ΤΑ ΜΟΝΟΠΑΤΙΑ ΤΟΥ ΒΟΪΟΥ
"Τα µονοπάτια θέλουν να περπατηθούν…"
Περιπλάνηση στη γοητεία του παρελθόντος! Πολλοί είναι οι χαρακτηρισµοί που θα µπορούσαν να αντιπροσωπεύουν το Βόιο, ως το Βουνό των Μαστόρων της Πέτρας, το Βουνό των Πέτρινων Οικισµών και των Γεφυριών, ή το Βουνό των Καστανοχωρίων. Αναµφισβήτητα, το Βόιο θα µπορούσε επίσης να ονοµασθεί και ως το Βουνό των Μονοπατιών. Η διάταξη των πετρωµάτων του είναι από τα Ανατολικά προς τα Δυτικά, µε αποτέλεσµα η Δυτική πλευρά να αποτελείται από κοιλάδες και γκρεµούς, ενώ η Ανατολική από συνεχόµενα δάση και πιο ήπιες κλίσεις. Τα ιδιαίτερα αυτά γεωγραφικά χαρακτηριστικά της Ανατολικής πλευράς του βουνού, καθώς και το µεγάλο πλήθος των οικισµών της είχαν ως αποτέλεσµα την ανάπτυξη ενός µεγάλου δικτύου µονοπατιών που χρησίµευαν στην επικοινωνία κατά το παρελθόν. Στόχος πολλών από αυτών των διαδροµών ήταν ιδιαίτερα το Τσοτύλι, όπου διοργανώνονταν το ξακουστό παζάρι και για αυτό το λόγο από εδώ ξεκινούσαν και κατέληγαν πολλές στράτες προς όλες τις κατευθύνσεις, οι περίφηµες Παζαρόστρατες. Από τις στράτες αυτές, εκτός από τους ταξιδιώτες, διακινούνταν ζώα και εµπορεύµατα µε συνέπεια το πλάτος τους σε πολλά σηµεία να είναι µεγάλο και να διατηρείται ακόµη και σήµερα. Η σπουδαιότητά τους ήταν τόσο µεγάλη, ώστε οι κάτοικοι των γύρω χωριών υποχρεώνονταν να εγκαταλείπουν τα Σάββατα τις προσωπικές τους εργασίες µε σκοπό να αφιερώνονται στον καθαρισµό των µονοπατιών και στο χτίσιµο των πεζούλων και των καλντεριµιών τους όπου υπήρχαν ιδιαίτερες δυσκολίες στην προσπέλαση. Αρκετά από τα παλιά αυτά κτίσµατα σώζονται µέχρι σήµερα, παρουσιάζοντας µεγάλο αρχιτεκτονικό ενδιαφέρον. Πέρα από την ολοφάνερη πολιτιστική τους αξία, πολλά από τα µονοπάτια διέσχιζαν περιοχές υψηλού αισθητικού και οικολογικού ενδιαφέροντος, µε αποτέλεσµα τα εντυπωσιακότερα από αυτά να έχουν σήµερα σηµατοδοτηθεί και να είναι απολύτως επισκέψιµα.
Ειδικότερα, η περιοχή του Πενταλόφου είναι ίσως η µοναδική στην Ελλάδα όπου όλοι της οι οικισµοί συνδέονται παράλληλα και µε τα παλιά τους µονοπάτια, σχηµατίζοντας ένα δίκτυο πάνω από 110 χιλιόµετρα σηµατοδοτηµένων διαδροµών! Πολλές είναι ακόµα και οι παλιές στράτες που δεν έχουν σηµατοδοτηθεί, προσφέροντας έτσι ευκαιρίες για εξερεύνηση.
Πηγή:monopatia-pindos.gr
ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΟΣ ΧΑΡΤΗΣ - ΔΥΤΙΚΟ ΒΟΪΟ
Η περιοχη του Βοϊου ως προορισµος εναλλακτικων µορφων τουρισµου "Στο Βόϊο η οµορφιά δεν περιγράφεται, αποδεικνύεται..." Το Βόϊο είναι ένας τόπος ξεχωριστός. Βρίσκεται ανάµεσα στη Δυτική Μακεδονία και την Ήπειρο µε αποτέλεσµα τόσο το τοπίο όσο και ο πολιτισµός να περιλαµβάνουν πλούσια στοιχεία και των δύο περιοχών. Είναι η πόρτα της Πίνδου και η είσοδος για την απαρχή των ψηλών βουνών και των µεγάλων ποταµών. Εδώ βρίσκονται τα θεµέλια των συνεχόµενων οροσειρών και οι πηγές του Αλιάκµονα, του µεγαλύτερου ποταµού της Ελλάδας. Η περιοχή του Βοΐου αποτελεί το δυτικό τµήµα των Nοµών Κοζάνης και Καστοριάς. Είναι τόπος κυρίως ορεινός και οι περισσότεροι από τους κατοίκους ασχολούνται µε την πρωτογενή παραγωγή όπως τη γεωργία, την κτηνοτροφία και τη δασοκοµία. Ιστορικά, το Βόϊο αποτέλεσε τµήµα της αρχαίας Ορεστίδας. Κατά τη Βυζαντινή περίοδο συσχετίστηκε µε την εισβολή και εγκατάσταση νέων λαών στα Βαλκάνια, ενώ κατά την περίοδο της τουρκοκρατίας αποτέλεσε καταφύγιο των χριστιανικών πληθυσµών από διάφορα µέρη της Ελλάδας. Ο πληθυσµός του αυξήθηκε και δηµιουργήθηκαν πολλοί ορεινοί οικισµοί µε κύρια ασχολία την κτηνοτροφία.
Κατά τους Νεότερους χρόνους το Βόϊο σχετίστηκε µε τα Ορλωφικά γεγονότα, το έπος του ‘40, την εθνική αντίσταση και τον εµφύλιο. Έγινε γνωστό για τους µαστόρους του, που αριστουργήµατά τους σώζονται σε ολόκληρη την Ελλάδα, και για την χαρακτηριστική τοπική αρχιτεκτονική πέτρινων κτισµάτων, σπιτιών, γεφυριών και νερόµυλων. Μετά τον εµφύλιο, η αστικοποίηση, οι έντονες µεταναστευτικές κινήσεις που σηµειώθηκαν, η παρακµή της κτηνοτροφίας και η εισαγωγή νέων τεχνολογιών στην οικοδοµική, επέφεραν την παρακµή και την ερήµωση του τόπου. Όλα αυτά έχουν ως αποτέλεσµα το Βόϊο να παραµένει µνηµείο φυσικής και πολιτιστικής κληρονοµιάς µε τα δάση, τα ρέµατα, τους γεωλογικούς σχηµατισµούς, τη βιοποικιλότητά του, τα παλιά πέτρινα κτίσµατά του, και το πλήθος των αρχαιολογικών χώρων που πρόσφατα ήρθαν στο φως. Στον ορεινό όγκο του Βοΐου, υπάρχει πλήθος από αρχαίες και νεότερες διαδροµές ιστορικά καταγεγραµµένες. Από αυτές, άλλες διαµορφώθηκαν σε δρόµους, (αρβανιτόστρατα, βλαχόστρατα), άλλες σε πεζοπορικά και ορειβατικά µονοπάτια, (το ταξίδι του ποταµού Πραµόριτσα, Πεντάλοφος – Νέα Κοτύλη), ενώ άλλες χάθηκαν µαζί µε τους οικισµούς που συνέδεαν, ή εγκαταλείφθηκαν λόγω κατασκευής νέων οδών. Κατά µήκος ολόκληρης σχεδόν της ορεινής ζώνης υπάρχει ένα δίκτυο πάνω από 40 ηµιορεινών και ορεινών οικισµών σε υψόµετρο από 750 έως 1.450 µέτρα. Τα παραδοσιακά αυτά πετρόχτιστα χωριά, τα λεγόµενα ‘‘µαστοροχώρια’’ ή ‘‘καστανοχώρια’’, αποτελούν οργανωµένους
οικιστικούς και πολιτιστικούς ιστούς, αποτελώντας πλέον ιδιαίτερους προορισµούς εναλλακτικού τουρισµού.
Ο ΒΥΘΟΣ
ΣΤΟΝ ΑΗ-ΛΙΑ ΒΟΪΟΥ
ΤΟ ΔΙΛΟΦΟ
ΑΝΟΙΞΗ ΣΤΟ ΒΟΪΟ
ΓΕΦΥΡΙ ΒΑΘΙΑΣ
ΟΡΟΣ ΒΟΪΟ
ΣΤΟΝ ΠΕΝΤΑΛΟΦΟ ΒΟΪΟΥ
ΤΟ ΡΟΔΟΧΩΡΙ
ΧΕΙΜΩΝΑΣ ΣΤΗ ΣΙΑΤΙΣΤΑ