Η γλωσσα του σωματοσ by toubas1968

Η ΓΛΩΣΣΑ ΤΟΥ ΣΩΜΑΤΟΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Αυτό που λένε οι άνθρωποι είναι συχνά πολύ διαφορετικό από ό,τι σκέπτονται ή αισθάνονται.

Γνωρίζοντας τη γλώσσα του σώματος μπορείτε να ερμηνεύσετε σωστά τις σκέψεις και τις διαθέσεις των άλλων, από τις χειρονομίες και τη στάση του σώματος. Και όχι μόνο…. Χρησιμοποιώντας τους κατάλληλους εξωλεκτικούς κώδικες συμπεριφοράς μπορείτε να περνάτε τα μηνύματα σας, παρακάμπτοντας το επιφανειακό επίπεδο των λέξεων!!!

Με τον τρόπο αυτό μαθαίνουμε:  Πώς να αντιμετωπίζουμε με επιτυχία τις συνεντεύξεις και τις εμπορικές διαπραγματεύσεις.  Πώς να διαλέγουμε τους κατάλληλους συνεργάτες.  Πώς να καταλαβαίνουμε ότι κάποιος μας λέει ψέματα  Πώς να ξέρουμε αν αρέσουμε ή όχι στο αντίθετο φύλο.  Πώς να κάνουμε τον εαυτό μας πιο ευχάριστο.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1ο ΓΕΝΙΚΑ Είναι απίστευτο ότι παρά τα εκατομμύρια χρόνια της ανθρώπινης εξέλιξης, οι μη λεκτικές όψεις της επικοινωνίας άρχισαν να μελετούνται από το 1960 και μετά. Το 1970 ο Julius Fast δημοσίευσε ένα βιβλίο με τη γλώσσα του σώματος. Ήταν μια σύνοψη εργασίας που είχαν κάνει οι behavior scientists πάνω στη μη-προφορική επικοινωνία. Ο Τσάρλι Τσάπλιν και πολλοί άλλοι ηθοποιοί του βωβού κινηματογράφου ήταν οι πρωτοπόροι στην ικανότητα της μη- προφορικής επικοινωνίας. Ήταν το μόνο μέσο που διέθεταν για να εκφραστούν στη σκηνή. Κάθε ηθοποιός κατατασσόταν σαν καλός ή κακός ανάλογα με την έκταση που μπορούσε να επικοινωνήσει αποτελεσματικά χρησιμοποιώντας μόνο χειρονομίες και άλλα σωματικά συνθήματα.

Όσο αφορά την τεχνική μελέτη της γλώσσας του σώματος, το πιο σημαντικό ίσως έργο πριν τον εικοστό αιώνα ήταν : « Η Έκφραση των Συναισθημάτων στον Άνθρωπο και τα Ζώα» του Κάρολου Δαρβίνου που εκδόθηκε το 1872.

Αυτό προκάλεσε τις σύγχρονες μελέτες για τις εκφράσεις του προσώπου και τη γλώσσα του σώματος και πολλές από τις ιδέες και παρατηρήσεις του Δαρβίνου έχουν από τότε επικυρωθεί από τους σύγχρονους επιστήμονες σε όλο τον κόσμο. Οι ερευνητές έχουν παρατηρήσει και καταγράψει ένα εκατομμύριο σχεδόν μη- προφορικές ενδείξεις και σήματα. Επίσης οι ερευνητές συμφωνούν ότι το προφορικό κανάλι χρησιμοποιείται κύρια για τη μεταφορά πληροφοριών, ενώ το μη- προφορικό για διαπροσωπική συνεννόηση και σε μερικές περιπτώσεις σαν υποκατάστατο των προφορικών μηνυμάτων. Για παράδειγμα μπορεί μια γυναίκα να ρίξει σε ένα άνδρα ένα βλέμμα « που σκοτώνει» και να του μεταφέρει ένα ξεκάθαρο μήνυμα χωρίς καν να ανοίξει το στόμα της. Αδιάφορα με την κουλτούρα του ατόμου, οι λέξεις και οι κινήσεις συμβαίνουν μαζί με μια τέτοια προβλεψιμότητα, που ο Birdwhistell, λέει ότι ένα καλά εξασκούμενο άτομο θα μπορούσε να πει τι κίνηση κάνει ένας άνθρωπος ακούγοντας μονάχα τη φωνή του. Με τον ίδιο τρόπο ο Birdwhistell έμαθε να γνωρίζει τι γλώσσα μιλάει ένα άτομο, παρατηρώντας το απλά από τις χειρονομίες του.

ΑΝΤΙΛΗΨΗ, ΔΙΑΙΣΘΗΣΗ, ΠΡΟΑΙΣΘΗΣΗ Όταν λέμε ότι κάποιος έχει « Αντίληψη» ή «Διαίσθηση» αναφερόμαστε στην ικανότητά του να διαβάζει τα μη-προφορικά σήματα του άλλου και να τα συγκρίνει με τα προφορικά του μηνύματα. Δηλαδή όταν έχουμε την αίσθηση ότι ο άλλος μας λέει ψέματα στην πραγματικότητα εννοούμε ότι τα λόγια του και η γλώσσα του σώματος του δεν συμφωνούν. Ο « Διαισθητικός» ομιλητής θα αντιληφθεί ότι ο τρόπος ομιλίας του δεν γίνεται κατανοητός ( κόσμος γερμένος πίσω στα καθίσματα του με το κεφάλι κάτω και τα χέρια διπλωμένα στο στήθος) θα κάνει καινούργια προσέγγιση του θέματος για να κερδίσει τη συμμετοχή του ακροατηρίου του σε αντίθεση με τον « μη διαισθητικό» που δεν θα αντιληφθεί τίποτα και θα συνεχίσει την ομιλία του. Οι γυναίκες είναι γενικά πιο διαισθητικές από τους άνδρες και σε αυτό αναφέρεται η λεγόμενη «Γυναικεία Διαίσθηση». Οι γυναίκες έχουν μια έμφυτη ικανότητα να συλλαμβάνουν και να αποκρυπτογραφούν τα μη- προφορικά σήματα και να διακρίνουν με ακρίβεια τις μικρές λεπτομέρειες. Αυτός είναι ο λόγος που ελάχιστοι άνδρες μπορούν να πουν ψέματα στη γυναίκα τους και να μην αποκαλυφθούν, ενώ αντίθετα οι περισσότερες γυναίκες μπορούν να κάνουν πολλά πράγματα μπροστά στα μάτια των ανδρών και αυτοί να μην καταλάβουν τίποτα. Αυτή η γυναικεία διαίσθηση είναι ιδιαίτερα φανερή σε γυναίκες που έχουν αναθρέψει μικρά παιδιά. Τα πρώτα χρόνια η μητέρα για να επικοινωνήσει με το παιδί στηρίζεται αποκλειστικά στο μη- προφορικό κανάλι και αυτός πιστεύεται ότι είναι ο λόγος που οι γυναίκες γίνονται συχνά καλύτεροι διαπραγματευτές από τους άνδρες.

ΜΕΡΙΚΕΣ ΒΑΣΙΚΕΣ ΚΙΝΗΣΕΙΣ ΚΑΙ Η ΠΡΟΕΛΕΥΣΗ ΤΟΥΣ

Οι περισσότερες από τις βασικές κινήσεις επικοινωνίας είναι ίδιες σε όλο τον κόσμο. Όταν οι άνθρωποι είναι ευτυχισμένοι χαμογελούν ενώ όταν είναι λυπημένοι ή θυμωμένοι σκυθρωπιάζουν και μουτρώνουν. Το κατέβασμα του κεφαλιού χρησιμοποιείται σχεδόν παγκόσμια για να δηλώσει το «ΝΑΙ». Η κίνηση του κεφαλιού δεξιά – αριστερά για να δείξει το «ΟΧΙ». Η εξελικτική προέλευση μερικών εκφράσεων μπορεί να αναχθεί στο προϊστορικό ζωικό μας παρελθόν. Η αποκάλυψη των δοντιών προέρχεται από την πράξη επίθεσης και χρησιμοποιείται ακόμα από τον σύγχρονο άνθρωπο με τη μορφή του σαρκασμού και άλλων τέτοιων εχθρικών εκδηλώσεων παρόλο που δεν θα επιτεθεί με τα δόντια του. Το χαμόγελο ήταν αρχικά ένα απειλητικό σήμα αλλά σήμερα γίνεται σε σύνδεση με μη- απειλητικές χειρονομίες για να δείξει ευχαρίστηση.

Το σήκωμα των ώμων είναι επίσης ένα καλό παράδειγμα μιας παγκόσμιας έκφρασης που χρησιμοποιείται για να δείξει ότι ένα άτομο δεν γνωρίζει ή δεν καταλαβαίνει για τι πράγμα μιλάς. Είναι πολλαπλή κίνηση που έχει τρία κύρια μέρη: Εκτεθειμένες παλάμες, σηκωμένοι ώμοι και ανασηκωμένο φρύδι.

Όπως ακριβώς η προφορική γλώσσα διαφέρει από πολιτισμό σε πολιτισμό το ίδιο μπορεί να διαφέρει και η μη- προφορική γλώσσα. Μια χειρονομία μπορεί να είναι συνήθης σε ένα πολιτισμό και να έχει μια ξεκάθαρη ερμηνεία, μπορεί σε ένα άλλο πολιτισμό να μην έχει καθόλου νόημα ή ακόμα να έχει μια εντελώς διαφορετική σημασία.

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ

Η ΧΕΙΡΟΝΟΜΙΑ ΤΟΥ Ο.Κ.

Η σημασία του « ο.κ.» είναι κοινή σε όλες τις Αγγλόφωνες χώρες και παρόλο που η σημασία του έχει ήδη εξαπλωθεί σε όλη την Ευρώπη και την Ασία σε ορισμένα μέρη έχει άλλη σημασία. Στη Γαλλία σημαίνει επίσης «μηδέν», «τίποτα». Στην Ιαπωνία σημαίνει και «χρήματα» ενώ σε μερικές Μεσογειακές χώρες σημαίνει «τρύπα» και χρησιμοποιείται συχνά για να δηλώσει ότι ένας άνδρας είναι γκέι.

Η ΧΕΙΡΟΝΟΜΙΑ ΤΟΥ ΣΗΚΩΜΕΝΟΥ ΑΝΤΙΧΕΙΡΑ

Στις Αγγλόφωνες περιοχές η χειρονομία του αντίχειρα έχει τρείς σημασίες: I. II. III.

Ωτο- στοπ Ο.Κ. Προσβλητική χειρονομία του «Άντε…».

Σε Μεσογειακές χώρες χρησιμοποιούν αυτή τη χειρονομία για να εννοήσουν το μέτρημα « ένα». Επίσης ο αντίχειρας χρησιμοποιείται σε συνδυασμό με άλλες χειρονομίες σαν ένα σήμα δύναμης και ανωτερότητας.

Το σήμα του V

Ο Ουίνστων Τσώρτσιλ το επέβαλλε κατά το Δεύτερο Παγκόσμιο πόλεμο σαν το σήμα της νίκης με την παλάμη προς τα έξω, ενώ με την παλάμη προς τον ομιλητή θεωρείται άσεμνη προσβλητική χειρονομία (Αγγλόφωνες περιοχές). Επίσης στην Ευρώπη εξακολουθεί να σημαίνει το σήμα της νίκης όπως και ο αριθμός 2.

Αυτά τα παραδείγματα δείχνουν ότι οι πολιτισμικές παρερμηνείες των χειρονομιών μπορούν να προκαλέσουν ανεπιθύμητα αποτελέσματα και ότι πρέπει κάποιος να εξετάζει την πολιτιστική του υποδομή για τη γλώσσα του σώματος και τις χειρονομίες του προτού σπεύσει σε διάφορα συμπεράσματα.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2ο ΖΩΤΙΚΟΣ ΧΩΡΟΣ – ΖΩΝΕΣ Ζωτικός χώρος είναι μια περιοχή-η χώρος που ένα άτομο διεκδικεί σαν δική του, σαν να ήταν μια προέκταση του σώματός του. Κάθε άτομο έχει το δικό του προσωπικό ζωτικό χώρο που περιλαμβάνει την περιοχή γύρω από τις κτήσεις του όπως το σπίτι του, το αυτοκίνητό του, την κρεβατοκάμαρα, την προσωπική του καρέκλα και γενικά ένα καθορισμένο χώρο γύρω από το σώμα του. Ο χώρος αυτός διακρίνεται σε 4 ζώνες:

1. Ζώνη Οικειότητας (ανάμεσα στα 15-46 εκατοστά) Είναι μια ζώνη που όπως θα έλεγε ο καθένας χαρακτηρίζει τον άνθρωπο και είναι επιτρεπτό κυρίως σε άτομα οικογενειακά και στενούς φίλους.

2.Προσωπική Ζώνη (ανάμεσα στα 46 εκατοστά και τα 1,2 μέτρα) Είναι η απόσταση που στεκόμαστε από τους άλλους στα πάρτι, τις κοινωνικές συναναστροφές και τις φιλικές συγκεντρώσεις.

3.Κοινωνική Ζώνη (1,2 μέτρα μέχρι 3,6 μέτρα) Στεκόμαστε σε αυτή την απόσταση από ξένους και γενικά άτομα δεν ξέρουμε πολύ καλά.

4.Δημόσια Ζώνη (πάνω από 3,6 μέτρα) Είναι βολική απόσταση που διαλέγουμε να σταθούμε κάθε φορά που απευθυνόμαστε σε μια μεγάλη ομάδα ανθρώπων. Πρακτικές εφαρμογές των αποστάσεων των ζωνών Στη ζώνη οικειότητας εισέρχεται συνήθως απρόσκλητο ένα άτομο για τους εξής λόγους:  Είναι στενός φίλος η συγγενής  Έχει εχθρική στάση και ετοιμάζεται να μας επιτεθεί Η απρόσκλητη είσοδος ενός ξένου στο χώρο οικειότητας προκαλεί φυσιολογικές αλλαγές στο σώμα μας. Η καρδιά δουλεύει γρηγορότερα ενώ οι μύες μας προετοιμάζονται σωματικά για μια πιθανή μάχη η φυγή. Αν θέλετε οι άνθρωποι να νοιώθουν άνετα τη συντροφιά σας, ο χρυσός κανόνας που πρέπει να ακολουθείται είναι: « Κρατάτε τις αποστάσεις» Ο συνωστισμός σε χώρους όπως θέατρα, κινηματογράφους, λεωφορεία, ανελκυστήρες προκαλεί αναπόφευκτη είσοδο στις ζώνες οικειότητας των άλλων ανθρώπων και θα είναι πραγματικά ενδιαφέρον να παρατηρήσουμε τις αντιδράσεις τους στην απρόσκλητη αυτή είσοδο. Υπάρχει μια λίστα από άγραφους νόμους που ακολουθούν οι άνθρωποι της δύσης όταν βρεθούν συνωστισμένοι σε τέτοιους χώρους.      

Δεν επιτρέπεται να μιλάς σε κανένα, ακόμα και του προσώπου που γνωρίζεις Πρέπει να αποφεύγεις πάντα την επαφή με τα μάτια Δεν πρέπει να εκφράζεις κανένα συναίσθημα. Αν έχεις ένα έντυπο μέσο πρέπει να φαίνεσαι βαθειά απορροφημένος σε αυτό Όσο μεγαλύτερο είναι το πλήθος τόσο λιγότερες είναι και οι σωματικές κινήσεις που πρέπει να κάνεις. Στον ανελκυστήρα είσαι αναγκασμένος να παρακολουθείς τους αριθμούς των ορόφων πάνω από το κεφάλι σου.

Είτε είμαστε σε ένα γεμάτο σινεμά ή ανελκυστήρα ή λεωφορείο οι

άνθρωποι γίνονται απρόσωποι οπότε δεν τους επιτιθέμεθα όταν παραβιάζουν χωρίς να το θέλουν τη ζώνη οικειότητα μας . Οι ανακριτές της αστυνομίας χρησιμοποιούν τεχνικές παραβίασης του ζωτικού χώρου για να συντρίψουν την αντίσταση εγκληματιών που ανακρίνονται. Καθίζουν τον εγκληματία σε μια σταθερή καρέκλα χωρίς χέρια στον ανοικτό χώρο ενός δωματίου και καθώς τον ανακρίνουν εισβάλλουν ξαφνικά στη πολύ στενή ζώνη οικειότητας του παραμένοντας εκεί μέχρι να απαντήσει. Με αυτή τη συνεχή παρενόχληση συνήθως χρειάζεται λίγος χρόνος μέχρι να καμφθεί η αντίστασή του.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3ο ΨΕΜΑΤΑ 11 σημάδια ότι κάποιος σας λέει ψέματα

Δεν θα ήταν υπερβολή να λέγαμε ότι οι περισσότεροι από τους ανθρώπους με τους οποίους μιλάτε καθημερινά είναι ψεύτες. Πριν μας πείτε υπερβολικούς, να σας αναφέρουμε ότι έρευνα που έγινε το 2002 στο πανεπιστήμιο της Μασαχουσέτης, βρέθηκε ότι 60% των ανθρώπων λένε ψέματα μέσα σε μία συζήτηση που διαρκεί 10 λεπτά, κατά τη διάρκεια της οποίας λένε κατά μέσο όρο 2-3 ψέματα. Ευτυχώς υπάρχουν τρόποι για να καταλάβετε αν κάποιος σας λέει ψέματα, όπως αναφέρει στο BusinessInsider η ειδική σε θέματα συμπεριφοράς, Dr. LillianGlass. 1. Αλλάζουν γρήγορα θέση στο κεφάλι τους Εάν βλέπετε κάποιον να κουνάει γρήγορα το κεφάλι του σε οποιαδήποτε κατεύθυνση, τότε μπορεί να σας κρύβει κάτι. 2. Αλλάζει η αναπνοή τους Αρχίζει να γίνεται πιο βαριά και η φωνή πιο έντονη και ο λόγος είναι ότι αρχίζουν να γίνονται πιο ανήσυχοι αλλάζοντας τους παλμούς στην καρδιά και στη ροή του αίματος. 3. Στέκονται ακίνητοι Είναι γνωστό ότι όσοι λένε ψέματα δυσκολεύονται να παραμείνουν ακίνητοι, αλλά σύμφωνα με τη Dr. LillianGlass, το να παραμένει κάποιος εντελώς ακίνητος μπορεί να σημαίνει ότι ψεύδεται και προσπαθεί να το κρύψει. 4. Επαναλαμβάνουν λέξεις και φράσεις Αυτό συμβαίνει είτε επειδή θέλουν να δώσουν έμφαση σε αυτά που λένε, είτε επειδή θέλουν να κερδίσουν χρόνο. 5. Αγγίζουν ή καλύπτουν το στόμα τους Αυτό συμβαίνει αντανακλαστικά, επειδή δεν επιθυμούν να μιλήσουν ή να αποκαλύψουν την αλήθεια.

6. Καλύπτουν ενστικτωδώς τα ευάλωτα σημεία του σώματός τους Αυτό περιλαμβάνει περιοχές όπως ο λαιμός, το κεφάλι, το στήθος ή την κοιλιά.

7. Κουνούν τα πόδια τους Η ανησυχία που προέρχεται από το γεγονός ότι λένε ψέματα, τους κάνει να αλλάζουν συνέχεια θέση στα πόδια τους και συνήθως οι μύτες του παπουτσιού κοιτούν προς τα έξω. 8. Δίνουν πολλές πληροφορίες Εάν κάποιος σας δίνει πολλές λεπτομέρειες και πληροφορίες είναι πιθανό να σας λέει ψέματα και να προσπαθεί να τα καλύψει.

9. Δυσκολεύονται να μιλήσουν Το άγχος που τους κυριεύει δεν τους αφήνει να αρθρώσουν καλά τις λέξεις. Μπορεί ακόμα, να δαγκώνουν ή να πιέζουν τα χείλη τους. 10. Κάνουν χειρονομίες Όπως δείχνουν κάποιον άλλον ή έχουν μία αμυντική στάση. 11. Κοιτάζουν χωρίς να ανοιγοκλείνουν τα μάτια τους Όταν κάποιος λέει ψέματα αποφεύγει την βλεμματική επαφή, αλλά ένας «επαγγελματίας ψεύτης» μπορεί να πάει ένα βήμα παραπέρα και να προσπαθεί να την διατηρήσει ώστε να μην προδοθεί με αποτέλεσμα να κοιτούν με γουρλωμένα μάτια.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4ο ΣΗΜΑΤΑ ΜΕ ΤΑ ΜΑΤΙΑ Σε όλη τη διάρκεια της ιστορίας οι άνθρωποι έχουν ασχοληθεί με το μάτι και την επίδρασή του πάνω στην ανθρώπινη συμπεριφορά. Όλοι μας λέμε εκφράσεις τύπου «πέταγε φαρμάκι με τα μάτια της», « έχει πανούργα μάτια», «με κοίταξε με λοξή ματιά». Όταν χρησιμοποιούμε αυτές τις εκφράσεις ασυναίσθητα αναφερόμαστε στο μέγεθος της κόρης των ματιών του ατόμου και στον τρόπο της ματιάς του.

Ο ΤΡΟΠΟΣ ΤΗΣ ΜΑΤΙΑΣ Μόνο όταν κοιτάζεσαι με κάποιον στα μάτια εδραιώνεις μια πραγματική βάση για επικοινωνία. Μερικοί άνθρωποι μας κάνουν να νοιώθουμε αρκετά άνετα, άλλοι μπορεί να μας κάνουν να νοιώσουμε άβολα και άλλοι μας φαίνονται αναξιόπιστοι. Όλα έχουν να κάνουν με το διάστημα του χρόνου που μας κοιτάνε ή αντέχουν στη ματιά μας καθώς μιλάνε. Σε ανειλικρινές άτομο τα μάτια του συναντούν τα δικά μας λιγότερο από το 1/3 του χρόνου συνομιλίας μας. Άτομο του οποίου η ματιά συναντά τη ματιά μας για περισσότερο από τα 2/3 αυτού του χρόνου μπορεί να σημαίνει ένα από τα δύο πράγματα: Α) Σας βρίσκει πολύ ενδιαφέρον ή ελκυστικό ( διασταλμένες κόρες ματιών) Β) Είναι εχθρικός (κόρες ματιών σε συστολή). Για να μπορέσουν οι παρακάτω τεχνικές βλέμματος να χρησιμοποιηθούν χρειάζονται 30 ημέρες συνειδητής άσκησης για να βελτιωθεί η ικανότητα επικοινωνία σας.

Το επιχειρηματικό βλέμμα Όταν κάνετε συζητήσεις σε επιχειρηματικό επίπεδο , φανταστείτε ότι υπάρχει ένα τρίγωνο πάνω στο μέτωπο του άλλου ανθρώπου. Κρατώντας το βλέμμα σε αυτή την περιοχή, δημιουργείτε μια σοβαρή ατμόσφαιρα και το άλλο άτομο αισθάνεται ότι θα μιλήσετε τώρα για δουλειές.

Το κοινωνικό βλέμμα Όταν το βλέμμα πέφτει κάτω από το επίπεδο των ματιών του άλλου προσώπου, αναπτύσσεται μια κοινωνική ατμόσφαιρα. Στις κοινωνικές συναντήσεις τα μάτια του ατόμου κοιτούν σε μια τριγωνική περιοχή πάνω στο πρόσωπο του άλλου μεταξύ δηλαδή των ματιών και του στόματος

Το βλέμμα οικειότητας Εδώ το βλέμμα αφού περάσει από τα μάτια , κατευθύνεται κάτω από το πηγούνι προς τα άλλα μέρη του σώματος του ατόμου. Σε κοντινές συναντήσεις είναι η τριγωνική περιοχή ανάμεσα στα μάτια και το στήθος και για μακρινό κοίταγμα στα μάτια και τον καβάλο.

Τα βλέμματα συνοπτικά

ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟ

ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ

ΟΙΚΕΙΟΤΗΤΑΣ

Η πλάγια ματιά Η πλάγια ματιά χρησιμοποιείται για να μεταδώσει είτε ενδιαφέρον, είτε εχθρικότητα. Όταν συνδυάζεται με ελαφρώς σηκωμένα φρύδια ή ένα χαμόγελο δείχνει ενδιαφέρον και χρησιμοποιείται σαν σήμα ερωτοτροπίας. Αν συνδυάζεται με χαμηλωμένα φρύδια ή τις άκρες του στόματος στραμμένες προς τα κάτω, είναι σήμα για μια καχύποπτη, εχθρική ή επικριτική διάθεση.

Η χειρονομία κλεισίματος ματιών Η χειρονομία αυτή συμβαίνει ασυνείδητα και είναι μια προσπάθεια του ατόμου να σας αποκλείσει από την θέα του γιατί έχει βαρεθεί, έχει χάσει το ενδιαφέρον του ή γιατί αισθάνεται πως είναι ανώτερος. Όταν δείτε σε μια συζήτηση τη χειρονομία αυτή σημαίνει ότι η προσέγγιση που χρησιμοποιείτε μπορεί να προκαλεί αρνητική επίδραση στον ακροατή και ότι χρειάζεται νέα τακτική, αν θέλετε να έχετε μία αποτελεσματική και επιτυχημένη επικοινωνία.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5ο ΧΕΙΡΑΨΙΕΣ Οι χειραψίες είναι ένα λείψανο από την εποχή του ανθρώπου των σπηλαίων. Κάθε φορά που συναντιόντουσαν οι άνθρωποι των σπηλαίων κρατούσαν τα χέρια τους ψηλά για να δείξουν μεταξύ τους ότι δεν κρατούσαν ή έκρυβαν όπλα. Η χειρονομία αυτή τροποποιήθηκε με τους αιώνες και οδήγησε σε ένα πλήθος από παραλλαγές όπως η χειρονομία με την παλάμη ψηλά στον αέρα ή

με την παλάμη πάνω στην καρδιά. Η σύγχρονη μορφή αυτού του αρχαίου τρόπου χαιρετισμού είναι το σφίξιμο και το κούνημα των χεριών.

“Χειρονομίες με τις παλάμες” Χειραψίες Με τη χειραψία μπορεί να μας μεταδοθεί μια από τις τρεις βασικές διαθέσεις: α) κυριαρχίας (πχ. Αυτό το άτομο προσπαθεί να με κυριαρχήσει. Καλύτερα να είμαι προσεκτικός) β) υποταγής (πχ Μπορώ να υποτάξω αυτό το άτομο Θα κάνει ό,τι θελήσω) γ) ισότητας (πχ Μου αρέσει αυτό το άτομο. Θα τα πάμε καλά μαζί.)

Το αντίστροφο της κυριαρχίας είναι να δώσετε το χέρι σας με την παλάμη σας προς τα πάνω. Αυτό είναι ιδιαίτερα αποτελεσματικό, όταν θέλετε να δώσετε τον έλεγχο στο άλλο πρόσωπο ή να το αφήσετε να αισθανθεί ότι ελέγχει την κατάσταση. Όταν χαιρετιούνται δυο άτομα, λαμβάνει χώρα ένας συμβολικός αγώνας να στρέψει ο ένας την παλάμη του άλλου σε θέση υποταγής.

Τρόποι χειραψίας α) Η χειραψία με τα δυο χέρια ονομάζεται μερικές φορές χειραψία των πολιτικών. Αυτός που την αρχίζει προσπαθεί να δώσει στον άλλον που τη δέχεται την εντύπωση ότι είναι αξιόπιστος κι τίμιος αλλά όταν αυτή η τεχνική χρησιμοποιείται πάνω σε ένα άτομο που μόλις γνώρισε, έχει το αντίθετο ακριβώς αποτέλεσμα. Αυτός που τη δέχεται αισθάνεται καχύποπτος και προσεχτικός ως προς τους σκοπούς του άλλου ατόμου. Η χειραψία αυτή πρέπει να χρησιμοποιείται μόνο με άτομα που γνωρίζει κανείς καλά.

β) Το πιάσιμο της άκρης των δαχτύλων είναι σα τη χειραψία του άκαμπτου βραχίονα που έχει αποτύχει το στόχο της. Αυτός που την κάνει πιάνει κατά λάθος τα δάχτυλα του άλλου ανθρώπου. Παρόλο που αυτός που την αρχίζει μπορεί να φαίνεται ότι έχει μια έντονη κι ενθουσιώδη διάθεση προς αυτόν που τη δέχεται, στην πραγματικότητα στερείται εμπιστοσύνη στον εαυτό του.

25 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6ο

ΕΡΩΤΟΤΡΟΠΙΕΣ *ΑΝΤΡΙΚΕΣ ΚΙΝΗΣΕΙΣ ΕΡΩΤΟΤΡΟΠΙΑΣ Ο άντρας αρχίζει να κορδώνεται καθώς πλησιάζει το θηλυκό. Αν φοράει γραβάτα, θα απλώσει το χέρι στο λαιμό του να φτιάξει την γραβάτα του. Αν δεν φοράει γραβάτα, μπορεί να ισιώσει τον γιακά του ή να βουρτσίσει μια φανταστική σκόνη από τον ώμο του και να ξαναφτιάξει τα μανικετόκουμπα, το σακάκι και άλλα ρούχα. Μπορεί επίσης να κορδωθεί στρώνοντας τα μαλλιά του. Η πιο επιθετική σεξουαλική χειρονομία που μπορεί να κάνει ένας άντρας σε μια γυναίκα είναι αυτή με τους αντίχειρες στη ζώνη. Μπορεί επίσης να στρέψει το σώμα του προς το μέρος της και να δείχνει με το παπούτσι του προς αυτήν. Κρατά τη ματιά του για ένα δέκατο του δευτερολέπτου παραπάνω από το κανονικό. Αν ενδιαφέρεται πραγματικά, θα διασταλούν οι κόρες των ματιών του. Συχνά κάθεται με τα χέρια πάνω στους γοφούς του για να προβάλλει το μέγεθος του σώματός του.

Ένας ερωτευμένος άντρας δεν χαμογελάει συγκρατημένα αλλά με το στόμα ανοιχτό. Χάσκει κοινώς, ενώ μπορεί σε κανονικές συνθήκες να μην το κάνει. Μα φυσικά γιατί χαίρεται που σας βλέπει, τι νομίζατε ότι θέλει να αναδείξει την λευκή οδοντοστοιχία του;

*ΘΗΛΥΚΕΣ ΧΕΙΡΟΝΟΜΙΕΣ ΚΑΙ ΣΗΜΑΤΑ ΕΡΩΤΟΤΡΟΠΙΑΣ Οι γυναίκες χρησιμοποιούν τις περισσότερες βασικές χειρονομίες κορδώματος όπως οι άντρες, στις οποίες περιλαμβάνονται το άγγιγμα των μαλλιών, το φτιάξιμο των ρούχων, το ένα ή και τα δύο χέρια πάνω στους γοφούς, το πόδι και το σώμα να δείχνουν προς το αρσενικό και η αυξανόμενη επαφή με τα μάτια. Υιοθετούν επίσης τη χειρονομία με τους αντίχειρες στη ζώνη, παρόλο που είναι μια επιθετική αντρική χειρονομία, κάνοντάς την όμως με γυναικεία λεπτότητα: επιδεικνύεται μόνον ο ένας αντίχειρας που χώνεται μέσα σε μια ζώνη ή προβάλλει από μια τσάντα ή μια τσέπη. Το διεγερμένο ενδιαφέρον προκαλεί επίσης διαστολή της κόρης των ματιών τους και μια ξαναμμένη εμφάνιση στα μάγουλα.

*Το τίναγμα των μαλλιών προς τα πίσω Το κεφάλι τινάζεται ξαφνικά και ελαφρά για να τινάξει τα μαλλιά πάνω από τους ώμους ή μακριά από το πρόσωπο.

*Η έκθεση των καρπών Μια ενδιαφερόμενη γυναίκα θα εκθέσει βαθμιαία στον επίδοξο παρτενέρ της το απαλό, μαλακό δέρμα των καρπών της. Η περιοχή του καρπού έχει θεωρηθεί από παλιά σαν μια από τις πολύ ερωτικές περιοχές του σώματος. Εκθέτει επίσης στον άντρα και τις παλάμες της καθώς μιλάει.

*Κούνημα των γοφών Οι γοφοί προβάλλονται ιδιαίτερα στο περπάτημα για να τονίσουν την πυελική περιοχή.

*Η πλάγια ματιά Με λίγο πεσμένα βλέφαρα η γυναίκα κρατά το βλέμμα της στον άνδρα, αρκετά ώστε αυτός να το παρατηρήσει και μετά κοιτά γρήγορα μακριά.

*Το χάϊδεμα ενός κυλινδρικού αντικειμένου

Το χάϊδεμα τσιγάρων, του στελέχους ενός κρασοπότηρου, ενός δάκτυλου ή οποιουδήποτε μακρού, λεπτού αντικειμένου.

*Θηλυκές Χειρονομίες Σταυρώματος των Ποδιών Οι γυναίκες χρησιμοποιούν τρεις βασικές στάσεις σταυρώματος των ποδιών για να μεταδώσουν μια διάθεση ερωτοτροπίας. 1.Με το σήμα του γονάτου, το ένα πόδι χώνεται κάτω από το άλλο και δείχνει με το γόνατο προς το άτομο που αυτή ενδιαφέρεται. 2.Το χάϊδεμα του παπουτσιού με το πόδι. 3.Το ένα πόδι πιέζεται σταθερά πάνω στο άλλο για να δώσει την εντύπωση υψηλού μυϊκού τόνου. Άλλα σήματα που χρησιμοποιούνται από τις γυναίκες, περιλαμβάνουν το σταύρωμα και ξεσταύρωμα των ποδιών μπροστά από τον άντρα και το απαλό χτύπημα των μηρών με το χέρι δείχνοντας την επιθυμία της να αγγιχθεί. Αυτό συνήθως συνοδεύεται με μια χαμηλή φωνή.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7ο ΣΤΗΝ ΠΟΛΙΤΙΚΗ Ζούμε στην εποχή της εικόνας και η τηλεόραση είναι ένα μεγάλο κομμάτι της ζωής µας. Η γλώσσα του σώματος παίζει ακόμα πιο σημαντικό ρόλο, αφού κάτω από τα φώτα της κάμερας όλα είναι εμφανή. Στους πολιτικούς, η τηλεόραση τους έχει δώσει δημοσιότητα και καθιστά την εξωτερική τους εμφάνιση, αλλά και τη γλώσσα του σώματος τους πολύ σημαντική για τη γενικότερη εικόνα τους. Αυτές οι δυνατότητες της τεχνολογίας δυσκολεύουν κατά πολύ το έργο τους, αλλά μπορούν να χρησιμοποιηθούν και υπέρ τους αν ξέρουν πώς να τις εκμεταλλευτούν. Γι’ αυτό και οι πολιτικοί δίνουν πια πολύ μεγάλη σημασία στην εμφάνιση τους, όχι µόνο όσον αφορά το ντύσιμο, αλλά και τον τρόπο που θα «στηθούν» μπροστά στην κάμερα, ώστε να κερδίσουν το κοινό τους. Η εξωτερική εμφάνιση και το στυλ τους συμβαδίζουν συνήθως µε τις πολιτικές τους πεποιθήσεις. Από την άλλη, το δύσκολο για εκείνους είναι πως συχνά μιλούν και υποστηρίζουν απόψεις στις οποίες δεν πιστεύουν πραγματικά. Κάποιες φορές προσπαθούν να παραπλανήσουν, να πουν ψέματα, να κρύψουν τα πραγματικά τους συναισθήματα και τις σκέψεις τους και να εμφανιστούν ως κάτι που δεν είναι πραγματικά. Μέσα από την οθόνη της τηλεόρασης, μπορεί να φανεί η ασυνέπειά τους στη γλώσσα του σώματος τους. Όσοι από εκείνους το γνωρίζουν αυτό, θα επιδιώξουν να κάνουν όσο το δυνατόν λιγότερες χειρονομίες, κινήσεις και εκφράσεις, θα αποφύγουν να αγγίζουν το πρόσωπό τους και θα έχουν σταθερή οπτική επαφή µε το συνομιλητή τους. Ένα ενδιαφέρον παράδειγμα ήταν το debate των αρχηγών από τα δύο μεγαλύτερα κόμματα. (Σαμαράκης, 2008) Είχε την ιδιαιτερότητα για τα ελληνικά δεδομένα ότι οι υποψήφιοι ήταν όρθιοι πίσω από ένα αναλόγιο. Η στάση αυτή τους δυσκόλευε, αφού αφενός ήταν κουραστική, αφετέρου όλο τους το σώμα ήταν εκτεθειμένο προς παρατήρηση. Θετικό για εκείνους και αρνητικό για εμάς τους τηλεθεατές ήταν ότι η κάμερα δεν έδειχνε σχεδόν καθόλου «ολόσωμα» πλάνα, οπότε µόνο οι παρευρισκόμενοι είχαν τη δυνατότητα να βγάλουν συμπεράσματα από το σύνολο της γλώσσας του σώματος. Επίσης, βοηθούσε η ύπαρξη του αναλόγιου μπροστά τους, αφού δημιουργούσε ένα φυσικό εμπόδιο ανάμεσα τους, ενώ μπορούσαν και να στηριχθούν πάνω σ’ αυτό. Τέλος, µε βάση τα πλάνα της τηλεόρασης δεν ήταν καθόλου ξεκάθαρο πού κοιτούσε ο κάθε υποψήφιος όταν μιλούσε, κάτι που θα µας έδειχνε, πώς πραγματικά αντιμετωπίζει ο ένας τον άλλον και ποια σχέση επιδίωκαν να έχουν, αλλά και σε ποιες φάσεις απέφευγαν την αντιπαράθεση µε μειωμένη οπτική επαφή. Ο κάθε υποψήφιος είχε το δικό του στυλ στον τρόπο που μιλούσε και χρησιμοποιούσε το σώμα του ανάλογα µε την προσωπικότητά του, αλλά και το "Δασκάλεμα" που είχε γίνει

προηγουμένως από τους ειδικούς που τον πλαισιώνουν. Ο πολιτικός Α ήταν γενικότερα πιο συναισθηματικός, κατηγορηματικός μέχρι και επιθετικός στη γλώσσα του σώματός του και στην εκφορά της ομιλίας του. Οι χειρονομίες του ακολουθούσαν τη ροή του λόγου του και χρησιμοποιούνταν για να δώσει έμφαση στα λεγόμενα του και να τραβήξει την προσοχή των τηλεθεατών σε κάποια σημεία. Ανάλογο ήταν και το κούνημα (γνέψιμο) του κεφαλιού, ενώ έκανε και κάποιες εκφράσεις στο πρόσωπο, κυρίως το ανασήκωμα ή σμίξιμο των φρυδιών. Κάποια παραδείγματα της γλώσσας του σώματός του και της αποκωδικοποίησής της ήταν τα εξής: · Κουνούσε αρκετά το σώμα του και τα κάτω άκρα, γεγονός που μαρτυρούσε άγχος, μπορεί όμως και να ένιωθε άβολα στην όρθια θέση. · Σταύρωνε τα χέρια του, κυρίως όταν μιλούσε για δυσάρεστες εξελίξεις, παίρνοντας έτσι µια στάση άμυνας. Με το ανασήκωμα των φρυδιών έδινε έμφαση στα λεγόμενα του. Κουνούσε τα χέρια µε την παλάμη προς τα κάτω, σαν να απέκρουε λεκτική επίθεση, χωρίς απαραίτητα να έχει γίνει. Προσπαθούσε να την προλάβει ίσως. · Με µια απότομη χειρονομία σαν «τσεκούρι» που σκίζει τον αέρα, έδειχνε αποφασιστικότητα ·Έχοντας ένταση στη φωνή και διακυμάνσεις παρουσιαζόταν πιο συναισθηματικός και ζωντανός, πιο ανθρώπινος, αλλά και επιθετικός. · Ακουμπούσε τα δύο χέρια στο αναλόγιο όταν συνόψιζε, αποπνέοντας σιγουριά και σταθερότητα. · Έσμιγε τα φρύδια (μιλώντας πχ. για την ανεργία), θέλοντας να δείξει προβληματισμό, αλλά και να τονίσει και τη σοβαρότητα του θέματος. · Όταν κάποια στιγμή τον διέκοψε ο συνομιλητής του, έβαλε το χέρι µε την παλάμη προς τα κάτω, αντικρούοντας και σωματικά την επιθετική προσέγγιση του συνομιλητή του, ενώ λεκτικά απέρριπτε τα λεγόμενα του. · Σχηματίζοντας γροθιές µε τα χέρια, όταν μιλούσε, εμφανιζόταν να έχει αφοσίωση και αποφασιστικότητα στα πιστεύω. Ο αντίπαλός του, πολιτικός Β, ξεκίνησε µε "ξύλινο" λόγο και επιτηδευμένες χειρονομίες. Στην πορεία οι χειρονομίες έγιναν περισσότερο φυσικές και εμφανίστηκαν κάποιες εκφράσεις στο πρόσωπο. Είχε όμως μεγαλύτερη σταθερότητα από τον συνομιλητή του στα κάτω άκρα και κατά συνέπεια στη θέση του, γεγονός που τον παρουσίαζε πιο ψύχραιμο και σταθερό, αν και λιγότερο άμεσο. Κάποια χαρακτηριστικά παραδείγματα από τη δική του γλώσσα σώματος:

Ανοιγόκλεινε τα µάτια του περισσότερο δείχνοντας έτσι άβολα συναισθήματα, νευρικότητα και άγχος, κάτι που ερχόταν σε αντίθεση µε τη σταθερή του στάση και τις ήρεμες κινήσεις · Χρησιμοποιούσε τη χειρονομία «καμπαναριό» (ένωνε τα ακροδάχτυλα των δύο χεριών μεταξύ τους µε τα δάχτυλα ανοιχτά, έτσι ώστε να θυμίζει καμπαναριό καθολικής εκκλησίας) για να εμφανίζεται µε αυτοπεποίθηση, κύρος και υπερηφάνεια. Ωστόσο, στα σημεία που προσπαθούσε να πείσει τους τηλεθεατές θα μπορούσε να θεωρηθεί εγωιστική και αυτάρεσκη χειρονομία. · Είχε τα δάκτυλά του λυγισμένα σαν να κρατάει σφικτά ένα αντικείμενο, χειρονομία που μαρτυρούσε προσπάθεια επιβολής και ενισχυόταν µε χτύπημα στο τραπέζι · Όταν έκανε την ίδια κίνηση, αλλά δεν έσφιγγε τόσο πολύ τα χέρια του ουσιαστικά περνούσε το μήνυμα ότι δεν ήταν σίγουρος ή δεν είχε αρκετή θέρμη, ενώ προσπαθούσε να γίνει πιστευτός. · Απευθυνόταν ευθέως στον αντίπαλό του, δείχνοντας αμεσότητα και πως δεν φοβάται την σύγκρουση, αλλά ταυτόχρονα προσωποποιούσε την αντιπαράθεση. ·Ακουμπούσε τον αντίχειρα µε το δείχτη και το µέσο και τα υπόλοιπα δάχτυλα ήταν λυγισμένα μέσα στην παλάμη, όταν ήθελε να κάνει σχόλια µε ακρίβεια και λεπτότητα. · Σταύρωνε τα χέρια του όταν ήταν αρνητικός στην τοποθέτηση του αντιπάλου του. · Χρησιμοποιούσε ανοιχτές χειρονομίες, αποκαλύπτοντας την παλάμη του και αφήνοντας ακάλυπτο το σώμα του για να παρουσιαστεί ως έντιμος, ειλικρινής, συμπαθής και προσεγγίσιμος. · Στο ξεκίνημα κάποιων απαντήσεων έκανε παύσεις, προσπαθώντας να σκεφτεί την απάντηση. Δε γέμιζε, ωστόσο, το κενό µε λέξεις ή ήχους, δείχνοντας έτσι μειωμένο άγχος και αυτοκυριαρχία. ·Στο τέλος, ζητά από τους πολίτες την ψήφο τους και παράλληλα κάνει µια χειρονομία µε την παλάμη προς τα κάτω που δήλωνε άμεση εξουσία και επιταγή.

Η πιο χαλαρή στιγμή της βραδιάς ήταν όταν η δημοσιογράφος ξέχασε ότι ο πολιτικός Α είχε άλλο ένα λεπτό να μιλήσει. Ζήτησε συγγνώμη και απολογήθηκε, ότι ήταν από το άγχος της. Τότε, ο πολιτικός Α της είπε µε ανοιχτή χειρονομία ότι δεν χρειαζόταν να έχει άγχος. Εκείνη φάνηκε να κολακεύτηκε αφού είχε µια αντίδραση που ονομάζεται «σχεδόν

φλερτάρισμα», µε ντροπαλό χαμόγελο, χαμηλωμένο βλέμμα και βάζοντας τα μαλλιά της πίσω από το αυτί της.

Περίπτωση πολιτικού από τον διεθνή χώρο είναι αυτή του George Bush Junior, του οποίου μάλιστα το χαμόγελο αποτελεί και µια κατηγορία από µόνο του.

Σύμφωνα µε επιστημονική εξήγηση έχει αποδειχθεί ότι οι Τεξανοί είναι οι άνθρωποι που χαζογελούν περισσότερο από τους υπόλοιπους Αμερικάνους. Το μειδίαμα του George Bush, που το έχουμε συναντήσει ουκ ολίγες φορές, υποδηλώνει αυτή την έμφυτη τάση.

Μια ακόμα ενδιαφέρουσα περίπτωση αποτελεί και ο Τόνι Μπλερ, ο οποίος ασυνείδητα κουνάει το μικρό δαχτυλάκι του χεριού.

Γενικά, πιστεύεται πως πολύ έντονες και κατηγορηματικές κινήσεις των χεριών, υποδηλώνουν µια τάση να φανεί ο εκάστοτε πολιτικός πειστικός για αυτά που λέει. Η κίνηση στα χέρια, όπως λένε και οι γνώστες της γλώσσας του σώματος, είναι ένα πολιτικό τρικ που αποτελεί προσπάθεια μεταφοράς της προσοχής του ακροατή στα προτεταμένα χέρια για αποφυγή εντοπισμού εκφράσεων του προσώπου που μπορεί να εντοπισθεί ότι υποδηλώνουν πως ο ομιλητής ψεύδεται.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

Η γλώσσα του σώματος είναι µια μορφή επικοινωνίας. Πράγματα που θέλουμε να πούμε αλλά δεν τολμάμε µε λόγια, τα εκφράζουμε µε τις κινήσεις µας. Η γλώσσα του σώματος είναι αληθινή και αλάνθαστη. Μπορεί να είναι θετική ή αρνητική. Είναι η μόνη μορφή επικοινωνίας που μπορούμε να εμπιστευτούμε, καθώς εκφράζεται από το υποσυνείδητο, ασυναίσθητα και κρύβει πολλά μυστικά. Η λεκτική επικοινωνία χρησιμοποιείται περισσότερο για να εκφράσει το γνωστικό κομμάτι, να δώσει δηλαδή πληροφορίες και να μεταφέρει γνώσεις, ενώ η γλώσσα του σώματος μεταδίδει περισσότερο συναισθήματα και βοηθά στη διαπροσωπική συνεννόηση. Μαθαίνοντας την σημασία της κίνησης του σώματός µας αρχίζουμε να την προσέχουμε περισσότερο σε εμάς αλλά και στους ανθρώπους γύρω µας. Παρακολουθώντας λοιπόν τις κινήσεις και γνωρίζοντας την ερμηνεία τους μπορούμε να βελτιώσουμε την αυτογνωσία, την αυτοεκτίμηση και την προσωπική αυτονομία µας. Μπορούμε να κατανοήσουμε πιο εύκολα τους δεσμούς μεταξύ σκέψης, συναισθημάτων και συμπεριφοράς διότι µε την γνώση της γλώσσας του σώματος μεγιστοποιούνται οι πηγές επικοινωνίας µας. Κατανοούμε την επίδραση του εαυτού µας στους άλλους, συσχετίζουμε την εσωτερική µε την εξωτερική πραγματικότητα, και γίνονται αντιληπτές συναισθητικές, νοητικές ή φυσικές αλλαγές. Πρώτον, παρά το γεγονός ότι αυτού του είδους η "µη λεκτική επικοινωνία" σηματοδοτεί πολύ αξιόπιστα την ύπαρξη κάποιου είδους συναισθήματος, το συναίσθημα αυτό μπορεί να σημαίνει ότι κάποιος λέει ψέματα μπορεί και όχι. Η νευρικότητα για παράδειγμα μπορεί να εκδηλωθεί µε ανήσυχα και πονηρά βλέμματα. Υπάρχουν όμως χιλιάδες λόγοι που μπορεί να προκαλούν νευρικότητα. Για να είμαστε σε θέση να κατανοήσουμε τη σημασία της κάθε συμπεριφοράς θα πρέπει να ερμηνεύσουμε το συναίσθημα που την πυροδοτεί. Δεύτερον, ο Ekman ανακάλυψε ότι µια συγκεκριμένη ομάδα ανθρώπων είναι πολύ επιδέξια στο να εξασφαλίζει επαφή µε το βλέμμα η οποία μοιάζει απόλυτα ειλικρινής. Αυτοί είναι οι παθολογικοί ψεύτες. Κατά συνέπεια δεν είναι και πολύ ασφαλές να βασίζεται κανείς στην επαφή µε το βλέμμα σαν τρόπο μέτρησης της ειλικρίνειας και της αληθοφάνειας. Οι παθολογικοί ψεύτες λένε πολλά ψέματα, ζούνε μέσα από αυτά και πιστεύουν πως είναι αληθινά ή πως ζούνε στην δική τους πραγματικότητα. Για τον λόγο αυτό δεν μπορούμε να τους αξιολογήσουμε µε βάση την γλώσσα του σώματός τους, απλά επειδή αυτά που λένε, πιστεύουν πως είναι αληθινά και ο οργανισμός τους όπως και το σώμα τους αντιδρούν κατά τον τρόπο αυτό.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ http://revealedtheninthwave.blogspot.gr/2013/10/pease.html https://www.google.gr/webhp?sourceid=chromeinstant&ion=1&espv=2&ie=UTF-8#q=g+bush+jr https://www.google.gr/webhp?sourceid=chromeinstant&ion=1&espv=2&ie=UTF-8#q=%CF%84%CE%BF%CE%BD%CE %B9+%CE%BC%CF%80%CE%BB%CE%B5%CF%81 Σαµαράκη, Χ. 2008. Πως Να Κατακτήσεις Τα Μυστικά Της Γλώσσας Του Σώµατος, Εκδ. Ψυχογιός, Σελ. 8, 10, 13, 16, 128-135, 137 – 158 Ekman, P. 2001. Telling Lies: Clues to Deceit in the Marketplace, Politics, and Marriage, W.W. Norton & Company, Inc. pp 27, 95-96, 118-125 Hill, D. 2003. Body of Truth: Leveraging What Consumers Can't or Won't Say, Canada: Wiley & Sons, Inc. New Jersey, pp 111-115 Pease, A. & B. 2006. The Definitive Book of Body Language, https://www.drlillianglass.com/