Όσο με θάβουνε, εγώ θα φυτρώνω
Μηνιάτικη ηλεκτρονική έκδοση του Πανελλήνιου Σωματείου Θεάτρου Σκιών Περίοδος Γ’ Τεύχος 120 Φεβρουάριος 2018
ΚΑΛΕΣ ΑΠΟΚΡΙΕΣ
ΚΑΛΗ ΚΑΙ ΣΑΡΑΚΟΣΤΗ
ΦΩΤΟ
Η κοπή της πίτας
ΡΕΠΟΡΤΑΖ
Μηνιάτικη ηλεκτρονική έκδοση του Πανελλήνιου Σωματείου Θεάτρου Σκιών Τζωρτζ 6 Αθήνα 106 77
Διόρθωση κειμένων:
Θωμάς Αθ. Αγραφιώτης ΕΚΔΟΤΗΣ: Πάνος Β. Καπετανίδης Τηλέφωνο: 210 46 16 664
Σελίδα
2
Εξώφυλλο: Άγγελος Αλιμπέρτης
Το φλουρί βρήκε:
Η Κική Καπετανίδου Πάντα τύχη!
Σελίδα
3
Επεράσαμ’ όμορφα, όμορφα, καλά!! Και του χρόνου!
Σελίδα
4
2ο ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ
«Ένα σπίτι για τον Καραγκιόζη» Μέσα από τα τεύχη του περιοδικού μας, θα δημοσιεύσουμε τις ομιλίες των ΣΥΝΕΔΡΩΝ, αρχικά όσων τις είχαν καταθέσει σε ηλεκτρονική μορφή (με τυχαία σειρά) και αργότερα των υπόλοιπων, όταν γίνει η απομαγνητοφώνηση. Ομιλία Δημήτρη Φανάρα
Τα ΛΑΧΕΙΑ
Στα λαχεία βρήκαμε την ευκαιρία να βάλουμε βινιέτες, με θέμα τον Καραγκιόζη, για όλο το έτος 2011. Πρέπει να πούμε πως ρίχνοντας την ιδέα αντιμετωπίσαμε πολλά προβλήματα από τη διοίκηση των λαχείων, μέχρι που βρέθηκε γόνιμο έδαφος. Και αυτό γιατί είναι πολύ δύσκολο να εισηγηθείς οποιοδήποτε θέμα στο δημόσιο, καθώς συνηθίζεται η ιδέα να πίπτει «εκ των άνω», οπότε είναι πολύ δύσκολο να εισηγηθείς κάτι «από κάτω». Ήλθε πολύ υλικό από διάφορους φορείς όπως το Π. Σ. Θ. Σ. και τον κύριο Καπετανίδη, από το Σπαθάρειο Μουσείο και την οικογένεια του Ευγένιου Σπαθάρη και το Μουσείο Ελληνικής Λαϊκής Τέχνης. Τους ευχαριστούμε και από αυτή τη θέση όλους αυτούς που προσέφεραν υλικό. Γνωρίζοντας πως το Θ. Σ. στην Ελλάδα καλλιεργήθηκε από πληθώρα καραγκιοζοπαιχτών, βοηθών, μουσικών, σχεδιαστών και όχι μόνο από έναν καλλιτέχνη, η προσπάθειά μου ήταν να περιληφθούν όσο το δυνατό περισσότεροι καλλιτέχνες, ζώντες και μη, νέοι και παλαιότεροι, καταδεικνύοντας ταυτόχρονα την ελληνικότητα του σημερινού Θεάτρου Σκιών καθώς από το οθωμανικό θέατρο ουσιαστικά μόνο το όνομα δανειστήκαμε. Δεν θα πρόβαλα επ’ ουδενί ένα μόνο καλλιτέχνη σε όλη την έκδοση, αφήνοντας έξω άλλους, αν και αυτή ήταν η αρχική και εύκολη πρόταση του Υπουργείου. Ξέρω και οφείλω να πω πως κάποιους ευχαρίστησα και κάποιους άλλους δυσαρέστησα, γιατί δεν είναι, όπως καταλαβαίνετε, δυνατό να χωρέσει όλη η ιστορία του Θ. Σ. σε 26 βινιέτες λαχείων. Σας δείχνω τις βινιέτες στις οποίες βλέπουμε τους παρακάτω καλλιτέχνες: Μιχόπουλος, Σπυρόπουλος, Βάγγος, Ρουμελιώτης, Σπαθάρης,
Σελίδα
5
Κουτσουμπλής, Αλιμπέρτης, Άθως Δανέλλης και άλλοι. Ο Καραγκιόζης Υπουργός του Σπ. Κούζαρου ως εναρκτήρια βινιέτα εξέπληξε δίνοντας την αφορμή για δημοσιεύματα περί Καραγκιόζηδων Υπουργών… Ακόμη θυμάμαι τη συγκίνηση του Τάσου Κούζαρου, που θυμηθήκαμε την ταπεινή τέχνη του Καραγκιόζη, ξεκινώντας από τον πατέρα του. Να πούμε εδώ, πως η μοναδική φιγούρα του Μάνθου Αθηναίου (από το ΜΕΛΤ) δεν ανήκει σε αυτόν αλλά μάλλον στον Ευ. Κορφιάτη, αλλά αναγκαστήκαμε να ακολουθήσουμε την επίσημη καταλογογράφηση του Μουσείου. Με αφορμή τα λαχεία δόθηκαν ιδέες και για άλλα μέσα που φιλοξένησαν θέματα του Θ. Σ., όπως σπίρτα και γραμματόσημα ή τηλεκάρτες. Επίσης, άλλα είδη που θα μπορούσαν να φιλοξενήσουν φιγούρες είναι π.χ. τα εισιτήρια του κινηματογράφου ή των αστικών συγκοινωνιών, οι αποδείξεις του σούπερ μάρκετ και οποιοδήποτε έντυπο μπορεί να χρησιμοποιηθεί και ως διαφημιστικό μέσο. Ευχαριστώ, Δ. Φανάρας
Άρχισαν οι δωρεές
από φιγούρες μελών! Για το αρχείο του Σωματείου
Ο Καραγκιόζης του Θεοδόση Βογιατζή
Σελίδα
6
Το Δ.Σ. του Σωματείου κάλεσε πρόσφατα τα μέλη και τους φίλους του, που έχουν την ικανότητα να κατασκευάζουν φιγούρες, σκηνικά, ρεκλάμες ή έχουν στην κατοχή τους υλικό σχετικό με το Θέατρο Σκιών (συλλεκτικό ή καινούργιας κατασκευής), να ενισχύσουν το Ιστορικό Αρχείο του Σωματείου, κάνοντας μια τέτοια δωρεά. Επίσης, κάλεσε και αυτούς με υψηλά χρέη από συνδρομές να ισοσκελίσουν το χρέος τους σε 72 ευρώ μέχρι τον Νοέμβρη του 2017, συν δώρο μια φιγούρα.
Γι α τ ο ν Τ ζ ί μ η Π α ν ο ύ σ η του Σωκράτη Κοτσορέ
Πριν λίγες μέρες, (Τετάρτη 17 Ιανουαρίου 2018) αποχαιρετήσαμε τον «Τζιμάκο». Έναν ανατρεπτικό καλλιτέχνη, έναν άνθρωπο που ήταν μία κατηγορία μόνος του: Περφόρμερ, τραγουδιστής, τραγουδοποιός και πολλά άλλα. Το στυλ του ήταν μοναδικό και δεν πιστεύω ότι θα καταφέρει κάποιος να τον μιμηθεί. Τραγουδούσε το ίδιο εύκολα τραγούδια από ροκ, μέχρι λαϊκά ρεμπέτικα και παραδοσιακά. Σε πολλά τραγούδια του έκανε αναφορές στους παλιούς λαϊκούς και ρεμπέτες τραγουδιστές και μουσικοσυνθέτες. Σχολίαζε με καυστικό τρόπο τα πάθη αλλά και τις κακές συνήθειες του Έλληνα-Νεοέλληνα!!!! Και η γλώσσα του ήταν σκληρή και ευθεία, σαν στιλέτο, ασυμβίβαστος!!!! Αριστοφανικός στο χιούμορ του, που ήταν ιδιαίτερο και θύμιζε αρκετά τις κωμωδίες του Αριστοφάνη. Το καλοκαίρι του 2017, παρουσίασε στην Επίδαυρο τον Τρυγαίο, στην Ειρήνη του Αριστοφάνη, με μεγάλη επιτυχία. Αθυρόστομος, αλλά όχι αισχρός!!!! Σχολίαζε το ίδιο όλους τους ανθρώπους, γιατί όπως έλεγε έχουν όλοι τα ίδια δικαιώματα και δεν έχουν κάποιοι ανάγκη από προστασία. Όπως ομοφυλόφιλοι ή Εβραίοι, είτε τα κατά καιρούς σχόλια που έκανε για παντός είδους θρησκοληψίες, αλλά και για πολιτικά κόμματα. Μία πλευρά ακόμα του Τζιμάκου, που δεν την ξέρουν πολλοί, είναι η αγάπη του για το θέατρο σκιών και τον πρωταγωνιστή του, τον Καραγκιόζη. Σε μια συνέντευξη του (στις 25/06/2017 στην Μυρτώ Λοβέρδου) ανέφερε: «Το σπίτι μου στον Χολαργό συνόρευε με ένα Ίδρυμα Αυτιστικών Παιδιών και παιδιών με προβλήματα. Πήγαινα και τους έπαιζα Καραγκιόζη, έκανα διάφορες φωνές, αντρικές και γυναικείες, έπαιζα. Στην ίδια συνέντευξη είπε κάτι προφητικό για τον εαυτό του. Στην ερώτηση της Μυρτώς Λοβέρδου: «Αλήθεια κύριε Πανούση, υπάρχει ένας κανονικός ρόλος για εσάς»;«Ναι» μου απαντά: «Μόλις ξεκουραστώ για πάντα». Ο Τζίμης ανέφερε σε πολλά τραγούδια του τον Καραγκιόζη και τους άλλους ήρωες: Και συ Χατζηαβάτης, κομπάρσος Νενέκος. Όταν είχε φύγει από τη ζωή ο μεγάλος δάσκαλος του Καραγκιόζη, Ευγένιος Σπαθάρης, τον αποχαιρέτησε από τη ραδιοφωνική εκπομπή που παρουσίαζε <<Δούρειος Ήχος>>, και δήλωσε ότι πολλές φορές είχαν συνεργαστεί, όπου ο Τζιμάκος έπαιζε κιθάρα και συνόδευε τον Ευγένιο στις παραστάσεις του. Όπως ο ίδιος δήλωνε: «έχω μάθει τη δουλειά του ταχυδακτυλουργού. Μου την έμαθε ένας καραγκιοζοπαίκτης. Ξέρω να εξαφανίζω περιστέρια, κάνω τέτοια… » Βέβαια όταν τον είχα ρωτήσει ποιος καραγκιοζοπαίκτης ήταν αυτός, μου απάντησε ότι ήταν ο Σπαθάρης, αλλά από τα στοιχεία που έχουμε, ο Ευγένιος δεν παρουσίαζε μαγικά κόλπα. Πιθανόν να ήταν ο Αβραάμ Αντωνάκος, ο οποίος ήταν κορυφή σε όλους τους τομείς (Θέατρο σκιών, Ζωγραφική, μαγικά κόλπα κτλ.). Το Καλοκαίρι του 2016, είχα την ιδέα να κάνω τον Τζιμάκο φιγούρα. Ζήτησα τη βοήθεια του φίλου μου, Θανάση Τζοΐτη, καθόσον, μεταξύ άλλων, είναι και εξαίρετος, δημιουργός, φιγούρων του Θεάτρου σκιών. Αγκάλιασε την ιδέα μου, με ενθουσιασμό, και μου παρέδωσε άμεσα, ένα σχέδιο σε ριζόχαρτο, η καθημερινότητα, όμως, ως βασικός συντελεστής αναβλητικότητας, έκανε το θαύμα της. Όταν τελικά, αποφασίσαμε την κατασκευή, η είδηση, έπεσε σαν κεραυνός. Μάθαμε το περιστατικό, ότι κατέρευσε επί σκηνής. Ευτυχώς, τότε την είχε γλιτώσει. Στη συνέχεια είδαμε το τελευταίο του μήνυμα: «Πήγα για τρίτη φορά στον άλλο κόσμο και δεν μου άρεσε καθόλου! Χωρίς σκηνικά, απέραντη μοναξιά και μύριζε αλβανική φούντα. Κάθισα ένα τέταρτο και όπου φύγει φύγει πίσω στο μπουρδέλο. Σε καμιά δεκαριά μέρες επιστρέφω στις πίστες!!! (Πρώτα ο γιατρός). Τζίμης Πανούσης, 7.XII.2017, Νοσοκομείο «Ελπίς»Αυτό ήταν το μήνυμά του που δημοσιεύθηκε στην ιστοσελίδα tzimakospanousis.gr, μετά την περιπέτεια της υγείας του. Χαρήκαμε αρχικά και σκεφτήκαμε, όταν επιστρέψει στην πίστα, να του την πάμε, αλλά δυστυχώς, δεν προλάβαμε, όπως λέει και μία παροιμία: Όταν ο άνθρωπος κάνει σχέδια, ο Θεός γελάει. Πάντως το μόνο σίγουρο, είναι ότι ο Θεός τώρα που έχει στο πλάι του το Τζιμάκο, θα γελάει πολύ . . . Το πρωινό της κηδείας, Τετάρτη 17 Ιανουαρίου 2018, ο Θανάσης έσωσε την παρτίδα, έστω και τελευταία στιγμή, κατασκεύασε τη φιγούρα, και την ανέβασε στο facebook, αποσπώντας τις καλύτερες κριτικές και αποκομίζοντας πολλά λάηκ ... Καλό ταξίδι Τζιμάκο!!!!!
Σελίδα
7
Tου Θωμά Αθ. Αγραφιώτη
Κάθε βράδυ, νέο έργο: Έργο Έκτο (6/7) Ο αριθμός των νεκρών είχε φτάσει στα τέσσερα άτομα. Ο αριθμός των έργων, που ενέπνευσαν το δολοφόνο, κατά Γιακωβάκη, είχε φτάσει στα πέντε. Το αστυνομικό τμήμα είχε μετατραπεί σε στέκι Καραγκιόζη, όπου όλοι μιλούσαν για τα ηρωικά δράματα του μπερντέ. Ο Τζημάρας και η Αφροδίτη αφέθηκαν ελεύθεροι, καθώς η μαχαιρωμένη γραμματέας είχε δολοφονηθεί, όσο το ζευγάρι βρισκόταν στα κρατητήρια. Ωστόσο, ήταν πια κοινός τόπος ότι ο παρανοϊκός και «καραγκιοζοθρεμμένος» δολοφόνος κυκλοφορούσε ελεύθερος, έχοντας, όμως, στοχευμένη δράση. Από τη στιγμή, πάντως, που δεν υπήρξε κάποια πρόοδος, ως προς τις έρευνες, η ζωή δεν θα μπορούσε παρά να συνεχιστεί. Η Αφροδίτη και ο Τζημάρας, ελεύθεροι πια και αθώοι μέχρι αποδείξεως του εναντίου, θα ετοίμαζαν το επόμενο καλλιτεχνικό τους βήμα, ανενόχλητοι πια από τους ανταγωνισμούς του νεκρού πια αντίπαλου δέους, καθώς ο Λαλάκης και η Μισέλ αναπαύονταν, εν τόπω φωτεινώ, εν τόπω χλοερώ και εν τόπω αναψύξεως, αλλά με οδύνη, λύπη και στεναγμό, τουλάχιστον νυν, στην παρούσα ζωή, με το αεί να περιμένει την απόδοση δικαιοσύνης. Το ίδιο ισχύει και για τον προβοκάτορα Ηρόδοτο, που λίγο έλειψε να αλλάξει τον καλλιτεχνικό ρου της ιστορίας της πόλεως, έχοντας το θράσος, γιατί περί θράσους επρόκειτο, να κουρσέψει μιαν ολόκληρη παράδοση. Ίσως, κατά βάθος, κάτω από τα μουστάκια τους, ο Τζημάρας και ο βοηθός του, μαζί φυσικά με την αρρενωπά ηγετική Αφροδίτη, να χαίρονταν, ίσως και να πανηγύριζαν για την εξολόθρευση των αντιπάλων τους και ίσως-ίσως και να ευγνωμογνούσαν τον άγνωστο, αλλά πολύτιμο τελικά, δολοφόνο, ο οποίος είχε εξοντώσει τα κατάλληλα άτομα, την πιο κατάλληλη στιγμή. Η δύστυχη γραμματέας, από την άλλη, ήταν αυτή που είχε ξεχαστεί από την
Σελίδα
8
καλλιτεχνική ομήγυρη, με μόνες τις πνευματικές της αδερφές να μην λησμονούν να τελούν, τακτικότατα, τα καθιερωμένα μνημόσυνα ψυχής. Με τις συμβουλές του ακάματου Γιακωβάκη, η Αφροδίτη, με τον Τζημάρα, ετοίμαζαν, συνοδεία βυζαντινής μουσικής, από την τοπική τους χορωδία, το νέο ηρωικό έργο Θεάτρου Σκιών: «Ο Απαγχονισμός του Πατριάρχου Γρηγορίου του Πέμπτου». Η επιλογή του έργου δεν ήταν τυχαία. Ο Γιακωβάκης είχε την αίσθηση ότι με την παράσταση αυτή και την κρεμάλα της, ήταν λογικό να προκαλούν το αίσθημα του φονιά. Ποιος ήταν, βεβαίως, ο φονιάς δεν μπορούσε να ξέρει κανείς με σιγουριά. Είτε ήταν όμως η Αφροδίτη, είτε ο Τζημάρας, ο Γιακωβάκης ένιωθε να παίζει μαζί του, προκαλώντας το δολοφονικό του ένστικτο να ξαναδράσει. Ο αστυνόμος εξακολουθούσε να είναι βέβαιος πως είτε η Αφροδίτη, είτε ο Τζημάρας, με τη βοήθεια ενός συνεργού, είχαν άμεση σχέση με τις δολοφονίες, οπότε το πατριαρχικό δόλωμα του Γιακωβάκη ήταν σαν το τυρί στη φάκα για τον κρυφό δολοφόνο, ο οποίος ίσως και να ένιωθε ότι τον κατάλαβαν, επιλέγοντας και παίζοντας τούτο το δράμα. Ωστόσο, ο αστυνόμος ήταν τόσο
μπερδεμένος και ευάλωτος, που δεν θα απέκλειε ακόμα και τον Γιακωβάκη ως το δράστη, που θα ήταν υπεράνω πάσης υποψίας, μέσα από την παροιμιώδη άνεση και ηρεμία, με την οποία συμμετείχε και συνεργαζόταν με την αστυνομία, όσο και μέσα από το εκνευριστικά αγχολυτικό χαμόγελο, με το οποίο φαινόταν όντως να απολαμβάνει τις καταστάσεις και να τις διασκεδάζει συνάμα. Ήταν ένας περίεργος τύπος, ένας ιδιόρρυθμος κοσμοκαλόγερος, αλλά και ένας σοφός καλλιτέχνης, ανεξάρτητα από το αν είχε σχέση με τους φόνους ή όχι. Ακόμα και να μην είχε όμως σχέση με τους φόνους, φαινόταν πως είχε πιάσει το νόημα της υπόθεσης και πως οσφραινόταν το πνεύμα και τον τρόπο σκέψης του δολοφόνου, όποιος και να ήταν αυτός. Η παράσταση είχε οριστεί για το απόγευμα της Κυριακής, μέσα στο τοπικό θέατρο, ένα παλιό, νεοκλασικό και αγαπημένο καλλιτεχνικό χώρο, με το ποιητικό όνομα: «Ορφεύς». Πολύς κόσμος στο κοινό, όπως πάντα, ο Τζημάρας με το βοηθό του πανέτοιμοι να αναπαραστήσουν την κρεμάλα του Αγίου Γρηγορίου του Πέμπτου, η Αφροδίτη, καλλιτεχνική υπεύθυνη της χορωδίας και του διασκευασμένου σεναρίου, που δεν ήταν τίποτε άλλο από μια πιστή απομαγνητοφώνηση ζωντανής παράστασης, παιγμένης πριν χρόνια από τον Γιακωβάκη. Την ίδια ώρα, χωρίς να το ξέρει σχεδόν κανένας, το θέατρο ήταν ζωσμένο από πολλούς, κρυφούς, αστυνομικούς, οι οποίοι έλεγχαν τους πάντες και τα πάντα, μέσα στο κοινό, για θέματα ασφαλείας, ενώ πίσω από τον μπερντέ και δίπλα από τη χορωδία ένας ακόμη αστυνομικός, ένστολος, έλεγχε τους πάντες και τα πάντα. Ο Γιακωβάκης, στην πρώτη θέση του κοινού, ως τιμώμενος καλεσμένος και ένα μεγάλο έργο της τέχνης του Θεάτρου Σκιών θα ήταν αυτό που θα ζωντάνευε επί της σκηνής, με μια βυζαντινή και χορωδιακή μεγαλοπρέπεια, που δεν είχαν προηγούμενο. Μια πολυφωνική ορχήστρα θα μοιρολογούσε, κυριολεκτικά, το κρεμασμένο πτώμα του Πατριάρχη. Το έργο κυλούσε ομαλά. Ο Καραγκιόζης εκπαιδευόταν να μάθει να λέει το «Πάτερ Ημών» και έκανε τα δικά του: - Πάτερ ημών… - Πάτερ ημών… - Ο εν τοις ουρανοίς… - Ο εν τοις ουρανοίς…
- Αγιασθήτω… - Αγιασθήτω… - Το όνομά Σου… - Καραγκιόζης… Το έργο παιζόταν, με σχετική ηρεμία, αλλά ήταν φανερό πως ένας υπόκωφος φόβος πλανιόταν πάνω από τις θέσεις του θεάτρου και κυρίως στα θεωρεία του. Εκεί, είχε αποφασιστεί, κακώς ίσως, να υπάρχουν και θεατές, καθώς η παλαιότητα του κτιρίου, μετά από τον τελευταίο σεισμό, αλλά και η παρουσία ενός πιθανού δολοφόνου μέσα στο κοινό, δεν ήταν και ό,τι καλύτερο για την παρουσία περιορισμένου κοινού, μέσα στον περιορισμένο χώρο ενός μικρού θεωρείου. Όσο για τα αστεία, που έλεγε ο Καραγκιόζης δρούσαν καταλυτικά, σπάζοντας το άγχος και τη νοσηρή ατμόσφαιρα τρόμου, που κρυφά και ανομολόγητα υπήρχε παντού. Η δε δραματική κατάσταση επιδεινωνόταν από την αγωνία του έργου για τη σύλληψη και το μέλλον του Πατριάρχη, μέσα από τους βυζαντινούς και πένθιμους ρυθμούς της χορωδίας, που έκλαιγε το μελλοθάνατο, σαν να έκλαιγε και για την παρακμή μιας ολόκληρης πόλης, που φοβόταν, κατά βάθος, ότι μέσα στο θέατρο υπήρχε και ένας ακόμη μελλοθάνατος, όχι ως φιγούρα Θεάτρου Σκιών, αλλά ως πραγματικού
ανθρώπου με σάρκα και οστά. - Γρηγόριε, Γρηγόριε! Πρώτο Πάσχα ελειτούργησες, δεύτερο δεν θα προλάβεις να λειτουργήσεις… Όλοι περίμεναν το μοιραίο για τον Γολγοθά του Πατριάρχη. Την ίδια ώρα, όλοι φοβόντουσαν ένα ακόμα μοιραίο, που όσο καθυστερούσε, άλλο τόσο γινόταν επιβεβλημένο από τη θεατρική ατμόσφαιρα τρόμου. Ακριβώς εκείνη τη στιγμή, η Αφροδίτη αντιλαμβάνεται, κοιτώντας προς το κοινό, κάτι
Σελίδα
9
που την έκανε να ασπρίσει. Μια σκιά, όχι φιγούρας, αλλά ανθρώπου, σε ένα θεωρείο, την έκανε να δείξει, κάπως αγενώς και απότομα, με το δείκτη της, την ώρα που λάβαιναν χώρα τα δρώμενα και την ώρα που η δράση κορυφωνόταν. Τι έδειχνε, όμως; Ένα άτομο, κάπου μέσα στο λιγοστό κοινό του θεωρείου, μέσα στο σκοτάδι. Μέσα σε έναν απόλυτο πανικό, την ώρα που ο Πατριάρχης οδηγούνταν στο βωμό του μαρτυρίου, η Αφροδίτη έπιανε από το μπράτσο το φύλακα άγγελό της, τον ένστολο αστυνομικό, για να τον απομακρύνει από τη σκηνή, πρώτο λάθος, οδηγώντας τον στο επίμαχο θεωρείο, όπου κοιτούσε, κάνοντας σαν να είδε φάντασμα. Μην προλαβαίνοντας να σκεφτεί ο ένστολος τι κάνει, απομακρύνθηκε από τη σκηνή, δεύτερο λάθος, για να πάει μαζί με την Αφροδίτη στο τρομακτικό θεωρείο. Πολύς δρόμος, τηρουμένων των αναλογιών… Στο δρόμο μάλιστα, οι δυο τους, μέσα από τους στενούς διαδρόμους του παλιού θεάτρου, είχαν την ατυχία να πέσουν πάνω στο κλείσιμο των φώτων, για τις ανάγκες του έργου και προκειμένου ο μετρ των οπτικών εφέ Τζημάρας να ετοιμάσει το σκηνικό του απαγχονισμού του πολυσυζητημένου Πατριάρχη. Τα φώτα έμειναν κλειστά για κάποια δευτερόλεπτα, τα οποία φάνταζαν σαν αιώνες, μέχρι να επανέλθει το φως του μπερντέ, που φώτιζε όλη την πλατεία, για να επανέλθει η κίνηση. Και ξάφνου, το φως ξανάνοιξε και η Αφροδίτη, ενστικτωδώς, είχε αποφασίσει να στρέψει, στιγμιαία, το βλέμμα της στο πάλκο, για να δει και να θαυμάσει το οπτικό θαύμα του μπερντέ και τη σκιά της φιγούρας του Πατριάρχη να ξεπροβάλλει πάνω στο τεντωμένο και φωτισμένο
Σελίδα
10
πανί, με τη δισδιάστατη σκιώδη δυναμική του να επιβάλλεται στους θεατές. Και ω του παραδόξου θαύματος! Αυτό που παρουσιάστηκε στον μπερντέ δεν είχε προηγούμενο. Ήταν άραγε ένα οπτικό τέχνασμα πρωτοφανούς και μοναδικής σύλληψης του άσου, σε κάτι τέτοια, Τζημάρα; Ο κόσμος θαύμασε, απόρησε, αλλά και τρόμαξε, με αυτό που φάνηκε, απότομα, με το άναμμα των φώτων, πάνω στο λευκό σεντόνι. Ένα μοναδικό δείγμα μαγεία του φωτός και των σκιών, που επέβαλε μεταφυσικές διαστάσεις στο πανί, ξεφεύγοντας από την πραγματικότητα και την απλή ρεαλιστική αποτύπωση των πραγμάτων. Πρώτη, ίσως, η Αφροδίτη να κατάλαβε ότι αυτό που έβλεπε δεν είχε σχέση με τις σκηνοθετικές οδηγίες που είχαν δοθεί από την ίδια, ούτε φαινόταν να πρόκειται για κάποια σκηνοθετική έκπληξη από την πλευρά του Τζημάρα. Ήταν ένα σοκαριστικό θέαμα, το οποίο φαινόταν να είχε σκηνοθετηθεί από έναν άλλο μάστορα του είδους. Η Αφροδίτη είχε καταλάβει, ήδη, το παιχνίδι που της είχε παιχτεί, βλέποντας το φριχτό θέαμα, το οποίο, κατά τραγική ειρωνεία, έκανε το ανύποπτο κοινό να χειροκροτεί, νομίζοντας ότι πρόκειται για Αποθέωση του έργου, ενώ δεν ήταν τίποτε άλλο, παρά μια Φονική Αποθέωση, με μία τραγική χροιά. Απέναντι στο σκηνικό του οικουμενικού πατριαρχείου και στο σκηνικό του σαραγιού, ακριβώς στη μέση της σκηνής δηλαδή, φάνταζε επιβλητική η μεγαλόσωμη σκιά από το μπούστο ενός δεμένου, από το λαιμό, κεφαλιού ενός γενειοφόρου άνδρα, με κοντό όμως γενάκι, που δεν ήταν ο Γρηγόριος και η φιγούρα του, αλλά η πραγματική σκιά του κρεμασμένου Τζημάρα, που έδινε την ψεύτικη δήθεν εντύπωση ενός
απαγχονισμένου Ιεράρχη, ενώ δεν ήταν τίποτε άλλο, παρά ο πραγματικός Τζημάρας, ξεψυχισμένος από τη σφιχτή θηλεία ενός σχοινιού, που είχε περαστεί από το λαιμό του, κατά τη μικρή ανάπαυλα του βαθύτατου σκότους, με μια σκηνοθεσία αριστοτεχνικά δομημένη και επιδεξιότατα εκτελεσμένη από το βοηθό του, ο οποίος είχε εξαφανιστεί από το πάλκο. Ο έξαλλος αστυνόμος δεν μπορούσε να χωνέψει την απύθμενου βάθους ηλιθιότητα του οργάνου, που εγκατέλειψε το πόστο του, υπό την πίεση της φορτικής και υπερβολικής Αφροδίτης, η οποία, επικαλούμενη φαντάσματα στο θεωρείο, πήρε στο λαιμό της τον Τζημάρα. Ερήμην και απόντος του οργάνου, ο βοηθός του Τζημάρα, αποδεδειγμένα πια, καθώς ήταν ο μόνος εκεί μαζί του και εξαφανισμένος πια, τον ανάγκασε, ίσως και με την πίεση ενός όπλου, να ανέβει στο σκαμνάκι, που είχαν κοντά τους, για να του περάσει τη θηλειά και να τον κρεμάσει, σπρώχνοντας το σκαμνάκι, με το πόδι, έτσι ώστε να γείρει σε πλάγια θέση. Κρεμασμένος ο Τζημάρας και εξαφανισμένος ο βοηθός, αγνώστων λοιπών στοιχείων, πιθανότατα θα περιφερόταν κάπου μέσα στους δαιδαλώδεις υπόγειους διαδρόμους του θεάτρου, αναζητώντας εξόδους διαφυγής. Ποιος να ήταν κανείς δεν ήξερε. Ο Τζημάρας τον είχε επιστρατεύσει για βοήθεια, λόγω της πολυπλοκότητας και των απαιτήσεων του έργου, καθώς είχε τη φήμη ότι δεν χρησιμοποιούσε ποτέ βοηθό, για λόγους οικονομίας και επειδή δεν ήθελε έτερο πρόσωπο στα πόδια του. Η επισημότητα, όμως, της εν λόγω παράστασης απέβη μοιραία, μια και ο απαιτούμενος βοηθός, κατά την άποψη της αστυνομίας, ήταν αυτός που, συνειδητά, είχε πετύχει να αναλάβει αυτό το κρίσιμο πόστο του βοηθού, για να μπορέσει να δράσει ανενόχλητος και να κρεμάσει το πτώμα του Τζημάρα, ο οποίος κάπως έτσι αναβίωσε, με τρόπο τρομακτικά ρεαλιστικό, την υπαρκτή κρεμάλα του πολυσυζητημένου και αμφισβητούμενου από πολλούς Πατριάρχου… Συνεχίζεται…
Της τελευταίας στιγμής: Στην πρώτη του έτους κοινή συνεδρίαση του Διοικητικού και του Καλλιτεχνικού Συμβουλίου του Σωματείου, στις 22 Γενάρη, αποφασίστηκαν οι καλλιτεχνικές δράσεις για το 2018. • Αποφασίστηκε να πραγματοποιηθούν δύο παραστάσεις για την ενίσχυση των οικονομικών του Σωματείου. Μία στις 18 Φεβρουαρίου με τον «Γάμο του Μπαρμπαγιώργου» που θα παρουσιάσει ο Νίκος Αλεφραγκής και μία τον Μάρτιο με το ηρωικό έργο «Ο Ήρωας των Αγράφων Κατσαντώνης» από τον Μιχάλη Ταυλάτο. Περισσότερες λεπτομέρειες και οι χώροι θα ανακοινωθούν αργότερα. • Προσδιορίστηκαν οι ημερομηνίες για το “7ο Φεστιβάλ Καραγκιόζη Νέας Ιωνίας”: Από Δευτέρα 18 Ιουνίου μέχρι Σάββατο 23 Ιουνίου 2018 (έξι ημέρες). Για την αναβάθμιση του φετινού Φεστιβάλ, θα προταθεί στο συνδιοργανωτή Δήμο Νέας Ιωνίας να υπάρξει ζωντανή λαϊκή ορχήστρα.
Σελίδα
11
“Τ η γλ ώ σ σ α μου έδωσαν ελληνική”
Η Υ Γ Ο Α Ω Γ η Α Γ ΛΟ Ν Ι α ν ί δ Οδυσσέας Ελύτης Ω ετ Υ Φ π Τ Ο Θ Ο υ Κα ΑΝΑΚΕΦΑΛΑΙΩΝΟΝΤΑΣ ο Ρ ν Οι ασχολούμενοι στα επαγγέλματα που έχουν σχέση με Ο ά Π
τον ορθό λόγο, είναι: 1) Ηθοποιοί (συμπεριλαμβάνονται και οι καραγκιοζοπαίχτες), 2) Τραγουδιστές, 3) Δάσκαλοι, 4) Εκφωνητές, 5) Ιερείς και ιεροψάλτες 7) Ομιλητές, 8) Δικηγόροι, 9) Πολιτικοί. Οι παραπάνω πρέπει απαραίτητα να έχουν ορθή φωνή και ορθό λόγο. Δηλαδή να γνωρίζουν την ορθή εκφορά του λόγου, που αποτελεί βασικό παράγοντα της επιτυχίας τους, αλλά και της ίδιας της επαφής τους με το κοινό. Δυστυχώς, όπως συμβαίνει πολλές φορές, πράγματα που είναι απαραίτητα στην πραγματικότητα αγνοούνται ως μη απαραίτητα. Άνθρωποι που θεωρούνται «επαγγελματίες του λόγου» δεν έχουν μόνο άγνοια της σωστής χρήσης αυτού, αλλά συμβαίνει να μην έχουν ούτε τις φυσικές ικανότητες της κανονικής ομιλίας. Ακούμε συχνά εκφωνητές κυρίως στην τηλεόραση να μην μπορούν να εκφέρουν το «ρο» ή το «ρο» να το λένε «γο». Να είναι ψευδοί, να είναι τραυλοί. Δυστυχώς το φαινόμενο αυτό όσο πάει και επεκτείνεται. Αντί τα άτομα που από φυσικού τους δεν μπορούν να εκφέρουν κάποιο σύμφωνο να αποκλείονται από τα επαγγέλματα λόγου, παρατηρούμε το φαινόμενο, για έναν περίεργο λόγο, αυτή η φυσική αδυναμία να αποτελεί τελικά «προτέρημα». Άλλοι ταλαιπωρούν τον ήχο στο λάρυγγά τους ή κάνουν «αντηχείο»* τον ουρανίσκο ή τη μύτη τους, αντί το φυσικό, που είναι η θωρακική κοιλότητα [* «Ηχείο» = το «γούφερ» ή στοματική κοιλότητα, «αντηχείο» = το ξύλινο κουτί].
υ το
Δείτε βίντεο:
ΑΣΚΗΣΗ ΟΡΘΟΦΩΝΙΑΣ: https://www.youtube.com/watch?v=4OA60S7UWMA&t=8s Τι φοβεγό τι τγομεγό...: https://www.youtube.com/watch?v=AMHHCfCvZuQ Η ΑΝΑΤΟΜΙΑ ΤΗΣ ΦΩΝΗΣ: https://www.youtube.com/watch?v=HU6rWZzyIe4
Για να μη μιλήσω για τα υπόλοιπα της ορθής εκφοράς του λόγου. Υπολογίζω, χοντρικά, ότι το 40% των παρουσιαστών ειδήσεων και το 60% των ρεπόρτερ τονίζουν «ηχητικά» λάθος. Ηχητικός τονισμός είναι η ηχητική προβολή μια λέξης της πρότασης. Συνήθως (εκτός αν υπάρχει συγκεκριμένος νοηματικός λόγος) ο «επιθετικός προσδιορισμός» ή το «αντικείμενο» ή το «αρνητικό μόριο» της φράσης τους. Τελικά, στα συντριπτικά ποσοστά που ανέφερα, ακούμε να τονίζεται το άρθρο!!! Δεν είναι λιγότεροι αυτοί που δεν γνωρίζουν αγωγή λόγου και ορθοφωνία και στους υπόλοιπους επαγγελματίες του λόγου. Και είναι απαράδεκτο το φαινόμενο σε εκείνους που διδάχτηκαν σε σχολές το μάθημα της ορθοφωνίας και της αγωγής λόγου. «Εν αρχή ην ο λόγος». Δηλαδή σαν να έχουμε ένα γιατρό που δεν γνωρίζει «ΑΝΑΤΟΜΙΑ»… Πολλές φορές, λέω στους πιτσιρικάδες, που φιλοδοξούν να ασχοληθούν με την τέχνη του Θεάτρου Σκιών, το «τρίπτυχο: Πρώτο: Τι λες (Θεματολογία-Διάλογοι)
Σελίδα
12
Δεύτερο: Πώς το λες -αυτό που λες- (Υποκριτική, μιμητική, τεχνική λόγου) Τρίτο και τελευταίο έρχονται όλα τα άλλα: (Σκηνή, καλές φιγούρες, σκηνικά, ηχητικά, φωτιστικά, μουσική επιμέλεια, εφέ κ.λ.π.). Το να αγαπάς μια τέχνη και προσδοκάς να την κάνεις επάγγελμα, σημαίνει ότι πρέπει να την ασκείς με ευσυνειδησία. Πρέπει εσύ να γίνεις υπηρέτης της τέχνης και όχι η τέχνη υπηρέτης της ατζαμοσύνης και της ανεπάρκειάς σου. Αλλά ας γυρίσουμε πάλι στα λεγόμενα του αείμνηστου ηθοποιού και δάσκαλού μου στο μάθημα της ορθοφωνίας Νίκου Παπακωνσταντίνου, με κάποια από τα βασικά στοιχεία, που αναφέρει στο πολύ σημαντικό βιβλίο του: «ΑΓΩΓΗ ΤΟΥ ΛΟΓΟΥ ΟΡΘΟΦΩΝΙΑ», εκδόσεις: ΣΤΑΥΡΟΥ ΚΡΑΤΣΗ. Η φωνή σαν φορέας του λόγου 1. Φωνή και λόγος Η φωνή δεν είναι κάτι το αυθύπαρκτο, το εντελώς ανεξάρτητο από τον υπόλοιπο άνθρωπο, για αυτό και δεν μπορεί να κάμει τίποτε από μόνη της- βρίσκεται διαρκώς σε στενή σχέση με την ψυχή και το πνεύμα του κατόχου της. Aπ’ αυτά παίρνει δύναμη, χρώμα, ζωντάνια κι ομορφιά, κι απ’ αυτά τροφοδοτείται με την ικανότητα για την απόδοση του λόγου. Κάθε απομόνωσή της, κάθε περιορισμός της, δηλαδή, στις αποκλειστικά δικές της δυνατότητες, καταδικάζει σε αποτυχία την οποιαδήποτε προσπάθειά της. Και αν ο λόγος, αυτός που αποτελεί τη συνισταμένη όλων των ψυχικών και νοητικών μας ικανοτήτων, αποδοθεί από φωνή που γνωρίζει να πειθαρχεί και να υποτάσσεται σε αυτές τις ικανότητες, θα συντελέσει στο να χαρακτηριστεί ο κάτοχός της σαν «κύμβαλον αλαλάζον», γιατί ό,τι δεν γίνεται αντιληπτό απ’ το νου μας, η φωνή δεν είναι σε θέση να του δώσει καμιά υπόσταση και μορφή. Στην περίπτωση λοιπόν που το άτομο θελήσει να αποδώσει ένα μέρος του λόγου, προκύπτει θέμα εξασφάλισης ορισμένων προϋποθέσεων, δηλαδή: κατανόησης και αφομοίωσης του κειμένου πρώτα, και έπειτα ζωοποίησης και εξωτερίκευσής του. Και οι μεν δύο πρώτες απαιτούν ανάλυση, κρίση, αντίληψη και φαντασία, οι δε δύο επόμενες συνθετική ικανότητα, συγκίνηση, τεχνική κατάρτιση και γνώση των μυστικών που αφορούν στην ανάγνωση, απαγγελία, ρητορεία και υπόκριση. Τα στοιχεία που εξυπηρετούν την παραπάνω διαδικασία, είναι: η στίξη, ο τόνος, ο τονισμός, η παύση, ο ρυθμός, ο χρωματισμός και το ύφος. Με την αναλυτική περιγραφή τους επιδιώκεται η κατοχή τους από το σπουδαστή και παράλληλα η αύξηση των φωνητικών του δυνατοτήτων κατά την αναλογία του χρόνου εργασίας και την υπέρβαση της δυσκολίας τόσο των μορφοποιημένων φωνητικών ενοτήτων, με το χαρακτηριστικό και ξέχωρο σε μορφή και περιεχόμενο ύφος τους, όσο και των ασκήσεων με τις παρηχήσεις, καθώς και τα αναπνόηχα. Με τις ασκήσεις τους που ακολουθούν, με πρόταξη αναλυτική των ιδιοτήτων του λόγου, για τη διερεύνηση του τρόπου και των στόχων τους.
2. Ο ΤΟΝΟΣ Γενικά
Τόνο λέμε τη δυνατότερη εκφορά της συλλαβής μίας λέξης- οι άτονες συλλαβές, αρχικές και καταληκτικές, στις πολυσύλλαβες λέξεις, ιδίως τις παροξύτονες και προπαροξύτονες, πρέπει
Σελίδα
13
να ακούγονται σαν τονισμένες σχεδόν, ώστε η κάθε λέξη να φτάνει ολόκληρη στην ακοή του ακροατή και να μην περιορίζεται στην πρόθεση μόνο του ομιλητή να την εκφέρει, γιατί συνήθως δεν ακούγονται παρά οι συλλαβές, που έχουν τόνο. Στις δισύλλαβες λέξεις, που η αλλαγή του τόνου επηρεάζει τη σημασία τους, ο τόνος πρέπει να είναι σαφής: μιλά-μίλα, χάζι-χαζή, πέτο-πετώ, φίλε-φιλέ, μόνου-μονού κ.λ.π., χωρίς να σωπαίνεται, βέβαια, η άτονη συλλαβή. Το ίδιο και σε μερικές τρισύλλαβες: Αλίκηάλικη-αλυκή, δοκίμι-δόκιμη-δοκιμή, Μήδεια-μειδιά-Μηδία. Ακόμα και σε σύνθετες και σε πολυσύνθετες: παραπρό-προηγούμενος, αντίπρο-πέρσινος κ.λ.π.. Κάθε φράση έχει έναν επίσης τόνο, που εξαρτάται από τη σύνταξη και το νόημά της, με τις υπόλοιπες λέξεις τονισμένες, με τρόπο που η όλη φράση να παρουσιάζει μία ηχητική καμπύλη ή περισπωμένη. Πλην του γραμματικού υπάρχει και ο εκφραστικός τόνος, χτυπάμε δηλαδή και μία άτονη ακόμη συλλαβή, για περισσότερη εντύπωση, π.χ.: εκκεντρικός, προσοχή, τρομαχτικός, ανάπαυσις κ.λ.π.. Ο τόνος, στην περίπτωση αυτή, έχει σχέση με τον τονισμό και πειθαρχεί απόλυτα σε αυτόν. Από τις μονοσύλλαβες λέξεις που τονίζονται όλες, εξαιρούνται: το αιτιολογικό τι, το αναφορικό που, το τελικό να, τα άρθρα σε όλες τις πτώσεις, καθώς και οι προθέσεις για, με, εν, σε, προς, εκ κ.λ.π., που παραμένουν άτονες, εκτός και αν προκύψει λόγος ειδικός. Η μορφοποιημένη φωνητική ενότητα του ΠΡΟΦΗΤΗ και ο τόνος της Η μορφοποιημένη αυτή φωνητική ενότητα είναι μία καταρρακτώδης υποβλητική και τρανόστομη εκστατική διαβόηση, συνθεμένη από φλογερούς μεγαλόπρεπους τόνους, που υπακούν στον εσώτατο ρυθμό της παλλόμενης ψυχής του αποπνευματοποιημένου ομιλητή, που βρίσκεται σε τέτοια τρομερή υπερδιέγερση, ώστε να δίνει την εντύπωση πως ο πύρινος λόγος του δεν πηγάζει από τα βάθη του είναι του, παρά ερχόμενος από τα βάθη των αιώνων, από την αρχή του κόσμου, σαν ασυγκράτητο, αδιαμόρφωτο κύμα, παίρνει μορφή και χρώμα στα χείλη του φθεγγόμενου, για να έχει έτσι ο κάθε μεστός από ειλικρίνεια φθόγγος, το βάθος του χρόνου και το βάρος της αλήθειας, την ίδια τη σφραγίδα του Θεού, που τον εμπνέει και τον οιστρηλατεί. Ο σφιχτός και σταθερός ρυθμός ποικίλλεται από την εναλλαγή της οξύτητας, που ανεβαίνει διακριτικά, σαν προς τους ουρανούς, για να πλησιάσει, με το στέρεο κατέβασμά του, τον άνθρωπο και να τον οδηγήσει, με το ακόλουθο ανέβασμά του, προς τα ύψη: «10 γίνεσθέ μοι μάρτυρες, καὶ ἐγὼ μάρτυς, λέγει Κύριος ὁ Θεός, καὶ ὁ παῖς μου, ὃν ἐξελεξάμην, ἵνα γνῶτε καὶ πιστεύσητε καὶ συνῆτε ὅτι ἐγώ εἰμι. ἔμπροσθέν μου οὐκ ἐγένετο ἄλλος Θεὸς καὶ μετ᾿ ἐμὲ οὐκ ἔσται. 11 ἐγὼ ὁ Θεός, καὶ οὐκ ἔστι πάρεξ ἐμοῦ ὁ σῴζων. 12 ἐγὼ ἀνήγγειλα καὶ ἔσωσα, ὠνείδισα καὶ οὐκ ἦν ἐν ὑμῖν ἀλλότριος. ὑμεῖς ἐμοὶ μάρτυρες καὶ ἐγὼ Κύριος ὁ Θεός. 13 ἔτι ἀπ᾿ ἀρχῆς καὶ οὐκ ἔστιν ὁ ἐκ τῶν χειρῶν μου ἐξαιρούμενος· ποιήσω, καὶ τίς ἀποστρέψει αὐτό;» Ησαΐας, Κεφ. ΙΓ’ Ο ηθοποιός και δάσκαλος του Θεάτρου, ο Νίκος Παπακωνσταντίνου
Σελίδα
14
Η μορφοποιημένη φωνητική ενότητα του ΠΑΡΑΓΓΕΛΤΗ-ΓΥΜΝΑΣΤΗ και ο τόνος της Τούτη η μορφοποιημένη φωνητική ενότητα είναι ένα αρχιτεκτονημένο διάγραμμα έντονων λαρυγγικών αποχρώσεων. Τα παραγγέλματα όλα, με την ιδιάζουσα το καθένα εκφώνησή του, παρά τη ρυθμική, εντασιακή και τονική τους διαφοροποίηση, σαν χτυπητά πετράδια, ολοκληρώνουν το μαστορεμένο σύνολο που χαρακτηρίζει την ενότητα αυτή. Στα παραδείγματα που ακολουθούν (άρθ. 1-13), η εκφώνηση γίνεται, με τον έξης τρόπο: Το 1 λέγεται καθαρά, έντονα και σε τόνο υψηλό, για να το ακούσουν οι διασκορπισμένοι στο γυμναστηριακό χώρο σπουδαστές. Το 2 με παράταση του πρώτου φωνήματος και σχετική του τελευταίου, αλλά με υπερτόνισή του. Το 3 με επιμήκυνση του πρώτου φωνήματος, επίταση των υπόλοιπων και ταυτόχρονο χαμήλωμα του τόνου. Το 4 γοργά, έντονα, σταθερά και με παράταση του φωνήματος ε της τελευταίας λέξης. Το 5 όπως το 2, αλλά με τονισμό διαφορετικό. Το 6 όπως το 4, αλλά με επιμήκυνση και υπερτόνιση των δύο τελευταίων φωνημάτων της λέξης τροχάδην, παύση και εντονότατη εκφώνηση, παράταση και υπέρταση της επόμενης λέξης. Το 7 αργά, μελωδικά και με τράβηγμα και τσάκισμα του φωνήματος ε της τελευταίας λέξης, και φορά του ήχου του προς τα πάνω. Το 8 όπως το 7, αλλά με φορά του ήχου του προς τα κάτω. Το 9 σφιχτοδεμένα, με μικρή τονική εναλλαγή, τραγούδισμα της λέξης άρξασθε και ταχύ, αλλά μελωδικό ρυθμό των αριθμητικών. Το 10 κανονικό σε ρυθμό, έντονα, καθαρά και με όξυνση του ήχου της δεύτερης λέξης. Το 11 όπως το 1 και το μαρς όπως το 6. Το 12 με παράταση και επίταση του φωνήματος της δεύτερης συλλαβής του. Το 13 έντονα και με μικρό λύγισμα και τράβηγμα του φωνήματος ε της πρώτης λέξης, για να δηλωθεί η προς τα μπρος κίνηση, μικρή παύση ακολούθως, υπέρταση του φωνήματος της λέξης μαρς και με χαρακτηριστική εκφορά. Τα αριθμητικά 1) Σύνταξις εις παράταξιν επί τριών ζυγών. 2) Αααααααανάπαυσίιις! 3) Πρόοοοοοοοοσοχή! 4) Ζυγείτε κατ’ αγκώνα επί δέεεεξιά... 5) Ααααατενώς!... 6) Δι’ εκτάσεως των χειρών αραιώσατε προς τ’ αριστερά, τροχαάδήην! Μααααααρς! 7) Κάαμψις του κορμού αριστερά, έεεενα. 8) Ανέγερσις, ανάτασις, δύυοοο! 9) Άρσις του αριστερού κεκαμμένου, σύμπτυξις, εναλλαγή δι’ άναπηδήσεως εις τέσσαρες χρόνους άρξασθεεε: ένα- δύο- τρία- τέσσαρα, ένα- δύο- τρία- τέσσαρα, ένα- δύο- τρίατέσσαρα, ένα- δύο- τρία- αλτ! 10) Ααποκατάστασίιις, χοπ! 11) Πυκνώσατε προς τα δεξιά, τροχάδήηην! Μααααααρς! 12) Μετάαααααβολήη! 13) Βαδίζετε εμπρόοοοος… μαααρς: Ένα- δύο, εν- δυό, εν- δυό, έενα, ένα, ένα- δύο, εν- δυο, εν- δυο ένα, έενα… ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ
Σελίδα
15
ΘΕΡΣΙΤΗΣ
Ο ΑΡΧΑΙΟΤΕΡΟΣ «ΚΑΡΑΓΚΙΟΖΗΣ» ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ ΤΑΣΟΥ ΚΟΥΖΑΡΟΥ-ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΗ ΘΕΑΤΡΟΥ ΣΚΙΩΝ-ΦΙΛΟΛΟΓΟΥ
Θεμελιώδες ερώτημα για τους ερευνητές της προέλευσης του Ελληνικού Θεάτρου Σκιών απετέλεσε και αποτελεί η ταυτότητα του πρωταγωνιστού του Καραγκιόζη. Ήτο υπαρκτό πρόσωπο; Πότε και πού έζησε; Υπήρξε ένας ή μήπως έζησαν πολλοί που εμφάνισαν τον ίδιο διαστρεβλωμένο από κάθε άποψη και σε ακραίο βαθμό σωματότυπο και τη συνακόλουθη πνευματική ευφυΐα και στον υπερθετικό βαθμό πανουργία; Αντικειμενική και αδιαμφισβήτητη βάση έρευνας αποτελεί η σκιά και το ήθος του ήρωα του δικού μας μπερντέ, όπως μας κληροδοτήθηκε. Σε ποιο άραγε υπαρκτό πρόσωπο η σκιά και το ήθος του να αντιστοιχούν; Η 1. ΘΕΡΣΙΤΗΣ ΚΑΙ ΑΧΙΛΛΕΑΣ απάντηση όλως αιφνιδίως μας προσφέρεται στην Β’ Ραψωδία της ΙΛΙΑΔΑΣ ΤΟΥ ΟΜΗΡΟΥ και συγκεκριμένα στους στίχους 211-264, όπου μας παρουσιάζεται μία ολωσδιόλου «Καραγκιοζίστικη Σκηνή» με πρωταγωνιστή τον αρχαιότερο Καραγκιόζη του κόσμου, τον ΘΕΡΣΙΤΗ την πρώτη φιγούρα της μακράς εξελικτικής σειράς των αντιηρώων που φτάνει μέχρι τις μέρες μας και συμπυκνούται στον δικό μας Καραγκιόζη. (φώτο 1) Απολαύστε την σε μετάφραση των Ν. Καζαντζάκη και Ι. Θ. Κακριδή: “…Οι άλλοι (Ρηγάδες) εκαθίζαν και στη θέση του κρατιόταν ο καθένας, μόνο ο Θερσίτης ο ατσαλόστομος φωνοκοπούσε ακόμα, λόγια στον νου του που ’χεν άπρεπα πολλά και τα πετούσε δίχως ντροπή καμμιά, μαλώνοντας με τους Ρηγάδες πάντα, φτάνει ν’ απάντεχε πως θ’ άσκωνε μες τους Αργίτες γέλιο. Άντρας δεν έφτασε ασκημότερος κάτω απ’ της Τροίας το Κάστρο. Κουτσός απ’ το ’να πόδι, αλλοίθωρος, με χωνιασμένους ώμους, που απά στο στήθος του εκαλύβωναν. Και πιο ψηλά θωρούσες κεφάλι μυτερό, που απάνω του χνούδι πετούσε ανάργιο. Απ’ όλους πιο ο Οδυσσέας τον μάχουνταν και ο Μέγας Αχιλλέας, κι όλο μαζί τους ελογόφερνε. Μα τώρα τάχε βάλει με τον αντρόκαρδο Αγαμέμνονα σκληρίζοντας…».1 Ο Θερσίτης χαρακτηρίζει τον Αγαμέμνονα εγωιστή και άπληστο, λέει ότι είναι ανάξιος αρχηγός και προτρέπει τους Έλληνες να τον εγκαταλείψουν και να επιστρέψουν στην πατρίδα τους. Λοιδορεί ακόμη και ελέγχει τον Αχιλλέα και τον Οδυσσέα,2 ο οποίος εξεγείρεται: «…Θερσίτη εσύ γλωσσά, ατσαλόστομε, κι ας είσαι βροντολάλος σταμάτα! Να τα βάζεις μόνος σου μη θες με Βασιλιάδες τι πιο από σένα εγώ δεν γνώρισα κιοτή κανένα, απ’ όσους τους γιους του Ατρέα ακλουθήσαν και έφτασαν κάτω απ’ της Τροίας το Κάστρο… Αν όπως τώρα πάλε σε βρω να φαφλατίζεις, δεν θέλω η κεφαλή στους ώμους της να στέκει του Οδυσσέα, του δε πατέρα του Τηλέμαχου πια να με κράζουν θέλω, αν δε σε πιάσω και τα ρούχα σου μεμιάς εγώ σου βγάλω, το απανοσκούτι, το πουκάμισο και της ντροπής το ρούχο, κι αφού σε δείρω, από τη σύναξη κακοδαρμένο πίσω σε στείλω με κλαημούς στα γρήγορα καράβια να γυρίσεις…».1 (φώτο 2) 2.ΘΕΡΣΙΤΗΣ Τα πιο πάνω χαρακτηριστικά αλλά και τα στοιχεία της
Σελίδα
16
σκηνικής δράσης μόνο στον δικό μας τον Καραγκιόζη μπορούν ν’ αποδοθούν! Γιατί κι ο Καραγκιόζης μας, όχι μόνο δε γνωρίζει από ευπρέπεια και δεν μιλά με το «-σας και το -σεις» τηρώντας τους κοινωνικούς τύπους και τις ευγένειες αλλά δεν διστάζει να βρίσει και να δείρει το Χατζηαβάτη που διαλαλεί εργαζόμενος εν μέση οδώ, αλλά και να κοροϊδέψει, να χλευάσει και να εξαπατήσει από τον Θείο του τον Γιώργη μέχρι και τον ίδιο τον Βεζύρη. Και στον μεν Μπάρμπα-Γιώργο βάζει καπιστράνα και σαμάρι και τον πουλάει τριάντα πέντε δραχμές στους Μενιδιάτες για γαϊδούρι, τον δε Πασά τον αναγκάζει να παραδεχτεί ότι του χρωστάει είκοσι χιλιάδες λίρες που δάνεισε στον πεθαμένο πατέρα του! Μιλάει κι ο Καραγκιόζης άτσαλα «…Εν τίνι δικαιώματι και καταποντικής αμασίας ενθάδε παρελθούσης της νυξ ήλθες εδώ πέρα (λέει στον Βεληγκέκα) και βρίζεις τον Μπάρμπα μου τον Βόιδι;» και φυσικά δεν υπάρχει παράσταση που να μην μαλώνει διαρκώς με Βεζυράδες, Πασάδες, Μπέηδες, αστούς… αποσκοπώντας να τους γελοιοποιήσει ευτελίζοντας κάθε αξίωμα και κοινωνική θέση και προκαλώντας φυσικά, το γέλιο στους Αργίτες, δηλαδή στον απλό και καταπιεζόμενο λαό, στους θεατές του! Και ποια είναι η κατάληξη; Μα φυσικά ο άγριος ξυλοδαρμός του Καραγκιόζη, όχι φυσικά από τον Οδυσσέα που δέρνει τον Θερσίτη, αλλά από τον δικό του τύραννο, τον Βεληγκέκα. Κατά διαβολική σύμπτωση ακόμα και στα ρούχα μοιάζουν ο από αιώνων Θερσίτης και ο δικός μας Καραγκιόζης. Τι φορούν; Το απανοσκούτι, δηλαδή το γιλέκο, το πουκάμισο και της ντροπής το ρούχο, δηλαδή το βρακί. Περιβόητη υπήρξε και η δειλία του Θερσίτη. Κατά μια παράδοση που αναφέρεται στην Ιλιάδα, ο Θερσίτης πήρε μέρος στο κυνήγι του Καλυδώνιου Κάπρου, αλλά όταν αντίκρισε το θηρίο «εγκατέλειψε την θήραν, την σωτηρίαν θηρόμενος». Και ο δικός μας ο Καραγκιόζης δεν πάει πίσω! Χαρακτηριστικό το παράδειγμα από τον «Καπετάν Απέθαντο» του Καραγκιοζοπαίκτου Ιωάννη Μουστάκα: «ΑΠΕΘΑΝΤΟΣ: Και συ Καραγκιόζη μείνε μαζί μας να πολεμήσεις σαν καλός πατριώτης που είσαι. ΚΑΡΑΓΚΙΟΖΗΣ: Α μπα. Λάθος κάνεις Καπετάνιε. Κάποιον άλλο να βρεις. Δεν έχω σκοπό να με καθαρίσουν οι Τούρκοι σαν κοκορόπουλο...». Και άλλοτε εμπρός στους ποικιλώνυμους κινδύνους κρύβεται κάτω από την σκάφη, σκαρφαλώνει στα δένδρα, κάνει τον τρελό, σκοτώνει… σκοτωμένους!!! Και το τέλος της ζωής του Θερσίτη ταιριάζει με τον βίαιο θάνατο που θρυλείται ότι υπέστη ο Καραγκιόζης. Και του μεν Καραγκιόζη έκοψαν το κεφάλι γιατί καθυστερούσαν με τα αστεία του την οικοδόμηση του περιβόητου Σαραγιού του Πασά ή του Σουλτάνου, ενώ ο Θερσίτης, όπως αναφέρουν τα Κύκλια Έπη σκοτώθηκε κι αυτός από ένα Βασιλιά τον Αχιλλέα, όταν τον ειρωνεύτηκε περιγελώντας τον, όταν σκότωσε την Βασίλισσα των Αμαζόνων Πενθεσίλεια και την τραγική αυτή ώρα ο Θερσίτης αισθάνθηκε την ανάγκη να περιγελάσει τον Αχιλλέα, μπήζοντας μάλιστα και το κοντάρι του μέσα στο μάτι της Πενθεσίλειας. Τότε ο ήρωας έξαλλος από θυμό, σκότωσε τον Θερσίτη με γροθιές. Και άλλοι βέβαια, ασχημάντρες γνώρισαν σκληρό θάνατο, ο Σωκράτης ήπιε το κώνειο, ο Αίσωπος γκρεμίστηκε απ’ τους κατοίκους των Δελφών, με κοινή αιτία την άσκηση κριτικής είτε στους πολλούς είτε στους ισχυρούς. Περνώντας στην αντιπαραβολή των σωματικών χαρακτηριστικών Θερσίτη και Καραγκιόζη, τα πράγματα πλέον γίνονται κραυγαλέα. Κουτσός απ’ το ’να πόδι ο Θερσίτηςπαράταιρα και τα πόδια του Καραγκιόζη, που δεν ταιριάζουν μόνο στην εμφάνιση αλλά και στο μέγεθος επίσης και στο μήκος, άρα κι αυτός κουτσαίνει! Και είναι παράταιρα, γιατί όπως ομολογεί ο ίδιος στον Πασά που τον ανακρίνει: «Το να είν’ του φούρναρη και τ’ άλλο του μπακάλη», και ο νοών νοείτω. Αλλήθωρος ο Θερσίτηςαλλά και το μοναδικό μάτι του Καραγκιόζη ζωγραφίζεται σαν 3.ΘΕΡΣΙΤΗΣ ΚΟΥΖΑΡΟΥ ένα μεγάλο άλφα κεφαλαίο ανεστραμμένο, έτσι που να κοιτάζει
Σελίδα
17
όλες τις φιγούρες. Με χωνιασμένους ώμους ο Θερσίτηςτρικάμπουρος, κατά τον Σιορ-Διονύσιο, ο Καραγκιόζης. Και αυτή η τριπλή κύφωσή του, που κορυφούται προς τα δεξιά, δικαιολογεί το ένα χέρι, το δεξί, κοντό, ενώ το άλλο, το αριστερό, μακρύτερο να σέρνεται καθώς γέρνει απότομα ο κορμός, όχι μόνο μπροστά αλλά και προς τ’ αριστερά, υψούμενος από δεξιά. Για τούτο είναι εξαιρετικά επιτυχημένη η προσωνυμία που προσέδωσε ο Ζαρίκος στον Καραγκιόζη ο «καμπουρομακρυχέρης». Όσο για το κεφάλι του Καραγκιόζη όπως ομολογεί ο ίδιος είναι σαν «πεπόνι αργίτικο», άρα μυτερό, όπως και του Θερσίτη, και καραφλό με λίγα μαλλιά γύρω από το ινιακό, ενώ επάνω υπάρχει 4. ΔΕΠΑΣ αραιό χνούδι. (φώτο 3 Σελ. 17) (ΠΟΤΗΡΙ ΤΟΥ ΝΕΣΤΟΡΑ) Οι τόσες πολλές ομοιότητες και συμπτώσεις που εκθέσαμε μας επιτρέπουν να υποθέτουμε βάσιμα πως αν υπήρξε ένας άνθρωπος επί γης που μοιάζει με τη σκιά του Καραγκιόζη μας, αυτός υπήρξε ο Θερσίτης. Ο Όμηρος στον οποίο οφείλουμε την καταγραφή, γνώριζε και κατέγραψε τους πολιτισμούς που ανέσυρε εκ της λήθης η αρχαιολογική σκαπάνη από το 1870 που ανακαλύπτεται η Τροία το 1876 που έρχονται στο φως οι Μυκήνες και φυσικά το 1900 με την ανακάλυψη της Κνωσού. Αναφερόμαστε στον Τρωικό και στον Κρητομυκηναϊκό Πολιτισμό με ασύλληπτα ευρήματα ανακαλυπτόμενα μέχρι και σήμερα. Και τα γνώριζε ο Όμηρος από πρώτο χέρι ως Βασιλόπαις, αφού «…Μέχρι και γιο του Τηλεμάχου (γιου του Οδυσσέα) και της Πολυκάστης, κόρης του Νέστορα έκαμαν τον Όμηρο μερικοί ανώνυμοι αρχαίοι βιογράφοι (Λεξ. Σούδας στη λ. Όμηρος)…».3 Έτσι μπορούσε να περιγράψει μοναδικά βαρύτιμα οικογενειακά κειμήλια των παππούδων του, όπως το Δέπας το Αμφικύπελλον του παππού του Νέστορα, (φώτο 4) ή το κράνος το κατασκευασμένο από δόντια αγριόχοιρου του προ-προπάππου του, του Αυτόλυκου απ’ τη μεριά του Οδυσσέα. (φώτο 5) Κι όπως μας περιέγραψε τα μοναδικά αυτά αντικείμενα, έτσι μας απέδωσε με απόλυτη ακρίβεια, ως ο τελευταίος της μακράς σειράς των επικών ποιητών, και τους πρωταγωνιστές της Τρωικής Εκστρατείας κι ανάμεσά τους έναν αντιήρωα, τον 5. ΠΕΡΙΚΕΦΑΛΑΙΑ ΑΠΟ ΔΟΝΤΙΑ πιο παράταιρο, τον Θερσίτη, δηλαδή ΑΓΡΙΟΧΟΙΡΟΥ– ΜΥΚΗΝΑΪΚΗ ΠΑΝΟΠΛΙΑ τον ευέξαπτο, τον οργίλο!4 Ο οποίος τόσο πολύ μοιάζει σε όλα του με τον Καραγκιόζη μας. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 1. ΟΜΗΡΟΥ ΙΛΙΑΔΑ Β’ Γυμνασίου έκδοση Γ’ 1984, μετάφραση Ν. Καζαντζάκη Ι.Θ. Κακριδή 2. Εγκυκλοπαίδεια ΔΟΜΗ τόμος 6ος, σελ. 445 3. Αγαπητός Γ. Τσοπανάκης Εισαγωγή στον Όμηρο, σελ. 57 σημ.1. Θεσσαλονίκη 1977 4. Λεξικό της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας Ιωάννου Σταματάκου, σελ. 448
Σελίδα
18
Ειρήνη
Από τον Αριστοφάνη στον Μπερντέ του Καραγκιόζη Κείμενο:
Στράτος Πασχαλίδης
Έτος συγγραφής: 07/2016 Σχεδιασμός φιγούρων: Νικόλαος Τζιβελέκης Κατασκευή φιγούρων: Στράτος Πασχαλίδης
Μέρος Β΄ Αλλαγή σκηνικού: Από δεξιά, μια μεγάλη σπηλιά με μια μεγάλη πέτρα να την έχει κλειστή και από αριστερά, κίονες Ο ΚΑΡΑΓΚΙΟΖΗΣ και ο ΤΡΥΓΑΙΟΣ προσγειώνονται στο κέντρο της σκηνής, κάνοντας ανώμαλη προσγείωση! ΚΑΡΑΓΚΙΟΖΗΣ: Αμάν, ρε αποντικό! Kαι σου είπα, κάνε δεξιά στο βράχο! Θα είχαμε φτάσει νωρίτερα! ΤΡΥΓΑΙΟΣ: Βρε, δεν σε μπορώ άλλο! Όλο γκρινιάζεις! ΚΑΡΑΓΚΙΟΖΗΣ: Μα είναι δυνατόν να μην γκρινιάζω; Αφού με έχεις ταράξει στην πείνα! Άμα ήξερα ότι σε αυτήν την αποστολή θα ήμουν νηστικός, δεν θα ερχόμουν! ΤΡΥΓΑΙΟΣ: Βρε, για το φαΐ ήρθες ή για να βοηθήσεις, ώστε να αλλάξει η
κατάσταση; ΚΑΡΑΓΚΙΟΖΗΣ: Α, μην με βάζεις να διαλέξω, άλλο το ένα, άλλο το άλλο (Εμφανίζεται, πίσω από τον Τρυγαίο, ο Ερμής, τα φώτα αναβοσβήνουν, ο Καραγκιόζης μαρμαρώνει) ΤΡΥΓΑΙΟΣ: Βρε, (Τον σκουντάει) βρε (Τον ξανασκουντάει) Καραγκιόζη (Του φωνάζει)… ΚΑΡΑΓΚΙΟΖΗΣ: (Ξεροκαταπίνει και μιλάει σιγά-σιγά) Αποντικό... οι... οι... οι άνθρωποι... ΤΡΥΓΑΙΟΣ: Τι οι άνθρωποι; ΚΑΡΑΓΚΙΟΖΗΣ: Πετάνε; (Με απορία/φόβο) ΤΡΥΓΑΙΟΣ: Τι λες μπρε; Τι σε έπιασε ξαφνικά; Και γιατί κοιτάς πίσω μου; Φάντασμα βλέπεις; (Γυρνάει και βλέπει τον Ερμή) Μα τα γένια του Δία! Εσύ δεν είσαι ο Ερμής; ΕΡΜΗΣ: Εγώ είμαι, θνητέ! ΤΡΥΓΑΙΟΣ: Ερμή, είμαι ο Τρυγαίος, ένας ταπεινός αμπελουργός και από εδώ να σου συστήσω τον ακόλουθό μου, τον Καραγκιόζη! ΚΑΡΑΓΚΙΟΖΗΣ: (Φωνάζει) Ψέματα λέει! ΤΡΥΓΑΙΟΣ: Βρε, μην φωνάζεις μπροστά στο Θεό Ερμή! ΚΑΡΑΓΚΙΟΖΗΣ: Δεν είμαι ακόλουθός σου... Πότε θα φάμε, είπαμε; ΤΡΥΓΑΙΟΣ: Βρε, μην μιλάς! Εδώ βρήκαμε το Θεό Ερμή! Η αποστολή μας άρχισε να αποδίδει καρπούς! ΚΑΡΑΓΚΙΟΖΗΣ: Πούντοι, μωρέ, να τους φάω! ΕΡΜΗΣ: Τρυγαίε, εξήγησέ μου γιατί βρίσκεσαι εδώ και πώς κατάφερες να φτάσεις! Ανθρώπινο πόδι δεν πάτησε ποτέ στην κατοικία των Θεών! ΚΑΡΑΓΚΙΟΖΗΣ: Κυρ-Ερμή μου, εγώ θα στα πω, γιατί τούτος εδώ είναι ανεμοδούρας! Ξεκινήσαμε και
Σελίδα
19
ήρθαμε από την Αθηνά, πάνω στον Πελοπίδα! ΕΡΜΗΣ: Και ποιος είναι ο Πελοπίδας; ΚΑΡΑΓΚΙΟΖΗΣ: Είναι ένα σκαθάρι, που το εκπαίδευσε και μεγάλωσε για αυτό το σκοπό ο κύριος από εδώ! ΕΡΜΗΣ: Και ο λόγος της επίσκεψής σας; ΤΡΥΓΑΙΟΣ: Βαρεθήκαμε τον πόλεμο! Τόσα χρονιά, συνέχεια, δεν κάνουμε τίποτα άλλο! Όσες ικεσίες κάναμε προς εσάς, καμία δεν ακούστηκε! Έτσι, λοιπόν, αποφάσισα και πήρα τον Καραγκιόζη και ήρθαμε να ζητήσουμε ακρόαση από τον ίδιο τον Δία! ΕΡΜΗΣ: Δυστυχώς, φίλοι μου, ήρθατε ως εδώ τσάμπα! ΚΑΡΑΓΚΙΟΖΗΣ: Α, μην μου λες τέτοια τώρα, κυρ-Ερμή μου! Ξέρεις τι πείνα έχω τραβήξει; ΤΡΥΓΑΙΟΣ: Πάψε, Καραγκιόζη! (Τον μαλώνει) Ερμή, τι θες να πεις; ΕΡΜΗΣ: Θέλω να πω ότι κανείς δεν μένει πλέον εδώ! Όλοι οι Θεοί έχουν μετακομίσει στον ψηλότερο αιθέρα, γιατί βαρέθηκαν να σας βλέπουν και να σας ακούνε! Ο μόνος που, πλέον, κατοικεί εδώ και κάνει κουμάντο τα πάντα είναι ο Θεός Πόλεμος! ΤΡΥΓΑΙΟΣ: Συμφορά μου! Κακό που πάθαμε! Για αυτό, όλα πάνε στραβά! Μα, καλά, η Ειρήνη που είναι; Εσύ γιατί έμεινες πίσω; Δεν πιστεύω να βοηθάς τον Πόλεμο; ΕΡΜΗΣ: Μην βιάζεσαι να με κρίνεις, φιλέ μου! Εγώ έμεινα πίσω να συμμαζέψω λίγο και έπειτα να πάω να βρω τους υπόλοιπους Θεούς! Συνεπώς, δεν βοηθάω τον Πόλεμο! Και όσο για την Ειρήνη... Βλέπετε εκείνη τη σπηλιά; ΚΑΡΑΓΚΙΟΖΗΣ: Πω! Πω! Μια σπηλιά! Ρε αποντικό, αυτή είναι κλειστή και έχει ένα βράχο μπροστά της! ΕΡΜΗΣ: Εκεί, μέσα, κρατάει ο Πόλεμος φυλακισμένη την Ειρήνη! Και μαζί της, είναι η Θεωρία και η Οπώρα! ΚΑΡΑΓΚΙΟΖΗΣ: Ποιες είναι αυτές πάλι; ΕΡΜΗΣ: Η Θεωρία είναι η Θεά του πανηγυριού και των επίσημων αποστολών σε γιορτές! ΤΡΥΓΑΙΟΣ: Και η Οπώρα είναι η Θεά της καρποφορίας! Και μάλιστα, είναι πανέμορφη έχω ακούσει! ΚΑΡΑΓΚΙΟΖΗΣ: Άσε τα σορόπια να δούμε εδώ τι θα κάνουμε, που ήρθαμε τσάμπα! Από μακριά ακούγονται σπασίματα και ο Πόλεμος να φωνάζει τον Τάραχο φανερά νευριασμένος! ΕΡΜΗΣ: Κρυφτείτε γρήγορα! Έρχεται ο Πόλεμος! (Ο Ερμής εξαφανίζεται. Ο Τρυγαίος και ο Καραγκιόζης κρύβονται πίσω από ένα βράχο, κοντά στη σπηλιά) ΠΟΛΕΜΟΣ: (Βγαίνει, κρατώντας ένα τεράστιο γουδί στο χέρι του και με το μακρύ του χέρι αρπάζει από τον ουρανό τις πόλεις και τις ρίχνει μέσα) Τάραχεεεεε! (Φωνάζει) Πού στον Άδη είσαι; Τάραχεεεεε! ΤΑΡΑΧΟΣ: (Μπαίνει σκυφτός) Εδώ είμαι, κακιότατε! ΠΟΛΕΜΟΣ: Τόση ώρα που σε φώναζα, πού ήσουν; ΤΑΡΑΧΟΣ: Έψαχνα να βρω αυτό, που μου ζητήσατε! Εις μάτην, όμως! ΠΟΛΕΜΟΣ: (Κοκαλώνει και τον κοιτάζει, πλησιάζοντάς τον απειλητικά) Τι θες να πεις, βρε άχρηστο πλάσμα, που ανάθεμα την ώρα και τη στιγμή που σε πήρα κοντά μου! (Τον πιάνει με το μακρύ του χέρι από το λαιμό και τον σηκώνει στον αέρα) Ακόμα δεν βρήκες γουδοχέρι; ΤΑΡΑΧΟΣ: (Πνίγεται) Όλα τα γουδοχέρια τα έχετε χαλάσει, τα χρόνια που λιώνετε τις πόλεις... Δεν έχει
Σελίδα
20
μείνει κανένα! (Ο Πόλεμος τον πετάει κάτω) ΠΟΛΕΜΟΣ: Άχρηστε! Βλάκα! Όλα μόνος πρέπει να τα κάνω! Θα φτιάξω, μόνος μου, γουδοχέρι και θύμισέ μου να ρίξω και εσένα μέσα να σε λιώσω! ΤΑΡΑΧΟΣ: (Προσκυνάει) Μάλιστα, αφέντη μου! (Φεύγουν και οι δυο) ΚΑΡΑΓΚΙΟΖΗΣ: (Φοβισμένος) Πω! Πω! Μανούλα μου! Τι αρκούδας είναι αυτός, ρε αποντικό! ΤΡΥΓΑΙΟΣ: Δεν τον λένε άδικα Πόλεμο, Καραγκιόζη! ΚΑΡΑΓΚΙΟΖΗΣ: Και τώρα τι πάνε να κάνουν; ΕΡΜΗΣ: (Εμφανίζεται) Πάνε να φτιάξουν ένα γουδοχέρι, ώστε να μπορέσει ο Πόλεμος να συνεχίσει να λιώνει τις πόλεις μέσα στο γουδί του! ΚΑΡΑΓΚΙΟΖΗΣ: Δεν ξέρω τι λέτε εσείς, αλλά πρέπει γρήγορα να τον σταματήσουμε! Κάτι να κάνουμε, βρε αδερφέ! ΕΡΜΗΣ: Μία λύση υπάρχει... ΤΡΥΓΑΙΟΣ: Να ελευθερωθεί η Ειρήνη! ΕΡΜΗΣ: Αδύνατον! Το βράχο, που φράζει τη σπηλιά, μόνον ο Πόλεμος μπορεί να τον μετακινήσει! Ακόμα και οι Θεοί του Ολύμπου αδυνατούν να τον τραβήξουν! ΚΑΡΑΓΚΙΟΖΗΣ: Ρε τι βλακείες, μου λες! Εδώ πρέπει να βάλουμε τα δυνατά μας! Εδώ θέλει θάρρος, καρδιά και πλάτη φαρδιά! ΤΡΥΓΑΙΟΣ: Μα, Καραγκιόζη τι λες! Εδώ είμαστε μονάχα τρεις! Πώς θα μετακινήσουμε το βράχο; ΚΑΡΑΓΚΙΟΖΗΣ: Ααα! Για άκου να σου πω, αποντικό! Εμένα με λένε Καραγκιόζη και εδώ, μαζί μου, έχω τους φίλους μου, τα παιδιά, που παρακολουθούν την ιστορία μας… Ε, τι στο καλό, δεν θα μας βοηθήσουν; Δεν θα μας δώσουν δύναμη; ΕΡΜΗΣ: Με ποιον τρόπο, Καραγκιόζη, τα παιδιά θα μας βοηθήσουν; ΚΑΡΑΓΚΙΟΖΗΣ: Πρώτα από όλα, θα χρειαστούμε σκοινί, για να δέσουμε το βράχο! Έχουμε; ΤΡΥΓΑΙΟΣ: Έχω φέρει μαζί μου, Καραγκιόζη! ΕΡΜΗΣ: Και αφού δέσουμε το βράχο, τι θα κάνουμε έπειτα; ΚΑΡΑΓΚΙΟΖΗΣ: Ελάτε να δέσουμε το βράχο και θα δείτε! Μην χάνουμε, όμως, χρόνο, γιατί όσο εμείς καθυστερούμε, ο Πόλεμος μέσα ετοιμάζει το γουδοχέρι! Και αν το τελειώσει, πάμε χαμένοι! Ελάτε να δέσουμε το βράχο! Εσύ, Ερμή, που πετάς, πιάσε τη μια άκρη και κύκλωσε το βράχο! (Δένουν το βράχο) Εσύ, αποντικό, κάνε, εδώ, έναν κόμπο σφιχτό! ΤΡΥΓΑΙΟΣ: (Καθώς δένει) Βρε, δεν θα κρατήσει! ΚΑΡΑΓΚΙΟΖΗΣ: Παιδιά, θέλω τώρα τη βοήθειά σας! Μόνο εσείς μπορείτε να μας βοηθήσετε να ελευθερώσουμε την Ειρήνη! Με τη φωνή σας και το κουράγιο, που θα μας δώσετε! Ακούστε, λοιπόν, τι θα κάνουμε! Μόλις πιάσουμε το σκοινί και αρχίσουμε να τραβάμε, θα σας δείξω το πώς εσείς θα μας δίνετε το ρυθμό... Εντάξει; Όοοοοχι, μωρέ, τόσο δυνατά! Θα μας ακούσει ο Πόλεμος και θα μας κυνηγήσει! Πιο σιγά, αλλά με πάθος! Ναι! Ναι! Έτσι, είναι καλά! Μπράβο, καλά μου παιδιά! ΕΡΜΗΣ: Εγώ θα πιάσω την άκρη του σκοινιού! Εσύ, Τρυγαίε, στη μέση και ο Καραγκιόζης κοντά στο βράχο, για να ελέγχει τον κόμπο, μην ανοίξει! (Πιάνουν το σκοινί) Καραγκιόζη, είμαστε έτοιμοι! ΚΑΡΑΓΚΙΟΖΗΣ: Όλοι μαζί, παιδιά! Εόοοοοοοοοπ! Εόοοοοοπ! Έτσι, μπράβο! ΤΡΥΓΑΙΟΣ: Πω! Πω! Καραγκιόζη, δεν τραβιέται! ΚΑΡΑΓΚΙΟΖΗΣ: Εόοοοοοοοπ! Εόοοοοοπ! Εόοοοοοπ! ΕΡΜΗΣ: Δεν γίνεται τίποτα, φίλοι μου... Δυστυχώς, αποτύχαμε! ΚΑΡΑΓΚΙΟΖΗΣ: Ξαναπιάστε το σκοινί... ΤΡΥΓΑΙΟΣ: Καραγκιόζη, σταμάτα! Παράτησέ τα! Αποτύχαμε, δυστυχώς! ΚΑΡΑΓΚΙΟΖΗΣ: (Πιάνει, μόνος του, το σκοινί) ΤΡΥΓΑΙΟΣ: Τι κάνεις εκεί; Δεν μπορείς!
Σελίδα
21
ΚΑΡΑΓΚΙΟΖΗΣ: Εγώ, καλά μου παιδάκια, θα τραβάω το σκοινί και όλοι μαζί και οι μανούλες και οι μπαμπάδες θα φωνάζετε την Ειρήνη, να μας ακούσει να σπρώξει και αυτή από μέσα! Όλοι μαζί, λοιπόν! ΕΙΡΗΝΗ! ΕΙΡΗΝΗ! ΕΙΡΗΝΗ! (Ο βράχος μετακινείται και δημιουργείται άνοιγμα. Τα φώτα αναβοσβήνουν, περιστέρια λευκά βγαίνουν έξω από τη σπηλιά και βγαίνουν με τη σειρά η Ειρήνη, η Οπώρα και η Θεωρία, ενώ ορχηστρική μουσική συνοδεύει την είσοδό τους) ΕΡΜΗΣ: Μπράβο, Καραγκιόζη! ΤΡΥΓΑΙΟΣ: Έχασα την ελπίδα μου και εσύ μου έδειξες το λάθος μου! Μπράβο, Καραγκιόζη! ΚΑΡΑΓΚΙΟΖΗΣ: Το μπράβο το αξίζει το κοινό μας, γιατί χωρίς αυτό τίποτα δεν θα καταφέρναμε! Όμως, τώρα, πρέπει να υποδεχτούμε τις κύριες που ελευθερώσαμε! ΕΙΡΗΝΗ: Σας ευχαριστώ όλους σας, που μας ελευθερώσατε! Ο πόλεμος έκανε πολύ μεγάλο κακό. Όμως, από εδώ και στο εξής, δεν θα ξαναπλώσει το χέρι του πάνω στον κόσμο! Αυτή είναι η υπόσχεσή μου! ΤΡΥΓΑΙΟΣ: Σε ευχαριστούμε, Ειρήνη! ΕΡΜΗΣ: Έχω την εντύπωση, Τρυγαίε, όμως, πως σου οφείλεται μια ανταμοιβή! ΤΡΥΓΑΙΟΣ: Τι λες, βρε Ερμή, τώρα; Εγώ ό,τι έκανα, μαζί με τον Καραγκιόζη φυσικά, το έκανα για το καλό του κόσμου! ΕΡΜΗΣ: Είσαι ανύπαντρος, αν δε κάνω λάθος! ΤΡΥΓΑΙΟΣ: Ναι, είμαι, αλλά… ΕΡΜΗΣ: Οπώρα, από εδώ και στο εξής, κύρης σου θα είναι ο Τρυγαίος, με τις ευλογίες του πατέρα Δία και όλων των Θεών του Ολύμπου! ΟΠΩΡΑ: Σε ευχαριστώ, Ερμή! ΤΡΥΓΑΙΟΣ: Αααααχ! Θα τρελαθώ! Ούτε στα πιο τρέλα μου όνειρα, δεν πίστευα ότι θα πάρω για συντρόφισσά μου την Οπώρα! Σε ευχαριστούμε, Ερμή! ΚΑΡΑΓΚΙΟΖΗΣ: Και ο καημένος ο Καραγκιοζάκος, που έκανε όλη τη δουλειά; Και νηστικός έμεινε και ανταμοιβή δεν πήρε! Δεν πειράζει! Καλή καρδιά! ΤΡΥΓΑΙΟΣ: Εσύ θα έρθεις, μαζί μου, στο σπίτι. Θα δουλεύουμε, μαζί, στα αμπέλια και θα μοιραζόμαστε το θέρος. Θες; ΚΑΡΑΓΚΙΟΖΗΣ: Αμέεεεε… Ψωμί θα τρώμε; ΤΡΥΓΑΙΟΣ: Όσο θες, βρε μούργο! ΕΡΜΗΣ: Όμως, νομίζω πως θα πρέπει να μπει και μια τάξη. Και ποια είναι καλύτερη από την Θεωρία, τη Θεά των επίσημων αποστολών; Καραγκιόζη, θα πάρεις τη Θεωρία και θα την πας στη Βουλή! Εκείνη ξέρει τι πρέπει να κάνει! ΚΑΡΑΓΚΙΟΖΗΣ: Ό,τι πεις, κυρ-Ερμή μου! ΤΡΥΓΑΙΟΣ: Άντε! Πάμε όλοι, τώρα, να ανέβουμε στον Πελοπίδα να πάμε κάτω στην Αθήνα! Σαράντα μέρες θα τρώμε και θα πίνουμε, γιορτάζοντας την ειρήνη! ΚΑΡΑΓΚΙΟΖΗΣ: Ναι, ναι, πηγαίνετε και έρχομαι! ΕΡΜΗΣ: Και εγώ πάω στους Θεούς να τους πω να γυρίσουν πίσω στον Όλυμπο! Αντίο, φίλοι μου! (Εξαφανίζεται) ΚΑΡΑΓΚΙΟΖΗΣ: (Η Οπώρα, η Ειρήνη, η Θεωρία και ο Τρυγαίος φεύγουν πίσω από τη σπηλιά και μένει ο Καραγκιόζης στη σκηνή μονός του) Α, ρε παιδιά! Ειρήνη... Μια απλή λέξη, που όμως είναι πολύ σημαντική για εμάς τους ανθρώπους! Για αυτό, πρέπει να αφήσουμε στην άκρη τα συμφέροντα, τα μίση, τις ζήλιες... και να μονοιάσουμε με όλους! Όλοι άνθρωποι είμαστε! Ας μην κοιτάμε να βγάλουμε ο ένας το μάτι του αλλού! Ειρήνη στην ψυχή μας, στην οικογένειά μας, στον κοινωνικό μας περίγυρο, στην πόλη μας, στον πλανήτη μας! Ειρήνη, παιδιά! Βάρα, ρε μαέστρο, ένα χορό να γιορτάσουμε τη σημερινή ημέρα! Εδώ, φίλοι μου καλοί, τελείωσε η παράστασή μας! Σας ευχαριστούμε που μας παρακολουθήσατε! Γεια σας! Γεια σας! (Μουσική)
Τέλος Σελίδα
22
Α ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΟ Ι Δ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ Ι Ξ ΤΟ Ο « Ο Κ Α Ρ Α Γ Κ Ι Ο Ζ Η Σ Μ Α Σ » Α Τ Σ ΟΝ 1 0 0 τ ε ύ χ η π ρ ι ν : ΧΡ Τεύχος 20, Φεβρουάριος 2009, εξώφυλλο «Τρίτη 3 Μάρτη. Επιτροπή κρίσεως καραγκιοζοπαίχτη και... γλεντάκι. Αιτήσεις με επιστολή προς το Δ. Σ. του Σωματείου και με e-mail μέχρι τις 20 Φεβρουαρίου. Απαραίτητη προϋπόθεση οι ενδιαφερόμενοι να είναι μέλη του Σωματείου και να έχουν πληρώσει τις συνδρομές τους μέχρι και τον Φλεβάρη 2009. Με απόφαση Δ. Σ. (με βάση και το νέο καταστατικό) η Επιτροπή Κρίσεως Καραγκιοζοπαίχτη αποτελείται από 6 έγκριτους καραγκιοζοπαίχτες και ένα διακεκριμένο ηθοποιό. (…) Ήδη, έχουν δηλώσει ενδιαφέρον επτά μέλη μας. Μετά τις εξετάσεις, θα ακολουθήσει γλέντι τρικούβερτο ΡΕΦΕΝΕ με κοψίδια, κοκορέτσια, σπληνάντερα και άλλα νηστίσιμα και φυσικά κρασί. Θα τραγουδήσουμε συνοδεία λαϊκής ορχήστρας, με παραδοσιακά έντεχνα και ρεμπέτικα τραγούδια, θα χορέψουμε, θα ακούσουμε φωνές καραγκιοζοπαιχτών, που δεν υπάρχουν πια, από το αρχείο του Θανάση Σπυρόπουλου, και φυσικά θα… παίξουμε Καραγκιόζη, κάνοντας πειράγματα μεταξύ μας».
http://www.karagkiozis.com/ FEBROYARIOS_09.pdf
Σελίδα
23
ΛΥ Σ Η τ ε ύ χ ο υ ς 1 1 9
Καραγκιοζο-σταυρόλεξο
ΔΩΡΙΣΤΕ ΜΙΑ ΦΙΓΟΥΡΑ σαν συλλεκτική στο αρχείο του Σωματείου.
Όσα μέλη ή φίλοι του Σωματείου, έχουν την ικανότητα να κατασκευάζουν φιγούρες, σκηνικά, ρεκλάμες ή έχουν στην κατοχή τους υλικό σχετικό με το Θέατρο Σκιών (συλλεκτικό ή καινούργιας κατασκευής), καλούνται να ενισχύσουν το Ιστορικό Αρχείο του Σωματείου, κάνοντας μια τέτοια δωρεά.
Συμβάλλετε στην οικονομική στήριξη του Σωματείου!
Κάνετε κατάθεση
στην Τράπεζα Eurobank, Αριθμός λογαριασμού:
IBAN: GR0802600620000170200632294
Σελίδα
24
ΚΑΘΕΤΑ
ΟΡΙΖΟΝΤΙΑ
Καραγκιοζο-σταυρόλεξο Tεύχους 120 “ Θ Ε ΑΤ Ρ Ο 1 0 ”
4. Μετέφρασε κείμενο του P. Risal περί Καραγκιόζη 7. Έγραψε για τον Καραγκιόζη ως πηγή ανάπλασης του νεοελληνικού δραματολογίου 8. Έργο του κοσμεί το εξώφυλλο του 10ου τεύχους του “Θεάτρου” 9. Έγραψε για τον Καραγκιόζη ως καθρέφτη της νεοελληνικής πραγματικότητας 10. Έγραψε για το λαϊκό θέατρο με ρίζες, που διατηρούνται ζωντανές 12. Έγραψε για μια πρώτη ματιά της σχέσης θεάτρου και Καραγκιόζη 15. Έγραψε για το μάθημα αλήθειας από το μόνο νεοελληνικό θέατρο 16. Έγραψε για τον Καραγκιόζη ως γέννημα των αρχαίων μυστηρίων 17. Αφήγηση Χαρίδημου: “... με τον Καραγκιόζη” 18. Έγραψε για το θέατρο του Καραγκιόζη και την υποκριτική τέχνη 19. Κείμενο της Αρετής Γιοβάνου: “Ο πατέρας μου ο...” 1. Έγραψε, ως καραγκιοζοπαίχτης, κείμενο λαϊκού λόγου 2. Έγραψε για τον Καραγκιόζη ως επιστροφή στις πηγές 3. Έγραψε για τον πατέρα της και την Σερήνα του Μεγαλέξανδρου 5. Έγραψε για τα διονυσιακά χαρτονόμουτρα 6. Έγραψε για τον Καραγκιόζη και τη νεοελληνική ζωγραφική 11. Διευθυντής και υπεύθυνος ύλης του “Θεάτρου” 13. Επίθετο, που προσδιορίζει το “Θέατρο” ως θεατρική επιθεώρηση 14. Έγραψε για τον Καραγκιόζη και την παιδεία του λαού
Σελίδα
25
Η «Σακούλα»
του Νταγιάκου Έσκαγα στα γέλια όταν έβλεπα στις Αμερικάνικες κυρίως κινηματογραφικές ταινίες να βγαίνουν οι πρωταγωνιστές από τα «μάρκετ» με μια άντε δύο χάρτινες σακούλες αγκαλιά με καμιά δεκαριά μικροπράγματα, την στιγμή που οι Έλληνες μεταφέραμε καμιά δεκαριά σακούλες θεόβαρες και γεμάτες. Στο «σωτήριον έτος 2018», με την κατάργηση της λεπτής πλαστικής σακούλας δήθεν για οικολογικούς λόγους, για την ακρίβεια με την επιβολή «περιβαλλοντικού τέλους» 3 λεπτά (που αργότερα θα πάει 7 λεπτά), ειλικρινά νευριάζω και αγανακτώ. Όχι γιατί στερούμαι «οικολογικής συνείδησης» (το έχω αποδείξει άλλωστε με τα έργα μου) αλλά με τις αστήριχτες και γελοίες δικαιολογίες που επικαλούνται για την επιβολή αυτή. Λένε, ας πούμε, τα διάφορα «πανεπιστημιακά ερευνητικά κέντρα», ότι τάχα το πλαστικό κάνει τετρακόσια χρόνια για να διασπαστεί στις χωματερές. Στην ουσία όμως μιλάνε για τις αυτοδιασπώμενες σακούλες των σούπερ μάρκετ που σε 2-3 χρόνια γίνονται σκόνη ακόμα και στα σημεία αποθήκευσης μέσα στο σπίτι. Συνεχίζουν λέγοντας ότι πάνε στην θάλασσα (!!!) μετά από ανεμοθύελλες και ενώ αυτοδιασπώνται (οι σακούλες) τις τρώνε τα ψάρια και μπαίνουν στην τροφική αλυσίδα. (!!!)... Λες και στην Ελλάδα έχουμε κυκλώνες! Δεν μιλάνε καθόλου για τις συσκευασίες των διάφορων προϊόντων που αγοράζουμε και βάζουμε μέσα στις λεπτές πλαστικές αυτοδιασπώμενες σακούλες που στην πλειοψηφία τους αποτελείται από πλαστικό, αλουμίνιο μέχρι και φελιζόλ. Οι πολίτες πάντως, τις αυτοδιασπώμενες σακούλες σχεδόν στο σύνολό τους τις επαναχρησιμοποιούν για να βάζουν τα σκουπίδια, τα οποία πια υποχρεώνονται να αγοράζουν και να τα βάζουν σε κανονικές χοντρές σακούλες σκουπιδιών του εμπορίου μη αυτοδιασπώμενες. Αυτά λοιπόν τα «ερευνητικά πανεπιστημιακά ερευνητικά κέντρα» που άλλα λαμβάνουν χρηματοδοτήσεις από τα κράτη και άλλα από χορηγούς (ποιος ξέρει με τι συμφέροντα), έχουν κάποιους επικεφαλής
καθηγητές και μια ομάδα φοιτητών που μπαίνουν στον κόπο (με το αζημίωτο) να ερευνήσουν π.χ. τις επιπτώσεις του πλαστικού στην φύση και το περιβάλλον. (Πολύ σωστά). Αλλά αντί να προτείνουν ένα υλικό λιγότερο επιβαρυντικό, (γιατί κάθε ανθρώπινη δράση κάπου επιβαρύνει το περιβάλλον) προτείνουν την ΑΠΑΓΟΡΕΥΣΗ! Στο Ηνωμένο Βασίλειο, μάλιστα, σκοπεύουν να επιβάλλουν «πράσινο χαράτσι» και στα χάρτινα ποτηράκια του καφέ, επειδή περιέχουν στην σύνθεσή τους πλαστικές ίνες που δύσκολα, λένε, μπαίνουν στην διαδικασία της ανακύκλωσης. Την ίδια στιγμή η Βρετανία έχει σε λειτουργία 19 πυρηνικούς σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, με τους γνωστούς πια κινδύνους που μπορεί να προκύψουν από ένα πυρηνικό ατύχημα (που γίνονται τέτοια) και τις ασύγκριτα καταστροφικές επιπτώσεις στο περιβάλλον σε σχέση με την αυτοδιασπώμενη σακούλα. Και βέβαια για να μη μιλήσουμε μόνο για το Ην. Βασίλειο, που στο κάτω-κάτω βγαίνει από την Ε.Ε.. Να πούμε ότι η Γαλλία που διαθέτει 58 πυρηνικούς σταθμούς, η Γερμανία 17, η Ουκρανία 15, η Ισπανία 8, η Σλοβακία 4, το Βέλγιο 7, η Βουλγαρία 2, η Τσεχία 6, η Φινλανδία 4, η Ουγγαρία 4, η Ολλανδία 2, η Σουηδία 10, Ελβετία 5, η Ρουμανία 2, ενώ η Σλοβενία 1 πυρηνικό σταθμό. Πολλά θα ήθελα να πω ακόμα, αλλά βαριέμαι, γιατί ξέρω ότι όλα όσα γίνονται είναι προαποφασισμένα. Ο λαός αντέδρασε με χιούμορ στην απαγόρευση, όπως ο φίλος και συνάδελφός μου Γιάννης Νταγιάκος, με το ευρηματικό σχέδιο και κείμενο στην παραπλεύρως «σακούλα». Ελπίζω και πιστεύω ότι παρά τα πρόστιμα που τάζουν, ο λαός θα αντιδράσει στην αστήριχτη απαγόρευση, μόλις σωστά ενημερωθεί και να μην πηγαίνει για ψώνια σαν παλιατζής με τις σακούλες του και τα μεταπολεμικά διχτάκια, (Όλα με την όπισθεν). Αααα… Να μην ξεχάσω να μνημονέψω και την υπουργάρα μας τον Τσακαλώτο, που σκέφτηκε να βάλει και ΦΠΑ 24% στο ψευδεπίγραφα ονομαζόμενο «περιβαλλοντικό τέλος» των 3 λεπτών και έτσι αυτό να γίνει 4 λεπτά. Φόρος επί φόρου το τσακαλάκι!!! Και είμαι σίγουρος ότι και αυτό το «τέλος» δεν πρόκειται να πάει εκεί που ο σκοπός του. Πάνος Καπετανίδης
Σελίδα
26
“Τ ο υ Μ π α ρ μ π ο ύ τ η τα καμώματα” Είμαι κεφάτος, γυρίζω απ’ τον Λαϊκόπουλο...
Ω, ρε Παναβία μου, του σάλεψε του πατέρα μου απ’ την πείνα!!!
Σελίδα
27
Ρε πατέρα, γυρνάς απ’ τη λαϊκή αγορά και τραγουδάς; Πώς γίνεται αυτό; Αφού είναι σίγουρο ότι δεν ψώνισες τίποτα, ως συνήθως!
Βρε γρουσούζικο, γιατί υποτιμάς τον πατέρα σου; Και βέβαια ψώνισα!
Πατέρα, άκουσα τι λέγατε με τον brother και να ξέρεις, εγώ σε πιστεύω ότι ψώνισες. Το γνωστό μας φρούτο, τα κρεμμύδια δηλαδή! Χε! Χε!
Σελίδα
28
Κι όμως, κακομαθημένα τεκνάρια, αυτή τη φορά δεν πήρα κρεμμύδια! Πού είναι η μάνα σας να της δώσω τα ψώνια;
Εδώ είμαι, κουβαλητή του σπιτιού μου, εδώ είμαι, τρυγόνι μου! Γιατί άργησες να γυρίσεις, βρε τεμπελχανά; Τι ψώνισες;
Ήρθα, καρακάξα μου! Όλο κοσμητικά επίθετα είσαι, βρε αγναίκα! Να, τι ψώνισα.
Σελίδα
29
Μα αυτές είναι άδειες σακούλες.
Ακριβώς! Τώρα που οι σακούλες δεν είναι πια τζάμπα και τις πληρώνουμε, θα τις πουλήσουμε στη μαύρη αγορά και θα φάμε με χρυσές μασέλες. Χα! Χα! Γεια σας, γεια σας!!!
Σελίδα
30