
Cases
28
TASS
Yonder
Innovatieve hartapparatuur: levensreddende software
Ervaring met nearshoring: Exact krijgt er nieuwe collega's bij
Het Holst Centre is een plek voor open innovatie en richt zich op maatschappelijke projecten. Het werd in 2005 op-
Exact is sinds 1984 leverancier van softwareoplossingen die
gericht door TNO en Imec (het Vlaamse TNO) met subsidies
de zakelijke activiteiten van ondernemers ondersteunen.
van het ministerie van Financiën en de Vlaamse overheid.
Exact opereert op wereldschaal: 2.200 medewerkers in veer-
Bedrijven kunnen hier participeren in de multidisciplinaire
tig landen en producten in meer dan veertig talen, die door
teams van het Holst Centre.
100.000 lokale en internationale ondernemingen in 125 lan-
TASS leverde specialisten aan een team van het Holst Centre
den worden gebruikt.
voor een gezamenlijk project met Panasonic en Samsung.
Naast offshoring wilde Exact International Development via
Het team ontwikkelt een hartmonitor die via een smart-
de outsourcingscapaciteiten van Yonder in Roemenië ook
phone is af te lezen, op basis van alleen publiek beschik-
ervaring opdoen met nearshoring, ofwel het verplaatsen
bare informatie. De smartphone leest de data niet alleen
van softwareontwikkeling en -beheer naar een nabijgele-
uit, maar schakelt bij afwijkingen ook een arts in, zodat snel
gen land. Met deze constructie verwachten beide partijen
kan worden ingegrepen. De ‘mobiele’ hartmonitor werkt
te profiteren van voordelen van de nabijheid, zoals overeen-
draadloos dankzij de software van TASS. De patiënt plakt
komsten in tijdzone, taal, economie en cultuur.
twee sensoren op de borst, die draadloos in contact staan
Het kennismakingsproject van Exact met Yonder betrof de
met de smartphone. De smartphone heeft via een speciaal
integratie van Reporting Server in Exact Synergy. Dat zorgde
ontwikkeld kaartje dat in het geheugenslot past, contact
voor zeer positieve feedback tijdens een Klantendag van
met de sensoren. Dit laatste zorgde voor problemen: beide
Exact, waarna in 2010 nog drie projecten volgden. Naast
smartphonepartners bleken niet in staat een oplossing te
communicatie via videoconferencing en social media zoe-
realiseren. TASS onderzocht dit en kwam tot een oplossing.
ken Exact- en Yonder-medewerkers elkaar regelmatig op
Voor mensen met een pacemaker, voor hartpatiënten in het
voor persoonlijke gesprekken. Door de wederzijdse betrok-
algemeen en ook voor epilepsiepatiënten is deze innovatie
kenheid en bijvoorbeeld toegang tot het intranet van Exact
een ware uitkomst.
voelen de Yonder-medewerkers zich als collega’s van Exactmedewerkers.
Extra service en gemak voor leaserijders Veel mensen willen hun zaken overal snel en makkelijk kunnen regelen – ook voor hun auto van de zaak. Co-maker ontwikkelde daarom samen met Yonder een speciale iPhone-app voor leaserijders. Zij kunnen nu via hun iPhone een onderhoudsbeurt plannen, contact opnemen met de leasemaatschappij en allerlei praktische informatie inzien over het leasecontract en de leaseauto, zoals de fiscale waarde. Ook toont de app hoe ‘groen’ ze rijden vergeleken met andere bestuurders. Co-maker heeft deze app snel kunnen ontwikkelen door gebruik te maken van de bij Yonder aan wezige expertise op het gebied van mobiele applicaties.
Cases
29
Jaarrekening Grondslagen voor de financiële verslaggeving Algemeen
Everest Holding B.V. Everest verleent diensten met betrekking tot IT-processen
Toegepaste standaarden
en verzorgt implementatie van software ten behoeve van front- en backofficeoplossingen.
De jaarrekening is opgesteld volgens de wettelijke bepalingen van Titel 9 Boek 2 van het Burgerlijk Wetboek.
Yonder Holding B.V. De activiteiten van Yonder bestaan voornamelijk uit dien-
Algemene waarderingsgrondslag
sten met betrekking tot het verschaffen van, en consultancy in software.
De algemene grondslag voor de waardering van de activa en passiva, alsmede voor de bepaling van het resultaat is de
PinkRoccade Local Government B.V.
verkrijgings- of vervaardigingsprijs. Voor zover niet anders
PinkRoccade Local Government verleent diensten en levert
vermeld, worden activa en passiva opgenomen voor de no-
software aan lokale overheden.
minale waarde. De onderstaande waarderingsgrondslagen hebben betrekking op zowel de geconsolideerde jaarreke-
PinkRoccade Healthcare B.V.
ning als de vennootschappelijke jaarrekening.
PinkRoccade Healthcare ontwikkelt en exploiteert computerprogramma’s en software gericht op de gezondheidszorg.
Bedrijfsactiviteiten Total Specific Solutions (TSS) B.V.
Grondslagen voor de consolidatie
TSS verricht holdingactiviteiten. Zijn dochtermaatschappij-
In de geconsolideerde overzichten zijn de financiële ge-
en adviseren, ontwikkelen en realiseren softwareoplossin-
gevens opgenomen van Total Specific Solutions (TSS) B.V.,
gen voor informatiesystemen en geven advies en training
alsmede de financiële gegevens van de groepsmaatschap-
met betrekking tot supply management.
pijen waarin het overwegende zeggenschap uitoefent. De financiële gegevens van Total Specific Solutions (TSS) B.V.
KZA Holding B.V.
tezamen met die van de groepsmaatschappijen zijn ver-
KZA Holding B.V. verleent diensten en adviseert in het k ader
werkt op basis van integrale consolidatie. Het aandeel van
van het optimaliseren van de toegevoegde waarde van
derden in het groepsvermogen is afzonderlijk tot uitdruk-
informatie, de informatievoorzienende processen en de in-
king gebracht.
formatietechnologie voor de realisatie van de bedrijfsdoelstellingen van de opdrachtgever, alsmede het beheer en
Voor ingehouden winsten van tegen nettovermogenswaar-
beleggen van vermogen.
de gewaardeerde deelnemingen, waarover de vennootschap niet vrij kan beschikken, wordt een wettelijke reserve
TASS Holding B.V.
gevormd.
TASS is gespecialiseerd in het ontwikkelen van technische software en het verlenen van diensten op het gebied van
In de geconsolideerde jaarrekening zijn de financiële
automatisering en informatieverwerking.
gegevens opgenomen van:
Co-maker Holding B.V.
Vennootschap
Co-maker ontwikkelt softwaregerelateerde bedrijfsoplossin-
‑ Total Specific Solutions (TSS) B.V.
gen voor lease- en financieringsbedrijven.
‑ KZA Holding B.V. ‑ Kwaliteitszorg in de Automatisering (KZA) B.V. ‑ TopTalentConsultancy B.V.
Jaarrekening
30
‑ Co-maker Holding B.V.
Vergelijkende cijfers
‑ Rorema Beheer B.V. ‑ Co-maker B.V.
De cijfers voor 2009 zijn, waar nodig, geherrubriceerd ten-
‑ TASS Holding B.V.
einde vergelijkbaarheid met 2010 mogelijk te maken.
‑ TASS B.V. ‑ TASS Belgium N.V.
Toepassing van artikel 2:402 BW
‑ Yonder Holding B.V. ‑ Yonder Nederland B.V.
De financiële gegevens van Total Specific Solutions (TSS) B.V.
‑ Yonder SRL
zijn in de geconsolideerde jaarrekening verwerkt. Derhalve
‑ Everest Holding B.V.
vermeldt de enkelvoudige winst- en verliesrekening van
‑ Everest B.V.
Total Specific Solutions (TSS) B.V. conform artikel 2:402 BW
- TSS TH 7 B.V.
slechts het aandeel in de winst/het verlies na belasting van
‑ TSS TH 6 B.V.
ondernemingen waarin wordt deelgenomen en het overige
- TSS TH 5 B.V.
resultaat na belasting.
‑ TSS TH 4 B.V. - PinkRoccade Local Government B.V.
Grondslagen voor de waardering
- PinkRoccade Healthcare B.V. - PinkRoccade Gezondheidszorg B.V.
van activa en passiva
Vreemde valuta
Immateriële vaste activa
Activa en passiva in vreemde valuta worden omgerekend
De immateriële vaste activa worden in de balans opge-
tegen de koers per balansdatum. De transacties in vreemde
nomen voor de daaraan bestede bedragen bij verkrijging
valuta worden omgerekend tegen de koers op transactieda-
en vervaardiging daarvan. De afschrijving vindt plaats op
tum. De hieruit resulterende koersverschillen worden in de
lineaire basis, waarbij rekening wordt gehouden met de ge-
winst- en verliesrekening verantwoord.
schatte terugverdienperiode.
Activa en passiva van buitenlandse dochtermaatschappijen worden omgerekend in Nederlandse valuta tegen koersen die
Ontwikkelingskosten
gelden aan het einde van de verslagperiode. Het effect van de
De geactiveerde ontwikkelingskosten hebben betrekking
herrekening van de activa en passiva van deelnemingen aan
op softwareproducten van de vennootschap, waaruit in de
het begin van het jaar tegen de wisselkoersen aan het eind
toekomst waarschijnlijk economische voordelen genoten
van het jaar wordt als een afzonderlijke post van het eigen
zullen worden. De kosten bestaan uit directe arbeidskosten
vermogen opgenomen (reserveomrekeningsverschillen).
en de daaraan gerelateerde overheadkosten. De geactiveerde kosten zijn jaarlijks onderhevig aan een impairmenttest.
Schattingswijzigingen
Intellectuele eigendomsrechten
Met ingang van 1 januari 2010 heeft een schattingswijziging
Betreft aangekochte softwarelicenties die zijn opgenomen
plaatsgevonden inzake de levensduur van de materiële vas-
voor de nominale waarde.
te activa. Aangezien de levensduur van de materiële vaste activa is verlengd, is de afschrijvingstermijn hierop aangepast. De ter vergelijking opgenomen cijfers van balans en winst- en verliesrekening van het voorgaande jaar zijn niet aangepast.
Jaarrekening
31
Betaalde goodwill
Aandeel derden
Betaalde goodwill, bij verkrijging gewaardeerd volgens de nettovermogenswaarde, is in de balans opgenomen en
Het aandeel van derden in het groepsvermogen wordt
wordt afgeschreven over een periode van ten hoogste vijf
berekend naar evenredigheid van het aandeel van derden
jaar. Goodwill is jaarlijks onderhevig aan een impairmenttest.
in het geplaatste kapitaal van de betreffende vennootschappen.
Materiële vaste activa Voorzieningen De materiële vaste activa worden gewaardeerd op aanschafwaarde, verminderd met lineair berekende afschrijvin-
In deze rubriek opgenomen voorzieningen bestaan uit
gen gebaseerd op de verwachte economische levensduur.
verplichtingen en risico’s die voortvloeien uit de normale
In het jaar van investeren wordt naar gelang de tijd afge-
bedrijfsactiviteiten. De voorzieningen worden opgenomen
schreven.
tegen de geschatte nominale waarde, met uitzondering van de jubileumvoorziening die wordt opgenomen voor
Financiële vaste activa
de huidige contante waarde van de geschatte toekomstige verplichtingen.
Dochtermaatschappijen en andere deelnemingen waarin invloed van betekenis wordt uitgeoefend, worden gewaar-
De voorziening voor belastingverplichtingen betreft latent
deerd tegen nettovermogenswaarde. De nettovermogens-
verschuldigde vennootschapsbelasting als gevolg van tij-
waarde is berekend door de activa, voorzieningen en schul-
delijke verschillen tussen de bedrijfseconomische en fiscale
den te waarderen en het resultaat te berekenen op basis van
waardering van de (im)materiële vaste activa. Deze is bere-
de in deze jaarrekening opgenomen waarderingsgrondsla-
kend op basis van het van toepassing zijnde belastingtarief
gen. Indien de nettovermogenswaarde in totaliteit negatief
in het betreffende land.
bedraagt, wordt een voorziening gevormd. Voor ingehouden winsten van tegen nettovermogenswaarde gewaar-
Langlopende schulden
deerde deelnemingen, waarover de vennootschap niet vrij kan beschikken, wordt een wettelijke reserve gevormd.
Onder de langlopende schulden worden schulden
Latente belastingvorderingen worden berekend tegen 15%.
opgenomen met een resterende looptijd van meer dan één
De overige financiële vaste activa worden opgenomen te-
jaar. De op korte termijn (binnen één jaar) verschul-
gen nominale waarde, voor zover noodzakelijk onder aftrek
digde aflossingen worden opgenomen onder de kort
van een voorziening voor het risico van oninbaarheid.
lopende schulden.
Vorderingen
Kortlopende schulden
De vorderingen worden opgenomen tegen nominale
De kortlopende schulden worden gewaardeerd op de
waarde, voor zover noodzakelijk onder aftrek van een voor-
nominale waarde en hebben een verwachte looptijd van
ziening voor het risico van oninbaarheid. De vorderingen
maximaal één jaar.
hebben een verwachte looptijd van maximaal één jaar.
Pensioenen Liquide middelen De vennootschap heeft voor haar werknemers een pen De liquide middelen staan, voor zover niet anders vermeld,
sioenregeling getroffen, waarbij de pensioenuitkeringen
ter vrije beschikking van de vennootschap.
gebaseerd zijn op het middelloon. Deze pensioenregeling is ondergebracht bij een verzekeringsmaatschappij en bij een pensioenfonds. De over het boekjaar verschuldigde premies worden als kosten verantwoord. Voor per balansdatum
Jaarrekening
32
nog niet betaalde premies wordt een voorziening opge-
Betaalde goodwill
nomen. Voor nog niet ontvangen restituties op grond van
Intellectuele eigendomsrechten
20%
winstdeling wordt een vordering opgenomen. Aangezien
Ontwikkelingskosten 14,28%
deze vorderingen en verplichtingen een kortlopend
Materiële vaste activa
14,28% - 20% 20% - 33,33%
karakter hebben, worden deze gewaardeerd tegen de nominale waarde.
Financiële baten en lasten
De risico’s van loonontwikkeling, prijsindexatie en beleg-
De financiële baten en lasten betreffen van derden en groeps-
gingsrendement op het fondsvermogen zullen mogelijk
maatschappijen ontvangen (te ontvangen) en aan derden en
leiden tot toekomstige aanpassingen in de jaarlijkse bijdra-
groepsmaatschappijen betaalde (te betalen) rente.
gen aan het pensioenfonds. Deze risico’s komen niet tot uitdrukking in een in de balans opgenomen voorziening.
Belastingen resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening
In geval van een tekort bij het bedrijfstakpensioenfonds heeft de vennootschap geen verplichting tot het voldoen
De vennootschapsbelasting is berekend over het resul-
van aanvullende bijdragen anders dan hogere toekomstige
taat vóór belastingen volgens de winst- en verliesrekening
premies.
tegen het geldend tarief, rekening houdend met fiscaal verrekenbare verliezen uit voorgaande boekjaren, fiscale
Grondslagen voor de resultaatbepaling
beperkingen en niet-aftrekbare kosten.
Algemeen
Resultaat deelnemingen
Het resultaat wordt bepaald als het verschil tussen de netto-
Het resultaat op deelnemingen betreft het aandeel van de
omzet en alle hiermee verbonden, aan het verslagjaar toe te
vennootschap in het resultaat van de op nettovermogens-
rekenen kosten. De kosten worden bepaald met inachtne-
waarde gewaardeerde deelnemingen.
ming van de hiervoor vermelde waarderingsgrondslagen. Winsten worden verantwoord in het jaar waarin de omzet is
Resultaat aandeel derden
gerealiseerd. Verliezen worden in aanmerking genomen in het jaar waarin deze voorzienbaar zijn.
Het aandeel van derden in het resultaat is het aandeel in de nettoresultaten van groepsmaatschappijen, waarop derden
De overige baten en lasten worden toegerekend aan de ver-
aanspraak kunnen maken op grond van hun aandeel in het
slagperiode waarop deze betrekking hebben.
geplaatste aandelenkapitaal van de betreffende geconsolideerde ondernemingen.
Netto-omzet De netto-omzet betreft de opbrengst voor de aan derden
Grondslagen van het kasstroomoverzicht
verleende diensten onder aftrek van toegestane kortingen. Het kasstroomoverzicht is opgesteld volgens de indirecte methode. De geldmiddelen in het kasstroomoverzicht be-
Afschrijvingen
staan uit de liquide middelen en de rekening-courantschuld De in de winst- en verliesrekening verwerkte afschrijvingen
bij de bankier. Kasstromen in vreemde valuta zijn omgere-
op immateriële en materiële vaste activa zijn berekend op
kend tegen een geschatte gemiddelde koers. Koersverschil-
een vast percentage van de verkrijgingsprijs. De percenta-
len, ontvangsten en uitgaven uit hoofde van interest en
ges zijn afhankelijk van de verwachte economische levens-
winstbelastingen zijn opgenomen onder de kasstroom uit
duur. De afschrijvingspercentages op jaarbasis zijn als volgt.
operationele activiteiten.
Jaarrekening
33
Geconsolideerde balans per 31 december 2010 | na voorstel resultaatbestemming x €1.000
ACTIVA
31 december 2010
31 december 2009
Vaste activa Immateriële vaste activa Ontwikkelingskosten 18.359 16.634 Intellectuele eigendomsrechten
1.500
1.958
Betaalde goodwill
42.630
66.252
62.489
84.844
Materiële vaste activa Grond en gebouwen
999
Machines en installaties
23
1.151 12
Overige vaste bedrijfsmiddelen
5.982
4.787
Vooruitbetaalde materiële vaste activa
15
0
7.019 5.950
Financiële vaste activa Latente belastingen 2.766 2.277 Leningen u/g 1.277 1.134 4.043 3.411
Vlottende activa Vorderingen Handelsdebiteuren 23.739 21.030 Belastingen en premies sociale verzekeringen
0
731
Overige vorderingen en overlopende activa
6.373
4.423
30.112 26.184
Liquide middelen
21.766 30.764
125.429 151.153 Totaal
Jaarrekening
34
x â‚Ź1.000
PASSIVA
31 december 2010
31 december 2009
Groepsvermogen Eigen vermogen 15.627 26.644 Aandeel derden
-1.610
-279
14.017 26.365
Voorzieningen Voor pensioenen 42 85 Latente belastingen 3.195 2.126 Overige voorzieningen 175 147 3.412 2.358
Langlopende schulden Schulden aan kredietinstellingen
28.620
35.762
Overige leningen 18.955 18.217 Overlopende posten 2.499 2.952 50.074 56.931
Kortlopende schulden Schulden aan kredietinstellingen
8.955
Schulden aan leveranciers en handelskredieten
11.032
9.815 7.525
Schulden aan gelieerde ondernemingen
3.006
11.191
Belastingen en premies sociale verzekeringen
6.732
8.584
Overige schulden en overlopende passiva
28.201
28.384
57.926 65.499
Totaal 125.429 151.153
Jaarrekening
35
Geconsolideerde winst- en verliesrekening over 2010 x â‚Ź1.000
2010 2009
Netto-omzet 161.714 154.213 Kostprijs van de omzet
20.683
16.405
Brutomarge 141.031 137.808
Lonen en salarissen
73.113
74.511
Sociale lasten 9.329 8.644 Pensioenlasten 5.603 6.073 Afschrijvingen 32.402 27.247 Overige bedrijfskosten 28.573 28.532 Som der bedrijfskosten
149.020
145.007
Bedrijfsresultaat -7.989 -7.199
Rentebaten 620 821 Rentelasten -3.042 -4.385 FinanciĂŤle baten en lasten
-2.422
-3.564
Resultaat voor belastingen
-10.411
-10.763
Belastingen resultaat uit gewone -1.848 -727 bedrijfsuitoefening -12.259 -11.490
Resultaat deelnemingen 0 892
Resultaat na belastingen
-12.259
-10.598
Resultaat aandeel derden
1.242
2.237
Nettogroepsresultaat na belastingen
-11.017
-8.361
Jaarrekening
36
Geconsolideerd kasstroomoverzicht x €1.000
2010
2009
Kasstroom uit operationele activiteiten Bedrijfsresultaat -7.989 -7.199
Aanpassingen voor: Afschrijvingen 32.402 27.260 Mutatie voorzieningen 1.055 2.299 Mutatie aandeel derden
-1.332
-1.713
32.125 27.846
Verandering in werkkapitaal: Vorderingen
-3.929
-9.432
Kortlopende schulden
-7.574
40.899
(exclusief kredietinstellingen) -11.503 31.467 Kasstroom uit bedrijfsoperaties
12.633
Financiële baten en lasten
-2.421
-3.564
Belastingen resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening
-1.848
-727
Resultaat deelnemingen
0
892
Resultaat aandeel derden
1.242
2.237
52.114
-3.027 -1.162 Kasstroom uit operationele activiteiten
9.606
50.952
Kasstroom uit investeringsactiviteiten Investeringen immateriële vaste activa
-6.821
-71.175
Investeringen materiële vaste activa
-4.294
-6.554
Toename financiële vaste activa
-632
-1.260
Kasstroom uit investeringsactiviteiten
-11.747
-78.989
Kasstroom uit financieringsactiviteiten Mutatie agioreserve
0
7.944
Mutatie wettelijke reserve
1.724
15.873
Mutatie overige reserves
-1.724
1.050
Toename langlopende schulden
-6.857
37.311
Kasstroom uit financieringsactiviteiten
-6.857
62.178
Mutatie geldmiddelen -8.998 34.141 Het verloop van de geldmiddelen is als volgt: Stand per 1 januari
30.764
-3.377
-8.998 34.141 Mutatie boekjaar Stand per 31 december
Jaarrekening
37
21.766
30.764
Toelichting geconsolideerde balans per 31 december 2010 x â‚Ź1.000
Activa ImmateriĂŤle vaste activa
Ontwikkelingskosten
Intellectuele
eigendomsrechten
Betaalde
Totaal
goodwill
Stand per 1 januari 2010 Aanschaffingswaarde 29.718 3.049 104.017 136.784 Herwaarderingen -3.394 Cumulatieve afschrijvingen
-9.690
0 -4.207 -7.601
-1.091
-33.558
-44.339
Boekwaarde 16.634 1.958 66.252 84.844
Mutaties in de boekwaarde Investeringen verminderd met desinvesteringen
6.369
-5
-27.565
-21.201
Herwaarderingen
0
Herwaardering desinvesteringen
0
0
9.066
9.066
Afschrijvingen
-4.644
-458
-19.216
-24.318
5
18.952
18.957
Afschrijvingen desinvesteringen
0 -4.859 -4.859
0
Boekwaarde 1.725
-458 -23.622 -22.355
Stand per 31 december 2010 Aanschaffingswaarde 36.087 3.044 76.452 115.583 Herwaarderingen -3.394
0
0 -3.394
Cumulatieve afschrijvingen -14.334 -1.544 -33.822 -49.700 Boekwaarde 18.359 1.500 42.630 62.489
Jaarrekening
38
x €1.000
Materiële vaste activa
Grond en
Machines en
Overige vaste
gebouwen
installaties
bedrijfsmiddelen
Vooruitbetaalde
Totaal
materiële vaste activa
Stand per 1 januari 2010 Aanschaffingswaarde Cumulatieve afschrijvingen Boekwaarde
1.924 -773
219 19.424 -207
1.151
-14.637
12 4.787
0 21.567 0
-15.617
0 5.950
Mutaties in de boekwaarde Investeringen Aanschafwaarde desinvesteringen Afschrijvingen Afschrijvingen acquisities Saldo
132 22 4.125 15 4.294 0
-121
-284 0
-368
0
-489
-11 -2.930
0 -3.225
121
0
368
489
-152 11 1.195 15 1.069
Stand per 31 december 2010 Aanschaffingswaarde
2.056
120 23.181
Cumulatieve afschrijvingen
-1.057
-97
Boekwaarde
-17.199
15 25.372 0
-18.353
999 23 5.982 15 7.019
Financiële vaste activa Latente belastingen De actieve belastinglatentie bedraagt € 2.766.041 en is berekend tegen een tarief van 15%.
Leningen u/g De leningen u/g betreffen leningen aan aandeelhouders van groepsmaatschappijen voor een bedrag van € 1.276.835. De rente bedraagt driemaands EURIBOR verhoogd met 200 basispunten.
Jaarrekening
39
Toelichting geconsolideerde balans per 31 december 2010 Passiva Groepsvermogen
Langlopende schulden
Voor een toelichting op de mutaties van het eigen vermo-
Schulden aan kredietinstellingen
gen verwijzen wij u naar de toelichting op de enkelvoudige balans. ABN AMRO Bank N.V.
Voorzieningen
Aan de dochtermaatschappijen van de vennootschap zijn roll-overfaciliteiten beschikbaar gesteld door ABN AMRO
Latente belastingen
Bank N.V. voor een oorspronkelijke hoofdsom van ongeveer
Deze voorziening heeft een langlopend karakter.
€ 61.000.000, waarop jaarlijks aflossing plaatsvindt van circa € 9.400.000.
Overige voorzieningen Deze voorziening betreft een jubileumvoorziening en heeft
Aanvullend op de roll-overfaciliteiten van de dochtermaat-
een langlopend karakter.
schappijen van de vennootschap, is krediet in rekeningcourant verstrekt door ABN AMRO Bank N.V. voor een totaalbedrag van ongeveer € 10.320.000. Voor de verstrekte kredieten zijn de volgende zekerheden gesteld: ‑ verpanding van aandelen in het kapitaal van de dochtermaatschappijen; ‑ verpanding van de rechten uit verkoop- en aankoop contracten; ‑ verpanding van de voorraden; ‑ verpanding van de vorderingen; ‑ verpanding van de inventarissen. Overige leningen Bestaat uit vier leningen. De rente varieert van driemaands EURIBOR tot jaarlijks 9%. Er is geen aflossingsschema opgesteld. Twee leningen met een totaalbedrag van € 4.159.000 zijn achtergesteld op de lening van ABN AMRO Bank N.V.
Jaarrekening
40
Toelichting geconsolideerde balans per 31 december 2010 Niet uit de balans blijkende informatie Huur- en leaseverplichtingen
Everest Holding B.V. en haar dochtermaatschappij Everest B.V. vormen een fiscale eenheid voor de vennootschaps
De vennootschap is huur- en leaseverplichtingen a angegaan
belasting en de omzetbelasting. Uit dien hoofde zijn Everest
voor circa € 33.870.000:
Holding B.V. en haar dochtermaatschappij hoofdelijk aan-
- € 8.932.000 loopt af binnen een jaar;
sprakelijk voor de verschuldigde vennootschapsbelasting
- € 22.656.000 loopt af tussen de twee en vijf jaar;
en omzetbelasting van de fiscale eenheid als geheel.
- € 2.282.000 loopt af na vijf jaar. TSS TH 5 B.V., TSS TH 4 B.V., PinkRoccade Healthcare B.V., PinkRoccade Gezondheidszorg B.V. en PinkRoccade Local
Fiscale eenheid
Government B.V. vormen een fiscale eenheid voor de
Co-maker Holding B.V. en haar dochtermaatschappijen
en haar dochtermaatschappijen hoofdelijke aansprakelijk
Rorema Beheer B.V. en Co-maker B.V. vormen een fiscale
voor de verschuldigde vennootschapsbelasting van de
eenheid voor de vennootschapsbelasting en de omzet
fiscale eenheid als geheel.
vennootschapsbelasting. Uit dien hoofde zijn TSS TH 5 B.V.
belasting. Uit dien hoofde zijn Co-maker Holding B.V. en haar dochtermaatschappijen hoofdelijk aansprakelijk voor de verschuldigde vennootschapsbelasting en omzetbelas-
Bankgaranties
ting van de fiscale eenheid als geheel. De bank heeft garanties verstrekt voor een totaalbedrag van KZA Holding B.V. en haar dochtermaatschappij Kwaliteits-
circa € 317.500.
zorg in de Automatisering (KZA) B.V. vormen een fiscale eenheid voor de vennootschapsbelasting en de omzet
De liquide middelen (G-rekeningen) staan voor een bedrag
belasting. Uit dien hoofde zijn KZA Holding B.V. en haar
van € 463.317 niet ter vrije beschikking van de vennoot-
dochtermaatschappij hoofdelijk aansprakelijk voor de ver-
schap.
schuldigde vennootschapsbelasting en omzetbelasting van de fiscale eenheid als geheel. TASS Holding B.V. en haar dochtermaatschappij TASS B.V. vormen een fiscale eenheid voor de vennootschapsbelasting. Uit dien hoofde zijn TASS Holding B.V. en haar dochtermaatschappij hoofdelijk aansprakelijk voor de verschuldigde vennootschapsbelasting van de fiscale eenheid als geheel. Yonder Holding B.V. en haar dochtermaatschappij Yonder Nederland B.V. vormen een fiscale eenheid voor de vennootschapsbelasting. Uit dien hoofde zijn Yonder Holding B.V. en haar dochtermaatschappij hoofdelijk aansprakelijk voor de verschuldigde vennootschapsbelasting van de fiscale eenheid als geheel.
Jaarrekening
41
Toelichting geconsolideerde winst- en verliesrekening over 2010 x €1.000
Som der bedrijfskosten
2010
2009
Afschrijvingen Afschrijvingen immateriële vaste activa Ontwikkelingskosten 4.644 3.260 Intellectuele eigendomsrechten 458 457 19.216 19.370 Afschrijving goodwill Herwaardering goodwill 4.858 1.687 29.176 24.774
Afschrijvingen materiële vaste activa Grond en gebouwen
284
Machines en installaties
11
99 2
Overige vaste bedrijfsmiddelen
2.930
2.358
3.225 2.459 Boekresultaat bij verkoop
1
14
3.226 2.473
Overige bedrijfskosten Accountantskosten De kosten voor controle van de jaarrekeningen 2010 bedragen circa € 250.000.
Belastingen resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening
2010
2009
Vennootschapsbelasting lopend boekjaar
1.278
959
Vennootschapsbelasting voorgaande jaren
-56
18
626 -250 Latente vennootschapsbelasting 1.848 727
Het verschil tussen de effectieve en de nominale belastingdruk wordt voornamelijk veroorzaakt door fiscaal aftrekbare afschrijving over stille reserves die niet in de commerciële cijfers zijn verantwoord.
Overige informatie Gemiddeld aantal werknemers Gedurende het jaar 2010 waren gemiddeld 1.526 werknemers in dienst op basis van een volledig dienstverband (2009: 1.530).
2010 Bezoldiging bestuurders Honorarium Raad van Bestuur
340
Honorarium Raad van Commissarissen
105
445
Jaarrekening
42
Enkelvoudige balans per 31 december 2010 | na voorstel resultaatbestemming x €1.000
ACTIVA
31 december 2010
31 december 2009
Vaste activa Immateriële vaste activa
704
444
Materiële vaste activa
5
9
Financiële vaste activa Deelnemingen 13.526 22.597 Vorderingen op groepsmaatschappijen
3.843
923
Overige vorderingen 1.275 1.132 18.644 24.652 19.353 25.105
Vlottende activa Vorderingen Vorderingen op groepsmaatschappijen en gelieerde ondernemingen
93
Belastingen en premies sociale verzekeringen
84
152 25
Overige vorderingen en overlopende activa
96
156
273 333
Liquide middelen
729
13.068
Totaal
20.355
38.506
PASSIVA Eigen vermogen Geplaatst kapitaal 18 18 Agioreserve 16.171 17.895 Wettelijke reserves 18.359 16.635 Overige reserves
-18.921
-7.904
15.627 26.644
Langlopende schulden Schulden aan groepsmaatschappijen
667
0
667
0
Kortlopende schulden Schulden aan leveranciers en handelskredieten
481
134
Schulden aan gelieerde ondernemingen
3.005
11.191
Belastingen en premies sociale verzekeringen
46
13
Overige schulden en overlopende passiva
529
524
4.061
11.862
Totaal 20.355 38.506
Jaarrekening
43
Enkelvoudige winst- en verliesrekening over 2010 x â‚Ź1.000
2010 2009
Resultaat deelnemingen -10.486 -8.323 Resultaat na belastingen
-531
-38
Nettoresultaat -11.017 -8.361
Jaarrekening
44
Toelichting enkelvoudige balans per 31 december 2010 x €1.000
Immateriële vaste activa Goodwill Stand per 1 januari 2010 Aanschafwaarde 658 Cumulatieve afschrijving -214 Boekwaarde 444
Mutaties in de boekwaarde Investeringen 452 Afschrijvingen -192
260
Stand per 31 december 2010 Aanschafwaarde 1.110 Cumulatieve afschrijving -406 Boekwaarde 704
Financiële vaste activa
31-12-10
31-12-09
Vorderingen op groepsmaatschappijen Kwaliteitszorg in de Automatisering (KZA) B.V.
2.691
0
Co-maker Holding B.V.
1.152
923
3.843
923
Het interestpercentage over de verstrekte lening aan Kwaliteitszorg in de Automatisering (KZA) B.V. bedraagt driemaands EURIBOR plus 900 punten. Het interestpercentage over de verstrekte lening aan Co-maker Holding B.V. bedraagt driemaands EURIBOR plus 2.000 punten.
Overige vorderingen De overige vorderingen ad € 1.274.835 betreffen verstrekte leningen aan aandeelhouders van groepsmaatschappijen. Het interestpercentage bedraagt driemaands EURIBOR plus 200 punten.
Eigen vermogen
Geplaatst
Agio- Wettelijke Overige
Totaal
kapitaal reserve reserves reserves
Stand per 1 januari 2010
18
17.895
16.635
-7.904
26.644
Resultaatverdeling dit boekjaar Met betrekking tot overige reserves
0
0
0
-11.017
Overboeking naar wettelijke reserves
0
-1.724
1.724
0
0
18
16.171
18.359
-18.921
15.627
Stand per 31 december 2010
-11.017
Geplaatst kapitaal Het maatschappelijk aandelenkapitaal van Total Specific Solutions (TSS) B.V. bedraagt € 90.000 verdeeld in 9.000.000 aandelen, elk nominaal groot € 0,01. Geplaatst en volgestort zijn 1.800.000 gewone aandelen.
Jaarrekening
45
Agioreserve
2010 2009
Stand per 1 januari
17.895
9.952
Gestort agio 0 23.884 Overboeking naar (wettelijke) reserves
-1.724
-15.941
Stand per 31 december
16.171
17.895
Wettelijke reserves
2010
Stand per 1 januari
2009
16.635
761
Toevoegingen 1.724 15.874 Stand per 31 december
18.359
16.635
De wettelijke reserves zijn gevormd voor geactiveerde ontwikkelingskosten en omrekeningsverschillen.
Langlopende schulden
31-12-10
31-12-09
Schulden groepsmaatschappijen TopTalentConsultancy B.V. 667 0
De schulden aan groepsmaatschappijen betreft een lening aan TopTalentConsultancy B.V. De rente bedraagt driemaands EURIBOR verhoogd met 500 basispunten.
Aansprakelijkheidsstelling In het kader van 2:403 BW is Total Specific Solutions (TSS) B.V. aansprakelijk voor zijn Nederlandse deelnemingen.
Lijst van gehouden belangen KZA Holding B.V., Blaricum Kwaliteitszorg in de Automatisering (KZA) B.V., Baarn TopTalentConsultancy B.V., Baarn Co‑maker Holding B.V., ‘s‑Gravenhage Rorema Beheer B.V., ‘s‑Gravenhage Co‑maker B.V., ‘s‑Gravenhage TASS Holding B.V., Eindhoven TASS B.V. , Eindhoven TASS Belgium N.V., Leuven (Belgium) Yonder Holding B.V., Blaricum Yonder Nederland B.V., Ede Yonder SRL, Cluj Napoca (Romania) Everest Holding B.V., Blaricum Everest B.V., ‘s‑Hertogenbosch TSS TH 7 B.V., Apeldoorn TSS TH 6 B.V., Apeldoorn TSS TH 5 B.V., Apeldoorn TSS TH 4 B.V., Apeldoorn PinkRoccade Local Government B.V., Eindhoven PinkRoccade Healthcare B.V., Apeldoorn PinkRoccade Gezondheidszorg B.V., Apeldoorn
70,49% 70,49% 95,01% 100% 100% 100% 88,67% 88,67% 88,72% 70,00% 70,00% 70,00% 51,02% 51,02% 100% 100% 89,66% 89,66% 91,25% 88% 88%
Jaarrekening
belang belang (indirect) belang belang belang (indirect) belang (indirect) belang belang (indirect) belang (indirect) belang belang (indirect) belang (indirect) belang belang (indirect) belang belang belang belang (indirect) belang (indirect) belang (indirect) belang (indirect)
46
Toelichting enkelvoudige winst- en verliesrekening over 2010 Overige informatie Gemiddeld aantal werknemers Gedurende het jaar 2010 waren gemiddeld vijf werknemers in dienst op basis van een volledig dienstverband (2009: drie).
Ondertekening Apeldoorn, 15 maart 2011 Total Specific Solutions (TSS) B.V.
Raad van Bestuur, R. van Poelje
M.R. van Amerongen
Raad van Commissarissen, L. Koopmans
G. Oosterhof
Jaarrekening
47
P.P. van Besouw
Overige gegevens Controleverklaring van de onafhankelijke accountant Aan: de Algemene Vergadering van Aandeelhouders, Raad van Commissarissen en Raad van Bestuur van Total Specific
Bij het maken van deze risico-inschattingen neemt de
Solutions (TSS) B.V.
accountant de interne beheersing in aanmerking, die relevant is voor het opmaken van de jaarrekening en voor het getrouwe beeld daarvan, gericht op het opzetten van
Verklaring betreffende de jaarrekening
controlewerkzaamheden die passend zijn in de omstandig heden. Deze risico-inschattingen hebben echter niet
Wij hebben de in dit rapport, van pagina 30 tot en met
tot doel een oordeel tot uitdrukking te brengen over de
pagina 49, opgenomen jaarrekening 2010 van Total Specific
effectiviteit van de interne beheersing van de entiteit. Een
Solutions (TSS) B.V. te Apeldoorn gecontroleerd. Deze jaar-
controle omvat tevens het evalueren van de geschiktheid
rekening bestaat uit de geconsolideerde en enkelvoudige
van de gebruikte grondslagen voor financiële verslaggeving
balans per 31 december 2010 en de geconsolideerde en
en van de redelijkheid van de door het bestuur van de
enkelvoudige winst- en verliesrekening over 2010 met de
entiteit gemaakte schattingen, alsmede een evaluatie van
toelichting, waarin zijn opgenomen een overzicht van de
het algehele beeld van de jaarrekening.
gehanteerde grondslagen voor financiële verslaggeving en andere toelichtingen.
Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controleinformatie voldoende en geschikt is om een onderbouwing
Verantwoordelijkheid van het bestuur
voor ons oordeel te bieden.
Het bestuur van de entiteit is verantwoordelijk voor het
Oordeel
opmaken van de jaarrekening die het vermogen en het resultaat getrouw dient weer te geven, alsmede voor het opstel-
Naar ons oordeel geeft de jaarrekening een getrouw beeld
len van het jaarverslag, beide in overeenstemming met Titel
van de grootte en de samenstelling van het vermogen van
9 Boek 2 van het in Nederland geldende Burgerlijk Wetboek
Total Specific Solutions (TSS) B.V. per 31 december 2010 en
(BW). Het bestuur is tevens verantwoordelijk voor een zoda-
van het resultaat over 2010 in overeenstemming met Titel
nige interne beheersing als het noodzakelijk acht om het op-
9 Boek 2 BW.
maken van de jaarrekening mogelijk te maken zonder afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten.
Verklaring betreffende overige bij of Verantwoordelijkheid van de accountant
krachtens de wet gestelde eisen
Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over
Ingevolge artikel 2:393 lid 5 onder e en f BW vermelden wij
de jaarrekening op basis van onze controle. Wij hebben onze
dat ons geen tekortkomingen zijn gebleken naar aanleiding
controle verricht in overeenstemming met Nederlands recht,
van het onderzoek of het jaarverslag, voor zover wij dat
waaronder de Nederlandse controlestandaarden. Dit vereist
kunnen beoordelen, overeenkomstig Titel 9 Boek 2 BW is
dat wij voldoen aan de voor ons geldende ethische voorschrif-
opgesteld, en of de in artikel 2:392 lid 1 onder b tot en met
ten en dat wij onze controle zodanig plannen en uitvoeren,
h BW vereiste gegevens zijn toegevoegd. Tevens vermelden
dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de
wij dat het jaarverslag, voor zover wij dat kunnen beoorde-
jaarrekening geen afwijkingen van materieel belang bevat.
len, verenigbaar is met de jaarrekening zoals vereist in artikel 2:391 lid 4 BW.
Een controle omvat het uitvoeren van werkzaamheden ter verkrijging van controle-informatie over de bedragen en de
Dordrecht, 15 maart 2011
toelichtingen in de jaarrekening. De geselecteerde werkzaamheden zijn afhankelijk van de door de accountant toe-
BDO Audit & Assurance B.V.
gepaste oordeelsvorming, met inbegrip van het inschatten
namens deze,
van de risico’s dat de jaarrekening een afwijking van mate rieel belang bevat als gevolg van fraude of fouten.
A.D. den Braber RA
Jaarrekening
48
Statutaire regeling inzake de winstbestemming In de statuten is bepaald dat uit de winst allereerst het dividend op preferente aandelen wordt uitgekeerd. De Algemene Vergadering van Aandeelhouders bepaalt welk gedeelte van de resterende winst wordt toegevoegd aan de reserves.
Voorstel resultaatbestemming Tijdens de Algemene Vergadering van Aandeelhouders waarop de jaarrekening zal worden vastgesteld, zal worden voorgesteld het nettoresultaat 2010 in mindering te brengen op de overige reserves. Het vorenstaande is reeds verwerkt in de jaarrekening 2010 van de vennootschap.
Gebeurtenissen na balansdatum In december 2010 heeft de vennootschap een principe akkoord bereikt met KPN / Getronics met betrekking tot de acquisitie van PharmaPartners B.V. De overeenkomst is getekend in januari 2011. Alle kosten gerelateerd aan de acquisitie, die zijn gemaakt voor 31 december 2010, zijn verantwoord in deze jaarrekening. De acquisitie en bij behorende kosten zijn verantwoord in 2011.
Jaarrekening
49
TSS-bedrijven Co-maker B.V. Wolga 5 2491 BK ‘s-Gravenhage Tel : +31 70 317 80 40 www.comaker.com
Everest B.V. Reitscheweg 55 5232 BX ‘s-Hertogenbosch Tel : +31 73 645 04 60 www.everest.nl
KZA B.V. Tolweg 12 3741 LK Baarn Tel : +31 35 543 10 00 www.kza.nl
Pharma Partners B.V. Slotlaan 15 4902 AD Oosterhout Tel : +31 6888 888 www.pharmapartners.nl
PinkRoccade Healthcare B.V. Fauststraat 3 7323 BA Apeldoorn Tel : +31 55 599 92 00 www.pinkroccade-healthcare.nl
TSS-bedrijven
50
PinkRoccade Local Government B.V. Flight Forum 159 5657 DD Eindhoven Tel : +31 88 661 00 40 www.pinkroccadelocalgovernment.nl
Yonder Papendorpseweg 75-77 3528 BJ Utrecht Tel: +31 85 273 32 18 Yonder Calea Turzii 36 400193 Cluj Napoca Romania Tel : +40 264 599 351 www.tss-yonder.com
TASS B.V. Larixplein 6 5616 VB Eindhoven Tel : +31 40 250 32 00 www.tass.nl
TASS Belgium n.v. Gaston Geenslaan 9 B-3001 Leuven Tel: +32 16 24 16 80 www.tass.be
Total Specific Solutions B.V. Papendorpseweg 75 3528 BJ Utrecht Tel : +31 88 660 33 33 www.totalspecificsolutions.nl
TSS-bedrijven
51
Overige kengetallen
x â‚Ź1.000
2010 2009 Vennootschap Geconsolideerd
Vennootschap
Geconsolideerd
Solvabiliteit Eigen vermogen Quasi eigen vermogen
15.627 -
14.017 14.745
26.644
26.365
-
14.269
Totaal eigen vermogen
15.627
28.762
26.644
40.634
Balanstotaal
20.355
125.429
38.506
151.153
Solvabiliteit
77% 23% 69%
27%
Current Ratio (=Quick Ratio) Vlottende activa
273
30.112
333
Liquide middelen
729
21.766
13.068
30.764
Totaal
1.002
51.878
13.401
56.948
Kortlopende schulden
4.061
57.926
11.862
65.498
0,2
0,9
1,1
0,9
Current Ratio
26.184
Netto-schuld/EBITDAE Liquide middelen
-21.766
-30.764
Langlopende leningen
47.575
53.979
-14.269
Quasi eigen vermogen
-14.745
Schulden aan kredietinstellingen
8.955
9.815
Schulden aan gelieerde ondernemingen
3.006
11.191
Totale netto-schuld
23.025
29.952
Bedrijfsresultaat
-7.989
-7.199
Afschrijvingen
32.402
27.247
Exceptionals
639
3.340
EBITDAE
25.052
23.388
0,9
1,3
Netto-schuld/EBITDAE
Overige kengetallen
52
2008 2007
Voetnoot
Vennootschap Geconsolideerd Vennootschap Geconsolideerd
De ‘E’ in de EBITDAE en EBITAE betekent ‘Exceptional’. De exceptionele kosten zijn eenmalige kosten die verband 10.138 -
11.573 -
7.050
8.511
houden met overnames of herstructureringen. Deze kosten
-
mogen door TSS-bedrijven slechts separaat verantwoord
-
10.138
11.573
7.050
8.511
12.032
59.574
8.634
45.751
84% 19% 82% 19%
worden gedurende het eerste jaar na overname. Na dit eerste jaar is het niet meer toegestaan exceptionele kosten separaat te verantwoorden. Quasi eigen vermogen heeft betrekking op een verplichting
waarbij geen rentebetalingen en/of aflossingverplichtingen
2.161
16.753
1.776
11.209
113
352
68
23
2.274
17.105
1.844
11.232
1.894
28.200
1.584
22.868
1,2
0,6
1,2
0,5
AE
-352
-23
19.644
14.269
-
-
9.325
6.440
-
-
28.617
20.686
1.414
-5.145
9.532
9.660
523
2.024
11.469
6.539
2,5
3,2
Overige kengetallen
53
gelden. Deze verplichting is ook achtergesteld aan de gerelateerde schulden aan kredietinstellingen.
Colofon
Uitgave en redactie Total Specific Solutions (TSS) B.V., Utrecht
Teksten Total Identity, Amsterdam
Eindredactie LVT Editorial Services, Bunnik
Ontwerp De Merkenbouwers, Kerkdriel
DTP SjansenDesign BNO, Bunnik
Fotografie Fasting Fotografie, Nieuwegein
Drukwerk Drukkerij Libertas, Bunnik
Colofon
54
Total Specific Solutions Papendorpseweg 75 3528 BJ Utrecht +31 (0)88 660 33 33 www.totalspecificsolutions.nl