BEKNOPT Oprichting: 2005. Maatschappelijke zetel: Weinfelden, Zwitserland (IMO), met secretariaat in Cambridge, VK (Traffic International) Oorsprong/behoefte: De groeiende vraag naar natuurproducten in de voeding, de cosmetica en de geneeskunde oefent een te sterke druk uit op kwetsbare planten en bedreigt de plaatselijke ecosystemen en de plukkersgemeenschappen. Deze gemeenschappen behoren meestal tot de armste sociale groepen. Sector: pluk (fruit, noten, paddenstoelen, bessen, enz.). Wat wordt gegarandeerd: Het behoud van MAPbestanden (wild Medicinal and Aromatic Plants), het voorkomen van schadelijke milieu-impact, het respect voor wetten, reglementen, verdragen en het gemeenrecht, de invoering van verantwoordelijke managementpraktijken, eerlijke arbeidsvoorwaarden en handelsrelaties, eerlijk gedrag in de handel, kwaliteitsbewustzijn. Belanghebbenden: ngo's, consumenten, overheden, ondernemingen, experts in natuurbescherming, eerlijke handel en de criteria van FLO en OIT. Begunstigden: onafhankelijke producenten, coรถperaties, fabrieken, ondernemingen en merken. Type controle: interne controles, controles door een tweede en derde partij. Methoden: analyse van het documentatiesysteem, al dan niet aangekondigde terreinbezoeken, gesprekken met interne en externe belanghebbenden. Betrokken fases van de keten: productie, export, import en verwerking. Bestek: de combinatie van de vroegere FairWild-norm (het sociale gedeelte) en ISSC- MAP (milieugedeelte). Beschikbaar op www.fairwild.org Vooruitgangsprocedure: checklist met beoordelingssysteem (0 = niet-conform; 1 = basisconformiteit; 2 = conform het lastenboek; 3 = buitengewoon). 90 % van alle punten van het lastenboek moeten in het eerste jaar bereikt zijn. Alle belangrijke punten moeten nageleefd worden. 95 % moet tijdens het tweede jaar bereikt worden, 100 % tijdens het derde.
Professionals uit de handel in en de bescherming van geneeskrachtige en aromatische planten maakten begin van de jaren 2000 een inventaris op van de goede landbouwpraktijken die aanbevolen waren door organisaties als de Wereldgezondheidsorganisatie, het World Wildlife Fund en de International Union for Conservation of Nature. Naast de inventarisatie werden ook aanbevelingen opgesteld die het voortbestaan van deze natuurlijke rijkdommen en het respect voor de plaatselijke landelijke gemeenschappen zou garanderen. Zij zijn immers vaak in grote mate afhankelijk van deze planten. Ze stelden vast dat de gebruikelijke criteria van eerlijke handel (bijvoorbeeld die van FLO) of van biologische productie volstonden voor 'klassieke' teelten zoals koffie of vanille, maar niet voor de specifieke planten gebruikt in de geneeskunde, de cosmetica of de voeding. Als antwoord hierop maakten ze in 2005 een bestek op en ontwikkelden ze een nieuw certificeringsysteem: de International Standard for Sustainable Wild Collection of Medicinal and Aromatic Plantes (ISSC-MAP). Ze baseerden zich op economische, sociale en ecologische criteria . De FairWild Foundation maakt sinds 2008 promotie voor het systeem door middel van diverse opleidings- en bewustmakings-programma's bij plukkers, ondernemers, handelaren, exporteurs en importeurs, enz. Het label werd herzien in 2010 en heet sindsdien FairWild Standard 2.0. Het toepassingsgebied van het referentiesysteem FairWild versie 2.0 omvat geneeskrachtige planten en andere producten van plantaardige en/ of zwamachtige oorsprong. Dieren en producten van dierlijke oorsprong zoals honing zijn uitgesloten. De FairWild Standard bevat de best practices op elf belangrijke gebieden: wilde plantenbestanden behouden; schadelijke milieu-impact vermijden; bestaande reglementeringen en wetgeving naleven; het gewoonterecht en principe van winstdeling respecteren; eerlijke handelsrelaties aanmoedigen tussen uitbaters en plukkers; de deelname van kinderen beperken bij de pluk; voordelen garanderen voor de plukkers en hun gemeenschap; menswaardige arbeidsvoorwaarden verzekeren aan alle plukkers; verantwoorde managementpraktijken opzetten; verantwoorde zakenpraktijken opzetten; de verantwoordelijkheid van de kopers stimuleren. 1
http://www.fairwild.org/labelling
Indigenous cocoa in Bolivia—© BTC
Eind 2012 werden in zeven landen wilde planten geplukt onder het FairWild-label, voornamelijk in Oost-Europa en in de Balkan (Bosnië-Herzegovina, Macedonië, Albanië, Hongarije, Polen) maar ook in Bolivia en Kazachstan. Dit gebeurde in opdracht van Noord-Amerikaanse, Britse, Duitse en Zwitserse bedrijven. De Fair Wildproducten worden hoofdzakelijk op de markt gebracht in de VS, Canada, GrootBrittannië en Japan. In de VS werd FairWild onlangs erkend door het Fair Trade Ressource Network. Er werden ook projecten opgestart in Vietnam, Ecuador, Marokko, Libanon en OostEuropa (Polen, Slovenië, Tsjechië, Hongarije). Met de financiële steun van het Duitse Ministerie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling ijvert IUCN (International Union for Conservation of Nature) samen met TRAFFIC, WWF en andere partners voor de toepassing van de ISSC-MAPnorm in het kader van het gezamenlijk initiatief “Saving Plants that Save Lives and Livelihoods” (Red de planten die levens en bestaansmiddelen redden). Ze willen de duurzame pluk certificeren onder auspiciën van de FairWild Foundation. Er worden op dit moment projecten uitgevoerd in Brazilië, Cambodja, India, Lesotho, Nepal, Bosnië-Herzegovina, China en Oekraïne. Edward Quiroz is de voorzitter van Arcasy, een vereniging van autochtone cacaoboeren uit Bolivia die in 2012 het Fair Wild-label binnenhaalden. Hij somt de voordelen op van het label: een eerlijke prijs, een gezonde concurrentie (waarbij de groothandelaar respect heeft voor de plukker), milieuvriendelijke praktijken die de biodiversiteit beschermen en dus de toekomst van de oogsten veiligstellen en een economische winst wanneer het product wordt uitgevoerd naar landen die het label erkennen. Hij voegt er nog aan toe dat het label een marketingargument is: het onderscheidt zijn producentenorganisatie als ecologisch verantwoord. De voorzitter betreurt dat hij niet rechtstreeks naar Europa kan uitvoeren zonder tussenpersonen die hun graantje meepikken. Verder is er de productiebeperking die eigen is aan de wilde cacaopluk: voor sommige industrieën betekent dit echter een te klein volume.
Producten die minstens 75 % FairWildingrediënten bevatten, mogen het FairWildlogo dragen op een opvallende plaats. Producten die 20-75 % FairWildingrediënten bevatten, mogen het FairWildlogo dragen in ondergeschikte positie. Gaat het over minder dan 20%, dan staat op het etiket slechts: “bevat FairWild + naam van het ingrediënt/xxx”, zonder vermelding van het FairWild-logo.
Ongeveer 3.000 van de bijna 70.000 plantensoorten die wereldwijd worden gebruikt voor medische toepassingen worden internationaal verhandeld. Meer informatie: www.fairwild.org
Het FairWild-label kan worden geplaatst op een verpakking via een licentieovereenkomst met de FairWild Foundation. De kopers moeten een verklaring invullen over hun relatie tot en prijzen die ze betalen aan de producenten om de licentiekosten te bepalen. Handelaars rapporteren over alle producten met FairWild-label die in één jaar tijd werden verkocht. De koper aanvaardt om een FairWild Prijs te betalen die minstens 5 % hoger ligt dan de marktprijs. Een extra premie gaat naar een ontwikkelingsfonds bestemd voor sociale ontwikkelingsprojecten binnen de plukkersgemeenschappen. De premie kan geïnvesteerd worden bij de meerdere spelers in de keten. Het licentietarief wordt berekend volgens een glijdende schaal afhankelijk van de jaaromzet van de producten met FairWild-label.
De tijd die nodig is om de inspectie uit te voeren bepaalt de certificatiekosten. Er wordt rekening gehouden met de omvang en complexiteit van de onderneming en welke producten ze wil laten certificeren als FairWild. Een complete FairWildaudit (ecologische en sociale criteria) duurt gewoonlijk 2 à 3 dagen. Momenteel is IMO het enige door FairWild goedgekeurde organisme. De kosten vallen ten laste van de certificatiehouder; dit is de importeur of de plukkersvereniging.
FairWild past principes en criteria toe die gelijklopen met die van het Fairtradelabel. Bovendien houdt het label rekening met de bepalingen van het Verdrag inzake de Biologische Diversiteit, wat men niet terugvindt in de grote referentiesystemen van eerlijke handel.
Het label antwoordt zo op de problematiek van de bescherming van de bedreigde soorten en op de kaalpluk van de natuurlijke hulpbronnen. Bovendien is FairWild het enige label dat opkomt voor de rechten van de autochtone volkeren en het respect voor hun traditionele kennis. Er is een groeiende markt voor producten uit de wilde natuur zowel in de cosmetica als in voedingssupplementen. De fairtradebeweging kan zich op het FairWildreferentiesysteem inspireren om een strategie en extra criteria uit te werken die respect voor biodiversiteit en voor traditionele kennis opnemen.
Januari 2013
Hoofdkantoor
Secretariaat
Weststrasse 51 CH-8570 Weinfelden Zwitserland Tel: +41-71-6 26 06 26 Fax: +41-71-6 26 06 23
TRAFFIC International 219a Huntingdon Rd Cambridge CB3 ODL Verenigd Koninkrijk Tel: +44 (0)1223 277427 Fax: +44 (0)1223 277237
Email: info@FairWild.org
Email: secretariat@FairWild.org
* De gewaarborgde bezoldiging varieert van systeem tot systeem. Sommige verzekeren een "billijk" loon en bieden een discretionair inkomen (ESR, Fair for Life, Fairwild, FSC, GoodWeave, Max Havelaar (FLO), BSCI, ETI, Fair Wear, RSPO, SA8000, STEP, WFTO). Dit inkomen varieert van streek tot streek en wordt bekeken in functie van de levenskost (gezinskorf). Andere systemen respecteren enkel de wettelijke barema’s zonder na te gaan of deze in verhouding staan tot de “billijkheid” van het toegekende bedrag. ** Financiële zekerheid concretiseert zich soms via een gegarandeerde minimumprijs (vooral voor grondstoffen), soms via de betaling van een extra premie boven op de marktprijs (wordt verondersteld een superieure kwaliteit van het product weer te geven) en/of nog via contractuele clausules zoals bijvoorbeeld de duur van het partnership (lange termijn), (pre)financieringsgemak… Deze elementen zijn onlosmakelijk verbonden met het criterium "verloning”: een juiste prijs veronderstelt een "waardig" inkomen.
BUILDING A FAIR WORLD
Trade for Development Centre We volgen nauwlettend de evolutie van eerlijke en duurzame handel en proberen consumenten, overheden, producenten en andere economische actoren zo objectief mogelijk te informeren. Dit doen we onder meer met opiniepeilingen, marktstudies, artikels, brochures en een overzicht van de bestaande labels en garantiesystemen.
BTC - BELGISCH ONTWIKKELINGSAGENTSCHAP TRADE FOR DEVELOPMENT CENTRE HOOGSTRAAT 147 1000 BRUSSEL T. +32 (0)2 505 19 37 WWW.BEFAIR.BE