Napoleon Hill
Suy nghÜ vµ lµm giµu
Ng−êi dÞch : vâ thÞ hång viÖt
SUY NGHÜ Vµ LµM GIµU B¹n ®ang cÇm trong tay mét trong nh÷ng cuèn s¸ch kú diÖu nhÊt trªn thÕ giíi.
VμI LêI VÒ CuèN S¸CH Vμ T¸C GI¶ Trong cuèn s¸ch nµy b¹n sÏ t×m thÊy mét kÕ ho¹ch ®· ®−îc kiÓm nghiÖm, lµm thÕ nµo ®Ó trë thµnh ng−êi giµu cã. Cuèn s¸ch sÏ bµy cho b¹n c¸ch hµnh ®éng - vµ hµnh ®éng ngay lËp tøc. SÏ kÓ vÒ ®iÒu gióp mét con ng−êi suèt ®êi tiÕn lªn phÝa tr−íc, x©y dùng h¹nh phóc cña riªng m×nh vµ nh©n tµi s¶n lªn trong khi nh÷ng ng−êi kh¸c cßn ch−a b¾t ®Çu. ThËt ra th× c¸i g× tiÕp thªm cho ng−êi nµy søc m¹nh vµ nghÞ lùc, trong khi mÆc cho ng−êi kh¸c bÞ ®éng? T¹i sao hä cã thÓ nh×n ra t−¬ng lai trong hµng nói vÊn ®Ò vµ tiÕn ®Õn ®iÒu hä th−êng m¬ −íc, kh«ng ®Ó ý ®Õn nh÷ng ®ßn ®¸nh ¸c nghiÖt cña sè phËn, trong khi ®ã nh÷ng ng−êi kh¸c hµnh ®éng mét c¸ch tuyÖt väng, lu«n lu«n sai lÇm, vµ cuèi cïng còng ch¼ng ®i ®Õn ®©u? NhiÒu n¨m vÒ tr−íc Napoleon Hill trong lóc nãi chuyÖn víi Andrew Carneghi mét trong nh÷ng ng−êi giµu cã nhÊt hµnh tinh - c¶m gi¸c nh− m×nh ®· thÊy ®−îc sù loÐ s¸ng cña §iÒu bÝ mËt vÜ ®¹i nµy. Carneghi khuyªn Hill nªn ph©n tÝch c¸c ph−¬ng ph¸p mµ nh÷ng ng−êi n¾m ®−îc bÝ mËt nµy ®· sö dông, vµ ®−a ra c«ng thøc thµnh c«ng ®Ó lµm mÉu vµ thÝ dô cho toµn thÕ giíi. Cuèn s¸ch nµy më ra §iÒu bÝ mËt vµ ®−a ra KÕ ho¹ch hµnh ®éng. Tõ n¨m 1973 cuèn s¸ch nµy ®· tr¶i qua 42 lÇn xuÊt b¶n vµ võa ra ®· hÕt ngay lËp tøc. LÇn xuÊt b¶n nµy cã bæ sung thªm nhiÒu t− liÖu míi, trong ®ã cã c¶ viÖc tãm t¾t l¹i phÇn ®· tr×nh bµy trong mçi mét ch−¬ng. Rèt côc, cuèn s¸ch nµy chØ ra con ®−êng duy nhÊt ®óng ®Ó kh¾c phôc tÊt c¶ c¸c ch−íng ng¹i vËt, ®¹t tÊt c¶ c¸c môc tiªu ®· ®Æt ra vµ thµnh c«ng, gièng nh− trong phim ¶nh, ®Õn víi b¹n tõ con s«ng bÊt tËn cña thêi gian. Cuèn s¸ch nµy sÏ lµm b¹n sù söng sèt vÒ n¨ng l−îng c¶i t¹o cuéc sèng. Sau mét thêi gian b¹n sÏ hiÓu t¹i sao nh÷ng ng−êi tù tin vµo b¶n th©n m×nh l¹i ®¹t ®−îc tµi s¶n to lín vµ h¹nh phóc - bëi v× chÝnh b¹n sÏ trë thµnh ng−êi nh− vËy. *** Napoleon Hill sinh n¨m 1883 ë mét c¨n nhµ nhá trong vïng rõng nói Virginia. Thêi trÎ anh ®· ph¶i lµm phãng viªn cho mét tê b¸o ®Ó cã tiÒn ®i häc ë tr−êng §¹i häc 2
tæng hîp Georgetown. Tµi lµm b¸o chÝ ®· x¸c ®Þnh sè phËn sau nµy cña anh. C¸c phãng sù xuÊt s¾c cña anh ®· g©y chó ý cho ngµi Robert L.Taylor, thèng ®èc bang Tennessy vµ lµ chñ bót t¹p chÝ “Bob Taylors Magazine”. ¤ng ®Æt nhµ b¸o trÎ 25 tuæi ®êi viÕt mét lo¹t bµi vÒ con ®−êng thµnh ®¹t cña nh÷ng ng−êi næi tiÕng mµ ®øng ®Çu trong sè ®ã lµ Andrew Carneghi. Hill ®· g©y Ên t−îng s©u s¾c cho Carneghi nªn «ng ®· chóc anh mét sù nghiÖp lín, ®ßi hái thêi gian hai m−¬i n¨m: ph¶i pháng vÊn chi tiÕt 500 ng−êi Mü thµnh ®¹t nhÊt vµ ®−a ra c«ng thøc thµnh c«ng v¹n n¨ng, cã thÓ ¸p dông ngay cho nh÷ng ng−êi kh¶ n¨ng kÐm cái nhÊt. Hill ®· ®µm ®¹o víi nh÷ng ng−êi cã tiÕng nh− Henry Ford, William Rigle, Clarence Derroy, Luter Berbenk, John Pierpont Morgan vµ c¶ ba tæng thèng Mü n÷a. N¨m 1928, ®óng hai m−¬i n¨m sau buæi nãi chuyÖn næi tiÕng víi Carneghi, Hill c«ng bè cuèn s¸ch ®Çu tiªn: gi¶ thuyÕt vÒ triÕt lý thµnh c«ng cho c¸ nh©n. Trong suèt thêi gian thu thËp tµi liÖu nµy, anh ®· ph¶i kiÕm sèng b»ng nhiÒu c¸ch kh¸c nhau, kÓ c¶ lµm nh©n viªn qu¶ng c¸o trong tr−êng §¹i häc tæng hîp Chicago vµ xuÊt b¶n t¹p chÝ “Quy t¾c vµng”. Trong thêi gian chiÕn tranh thÕ giíi thø nhÊt, Hill lµ chuyªn gia vÒ quan hÖ x· héi trong bé m¸y cña tæng thèng Wilson. N¨m 1933, Jennigs Randolph, th−îng nghÞ sü bang T©y Virginia, ®· giíi thiÖu «ng víi Teodor Ruzvelt, vµ Hill l¹i trë thµnh cè vÊn cña tæng thèng. Mét thêi gian sau ®ã, «ng quyÕt ®Þnh hÖ thèng ho¸ vµ hoµn thiÖn ®Ò ¸n hai m−¬i n¨m “Suy nghÜ vµ lµm giµu” cña m×nh. N¨m 1952, sau khi thµnh lËp “HiÖp héi Napoleon Hill”, «ng b¾t ®Çu tÝch cùc truyÒn b¸ triÕt lý thµnh c«ng c¸ nh©n vµ l·nh ®¹o “Quü Napoleon Hill”, - mét tæ chøc gi¸o dôc-x· héi cã môc ®Ých d¹y mäi ng−êi m«n “khoa häc thµnh ®¹t” nµy. N¨m 1963, Hill ®Ò ra tiÕn ®é vµ ch−¬ng tr×nh thµnh lËp ViÖn hµn l©m thµnh tùu c¸ nh©n, tæ chøc c¶ viÖc d¹y hµm thô vµ ®µo t¹o t¹i nhµ. ¤ng ®· thùc hiÖn ®iÒu nµy vµo n¨m thø t¸m m−¬i cña cuéc ®êi m×nh.
3
LêI NãI §ÇU Mçi ch−¬ng cuèn s¸ch nµy cña t«i ®Òu kÓ vÒ c¸ch kiÕm tiÒn thµnh c«ng nhÊt, tøc lµ bÝ quyÕt ®· gióp hµng tr¨m ng−êi lµm giµu. Bao nhiªu n¨m trêi t«i ®· ph©n tÝch con ®−êng c«ng danh cña hä. LÇn ®Çu tiªn t«i biÕt ®−îc bÝ quyÕt nµy tõ Andrew Carneghi vµo h¬n n¨m m−¬i n¨m tr−íc ®©y. ¤ng giµ Scotland hiÒn hËu vµ kh¶ ¸i d−êng nh− v« t×nh tiÕt lé nã cho t«i, mét g· trai cßn ®ang non choÑt. Sau ®ã, víi nh÷ng ¸nh löa vui trong m¾t, «ng ng¶ ng−êi trong ghÕ bµnh vµ ch¨m chó nh×n t«i: liÖu t«i cã ®ñ trÝ kh«n ®Ó ®¸nh gi¸ ý nghÜa cña ®iÒu «ng võa nãi kh«ng? Nh×n thÊy t«i véi vµng chép lÊy nh÷ng lêi «ng nãi, «ng liÒn hái t«i cã s½n sµng bá ra hai m−¬i n¨m hoÆc l©u h¬n n÷a ®Ó hiÕn th©n m×nh cho ho¹t ®éng truyÒn b¸ c«ng thøc thµnh c«ng trªn toµn thÕ giíi, v× nh÷ng ng−êi cã thÓ sÏ ph¶i chÞu kh«ng may suèt c¶ cuéc ®êi m×nh nÕu thiÕu nã kh«ng. T«i tr¶ lêi r»ng t«i ®· s½n sµng vµ ®· gi÷ ®−îc lêi høa cña m×nh. C«ng thøc thµnh ®¹t kú diÖu xuÊt ph¸t tõ t− t−ëng cña «ng Carneghi, ®· mang l¹i cho «ng mét gia s¶n khæng lå, ph¶i ®−îc ®em trang bÞ cho nh÷ng ng−êi kh«ng cã thêi gian nghiªn cøu c¸ch kiÕm tiÒn vèn rÊt l©u vµ khã nhäc. Carneghi hy väng r»ng t«i cã thÓ kiÓm chøng ®−îc tÝnh ®óng ®¾n trong nh÷ng lêi nãi cña «ng vµ tr×nh bµy cho mäi ng−êi thuéc mäi giíi tÝnh, mäi løa tuæi vµ nghÒ nghiÖp. ¤ng kh¼ng ®Þnh r»ng cÇn ®−a khoa häc nµy vµo ch−¬ng tr×nh gi¶ng d¹y cña c¸c tr−êng phæ th«ng vµ cao häc, vµ nÕu d¹y ®óng th× sÏ cã nh÷ng thay ®æi c¬ b¶n trong hÖ thèng gi¸o dôc, c¾t ng¾n ®−îc qu¸ nöa thêi gian ®µo t¹o.
BÝ QUYÕT THμNH C¤NG §∙ §¦îc THùC TIÔN KIÓM CHøNG Trong ch−¬ng nãi vÒ niÒm tin b¹n sÏ biÕt c©u chuyÖn phi th−êng vÒ «ng Charles M.Shwab, mét ng−êi cßn rÊt trÎ, ®· thµnh lËp liªn hiÖp “ThÐp Mü” nh− thÕ nµo. Víi vÝ dô nµy, «ng Carneghi tin r»ng c«ng thøc thµnh c«ng ¸p dông ®−îc cho tÊt c¶ nh÷ng ng−êi s½n sµng tiÕp nhËn nã. ViÖc «ng Shwab ¸p dông c«ng thøc nµy ®· dÉn ®Õn mét sù may m¾n l¹ kú: mét tµi s¶n trÞ gi¸ 600 triÖu ®«la. 4
Sù thËt nµy - ai biÕt «ng Carneghi còng ®Òu biÕt c©u chuyÖn ®ã - lµ mét vÝ dô tuyÖt vêi vµ còng dµnh cho c¶ b¹n n÷a, b¹n ®äc ¹, víi ®iÒu kiÖn b¹n ph¶i biÕt lµ b¹n muèn g×. BÝ quyÕt ®· më ra cho hµng ngµn nam n÷ kh¸c nhau, vµ hä ®· sö dông cã lîi cho m×nh, ®óng nh− «ng Carneghi ®· khëi x−íng ra. NhiÒu ng−êi may m¾n ®· t¹o ra ®−îc gia s¶n lín. NhiÒu ng−êi nhê cã bÝ quyÕt mµ tæ chøc ®−îc c«ng viÖc cña m×nh. Mét linh môc ®· sö dông bÝ quyÕt víi mét hiÖu qu¶ kh«ng ngê, ®em l¹i thu nhËp n¨m cho «ng h¬n 75 ngµn ®«la. Arthur Nash, mét thî may tõ Sinsinnati, ®· dïng xÝ nghiÖp riªng ®ang ®Õn gÇn thêi kú ph¸ s¶n cña m×nh lµm vËt thÝ nghiÖm ®Ó kiÓm tra c«ng thøc thµnh c«ng. C«ng viÖc håi phôc vµ ®· ®em l¹i cho «ng mét tµi s¶n to lín. Sù nghiÖp nµy ®Õn nay vÉn cßn thÞnh v−îng - dÉu «ng Nash kh«ng cßn n÷a. ThÝ nghiÖm nµy ®éc ®¸o ®Õn møc c¸c b¸o vµ t¹p chÝ ®· dµnh h¬n mét triÖu ®«la cho nh÷ng lêi th¸n phôc. BÝ quyÕt còng hÐ më cho Stuart Ostin Wire tõ thµnh phè Dallas bang Texas. ¤ng ®· s½n sµng ®ãn nhËn thµnh c«ng - s½n sµng ®Õn møc bá c¶ nghÒ cò cña m×nh ®Ó nghiªn cøu luËt. ¤ng cã ®¹t ®−îc ®iÒu m×nh muèn hay kh«ng? B¹n sÏ biÕt trong khi ®äc cuèn s¸ch nµy. Khi cßn lµ nh©n viªn qu¶ng c¸o trong tr−êng §¹i häc tæng hîp ë Lasall, t«i ®· gîi ý thÇy hiÖu tr−ëng J.G.Chaplin ¸p dông c«ng thøc thµnh c«ng - vµ tr−êng §¹i häc tæng hîp ®· trë thµnh mét trong nh÷ng tr−êng cã ch−¬ng tr×nh ®µo t¹o n©ng cao tèt nhÊt trong n−íc. Trong cuèn s¸ch nµy, bÝ quyÕt ®−îc nh¾c tíi kh«ng d−íi mét tr¨m lÇn. BÝ quyÕt kh«ng cã tªn gäi cô thÓ, mµ t«i còng kh«ng cã ý lùa chän. Nh÷ng sù vËt râ rµng kh«ng t¸c ®éng ®Õn chóng ta - v× chóng ta cÇn nh÷ng ®iÒu bÝ mËt. Khi ®· tãm ®−îc bªn ngoµi cña nã, chóng ta cã kh¶ n¨ng béc lé sù s¸ng suèt cña m×nh. Cã lÏ v× thÕ mµ «ng Andrew Carneghi ®· kh«ng ¸p ®Æt vµ kh«ng g¸n cho bÝ quyÕt mét tªn gäi riªng nµo. Cã TAI TH× SÏ NGHE THÊY H·y s½n sµng - vµ bÝ quyÕt thµnh c«ng sÏ më ra víi b¹n Ýt nhÊt mçi ch−¬ng mét lÇn. T«i rÊt sung s−íng nãi tr−íc b¹n sÏ nhËn biÕt ®iÒu ®ã nh− thÕ nµo, nh−ng t«i kh«ng muèn c−íp ®i cña b¹n niÒm h¹nh phóc vµ Ých lîi dµnh riªng cho ng−êi më ®−êng. 5
B¹n thÊt väng, tr−íc mÆt ®Çy khã kh¨n mµ muèn kh¾c phôc ph¶i dµnh toµn bé t©m hån, b¹n khæ së v× nh÷ng rñi ro, èm ®au, bÖnh tËt, th× b¹n h·y ®äc c©u chuyÖn vÒ cËu con trai cña t«i, b¹n sÏ biÕt nã ®· vËn dông c«ng thøc Carneghi nh− thÕ nµo, vµ b¹n sÏ l¹c vµo èc ®¶o gi÷a Sa m¹c cña nh÷ng niÒm hy väng ®· mÊt. Ng−êi n¾m ®−îc vµ sö dông bÝ quyÕt thµnh c«ng trªn thùc tÕ sÏ cã c¶m gi¸c m×nh chØ cã thÓ may m¾n. NÕu b¹n cßn hoµi nghi, h·y chó ý ®Õn sù nghiÖp cña nh÷ng ng−êi mµ sù thµnh c«ng mang tÝnh thuyÕt phôc lín, vµ sù hoµi nghi cña b¹n sÏ biÕn mÊt. TÊt nhiªn, bÝ quyÕt thµnh c«ng ®ßi hái b¹n ph¶i tr¶ gi¸, nh−ng gi¸ nµy thÊp h¬n gi¸ trÞ thËt rÊt nhiÒu. Nã v« gi¸ - kh«ng tiÒn nµo ®ñ tr¶ cho viÖc n¾m ®−îc §iÒu bÝ mËt, bëi v× nã chia lµm hai phÇn. Vµ mét phÇn trong ®ã lµ bÝ mËt chiÕm h÷u toµn bé con ng−êi. Víi nh÷ng ng−êi s½n sµng ®ãn nhËn, bÝ quyÕt phôc vô hä nh− nhau. Häc vÊn ë ®©y kh«ng ®ãng vai trß g×. Tr−íc khi t«i ra ®êi rÊt l©u, c«ng thøc thµnh c«ng ®· më ra víi Tomas A.Edison. ¤ng ®· ¸p dông th«ng minh ®Õn møc trë thµnh nhµ ph¸t minh næi tiÕng thÕ giíi, mÆc dï chØ ®Õn tr−êng tÊt c¶ cã ba th¸ng. BÝ quyÕt thµnh c«ng ®· ®Õn víi Edwin C.Barns, ng−êi hîp t¸c víi Edison. Barns g©y dùng ®−îc tµi s¶n khæng lå, cho phÐp dõng ho¹t ®éng doanh nghiÖp tõ khi «ng cßn rÊt trÎ. §äc c©u chuyÖn nµy ë ®Çu ch−¬ng 1, b¹n sÏ hiÓu r»ng cña c¶i lµ cã thÓ ®¹t tíi ®−îc. TiÒn tµi, vinh quang, danh tiÕng vµ h¹nh phóc sÏ ®Õn víi nh÷ng ng−êi s½n sµng ®ãn nhËn vµ tù b¶o m×nh: t«i xøng ®¸ng ®−îc h−ëng mãn quµ tuyÖt vêi ®ã. Tõ ®©u t«i biÕt ®−îc bÝ quyÕt nµy? Cã thÓ ch−a ®äc hÕt cuèn s¸ch b¹n ®· cã ®−îc c©u tr¶ lêi. B¹n cã thÓ t×m thÊy nã ë ngay ch−¬ng ®Çu hoÆc cã thÓ ph¸t hiÖn ra ë trang cuèi cïng. Trong hai m−¬i n¨m nghiªn cøu, ®−îc sù ñng hé cña ngµi Carneghi, t«i ®· ph©n tÝch cuéc ®êi vµ ho¹t ®éng cña hµng tr¨m ng−êi næi tiÕng, nh÷ng ng−êi ®· cã ®−îc tµi s¶n lín lao nhê c«ng thøc Carneghi. Trong sè ®ã cã: Henry Ford William Rigle con James J.Hill George S.Parker E.M.Statler 6
Henry L.Doerty Sirus H.K.Curtis George Eastman Charles M.Shwab Harris F. Williams TiÕn sü Frank Gansoles Daniel Willard King Gillet Ralph A.Wiks Quan toµ Daniel T. Wright John D.Rockfeller Tomas A.Edison Frank A. Wanderleep F.V.Vulvort §¹i t¸ Robert A.Dollar Edward S.Barns Arthur Nash Teodor Ruzvelt John U.Davis Elbert Habbord Wilber Wright William Jennings Brian TiÕn sü David Star Jordan J.Ojin Armor Arthur Briebane Woodro Wilson William Howard Taft Luter Berbenk Edward U.Bock Frank A.Mansei 7
Elbert H.Harry Clarence Derroy TiÕn sü Alexander Grehm Bell John H.Patterson Julius Rosenvald Stuart Ostin Wire TiÕn sü Frank Crane George M. Alexander J.G.Chaplin Th−îng nghÞ sü Jennings Randolph Danh s¸ch nµy chØ lµ mét phÇn rÊt nhá nh÷ng ng−êi Mü næi tiÕng mµ nh÷ng thµnh tùu tµi chÝnh nãi riªng vµ thµnh tùu nãi chung ®· chøng tá: ai hiÓu vµ ¸p dông c«ng thøc Carneghi trong cuéc sèng cña m×nh, ng−êi ®ã ®¹t ®Þa vÞ cao trong x· héi. T«i ch−a gÆp ng−êi nµo hiÓu ®−îc bÝ quyÕt cña c«ng thøc nµy mµ l¹i kh«ng ®¹t ®−îc thµnh tùu lín trong sù nghiÖp cña m×nh. T«i ch−a bao giê thÊy ng−êi nµo kh«ng n¾m ®−îc bÝ mËt nµy mµ ®¹t ®−îc vinh quang vµ tÝch luü ®−îc gia tµi lín víi tÊt c¶ nh÷ng hËu qu¶ cña nã. Tõ hai tiÓu ®Ò nµy t«i rót ra kÕt luËn: vÒ kiÕn thøc th× c«ng thøc thµnh c«ng cÇn thiÕt h¬n c¸i vÉn ®−îc gäi lµ “häc vÊn”. Rèt cuéc th× häc vÊn lµ c¸i g×? B¹n sÏ nhËn ®−îc c©u tr¶ lêi cô thÓ cho c©u hái nµy.
B¦íc NGOÆc TRONG CuéC §êi B¹N Vµo mét ngµy ®Ñp trêi bÝ quyÕt sÏ b−íc ra khái trang s¸ch vµ xuÊt hiÖn tr−íc mÆt b¹n. H·y s½n sµng tiÕp nhËn ®iÒu nµy! Khi nã xuÊt hiÖn, b¹n nhÊt ®Þnh sÏ nhËn ra nã. Khi b¹n b¾t ®Çu ph¸t hiÖn ra nh÷ng dÊu hiÖu ®Çu tiªn, h·y nÝn thë vµ xem ®ång hå: v× tõ thêi ®iÓm ®ã cuéc ®êi b¹n cã thÓ xoay chuyÓn hoµn toµn. Vµ còng ph¶i nhí r»ng c¬ së cña cuèn s¸ch lµ nh÷ng sù kiÖn chø kh«ng ph¶i sù hoang t−ëng, vµ môc ®Ých cña nã xuÊt ph¸t tõ ch©n lý v¹n n¨ng vÜ ®¹i mµ ai s½n sµng còng cã thÓ n¾m b¾t ®−îc, häc ®−îc ph¶i lµm g× vµ lµm nh− thÕ nµo. B¹n sÏ cã ®−îc sù kÝch thÝch cÇn thiÕt ®Ó b¾t tay vµo viÖc. 8
Cßn b©y giê, tr−íc khi b¹n b¾t ®Çu ®äc, cho phÐp t«i gîi ý mét chót, chiÕc ch×a kho¸ nµo sÏ gióp b¹n ®o¸n biÕt c«ng thøc Carneghi. Ngän nguån cña bÊt cø mäi tµi s¶n vµ thµnh c«ng ®Òu lµ ý nghÜ! NÕu b¹n s½n sµng ®ãn thµnh c«ng, th× tøc lµ b¹n ®· chiÕm lÜnh ®−îc gÇn mét nöa bÝ quyÕt ®¹t thµnh c«ng. T«i hy väng r»ng b¹n sÏ dÔ dµng n¾m b¾t ®−îc nöa thø hai khi nã ®Õn víi nhËn thøc cña b¹n. Napoleon Hill
9
Ch−¬ng I U
TrÝ tuÖ cña b¹n sÏ ph¸t tÝn hiÖu s½n sµng ®ãn nhËn thµnh c«ng. Lµm thÕ nµo ®Ó cuéc sèng tù gióp b¹n trong nh÷ng cè g¾ng ®Çy tham väng cña b¹n?
SUY NGHÜ - §ã Lμ VËT CHÊT! ý nghÜ thËt sù lµ vËt chÊt! - mµ lµ vËt chÊt hïng m¹nh, nÕu nh− b¹n cã mét ý ®Þnh râ rµng, sù kiªn ®Þnh vµ mong muèn ch¸y báng biÕn nã thµnh tiÒn hoÆc thµnh nh÷ng gi¸ trÞ vËt chÊt nµo ®ã. Edwin S.Barns mét lÇn ®· ph¸t hiÖn ra tÝnh ®óng ®¾n cña c©u:”Muèn giµu cã - h·y suy nghÜ”. ¤ng kh«ng ph¸t hiÖn ra ®iÒu nµy ngay. ¤ng ®Õn víi nã dÇn dÇn, b¾t ®Çu tõ −íc muèn ®−îc trë thµnh b¹n kinh doanh cña Edison vÜ ®¹i. C¸i chÝnh ë ®©y lµ Barns cã mét ý ®Þnh hoµn toµn cô thÓ. Anh muèn lµm viÖc kh«ng ph¶i lµ cho Edison, mµ cïng víi Edison. H·y chó ý nh×n kü xem anh ta ®· ®Õn víi môc tiªu cña m×nh nh− thÕ nµo, vµ b¹n sÏ hiÓu: con ®−êng dÉn tíi thµnh c«ng dùa trªn nh÷ng nguyªn t¾c nµo. CÇn ph¶i nãi lµ Barns ch−a thùc hiÖn ®−îc mong muèn cña m×nh ngay. Cã hai ®iÒu ng¨n c¶n anh. Anh kh«ng biÕt Edison vµ kh«ng cã tiÒn mua vÐ ®Õn thµnh phè EastOrange thuéc bang New Jersey. §èi víi ®a sè mäi ng−êi ®iÒu ®ã qu¸ ®ñ ®Ó mÊt hÕt mong muèn kÕt thóc c«ng viÖc. Nh−ng víi Barns, lßng ham muèn m¹nh h¬n sù trãi buéc vµ nguyÖn väng cña anh cµng ch¸y báng h¬n tr−íc.
Vμ EDISON NH×N VμO §¤I M¾T TRUNG THùC CñA ¤NG . . . Barns xuÊt hiÖn trong phßng thÝ nghiÖm cña Edison vµ tuyªn bè r»ng anh muèn b¾t ®Çu doanh nghiÖp chung víi nhµ ph¸t minh vÜ ®¹i. Edison nhí l¹i buæi ®Çu gÆp gì: Anh ta tr«ng gièng mét kÎ lang thang tÇm th−êng, nh−ng nÐt mÆt anh ta kh«ng cho phÐp hoµi nghi mét chót nµo: ng−êi nh− vËy sÏ lµm ®−îc tÊt c¶ nh÷ng ®iÒu anh ta muèn. Nh÷ng 10
n¨m th¸ng giao tiÕp víi mäi ng−êi ®· d¹y t«i - nÕu con ng−êi thÌm kh¸t mét ®iÒu g× m¹nh mÏ ®Õn møc s½n sµng hy sinh c¶ t−¬ng lai cña m×nh, ng−êi ®ã nhÊt ®Þnh sÏ chiÕn th¾ng sè phËn. T«i cho anh ta kh¶ n¨ng ®ã v× t«i ®· thÊy: anh ta nhËn thøc ®−îc r»ng anh ta sÏ ®¹t môc ®Ých. Thêi gian ®· chøng tá lµ t«i kh«ng nhÇm. Ch¼ng ch¾c g× Edison thÝch diÖn m¹o bªn ngoµi cña chµng trai trÎ, mµ cã lÏ ng−îc l¹i. Nh−ng ®iÒu chñ yÕu - trªn mÆt anh hiÖn râ mét ý nghÜ. TÊt nhiªn, sau buæi gÆp gì ®Çu tiªn, Barns ch−a trë thµnh b¹n kinh doanh cña Edison ngay. Nh−ng anh ®· cã viÖc lµm, mÆc dï tiÒn l−¬ng chØ mang tÝnh chÊt t−îng tr−ng. Vµi th¸ng tr«i qua. Bªn ngoµi kh«ng cã g× thay ®æi, ch−a cã g× xÝch Barns l¹i gÇn h¬n môc tiªu anh h»ng mong muèn. Nh−ng ®iÒu quan träng nhÊt diÔn ra trong nhËn thøc cña anh: nguyÖn väng trë thµnh b¹n kinh doanh cña Edison ngµy cµng lín lªn. C¸c nhµ t©m lý häc ®· nãi rÊt ®óng:”NÕu con ng−êi thËt sù muèn mét ®iÒu g×, ®iÒu ®ã sÏ hiÖn ngay lªn bÒ ngoµi cña anh ta. Barns s½n sµng hîp t¸c kinh doanh víi Edison, h¬n thÕ n÷a, anh quyÕt t©m ®¹t kú ®−îc ®iÒu m×nh muèn. Anh kh«ng bao giê nãi víi m×nh:”Quû tha ma b¾t, cã kh¸c g× nhau? Hay m×nh nghÜ l¹i vµ ®i lµm nh©n viªn b¸n hµng!”. Kh«ng, anh tù nhñ: ”T«i ®Õn ®©y lµ ®Ó b¾t ®Çu doanh nghiÖp víi Edison vµ sÏ ®¹t kú ®−îc, thËm chÝ cã ph¶i mÊt c¶ phÇn cßn l¹i cña cuéc ®êi m×nh”. Vµ ®óng lµ anh nghÜ nh− vËy! Cã bao nhiªu c©u chuyÖn phi th−êng cña nh÷ng ng−êi cã dù ®Þnh râ rµng, theo ®uæi cho ®Õn khi hä ch¸y lªn niÒm ®am mª thu hót! Cã lÏ chµng Barns trÎ tuæi ch¼ng hiÓu tÝ g× vÒ nh÷ng vÊn ®Ò nh− vËy, nh−ng lßng quyÕt t©m vµ sù ngoan c−êng nh»m ®¹t mét môc tiªu duy nhÊt (-mét, nh−ng bèc löa!-) ®· quÐt s¹ch mäi trë ng¹i vµ lµm cho c¬ héi anh vÉn mong ®îi trë thµnh hiÖn thùc.
C¥ HéI §ÕN Tõ CöA SAU Tuy nhiªn, c¬ héi ®· ®Õn tõ n¬i Barns Ýt ngê nhÊt. Nãi chung ®©y còng lµ mét trong nh÷ng tÝnh chÊt chÝnh cña c¬ héi. Nã hay dïng cöa sau vµ th−êng nÊp sau chiÕc mÆt n¹ “rñi ro” hoÆc thËm chÝ “thÊt b¹i t¹m thêi”. Còng cã thÓ v× thÕ mµ nhiÒu ng−êi kh«ng thÓ nhËn d¹ng ®−îc nã. 11
§óng lóc ®ã, ngµi Edison hoµn thiÖn mét dông cô míi mang tªn ThiÕt bÞ ph¸t thanh Edison. C¸c nh©n viªn b¸n hµng ch¼ng lÊy g× lµm thÝch thó. Hä cho r»ng kh«ng dÔ g× b¸n ®−îc. Barns hiÓu r»ng anh cã thÓ b¸n ®−îc thiÕt bÞ nµy. Anh ®Ò nghÞ víi Edison vµ nhËn ®−îc c¬ héi. Vµ anh ®· b¸n ®−îc! B¸n nhanh ®Õn nçi Edison ký ngay hîp ®ång víi anh vÒ viÖc truyÒn b¸ vµ b¸n s¶n phÈm trong c¶ n−íc. ViÖc hîp t¸c kinh doanh nµy mang l¹i tiÒn b¹c, nh−ng ý nghÜa lín h¬n rÊt nhiÒu lµ: Barns tin r»ng ai còng cã thÓ trë nªn giµu cã nÕu häc ®−îc c¸ch suy nghÜ. T«i kh«ng biÕt lßng mong muèn cña Barns mang l¹i cho anh sè l·i ban ®Çu lµ bao nhiªu. Cã thÓ hai hay ba triÖu ®«la, nh−ng sè nµy, dï lµ bao nhiªu ®i ch¨ng n÷a, còng qu¸ bÐ nhá so víi viÖc hiÓu ra mét sù thËt: khi tu©n thñ c¸c nguyªn t¾c chÝnh, ý nghÜ cã thÓ biÕn thµnh gi¸ trÞ vËt chÊt.
§∙ B¾T §ÇU - §õng Bá Dë Mét trong nh÷ng nguyªn nh©n thÊt b¹i phæ biÕn nhÊt lµ rêi bá c«ng viÖc ngay sau khi gÆp sù kh«ng may ®Çu tiªn. Mçi ng−êi trong sè chóng ta ai còng cã lÇn ph¹m sai lÇm nµy. . . . Mét thêi, chó cña ngµi Derby lªn c¬n “sèt vµng”. ¤ng lªn ®−êng viÔn T©y ®Ó ®µo vµng vµ lµm giµu. ¤ng kh«ng biÕt r»ng vµng trong thiªn nhiªn Ýt h¬n nhiÒu so víi c¸c c©u chuyÖn kÓ cña nh÷ng ng−êi t×m vµng. ¤ng chó rµo mét kho¶nh ®Êt, s¾m cuèc, xÎng vµ b¾t tay vµo viÖc. Sau mÊy tuÇn lµm viÖc, lao ®éng ®· ®−îc th−ëng c«ng: cã quÆng! QuÆng quý lÊp l¸nh! Nh−ng muèn khai th¸c víi sè l−îng lín ph¶i cã thiÕt bÞ, vµ «ng chó ngôy trang miÖng giÕng vµ trë vÒ Williamsburg bang Maryland. ¤ng chia sÎ th¾ng lîi víi hä hµng vµ hµng xãm. Hä gom gãp tiÒn mua thiÕt bÞ vµ chi phÝ vËn t¶i. Sau ®ã «ng chó cïng Derby quay vÒ má. Toa quÆng ®Çu tiªn ®−îc khai th¸c lªn vµ ®−a ®i nÊu. MÉu xÐt nghiÖm x¸c nhËn r»ng Derby ®ang së h÷u mét trong nh÷ng má giµu nhÊt Colorado. Vµi toa quÆng n÷a trang tr¶i c¸c kho¶n nî nÇn! Vµ sau ®ã - cña c¶i kh«ng kÓ xiÕt . . .
12
Mòi khoan xuyªn s©u xuèng d−íi - hy väng cña Derby vµ «ng chó ngµy cµng cñng cè. Nh−ng sau ®ã, ®iÒu bÊt ngê x¶y ra. M¹ch vµng biÕn ®©u mÊt. Hò vµng kh«ng cßn
13
n÷a. Hä tiÕp tôc khoan, cè lÇn theo m¹ch, ®Õn tËn cïng - nh−ng hìi «i G §ÕN TR¦íc THÊT B¹I Cã MéT B¦íc Cã thÓ biÕn mong muèn thµnh vµng. Tõ khi ngµi Derby ph¸t minh ra ®iÒu nµy, «ng ®· bï ®¾p c¸c chi phÝ cña m×nh gÊp nhiÒu lÇn. B−íc vµo nghÒ b¶o hiÓm sinh m¹ng, «ng quyÕt ®Þnh rót ra bµi häc tõ kinh nghiÖm ®¸ng buån thêi trÎ tuæi cña m×nh. Bµi häc ®¬n gi¶n:”T«i bá c«ng viÖc khi vµng ®· n»m ngay d−íi ch©n t«i. Tõ nay t«i sÏ kh«ng bao giê tõ bá ý ®Þnh chØ v× ai ®ã kh«ng muèn mua b¶o hiÓm cña t«i”. Vµ Derby ®· trë thµnh mét trong sè Ýt ái nh÷ng ng−êi b¸n ®−îc hµng triÖu ®«la b¶o hiÓm mçi n¨m. . . . Tr−íc khi thµnh c«ng ®Õn víi cuéc ®êi b¹n, kh«ng biÕt b¹n ph¶i tr¶i qua bao nhiªu nçi kh«ng may, hoÆc thËm chÝ c¶ thÊt b¹i t¹m thêi! ThËt vËy, khi gÆp toµn ®iÒu kh«ng thµnh, th× ®¬n gi¶n vµ logic nhÊt lµ tõ bá c«ng viÖc. Vµ phÇn ®«ng chóng ta lµm nh− vËy. Cã ®óng thÕ kh«ng? T¸c gi¶ quyÓn s¸ch nµy ®· pháng vÊn 500 ng−êi thµnh ®¹t nhÊt mµ n−íc Mü ®· cho ra ®êi. TÊt c¶ nh÷ng ng−êi nµy ®Òu nãi r»ng sù thµnh c«ng ®iªn rå nhÊt ®Õn víi hä chØ c¸ch thÊt b¹i cã mét b−íc. ¤i, thÊt b¹i . . . kÎ tinh qu¸i víi c¸i nh×n v« téi vµ c¶m gi¸c hµi h−íc võa tinh tÕ võa khèc liÖt. Nã thÝch thó tãm b¾t con ng−êi ngay t¹i n¬i gi¸p biªn víi thµnh c«ng!
BÐ CON §IÒU KHIÓN NG¦êi LíN Kh«ng l©u sau khi ngµi Derby “nhËn b»ng” tèt nghiÖp “tr−êng ®êi” vµ rót ra kÕt luËn tõ “®Ò ¸n tèt nghiÖp” vÒ má vµng cña m×nh, sè phËn ®· tÆng cho «ng c¬ héi biÕt ®−îc r»ng kh«ng ph¶i lóc nµo “kh«ng” còng cã nghÜa lµ kh«ng. H«m ®ã anh gióp chó xay lóa m×. ¤ng chó ®iÒu khiÓn mét trang tr¹i lín, cã vµi tr¨m ng−êi da mµu lµm thuª. C¸nh cöa cèi xay giã khe khÏ më ra. Mét c« bÐ lai ®en b−íc vµo vµ dõng l¹i ë cöa. ¤ng chó ngÈng ®Çu lªn, tr«ng thÊy c« bÐ, liÒn g¾t:”CÇn g×?” C« bÐ tr¶ lêi ng¾n gän:”MÑ t«i b¶o «ng ®−a mÑ t«i 50 cent”. Kh«ng ®−a g× sÊt c¶, - «ng chó bïng næ, - cót vÒ nhµ. Th−a ngµi v©ng, c« bÐ ®ång ý vµ kh«ng ®éng ®Ëy. 14
¤ng chó tiÕp tôc lµm viÖc, m¶i mª nªn kh«ng nhËn thÊy r»ng c« bÐ vÉn ch−a bá ®i. Khi ngÈng lªn vµ thÊy c« vÉn cßn ®øng ®ã, «ng gµo lªn: Tao ®· b¶o ®i vÒ nhµ! ThÕ nµo, cót ngay, kh«ng tao sÏ cho biÕt tay b©y giê! Th−a ngµi v©ng, c« bÐ l¹i ®ång ý vµ vÉn kh«ng nhóc nhÝch. ¤ng chó vøt phÞch bao m× mµ «ng ®ang chuÈn bÞ ®æ vµo bÓ xuèng, tóm lÊy mét thanh gç thïng vµ tiÕn l¹i phÝa c« bÐ víi mét vÎ mÆt khiÕn Derby nÝn thë. BiÕt tÝnh ®iªn cña «ng chó, Derby tin ch¾c r»ng s¾p x¶y ra mét ®iÒu g× ®ã khñng khiÕp. Khi «ng chó Derby l¹i gÇn n¬i c« bÐ ®ang ®øng, c« b−íc lªn phÝa tr−íc mét b−íc vµ cÊt cao giäng: MÑ t«i rÊt cÇn 50 cent ®ã. Ph¶i mÊt mét phót «ng ch¨m ch¨m nh×n c« bÐ, sau ®ã tõ tõ th¶ thanh gç xuèng ®Êt, ®ót tay vµo tói vµ . . . l«i ra mét nöa ®«la. C« bÐ cÇm tiÒn vµ chËm r·i quay ra cöa, kh«ng rêi m¾t khái ng−êi c« võa chinh phôc. Sau khi c« ®i ra, «ng chó ngåi xuèng mét c¸i thïng vµ nh×n rÊt l©u vµo kho¶ng kh«ng. Cã lÏ, «ng suy ngÉm vÒ bµi häc míi nhËn ®−îc. Ngµi Derby còng suy ngÉm. LÇn ®Çu tiªn trong ®êi «ng thÊy mét ®øa trÎ da mµu ra lÖnh cho mét ng−êi da tr¾ng lín tuæi. C« ta lµm thÕ nµo ®Ó ®¹t ®−îc ®iÒu ®ã? C¸i g× diÔn ra víi «ng chó? §iÒu g× ®· lµm nçi giËn d÷ tiªu tan vµ biÕn s− tö ®ang gÇm thµnh con cõu hiÒn lµnh? §øa trÎ ®· sö dông søc m¹nh phi th−êng nµo ®Ó lµm chñ t×nh h×nh? Bao nhiªu c©u hái bïng lªn trong nhËn thøc cña Derby. Nh−ng nhiÒu n¨m sau «ng vÉn kh«ng t×m thÊy c©u tr¶ lêi, cho ®Õn ngµy «ng kÓ l¹i c©u chuyÖn víi t¸c gi¶ nh÷ng dßng nµy. Vµ, «ng ®· kÓ l¹i c©u chuyÖn bÊt th−êng ngay t¹i cèi xay giã cò, t¹i chÝnh n¬i chó «ng ®· bÞ chinh phôc . . .
VμNG NÊP §»NG SAU KH¤NG Chóng t«i ®øng trong cèi xay giã cò, vµ ngµi Derby, kÓ l¹i cho t«i c©u chuyÖn chinh phôc phi th−êng, ®· hái: Anh cã thÓ tõ ®©y rót ra kÕt luËn g×? C« bÐ con cã ®−îc søc m¹nh nµo mµ chinh phôc ®−îc «ng chó v« ®iÒu kiÖn nh− vËy? B¹n sÏ t×m thÊy c©u tr¶ lêi ë c¸c nguyªn t¾c tr×nh bµy trong cuèn s¸ch nµy. C©u tr¶ lêi ®Çy ®ñ vµ bao trïm. Víi c¸c chi tiÕt vµ lêi khuyªn, nÕu tu©n theo th× mçi mét ng−êi ®Òu cã thÓ hiÓu vµ ¸p dông søc m¹nh mµ c« bÐ ®· t×nh cê n¾m b¾t ®−îc. 15
H·y s½n sµng trong suy nghÜ - vµ ë ch−¬ng sau b¹n sÏ thÊy t¸c ®éng cña søc m¹nh ®· gióp cho c« bÐ. T− t−ëng cña cuèn s¸ch nµy sÏ kÝch thÝch sù nhËy c¶m cña b¹n vµ cho mét quyÒn lùc kh«ng thÓ chèng l¹i ®−îc. Sù nhËn thøc ®iÒu ®ã sÏ ®Õn víi b¹n trong khi ®äc ch−¬ng ®Çu hoÆc mét ch−¬ng sau nµo ®ã. Nã xuÊt hiÖn nh− mét t− t−ëng cô thÓ hoÆc trë thµnh c¬ së cho kÕ ho¹ch hay dù ®Þnh cã kh¶ n¨ng ®−a b¹n vÒ víi nh÷ng rñi ro vµ mÊt m¸t tr−íc ®©y, lµm sèng l¹i trong trÝ nhí nh÷ng bµi häc - vµ b¹n sÏ lÊy l¹i ®−îc tÊt c¶ nh÷ng g× ®· ®¸nh mÊt. Khi t«i m« t¶ cho ngµi Derby tÝnh chÊt cña søc m¹nh mµ c« bÐ ®· sö dông mét c¸ch v« thøc, «ng kiÓm l¹i trong ý nghÜ kinh nghiÖm ba m−¬i n¨m lµm nh©n viªn b¶o hiÓm, ®· thó nhËn r»ng nh÷ng thµnh c«ng cña «ng ®Òu nhê vµo bµi häc «ng nhËn ®−îc tõ ®øa trÎ nhá. Ngµi Derby nhÊn m¹nh:”Mçi lÇn ng−êi ta ®ßi tr¶ t«i tê b¶o hiÓm, t«i l¹i nhí ®Õn c« bÐ ë cèi xay giã cò, cÆp m¾t to ®Çy th¸ch thøc cña c«, vµ tù nhñ:”Ta ph¶i ký ®−îc hîp ®ång nµy!”Nh©n ®©y còng ph¶i nãi lµ phÇn lín b¶o hiÓm t«i b¸n ®−îc sau khi ng−êi ta b¶o kh«ng”. ¤ng còng kh«ng quªn sai lÇm trong c©u chuyÖn ®i t×m vµng. Kinh nghiÖm ®ã, Derby nãi, - rÊt cã Ých. Nã d¹y t«i ph¶i lµm viÖc vµ lµm viÖc, dï cã khã kh¨n ®Õn mÊy ®i n÷a. T«i ph¶i tr¶i qua tÊt c¶ ®Ó cã thÓ ®¹t ®−îc ®iÒu g× ®ã. Trong sù thö th¸ch cña ngµi Derby kh«ng cã g× bÊt th−êng. Còng cã thÓ, nhê cã nã mµ ®o¸n ra sè phËn - v× thÕ mµ ®èi víi «ng, chóng rÊt quan träng. ¤ng rót ra bµi häc tõ hai t×nh huèng nãi trªn, ph©n tÝch vµ t×m ra ®iÒu cã thÓ häc tËp. Nh−ng mét ng−êi, kh«ng cã thêi gian, kh«ng cã xu h−íng nghiªn cøu nh÷ng thÊt b¹i cña m×nh ®Ó t×m ra h¹t gièng hîp lý cã kh¶ n¨ng n¶y mÇm thµnh th¾ng lîi, th× lµm thÕ nµo? ë ®©u vµ lµm thÕ nµo häc ®−îc nghÖ thuËt rót ra tõ thÊt b¹i nh÷ng kinh nghiÖm b¾c cÇu ®Õn thµnh c«ng? §Ó tr¶ lêi cho nh÷ng c©u hái ®ã, t«i ®· viÕt quyÓn s¸ch nµy.
THμNH C¤NG - §ã Lμ MéT T¦ T¦ëng S¢U S¾C §Ó tr¶ lêi, t«i tr×nh bµy m−êi ba nguyªn t¾c. Song h·y nhí - c©u tr¶ lêi cña b¹n dµnh cho nh÷ng c©u hái n¶y sinh khi quan s¸t cuéc sèng l¹ lïng nµy, cã thÓ n»m ngay 16
trong nhËn thøc riªng cña b¹n, d−íi d¹ng mét t− t−ëng, mét kÕ ho¹ch hoÆc mét dù ®Þnh xuÊt hiÖn trong khi ®äc. Muèn thµnh c«ng chØ cÇn mét t− t−ëng s©u s¾c. Nh÷ng nguyªn t¾c m« t¶ ë ®©y thùc chÊt lµ nh÷ng ph−¬ng ph¸p thÓ hiÖn nh÷ng t− t−ëng h÷u Ých. Tr−íc khi tr×nh bµy, t«i muèn ®Ò nghÞ c¸c b¹n suy nghÜ vÒ ý kiÕn sau: Khi b¾t ®Çu giµu cã, tiÒn ®Õn nhanh vµ nhiÒu ®Õn møc ta thùc sù ng¹c nhiªn: chóng mµy trèn ®©u nh÷ng n¨m nghÌo ®ãi tr−íc ®©y? . . . Cµng kú l¹ h¬n n÷a nÕu l−u ý ®Õn ®iÒu kh¼ng ®Þnh r»ng chØ cã nh÷ng ng−êi lµm viÖc gian khæ vµ kiªn tr× míi trë nªn giµu cã. Khi b¹n b¾t ®Çu suy nghÜ vµ giµu lªn, nhÊt ®Þnh b¹n sÏ nhËn thÊy r»ng tr−íc ®ã, nhËn thøc cña b¹n ph¶i tr¶i qua mét tr¹ng th¸i nhÊt ®Þnh, dù ®Þnh c−¬ng quyÕt vµ . . . ph¶i ®Çu t− mét chót c¸i gäi lµ lao ®éng nÆng nhäc. Tøc lµ b¹n, vµ ng−êi nµo kh¸c còng vËy, cÇn biÕt c¸ch ®−a nhËn thøc cña m×nh vµo tr¹ng th¸i cuèn hót cña c¶i. Hai m−¬i n¨m t«i nghiªn cøu vÊn ®Ò nµy - rÊt muèn biÕt ng−êi giµu hä lµm thÕ nµo mµ thµnh c«ng! H·y theo dâi ch¨m chó: b¹n võa b¾t ®Çu vËn dông c¸c nguyªn t¾c cña triÕt lý nµy trªn thùc tÕ lµ t×nh h×nh tµi chÝnh cña b¹n ®· ®−îc c¶i thiÖn, vµ tÊt c¶ nh÷ng g× b¹n ch¹m tíi sÏ biÕn thµnh së h÷u riªng cña b¹n. Kh«ng tin µ? Cø thö xem! Nh©n lo¹i rÊt thiÖt thßi tr−íc hÕt lµ v× ng−êi nµo còng biÕt tõ kh«ng ®−îc. Cßn g× n÷a! TÊt c¶ c¸c quy t¾c v« hiÖu lùc - con ng−êi biÕt. TÊt c¶ nh÷ng g× kh«ng ®−îc lµm con ng−êi biÕt tõ khi n»m trong t·! QuyÓn s¸ch nµy dµnh cho nh÷ng ng−êi ®i t×m quy t¾c dÉn ®Õn thµnh c«ng, vµ s½n sµng v× nã mµ ®Æt c−îc tÊt c¶. Thµnh c«ng sÏ ®Õn víi nh÷ng ng−êi suy nghÜ b»ng ph¹m trï thµnh c«ng. ThÊt b¹i sÏ b¸m riÕt nh÷ng ng−êi cho phÐp m×nh suy nghÜ b»ng ph¹m trï thÊt b¹i. Chñ ®Ò cña quyÓn s¸ch nµy lµ gióp cho nh÷ng ai muèn häc tËp nghÖ thuËt c¶i biÕn nhËn thøc tõ thÊt b¹i sang nhËn thøc thµnh c«ng. . . . Nh−ng còng cßn mét chç yÕu trong nhiÒu ng−êi chóng ta: quen ®o mäi thø b»ng th−íc ®o Ên t−îng vµ ®Þnh kiÕn riªng cña m×nh. T«i kh«ng nghi ngê r»ng gi÷a c¸c b¹n ®äc cuèn s¸ch nµy còng cã nh÷ng ng−êi kh«ng tin r»ng hä cã thÓ trë nªn giµu cã.
17
T¹i sao? Bëi v× t− duy cña hä h×nh thµnh trong ®iÒu kiÖn nghÌo ®ãi, thiÕu thèn vµ lËn ®Ën. Nh÷ng ng−êi bÊt h¹nh nµy lµm t«i nhí ®Õn mét ng−êi Trung quèc lçi l¹c, sang Mü ®Ó häc. Anh häc t¹i tr−êng §¹i häc tæng hîp Chicago. Mét lÇn ngµi Harper, hiÖu tr−ëng, gÆp anh ë ký tóc x¸ vµ hái: Theo anh th× c¸i g× lµ nÐt næi bËt nhÊt cña ng−êi Mü? Cßn g× n÷a, - anh sinh viªn tr¶ lêi, - ®«i m¾t. M¾t c¸c vÞ kh«ng xÕch. Cã thÓ nãi g× vÒ ng−êi Trung quèc nµy? Ta kh«ng tin vµo ®iÒu mµ ta kh«ng hiÓu. Ta tin ch¾c r»ng th−íc ®o cña ta lµ chuÈn mùc cho tÊt c¶ mäi ng−êi. TÊt nhiªn, m¾t cña chµng trai ®ã kh«ng xÕch. Nã còng gièng nh− m¾t cña tÊt c¶ chóng ta . . .
T¤I MuèN - TøC Lμ SÏ Cã Khi Henry Ford quyÕt ®Þnh s¶n xuÊt «t« m¸c V-8 næi tiÕng, «ng muèn thiÕt kÕ ®éng c¬ mµ c¶ t¸m xilanh n»m c¶ trong mét blèc. Nãi lµ lµm, vµ Ford ®−a ra nh÷ng chØ thÞ cÇn thiÕt. TÊt c¶ c¸c kü s− ®Òu ®ång thanh nhÊt trÝ r»ng kh«ng thÓ nµo liªn kÕt c¶ t¸m xilanh ®−îc. Ford b¶o: BÊt luËn tr−êng hîp nµo c¸c anh còng ph¶i lµm b»ng ®−îc. H·y lµm viÖc cho ®Õn khi cã kÕt qu¶, - Ford ra lÖnh. - BÊt chÊp cÇn bao nhiªu thêi gian cho viÖc nµy. C¸c kü s− lµm viÖc - hä ch¼ng cßn lèi tho¸t nµo kh¸c, bëi v× hä muèn lµm viÖc cho «ng Ford. S¸u th¸ng tr«i qua - kh«ng kÕt qu¶ g×. L¹i thªm s¸u th¸ng n÷a. Hä thö tÊt c¶ c¸c ph−¬ng ¸n cã thÓ - kh«ng nhóc nhÝch. Kh«ng thÓ ®−îc! Cuèi cïng hä b¸o c¸o víi Ford lµ hä kh«ng t×m ra ph−¬ng ph¸p thùc hiÖn chØ thÞ cña «ng. H·y tiÕp tôc lµm viÖc, - Ford nãi. - T«i muèn. Tøc lµ sÏ cã. Hä tiÕp tôc lµm viÖc, vµ cuèi cïng, vµo mét ngµy ®Ñp trêi, sä dõa ®· bÞ ®Ëp vì. Sù kiªn ®Þnh cña Ford ®· chiÕn th¾ng. Cã thÓ trong c©u chuyÖn nµy, t«i kh«ng chÝnh x¸c ë mét vµi chi tiÕt nhá nµo ®ã, nh−ng vÒ kÕt qu¶ vµ hoµn c¶nh - t«i xin ®¶m b¶o. B¹n - ng−êi muèn suy nghÜ vµ cã 18
nghÜa lµ muèn giµu - sÏ rót tõ ®©y ra bÝ quyÕt cña triÖu phó Ford. T«i cho r»ng b¹n sÏ kh«ng ph¶i t×m kiÕm qu¸ l©u ®©u. Henry Ford thµnh ®¹t bëi v× «ng ®· hiÓu vµ tiÕp thu nguyªn t¾c thµnh c«ng. Mét trong sè c¸c nguyªn t¾c ®ã lµ biÕt ch¾c m×nh muèn ®¹t ®−îc ®iÒu g×. H·y nhí c©u chuyÖn vÒ «ng Ford vµ ®¸nh dÊu nh÷ng dßng m« t¶ bÝ quyÕt thµnh c«ng phi th−êng cña «ng. NÕu b¹n lµm ®iÒu nµy, nÕu b¹n t×m ra nh÷ng nguyªn t¾c «ng Ford ®· vËn dông ®Ó trë nªn giµu cã, th× sao b¹n kh«ng tù s¸nh m×nh víi «ng trong thµnh c«ng? Sao kh«ng nhËn sù th¸ch thøc, cã thÓ lµ ®Æt ra cho chÝnh b¹n? . . .
THI Sü NHËN RA CH¢N Lý Khi Henry viÕt ra nh÷ng dßng tiªn tri: t«i ®iÒu khiÓn sè phËn cña m×nh, t«i lµ chñ nh©n t©m hån cña m×nh, - cã lÏ «ng ®Þnh nãi r»ng chóng ta ®iÒu khiÓn sè phËn cña m×nh vµ lµ chñ nh©n t©m hån cña m×nh trong chõng mùc ta kiÓm so¸t ®−îc ý nghÜ cña m×nh. Cã lÏ «ng biÕt r»ng ý nghÜ ¸p ®¶o trong nhËn thøc vµ t¹o tõ tr−êng cho nã. R»ng, b»ng nh÷ng con ®−êng v« h×nh, côc nam ch©m nµy l«i cuèn ng−êi, hoµn c¶nh, søc m¹nh ®Õn víi ta, ®−a chóng vµo tr¹ng th¸i hµi hoµ víi nh÷ng ý nghÜ ¸p ®¶o. Còng cã thÓ «ng muèn gi¶i thÝch r»ng tr−íc khi ta tÝch luü ®−îc cña c¶i v« tËn, cÇn n¹p cho nhËn thøc −íc muèn giµu cã, b¾t ®Çu suy nghÜ b»ng ph¹m trï tiÒn b¹c, cho ®Õn khi lßng −íc muèn tiÒn b¹c tù t¹o ra nh÷ng kÕ ho¹ch cô thÓ nh»m cã ®−îc chóng.
CHμNG TRAI NH×N THÊY Sè PHËN T«i nghÜ r»ng, cuèi cïng chóng ta ®· s½n sµng nghiªn cøu nguyªn t¾c thµnh c«ng ®Çu tiªn. H·y cè g¾ng cëi më vµ nhí r»ng tÊt c¶ nh÷ng nguyªn t¾c nµy kh«ng ph¶i do mét ng−êi nghÜ ra. Chóng ®· cã hiÖu lùc víi nhiÒu ng−êi vµ b¹n cã thÓ ¸p dông chóng cã lîi cho m×nh. T«i hy väng b¹n sÏ kh«ng thÊy chóng qu¸ phøc t¹p. NhiÒu n¨m tr−íc ®©y t«i ®· ®äc mét bµi diÔn v¨n tr−íc c¸c sinh viªn tèt nghiÖp tr−êng §¹i häc Salem (thµnh phè Salem, bang T©y Virginia). Nguyªn t¾c t«i m« t¶ ë ch−¬ng sau ®· ®−îc tr×nh bµy c« ®äng trong bµi diÔn v¨n nµy. Theo chç t«i ®−îc biÕt, Ýt 19
nhÊt mét ng−êi trong sè sinh viªn tèt nghiÖp kh«ng nh÷ng tiÕp thu, mµ cßn biÕn nã thµnh mét phÇn thÕ giíi quan cña m×nh. Sau nµy chµng trai ®· trë thµnh th−îng nghÞ sü vµ lµ c¸n bé cã ¶nh h−ëng lín trong bé m¸y cña Tæng thèng Franklin D.Ruzvelt. ¤ng göi cho t«i mét bøc th− nãi râ ý kiÕn vÒ nguyªn t¾c nµy, vµ t«i tù cho phÐp m×nh ®¨ng l¹i nã víi t− c¸ch lêi më ®Çu cho ch−¬ng sau. Ngµi Napoleon kÝnh mÕn! C«ng viÖc cña t«i ë Th−îng viÖn cho phÐp nh×n nhËn tõ bªn trong nh÷ng vÊn ®Ò mµ nh÷ng ng−êi d©n Mü ®ang vÊp ph¶i, vµ t«i viÕt th− cho Ngµi ®Ó ®−a ra lêi khuyªn cã thÓ gióp cho hµng ngµn ng−êi xøng ®¸ng. N¨m 1922, khi t«i tèt nghiÖp tr−êng §¹i häc Salem, Ngµi ®· ®Õn ®äc diÔn v¨n t¹i tr−êng. Ngµi ®· ®−a vµo nhËn thøc cña t«i t− t−ëng mµ nhê cã nã ngµy nay t«i cã kh¶ n¨ng phôc vô nh©n d©n bang m×nh, vµ kh«ng nghi ngê g× n÷a, mçi mét thµnh c«ng trong t−¬ng lai cña t«i ®Òu sÏ g¾n víi t− t−ëng nµy. T«i vÉn nhí - t−ëng chõng nh− míi ngµy h«m qua - c©u chuyÖn kú diÖu cña Ngµi kÓ vÒ viÖc «ng Henry Ford ®· ®¹t nh÷ng tÇm cao ®¸ng kÓ nh− thÕ nµo. Lóc ®ã, tr−íc khi Ngµi kÕt thóc diÔn v¨n, t«i ®· quyÕt ®Þnh sÏ më ®−êng cho m×nh, dï ph¶i tr¶i qua khã kh¨n ®Õn mÊy ®i n÷a. Hµng triÖu thanh niªn nam n÷ sÏ ra tr−êng trong n¨m nay vµ nh÷ng n¨m tiÕp theo. Vµ mçi ng−êi trong sè hä ®Òu cÇn nh÷ng lêi ®éng viªn khuyÕn khÝch nh− t«i ®· nhËn ®−îc tõ Ngµi. Hä muèn biÕt ph¶i ®i ®©u, lµm g×, b¾t ®Çu tõ ®©u trong cuéc ®êi nµy. Ngµi cã thÓ nãi cho hä biÕt ®iÒu ®ã, v× Ngµi ®· gióp nhiÒu ng−êi gi¶i quyÕt vÊn ®Ò. Ngµy h«m nay ë n−íc Mü cã hµng ngµn ng−êi muèn biÕt lµm thÕ nµo ®Ó biÕn t− t−ëng thµnh tiÒn; hµng ngµn ng−êi ph¶i b¾t ®Çu tõ con sè kh«ng vµ bï ®¾p nh÷ng mÊt m¸t ®· chÞu. H¬n bÊt kú ai kh¸c, Ngµi cã thÓ gióp hä. NÕu s¸ch cña Ngµi ®−îc xuÊt b¶n, t«i mong ®−îc nhËn cuèn ®Çu tiªn víi ch÷ ký ®Ò tÆng cña Ngµi. Chóc mäi ®iÒu tèt lµnh, ng−êi b¹n trung thµnh cña Ngµi, Jennings Randolph. N¨m 1957, 35 n¨m sau diÔn v¨n nãi trªn, t«i thùc sù sung s−íng ®−îc quay l¹i tr−êng §¹i häc Salem ®Ó ph¸t biÓu t¹i buæi lÔ trao b»ng cö nh©n cho sinh viªn tèt nghiÖp. Lóc ®ã t«i còng ®−îc trao b»ng tiÕn sü v¨n häc danh dù. 20
T«i theo dâi sè phËn cña Jennings Randolph tõ n¨m 1922. ¤ng ®· trë thµnh ng−êi qu¶n lý cña mét trong nh÷ng h·ng hµng kh«ng hµng ®Çu trong n−íc, mét diÔn gi¶ hµo høng vµ lµ th−îng nghÞ sü bang T©y Virginia. Suy nghÜ cÇn ghi chÐp U
Kh«ng quan träng lµ ngµy h«m nay b¹n ¨n mÆc nh− thÕ nµo vµ cã bao nhiªu tiÒn. Bëi v×, còng nh− Edwin Barns, ng−êi nµo v−¬n tíi thµnh c«ng th× míi ®¹t ®−îc nã. §i tíi thµnh c«ng cµng l©u bao nhiªu th× nã cµng gÇn gòi bÊy nhiªu. Qu¸ nhiÒu ng−êi chØ cßn mét b−íc n÷a lµ chiÕn th¾ng th× bá dë. H·y nhí r»ng: ng−êi kh¸c sÏ ®i b−íc ®ã. ChÝ h−íng - hßn ®¸ thö vµng cho mäi thµnh tùu, lín hay nhá. Ng−êi ®µn «ng to khoÎ sÏ thua ®øa trÎ cã chÝ h−íng. H·y h×nh dung kh¸c ®i vÒ ®Þnh mÖnh cña m×nh - vµ b¹n sÏ ®¹t ®−îc c¸i mµ h«m nay t−ëng nh− kh«ng lµm næi.
TÊT C¶ MäI §IÒU MONG MuèN Vμ H×NH DUNG §¦îc, TH× §ÒU §¹T §¦îc.
21
Ch−¬ng II U
GiÊc m¬ trë thµnh hiÖn thùc khi mong muèn biÕn thµnh hµnh ®éng. H·y xin cuéc ®êi thËt nhiÒu - vµ cuéc ®êi sÏ cho b¹n rÊt nhiÒu.
B¦íc §ÇU TI£N V¦¥N TíI CñA C¶I: MONG MuèN H¬n 50 n¨m tr−íc, khi Edwin S.Barns tõ toa tµu hµng b−íc xuèng ga East-Orange, bang New Jersey, tr«ng anh gièng mét kÎ lang thang, nh−ng nh÷ng ý nghÜ cña anh th× xøng ®¸ng mét «ng hoµng. Trªn ®−êng tõ ga tµu vÒ v¨n phßng cña Thomas A.Edison, anh nghÜ ngîi; anh thÊy m×nh ®ang ®øng tr−íc mÆt Edison; anh nghe m×nh hái Edison vÒ kh¶ n¨ng thùc hiÖn mong muèn ch¸y báng ®ang trë thµnh ý nghÜ lu«n ¸m ¶nh cña m×nh - thµnh b¹n kinh doanh víi nhµ ph¸t minh vÜ ®¹i. Kh«ng ph¶i niÒm hy väng! Kh«ng ph¶i sù v−¬n tíi! Mµ lµ mong −íc ch¸y báng ®ang lÊn ¸t mäi ®iÒu kh¸c. Thùc chÊt lµ ë chç ®ã. Vµi n¨m sau Edwin S.Barns l¹i ®øng tr−íc mÆt Edison còng trong v¨n phßng, n¬i diÔn ra cuéc gÆp gì ®Çu tiªn. Nh−ng ®øng víi t− c¸ch b¹n kinh doanh. Barns thµnh c«ng, bëi v× ®· lùa chän mét môc tiªu cô thÓ vµ tÊt c¶ - n¨ng l−îng, søc m¹nh ý chÝ - ®Òu dµnh cho nã.
KH¤NG Cã §¦êng Ró T LUI Gi÷a hai cuéc gÆp lµ 5 n¨m. §èi víi mäi ng−êi, Barns lµ mét chiÕc nan hoa trong b¸nh xe sù nghiÖp cña Edison. §èi víi mäi ng−êi, chø kh«ng ph¶i ®èi víi chÝnh anh ta. Barns tù coi m×nh lµ b¹n kinh doanh cña Edison ngay tõ phót ®Çu tiªn, ngµy ®Çu tiªn lµm viÖc. Barns ®· trë thµnh ng−êi ®ã v× anh mong muèn ®iÒu nµy h¬n mäi ®iÒu trªn thÕ giíi. Anh lËp kÕ ho¹ch ®¹t môc tiªu. Sau ®ã ®èt ch¸y cÇu. Vµ Êp ñ −íc m¬ cña m×nh cho ®Õn khi nã trë thµnh ý nghÜ lu«n ¸m ¶nh c¶ ®êi, vµ cuèi cïng trë thµnh chÝnh cuéc ®êi.
22
§Õn East-Orange, anh kh«ng nãi víi m×nh: Ta thö thuyÕt phôc Edison cho ta mét c«ng viÖc nµo ®ã. Anh nãi: Ta sÏ ®Æt Edison tr−íc viÖc ®· råi lµ ta ®Õn ®©y ®Ó cïng hîp t¸c kinh doanh víi «ng. Anh kh«ng nãi: t«i hiÓu lµ cã thÓ t«i kh«ng ®¹t ®−îc g× ë c«ng ty cña Edison vµ buéc ph¶i ®i t×m nh÷ng kh¶ n¨ng kh¸c». Anh nãi: Trªn thÕ giíi nµy ta chØ muèn cã mét ®iÒu - lµm viÖc cïng víi Edison. T«i nhæ toÑt lªn tÊt c¶, t«i ®Æt c−îc c¶ t©m hån, nh−ng t«i ph¶i ®¹t ®iÒu m×nh muèn. Anh kh«ng ®Ó ®−êng tho¸i lui. Anh ph¶i chiÕn th¾ng hay lµ chÕt! §ã lµ toµn bé c©u chuyÖn vÒ sù thµnh c«ng cña Barns.
Vμ ¤NG §èt CH¸Y TμU NhiÒu n¨m tr−íc ®©y, mét nhµ qu©n sù ®· ph¶i lùa chän: «ng ph¶i ®−a ra mét quyÕt ®Þnh dÉn ®Õn chiÕn th¾ng. ¤ng ph¶i chèng l¹i ®éi qu©n kÎ thï ®«ng gÊp béi. ¤ng ®−a lÝnh cña m×nh lªn tµu vµ b¬i ra vïng ®Êt thï ®Þch. §Õn n¬i, «ng h¹ lÖnh ®èt hÕt c¸c tµu. Tr−íc trËn ®¸nh «ng nãi víi ®éi qu©n cña m×nh: C¸c ng−êi cã thÊy khãi tµu ta ch¸y kh«ng? Cã nghÜa lµ, nÕu ta kh«ng chiÕn th¾ng th× kh«ng thÓ sèng sãt mµ rêi khái ®©y. Chóng ta chØ cã mét sù lùa chän: chiÕn th¾ng hay lµ chÕt. Vµ hä ®· chiÕn th¾ng. KÎ mong muèn chiÕn th¾ng cÇn ®èt hÕt cÇu, chÆt ®øt hÕt ®−êng tho¸i lui. ChØ nh− vËy míi cã thÓ gi÷ ®−îc mong muèn chiÕn th¾ng ch¸y báng, rÊt cÇn cho thµnh c«ng. . . . Buæi s¸ng sau vô ho¶ ho¹n lín ë Chicago, mét nhãm th−¬ng nh©n ®øng t¹i State-street gi÷a ngæn ngang bèc khãi cña tµi s¶n mét thêi. Hä th¶o luËn víi nhau - nªn kh«i phôc nh÷ng thø ®· bÞ löa thiªu huû hay tõ bá Chicago ®i n¬i kh¸c, may m¾n h¬n. Vµ tÊt c¶ mäi ng−êi quyÕt ®Þnh ra ®i. Trõ mét ng−êi. Marshall Field, th−¬ng nh©n quyÕt ®Þnh ë l¹i Chicago, ®· nãi: C¸c ngµi, trªn m¶nh ®Êt nµy t«i sÏ x©y dùng mét cöa hiÖu lín nhÊt thÕ giíi, bÊt chÊp nã cã thÓ ch¸y bao nhiªu lÇn còng vËy. Sù kiÖn nµy diÔn ra gÇn mét tr¨m n¨m tr−íc ®©y. Cöa hiÖu x©y xong. §Õn nay nã vÉn ®øng ®ã, gièng nh− ®µi kû niÖm cho tr¹ng th¸i t©m hån ®−îc gäi lµ mong −íc chiÕn th¾ng. 23
TÊt nhiªn, ®èi víi Marshall Field, bá ®i lµ ®¬n gi¶n h¬n c¶. Nh−ng «ng kh¸c víi nh÷ng th−¬ng nh©n kia - ®ã lµ ®iÒu mµ nh÷ng ng−êi thµnh c«ng bao giê còng kh¸c víi nh÷ng ng−êi cam chÞu thÊt b¹i. Tõ khi con ng−êi b¾t ®Çu hiÓu ®−îc ý nghÜa cña tiÒn b¹c, ng−êi ta kh«ng muèn tiÒn mÊt ®i. Nh−ng muèn còng ch−a cã nghÜa lµ cã. ChØ cã lßng mong −íc tµi s¶n mét c¸ch ®am mª, chuyÓn thµnh sù ¸m ¶nh, chØ cã v¹ch ra nh÷ng con ®−êng cô thÓ vµ ph−¬ng tiÖn ®¹t tíi, chØ cã kiªn tr× thùc hiÖn kÕ ho¹ch vµ kh«ng chÊp nhËn thÊt b¹i - vµo mét ngµy ®Ñp trêi nh÷ng ®iÒu ®ã sÏ biÕn b¹n thµnh ng−êi giµu cã.
S¸U LêI KHUY£N §Ó BIÕN ý NGHÜ THμNH TIÒN B¹C B¹n muèn cã tiÒn? S¸u lêi khuyªn sau ®©y sÏ gióp b¹n ®iÒu khiÓn −íc muèn cña m×nh. 1. H·y x¸c ®Þnh chÝnh x¸c l−îng tiÒn mµ b¹n muèn cã. ChØ nãi: t«i muèn cã nhiÒu tiÒn» lµ kh«ng ®ñ. H·y thËt chÝnh x¸c. (Mét ch−¬ng d−íi ®©y sÏ lµm râ, t¹i sao ®øng trªn quan ®iÓm t©m lý rÊt cÇn cã mét con sè cô thÓ). 2. H·y trung thùc tr¶ lêi m×nh: b¹n s½n sµng tr¶ gi¸ nh− thÕ nµo cho tµi s¶n mµ b¹n mong −íc? (C¸i g× còng cã gi¸ cña nã, cã ph¶i vËy kh«ng?) 3. H·y ®Þnh ra thêi ®iÓm b¹n sÏ cã sè tiÒn ®ã. 4. H·y lËp kÕ ho¹ch cô thÓ ®Ó thùc hiÖn −íc muèn cña b¹n vµ b¾t ®Çu hµnh ®éng ngay lËp tøc, bÊt kÓ lµ b¹n ®· s½n sµng thùc hiÖn nã hay ch−a. 5. H·y viÕt ra tÊt c¶: sè l−îng tiÒn, thêi h¹n ph¶i cã, s½n sµng hy sinh g× ®Ó ®æi lÊy nã, kÕ ho¹ch kiÕm tiÒn. 6. Hµng ngµy - buæi s¸ng vµ buæi tèi tr−íc khi ®i ngñ - h·y ®äc to nh÷ng ghi chÐp cña m×nh. Khi ®äc, h·y h×nh dung, c¶m thÊy vµ tin r»ng sè tiÒn ®ã ®· lµ cña b¹n. CÇn ph¶i lµm theo c¶ s¸u lêi khuyªn, ®Æc biÖt lµ lêi khuyªn cuèi cïng. §õng phµn nµn r»ng kh«ng lµm sao h×nh dung ®−îc lµ sè tiÒn ®ã ®· n»m trong tói cña m×nh. Mong muèn ®−îc cã, nÕu ®· kÞp thÊm vµo b¹n, sÏ lµ ng−êi trî thñ ®¾c lùc cña b¹n. Môc tiªu cña b¹n - muèn cã tiÒn, muèn thËt ngoan tr−êng, vµ søc m¹nh tù kû sÏ biÕn ®iÒu mong muèn thµnh ®iÒu cã thËt. 24
NGUY£N T¾C GI¸ TRÞ MéT TR¡M TRIÖU §¤LA Nh÷ng ng−êi ch−a quen luyÖn tËp trÝ tuÖ cña m×nh ch¾c sÏ nghÜ r»ng nh÷ng lêi khuyªn nµy v« nghÜa. Cã lÏ hä còng nªn biÕt r»ng nh÷ng lêi khuyªn nµy chøa ®ùng th«ng tin t¸c gi¶ thu nhËn ®−îc tõ Andrew Carneghi. Ngµi Carneghi, ban ®Çu lµm c«ng nh©n nhµ m¸y luyÖn kim, bÊt chÊp sù khëi ®Çu lËn ®Ën, ®· biÕt c¸ch vËn dông nh÷ng nguyªn t¾c nµy ®Ó t¹o ra cho m×nh tµi s¶n ®¸ng gi¸ mét tr¨m triÖu ®«la. Còng cã thÓ cÇn nãi thªm r»ng nh÷ng nguyªn t¾c nµy ®−îc «ng Thomas A.Edison rÊt hoan nghªnh khi nhËn thÊy thùc chÊt vÊn ®Ò kh«ng chØ liªn quan ®Õn tiÒn b¹c, - vËn dông chóng cã thÓ ®¹t tíi bÊt kú môc ®Ých nµo. Nguyªn t¾c kªu gäi ta kh«ng ph¶i lao ®éng khæ sai, mµ lµ tù hy sinh th©n m×nh. Kh«ng ®ßi hái ta ph¶i trë nªn lè bÞch hay c¶ tin. §Ó thùc hiÖn kh«ng cÇn cã häc vÊn cao. CÇn b¾t nhËn thøc cña m×nh lµm viÖc vµ hiÓu r»ng muèn tÝch luü tiÒn kh«ng ®−îc phã th¸c mäi thø cho t×nh cê hoÆc rñi ro. H·y nhí r»ng: nh÷ng ng−êi giµu næi tiÕng cña thÕ kû ®· hy väng, mong muèn, −íc ao, lËp kÕ ho¹ch rÊt nhiÒu tr−íc khi tiÒn ®æ vµo tói hä. Vµ thªm mét ®iÒu n÷a: b¹n kh«ng bao giê giµu ®−îc nÕu kh«ng sôc s«i kh¸t väng tiÒn, nÕu kh«ng tin vµo cña c¶i nh− chÝnh b¶n th©n m×nh.
NGμY H¤M QUA Lμ ¦íc M¥ VÜ §¹I - NGμY MAI Lμ TμI S¶N KHæNGLå Chóng ta, nh÷ng ng−êi ®uæi theo cña c¶i, sèng trong mét thÕ giíi lu«n thay ®æi. ThÕ giíi Êy lu«n ®ßi hái nh÷ng t− t−ëng míi, c¸ch tiÕp cËn míi, thñ lÜnh míi, ph¸t minh s¸ng chÕ, hÖ thèng ®µo t¹o vµ tiÕp thÞ, s¸ch vë vµ kÞch b¶n míi cho phim ¶nh vµ truyÒn h×nh. Vµ trong cuéc thi ®ua nhu cÇu vÒ c¸i míi vµ tèt, ai cã môc ®Ých cô thÓ vµ mong muèn thµnh c«ng ch¸y báng, ng−êi ®ã sÏ chiÕn th¾ng. Chóng ta, nh÷ng ng−êi mong muèn lµm ra cña c¶i, cÇn ph¶i nhí: thñ lÜnh ch©n chÝnh cña thÕ giíi nµy lµ nh÷ng ng−êi biÕt c¸ch sö dông vµ b¾t c¶ søc m¹nh v« h×nh cña nh÷ng kh¶ n¨ng cßn ch−a hiÖn ra ph¶i lµm viÖc, vµ biÕn nh÷ng søc m¹nh ®ã (xung ®éng vµ ý nghÜ) thµnh nhµ chäc trêi, thµnh phè, c«ng x−ëng, m¸y bay, «t« vµ hµng lo¹t nh÷ng tiÖn nghi kh¸c t« ®iÓm thªm cho cuéc sèng. 25
Kh«ng ®iÒu g× ®−îc ¶nh h−ëng ®Õn −íc m¬ cña b¹n. B¹n ph¶i thÊm nhuÇn tinh thÇn cña nh÷ng ng−êi më ®−êng vÜ ®¹i trong qu¸ khø, nh÷ng ng−êi ®· t¹o ra søc sèng gióp ph¸t triÓn vµ thÓ hiÖn c¸c tµi n¨ng, nh÷ng ng−êi mµ nÒn v¨n minh Mü ph¶i biÕt ¬n. NÕu nh− ®iÒu b¹n muèn lµ tèt, vµ c¸i chÝnh lµ b¹n tin t−ëng vµo nã, - ®õng hoµi nghi g× n÷a, h·y hµnh ®éng! Vµ kh«ng quan träng lµ hä sÏ nãi g× khi bçng nhiªn b¹n gÆp kh«ng may, bëi v× häkh«ng biÕt r»ng mçi mét sù kh«ng may ®Òu mang trong m×nh h¹t gièng cña thµnh c«ng vÜ ®¹i. Thomas Edison m¬ −íc vÒ chiÕc bãng ®iÖn. ¤ng lËp tøc b¾t tay vµo thÝ nghiÖm vµ kh«ng rêi bá ý t−ëng cña m×nh bÊt chÊp m−êi ngh×n lÇn thö háng, cho ®Õn khi −íc m¬ b¾t ®Çu mang d¸ng dÊp hiÖn thùc. Ng−êi m¬ −íc thùc tÕ kh«ng bao giê bá dë! Uelan m¬ −íc cã mét m¹ng l−íi c¸c cöa hiÖu thuèc l¸, vµ ngµy nay, c¸c cöa hµng thuéc c«ng ty anh ta ë Mü cã trªn tõng gãc phè. Anh em Wright m¬ −íc vÒ mét thiÕt bÞ biÕt bay. Ngµy nay, ai còng ph¶i x¸c nhËn r»ng −íc m¬ cña hä hoµn toµn lµnh m¹nh. Marconi m¬ −íc truyÒn tÝn hiÖu trong kh«ng khÝ nhê nh÷ng lùc v« h×nh. Radio vµ truyÒn h×nh ngµy nay ®· chøng tá anh kh«ng m¬ t−ëng viÓn v«ng. Mét ®iÒu rÊt thó vÞ lµ b¹n bÌ cña anh ®· ®−a anh vµo bÖnh viÖn t©m thÇn ®Ó kh¶o s¸t khi anh tuyªn bè ®· ph¸t minh ra ®Þnh luËt cho phÐp truyÒn tin trong kh«ng khÝ mµ kh«ng cÇn d©y dÉn hoÆc c¸c thiÕt bÞ vËt lý kh¸c. Ngµy nay ng−êi ta nh×n nhËn réng r·i h¬n ®èi víi nh÷ng ng−êi m¬ méng, cã ®óng kh«ng?
MONG MuèN §Î RA ¦íc M¥ Nh− vËy, ®èi víi nh÷ng ng−êi hay m¬ −íc, mong muèn lµ xuÊt ph¸t ®iÓm. ¦íc m¬ kh«ng sinh ra tõ thê ¬, l−êi biÕng vµ thiÕu tù tin. H·y nhí r»ng nh÷ng ng−êi vÒ ®Ých tr−íc tiªn còng b¾t ®Çu tõ nh÷ng bÊt thµnh. B−íc ngoÆt trong cuéc ®êi hä th−êng trïng víi mét thêi ®iÓm kÞch biÕn mµ tõ ®ã hä trë thµnh nh÷ng con ng−êi kh¸c h¼n. John Banhian ®· viÕt ra Hµnh h−¬ng - mét trong nh÷ng cuèn s¸ch hay nhÊt b»ng tiÕng Anh, - sau khi «ng ngåi tï v× lý do t«n gi¸o. 26
O.Henry ph¸t hiÖn ra tµi n¨ng cña m×nh vµo mét thêi ®iÓm ch¼ng lÊy g× lµm vui vÎ trong cuéc ®êi, khi «ng ngåi tï thµnh phè Colambes, bang Ohio. c¸i t«i thø hai cña «ng sèng dËy do hoµn c¶nh. Nªn còng dÔ hiÓu lµ «ng thÝch viÕt vÒ cuéc ®êi nh÷ng tªn téi ph¹m bÊt h¹nh vµ nh÷ng ng−êi bÞ x· héi ruång bá. Charles Dickens b¾t ®Çu b»ng viÖc d¸n nh·n lªn n¾p c¸c hép xi ®¸nh giµy. Bi kÞch mèi t×nh ®Çu ®· lµm cho t©m hån «ng trë nªn s©u s¾c, biÕn «ng thµnh mét trong nh÷ng nhµ v¨n vÜ ®¹i nhÊt. Bi kÞch ®ã ®· cho thÕ giíi David Coperfield» vµ hµng lo¹t t¸c phÈm lµm tÊt c¶ nh÷ng ng−êi ®· ®äc s¸ch cña «ng trë nªn giµu h¬n, tèt h¬n. Helen Kepler c©m, ®iÕc, mï ngay sau khi ra ®êi. BÊt chÊp nh÷ng bÊt h¹nh khæng lå nµy, chÞ ®· vÜnh viÔn kh¾c tªn m×nh vµo lÞch sö nh©n lo¹i. Suèt ®êi chÞ ®· chøng minh: kh«ng ai thÊt b¹i nÕu hä kh«ng tù chÞu thua. Robert Berns xuÊt ph¸t lµ mét g· trai quª thiÕu häc. Ch¸n ch−êng v× nghÌo ®ãi, lÏ ra anh ®· trë thµnh kÎ n¸t r−îu. Nh−ng thÕ giíi ®· trë nªn tèt h¬n v× trong anh sèng mét t©m hån biÕn ý nghÜ thµnh th¬ ca, biÕn m¶nh ®Êt tr−íc ®©y chØ cã ng¶i cøu thµnh n¬i mäc lªn hoa hång. Bethoven bÞ ®iÕc, Milton bÞ mï, nh−ng tªn tuæi cña hä chØ mÊt ®i cïng vò trô bëi v× hä kh«ng nh÷ng biÕt −íc m¬, mµ cßn biÕt biÕn ®æi, tæ chøc −íc m¬ cña m×nh. Cã kho¶ng c¸ch gi÷a mong muèn vµ sù s½n sµng tiÕp nhËn ®iÒu m×nh mong muèn. NÕu b¹n ch−a tin th× tøc lµ b¹n ch−a s½n sµng. Vµ cuèi cïng, ph¶i nhí: ®Ó v−¬n lªn trªn, muèn giµu sang vµ thÞnh v−îng, th× søc lùc ®ßi hái còng kh«ng nhiÒu h¬n so víi viÖc chÊp nhËn tóng thiÕu vµ ®ãi nghÌo. Mét thi sü vÜ ®¹i ®· nªu lªn ch©n lý chung nµy ë c¸c dßng sau: T«i mÆc c¶ tõng ®ång Vµ nhËn ®−îc tõng ®ång. Thö hái xin mét triÖu CÇm, vµ ®õng ng¹c nhiªn! Cuéc ®êi nµy vÉn sèng, Nh−ng chØ cho phÇn m×nh. Vµ chóng ta tÊt c¶ 27
Lµm viÖc cho cuéc ®êi. CËu ®¸ng gi¸ n¨m xu? §õng kªu ca o¸n th¸n. L−êm chi ng−êi giµu cã, H·y häc c¸ch −íc m¬. Lµm thuª hay triÖu phó §êi ®èi xö c«ng b×nh Muèn ®−îc ®êi t−ëng th−ëng H·y ®ßi hái chÝnh m×nh.
Vμ C¸I KH¤NG THÓ TRë THμNH Cã THÓ C©u chuyÖn sau ®©y lµ cùc ®iÓm cña ch−¬ng nµy. T«i muèn giíi thiÖu víi b¹n mét trong nh÷ng ng−êi phi th−êng nhÊt. LÇn ®Çu tiªn t«i nh×n thÊy cËu ta sau khi cËu ra ®êi ®−îc vµi phót. CËu kh«ng cã tai, vµ theo lêi b¸c sü, cËu sÏ c©m ®iÕc suèt ®êi. T«i kh«ng ®ång ý víi b¸c sü - t«i cã quyÒn ®ã bëi v× t«i lµ cha ®øa trÎ. T«i còng cã ý kiÕn cña m×nh, nh−ng t«i chØ lÆng im tr¶ lêi trong sù tÜnh lÆng cña tr¸i tim m×nh. T«i tù nhñ: con trai t«i sÏ nghe ®−îc vµ nãi ®−îc. B»ng c¸ch nµo? T«i tin ch¾c r»ng ph¶i cã mét ph−¬ng ph¸p nµo ®ã, vµ t«i biÕt r»ng m×nh sÏ t×m thÊy nã. T«i nhí l¹i lêi nãi cña Emerson bÊt tö: ThÕ giíi t¹o cho ta niÒm tin. CÇn tu©n theo vµ sèng b»ng sè phËn cña m×nh, vµ tËp trung chê ®îi qua th¸ng n¨m vµ qua mÊt m¸t, giê phót mµ §Êng s¸ng t¹o loµi ng−êi sÏ nãi chuyÖn víi m×nh. Lêi cña §Êng t¹o ho¸? Mong −íc! Con trai t«i kh«ng bÞ c©m ®iÕc - ®ã lµ ®iÒu t«i mong mái h¬n mäi ®iÒu trªn thÕ gian nµy. T«i kh«ng bao giê tõ bá m¬ −íc ®ã. Nh−ng t«i cã thÓ lµm ®−îc g×? T«i cÇn truyÒn cho con t«i mong muèn gièng t«i t×m ra c¸ch thøc vµ ph−¬ng tiÖn ®−a ®−îc ©m thanh vµo n·o mµ kh«ng cÇn qua tai. T«i quyÕt ®Þnh: chØ cÇn th»ng bÐ lín ®ñ ®Ó cã thÓ giao tiÕp ®−îc, t«i sÏ n¹p vµo nhËn thøc cña nã mong muèn nghe ®−îc, vµ thiªn nhiªn sÏ buéc ph¶i ñng hé. 28
T«i kh«ng nãi víi ai ®iÒu t«i suy nghÜ vµ quyÕt ®Þnh. Nh−ng mçi mét ngµy t«i ®Òu nh¾c l¹i lêi thÒ cña m×nh: con trai t«i kh«ng thÓ chÞu c©m ®iÕc. Khi con trai t«i lín dÇn vµ b¾t ®Çu ®Ó ý ®Õn thÕ giíi xung quanh, chóng t«i nhËn thÊy nã còng cã mét chót ph¶n øng yÕu ít vÒ ©m thanh. Vµ mÆc dÇu khi ®Õn tuæi mµ nh÷ng trÎ kh¸c b¾t ®Çu tËp nãi cßn con t«i th× kh«ng cã mét biÓu hiÖn g×, theo dâi hµnh vi cña nã chóng t«i còng hiÓu lµ nã cã thÓ ph©n biÖt ®−îc mét vµi ©m thanh g× ®ã. §ã lµ ®iÒu chóng t«i muèn biÕt! T«i tin ch¾c r»ng nÕu nã nghe ®−îc, dï chØ yÕu ít, th× cã thÓ ph¸t triÓn thÝnh gi¸c cho nã ®−îc. Sau ®ã diÔn ra mét viÖc ®em l¹i cho t«i niÒm hy väng. Vµ sù viÖc nµy xuÊt hiÖn tõ h−íng bÊt ngê nhÊt.
§∙ T×M THÊY! Chóng t«i mua m¸y ghi ©m. LÇn ®Çu tiªn khi ®øa trÎ nghe thÊy nh¹c, nã phÊn chÊn cao ®é vµ dµnh ngay lÊy m¸y. Cã lÇn nã quay ®Üa trong hai tiÕng ®ång hå liÒn, r¨ng c¾n chÆt mÐp èng nghe. Chóng t«i kh«ng hiÓu hÕt tÇm quan träng trong thãi quen nµy cña nã khi ch−a biÕt ®Õn tÝnh chÊt truyÒn ©m cña x−¬ng. Sau ®ã t«i ph¸t hiÖn ra r»ng nã nghe ®−îc kh¸ râ nÕu t«i ch¹m m«i m×nh vµo x−¬ng sä cña nã. Khi biÕt ch¾c r»ng nã ph©n biÖt ®−îc giäng nãi, t«i liÒn truyÒn cho nã −íc muèn nghe ®−îc vµ nãi ®−îc. Khi t«i thÊy nã thÝch nghe kÓ chuyÖn tr−íc khi ®i ngñ, t«i liÒn s¸ng t¸c ra nh÷ng c©u chuyÖn cã thÓ gióp h×nh thµnh tÝnh tù tin, ph¸t triÓn ãc t−ëng t−îng vµ mong muèn nghe ®−îc vµ trë thµnh ng−êi b×nh th−êng. Cã mét c©u chuyÖn mµ t«i th−êng hay kÓ nhÊt, mçi lÇn l¹i thªm vµo nh÷ng s¾c mµu vµ b−íc ngoÆt míi vÒ néi dung. ý nghÜa chung quy ë chç tËt nguyÒn cña nã kh«ng ph¶i lµ ®iÓm yÕu, mµ lµ tµi s¶n cã gi¸ trÞ rÊt lín lao. Tuy t«i cã triÕt lý r»ng nçi bÊt h¹nh nµo còng mang trong m×nh mÇm mèng cña mét −u thÕ lín, t«i vÉn (ph¶i thµnh thËt thó nhËn) kh«ng m¶y may h×nh dung ®−îc gi¸ trÞ nµo cã thÓ chøa ®ùng trong sù tËt nguyÒn cña con trai t«i. 29
C¸I G× §¸NH TAN C¥N B∙O Giê ®©y, khi ph©n tÝch l¹i c¸c sù kiÖn, t«i cã thÓ nãi r»ng nh÷ng kÕt qu¶ ng¹c nhiªn mµ con t«i ®· ®¹t ®−îc cã liªn quan trùc tiÕp ®Õn lßng tin cña nã ®èi víi t«i. Nã kh«ng c·i bÊt cø ®iÒu g× t«i nãi víi nã. T«i truyÒn cho nã ý nghÜ r»ng nã cã −u thÕ rÊt lín so víi anh trai nã, vµ ®iÒu nµy thÓ hiÖn ë nhiÒu khÝa c¹nh. VÝ dô, thÇy gi¸o trong tr−êng, thÊy nã kh«ng cã tai th× sÏ quan t©m ®Õn nã nhiÒu h¬n vµ sÏ ®Æc biÖt ©u yÕm. Vµ nã thÊy ®óng lµ nh− vËy. HoÆc lµ, t«i nãi víi nã, khi nµo lín nã sÏ ®i b¸n b¸o (anh nã ®· lµm viÖc ®ã råi), vµ nã sÏ cã lîi thÕ h¬n anh nã rÊt nhiÒu, bëi v× ng−êi ta sÏ cho nã nhiÒu tiÒn th−ëng h¬n khi thÊy nã lµ mét ®øa trÎ l¹c quan vµ lµ ng−êi cña c«ng viÖc bÊt chÊp khuyÕt tËt cña m×nh. Khi nã gÇn ®−îc b¶y tuæi, xuÊt hiÖn nh÷ng dÊu hiÖu ®Çu tiªn cho thÊy ph−¬ng ph¸p dù b¸o cña chóng t«i mang l¹i kÕt qu¶. Suèt mÊy th¸ng liÒn nã xin chóng t«i ®Æc quyÒn ®−îc ®i b¸n b¸o, nh−ng mÑ nã kh«ng ®ång ý. Cuèi cïng, cËu bÐ tù quyÕt ®Þnh. Mét lÇn, khi chóng t«i ®Ó nã ë nhµ víi gia nh©n, nã chuån ra phè qua cöa sæ ë bÕp, vay 6 cent cña «ng thî giµy hµng xãm, ®Çu t− sè vèn ban ®Çu nµy vµo b¸o, b¸n hÕt, t¸i ®Çu t−, vµ cø nh− vËy cho ®Õn chiÒu. Sau khi c©n ®èi vµ thanh to¸n víi nhµ b¨ng, l·i rßng lµ 42 cent. Tèi vÒ ®Õn nhµ, chóng t«i thÊy con ®ang ngñ say s−a. Mét tay n¾m chÆt. MÑ nã gì n¾m tay, l«i ra mÊy ®ång xu vµ bËt khãc. T¹i sao? Khãc chiÕn th¾ng ®Çu tiªn t−ëng chõng kh«ng thùc hiÖn næi! Ph¶n øng cña t«i ng−îc l¹i. T«i vui c−êi thËt sù v× thÊy r»ng: viÖc t«i kiªn tr× truyÒn cho th»ng bÐ niÒm tin vµo chÝnh m×nh ®· ®¬m hoa kÕt tr¸i. Trong hµnh ®éng kinh doanh ®Çu tiªn nµy, mÑ nã nh×n thÊy cËu con trai bÐ nhá, ra phè vµ m¹o hiÓm cuéc sèng ®Ó kiÕm tiÒn. Cßn t«i, t«i nh×n thÊy mét nhµ doanh nghiÖp nhá m¹nh b¹o, tham väng vµ tù tin; niÒm tin vµo b¶n th©n nh©n gÊp ®«i v× cËu tù quyÕt ®Þnh kinh doanh vµ ®· chiÕn th¾ng. Thay ®æi nµy lµm t«i sung s−íng - nã nãi lªn søc sèng sÏ theo con t«i suèt ®êi. ***** 30
CËu häc trß nhá trong tr−êng phæ th«ng vµ ®¹i häc kh«ng nghe thÊy gi¸o viªn nãi g× nÕu hä kh«ng hÐt lªn tõ mét kho¶ng c¸ch ®ñ gÇn. Nh−ng cËu kh«ng ®Õn tr−êng dµnh cho ng−êi ®iÕc. Chóng t«i kh«ng cho phÐp nã häc ng«n ng÷ ra hiÖu. Chóng t«i rÊt kiªn ®Þnh r»ng con trai chóng t«i sÏ sèng mét cuéc sèng b×nh th−êng, giao tiÕp víi nh÷ng ®øa trÎ ph¸t triÓn b×nh th−êng, vµ c−¬ng quyÕt kh«ng tõ bá quyÕt ®Þnh cña m×nh, dï rÊt hao tæn thÇn kinh vµ mÊt th× giê c·i cä víi quan chøc nhµ tr−êng. Khi con trai t«i häc trong tr−êng ®¹i häc, nã thö mét thiÕt bÞ nghe ch¹y ®iÖn, nh−ng kh«ng cã kÕt qu¶. TuÇn sau, hoµn toµn do t×nh cê mµ nã ví ®−îc mét thiÕt bÞ nghe kh¸c, nh−ng nã kh«ng véi ®eo thö v× sî l¹i thÊt väng. Khi nã cuèi cïng còng quyÕt ®Þnh, ®eo thiÕt bÞ vµ bËt lªn, th× - «i diÖu kú! - d−êng nh− theo lÖnh chiÕc ®òa thÇn, m¬ −íc c¶ ®êi cña nã ®· ®−îc thùc hiÖn - nã nghe ®−îc! Râ gÇn nh− víi ng−êi cã thÝnh gi¸c b×nh th−êng. Trµn ngËp h¹nh phóc ®−îc b−íc vµo thÕ giíi ©m thanh, nã lao ra ®iÖn tho¹i ®Ó gäi ®iÖn vÒ cho mÑ - nã nghe lêi mÑ thËt râ rµng. LÇn ®Çu tiªn trong ®êi nã nghe râ lêi c¸c gi¸o s− trªn gi¶ng ®−êng. LÇn ®Çu tiªn trong ®êi nã cã thÓ nãi chuyÖn tho¶i m¸i víi mäi ng−êi mµ kh«ng cÇn hä ph¶i nãi to. ThÕ giíi thay ®æi. Mong muèn b¾t ®Çu ®em l¹i lîi Ých, nh−ng chiÕn th¾ng vÉn ch−a hoµn toµn. Con trai t«i cßn ph¶i t×m kiÕm mét con ®−êng ®i cô thÓ vµ biÕn khuyÕt tËt cña m×nh thµnh tµi s¶n cã gi¸ trÞ.
¤I, NH÷NG ¢M THANH DIÖU Kú! Cßn ch−a ®ñ søc hiÓu hÕt ý nghÜa cña sù viÖc, nh−ng kh«ng nÐn næi sung s−íng ®−îc lµm quen víi thÕ giíi ©m thanh míi, nã viÕt mét bøc th− cho nhµ s¶n xuÊt thiÕt bÞ nghe vµ hµo høng kÓ vÒ tr−êng hîp cña m×nh. Kh«ng hiÓu t¹i sao c«ng ty mêi chµng trai ®Õn N÷u-−íc. Khi nã tham quan nhµ m¸y vµ nãi chuyÖn víi kü s− tr−ëng, cã ®iÒu g× ®ã tia s¸ng, sù c¶m høng hay mét ý niÖm ( b¹n muèn gäi thÕ nµo còng ®−îc) - ®· loÐ lªn trong nhËn thøc cña nã. Ýt nhÊt th× còng chÝnh ý nghÜ loÐ lªn nµy ®· biÕn khuyÕt tËt cña nã thµnh tµi s¶n vµ b¾t ®Çu ®−a l¹i c¸i lîi - b»ng tiÒn còng nh− b»ng h¹nh phóc cña hµng ngh×n ng−êi bÊt h¹nh. 31
Nã nghÜ ra r»ng c©u chuyÖn vÒ thÕ giíi riªng cña nã ®· thay ®æi, nÕu ®−îc kÓ l¹i d−íi h×nh thøc nµy hay h×nh thøc kh¸c, ch¾c sÏ gióp cho hµng triÖu ng−êi ®iÕc ®ang sèng thiÕu thiÕt bÞ nghe. Suèt mét th¸ng nã tÝch cùc nghiªn cøu, ph©n tÝch hÖ thèng b¸n m¸y nghe vµ nghÜ c¸ch liªn hÖ víi ng−êi ®iÕc trªn toµn thÕ giíi ®Ó chia sÎ víi hä c¶m gi¸c míi cña m×nh. Sau ®ã nã lËp kÕ ho¹ch hai n¨m. Khi nã giíi thiÖu kÕ ho¹ch nµy víi c«ng ty, hä ®· nhËn ngay nã vµo biªn chÕ ®Ó thùc hiÖn ý t−ëng ®· ®Þnh. Khi b¾t ®Çu c«ng viÖc, nã cã m¬ −íc r»ng sè phËn cña nã sÏ mang l¹i niÒm hy väng vµ gi¶m bít nçi khæ ®au cho hµng ngµn ng−êi cam chÞu bÞ ®iÕc suèt ®êi hay kh«ng? T«i kh«ng phót nµo nghi ngê r»ng nÕu nh− t«i víi mÑ nã kh«ng h×nh thµnh ®−îc nhËn thøc cho con trai nh− chóng t«i ®· lµm, Blaer ®· ph¶i chÞu c©m ®iÕc suèt ®êi. Khi b»ng tr¸i tim vµ ý chÝ cña m×nh, t«i truyÒn cho nã sù ham thÝch ®−îc nghe, ®−îc nãi vµ sèng nh− tÊt c¶ mäi ng−êi, ng−êi t«i cã ph¸t ra mét xung l−îng, b¾t thiªn nhiªn b¾c cÇu qua biÓn lÆng im ngõng chia c¾t bé ãc cña nã víi thÕ giíi bªn ngoµi? ThËt sù chØ niÒm ham mª míi biÕt hÕt nh÷ng con ®−êng ngo»n nghoÌo cã kh¶ n¨ng biÕn ®æi ham mª ®ã thµnh t−¬ng ®−¬ng vËt chÊt. Blaer muèn nghe ®−îc, vµ nã ®· nghe ®−îc. Nã ra ®êi mang khuyÕt tËt, ng−êi kÐm v−¬n tíi môc ®Ých h¬n ch¾c sÏ chÊp nhËn vµ ra phè - b¸n bót ch×. Lêi nãi dèi nh»m môc ®Ých cøu gióp mµ t«i th«i miªn nã (r»ng khuyÕt tËt cña nã lµ tµi s¶n lín lao), ®· trë thµnh sù thËt. Kh«ng cã g× kh«ng thÓ kh¾c phôc ®−îc b»ng niÒm tin kÕt hîp víi sù ®am mª. Nh−ng mµ, nh÷ng ®iÒu nµy cã ë mçi ng−êi.
§IÒU Kú DIÖU SAU HËU TR¦êng Mét ®o¹n nhá tiÓu sö bµ Shuman Hink ®¨ng trªn b¸o sÏ cho ta ch×a kho¸ ®Ó hiÓu ®−îc thµnh c«ng ®¸ng söng sèt cña ng−êi ®µn bµ ca sü phi th−êng nµy. T«i trÝch nã ra ®©y: Lóc ®Çu bµ Shuman Hink ®Õn gÆp gi¸m ®èc Nhµ h¸t opera hoµng gia ë Viªn ®Ó «ng nghe bµ h¸t thö. Khinh khØnh nh×n c« g¸i vông vÒ, ¨n mÆc nghÌo nµn, «ng kªu lªn kh«ng cÇn gi÷ g×n ý tø: Víi bé mÆt vµ bÒ ngoµi nh− thÕ nµy, lµm sao c« cã thÓ hy väng thµnh 32
c«ng trong opera ®−îc? C« bÐ ¬i, tõ bá ngay ý ®Þnh nµy ®i. Tèt h¬n hÕt lµ nªn mua m¸y may mµ lµm viÖc. Mét thÕ kû n÷a c« còng kh«ng thÓ trë thµnh ca sü ®−îc. Song mét thÕ kû th× qu¸ l©u! Gi¸m ®èc Nhµ h¸t opera hoµng gia Viªn biÕt rÊt nhiÒu vÒ kü thuËt thanh nh¹c. Nh−ng «ng kh«ng biÕt g× vÒ søc m¹nh cña −íc m¬ khi nã ®· trë thµnh t− t−ëng ¸m ¶nh. V× nÕu kh«ng thÕ th× «ng ®· kh«ng phª ph¸n thiªn tµi mµ kh«ng cho ng−êi ta mét c¬ héi nµo ®Ó thö. . . . MÊy n¨m tr−íc ®©y mét ng−êi b¹n hµng cña t«i èm nÆng. Søc khoÎ ngµy cµng kÐm ®i, vµ cuèi cïng ng−êi ta quyÕt ®Þnh mæ. B¸c sü c¶nh b¸o t«i r»ng anh ta khã lßng sèng sãt. Nh−ng bÖnh nh©n kh«ng nghÜ nh− vËy. Tr−íc khi vµo phßng mæ, anh th× thÇm: §õng lo, sÕp. Vµi ngµy n÷a t«i sÏ ra khái ®©y. C« y t¸ cã mÆt trong cuéc nãi chuyÖn nh×n t«i th−¬ng h¹i. ThÕ mµ - bÖnh nh©n ®· sèng! Khi mäi viÖc ®· qua, b¸c sü nãi thÕ nµy: Mong muèn ®−îc sèng ®· cøu anh ta tho¸t chÕt, chø kh«ng cã g× h¬n. Anh ta ®· kh«ng thÓ tho¸t ®−îc, nÕu anh ®ång ý chÊp nhËn c¸i chÕt. T«i tin vµo hiÖu lùc cña mong −íc, cñng cè b»ng lßng tin, bëi v× t«i ®· thÊy søc m¹nh nµy n©ng con ng−êi tõ h¹ng hÌn m¹t lªn ®Ønh cao cña quyÒn lùc vµ giµu sang, t«i ®· thÊy nã cøu c¸c n¹n nh©n, lµm ph−¬ng tiÖn kÐo mäi ng−êi ra khái chèn kh«ng tån t¹i sau hµng tr¨m bÊt h¹nh; cho con t«i mét cuéc sèng b×nh th−êng vµ h¹nh phóc, bÊt chÊp viÖc thiªn nhiªn ®· b¾t con t«i ra ®êi mµ kh«ng cho tai. Thiªn nhiªn . . . sö dông c¸c ph−¬ng tiÖn nhËn thøc ho¸ sinh l¹ kú, hïng m¹nh vµ kh«ng ®−îc biÕt ®Õn, thiªn nhiªn ngôy trang b»ng xung l−îng −íc m¬ - kh«ng bao giê chÊp nhËn tõ kh«ng thÓ vµ kh«ng muèn biÕt ®Õn tõ kh«ng thµnh. Suy nghÜ cÇn ghi chÐp U
Khi −íc muèn tËp trung søc m¹nh cho chiÕn th¾ng, b¹n kh«ng cÇn ®−êng rót lui n÷a: chiÕn th¾ng ®· ®¶m b¶o. S¸u lêi khuyªn trong ch−¬ng nµy sÏ biÕn mong muèn thµnh tiÒn b¹c. Tr−êng hîp cña Andrew Carneghi - thµnh 100.000.000, ®«la. ¦íc muèn biÕn kh«ng may thµnh chiÕn th¾ng. ChÝnh −íc muèn ®· x©y dùng mét trong nh÷ng cöa hµng lín nhÊt thÕ giíi trªn ®èng tro tµn.
33
CËu bÐ kh«ng cã tai ®· häc c¸ch nghe ®−îc. Ng−êi phô n÷ kh«ng cã mét c¬ héi nµo ®· trë thµnh danh ca opera næi tiÕng. Ng−êi bÖnh mµ b¸c sü kÕt téi chÕt , ®· sèng sãt. ChÝnh c¸i nhËn thøc ho¸ sinh bÊt th−êng vµ kh«ng râ rµng ®èi víi chóng ta ®· gióp nh÷ng ng−êi ®ã.
KH¤NG Cã MéT TRë NG¹I NμO §èi VíI TRÝ TUÖ, CHØ TRõ NH÷NG TRë NG¹I Mμ TA Tù C¤NG NHËN
34
Ch−¬ng III U
NiÒm tin cã ®iÒu khiÓn b¾t mäi ý nghÜ r¸o riÕt rung. H−ng phÊn v× søc m¹nh tù tin vµo b¶n th©n, b¹n cã thÓ ®¹t tíi ®Ønh cao bÊt ngê nhÊt.
B¦íc THø HAI V¦¥N TíI CñA C¶I: NIÒM TIN NiÒm tin - chÊt xóc t¸c cña mäi kh¶ n¨ng trÝ tuÖ. NÕu nã ®−îc quyÖn kÕt víi ý nghÜ, th× ngay lËp tøc tiÒm thøc sÏ n¾m b¾t, chuyÓn thµnh t−¬ng ®−¬ng tinh thÇn vµ truyÒn cho TrÝ tuÖ siªu nhiªn, gièng nh− khi ta cÇu nguyÖn. Trong sè tÊt c¶ c¸c lo¹i t×nh c¶m tÝch cùc th× m¹nh mÏ nhÊt lµ niÒm tin, t×nh yªu vµ t×nh dôc. KÕt hîp víi nhau, chóng t¹o nªn hiÖu øng næi. T¹i ®©y, tiÒm thøc vËn ®éng vµ th«i thóc TrÝ tuÖ siªu nhiªn tr¶ lêi c©u hái ®Æt ra. CÇn biÕt c¸ch n¾m b¾t h×nh t−îng cao siªu mµ ®ång d¹ng cña nã lµ nh÷ng ý nghÜ cña b¹n.
H∙Y T×M KIÕM - Vμ B¹N SÏ T×M THÊY Nh− vËy, chóng ta ®· tiÕp cËn quan ®iÓm cho phÐp hiÓu râ h¬n ý nghÜa to lín cña tù kû ¸m thÞ trong viÖc vËt chÊt ho¸ −íc m¬, cô thÓ lµ: niÒm tin - ®ã lµ tr¹ng th¸i cña trÝ tuÖ. Tr¹ng th¸i nµy cã thÓ t¹o ra b»ng c¸ch dïng tù kû ¸m thÞ ®Ó t¸c ®éng nhiÒu lÇn ®Õn tiÒm thøc. §Ó minh häa, ta xem xÐt môc ®Ých b¹n ®äc cuèn s¸ch nµy: biÕt c¸ch biÕn xung l−îng −íc muèn kh«ng sê mã ®−îc thµnh t−¬ng ®−¬ng vËt chÊt cña nã lµ tiÒn b¹c. Theo c¸c chØ dÉn vÒ tù kû ¸m thÞ vµ tiÒm thøc tæng kÕt trong ch−¬ng nµy, b¹n sÏ thÊy r»ng nÕu b¹n tin, b¹n sÏ nhËn ®−îc c¸i b¹n mong muèn. NiÒm tin vµo th¾ng lîi nµy ®· n»m s½n trong tiÒm thøc cña b¹n tr−íc khi thùc hiÖn kÕ ho¹ch vËt chÊt hãa −íc m¬. NiÒm tin lµ tr¹ng th¸i cña trÝ tuÖ. Cã thÓ ph¸t triÓn nã thµnh ý chÝ nhê m−êi ba nguyªn t¾c, bëi v× khi ¸p dông nh÷ng nguyªn t¾c nµy, niÒm tin ®−îc hoµn thiÖn mét c¸ch cã ý thøc. Ph−¬ng ph¸p duy nhÊt ®−îc biÕt vÒ viÖc hoµn thiÖn niÒm tin mét c¸ch cã ý thøc - lµ liªn tôc ®−a vµo tiÒm thøc nh− c¸c cha cè vÉn th−êng lµm.
35
Còng cã thÓ ý nµy sÏ trë nªn dÔ hiÓu h¬n nÕu ta so s¸nh víi b¶n chÊt cña téi ¸c. C¸c nhµ h×nh sù häc næi tiÕng ®· ®i ®Õn kÕt luËn r»ng khi con ng−êi lÇn ®Çu tiªn va ch¹m víi téi ¸c, hä c¶m thÊy ghª tëm. Sau mét thêi gian tiÕp xóc víi téi ¸c, hä trë thµnh quen. Liªn hÖ nhiÒu víi thÕ giíi téi ph¹m sÏ lµm cho con ng−êi tiªm nhiÔm téi ¸c. T−¬ng tù nh− vËy cã thÓ nãi r»ng xung l−îng cña ý nghÜ cuèi cïng còng sÏ ngÊm vµo nhËn thøc, biÕn nã thµnh t−¬ng ®−¬ng vËt chÊt - lµ tiÒn b¹c. Nh©n ®©y t«i khuyªn b¹n nªn suy ngÉm l¹i c«ng thøc: tÊt c¶ nh÷ng ý nghÜ cã thÓ h×nh dung ë møc c¶m gi¸c, víi ®iÒu kiÖn chóng ®−îc ®Æt trªn niÒm tin, sÏ dÇn dÇn ®−îc vËt chÊt hãa. T×nh c¶m, c¶m xóc céi nguån cña ý nghÜ - ®ã lµ nh÷ng thø lµm cho ý nghÜ cã søc sèng, hiÖu lùc vµ søc m¹nh. Lßng tin, t×nh yªu vµ t×nh dôc kÕt hîp víi ý nghÜ trµo d©ng sÏ lµm cho nh÷ng c¶m gi¸c nµy cã søc sèng h¬n nhiÒu so víi b¶n th©n chóng tù cã. Nh−ng muèn ®¹t tíi ®é s©u cña tiÒm thøc vµ t¸c ®éng ®Õn nã, kh«ng nh÷ng cÇn cã ý nghÜ kÕt hîp víi lßng tin, mµ cßn cÇn ®Õn ý nghÜ xen lÉn nh÷ng t×nh c¶m tÝch cùc vµ c¶ tiªu cùc n÷a! KH¤NG MAY μ? Ví VÈN! §Õn ®©y chóng ta ®· gÇn nh− hiÓu r»ng tiÒm thøc vËt chÊt hãa c¸c ý nghÜ mang tÝnh x©y dùng còng nh− c¸c ý nghÜ ph¸ ho¹i. Nã gi¶i thÝch hiÖn t−îng kú l¹ mµ hµng triÖu ng−êi gäi lµ kh«ng may hay bÊt thµnh. Hä cho r»ng hä lµ ng−êi kh«ng tho¸t khái nghÌo ®ãi vµ lay l¾t vÊt v−ëng. Hä cã c¶m gi¸c r»ng cã mét lùc l−îng l¹ lïng nµo ®ã x« ®Èy hä ®Õn kÕt côc nµy, vµ hä kh«ng thÓ lµm g× kh¸c ®−îc. Nh÷ng ng−êi nh− vËy lµ t¸c gi¶ «sù bÊt h¹nh» cña m×nh, bëi v× viÖc hä kh«ng tin vµo chÝnh b¶n th©n m×nh ®· x©y tæ trong tiÒm thøc vµ ®· vËt chÊt hãa. ë ®©y còng cÇn nh¾c l¹i r»ng b¹n cã kh¶ n¨ng vËt chÊt hãa −íc muèn bÊt kú khi nã ®· n»m trong tiÒm thøc. ë ®©y tr¹ng th¸i tr«ng ®îi vµ tin r»ng sù biÕn ®æi diÖu kú nhÊt ®Þnh sÏ x¶y ra lµ hÕt søc tù nhiªn. NiÒm tin cña b¹n hoÆc chØ ®¬n thuÇn lµ sù tù tin chÝnh lµ nh©n tè ®¶m b¶o ho¹t ®éng cña tiÒm thøc, nÕu b¹n giao nhiÖm vô cho nã b»ng c¸ch tù kû ¸m thÞ. T«i ®· ®¸nh lõa tiÒm thøc con trai m×nh nh− vËy. Tù ®¸nh lõa» m×nh nh− vËy rÊt ®¬n gi¶n, nÕu nh− b¹n ®· cã ®−îc nh÷ng ®èi t−îng vËt chÊt mµ b¹n cÇn khi ®i vµo tiÒm thøc. 36
TiÒm thøc biÕn thµnh t−¬ng ®−¬ng vËt chÊt cña nã b»ng tÊt c¶ c¸c ph−¬ng tiÖn thùc tÕ cã ®−îc. Dùa vµo nh÷ng ®iÒu ®· nãi ë trªn, b»ng c¸ch lµm thö vµ söa sai, b¹n cã thÓ häc ®−îc c¸ch ®−a niÒm tin vµo nh÷ng chØ thÞ cho tiÒm thøc. Sù hoµn thiÖn sÏ ®Õn sau. Tù nã kh«ng thÓ nµo cã ®−îc, mµ chØ n¶y sinh khi ®−îc h−íng dÉn. Ngoµi ra, b¹n ph¶i khuyÕn khÝch nh÷ng t×nh c¶m tÝch cùc, ®Ó chóng chiÕm −u thÕ trong nhËn thøc vµ tiÒm thøc, vµ gi¶m bít hoÆc triÖt tiªu nh÷ng t×nh c¶m tiªu cùc. NÕu t×nh c¶m tÝch cùc chiÕm −u thÕ trong nhËn thøc, th× nhËn thøc sÏ t¹o ra ®−îc m¸i nhµ che chë cho niÒm tin cña m×nh. Trong tr−êng hîp ®ã, nhËn thøc sÏ cã nh÷ng chØ thÞ cho tiÒm thøc ®Ó tiÒm thøc cã thÓ tiÕp nhËn vµ trùc tiÕp xö lý.
ý NGHÜ KH¤NG Cã NIÒM TIN COI NH¦ §∙ CHÕT RåI §· nhiÒu thÕ kû, nh÷ng ng−êi ®¸ng kÝnh trong t«n gi¸o r¨n b¶o mäi ng−êi tin vµo nh÷ng gi¸o ®iÒu nµy kh¸c, nh−ng kh«ng b¶o mäi ng−êi lµm thÕ nµo ®Ó cã ®−îc niÒm tin ®ã. Vµ vÉn ch−a ai ®Þnh nghÜa ®−îc ý nghÜ nh− sau: NiÒm tin - ®ã lµ tr¹ng th¸i cña nhËn thøc cã thÓ dïng tù kû ¸m thÞ ®Ó t¹o ra. B»ng ng«n ng÷ dÔ hiÓu ®èi víi mäi ng−êi, chóng t«i tæng kÕt tÊt c¶ nh÷ng g× ®−îc biÕt vÒ c¸c nguyªn t¾c hoµn thiÖn niÒm tin ngay c¶ ë nh÷ng n¬i d−êng nh− kh«ng thÓ cã ®−îc niÒm tin. H·y tin vµo b¶n th©n: niÒm tin - trong sù BÊt tËn. NiÒm tin - ®ã lµ «vÞ thuèc tr−êng sinh» cung cÊp søc sèng vµ hiÖu lùc cho ý nghÜ! NiÒm tin - ®ã lµ ®iÓm tùa ®Ó tÝch luü cña c¶i! NiÒm tin - ®ã lµ c¬ së cña nh÷ng ®iÒu kú diÖu vµ nh÷ng bÝ mËt mµ khoa häc kh«ng thÓ kh¸m ph¸ ra ®−îc. NiÒm tin - ®ã lµ thuèc gi¶i ®éc duy nhÊt cho mäi bÊt thµnh! NiÒm tin - ®ã lµ «nguyªn tè hãa häc» khi kÕt hîp víi cÇu nguyÖn sÏ t¹o mèi liªn hÖ trùc tiÕp víi TrÝ tuÖ siªu nhiªn. NiÒm tin - ®ã lµ yÕu tè biÕn sù vËn ®éng th«ng th−êng cña ý nghÜ trong nhËn thøc h¹n chÕ cña mét ng−êi b×nh th−êng thµnh t−¬ng ®−¬ng tinh thÇn, thµnh xóc c¶m cÇu nguyÖn cña nhËn thøc. 37
NiÒm tin - ®ã lµ sù m«i giíi duy nhÊt cho ta kh¶ n¨ng sö dông søc m¹nh vÜ ®¹i cña TrÝ tuÖ siªu nhiªn. NH÷NG ý NGHÜ §éc TμI TÊt c¶ nh÷ng ®iÒu nµy chøng minh rÊt dÔ vµ ®¬n gi¶n. Do viÖc chøng minh quy vÒ nguyªn t¾c tù kû ¸m thÞ, ta sÏ chó ý lµm râ vÊn ®Ò nµy. Ta sÏ lµm râ thÕ nµo lµ tù kû ¸m thÞ vµ lµm thÕ nµo ®Ó biÕt c¸ch sö dông nã. TÊt c¶ mäi ng−êi ®Òu biÕt r»ng nÕu cø nh¾c ®i nh¾c l¹i mét kh¼ng ®Þnh nµo ®ã, ta b¾t ®Çu tin vµo nã, kh«ng phô thuéc vµo viÖc nã ®óng hay kh«ng ®óng. Bëi v× lêi nãi dèi ®−îc nh¾c ®i nh¾c l¹i nhiÒu lÇn, sÏ ®−îc hiÓu lµ mét ch©n lý ®óng ®¾n nhÊt. H¬n thÕ n÷a, cã thÓ tin vµo nã. Mçi mét ng−êi lµ chÝnh b¶n th©n anh ta v× nhËn thøc cña anh ta do nh÷ng ý nghÜ ®éc tµi chiÕm h÷u. DÜ nhiªn, nh÷ng ý nghÜ cã thÓ trë thµnh nh− vËy ®−îc lµ do chóng ta cho phÐp chóng chiÕm h÷u chóng ta. Nh÷ng ý nghÜ mµ con ng−êi hiÕn th©n mét c¸ch s½n sµng vµ vui s−íng, nh÷ng ý nghÜ mµ anh ta khuyÕn khÝch vµ nu«i d−ìng nh÷ng c¶m xóc nµo ®ã, t¹o ra søc m¹nh thøc tØnh, ®iÒu khiÓn mäi chuyÓn ®éng, kiÓm so¸t mäi hµnh vi cña anh ta! ý nghÜ, kÕt hîp víi mét c¶m gi¸c rung ®éng nµo ®ã, sÏ lµ mét kiÓu «nam ch©m» cã kh¶ n¨ng l«i cuèn c¸c ý nghÜ cïng lo¹i. ý nghÜ ®−îc l«i cuèn nh− vËy cã thÓ so s¸nh víi h¹t gièng r¬i trªn mét m¶nh ®Êt mµu mì: nã sÏ n¶y mÇm, ®©m chåi vµ t¸i t¹o nhiÒu lÇn cho ®Õn khi c¸i h¹t gièng nhá bÐ ban ®Çu trë thµnh v« sè h¹t trªn nhµnh! ý nghÜ hay t− t−ëng, kÕ ho¹ch hoÆc dù ®Þnh bÊt kú nµo tån t¹i trong nhËn thøc cña ai ®ã, d−êng nh− kªu gäi c¸c ý nghÜ cïng lo¹i ®Õn víi m×nh, nhê chóng mµ b¶n th©n trë nªn hïng m¹nh, vµ tÊt c¶ nh÷ng ý nghÜ ®ã cïng nhau chiÕm h÷u trÝ tuÖ m¹nh mÏ ®Õn møc chóng trë thµnh chñ nh©n cña t×nh h×nh. Cßn b©y giê ta quay trë l¹i ®iÓm xuÊt ph¸t, ®iÓm tùa mµ ta ®· nãi ®Õn, ®Ó hiÓu b»ng c¸ch nµo h¹t gièng t− t−ëng, kÕ ho¹ch hoÆc dù ®Þnh ban ®Çu cã thÓ r¬i lªn m¶nh ®Êt nhËn thøc. ThËt ®¬n gi¶n: nã r¬i vµo nhËn thøc do ý nghÜ ®−îc nh¾c ®i nh¾c l¹i. §ã lµ lý do t¹i sao b¹n nªn tù m×nh v¹ch ra dù ®Þnh chÝnh trong ®êi m×nh, cô thÓ vµ râ rµng,
38
häc thuéc lßng vµ hµng ngµy nh¾c ®i nh¾c l¹i cÈn thËn, n©ng niu, t«n träng cho ®Õn khi ©m thanh giäng nãi cña b¹n ®Õn ®−îc víi tiÒm thøc. B¹n ph¶i kiªn quyÕt xem xÐt l¹i nh÷ng hµnh vi cña m×nh, chÊn chØnh phong c¸ch sèng vµ lo¹i bá ¶nh h−ëng cã h¹i cña nh÷ng ng−êi vµ cña m«i tr−êng xung quanh. KiÓm ®iÓm l¹i søc m¹nh néi t©m vµ c¸c khiÕm khuyÕt cña m×nh, b¹n sÏ ph¸t hiÖn ra r»ng ®iÓm yÕu nhÊt cña b¹n lµ thiÕu tù tin vµo b¶n th©n. Cã thÓ kh¾c phôc ®−îc trë ng¹i nµy b»ng nguyªn t¾c tù kû ¸m thÞ. RÊt dÔ thùc hiÖn. H·y t¸ch ra tÊt c¶ nh÷ng ý nghÜ tÝch cùc, nh÷ng c¶m xóc trµo d©ng cña t©m hån. Sau ®ã chØ cÇn ghi l¹i, häc thuéc vµ nh¾c ®i nh¾c l¹i cho ®Õn khi chóng trë thµnh ®éng lùc cña tiÒm thøc.
N¡M B¦íc Tù KH¼NG §ÞNH 1. T«i ®· hiÓu môc ®Ých cuéc ®êi m×nh, vµ t«i cã ®ñ mäi kh¶ n¨ng ®Ó ®¹t ®−îc. V× thÕ t«i tù ®ßi hái m×nh tÝnh kiªn tr×. T«i tù ®ßi hái m×nh kh«ng ngõng nç lùc. Kh«ng rêi chç, kh«ng khÊt lÇn, t«i tù høa víi m×nh sÏ lµm tÊt c¶ nh÷ng g× trong kh¶ n¨ng m×nh cã. 2. T«i biÕt r»ng ý nghÜ - chñ nh©n nhËn thøc cña t«i - sÏ t¸i t¹o m×nh trong hµnh vi cña t«i. V× thÕ mçi ngµy t«i sÏ tËp trung ba m−¬i phót ®Ó ®µo t¹o m×nh thµnh nh©n c¸ch mµ t«i vÉn mong muèn trë thµnh, b»ng c¸ch vÏ ra trong ãc mét h×nh t−îng râ rµng cô thÓ. 3. Tõ nguyªn t¾c tù kû ¸m thÞ t«i biÕt r»ng bÊt cø −íc muèn nµo, nÕu t«i vun ®¾p nã trong nhËn thøc cña m×nh víi ®é kiªn tr× cÇn thiÕt, rèt cuéc còng sÏ lµm n¶y sinh nh÷ng ph−¬ng tiÖn thùc tÕ ®Ó thùc hiÖn. V× thÕ mçi ngµy t«i sÏ dµnh m−êi phót ®Ó thùc hiÖn nhiÖm vô tù kh¼ng ®Þnh m×nh. 4. T«i h×nh dung râ rµng môc ®Ých chÝnh cña ®êi m×nh vµ kh«ng bao giê ngõng cè g¾ng cho ®Õn khi ®¹t ®−îc sù tù tin vµo b¶n th©n. 5. T«i nhËn thøc ®Çy ®ñ r»ng cña c¶i vµ ®Þa vÞ trong x· héi kh«ng thÓ bÒn v÷ng ®−îc nÕu nã kh«ng dùa trªn sù thËt vµ b×nh ®¼ng. V× thÕ l−¬ng t©m t«i sÏ kh«ng cho phÐp thùc hiÖn nh÷ng viÖc lµm ¨n kh«ng ®em l¹i c¸i lîi cho tÊt c¶ c¸c bªn tham gia. T«i sÏ ®¹t ®iÒu m×nh muèn nhê søc m¹nh mµ t«i sö dông ®−îc khi liªn kÕt víi nh÷ng ng−êi kh¸c. T«i cè thuyÕt phôc hä gióp t«i vµ thÓ hiÖn sù s½n 39
sµng gióp ®ì l¹i hä. T«i nÐn trong m×nh sù c¨m thï, ghen tþ, ngê vùc, nhÉn t©m, v« liªm sØ vµ hoµn thiÖn t×nh yªu ®èi víi mäi ng−êi, v× t«i biÕt c¸ch sö xù xÊu víi nh÷ng ng−êi xung quanh kh«ng bao giê ®em l¹i thµnh c«ng. T«i sÏ b¾t mäi ng−êi ph¶i tin vµo t«i v× t«i tin vµo b¶n th©n vµ vµo mäi ng−êi. T«i ký tªn d−íi nh÷ng lêi nµy, häc thuéc lßng vµ sÏ nh¾c ®i nh¾c l¹i thµnh tiÕng mçi ngµy v× t«i tuyÖt ®èi tin r»ng chóng sÏ t¸c ®éng ®Õn suy nghÜ vµ hµnh vi cña t«i, vµ t«i sÏ may m¾n vµ tù tin vµo b¶n th©n. Nguyªn t¾c nµy dùa trªn mét quy luËt cña thiªn nhiªn mµ ch−a ai gi¶i thÝch næi. Ai muèn ®Æt cho nã tªn gäi thÕ nµo th× còng ch¼ng quan träng g×. Quan träng lµ quy luËt nµy t¸c ®éng cã lîi vµ lµm vinh quang cho nh©n lo¹i, víi ®iÒu kiÖn nã ®−îc ¸p dông mét c¸ch x©y dùng. Nh−ng nÕu nã ®−îc ¸p dông theo kiÓu ng−îc l¹i, rÊt dÔ ph¸ vì tÊt c¶ nh÷ng g× x©y dùng tr−íc ®©y. Tõ ®©y cã thÓ rót ra mét ý nghÜ h÷u Ých, r»ng nh÷ng ng−êi hiÖn nghÌo ®ãi vµ bÊt h¹nh, ®· l©m vµo t×nh c¶nh bÊt lîi nµy do tù m×nh cã nh÷ng ý nghÜ vµ t×nh c¶m tiªu cùc, mµ tÊt c¶ mäi ý nghÜ ®Òu cã kh¶ n¨ng vËt chÊt hãa.
§õng SUY NGHÜ Gë TiÒm thøc kh«ng ph©n biÖt ®−îc ý nghÜ x©y dùng víi ý nghÜ ph¸ ho¹i. TiÒm thøc lµm viÖc víi lo¹i nguyªn liÖu mµ chóng ta cung cÊp. TiÒm thøc vËt chÊt hãa ý nghÜ g¾n víi c¶m gi¸c sî h·i còng dÔ dµng nh− ý nghÜ t¸o b¹o hoÆc ý nghÜ do tr¹ng th¸i cÇu nguyÖn trong s¸ng sinh ra. T¸c ®éng cña quy luËt tù kû ¸m thÞ còng gièng nh− t¸c ®éng cña dßng ®iÖn, khi sö dông ®óng th× trung thµnh phôc vô con ng−êi, khi tiÕp xóc thiÕu cÈn thËn th× cã thÓ giÕt chÕt. Quy luËt tù kû ¸m thÞ cã kh¶ n¨ng ®−a b¹n ®Õn giµu sang thÞnh v−îng, nh−ng còng dÔ dµng ®Èy b¹n vµo câi ®ín ®au, bÊt h¹nh vµ chÕt chãc, tuú thuéc vµo tr×nh ®é b¹n hiÓu vµ ¸p dông nã. NÕu b¹n cung cÊp cho nhËn thøc toµn sù sî h·i, hoµi nghi kh«ng tin vµo kh¶ n¨ng b¹n cã thÓ tiÕp xóc víi TrÝ tuÖ siªu nhiªn vµ sö dông n¨ng l−îng cña TrÝ tuÖ siªu nhiªn, quy luËt tù kû ¸m thÞ sÏ lµm t¨ng sù thiÕu tù tin vµ b¹n sÏ ph¶i cói ®Çu thuÇn phôc ngÉu t−îng nµy, vµ tiÒm thøc th× biÕn sù tån t¹i cña nã thµnh hiÖn thùc. 40
Nh− ngän giã ®−a con tµu nµy sang h−íng T©y, cßn con tµu kh¸c l¹i sang h−íng §«ng, quy luËt tù kû ¸m thÞ cã thÓ d©ng b¹n lªn cao hoÆc nhÊn ch×m b¹n xuèng, phô thuéc vµo viÖc b¹n d−¬ng buåm suy nghÜ cña m×nh nh− thÕ nµo. Quy luËt tù kû ¸m thÞ cã kh¶ n¨ng n©ng b¹n lªn tÇm cao chãng mÆt, lµm trÝ t−ëng t−îng ph¶i ng¹c nhiªn, - ®−îc m« t¶ trong nh÷ng c©u th¬ sau: NÕu b¹n nghÜ: trËn ®· thua, Tøc lµ cã lÏ ®· thua thËt råi. NÕu b¹n kh«ng tin c¸i t«i, TÝm bÇm trªn mÆt - ai thoi vµo m×nh? NÕu b¹n nghÜ: hÕt råi vÜnh viÔn Ch¼ng cßn ta trong trÝ mäi ng−êi? TÊt c¶ ë t¹i b¹n th«i Thµnh ®¹t cã ®Õn trong ®êi hay kh«ng. NÕu b¹n nghÜ: b¹n thµnh c«ng, Ph¶i tin t−ëng thËt, trong lßng th¼m s©u. Ai biÕt tin ë b¶n th©n, ChiÕn th¾ng sÏ ®Õn trong tÇm nay mai. Còng cã thÓ ch¼ng cÇn chiÕn ®Êu, Víi sè phËn - råi sÏ b×nh th−êng. Hái ng−êi: B¹n cã kh¶ n¨ng? Tr¶ lêi ngang ng¹nh, th−a r»ng: TÊt nhiªn! H·y suy ngÉm nh÷ng tõ in nghiªng, vµ b¹n sÏ thÊy hÕt ý nghÜa s©u s¾c mµ thi sü ®· ®Æt vµo nh÷ng dßng nµy.
41
KINH NGHIÖM VÜ §¹I CñA T×NH Y£U Trong tÝnh c¸ch cña chóng ta, ë tËn n¬i s©u th¼m, cã mét h¹t gièng hµnh ®éng ®ang ngñ yªn. NÕu thøc tØnh vµ n¶y mÇm, nã cã thÓ ®−a ta lªn mét tÇm cao mµ ch−a bao giê ta hy väng sÏ ®¹t tíi. Nh− nh¹c c«ng vÜ cÇm b¾t ©m nh¹c tuyÖt vêi tu«n ra tõ d©y ®µn, b¹n còng cã thÓ ®¸nh thøc thiªn tµi ®ang ngñ yªn trong kh¶ n¨ng trÝ tuÖ cña b¹n, vµ b¾t nã ®−a b¹n ®Õn víi môc tiªu mµ b¹n ®· nh¾m cho m×nh tõ xa. Abraham Lincoln lµ ng−êi lu«n kh«ng gÆp may trong bÊt cø viÖc g× «ng b¾t tay vµo. Mäi viÖc cø thÕ tiÕp diÔn cho ®Õn n¨m «ng bèn m−¬i tuæi. ¤ng ®· lµ ngµi Kh«ng ai c¶ vµ Kh«ng tõ ®©u ®Õn, cho tíi khi nçi d»n vÆt vÜ ®¹i chen vµo ®êi «ng. Nã ®¸nh thøc thiªn tµi trÝ tuÖ vµ tr¸i tim ®ang ngñ trong «ng, tÆng thÕ giíi mét con ng−êi thËt sù vÜ ®¹i. Nçi d»n vÆt - kinh nghiÖm sèng ®ã g¾n liÒn víi t×nh yªu vµ nçi buån mµ Ann Ratlege ®· mang l¹i cho «ng, vµ c¶ t×nh yªu lÉn nçi buån ®Òu lµ ch©n chÝnh. Ai còng biÕt r»ng t×nh yªu rÊt gÇn víi tr¹ng th¸i cÇu nguyÖn cña t©m hån mµ ta th−êng gäi lµ niÒm tin. V× thÕ t×nh yªu còng ¶nh h−ëng ®Õn qu¸ tr×nh chuyÓn ý nghÜ cña con ng−êi thµnh t−¬ng ®−¬ng vËt chÊt. NhiÒu n¨m viÕt s¸ch, t×m hiÓu c¸ch hµng tr¨m ng−êi ®¹t ®−îc nh÷ng thµnh tÝch lçi l¹c, t¸c gi¶ ®· ®i ®Õn kÕt luËn r»ng tÊt c¶ nh÷ng ng−êi nµy ®Òu chÞu t¸c ®éng cña t×nh yªu ®èi víi phô n÷. NÕu b¹n muèn chøng minh nh÷ng kh¶ n¨ng khæng lå cña niÒm tin, h·y xem kinh nghiÖm cña nh÷ng ng−êi thËt sù cã lßng tin. §øng ®Çu danh s¸ch nµy lµ Giª-su. Vµ c¬ së cña Thiªn chóa gi¸o, muèn nãi g× th× nãi, vÉn lµ niÒm tin, vµ viÖc bao nhiªu ng−êi xuyªn t¹c hay hiÓu theo c¸ch riªng cña m×nh còng ch¼ng cã nghÜa g×. B©y giê h·y xem xÐt søc m¹nh cña niÒm tin mµ Mahatma Gandi ®· thÓ hiÖn cho ta thÊy. ¤ng ®· cho thÕ giíi mét tÊm g−¬ng s¸ng vÒ kh¶ n¨ng vµ søc m¹nh cña niÒm tin. Gandi cã thÕ n¨ng lín h¬n tÊt c¶ nh÷ng ng−êi cïng thêi, mÆc dÇu «ng kh«ng cã bÊt kú ph−¬ng tiÖn tiÕn hµnh chiÕn tranh nµo - kh«ng tµu chiÕn, kh«ng lÝnh, kh«ng khÝ tµi qu©n sù. Gandi kh«ng cã tiÒn, thËm chÝ kh«ng cã c¶ quÇn ¸o tö tÕ, nh−ng «ng cã søc m¹nh. Lµm thÕ nµo mµ «ng cã ®−îc nã? 42
¤ng ®· t¹o ra nã tõ c¸ch hiÓu cña m×nh vÒ nguyªn t¾c niÒm tin, sö dông n¨ng lùc cña m×nh ®Ó truyÒn lßng tin ®ã vµo nhËn thøc cña hai tr¨m triÖu con ng−êi. ¤ng ®· lËp nªn mét chiÕn c«ng lçi l¹c, t¸c ®éng ®Õn khèi ãc cña hai tr¨m triÖu con ng−êi, khiÕn hä liªn kÕt vµ hµnh ®éng nhÊt trÝ tùa nh− tõ mét nhËn thøc thèng nhÊt. Søc m¹nh nµo, nÕu kh«ng ph¶i lµ søc m¹nh cña niÒm tin, ®· gióp ®¹t ®−îc chiÕn c«ng lín lao ®Õn nh− vËy?
H¹NH PHóC Lμ NG¦êi CHO Trong doanh nghiÖp tÝch cùc kh«ng thÓ thiÕu ®−îc lßng tin, sù v÷ng t©m vµ tÝn nhiÖm. Vµ viÖc ph©n tÝch nh÷ng sù kiÖn cho phÐp ta hiÓu ®−îc mét trong nh÷ng nguyªn t¾c mµ c¸c nhµ c«ng nghiÖp vµ doanh nh©n th−êng vËn dông, võa hay võa cã Ých. §ã lµ: muèn nhËn, tr−íc hÕt h·y cho. Tr−êng hîp ®−îc chän ®Ó minh häa cho nguyªn t¾c nµy diÔn ra vµo n¨m 1900, vµo thêi ®iÓm thµnh lËp NghiÖp ®oµn ThÐp Mü. Khi ®äc, h·y nhí trong ®Çu c¸c sù viÖc ®Ó cã thÓ hiÓu - nh÷ng t− t−ëng g× ®−îc sö dông cã lîi cho c«ng viÖc vµ ®em l¹i cña c¶i kh«ng kÓ xiÕt. LÞch sö thµnh lËp Liªn ®oµn mang tÝnh chÊt gi¸o huÊn ®èi víi nh÷ng ng−êi hay ng¹c nhiªn vÒ nh÷ng tµi s¶n lín. NÕu b¹n vÉn cßn hoµi nghi vÒ kh¼ng ®Þnh r»ng nÕu biÕt suy nghÜ, con ng−êi sím hay muén còng sÏ thµnh ®¹t, th× c©u chuyÖn nµy sÏ xua tan nh÷ng hoµi nghi ®ã. B¹n sÏ thÊy phÇn lín nh÷ng nguyªn t¾c trong quyÓn s¸ch nµy ®−îc thùc hiÖn nh− thÕ nµo. Søc m¹nh cña t− t−ëng ®−îc John Loem m« t¶ trong tê New york World Telegram nh− sau:
BμI DIÔN V¡N TUYÖT VêI VÒ NH÷NG Tû §¤LA TRONG BuæI TIÖC CHI£U §∙I ChiÒu tèi ngµy 12.12.1900, gÇn t¸m m−¬i «ng trïm tµi phiÖt cña n−íc Mü tËp trung t¹i C©u l¹c bé §¹i häc tæng hîp trªn ®−êng sè 5 ®Ó dù buæi d¹ héi mõng mét ng−êi trai
43
trÎ tõ miÒn T©y vÒ, ch¾c ch¼ng mÊy ai trong sè ®ã ®o¸n ®−îc hä sÏ lµ ng−êi chøng kiÕn mét trong nh÷ng sù kiÖn næi tiÕng nhÊt trong lÞch sö c«ng nghiÖp n−íc Mü. J.Edward Simmons vµ Charles Stuart Smith, c¶m kÝch v× lßng hiÕu kh¸ch cña Charles M.Shwab trong thêi gian hä ®Õn th¨m Pittburg, ®· tæ chøc tiÖc chiªu ®·i nh»m môc ®Ých giíi thiÖu chuyªn gia thÐp ba m−¬i t¸m tuæi víi héi c¸c nhµ b¨ng nhãm miÒn §«ng. Hä kh«ng ngê r»ng anh sÏ lµm n¸o ®éng c¶ buæi d¹ héi. ThËt ra th× ai ®ã còng ®· c¶nh b¸o tr−íc r»ng nh÷ng kÎ khÖnh kh¹ng New York vèn kh«ng thÝch tµi hïng biÖn, vµ nÕu nh− ngµi Shwab kh«ng muèn lµm cho c¸c «ng ThÐp, «ng X©y dùng vµ v©n v©n nµy buån tÎ, th× h·y h¹n chÕ ë mét bµi nãi ng¾n ph¶i phÐp hai m−¬i, mµ tèt nhÊt lµ m−êi l¨m phót, vµ hä còng sÏ ch¼ng ®Ó ý g× l¾m ®©u. Ngµi John Pierpont Morgan, nh©n vËt th©n cËn víi triÒu ®×nh, dù ®Þnh chØ ban cho buæi tiÖc mét h©n h¹nh ®−îc chiªm ng−ìng sù cã mÆt cña «ng trong mét thêi gian ng¾n. §èi víi b¸o chÝ vµ d− luËn x· héi, sù kiÖn nµy kh«ng ®¸ng chó ý vµ ngµy h«m sau còng ch¼ng cã sù nh¾c nhë g× trªn b¸o. ThÕ lµ, hai chñ nh©n vµ nh÷ng ng−êi kh¸ch trø danh cña hä, nh− th−êng lÖ, ¨n buæi tiÖc b¶y-t¸m mãn. Hä nãi chuyÖn g× ®ã, nh−ng còng kh«ng ai hiÓu chuyÖn g×. Tr−íc ®©y, Ýt ai trong sè c¸c «ng chñ nhµ b¨ng vµ c¸c brocker gÆp ngµi Shwab, ng−êi lµm doanh nghiÖp trªn bê Mononghahill, vµ ch−a ai biÕt t−êng tËn vÒ «ng. Nh−ng buæi tiÖc ch−a kÞp kÕt thóc th× tÊt c¶ ®· s«i ®éng vµ NghiÖp ®oµn ThÐp Mü (dù ¸n nhiÒu tû ®«la) ®· cã h×nh hµi. LÞch sö tÊt nhiªn ®· bÞ thiÖt h¹i rÊt nhiÒu v× kh«ng ai nghÜ ®Õn viÖc ghi l¹i bµi diÔn v¨n cña ngµi Charles M.Shwab t¹i buæi chiªu ®·i nµy. Cø cho lµ nã kh«ng thËt hay, thËm chÝ lµ kh«ng ®óng hÕt v¨n ph¹m (bëi v× sù cÇu kú ng«n ng÷ ch−a bao giê lµ ®èi t−îng quan t©m cña nhµ diÔn gi¶ cña chóng ta), song nã ®Çy s¾c s¶o vµ thÊm nhuÇn tinh tÕ. Nh−ng ta h·y t¹m g¸c nã l¹i. C¸i chÝnh, lµ nã cã hiÖu qu¶ bÊt ngê, l«i kÐo ®−îc sè vèn n¨m tû ®«la mµ nh÷ng ng−êi cã mÆt lóc ®ã lµ hiÖn th©n. Sau khi ngµi Shwab kÕt thóc bµi diÔn v¨n vµ mäi ng−êi cßn ®ang chÞu Ên t−îng m¹nh, - mÆc dÇu «ng chØ nãi tÊt c¶ cã m−êi chÝn phót - J.P.Morgan ®· kÐo diÔn gi¶ ra mét gãc c¹nh cöa sæ. T¹i ®ã, ngåi trong mét t− thÕ bÊt tiÖn, hä cßn nãi chuyÖn víi nhau thªm mét tiÕng n÷a. 44
Lùc hÊp dÉn cña c¸ nh©n «ng Shwab ph¸t huy hÕt c«ng suÊt, nh−ng quan träng h¬n c¶ lµ «ng ®· triÓn khai ®−îc mét ch−¬ng tr×nh t¨ng c−êng s¶n xuÊt thÐp ®Çy ®ñ, ®−êng nÐt râ rµng. NhiÒu tay lµm ¨n ®· cè khªu gîi ngµi Morgan ý t−ëng thµnh lËp Liªn hîp ®éc quyÒn (t¬-rít) ThÐp theo kiÓu c¸c liªn hiÖp xÝ nghiÖp s¶n xuÊt b¸nh bÝch quy, d©y thÐp gai, ®ai thïng, ®−êng, cao-su, r−îu whisky, b¬ vµ kÑo cao-su. John U.Gates, mét ng−êi næi tiÕng vÒ c¸c vô ¸p-phe ¸m muéi, theo riÕt ngµi Morgan, nh−ng kh«ng ®−îc «ng tin t−ëng. Anh em nhµ Moor, nh©n viªn thÞ tr−êng chøng kho¸n Chicago, nh÷ng ng−êi ®· tõng h×nh thµnh t¬-rít diªm vµ Liªn ®oµn s¶n xuÊt b¸nh bÝch quy, còng rÊt b¸m ngµi Morgan, nh−ng vÉn thÊt b¹i. Elbert H.Hary, luËt s− ®¹o ®øc gi¶ tØnh lÎ, cè ch¾p nèi c«ng cuéc lµm ¨n nµy, nh−ng kh«ng cã ®ñ søc thuyÕt phôc vµ g©y mét Ên t−îng nµo ®èi víi nhµ tµi chÝnh. Vµ nÕu Shwab kh«ng ®ñ søc hïng biÖn ®Ó n©ng ngµi Morgan lªn tÇm cao cÇn thiÕt ®Ó ngµi cã thÓ thÊy c¸i lîi tõ viÖc ®¶m b¶o tµi chÝnh cho dù ¸n, ch¾c ch¾n ngµi sÏ coi ®ã lµ lêi l¶m nh¶m cña kÎ ®iªn ®¸ng gi¸ kh«ng h¬n mét bao diªm. Nam ch©m tµi chÝnh mµ nh÷ng thÕ hÖ tr−íc ®©y ®· thu hót hµng ngµn xÝ nghiÖp nhá vµ kÐm hiÖu qu¶ lËp thµnh chuçi xÝch dµi tæ hîp nh÷ng c«ng ty cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh, ®· trë nªn phæ biÕn trong lÜnh vùc s¶n xuÊt thÐp nhê kÕ ho¹ch cña John U.Gates - g· kÎ c−íp vui tÝnh cña doanh nghiÖp nµy. H¾n ®· tæ chøc c«ng ty American Steel and Wire tõ mét chuçi c¸c h·ng nhá vµ cïng ngµi Morgan lËp nªn c«ng ty Federal Steel. Nh−ng nÕu so s¸nh víi t¬-rít khæng lå mµ «ng Andrew Carneghi tæ chøc theo ngµnh däc, víi sù tham gia cña 53 b¹n hµng, th× tÊt c¶ nh÷ng tæ hîp cßn l¹i còng chØ lµ h¹ng vÆt v·nh. ThÝch th× cø viÖc liªn kÕt kiÓu g× còng ®−îc, nh÷ng nã ch¼ng m¶y may ¶nh h−ëng ®Õn c¸c xÝ nghiÖp cña Carneghi, vµ ngµi Morgan rÊt hiÓu ®iÒu ®ã. ¤ng giµ Scotland kú quÆc (Carneghi) tõ tÇm cao l©u ®µi Skibo léng lÉy cña m×nh ng¾m nh×n c¸c c«ng ty nhá cña Morgan ®ang m−u toan leo vµo doanh nghiÖp cña «ng, lóc ®Çu cßn thÝch thó, vÒ sau trë nªn tøc giËn. Khi nh÷ng m−u toan ®ã trë nªn tr¾ng trîn, «ng giµ b¾t ®Çu thiªn vÒ viÖc tr¶ thï. ¤ng dù ®Þnh thiÕt lËp mét m¹ng l−íi c«ng nghiÖp t−¬ng tù nh− m¹ng l−íi cña kÎ c¹nh tranh. Tr−íc ®©y, «ng ch¼ng quan t©m g× ®Õn d©y thÐp gai, èng, ®ai, hay thÐp l¸. Ng−îc l¹i. ¤ng muèn b¸n thÐp ch−a xö lý cho nh÷ng c«ng ty nµy vµ ®Ó cho hä thÝch lµm g× th× lµm. Giê ®©y, khi Ch.Shwab trë thµnh Phã thø nhÊt cña «ng, «ng muèn dån bän c¹nh tranh vµo ch©n t−êng. 45
. . . Trong bµi diÔn v¨n cña Charles M.Shwab, ngµi Morgan nhËn ra ®¸p sè bµi to¸n tæ hîp cña m×nh. T¬-rít - c¸i lín nhÊt trong tÊt c¶ nh÷ng thø cïng lo¹i - kh«ng cã Carneghi, th× ch¼ng cßn lµ t¬-rít, mµ, nh− mét nhµ v¨n m« t¶, kh«ng kh¸c nµo chiÕc b¸nh kem mµ l¹i thiÕu kem. Trong bµi diÔn v¨n ®ªm 12.12.1900, Charles M.Shwab xuÊt ph¸t tõ gi¶ thuyÕt, nh−ng kh«ng cã ®¶m b¶o, r»ng sù nh¹y bÐn lín lao cña Carneghi cã thÓ ®−îc sö dông d−íi m¸i nhµ cña Morgan. ¤ng nãi vÒ t−¬ng lai cña ngµnh s¶n xuÊt thÐp trªn thÕ giíi, vÒ viÖc tæ chøc l¹i vµ lîi nhuËn, vÒ viÖc bá nh÷ng nhµ m¸y lµm viÖc kÐm hiÖu qu¶, tËp trung søc lùc cho nh÷ng nhµ m¸y ®ang ph¸t triÓn tèt, tiÕt kiÖm chi phÝ vËn chuyÓn kim lo¹i, vÒ bé m¸y qu¶n trÞ vµ hµnh chÝnh, vµ vÒ viÖc chiÕm lÜnh thÞ tr−êng tiªu thô quèc tÕ. Nh−ng lín h¬n tÊt c¶, Charles M.Shwab ph©n tÝch cho héi kÎ c−íp trong doanh nghiÖp râ, ®©u lµ sai lÇm chÝnh trong ho¹t ®éng ¨n c−íp cña hä. ¤ng rót ra kÕt luËn r»ng môc ®Ých chÝnh cña hä - thiÕt lËp ®éc quyÒn, n©ng gi¸ vµ kiÕm lîi nhuËn tèi ®a - lµ rÊt thiÓn cËn. Bëi v× chÝnh s¸ch nh− vËy sÏ h¹n chÕ thÞ tr−êng vµ chØ thÝch hîp víi thêi kú c«ng nghiÖp bµnh tr−íng theo chiÒu réng. ¤ng kh¼ng ®Þnh r»ng thÐp víi gi¸ thµnh rÎ sÏ h×nh thµnh ®−îc thÞ tr−êng mµ hä h»ng mong muèn, r»ng sÏ ph¸t hiÖn ra nh÷ng lÜnh vùc øng dông thÐp míi vµ ®iÒu ®ã cho phÐp chiÕm lÜnh ®−îc mét phÇn ®¸ng kÓ thÞ tr−êng quèc tÕ. MÆc dï «ng kh«ng hÒ biÕt, thùc tÕ Ch. M.Shwab ®· lµ «th¸nh t«ng ®å» cña viÖc s¶n xuÊt s¶n phÈm ®¹i trµ. B÷a tiÖc chiªu ®·i ë C©u l¹c bé §¹i häc tæng hîp kÕt thóc nh− vËy. Ngµi J.P.Morgan ra vÒ, ngÉm nghÜ vÒ nh÷ng dù ®o¸n l¹c quan cña Ch. M.Shwab. Shwab trë vÒ Pittsburg ®Ó cøu ngµnh c«ng nghiÖp thÐp tho¸t khái «ng giµ kh¶ ¸i Carneghi, trong khi Hary vµ nh÷ng ng−êi kh¸c quay vÒ bªn c¸c thiÕt bÞ cña thÞ tr−êng ®Þnh gi¸ c¸c lo¹i chøng kho¸n, vµ chê ®îi nh÷ng b−íc tiÕp theo. Vµ nh÷ng b−íc nµy ®· xuÊt hiÖn kh«ng chËm trÔ. Ngµi J.P.Morgan cÇn ®Õn mét tuÇn ®Ó tiªu hãa nh÷ng ®Ò nghÞ ngon lµnh cña Shwab. Mét b÷a tiÖc thËt sù! Khi ®· tin ch¾c r»ng kh«ng thÓ cã sù béi thùc tµi chÝnh, ngµi liÒn cho ng−êi ®i t×m chµng trÎ tuæi, vµ ph¸t hiÖn ra r»ng ng−êi nµy còng t−¬ng ®èi rôt rÌ. Ch. M.Shwab b¸o tr−íc r»ng ngµi Carneghi cã thÓ sÏ rÊt kh«ng thÝch viÖc Ch. M.Shwab, chñ tÞch t¬-rít cña «ng, l¹i ®i ch¬i trß chim chuét víi ¤ng vua cña Wall-street mµ «ng ®· quyÕt ®Þnh kh«ng bao giê ®Æt 46
ch©n tíi. Lóc ®ã, John U.Gates - kÎ m«i giíi - ®Ò nghÞ Ch. M.Shwab t×nh cê cã mÆt t¹i kh¸ch s¹n Belview (Philadelphia) vµo mét thêi ®iÓm nµo ®ã, ®Ó ngµi Morgan còng cã thÓ t×nh cê cã mÆt t¹i ®ã. Nh−ng khi Shwab ®Õn Philadelphia, ngµi Morgan ®ét nhiªn bÞ èm vµ buéc ph¶i n»m nhµ t¹i New-york. V× vËy Ch. M.Shwab quay vÒ New-york vµ sau ®ã xuÊt hiÖn trong th− viÖn danh tiÕng cña nhµ tµi phiÖt. C¸c nhµ lÞch sö kinh tÕ trÞnh träng kh¼ng ®Þnh r»ng toµn bé vë kÞch nµy tõ ®Çu ®Õn cuèi lµ do chÝnh ngµi Carneghi dùng nªn: c¶ buæi d¹ héi chµo mõng Ch. M.Shwab, c¶ bµi diÔn v¨n tuyÖt vêi, c¶ c©u chuyÖn bµn ban ®ªm víi J.P.Morgan - tÊt c¶ ®Òu do l·o giµ Scotland quû quyÖt dùng c¶nh. Nh−ng thùc tÕ hoµn toµn ng−îc l¹i. Khi Ch. M.Shwab ®−îc mêi ®Õn gÆp J.P.Morgan ®Ó bµn c«ng viÖc, «ng cßn ch−a biÕt ®−îc ««ng chñ nhá bл cña m×nh (hä gäi Andrew Carneghi nh− vËy) sÏ ®¸nh gi¸ ®Ò nghÞ b¸n c«ng ty nh− thÕ nµo. §Æc biÖt lµ b¸n c«ng ty cho nhãm nh÷ng nhµ doanh nghiÖp mµ «ng nh×n nhËn gièng nh− cha cè nh×n nhËn bän bÊt chÝnh. Song khi c©u chuyÖn ®Õn håi quyÕt ®Þnh, ngµi Shwab ®· tr×nh bµy nh÷ng cét ch÷ sè in ®Ñp trªn s¸u trang giÊy, vµ rèt cuéc chøng minh cho ngµi Carneghi thÊy tÝnh hiÖn thùc trong viÖc cã nh÷ng thu nhËp khæng lå do b¸n c¸c c«ng ty s¶n xuÊt thÐp. Vµ ch¼ng cã g× ph¶i söng sèt! Bëi v× nh÷ng con sè ®ã ®· ®−îc bèn ng−êi v¾t ãc suèt ®ªm nghÜ ra. Chñ täa cuéc häp tÊt nhiªn lµ ngµi Morgan víi niÒm tin s¾t ®¸ vµo søc m¹nh thÇn diÖu cña tiÒn b¹c. Bªn c¹nh «ng lµ Robert Bacon, ng−êi b¹n hµng v−¬ng gi¶ vµ häc thøc. Ng−êi thø ba lµ John U.Gates mµ ngµi Morgan khinh bØ nh− mét kÎ gian lËn, nh−ng vÉn sö dông lµm c«ng cô ®Ó ®¹t môc tiªu. Vµ cuèi cïng lµ Ch. M.Shwab, ng−êi biÕt vÒ qu¸ tr×nh thµnh lËp vµ b¸n c¸c c«ng ty s¶n xuÊt thÐp nhiÒu h¬n bÊt cø ai trªn ®êi. Nh÷ng con sè tõ Pittsburg ch−a bao giê bÞ nghi ngê. NÕu «ng Shwab nãi r»ng mét c«ng ty nµo ®ã ®¸ng gi¸ bao nhiªu ®ã th× nã ®óng chõng ®ã, kh«ng h¬n kh«ng kÐm. ¤ng cßn c¶ quyÕt r»ng Liªn hiÖp sÏ chØ bao gåm nh÷ng xÝ nghiÖp «ng sÏ nªu tªn. ¤ng nghÜ ®Õn mét Liªn hiÖp trong ®ã kh«ng cã sù trïng l¾p, nh−ng hoµn toµn kh«ng ®Ó ph¸ sù ngon miÖng cña nh÷ng ng−êi b¹n míi ®ang muèn ®Èy toµn bé g¸nh nÆng tµi chÝnh sang ®«i vai v¹m vì cña «ng J.P.Morgan. Khi b×nh minh hÐ r¹ng, ngµi Morgan ®øng ®Ëy v−¬n vai. ChØ cßn l¹i mét vÊn ®Ò ch−a th¶o luËn. 47
¤ng nghÜ «ng cã kh¶ n¨ng thuyÕt phôc Andrew Carneghi b¸n c«ng ty kh«ng? ngµi hái. - t«i sÏ cè g¾ng, - Ch. M.Shwab tr¶ lêi. NÕu «ng thuyÕt phôc ®−îc, t«i sÏ ®¶m b¶o tÊt c¶ phÇn cßn l¹i, - J.P.Morgan kh¼ng ®Þnh. Nãi - lµ lµm. Nh−ng Andrew Carneghi cã c¾n c©u vô nµy kh«ng? Vµ l·o sÏ ®ßi bao nhiªu? (Ngµi Shwab cho lµ gÇn 320 000 000 ®«la). Vµ «ng ta sÏ ®ßi tr¶ b»ng g×? V¨n tù? TiÒn mÆt? Ch¼ng ai cã thÓ thu thËp ®−îc lÊy 1/3 tû ®«la b»ng tiÒn mÆt. Vµo mét ngµy gi¸ l¹nh ®Ñp trêi th¸ng giªng, trªn s©n golf ë West-Chester, Andrew, ¨n mÆc kÝn cæng cao t−êng, vµ Charle, nh− th−êng lÖ huyªn thuyªn liªn tôc ®Ó n©ng tinh thÇn, gÆp nhau ®Ó ch¬i. Tr−íc khi vÒ ®Õn biÖt thù riªng Êm ¸p vµ tiÖn nghi cña ngµi Carneghi, kh«ng ai hÐ mét lêi nµo vÒ c«ng viÖc. Khi Andrew Carneghi ®· Êm ¸p vµ th− gi·n, Ch. Shwab, víi tÝnh thuyÕt phôc ®· tõng th«i miªn 80 triÖu phó N÷u-−íc, tõ tèn tr×nh bµy vÒ triÓn väng høa hÑn cña viÖc tho¶i m¸i ra ®i, rêi bá doanh nghiÖp lín ®Ó vÒ h−u, vÒ nh÷ng cña c¶i ch−a tõng thÊy, cã kh¶ n¨ng tho¶ m·n mäi ý muèn kú quÆc thÊt th−êng nhÊt cña mét ng−êi giµ. Vµ A. Carneghi ®· ®Çu hµng! ¤ng viÕt mét con sè trªn trang giÊy, ®−a cho Shwab vµ b¶o: §−îc! §©y lµ gi¸ ta sÏ b¸n! Con sè ®ã lµ 400 000 000 ®«la, gÇn víi con sè Shwab ®· nªu víi ngµi Morgan. ThËt ra th× kho¶n chªnh lÖch 80 000 000 ®«la lµ tÝnh ®Õn viÖc t¨ng gi¸ bÊt ®éng s¶n trong hai n¨m cuèi. Sau ®ã Ýt l©u, trªn boong con tµu xuyªn ®¹i d−¬ng, «ng giµ Scotland tiÕc rÎ phµn nµn víi J.P.Morgan, r»ng lÏ ra «ng ph¶i ®ßi thªm 100 000 000 ®«la n÷a míi ph¶i. Vµ ng−êi nµy tr¶ lêi vui vÎ: Lóc Êy ngµi mµ ®ßi, ch¾c ngµi ®· nhËn ®−îc råi. DÜ nhiªn, vÒ sù kiÖn nµy ®· cã mét tiÕng ®ån lín. Phãng viªn Anh ®¸nh gi¸ r»ng c¶ thÕ giíi doanh nghiÖp liªn quan ®Õn s¶n xuÊt vµ b¸n thÐp ®· khiÕp sî c¸i Liªn hiÖp khæng lå. Gi¸m ®èc §¹i häc tæng hîp Yel, ngµi Hardly, ®· tuyªn bè r»ng mÆc dï cã chÝnh s¸ch chèng t¬-rít, trong hai m−¬i l¨m n¨m n÷a sÏ xuÊt hiÖn mét «ng vua míi trong n−íc. Vµ tay chøng kho¸n næi tiÕng, ngµi Kin, ®· lµm nªn c¶ sù nghiÖp nhê ®−a ra thÞ tr−êng chøng kho¸n nh÷ng cæ phiÕu míi trÞ gi¸ gÇn 600 000 000 ®«la. Vµ tÊt c¶ nh÷ng chµng trai ®ã, tõ ngµi Gates ®Õn ngµi Hary, kh«ng ai thiÕu phÇn. Charles Shwab, 48
38 tuæi, ®· th«i nhµ b¨ng cña m×nh. ¤ng trë thµnh chñ tÞch Liªn hiÖp míi vµ ®iÒu hµnh nã cho ®Õn n¨m 1930.
CñA C¶I SINH RA Tõ B£N TRONG C©u chuyÖn trong lÜnh vùc doanh nghiÖp lín mµ c¸c b¹n võa chøng kiÕn trªn ®©y lµ minh häa tèt nhÊt cho ph−¬ng ph¸p mµ chóng t«i ®· nãi. Ph−¬ng ph¸p biÕn mong muèn thµnh hiÖn thùc. Tæ chøc khæng lå ban ®Çu ra ®êi trong trÝ t−ëng t−îng cña mét ng−êi. KÕ ho¹ch tµi trî - thu hót c¸c nhµ m¸y s¶n xuÊt thÐp - chÝn muåi còng trong ®Çu ãc cña chÝnh ng−êi Êy. Tin t−ëng vµo thµnh c«ng, mong −íc to lín, trÝ t−ëng t−îng phong phó, vµ cuèi cïng lµ sù kiªn ®Þnh quyÕt ®¹t môc tiªu ®· ®Æt ra - ®ã lµ nh÷ng bé phËn cÊu thµnh thËt sù cña thµnh c«ng, cho phÐp t¹o ra ThÐp Mü. Nhµ m¸y, thiÕt bÞ - tÊt c¶ nh÷ng thø mµ chóng ta vÉn gäi lµ c«ng cô s¶n xuÊt, nh÷ng thø trë nªn rÊt quan träng sau khi mäi viÖc ®· hoµn thµnh, thËt ra ®· kh«ng ®ãng mét vai trß nµo trong qu¸ tr×nh ®µm ph¸n. Nh−ng ph©n tÝch kü cho thÊy gi¸ trÞ cña tµi s¶n cuèi cïng do mét ng−êi ®iÒu khiÓn lµ 600 000 000 ®«la. Nãi c¸ch kh¸c, t− t−ëng cña Charles M.Shwab, g¾n víi lßng tin, vµ ®−îc «ng chia sÎ víi J.P.Morgan vµ nh÷ng ng−êi kh¸c, ®· ®−îc b¸n ra vãi gi¸ cao - 600 000 000 ®«la. Gi¸ cña mét t− t−ëng - thËt kh«ng tåi! Liªn hiÖp ThÐp Mü trong t−¬ng lai ®· chøng tá r»ng sè triÖu mµ ngµi Shwab ®· b¸n t− t−ëng cña m×nh, ch−a ph¶i lµ tÊt c¶! Bëi v× nã ®· trë thµnh mét trong nh÷ng c«ng ty giµu nhÊt thÕ giíi, t¹o c«ng ¨n viÖc lµm cho hµng ngµn ng−êi, hoµn thiÖn c¸c ph−¬ng ph¸p sö dông thÐp vµ më ra nh÷ng thÞ tr−êng tiªu thô míi. Cã nghÜa lµ c«ng ty ®· trë nªn thÞnh v−îng! Cña c¶i ban ®Çu ®Õn víi thÕ giíi nµy d−íi d¹ng ý nghÜ! Tæng sè cña c¶i mµ mét ng−êi thu ®−îc chØ h¹n chÕ bëi chÝnh tÇm cì cña ng−êi ®ã. NiÒm tin xo¸ bá mäi h¹n chÕ. H·y nhí ®Õn ®iÒu ®ã khi b¹n s½n sµng ký víi cuéc ®êi b¶n hîp ®ång víi trÞ gi¸ b¹n mong muèn. Suy nghÜ cÇn ghi chÐp U
Muèn thµnh c«ng cÇn cã niÒm tin. NiÒm tin cã thÓ t¹o ra vµ cñng cè b»ng c¸ch ®−a vµo tiÒm thøc nh÷ng ý nghÜ cÇn thiÕt. 49
§Ó tù kh¼ng ®Þnh cÇn qua 5 b−íc. N¨m b−íc nµy thuÇn phôc søc m¹nh néi t©m trong con ng−êi b¹n kh¸ dÔ dµng. B©y giê th× b¹n ®· râ: mäi viÖc d−êng nh− ®· kÕt thóc, song nÕu ý nghÜ ®Þnh h−íng chiÕn th¾ng, th× h¹nh phóc vµ thµnh c«ng mai sau chÝnh lµ kÕt qu¶ cña t×nh huèng h«m nay. TÊm g−¬ng nh÷ng ng−êi nh− A.Lincoln vµ M.Gandi cho thÊy ý nghÜ còng gièng nh− «nam ch©m», cã kh¶ n¨ng hót nh÷ng ý nghÜ cã tinh thÇn gÇn gièng m×nh, lµm cho hµng triÖu khèi ãc cïng lµm viÖc nhÊt trÝ. Mét ®iÓm rÊt quan träng: tr−íc khi muèn nhËn, cÇn ph¶i cho. Khi c¸c nhµ triÖu phó hiÓu ra ®iÒu ®ã, doanh nghiÖp ¨n c−íp biÕn thµnh kinh doanh ch©n chÝnh, lµm viÖc phôc vô x· héi vµ cïng víi x· héi. Vµ viÖc kinh doanh nh− vËy ®Õn nay vÉn lµ cã lîi nhÊt. C¶ NGHÌO §ãi LÉN GIμU SANG §ÒU Lμ CON §Î CñA NIÒM TIN!
50
Ch−¬ng IV U
H·y b¾t tÇng s©u cña nhËn thøc lµm viÖc cho b¹n - vµ b¹n sÏ ®¹t ®−îc nh÷ng kÕt qu¶ ®¸ng ng¹c nhiªn. H·y dïng c¶m gi¸c gióp tiÒm thøc. Sù kÕt hîp diÖu kú!
B¦íc THø BA V¦¥N TíI CñA C¶I: Tù Kû ¸M THÞ ThuËt ng÷ tù kû ¸m thÞ cã liªn quan ®Õn tÊt c¶ c¸c d¹ng th«i miªn vµ tù kÝch ®éng nhËn thøc. §ã lµ mét d¹ng trung t©m ®iÒu khiÓn quan hÖ gi÷a t− duy cã ý thøc vµ t− duy v« ý thøc. Nhê tù kû ¸m thÞ, c¸c ý nghÜ lät vµo vá n·o vµ t¸c ®éng ®Õn nã. Thiªn nhiªn ®· cho con ng−êi n¨m c¬ quan c¶m gi¸c vµ nhê cã chóng mµ tÊt c¶ nh÷ng g× ®¹t tíi tiÒm thøc ®Òu cã thÓ kiÓm so¸t ®−îc. Tuy nhiªn, ®iÒu ®ã kh«ng cã nghÜa lµ con ng−êi lóc nµo còng thùc hiÖn sù kiÓm so¸t ®ã: nãi ®óng h¬n lµ kh«ng thùc hiÖn trong ®¹i ®a sè tr−êng hîp. Vµ nã gi¶i thÝch sù ®ãi khæ cña nhiÒu ng−êi. H·y nhí l¹i h×nh ¶nh ®−îc sö dông khi diÔn gi¶i vÒ tiÒm thøc, n¬i t− t−ëng mäc mÇm nh− h¹t gièng; thËm chÝ nÕu kh«ng cã nh÷ng h¹t gièng tèt, luèng vÉn cã nh÷ng h¹t gièng n»m s½n mäc lªn. Tù kû ¸m thÞ lµ trung t©m kiÓm so¸t, nhê ®ã mçi c¸ nh©n cã thÓ theo ý m×nh gieo cho tiÒm thøc nh÷ng ý nghÜ ®¸ng cã.
TIÕNG VANG KÝCH §éng CñA KIM LO¹I H·y nhí l¹i lêi khuyªn cuèi cïng trong sè s¸u lêi khuyªn ë ch−¬ng nãi vÒ mong muèn. Mçi ngµy b¹n ph¶i ®äc to hai lÇn b¶n tuyªn bè cña m×nh - vÒ viÖc b¹n mong cã tiÒn, vÒ viÖc thËt sù b¹n ®· thÊy m×nh lµ chñ nh©n cña chóng. Lµm theo nh÷ng lêi khuyªn nµy, b¹n g¾n ®èi t−îng mong muèn trùc tiÕp víi tiÒm thøc. B»ng c¸ch nh¾c ®i nh¾c l¹i, b¹n sÏ h×nh thµnh ®−îc nh÷ng suy nghÜ ph¶n x¹, biÕn −íc muèn thµnh t−¬ng ®−¬ng tiÒn tÖ mét c¸ch thuËn lîi. Tr−íc khi tiÕp tôc, h·y ®äc l¹i ch−¬ng vÒ mong muèn. TiÕp theo, h·y chó ý ®Õn bèn h−íng dÉn vÒ tæ chøc ®iÒu khiÓn nhËn thøc ë ch−¬ng vÒ kÕ ho¹ch hãa. So s¸nh hai 51
nhãm lêi khuyªn víi t− liÖu ch−¬ng nµy, b¹n sÏ thÊy lµ chóng dùa trªn nguyªn t¾c tù kû ¸m thÞ. H·y nhí r»ng chØ ®äc thµnh tiÕng (chÝnh b»ng c¸ch ®ã b¹n h×nh thµnh c¸ch t− duy b»ng ph¹m trï tiÒn b¹c) mµ kh«ng kÌm theo c¶m gi¸c th× còng kh«ng ®em l¹i kÕt qu¶. Bëi v× tiÒm thøc chØ chÊp nhËn nh÷ng ý nghÜ cã c¶m gi¸c ®Ó tu©n theo. Nh¾c ®i nh¾c l¹i lµ viÖc tèi cÇn thiÕt trong häc tËp. Nguyªn t¾c nh¾c ®i nh¾c l¹i ®−îc giíi thiÖu víi b¹n trong tõng ch−¬ng, bëi v× nÕu kh«ng hiÓu th× sÏ thÊt b¹i trong viÖc thùc hµnh nguyªn t¾c tù kû ¸m thÞ. Nh÷ng lêi tÇm th−êng kh«ng cã c¶m gi¸c th× kh«ng t¸c ®éng ®−îc ®Õn nhËn thøc. B¹n sÏ kh«ng ®¹t ®−îc kÕt qu¶ mong muèn chõng nµo b¹n cßn ch−a häc ®−îc c¸ch b−íc vµo tiÒm thøc cña m×nh (trong ý nghÜ hoÆc b»ng c¸ch nãi), cã c¶m gi¸c, cã niÒm tin . §õng ng· lßng nÕu lóc ®Çu b¹n cßn ch−a kiÓm so¸t vµ h−íng ®−îc c¶m gi¸c. C¸i gi¸ ph¶i tr¶ cho kh¶ n¨ng t¸c ®éng ®Õn tiÒm thøc lµ kiªn tr× vµ nhÊt qu¸n. B¹n dï cã rÊt muèn còng kh«ng thÓ ®¸nh lõa ®−îc tiÒm thøc cña m×nh - b¹n cÇn theo nh÷ng nguyªn t¾c tr×nh bµy trong s¸ch mét c¸ch kiªn tr× vµ nhÊt qu¸n. B¹n, vµ chØ cã b¹n míi quyÕt ®Þnh ®−îc r»ng môc tiªu (t− duy b»ng ph¹m trï tiÒn tÖ) cã xøng ®¸ng nh÷ng nç lùc nh− vËy hay kh«ng.
H∙Y T¦ëng T¦îng B¹N §ANG Cã TIÒN §Ó thùc hiÖn tèt nh÷ng h−íng dÉn trong ch−¬ng tr−íc, b¹n cÇn häc c¸ch tËp trung toµn bé t− t−ëng. Ta nhí l¹i «s¸u nguyªn t¾c». Nguyªn t¾c thø nhÊt:»H·y ®Þnh ra trong nhËn thøc sè l−îng tiÒn chÝnh x¸c mµ b¹n muèn cã». CÇn ph¶i lµm g×? Ph¶i nh¾m m¾t vµ ®Þnh thËt l©u trong nhËn thøc chÝnh x¸c sè tiÒn cho ®Õn khi chóng hiÖn ra thËt sù tr−íc m¾t b¹n. Bµi tËp nµy thùc hiÖn mâi ngµy Ýt nhÊt mét lÇn, sau ®ã chuyÓn sang c¸c chØ dÉn ë ch−¬ng nãi vÒ niÒm tin. Khã mµ nãi hÕt tÇm quan träng cña mét hiÖn t−îng ®Æc biÖt nh− niÒm tin. TiÒm thøc chØ tiÕp nhËn nh÷ng mÖnh lÖnh cã c¬ së lµ lßng tin tuyÖt ®èi. Khi ®· biÕt vÒ ®iÒu nµy, h·y suy nghÜ kh¶ n¨ng thùc hiÖn mÑo hîp ph¸p sau ®©y víi tiÒm thøc cña b¹n: h·y b¾t nã tin r»ng nhÊt ®Þnh b¹n ph¶i cã sè tiÒn mµ nhËn thøc ®· cho thÊy râ ë trªn; r»ng 52
tiÒn ®ang n»m mét chç chê ®îi ta dïng ®Õn; r»ng tiÒm thøc ph¶i cho ta kÕ ho¹ch thùc tÕ ®Ó cã ®−îc sè tiÒn Êy cña ta! H·y b¾t nã tin - v× chÝnh b¹n rÊt tin c¬ mµ! Mét t− t−ëng kh«ng tåi, cã ®óng kh«ng? H·y hµo høng víi nã - vµ b¹n sÏ thÊy trÝ t−ëng t−îng cña b¹n cã nh÷ng kh¶ n¨ng g×! Vμ H¦NG PHÊN SÏ §¦A B¹N §I Lóc ban ®Çu b¹n ch−a cã kÕ ho¹ch chinh phôc thÕ giíi - kiÕm b»ng ®−îc sè tiÒn mµ b¹n nh×n thÊy tËn m¾t, sè tiÒn mµ b¹n say mª. §õng ®îi kÕ ho¹ch - h·y nghÜ ®Õn sè tiÒn cña b¹n, v× tr¹ng th¸i Êy cña nhËn thøc sÏ th«i thóc tiÒm thøc. B¹n chØ viÖc s½n sµng. T− t−ëng hiÖn ra trong ®Çu nh− mét tia chíp, nh− mét sù c¶m høng. H·y h−ng phÊn - vµ lËp tøc b¾t tay vµo viÖc. Khi b¹n thùc hiÖn chØ dÉn thø t− trong sè s¸u chØ dÉn (§Æt kÕ ho¹ch cô thÓ vÒ viÖc thùc hiÖn mong muèn vµ ngay lËp tøc b¾t tay vµo c«ng viÖc), ®õng qu¸ tin vµo sù suy nghÜ logic cña m×nh. Th«ng th−êng ch¼ng nh÷ng nã l−êi, vµ nÕu ta qu¸ dùa vµo nã, th× b¶n chÊt cña nã th−êng hay lµm thÊt väng h¬n lµ phôc vô cho ta. Khi (nh¾m m¾t) b¹n kªu gäi h×nh ¶nh cña tiÒn b¹c, ®ång thêi b¹n còng h·y h×nh dung xem b¹n ®Þnh lµm g× víi sè tiÒn Êy (®Çu t− vµo dÞch vô, vµo bu«n b¸n). §iÒu ®ã rÊt quan träng! TIÒM THøC VËN §éng Cuèi cïng còng ®Õn lóc tæng kÕt c¸c h−íng dÉn thùc hiÖn s¸u nguyªn t¾c trong ch−¬ng tr−íc, cã kÕt hîp víi ph−¬ng ph¸p tù kû ¸m thÞ: 1. H·y t¸ch m×nh ra ë mét n¬i yªn tÜnh (tèt nhÊt lµ trªn gi−êng tr−íc lóc ®i ngñ), nh¾m m¾t vµ ®äc thµnh tiÕng b¶n tuyªn bè cña b¹n vÒ môc ®Ých vµ dù ®Þnh. NÕu b¹n muèn sau 5 n¨m tÝch luü ®−îc 50 ngµn ®«la vµ sau ®ã b¾t ®Çu bu«n b¸n, b¶n tuyªn bè cña b¹n sÏ ®¹i kh¸i nh− sau: §Õn mïng 1 th¸ng 1 n¨m 19 . . t«i ph¶i cã ®−îc 50 ngµn ®«la, sè tiÒn nµy sÏ kiÕm ®−îc dÇn trong c¶ kho¶ng thêi gian nãi trªn. Khi nhËn ®−îc ®ñ sè tiÒn ®ã, t«i sÏ b¾t tay vµo bu«n b¸n mét c¸ch hiÖu qu¶, ®a d¹ng vµ cã chÊt l−îng nhÊt (m« t¶ kü xem b¹n ®Þnh bu«n b¸n g× hoÆc lµm dÞch vô g×). T«i tin lµ t«i sÏ cã sè tiÒn ®ã. NiÒm tin cña t«i m¹nh ®Õn møc t«i ®ang tËn m¾t nh×n thÊy chóng. T«i cÇm chóng trong tay. Chóng ®îi t«i, chóng muèn t«i bï ®¾p l¹i mãn quµ nµy b»ng c«ng viÖc cña m×nh trong t−¬ng 53
lai. T«i cÇn cã kÕ ho¹ch nhËn tiÒn, vµ t«i sÏ lËp tøc lµm theo khi nã ®−îc h×nh thµnh. 2. H·y l¾p ®i l¾p l¹i ch−¬ng tr×nh nµy vµo buæi s¸ng vµ buæi chiÒu, cho ®Õn khi b¹n nh×n thÊy tËn m¾t sè tiÒn mµ b¹n muèn tÝch luü. 3. H·y d¸n b¶n tuyªn bè cña b¹n lªn chç dÔ nh×n - ®Ó mçi lÇn b¹n lµm bµi tËp lµ nã l¹i ®Ëp vµo m¾t. H·y nhí: chÝnh tù kû ¸m thÞ sÏ gióp b¹n ®iÒu khiÓn tiÒm thøc cña m×nh. §õng quªn r»ng tiÒm thøc chØ chÊp hµnh nh÷ng mÖnh lÖnh «tõ ®¸y lßng». NiÒm tin lµ c¶m gi¸c m¹nh vµ cã hiÖu suÊt nhÊt. V× thÕ ph¶i ®Ó ý ®Õn nh÷ng chØ dÉn trong ch−¬ng NiÒm tin. Tho¹t nghe, nh÷ng chØ dÉn nµy cã vÎ trõu t−îng. §õng lo l¾ng vÒ ®iÒu ®ã. Cø lµm theo b»ng ý nghÜ vµ b»ng hµnh ®éng, råi sÏ ®Õn lóc tr−íc m¾t b¹n më ra mét Vò trô míi - Vò trô n¨ng l−îng!
T¹I SAO CHóNG TA Lμ CHñ NH¢N Sè PHËN CñA M×NH? Hoµi nghi nh÷ng t− t−ëng míi lµ ®iÓm rÊt ®Æc tr−ng cho loµi ng−êi. Nh−ng h·y thö lµm theo c¸c chØ dÉn cña quyÓn s¸ch nµy, vµ sù hoµi nghi cña b¹n sÏ biÕn thµnh sù tin t−ëng, råi sau ®ã kÕt tinh thµnh niÒm tin tuyÖt ®èi. NhiÒu nhµ triÕt häc kh¼ng ®Þnh r»ng con ng−êi lµ chñ nh©n sè phËn trÇn thÕ cña m×nh, nh−ng ®a sè kh«ng gi¶i thÝch ®−îc t¹i sao. Ph¶i ch¨ng ch−¬ng nµy kh«ng tr¶ lêi cho c©u hái ®ã? Con ng−êi cã thÓ trë thµnh chñ nh©n cña m×nh, cña nh÷ng ng−êi xung quanh m×nh, bëi v× con ng−êi cã thÓ ¶nh h−ëng ®Õn tiÒm thøc cña m×nh. Qu¸ tr×nh biÕn mong muèn cã tiÒn thµnh tiÒn thËt sÏ kh«ng thÓ x¶y ra nÕu kh«ng cã tù kû ¸m thÞ - mét d¹ng r¬-le g¾n b¹n víi tiÒm thøc cña b¹n vµ gióp t¸c ®éng ®Õn tiÒm thøc. H·y tiÕp thu c¸c chØ dÉn trong s¸ch nh− c«ng cô ®Ó t¸c ®éng vµo tiÒm thøc. B¹n h·y nhí - b¹n ph¶i cã ý thøc tuyÖt ®èi vÒ vai trß quan träng cña tiÒm thøc trong nh÷ng nç lùc tÝch luü tiÒn b¹c cña b¹n. Khi ®äc hÕt quyÓn s¸ch, h·y quay l¹i ch−¬ng nµy vµ ®äc l¹i toµn bé, thµnh tiÕng, vµo c¸c buæi chiÒu, cho tíi khi b¹n ch¾c ch¾n ®−îc r»ng nhê cã tù kû ¸m thÞ, b¹n sÏ 54
hoµn thµnh viÖc ®· ®Þnh. Lóc ®äc, h·y g¹ch ch©n nh÷ng c©u ®· g©y cho b¹n Ên t−îng m¹nh. Suy nghÜ cÇn ghi chÐp U
Ng−êi nµo còng cã gi¸c quan thø s¸u, nh−ng ®Ó kiÓm so¸t tiÒm thøc chØ cÇn n¨m gi¸c quan lµ ®ñ. Khi ®· l·nh ®¹o ®−îc tiÒm thøc, nh÷ng cè g¾ng v−¬n tíi phån vinh thÞnh v−îng sÏ kh«ng dµnh mét chç nµo cho nghÌo ®ãi. H·y tËn m¾t môc kÝch cña c¶i m×nh h»ng mong muèn, «h·y cÇm nã trong tay», - vµ nã sÏ ®Õn tõ h−íng bÊt ngê nhÊt. H·y x¸c ®Þnh môc tiªu cña b¹n (−íc muèn tiÒn b¹c) b»ng con sè cô thÓ. Vµ cø ®Ó con sè thËt to. Vµ ®õng quªn ®Þnh ra thêi h¹n. TiÒm thøc ®· tÆng b¹n mét kÕ ho¹ch? ThÕ th× b¾t tay vµo viÖc ngay! H−ng phÊn rÊt quý vµ kh«ng chÞu sù khÊt lÇn. NÕu cø chê ®îi mét «dÞp tèt» - b¹n sÏ lu«n lu«n kh«ng thµnh! Ba bµi tËp ®¬n gi¶n sÏ biÕn b¹n thµnh «ng chñ biÕt tù kû ¸m thÞ. Cø theo ®óng chØ dÉn - vµ b¹n sÏ trë thµnh chñ nh©n sè phËn cña m×nh. TRONG MçI TAI HO¹ H∙Y T×M §IÒU PHóC LîI!
55
Ch−¬ng V U
Gi¸o dôc - ®ã lµ h×nh t−îng riªng cña b¹n do b¹n tù t¹o ra. Con ng−êi sÏ tù t×m kiÕm nh÷ng kiÕn thøc mµ anh ta cÇn thiÕt. H·y theo mét kÕ ho¹ch ®¬n gi¶n - vµ b¹n sÏ b¾t ®Çu kh«ng ph¶i tõ con sè kh«ng.
B¦íc THø T¦ V¦¥N TíI CñA C¶I: KIÕN THøC §ÆC BIÖT Cã hai lo¹i kiÕn thøc: kiÕn thøc c¬ b¶n vµ kiÕn thøc ®Æc biÖt. Nh÷ng kiÕn thøc c¬ b¶n, tøc lµ kiÕn thøc chung, dï cho cã s©u s¾c vµ ®a d¹ng ®Õn ®©u ®i n÷a, còng sÏ kh«ng cÇn cho b¹n trong viÖc kiÕm tiÒn. C¸c tr−êng ®¹i häc tæng hîp lín cã gÇn nh− tÊt c¶ c¸c lo¹i kiÕn thøc c¬ b¶n mµ nÒn v¨n minh nh©n lo¹i biÕt ®−îc. ThÕ mµ ®a sè gi¸o s− kh«ng thuéc sè nh÷ng ng−êi giµu nhÊt trªn thÕ giíi. Hä chuyªn m«n gi¶ng d¹y kiÕn thøc, nh−ng kh«ng ai cã thÓ kh¼ng ®Þnh r»ng hä chuyªn vÒ vÊn ®Ò sö dông kiÕn thøc. KiÕn thøc kh«ng thÓ thu hót ®−îc tiÒn b¹c chõng nµo nã cßn ch−a ®−îc tæ chøc mét c¸ch th«ng minh vµ ch−a nhê mét kÕ ho¹ch hµnh ®éng chi tiÕt ®Ó v−¬n tíi môc tiªu nhÊt ®Þnh - tÝch luü tµi s¶n. Së dÜ ph¶i nh¾c ®Õn ®iÒu ®¬n gi¶n nµy lµ v× hµng triÖu ng−êi vÉn tiÕp tôc tin vµo ®iÒu sai lÇm phæ biÕn, d−êng nh− «kiÕn thøc - lµ søc m¹nh». Hoµn toµn sai! KiÕn thøc - chØ lµ søc m¹nh tiÒm n¨ng. Nã chØ trë thµnh søc m¹nh thùc sù khi ®−îc xö lý thµnh kÕ ho¹ch hµnh ®éng râ rµng vµ h−íng vµo kÕt qu¶ cuèi cïng. Kh©u khiÕm khuyÕt trong hÖ thèng gi¸o dôc nµy thÓ hiÖn ®Æc biÖt râ khi c¸c tr−êng ®µo t¹o kh¸c nhau cè b»ng mäi c¸ch d¹y cho sinh viªn cña m×nh tæ chøc vµ sö dông nh÷ng kiÕn thøc ®· cã. Mäi ng−êi nhÇm lÉn khi nghÜ r»ng Henry Ford lµ mét ng−êi thiÕu häc, v× «ng rÊt Ýt thêi gian ngåi trªn ghÕ nhµ tr−êng. Nh÷ng ng−êi nghÜ nh− vËy hoµn toµn kh«ng hiÓu ý nghÜa ch©n chÝnh cña tõ gi¸o dôc. Nã xuÊt ph¸t tõ «h×nh t−îng», «t¹o thµnh», tøc lµ ph¸t triÓn kh¶ n¨ng vµ n¨ng khiÕu cña con ng−êi, cho ta c¬ së ®Ó nãi r»ng con ng−êi lµ h×nh t−îng, lµ ®ång d¹ng cña Th−îng ®Õ. Ng−êi cã gi¸o dôc kh«ng nhÊt thiÕt ph¶i nhåi nhÐt ®Çy c¸c lo¹i kiÕn thøc, c¬ b¶n vµ ®Æc biÖt. Ng−êi cã gi¸o dôc - ®ã lµ ng−êi ph¸t triÓn ®−îc kh¶ n¨ng trÝ tuÖ cña m×nh, 56
ng−êi cã thÓ tiÕp thu tÊt c¶ nh÷ng g× m×nh muèn, tÊt c¶ nh÷ng g× m×nh thÊy cÇn, vµ kh«ng x©m ph¹m quyÒn lîi cña nh÷ng ng−êi kh¸c.
NH÷NG KÎ NGHÌO NµN TINH THÇN NGí NGÈN Trong thêi gian chiÕn tranh thÕ giíi thø nhÊt, mét tê b¸o Chicago cho ®¨ng trªn trang nhÊt mét bµi b¸o gäi ngµi Henry Ford lµ «kÎ theo chñ nghÜa hßa b×nh dèt n¸t». Ngµi Ford ph¶n ®èi c¸ch hµnh v¨n xóc ph¹m nh− vËy vµ ph¸t ®¬n lªn tßa kiÖn tê b¸o vu khèng. T¹i tßa, c¸c luËt s− bµo ch÷a cña tê b¸o ®· b¾t ngµi Ford tr¶ lêi víi t− c¸ch nh©n chøng nh»m môc ®Ých chøng minh víi tßa sù dèt n¸t cña ngµi. Hä ®Æt ra cho ngµi rÊt nhiÒu c©u hái kh¸c nhau, víi ý ®Þnh chØ ra cho thÊy r»ng: v× ngµi Ford chØ biÕt mçi mét lÜnh vùc s¶n xuÊt «t«, cho nªn trong c¸c lÜnh vùc chÝnh vµ chñ yÕu kh¸c, dÜ nhiªn lµ ngµi rÊt dèt. C¸c c©u hái ®¹i lo¹i nh− sau: «Benedict Arnold lµ ai?» hoÆc «N−íc Anh cö bao nhiªu lÝnh sang Mü ®Ó trÊn ¸p cuéc khëi nghÜa n¨m 1776?». C©u hái cuèi cïng ngµi Ford tr¶ lêi: t«i kh«ng biÕt cö bao nhiªu lÝnh, t«i chØ biÕt lµ sè ng−êi quay vÒ ®Õn nhµ Ýt h¬n rÊt nhiÒu». Cuèi cïng ngµi Ford c¶m thÊy mÖt mái. §Õn mét c©u hái ®Æc biÖt xóc ph¹m, «ng lao ng−êi vÒ phÝa tr−íc, chØ ngãn tay vµo luËt s− vµ b¶o: «NÕu t«i thËt sù muèn tr¶ lêi c¸c c©u hái ngu ngèc cña ngµi, th× - cho phÐp ®−îc nãi víi ngµi - chØ cÇn bÊm nót trong phßng lµm viÖc cña t«i, sÏ cã hµng lo¹t chuyªn gia cã kh¶ n¨ng tr¶ lêi tÊt c¶ mäi c©u hái t«i cÇn cã liªn quan tíi doanh nghiÖp mµ t«i dµnh phÇn lín nç lùc cña m×nh. VËy ngµi h·y nãi cho t«i biÕt t¹i sao t«i l¹i ph¶i nhåi nhÐt ®Çy ®Çu m×nh nh÷ng ®iÒu ngí ngÈn chØ ®Ó chøng minh r»ng t«i cã thÓ tr¶ lêi bÊt cø c©u hái nµo, trong khi t«i cã ®ñ ng−êi ®¶m b¶o cho t«i bÊt kú kiÕn thøc nµo t«i cÇn». Trong c©u tr¶ lêi nµy cã mét logic thËt sù vÜ ®¹i. Vµ nã ®· lµm cho luËt s− lóng tóng. TÊt c¶ nh÷ng ng−êi cã mÆt t¹i phiªn tßa ®Òu cã thÓ th«ng qua sù ph¶n øng tuyÖt vêi cña ngµi Ford ®Ó thÊy r»ng tr−íc m¾t hä hoµn toµn kh«ng ph¶i lµ mét kÎ ngu dèt, mµ tr¸i l¹i, lµ mét ng−êi rÊt cã gi¸o dôc. B¹n còng ph¶i ®ång ý r»ng nÕu mét ng−êi biÕt ph¶i lÊy kiÕn thøc cÇn thiÕt ë ®©u, vµ lµm thÕ nµo ®Ó biÕn nã thµnh kÕ ho¹ch hµnh ®éng cô thÓ, th× ng−êi ®ã cã thÓ ®−îc coi lµ ng−êi cã gi¸o dôc. Nhê cã c¸c chuyªn gia trong 57
«Trung t©m n·o bé» cña m×nh, ngµi Henry Ford cã trong tay nh÷ng kiÕn thøc ®Æc biÖt, gióp ngµi trë thµnh mét trong nh÷ng ng−êi ®µng hoµng nhÊt ë n−íc Mü. ViÖc nh÷ng kiÕn thøc nµy n»m trong c¸i ®Çu nµo hoµn toµn kh«ng cã ý nghÜa g× ®¸ng kÓ. KIÕN THøC - §IÒU §ã THËT Lµ DÔ DµNG Tr−íc khi b¹n muèn ®oan ch¾c ë kh¶ n¨ng biÕn mong muèn thµnh tiÒn b¹c cña m×nh, cÇn n¾m ®−îc mét sè kiÕn thøc ®Æc biÖt trong lÜnh vùc mµ b¹n ®· chän. Nh−ng h·y ®Æt gi¶ thiÕt r»ng kiÕn thøc ®Æc biÖt cÇn cã nhiÒu h¬n so víi kh¶ n¨ng b¹n cã thÓ tiÕp thu ®−îc, hoÆc lµ b¹n kh«ng cã xu h−íng muèn häc hái. Trong tr−êng hîp ®ã, «Trung t©m n·o bé» sÏ gióp b¹n kh¾c phôc khiÕm khuyÕt nhá nµy. Muèn cã tµi s¶n lín ®ßi hái ph¶i bá ra n¨ng l−îng lín, mµ n¨ng l−îng nµy kh«ng thÓ xuÊt hiÖn nÕu thiÕu mét hÖ thèng kiÕn thøc ®Æc biÖt ®−îc tæ chøc tèt vµ sö dông kh«n khÐo. Tuy nhiªn, kh«ng nhÊt thiÕt ng−êi muèn g©y dùng tµi s¶n lín ph¶i cã ®Çy ®ñ nh÷ng kiÕn thøc nµy. §iÒu nãi trªn sÏ mang l¹i hy väng cho nh÷ng ng−êi cã −íc m¬ lµm giµu, nh−ng l¹i «thiÕu häc» ®Ó cã ®ñ kiÕn thøc ®Æc biÖt cÇn thiÕt. Mäi ng−êi th−êng khæ së v× cho r»ng m×nh «kÐm gi¸ trÞ» chÝnh v× sù «thiÕu häc» nµy. Nh−ng mét ng−êi cã kh¶ n¨ng tæ chøc «Trung t©m n·o bé» vµ ®iÒu khiÓn nhãm, cã kh¶ n¨ng sö dông nhãm ®ã phôc vô môc tiªu cña m×nh, th× còng cã häc nh− bÊt cø thµnh viªn nµo trong nhãm. Thomas A.Edison ngåi trªn ghÕ nhµ tr−êng kh«ng h¬n ba th¸ng. Nh−ng «ng kh«ng ph¶i lµ kÎ ngu dèt. Vµ lóc chÕt, hoµn toµn kh«ng nghÌo tóng. Henry Ford ch−a häc hÕt líp s¸u, nh−ng c«ng viÖc tµi chÝnh cña «ng hÕt søc æn tháa! KiÕn thøc ®Æc biÖt lµ lo¹i kiÕn thøc tinh tÕ nhÊt, vµ còng ch¼ng cã g× rÎ h¬n! B¹n kh«ng tin µ? H·y nh×n vµo giÊy b¸o tr¶ tiÒn cña bÊt cø tr−êng §¹i häc tæng hîp nµo mµ xem! Vµ lóc ®ã, ta h·y nãi chuyÖn.
AL¤! CÇN KIÕN THøC µ? Tr−íc hÕt ph¶i x¸c ®Þnh xem b¹n cÇn lo¹i kiÕn thøc ®Æc biÖt nµo vµ ®Ó lµm g×. NÕu nh− ý ®Þnh cña b¹n lµ nghiªm tóc, kÕ ho¹ch lµ l©u dµi, th× môc tiªu mµ b¹n ®ang tiÕn tíi 58
sÏ gióp b¹n x¸c ®Þnh. TiÕp theo, h·y quan t©m ®Õn c¸c nguån kiÕn thøc ®¸ng tin cËy. Quan träng nhÊt trong sè ®ã lµ: 1. Kinh nghiÖm sèng riªng vµ häc vÊn riªng cña b¹n. 2. KiÕn thøc vµ kinh nghiÖm thu ®−îc do tiÕp xóc víi nh÷ng ng−êi th«ng minh kh¸c (liªn kÕt trÝ tuÖ). 3. C¸c tr−êng cao häc vµ §¹i häc tæng hîp. 4. C¸c th− viÖn c«ng céng (s¸ch b¸o vµ t¹p chÝ ®Þnh kú mµ trong ®ã tËp trung tÊt c¶ nh÷ng kiÕn thøc do nÒn v¨n minh nh©n lo¹i tÝch luü ®−îc). 5. C¸c khãa häc ®Æc biÖt (c¸c tr−êng buæi chiÒu vµ ®Æc biÖt lµ ®µo t¹o t¹i nhµ). KiÕn thøc tù nã kh«ng cã mét gi¸ trÞ g×. Khi ®· cã ®−îc kiÕn thøc, cÇn hÖ thèng hãa vµ sö dông nã ®Ó ®¹t môc tiªu cô thÓ. Mµ ®Ó lµm ®−îc viÖc nµy, nh− b¹n nhí, cÇn cã kÕ ho¹ch hµnh ®éng thùc tÕ. NÕu b¹n nghÜ ®Õn viÖc häc thªm, lóc ®Çu h·y x¸c ®Þnh xem b¹n cÇn c¸i ®ã ®Ó lµm g×, råi sau ®ã h½ng t×m xem nªn lµm viÖc ®ã ë ®©u. Nh÷ng ng−êi thµnh ®¹t trong bÊt kú lÜnh vùc ho¹t ®éng nµo còng lu«n quan t©m ®Õn nh÷ng tµi liÖu ®Æc biÖt, liªn quan tíi doanh nghiÖp hoÆc nghÒ nghiÖp cña hä. Cã mét sai lÇm phæ biÕn ë nh÷ng ng−êi kh«ng thµnh c«ng, Êu trÜ cho r»ng hä ®· tiÕp thu ®−îc tÊt c¶ mäi kiÕn thøc tõ trong tr−êng phæ th«ng. Thùc ra th× hÖ thèng gi¸o dôc nµy chØ chØ ra mét con ®−êng con ng−êi cã thÓ cã ®−îc nh÷ng kiÕn thøc cÇn thiÕt, trong ®ã cã nh÷ng kiÕn thøc thùc tÕ. §ßi hái cña thêi ®¹i lµ chuyªn m«n hãa! C©u chuyÖn cña «ng Robert P.Moor (tr−íc ®©y lµ tr−ëng phßng tæ chøc tr−êng §¹i häc tæng hîp Columbo) ®¨ng trªn b¸o ®· kh¼ng ®Þnh ch©n lý nµy.
CÇN Cã CHUY£N GIA Khi tuyÓn ng−êi vµo c«ng ty, cã −u thÕ h¬n c¶ vÉn lµ nh÷ng ng−êi tèt nghiÖp c¸c tr−êng doanh nghiÖp, cã thãi quen lµm viÖc ®óng chÕ ®é b¸o c¸o vµ thèng kª, kü s− c¸c ngµnh nghÒ kh¸c nhau, phãng viªn, kiÕn tróc s−, c¸c nhµ hãa häc, vµ nh÷ng thñ lÜnh cã n¨ng khiÕu trong tr−êng hoÆc ®¬n gi¶n chØ lµ chµng trai n¨ng ®éng trong n¨m häc cuèi cïng.
59
Trong sè c¸c sinh viªn cã kÕt qu¶ häc tËp tèt, cã −u thÕ h¬n c¶ vÉn lµ nh÷ng ng−êi tréi h¬n vÒ tÝnh tÝch cùc trong ký tóc x¸, v−ît h¬n h¼n mäi ng−êi vÒ phÇn lín c¸c chØ tiªu vµ nhËn thªm c«ng viÖc thÝch hîp víi tr×nh ®é cña hä. NhiÒu ng−êi trong sè hä vÒ sau nhËn ®−îc mét lóc vµi ®Ò nghÞ ra lµm viÖc, nh÷ng ng−êi ®Æc biÖt n¨ng khiÕu - cã khi ®Õn s¸u ®Ò nghÞ. Mét trong nh÷ng h·ng c«ng nghiÖp lín ®· mêi ngµi Moor nh− sau: «Chóng t«i t×m kiÕm nh÷ng ng−êi cã n¨ng khiÕu qu¶n lý s¶n xuÊt. V× thÕ chóng t«i ®Æc biÖt coi träng c¸c phÈm chÊt vÒ tÝnh c¸ch, c¸ nh©n, trÝ tuÖ, vµ ®¸nh gi¸ chóng cao h¬n nhiÒu so víi häc vÊn». THùC HµNH TRONG HÖ THèNG §µO T¹O Khi ®Ò nghÞ ®−a thùc hµnh t¹i c¸c v¨n phßng, cöa hiÖu hoÆc xÝ nghiÖp s¶n xuÊt vµo ch−¬ng tr×nh ®µo t¹o sinh viªn trong c¸c kú nghØ hÌ, ngµi Moor xuÊt ph¸t tõ chç: sau hai, ba n¨m häc tËp trong tr−êng cao häc, mçi mét sinh viªn «cÇn chän cho m×nh mét chuyªn m«n t−¬ng lai, cßn nÕu anh ta bÞ ®éng hoÆc giao ®éng, th× anh ta ph¶i t¹m nghØ häc». « C¸c tr−êng cao häc vµ §¹i häc tæng hîp ®· vÊp ph¶i sù cÇn thiÕt d¹y cho sinh viªn thãi quen thùc hµnh nh÷ng nghÒ nghiÖp mµ hä ®· chän», - «ng kh¼ng ®Þnh tr¸ch nhiÖm trùc tiÕp cña c¸c tr−êng. Mét trong nh÷ng nguån kiÕn thøc chuyªn m«n hãa ®¸ng tin cËy, thuËn tiÖn vµ dÔ tiÕp cËn lµ c¸c tr−êng chiÒu, tån t¹i ë tÊt c¶ c¸c thµnh phè lín. C¸c tr−êng hµm thô cung cÊp häc vÊn chuyªn ngµnh b»ng ph−¬ng ph¸p t¨ng c−êng ë c¶ n−íc Mü. ¦u thÕ chñ yÕu cña viÖc gi¶ng d¹y t¹i nhµ - ë tÝnh linh ho¹t cña ch−¬ng tr×nh gi¶ng d¹y, cho phÐp tiÕp thu kiÕn thøc víi tèc ®é thuËn lîi cho b¹n. ¦u thÕ kh¸c cña d¹ng ®µo t¹o nµy (tÊt nhiªn nÕu chän ®óng tr−êng) lµ: ngoµi khãa chÝnh cßn cã nhiÒu buæi phï ®¹o quý b¸u, rÊt cÇn ®Ó cã kiÕn thøc ®Æc biÖt. ThuËn lîi h¬n n÷a lµ kh«ng quan träng b¹n sèng ë ®©u. Vµ ngoµi ra, ®ãng tiÒn råi, b¹n cã thÓ häc hai, ba ng−êi . . . còng ®−îc.
MIÖT MµI HäC TËP Vµ Tù KIÓM SO¸T NÕu cã c¸i g× ®ã trong ®êi ®−îc biÕu kh«ng hoÆc kh«ng ph¶i nç lùc g× nhiÒu còng cã ®−îc, th× th−êng nã kh«ng ®−îc ®¸nh gi¸ vµ kh«ng ®−îc tin t−ëng. Còng cã thÓ v× thÕ 60
mµ chóng ta Ýt thu nhËn ®−îc ®iÒu g× Ých lîi trong tr−êng phæ th«ng. Nh−ng chÝnh ®©y l¹i lµ mét kh¶ n¨ng tuyÖt vêi biÕt bao nhiªu! Khi qua mét ch−¬ng tr×nh ®µo t¹o chuyªn m«n hãa nµo ®ã, tÝnh tù kiÓm so¸t cña con ng−êi sÏ bï ®¾p phÇn nµo nh÷ng ®iÒu bá sãt trong ®µo t¹o miÔn phÝ. T«i khuyªn c¸c b¹n nªn häc c¸c tr−êng hµm thô doanh nghiÖp. TiÒn häc thÊp nªn hä b¾t ph¶i tr¶ ngay tõ ®Çu. Khi ®· ph¶i bá ra nh÷ng ®ång tiÒn ®øt ruét cña m×nh, dï muèn hay kh«ng th× sinh viªn còng tiÕp tôc häc tËp, ®iÓm tèt hay xÊu còng vËy, mÆc dÇu trong nh÷ng t×nh huèng kh¸c th× hä ®· bá l©u råi. C¸c tr−êng hµm thô kh«ng qu¸ thiªn vÒ viÖc nµy, nh−ng ®iÒu kiÖn tµi chÝnh mµ hä ®Æt ra ®· gi¸o dôc ®−îc cho con ng−êi kh¶ n¨ng ra quyÕt ®Þnh, tr¶ tiÒn ®óng h¹n, ch−a nãi ®Õn thãi quen ph¶i thùc hiÖn c«ng viÖc ®Õn cïng. §iÒu nµy t«i rót ra tõ kinh nghiÖm cña chÝnh b¶n th©n t«i. Sù viÖc diÔn ra tõ gÇn hai m−¬i l¨m n¨m tr−íc. Sau khi ®äc mét b¶n th«ng b¸o nµo ®ã, t«i ghi tªn vµo mét khãa häc hµm thô vµ thùc hiÖn ®−îc t¸m hay m−êi bµi tËp g× ®ã. Sau ®ã t«i ch¸n vµ bá häc. Nh−ng nhµ tr−êng vÉn ®Òu ®Æn göi giÊy b¸o tr¶ tiÒn ®Õn cho t«i. TÖ h¬n n÷a, hä ®ßi t«i ph¶i tr¶ tiÒn dï cã tiÕp tôc häc hay kh«ng còng vËy. T«i liÒn quyÕt ®Þnh ®· vËy th× ph¶i kÕt thóc khãa häc cho bâ sè tiÒn ®· chi. T«i ®· kh¾c phôc ®−îc b¶n th©n m×nh vµ thùc hiÖn c«ng viÖc ®Õn cïng. Cã ph¶i v× t«i ®· bÞ tr¶ tiÒn hay kh«ng?
HäC KH¤NG BAO Giê MuéN N−íc Mü cã hÖ thèng tr−êng häc kh«ng mÊt tiÒn tèt nhÊt thÕ giíi. Song mét trong nh÷ng tÝnh chÊt kú l¹ nhÊt cña t©m lý con ng−êi: chØ c¸i g× ph¶i tr¶ tiÒn míi coi lµ quý. Tr−êng häc vµ th− viÖn kh«ng mÊt tiÒn ch¼ng g©y ®−îc mét Ên t−îng nµo ®èi víi mäi ng−êi - cña rÎ lµ cña «i mµ! §ã lµ nguyªn nh©n chÝnh t¹i sao nhiÒu ng−êi sau khi tèt nghiÖp phæ th«ng vµ chuÈn bÞ ®i lµm l¹i cÇn tiÕp tôc häc thªm. §ã còng lµ lý do chÝnh t¹i sao nhiÒu nhµ doanh nghiÖp ®¸nh gi¸ cao nh÷ng nh©n viªn ®· qua khãa häc hµm thô. Hä häc b»ng chÝnh kinh nghiÖm cña m×nh. Nh÷ng ng−êi cã tham väng ®Õn møc bá thêi gian rçi cña m×nh ®Ó häc hµm thô th× chÝnh hä ®· cã ®−îc nh÷ng phÈm chÊt cÇn ®Ó qu¶n lý s¶n xuÊt. Cã mét ®iÓm yÕu cña con ng−êi mµ thiªn nhiªn kh«ng cã thuèc ch÷a: kh«ng cã tham väng! Nh÷ng ng−êi, ®Æc biÖt lµ lo¹i lµm c«ng ¨n l−¬ng mµ dµnh thêi gian rçi cho 61
häc tËp hµm thô, th× Ýt khi bÞ ch×m d−íi ®¸y, hoÆc nÕu cã - th× còng kh«ng l©u. TÝnh tÝch cùc sÏ më ®−êng cho hä. Hä sÏ v−¬n lªn, kh¾c phôc mäi trë ng¹i trªn ®−êng ®i cña m×nh, vµ sÏ thu hót nh÷ng ng−êi cã kh¶ n¨ng t¹o c¬ héi cho hä. Ph−¬ng ph¸p ®µo t¹o hµm thô d−êng nh− ®Æc biÖt dµnh riªng cho nh÷ng nh©n viªn cÇn cã thªm kiÕn thøc ®Æc biÖt, nh−ng kh«ng cã thêi gian ®Ó l¹i ®Õn tr−êng. Stuart Ostin Wirer ®· lµ kü s− x©y dùng vµ vÉn tiÕp tôc ®i con ®−êng ®· chän cho tíi thêi kú suy tho¸i, khi nhu cÇu vÒ dÞch vô nµy gi¶m ®i ®¸ng kÓ. Lóc ®ã, ®¸nh gi¸ kü mäi kh¶ n¨ng cña m×nh, «ng quyÕt ®Þnh trë thµnh luËt s−, vµ quay l¹i tr−êng cao häc ®Ó häc thªm khãa ®Æc biÖt. Tr¶ thi xong, ngµi Wirer ®· tæ chøc phßng luËt s− chuyªn vÒ b¶o vÖ quyÒn h¹n vµ quyÒn lîi cña c¸c c«ng ty, lµm viÖc rÊt cã l·i. C¶m thÊy tr−íc mäi ng−êi rÊt hay biÖn b¹ch, ®æ lçi cho khã kh¨n c¸c lo¹i, (mét sè ng−êi nãi hä bËn nu«i gia ®×nh, nh÷ng ng−êi kh¸c - r»ng hä giµ qu¸ kh«ng häc ®−îc n÷a), t«i nãi thªm r»ng ngµi Wirer, võa míi lÊy vî, vµ khi ngµi cÇm l¹i vµo tay quyÓn s¸ch gi¸o khoa, ngµi ®· 40 tuæi. Vµ v× ®©y lµ khãa tèt nhÊt ®øng trªn quan ®iÓm gi¶ng d¹y nh÷ng m«n cÇn thiÕt, nªn chØ trong hai n¨m «ng ®· kÞp thùc hiÖn mét khèi l−îng c«ng viÖc mµ nh÷ng sinh viªn luËt kh¸c ph¶i mÊt ®Õn bèn n¨m. Nªn tr¶ tiÒn ®Ó biÕt ®−îc kiÕn thøc tèt nhÊt ph¶i nhËn ë ®©u!
PHßNG TµI Vô L¦U §éng Ta h·y xÐt mét tr−êng hîp cô thÓ. Vµo mét ngµy ®Ñp trêi, «ng chñ hiÖu thùc phÈm hiÓu ra r»ng m×nh thÊt nghiÖp. Cã chót kinh nghiÖm vÒ kÕ to¸n, «ng qua thªm mét khãa ®Æc biÖt vÒ c«ng viÖc v¨n phßng, lµm quen víi c¸c d¹ng b¸o c¸o kÕ to¸n míi, nghiªn cøu thªm vÒ doanh nghiÖp. Cã kinh nghiÖm vÒ b¸n thùc phÈm, nh©n vËt cña chóng ta ký hîp ®ång víi h¬n 100 cöa hiÖu nhá vÒ viÖc lµm sæ s¸ch kÕ to¸n cho hä víi gi¸ rÊt ph¶i ch¨ng. T− t−ëng phï hîp ®Õn møc chØ mét thêi gian sau, «ng chuyÓn v¨n phßng lªn mét chiÕc xe t¶i b−u ®iÖn nhá vµ trang bÞ cho nã thiÕt bÞ tµi vô hiÖn ®¹i. Ngµy nay, «ng ®· lµ chñ cña c¶ mét ®oµn xe «tµi vô» nh− vËy, vµ lµm viÖc cho «ng lµ c¶ mét ®éi ngò nh©n viªn vµ ng−êi gióp viÖc. ¤ng phôc vô c¸c cöa hiÖu nhá, giíi thiÖu vµ tÝnh to¸n c¸ch kiÕm tiÒn. Vµ n¨m cuèi cïng chÝnh «ng Thµnh c«ng ®ãng thuÕ nhiÒu gÊp chôc lÇn so víi khi
62
«ng chØ lµ ng−êi chñ hiÖu. Vµ c¸c yÕu tè cÊu thµnh doanh nghiÖp ®éc ®¸o nµy lµ kiÕn thøc ®Æc biÖt céng víi trÝ t−ëng t−îng. Mäi viÖc vÉn cø b¾t ®Çu r»ng t− t−ëng! V× t«i lµ ng−êi cã vinh dù tÆng t− t−ëng nµy cho mét th−¬ng nh©n thÊt nghiÖp, nªn t«i cã quyÒn ®−a ra c¶ nh÷ng t− t−ëng kh¸c t¹o kh¶ n¨ng ®−a l¹i nh÷ng kho¶n thu nhËp cßn lín h¬n. Cã lÇn t«i nãi chuyÖn víi mét th−¬ng nh©n b¸n bu«n. Khi t«i ®Ò nghÞ gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò cña anh ta th× anh ta ph¶n øng ngay lËp tøc: «t− t−ëng tuyÖt vêi, nh−ng t«i kh«ng biÕt lµm thÕ nµo mµ v¾t tõ ®©y ra tiÒn!». Nãi c¸ch kh¸c, anh ta phµn nµn r»ng kh«ng biÕt lµm c¸ch nµo thÓ hiÖn ®−îc nh÷ng nhËn thøc míi cña m×nh trong bé m«n kÕ to¸n. Tõ ®©y n¶y sinh thªm mét vÊn ®Ò. Nhê cã mét c« ®¸nh m¸y trÎ tæng hîp c¸c t− liÖu l¹i, mét cuèn s¸ch míi nãi vÒ tÝnh −u viÖt cña hÖ thèng kÕ to¸n míi - kÕ to¸n l−u ®éng ®· ®−îc h×nh thµnh. Nh÷ng trang giÊy ®¸nh m¸y cÈn thËn t¹o nªn mét tËp s¸ch ®Çy ®ñ ®ãng vai trß «chuyªn gia cè vÊn kh«ng lêi». QuyÓn s¸ch kÓ vÒ doanh nghiÖp hay ®Õn møc chñ nh©n cña nã thu ®−îc gÊp béi so víi tr−íc ®©y. TµI S¶N SAO CHÐP Hµng ngµn ng−êi trong n−íc sÏ rÊt biÕt ¬n c¸c chuyªn gia viÕt ®−îc mét quyÓn s¸ch gi¸o khoa hîp lý vÒ ®Ò tµi «lµm thÕ nµo ®Ó c¸c dÞch vô cña m×nh ®¾t gi¸ nhÊt». T− t−ëng nªu ra d−íi ®©y ra ®êi tõ sù cÊp b¸ch ph¶i kh¾c phôc nh÷ng t×nh huèng kh«ng l−êng tr−íc ®−îc, nh−ng ai còng cã thÓ sö dông nã. Ng−êi phô n÷ lµ t¸c gi¶ cña t− t−ëng nµy cã mét trÝ t−ëng t−îng hÕt søc phong phó. Bµ ®· thÊy tr−íc r»ng t− t−ëng míi ra ®êi nµy cã thÓ ph¸t triÓn thµnh mét nghÒ phôc vô hµng ngµn ng−êi ®ang cÇn sù chØ dÉn thùc tÕ. §−îc khÝch lÖ hµnh ®éng b»ng t¸c phÈm ®Çu tiªn «kÕ ho¹ch cô thÓ: lµm thÕ nµo ®Ó b¸n ®−îc dÞch vô cña m×nh», ng−êi phô n÷ nhanh nhÑn nµy b¾t tay gi¶i quyÕt vÊn ®Ò cña con trai m×nh. Chµng trai tèt nghiÖp tr−êng cao häc mµ kh«ng thÓ t×m ra chç øng dông kh¶ n¨ng cña m×nh. KÕ ho¹ch mµ bµ chuÈn bÞ riªng cho con trai m×nh lµ kÕ ho¹ch tèt nhÊt trong tÊt c¶ c¸c mÉu cïng lo¹i. KÕ ho¹ch bao gåm gÇn 50 trang in rÊt ®Ñp nh÷ng th«ng tin cÇn thiÕt. §ã lµ th«ng tin vÒ nh÷ng n¨ng khiÕu s½n cã cña chµng trai, thµnh tÝch trong tr−êng phæ th«ng, kinh 63
nghiÖm b¶n th©n, ®Þa vÞ x· héi mµ anh muèn ®¹t tíi, vµ nhiÒu th«ng tin kh¸c n÷a mµ t«i kh«ng thÓ kÓ hÕt ®−îc. C¸i chÝnh, ®©y lµ mét kÕ ho¹ch hµnh ®éng chÝnh x¸c ®Ó ®¹t môc ®Ých. §Ó h×nh thµnh quyÓn s¸ch nµy, trong suèt mÊy tuÇn liÒn, hÇu nh− ngµy nµo bµ còng b¾t con ®Õn th− viÖn c«ng céng ®Ó lÊy nh÷ng th«ng tin cÇn thiÕt. Bµ b¶o con ®Õn c¶ nh÷ng ®èi thñ tiÒm n¨ng cña «ng chñ tiÒm n¨ng ®Ó thu thËp th«ng tin quan träng vÒ ph−¬ng ph¸p ho¹t ®éng kinh doanh cña hä. Nh÷ng th«ng tin nµy rÊt quý ®Ó lËp kÕ ho¹ch. KÕt qu¶ lµ trong kÕ ho¹ch nµy cã mét sè ®Ò nghÞ rÊt hay dµnh cho «ng chñ tiÒm n¨ng - cø ®Ó cho «ng ta sö dông!
M¦êi N¡M RóT NG¾N Ai ®ã cã thÓ ph¶n ®èi: «Lµm g× mµ ph¶i tÊt t¶ v× c«ng viÖc nh− vËy?» T«i tr¶ lêi: «ViÖc rÊt cÇn - kh«ng ph¶i lµ tÊt t¶! KÕ ho¹ch ng−êi phô n÷ lËp cho con m×nh ®· gióp cho anh ta cã viÖc lµm mµ anh vÉn tõng mong −íc, víi sè tiÒn l−¬ng anh ®· tù ®Þnh cho m×nh». H¬n thÕ n÷a, c¸i chÝnh lµ chøc vô mµ anh ®−îc nhËn, ®· t¹o ®iÒu kiÖn cho anh kh«ng ph¶i b¾t ®Çu tõ con sè kh«ng. Anh ®· trë thµnh ngay mét nhµ l·nh ®¹o trÎ. «Lµm g× mµ ph¶i tÊt t¶ nh− vËy?» NÕu ®· nãi nh− vËy th× ph−¬ng ph¸p «b¸n m×nh» cã kÕ ho¹ch vµ suy nghÜ cÈn thËn nh− thÕ ®· tiÕt kiÖm cho chµng trai Ýt nhÊt lµ m−êi n¨m mµ lÏ ra anh ®· ph¶i bá ra ®Ó ®¹t ®−îc ®Þa vÞ ®ã. Cã nhÊt thiÕt ph¶i b¾t ®Çu «tõ sè kh«ng» råi bß «lªn dÇn, lªn dÇn,lªn dÇn . . . » hay kh«ng? Ai ®ã cã thÓ cho ý nghÜ nµy lµ b×nh th−êng, nh−ng còng cã thÓ ph¶n ®èi: qu¸ nhiÒu ng−êi b¾t ®Çu tõ d−íi kh«ng ngÈng ®Çu lªn ®−îc ®Ó c¬ héi cã thÓ nhËn ra anh ta, - vµ hä cø ë m·i d−íi ®¸y. Vµ triÓn väng nh×n tõ d−íi lªn còng kh«ng ®−îc réng lín vµ khuyÕn khÝch cho l¾m. §iÒu nµy cã thÓ lµm cho nhiÒu ng−êi vÜnh viÔn mÊt hÕt mäi tham väng. R¬i vµo «lèi mßn», chóng ta ®µnh cam phËn, quen dÇn víi c«ng viÖc sù vô hµng ngµy, v× thãi quen chÝnh lµ b¶n n¨ng thø hai cña con ng−êi - dÇn dÇn, mäi cè g¾ng thay ®æi ®iÒu g× ®ã trong cuéc sèng sÏ mÊt ®i. §ã còng lµ mét nguyªn nh©n n÷a t¹i sao kh«ng nªn b¾t ®Çu tõ sè kh«ng, mµ nªn tõ mét hai bËc nµo ®ã cao h¬n. B»ng c¸ch ®ã h×nh 64
thµnh thãi quen nh×n thÊy triÓn väng, quan s¸t xem ng−êi kh¸c tr−ëng thµnh nh− thÕ nµo, chê ®îi dÞp thuËn lîi vµ sö dông ngay kh«ng nghi ngê, kh«ng giao ®éng.
NG¦êI CHIÕN TH¾NG KH¤NG BAO Giê BÞ Quë TR¸CH Mét tÊm g−¬ng vÒ lo¹i ng−êi nµy lµ Den Galpin. Khi cßn ë tr−êng cao häc, anh lµ §éi tr−ëng ®éi bãng ®¸ «Nhµ thê §øc Bµ», ®éi v« ®Þch n¨m 1930. Anh ra tr−êng ®óng vµo thêi kú suy tho¸i bÊt lîi, kh«ng cã chç lµm viÖc. Lóc ®Çu thö ë ngµnh ng©n hµng, sau ®ã lµ ®iÖn ¶nh, råi cuèi cïng anh kh«ng t×m thÊy c¸i g× tèt h¬n lµ viÖc ®i b¸n m¸y nghe ch¹y ®iÖn dµnh cho ng−êi ®iÕc ®Ó ¨n ho¶ hång. Ai còng cã thÓ b¾t ®Çu b»ng c«ng viÖc nµy - Galpin biÕt vËy. Vµ kiÕn thøc nµy lµ ®ñ ®Ó c¬ héi tù ®Õn gâ cöa nhµ anh. GÇn hai n¨m anh tiÕp tôc lµm c«ng viÖc cña m×nh, c«ng viÖc mµ anh kh«ng thÝch, vµ cã lÏ ch¼ng bao giê anh lªn ®−îc cao h¬n nÕu nh− anh cam chÞu vµ kh«ng thö lµm ®iÒu g× kh¸c. §Çu tiªn anh cè ®Ó ®−îc lµm trî lý cho gi¸m ®èc kinh doanh. Vµ anh lµm ®−îc ®iÒu ®ã. CÊp bËc ®Çu tiªn nµy t−¬ng ®èi cao, ®ñ ®Ó anh canh ®ãn c¬ héi. Anh thµnh ®¹t trªn mÆt trËn nµy ®Õn møc ngµi A.M.Andrews, Chñ tÞch Héi ®ång qu¶n trÞ c«ng ty «Dictograph Product» lµ c«ng ty c¹nh tranh víi c«ng ty anh ®ang lµm viÖc, muèn t×m hiÓu thªm vÒ anh chµng Den Galpin nµy. T×m hiÓu vÒ con ng−êi ®ang kiÓm so¸t doanh thu mµ tr−íc ®©y ®· tõng thuéc vÒ c«ng ty «Dictograph Product» cã tiÕng vµ ph¸t ®¹t. Andrews cho ng−êi ®i mêi. §Õn cuèi buæi täa ®µm, Galpin ®· trë thµnh qu¶n lý kinh doanh míi thuéc bé phËn ©m thanh cña c«ng ty nµy. §Ó thö th¸ch chµng trai, «ng Andrews ®i Florida ba th¸ng, nh−êng cho ng−êi qu¶n lý míi kh¶ n¨ng næi bËt lªn hoÆc chÕt ch×m. Vµ ng−êi ®ã ®· næi bËt lªn! Søc m¹nh tinh thÇn tiÕp thu ®−îc tõ ngµi Knut Rock, huÊn luyÖn viªn ®éi bãng ®¸, ®· gióp chµng trai. K.Rock nãi: «Ng−êi chiÕn th¾ng kh«ng bao giê bÞ quë tr¸ch, cßn ng−êi chiÕn b¹i th× ch¼ng ai thÌm quan t©m ®Õn n÷a!» Vµ D.Galpin, lu«n nhí ®Õn ®iÒu ®ã, b¾t tay vµo c«ng viÖc h¨ng say ®Õn møc ch¼ng bao l©u sau ®· ®−îc bÇu lµm Phã gi¸m ®èc c«ng ty. §Ó ®¹t ®−îc ®Ønh cao nh− vËy, nhiÒu ng−êi ph¶i tr¶i qua hµng chôc n¨m lµm viÖc kh«ng m¾c sai ph¹m. Galpin th× chØ mÊt cã s¸u th¸ng.
65
Mét trong nh÷ng c¬ së c¨n b¶n nhÊt thuéc triÕt lý cña t«i lµ n»m ë chç nµy: chóng ta v−¬n ®−îc lªn trªn hay ph¶i n»m l¹i d−íi ®¸y tuú thuéc vµo chç chóng ta cã kiÓm so¸t ®−îc t×nh h×nh mµ chóng ta muèn kiÓm so¸t hay kh«ng.
§õng N»M L¹I D¦íÍi §¸Y Mét ý nghÜ kh¸c t«i muèn truyÒn ®¹t cho c¸c b¹n lµ: c¶ thµnh ®¹t, c¶ may m¾n trong mét chõng mùc ®¸ng kÓ ®Òu lµ kÕt qu¶ cña thãi quen! T«i kh«ng hoµi nghi chót nµo vÒ viÖc sù liªn minh chÆt chÏ gi÷a Galpin víi nhµ huÊn luyÖn viªn bãng ®¸ næi tiÕng ®· t¹o ra trong nhËn thøc cña anh niÒm ®am mª chiÕn th¾ng bèc löa, chÝnh ®iÒu ®· biÕn ®éi bãng ®¸ «Nhµ thê §øc Bµ» thµnh ®éi næi tiÕng thÕ giíi. ë ®©y cã mét c¸i g× ®ã gièng nh− sù th¸n phôc c¸c nh©n vËt anh hïng, ®Æc biÖt lµ ng−êi anh hïng chiÕn th¾ng. Liªn minh c«ng viÖc lµ nh©n tè cùc kú quan träng trong mçi thµnh c«ng hay thÊt b¹i. T«i ®· ph¶i biÓu diÔn ®iÒu nµy khi con trai t«i, th»ng Blaer, th−¬ng l−îng víi Den Galpin vÒ chøc vô cña nã trong c«ng ty. Ngµi Galpin chØ tr¶ cho nã sè tiÒn l−¬ng ban ®Çu b»ng mét nöa sè l−¬ng mµ con t«i cã thÓ nhËn ®−îc tõ mét c«ng ty kh¸c. T«i ph¶i sö dông toµn bé ¶nh h−ëng lµm cha mµ t«i cã ®−îc ®Ó thuyÕt phôc con t«i ®ång ý víi ®Ò nghÞ cña ngµi Galpin. T«i thuyÕt phôc nã r»ng b¶n th©n viÖc hîp t¸c víi con ng−êi kh«ng chÞu nh−îng bé nh÷ng ®iÒu kiÖn bÊt lîi cho m×nh ®· lµ mét ®iÒu rÊt quý vµ kh«ng cã tiÒn nµo s¸nh ®−îc. ë d−íi ®¸y, sù tån t¹i cña con ng−êi tÎ nh¹t, ®¬n ®iÖu, kh«ng chót niÒm vui. V× thÕ, t«i cè b»ng mäi c¸ch chØ ra biÖn ph¸p kh¾c phôc nh÷ng t×nh huèng bÊt lîi n¶y sinh khi xuÊt ph¸t kh«ng thËt thµnh c«ng. Tù M×NH Lµ QU¶NG C¸O Ng−êi phô n÷ lËp kÕ ho¹ch b¸n dÞch vô cña con m×nh hiÖn ®ang nhËn ®−îc rÊt nhiÒu ®Ò nghÞ hîp t¸c tõ kh¾p n¬i trong n−íc. Nh÷ng ng−êi muèn b¸n c¸c dÞch vô cña m×nh ®¾t gi¸ h¬n ®Òu muèn hîp t¸c víi bµ ®Ó x©y dùng nh÷ng kÕ ho¹ch t−¬ng tù. §õng nghÜ lµ kÕ ho¹ch cña bµ chØ gåm toµn nh÷ng ®iÒu kh«n vÆt vµ bµ ®· gióp nh÷ng ng−êi ®ã b¸n dÞch vô cña m×nh cã lîi h¬n so víi c¸i hä vÉn lµm tr−íc ®©y. VÊn ®Ò lµ ë chç bµ tÝnh ®Õn lîi Ých cña c¶ ng−êi b¸n lÉn ng−êi mua, vµ ng−êi mua sau nµy sÏ bï hoµn ®−îc tÊt c¶ sè tiÒn m×nh ®· bá ra thªm ®Ó mua dÞch vô nµy. 66
NÕu b¹n cã ãc t−ëng t−îng tèt vµ ®ang t×m thÞ tr−êng tiªu thô dÞch vô cña m×nh mét c¸ch cã lîi nhÊt, th× lêi khuyªn nµy sÏ lµ mét sù khuyÕn khÝch mµ tr−íc ®©y b¹n thiÕu. Mét t− t−ëng cã thÓ mang l¹i thu nhËp lín h¬n nhiÒu so víi thu nhËp cña mét b¸c sü, luËt s− hoÆc kü s− «h¹ng trung», lµ nh÷ng ng−êi muèn cã häc vÊn ph¶i mÊt vµi n¨m. NÕu b¹n cã mét t− t−ëng tuyÖt vêi, sÏ kh«ng ai kú kÌo mÆc c¶ víi b¹n ®©u! C¸i ®−îc ®¸nh gi¸ cao kh«ng kÐm lµ kiÕn thøc ®Æc biÖt. DÔ cã kiÕn thøc nµy h¬n lµ t− t−ëng. Vµ bao giê còng cã nhu cÇu. Víi nh÷ng ng−êi cã thÓ gióp ng−êi kh¸c b¸n dÞch vô cña m×nh, kh¶ n¨ng ®¸p øng nhu cÇu nµy cã lîi cho m×nh lµ v« tËn. Mét trong nh÷ng kh¶ n¨ng cña con ng−êi lµ trÝ t−ëng t−îng, phÈm chÊt duy nhÊt cÇn ®Ó kÕt hîp kiÕn thøc ®Æc biÖt víi t− t−ëng thµnh mét kÕ ho¹ch thu lîi nhuËn. NÕu b¹n cã ãc t−ëng t−îng, th× t− t−ëng nªu trong ch−¬ng nµy sÏ cung cÊp ®ñ t− liÖu ®Ó b¾t ®Çu vµ b¹n sÏ ®¹t ®−îc cña c¶i mong muèn. H·y nhí r»ng t− t−ëng - ®ã lµ c¸i chÝnh. KiÕn thøc ®Æc biÖt th× cã thÓ t×m ®−îc nÕu biÕt chç. Suy nghÜ cÇn ghi chÐp U
KiÕn thøc - ®ã míi chØ lµ søc m¹nh tiÒm n¨ng. B¹n cÇn tæ chøc kiÕn thøc cña m×nh sao cho cã ®−îc mét kÕ ho¹ch hµnh ®éng râ rµng, h−íng ®Õn mét ®Ých cô thÓ. §õng coi th−êng häc vÊn thu ®−îc tõ kinh nghiÖm b¶n th©n hoÆc do tiÕp xóc víi nh÷ng ng−êi th«ng minh kh¸c. Henry Ford ®ñ «dèt» ®Ó cã thÓ trë thµnh giµu cã. H·y sö dông n¨m nguån kiÕn thøc ®· nªu ra trong ch−¬ng nµy. Muèn cã kiÕn thøc - rÊt ®¬n gi¶n. NÕu b¹n kh«ng biÕt b¸n hµng, h·y b¸n dÞch vô hay t− t−ëng cña m×nh víi mét gi¸ ®¾t. Nh÷ng ng−êi thµnh ®¹t nhÊt trong vÊn ®Ò nµy lµ nh÷ng ng−êi ngoµi s¸u m−¬i tuæi. Mét kÕ ho¹ch ®¬n gi¶n cã thÓ qu¶ng c¸o tuyÖt vêi cho hµng ngµn con ng−êi trÎ tuæi cã kû luËt. KÕ ho¹ch sao chÐp ®· nãi tíi trong ch−¬ng nµy cã kh¶ n¨ng tiÕt kiÖm cho b¹n hµng chôc n¨m cña cuéc ®êi. KIÕN THøC SÏ LãT §¦êng DÉN §ÕN CñA C¶I - NÕU B¹N BIÕT PH¶I CHäN CON §¦êng NµO. 67
68
Ch−¬ng VI U
Kh¶ n¨ng cña b¹n n»m trong ãc t−ëng t−îng - ph©n x−ëng trÝ tuÖ - cña b¹n. Nã cã thÓ biÕn n¨ng l−îng trÝ tuÖ thµnh chiÕn c«ng vµ cña c¶i. B¦íc THø N¡M V¦¥N TíI CñA C¶I: TRÝ T¦ëng T¦îng TrÝ t−ëng t−îng - lµ ph©n x−ëng s¶n xuÊt kÕ ho¹ch vµ mong muèn cña con ng−êi. Xung l−îng, niÒm ®am mª trë nªn cã h×nh hµi vµ chuyÓn ®éng ®−îc nhê chøc n¨ng t−ëng t−îng trong nhËn thøc cña chóng ta. Kh«ng ph¶i ngÉu nhiªn mµ ng−êi ta nãi r»ng con ng−êi cã kh¶ n¨ng t¹o ra tÊt c¶ nh÷ng g× m×nh t−ëng t−îng ®−îc. N¨m m−¬i n¨m gÇn ®©y, trÝ t−ëng t−îng cña loµi ng−êi ®· kh¸m ph¸ vµ thuÇn hãa ®−îc nhiÒu søc m¹nh thiªn nhiªn h¬n toµn bé lÞch sö ph¸t triÓn tr−íc ®ã. Con ng−êi ®· chinh phôc kho¶ng kh«ng kinh khñng ®Õn møc nhiÒu khi chim v−íng vµo m¸y bay. Tõ kho¶ng c¸ch hµng triÖu h¶i lý, con ng−êi ®· nghiªn cøu mÆt trêi, x¸c ®Þnh thµnh phÇn vµ träng l−îng cña nã, - vµ tÊt c¶ lµ nhê ãc t−ëng t−îng. Con ng−êi ®· t¨ng ®−îc tèc ®é chuyÓn ®éng ®Õn møc ngµy nay cã thÓ ®i du lÞch nhanh h¬n tiÕng ®éng. Nh−ng kh¶ n¨ng cña trÝ t−ëng t−îng ch−a ®−îc sö dông ®Çy ®ñ. Nãi ®óng h¬n, con ng−êi míi ph¸t hiÖn ra lµ m×nh cã trÝ t−ëng t−îng, vµ ®· cã nh÷ng b−íc c¬ b¶n ®Çu tiªn.
T−ëNG T−îNG TæNG HîP vµ T−ëNG T−îNG S¸NG T¹O Chøc n¨ng t−ëng t−îng thÓ hiÖn d−íi d¹ng «t−ëng t−îng tæng hîp» vµ «t−ëng t−îng s¸ng t¹o». T−ëng t−îng tæng hîp. Nhê cã chøc n¨ng nµy, con ng−êi xÕp nh÷ng quan ®iÓm, t− t−ëng vµ ý ®å cña m×nh thµnh nh÷ng tæ hîp míi. Chøc n¨ng nµy kh«ng s¸ng t¹o ra c¸i míi, song ®−îc sö dông rÊt réng r·i trong khi tæng kÕt c¸c quan s¸t, thÝ nghiÖm, vµ trong gi¸o dôc. PhÇn lín nh÷ng ph¸t minh s¸ng chÕ míi ra ®êi chÝnh lµ nhê cã chøc n¨ng nµy, chØ trõ nh÷ng ph¸t minh thiªn tµi nhÊt kh«ng thÓ xuÊt hiÖn khi thiÕu t−ëng t−îng s¸ng t¹o. 69
T−ëng t−îng s¸ng t¹o. Nhê cã t−ëng t−îng s¸ng t¹o mµ trÝ tuÖ h¹n chÕ cña con ng−êi tiÕp xôc ®−îc víi TrÝ tuÖ thÕ giíi; tiÕp nhËn vµ biÕn ®æi c¸c t− t−ëng chñ yÕu vµ t− t−ëng míi; giao tiÕp víi tiÒm thøc cña nh÷ng ng−êi kh¸c. T−ëng t−îng s¸ng t¹o lµm viÖc theo chÕ ®é tù ®éng. Nh−ng muèn nã lµm ®−îc th× nhËn thøc ph¶i cã mét nhÞp ®iÖu thÝch hîp, rung ®éng - Ýt nhÊt lµ b»ng mét mong −íc rÊt m¹nh. TrÝ t−ëng t−îng ®−îc sö dông cµng nhiÒu th× nã cµng thÝch hîp t¸c lµm viÖc víi chóng ta. Nh÷ng nhµ ho¹t ®éng vÜ ®¹i trong c¸c ngµnh doanh nghiÖp, c«ng nghiÖp vµ tµi chÝnh, nh÷ng häa sü, nh¹c c«ng, nhµ th¬ vµ v¨n hµo tµi danh ®· trë nªn lõng lÉy chÝnh lµ nhê trÝ t−ëng t−îng ph¸t triÓn m¹nh mÏ cña m×nh. C¶ chøc n¨ng tæng hîp lÉn s¸ng t¹o cña trÝ t−ëng t−îng ®−îc kÝch ®éng b»ng sù tÝch cùc, gièng nh− c¬ b¾p cña chóng ta. Mong muèn - ®ã míi chØ lµ ý nghÜ, xung ®éng. Nã kh«ng ®Ëm ®Æc, trõu t−îng vµ chãng tµn, chõng nµo cßn ch−a cã h×nh hµi thËt sù. Trong qu¸ tr×nh biÕn ®æi −íc m¬ thµnh t−¬ng ®−¬ng tiÒn b¹c, ta hay ph¶i sö dông trÝ t−ëng t−îng tæng hîp h¬n. Nh−ng ®õng quªn trÝ t−ëng t−îng s¸ng t¹o.
H·Y PH¸T TRIÓN TRÝ T−ëNG T−îNG Khi ta v« c«ng råi nghÒ, trÝ t−ëng t−îng yÕu ®i, tµn lôi, nh−ng kh«ng chÕt. H·y tiÕp cho nã sinh lùc b»ng c«ng viÖc cña chÝnh b¹n! Ta hay ph¶i lµm viÖc víi trÝ t−ëng t−îng tæng hîp h¬n nªn h·y ch¨m ph¸t triÓn nã, ®Æc biÖt lµ trong thêi kú lËp c¸c kÕ ho¹ch kiÕm tiÒn cô thÓ. Sau khi ®· ®äc hÕt c¶ quyÓn s¸ch, h·y quay l¹i ch−¬ng nµy. H·y b¾t trÝ t−ëng t−îng lµm viÖc vµ lËp kÕ ho¹ch biÕn −íc m¬ thµnh tiÒn b¹c. Nh÷ng chØ dÉn chi tiÕt vÒ lËp kÕ ho¹ch ®−îc tr×nh bµy gÇn nh− trong tÊt c¶ c¸c ch−¬ng. H·y chän nh÷ng ®iÓm phï hîp víi b¹n nhÊt, vµ h·y viÕt kÕ ho¹ch ra giÊy nÕu b¹n vÉn ch−a lµm ®iÒu nµy. Vµo thêi ®iÓm b¹n lµm viÖc nµy, −íc muèn cña b¹n sÏ trë thµnh cã h×nh hµi râ rÖt. H·y ®äc l¹i c©u tr−íc. Thµnh tiÕng. ThËt chËm. §äc, vµ hiÓu
70
r»ng: b¹n ®· ®Æt b−íc ®Çu tiªn trong nh÷ng b−íc ph¶i ®i trªn con ®−êng biÕn ý nghÜ thµnh hiÖn thùc. THIªN NHIªN BIÕT §¦îc THµNH C«NG §ANG ÈN ë §¢U? C¶ tr¸i ®Êt mµ chóng ta ®ang sèng, c¶ b¶n th©n chóng ta vµ c¶ thÕ giíi vËt chÊt xung quanh - tÊt c¶ thùc chÊt lµ kÕt qu¶ cña nh÷ng thay ®æi tiÕn hãa, cña qu¸ tr×nh c¸c h¹t vËt chÊt bÐ nhá ®−îc tæ chøc vµ h×nh thµnh theo mét c¸ch nhÊt ®Þnh. H¬n thÕ n÷a, vµ ý nµy khã cã thÓ ®¸nh gi¸ hÕt ®−îc! - c¶ tr¸i ®Êt, còng nh− mçi mét tÕ bµo trong sè hµng tû tÕ bµo cÊu t¹o nªn c¬ thÓ chóng ta, tõ mçi nguyªn tö vËt chÊt cho ®Õn toµn bé cuéc sèng, tÊt c¶ ®Òu bïng lªn tõ n¨ng l−îng kh«ng cã ®é ®Ëm ®Æc. B¹n cã thÓ ®¹t tíi cña c¶i lín lao nhê søc m¹nh cña mét sè quy luËt bÊt biÕn. Tr−íc hÕt b¹n ph¶i nhËn biÕt ®−îc nh÷ng quy luËt nµy vµ häc c¸ch vËn dông chóng. Nh÷ng quy luËt nµy thÓ hiÖn liªn tôc, vµ th«ng qua viÖc tiÕp cËn tõ nhiÒu khÝa c¹nh kh¸c nhau, t¸c gi¶ hy väng ph¬i bµy ®−îc cho b¹n bÝ quyÕt lµm giµu trªn thÕ giíi. MÆc dï cã vÎ nh− m©u thuÉn, nh−ng thùc sù lµ trong «bÝ quyÕt» nµy ch¼ng cã ®iÒu g× bÝ mËt. Tù thiªn nhiªn ®· thÓ hiÖn nã rÊt râ rµng. Nã n»m ngay trong tr¸i ®Êt mµ chóng ta ®ang sèng, trªn c¸c v× sao vµ hµnh tinh mµ chóng ta nh×n thÊy; nã n»m trong tõng ngän cá, trong tõng h×nh th¸i cña cuéc sèng, h÷u h×nh còng nh− v« h×nh. Lµm theo nh÷ng nguyªn t¾c ®· nªu, b¹n sÏ hiÓu ®−îc trÝ t−ëng t−îng lµm viÖc nh− thÕ nµo. §©y lµ mét triÕt lý vµ cã thÓ còng khã tiÕp thu ngay tõ lÇn ®Çu. Nh−ng tiÕp tôc ®äc vµ nghiªn cøu, nhÊt ®Þnh b¹n sÏ c¶m thÊy trong ng−êi b¹n cã mét ®iÒu g× ®ã ®· diÔn ra, tùa nh− cã mét tiÕng bËt «t¸ch» - vµ viÖc tiÕp thu trë nªn râ h¬n, sù hiÓu biÕt - réng h¬n. Nghiªn cøu - ®ã lµ mét qu¸ tr×nh, chø kh«ng ph¶i lµ mét lÇn nç lùc. V× thÕ ®õng dõng l¹i nÕu ch−a ®äc quyÓn s¸ch nµy Ýt nhÊt lµ ba lÇn. Nh−ng mµ, thËt ra th× sau nµy chÝnh b¹n còng kh«ng thÓ dõng l¹i ®−îc.
T− T−ëNG - §ã CHÝNH Lµ TIÒN B¹C Cña c¶i b¾t ®Çu tõ t− t−ëng. T− t−ëng h×nh thµnh bëi ãc t−ëng t−îng. Ta thö xem xÐt mét vµi t− t−ëng lín ®· gióp t¹o ra nh÷ng tµi s¶n lín lao. Hy väng r»ng tõ nh÷ng c©u chuyÖn kÓ nµy b¹n sÏ hiÓu c«ng lao cña trÝ t−ëng t−îng lµ ë chç nµo. Vµ b¶n th©n b¹n cã thÓ ®¹t ®−îc ®iÒu g×. 71
CHØ CßN THIÕU MéT CHóT XÝU N¨m m−¬i n¨m tr−íc ®©y cã mét b¸c sü lµng ®i ra thµnh phè. ¤ng buéc ngùa vµ nhÑ nhµng, theo lèi cöa sau, ®i vµo mét hiÖu thuèc. H¬n mét tiÕng ®ång hå, b¸c sü vµ nh©n viªn b¸n thuèc th× thÇm to nhá mÆc c¶ víi nhau ®iÒu g× ®ã. Sau ®ã b¸c sü ®i ra vµ ®em vµo mét c¸i nåi to kiÓu cò cïng mét c©y ®òa gç ®Ó ngo¸y. Ng−êi kia ng¾m kü nh÷ng thø trong nåi vµ ®−a cho b¸c sü mét tËp tiÒn - ®óng n¨m tr¨m ®«la. §ã lµ toµn bé sè tiÒn anh tÝch luü ®−îc! NhËn tiÒn xong, «ng giµ cuèi cïng ®· ®−a ra c¸i quan träng nhÊt: tê giÊy víi mét c«ng thøc bÝ mËt. C¸c «ng hoµng s½n sµng tÆng mét nöa v−¬ng quèc ®Ó lÊy nh÷ng ®iÒu ghi chÐp trªn trang giÊy nä. Nh÷ng lêi huyÒn bÝ b¾t chiÕc nåi ph¶i s«i lªn. Nh−ng c¶ b¸c sü lÉn ng−êi b¸n hµng trÎ tuæi ®Òu kh«ng biÕt sè phËn ®· ®Þnh nh÷ng cña c¶i thÇn diÖu nh− thÕ nµo sinh ra tõ chiÕc nåi nhá ®ã. ¤ng giµ tho¶ m·n lµ ®· b¸n ®−îc c«ng thøc cña m×nh víi gi¸ n¨m tr¨m ®«la. G· nh©n viªn kh«ng bao giê nghÜ lµ m×nh l¹i ®Çu t− tiÒn vµo mét c¸i nåi cò kü ®Õn nh− vËy. ThÕ mµ sau nµy, vÒ kh¶ n¨ng h¸i vµng «tõ kh«ng khÝ», th× ngay c¶ chiÕc ®Ìn thÇn cña Ala®anh còng kh«ng thÓ s¸nh ®−îc víi chiÕc nåi ®ã. Ng−êi b¸n hµng ®· mua mét t− t−ëng! Nh−ng nh÷ng ®iÒu kú diÖu tõ chiÕc nåi chØ b¾t ®Çu diÔn ra khi chñ nh©n míi thªm vµo c«ng thøc bÝ mËt mét c¸i g× ®ã mµ tr−íc ®©y b¸c sü nä còng ch−a ®−îc biÕt. B¹n h·y nghÜ xem ®ã lµ c¸i g× vËy? B©y giê ta h·y xem t− t−ëng Êy ®· ®em l¹i nh÷ng tµi s¶n khæng lå ®Õn ®©u. Tr−íc hÕt, nã ®· gi¸t vµng lªn nh÷ng ng−êi b¸n c¸i ®ùng trong nåi cho hµng triÖu con ng−êi kh¸c. ChiÕc nåi cò kü ngµy nay lµ mét trong nh÷ng n¬i tiªu thô ®−êng lín nhÊt, t¹o c«ng ¨n viÖc lµm cho nh÷ng ng−êi trång mÝa vµ c«ng nh©n c¸c nhµ m¸y ®−êng. ChiÕc nåi cò kü hµng n¨m tiªu thô hµng triÖu chai thuû tinh, ®¶m b¶o viÖc lµm cho nh÷ng ng−êi thuéc ngµnh c«ng nghiÖp thuû tinh. ChiÕc nåi cò kü - t¹o viÖc lµm cho ®éi qu©n ®«ng ®¶o nh÷ng nh©n viªn, th− ký ®¸nh m¸y, ng−êi viÕt kÞch b¶n, chuyªn gia qu¶ng c¸o kh¾p ®Êt n−íc. Nã mang l¹i vinh quang vµ giµu cã cho rÊt nhiÒu nghÖ sü cã c«ng t¹o ra ®−îc h×nh ¶nh m« t¶ s¶n phÈm dÔ nhí.
72
ChiÕc nåi cò kü ®· biÕn mét thµnh phè nhá miÒn Nam thµnh thñ ®« doanh nghiÖp, mµ cho tíi nay, trùc tiÕp hoÆc gi¸n tiÕp, nã vÉn cßn mang l¹i lîi Ých cho doanh nghiÖp cña tõng ng−êi d©n sèng ë ®ã. ¶nh h−ëng cña t− t−ëng nµy thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña c¶ thÕ giíi v¨n minh, ®em vµng b¹c cho tÊt c¶ nh÷ng ng−êi nµo ch¹m ®−îc tíi nã. Vµng tõ chiÕc nåi nµy ®· dùng nªn vµ duy tr× mét trong nh÷ng tr−êng cao häc næi tiÕng nhÊt cña miÒn Nam, hiÖn ®ang ®µo t¹o hµng ngµn sinh viªn chuÈn bÞ v−¬n tíi thµnh c«ng. Gi¸ nh− s¶n phÈm tõ chiÕc nåi ®ång biÕt nãi, ch¾c nã sÏ kÓ ra hµng ngµn c©u chuyÖn sinh ®éng b»ng tÊt c¶ c¸c thø tiÕng trªn thÕ giíi. ChuyÖn vÒ t×nh yªu vµ doanh nghiÖp, vÒ hµng ngµn nam n÷ mµ hµng ngµy nã gióp tØnh t¸o. Ýt nhÊt th× ng−êi tham gia mét trong nh÷ng c©u chuyÖn nãi trªn chÝnh lµ t¸c gi¶ nh÷ng dßng nµy. C¶nh diÔn ra t¹i mét ®Þa ®iÓm kh«ng xa n¬i mµ vµo mét lóc nµo ®ã, ng−êi b¸n hµng trong hiÖu thuèc ®· mua chiÕc nåi cò. ChÝnh ë ®ã t¸c gi¶ gÆp ng−êi vî t−¬ng lai cña m×nh, vµ lÇn ®Çu tiªn chÞ kÓ cho anh nghe c©u chuyÖn nµy. Hä uèng lo¹i n−íc gi¶i kh¸t tuyÖt vêi ®ã, vµ anh ®Ò nghÞ chÞ kÕt hîp cuéc ®êi víi anh «®Ó chia sÎ mäi niÒm vui vµ nçi buån». B¹n lµ ai, sèng ë ®©u, lµm nghÒ g× - còng kh«ng quan träng. Quan träng lµ mçi mét lÇn, khi b¹n nh×n thÊy tªn gäi «Coca-Cola», h·y nhí r»ng ®Õ quèc khæng lå Êy ®· sinh ra tõ mét t− t−ëng, vµ c¸i thµnh phÇn bÝ mËt mµ Eza Candler, nh©n viªn b¸n hµng hiÖu thuèc, ®· thªm vµo c«ng thøc, chÝnh lµ trÝ t−ëng t−îng! Stop! H·y suy nghÜ. H·y suy nghÜ vÒ nh÷ng nguyªn t¾c nªu ra ë ®©y ®· gióp «Coca-Cola» chiÕm lÜnh ®−îc c¸c thµnh phè, lµng quª trªn kh¾p thÕ giíi nh− thÕ nµo. Vµ nÕu b¹n còng nghÜ ra mét t− t−ëng hîp lý vµ xøng ®¸ng nh− vËy, th× b¹n cã thÓ lÆp l¹i kû lôc cña h·ng gi¶i kh¸t næi tiÕng thÕ giíi.
MéT TRIÖU §¤LA trong VßNG MéT TUÇN C©u chuyÖn sau ®©y kh¼ng ®Þnh sù ®óng ®¾n cña c©u nãi: «Cã chÝ th× nªn». Mét ng−êi khai hãa vµ truyÒn ®¹o, cha cè ®· qua ®êi Frank U.Gansoles, ng−êi b¾t ®Çu tõ nh÷ng lß mæ ë Chicago, ®· kÓ cho t«i nghe. 73
Khi cßn trong tr−êng cao häc, tiÕn sü Gansoles ®· nhËn thÊy hÖ thèng gi¸o dôc cã nhiÒu khiÕm khuyÕt, mµ nÕu «ng l·nh ®¹o tr−êng th× ch¾c ch¾n «ng ®· tr¸nh ®−îc. Vµ «ng quyÕt ®Þnh thµnh lËp mét tr−êng häc riªng, kh«ng ¸p dông c¸c ph−¬ng ph¸p gi¶ng d¹y chÝnh thèng, ®Ó thùc hiÖn t− t−ëng cña m×nh. Muèn lµm ®−îc viÖc nµy cÇn cã mét triÖu ®«la. LÊy ®©u ra b©y giê? ý nghÜ nµy kh«ng ®Ó cho vÞ linh môc trÎ ®Çy hiÕu th¾ng ®−îc yªn. §i ngñ, ®äc kinh s¸ng hay lµm g× ®ã trong ngµy, nh÷ng ý nghÜ vÒ tiÒn trë nªn ¸m ¶nh vµ lµm nÒn cho tÊt c¶ mäi hµnh ®éng vµ t− duy cña anh. HiÓu lµ cÇn ph¶i cã c¶ môc tiªu nhÊt ®Þnh, c¶ ham muèn say mª ®¹t ®−îc nã, nh−ng tiÕn sü Gansoles vÉn kh«ng biÕt lµm c¸ch nµo ®Ó cã ®−îc mét triÖu ®«la. Ng−êi kh¸c ë vµo ®Þa vÞ cña anh ta ch¾c ®· tù nhñ: «Hõm, t− t−ëng th× rÊt hay, nh−ng ta kh«ng bao giê cã ®−îc mét triÖu ®«la chÕt dÉm Êy». ThÕ nh−ng tiÕn sü Gansoles suy nghÜ vµ hµnh ®éng kh¸c. Th«i cø ®Ó «ng tù kÓ l¹i. «Cã mét lÇn vµo thø b¶y t«i ngåi nhµ vµ suy nghÜ vÒ c¸i ®iÒu mµ t«i ®· suy nghÜ liªn tôc trong suèt hai n¨m trêi: lµm thÕ nµo? Lµm thÕ nµo kiÕm ®−îc tiÒn ®Ó thùc hiÖn kÕ ho¹ch cña t«i? Ngµy h«m Êy t«i nãi víi m×nh: th«i ®ñ råi, chØ suy nghÜ th× thÕ lµ qu¸ ®ñ råi! Sau mét tuÇn n÷a t«i sÏ cã mét triÖu ®«la. T«i cßn ch−a biÕt chÝnh x¸c lµ t«i sÏ lÊy ë ®©u ra, nh−ng t«i ®· lµm ®−îc ®iÒu chñ yÕu: quyÕt ®Þnh ®−îc thêi h¹n ph¶i ®¹t môc tiªu. CÇn ph¶i nãi r»ng vµo ®óng thêi ®iÓm ra quyÕt ®Þnh, c¶m gi¸c tù tin d©ng trµo trong t©m hån t«i. Cã c¸i g× ®ã tõ bªn trong t«i nãi ra: «T¹i sao cËu kh«ng lµm ®iÒu nµy sím h¬n? Trong suèt thêi gian ®ã tiÒn vÉn n»m ®îi cËu!» C¸c sù kiÖn tiÕp theo ph¸t triÓn nhanh ®Õn møc chãng mÆt. T«i triÖu tËp c¸c phãng viªn vµ th«ng b¸o cho hä r»ng s¸ng h«m sau t«i sÏ truyÒn gi¶ng ®Ò tµi: t«i sÏ lµm g× nÕu cã mét triÖu ®«la». T«i lËp tøc so¹n ra giÊy bµi ®Þnh nãi, vµ thËt sù ®iÒu nµy ch¼ng cã g× phøc t¹p: v× nã ®· chÝn trong t«i suèt hai n¨m nay. §ªm h«m ®ã t«i ®i n»m vµ hÕt søc m·n nguyÖn: t«i thÊy râ mét triÖu ®«la ®· n»m trong tói m×nh. S¸ng h«m sau, t«i dËy sím h¬n th−êng lÖ, ®äc l¹i bµi nãi chuÈn bÞ s½n mét lÇn n÷a, råi quú gèi cÇu nguyÖn. T«i cÇu Trêi: ai cã thÓ ®−a tiÒn cho t«i th× h·y nghe bµi gi¶ng cña t«i. Vµ t«i l¹i thÊy trµn ®Çy tin t−ëng lµ tiÒn sÏ ®Õn, vµ nã ®ang ®Õn víi t«i. T«i xóc ®éng ®Õn møc ra khái nhµ mµ quªn lu«n bµi nãi viÕt s½n, vµ chØ ®Õn khi b−íc lªn bôc gi¶ng t«i míi sùc nhí ra. 74
§−¬ng nhiªn lµ ®· qu¸ muén ®Ó cã thÓ ch¹y vÒ lÊy giÊy. Vµ - l¹y Chóa! Bëi v× tiÒm thøc ®· ®−a t«i nh÷ng thø cÇn thiÕt. T«i b−íc lªn bôc gi¶ng, nh¾m m¾t vµ b¾t ®Çu nãi ®ã lµ tr¸i tim vµ t©m hån t«i, nh÷ng −íc m¬ cña t«i ®ang nãi. T«i kh«ng chØ nãi chuyÖn víi c¸c con chiªn, t«i h−íng vÒ chÝnh Chóa Trêi. T«i t©m sù lµ t«i sÏ lµm g× nÕu ®−îc quyÒn ®iÒu khiÓn mét triÖu ®«la. T«i tr×nh bµy kÕ ho¹ch tæ chøc mét tr−êng häc, ë ®ã thanh niªn nam n÷ cã thÓ tiÕp nhËn nh÷ng kiÕn thøc thùc tÕ cÇn thiÕt vµ ®ång thêi ph¸t triÓn trÝ tuÖ cña m×nh. Khi t«i kÕt thóc bµi nãi vµ ngåi xuèng, tõ hµng ghÕ thø ba cã mét ng−êi ®øng dËy vµ h−íng vÒ phÝa bôc gi¶ng. T«i ch−a h×nh dung ®−îc lµ anh ta ®Þnh lµm g×. Ng−êi ®ã lªn bôc gi¶ng, gi¬ tay vµ nãi nh− sau: «Th−a §øc cha ®¸ng kÝnh, t«i rÊt thÝch bµi nãi cña ng−êi. T«i tin r»ng Cha cã thÓ lµm ®−îc tÊt c¶ nh÷ng g× m×nh võa nãi nÕu Cha cã mét triÖu ®«la. T«i muèn chøng minh r»ng t«i tin Cha vµ tin bµi nãi cña ng−êi, vµ v× thÕ t«i sÏ ®−a Cha mét triÖu ®«la. S¸ng mai Cha h·y ®Õn v¨n phßng cña t«i. Tªn t«i lµ Philipp D.Armur». Vµ ngµi Armur ®· tÆng tiÕn sü Gansoles sè tiÒn ®· høa. Trªn c¬ së sè tiÒn nµy, tr−êng §¹i häc c«ng nghÖ Armur, nay lµ tr−êng §¹i häc c«ng nghÖ Ilinoi, ®· ®−îc thµnh lËp. ChÝnh t− t−ëng ®· ®em l¹i cho Cha Gansoles mét triÖu ®«la «ng cÇn. T− t−ëng ph¸t triÓn trong niÒm ®am mª mµ vÞ linh môc trÎ tuæi ®· nu«i d−ìng trong suèt hai n¨m. H·y chó ý ®Õn mét viÖc cùc kú quan träng: tiÕn sü Gansoles nhËn ®−îc tiÒn trong vßng 36 tiÕng ®ång hå sau khi «ng ra quyÕt ®Þnh vµ lËp kÕ ho¹ch thùc hiÖn quyÕt ®Þnh ®ã! NÕu vÞ linh môc m¬ t−ëng ®Õn mét triÖu ®«la vµ lê mê hy väng r»ng −íc m¬ sÏ ®−îc thùc hiÖn b»ng mét c¸ch t×nh cê nµo ®ã, th× ch¼ng cã g× lµ l¹. Ai mµ ch¼ng méng m¬? Nh−ng ë ®©y cã mét ®iÒu g× ®ã kh¸c h¼n trong c¸i quyÕt ®Þnh cña ngµy thø b¶y ®¸ng nhí Êy, khi sù m¬ méng l¬ ®·ng ®æi thµnh sù kiªn quyÕt: t«i sÏ cã sè tiÒn nµy trong vßng mét tuÇn!» Ngµy h«m nay, nh÷ng quy luËt mµ nhê ®ã tiÕn sü Gansoles ®¹t ®−îc môc tiªu cña m×nh vÉn cã hiÖu lùc nh− chÝnh ngµy Êy, khi nhµ truyÒn gi¸o trÎ tuæi vËn dông nã thµnh c«ng. Vµ b¹n hoµn toµn cã thÓ vËn dông nã! 75
Dù §ÞNH Râ RµNG - KÕ HO¹CH Cô THÓ Cã c¸i g× gièng nhau gi÷a Eza Candler víi tiÕn sü Gansoles? §iÓm chung ë ®©y lµ hä ®· hiÓu mét ch©n lý tèi cao, r»ng t− t−ëng cã thÓ biÕn thµnh ®ång tiÒn xñng xo¶ng b»ng mét ý ®Þnh râ rµng kÕt hîp víi mét kÕ ho¹ch cô thÓ. NÕu b¹n lµ mét trong sè nh÷ng ng−êi tin r»ng cña c¶i chØ cã thÓ cã ®−îc nhê lao ®éng trung thùc vµ ch¨m chØ, th× h·y vøt bá mäi hy väng! Cña c¶i tµi s¶n, nÕu ta nãi vÒ nh÷ng cña c¶i tµi s¶n thùc sù, kh«ng bao giê ®Õn víi con ng−êi chØ nhê kÕt qu¶ cña lao ®éng nÆng nhäc. Cña c¶i tµi s¶n - ®ã lµ ©m h−ëng cña mong muèn kiªn ®Þnh. Cña c¶i tµi s¶n kh«ng ®Õn mét c¸ch ngÉu nhiªn . . . Nãi chung, th× t− t−ëng - ®ã lµ ý nghÜ loÐ lªn, b»ng c¸ch t¸c ®éng ®Õn trÝ t−ëng t−îng cña b¹n mµ th«i thóc b¹n hµnh ®éng. C¸c th−¬ng nh©n lín ®Òu biÕt r»ng t− t−ëng gióp hä b¸n ®−îc hµng. C¸c th−¬ng nh©n nhá kh«ng hiÓu ®iÒu nµy. Cã ph¶i v× thÕ mµ hä cø nhá m·i ch¨ng? Mét ng−êi xuÊt b¶n s¸ch rÎ tiÒn ®· ph¸t minh ra mét ®iÒu cã ý nghÜa lín cho toµn bé sù nghiÖp xuÊt b¶n. Anh hiÓu lµ nhiÒu ng−êi mua tªn gäi chø kh«ng ph¶i mua néi dung quyÓn s¸ch. Thay ®Çu ®Ò s¸ch kh«ng ch¹y, anh b¸n ®−îc h¬n mét triÖu b¶n. Mµ trong quyÓn s¸ch kh«ng thay ®æi mét dßng nµo, chØ d¸n b×a míi víi mét «tªn gäi kªu» h¬n mµ th«i. T− t−ëng lµ v« gi¸. Gi¸ do t¸c gi¶ ®Þnh ®o¹t, vµ nÕu c−¬ng quyÕt, anh ta sÏ lu«n lu«n ®¹t ®−îc ®iÒu m×nh muèn! TiÓu sö cña mçi mét gia s¶n lín ®Òu b¾t ®Çu tõ ngµy t¸c gi¶ cña t− t−ëng gÆp ng−êi mua. Xung quanh Carneghi lµ nh÷ng ng−êi biÕt lµm nh÷ng ®iÒu mµ b¶n th©n «ng kh«ng biÕt lµm - nh÷ng ng−êi nghÜ ra vµ thùc hiÖn t− t−ëng. ViÖc ®ã mang l¹i cho «ng vµ nh÷ng ng−êi trong ®éi cña «ng nh÷ng kho¶n tiÒn nong khæng lå. Hµng triÖu ng−êi sèng víi hy väng gÆp may. NÕu t×nh h×nh diÔn biÕn hÕt søc thuËn lîi th× b¹n còng cã thÓ cã c¬ héi, nh−ng x©y dùng kÕ ho¹ch mµ chØ tr«ng mong vµo sù may m¾n lµ kh«ng nghiªm tóc. ChÝnh sù may m¾n ®· më ra cho t«i mét kh¶ n¨ng to lín trong cuéc ®êi m×nh, nh−ng tr−íc ®ã lµ c¶ hai m−¬i n¨m trêi nç lùc v−¬n tíi môc ®Ých. T«i muèn nãi tíi cuéc gÆp gì víi ngµi Andrew Carneghi vµ viÖc ngµi ®ång ý hç trî c«ng 76
viÖc cña t«i. Lóc ®ã ngµi Carneghi ®−a ra t− t−ëng x©y dùng triÕt lý thµnh c«ng tõ nh÷ng nguyªn t¾c ®¹t sù giµu sang. ViÖc tu©n thñ triÕt lý nµy ®· gióp cho hµng ngµn ng−êi, trong sè ®ã nhiÒu ng−êi ®· t¹o nªn nh÷ng gia s¶n lín. Khëi ®Çu rÊt ®¬n gi¶n: mét t− t−ëng võa søc víi tÊt c¶ mäi ng−êi. V©ng, cuéc ®êi t«i cã b−íc ngoÆt lín lµ nhê ngµi A.Carneghi. Nh−ng nã sÏ kh«ng x¶y ra ®−îc nÕu thiÕu sù kiªn ®Þnh, lu«n v−¬n tíi mét môc tiªu cô thÓ vµ liªn tôc nç lùc trong suèt hai m−¬i n¨m! Mong muèn phi th−êng ®· gióp t«i v−ît qua mäi thÊt väng, c¶m gi¸c ng· lßng khi kh«ng gÆp may, sù chØ trÝch cña ng−êi kh¸c vµ ý nghÜ th−êng xuyªn vÒ «thêi gian l·ng phÝ v« Ých». Kh«ng, ®ã ®· lµ mét sù ®am mª! Sau khi ngµi Carneghi ®−a ra t− t−ëng, cÇn nu«i d−ìng, n©ng niu, ch¨m chót ®Ó cung cÊp cho nã sinh khÝ. DÇn dÇn, nã trë thµnh mét c¬ chÕ ®éc lËp vµ quay l¹i dÉn d¾t t«i trªn ®−êng ®êi. Víi t− t−ëng bao giê còng vËy. Ban ®Çu, b¹n t¹o ra nã, vÒ sau, nã lín m¹nh vµ chiÕm h÷u toµn bé con ng−êi b¹n, vµ kh«ng chÊp nhËn sù bÊt phôc tïng. T− t−ëng kh«ng sê thÊy ®−îc, nh−ng søc m¹nh cña nã lín h¬n nhiÒu so víi søc m¹nh cña bé ãc ®· ®Î ra nã. Søc m¹nh cña t− t−ëng cßn tiÕp tôc cã hiÖu lùc ngay sau khi bé ãc ®· trë vÒ víi c¸t bôi. Suy nghÜ cÇn ghi chÐp U
H·y lµm viÖc - khi ®ã t−ëng t−îng tæng hîp vµ t−ëng t−îng s¸ng t¹o sÏ gióp b¹n nh− hai tay cña b¹n, tay tr¸i vµ tay ph¶i. ThiÕu trÝ t−ëng t−îng lµ nguyªn nh©n cña nhiÒu sù bÊt thµnh; cã trÝ t−ëng t−îng sÏ ®¶m b¶o thµnh c«ng. Eza Candler ch−a mua c«ng thøc coca-cola. Anh t−ëng t−îng ra nã. §iÒu nµy mang l¹i tiÒn cña cho anh. TiÒn b¹c sÏ ®Õn víi b¹n v« tËn nÕu b¹n biÕt chÝnh x¸c m×nh cÇn bao nhiªu vµ ®Ó lµm g×. Vµ tÊt nhiªn nÕu b¹n ®−îc trÝ t−ëng t−îng gióp søc. Nã ®em l¹i mét triÖu ®«la cho vÞ linh môc ®ang cÇn xin. Cña c¶i chê ®îi b¹n. Con ®−êng dÉn ®Õn cña c¶i b¾t ®Çu tõ nh÷ng t− t−ëng ®¬n gi¶n. ThËm chÝ ch−a ph¶i lµ kÕ ho¹ch mµ chØ sù kÕt hîp míi ®· cã thÓ ®−a l¹i hµng ngh×n vµ hµng triÖu.
77
DôNG Cô NµO CòNG CÇN Cã NH÷NG BµN TAY KHÐO LÐO
78
Ch−¬ng VII U
Giµnh riªng cho bÝ mËt thÇn diÖu cña trung t©m n·o bé. H·y t×m cho m×nh m«i tr−êng ho¹t ®éng tèt nhÊt, vµ b¹n sÏ l·nh ®¹o vµ lµm ra rÊt nhiÒu tiÒn trong mét thêi gian ng¾n bÊt ngê. B¦íc THø S¸U V¦¥N TíI CñA C¶I: KÕ HO¹CH HãA Ch¾c b¹n còng ®· hiÓu r»ng mäi thµnh tùu cña con ng−êi ®Òu b¾t ®Çu tõ mong muèn. Tõ chç trõu t−îng, mong muèn trë nªn cô thÓ t¹i «ph©n x−ëng cña trÝ t−ëng t−îng», còng lµ n¬i h×nh thµnh kÕ ho¹ch biÕn mong muèn thµnh hiÖn thùc. Trong ch−¬ng nãi vÒ mong muèn, b¹n ®· biÕt mong muèn cã tiÒn biÕn thµnh tiÒn thËt nh− thÕ nµo. Muèn ®Õn ®−îc môc tiªu nµy ph¶i ®i qua s¸u b−íc râ rµng vµ thùc tÕ. Mét trong sè ®ã - h×nh thµnh kÕ ho¹ch cô thÓ vµ thùc hiÖn ®−îc ®Ó tiÕn hµnh ý t−ëng ®· ®Æt ra. 1. H·y lÊy ®ñ sè ng−êi b¹n cÇn ®Ó lËp vµ thùc hiÖn kÕ ho¹ch cña b¹n, h·y sö dông nguyªn t¾c «trung t©m n·o bé» nªu d−íi ®©y. Néi t©m b¹n cã ®ång ý víi h−íng dÉn nµy kh«ng lµ ®iÒu rÊt quan träng. §õng coi th−êng nã. 2. Tr−íc khi b¹n lËp liªn minh trÝ tuÖ, h·y x¸c ®Þnh xem mçi thµnh viªn nhãm nµy sÏ cã ®−îc lîi léc g× khi tham gia liªn minh vµ b¹n cã thÓ cho hä ®−îc c¸i g×. Kh«ng ai cã thÓ lµm viÖc víi b¹n m·i mµ kh«ng ®−îc bï ®¾p lao ®éng hä ®· bá ra. Kh«ng cã mét ng−êi b×nh th−êng nµo l¹i ®i mêi ng−êi kh¸c ®Õn lµm viÖc hoÆc mong ®îi ®−îc mêi ®i lµm viÖc mµ kh«ng hy väng ®−îc ®Òn bï tho¶ ®¸ng, mÆc dÇu kh«ng ph¶i lóc nµo mäi thø còng ®o ®−îc b»ng tiÒn. 3. H·y tho¶ thuËn gÆp gì víi c¸c thµnh viªn cña «trung t©m n·o bé» Ýt nhÊt lµ mçi tuÇn hai lÇn hoÆc nhiÒu h¬n, nÕu cã thÓ, cho ®Õn khi c¸c b¹n cïng nhau lËp ®−îc mét kÕ ho¹ch mµ b¹n c¶m thÊy hµi lßng nhÊt. 4. H·y gi÷ g×n sù hµi hßa trong quan hÖ cña b¹n víi tÊt c¶ c¸c thµnh viªn thuéc nhãm trÝ tuÖ. NÕu b¹n kh«ng cã kh¶ n¨ng thùc hiÖn chØ dÉn nµy, h·y s½n sµng 79
chê ®ãn thÊt b¹i bÊt kú lóc nµo. «Trung t©m n·o bé» kh«ng tån t¹i ®−îc nÕu thiÕu sù dung hîp cña tÊt c¶ c¸c thµnh viªn. H·y lu«n nhí mÊy ®iÓm sau ®©y: 1. B¹n ®ang lµm mét viÖc cã tÇm quan träng rÊt lín lao. Muèn cÇm ch¾c th¾ng lîi, b¹n ph¶i cã kÕ ho¹ch hµnh ®éng kh«ng sai sãt. 2. Nh»m phôc vô môc ®Ých cña b¹n, b¹n ph¶i thu hót ®−îc vÒ phÝa m×nh kinh nghiÖm, häc vÊn, n¨ng khiÕu tù nhiªn vµ ãc t−ëng t−îng cña nh÷ng ng−êi kh¸c. Nh÷ng ng−êi thµnh ®¹t trong doanh nghiÖp ®Òu lµm theo ph−¬ng ph¸p nãi trªn. Kh«ng ai mét m×nh cã ®ñ kinh nghiÖm, häc vÊn, n¨ng khiÕu, kiÕn thøc cÇn ®Ó thµnh c«ng! B¹n chän bÊt cø kÕ ho¹ch nµo th× ®ã còng lµ kÕt qu¶ cña trÝ tuÖ tËp thÓ. Dï cho b¹n cã tù m×nh lËp c¶ kÕ ho¹ch hoÆc mét phÇn nµo ®ã, h·y chó ý ®Ó nã ®−îc th«ng qua trÝ tuÖ tËp thÓ.
HäC TËP TR£N NH÷NG SAI LÇM NÕu kÕ ho¹ch ®Çu tiªn bÞ háng, ch¼ng cã g× ®¸ng sî; h·y thay c¸i kh¸c. NÕu kÕ ho¹ch míi nµy còng phô lßng mong mái cña b¹n, ®õng véi thÊt väng, mµ h·y nghiªn cøu dù ¸n tiÕp theo vµ h·y t×m gi¶i ph¸p kh¸c - cho ®Õn khi kÕ ho¹ch b¾t ®Çu ch¹y. ChÝnh ë giai ®o¹n nµy nhiÒu ng−êi tho¸i lui v× thiÕu kiªn tr×. B¹n h·y nhí: nÕu kÕ ho¹ch kh«ng thùc hiÖn ®−îc, thay v× buån b· v« Ých, h·y ®æi kÕ ho¹ch kh¸c. Toµn bé sù tinh kh«n lµ ë chç ®ã! §a sè nh÷ng ng−êi th«ng minh lµm viÖc ®Òu cã kÕ ho¹ch, bÊt kÓ hä lµm viÖc trong lÜnh vùc ho¹t ®éng kinh doanh nµo. Chñ yÕu lµ kÕ ho¹ch ph¶i hiÖn thùc vµ cã søc sèng. Vµ ®õng sî ph¶i lµm l¹i tõ ®Çu. ThÊt b¹i t¹m thêi chØ cã nghÜa lµ trong dù th¶o cña b¹n cã ®iÒu g× ®ã kh«ng ®óng. Hµng triÖu ng−êi c¶ ®êi kh«ng tho¸t ra khái nghÌo nµn tóng thiÕu chØ v× mçi mét nguyªn nh©n: thiÕu mét kÕ ho¹ch suy nghÜ chÝn ch¾n. Nh÷ng thµnh tùu cña b¹n hoµn toµn phô thuéc vµo sù s©u s¾c cña kÕ ho¹ch ®· lËp. Kh«ng thÓ buéc mét con ng−êi rót lui nÕu tù anh ta kh«ng ®Çu hµng - tr−íc hÕt lµ trong nhËn thøc cña m×nh.
80
James J.Hill chÞu hÕt thÊt b¹i nµy ®Õn thÊt b¹i kh¸c khi anh cè nh©n sè vèn cÇn ®Ó x©y dùng tuyÕn ®−êng s¾t §«ng-T©y. Nh−ng anh ®· biÕt c¸ch biÕn nh÷ng thÊt b¹i t¹m thêi thµnh th¾ng lîi, vµ anh lµm ®iÒu nµy nhê nh÷ng dù th¶o kÕ ho¹ch míi. Henry Ford còng vÊp ph¶i nh÷ng khã kh¨n t−ëng chõng kh«ng kh¾c phôc næi, kh«ng ph¶i ë giai ®o¹n ®Çu cña sù nghiÖp «t«, mµ khi «ng ®· lªn ®Õn ®Ønh cao cña nã. Tuy vËy, «ng ®· suy nghÜ l¹i tÊt c¶ tõ ®Çu ®Õn cuèi, lËp kÕ ho¹ch kh¸c vµ dµnh th¾ng lîi tµi chÝnh míi. Khi chóng ta nãi vÒ nh÷ng ng−êi bèc lªn nhanh (nh− chóng ta vÉn hiÓu), ta hoµn toµn quªn ®i nh÷ng thÊt b¹i t¹m thêi mµ hä ph¶i chÞu tr−íc khi h¹nh phóc mØm c−êi víi hä. §õng ai trong sè nh÷ng ng−êi ®i theo triÕt lý nµy tù vç vÒ m×nh b»ng hy väng lµm giµu vµ tr¸nh ®−îc c¸i d¶i ®en ®ñi cña nh÷ng thÊt b¹i t¹m thêi. Thêi kú nµy ®Õn - ®ã lµ dÊu hiÖu cho thÊy kÕ ho¹ch cña b¹n ch−a hoµn thiÖn. CÇn c©n nh¾c tÊt c¶ vµ g¹t bá mäi ®Þnh kiÕn, b×nh tÜnh v−¬n lªn, h−íng vÒ môc tiªu m×nh h»ng mong −íc. NÕu b¹n bá dë c«ng viÖc vµ kh«ng ®¹t môc tiªu, th× cã lÏ b¹n lµ lo¹i ng−êi l−êi. Ng−êi l−êi th× kh«ng bao giê chiÕn th¾ng, vµ ng−êi chiÕn th¾ng th× kh«ng thÓ lµ d¹ng ng−êi l−êi. B¹n h·y nhí ®iÒu nµy trong suèt c¶ cuéc ®êi, tèt nhÊt h·y viÕt b»ng nh÷ng ch÷ to trªn giÊy vµ treo lªn ®Ó b¹n cã thÓ nh×n thÊy mçi buæi tèi khi ®i ngñ còng nh− mçi buæi s¸ng tØnh dËy vµ ®Þnh h−íng lµm viÖc cho m×nh. Khi h×nh thµnh nhãm trÝ tuÖ, h·y cè chän nh÷ng ng−êi kh«ng coi thÊt b¹i t¹m thêi lµ nh÷ng bi kÞch. Mét sè ng−êi tin r»ng chØ cã tiÒn míi cã thÓ ®Î ra tiÒn. Hoµn toµn kh«ng ph¶i nh− vËy! Gióp ta thµnh ®¹t chÝnh lµ nghÞ lùc cña mong muèn, c¸i dÔ dµng biÕn thµnh t−¬ng ®−¬ng tiÒn tÖ, xuÊt ph¸t tõ nh÷ng nguyªn t¾c ®· tr×nh bµy trªn ®©y. B¶n th©n tiÒn b¹c chØ lµ mét lo¹i vËt chÊt tÇm th−êng. TiÒn kh«ng suy nghÜ, kh«ng chuyÓn ®éng vµ lóc nµo còng lÆng c©m, nh−ng nã cã mét thÝnh gi¸c tuyÖt vêi: chØ cÇn gäi, nã sÏ lËp tøc hiÓn hiÖn tr−íc m¾t nh÷ng ng−êi thÌm kh¸t nã!
81
Cã THÓ B¸N TÊT C¶ §Ó thµnh c«ng trong bÊt cø c«ng viÖc nµo, cÇn ph¶i lËp kÕ ho¹ch mét c¸ch th«ng minh. D−íi ®©y lµ nh÷ng chØ dÉn chi tiÕt cho nh÷ng ng−êi b¾t ®Çu sù nghiÖp b»ng c¸ch b¸n dÞch vô cña m×nh. Cã thÓ b¸n ®−îc c¶ dÞch vô lÉn nh÷ng t− t−ëng hay. Khi kh«ng cßn së h÷u nµo kh¸c, cã g× tèt h¬n t− t−ëng vµ kh¶ n¨ng? H·y b¸n chóng thËt ®¾t gi¸! TÊt c¶ nh÷ng tµi s¶n lín ®Òu b¾t ®Çu nh− vËy. Sù L·NH §¹O B¾T ®ÇU Tõ §¢U? Nãi chung, loµi ng−êi chia lµm hai lo¹i. Lo¹i thø nhÊt lµ c¸c thñ lÜnh, lo¹i thø hai lµ ng−êi thõa hµnh. Ngay tõ ®Çu b¹n ph¶i quyÕt ®Þnh m×nh thuéc lo¹i nµo - l·nh ®¹o hay thõa hµnh. Thu nhËp rÊt kh¸c nhau. Ng−êi thõa hµnh ch¼ng cã c¨n cø g× ®Ó ®ßi hái thu nhËp ngang nh÷ng ng−êi l·nh ®¹o. Nh−ng hä rÊt hay nhÇm lÉn, cho r»ng m×nh bÞ c− xö bÊt c«ng. Lµm ng−êi thõa hµnh ch¼ng cã g× ®¸ng hæ thÑn. Cã ®iÒu, ai kh«ng s¸ng d¹ trong khi thùc hiÖn c«ng viÖc, th× còng kh«ng thÓ trë thµnh ng−êi l·nh ®¹o cã tr×nh ®é. Vµ ng−îc l¹i, nh÷ng ng−êi thõa hµnh th«ng minh th−êng chØ sau mét thêi gian ng¾n ®· thÓ hiÖn nh÷ng phÈm chÊt tèt cña m×nh, vµ häc c¸ch ra nh÷ng quyÕt ®Þnh ®éc lËp. Ng−êi thõa hµnh th«ng minh cã mét lo¹t −u thÕ vµ lu«n häc ®−îc nh÷ng ®iÒu cÇn thiÕt ë thñ lÜnh.
M¦êi MéT BÝ QUYÕT L·NH §¹O §Æc ®iÓm quan träng nhÊt cña l·nh ®¹o: 1. M¹nh d¹n vµ kiªn quyÕt: dùa vµo viÖc biÕt m×nh vµ biÕt c«ng viÖc m×nh ®ang lµm. Kh«ng mét ng−êi thõa hµnh nµo muèn lµm viÖc d−íi sù l·nh ®¹o cña ng−êi thñ lÜnh kh«ng m¹nh d¹n vµ thiÕu tù tin. Kh«ng mét ng−êi thõa hµnh th«ng minh nµo chÞu ®ùng l©u mét thñ lÜnh nh− vËy. 2. Tù kiÓm so¸t. Ng−êi kh«ng tù kiÓm so¸t ®−îc m×nh th× còng sÏ kh«ng kiÓm so¸t ®−îc ng−êi kh¸c. Tù kiÓm so¸t sÏ lµ tÊm g−¬ng ®Ó nh÷ng ng−êi thõa hµnh noi theo l·nh ®¹o cña m×nh. 82
3. Sù c«ng b×nh. Kh«ng cã phÈm chÊt nµy, ng−êi l·nh ®¹o sÏ kh«ng ®−îc nh©n viªn t«n träng vµ kh«ng cã quyÒn chØ ®¹o ng−êi kh¸c. 4. QuyÕt ®Þnh râ rµng. Ng−êi hay giao ®éng trong mäi quyÕt ®Þnh, thiÕu tù tin vµo b¶n th©n m×nh - cã nghÜa lµ anh ta kh«ng thÓ l·nh ®¹o mét c¸ch cã hiÖu qu¶. 5. KÕ ho¹ch cô thÓ. Ng−êi l·nh ®¹o thµnh c«ng bao giê còng cã kÕ ho¹ch vµ lµm viÖc theo kÕ ho¹ch. Ng−êi l·nh ®¹o hµnh ®éng ®−îc ch¨ng hay chí mµ kh«ng cã kÕ ho¹ch cô thÓ vµ hiÖn thùc, th× tr«i xu«i dßng gièng nh− chiÕc thuyÒn mµnh kh«ng buåm, kh«ng b¸nh l¸i. Sím hay muén còng lao vµo ®¸. 6. Thãi quen lµm viÖc «ngoµi giê». Mét trong nh÷ng nghÜa vô mµ ng−êi l·nh ®¹o tù nguyÖn ®Æt ra cho m×nh lµ s½n sµng lµm viÖc nhiÒu h¬n nh©n viªn cña m×nh. 7. Sù hÊp dÉn cña b¶n th©n. Bõa b·i vµ luém thuém kh«ng bao giê dÉn b¹n ®Õn víi thµnh c«ng. PhÈm chÊt thñ lÜnh ®ßi hái ph¶i biÕt tù träng. Ng−êi thõa hµnh sÏ hÕt t«n träng thñ lÜnh kh«ng ®Ó ý ®Õn bÒ ngoµi vµ kh«ng ch¨m chót cho uy tÝn cña m×nh. 8. Th«ng c¶m vµ hiÓu biÕt. Ng−êi l·nh ®¹o thµnh ®¹t bao giê còng th«ng c¶m vµ bao giê còng cã thÓ ®i ®Õn sù thèng nhÊt víi nh©n viªn cña m×nh. H¬n thÕ n÷a, anh ta hiÓu c¸c vÊn ®Ò cña hä. 9. Hoµn toµn lµm chñ vÊn ®Ò vµ t×nh h×nh. Ng−êi l·nh ®¹o th¹o c«ng viÖc nh− lßng bµn tay cña m×nh. 10. S½n sµng nhËn tr¸ch nhiÖm vÒ m×nh. Ng−êi l·nh ®¹o thµnh ®¹t ph¶i lu«n s½n sµng nhËn vÒ m×nh tr¸ch nhiÖm ®èi víi sai lÇm vµ khiÕm khuyÕt cña cÊp d−íi. Ng−êi hay nÐ tr¸nh vµ ®æ tr¸ch nhiÖm cho ng−êi kh¸c th−êng kh«ng ë l©u t¹i c¸c chøc vô cao ®−îc. NÕu ai ®ã trong sè nh©n viªn ph¹m sai lÇm vµ thÓ hiÖn sù kÐm hiÓu biÕt cña m×nh, ng−êi l·nh ®¹o ph¶i cho r»ng ®ã lµ sai lÇm vµ kÐm hiÓu biÕt cña chÝnh m×nh. 11. Tinh thÇn hîp t¸c. Ng−êi l·nh ®¹o ph¶i hiÓu râ vµ ¸p dông nguyªn t¾c liªn kÕt vµ huÊn luyÖn kh¶ n¨ng hîp t¸c ë nh©n viªn cña m×nh. Muèn l·nh ®¹o cÇn cã n¨ng l−îng, mµ chØ cã hîp t¸c míi cung cÊp cho ta n¨ng l−îng.
83
Cã hai lo¹i l·nh ®¹o. Lo¹i thø nhÊt, hiÖu qu¶ h¬n c¶, ®ßi hái sù nhÊt trÝ chung vµ ñng hé tõ phÝa nh©n viªn d−íi quyÒn. Lo¹i thø hai, l·nh ®¹o dùa trªn c−ìng bøc, kh«ng cÇn sù hiÓu biÕt vµ th«ng c¶m cña nh÷ng ng−êi thõa hµnh. LÞch sö nh©n lo¹i d¹y r»ng b¹o lùc vµ c−ìng bøc kh«ng thÓ kÐo dµi v« tËn. ViÖc ®¸nh ®æ ®éc tµi hoÆc xãa bá chÕ ®é qu©n chñ nãi râ vÒ ®iÒu nµy. Nã chØ ra r»ng ng−êi ta sÏ kh«ng chÞu khuÊt phôc søc m¹nh m·i. Napoleon, Hitle, Mussolini lµ nh÷ng thÝ dô lo¹i nµy. Hä ®· kÕt thóc cuéc ®êi rÊt tÖ h¹i. L·nh ®¹o trªn c¬ së ®ång t©m nhÊt trÝ lµ nguån ¸nh s¸ng duy nhÊt mµ loµi ng−êi cã thÓ hy väng. Mäi ng−êi cã thÓ phôc tïng søc m¹nh b¹o lùc trong mét thêi gian nµo ®ã, nh−ng kh«ng bao giê tù nguyÖn. Nh÷ng nguyªn t¾c l·nh ®¹o míi nhÊt bao gåm tÊt c¶ m−êi mét ®Æc ®iÓm nãi trªn, nh−ng kh«ng chØ h¹n chÕ ë chç ®ã. Ai dïng nã lµm c¬ së l·nh ®¹o, ng−êi ®ã sÏ më ra cho m×nh nh÷ng kh¶ n¨ng réng lín ®Ó dÉn d¾t mäi ng−êi tõ kh¾p c¸c tÇng líp x· héi kh¸c nhau. SAI LÇM CñA NG¦êI L·NH ®¹O B©y giê ta sÏ chuyÓn sang nghiªn cøu nh÷ng sai lÇm phæ biÕn nhÊt cña nh÷ng ng−êi l·nh ®¹o hay gÆp thÊt b¹i. Bëi v× biÕt nh÷ng ®iÒu kh«ng nªn lµm còng lµ viÖc rÊt quan träng. 1. Kh«ng cã kh¶ n¨ng theo s¸t mäi chi tiÕt. Ng−êi l·nh ®¹o cã uy tÝn ph¶i biÕt c¸ch nhËn ra tÊt c¶ tõ nh÷ng ®iÒu nhá nhÆt nhÊt. Anh ta kh«ng bao giê ®−îc bá qua c¸c vÊn ®Ò míi n¶y sinh víi lý do bËn rén. NÕu mét ng−êi, dï lµ l·nh ®¹o hay lµ ng−êi thõa hµnh b×nh th−êng, tuyªn bè lµ anh ta «qu¸ bËn» vµ kh«ng thÓ thay ®æi kÕ ho¹ch cña m×nh chØ v× nh÷ng t×nh huèng bÊt ngê nµo ®ã, th× chÝnh lµ anh ta ®· ký tªn c«ng nhËn sù bÊt lùc cña m×nh. Ng−êi l·nh ®¹o v−¬n ®Õn thµnh c«ng cÇn s©u s¸t tÊt c¶ mäi chi tiÕt cã liªn quan ®Õn c«ng viÖc cña m×nh. TÊt nhiªn, ®iÒu nµy ®ßi hái ng−êi l·nh ®¹o ph¶i biÕt sö dông nh÷ng ng−êi phã gióp viÖc cña m×nh. 2. Kh«ng s½n sµng thay thÕ ng−êi kh¸c. NÕu t×nh h×nh ®ßi hái th× nh÷ng ng−êi l·nh ®¹o thùc sù tµi ba lóc nµo còng ph¶i s½n sµng l·nh c«ng viÖc mµ anh ta ®· giao 84
cho nh÷ng ng−êi kh¸c. Nh÷ng ng−êi l·nh ®¹o cã khiÕu ®Òu n¾m ®−îc ch©n lý: «Cã tãc ®Ó cho ng−êi ta n¾m». 3. Cã kiÕn thøc nh−ng ch−a sö dông vµo c«ng viÖc ®· ®ßi ®−îc t−ëng th−ëng. Trªn thÕ giíi ng−êi ta tr¶ tiÒn kh«ng ph¶i v× b¹n cã kiÕn thøc, mµ v× b¹n biÕt lµm nh÷ng ®iÒu g× ®ã hoÆc thuyÕt phôc ng−êi kh¸c lµm viÖc ®ã. 4. Sî ng−êi thõa hµnh c¹nh tranh víi m×nh. Ng−êi l·nh ®¹o nµo sî nh©n viªn chiÕm chç cña m×nh, th× ®iÒu ®ã sím hay muén g× còng sÏ x¶y ra. Ng−êi l·nh ®¹o tµi n¨ng kh«ng giÊu diÕm bÊt cø chi tiÕt nµo trong c«ng viÖc cña m×nh víi ng−êi mµ anh ta cã thÓ giao quyÒn, tù nguyÖn vµ cã ý thøc. Cã nh− vËy anh ta míi tù hoµn thiÖn ®−îc m×nh vµ s½n sµng lµm viÖc t¹i bÊt cø n¬i nµo, tù m×nh kiÓm so¸t ®−îc nh÷ng sù viÖc hoµn toµn kh¸c nhau. Ng−êi ®em l¹i cho ng−êi kh¸c kh¶ n¨ng kiÕm ®−îc tiÒn còng th−êng thu ®−îc nhiÒu lîi léc h¬n - ®ã lµ mét ch©n lý. Ng−êi l·nh ®¹o cã tr×nh ®é thµnh th¹o c«ng viÖc cña m×nh vµ táa ra sù hÊp dÉn c¸ nh©n, th× cã thÓ cã ¶nh h−ëng lín ®Õn hiÖu qu¶ lµm viÖc cña ng−êi kh¸c vµ gióp hä phôc vô c«ng ty h÷u Ých vµ cã gi¸ trÞ h¬n. 5. ThiÕu trÝ t−ëng t−îng. NÕu ng−êi l·nh ®¹o thiÕu trÝ t−ëng t−îng th× anh ta sÏ bÊt lùc tr−íc nh÷ng t×nh huèng bÊt ngê vµ kh«ng cã kÕ ho¹ch râ rµng, v× thÕ hiÖu qu¶ l·nh ®¹o cña anh ta sÏ rÊt thÊp. 6. Ých kû. Ng−êi l·nh ®¹o, giµnh vÒ m×nh toµn bé vinh quang tõ c«ng viÖc ®· hoµn thµnh, ph¶i biÕt r»ng nh©n viªn cña m×nh cã thÓ bÊt b×nh. Ng−êi l·nh ®¹o th«ng minh bao giê còng chia sÎ vinh quang. Anh ta ph¶i chó träng ®Ó tÊt c¶ nh÷ng ng−êi thùc sù xøng ®¸ng ®Òu ®−îc h−ëng vinh dù. Bëi v× anh ta cÇn biÕt r»ng phÇn ®«ng mäi ng−êi sÏ lµm viÖc tèt h¬n nÕu hä kh«ng ®¬n thuÇn lµm viÖc v× tiÒn. 7. Kh«ng biÕt tù k×m chÕ. Nh©n viªn kh«ng thÓ kÝnh träng ng−êi l·nh ®¹o kh«ng cã kh¶ n¨ng k×m chÕ ý nghÜ vµ ®iÓm yÕu cña m×nh. Ngoµi ra, sù thiÕu k×m chÕ cña l·nh ®¹o sÏ lµm cho nh÷ng ng−êi kh«ng ®ñ søc ®−¬ng ®Çu bÞ hót c¹n søc lùc vµ tÝnh chÞu ®ùng. 8. Sù ph¶n tr¾c. LÏ ra cÇn ph¶i b¾t ®Çu liÖt kª c¸c sai lÇm trong l·nh ®¹o chÝnh tõ ®iÓm nµy. Ng−êi l·nh ®¹o kh«ng thùc hiÖn ®óng cam kÕt víi nh©n viªn th× dï 85
®Þa vÞ cã cao h¬n còng kh«ng thÓ gi÷ ®−îc vai trß thñ lÜnh cña m×nh. Víi ng−êi ph¶n tr¾c ng−êi ta sÏ kh«ng cßn hái ®Õn n÷a vµ cã th¸i ®é khinh th−êng, vµ tÊt nhiªn lµ anh ta ®¸ng chÞu ®iÒu ®ã. Kh«ng trung thµnh víi lêi nãi vµ viÖc lµm lµ mét trong nh÷ng nguyªn nh©n thÊt b¹i phæ biÕn nhÊt ë bÊt cø lÜnh vùc ho¹t ®éng nµo. 9. §éc ®o¸n trong l·nh ®¹o. Ng−êi l·nh ®¹o cã tr×nh ®é th× b¶n th©n ph¶i kh«ng biÕt sî, vµ kh«ng ®−îc g©y sù sî h·i cho nh©n viªn cÊp d−íi. Ng−êi l·nh ®¹o cè dïng uy tÝn cña m×nh ®Ó g©y søc Ðp víi cÊp d−íi th× rÊt dÔ nghiªng sang b¹o lùc. Mét thñ lÜnh thËt sù kh«ng cÇn ph¶i qu¶ng c¸o −u thÕ cña m×nh. Anh ta ®¹t ®−îc ®iÒu ®ã b»ng c¸ch kh¸c: thÓ hiÖn sù hiÓu biÕt, th«ng c¶m, trung thùc vµ c«ng minh, n¾m v÷ng c«ng viÖc. 10. Ch¹y theo danh hiÖu. Ng−êi l·nh ®¹o cã uy tÝn kh«ng cÇn ph¶i cã danh hiÖu míi ®−îc nh©n viªn d−íi quyÒn t«n träng. Ng−êi vªnh vang vÒ danh hiÖu cña m×nh th−êng kh«ng ®ñ søc ®−a ra ®−îc ®iÒu g× kh¸c. TÝnh huªnh hoang vµ ph« tr−¬ng lµ kh«ng phï hîp víi c¸c phÈm chÊt c«ng viÖc cña mét con ng−êi. Chóng t«i ®· liÖt kª hÕt nh÷ng sai lÇm chung nhÊt, phæ biÕn nhÊt trong c«ng t¸c l·nh ®¹o. BÊt cø sai lÇm nµo còng cã thÓ ®−a danh nghiÖp cña b¹n ®Õn kÕt côc ®¸ng buån. NÕu b¹n v−¬n lªn c«ng t¸c l·nh ®¹o vµ cho r»ng m×nh kh«ng cã khuyÕt tËt, th× h·y nghiªn cøu kü danh s¸ch ®ã mét lÇn n÷a.
ë §¢U CòNG CÇN L·NH ®¹O Mét sè lÜnh vùc ho¹t ®éng ngµy nay ®ang cÇn nh÷ng ng−êi l·nh ®¹o kiÓu míi, vµ hä ®ang cã nh÷ng kh¶ n¨ng triÓn väng réng lín: 1. LÜnh vùc ho¹t ®éng chÝnh trÞ ®ang chÞu khñng ho¶ng vµ rÊt cÇn cã nh÷ng ng−êi l·nh ®¹o kiÓu míi. 2. Ngµnh ng©n hµng còng ®ang cÇn c¶i tæ. 3. Ngµnh c«ng nghiÖp ®ang chê ®îi nh÷ng thñ lÜnh míi. §Ó tån t¹i ®−îc, ng−êi l·nh ®¹o ph¶i lµ mét nhµ ho¹t ®éng x· héi, ®¸p l¹i lßng tin cña mäi ng−êi vµ cè g¾ng gi¶m nhÑ sù ®au khæ vµ tai häa cña mäi ng−êi. 86
4. Linh môc t−¬ng lai ph¶i chó ý ®Õn nhu cÇu hiÖn t¹i cña con chiªn, gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò vËt chÊt riªng cña hä vµ kh«ng nªn qu¸ thu hót vµo c¸c vÊn ®Ò qu¸ khø hoÆc chØ liªn t−ëng ®Õn t−¬ng lai xa x«i. 5. C¸c lÜnh vùc vÒ luËt, y tÕ vµ gi¸o dôc còng cÇn ®Õn nh÷ng ng−êi l·nh ®¹o kiÓu míi. §Æc biÖt lµ lÜnh vùc gi¸o dôc. Nh÷ng ng−êi l·nh ®¹o ph¶i d¹y mäi ng−êi sö dông kiÕn thøc thu ®−îc trong nhµ tr−êng. Cµng Ýt lý luËn cµng tèt, ë ®©y cÇn thùc tiÔn. 6. Ngµnh b¸o chÝ còng cÇn nh÷ng ng−êi l·nh ®¹o kiÓu míi. Cã ®óng lµ trong nh÷ng lÜnh vùc ho¹t ®éng kÓ trªn, ng−êi l·nh ®¹o s¸ng ý sÏ cã nh÷ng kh¶ n¨ng réng bao la, ph¶i kh«ng? ThÕ giíi ®· sang giai ®o¹n chuyÓn biÕn nhanh. Cã nghÜa lµ ph−¬ng tiÖn gióp thay ®æi t©m lý vµ hµnh vi cña mäi ng−êi còng ph¶i thÝch nghi víi t×nh h×nh thay ®æi m¹nh mÏ. Nh÷ng ph−¬ng tiÖn ®Ò cËp trong quyÓn s¸ch cña t«i x¸c ®Þnh h¬n ai hÕt ph−¬ng h−íng ph¸t triÓn chÝnh cña v¨n minh nh©n lo¹i.
N¡M PH−¬NG PH¸P T×M KIÕM C«NG VIÖC TèT Th«ng tin mµ b¹n ®äc ®−îc trong quyÓn s¸ch nµy chØ lµ sù tæng kÕt kinh nghiÖm mµ hµng ngµn ng−êi ®· vËn dông. Cã n¨m ph−¬ng ph¸p ®¸ng tin cËy ®Ó ng−êi mua vµ ng−êi b¸n dÞch vô gÆp nhau. 1. V¨n phßng dÞch vô. B¹n ph¶i chän nh÷ng v¨n phßng tin t−ëng ®−îc. Nh÷ng v¨n phßng nh− vËy kh«ng nhiÒu. 2. Th«ng b¸o vµ qu¶ng c¸o. H·y ®äc c¸c b¸o vµ t¹p chÝ. ChØ cã thÓ tin ®−îc th«ng b¸o nÕu nh− cã ai ®ã ®· sö dông vµ nhËn ®−îc chç lµm viÖc ®¸p øng ®−îc yªu cÇu Ýt nhÊt lµ nh÷ng buæi ®Çu. Nªn ®−a qu¶ng c¸o lªn c¸c b¸o dµnh cho c¸c «ng chñ cÇn thuª ng−êi. Muèn cã th«ng b¸o tèt cÇn cã sù gióp søc cña c¸c chuyªn gia vÒ th«ng b¸o vµ qu¶ng c¸o, biÕt c¸ch «l¨ng-xª» c¸c phÈm chÊt cña b¹n vµ lµm cho «ng chñ quan t©m. 3. ViÕt th− vµ ®¬n xin viÖc. Göi cho c¸c c«ng ty vµ c¸c nhµ doanh nghiÖp ®ang cÇn ®Õn nh÷ng dÞch vô mµ b¹n chµo mêi. Th− viÕt ph¶i ®óng ng÷ ph¸p, ký tªn vµ d¸n cÈn thËn. KÌm theo l¸ th− ph¶i cã mét b¶n «phô lôc» m« t¶ ®Çy ®ñ vÒ tr×nh 87
®é chuyªn m«n cña b¹n. C¶ th− vµ phô lôc ®Òu ph¶i do chuyªn gia viÕt ®¬n lËp ra (xem chØ dÉn vÒ viÕt ®¬n). 4. Th«ng qua ng−êi quen. Kh«ng nªn coi th−êng c¸c mèi quen biÕt - tèt nhÊt lµ ®µm ph¸n víi c¸c «ng chñ cÊp viÖc t−¬ng lai. §©y lµ ph−¬ng ph¸p tèt nhÊt nÕu b¹n t×m mét c−¬ng vÞ cô thÓ nµo ®ã vµ kh«ng muèn sa ®µ vµo nh÷ng chuyÖn lÆt vÆt. 5. GÆp trùc tiÕp. Trong mét sè tr−êng hîp nªn gÆp th¼ng «ng chñ t−¬ng lai, vµ ®ång thêi còng ph¶i viÕt ®¬n kÌm theo, bëi v× c¸c «ng chñ còng th−êng hay th¶o luËn víi c¸c phã cña m×nh khi xÐt duyÖt c¸n bé.
VIÕT TH¦ vµ §¥N NH− THÕ NµO? B¹n viÕt th− hoÆc viÕt ®¬n còng ph¶i cÈn thËn nh− mét luËt s− chuÈn bÞ giÊy tê ra hÇu toµ. NÕu b¹n kh«ng cã ®ñ kinh nghiÖm ®Ó viÕt, h·y hái ý kiÕn chuyªn gia vµ nhê hä gióp. Nh÷ng nhµ doanh nghiÖp ®µng hoµng th−êng hay nhËn nh÷ng ng−êi hiÓu biÕt vÒ nghÖ thuËt «tù giíi thiÖu» vµ nh÷ng ng−êi hiÓu t©m lý «ng chñ. Ai muèn b¸n c¸c dÞch vô cña m×nh còng nªn l−u ý ®Õn ®iÒu ®ã. Trong ®¬n ph¶i cã nh÷ng th«ng tin sau ®©y: 1. Tr×nh ®é häc vÊn. M« t¶ ng¾n gän, nh−ng râ rµng, lµ b¹n ®· häc ë nh÷ng tr−êng nµo, ®· qua nh÷ng m«n g×, nÕu cã thµnh tÝch trong nh÷ng lÜnh vùc nµo ®ã th× còng ®õng quªn liÖt kª ra. 2. Th©m niªn lµm viÖc theo chuyªn m«n. NÕu b¹n cã kinh nghiÖm lµm viÖc theo chuyªn m«n, h·y m« t¶ kü l−ìng, vµ ®õng quªn ghi ®Þa chØ vµ hä tªn nh÷ng ng−êi l·nh ®¹o tr−íc ®©y cña b¹n. B¹n h·y biÕt r»ng nÕu b¹n kÓ râ rµng vµ cô thÓ vÒ kinh nghiÖm ®Æc biÖt mµ b¹n ®· thu ®−îc tr−íc ®©y, vÒ nh÷ng kh¶ n¨ng ®éc ®¸o cña b¹n, th× ®iÒu ®ã sÏ gióp rÊt nhiÒu trong viÖc nhËn ®−îc c«ng viÖc mµ b¹n mong muèn. 3. GiÊy giíi thiÖu. C«ng ty nµo còng muèn biÕt cµng nhiÒu cµng tèt vÒ ho¹t ®éng trong qu¸ khø cña ng−êi mµ hä muèn nhËn vµo lµm. H·y kÌm theo ®¬n xin nh÷ng giÊy giíi thiÖu sau: a- cña chñ cò; b-cña c¸c thµy gi¸o mµ b¹n ®· häc; clêi giíi thiÖu cña nh÷ng ng−êi næi tiÕng ®−îc mäi ng−êi tin t−ëng. 4. ¶nh. §õng quªn göi kÌm ¶nh cña m×nh. 88
5. Hái xin c−¬ng vÞ cô thÓ. H·y tr¸nh nh¾c ®Õn c−¬ng vÞ cô thÓ mµ b¹n rÊt muèn nhËn ®−îc. §õng bao giê nãi: ChÝnh c−¬ng vÞ nµy! - bëi v× nã chøng tá b¹n cã lç hæng trong tr×nh ®é cña m×nh. 6. Chøng minh lµ m×nh cã ®ñ tr×nh ®é cÇn cho c«ng viÖc trong t−¬ng lai. H·y tr×nh bµy chi tiÕt nguyªn nh©n t¹i sao b¹n tin r»ng b¹n cã ®ñ tr×nh ®é ®Ó chiÕm c−¬ng vÞ ®ã. §©y lµ phÇn quan träng nhÊt trong ®¬n. Nã sÏ quy ®Þnh t−¬ng lai cña b¹n m¹nh h¬n tÊt c¶ nh÷ng ®iÒu kh¸c. 7. §Ò nghÞ s½n sµng lµm viÖc cã thêi gian thö th¸ch. Cã thÓ ®iÒu nµy lµ h¬i qu¸ ®¸ng, nh−ng thùc tÕ cho thÊy r»ng nÕu b¹n tin vµo tr×nh ®é cña m×nh th× thêi gian thö th¸ch ch¼ng cã g× ®¸ng sî. §Ò nghÞ nµy tõ phÝa b¹n cho thÊy b¹n tù tin vµo søc lùc cña chÝnh m×nh vµ ®¶m ®−¬ng ®−îc c−¬ng vÞ mµ b¹n muèn ®−îc nhËn. Nh−ng b¹n ph¶i nhËn thøc râ rµng r»ng ®Ò nghÞ cña b¹n dùa trªn c¬ së: aTin r»ng b¹n phï hîp víi c−¬ng vÞ ®ã; b- Tin r»ng b¹n sÏ ®−îc nhËn sau thêi gian thö th¸ch; c- Kiªn quyÕt dµnh ®−îc c−¬ng vÞ ®ã. 8. KiÕn thøc cña b¹n trong lÜnh vùc nµy. Tr−íc khi xin vµo lµm viÖc hoÆc nh¾m mét c−¬ng vÞ nµo ®ã, h·y lµm quen víi ho¹t ®éng cña xÝ nghiÖp vµ ®õng giÊu kiÕn thøc cña m×nh trong lÜnh vùc nµy. §iÒu ®ã cã thÓ g©y Ên t−îng m¹nh, chøng tá sù quan t©m cña b¹n ®èi víi c−¬ng vÞ ®ã vµ chøng tá b¹n cã søc s¸ng t¹o. B¹n h·y nhí: luËt s− kh«ng ph¶i lµ ng−êi häc thuéc lßng c¸c bé luËt, mµ lµ ng−êi biÕt c¸ch chuÈn bÞ c¸c sù kiÖn vµ chøng minh ®Ó ®¹t ®−îc môc tiªu mét c¸ch tèt nhÊt. NÕu nh− nh÷ng « chøng minh» cña b¹n ®−îc lùa chän chÝnh x¸c vµ ®−a ra cã ý nghÜa, th× qu¸ nöa chiÕn th¾ng ®· ®−îc ®¶m b¶o. Vµ ®ã míi chØ lµ khëi ®Çu! §õng ng¹i viÕt ®¬n dµi. ¤ng chñ còng mong muèn kiÕm ®−îc nh÷ng chuyªn gia cã tr×nh ®é cao ch¼ng kÐm g× b¹n mong muèn cã ®−îc mét chç lµm viÖc tèt. Nãi c¸ch kh¸c, sù thµnh ®¹t cña c¸c nhµ doanh nghiÖp phô thuéc rÊt nhiÒu vµo viÖc hä cã tuyÓn ®−îc cho m×nh nh÷ng ng−êi phã cã tr×nh ®é cao hay kh«ng. V× thÕ hä rÊt muèn cã nh÷ng th«ng tin cÇn thiÕt vµ h÷u Ých. Còng cÇn ph¶i nhí c¶ nh÷ng sù viÖc kh¸c t−ëng chõng nh− kh«ng quan träng: sù cè g¾ng vµ cÈn thËn trong khi b¹n viÕt ®¬n nãi lªn sù nhiÖt t×nh cña b¹n. T«i cã kinh 89
nghiÖm viÕt ®¬n cho kh¸ch hµng vµ nã kh¸ thµnh c«ng, ®Õn møc hä ®−îc nhËn ngay mµ kh«ng cÇn gÆp mÆt «ng chñ. Khi ®¬n viÕt xong, h·y in b»ng ch÷ to nh÷ng dßng nh− sau: TH«NG TIN VÒ TR×NH §é cña ROBERT K. SMITH MuèN LµM TH¦ Ký RI£NG CHO NGµI CHñ TÞCH C«NG TY BLANK INC. §Þa chØ ng−êi nhËn cã thÓ thay ®æi tuú ý. Qu¶ng c¸o c¸ nh©n nh− thÕ nhÊt ®Þnh sÏ thu hót ®−îc sù chó ý. H·y in ®¬n cÈn thËn trªn lo¹i giÊy tèt nhÊt cã thÓ cã ®−îc, ®Æt vµo phong b× dµy dÆn nh− kiÓu c¸c hiÖu s¸ch vÉn th−êng lµm. NÕu b¹n muèn gëi ®¬n kh«ng ph¶i chØ cho mét c«ng ty, th× cã thÓ thay ®æi tªn gäi c«ng ty. Mét trong nh÷ng trang ®Çu tiªn cña ®¬n ph¶i cã d¸n ¶nh cña b¹n. Cßn khi b¹n viÕt th−, th× nãi chung còng theo nh÷ng chØ dÉn trªn, chØ cã ®iÒu ph¶i dùa vµo trÝ t−ëng t−îng riªng cña m×nh nhiÒu h¬n. Ng−êi b¸n thµnh c«ng bao giê còng tù ch¨m chót cÈn thËn. Anh ta hiÓu h¬n ai hÕt, r»ng Ên t−îng ban ®Çu cã ý nghÜa quan träng nh− thÕ nµo. L¸ ®¬n cña b¹n lµ kÎ m«i giíi mµ xem nã, ng−êi ta liªn hÖ ngay ®Õn ng−êi b¸n, b¹n ®õng quªn ®iÒu ®ã. H·y tÆng nã «bé com-lª» thÝch hîp nhÊt vµ t¹o cho nã mét «nô c−êi», nã sÏ kh¸c h¼n nh÷ng ®Ò nghÞ kh¸c mµ «ng chñ t−¬ng lai ®· gÆp. C−¬ng vÞ b¹n mong muèn cµng xøng ®¸ng th× sù chuÈn bÞ cµng ph¶i cÈn thËn. Vµ nÕu b¹n b¸n ®−îc dÞch vô cña m×nh ®ång thêi g©y ®−îc Ên t−îng cho «ng chñ doanh nghiÖp, th× còng cã thÓ ngay tõ ®Çu ng−êi ta ®· ®Þnh ngay cho b¹n mét kho¶n l−¬ng kh¸ cao. NÕu b¹n ph¶i thuª nh©n viªn qu¶ng c¸o hoÆc nh©n viªn gióp viÖc cña «ng chñ t−¬ng lai, h·y ®−a cho anh ta mét b¶n sao ®¬n mµ b¹n ®· lËp. Nh− vËy lµ b¹n ®· t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho tÊt c¶ mäi ng−êi vµ t¨ng c¬ héi cho chÝnh m×nh. H·Y T×M C«NG VIÖC Mµ M×NH THÝCH Ai còng muèn lµm c«ng viÖc mµ m×nh yªu thÝch. Häa sü lµm viÖc víi mµu vÏ, thî kim hoµn lµm viÖc b»ng tay, v¨n sü - b»ng ®Çu. NhiÒu ng−êi thÝch hîp víi doanh nghiÖp hoÆc c«ng nghiÖp. ë Mü cã mét ®iÒu tuyÖt diÖu lµ cã thÓ tho¶i m¸i lùa chän nghÒ
90
nghiÖp: nÕu thÝch, cã thÓ trë thµnh n«ng d©n, thî s¶n xuÊt c«ng nghiÖp, nh©n viªn marketing, truyÒn ®¹o, luËt s−, nh©n viªn ngµnh y tÕ. 1. H·y x¸c ®Þnh cho m×nh lµ b¹n thÝch ngµnh nghÒ g×. NÕu ch−a cã nghÒ nghiÖp ®ã th× ai cÊm b¹n s¸ng lËp ra nã? 2. H·y chän c«ng ty hoÆc «ng chñ mµ b¹n muèn lµm viÖc. 3. H·y lµm râ tÊt c¶ vÒ «ng chñ t−¬ng lai: vÒ c¸c phÈm chÊt c¸ nh©n vµ c¬ héi thµnh ®¹t. 4. H·y ph©n tÝch vµ ®¸nh gi¸ mäi kh¶ n¨ng vµ n¨ng khiÕu cña m×nh, lËp kÕ ho¹ch vµ suy nghÜ vÒ ph−¬ng tiÖn sÏ gióp b¹n ®−a ra nh÷ng ®Ò nghÞ cã lîi, hoÆc dÞch vô cña m×nh, hoÆc ý kiÕn nh»m hoµn thiÖn c«ng viÖc. B¹n ph¶i v÷ng tin vµo nh÷ng ®iÒu b¹n ®−a ra. 5. H·y quªn ®i viÖc b¹n ®ang cÇn cã chç lµm viÖc. H·y quªn ®i nh÷ng nghi ngê kh«ng biÕt liÖu m×nh cã t×m ®−îc viÖc lµm hay kh«ng. H·y quªn ®i c©u hái cöa miÖng mµ ai còng biÕt: «¤ng cßn thõa chç nµo kh«ng?» H·y tËp trung suy nghÜ xem b¹n cã thÓ chµo mêi nh÷ng g×. 6. Khi nµo trong ãc b¹n xuÊt hiÖn ý nghÜ vµ mét kÕ ho¹ch nµo ®ã, h·y ghi ngay ra giÊy vµ sau ®ã chÐp l¹i s¹ch sÏ, xö lý s¬ bé mäi khÝa c¹nh cña nã. 7. H·y ®−a kÕ ho¹ch ®ã cho ng−êi cÇn thiÕt, vµ anh ta sÏ lµm nèt mäi thø. C«ng ty nµo còng cÇn nh÷ng ng−êi cã kh¶ n¨ng ®−a ra nh÷ng ®Ò nghÞ ®¸ng gi¸, kh«ng quan träng ®ã lµ c¸i g× cô thÓ: t− t−ëng, dÞch vô hay «quan hÖ». C«ng ty nµo còng sÏ dµnh chç cho ng−êi cã kÕ ho¹ch hµnh ®éng x¸c ®Þnh, nÕu râ rµng kÕ ho¹ch ®ã mang lîi cho c«ng ty. LÏ ®−¬ng nhiªn, viÖc lµm nµy ®ßi hái mét vµi ngµy hoÆc mét vµi tuÇn, nh−ng sù chªnh lÖch trong thu nhËp, tèc ®é ®Ò b¹t vµ c«ng nhËn sÏ bít cho b¹n nh÷ng n¨m dµi lao ®éng nÆng nhäc víi mét ®ång l−¬ng khiªm nh−êng. Ph−¬ng ph¸p nªu ra ë trªn chøa ®ùng nhiÒu −u thÕ tiÒm Èn, trong ®ã chñ yÕu nhÊt lµ thêi gian. NhiÒu khi cã thÓ «tiÕt kiÖm» ®−îc tõ mét ®Õn n¨m n¨m trªn con ®−êng dÉn ®Õn môc tiªu mong muèn. Ai cã mét kÕ ho¹ch suy nghÜ thÊu ®¸o vµ x©y dùng chi tiÕt, ng−êi ®ã cã thÓ c¾t ®−îc «nöa ®−êng» ®i trªn bËc thang danh väng.
91
X· HéI SÏ GióP B¹N Ai muèn trong t−¬ng lai b¸n ®−îc dÞch vô cña m×nh ®¾t gi¸, ph¶i chó ý ®Õn nh÷ng ®æi thay trong quan hÖ gi÷a ng−êi lµm c«ng víi «ng chñ. Quan hÖ gi÷a: 1) ¤ng chñ; 2) Ng−êi lµm c«ng; 3) X· héi mµ hä cïng phôc vô ngµy cµng mang tÝnh chÊt liªn kÕt vµ hîp t¸c. Së dÜ cã nh÷ng quan hÖ kiÓu míi nµy lµ do nh÷ng nguyªn nh©n sau ®©y. Tr−íc hÕt, trong t−¬ng lai, c¶ «ng chñ lÉn ng−êi lµm c«ng ®Òu phôc vô x· héi vµ lµm viÖc cã hiÖu qu¶ nhÊt cho x· héi. Tr−íc ®©y, «ng chñ vµ ng−êi lµm c«ng mÆc c¶ víi nhau, tho¶ thuËn víi nhau hîp ®ång cã lîi cho m×nh vµ kh«ng ®Ó ý r»ng khÝa c¹nh thø ba còng cã mÆt trong hîp ®ång Êy - ®ã lµ x· héi mµ hä phôc vô. «Nh· nhÆn» vµ «t−¬ng trî» ngµy h«m nay lµ khÈu hiÖu cña bÊt kú doanh nghiÖp nµo. Nã liªn quan ®Õn «ng chñ lÉn ng−êi b¸n søc lao ®éng cña m×nh, bëi v× hä ®Òu phôc vô x· héi. NÕu hä kh«ng thùc hiÖn ®−îc ®iÒu nµy, th× hä sÏ mÊt ®i mäi −u thÕ mµ hä ®· cã ®−îc. Chóng ta vÉn cßn nhí c¸i thêi nh©n viªn ®i xem c«ng-t¬ gaz ®¹p cöa rÇm rÇm lµm v¨ng m¼nh vµ nh¨n nhã cµu nhµu khi ng−êi ta ra më cöa: «Cßn b¾t ng−êi ta ®îi ®Õn bao giê h¶?» B©y giê chóng ta nh×n thÊy nh÷ng ®æi thay ®¸ng kinh ng¹c. Ng−êi ®Õn xem c«ng-t¬ tr«ng nh− mét qu©n tö, vµ s½n sµng «phôc vô ngay». Bëi v× trong khi c¸c c«ng ty gaz cßn ®ang ®«i co víi nh÷ng kh¸ch hµng th−êng xuyªn bÊt m·n cña m×nh, nh÷ng ng−êi b¸n bÕp dÇu lanh lîi ®· qua mÆt hä vµ trµn ra kh¾p trong n−íc. Thêi kú suy tho¸i t«i ®· ë vïng than Pensilvania mÊy th¸ng ®Ó ®iÒu tra nguyªn nh©n suýt lµm sôp ®æ tËn gèc rÔ ngµnh than n−íc Mü. Nh÷ng «ng trïm ngµnh than vµ c«ng nh©n cña hä kh«n lái tho¶ thuËn víi nhau n©ng gi¸ than m·i cho ®Õn tËn khi hiÓu ra r»ng b»ng c¸ch ®ã chÝnh hä ®· t¹o ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn ngµnh s¶n xuÊt vµ kinh doanh dÇu má.
92
Cã lÏ c©u chuyÖn nµy d¹y ta r»ng kh«ng ai cã thÓ v−ît qu¸ søc m×nh vµ r»ng c¶ cuéc ®êi ta phô thuéc vµo hµnh vi cña chÝnh chóng ta! NÕu nh− cã nh÷ng nguyªn t¾c nµo ®ã kiÓm so¸t ®−îc doanh nghiÖp, tµi chÝnh vµ giao th«ng vËn t¶i, th× còng chÝnh nh÷ng nguyªn t¾c Êy kiÓm so¸t hµnh vi cña con ng−êi vµ quy ®Þnh ®Þa vÞ kinh tÕ cña hä.
BA PH−¬NG PH¸P Tù ®¸NH GI¸ PhÇn trªn chóng t«i ®· tr×nh bµy nh÷ng ph−¬ng ph¸p b¸n ®¾t gi¸ nhÊt dÞch vô cña m×nh th−êng xuyªn vµ cã hiÖu qu¶. SÏ kh«ng ai ®¹t ®−îc mét thµnh c«ng ®¸ng kÓ nµo, nÕu anh ta kh«ng nghiªn cøu, ph©n tÝch vµ hiÓu râ nh÷ng ®iÒu ®· nªu. Mçi mét ng−êi ph¶i biÕt b¸n dÞch vô cña m×nh. Sè l−îng vµ chÊt l−îng dÞch vô còng nh− sù c¶m høng tinh thÇn kÌm theo, sÏ x¸c ®Þnh thêi gian thuª vµ tiÒn l−¬ng ®−îc tr¶. §Ó b¸n dÞch vô cña m×nh víi hiÖu qu¶ cao nhÊt (tøc lµ gi¸ c¶ thÝch hîp vµ ®iÒu kiÖn tèt nhÊt), b¹n ph¶i tu©n thñ c«ng thøc«CSS»: chÊt l−îng, sè l−îng vµ søc m¹nh tinh thÇn trong hîp t¸c. Nã ®¶m b¶o cho b¹n thµnh c«ng ch¾c ch¾n. H·y ghi nhí c«ng thøc «CSS». H·y biÕn nã thµnh khÈu hiÖu, niÒm ®am mª, thµnh thãi quen cña b¹n! Ta h·y ph©n tÝch ®Ó ch¾c ch¾n r»ng ta ®· hiÓu râ. 1. ChÊt l−îng dÞch vô - ®ã lµ sù hoµn thiÖn ®Õn tõng chi tiÕt nhá nhÆt nhÊt, vµ chØ ®¹t ®−îc khi tÊt c¶ mäi ý nghÜ cña b¹n ®Òu h−íng vµo viÖc c¶i tiÕn sù phôc vô. 2. Sè l−îng dÞch vô - ®ã lµ thãi quen phôc vô mét c¸ch ®Çy ®ñ nhÊt vµo bÊt cø thêi gian nµo vµ lu«n më réng danh môc c¸c lo¹i h×nh dÞch vô. §õng quªn tù hoµn thiÖn nghÖ thuËt cña m×nh. Vµ h·y ®Ó cho nã trë thµnh thãi quen cña b¹n. 3. Søc m¹nh tinh thÇn, sù sèt s¾ng vµ h−ng phÊn hîp t¸c - ®ã lµ sù t−¬ng t¸c nhiÖt t×nh vµ tèi ®a víi c¸c phã còng nh− céng sù cña m×nh, lÊy m×nh lµm g−¬ng tèt ®Ó thóc ®Èy hä hµnh ®éng ®óng trong c«ng viÖc. Nh− vËy, chØ cã sè l−îng vµ chÊt l−îng lµ hoµn toµn kh«ng ®ñ ®Ó ®¶m b¶o tr×nh ®é dÞch vô mµ b¹n mong muèn. Th¸i ®é vµ cung c¸ch mµ b¹n phôc vô chÝnh lµ nh©n tè quyÕt ®Þnh tÊt c¶ - c¶ tiÒn hoa hång ®−îc nhËn, c¶ thêi gian lµm viÖc. Ngµi Andrew Carneghi nhÊn rÊt m¹nh ®iÒu nµy - tøc lµ sù cÇn thiÕt ph¶i c− xö ®óng mùc - khi bµn vÒ nguyªn t¾c b¸n dÞch vô c¸ nh©n. ¤ng nãi r»ng kh«ng bao giê «ng nhËn vµo c«ng ty mét ng−êi kh«ng thùc hiÖn c«ng viÖc cña m×nh víi sù c¶m høng nhÊt ®Þnh. 93
Ngµi Carneghi bao giê còng ph¶i ch¾c ch¾n r»ng «ng thÊy thÝch ng−êi ®ã ®·. ¤ng ®· gióp cho nhiÒu ng−êi mµ «ng ®¸nh gi¸ lµ ®ñ tiªu chuÈn th«ng minh vµ xøng ®¸ng trë nªn giµu cã. Nh÷ng ng−êi kh«ng ®ñ tiªu chuÈn nãi trªn, «ng nh−êng cho c¸c h·ng kh¸c. Ng−êi cã t©m hån, tho¶i m¸i trong giao tiÕp, cã tr¹ng th¸i tinh thÇn lu«n t−¬i tØnh nãi c¸ch kh¸c, lµ ng−êi cã kh¶ n¨ng l«i cuèn ng−êi kh¸c - sÏ cã ®ñ ph−¬ng tiÖn kh¾c phôc ®−îc nh÷ng khiÕm khuyÕt vÒ chÊt l−îng còng nh− khèi l−îng dÞch vô mµ anh ta thùc hiÖn. Nãi g× th× nãi, kh«ng g× cã thÓ thay ®−îc t¸c phong tèt.
ÝCH Kû HAY Lµ NH¢N ¸I DÞch vô còng lµ mét lo¹i hµng hãa nh− c¸c mÆt hµng tiªu dïng kh¸c. C¸c quy t¾c øng xö chung trong bu«n b¸n hµng hãa còng ®óng cho lÜnh vùc nµy. Tuy nhiªn, ph¶i th−êng xuyªn nh¾c nhë r»ng ®¹i ®a sè nh÷ng ng−êi b¸n dÞch vô cña m×nh ®Òu ph¹m mét sai lÇm chung: kh«ng c¶m thÊy m×nh còng cã nh÷ng tr¸ch nhiÖm gièng nh− c¸c nhµ doanh nghiÖp trong lÜnh vùc bu«n b¸n hµng hãa th«ng th−êng. Thêi ®¹i cña bän «Ých kû» ®· vÜnh viÔn qua råi. Thay vµo ®ã lµ nh÷ng ng−êi «nh©n ¸i». Gi¸ trÞ thËt sù nh÷ng kh¶ n¨ng trÝ tuÖ cña b¹n ®−îc x¸c ®Þnh b»ng thu nhËp do b¹n b¸n dÞch vô c¸ nh©n. NÕu x¸c ®Þnh gi¸ trÞ kh¶ n¨ng trÝ tuÖ cña b¹n b»ng c¸ch lÊy thu nhËp hµng n¨m nh©n víi 16,666, - th× ta sÏ ®−îc con sè gÇn chÝnh x¸c. H·y so s¸nh víi thu nhËp b»ng c¸ch göi tiÒn vµo ng©n hµng, - trung b×nh lµ gÇn 6% mét n¨m. B¹n ph¶i biÕt r»ng tiÒn kh«ng thÓ cã gi¸ h¬n kh¶ n¨ng trÝ tuÖ. Khi so s¸nh víi tµi n¨ng vµ trÝ tuÖ th× tiÒn b¹c nhiÒu khi chØ lµ mét mí giÊy. TrÝ tuÖ hiÓu biÕt, nÕu ®−îc b¸n ®óng gi¸, - sÏ lµ mét d¹ng vèn ®Çu t− h÷u Ých h¬n nhiÒu so víi lo¹i vèn kinh doanh cÇn trong s¶n xuÊt hµng hãa. T¹i sao? T¹i v× d¹ng vèn nµy kh«ng bao giê mÊt gi¸ - kÓ c¶ thêi kú khñng ho¶ng suy tho¸i, kÓ c¶ nguyªn nh©n l¹m ph¸t. Vèn nµy kh«ng ¨n trém ®−îc, còng kh«ng thÓ thua ®−îc trong v¸n ®á ®en. Ngoµi ra, tiÒn, mÆc dï ®ãng vai trß ®¸ng kÓ trong kinh doanh, nh−ng nÕu kh«ng ®−îc «kÕt giao» víi ý nghÜ, th× sÏ ®¸ng gi¸ kh«ng h¬n c¸t biÓn, vµ còng tùa nh− nh÷ng h¹t c¸t, lät hÕt qua kÏ tay. 94
BA M¦¥I BA §IÒU BÊT H¹NH Bi kÞch th¶m h¹i nhÊt cña cuéc ®êi lµ ë chç nhiÒu ng−êi, cè g¾ng hÕt søc nghiªm tóc nh»m thay ®æi phÇn nµo sè phËn cña m×nh, song vÉn chÞu thÊt b¹i. Vµ trong ®¹i ®a sè tr−êng hîp th× ng−êi kh«ng may vÉn nhiÒu h¬n ng−êi thµnh ®¹t. T«i cã vinh dù ®−îc ph©n tÝch phong c¸ch hµnh ®éng cña hµng ngµn ng−êi, trong sè ®ã «nh÷ng kÎ kh«ng may» chiÕm 98%. Nh÷ng nghiªn cøu cña t«i cho thÊy cã ba m−¬i ba bÊt h¹nh, hay nãi c¸ch kh¸c lµ ba m−¬i ba nguyªn nh©n chÝnh dÉn ®Õn thÊt b¹i cña mäi ng−êi. Nh−ng còng tån t¹i m−êi ba nguyªn t¾c dÉn ®Õn thµnh c«ng. §Çu tiªn ta h·y xem xÐt nh÷ng ®iÒu «bÊt h¹nh». H·y chó ý ®äc b¶n liÖt kª nµy, tõng môc mét, vµ cã thÓ b¹n sÏ tù hiÓu c¸i g× ®ang ng¨n c¸ch b¹n víi thµnh c«ng. 1. Di truyÒn yÕu. §©y lµ mét khuyÕt tËt rÊt nhá, cã thÓ kh«ng cÇn ®Ó ý tíi. NÕu tõ lóc sinh ra b¹n bÞ ¨n bít mét Ýt trÝ tuÖ, dïng ph−¬ng ph¸p sau ®©y rÊt dÔ dµng kh¾c phôc khã kh¨n ®ã. H·y nhê vµo ®éi ngò nh÷ng ng−êi biÕt t− duy, nh÷ng ng−êi mµ chóng ta gäi lµ «Ngµi trÝ tuÖ» hay lµ «Trung t©m n·o bé». H·y nhí r»ng trong tÊt c¶ c¸c «bÊt h¹nh» th× ®©y lµ ®iÓm dÔ kh¾c phôc nhÊt. 2. ThiÕu môc ®Ých râ rµng trong cuéc ®êi. NÕu con ng−êi kh«ng cã mét môc tiªu cô thÓ trong cuéc ®êi hoÆc Ýt nhÊt lµ sù cè g¾ng v−¬n tíi mét ®iÒu g× ®ã, th× anh ta kh«ng thÓ cã mét chót hy väng thµnh c«ng nµo. Khi t«i pháng vÊn, trong sè mét tr¨m ng−êi ®−îc hái th× chÝn m−¬i t¸m ng−êi kh«ng ®Æt ra cho m×nh môc tiªu g×. Còng cã thÓ ®©y lµ nguyªn nh©n chÝnh. Ng−êi ta kh«ng muèn g× c¶, v× thÕ cho nªn ch¼ng bao giê nhËn ®−îc c¸i g× c¶. H·y ngÉm nghÜ vÒ ®iÒu nµy, vµ b¹n sÏ hiÓu ra nhiÒu. 3. ThiÕu tham väng, thiÕu mong muèn v−ît lªn trªn hiÖn thùc. Chóng t«i cho r»ng kh«ng nªn ®Æt nhiÒu hy väng vµo nh÷ng ng−êi l·nh ®¹m víi sè phËn cña chÝnh m×nh ®Õn møc ch¼ng muèn lµm cho cuéc sèng trë nªn xøng ®¸ng h¬n, vµo nh÷ng ng−êi thê ¬ víi sù t−ëng th−ëng. 4. Cã lç hæng trong tr×nh ®é. Trë ng¹i nµy còng t−¬ng ®èi dÔ kh¾c phôc. Kinh nghiÖm cho thÊy ng−êi cã tr×nh ®é cao th−êng lµ ng−êi tù ®µo t¹o vµ tù rÌn luyÖn. Kh«ng mét tr−êng häc nµo cã thÓ biÕn b¹n thµnh ng−êi cã tr×nh ®é. ChØ 95
cã ng−êi nhËn ®−îc tõ cuéc ®êi tÊt c¶ nh÷ng g× anh ta muèn mµ kh«ng cÇn ¸p dông b¹o lùc ®èi víi nh÷ng ng−êi kh¸c vµ cã quyÒn h¹n ngang b»ng víi ng−êi kh¸c - míi cã thÓ ®−îc coi lµ ng−êi cã tr×nh ®é. Tr×nh ®é kh«ng chØ bao gåm kiÕn thøc, mµ cßn c¶ kü n¨ng vËn dông kiÕn thøc. Ng−êi ta ®¸nh gi¸ kiÕn thøc kh«ng chØ b»ng b¶n th©n kiÕn thøc, mµ b»ng c¸ch sö dông kiÕn thøc. 5. ThiÕu søc m¹nh ý chÝ. Tù kû luËt ®−îc thùc hiÖn th«ng qua tù kiÓm so¸t. Cã nghÜa lµ con ng−êi cÇn kiÓm so¸t tÊt c¶ c¸c tÝnh xÊu cña m×nh. Tr−íc khi b¹n häc ®−îc c¸ch kiÓm so¸t ®−îc t×nh h×nh, cÇn ph¶i biÕt c¸ch kiÓm so¸t ®−îc b¶n th©n.
Tù RÌN LUYÖN - §ã Lµ C«NG VIÖC NÆNG NÒ NHÊT trong TÊT C¶ C¸C LO¹I C«NG VIÖC. B¹n kh«ng chiÕn th¾ng ®−îc chÝnh m×nh - th× sÏ bÞ b¶n th©n m×nh khuÊt phôc. Khi ®øng tr−íc g−¬ng, b¹n cã thÓ thÊy m×nh ®ång thêi võa lµ ng−êi b¹n tèt nhÊt, võa lµ kÎ thï ®¸ng sî nhÊt cña chÝnh m×nh. 6. èm ®au bÖnh tËt. Kh«ng cã søc kháe th× ®õng hy väng cã ®−îc thµnh c«ng v−ît bËc. Tuy nhiªn, nhiÒu nguyªn nh©n g©y ra bÖnh tËt cã thÓ kiÓm so¸t ®−îc. Chñ yÕu lµ: a) ¡n uèng kh«ng ®óng; b) Kh«ng biÕt c¸ch ®iÒu khiÓn nhËn thøc, quen nghÜ vÒ ®iÒu xÊu, t×nh c¶m lu«n tiªu cùc; c) Qu¸ say mª ho¹t ®éng t×nh dôc, hoÆc ng−îc l¹i, yÕu kÐm vÒ sinh lý; d) Ýt vËn ®éng, c¬ thÓ thiÕu rÌn luyÖn; e) ThiÕu kh«ng khÝ trong lµnh, g©y khã thë. 7. T¸c ®éng cña nh÷ng ng−êi xung quanh, ®Æc biÖt khi cßn Êu th¬. Kh«ng ph¶i ngÉu nhiªn mµ ng−êi ta vÉn nãi: GÇn mùc th× ®en, gÇn ®Ìn th× r¹ng. §a sè nh÷ng ng−êi thiªn vÒ ho¹t ®éng téi ph¹m quen víi ®iÒu nµy tõ nhá. Th«ng th−êng nh÷ng quen biÕt cã h¹i hay diÔn ra tõ thuë thiÕu thêi. 8. LÇn l÷a, hÑn rµy hÑn mai. §©y lµ mét trong nh÷ng nguyªn nh©n thÊt b¹i phæ biÕn nhÊt. Sù lÇn l÷a cã ë mçi ng−êi, vµ nã chØ ®îi dÞp ®Ó chiÕm lÜnh con ng−êi, 96
c−íp ®i c¬ héi cuèi cïng trong cuéc ®êi cña anh ta. NhiÕu ng−êi trong sè chóng ta tay tr¾ng vÉn hoµn tay tr¾ng còng chØ v× suèt ®êi chê ®îi: sÏ ®Õn lóc ta b¾t ®Çu lµm c«ng viÖc ®¸ng gi¸. §õng bao giê chê ®îi, dÞp may cã thÓ kh«ng ®Õn. H·y hµnh ®éng ngay, sö dông tÊt c¶ c¸c ph−¬ng tiÖn mµ b¹n cã trong tay; nh÷ng kh¶ n¨ng vµ ph−¬ng tiÖn tèt nhÊt chØ hÐ më cho b¹n khi b¹n h¬i b¾t ®Çu thµnh ®¹t. 9. ThiÕu quyÕt t©m ®¹t môc tiªu. NhiÒu ng−êi b¾t ®Çu rÊt hay nh−ng kh«ng ®ñ søc ®i ®Õn cïng. H¬n n÷a, mäi ng−êi cã xu h−íng ®¸nh gi¸ cao nh÷ng dÊu hiÖu thÊt b¹i ®Çu tiªn. Kh«ng g× cã thÓ thay thÕ næi quyÕt t©m. Ai lÊy quyÕt t©m lµm ph−¬ng ch©m cña m×nh th× sÏ nhanh chãng ph¸t hiÖn ra r»ng G· thÊt b¹i trë nªn mÖt mái vµ bá ®i. QuyÕt t©m còng gièng nh− trÝ tuÖ, kh«ng thÓ ra chî ®Ó mua ®−îc. 10. TÝnh xÊu. Ng−êi cã tÝnh xÊu, g©y cho ng−êi kh¸c sù ghª tëm vµ tr¸nh xa, sÏ kh«ng cã hy väng thµnh c«ng. Thµnh c«ng chØ ®Õn víi nh÷ng ng−êi cã nghÞ lùc, biÕt hîp t¸c víi ng−êi kh¸c. Cã ai thÝch lµm viÖc chung víi ng−êi khã chÞu? 11. Kh«ng kiÓm so¸t ®−îc ham muèn t×nh dôc. N¨ng l−îng tÝnh dôc lµ mét trong nh÷ng ®éng lùc thóc ®Èy con ng−êi. V× nã th−êng ®iÒu khiÓn t×nh c¶m nªn ph¶i kiÓm so¸t cÈn thËn, chuyÓn hãa nã thµnh n¨ng l−îng tinh thÇn vµ t©m hån, vµ gi¶i phãng nã mét c¸ch ªm thÊm nhÊt. 12. Ham mª ®á ®en qu¸ trín. ThÝch phiªu l−u vµ m¹o hiÓm ®· g©y thÊt b¹i cho hµng triÖu ng−êi. ThÝ dô ®iÓn h×nh cña ®iÒu nµy lµ sè nhµ 29 phè Wall-street, n¬i bao nhiªu ng−êi ®ang cè kiÕm tiÒn b»ng trß ch¬i cæ phiÕu m¹o hiÓm. NhiÒu ng−êi trong sè hä vì nî hoµn toµn. 13. ThiÕu tù tin vµo nh÷ng quyÕt ®Þnh cña chÝnh m×nh. Ai quyÕt ®Þnh ®óng nh−ng mau chãng tõ bá quyÕt ®Þnh ®ã - lµ ng−êi yÕu. Ai kh«ng ®i ®Õn ®−îc quyÕt ®Þnh g× - th× cßn yÕu h¬n. Anh ta cßn hay thay ®æi quyÕt ®Þnh h¬n. ThiÕu quyÕt t©m vµ chÇn chõ lµ hai anh em sinh ®«i. N¬i nµo cã chç cho mét tªn th× sÏ cã chç cho c¶ tªn thø hai. H·y tiªu diÖt cÆp sinh ®«i nµy tr−íc khi chóng kÐo b¹n tíi b·i chiÕn tr−êng cña nh÷ng kÎ thÊt b¹i. 14. Mét trong sè s¸u triÖu chøng sî h·i (xem ch−¬ng cuèi cña quyÓn s¸ch nµy, n¬i ph©n tÝch s¸u triÖu chøng sî h·i!). B¹n kh«ng thÓ hµnh ®éng theo ph−¬ng h−íng 97
®· chän mét c¸ch cã hiÖu qu¶ nÕu kh«ng biÕt c¸ch kh¾c phôc hoµn toµn vµ v« ®iÒu kiÖn nh÷ng triÖu chøng ®ã. 15. H«n nh©n kh«ng h¹nh phóc. §©y lµ nguyªn nh©n thÊt b¹i kh¸ phæ biÕn. Quan hÖ trong h«n nh©n lµ quan hÖ gÇn gòi vµ chÆt chÏ nhÊt gi÷a ng−êi víi ng−êi, bëi v× nã liªn quan ®Õn nh÷ng khÝa c¹nh s©u kÝn nhÊt cña cuéc sèng, vµ v× thÕ ph¶i hÕt søc hµi hoµ. NÕu kh«ng, thÊt b¹i sÏ ®Õn ngay lËp tøc. H¬n thÕ n÷a, ngay viÖc chän vî (hoÆcchång) còng ®· cã thÓ lµ sù thÊt b¹i, chØ mang l¹i sù nghÌo ®ãi vµ bÊt h¹nh vµ giÕt chÕt c¶ nh÷ng tham väng cuèi cïng. 16. CÈn thËn qu¸ møc. Nh÷ng ng−êi kh«ng sö dông c¬ héi cña m×nh th× chØ ®−îc h−ëng cña thõa. CÈn thËn qu¸ ®¸ng còng tåi tÖ kh«ng kÐm g× thiÕu nghiªm kh¾c. CÇn ®Ò phßng c¶ hai th¸i cùc. Th«ng th−êng, cuéc ®êi vÉn tù cho c¸c c¬ héi. 17. Chän b¹n kinh doanh kh«ng ®¹t. §©y còng lµ mét trong nh÷ng nguyªn nh©n thÊt b¹i phæ biÕn nhÊt. NÕu b¹n b¸n dÞch vô cña m×nh, cÇn chän «ng chñ t−¬ng lai thËt cÈn thËn. ¤ng ta, tr−íc hÕt ph¶i lµ ng−êi th«ng minh, thø hai ph¶i lµ ng−êi thµnh ®¹t, th× khi ®ã tÊm g−¬ng cña «ng ta míi kÝch thÝch ®−îc b¹n. Bëi v× chóng ta bao giê còng cè b¾t ch−íc nh÷ng ng−êi cã quan hÖ chÆt chÏ trong c«ng viÖc chung. H·y vµo lµm viÖc cho nh÷ng ng−êi ®¸ng gi¸. 18. §Þnh kiÕn. §Þnh kiÕn lµ mét trong nh÷ng h×nh thøc thÊt b¹i. Ng−êi cã ®Þnh kiÕn bao giê còng mang dÊu Ên cña sù dèt n¸t. Ng−êi thµnh ®¹t tù do trong t− t−ëng vµ kh«ng sî ®iÒu g×. 19. Chän nghÒ kh«ng ®¹t. Lµm viÖc mµ kh«ng cã sù thÝch thó th× kh«ng thÓ thµnh ®¹t ®−îc. NÕu b¹n b¸n dÞch vô cña m×nh, b−íc ®Çu tiªn trong hµnh ®éng cña b¹n lµ lùa chän nghÒ nghiÖp, chøc vô. Nãi c¸ch kh¸c, lùa chän c«ng viÖc mµ b¹n cã thÓ hiÕn d©ng toµn bé th©n m×nh. 20. Kh«ng ®ñ nç lùc. Ng−êi mµ chç nµo còng cã mÆt th× kh«ng ë ®©u ®−îc l©u. Kh«ng tµi th¸nh nµo kÞp ë tÊt c¶ mäi n¬i ®−îc. H·y tËp trung nç lùc vµo môc tiªu chÝnh ®−îc x¸c ®Þnh cô thÓ. 21. Thãi quen hoang phÝ qu¸ ®¸ng. Sù phung phÝ ch−a bao giê dÉn ai ®Õn thµnh ®¹t, bëi v× nã lu«n ®i kÌm víi nçi sî h·i nghÌo ®ãi. H·y tù rÌn m×nh tÝnh tiÕt kiÖm: 98
cÊt ®i mét phÇn thu nhËp. TiÒn göi ng©n hµng - ®ã lµ c¬ së ®Ó tù tin. NÕu con ng−êi kh«ng cã tiÒn, anh ta th−êng xuyªn buéc ph¶i chÊp nhËn c¸i mµ ng−êi ta ®−a, vµ chÊp nhËn mµ vÉn ph¶i c¸m ¬n. 22. ThiÕu h−ng phÊn. H·y thö lµm ®iÒu g× ®ã thiÕu hµo høng cho chóng t«i xem! Ngoµi ra, kh«ng g× dÔ l©y lan b»ng h−ng phÊn cho nªn con ng−êi cã h−ng phÊn cã thÓ th©m nhËp tÊt c¶ c¸c nhãm vµ c¸c tËp thÓ kh¸c nhau. 23. Kh«ng dung hîp. Ng−êi kh«ng chÞu næi nh÷ng sù vËt nµo ®ã, nh− ng−êi ta vÉn th−êng gäi lµ lo¹i cè kiÕt, Ýt khi lªn ®−îc cao. TÝnh thiÕu dung hîp cña mét ng−êi cã nghÜa lµ ng−êi ®ã kh«ng cßn tiÕp thu ®−îc kiÕn thøc míi n÷a. Sù thiÕu dung hîp nÆng nÒ nhÊt liªn quan ®Õn c¸c ®Þnh kiÕn chÝnh trÞ, chñng téc vµ t«n gi¸o kh¸c nhau. 24. ThiÕu hîp t¸c. NhiÒu ng−êi ®¸nh mÊt vÞ trÝ vµ ®Þa vÞ cña m×nh còng chØ v× kh«ng biÕt hîp t¸c víi nh÷ng ng−êi kh¸c. Nguyªn nh©n nµy th−êng hay ®i kÌm víi nh÷ng sai lÇm kh¸c. Nhµ doanh nghiÖp vµ nhµ l·nh ®¹o hiÓu biÕt kh«ng bao giê chÊp nhËn nh÷ng nh−îc ®iÓm nµy ë nh©n viªn cña m×nh. 25. Së h÷u tµi s¶n mµ b¹n kh«ng tù kiÕm ra ®−îc b»ng chÝnh må h«i n−íc m¾t cña m×nh (®Æc biÖt ®èi víi nh÷ng ng−êi giµu cã do thõa kÕ). Së h÷u cña c¶i kh«ng xøng ®¸ng sÏ tõng b−íc dÉn ®Õn kÕt côc ®¸ng buån - ch−a tõng cã thµnh c«ng, vµ tøc lµ thµnh c«ng sÏ kh«ng ®Õn! Giµu cã bÊt ngê cßn nguy hiÓm h¬n nghÌo tóng. 26. Cè t×nh kh«ng trung thùc. H·y gi÷ g×n danh dù tõ khi cßn trÎ! §¸nh mÊt nã rÊt dÔ. TÊt nhiªn còng cã khi do søc Ðp cña hoµn c¶nh hoÆc do lo sî ph¶i chèng ®ì víi nh÷ng kho¶n lç khæng lå, con ng−êi kh«ng cßn c¸ch nµo kh¸c, buéc ph¶i kh«n lái vµ lo th¸o gì. Nh−ng ®ã lµ tr−êng hîp ®Æc biÖt! Cßn nh÷ng ng−êi cè t×nh ®i theo con ®−êng ®ã th× kh«ng cßn hy väng g×. Sím hay muén ®iÒu bÝ mËt còng sÏ lé tÈy vµ cã thÓ ®¸nh mÊt uy tÝn suèt c¶ cuéc ®êi, kh«ng nãi g× ®Õn tù do. 27. Tù phô vµ h− danh. Nh÷ng tÝnh chÊt nµy ®i tõ xa ®· râ nh− nh÷ng ngän ®Ìn hiÖu, c¶nh b¸o tÊt c¶ mäi ng−êi: h·y tr¸nh xa con ng−êi nµy ra! Thµnh c«ng
99
còng cã thÓ t¹m thêi mØm c−êi víi anh ta, nh−ng kiÓu g× th× anh ta còng sÏ chÞu thÊt b¹i. 28. Tin vµo bãi to¸n thay v× suy nghÜ vµ c©n nh¾c c¸c sù kiÖn. §a sè mäi ng−êi rÊt thê ¬, l−êi vµ kh«ng thÝch t×m hiÓu c¸c sù kiÖn thËt ra rÊt ®¸ng suy nghÜ vµ c©n nh¾c. Hä nghe theo ý kiÕn cña ng−êi kh¸c, ý kiÕn mµ rÊt nhiÒu khi chØ dùa trªn gi¶ thuyÕt hoÆc suy luËn rÊt th« thiÓn vµ hêi hît. 29. ThiÕu tiÒn. §©y còng lµ mét nguyªn nh©n thÊt b¹i t−¬ng ®èi phæ biÕn trong sè nh÷ng ng−êi b¾t ®Çu c«ng viÖc mµ thiÕu hËu ph−¬ng vµ sù ñng hé, vµ khi sai lÇm kh«ng tho¸t khái nh÷ng phiÒn to¸i lín. NÕu cã thÓ, ngay tõ ®Çu b¹n ph¶i cã ®−îc sù ñng hé, hoÆc ph¶i tÝch ®ñ tiÒn ®Ó kÞp thêi söa sai vµ g©y danh tiÕng tèt trong thÕ giíi doanh nghiÖp. 30-33. Nh÷ng môc nµy chóng t«i ®Ò nghÞ b¹n tù ®iÒn, nÕu b¹n thÊy cßn cã nh÷ng nguyªn nh©n ®Æc biÖt nµo ng¨n c¶n b¹n trë thµnh triÖu phó. Trªn ®©y lµ ba m−¬i ba nçi bÊt h¹nh g©y nªn bi kÞch cuéc ®êi mµ tÊt c¶ nh÷ng ng−êi ®· cè thö nh−ng sai lÇm vµ vÊp ng· ®Òu biÕt rÊt râ. NÕu nh− danh s¸ch trªn kh«ng nãi víi b¹n ®−îc ®iÒu g×, th× h·y ®Ò nghÞ ai ®ã trong sè nh÷ng ng−êi gÇn gòi cña b¹n, ng−êi biÕt b¹n kh¸ râ, h·y nhê anh ta cïng b¹n ph©n tÝch tõng ®iÓm mét, vµ ®õng cã phËt ý! Nh−ng còng cã thÓ, cã ng−êi sÏ thÝch tù m×nh lµm ®iÒu nµy h¬n. PhÇn lín mäi ng−êi kh«ng nh×n ®−îc m×nh tõ khÝa c¹nh bªn ngoµi nh− nh÷ng ng−êi kh¸c nh×n vµo. Cã thÓ, b¹n kh«ng cã trong sè ®ã.
Tù M×NH QU¶NG C¸O CHO M×NH? Mét trong nh÷ng th¸n tõ cæ x−a nhÊt cña loµi ng−êi cã lÏ lµ: H·y nhËn biÕt m×nh! NÕu b¹n bu«n b¸n thµnh ®¹t, b¹n ph¶i biÕt râ ®Æc thï cña c«ng viÖc ®Õn tõng chi tiÕt. Trªn thÞ tr−êng dÞch vô c¸ nh©n còng vËy th«i. B¹n ph¶i biÕt râ c¸c ®iÓm yÕu cña m×nh ®Ó cã thÓ kh¾c phôc hoÆc hoµn toµn triÖt tiªu. B¹n ph¶i biÕt søc m¹nh cña m×nh bëi v× ®· b¸n dÞch vô th× ph¶i h×nh dung ®−îc m×nh sÏ dïng phÈm chÊt cña m×nh ®Ó thu hót sù chó ý nh− thÕ nµo. Nh−ng chØ cã thÓ nhËn biÕt ®−îc chÝnh b¶n th©n m×nh nÕu b¹n ®µo bíi thËt kü vµ ph©n tÝch chÝnh x¸c.
100
Mét chµng trai trÎ xin ®Õn lµm viÖc cho mét nhµ doanh nghiÖp næi tiÕng ®· thÓ hiÖn sù dèt n¸t vÒ chÝnh b¶n th©n m×nh nh− sau. Lóc ®Çu anh g©y ®−îc Ên t−îng kh¸ tèt. Nh−ng Ên t−îng nµy hoµn toµn tiªu tan sau khi ng−êi qu¶n lý hái xem l−¬ng bao nhiªu th× anh ta cho lµ ®ñ. Chµng trai tr¶ lêi r»ng anh ta ch−a nghÜ vÒ con sè cô thÓ (chøng tá thiÕu môc tiªu râ rµng trong cuéc ®êi). Ng−êi qu¶n lý liÒn b¶o: Chóng t«i sÏ tr¶ cho anh ®óng gi¸ trÞ cña anh, vµ cho anh mét tuÇn thö th¸ch. t«i kh«ng ®ång ý, - chµng trai tr¶ lêi, - bëi v× ngay ë chç lµm cò t«i ®· ®−îc tr¶ nhiÒu h¬n gi¸ trÞ cña t«i råi. H·y nhí suèt ®êi: nÕu b¹n ®· muèn bµn vÒ vÊn ®Ò tiÒn l−¬ng trong c«ng viÖc hiÖn nay hoÆc muèn t×m c«ng viÖc míi, b¹n ph¶i ch¾c ch¾n r»ng gi¸ trÞ cña b¹n lín h¬n so víi sè tiÒn l−¬ng b¹n hiÖn ®ang ®−îc nhËn. Muèn cã tiÒn (vµ ai mµ ch¼ng muèn cã nhiÒu h¬n) lµ mét chuyÖn, mµ ®¸ng gi¸ nhiÒu h¬n - lµ chuyÖn hoµn toµn kh¸c! NhiÒu ng−êi lÉn lén nhu cÇu cña m×nh víi kh¶ n¨ng cña m×nh. Nhu cÇu vÒ tµi chÝnh cña b¹n víi gi¸ trÞ cña chÝnh b¹n lµ hai viÖc hoµn toµn kh¸c nhau. Gi¸ trÞ cña b¹n phô thuéc vµo kh¶ n¨ng phôc vô hoÆc thiªn tµi tæ chøc cña b¹n, nÕu b¹n cã thÓ th«i thóc mäi ng−êi còng lµm viÖc nh− vËy. ®IÒU KIÖN CñA B¹N THÕ NµO? NÕu b¹n b¸n dÞch vô, th× viÖc tæng kÕt tù kiÓm ®iÓm hµng n¨m ®èi víi b¹n còng quan träng ch¼ng kÐm g× viÖc kiÓm kª cuèi n¨m ®èi víi nhµ th−¬ng nh©n. H¬n thÕ n÷a, viÖc ph©n tÝch hµng n¨m gióp gi¶m sai lÇm vµ t¨ng hiÖu qu¶ lµm viÖc, rÌn luyÖn nh÷ng phÈm chÊt cÇn thiÕt. B¹n sÏ nhËn thÊy ngay m×nh cã tiÕn bé hay dÉm ch©n t¹i chç, hoÆc thËm chÝ cßn thôt lïi mÊy b−íc. §−¬ng nhiªn, ng−êi thµnh ®¹t bao giê còng lµ tÊm g−¬ng tèt. Ph©n tÝch hµng n¨m cho thÊy ®−îc tÊt c¶ nh÷ng thµnh tÝch cña b¹n, vµ nÕu nh− trong vÊn ®Ò nµo ®ã cã tiÕn bé, th× tiÕn bé ®ã thËt sù lµ nh− thÕ nµo. NÕu b¹n muèn b¸n dÞch vô thµnh c«ng, th× sù tiÕn bé hµng n¨m, dï cho cã chËm ch¹p, còng cùc kú cÇn thiÕt. B¹n nªn tæng kÕt vµo cuèi n¨m ®Ó cã thÓ tù chóc mõng m×nh, Ýt nhÊt lµ trong ý nghÜ, nÕu b¹n cã nh÷ng thµnh tÝch nµo ®ã. §Ó gióp b¹n tù ph©n tÝch, chóng t«i ®−a ra nh÷ng c©u hái mµ b¹n sÏ t×m thÊy d−íi ®©y. B¹n nghiªn cøu vµ tr¶ lêi, vµ h·y ®Ó cho ai ®ã, ng−êi kh«ng cho phÐp b¹n tù ®¸nh lõa m×nh, kiÓm tra l¹i c¸c c©u tr¶ lêi. 101
HAI M¦¥I T¸M C¢U HáI CHO CHÝNH M×NH 1. T«i ®· ®¹t ®−îc nh÷ng môc tiªu tù ®Æt ra trong n¨m nay (mçi n¨m b¹n cã thÓ ®Æt ra cho m×nh mét nhiÖm vô nµo ®ã, ®ã lµ mét bé phËn trong môc tiªu chÝnh cuéc ®êi cña b¹n) hay ch−a? 2. T«i ®· phôc vô mang tÝnh chuyªn nghiÖp tèi ®a ch−a, hay cßn cã thÓ c¶i tiÕn chÊt l−îng h¬n n÷a? 3. T«i ®· lµm ®ñ khèi l−îng dÞch vô mµ t«i cã kh¶ n¨ng ch−a? 4. Hµnh vi cña t«i cã cßn ®iÒu g× ®¸ng chª tr¸ch trong khi hîp t¸c víi ng−êi kh¸c kh«ng? 5. T«i ®· kh¾c phôc ®−îc thãi quen chÇn chõ ch−a, vµ nÕu råi, th× ë chõng mùc nµo? 6. T«i ®· c¶i thiÖn ®−îc tÝnh t×nh cña m×nh chót nµo ch−a, vµ nÕu råi, th× b»ng c¸ch nµo? 7. T«i cã ®ñ c−¬ng quyÕt ®i ®Õn cïng trong khi thùc hiÖn kÕ ho¹ch cña m×nh hay kh«ng? 8. T«i cã ngay quyÕt ®Þnh cuèi cïng trong tÊt c¶ c¸c tr−êng hîp kh«ng? 9. T«i ®· kh¾c phôc ®−îc c¶ s¸u dÊu hiÖu sî h·i ch−a? (Xem ch−¬ng cuèi). 10. T«i cã qu¸ cÈn thËn hoÆc ng−îc l¹i, qu¸ cÈu th¶ trong khi lùa chän ph−¬ng tiÖn dÉn ®Õn môc ®Ých hay kh«ng? 11. Quan hÖ cña t«i víi c¸c b¹n hµng hoÆc ®ång nghiÖp cã tèt kh«ng? NÕu kh«ng, th× trong ®ã t«i cã lçi phÇn nµo? 12. T«i cã phung phÝ n¨ng l−îng v« Ých vµ kh«ng tËp trung ®−îc søc lùc vµo ®iÒu quan träng hay kh«ng? 13. T«i cã hoµ hîp víi mäi ng−êi vµ lo¹i bá ®−îc ®Þnh kiÕn vµ thµnh kiÕn trong nhËn thøc cña m×nh kh«ng? 14. B»ng c¸ch nµo t«i cßn cã thÓ t¨ng kh¶ n¨ng phôc vô cña m×nh? 15. T«i cã thiÕu k×m chÕ ®èi víi mét sè ®iÓm yÕu cña m×nh kh«ng? 16. T«i cã qu¸ tù cao vµ tù ¸i, c«ng khai hoÆc Èn h×nh, hay kh«ng?
102
17. Quan hÖ cña t«i víi c¸c b¹n hµng hoÆc ®ång nghiÖp cã ®−îc nh− hä mong muèn kh«ng? 18. QuyÕt ®Þnh cña t«i th−êng dùa vµo ®©u: pháng ®o¸n, −íc ®o¸n hay ph©n tÝch chÝnh x¸c c¸c sù kiÖn cã thËt? 19. T«i cã thãi quen c©n nh¾c thêi gian, thu- chi vµ chi ly ®óng mùc hay kh«ng? 20. T«i ®· tiªu phÝ bao nhiªu thêi gian cho nh÷ng nç lùc kh«ng ®óng h−íng, ®Ó ®¹t nh÷ng môc tiªu thø yÕu thay v× sö dông ®óng môc ®Ých h¬n? 21. T«i ph¶i tÝnh to¸n thêi gian vµ thay ®æi thãi quen nh− thÕ nµo ®Ó ®¹t ®−îc thµnh tÝch lín h¬n trong n¨m tíi? 22. T«i cã lçi g× kh«ng, vµ cã ph¶i tÊt c¶ c¸c sai lÇm t«i ®Òu söa ch÷a do suy nghÜ chÝn ch¾n kh«ng? 23. B»ng c¸ch nµo t«i cã thÓ më réng danh môc dÞch vô vµ c¶i tiÕn chÊt l−îng phôc vô? 24. T«i cã bÊt c«ng víi ai kh«ng, vµ nÕu cã, th× nguyªn nh©n do ®©u? 25. NÕu t«i ph¶i tr¶ tiÒn ®Ó mua dÞch vô cña m×nh th× t«i cã tù hµi lßng kh«ng, hay t«i sÏ sang mua cña ng−êi kh¸c? 26. T«i chän nghÒ nghiÖp cã chÝnh x¸c kh«ng, vµ nÕu kh«ng, th× t¹i sao? 27. Nh÷ng ng−êi sö dông dÞch vô cña t«i cã hµi lßng kh«ng, vµ nÕu kh«ng, th× t¹i sao? 28. NÕu xuÊt ph¸t tõ nh÷ng nguyªn t¾c dÉn ®Õn thµnh c«ng th× thµnh tÝch h«m nay cña t«i ®−îc xÕp h¹ng nh− thÕ nµo? H·y tr¶ lêi trung thùc vµ kh¸ch quan, nÕu cÇn h·y nhê ng−êi kh¸c gióp ®ì. Muèn kiÓm tra kÕt qu¶ cña b¹n, h·y nhê nh÷ng ng−êi kh«ng sî nãi th¼ng sù thËt víi b¹n. Khi ®äc hÕt ch−¬ng nµy, nÕu b¹n thÊm nhuÇn ®−îc toµn bé th«ng tin cÇn thiÕt, th× b¹n ®· s½n sµng lËp kÕ ho¹ch b¸n dÞch vô cña m×nh. Tõ ch−¬ng nµy chóng ta ®· biÕt cô thÓ tÊt c¶ c¸c nguyªn t¾c quan träng nhÊt trong viÖc lËp kÕ ho¹ch b¸n dÞch vô c¸ nh©n, bao gåm tÊt c¶ c¸c thuéc tÝnh ®Æc tr−ng cña c«ng t¸c l·nh ®¹o, nh÷ng dÊu hiÖu thÊt b¹i chñ yÕu, nh÷ng lÜnh vùc ho¹t ®éng cÇn cung c¸ch l·nh ®¹o míi, nh÷ng nguyªn nh©n chñ yÕu cña viÖc xÝch mÝch hµng ngµy, vµ nh÷ng c©u hái quan träng nhÊt cÇn ®Æt ra cho m×nh khi tù kiÓm ®iÓm. 103
Chóng t«i ®−a ra nh÷ng ®iÒu rÊt chi tiÕt chØ v× mét nguyªn nh©n duy nhÊt: nÕu con ng−êi b¾t ®Çu danh nghiÖp b»ng con ®−êng phôc vô, th× trong ho¹t ®éng cña m×nh, anh ta kh«ng thÓ tr¸nh khái mét vÊn ®Ò nµo trong sè nh÷ng vÊn ®Ò ®· nªu. C¶ nh÷ng ng−êi ®· ®¸nh mÊt hÕt cña c¶i, c¶ nh÷ng ng−êi míi chØ b¾t ®Çu kiÕm tiÒn ®Òu kh«ng cã c¸ch nµo ngoµi con ®−êng b¸n dÞch vô. V× thÕ rÊt cÇn ph¶i biÕt c¸ch c− xö trong tr−êng hîp nµy hay tr−êng hîp kh¸c, biÕt c¸ch ®¹t hiÖu qu¶ cao nhÊt. QuyÓn s¸ch nµy kh«ng chØ gióp b¹n trªn thÞ tr−êng dÞch vô, nã cßn gióp b¹n cã ®−îc lêi khuyªn cña nh÷ng ng−êi th«ng minh vµ giái giang. QuyÓn s¸ch nµy v« gi¸ ®èi víi c¸c gi¸m ®èc vµ ng−êi ®iÒu hµnh, c¸n bé qu¶n lý vµ «ng chñ t¹o c«ng ¨n viÖc lµm, còng nh− nh÷ng ng−êi cÇn lùa chän c¸n bé vµ l·nh ®¹o cã hiÖu qu¶. C¸c b¹n kh«ng tin µ? H·y tr¶ lêi hai m−¬i t¸m c©u hái vµ tù m×nh hiÓu ra ®iÒu ®ã.
TIÒN µ? §õng NG¹I NHÆT Giê ®©y, khi chóng ta ®· ph©n tÝch nh÷ng nguyªn t¾c lµm cho tiÒn tù ch¶y vµo tay ta, chóng ta ®−¬ng nhiªn ph¶i ®Æt cho m×nh c©u hái sau: T×m ®©u ra kh¶ n¨ng phï hîp ®Ó ¸p dông nh÷ng nguyªn t¾c nµy? TuyÖt! Ta h·y xem n−íc Mü ®· cho nh÷ng ng−êi cã nguyÖn väng lµm giµu - giµu to hay giµu t−¬ng ®èi - ®−îc nh÷ng g×. Mçi ng−êi trong sè chóng ta ph¶i nhí r»ng ta ®ang sèng ë mét ®Êt n−íc mµ bÊt cø mét ng−êi c«ng d©n t«n träng luËt ph¸p nµo còng ®−îc tù do suy nghÜ vµ tù do hµnh ®éng, vµ ë nh÷ng n¬i kh¸c trªn thÕ giíi cã n»m m¬ còng kh«ng thÊy. PhÇn lín chóng ta ch−a bao giê sö dông hÕt nh÷ng −u thÕ cña sù tù do nµy. §¬n gi¶n lµ ch−a bao giê chóng ta so s¸nh tù do cña m×nh víi nh÷ng quyÒn h¹n nghÌo nµn mµ ng−êi n−íc kh¸c ®−îc h−ëng. Chóng ta ®−îc tù do t− t−ëng, tù do lùa chän vµ thu nhËn häc vÊn, tù do tÝn ng−ìng, tù do ho¹t ®éng chÝnh trÞ, tù do lùa chän doanh nghiÖp, nghÒ nghiÖp vµ chøc vô, tù do t− h÷u v« h¹n, tù do tÝch lòy cña c¶i tµi s¶n mµ kh«ng sî c¸c lo¹i t− t−ëng hÖ kh¸c nhau, tù do tËp trung vµo tay mét ng−êi tÊt c¶ sè cña c¶i kiÕm ®−îc, tù do thay ®æi chç ë, tù do h«n nh©n, tù do cña nh÷ng tµi n¨ng ngang nhau bÊt chÊp sù kh¸c biÖt vÒ chñng téc, tù do ®i l¹i, tù do ¨n uèng vµ tiªu dïng, tù do v−¬n tíi bÊt kú mét ®Þa vÞ x· héi nµo mµ chóng ta mong muèn, kh«ng lo¹i trõ c−¬ng vÞ Tæng thèng Hîp chñng quèc Hoa kú. 104
Chóng ta cßn cã nh÷ng tù do kh¸c n÷a, nh−ng chØ riªng nh÷ng tù do kÓ trªn còng ®ñ cho thÊy ®iÒu chñ yÕu nhÊt t¹o nªn c¬ së lùa chän kh¶ n¨ng phong phó. Cã thÓ ng−êi ta kh«ng thÊy râ l¾m nh÷ng tù do nµy bëi v× n−íc Mü lµ n−íc duy nhÊt ®¶m b¶o cho c«ng d©n cña m×nh, tõ ng−êi sinh ra t¹i n−íc Mü hay ng−êi ®−îc nhËn quèc tÞch, nh÷ng tù do mµ thÕ giíi cã thÓ nghÜ ra. TiÕp theo, ta h·y liÖt kª nh÷ng thµnh qu¶ tèt lµnh mµ tù do ®−a l¹i. LÊy vÝ dô mét gia ®×nh Mü trung b×nh ( tøc lµ gia ®×nh cã thu nhËp n¨m trung b×nh), ta h·y tÝnh phÇn thu nhËp tõ tæng s¶n phÈm quèc d©n ®Õn víi tõng thµnh viªn gia ®×nh. Sau tù do suy nghÜ vµ tù do hµnh ®éng lµ ba nh©n tè quan träng sèng cßn: ¨n, mÆc vµ ë. ¡n: tù do toµn diÖn cña chóng ta cho phÐp mçi gia ®×nh trung b×nh lùa chän ®å ¨n thøc uèng ®ñ sè l−îng cÇn thiÕt vµ víi gi¸ c¶ hîp lý. MÆc: trªn l·nh thæ n−íc Mü ng−êi phô n÷ nµo còng cã thÓ chän quÇn ¸o hîp thÞ hiÕu vµ hîp tÊt c¶ c¸c th«ng sè kh¸c, cã thÓ chi tiªu cho m×nh kh«ng d−íi n¨m tr¨m ®«la mçi n¨m. Cßn nam giíi th× khái ph¶i nãi! ë: mét gia ®×nh Mü trung b×nh døt kho¸t cã c¨n hé ®Çy ®ñ mäi tiÖn nghi, cã hÖ thèng s−ëi, ®iÖn, gaz. B¸nh ¨n s¸ng cña c¸c gia ®×nh ®−îc chuÈn bÞ trong lß n−íng ®iÖn gi¸ vµi ®«la. C¨n hé ®−îc tæng vÖ sinh lµ nhê m¸y hót bôi ch¹y ®iÖn. Trong bÕp vµ nhµ t¾m lóc nµo còng cã n−íc nãng. Tñ l¹nh s½n sµng. §iÖn gióp phô n÷ quÊn tãc, giÆt vµ lµ quÇn ¸o. ChØ cÇn c¾m phÝch - vµ ®iÖn s½n sµng phôc vô b¹n. Nam giíi th× cã m¸y c¹o r©u ®iÖn. Cã thÓ ®ãn tiÕp kh¸ch tõ kh¾p thÕ giíi, nÕu muèn th× 24 trªn 24. Trong nhµ cßn nh÷ng tiÖn nghi kh¸c n÷a, nh−ng chØ nh÷ng c¸i ®· kÓ còng ®ñ cho phÐp h×nh dung xem nÒn tù do n−íc Mü ®em l¹i cho ta nh÷ng g×. Chóng t«i chØ nh¾c tíi ba ®iÓm thiÕt yÕu nhÊt: ¨n, mÆc, ë. Mét gia ®×nh Mü trung b×nh cßn ®−îc h−ëng nhiÒu −u ®·i vµ lîi thÕ kh¸c mµ kh«ng ®ßi hái ph¶i nç lùc bÊt th−êng g× ngoµi ngµy c«ng lao ®éng t¸m tiÕng. Mét ng−êi Mü trung b×nh ®· ®−îc ®¶m b¶o quyÒn lîi vÒ nhµ ë mµ trªn thÕ giíi kh«ng ®©u cã. Anh ta cã thÓ göi tiÒn vµo nhµ b¨ng vµ tin t−ëng ch¾c ch¾n r»ng ban qu¶n trÞ sÏ gi÷ g×n ®−îc nã, thËm chÝ trong tr−êng hîp khñng ho¶ng tµi chÝnh còng sÏ ®Òn bï ®Çy ®ñ cho anh ta. NÕu mét ng−êi Mü muèn ®i ®Õn mét n¬i nµo ®ã, anh ta ch¼ng cÇn hé 105
chiÕu, ch¼ng cÇn xin phÐp. Anh ta muèn ®i ®©u th× ®i vµ quay vÒ khi nµo thÝch. H¬n n÷a, anh ta cã thÓ ®i b»ng tµu háa, xe h¬i riªng, «t« buýt, m¸y bay, tµu thuû - miÔn sao vÝ tiÒn cña anh ta cho phÐp.
H·Y TIN VµO T¦ B¶N Chóng ta th−êng nghe c¸c chÝnh kh¸ch nãi vÒ tù do ë n−íc Mü. §Æc biÖt lµ khi hä cÇn l¸ phiÕu cña cö tri. Nh−ng rÊt hiÕm ng−êi dµnh thêi gian ®Ó ph©n tÝch céi nguån cña «tù do» nµy. Kh«ng cã mét môc ®Ých riªng nµo, kh«ng cã ®iÒu g× bÊt b×nh, kh«ng cã mét ®éng c¬ dÊu giÕm nµo, t«i cã vinh dù ®−îc ph©n tÝch ®iÒu bÝ mËt nµy, c¸i ®iÒu trõu t−îng kh«ng n¾m b¾t ®−îc ®· cho c«ng d©n n−íc Mü nhiÒu quyÒn lîi, nhiÒu kh¶ n¨ng tÝch luü tiÒn, nhiÒu tù do h¬n bÊt kú n−íc nµo trªn thÕ giíi. T«i cã quyÒn ®−îc nghiªn cøu b¶n chÊt vµ nguån gèc nh÷ng søc m¹nh tiÒm Èn ®ã, bëi v× t«i biÕt (vµ tr−íc ®©y còng ®· biÕt) hµng tr¨m ng−êi ®ang tæ chøc søc m¹nh nµy, vµ nh÷ng ng−êi ®ang chÞu tr¸ch nhiÖm khai th¸c søc m¹nh ®ã. Tªn cña ©n nh©n ®ã cña loµi ng−êi lµ T¦ B¶N! T− b¶n kh«ng chØ lµ tiÒn b¹c, mµ cßn bao gåm nh÷ng nhãm ng−êi ®−îc tæ chøc tèt, cã kÕ ho¹ch sö dông ®ång tiÒn hiÖu qña nhÊt ®Ó s¶n xuÊt hµng hãa cho ng−êi kh¸c vµ ®¶m b¶o thu nhËp cho m×nh. Nh÷ng nhãm nµy th−êng bao gåm c¸c nhµ b¸c häc, gi¸o viªn, c¸c nhµ hãa häc, c¸c nhµ ph¸t minh, c¸c nhµ kinh tÕ, c¸c nhµ ho¹t ®éng x· héi, chuyªn gia vÒ giao th«ng vËn t¶i, kÕ to¸n viªn, luËt s−, b¸c sü vµ nhiÒu chuyªn gia kh¸c n÷a. Hä lµ nh÷ng ng−êi khai ph¸, nh÷ng ng−êi thö nghiÖm - hä ®Ó l¹i dÊu Ên vµ më ®−êng trong doanh nghiÖp. Hä b¶o hé c¸c tr−êng häc, bÖnh viÖn, x©y dùng cÇu ®−êng, ra b¸o, chÞu phÇn chi phÝ lín ®Ó duy tr× chÝnh phñ, kh«ng bá qua bÊt kú mét chi tiÕt nhá nµo cÇn cho tiÕn bé cña nh©n lo¹i. NÕu nãi thËt ng¾n gän th× c¸c nhµ t− b¶n lµ bé ãc cña nh©n lo¹i, bëi v× hä vËn hµnh «c«ng x−ëng» cho phÐp duy tr× nÒn gi¸o dôc, khai s¸ng vµ tiÕn bé cña v¨n minh nh©n lo¹i. TiÒn b¹c kh«ng trÝ tuÖ tiÒm Èn mét nguy c¬ lín. Nh−ng nÕu sö dông ®óng, nã sÏ lµ thµnh phÇn hÕt søc quan träng cña nÒn v¨n minh.
106
ý nghÜa quan träng cña viÖc tæ chøc t− b¶n ng−êi nµo còng thÊy râ: h·y h×nh dung r»ng m×nh cã tr¸ch nhiÖm nu«i sèng gia ®×nh mµ trong tói kh«ng cã mét xu. §Ó cã chÌ, b¹n ph¶i sang Trung quèc hoÆc Ên ®é; tõ Mü sang hai n−íc ®ã - ®−êng ®i ch¼ng gÇn chót nµo. ThËm chÝ nÕu b¹n b¬i rÊt giái, b¹n còng sÏ hÕt h¬i tr−íc khi b¬i ®Õn ®Ých. Nh−ng gi¶ sö b¹n ®Õn ®−îc tËn n¬i. Mét vÊn ®Ò míi trçi dËy: lÊy ®©u ra tiÒn? §Ó cã ®−îc ®−êng, l¹i ph¶i b¬i ®Õn bÕn bê T©y Ên hoÆc lÆn léi trong ®ån ®iÒn cñ c¶i ®−êng bang Iuta. Mµ c¸i chÝnh lµ ®»ng nµo b¹n còng sÏ tay kh«ng trë vÒ, bëi v× muèn s¶n xuÊt ph¶i cã c¶ nç lùc lÉn tiÒn b¹c. Ch−a nãi g× ®Õn vÊn ®Ò tinh läc, vËn chuyÓn, ®ãng gãi. . . Gi¶ sö kiÕm trøng th× kh¸ ®¬n gi¶n - v× tr¹i gµ ë ®©u ®ã kh«ng xa; nh−ng b¹n sÏ lµm g× nÕu b¹n muèn uèng n−íc b−ëi? §i Florida ch¨ng? NÕu b¹n thÝch b¸nh mú, Ýt nhÊt ph¶i ®Õn Canzas. NÕu kh«ng ph¶i lµ xa h¬n. Báng ng«, nÕu b¹n kh«ng muèn, th× cã thÓ g¹t ra khái thùc ®¬n; ®Ó s¶n xuÊt ®−îc nã ®ßi hái qu¸ nhiÒu ®iÒu phiÒn phøc, kÓ c¶ m¸y chuyªn dông, mµ tÊt c¶ nh÷ng c¸i nµy ®Òu ®ßi hái cã tiÒn, tiÒn vµ tiÒn. NghØ mét chót, h·y b¾t ®Çu mét chuyÕn ®i míi - lÇn nµy sang Nam Mü, ë ®ã b¹n cã thÓ h¸i mét Ýt chuèi. Trªn ®−êng vÒ h·y rÏ vµo tr¹i s÷a gÇn nhÊt ®Ó lÊy mét Ýt s÷a vµ b¬. MÖt ch−a? §ã, nÕu b¹n chèng chñ nghÜa t− b¶n, tÊt c¶ nh÷ng ®iÒu m« t¶ ë trªn sÏ lµ c¸ch thøc duy nhÊt ®Ó cã thÓ chuÈn bÞ cho m×nh mét b÷a ¨n s¸ng. H·y ngÉm nghÜ vÒ ®iÒu ®ã! NÒN V¡N MINH NH¢N LO¹I ®¦îC X©Y DùNG b»ng T¦ B¶N Tæng sè tiÒn cÇn ®Ó x©y dùng ®−êng s¾t vµ ®ãng tµu, tøc lµ míi chØ ®Ó vËn chuyÓn thùc phÈm cho b÷a ¨n s¸ng, cã thÓ lµm lo¹n bÊt cø ãc t−ëng t−îng nµo. Kho¶ng vµi tr¨m tû ®«la. Ch−a nãi ®Õn viÖc thuª c«ng nh©n cho nh÷ng con tµu Êy. Nh−ng giao th«ng vËn t¶i míi chØ lµ phÇn nhá cña nÒn v¨n minh hiÖn nay. Muèn vËn t¶i g× th× còng ph¶i s¶n xuÊt ra nã c¸i ®·. Cßn viÖc chuÈn bÞ ®Ó s¶n phÈm cã thÓ ®−a ra b¸n ®−îc, b¹n quªn råi sao? §ã lµ hµng triÖu, hµng triÖu ®«la: m¸y mãc, thiÕt bÞ, bao b×, vËn chuyÓn, b¶o
107
qu¶n, b¸n, cuèi cïng lµ qu¶ng c¸o vµ céng thªm vµo ®ã lµ tiÒn l−¬ng cho hµng v¹n ng−êi. Mµ v¹n lµ thÕ nµo - ph¶i hµng triÖu ng−êi! Kh«ng tµu thñy, kh«ng ®−êng s¾t nµo ho¹t ®éng ®−îc nÕu thiÕu con ng−êi. Nh÷ng thµnh tùu ®ã t−îng tr−ng cho nÒn v¨n minh vµ ®ßi hái ®−îc vËn hµnh cã tr×nh ®é chuyªn m«n, cã kiÕn thøc ®Æc biÖt vÒ c«ng nghÖ, nãi c¸ch kh¸c, ®ßi hái nh÷ng ng−êi tµi n¨ng: cã trÝ t−ëng t−îng, niÒm tin, h−ng phÊn, d¸m quyÕt ®Þnh vµ ®ñ kiªn quyÕt. Nh÷ng ng−êi ®ã chÝnh lµ c¸c nhµ t− b¶n ®Êy! Hµnh ®éng cña hä ®−îc khÝch kÖ bëi mong muèn x©y dùng, t¹o thµnh, phôc vô, thu lîi nhuËn vµ tÝch luü tµi s¶n. Vµ v× hä cã nh÷ng h×nh thøc phôc vô mµ thiÕu chóng th× còng sÏ kh«ng cã c¶ nÒn v¨n minh, cho nªn hä ®øng trªn con ®−êng ®i tíi cña c¶i vÜ ®¹i. §Ó dÔ hiÓu h¬n, t«i muèn thªm r»ng nh÷ng nhµ t− b¶n Êy chÝnh lµ nh÷ng ng−êi bÞ bän phª b×nh ®−êng phè lªn ¸n vµ kÓ xÊu. Hä lµ nh÷ng ng−êi mµ c¸c lo¹i cùc ®oan, céng s¶n, kÎ c−íp, c¸c nhµ chÝnh trÞ bÈn thØu vµ bän t¸ng tËn l−¬ng t©m vÉn gµo lªn kh¾p n¬i: nh×n k×a, bän thó d÷, bän c¸ mËp Wall-street! C¸c b¹n h·y chó ý lµ t«i kh«ng ph¶n ®èi vµ còng kh«ng bªnh vùc mét hÖ thèng kinh tÕ nµo. Môc ®Ých cña quyÓn s¸ch nµy - môc ®Ých mµ t«i ®· dµnh h¬n nöa thÕ kû cho nã, lµ cÊp cho nh÷ng ai mong muèn mét triÕt lý tèi −u, nh÷ng kiÕn thøc tèt nhÊt gióp cho con ng−êi ®¹t ®−îc cña c¶i mµ anh ta mong mái. ë ®©y t«i h¬i ®i s©u vµo tÝnh −u viÖt cña hÖ thèng t− b¶n chñ nghÜa do hai nguyªn nh©n. 1. T«i cè chØ ra r»ng tÊt c¶ nh÷ng ai muèn thµnh ®¹t ®Òu ph¶i thÝch nghi víi ®iÒu kiÖn cña hÖ thèng kiÓm so¸t nh÷ng con ®−êng tiÕn ®Õn tµi s¶n c¸c cì. 2. T«i ph¶i dïng mµu s¾c sÆc sì ®Ó thÓ hiÖn c¸c nhµ chÝnh trÞ, c¸c nhµ mÞ d©n ®ang cè t×nh b«i ®en chñ ®Ò tranh luËn trong c¸c bµi b¸o vµ ph¸t biÓu cña m×nh vÒ vÊn ®Ò t− b¶n cã tæ chøc, d−êng nh− ®©y lµ mét lo¹i chÊt ®éc nµo ®ã. Chóng ta ®ang sèng ë mét n−íc t− b¶n. §Êt n−íc chóng ta ph¸t triÓn nhê cã t− b¶n. Vµ chóng ta, nh÷ng ng−êi muèn ®−îc tÊt c¶ c¸c quyÒn lîi, ®ßi hái tù do vµ kh¶ n¨ng, chóng ta, nh÷ng ng−êi t×m kiÕm cña c¶i giµu sang cho tÊt c¶ mäi ng−êi, cÇn ph¶i hiÓu
108
mét ®iÒu - r»ng sÏ kh«ng ai cã ®−îc sang giµu vµ mäi kh¶ n¨ng nÕu t− b¶n cã tæ chøc kh«ng ®em l¹i lîi nhuËn. ChØ cã mét ph−¬ng ph¸p kiÕm vµ g×n gi÷ cña c¶i hîp ph¸p vµ ®¸ng tin cËy - lµ cung cÊp dÞch vô cÇn thiÕt cho mäi ng−êi. Kh«ng cã hÖ thèng nµo cho phÐp con ng−êi cã ®−îc cña c¶i hîp ph¸p b»ng m¸nh khoÐ gian lËn vµ kh«ng ®−a l¹i c¸i g× ®¸ng gi¸, d−íi bÊt kú h×nh thøc nµo.
ë §¢U Cã Sù SUNG TóC - ë §ã Cã NHIÒU KH¶ N¨NG N−íc Mü t¹o mäi kh¶ n¨ng cho nh÷ng ng−êi trung thùc lµm giµu. Khi mét ng−êi t¹o ra cuéc ch¬i, ng−êi kh¸c chän ®Þa ®iÓm hµnh ®éng. Ng−êi nµo muèn trë thµnh giµu cã cÇn ph¶i tu©n theo luËt ch¬i. §õng bá lì kh¶ n¨ng ë mét n−íc cã nh÷ng c«ng d©n giµu cã, n¬i hµng n¨m phô n÷ bá ra hµng triÖu ®«la ®Ó mua s¾m son phÊn vµ c¸c lo¹i mü phÈm kh¸c. NÕu b¹n muèn kiÕm tiÒn, h·y quan s¸t thËt kü ®Êt n−íc ®ang hµng n¨m vøt hµng tr¨m triÖu ®«la vµo thuèc l¸. §õng véi rêi bá mét ®Êt n−íc, n¬i mäi ng−êi t×nh nguyÖn, thËm chÝ ®am mª, chi nhiÒu triÖu ®«la mçi n¨m vµo bãng ®¸, bãng chµy vµ c¸c d¹ng thÓ thao gi¶i trÝ kh¸c. H·y nhí r»ng ®ã míi chØ lµ mét sè Ýt nh÷ng nguån cña c¶i to lín. ThÕ mµ viÖc s¶n xuÊt, vËn chuyÓn vµ b¸n ra - ®· t¹o c«ng ¨n viÖc lµm cho hµng triÖu con ng−êi ®ang hµng th¸ng lÜnh l−¬ng vµ còng l¹i chi tiªu vµo nh÷ng nhu cÇu thiÕt yÕu hoÆc xa xØ. §õng quªn r»ng mÆt sau cña viÖc b¸n dÞch vô c¸ nh©n trªn thÞ tr−êng lµ kh¶ n¨ng lµm giµu nhanh kh«ng h¹n chÕ. ë ®©y, t¹i n−íc Mü, tù do sÏ gióp thªm cho b¹n. Kh«ng ai vµ kh«ng g× cã thÓ ng¨n c¶n b¹n trong viÖc ph¸t triÓn doanh nghiÖp hoÆc tæ chøc c«ng viÖc. Nh÷ng ng−êi cã tµi vµ cã kinh nghiÖm lµm giµu nhanh kh«ng thÓ t−ëng t−îng næi. Nh÷ng ng−êi Ýt gÆp may h¬n còng giµu lªn, nh−ng kh«ng qu¸ nhanh. Ai còng cã thÓ kiÕm ®−îc ph−¬ng tiÖn tån t¹i b»ng mét c«ng viÖc kh«ng khã nhäc l¾m.
TãM L¹I, B¹N §· HIÓU TÊT C¶ CH¦A? C¬ héi bao giê còng ®i tr−íc b¹n. H·y quay mÆt l¹i ®ãn nhËn c¬ héi. H·y lùa chän nh÷ng g× c¬ héi trao cho, lËp kÕ ho¹ch, thùc hiÖn vµ tu©n theo kÕ ho¹ch ®ã víi mét sù 109
kiªn tr× cÇn thiÕt. N−íc Mü t− b¶n sÏ lo phÇn cßn l¹i. B¹n cã thÓ hoµn toµn yªn t©m: n−íc Mü t− b¶n sÏ cho mçi ng−êi mét dÞp may ®Ó phôc vô vµ gióp tÝch luü sè tiÒn xøng ®¸ng víi sù phôc vô cña anh ta. HÖ thèng cña chóng ta ch−a tõ chèi ai vÒ quyÒn nµy, nh−ng nã kh«ng høa hÑn vµ kh«ng thùc hiÖn kh«ng ®iÒu g×, bëi v× b¶n th©n hÖ thèng còng ph¶i chÞu sù kiÓm so¸t ngÆt nghÌo cña c¸c quy luËt kinh tÕ, vµ nh÷ng quy luËt nµy kh«ng bao giê chÊp nhËn cã thÓ nhËn ®−îc c¸i g× ®ã mµ kh«ng ph¶i cèng hiÕn.
U
Suy nghÜ cÇn ghi chÐp Bèn nguyªn t¾c sÏ gióp b¹n h×nh thµnh ®éi ngò nh÷ng ng−êi cã ®Çu ãc, nhãm
ng−êi mµ ta gäi lµ Ngµi TrÝ tôª hay cßn gäi lµ Trung t©m n·o bé. Trung t©m nµy sÏ lµm cho kh¶ n¨ng vÒ tµi chÝnh cña b¹n t¨ng lªn kh«ng ngê. H·y lùa chän nh÷ng ng−êi cã thÓ tiÕp thªm cho b¹n sù hµo høng ®Ó lµm viÖc, chia sÎ víi b¹n c«ng viÖc cÇn cã ®Çu ãc, cïng thÓ hiÖn vµ n©ng niÒm tin cña chÝnh b¹n. H·y ¸p dông vµo thùc tÕ m−êi mét nguyªn t¾c l·nh ®¹o cã uy tÝn; h·y nhí vÒ m−êi nguyªn nh©n dÉn ®Õn thÊt b¹i cña c¸c thñ lÜnh vµ s¸u lÜnh vùc ho¹t ®éng cÇn cã nh÷ng ng−êi l·nh ®¹o kiÓu míi, vÒ n¨m biÖn ph¸p ®Ó cã ®−îc c«ng viÖc m×nh mong muèn trong mäi lÜnh vùc ho¹t ®éng. Khi viÕt ®¬n ®Ò nghÞ h·y kÌm theo kÕ ho¹ch hµnh ®éng - vµ mäi c¸nh cöa sÏ më ra tr−íc m¾t b¹n! C¸c «ng chñ sÏ tù mêi b¹n lµm nh÷ng c«ng viÖc l−¬ng cao! Sù phån vinh thÞnh v−îng cña n−íc Mü dùa trªn c¬ së t− b¶n, vµ vÒ nguyªn t¾c, hoµn toµn kh«ng khã dµnh cho m×nh mét phÇn ®¸ng kÓ tõ chiÕc b¸nh v« tËn nµy. THµNH C«NG KH«NG CÇN BIÖN B¹CH. THÊT B¹I TH× CH¼NG CßN G× §Ó BIÖN B¹CH.
110
Ch−¬ng VIII U
B¹n sÏ thÊy quyÕt ®Þnh hiÖn ra qua ý kiÕn nh− thÕ nµo vµ ph¶i thi hµnh quyÕt ®Þnh ®ã nh− thÕ nµo. B¹n sÏ hiÓu cÇn ph¶i thu lîi Ých, lîi nhuËn nh− thÕ nµo vµ vµo lóc nµo. B¦íÍc THø B¶Y V¦¥N TíI CñA C¶I: QUYÕT ®ÞNH T«i ®· ph©n tÝch 25.000 tr−êng hîp thÊt b¹i. Vµ ®· ph¸t hiÖn ra mét ®iÒu r»ng viÖc cµng lín th× sù thiÕu kiªn quyÕt cµng trë nªn nguy hiÓm. Mçi mét ng−êi trong sè chóng ta ®Òu ph¶i ®Êu tranh víi thãi quen g¸c l¹i. Khi ®äc hÕt quyÓn s¸ch nµy b¹n sÏ cã dÞp kiÓm tra xem m×nh cã kh¶ n¨ng quyÕt ®Þnh nhanh vµ cô thÓ kh«ng, - bëi v× ph¶i vËn dông nh÷ng nguyªn t¾c tr×nh bµy ë ®©y vµo thùc tÕ! TiÓu sö vÒ nh÷ng gia tµi lín cã rÊt nhiÒu ®iÓm gièng nhau: c¸c chñ nh©n ®Òu ra quyÕt ®Þnh rÊt nhanh, nh−ng thay ®æi quyÕt ®Þnh th× rÊt chËm vµ thËn träng. Cßn tÊt c¶ nh÷ng ng−êi thÊt b¹i th× rÊt gièng nhau ë ®iÓm ng−îc l¹i: hä quyÕt ®Þnh rÊt chËm, nh−ng thay ®æi quyÕt ®Þnh th× rÊt nhanh vµ th−êng xuyªn. Ngµi Ford cã thãi quen quyÕt ®Þnh rÊt nhanh vµ rÊt ghÐt thay ®æi, ®Õn nçi ®· h×nh thµnh huyÒn tho¹i vÒ sù −¬ng b−íng vµ cøng ®Çu cña «ng ta. Ng−êi ta cho r»ng chÝnh tÝnh c¸ch nµy ®· thóc ®Èy «ng tiÕp tôc s¶n xuÊt xe h¬i model «T» (lo¹i xe h¬i xÊu xÝ dÞ d¹ng nhÊt trªn thÕ giíi), trong khi tÊt c¶ c¸c cè vÊn vµ nhiÒu kh¸ch hµng ®Òu ®ßi ph¶i thay. Còng cã thÓ trong tr−êng hîp nµy ngµi Ford chËm c¶i tiÕn, nh−ng mÆt kh¸c, cã ph¶i ch¨ng chÝnh sù cøng r¾n nµy ®· ®em l¹i cho ngµi nhiÒu triÖu ®«la? Vµ sù b−íng bØnh ngoan c−êng b¶o vÖ quyÕt ®Þnh cã h¬n h¼n sù lÇn l÷a vµ giao ®éng tõ th¸i cùc nµy sang th¸i cùc kh¸c kh«ng?
Hä Cø KHUY£N, NH−NG NG¦¥I PH¶I SèNG CHÝNH Lµ B¹N! Nh÷ng ng−êi Ýt tiÒn th−êng hay bÊu vÝu vµo lêi khuyªn cña ng−êi kh¸c. Hä cho phÐp b¸o chÝ vµ nh÷ng ng−êi hµng xãm l¾m ®iÒu suy nghÜ thay cho m×nh. Lêi khuyªn 111
chÝnh lµ lo¹i hµng hãa rÎ tiÒn nhÊt trªn thÕ giíi. Cø hái mét ng−êi bÊt kú - anh ta sÏ tÆng b¹n c¶ ®èng lêi khuyªn. Nh−ng nÕu b¹n quyÕt ®Þnh dùa trªn c¬ së ý kiÕn cña ng−êi kh¸c, th× b¹n sÏ ch¼ng thµnh c«ng trong bÊt cø viÖc g×, ®Æc biÖt nÕu b¹n muèn biÕn −íc m¬ thµnh tiÒn b¹c. Cßn nÕu nh− b¹n kh«ng thÓ thiÕu ®−îc sù khuyªn b¶o cña ng−êi kh¸c, th× còng cã thÓ v× chÝnh b¹n ch¼ng cã −íc m¬ g×? §õng th«ng b¸o cho ai c«ng viÖc cña m×nh trõ c¸c thµnh viªn «Trung t©m n·o bé» cña b¹n. §−¬ng nhiªn, khi lùa chän c¸c thµnh viªn nµy, cÇn ch¾c ch¾n r»ng hä hiÓu vµ nhÊt trÝ víi môc tiªu cña b¹n. B¹n bÌ vµ hä hµng gÇn gòi nhiÒu khi do v« t×nh mµ «ng¸ng ch©n» b¹n b»ng ý kiÕn hoÆc sù giìn cît cña m×nh. Hµng v¹n ng−êi ®au khæ thiÕu tù tin chØ v× nh÷ng lêi ®ïa vµ xÐt ®o¸n ®«i khi kh«ng ¸c ý nh−ng kh«ng kÐm phÇn ngu xuÈn cña ng−êi kh¸c. Nãi cho cïng th× b¹n cã c¸i ®Çu riªng cña m×nh - h·y ®Ó cho bé ãc cña m×nh tù quyÕt ®Þnh. Cßn nÕu ®Ó lµm ®−îc viÖc ®ã b¹n cÇn cã c¸c d÷ kiÖn hoÆc th«ng tin tõ ng−êi kh¸c, th× h·y t×m hiÓu tÊt c¶ nh÷ng g× b¹n cÇn nh−ng ®õng hÐ më môc tiªu cña m×nh. Cã mét ®iÓm rÊt ®Æc tr−ng cho mäi ng−êi lµ khi biÕt mét ®iÒu g× ®ã, ng−êi ta hay tá ra r»ng m×nh biÕt tÊt c¶ mäi ®iÒu vµ cßn biÕt h¬n thÕ n÷a. Nh÷ng ng−êi nh− vËy rÊt thÝch nãi chuyÖn. Cßn b¹n, nÕu b¹n muèn häc c¸ch quyÕt ®Þnh nhanh, tèt h¬n hÕt lµ h·y tËp trung vµ im lÆng. Ng−êi nãi nhiÒu lµ ng−êi lµm Ýt. NÕu b¹n nãi nhiÒu h¬n nghe, th× tr−íc hÕt, b¹n sÏ Ýt tiÕp nhËn ®−îc ®iÒu bæ Ých, hai n÷a, thÓ nµo b¹n còng ®Ó hë kÕ ho¹ch cña m×nh víi nh÷ng ng−êi ®ang mong muèn lîi dông ®iÒu nµy ®Ó cho b¹n vµo bÉy. Bëi v× ng−êi ta rÊt hay ghen tÞ. Vµ b¹n h·y h×nh dung r»ng b¹n nãi rÊt nhiÒu khi cã mÆt mét ng−êi thËt sù th«ng minh mµ b¹n ®ang muèn hîp t¸c. Anh ta sÏ nhanh chãng x¸c ®Þnh tr×nh ®é kiÕn thøc thùc chÊt cña b¹n hoÆc thÊy b¹n trèng rçng. V× thÕ, h·y lµm theo quy t¾c: im lÆng vµ kiÒm chÕ. §õng quªn mét ®iÒu r»ng kh«ng ai tõ chèi triÓn väng trë thµnh ng−êi giµu cã. V× vËy, nÕu b¹n hµo phãng chia sÎ nh÷ng dù ®Þnh cña m×nh, ®õng ng¹c nhiªn lµ trong sè nh÷ng ng−êi nghe, cã ai ®ã sÏ thùc hiÖn tr−íc (cùu!) kÕ ho¹ch cña b¹n. Cho nªn, quyÕt ®Þnh ®Çu tiªn cña b¹n ph¶i lµ: tai - dáng lªn, miÖng - khãa chÆt. §Ó nh¾c nhë m×nh, h·y 112
viÕt b»ng ch÷ to vµ treo lªn chç dÔ nh×n thÊy nh÷ng lêi nh− sau: c¸ig× biÕt - h·y kÓ cho thÕ gian nghe. Nh−ng tr−íc hÕt, h·y hµnh ®éng!» HoÆc nh− sau: «§¸nh gi¸ con ng−êi kh«ng ph¶i b»ng lêi nãi, mµ b»ng viÖc lµm cña hä».
LÞCH Sö ®¦îC VIÕT N£N NH− THÕ NµO? Th«ng th−êng nh÷ng quyÕt ®Þnh lín ®ßi hái kh«ng Ýt sù dòng c¶m vµ ®«i khi m¹o hiÓm ®Õn tÝnh m¹ng. §iÒu nµy g¾n liÒn víi tÊt c¶ nh÷ng quyÕt ®Þnh vÜ ®¹i trong lÞch sö ph¸t triÓn cña nÒn v¨n minh nh©n lo¹i. B¶n Tuyªn ng«n nh©n quyÒn næi tiÕng mang l¹i tù do cho d©n da mµu n−íc Mü ®· ®−îc Tæng thèng Lincoln quyÕt ®Þnh c«ng bè trong khi «ng hiÓu rÊt râ r»ng hµng ngµn b¹n bÌ vµ nh÷ng ng−êi ®ang ñng hé «ng vÒ mÆt chÝnh trÞ sÏ quay l−ng l¹i víi «ng. QuyÕt ®Þnh cña nhµ triÕt häc Socrat uèng c¹n b×nh thuèc ®éc chø kh«ng rêi bá quan ®iÓm cña m×nh lµ mét quyÕt ®Þnh ®Çy dòng c¶m. Bao thÕ kû ®· tr«i qua, nh−ng chÝnh nhê cã «ng mµ h«m nay chóng ta cã ®−îc quyÒn tù do ng«n luËn vµ tù do t− t−ëng. Khi t−íng Robert E.Li ly khai Liªn bang vµ gan d¹ quyÕt ®Þnh ®øng vÒ phÝa miÒn Nam, «ng hiÓu h¬n ai hÕt r»ng ®iÒu nµy cã thÓ ®¸ng gi¸ m¹ng sèng cña «ng vµ Ýt nhÊt còng c−íp ®i kh«ng Ýt sinh m¹ng cña lÝnh t×nh nguyÖn.
TR¦êng HîP X¶Y RA ë BOSTON Nh−ng quyÕt ®Þnh quan träng nhÊt ®èi víi nh©n d©n Mü ®· ®−îc th«ng qua ngµy 4 th¸ng 7 n¨m 1776 t¹i Philadelphia, khi n¨m m−¬i s¸u chÝnh kh¸ch ®Æt bót ký vµo mét v¨n b¶n cã kh¶ n¨ng ®em l¹i tù do cho n−íc Mü hoÆc gi¸ treo cæ cho c¶ n¨m m−¬i s¸u ng−êi! TÊt nhiªn lµ b¹n ®· nghe c©u chuyÖn næi tiÕng nµy, nh−ng ch−a ch¾c rót ra ®−îc bµi häc. LÞch sö . . . chóng ta biÕt lÞch sö nh− ng−êi ta ®· gi¶ng d¹y cho chóng ta. Chóng ta nhí ngµy th¸ng vµ tªn tuæi cña nh÷ng ng−êi chiÕn ®Êu - Welly Forge, Yorktown, George Washington, quËn c«ng Kornuelis. Nh−ng chóng ta cã biÕt g× vÒ nh÷ng søc m¹nh thùc tÕ 113
®øng sau nh÷ng tªn tuæi nµy, vÒ nh÷ng ngµy th¸ng vµ sù kiÖn ®· mang l¹i tù do cho n−íc Mü tõ tr−íc khi qu©n ®éi cña George Washington tiÕn ®Õn Yorktown kh«ng? B¹n kh«ng thÓ t×m thÊy trong bÊt kú tiÓu thuyÕt lÞch sö nµo mét chót nh¾c nhë vÒ søc m¹nh v« ®Þch nµy, søc m¹nh ®· ®Î ra vµ mang l¹i tù do cho mét d©n téc mµ sè phËn ®· ®Þnh ®o¹t sÏ tiÕp tôc con ®−êng vµ ®Þnh ra c¸c chuÈn mùc vÒ sù ®éc lËp cho tÊt c¶ c¸c d©n téc trªn thÕ giíi. Vµ ®ã lµ mét bi kÞch. Bi kÞch lµ v× lÏ ra chÝnh søc m¹nh nµy ph¶i ®−îc mäi ng−êi sö dông ®Ó kh¾c phôc nh÷ng khã kh¨n vµ b¾t cuéc ®êi ph¶i tr¶ cho m×nh nh÷ng g× m×nh ®¸ng ®−îc h−ëng. Ta h·y xem xÐt l¹i mét lÇn n÷a nh÷ng sù kiÖn lµm n¶y sinh søc m¹nh nµy. Thµnh phè Boston, ngµy 5 th¸ng 3 n¨m 1770. LÝnh Anh ®i tuÇn trªn phè, ®e däa d©n thuéc ®Þa b»ng sù cã mÆt cña m×nh. D©n chóng bÊt b×nh - hä nÐm ®¸ vµ nh÷ng lêi mØa mai, cho ®Õn khi viªn sü quan ra lÖnh: «ChuÈn bÞ chiÕn ®Êu!» B¾t ®Çu mét trËn ®¸nh nhau, nhiÒu ng−êi chÕt vµ bÞ th−¬ng. Toµn d©n bÊt b×nh. §Ó th¶o luËn vÒ sù kiÖn nµy, Héi ®ång tØnh gåm nh÷ng ng−êi cã uy tÝn nhÊt ®· nhãm häp. Hai ng−êi trong sè ®ã lµ John Hankok vµ Samuel Adams ®· cã nh÷ng bµi diÔn v¨n rÊt b¹o d¹n. Hä ®ßi ph¶i cã nh÷ng biÖn ph¸p kiªn quyÕt ®Ó ®uæi lÝnh Anh ra khái Boston. Ta cã ®ñ c¨n cø ®Ó cho r»ng quyÕt ®Þnh chÝn trong ®Çu hai ng−êi nµy ®· më ®Çu cho nÒn tù do n−íc Mü. §©y lµ mét quyÕt ®Þnh nguy hiÓm, bëi v× cø thö nghÜ mµ xem, nã ®ßi hái biÕt bao nhiªu lßng gan d¹ vµ niÒm tin. Samuel Adams ®−îc giao nhiÖm vô ®Õn gÆp tØnh tr−ëng Hatchinson ®ßi rót qu©n Anh ra khái thµnh phè. Yªu cÇu ®· ®−îc chÊp nhËn - qu©n ®éi rót ra khái Boston, nh−ng sù cè vÉn ch−a ®−îc gi¶i quyÕt hoµn toµn. Nã khëi ®Çu cho mét qu¸ tr×nh sau nµy dÉn ®Õn sù thay ®æi h−íng ph¸t triÓn cña c¶ nh©n lo¹i.
MéT Bé ãc - TèT, HAI - CßN TèT H¥N Richard Henry Li trë thµnh nh©n vËt ®¸ng chó ý trong c©u chuyÖn cña chóng ta v× «ng th−êng xuyªn trao ®æi th− tõ víi Samuel Adams. Nh÷ng ng−êi tiªn phong nµy chia sÎ víi nhau nh÷ng lo ng¹i vµ hy väng vÒ sù Êm no h¹nh phóc cña nh©n d©n tØnh m×nh. Trong khi trao ®æi th− tõ, ngµi Adams n¶y ra ý nghÜ r»ng chÝnh viÖc trao ®æi th− tõ gi÷a ®¹i diÖn cña tÊt c¶ m−êi ba thuéc ®Þa cã thÓ thóc ®Èy sù kÕt hîp ®iÒu hµnh mäi nç lùc 114
cÇn thiÕt ®Ó thùc hiÖn nhiÖm vô ®Æt ra. Hai n¨m sau vô ®ông ®é víi lÝnh Anh t¹i Boston (th¸ng 3/1772), S. Adams ®Ò nghÞ Héi ®ång thµnh lËp Uû ban th− tÝn gåm nhiÒu phãng viªn tõ tÊt c¶ c¸c thuéc ®Þa, «h÷u nghÞ hîp t¸c v× quyÒn lîi cña c¸c thuéc ®Þa Mü thuéc Anh». Thùc chÊt, ®ã lµ lÇn ®Çu tiªn h×nh thµnh søc m¹nh cã tæ chøc ®em l¹i tù do cho b¹n vµ t«i: «Trung t©m n·o bé» bao gåm S. Adams, R.Li vµ J.Hankok ®−îc h×nh thµnh. Tr−íc ®ã d©n thuéc ®Þa kh¾p n¬i næi lªn chèng l¹i qu©n ®éi Anh mét c¸ch lén xén, gièng nh− trong sù kiÖn Boston nãi trªn, nh−ng nãi chung, Ých lîi ch¼ng cã mÊy. V× thiÕu «Trung t©m n·o bé» h−íng dÉn c¸c lùc l−îng riªng lÎ vµ ®oµn kÕt søc m¹nh cña mäi tr¸i tim, khèi ãc vµ t©m hån ®Ó gi¶i quyÕt vÊn ®Ò duy nhÊt cña mäi thuéc ®Þa - vÊn ®Ò quan hÖ víi n−íc Anh. Trong lóc ®ã, ng−êi Anh còng kh«ng ®Ó phÝ thêi gian v« Ých. KÕ ho¹ch cña hä kh«ng mang tÝnh tù ph¸t mµ xuÊt ph¸t tõ mét trung t©m ®iÒu hµnh chung. KÕ ho¹ch cña hä ®−îc cñng cè b»ng tµi chÝnh vµ qu©n ®éi cã tæ chøc.
QUYÕT ®ÞNH LµM THAY ®æi TIÕN TR×NH LÞCH Sö Thay cho Hatchinson, tØnh tr−ëng Massachusets míi ®−îc bæ nhiÖm lµ ngµi Gage, ng−êi quyÕt ®Þnh dïng trÊn ¸p ®Ó chÊm døt ho¹t ®éng ®èi lËp. Nh»m môc ®Ých nµy, tØnh tr−ëng Gage cö ng−êi ®Õn gÆp Samuel Adams. §Ó hiÓu râ h¬n ®iÒu g× ®· x¶y ra, ta h·y nghe mét phÇn ®èi tho¹i gi÷a S.Adams vµ ®¹i t¸ Fenton. §¹i t¸ Fenton: «Nh©n danh tØnh tr−ëng Gage, th−a «ng Adams, t«i xin th«ng b¸o cho «ng r»ng ngµi tØnh tr−ëng cã toµn quyÒn th−¬ng l−îng vÒ nh÷ng ®iÒu kiÖn ®Ó «ng ®ång ý rêi bá ®èi lËp trë vÒ víi ChÝnh phñ. Ngµi tØnh tr−ëng hÕt lßng khuyªn «ng kh«ng nªn tiÕp tôc lµm cho ngµi kh«ng hµi lßng. Hµnh ®éng cña «ng, theo chøng th− do Vua Henrich VIII ban hµnh, hoµn toµn cã thÓ r¬i vµo ®iÒu kho¶n r»ng nh÷ng ng−êi ph¹m téi ph¶n béi hoÆc kh«ng chÞu b¸o c¸o vÒ sù ph¶n béi cã thÓ bÞ ®−a vÒ Anh ®Ó chê ra toµ trong tr−êng hîp tØnh tr−ëng cña tØnh ®ã ®Ö ®¬n thØnh cÇu. Nh−ng nÕu «ng thay ®æi xu h−íng chÝnh trÞ, th× ch¼ng nh÷ng c¸ nh©n «ng sÏ ®−îc tho¶ m·n, mµ cßn cã thÓ kh«i phôc quan hÖ víi nhµ vua».
115
Samuel Adams ph¶i ®øng tr−íc sù lùa chän: hoÆc nhËn hèi lé vµ rêi bá hµng ngò ®èi lËp, hoÆc tiÕp tôc ®Êu tranh víi nguy c¬ cã thÓ bÞ treo cæ. §· ®Õn lóc, ®óng h¬n lµ ®· ®Õn thêi ®iÓm Adams ph¶i ra mét quyÕt ®Þnh mang tÝnh chÊt sèng cßn. Vµ Adams . . . b¾t ®¹i t¸ Fenton høa danh dù r»ng «ng ta sÏ chuyÓn nguyªn v¨n c©u tr¶ lêi ®Õn ngµi tØnh tr−ëng. ¤ng nãi nh− sau: «§¹i t¸ cã thÓ nãi víi ngµi tØnh tr−ëng r»ng t©m hån t«i tõ l©u ®· sèng trong hoµ b×nh víi vua cña nh÷ng «ng vua, vµ kh«ng mét ý kiÕn riªng cña ai cã thÓ buéc t«i rêi bá sù nghiÖp chÝnh nghÜa cña ®Êt n−íc t«i. Vµ ®¹i t¸ còng h·y chuyÓn ®Õn ngµi tØnh tr−ëng Gage lêi Samuel Adams khuyªn kh«ng nªn tiÕp tôc thãa m¹ t×nh c¶m cña mét d©n téc ®· bÞ dån ®Õn ch©n t−êng». NhËn ®−îc c©u tr¶ lêi cay ®éc cña Adams, tØnh tr−ëng ph¸t ®iªn lªn vµ ra th«ng c¸o nh− sau: «Nh©n danh nhµ vua, t«i kªu gäi vµ høa sÏ khoan hång cho nh÷ng ng−êi h¹ vò khÝ vµ quay vÒ thi hµnh nghÜa vô cña nh÷ng c«ng d©n hiÒn lµnh. Samuel Adams vµ John Hankok cã nh÷ng hµnh vi qu¸ ®ª tiÖn kh«ng thÓ mong g× kh¸c ngoµi h×nh ph¹t, bÞ lo¹i khái tªn nh÷ng ng−êi cã thÓ hy väng ®−îc khoan hång». Theo c¸ch nãi hiÖn ®¹i, S.Adams vµ J.Hankok bÞ «®−a vµo sæ ®en». Lêi ®e däa giËn d÷ cña tØnh tr−ëng ®· thóc ®Èy hä ®i ®Õn mét quyÕt ®Þnh kh¸c kh«ng kÐm phÇn nguy hiÓm. Hä lËp tøc bÝ mËt tËp trung nh÷ng ng−êi trung thµnh nhÊt cña m×nh. Sau khi mäi ng−êi ®· ®ñ mÆt, Adams khãa cöa phßng, cÊt ch×a khãa vµo tói vµ tuyªn bè víi mäi ng−êi r»ng hoµn toµn ®· ®Õn lóc triÖu tËp ®¹i héi cña nh÷ng ng−êi d©n thuéc ®Þa. Vµ sÏ kh«ng ai rêi bá c¨n phßng nµy cho ®Õn khi ra ®−îc quyÕt ®Þnh! Mäi ng−êi lo l¾ng. C©n nh¾c mäi hËu qu¶ cã thÓ cña b−íc ®i c¬ b¶n nµy. Nghi ngê tÝnh s¸ng suèt cña quyÕt ®Þnh qu¸ cô thÓ vµ l¹i khiªu khÝch ®èi víi nhµ vua nµy. Song trong sè ®ã cã hai ng−êi miÔn dÞch sî h·i vµ bÊt chÊp kh¶ n¨ng thÊt b¹i - ®ã lµ J.Hankok vµ S.Adams. Víi t¸c ®éng cña trÝ tuÖ m¹nh mÏ cña hä, tÊt c¶ mäi ng−êi ®Òu nhÊt trÝ r»ng Uû ban th− tÝn ph¶i lµm tÊt c¶ mäi ®iÒu cÇn thiÕt ®Ó ngµy 5 th¸ng 9 n¨m 1774 tæ chøc §¹i héi toµn lôc ®i¹ lÇn thø nhÊt t¹i Philadelphia. H·y nhí ngµy th¸ng nµy. Nã cßn quan träng h¬n c¶ ngµy 4 th¸ng 7 n¨m 1776, bëi v× nÕu kh«ng cã quyÕt ®Þnh tæ chøc §¹i héi toµn lôc ®i¹ Êy, th× ch−a ch¾c ®· cã b¶n Tuyªn ng«n ®éc lËp. 116
Tr−íc ngµy häp ®¹i héi, thñ lÜnh mét vïng kh¸c còng cã nh÷ng tr¨n trë s¸ng t¹o khi cho ra ®êi «Quan ®iÓm chung vÒ quyÒn cña n−íc Mü thuéc Anh». §ã lµ Thomas Jefferson tØnh Virginia, ng−êi mµ quan hÖ víi quËn c«ng Danmor (®¹i diÖn cña nhµ vua t¹i Virginia) còng c¨ng th¼ng kh«ng kÐm g× quan hÖ gi÷a J.Hankok vµ S.Adams víi tØnh tr−ëng cña hä. Sau khi ®¨ng b¶n «Quan ®iÓm chung vÒ quyÒn . . .» næi tiÕng, T. Jefferson ®−îc th«ng b¸o r»ng «ng ph¶i chÞu h×nh ph¹t v× bÞ buéc téi ph¶n béi quèc gia ®èi víi chÝnh phñ Anh quèc. Nghe lêi ®e däa nµy, Patric Henry, mét trong sè nh÷ng ®ång chÝ cña Jefferson ®· t¸o b¹o ph¸t ra c©u nãi lõng danh thÓ kû: «NÕu ®ã lµ ph¶n béi th× h·y ph¶n béi tèi ®a». Trong thêi gian hai n¨m lµm viÖc - cã ng¾t qu·ng - cña §¹i héi toµn lôc ®i¹ lÇn thø nhÊt, chÝnh nh÷ng ng−êi nµy, nh÷ng ng−êi kh«ng n¾m chÝnh quyÒn, kh«ng cã lùc l−îng qu©n sù, kh«ng cã tiÒn, ®· th¶o luËn vÒ sè phËn cña thuéc ®Þa, cho ®Õn ngµy 7 th¸ng 6 n¨m 1776, khi «ng Richard Henry Li ®øng lªn ph¸t biÓu: «Th−a c¸c ngµi! T«i cho r»ng Hîp chñng thuéc ®Þa cÇn ph¶i vµ cã quyÒn trë thµnh quèc gia ®éc lËp, ph¶i tho¸t khái mäi h×nh thøc phô thuéc vµo nhµ vua Anh vµ mäi quan hÖ chÝnh trÞ gi÷a Mü vµ Anh ph¶i bÞ huû bá».
THOMAS JEFFERSON §äc DâNG D¹C §Ò nghÞ t¸o b¹o cña ngµi Li ®−îc th¶o luËn s«i næi, vµ c¸i chÝnh lµ rÊt l©u, ®Õn nçi chÝnh «ng b¾t ®Çu thÊy sèt ruét. Vµi ngµy sau «ng xin ®−îc ph¸t biÓu vµ tuyªn bè r¾n rái: «Th−a ngµi Chñ tÞch! §Ò nghÞ cña t«i ®−îc th¶o luËn ®· mÊy ngµy. Nh−ng ®©y lµ lèi tho¸t duy nhÊt cña chóng ta. ThÕ th× t¹i sao, th−a Ngµi, chóng ta cßn giao ®éng vµ lÇn l÷a g¸c quyÕt ®Þnh l¹i? H·y ®Ó cho c¸i ngµy tuyÖt vêi nµy lµ ngµy sinh cña n−íc Mü céng hßa. H·y ®Ó cho n−íc Mü ®øng dËy - kh«ng ph¶i ®Ó ph¸ ph¸ch vµ ®¸nh chiÕm - mµ ®Ó t¸i t¹o hßa b×nh vµ luËt ph¸p». Tr−íc khi tuyªn bè ®−îc ®−a ra ®Ó biÓu quyÕt, R.H.Li buéc ph¶i quay vÒ Virginia v× ng−êi nhµ èm nÆng. Tr−íc khi ®i, «ng chuyÓn viÖc nµy l¹i cho b¹n m×nh lµ Thomas Jefferson, ng−êi ®· høa sÏ ®Êu tranh cho ®Õn khi ®¹t kú ®−îc kÕt qu¶ míi th«i. Vµ sau
117
®ã kh«ng l©u, ngµi chñ tÞch §¹i héi Hankok ®· bæ nhiÖm T. Jefferson lµm chñ tÞch Uû ban dù th¶o Tuyªn ng«n ®éc lËp. V¨n kiÖn nµy ®−îc th¶o ra, vµ ngµy 23 th¸ng 6, §¹i héi xÐt duyÖt b¶n dù th¶o lÇn ®Çu tiªn. Sau vµi ngµy th¶o luËn vµ hiÖu chØnh, b¶n Tuyªn ng«n ®· ®−îc th«ng qua. Ngµy 4 th¸ng 7 n¨m 1776, tr−íc §¹i héi, Thomas Jefferson dâng d¹c ®äc quyÕt ®Þnh ch−a tõng cã trong lÞch sö loµi ng−êi: «Khi mét d©n téc c¶m thÊy cÇn ph¸ bá mäi quan hÖ chÝnh trÞ trãi buéc hä víi mét d©n téc kh¸c vµ chuuyÓn sang tr¹ng th¸i b×nh ®¼ng, cã chñ quyÒn mµ luËt ph¸p vµ Th−îng ®Õ ®· dµnh cho hä, sù t«n träng ý kiÕn thÕ giíi ®ßi hái d©n téc ®ã ph¶i tuyªn bè nguyªn nh©n thóc ®Èy hä dµnh quyÒn ®éc lËp . . .» Khi T. Jefferson kÕt thóc, v¨n kiÖn ®−îc th«ng qua vµ n¨m m−¬i s¸u ng−êi ®µn «ng ®· ký tªn, vµ mçi ng−êi trong sè hä, cïng víi ch÷ ký cña m×nh, ®· ®Æt c−îc sinh m¹ng cña chÝnh m×nh. Nhê cã quyÕt ®Þnh nµy ®· ra ®êi mét d©n téc b»ng sù tån t¹i cña m×nh kh¼ng ®Þnh quyÒn tù quyÕt cña c¸c d©n téc kh¸c. B¹n h·y ph©n tÝch c¸c sù kiÖn dÉn ®Õn viÖc th«ng qua b¶n Tuyªn ng«n ®éc lËp, vµ b¹n sÏ hiÓu r»ng quèc gia m¹nh vµ ®¸ng kÝnh cña thêi hiÖn ®¹i ®· ®−îc sinh ra khi n¨m m−¬i s¸u ng−êi ®µn «ng thuéc «Trung t©m n·o bé» x¸c ®Þnh sè phËn quèc gia ®ã. ChÝnh quyÕt ®Þnh cña hä ®· ®¶m b¶o thµnh c«ng cho qu©n ®éi cña Washington, bëi v× tinh thÇn cña quyÕt ®Þnh ®ã thÊm nhuÇn con tim mçi mét ng−êi lÝnh, bëi v× tinh thÇn ®ã kh«ng chÊp nhËn tõ «thÊt b¹i». ChÝnh søc m¹nh tinh thÇn ®· dÉn d©n téc ®Õn víi tù do nµy rÊt cÇn ®Ó h×nh thµnh sù cøng r¾n trong tÝnh c¸ch. Nh÷ng nguyªn t¾c m« t¶ trong quyÓn s¸ch nµy lµ c¸c bé phËn cÊu thµnh cña søc m¹nh ®ã. Trong c©u chuyÖn vÒ Tuyªn ng«n ®éc lËp cã thÓ t¸ch ra rÊt râ. §ã lµ mong muèn, quyÕt ®Þnh, niÒm tin, kiªn quyÕt, «Trung t©m n·o bé» vµ tæ chøc lËp kÕ ho¹ch.
SøC M¹NH cña TRÝ TUÖ ®−îC RÌN LUYÖN Lµm quen víi triÕt lý cña quyÓn s¸ch nµy, b¹n ®· gÆp nhËn ®Þnh r»ng ý nghÜ, cñng cè b»ng mong muèn ®am mª, cã xu h−íng biÕn thµnh t−¬ng ®−¬ng vËt chÊt cña m×nh.
118
Cßn g× cã thÓ kh¼ng ®Þnh sù ®óng ®¾n cña nh÷ng lêi nµy tèt h¬n c©u chuyÖn võa kÓ hay lÞch sö thµnh lËp Liªn hiÖp «ThÐp Mü»? B¹n muèn hiÓu ph−¬ng ph¸p luËn thµnh c«ng? Tr−íc hÕt, ®õng t×m kiÕm phÐp nhiÖm mµu, bëi v× . . . kh«ng cã phÐp mµu nµo c¶. ChØ cã nh÷ng quy luËt mu«n ®êi cña thiªn nhiªn mµ ai ®ñ niÒm tin vµ lßng dòng c¶m ¸p dông còng sÏ n¾m ®−îc. ViÖc g× giµnh tù do hay tÝch luü t− b¶n - còng vËy th«i. Thñ lÜnh trong bÊt cø lÜnh vùc nµo còng quyÕt ®Þnh rÊt nhanh vµ râ rµng. §©y lµ nguyªn nh©n chñ yÕu t¹i sao hä trë thµnh thñ lÜnh. ThÕ giíi bao giê còng dµnh vÞ trÝ cho ng−êi mµ lêi nãi vµ viÖc lµm thÓ hiÖn: anh ta biÕt m×nh ®i vÒ ®©u. Thãi quen thiÕu c−¬ng quyÕt tiªm nhiÔm vµo con ng−êi tõ khi cßn trÎ. Nã trë thµnh c¨n bÖnh kinh niªn nÕu chµng trai tèt nghiÖp tr−êng phæ th«ng vµ cao häc mµ kh«ng tù ®Þnh cho m×nh môc tiªu. NhiÒu thanh niªn t×m bÊt cø viÖc g× vµ vå lÊy chç lµm ®Çu tiªn gÆp ®−îc. Nh÷ng ng−êi ®ã bao giê còng lµ nh÷ng ng−êi thiÕu kiªn quyÕt. 98% nh÷ng ng−êi lµm c«ng ¨n l−¬ng kh«ng biÕt cÇn ®¹t ®−îc ®Þa vÞ mong muèn nh− thÕ nµo, vµ nãi chung lµm thÕ nµo ®Ó t×m ra «ng chñ cung cÊp viÖc lµm. Sù kiªn ®Þnh lu«n lu«n ®ßi hái lßng dòng c¶m, ®«i khi - rÊt lín. Nh− chóng t«i ®· nãi, n¨m m−¬i s¸u ng−êi ®µn «ng ký tªn vµo b¶n Tuyªn ng«n ®éc lËp ®· ®Æt vµo v¸n bµi sinh m¹ng cña chÝnh m×nh. Nh−ng, kh«ng thÓ ®éc lËp vÒ tµi chÝnh, kh«ng thÓ giµu sang, kh«ng thÓ thµnh c«ng trong th−¬ng m¹i hay bÊt kú c«ng viÖc yªu thÝch nµo nÕu kh«ng cã c¸ch tiÕp cËn chÝn ch¾n vµ h−íng ®Ých. Ng−êi nµo mong muèn cã tµi s¶n còng m¹nh mÏ nh− Samuel Adams mong muèn tù do cho n−íc Mü, ch¾c ch¾n sÏ ®¹t ®−îc ®iÒu ®ã.
Suy nghÜ cÇn ghi chÐp U
ThiÕu c−¬ng quyÕt lµ nguyªn nh©n chñ yÕu cña mäi thÊt b¹i. Bé ãc cña b¹n, chø kh«ng ph¶i ãc ng−êi kh¸c, ®iÒu khiÓn thÕ giíi cña b¹n. QuyÕt ®Þnh n¨m 1776 t¹i Philadelphia ®Õn ngµy nay vÉn tiÕp thªm søc m¹nh vµ lßng tù tin cho n−íc Mü. Tinh thÇn ®éc lËp ®−îc chØnh theo sãng cña søc m¹nh ®iÒu khiÓn thÕ giíi. H·y kiªn quyÕt víi tÝnh thiÕu c−¬ng quyÕt - cña m×nh vµ cña ng−êi kh¸c. 119
§Ó quyÕt ®Þnh ®−îc hiÖu qña, h·y ph©n tÝch xem ng−êi kh¸c lµm viÖc ®ã nh− thÕ nµo. Mong muèn tù do ch¸y báng sÏ ®em l¹i tù do. Mong muèn giµu sang ch¸y báng sÏ ®em l¹i sù giµu sang. C¥ Së cña Sù HïNG M¹NH CHÝNH Lµ Sù HïNG M¹NH trong TÝNH C¸CH C¸ NH¢N.
120
Ch−¬ng IX U
B¦íÍc THø T¸M V¦¥N TíI CñA C¶I: Sù KI£N §ÞNH Sù kiªn ®Þnh - nh©n tè chñ yÕu trong qu¸ tr×nh biÕn mong muèn thµnh t−¬ng ®−¬ng tiÒn tÖ. Cã thÓ cho r»ng søc m¹nh ý chÝ chÝnh lµ c¬ së cña sù kiªn ®Þnh. ý chÝ kÕt hîp ®óng víi ®am mª sÏ ®em l¹i hiÖu qña kh«ng ngê. Th«ng th−êng ng−êi ta hay cã quan niÖm sai lÇm vÒ nh÷ng ng−êi ®· tÝch luü ®−îc tµi s¶n lín: nh÷ng ng−êi nµy bÞ coi lµ nh÷ng tªn kÎ c−íp b¨ng gi¸, ¸c ®éc vµ kh«ng biÕt thÕ nµo lµ lßng th−¬ng h¹i. Ng−êi ta kh«ng hiÓu næi hä. Ng−êi ta kh«ng hiÓu r»ng c¸i mµ hä cã - ®ã chÝnh lµ søc m¹nh ý chÝ kÕt hîp víi kiªn ®Þnh ®Ó ®¶m b¶o ®¹t tíi môc tiªu. PhÇn ®«ng mäi ng−êi khi cã dÊu hiÖu bÊt lîi ®Çu tiªn s½n sµng tõ bá ngay môc tiªu vµ ý ®Þnh cña m×nh. Vµ chØ cã rÊt Ýt ng−êi coi th−êng mäi khã kh¨n, chiÕn ®Êu ®Õn cïng cho tíi khi ®¹t ®−îc môc tiªu cña m×nh míi th«i. Trong tõ «kiªn ®Þnh» kh«ng cã g× mang nghÜa anh hïng. Nh−ng nh÷ng ng−êi cã tÝnh c¸ch nµy gièng nh− lo¹i quÆng dïng ®Ó nÊu thÐp. Chóng ta ®· nãi vÒ m−êi ba nguyªn t¾c triÕt häc gióp t¹o ra cña c¶i. ChØ cã thÓ x¸c ®Þnh vµ ¸p dông ®óng ®¾n nh÷ng nguyªn t¾c nµy khi b¹n cã lßng kiªn ®Þnh.
§IÓM YÕU - N»M TRONG Sù THIÕU KIªN ®ÞNH NÕu b¹n lµm theo chØ dÉn cña quyÓn s¸ch nµy vµ cè ¸p dông kiÕn thøc thu ®−îc vµo thùc tÕ, tiªu chuÈn kiÓm tra ®Çu tiªn vÒ tÝnh kiªn ®Þnh cña b¹n sÏ lµ viÖc thùc hiÖn s¸u b−íc tr×nh bµy ë ch−¬ng «mong muèn». Khi b¹n cßn ch−a thuéc vÒ nhãm Ýt ái nh÷ng ng−êi cã môc tiªu râ rµng vµ kÕ ho¹ch ®¹t môc tiªu còng cô thÓ vµ râ rµng kh«ng kÐm, h·y hÕt søc chó ý ®äc chØ dÉn. Cuèi cïng b¹n sÏ døt bá ®−îc sù m¸y mãc tÎ nh¹t hµng ngµy vµ kh«ng bao giê nh×n l¹i chóng n÷a. Cuéc sèng kh«ng cho phÐp chóng ta hµnh ®éng theo mét s¬ ®å cøng nh¾c nµo! ThiÕu kiªn ®Þnh lµ nguyªn nh©n thÊt b¹i phæ biÕn nhÊt. Kinh nghiÖm cña hµng ngµn ng−êi cho thÊy r»ng thiÕu kiªn ®Þnh lµ ®iÓm yÕu nhÊt cña phÇn ®«ng trong sè hä. Tuy nhiªn, ®iÓm yÕu nµy cã thÓ kh¾c phôc nÕu b¹n cã mét sè cè g¾ng nç lùc. TÊt c¶ phô thuéc vµo sù mong muèn cña b¹n. 121
BÊt cø mét thµnh tùu nµo còng khëi ®Çu b»ng mong muèn vµ −íc m¬. H·y th−êng xuyªn nhí ®Õn ®iÒu ®ã. Cè g¾ng nhá ®−a l¹i kÕt qu¶ nhá, còng nh− ngän löa yÕu ch¼ng s−ëi Êm ®−îc bao nhiªu. NÕu b¹n ph¸t hiÖn ra r»ng m×nh thiÕu kiªn ®Þnh th× còng dÔ ch÷a khái bÊt h¹nh nµy: h·y ®èt trong m×nh ngän löa mong muèn ®Ó cho nã thùc sù ch¸y s¸ng. §äc hÕt quyÓn s¸ch nµy, h·y quay l¹i ch−¬ng «Mong muèn» vµ b¾t ®Çu thùc hiÖn ngay nh÷ng chØ dÉn vÒ s¸u b−íc biÕn t− t−ëng thµnh tiÒn tÖ. Lßng nhiÖt huyÕt vµ sù h¨ng h¸i trong hµnh ®éng cña b¹n sÏ lµ chØ sè tèt nhÊt nãi lªn lßng mong muèn tiÒn b¹c cña b¹n m¹nh (hoÆc yÕu) ®Õn ®©u. NÕu b¹n thÊy m×nh thê ¬, b¹n h·y biÕt r»ng: b¹n sÏ kh«ng bao giê suy nghÜ b»ng c¸c ph¹m trï tiÒn tÖ ®−îc vµ b¹n sÏ kh«ng bao giê trë thµnh triÖu phó. Nh÷ng ng−êi mµ bé ãc cña hä h−íng vÒ cña c¶i, hót tiÒn triÖu còng dÔ dµng nh− ®¹i d−¬ng hót n−íc khi thuû triÒu xuèng. NÕu b¹n thiÕu chÝnh sù kiªn ®Þnh, h·y tËp trung vµo nh÷ng chØ dÉn nãi vÒ søc m¹nh ý chÝ. H·y vËn dông søc m¹nh cña «Trung t©m n·o bé», vµ b¹n sÏ t¹o ®−îc cho m×nh phÈm chÊt cÇn thiÕt nµy. Cã nh÷ng chØ dÉn bæ sung ë ch−¬ng nãi vÒ tù kû ¸m thÞ vµ tiÒm thøc. H·y lµm theo c¸c chØ dÉn cho ®Õn khi trë thµnh thãi quen vµ h×nh t−îng râ rµng vÒ ®iÒu mong −íc ®−îc h×nh thµnh trong tiÒm thøc. Tõ lóc ®ã trë ®i, tÝnh kiªn ®Þnh sÏ trë thµnh ®ång minh cña b¹n. Dï b¹n ngñ hay thøc, tiÒm thøc còng sÏ lµm nhiÖm vô cña m×nh.
NÕU T¦ DUY - TH× H·Y T¦ DUY b»ng PH¹M TRï TIÒN TÖ Mét giät må h«i - ba h¹t thãc vµng. Muèn ®¹t kÕt qu¶, ph¶i thùc hiÖn nghiªm chØnh tÊt c¶ c¸c quy t¾c - cho ®Õn khi cè g¾ng trë thµnh ®iÒu dÜ nhiªn, tøc lµ b¶n n¨ng thø hai cña b¹n. Kh«ng cßn c¸ch nµo kh¸c ®Ó rÌn luyÖn cho m×nh kh¶ n¨ng t− duy b»ng ph¹m trï tiÒn tÖ, kh¶ n¨ng mµ b¹n rÊt cÇn ph¶i cã. NghÌo ®ãi sÏ dÝnh chÆt vµo nh÷ng ng−êi mµ nhËn thøc h−íng vÒ nghÌo ®ãi. Giµu sang còng tu©n theo quy luËt nh− vËy. NÕu b¹n kh«ng t− duy b»ng ph¹m trï tiÒn tÖ th× ch¼ng cßn c¸ch nµo kh¸c lµ chØ suy nghÜ vÒ sù nghÌo nµn. Nã sÏ chiÕm trong nhËn thøc cña b¹n chç ®¸ng ra ph¶i dµnh cho nh÷ng ý nghÜ sang giµu. Trong nhËn thøc cña b¹n, 122
nghÌo ®ãi cã thÓ ph¸t triÓn mµ kh«ng cÇn b¹n ph¶i rÌn luyÖn thãi quen suy nghÜ nh− vËy. Kh¶ n¨ng t− duy b»ng ph¹m trï tiÒn tÖ th× ng−îc l¹i, cÇn luyÖn tËp vµ t¹o thãi quen, nÕu nh− con ng−êi ta sinh ra mµ kh«ng cã s½n nã trong ®Çu. Cã hiÓu ®−îc ®iÒu nãi trªn míi cã thÓ hiÓu ®−îc ý nghÜa cña tÝnh kiªn ®Þnh trong viÖc lµm giµu. ThiÕu tÝnh kiªn ®Þnh, b¹n sÏ thua ngay tõ khi ch−a b¾t ®Çu cuéc ch¬i. TÝnh kiªn ®Þnh kh¾c phôc mäi khã kh¨n vµ lu«n chiÕn th¾ng. Gi¸ trÞ cña phÈm chÊt nµy rÊt râ ®èi víi nh÷ng ng−êi ®· cã lÇn trong ®êi gÆp c¬n ¸c méng, khi, tØnh dËy khã kh¨n, b¹n bçng hiÓu ra r»ng m×nh kh«ng thÓ nµo cùa quËy næi. H×nh nh− ng−êi ta bãp cæ b¹n. B»ng nh÷ng nç lùc, ý chÝ kiªn ®Þnh, b¹n b¾t nh÷ng nhãn tay cña m×nh cö ®éng, ®Çu tiªn ë mét bµn tay, sau ®ã - ë bµn tay thø hai. TiÕp tôc cö ®éng c¸c ngãn tay, b¹n thóc ®Èy c¸nh tay cña m×nh cho ®Õn khi nhÊc ®−îc nã lªn. Sau ®ã, b¹n kiÓm so¸t ®−îc b¾p ch©n, v.v. . . cuèi cïng, víi nç lùc lÇn chãt vµ lín nhÊt, b¹n kiÓm so¸t ®−îc toµn bé c¬ thÓ, ®uæi c¬n ¸c méng. Nh−ng chØ lµm ®−îc ®iÒu nµy nÕu liªn tôc cè g¾ng, tõng b−íc, tõng b−íc.
NG¦êI B¹N BÝ MËT B©y giê b¹n sÏ hiÓu ®−îc r»ng cã thÓ tho¸t khái søc ú trong t− duy gièng nh− tho¸t khái c¬n ¸c méng, cã nghÜa lµ lóc ®Çu chËm, cµng vÒ sau kiÓm so¸t ý chÝ cµng tù tin h¬n. H·y kiªn ®Þnh, ®Æc biÖt lµ lóc khëi ®Çu. TÝnh kiªn ®Þnh døt kho¸t sÏ ®em l¹i cho b¹n thµnh c«ng. NÕu b¹n cÈn thËn chän ng−êi cho «Trung t©m n·o bé» cña m×nh, nhÊt ®Þnh trong sè ®ã sÏ cã ng−êi gióp b¹n rÌn luyÖn tÝnh kiªn ®Þnh. NhiÒu triÖu phó lµm nh− vËy khi thÊy cÇn. Hä tËp cho m×nh thãi quen kiªn ®Þnh khi l©m vµo nh÷ng hoµn c¶nh khã kh¨n th«i thóc. Kiªn ®Þnh lµ sù b¶o vÖ tèt nhÊt chèng l¹i nh÷ng khã chÞu kh«ng may. Dï thÊt b¹i cã theo s¸t gãt b¹n nhiÒu ®Õn ®©u ®i ch¨ng n÷a, kiÓu g× råi b¹n còng sÏ ®¹t tíi ®Ønh cao cña bËc thang x· héi. Cã thÓ cã c¶m gi¸c tån t¹i mét gi¸m thÞ bÝ Èn v« h×nh nµo ®ã chuyªn lµm nhiÖm vô kiÓm tra søc chiô ®ùng cña mäi ng−êi b»ng c¸ch ®Æt ra cho hä nh÷ng vÊn ®Ò khã gi¶i quyÕt. C¶m gi¸c nµy ®Æc biÖt hay xuÊt hiÖn ë nh÷ng ng−êi kh«ng chÞu khuÊt phôc khã 123
kh¨n mµ tiÕp tôc phÊn ®Êu cho môc tiªu. ë nh÷ng ng−êi mµ xung quanh ®Òu ph¶i thèt lªn: «Chóng t«i biÕt lµ thÕ nµo b¹n còng sÏ lµm ®−îc mµ! Chóng t«i tin ë b¹n!» Nh−ng ng−êi b¹n v« h×nh ch−a bao giê cho phÐp ai ®¹t thµnh c«ng lín mµ kh«ng kiÓm tra tÝnh kiªn ®Þnh. Nh÷ng ng−êi kh«ng v−ît qua ®−îc th× kh«ng ®−îc chÊm ®iÓm. Nh÷ng ng−êi qua ®−îc sù kiÓm tra nµy ®· nhËn ®−îc phÇn th−ëng hµo phãng nhÊt - ®¹t môc tiªu cña m×nh. Nh−ng ch−a hÕt! C¸i hä nhËn ®−îc lín h¬n nhiÒu chø kh«ng ®¬n gi¶n chØ lµ sù bï ®¾p vËt chÊt. Hä ®· thu nhËn cho m×nh kiÕn thøc r»ng «mçi thÊt b¹i ®Òu mang trong m×nh h¹t gièng ph¸t triÓn thuËn lîi cho t−¬ng lai». Thùc tÕ, «trong c¸i rñi bao giê còng cã c¸i may».
THÊT B¹I-CHØ Lµ T¹M ThêI Cã nh÷ng ng−êi b»ng kinh nghiÖm cña m×nh biÕt r»ng tÝnh kiªn ®Þnh - ®ã lµ c¶ mét toµ l©u ®µi. Trong l©u ®µi nµy hä phßng thñ chèng l¹i mäi thÊt b¹i vµ ngang ng¹nh thùc hiÖn mong muèn cña m×nh ®Õn nçi sím muén g× thÊt b¹i còng ph¶i xoay chuyÓn thµnh chiÕn th¾ng. Chóng ta th−êng nh×n cuéc ®êi trong vai ng−êi ®øng bªn lÒ ®−êng, ë ®ã thÊy rÊt râ bao nhiªu con ng−êi ng· xuèng vµ kh«ng ®øng dËy ®−îc n÷a. Vµ chØ rÊt Ýt ng−êi biÕt c¸ch tiÕp nhËn thÊt b¹i nh− mét có huých ®Èy ta ®Õn nh÷ng nç lùc míi, kh«ng chiô thÝch nghi víi nh÷ng trß ®ïa ngu xuÈn cuéc ®êi qu¼ng cho ta. Nh−ng l¹y Trêi, vÉn cã mét lùc l−îng im lÆng vµ v« h×nh ®Õn gi¶i tho¸t nh÷ng ng−êi tiÕp tôc vËt lén khi phÇn ®«ng ®· n¶n. Kh«ng cã ®Þnh nghÜa nµo thÝch hîp víi nã h¬n lµ sù kiªn ®Þnh. Vµ ®· râ: ai kh«ng cã tÝnh kiªn ®Þnh, ng−êi ®ã kh«ng nªn nghÜ ®Õn thµnh c«ng. ViÕt ®Õn nh÷ng dßng nµy, t«i dõng l¹i vµ nh×n quanh. T«i nh×n thÊy Broadway vÜ ®¹i vµ huyÒn bÝ - cïng mét lóc c¶ «nghÜa trang Hy väng» vµ «cæng chµo C¬ héi». Ng−êi tõ kh¾p thÕ giíi ®æ vÒ Broadway t×m kiÕm tiÒn b¹c, giµu cã, vinh quang vµ tÊt c¶ nh÷ng g× ®−îc gäi lµ thµnh ®¹t. ThØnh tho¶ng trong ®¸m ng−êi diÔu hµnh cã ai ®ã v−ît lªn tr−íc, vµ thÕ giíi biÕt r»ng l¹i cã thªm mét ng−êi chinh phôc ®−îc Broadway. Nh−ng kh«ng ai mau chãng ®¹t ®−îc ®iÒu nµy. Broadway quý träng tµi n¨ng, g¾n vinh quang cho thiªn tµi vµ hËu ®·i tiÒn nong cho nh÷ng ng−êi kh«ng run sî tr−íc nh÷ng khã kh¨n.
124
VËy lµ chóng ta ®· tiÕn gÇn ®Õn ®iÒu bÝ quyÕt - lµm thÕ nµo chinh phôc ®−îc Broadway. BÝ quyÕt nµy kh«ng t¸ch rêi sù kiªn ®Þnh! BÝ quyÕt nµy næi bËt trong c©u chuyÖn cña Fenny Herst, ng−êi phô n÷ ®· chinh phôc «Con ®−êng Tr¾ng VÜ ®¹i» nhê lßng kiªn ®Þnh cña m×nh. C« ®Õn N÷u-−íc víi hy väng lµm giµu b»ng nghÒ viÕt v¨n. Thµnh c«ng kh«ng véi ®Õn gÆp c«, nh−ng dï sao th× còng ®· ®Õn. Bèn n¨m ®Çu Broadway thö th¸ch c« Herst. Ban ngµy - c« lµm viÖc, ban ®ªm - c« hy väng. Khi hy väng tiªu tan nh− s−¬ng mï buæi s¸ng, c« kh«ng nãi: «õ, Broadway, mi ®· th¾ng!» kh«ng! C« b¶o: «§−îc, Broadway, mi cã thÓ quËt ng· ai còng ®−îc, nh−ng ng−êi ®ã kh«ng ph¶i lµ ta. Ta sÏ buéc mi ph¶i ®Çu hµng». Mét nhµ xuÊt b¶n (®ã lµ nhµ xuÊt b¶n b¸o «B−u ®iÖn chiÒu chñ nhËt») ®· göi cho c« ba m−¬i s¸u l¸ th− tõ chèi tr−íc khi c« «®Ëp tan b¨ng ®¸» ®Ó ®¹t ®iÒu m×nh cÇn. Nhµ v¨n kh¸c hoÆc mét ng−êi trong bÊt kú lÜnh vùc ho¹t ®éng nµo kh¸c ch¾c ®· rêi bá c«ng viÖc ngay sau lÇn ®Çu tiªn bÞ tõ chèi. Fenny ®¾p ®−êng cho m×nh trong suèt bèn n¨m v× c« quyÕt ®Þnh lµ m×nh sÏ chiÕn th¾ng. Sau ®ã lµ sù kÕt thóc. Tµ bïa bÞ ®Ëp vì, vµ gi¸m thÞ v« h×nh cho ®iÓm tèt - c« ®· qua ®−îc thö th¸ch vÒ ®é v÷ng ch·i. Tõ thêi ®iÓm ®ã trë ®i, c¸c nhµ xuÊt b¶n tù t×m ®−êng ®Õn nhµ c«. TiÒn ch¶y vÒ nhanh ®Õn møc c« kh«ng kÞp ®Õm. Sau ®ã, c¸c nhµ lµm phim ph¸t hiÖn ra c«, - vµ tiÒn nhiÒu nh− n−íc. T«i kÓ cho c¸c b¹n c©u chuyÖn minh häa nh÷ng kh¶ n¨ng cña kiªn ®Þnh. C« Fenny Herst kh«ng ph¶i tr−êng hîp ngo¹i lÖ. Ai thµnh ®¹t tr−íc hÕt ®Òu ph¶i cã tÝnh kiªn ®Þnh. Broadway cã thÓ cho cµ-phª vµ b¸nh sandwich cho bÊt kú kÎ ¨n mµy nµo, nh−ng l¹i ®ßi hái tÝnh kiªn ®Þnh ë nh÷ng ng−êi ®Æt c−îc cao. Kate Smith ®äc nh÷ng dßng nµy ch¾c sÏ nãi : «Amen». Bëi v× khi chÞ lªn ®−îc s©n khÊu, chÞ ®· h¸t nhiÒu n¨m mµ kh«ng ®−îc c«ng nhËn. Broadway rÊt nghiªm kh¾c: «Muèn h¸t µ? Cø viÖc, nÕu h¸t ®−îc!» Vµ chÞ ®· h¸t v× chÞ biÕt lµm viÖc nµy. Rèt cuéc th× Broadway còng ph¶i ®Çu hµng: «Cßn chê ®îi g× n÷a? NÕu c« ®· ®øng v÷ng ®−îc, th× h·y ®Þnh gi¸ vµ h·y lµm viÖc». Vµ Smith ph¸t gi¸ cña m×nh. RÊt cao.
AI CòNG Cã THÓ TRë N£N KIªN ®ÞNH 125
Kiªn ®Þnh - ®ã lµ tr¹ng th¸i nhËn thøc cña b¹n, v× thÕ cã thÓ rÌn luyÖn ®−îc. Còng nh− bÊt kú tr¹ng th¸i nhËn thøc nµo kh¸c, kiªn ®Þnh dùa trªn nh÷ng nguyªn t¾c nhÊt ®Þnh, cô thÓ lµ: 1. Dù ®Þnh râ rµng. BiÕt m×nh muèn g× - ®ã cã lÏ lµ giai ®o¹n ®Çu tiªn vµ quan träng nhÊt trong viÖc ph¸t triÓn tÝnh kiªn ®Þnh. C¸c t×nh huèng quan träng trong cuéc ®êi thóc ®Èy v−ît qua nh÷ng khã kh¨n lín. 2. Mong muèn. Lµm ng−êi kiªn ®Þnh vµ kh«ng ®¸nh mÊt phÈm chÊt nµy sÏ ®¬n gi¶n h¬n nhiÒu nÕu b¹n bÞ th«i thóc b»ng mét niÒm ®am mª nµo ®ã. 3. Tù tin. NiÒm tin r»ng b¹n biÕt c¸ch theo ®uæi c«ng viÖc ®Õn cïng sÏ gióp b¹n thùc hiÖn kÕ ho¹ch víi sù kiªn ®Þnh cÇn thiÕt (b¹n cã thÓ rÌn luyÖn tÝnh tù tin b»ng c¸ch lµm theo c¸c nguyªn t¾c nãi trong ch−¬ng «Tù kû ¸m thÞ»). 4. KÕ ho¹ch x¸c ®Þnh. Mét kÕ ho¹ch ®−îc s¾p xÕp, thËm chÝ hoµn toµn kh«ng hiÖn thùc vµ kh«ng thÓ thùc hiÖn næi, vÉn cã kh¶ n¨ng tiÕp thªm tÝnh kiªn ®Þnh cho b¹n. 5. Ph©n tÝch tØ mØ. Dùa vµo kinh nghiÖm vµ quan s¸t ®Ó biÕt kÕ ho¹ch cña m×nh hiÖn thùc vµ ®¸ng tin cËy - ®iÒu ®ã sÏ cñng cè tÝnh kiªn ®Þnh; ng−îc l¹i, ®o¸n mß thay v× ph©n tÝch sÏ lµm mÊt s¹ch tÝnh kiªn ®Þnh. 6. Hîp t¸c. ThiÖn c¶m, hiÓu biÕt vµ hîp t¸c hµi hoµ sÏ lu«n gióp ph¸t triÓn tÝnh kiªn ®Þnh. 7. Søc m¹nh ý chÝ. Sù kiªn ®Þnh còng ®−îc cñng cè thªm b»ng thãi quen tËp trung suy nghÜ ®Ó x©y dùng kÕ ho¹ch ®¹t môc tiªu cô thÓ. 8. Thãi quen. Kiªn ®Þnh lµ kÕt qu¶ trùc tiÕp cña thãi quen vµ trë thµnh tÝnh c¸ch riªng. Mét phÇn kinh nghiÖm hµng ngµy liªn tôc thÊm dÇn vµo nhËn thøc. Thuèc trÞ sî h·i m¹nh nhÊt lµ tá ra gan d¹ nhiÒu lÇn. Ai ®· ë mÆt trËn, trªn tuyÕn ®Çu, hiÓu ®iÒu nµy rÊt râ.
«TÝNH KIªN ®ÞNH ®−îC RÌN LUYÖN» - QUA NH÷NG §æi THAY Tr−íc khi chuyÓn tõ phÈm chÊt kiªn ®Þnh sang ®Ò tµi kh¸c, h·y x¸c ®Þnh xem b¹n kh¸c nh÷ng ng−êi kh¸c ë ®iÓm nµo, vµ b¹n cßn cÇn g× ®Ó cã ®−îc phÈm chÊt quan träng nãi trªn. H·y suy nghÜ kü tõng b−íc hµnh ®éng, vµ b¹n sÏ thÊy ®−îc hÕt c¸c khã kh¨n 126
nh− trªn lßng bµn tay m×nh. H¬n n÷a, ph©n tÝch nh− vËy sÏ gióp b¹n nhËn biÕt m×nh râ h¬n. D−íi ®©y lµ danh s¸ch ®iÓm mÆt nh÷ng kÎ thï ®ang ng¨n chÆn b¹n ®Õn víi thµnh c«ng. Trong danh s¸ch nµy b¹n sÏ thÊy kh«ng chØ nh÷ng triÖu chøng chøng tá thiÕu kiªn ®Þnh, mµ c¶ nh÷ng nh−îc ®iÓm ng−êi mong muèn thµnh ®¹t cÇn ph¶i kh¾c phôc. 1. Kh«ng hiÓu m×nh muèn g×. 2. ChÇn chõ, kh«ng quan träng lµ cã chÝnh ®¸ng hay kh«ng (bao giê còng cã thÓ t×m ra hµng ngµn nguyªn nh©n biÖn b¹ch cho sù chÇn chõ). 3. Kh«ng thÝch t×m hiÓu kiÕn thøc chuyªn s©u. 4. Giao ®éng vµ thiÕu c−¬ng quyÕt trong mäi c«ng viÖc, quen ®Èy tr¸ch nhiÖm cho ng−êi kh¸c thay v× tù m×nh chiÕn ®Êu ®Ó ra khái t×nh tr¹ng khã kh¨n. 5. Thãi quen ®æ lçi cho kh¸ch quan trong khi ®¸ng ra ph¶i lËp kÕ ho¹ch cô thÓ ®Ó gi¶i quyÕt vÊn ®Ò. 6. Tù ¸i qu¸ cao. BÖnh nµy hÇu nh− kh«ng cã thuèc ch÷a, vµ nh÷ng ng−êi m¾c bÖnh nµy còng khã hy väng. 7. Thê ¬ vµ l·nh ®¹m, thÓ hiÖn ë chç s½n sµng nh−îng bé trong bÊt cø vÊn ®Ò nµo mµ kh«ng ®Êu tranh vµ kh¸ng cù. 8. Thãi quen buéc téi ng−êi kh¸c trong nh÷ng sai lÇm riªng cña chÝnh m×nh vµ coi c¸c t×nh huèng bÊt lîi lµ tÊt yÕu. 9. ThiÕu sù ®am mª cã kh¶ n¨ng lµm tÊt c¶ chuyÓn ®éng, kh«ng cã ®éng c¬ th«i thóc. 10. S½n sµng, ®«i khi trë thµnh véi v·, chÊm døt c«ng viÖc ngay khi míi xuÊt hiÖn dÊu hiÖu kh«ng thµnh (xem ch−¬ng cuèi «S¸u dÊu hiÖu cña sù sî h·i»). 11. ThiÕu kÕ ho¹ch hµnh ®éng cô thÓ th¶o ra trªn giÊy trong nh÷ng tr−êng hîp cÇn cã sù ph©n tÝch tØ mØ. 12. Kh«ng tÝnh to¸n ®Õn viÖc ph¶i thay ®æi t− t−ëng hoÆc kÕ ho¹ch ban ®Çu, chôp giËt nÕu cã c¬ héi. 13. ChØ muèn mµ kh«ng ®ßi hái. 14. Quen víi ®ãi nghÌo thay v× v−¬n tíi giµu sang, thiÕu h¼n lßng hiÕu th¾ng: thiÕu mong muèn tån t¹i, lµm vµ chiÕm h÷u.
127
15. Thãi quen ®µm ®¹o vÒ nh÷ng ®iÒu vôn vÆt, ®¸nh b¹n víi bän ®Çu c¬ nhá män, muèn cã ngay tÊt c¶ mµ kh«ng ®¸nh ®æi c¸i g× hoÆc cèng hiÕn rÊt Ýt; muèn thu nhiÒu lîi kh«ng ®óng gi¸ ( thÓ hiÖn ë sù m¹o hiÓm cao, ký kÕt nh÷ng hîp ®ång gièng ¸p-phe h¬n lµ kinh doanh). 16. Sî bÞ ng−êi kh¸c phª ph¸n vµ chØ trÝch. Th«ng th−êng chØ mét ý nghÜ r»ng ng−êi nµo ®ã sÏ nghÜ g×, nãi g× vµ lµm g× ®· ®ñ lµm cho ng−êi nµy mÊt hÕt mäi kh¶ n¨ng suy nghÜ vµ hµnh ®éng. Tªn kÎ thï nµy cÇn ®−îc xÕp ®Çu danh s¸ch, bëi v× nã lu«n tån t¹i d−íi h×nh thøc nµy hay h×nh thøc kh¸c trong tiÒm thøc, vµ nhiÒu ng−êi thËm chÝ kh«ng biÕt ®Õn sù tån t¹i nµy (xem ch−¬ng cuèi «S¸u dÊu hiÖu cña sù sî h·i»).
PH£ PH¸N TH× CH¼NG Cã G× KHã Chóng ta h·y xem xÐt c¸c dÊu hiÖu. PhÇn ®«ng mäi ng−êi ph¶i sèng d−íi ¶nh h−ëng m¹nh mÏ cña hä hµng, b¹n bÌ vµ x· héi, m¹nh ®Õn nçi hä kh«ng thÓ sèng cuéc sèng riªng cña m×nh vµ tù m×nh lµ m×nh chØ v× sî bÞ ng−êi kh¸c phª ph¸n. ThÝ dô, nhiÒu ng−êi sai lÇm trong khi chän chång (hoÆc vî) vµ ®µnh cam chÞu suèt ®êi bÊt h¹nh vµ kh«ng tháa m·n, v× sî r»ng hä sÏ bÞ lªn ¸n nÕu hä cã ý ®Þnh söa ch÷a sai lÇm cña m×nh. Ai quen víi h×nh thøc sî h·i nµy h·y biÕt r»ng anh ta chÞu mét thiÖt h¹i kh«ng g× gì l¹i ®−îc khi tù giÕt chÕt mäi cè g¾ng danh väng vµ mong muèn ®¹t ®−îc mét ®iÒu g× ®ã trong ®êi. Hµng triÖu ng−êi sau khi tèt nghiÖp mét tr−êng nµo ®ã bá qua kh¶ n¨ng häc thªm còng v× sî bÞ phª ph¸n (««i dµo, häc suèt ®êi - chÕt vÉn dèt»). NhiÒu ng−êi cho phÐp hä hµng ph¸ ho¹i cuéc sèng cña m×nh b»ng nh÷ng suy luËn trÞch th−îng vÒ vÊn ®Ò nghÜa vô mµ thùc tÕ ch¼ng ®¸ng gi¸ mét xu. (Cã nghÜa vô kh«ng cã nghÜa lµ cho phÐp ng−êi kh¸c ph¸ vì nh÷ng cè g¾ng vµ kÕ ho¹ch vÒ danh väng cña m×nh, hoÆc t−íc bá quyÒn cã cuéc sèng riªng vµ quyÒn tù quyÕt ®Þnh cña b¹n).
128
TiÕp tôc. NhiÒu ng−êi kh«ng sö dông c¬ héi trong kinh doanh v× sî bÞ phª ph¸n khi thÊt b¹i. Nh÷ng con ng−êi nµy qu¸ râ: nçi sî h·i bÞ phª ph¸n cßn lín h¬n mong muèn thµnh ®¹t. NhiÒu ng−êi kh«ng ®Æt ra cho m×nh môc tiªu cao, thËm chÝ kh«ng d¸m lùa chän c«ng danh chØ v× sî hä hµng vµ «b¹n bÌ» chØ trÝch: «Trøng kh«n h¬n vÞt!» hoÆc «§õng châ mòi vµo!» Khi Andrew Carneghi ®Ò nghÞ t«i dµnh hai m−¬i n¨m ®Ó x©y dùng häc thuyÕt vÒ thµnh ®¹t c¸ nh©n - häc thuyÕt mang tÝnh tæng kÕt triÕt häc, - c¶m gi¸c ®Çu tiªn cña t«i lµ sî h·i: kh«ng hiÓu mäi ng−êi sÏ nãi g×? §Ò nghÞ cña Andrew Carneghi ®Æt ra cho t«i môc tiªu lín ®Õn nçi chØ cÇn ®¹t mét phÇn nµo ®ã lµ t«i còng ®· rÊt h¹nh phóc råi. Bçng nhiªn trong nhËn thøc cña t«i xuÊt hiÖn mét lo¹t lý do biÖn b¹ch ®Ó tõ chèi t− t−ëng nãi trªn, vµ tÊt c¶ vÉn chØ lµ hËu qu¶ cña nçi sî h·i bÈm sinh - nçi sî h·i bÞ lªn ¸n. Cã mét tiÕng nãi nµo ®ã tõ bªn trong th× thÇm víi t«i: «§ã kh«ng ph¶i viÖc cña mi - c«ng viÖc qu¸ lín lao vµ nã sÏ chiÕm toµn bé phÇn ®êi cßn l¹i, nh÷ng ng−êi th©n cña mi sÏ nghÜ g×? Mi kiÕm ®©u ra tiÒn ®Ó nu«i th©n? Ch−a ai b¾t tay x©y dùng mét quan ®iÓm thµnh ®¹t mang tÝnh triÕt häc chÆt chÏ, mi cã quyÒn g×, mi, nhµ triÕt häc nöa mïa? Mµ mi lµ ai mµ d¸m ®Æt cho m×nh nh÷ng môc tiªu cao nh− vËy? H·y tØnh l¹i ®i, mi sinh ra vµ lín lªn ë ®©u, mi cã thÓ biÕt g× vÒ triÕt häc - khoa häc cña tÊt c¶ c¸c bé m«n khoa häc? Mäi ng−êi sÏ b¶o mi lµ ®øa gµn dë (vµ ®óng lµ vÒ sau hä nãi thÕ thËt). T¹i sao tr−íc mi ch−a ai nghÜ ®Õn viÖc ®ã, mµ nÕu cã nghÜ, sao ch−a ai lµm?» Nh÷ng ý nghÜ nh− vËy tho¶ng nhanh nh− chíp trong nhËn thøc cña t«i. D−êng nh− c¶ thÕ giíi ®ét nhiªn nh×n t«i mØa mai - cã nghÜa lµ ph¶i chèi bá mäi mong muèn ph¸t sinh tõ ®Ò nghÞ cña Ngµi Carneghi. Lóc ®ã vµ vÒ sau t«i cßn nhiÒu c¬ héi giÕt chÕt mäi cè g¾ng hiÕu danh cña m×nh tr−íc khi nã chiÕn th¾ng hoµn toµn vµ b¾t ®Çu kiÓm so¸t mäi hµnh ®éng cña t«i. Sau nµy, khi ®· cã kinh nghiÖm sèng, t«i rót ra kÕt luËn r»ng phÇn lín sè ng−êi sinh ra trªn thÕ giíi nµy lµ chÕt l−u hoÆc ®Î non, vµ nh÷ng ng−êi ®Î non rÊt cÇn kh«ng khÝ d−íi d¹ng mét kÕ ho¹ch hµnh ®éng cô thÓ, vµ hµnh ®éng trùc tiÕp, tøc thêi. Thêi gian hoµi thai mét t− t−ëng chÝnh lµ thêi gian sinh ra t− t−ëng ®ã. Mçi mét phót gi©y sèng lµm t¨ng c¬ héi
129
tån t¹i cho t− t−ëng ®ã. Nçi sî h·i bÞ phª ph¸n lµ c¬ së ph¸ vì phÇn lín c¸c ý nghÜ vµ dù kiÕn, lµm cho nã kh«ng bao giê trë thµnh hiÖn thùc.
§õng Bá QUA C¥ HéI CñA M×NH NhiÒu ng−êi cho r»ng thµnh ®¹t vÒ vËt chÊt - ®ã chÝnh lµ kÕt qu¶ cña sù may m¾n, do gÆp may ví ®−îc con bµi ngon. TÊt nhiªn ë ®©y còng cã mét phÇn sù thËt, nh−ng nh÷ng ng−êi chØ tr«ng chê vµo viÖc gÆp may hÇu nh− cuèi cïng bao giê còng thÊt väng. Sai lÇm chÝnh cña hä lµ ë chç hä kh«ng nh×n thÊy c¸c nh©n tè kh¸c lµm nªn thµnh c«ng, nh÷ng nh©n tè kh«ng thÓ bá qua nÕu b¹n thËt sù muèn thµnh ®¹t. Mét trong nh÷ng nh©n tè ®ã lµ: biÕt c¸ch biÕn c¬ héi thµnh quy luËt. Trong thêi kú suy tho¸i kinh tÕ, diÔn viªn hµi kÞch næi tiÕng L.M.Fields mÊt hÕt vèn liÕng tÝch cãp ®−îc, mÊt viÖc vµ thµnh thö mÊt c¶ nguån sèng (thÓ lo¹i hµi kÞch chÕt dÇn). Lóc ®ã «ng ®· h¬n s¸u m−¬i tuæi vµ mäi ng−êi ®Òu coi «ng lµ mét «ng giµ. Nh−ng «ng muèn dµnh l¹i cho m×nh tµi s¶n ®· mÊt vµ ®ång ý lµm viÖc kh«ng l−¬ng trªn mét mÆt trËn míi (ngµnh ®iÖn ¶nh). Céng thªm vµo toµn bé nh÷ng khã kh¨n ®ã lµ viÖc «ng ng· vµ bÞ g·y cæ. NhiÒu ng−êi nh− «ng th× ®· ®Çu hµng. Nh−ng Fields sinh ra ®· lµ ng−êi kiªn ®Þnh. ¤ng biÕt r»ng nÕu cø ngoan c−êng tiÕp tôc c«ng viÖc th× sím muén g× còng gÆp c¬ héi cña m×nh. Vµ «ng ®· nhËn ®−îc c¬ héi ®ã. Tuy nhiªn ®iÒu ®ã hoµn toµn kh«ng ph¶i t×nh cê! Mary Dressler xuèng tËn ®¸y x· héi - kh«ng tiÒn, kh«ng hy väng cã ®−îc mét c«ng viÖc nµo, lóc ®ã bµ ®· gÇn s¸u m−¬i tuæi. Nh−ng bµ vÉn ®uæi theo «c¸nh chim xanh» cña m×nh vµ còng ®· thµnh c«ng. Sù kiªn ®Þnh ®· ®−a bµ ®Õn kh¶i hoµn, ®iÒu mµ nhiÒu ng−êi trÎ h¬n bµ nhiÒu n»m m¬ còng kh«ng thÊy ®−îc. Ai ®Õn tuæi nµy cßn gi÷ ®−îc tham väng vµ nh÷ng môc tiªu lín lao? Eddi Cantor mÊt hÕt vèn liÕng cña m×nh vµo n¨m 1929, do thÞ tr−êng chøng kho¸n sôp ®æ, nh−ng bï l¹i, «ng gi÷ ®−îc cho m×nh c¶ sù m¹nh d¹n lÉn tÝnh kiªn ®Þnh. Nhê cã tÝnh c¸ch nµy vµ ®«i m¾t tuyÖt vêi cña m×nh, «ng mau chãng kiÕm ®−îc mçi tuÇn 10.000 ®«la! ThËt sù, ai cã tÝnh kiªn ®Þnh th× bÊt kú t×nh huèng nµo còng gi¶i quyÕt ®−îc, kÓ c¶ khi thiÕu nhiÒu phÈm chÊt kh¸c cÇn cho viÖc lµm giµu!
130
C¬ héi duy nhÊt mµ b¹n cã thÓ tr«ng ®îi chÝnh lµ c¬ héi mµ b¹n tù m×nh t×m ra víi sù kiªn ®Þnh cÇn thiÕt. ChØ cã ®iÒu, ngay tõ ®Çu ®· cÇn cã mét môc tiªu cô thÓ, râ rµng.
CHóNG TA THIÕU NHAU Ngµy x−a cã mét «ng vua. . . ChØ cã ®iÒu tõ trong tr¸i tim m×nh, «ng kh«ng ph¶i nhµ vua mµ lµ mét ng−êi c« ®¬n. Tr¸i tim «ng - tr¸i tim hoµng tö xø Gal - h¬n bèn m−¬i n¨m ®−îc bao ng−êi ®Ñp thÇm yªu trém nhí, bao c«ng chóa trªn toµn ch©u ¢u hÐo mßn v× «ng. ¤ng sèng kh«ng lÎ loi, vµ khi trë thµnh vua Eduard VIII «ng bçng c¶m thÊy sù trèng rçng s©u s¾c tù trong lßng mµ kh«ng ai trong sè nh÷ng ng−êi kÒ cËn cã thÓ hiÓu næi, - vµ sù trèng rçng chØ cã thÓ ®−îc lÊp ®Çy b»ng t×nh yªu. C¸c vÞ cã nhí Wallis Simpson kh«ng? Hai lÇn thÊt b¹i khi t×m kiÕm t×nh yªu, c« vÉn dòng c¶m tiÕp tôc ®i t×m. T×nh yªu lµ tr¸ch nhiÖm lín nhÊt cña c«. Cßn g× vÜ ®¹i h¬n t×nh yªu? §Êng t¹o hãa kh«ng nãi: h·y nghÜ ra c¸c −íc lÖ, h·y phª ph¸n, h·y xuyªn t¹c, h·y ¸c khÈu, h·y sèng tÝnh to¸n. Ng−êi nãi: h·y yªu th−¬ng. NghÜ vÒ Wallis Simpson, h·y nhí ®Õn ai lµ ng−êi biÕt c« cÇn g× vµ kÕt qu¶ ®· tÆng c« nhiÒu h¬n c¶ v−¬ng quèc. Nh÷ng ng−êi phô n÷ cho r»ng thÕ giíi thuéc vÒ ®µn «ng sÏ kh«ng cã mét chót c¬ héi chiÕn th¾ng nµo. Vµ nh÷ng ng−êi nµy tèt nhÊt lµ nªn quan s¸t cuéc sèng cña nh÷ng ng−êi tuy ë ®é tuæi «muén mµng» nh−ng ®· t×m thÊy nh÷ng ®iÒu mµ phÇn ®«ng phô n÷ ch−a chång trªn thÕ giíi kh«ng t×m thÊy ®−îc. Cßn vua Eduard th× sao? ¤ng cã ph¶i tr¶ gi¸ qu¸ ®¾t cho ng−êi phô n÷ mµ cuéc ®êi «ng cÇn ®Õn hay kh«ng? Chóng ta chØ cã thÓ pháng ®o¸n mµ th«i. Nh−ng nh×n thÊy sù c−¬ng quyÕt, chóng ta biÕt r»ng sù c−¬ng quyÕt cÇn ®−îc tr¶ gi¸, ®· ®−îc tr¶ gi¸, vµ tr¶ gi¸ ®Çy ®ñ. V−¬ng quèc Anh tr¶i ®−êng cho mét trËt tù thÕ giíi míi. QuËn c«ng Windsor cïng phu nh©n cuèi cïng còng lµm lµnh víi gia ®×nh hoµng gia. LÞch sö t×nh yªu, sù kiªn ®Þnh vµ h−íng ®Ých cña hä, gi¸ ®¾t mµ hä ph¶i tr¶, vµ cuèi cïng lµ th¾ng lîi rùc rì cña t×nh yªu - tÊt c¶ nh÷ng ®iÒu ®ã ®· thuéc vÒ qu¸ khø. Nh−ng lóc nµo còng ph¶i nhí hä ®· t×m kiÕm b¸u vËt lín nhÊt trªn thÕ giíi vµ ®¹t ®−îc nã nh− thÕ nµo. H·y hái mét tr¨m ng−êi ®Çu tiªn b¹n gÆp xem hä muèn g× trong cuéc ®êi nµy, vµ chÝn m−¬i t¸m ng−êi trong sè hä sÏ kh«ng tr¶ lêi chÝnh x¸c ®−îc. NÕu b¹n cø kh¨ng 131
kh¨ng hái, nh÷ng ng−êi nµy sÏ nãi: «sù yªn tÜnh», nh÷ng ng−êi kh¸c muèn tiÒn, mét sè ng−êi b¶o: «h¹nh phóc», nh÷ng ng−êi kh¸c n÷a : «vinh quang vµ søc m¹nh», nh÷ng ng−êi cßn l¹i - «®Þa vÞ x· héi», « cuéc sèng tiÖn nghi», «kh¶ n¨ng h¸t, móa, viÕt». Nh−ng sÏ kh«ng ai trong sè hä nãi râ ®−îc vÒ nh÷ng kh¸i niÖm nµy, vµ nãi lµm c¸ch nµo ®Ó ®¹t ®−îc nh÷ng ®iÒu ®ã th× l¹i cµng kh«ng. Kh«ng ai ®¶ ®éng chót g× ®Õn viÖc cÇn cã mét kÕ ho¹ch râ rµng gióp ®¹t tíi nh÷ng mong muèn ®−îc nªu ra mét c¸ch m¬ hå nµy. ChØ mong muèn kh«ng th× kh«ng thÓ giµu ®−îc. Giµu sang sÏ ®Õn khi cã mét kÕ ho¹ch hµnh ®éng râ rµng dùa trªn nh÷ng dù kiÕn còng râ rµng nh− vËy, vµ kÕ ho¹ch ph¶i ®−îc thùc hiÖn víi mét sù kiªn ®Þnh cÇn thiÕt.
RÌN LUYÖN TÝNH KIªN ®ÞNH THEO BèN B¦íÍc Ng−êi nµo muèn rÌn luyÖn cho m×nh tÝnh kiªn ®Þnh cÇn thiÕt ®Òu ph¶i thùc hµnh bèn b−íc ®¬n gi¶n sau ®©y. §Ó lµm ®−îc viÖc nµy kh«ng cÇn cã trÝ tuÖ ®Æc biÖt, häc vÊn ®Æc biÖt, nh÷ng nç lùc to lín hay tèn kÐm thêi gian g×. Bèn b−íc nh− sau: 1. Môc tiªu hoÆc sù v−¬n tíi râ rµng dùa trªn mong muèn ®am mª ®¹t ®−îc kÕt qu¶. 2. KÕ ho¹ch m« t¶ tr×nh tù hµnh ®éng râ rµng. 3. NhËn thøc ®éc lËp kh«ng chÞu ¶nh h−ëng cña nh÷ng t¸c ®éng cã h¹i kÓ c¶ t¸c ®éng cña hä hµng, b¹n bÌ, ng−êi quen. 4. Liªn minh hîp t¸c víi mét hoÆc mét vµi ng−êi ñng hé sù cè g¾ng v−¬n tíi môc tiªu theo ®óng kÕ ho¹ch hµnh ®éng cña b¹n. Bèn b−íc (giai ®o¹n) nµy rÊt quan träng nÕu muèn thµnh c«ng trong bÊt cø lÜnh vùc ho¹t ®éng nµo. Ai s½n sµng lµm theo m−êi ba nguyªn t¾c trong triÕt lý cña chóng t«i, bèn b−íc nµy ph¶i trë thµnh b¶n n¨ng thø hai hay cßn gäi lµ tÝnh c¸ch cña m×nh. §©y lµ bèn b−íc quy ®Þnh cña c¶i vËt chÊt cña b¹n. §©y lµ bèn b−íc dÉn ®Õn tù do vµ ®éc lËp suy nghÜ. §©y lµ bèn b−íc dÉn b¹n ®Õn sù giµu sang vµ rÊt giµu sang. §©y lµ bèn b−íc dän ®−êng cho b¹n ®Õn víi hïng c−êng, vinh quang vµ tiÕng t¨m thÕ giíi. §©y lµ bèn b−íc ®¶m b¶o c¬ héi cho b¹n. 132
§©y lµ bèn b−íc biÕn giÊc m¬ thµnh thùc tÕ, m¬ −íc thµnh hiÖn thùc. §©y lµ bèn b−íc më ®−êng ®Ó chiÕn th¾ng nh÷ng nçi sî h·i, thê ¬ vµ thÊt väng. Ai häc ®−îc c¸ch thùc hiÖn c¶ bèn b−íc nµy sÏ nhËn ®−îc phÇn th−ëng xøng ®¸ng. B¹n sÏ tù m×nh cÊp cho m×nh tÊm vÐ vµo cöa t−¬ng lai mµ b¶n th©n b¹n mong muèn.
TRÝ TUÖ SI£U NHI£N GióP §ì AI? Lùc l−îng thÇn bÝ nµo cho nh÷ng ng−êi kiªn ®Þnh vµ v−¬n tíi môc tiªu nh÷ng kh¶ n¨ng tuyÖt vêi ®Ó kh¾c phôc khã kh¨n? Hay kiªn ®Þnh chÝnh lµ c¸i phÈm chÊt trong tÝnh c¸ch con ng−êi ®· lµm n¶y sinh trong nhËn thøc mét lo¹i n¨ng l−îng tinh thÇn, t×nh c¶m, mµ thËm chÝ còng cã thÓ lµ n¨ng l−îng hãa häc, cho phÐp tiÕp cËn víi nh÷ng lùc l−îng siªu nhiªn? Ai biÕt ®−îc, còng cã thÓ, TrÝ tuÖ siªu nhiªn bao giê còng ñng hé nh÷ng ng−êi kh«ng ngõng chiÕn ®Êu. ThËm chÝ cã lóc b¹i trËn, t−ëng chõng nh− tÊt c¶ ®Òu chèng l¹i m×nh? Nh÷ng c©u hái kiÓu nh− vËy b¾t ®Çu xuÊt hiÖn trong ®Çu t«i khi t«i nghiªn cøu nh÷ng ng−êi nh− «ng Henry Ford. Thùc tÕ «ng ta b¾t ®Çu tõ sè kh«ng, vµ kÕt thóc b»ng viÖc «ng ®· lËp ra mét v−¬ng quèc c«ng nghiÖp khæng lå, chØ nhê mçi mét tÝnh kiªn ®Þnh. Hay lµ Thomas A.Edison, víi tr×nh ®é häc vÊn ba th¸ng, nh−ng ®· ®−a tÝnh kiªn ®Þnh cña m×nh ¸p dông vµo «m¸y biÕt nãi», vµo «®iÖn ¶nh», bãng ®Ìn gi©y tãc vµ kho¶ng n¨m chôc ph¸t minh kh¸c cã ý nghÜa kh«ng kÐm phÇn quan träng cho cuéc ®êi. Trong suèt mét thêi gian dµi, n¨m nµy sang n¨m kh¸c, t«i cã may m¾n ®−îc quan s¸t ngµi Edison, ngµi Ford, vµ ®−îc nghiªn cøu hµnh vi cña c¸c ngµi trong mét ph¹m vi ho¹t ®éng kh¸ hÑp, v× thÕ cho nªn nh÷ng kÕt luËn cña t«i ®Òu dùa trªn nh÷ng ph©n tÝch vµ ý nghÜa thËt sù. Mµ nh÷ng kÕt luËn ®ã lµ nh− sau: ngoµi tÝnh kiªn ®Þnh t«i kh«ng t×m ra ®iÒu g× kh¸c cã thÓ gîi hÐ vÒ nguyªn nh©n vµ nguån gèc cña nh÷ng thµnh tùu diÖu kú cña hä. BÊt cø ng−êi nµo nghiªn cøu ho¹t ®éng cña c¸c nhµ tiªn tri, triÕt häc, nh÷ng ng−êi cã phÐp mµu, nh÷ng nhµ ho¹t ®éng t«n gi¸o huyÒn tho¹i trong qu¸ khø, còng ®Òu ph¶i ®Õn cïng mét kÕt luËn, r»ng nguyªn nh©n chÝnh vµ chñ yÕu ®−a hä ®Õn víi nh÷ng thµnh tùu lÞch sö nh− vËy chÝnh lµ tÝnh kiªn ®Þnh, tËp trung nç lùc vµ môc tiªu x¸c ®Þnh.
133
Ta h·y lÊy tiÓu sö l¹ kú vµ cã søc l«i cuèn bao ng−êi cña Mahomet lµm vÝ dô, ta h·y ph©n tÝch cuéc ®êi cña «ng vµ so s¸nh víi cuéc ®êi cña nh÷ng ng−êi thµnh ®¹t hiÖn nay, cuéc ®êi mµ trong ®ã c«ng nghiÖp vµ tµi chÝnh quyÕt ®Þnh tÊt c¶, vµ chóng ta sÏ rÊt ng¹c nhiªn khi thÊy ®−îc c¸i g× lµ ®iÓm chung cña hä. V©ng, ®ã chÝnh lµ tÝnh kiªn ®Þnh! NÕu nh− b¹n muèn hiÓu ®−îc c¸i søc m¹nh thÇn bÝ ®· sinh ra phÈm chÊt kiªn ®Þnh m¹nh mÏ, h·y ®äc tiÓu sö cña Mahomet. T«i giíi thiÖu b¹n nªn ®äc tiÓu sö do Isoed Bei viÕt. Tãm t¾t quyÓn s¸ch nµy ®¨ng trªn b¸o «Gerald Tribune» sÏ giíi thiÖu ng¾n gän tr−íc víi nh÷ng ng−êi thËt sù quan t©m vµ muèn ®äc ®Çy ®ñ quyÓn s¸ch nµy ®Ó th−ëng thøc hÕt c¸i hay cña nã.
NHµ TI£N TRI VÜ §¹I CuèI CïNG (b×nh luËn viªn Thomas Sugru) Mahomet lµ mét nhµ tiªn tri, nh−ng kh«ng lµm phÐp l¹. ¤ng kh«ng ph¶i lµ nhµ thÇn bÝ, kh«ng s¸ng t¹o ra mét häc thuyÕt chÝnh thøc nµo, tr−íc bèn m−¬i tuæi ¤ng vÉn ch−a b¾t ®Çu thi hµnh sø m¹ng cña m×nh. Khi Mahomet tuyªn bè «ng lµ sø gi¶ cña ®øc Alla vµ sÏ tiªn tri vÒ mét ®øc tin ch©n chÝnh, «ng bÞ mäi ng−êi diÔu cît nh¹o b¸ng vµ bÞ chÝnh thøc c«ng bè lµ ng−êi ®iªn. TrÎ con chØ chá vµo mÆt «ng, phô n÷ nÐm bïn bÈn vµ ®¸. ¤ng bÞ ®uæi khái thµnh phè quª h−¬ng cña m×nh - thµnh phè Mecca - vµ nh÷ng häc trß cña «ng còng bÞ t−íc bá mäi quyÒn lîi trÇn tôc vµ bÞ ®uæi ra sa m¹c cïng víi «ng. Sau m−êi n¨m lµm tiªn tri, Mahomet kh«ng ®−îc g× ngoµi sù chÕ nh¹o, b¸ng bæ, bÇn cïng vµ khæ ®au. Nh−ng chØ m−êi n¨m n÷a tr«i qua, «ng ®· ngåi t¹i Mecca trÞ v× toµn xø ¶-rËp, trë thµnh ng−êi ®øng ®Çu mét t«n gi¸o míi cña thÕ giíi mµ sau nµy sÏ ph¸t triÓn réng tõ §a-nuýp ®Õn Pirinei. §éng lùc ph¸t triÓn cña t«n gi¸o nµy dùa trªn ba chiÕc kiÒng lín: søc m¹nh cña lêi, søc m¹nh cña cÇu nguyÖn vµ sù gièng nhau gi÷a ng−êi víi ®øc Alla. Kh«ng ph¶i c¶ cuéc ®êi cña Mahomet ®Òu mang ý nghÜa ®Æc biÖt. ¤ng sinh ra t¹i mét trong nh÷ng dßng hä l©u ®êi nhÊt ë Mecca mµ thêi ®ã ®ang lµ mét thµnh phè th−¬ng m¹i lín, còng cã thÓ gäi ®ã lµ trung t©m th−¬ng m¹i cña c¶ nh©n lo¹i, vµ v× thÕ nã còng gièng nh− c¸i s©n chung cho mäi ng−êi qua l¹i. Trong thµnh phè lóc nµo còng bôi, bÈn vµ oi bøc, cho nªn ng−êi ta th−êng göi con c¸i cho nh÷ng ng−êi du môc gi¸o dôc. Mahomet còng ®−îc gi¸o dôc nh− vËy, anh lín lªn b»ng s÷a ngùa, trë thµnh mét 134
chµng trai khoÎ m¹nh vµ c−êng tr¸ng. §Çu tiªn anh ch¨n cõu, sau ®ã ®−îc vµo lµm thuª cho mét bµ gãa phô giµu cã chØ huy th−¬ng ®oµn qua sa m¹c. Cø nh− vËy, Mahomet ®i kh¾p ph−¬ng §«ng, chuyÖn trß tiÕp xóc víi nh÷ng ng−êi thuéc nh÷ng t«n gi¸o kh¸c nhau nhÊt. Anh nh×n thÊy Thiªn chóa gi¸o ph©n chia thµnh nhiÒu gi¸o ph¸i nhá vµ cã khi cßn thï ®Þch víi nhau. Khi anh trßn hai m−¬i t¸m tuæi, qu¶ phô lÊy anh lµm chång. Bè anh chèng l¹i cuéc h«n nh©n nµy, nh−ng bµ gãa chuèc r−îu vµ buéc «ng cÇu nguyÖn cho hä. M−êi hai n¨m tiÕp theo, Mahomet trë thµnh mét nhµ l¸i bu«n giµu cã, th¸o v¸t vµ ®−îc tÊt c¶ mäi ng−êi kÝnh träng. Råi sau ®ã, bçng nhiªn «ng bá nhµ vµo sa m¹c, cho tíi mét ngµy ®Ñp trêi «ng trë vÒ víi nh÷ng dßng th¬ ®Çu tiªn cña kinh Coran vµ tuyªn bè m×nh lµ Sø gi¶ cña th¸nh Alla. Kinh Coran, linh c¶m cña §Êng tèi cao, chÝnh lµ ®iÒu kú diÖu nhÊt kh«ng gi¶i thÝch næi trong cuéc ®êi Mahomet. ¤ng kh«ng ph¶i lµ nhµ th¬, «ng kh«ng cã thiªn phó vÒ c©u ch÷. ThÕ mµ nh÷ng dßng th¬ trµn ®Çy niÒm tin trong Coran l¹i tuyÖt vêi h¬n tÊt c¶ nh÷ng g× mµ c¸c nhµ th¬ chuyªn nghiÖp cña tÊt c¶ c¸c d©n téc ¶-rËp cã thÓ s¸ng t¸c ra. §èi víi ng−êi ¶-rËp, ®©y thùc sù lµ mét ®iÒu kú diÖu. Bëi v× thiªn khiÕu ng«n ng÷ ®−îc coi lµ n¨ng khiÕu lín nhÊt, vµ nhµ th¬ ®−îc xÕp ngang víi §Êng tèi cao. Mahomet nãi r»ng mäi ng−êi ®Òu b×nh ®¼ng tr−íc §Êng tèi cao vµ c¶ thÕ giíi ph¶i trë thµnh mét quèc gia ®¹o Håi d©n chñ. VÒ chÝnh trÞ, ®ã lµ mét ®iÒu nh¶m nhÝ, vµ ngoµi tÊt c¶ nh÷ng c¸i ®ã ra, Mahomet cßn ch¸y báng mong muèn ph¸ vì 360 ngÉu t−îng ë s©n trong, bªn c¹nh t¶ng ®¸ Kaaba. T¶ng ®¸ nµy thu hót rÊt nhiÒu d©n du môc ®Õn Mecca, vµ nh− thÕ cã nghÜa lµ bu«n b¸n ph¸t triÓn thuËn lîi. V× thÕ c¸c nhµ «t− b¶n» ®Þa ph−¬ng, mµ chÝnh Mahomet còng thuéc tÇng líp nµy, ®· næi giËn nhµ Tiªn tri. ¤ng l¹i bá vµo sa m¹c vµ ®ßi quyÒn thèng trÞ toµn thÕ giíi. Phong trµo Håi gi¸o ra ®êi nh− vËy. Tõ trong sa m¹c ®· nhãm lªn mét ngän löa kh«ng dËp t¾t næi - ®ã lµ ®éi qu©n cña mét d©n téc chiÕn ®Êu, ®éi qu©n m¹nh bëi sù thèng nhÊt vµ mong −íc ®−îc hy sinh cho chiÕn th¾ng. Mahomet kªu gäi Do th¸i gi¸o vµ Thiªn chóa gi¸o ®oµn kÕt thèng nhÊt víi Håi gi¸o. ¤ng nãi r»ng «ng kh«ng lËp ra t«n gi¸o míi mµ chØ kªu gäi tËp trung d−íi ngän cê cña m×nh nh÷ng ng−êi tin vµo §Êng tèi cao duy nhÊt vµ s½n sµng chiÕn ®Êu v× tÝn ng−ìng. NÕu nh− nh÷ng ng−êi Thiªn chóa gi¸o vµ Do th¸i gi¸o ñng hé Mahomet, th× «ng ®· chinh phôc ®−îc c¶ thÕ giíi. Nh−ng hä 135
tõ chèi, kh«ng s½n sµng chÊp nhËn t− t−ëng míi vÒ cuéc chiÕn tranh thÇn th¸nh. Khi qu©n ®éi cña Tiªn tri tiÕn vµo Jerusalem, kh«ng ai trong sè d©n c− thµnh phè bÞ giÕt chÕt, bëi v× tÝn ®iÒu cña Mahomet yªu cÇu nh− vËy. Nh−ng vµi thÕ kû sau, khi ®oµn qu©n ThËp tù chinh chiÕm ®−îc Jerusalem, ng−êi giµ, phô n÷ vµ trÎ em theo ®¹o Håi bÞ giÕt kh«ng th−¬ng tiÕc. Tuy nhiªn, Thiªn chóa gi¸o vµ Håi gi¸o vÉn cã ®iÓm gièng nhau. Gièng nhau ë häc thuyÕt tæng hîp vÒ §Êng tèi cao duy nhÊt. Suy nghÜ cÇn ghi chÐp U
Kiªn ®Þnh t«i luyÖn con ng−êi còng gièng nh− than biÕn quÆng thµnh thÐp chÊt l−îng cao. Kiªn ®Þnh gióp b¹n ph¸t triÓn ®Õn møc hoµn thiÖn kü n¨ng t− duy b»ng ph¹m trï tiÒn tÖ, cßn tiÒm thøc cña b¹n trë thµnh «x−ëng in tiÒn». H·y nh¾c ®i nh¾c l¹i t¸m ®iÓm cÇn cã ®Ó rÌn luyÖn cho m×nh tÝnh kiªn ®Þnh. H·y treo danh môc nµy lªn t−êng ®Ó nã th−êng xuyªn lµm ®iÓm ng¾m cho b¹n v−¬n lªn. Nh÷ng ng−êi nh− Fenny Herst, Kate Smith, L.M.Fields cho ta bµi häc v« gi¸ r»ng kiªn ®Þnh lµ tuyÖt ®èi cÇn thiÕt. Mahomet vµ nh÷ng ng−êi kh¸c chØ ra sù kiªn ®Þnh cã thÓ thay ®æi tiÕn tr×nh diÔn biÕn cña lÞch sö nh− thÕ nµo. Bèn b−íc ®¬n gi¶n dÉn ®Õn thãi quen kiªn ®Þnh, vµ triÖt tiªu ¶nh h−ëng bÊt lîi ®èi víi nhËn thøc vµ tiÒm thøc cña b¹n, nh÷ng ¶nh h−ëng mµ cã lÏ ®Õn nay b¹n vÉn ch−a tho¸t khái hoµn toµn. NÕU NóI KH«NG §ÕN VÍíI MAHOMET MAHOMET SÏ §ÕN VÍíI NóI
136
Ch−¬ng X U
KÕt hîp t¸c ®éng cña hai quy luËt - tõ lÜnh vùc kinh tÕ vµ lÜnh vùc t©m lý - sÏ ®−a l¹i kÕt qu¶ rùc rì. Søc m¹nh trÝ tuÖ sÏ gióp b¹n t¨ng ®−îc tµi s¶n. B¦íÍc THø CHÝN V¦¥N TíI CñA C¶I: «TRUNG T¢M N·O Bé» Søc m¹nh trÝ tuÖ - ®iÒu then chèt ®Ó thµnh c«ng. B¶n th©n c¸c kÕ ho¹ch lµ v« nghÜa nÕu nh− kh«ng cã mét lùc nµo ®ã ®Èy chóng rêi khái chç. Ch−¬ng nµy m« t¶ ph−¬ng ph¸p gióp trÝ tuÖ vµo viÖc, gióp b¹n sö dông trÝ tuÖ ®ã cã hiÖu qña. Nãi «søc m¹nh trÝ tuÖ», t«i hµm ý «kiÕn thøc ®−îc tæ chøc vµ sö dông th«ng minh». B¹n còng sÏ gÆp thuËt ng÷ «nç lùc cã tæ chøc», cã nghÜa lµ kÕt hîp nç lùc cña hai hoÆc nhiÒu ng−êi thèng nhÊt víi nhau bëi môc tiªu vµ kÕ ho¹ch lµm viÖc chung. Ta h·y cïng nhau nghÜ xem lµm c¸ch nµo ta cã thÓ t¹o cho m×nh søc m¹nh nµy ®−îc tèt h¬n. V× nã chÝnh lµ «kiÕn thøc cã tæ chøc», nªn ta h·y nghiªn cøu nguån gèc cña kiÕn thøc: 1. TrÝ tuÖ siªu nhiªn. Víi nguån kiÕn thøc nµy b¹n cã thÓ tiÕp xóc b»ng ph−¬ng ph¸p m« t¶ trong mét ch−¬ng, nhê trÝ t−ëng t−îng s¸ng t¹o. 2. Kinh nghiÖm tÝch lòy. Kinh nghiÖm loµi ng−êi tÝch lòy ®−îc (Ýt nhÊt lµ phÇn ghi nhËn l¹i ®−îc) cã thÓ lÊy ra tõ s¸ch cã trong c¸c th− viÖn. Mét phÇn rÊt quan träng cña kinh nghiÖm nµy ®−îc ph©n lo¹i, hÖ thèng hãa vµ gi¶ng d¹y ë c¸c tr−êng phæ th«ng vµ cao häc. 3. ThÝ nghiÖm vµ nghiªn cøu. C¶ trong khoa häc lÉn trong ®êi sèng hµng ngµy con ng−êi thu thËp, ph©n lo¹i vµ tæng kÕt tÊt c¶ nh÷ng sù kiÖn míi. Kh«ng nªn coi th−êng nguån kiÕn thøc nµy, ®Æc biÖt nÕu b¹n kh«ng sö dông ®−îc «kinh nghiÖm tÝch lòy». Nh−ng ngay trong tr−êng hîp nµy còng ®õng quªn trÝ t−ëng t−îng s¸ng t¹o. KiÕn thøc, thu nhËn ®−îc tõ bÊt kú nguån nµo, ®Òu cã thÓ trë thµnh søc m¹nh nÕu nã ®−îc tæ chøc trong kÕ ho¹ch hµnh ®éng vµ cuèi cïng b¶n th©n nã còng trë thµnh hµnh ®éng. 137
H·y ®äc l¹i mét lÇn n÷a c¶ ba nguån thu nhËn kiÕn thøc vµ h·y nghÜ xem b¹n cã dÔ dµng hµnh ®éng ®¬n ®éc - thu thËp, tæ chøc, vµ h¬n n÷a, ¸p dông trong thùc tÕ - hay kh«ng? Vµ nÕu nh− kÕ ho¹ch to lín vµ ®ßi hái ph¶i cã nh÷ng ho¹t ®éng toµn diÖn, b¹n sÏ kh«ng thÓ kh«ng hîp t¸c tr−íc khi cã nh÷ng tia löa ®Çu tiªn cña søc m¹nh trÝ tuÖ. BÝ QUYÕT cña ANDREW CARNEGHI ThÕ nµo lµ «Trung t©m n·o bé» vµ cÇn nã ®Ó lµm g×? §ã lµ sù hµi hßa «phèi hîp kiÕn thøc vµ nç lùc» cña hai hoÆc nhiÒu ng−êi, thèng nhÊt víi nhau bëi cïng mét cè g¾ng v−¬n tíi môc tiªu nhÊt ®Þnh. Trong ch−¬ng tr−íc cã nh÷ng chØ dÉn vÒ c¸ch thøc biÕn mong muèn tiÒn b¹c cña b¹n thµnh tiÒn b¹c thËt sù. NÕu b¹n thùc hiÖn nh÷ng chØ dÉn nµy mét c¸ch kiªn ®Þnh, th«ng minh, vµ ®ång thêi nghiªm kh¾c trong viÖc lùa chän ng−êi vµo «Trung t©m n·o bé» cña m×nh th× tøc lµ b¹n ®· ®i ®−îc nöa chÆng ®−êng ®Õn víi thµnh c«ng råi. §Ó hiÓu râ h¬n nh÷ng −u thÕ tiÒm Èn trong viÖc sö dông «Trung t©m n·o bé», ta h·y xem xÐt khÝa c¹nh kinh tÕ vµ t©m lý cña vÊn ®Ò. NÕu xung quanh b¹n lµ nh÷ng ng−êi tËn t©m muèn gióp b¹n b»ng nh÷ng lêi khuyªn, b»ng sù hç trî vµ hîp t¸c, - th× c¸i lîi vÒ kinh tÕ cña sù giao tiÕp lµ qu¸ râ rµng. Vµ kh«ng cã g× ®¸ng ng¹c nhiªn khi biÕt r»ng sù liªn minh hµi hßa nh− vËy chÝnh lµ c¬ së ®Ó t¹o ra tÊt c¶ nh÷ng gia tµi lín. NhËn thøc ®−îc ch©n lý ®¬n gi¶n nµy sÏ lµ nh©n tè quyÕt ®Þnh trong viÖc c¶i thiÖn t×nh h×nh tµi chÝnh cña b¹n. HiÓu ®−îc khÝa c¹nh t©m lý cña viÖc sö dông «Trung t©m n·o bé» ®Ó qu¶n lý cã khã h¬n. Còng cã thÓ b¹n biÕt c©u nãi sau: «Hai bé ãc kÕt hîp víi nhau nhÊt ®Þnh sÏ t¹o ra tr−êng thø ba cã gi¸ trÞ ngang bé ãc thø ba». TrÝ tuÖ cña con ng−êi lµ mét d¹ng n¨ng l−îng tinh thÇn. Khi hai bé ãc phèi hîp hµi hßa, n¨ng l−îng t©m lý cña chóng b−íc vµo giai ®äan t−¬ng t¸c - ®©y chÝnh lµ b¶n chÊt khÝa c¹nh t©m lý trong nguyªn t¾c lµm viÖc cña «Trung t©m n·o bé». N¨m m−¬i n¨m tr−íc ®©y, Andrew Carneghi gîi t«i chó ý ®Õn nguyªn t¾c «Trung t©m n·o bé» trong kinh tÕ. Cã cÇn ph¶i nh¾c l¹i r»ng chÝnh ®iÒu nµy ®· x¸c ®Þnh néi dung c¶ cuéc ®êi cßn l¹i cña t«i? «Trung t©m n·o bé» cña ngµi Carneghi gåm kho¶ng n¨m m−¬i ng−êi, liªn kÕt víi nhau b»ng mét môc tiªu cô thÓ - s¶n xuÊt vµ b¸n thÐp. Ngµi Carneghi cho r»ng së dÜ «ng 138
cã ®−îc cña c¶i nh− vËy lµ nhê cã tµi s¶n trÝ tuÖ v« gi¸ do nh÷ng con ng−êi nµy ®ãng gãp. Ph©n tÝch tiÓu sö tÊt c¶ nh÷ng ng−êi giµu cã, ta còng thÊy bøc tranh t−¬ng tù. B¶n th©n hä cã hiÓu ®iÒu nµy hay kh«ng còng kh«ng râ, chØ biÕt r»ng tÊt c¶ nh÷ng ng−êi nµy ®Òu b¾t søc m¹nh cña «Trung t©m n·o bé» phôc vô cho m×nh. Mµ nãi cho cïng, cã thÓ nµo kh¸c ®i ®−îc kh«ng? §õng KHINH TH¦êng NH÷NG LêI KHUY£N TèT Cã thÓ so s¸nh bé ãc cña con ng−êi víi côc pin. Ai còng biÕt r»ng mét chuçi pin l¾p liªn tôc sÏ cung cÊp nhiÒu n¨ng l−îng h¬n mét chiÕc pin lÎ. Mäi ng−êi còng biÕt r»ng n¨ng l−îng cña mét côc pin phô thuéc vµo sè l−îng vµ c«ng suÊt cña nh÷ng thµnh phÇn t¹o nªn nã. Bé ãc con ng−êi lµm viÖc còng ®¹i lo¹i nh− vËy. §iÒu nµy gi¶i thÝch ®−îc t¹i sao bé ãc ng−êi nµy lµm viÖc hiÖu qña h¬n bé ãc ng−êi kh¸c, vµ c¸i chÝnh, nã cho phÐp ta ®i ®Õn kÕt luËn quan träng r»ng mét «chuçi» trÝ tuÖ, nèi víi nhau b»ng tinh thÇn nhÊt trÝ hµi hßa, s¶n sinh ra nhiÒu «n¨ng l−îng t− duy» h¬n mét trÝ tuÖ. T«i nh¾c l¹i, còng gièng nh− mét chuçi pin cung cÊp nhiÒu ®iÖn h¬n mét chiÕc pin lÎ. PhÐp Èn dô nµy më ra cho ta thÊy bÝ quyÕt ho¹t ®éng cña nguyªn t¾c «Trung t©m n·o bé». Lóc ®Çu, c¶ tËp thÓ trÝ tuÖ t−¬ng t¸c hµi hßa vµ t¹o ra mét tr×nh ®é trÝ tuÖ míi. Song c¸i chÝnh - lµ tr×nh ®é míi nµy trë thµnh gÇn gòi víi mçi mét trÝ tuÖ cã trong tËp thÓ. Ai kh«ng biÕt r»ng Henry Ford b¾t ®Çu con ®−êng doanh nghiÖp cña m×nh tõ mét ng−êi nghÌo rít, v« häc vµ thËm chÝ dèt n¸t? Lµm thÕ nµo chØ trong thêi gian ng¾n khã t−ëng t−îng næi (m−êi n¨m!) «ng ®· kh¾c phôc ®−îc c¶ ba ch−íng ng¹i vËt nµy, vµ trong hai m−¬i l¨m n¨m ®· trë thµnh con ng−êi giµu nhÊt n−íc Mü? H·y liªn hÖ thùc tÕ nµy víi mét sù kiÖn kh¸c: nh÷ng thµnh tùu ®¸ng kÓ ®Çu tiªn xuÊt hiÖn sau khi ngµi Ford thµnh th©n víi Thomas Edison. B¹n sÏ nãi ®−îc ®iÒu g× khi biÕt ngµi Ford ®¹t nh÷ng kÕt qu¶ lín nhÊt cña m×nh sau khi lµm quen víi Harvey Firestone, John Berrose vµ Luther Berbenk?! Céng ®ång cña nh÷ng trÝ tuÖ cã thÓ ®−a l¹i nh÷ng ®iÒu vÜ ®¹i nh− vËy ®Êy! Con ng−êi cã kh¶ n¨ng tiÕp nhËn tÝnh c¸ch, kü n¨ng vµ søc m¹nh t− duy cña nh÷ng ng−êi m×nh cïng hîp t¸c. ViÖc ngµi Ford th−êng xuyªn tiÕp xóc víi T.Edison, L. 139
Berbenk, J. Berrose vµ H.Firestone ®· lµm cho trÝ tuÖ riªng cña «ng t¨ng thªm møc tæng c¸c trÝ tuÖ, kinh nghiÖm, kiÕn thøc vµ søc m¹nh tinh thÇn cña bé tø nµy. §ã lµ ch−a nãi ®Õn viÖc chÊp hµnh v« ®iÒu kiÖn nguyªn t¾c «Trung t©m n·o bé» theo nh÷ng ph−¬ng ph¸p tr×nh bµy trong quyÓn s¸ch cña chóng ta. Nh−ng ®ã lµ mét nguyªn t¾c - h·y vËn dông nã! Chóng ta cã nh¾c tíi Mahatma Gandi. Ta h·y xem «ng lµm thÕ nµo ®Ó cã ®−îc ¶nh h−ëng v« h¹n ®Õn khèi ãc cña hai tr¨m triÖu con ng−êi, thèng nhÊt hä l¹i ®Ó cïng phÊn ®Êu cho mét môc ®Ých chung. TÊt nhiªn, ®ã lµ mét ®iÒu diÖu kú. NÕu b¹n kh«ng nghÜ nh− vËy, h·y thö thuyÕt phôc chØ cÇn hai ng−êi cïng thèng nhÊt hµnh ®éng trong mét kho¶ng thêi gian ng¾n ngñi nµo ®ã xem sao. BÊt cø nhµ doanh nghiÖp nµo còng biÕt r»ng b¾t c¸c nh©n viªn cña m×nh lµm viÖc víi mét tinh thÇn cã thÓ xa x«i gäi lµ hßa hîp - khã ®Õn møc nµo. Nh− c¸c b¹n ®· hiÓu, nguån søc m¹nh ®Çu tiªn vµ chñ yÕu cho ý nghÜ chÝnh lµ TrÝ tuÖ siªu nhiªn. Khi mét vµi ng−êi cïng ho¹t ®éng hµi hßa víi nhau, cïng ®−îc thóc ®Èy bëi mét môc tiªu x¸c ®Þnh chung, TrÝ tuÖ siªu nhiªn chÝnh lµ nguån v¹n n¨ng cho hä khai th¸c bëi v× trÝ tuÖ nµy lµ nguån søc m¹nh t− t−ëng vÜ ®¹i nhÊt mµ c¸c thiªn tµi vµ l·nh tô dï cã ý thøc hay kh«ng, vÉn th−êng h−íng ®Õn. Hai nguån søc m¹nh kh¸c cña chóng ta, rÊt tiÕc lµ chóng còng chØ ®¸ng tin cËy ngang víi n¨m gi¸c quan cña con ng−êi. HiÓu ®−îc ®iÒu nµy, trong nh÷ng ch−¬ng tiÕp theo chóng t«i sÏ h−íng dÉn ®Ó ®éc gi¶ cã thÓ dÔ dµng tiÕp xóc víi TrÝ tuÖ siªu nhiªn. Nh−ng quyÓn s¸ch nµy kh«ng mang tÝnh chÊt t«n gi¸o gi¸o ®iÒu. NÕu coi nh÷ng nguyªn t¾c chñ yÕu cña quyÓn s¸ch nµy nh− mét sù can thiÖp cã chñ ý, dï lµ trùc tiÕp hay gi¸n tiÕp, vµo cuéc sèng t©m linh cña con ng−êi, ®Òu lµ kh«ng chÝnh x¸c. QuyÓn s¸ch chØ cã mét môc tiªu duy nhÊt: gióp ®éc gi¶ biÕn mong muèn thµnh tiÒn b¹c. H·y ®äc, suy nghÜ vµ thiÒn trong thêi gian nghiÒn ngÉm quyÓn s¸ch nµy. B¹n h·y tin r»ng b¹n sÏ nhanh chãng hiÓu vµ nh×n thÊy ®−îc toµn bé triÓn väng. Mçi ch−¬ng lµ mét chi tiÕt. Nh−ng chi tiÕt nµy - dµnh riªng cho b¹n.
NGHÌO §ãi KH¤NG CÇN X©Y DùNG KÕ HO¹CH
140
¤i, tiÒn b¹c míi hay thÑn thïng lµm sao! Ph¶i thuyÕt phôc vµ dç dµnh cø nh− víi c¸c c« g¸i. Nh−ng ®©y kh«ng ®¬n gi¶n lµ sù trïng hîp t×nh cê, bëi v× lùc t¸c ®éng ë ®©y kh«ng kh¸c nhau mÊy vÒ b¶n chÊt. Lµm viÖc víi c« g¸i hay víi tiÒn b¹c - b¹n ph¶i tin vµo th¾ng lîi. Lµm viÖc víi c« g¸i hay víi tiÒn b¹c - b¹n ph¶i mong muèn ®am mª. Lµm viÖc víi c« g¸i hay víi tiÒn b¹c - b¹n kh«ng ®−îc quªn tÝnh kiªn ®Þnh. Lµm viÖc víi c« g¸i hay víi tiÒn b¹c - tr−íc hÕt ph¶i lËp kÕ ho¹ch lµm thÕ nµo ®Ó chiÕm h÷u ®−îc hä. Vµ cuèi cïng, trong c¶ hai tr−êng hîp, nhÊt thiÕt cÇn ®¹t ®−îc môc tiªu. Khi tiÒn lín lªn, nã ®æ Ëp xuèng ®Çu b¹n nh− mét dßng th¸c. TiÒn - ®æ vÒ tiÒn! Cuéc ®êi cã thÓ so s¸nh víi mét dßng s«ng víi hai dßng ch¶y ng−îc nhau. Mét dßng lªn phÝa tr−íc vµ lªn trªn, n¬i cã sù giµu sang. Dßng ng−îc l¹i - xuèng d−íi, n¬i nghÌo ®ãi vµ bÇn hµn - b¬i trªn ®ã lµ nh÷ng kÎ bÊt h¹nh, bÞ cuèn vµo ®ã vµ kh«ng cã kh¶ n¨ng vÉy vïng ®Ó tho¸t ra. T«i kh«ng cßn ngê vùc g× ë chç nh÷ng ng−êi ®· ®¹t kÕt qu¶ giµu sang biÕt rÊt râ vÒ hai dßng ®êi ch¶y ng−îc nµy. VÒ nguyªn t¾c, nã gièng hÖt nh− ph−¬ng h−íng vµ néi dung cña qu¸ tr×nh t− duy trong mçi con ng−êi. T− duy theo h−íng tÝch cùc dÉn ta ®Õn cña c¶i giµu sang. T− duy theo h−íng tiªu cùc - dÉn ®Õn nghÌo hÌn. Tõ ®ã rót ra mét t− t−ëng rÊt quan träng ®èi víi ng−êi ®äc quyÓn s¸ch nµy ®Ó lµm giµu. ThËm chÝ nÕu dßng ch¶y ®ang ®Èy b¹n vÒ n¬i bÇn hµn, t− t−ëng nµy cã thÓ trë thµnh m¸i chÌo gióp b¹n sang ®−îc dßng n−íc bªn kia. Chó ý! NghÌo hÌn vµ giµu sang th−êng hay ®æi chç cho nhau. Khi cña c¶i sang giµu ®Õn ®−îc víi ng−êi nghÌo, ®ã th−êng lµ kÕt qu¶ cña nh÷ng kÕ ho¹ch x©y dùng cÈn thËn vµ thùc hiÖn chÝnh x¸c. NghÌo hÌn th× cã g× ph¶i lËp kÕ ho¹ch? NghÌo hÌn b¶n chÊt ng¹o m¹n vµ kh¾c nghiÖt. Giµu sang thÑn thïng vµ máng manh. Ph¶i lµm sao cho giµu sang yªu thÝch m×nh! Suy nghÜ cÇn ghi chÐp U
T− t−ëng «Trung t©m n·o bé» cña Andrew Carneghi - ®ã lµ hßn ®¸ t¶ng trong thµnh c«ng c¸ nh©n vµ doanh nghiÖp cña «ng. Giê ®©y, t− t−ëng ®ã thuéc vÒ b¹n - h·y sö dông nã! §ã lµ ph−¬ng ph¸p biÕn trÝ tuÖ cã tæ chøc, cã ®Þnh h−íng thµnh quyÒn lùc.
141
TrÝ tuÖ cña con ng−êi còng lµ n¨ng l−îng. Hîp t¸c víi nhau, tËp thÓ trÝ tuÖ t¹o thµnh «ng©n hµng n¨ng l−îng». Ch−a kÓ ®Õn søc m¹nh v« h×nh thø ba - søc m¹nh cña Doanh nghiÖp. Giµu sang lµ kÕt qu¶ cña kÕ ho¹ch vµ tæ chøc. Cßn lµm ng−êi nghÌo - thËt ®¬n gi¶n biÕt bao! NghÌo hÌn th× cã g× ph¶i lËp kÕ ho¹ch? Ba nguån søc m¹nh trÝ tuÖ chÝnh s½n sµng gióp b¹n. ChØ cßn cÇn ý chÝ cña b¹n. ChØ cßn cÇn biÕt ph¶i lµm thÕ nµo. Mµ b¹n ®· biÕt råi cßn g×. . . H¹NH PHóC KH«NG ë S¶N NGHIÖP, Mµ ë Sù LµM CHñ
142
Ch−¬ng XI U
H·y h−íng dôc n¨ng cña m×nh vµo qu¸ tr×nh s¸ng t¹o vµ nhê ®ã b¹n sÏ thÞnh v−îng. H·y hiÓu phô n÷ cã thÓ gióp nam giíi thµnh c«ng nh− thÕ nµo. H·y sö dông tÊt c¶ nh÷ng c¸i lîi cña ch©n lý cæ x−a nµy. B¦íÍc THø m−êi v¦¥N TíI CñA C¶I: bÝ mËt cña t×nh dôc vµ th¨ng dôc Th¨ng dôc - nãi ®¬n gi¶n, ®ã lµ biÕn n¨ng l−îng dôc tÝnh thµnh d¹ng n¨ng l−îng kh¸c. §iÒu ®ã diÔn ra nh− thÕ nµo? C¶m xóc tÝnh dôc g©y ra mét tr¹ng th¸i cña nhËn thøc. Do kh«ng hiÓu biÕt tý g× trong lÜnh vùc t×nh dôc, phÇn ®«ng mäi ng−êi lÉn lén t×nh dôc víi sù ®am mª x¸c thÞt. V× thÕ cho nªn khÝa c¹nh thÓ x¸c cña t×nh dôc cã ¶nh h−ëng ®¸ng kÓ ®Õn nhËn thøc. Trong c¶m xóc tÝnh dôc cã s½n ch−¬ng tr×nh: 1. Duy tr× nßi gièng. 2. Gi÷ g×n søc kháe (mét ph−¬ng ph¸p trÞ liÖu kh«ng g× s¸nh næi). 3. BiÕn sù kÐm cái tÇm th−êng thµnh n¨ng khiÕu nhê th¨ng dôc. Gi¶i thÝch c¬ chÕ ho¹t ®éng cña th¨ng dôc rÊt ®¬n gi¶n. B¾t ®Çu b»ng viÖc tõ nh÷ng ý nghÜ mang tÝnh kh¸ch thÓ, vËt chÊt, nhËn thøc trë vÒ víi nh÷ng ý nghÜ mang b¶n chÊt kh¸c h¼n. Trong tÊt c¶ mäi t×nh c¶m cña con ng−êi, c¶m xóc tÝnh dôc lµ m¹nh mÏ nhÊt. Th«i thóc bëi t×nh c¶m nµy vµ sù ®am mª, con ng−êi cã thÓ ph¸t triÓn m¹nh ãc t−ëng t−îng, lßng gan d¹, søc m¹nh ý chÝ, tÝnh kiªn ®Þnh vµ kh¶ n¨ng s¸ng t¹o mµ tr−íc ®©y anh ta kh«ng hÒ ngê tíi. Mong muèn t×nh c¶m m¹nh ®Õn møc tãm chÆt vµ b¾t con ng−êi khuÊt phôc, vµ con ng−êi liÒu thÝ c¶ danh dù, thËm chÝ c¶ tÝnh m¹ng cña m×nh, kh«ng tÝnh to¸n g× ®Õn hËu qu¶, chØ cèt sao chiÕm h÷u ®−îc môc tiªu thÌm muèn. NÕu chÕ ngù ®−îc t×nh c¶m nµy vµ h−íng nã vµo qòy ®¹o cÇn thiÕt, th× tÊt c¶ c¸c thuéc tÝnh thÇn th¸nh cña t×nh c¶m ®ã - trÝ t−ëng t−îng, lßng dòng c¶m v.v. . . - sÏ b¶o toµn ®−îc sù s¾c bÐn vµ phi th−êng cña m×nh. N¨ng khiÕu s¸ng t¹o ®−îc tæ chøc nh− vËy cã thÓ sö dông vµo lÜnh vùc 143
v¨n häc, nghÖ thuËt t¹o h×nh còng nh− trong bÊt kú c«ng viÖc nµo kh¸c, kh«ng lo¹i trõ viÖc tÝch lòy tµi s¶n. Bëi v× doanh nghiÖp còng lµ c«ng viÖc s¸ng t¹o nh− nhiÒu viÖc kh¸c mµ chóng ta tù nguyÖn hiÕn d©ng th©n m×nh. §−¬ng nhiªn, muèn biÕn dôc n¨ng thµnh n¨ng l−îng s¸ng t¹o ®ßi hái ph¶i g¾ng chÝ, ph¶i cã mét chót kinh nghiÖm, nh−ng ®©y còng lµ viÖc ®¸ng cè g¾ng. Ham muèn t×nh dôc lµ bÈm sinh vµ kh«ng cã g× tù nhiªn h¬n viÖc nµy. V× thÕ kh«ng thÓ ®Ì bÑp, kh«ng thÓ tiªu diÖt ®−îc c¶m gi¸c ®ã. Nh−ng dôc n¨ng liªn tôc t×m lèi tho¸t ra, ®ång thêi thøc tØnh trong ta nh÷ng c¶m gi¸c lµm giµu c¶ c¬ thÓ, t©m hån lÉn tinh thÇn cña con ng−êi. Vµ nÕu kh«ng cho nã lèi ra b»ng c¸ch th¨ng dôc, th× kiÓu g× nã còng vËt chÊt hãa vµ tù t×m lèi ra. Cã thÓ chÆn mét dßng s«ng vµ kiÓm so¸t møc n−íc trong mét thêi gian nµo ®ã, nh−ng sím hay muén còng sÏ vì bê.
§éng LùC GiíI TÝNH Thùc sù thµnh ®¹t trong mäi mÆt th−êng lµ nh÷ng ng−êi n¨ng khiÕu, biÕt c¸ch chuyÓn dôc n¨ng sang lÜnh vùc x©y dùng, s¸ng t¹o. Nghiªn cøu khoa häc ®· x¸c ®Þnh nh÷ng sù kiÖn thùc tÕ nh− sau: 1. §¹t kÕt qu¶ cao nhÊt th−êng lµ nh÷ng ng−êi cã c¶m xóc tÝnh dôc ph¸t triÓn cao, ®Æc biÖt nÕu hä n¾m ®−îc nghÖ thuËt th¨ng dôc. 2. Nh÷ng ng−êi trë thµnh triÖu phó hoÆc trë nªn næi tiÕng trong lÜnh vùc v¨n häc, nghÖ thuËt t¹o h×nh, kiÕn tróc vµ c«ng nghiÖp (bëi v× doanh nghiÖp nµo, nh− t«i ®· nãi, tr−íc hÕt còng lµ mét qu¸ tr×nh s¸ng t¹o), th−êng ®¹t tíi c¸c ®Ønh cao nµy do ¶nh h−ëng cña t×nh yªu. Nh÷ng kÕt kuËn nµy ®−îc rót ra trªn c¬ së nghiªn cøu kü tiÓu sö rÊt nhiÒu ng−êi trong suèt hai thiªn niªn kû. Vµ bÊt cø mét c¸ nh©n lín nµo, dï lµ nam hay n÷, nh÷ng thµnh tùu vÜ ®¹i cña hä bao giê còng chøng tá vÒ mét c¶m xóc tÝnh dôc ph¸t triÓn cao. C¶m xóc tÝnh dôc hiÕm h÷u con ng−êi hÕt søc m¹nh mÏ, ®©y lµ mét søc m¹nh kh«ng thÓ chèng cù l¹i næi, chØ trõ phi b¹n bÞ b¹i liÖt. Tuy nhiªn, sö dông søc m¹nh cña c¶m xóc nµy, sö dông ®éng lùc cña nã, b¹n nh− bçng nhiªn nhËn ®−îc trêi cho mãn quµ nh÷ng kh¶ n¨ng siªu phµm, c¶m thÊy m×nh trë thµnh siªu nh©n vµ trªn ®Ønh sãng c¶m 144
xóc trµo d©ng nµy cã thÓ thùc thi ®−îc nhiÒu ®iÒu tuyÖt diÖu trong cuéc sèng. NÕu nh− b¹n cã thÓ hiÓu ®−îc ch©n lý ®¬n gi¶n nµy, b¹n sÏ tù m×nh tin r»ng bÝ quyÕt cña cuéc sèng ho¹t ®éng, s¸ng t¹o, lµm kinh doanh tÝch cùc lµ ë vÊn ®Ò th¨ng dôc. GiÕt chÕt c¶m xóc tÝnh dôc trong con ng−êi m×nh tøc lµ b¹n ®· giÕt chÕt nguån søc sèng chñ yÕu cña chÝnh m×nh. B»ng chøng râ rµng cho viÖc nµy lµ ®éng vËt thiÕn. Sau mét phÉu thuËt nh− vËy, con bß rõng hung h·n trë nªn hiÒn lµnh ngoan ngo·n h¬n c¶ con bß c¸i dÞu dµng nhÊt. Rèi lo¹n sinh dôc giÕt chÕt trong ng−êi ®µn «ng mäi mong muèn ®Êu tranh, sèng, hµnh ®éng; ¸nh löa trong m¾t anh ta sÏ t¾t dÇn.
NH¢N Tè KÝCH THÝCH NHËN THøC - KH«NG THEO C¸CH HIÓU cña ZARATUSTRA NhËn thøc cña con ng−êi th−êng hay ®¸p l¹i nh÷ng nh©n tè kÝch thÝch cã «t¸c dông» t¹o ra tr¹ng th¸i c¨ng th¼ng, t¨ng c−êng trong ý nghÜ mµ chóng ta vÉn quen gäi lµ «h−ng phÊn», «t−ëng t−îng s¸ng t¹o», «mong muèn ®am mª». NhËn thøc cña con ng−êi th−êng hay ®¸p l¹i nhÊt nh÷ng nh©n tè kÝch thÝch sau ®©y: 1. C¶m xóc tÝnh dôc, ®am mª. 2. T×nh yªu. 3. Mong muèn ®am mª vinh quang, søc m¹nh, thµnh ®¹t vÒ tµi chÝnh, tiÒn b¹c. 4. ¢m nh¹c. 5. §¸nh b¹n víi ng−êi cïng giíi hoÆc kh¸c giíi. 6. Liªn minh trÝ tuÖ dùa trªn sù th©n thiÕt cña hai hoÆc nhiÒu ng−êi cïng chung nh÷ng hiÓu biÕt vÒ ®êi th−êng hay vÒ tÝn ng−ìng. 7. Nh÷ng ng−êi lïng b¾t còng nh− nh÷ng ng−êi bÞ truy ®uæi - tr¶i qua cïng chung mét thö th¸ch, cïng chÞu khæ së. 8. Tù kû ¸m thÞ. 9. Sî h·i. 10. R−îu vµ thuèc phiÖn. §øng ®Çu danh s¸ch nµy mét c¸ch ®Ých ®¸ng lµ sù say mª tÝnh dôc, t¸c ®éng ®Õn nhËn thøc mét c¸ch m¹nh mÏ vµ hiÖu qña, thøc tØnh mäi kh¶ n¨ng trÝ ãc vµ buéc ph¶i hµnh ®éng. Trong sè m−êi nh©n tè kÝch thÝch nãi trªn th× t¸m lµ tù nhiªn vµ mang tÝnh 145
x©y dùng. Hai nh©n tè mang tÝnh ph¸ ho¹i. Danh s¸ch nµy gióp b¹n hiÓu râ vµ so s¸nh c¸c nguån kÝch thÝch nhËn thøc chñ yÕu. Còng cã thÓ h¬i l¹ lïng, nh−ng nÕu so s¸nh c¸c nh©n tè kÝch thÝch trong lý luËn vµ trªn thùc tÕ, b¹n sÏ thÊy r»ng lóc nµo vÊn ®Ò t×nh dôc còng ®øng ë vÞ trÝ sè 1. §©y lµ søc m¹nh hïng hËu nhÊt vµ cã kh¶ n¨ng lµm cho bé ãc cña b¹n lµm viÖc cã kÕt qu¶. §©y còng lµ nh©n tè kÝch thÝch hµnh ®éng tèt nhÊt. Cã mét nhµ th«ng th¸i ®· nãi r»ng: thiªn tµi - ®ã lµ ng−êi «tãc dµi, gÆp g× ¨n nÊy vµ lµ môc tiªu cho mäi ng−êi nh¹o b¸ng». Nh−ng ®Þnh nghÜa sau chÝnh x¸c h¬n: «®ã lµ ng−êi hiÓu ®−îc cÇn ph¶i t¸c ®éng ®Õn c−êng ®é suy nghÜ nh− thÕ nµo cho tèt nhÊt ®Ó ®¹t ®−îc ®iÓm cao cña kh¶ n¨ng trÝ tuÖ, nhê ®ã tù do tiÕp xóc ®−îc víi tÊt c¶ c¸c nguån kiÕn thøc mµ ®Çu ãc t− duy tÇm th−êng kh«ng thÓ lµm næi». Ng−êi suy nghÜ ch¾c sÏ muèn biÕt râ h¬n vÒ hiÖn t−îng thiªn tµi. C©u hái ®Çu tiªn mµ anh ta ®Æt ra lµ nh− sau: «B»ng c¸ch nµo thiªn tµi cã thÓ tiÕp xóc víi nh÷ng nguån kiÕn thøc mµ ®Çu ãc b×nh th−êng kh«ng víi tíi ®−îc?» C©u hái thø hai nh− sau: «Cã biÕt ®−îc nh÷ng nguån kiÕn thøc nµo chØ dµnh riªng cho c¸c thiªn tµi kh«ng, cã tån t¹i nh÷ng nguån kiÕn thøc Êy kh«ng vµ nÕu cã th× lµm thÕ nµo ®Ó nhËn biÕt?» Chóng t«i cung cÊp cho b¹n nh÷ng d÷ liÖu ban ®Çu, tõ ®ã b¹n cã thÓ tù chøng minh trªn thùc tÕ, vµ khi chøng minh ®−îc, ta ®· tr¶ lêi ®−îc c¶ hai c©u hái. à ãc T−ëNG T−îNG - §ã Lµ GI¸C QUAN THø S¸U Gi¸c quan thø s¸u cã tån t¹i - ®iÒu nµy ®· x¸c ®Þnh ®−îc tõ l©u vµ kh«ng thÓ phñ nhËn ®−îc. Gi¸c quan thø s¸u - ®ã lµ trÝ t−ëng t−îng. ThÕ mµ phÇn lín mäi ng−êi trong suèt cuéc ®êi m×nh ch−a hÒ sö dông nã lÇn nµo. Vµ nÕu ph¶i cÇu cøu nã th× còng gÇn nh− t×nh cê. ChØ rÊt Ýt ng−êi vËn dông trÝ t−ëng t−îng cña m×nh mét c¸ch ý thøc vµ cã chñ ®Þnh. Nh÷ng ng−êi kh«ng nh÷ng biÕt c¸ch vËn dông s¸ng t¹o kh¶ n¨ng thiªn bÈm nµy mµ cßn hiÓu ®−îc trÝ t−ëng t−îng lµm viÖc hay ho nh− thÕ nµo - chóng ta gäi hä lµ thiªn tµi. Kh¶ n¨ng trêi cho vÒ ãc s¸ng t¹o - ®ã lµ sù liªn hÖ trùc tiÕp gi÷a ng−êi th−êng víi TrÝ tuÖ siªu nhiªn bÊt tö. Linh tÝnh ®−îc xÕp vµo lÜnh vùc t«n gi¸o, cßn viÖc ph¸t minh ra nh÷ng c¬ së vµ nguyªn t¾c cÊu t¹o thÕ giíi míi - thuéc vÒ trÝ t−ëng t−îng s¸ng t¹o. 146
«CHIÒU THø T¦» cña ý NGHÜ Khi nh÷ng ý nghÜ vµ quan niÖm xuÊt hiÖn trong ®Çu b»ng nh÷ng xung l−îng tøc thêi mµ ta vÉn quen gäi lµ «linh c¶m», nguån gèc cña chóng th−êng lµ: 1/ TrÝ tuÖ siªu nhiªn; 2/ TiÒm thøc - n¬i héi tô cña nh÷ng c¶m gi¸c vµ xung l−îng ®−îc ®−a lªn n·o b»ng n¨m gi¸c quan; 3/ Kh¶ n¨ng trÝ tuÖ cña nh÷ng ng−êi kh¸c; 4/ TiÒm thøc céng h−ëng cña nh÷ng ng−êi kh¸c. C¸c nguån kh¸c lµm ý nghÜ n¶y sinh vµ vËn ®éng trong nhËn thøc con ng−êi ch−a ®−îc biÕt ®Õn. NÕu ho¹t ®éng cña bé ãc ®−îc nu«i d−ìng bëi mét trong sè m−êi nh©n tè kÝch thÝch kÓ trªn, kÕt qu¶ lµ c¸ nh©n sÏ ®−îc n©ng cao v−ît lªn h¼n so víi nh÷ng suy nghÜ b×nh th−êng, xoµng xÜnh hµng ngµy. §iÒu ®ã sÏ cho con ng−êi bay bæng nµy mét kho¶ng xa, mét tÇm réng ®Ó t− duy vµ ¶nh h−ëng tÝch cùc nhÊt ®Õn chÊt l−îng t− duy ®iÒu kh«ng thÓ cã ®−îc ®èi víi nh÷ng ng−êi ë bªn d−íi. §èi víi nh÷ng ng−êi gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò trong ho¹t ®éng kinh doanh hoÆc trong lÜnh vùc kh¸c, n¬i anh ta lµm viÖc theo n¨ng khiÕu cña m×nh, t×nh h×nh còng t−¬ng tù. §−îc n©ng lªn tÇm cao suy nghÜ nh− vËy nhê mét trong nh÷ng h×nh thøc kÝch thÝch nhËn thøc, con ng−êi cã thÓ so s¸nh tr¹ng th¸i cña m×nh víi chuyÕn bay b»ng tµu l−în, khi ®−êng ch©n trêi ®−îc vÐn lªn vµ tÇm nh×n ®−îc më réng thªm ra. H¬n thÕ n÷a, tõ ®é cao ®ã, con ng−êi kh«ng cßn bÞ trãi buéc bëi nh©n tè t¸c ®éng ®Õn nhËn thøc lóc ban ®Çu, vµ hoµn toµn kh«ng phô thuéc vµo c¸c vÊn ®Ò cña cuéc sèng hµng ngµy. Anh ta ë trong thÕ giíi cña nh÷ng ý nghÜ vµ bay cao ®Õn møc tÊt c¶ nh÷ng vÊn ®Ò cÊp thiÕt hµng ngµy chØ cßn gièng nh− ®åi nói, thung lòng tr«i ë bªn d−íi. Trong thêi gian ý nghÜ bay l−în, trÝ t−ëng t−îng s¸ng t¹o ®¶m b¶o tù do hµnh ®éng. TrÝ t−ëng t−îng s¸ng t¹o dän ®−êng cho ý nghÜ. Nã tiÕp nhËn nh÷ng t− t−ëng mµ trong 147
nh÷ng ®iÒu kiÖn kh¸c kh«ng sao cã thÓ vµo ®Çu con ng−êi. Gi¸c quan thø s¸u - ®ã lµ mãn quµ trêi cho mµ cã nã hay thiÕu nã chÝnh lµ ranh giíi ph©n biÖt ®©u lµ thiªn tµi, ®©u lµ ng−êi th−êng.
TIÕNG NãI Tõ B£N trong Con ng−êi cµng sö dông ®−îc n¨ng khiÕu s¸ng t¹o trêi cho, cµng tin t−ëng nã vµ cµng cÇn nhiÒu trÝ t−ëng t−îng ®Ó t¨ng xung lùc cho ý nghÜ bao nhiªu, anh ta cµng dÔ dµng tiÕp thu ®−îc nh÷ng ®éng lùc thóc ®Èy sinh ra ngoµi tiÒm thøc cña m×nh bÊy nhiªu. ChØ cã thÓ ph¸t triÓn vµ hoµn thiÖn n¨ng khiÕu nµy b»ng mét con ®−êng duy nhÊt: th−êng xuyªn tiÕp xóc víi nã. C¸i mµ ta vÉn gäi lµ «l−¬ng t©m» ho¹t ®éng hoµn toµn nhê vµo gi¸c quan thø s¸u. C¸c häa sü, nhµ v¨n, nh¹c sü vµ nhµ th¬ vÜ ®¹i ®· trë thµnh vÜ ®¹i chØ v× hä ®· häc ®−îc c¸ch tin t−ëng vµo mét «tiÕng nãi th× thÇm vµ nhÑ nhµng» vang lªn tõ bªn trong khi hä sö dông n¨ng khiÕu t−ëng t−îng. §©y lµ mét thùc tÕ ®−îc c«ng nhËn, ®Æc biÖt lµ víi nh÷ng ng−êi ®· h×nh thµnh Ên t−îng s©u s¾c r»ng nh÷ng ý nghÜ tèt nhÊt ®Õn víi hä sau khi cã nh÷ng «linh c¶m». Mét nhµ hïng biÖn trë thµnh næi tiÕng sau khi ph¸t hiÖn ra r»ng khi nh¾m m¾t l¹i, «ng ®· kÝch thÝch trÝ t−ëng t−îng lµm viÖc. Cã mét lÇn, khi «ng ®· ë trªn ®Ønh cao cña sù vinh quang, ng−êi ta hái «ng lµm thÕ ®Ó lµm g× khi bµi diÔn v¨n cña «ng ®ang lªn ®Õn cùc ®iÓm. ¤ng tr¶ lêi: t«i lµm nh− vËy bëi v× t«i nghe theo mét tiÕng nãi tõ bªn trong». Mét trong sè nh÷ng nhµ tµi phiÖt næi danh vµ thµnh ®¹t nhÊt n−íc Nü còng cã thãi quen nh− vËy: bao giê «ng còng nh¾m m¾t hai-ba phót khi cÇn quyÕt ®Þnh mét viÖc g× ®ã. Khi ng−êi ta hái «ng lµm nh− thÕ ®Ó lµm g×, «ng tr¶ lêi: «ChØ khi nh¾m m¾t t«i míi l¹i gÇn ®−îc TrÝ tuÖ siªu nhiªn».
T− T−ëNG CHÝN DÇN TiÕn sü ®· khuÊt nói Elmer R.Gates (bang Maryland) cã h¬n hai tr¨m ph¸t minh cã ý nghÜa thùc tiÔn trong viÖc tù hoµn thiÖn vµ vËn dông n¨ng khiÕu s¸ng t¹o cña m×nh. Ph−¬ng ph¸p cña «ng rÊt hay vµ thËm chÝ rÊt cÇn thiÕt cho nh÷ng ai m¬ −íc trë thµnh 148
thiªn tµi trong mét lÜnh vùc nµo ®ã. B¶n th©n tiÕn sü Gates ®−¬ng nhiªn lµ mét trong sè nh÷ng ng−êi nh− vËy. ¤ng thËt sù lµ mét trong sè Ýt ái c¸c thiªn tµi, thÕ nh−ng x· héi hÇu nh− kh«ng biÕt ®Õn «ng, thËm chÝ trong thÕ giíi khoa häc còng vËy. Trong phßng thÝ nghiÖm cña m×nh, «ng dµnh mét «phßng tiÕp xóc riªng». C¸c bøc t−êng thËt sù kÝn mÝt vµ kh«ng mét luång ¸nh s¸ng nµo lät ®−îc vµo trong. Gi÷a phßng cã mét chiÕc ghÕ vµ mét chiÕc bµn trªn ®Çy giÊy viÕt, trªn t−êng, phÝa ®èi diÖn cã mét c«ng-t¾c ®iÖn. Khi tiÕn sü Gates cÇn sù hç trî cña nh÷ng lùc l−îng mµ chØ cã trÝ t−ëng t−îng s¸ng t¹o míi gióp «ng tiÕp cËn ®−îc, «ng b−íc vµo phßng nµy, ®ãng cöa l¹i vµ tËp trung toµn bé t− t−ëng vµo nh÷ng ph¸t minh mµ «ng lµ t¸c gi¶, vµ cø ë trong tr¹ng th¸i ®ã cho ®Õn lóc trong ®Çu «ng loÐ lªn nh÷ng t− t−ëng míi, vµ th−êng lµ nh÷ng t− t−ëng nµy dÉn «ng ®Õn víi nh÷ng ph¸t minh vµ s¸ng chÕ míi. Mét lÇn, nh÷ng ý nghÜ cña «ng tu«n ch¶y nh− suèi, vµ «ng m¶i miÕt viÕt trong suèt ba giê ®ång hå. Khi nguån c¶m høng ®· c¹n, «ng kiÓm tra l¹i nh÷ng dßng m×nh viÕt vµ ph¸t hiÖn ra r»ng trong ®ã m« t¶ nh÷ng nguyªn t¾c míi tr−íc nay ch−a hÒ cã. Nh÷ng nguyªn t¾c thÕ giíi khoa häc hiÖn ®¹i ch−a biÕt ®Õn mµ ®Ó m« t¶ nã kh«ng cÇn tíi mét phót. Ngoµi ra, nh÷ng nguyªn t¾c nµy gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò khoa häc mµ «ng ®ang tr¨n trë. B»ng c¸ch «Êp t− t−ëng» nh− vËy, tiÕn sü Gates thùc hiÖn ®¬n ®Æt hµng cña c¸c liªn hiÖp c«ng ty vµ c¸c c¸ nh©n kh¸c nhau ®Ó kiÕm tiÒn nu«i sèng b¶n th©n. Mét trong sè nh÷ng c«ng ty lín nhÊt n−íc Mü tr¶ «ng rÊt nhiÒu tiÒn cho mçi giê «Êp» nh− vËy. Th«ng th−êng kh¶ n¨ng trÝ ãc cña chóng ta kh«ng ®−a l¹i ®−îc hiÖu qña lµm viÖc mong muèn chØ v× chóng dùa chñ yÕu vµo kinh nghiÖm sèng. ë ®©y cÇn nhÊn m¹nh r»ng kiÕn thøc dùa trªn c¬ së kinh nghiÖm vµ ph−¬ng ph¸p thùc nghiÖm, kh«ng ph¶i lóc nµo còng ®óng vµ chÝnh x¸c. T− t−ëng sinh ra nhê n¨ng khiÕu s¸ng t¹o ®¸ng tin cËy h¬n bëi v× chóng ®Õn tõ nh÷ng nguån ®¸ng tin t−ëng h¬n nhiÒu so víi nh÷ng ®iÒu mµ nhËn thøc khÐp kÝn vµ h¹n chÕ cña con ng−êi cã thÓ biÕt ®−îc.
H·Y PH¸T HIÖN THI£N TµI trong CON NG−êI M×NH Kh¸c biÖt chñ yÕu gi÷a nhµ ph¸t minh thiªn tµi víi «th»ng ngèc» tÇm th−êng lµ ë chç thiªn tµi sö dông thiªn phó t−ëng t−îng s¸ng t¹o, trong khi «th»ng ngèc» kh«ng cã 149
chót kh¸i niÖm g× vÒ ®iÒu nµy. Nhµ b¸c häc ph¸t minh sö dông c¶ hai n¨ng khiÕu: kh¶ n¨ng ph©n tÝch vµ trÝ t−ëng t−îng s¸ng t¹o. Nhµ b¸c häc ph¸t minh ®Õn víi ph¸t minh míi nh− thÕ nµo? ¤ng b¾t ®Çu tõ viÖc tæ chøc vµ kÕt hîp tÊt c¶ nh÷ng t− t−ëng vµ nguyªn t¾c ®· biÕt qua kinh nghiÖm, vµ lµm viÖc nµy nhê kh¶ n¨ng ph©n tÝch. NÕu «ng thÊy râ lµ nh÷ng t− t−ëng vµ nguyªn t¾c nµy kh«ng ®ñ ®Ó gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò ®Æt ra, «ng h−íng vÒ nh÷ng nguån kiÕn thøc kh¸c mµ chØ n¨ng khiÕu s¸ng t¹o míi gióp «ng tiÕp cËn ®−îc. Ph−¬ng ph¸p cña mçi ng−êi mét kh¸c, nh−ng b¶n chÊt vÊn ®Ò nh− sau: 1. Nhê c¸c t¸c nh©n kÝch thÝch (chóng ta ®· liÖt kª m−êi nh©n tè ë ®o¹n trªn, mÆc dï ai còng cã c¸ch nh×n nhËn riªng) mµ nhµ b¸c häc ph¸t minh v−ît lªn trªn møc t− duy trung b×nh. 2. Sau ®ã «ng tËp trung chó ý ®Õn nh÷ng ®iÓm liªn quan tíi vÊn ®Ò cña m×nh (phÇn c«ng viÖc ®· hoµn thµnh) vµ t−ëng t−îng ra toµn bé bøc tranh cïng h×nh ¶nh lý t−ëng cña nh÷ng ®iÓm cßn ch−a biÕt (phÇn c«ng viÖc ch−a hoµn thµnh). Nhµ b¸c häc ph¸t minh gi÷ nh÷ng h×nh ¶nh ®ã trong ®Çu cho tíi khi nã thÊm vµo tiÒm thøc, sau ®ã «ng th− gi·n, tÊy s¹ch ý nghÜ cña m×nh khái nh÷ng g× ngo¹i lai kh«ng cÇn thiÕt, vµ chê lóc trong ®Çu m×nh «loÐ lªn» sù tr¶ lêi cho c©u hái ®· ®−îc tiÒm thøc ®Æt ra. §«i khi kÕt qu¶ rÊt trùc tiÕp vµ x¸c ®Þnh. §«i khi lµ tiªu cùc - tÊt c¶ phô thuéc vµo chç gi¸c quan thø s¸u, tøc lµ kh¶ n¨ng s¸ng t¹o, ph¸t triÓn nh− thÕ nµo. Ngµi Edison sö dông kh¶ n¨ng ph©n tÝch thö h¬n m−êi ngh×n tæ hîp t− t−ëng, vµ chØ khi trÝ t−ëng t−îng s¸ng t¹o «vµo cuéc», «ng míi nhËn ®−îc c©u tr¶ lêi cho phÐp hoµn thiÖn bãng ®Ìn gi©y tãc. ¤ng còng hµnh ®éng t−¬ng tù khi ph¸t minh ra m¸y ghi ©m. NhiÒu sè liÖu ®¸ng tin cËy chøng tá r»ng thùc sù cã tån t¹i trÝ t−ëng t−îng s¸ng t¹o. Cã thÓ kh¼ng ®Þnh ®−îc ®iÒu nµy sau khi ph©n tÝch kü cuéc ®êi vµ ho¹t ®éng cña nhiÒu thñ lÜnh trong c¸c lÜnh vùc hä lµm viÖc mµ kh«ng cã tr−íc mét häc vÊn ®Æc biÖt nµo. VÝ dô xuÊt s¾c vÒ mét ng−êi trë thµnh vÜ ®¹i khi ph¸t hiÖn trong con ng−êi m×nh kh¶ n¨ng s¸ng t¹o, chÝnh lµ Avraam Lincoln. Sau khi gÆp gì Ann Ratlinge, anh ph¸t hiÖn ra nh÷ng kh¶ n¨ng nµy vµ b¾t ®Çu sö dông chóng, bëi v× nh©n tè kÝch thÝch chÝnh lµ t×nh 150
yªu. T×nh yªu - lu«n lu«n lµ nguån gèc m¹nh nhÊt, ®Æc biÖt lµ khi nãi vÒ nguån gèc cña sù thiªn tµi.
TH¡NG DôC LÞch sö ®Çy nh÷ng vÝ dô vÒ sù ¶nh h−ëng m¹nh mÏ cña phô n÷ ®Õn nh÷ng ng−êi vÜ ®¹i. Mét trong nh÷ng ng−êi næi tiÕng lÞch sö nh− vËy lµ Napoleon Bonapart. Trµo d©ng c¶m xóc v× Jozephine, «ng trë thµnh ng−êi b¸ch chiÕn b¸ch th¾ng. Khi lý trÝ («tßa ¸n tèi cao») cña «ng truyÒn cho «ng ý nghÜ chèi bá Jozephine, vinh quang cña «ng b¾t ®Çu tr−ît xuèng dèc. ThÊt b¹i vµ sù qua ®êi trong c« ®¬n cña «ng t¹i ®¶o Saint Helen - kÕt qu¶ trùc tiÕp cña quyÕt ®Þnh nµy. Yªu cÇu lÞch sù kh«ng cho phÐp chóng t«i nh¾c ng−êi Mü nhí vÒ nh÷ng ng−êi ®ång h−¬ng giµu cã cña hä ®· ngoi lªn nhê ¶nh h−ëng cña vî m×nh nh− thÕ nµo, nh−ng khi hä thôt lïi, mÊt tiÒn, mÊt cña c¶i, hä lËp tøc chèi bá nh÷ng ng−êi b¹n g¸i giµ cña m×nh ®Ó ®Õn víi nh÷ng ng−êi míi, trÎ h¬n, vµ c«ng viÖc l¹i tèt lªn. Râ rµng Napoleon kh«ng ph¶i lµ ng−êi duy nhÊt hiÓu ra ¶nh h−ëng cña t×nh yªu m¹nh mÏ h¬n tÊt c¶ c¸c nguån gèc thùc sù kh¸c cña thiªn tµi nh− thÕ nµo. NhËn thøc cña con ng−êi nhÊt thiÕt cÇn ph¶i ®−îc kÝch thÝch! Hïng hËu nhÊt trong sè tÊt c¶ c¸c nh©n tè kÝch thÝch ®¸ng ®−îc chó ý lµ t×nh dôc. §éng lùc nµy, nÕu ®−îc biÕn ®æi vµ h−íng vµo qòy ®¹o cÇn thiÕt, cã kh¶ n¨ng n©ng con ng−êi lªn tÇm cao cña suy nghÜ, n¬i anh ta cã thÓ dÔ dµng kh¾c phôc nh÷ng ®iÒu «vôn vÆt hµng ngµy» cña cuéc sèng, nh÷ng ®iÒu mµ khi cßn «ë d−íi», anh ta thËt khæ së v× nã. Ta h·y nhí l¹i mét vµi sù kiÖn tõ trong tiÓu sö cña nh÷ng ng−êi vÜ ®¹i. Sau ®©y lµ tªn nh÷ng ng−êi ®¹t ®−îc nh÷ng kÕt qu¶ rùc rì nhÊt trong cuéc ®êi. Chóng ta biÕt mçi ng−êi trong sè nµy b¶n chÊt ®Òu lµ ng−êi rÊt dôc t×nh. Thiªn tµi ch¾p c¸nh cho hä chÝnh lµ dôc n¨ng ®−îc th¨ng hoa: George Washington
Thomas Jefferson
Napoleon Bonapart
Elbert Hubbert
William Shakespire
Elbert H.Gary
Avraam Lincoln
Woodro Wilson
Ralph Woldo Emerson
John H.Paterson 151
Robert Berns
Andrew Jackson
Enrico Caruso B¹n cã thÓ tù bæ sung cho danh s¸ch nµy nÕu b¹n hay ®äc vµ biÕt nhiÒu vÒ tiÓu sö nh÷ng ng−êi næi tiÕng. Nh−ng ch¾c ch¾n b¹n kh«ng thÓ t×m ra ng−êi nµo trong suèt c¶ lÞch sö nh©n lo¹i ®¹t ®−îc nh÷ng thµnh tùu vÜ ®¹i trong lÜnh vùc nµo ®ã mµ l¹i kh«ng ®−îc ch¾p c¸nh b»ng c¶m xóc t×nh yªu vµ kh«ng cã kh¶ n¨ng t×nh dôc ph¸t triÓn tuyÖt vêi. NÕu b¹n kh«ng tin c©u chuyÖn nµy víi lý do kh«ng kiÓm tra ®−îc, th× h·y lËp danh s¸ch nh÷ng ng−êi thµnh ®¹t mµ b¹n biÕt râ, vµ h·y thö t×m xem trong sè hä cã ng−êi nµo liÖt d−¬ng kh«ng. T«i tin ch¾c lµ b¹n kh«ng thÓ t×m ®−îc. Dôc n¨ng - ®ã lµ søc m¹nh s¸ng t¹o cña tÊt c¶ nh÷ng c¸ nh©n thiªn tµi kh«ng lo¹i trõ ng−êi nµo. Ch−a bao giê cã, kh«ng cã vµ sÏ kh«ng bao giê cã häa sü vÜ ®¹i, kiÕn tróc s− vÜ ®¹i, nhµ triÖu phó vÜ ®¹i - liÖt d−¬ng. Nh−ng ®iÒu ®ã kh«ng cã nghÜa lµ cø cã kh¶ n¨ng tÝnh dôc cao lµ nhÊt ®Þnh trë thµnh lçi l¹c. ChØ nh÷ng ng−êi kÝch thÝch nhËn thøc cña m×nh ®Ó nã tiÕp cËn víi nh÷ng søc m¹nh mµ chØ ng−êi cã trÝ t−ëng t−îng s¸ng t¹o míi tiÕp cËn ®−îc - míi trë thµnh thiªn tµi. Mét trong nh÷ng t¸c nh©n kÝch thÝch chÝnh ®Ó n©ng lªn nh− vËy - ®· lµ vµ sÏ lµ n¨ng l−îng tÝnh dôc. Nh−ng chØ cã n¨ng l−îng nµy kh«ng ch−a ®ñ ®Ó rÌn luyÖn trong m×nh thiªn tµi. N¨ng l−îng t×nh yªu cÇn ®−îc biÕn ®æi thµnh mét d¹ng n¨ng l−îng kh¸c, thµnh mét d¹ng ham muèn hoÆc hµnh vi kh¸c tr−íc khi con ng−êi cã thÓ lªn ®Õn møc ®é thiªn tµi. Tuy nhiªn phÇn lín mäi ng−êi kh«ng hiÓu ®−îc søc m¹nh vÜ ®¹i nµy hoÆc qu¸ l¹m dông nã, cã thÓ sa ng· ®Õn møc ®é sóc vËt. Chø cßn nãi g× ®Õn thiªn tµi!
L·NG PHÝ N¨ng L¦îNG Ph©n tÝch ho¹t ®éng cña h¬n hai m−¬i l¨m ngµn ng−êi, t«i ph¸t hiÖn ra r»ng Ýt ai ®¹t ®−îc thµnh tÝch lín d−íi bèn m−¬i tuæi. Th−êng th× khi hä lÊy ®−îc tèc ®é cÇn thiÕt, hä ®· gÇn n¨m m−¬i tuæi. Thùc tÕ nµy lµm t«i v« cïng söng sèt vµ quyÕt ®Þnh t×m hiÓu xem sao. 152
T«i hiÓu ra: nguyªn nh©n chñ yÕu lµ ë chç ®a sè nh÷ng ng−êi ch−a ®¹t ®é tuæi bèn m−¬i - n¨m m−¬i th−êng phÝ ph¹m n¨ng l−îng cña m×nh do qu¸ l¹m dông mÆt nhôc thÓ cña c¶m xóc tÝnh dôc. NhiÒu ng−êi trong sè hä kh«ng bao giê hiÓu ®−îc lµ cã thÓ vµ cÇn ph¶i sö dông dôc n¨ng theo kiÓu kh¸c, vµ nh÷ng kh¶ n¨ng nµy hÊp dÉn ®Õn nçi kho¸i l¹c x¸c thÞt ®¬n gi¶n trë nªn lu mê, nhá nhoi. PhÇn lín hiÓu ®−îc th× ®· qu¸ muén, v× ®· bá phÝ nhiÒu n¨m khi dôc n¨ng ë t¹i ®iÓm cao cña m×nh. Nh−ng dï sao ®i n÷a hä còng vÉn ®¹t ®−îc nh÷ng thµnh c«ng ®¸ng kÓ. Tuy vËy, nhiÒu ng−êi, qua ®−îc ng−ìng bèn m−¬i, vÉn tiÕp tôc phung phÝ dôc n¨ng cña m×nh mµ nhÏ ra ph¶i sö dông vµo nh÷ng môc ®Ých cÇn thiÕt h¬n. Nh− thÕ lµ lo¹i n¨ng l−îng tinh tÕ nhÊt, m¹nh mÏ nhÊt bÞ vøt ra ®−êng. Kh«ng ph¶i v« lý mµ ng−êi ta nãi: «Gieo giã - gÆt b·o». Trong tÊt c¶ c¶m gi¸c, c¶m xóc cña con ng−êi, dôc n¨ng lµ lo¹i m¹nh mÏ vµ kÝch thÝch nhÊt, vµ chÝnh v× thÕ c¶m xóc say x−a, ham muèn, ®am mª nÕu ®−îc biÕn ®æi vµ h−íng vµo qòy ®¹o cÇn thiÕt sÏ gióp ®¹t kÕt qu¶ cao nhÊt. Tù NHI£N - B¶N N¡NG THø HAI Trong lÞch sö cã nhiÒu tr−êng hîp khi tÝnh thiªn tµi lµ kÕt qu¶ cña nh÷ng yÕu tè kÝch thÝch nh©n t¹o t¸c ®éng vµo nhËn thøc nh− r−îu hay thuèc phiÖn. Edgar Allan Po s¸ng t¹o ra t¸c phÈm «Con qu¹» sau khi uèng kh«ng Ýt r−îu liquor, «thÊy nh÷ng giÊc m¬ mµ tr−íc «ng ch−a cã ai trong sè ng−êi trÇn m¾t thÞt tr«ng thÊy ®−îc». James Whitcom Rily viÕt nh÷ng t¸c phÈm hay nhÊt cña m×nh còng nhê vµo h¬i men. Còng cã thÓ v× thÕ mµ «ng thÊy «hiÖn thùc ¶o: c¶ bãng ma, c¶ lõa ®¶o, cèi xay giã, dßng n−íc ch¶y vµ s−¬ng mï cuån cuén». Nh÷ng kiÖt t¸c lín nhÊt cña Robert Berns còng lµ kÕt qu¶ cña tr¹ng th¸i t−¬ng tù. Nh−ng còng nªn nãi thªm r»ng nhiÒu ng−êi trong sè nµy cã mét kÕt côc hÕt søc th¶m h¹i. RÊt may m¾n, trong dù tr÷ thiªn nhiªn cßn cã nh÷ng ph−¬ng tiÖn kh¸c cã thÓ gióp nh÷ng ng−êi tµi n¨ng kÝch thÝch nhËn thøc cña m×nh ®Ó nã ®Õn ®−îc víi nh÷ng ý nghÜ tinh vi vµ hiÕm cã. Nh÷ng ý nghÜ kh«ng ai d¸m ®oan ch¾c xuÊt hiÖn tõ ®©u tíi! Vµ ch¼ng dÔ g× cã thÓ thay chóng ®−îc. C¸c nhµ t©m lý häc biÕt rÊt râ r»ng gi÷a c¶m xóc tÝnh dôc vµ sù thÇn bÝ cã mét mèi quan hÖ rÊt chÆt chÏ. Còng cã thÓ thùc tÕ ®ã gi¶i thÝch cho chóng ta hµnh vi l¹ lïng 153
theo c¸ch nh×n nhËn cña chóng ta - cña nh÷ng ng−êi ®ang ë vµo giai ®o¹n ph¸t triÓn nguyªn thñy trong thêi gian hµnh lÔ dôc-®¹o. Muèn nãi g× th× nãi, ®iÒu khiÓn thÕ giíi vµ nÒn v¨n minh nh©n lo¹i vÉn lµ c¶m gi¸c. Trong hµnh vi cña m×nh, mäi ng−êi dùa vµo c¶m gi¸c nhiÒu h¬n lµ trÝ ãc. N¨ng khiÕu nhËn thøc lý luËn biÕn thµnh hµnh ®éng vµ ho¹t ®éng x©y dùng nhê cã c¶m xóc, mong muèn, chø kh«ng ph¶i do lý trÝ l¹nh lïng. Mµ c¶m xóc tÝnh dôc lµ lo¹i t×nh c¶m m¹nh mÏ nhÊt trong sè c¸c lo¹i t×nh c¶m. TÊt nhiªn, cßn cã nh÷ng t¸c nh©n kÝch thÝch nhËn thøc kh¸c n÷a - chóng ta ®· liÖt kª ë trªn råi - nh−ng kh«ng cã mét t¸c nh©n nµo, thËm chÝ céng tÊt c¶ c¸c t¸c nh©n l¹i víi nhau, cã ®ñ søc so s¸nh víi c¶m gi¸c t×nh yªu. KÝch thÝch nhËn thøc - ®ã lµ viÖc t¸c ®éng t¹m thêi hoÆc th−êng xuyªn ®Õn nhËn thøc nh»m n©ng cao c−êng ®é suy nghÜ. M−êi nh©n tè tr×nh bµy ë trªn lµ nh÷ng nh©n tè hay ®−îc dïng ®Õn nhÊt. §Õn ®−îc víi nh÷ng nguån gèc nµy th× cã thÓ tiÕp cËn ®−îc víi c¶ TrÝ tuÖ siªu nhiªn, hoÆc nÕu mong muèn vµ cã ý chÝ, cßn cã thÓ b−íc vµo c¶ kho tµng tiÒm thøc cña m×nh còng nh− cña ng−êi kh¸c. TÊt c¶ c¸c thiªn tµi ®Òu lµm nh− vËy.
T×NH DôC vµ TH¦¥NG M¹I Cã thÝ nghiÖm rÊt thó vÞ: mét ng−êi l·nh ®¹o h¬n 30000 nh©n viªn b¸n hµng ®· ph¸t hiÖn ra mét ®iÒu kú l¹ lµ nh÷ng ng−êi lµm viÖc tèt nhÊt chÝnh lµ nh÷ng ng−êi cã kh¶ n¨ng t×nh dôc ph¸t triÓn m¹nh. Gi¶i thÝch ®iÒu nµy kh«ng khã. Mét yÕu tè c¸ nh©n mµ ta th−êng gäi lµ «hÊp dÉn» hay «quyÕn rò» kh«ng ph¶i c¸i g× kh¸c mµ chÝnh lµ dôc n¨ng. Nh÷ng ng−êi cã b¶n tÝnh sinh lý ph¸t triÓn th−êng rÊt hÊp dÉn, hä t¸ch biÖt h¼n so víi nh÷ng ng−êi kh¸c. Ai hiÓu ®−îc søc m¹nh kú l¹ nµy, biÕt c¸ch ph¸t triÓn vµ hoµn thiÖn nã, sÏ chiÕm ®−îc −u thÕ rÊt lín so víi nh÷ng ng−êi kh¸c. N¨ng l−îng nµy ®−îc truyÒn cho nh÷ng ng−êi mµ b¹n tiÕp xóc th«ng qua c¸c ph−¬ng tiÖn sau: 1. B¾t tay. ChØ cÇn ch¹m tay trong gi©y l¸t còng ®ñ ®Ó biÕt r»ng cã «quyÕn rò» hay kh«ng. 2. Giäng nãi. Sù quyÕn rò hoÆc dôc n¨ng «tiÕp» cho giäng nãi mét lo¹i ©m thanh ®Æc biÖt, khiÕn cho nã trë thµnh du d−¬ng vµ ªm ¸i. 3. Phong th¸i vµ d¸ng ®i. Nh÷ng ng−êi sinh lý ph¸t triÓn ®i l¹i nhÑ nhµng, uyÓn chuyÓn vµ ®¬n gi¶n. 154
4. ý nghÜ «rung ®éng». Nh÷ng ng−êi sinh lý ph¸t triÓn cã c¶m xóc tÝnh dôc thÊm vµo tõng ý nghÜ vµ dï v« t×nh hay h÷u ý, ®Òu cã ¶nh h−ëng ®Õn nh÷ng ng−êi xung quanh. 5. DiÖn m¹o. Nh÷ng ng−êi sinh lý ph¸t triÓn th−êng lµ rÊt chó ý ®Õn vÎ ngoµi cña m×nh. Hä lùa chän quÇn ¸o rÊt kü ®Ó t«n nh÷ng thÕ m¹nh tù nhiªn cña m×nh. Khi nhËn nh©n viªn b¸n hµng vµo lµm viÖc, viÖc ®Çu tiªn cña c¸c qu¶n trÞ kinh doanh lµ ®¸nh gi¸ vÎ hÊp dÉn cña hä, cho ®©y lµ ®iÒu kiÖn quan träng nhÊt trong c«ng viÖc. ë nh÷ng ng−êi øc chÕ hoÆc kÐm dôc n¨ng, hä kh«ng khi nµo vµ kh«ng v× lÏ g× h−ng phÊn ®−îc, vµ v× thÕ hä kh«ng thÓ truyÒn h−ng phÊn cho ng−êi kh¸c ®−îc. Mµ sù n¨ng ®éng, h−ng phÊn lµ mét trong nh÷ng phÈm chÊt cÇn thiÕt nhÊt cña nh©n viªn b¸n hµng, dï lµ bu«n b¸n g× ®i ch¨ng n÷a. Nh÷ng ng−êi truyÒn gi¸o, hïng biÖn, luËt s− (còng gièng nh− nh©n viªn b¸n hµng) nÕu thiÕu dôc n¨ng th× hay «nùc c−êi», vµ cµng cè t¸c ®éng ®Õn nh÷ng ng−êi xung quanh bao nhiªu, hä cµng «nùc c−êi» bÊy nhiªu. Còng ®õng quªn r»ng phÇn lín mäi ng−êi chØ cã thÓ ¶nh h−ëng chót nµo ®Õn ng−êi kh¸c khi hä trùc tiÕp ®Õn ®−îc víi t×nh c¶m cña con ng−êi, vµ b¹n sÏ hiÓu hÕt tÇm quan träng cña dôc n¨ng trong lÜnh vùc th−¬ng m¹i. B¹n sÏ hiÓu t¹i sao b¶n n¨ng tÝnh dôc ph¶i s½n cã trong c¸c nh©n viªn b¸n hµng vµ c¸c th−¬ng nh©n nãi chung. Nh©n viªn b¸n hµng víi tµi n¨ng bÈm sinh sÏ trë thµnh nghÖ nh©n trong c«ng viÖc cña m×nh nÕu hä biÕt c¸ch biÕn ®æi vµ th¨ng hoa dôc n¨ng cña m×nh thµnh h−ng phÊn! Kh«ng quan träng lµ hä lµm ®iÒu nµy cã ý thøc hay v« ý thøc. Tõ ®©y cã thÓ rót ra nh÷ng kÕt luËn thùc tiÔn vµ h÷u Ých. Nh©n viªn b¸n hµng biÕt chuyÓn ®èi t−îng ®am mª cña m×nh tõ lÜnh vùc t×nh dôc sang ng−êi mua víi sù phÊn khÝch còng nh− khi anh ta lµm t×nh, cô thÓ nh− khi trong anh s«i sôc nh÷ng t×nh c¶m tinh tÕ vµ s©u s¾c, sÏ n¾m ®−îc nghÖ thuËt th¨ng dôc bÊt kÓ lµ anh ta cã biÕt ®iÒu ®ã hay kh«ng. §a phÇn c¸c tr−êng hîp diÔn ra nh− vËy, bëi v× nhiÒu ng−êi kh«ng hÒ biÕt g× vÒ viÖc hä biÕn ®æi n¨ng l−îng tÝnh dôc, vµ lµm viÖc nµy nh− thÕ nµo th× hä l¹i cµng kh«ng biÕt tíi. ViÖc biÕn ®æi n¨ng l−îng tÝnh dôc ®ßi hái ph¶i cã søc m¹nh ý chÝ lín h¬n nhiÒu so víi c¸i mµ sù tÇm th−êng, kÐm cái cã thÓ lµm ®−îc, v× thÕ nã hay thÊt b¹i. Nh−ng nh÷ng ng−êi hiÓu ®−îc sù khã kh¨n vµ phøc t¹p cña nh÷ng nç lùc ý chÝ cÇn cã ®Ó th¨ng dôc, sÏ 155
cã lèi tho¸t: dÇn dÇn, tõng b−íc rÌn luyÖn cho m×nh kh¶ n¨ng ®ã. MÆc dï ph¶i nç lùc rÊt lín, sù t−ëng th−ëng sÏ réng r·i bï ®¾p tÊt c¶ nh÷ng mÊt m¸t cña b¹n, kÓ c¶ nh÷ng mÊt m¸t vÒ tinh thÇn.
T×NH DôC vµ §ÞNH KIÕN Trong tÊt c¶ nh÷ng g× cã liªn quan ®Õn vÊn ®Ò quan hÖ t×nh dôc, x· héi chóng ta dèt n¸t khñng khiÕp. Trong lÜnh vùc nµy th−êng cã sù hiÓu sai, th« thiÓn, vu khèng vµ v« liªm sØ tõ phÝa c¸c nhµ xuÊt b¶n l¸ c¶i. Nh÷ng ng−êi ®µn «ng vµ ®µn bµ ®−îc may m¾n - ®óng lµ may m¾n - trêi cho ph¸t triÓn sinh lý m¹nh mÏ, th−êng ®−îc xÕp vµo lo¹i ng−êi thÝch ®−îc mäi ng−êi ®Ó ý ®Õn. Vµ còng rÊt dÔ hiÓu lµ hä th−êng hay bÞ ghen tþ. Ngay trong thÕ kû hiÖn ®¹i ngµy nay, hµng triÖu ng−êi vÉn kh«ng tho¸t khái sù øc chÕ, xÊu hæ chØ v× mét nguyªn nh©n: hä kh«ng tµi nµo tho¸t khái ®Þnh kiÕn trong lÜnh vùc t×nh dôc. Tuy nhiªn bÊt luËn tr−êng hîp nµo th× ý kiÕn nµy còng kh«ng thÓ xem lµ sù bao biÖn cho trôy l¹c vµ tr¸c t¸ng. C¶m xóc tÝnh dôc chØ trong tr¾ng khi ®i ®«i víi trÝ tuÖ vµ hiÓu biÕt. NhiÒu ng−êi rÊt hay l¹m dông t×nh dôc, ®Õn møc h¹ thÊp nh©n phÈm, kÌm theo phãng ®·ng lµm h− h¹i c¶ t©m hån lÉn thÓ x¸c, trong khi lÏ ra ph¶i lµm cho chóng trë nªn phong phó h¬n. T¸c gi¶ nh÷ng dßng nµy thÊy cã mét sù thËt rÊt ®¸ng l−u ý, lµ thùc tÕ tÊt c¶ c¸c thñ lÜnh trong mäi lÜnh vùc - t¸c gi¶ cã vinh dù ®−îc ph©n tÝch ho¹t ®éng cña nh÷ng ng−êi ®ã - ®Òu ®−îc phô n÷ ®éng viªn khÝch lÖ. Trong phÇn lín tr−êng hîp, ®ã chÝnh lµ ng−êi vî gi¶n dÞ nh−ng tËn tôy mµ x· héi kh«ng hÒ biÕt ®Õn. ThØnh tho¶ng l¾m, ®èi t−îng ®am mª vµ nguån c¶m høng míi lµ ng−êi phô n÷ «kh¸c». Mçi sinh vËt cã trÝ th«ng minh ®Òu biÕt r»ng kÝch thÝch nhËn thøc b»ng c¸ch uèng kh«ng giíi h¹n hoÆc sö dông ma tóy - ®ã chØ lµ mét h×nh thøc v« ®é thiÕu x©y dùng. Vµ kh«ng ph¶i ai còng biÕt r»ng viÖc qu¸ l¹m dông t×nh dôc cã thÓ trë thµnh thãi quen chÕt ng−êi ®èi víi ho¹t ®éng s¸ng t¹o, còng gièng nh− t¸c ®éng cña r−îu hay ma tóy. Con ng−êi cã thÓ say t×nh gièng nh− kÎ s¸i nghiÖn! C¶ hai lo¹i nµy ®Òu kh«ng kiÓm so¸t ®−îc lý trÝ lÉn søc m¹nh ý chÝ. §a sè tr−êng hîp bÖnh t−ëng (ý nghÜ ¸m ¶nh, t−ëng t−îng mÊt ph−¬ng h−íng) ®Òu ph¸t sinh tõ nh÷ng thãi quen lµ kÕt qu¶ cña viÖc hiÓu sai t×nh dôc. 156
Râ rµng lµ sù dèt n¸t trong lÜnh vùc t×nh dôc cã kh¶ n¨ng gi¸ng ®ßn chÝ tö vµo søc kháe còng nh− vµo c¸c kÕ ho¹ch vµ triÓn väng t−¬i s¸ng cña anh ta. Së dÜ sù thiÕu hiÓu biÕt vµ dèt n¸t trong quan hÖ con ng−êi phæ biÕn lµ v× trong mét thêi gian dµi, ®Ò tµi nµy bÞ che ®Ëy sau tÊm mµn bÝ mËt vµ x· héi e ng¹i kh«ng quan t©m ®Ò cËp ®Õn. BÞ óp óp më më, nh÷ng sù viÖc nµy t¸c ®éng ®Õn nhËn thøc trÎ míi lín nh− qu¶ cÊm. Mµ qu¶ cÊm th×, «i, ngät ngµo biÕt bao! KÕt qu¶ tù nhiªn lµ trÝ tß mß t¨ng lªn vµ mong muèn b»ng mäi biÖn ph¸p cã ®−îc kiÕn thøc vÒ vÊn ®Ò cÊm, nh−ng xÊu hæ thay cho c¸c nhµ lËp ph¸p vµ c¸c b¸c sü ®ang lµm mäi c¸ch ®Ó khai s¸ng cho chóng ta trong lÜnh vùc nµy, th«ng tin vÉn hoµn toµn khÐp kÝn.
BµI HäC VÒ TuæI §êi Cã KÕT QU¶ TèT §ÑP NHÊT Nh− ®· nãi ë trªn, con ng−êi ch−a ®¹t ®é tuæi bèn m−¬i rÊt Ýt khi ®¹t tíi ®Ønh cao s¸ng t¹o cña m×nh. Th«ng th−êng con ng−êi t¹o ra nh÷ng c¸i tèt nhÊt trong cuéc ®êi m×nh ë ®é tuæi tõ bèn m−¬i ®Õn s¸u m−¬i lµ thêi kú nh÷ng kh¶ n¨ng cña hä ph¸t triÓn rùc rì nhÊt (nh÷ng thÇn ®ång, tiªn tri vµ nh÷ng ng−êi thiªn phó bÈm sinh ®Æc biÖt kh«ng kÓ ®Õn ë ®©y). Kh¼ng ®Þnh nµy dùa trªn viÖc nghiªn cøu kü ho¹t ®éng cña hµng ngµn ng−êi. H·y ®Ó cho nh÷ng ng−êi ch−a ®Õn bèn m−¬i vµ còng ch−a ®¹t ®−îc kÕt qu¶ g× lín ®õng mÊt tinh thÇn. H·y ®Ó cho nh÷ng ng−êi sî giµ ë ®é tuæi ngoµi bèn m−¬i lÊy l¹i sù phÊn khëi. Cã hiÖu qña cao nhÊt th−êng lµ nh÷ng n¨m tõ bèn m−¬i ®Õn s¸u m−¬i tuæi. B¹n ®õng sî khi gÇn ®Õn tuæi nµy, h·y chê ®ãn nã kh«ng ph¶i víi sù sî h·i, mµ víi niÒm hy väng hµnh ®éng. NÕu b¹n cßn cÇn chøng minh r»ng thêi gian tèt nhÊt cña con ng−êi b¾t ®Çu sau ®é tuæi bèn m−¬i, h·y ®äc tiÓu sö nh÷ng ng−êi thµnh ®¹t nhÊt cña n−íc Mü. ë ®ã b¹n sÏ t×m thÊy sù chøng minh. Henry Ford ®¹t ®−îc kÕt qu¶ lín nhÊt ë sau ®é tuæi bèn m−¬i rÊt nhiÒu. Andrew Carneghi cßn cao tuæi h¬n n÷a khi «ng b¾t ®Çu ®−îc thu nhËn thµnh qu¶ nç lùc cña m×nh. James J.Hill lóc bèn m−¬i tuæi vÉn cßn ngåi gâ mooc. M·i sau ®ã «ng míi b¾t ®Çu næi tiÕng. Nãi tãm l¹i, tiÓu sö nh÷ng nhµ c«ng nghiÖp vµ tµi phiÖt Mü chøng minh hïng hån r»ng thêi gian cã hiÖu qña cao nhÊt - tõ bèn m−¬i ®Õn s¸u m−¬i. Trong ®é tuæi gi÷a ba m−¬i vµ bèn m−¬i, ng−êi ta b¾t ®Çu (nÕu nh− cã thÓ b¾t ®Çu) ®¹t ®−îc nghÖ thuËt th¨ng dôc. Con ng−êi cã thÓ kh«ng biÕt g× vÒ viÖc nµy. DÜ nhiªn, 157
anh ta kh«ng thÓ kh«ng nhËn thÊy r»ng n¨ng l−îng dµnh ®Ó ®¹t nh÷ng kÕt qu¶ tèt t¨ng lªn, tuy kh«ng hiÓu nguyªn nh©n cña nh÷ng ®æi thay tèt bªn trong nµy chÝnh lµ sù hµi hßa gi÷a c¶m xóc tÝnh dôc vµ ®au khæ v× t×nh. Con ng−êi chØ hiÓu cã mét ®iÒu: ®æi thay bªn trong nµy cho anh ta thªm søc lùc kÝch thÝch hµnh ®éng.
H·Y TIN VµO Sù THI£N TµI CñA M×NH B¶n th©n t×nh dôc lµ mét søc m¹nh th«i thóc vÜ ®¹i, nh−ng søc m¹nh nµy còng gièng nh− trËn cuång phong - nã tù ph¸t vµ khã kiÓm so¸t. Khi ham muèn t×nh dôc kÕt hîp víi c¶m xóc t×nh yªu, mäi cè g¾ng trë nªn c©n b»ng, suy luËn trë nªn b×nh tÜnh, t×nh c¶m hµi hßa víi thÕ giíi néi t©m. Ai ®· ®−îc bèn m−¬i mµ l¹i kh«ng may ®Õn møc kh«ng cã kh¶ n¨ng ph©n tÝch kÕt luËn nµy vµ kh¼ng ®Þnh b»ng kinh nghiÖm cña chÝnh m×nh? Khi mét ng−êi ®µn «ng bÞ th«i thóc bëi sù ®am mª chØ dùa trªn c¶m xóc tÝnh dôc, anh ta muèn ®−îc phô n÷ thÝch vµ sÏ ®¹t ®−îc tÊt c¶. ThÕ nh−ng nh÷ng hµnh ®éng cña anh ta th−êng kÞch høng, ®«i khi mang tÝnh chÊt ph¸ ho¹i. Ng−êi chÞu t¸c ®éng cña sù ham muèn thu hót mµ nguån gèc cña nã lµ t×nh dôc vµ chØ cã t×nh dôc, cã kh¶ n¨ng ¨n c¾p, lõa ®¶o, vµ giÕt ng−êi. Nh−ng nÕu t×nh dôc lµ kÕt qu¶ cña t×nh yªu, nÕu t×nh yªu vµ t×nh dôc ®an quyÖn vµo nhau, th× còng lµ ng−êi ®ã nh−ng sÏ hµnh ®éng hîp lý, cã c©n nh¾c vµ xøng ®¸ng. T×nh yªu, sù say mª vµ t×nh dôc cã thÓ ®−a nh÷ng ng−êi m¹nh mÏ ®Õn víi nh÷ng thµnh tùu tuyÖt ®Ønh. T×nh yªu ®¸nh thøc trong con ng−êi nh÷ng c¶m xóc gièng nh− van an toµn, ®¶m b¶o sù tù chñ vµ tÝnh x©y dùng. C¶ ba t×nh c¶m nµy kÕt hîp víi nhau cã thÓ n©ng mét ng−êi bÊt kú lªn ®Õn møc thiªn tµi. T×nh c¶m, c¶m xóc - ®ã lµ tr¹ng th¸i cña nhËn thøc. Thiªn nhiªn ®· ban cho con ng−êi mét «phßng thÝ nghiÖm hãa häc» - ®ã lµ nhËn thøc, bëi v× nã ho¹t ®éng gièng nh− x−ëng s¶n xuÊt hãa chÊt ®−îc tæ chøc tèt. Mäi ng−êi ®Òu biÕt lµ trong hãa häc, nh÷ng thµnh phÇn nhÊt ®Þnh, b¶n th©n kh«ng ®éc, nh−ng nÕu ®−îc trén lÉn vµo nhau, cã thÓ t¹o thµnh nh÷ng chÊt ®éc rÊt m¹nh. C¸c lo¹i t×nh c¶m cña con ng−êi, nÕu ®−îc x¸o trén theo mét tû lÖ nhÊt ®Þnh, còng cã thÓ trë thµnh chÊt ®éc. Sù ®am mª vµ lßng ghen tu«ng hoµn toµn cã thÓ biÕn con ng−êi thµnh mét con thó ®iªn. 158
Con ®−êng dÉn ®Õn thiªn tµi tr¶i qua sù ph¸t triÓn tÝnh dôc, viÖc sö dông t×nh dôc, t×nh yªu vµ say mª, vµ sù kiÓm so¸t nh÷ng t×nh c¶m Êy. Qu¸ tr×nh nµy cã thÓ m« t¶ ng¾n gän nh− sau: H·y gi÷ g×n trong con ng−êi m×nh nh÷ng t×nh c¶m vµ ý nghÜ mang tÝnh x©y dùng, h·y lÊy ®ã lµm c¸i chÝnh trong nhËn thøc cña b¹n. Vµ ng−îc l¹i, h·y trÊn ¸p nh÷ng t×nh c¶m mang tÝnh ph¸ ho¹i. Së dÜ nhËn thøc tån t¹i ®−îc lµ v× cã nh÷ng ý nghÜ nu«i d−ìng nã. Nhê cã søc m¹nh ý chÝ cã thÓ b¾t m×nh vun ®¾p nh÷ng ý nghÜ nµy vµ tiªu diÖt nh÷ng ý nghÜ kh¸c gièng nh− loµi cá d¹i. ChØ cÇn b¹n cã mét chót søc m¹nh ý chÝ, viÖc kiÓm so¸t nhËn thøc cña m×nh kh«ng cã g× lµ khã c¶. B¾t ®Çu b»ng tÝnh kiªn ®Þnh chuyÓn dÇn thµnh thãi quen. BÝ quyÕt cña kiÓm so¸t Èn m×nh chÝnh trong sù th¨ng dôc vµ biÕn ®æi n¨ng l−îng tÝnh dôc. NÕu b¹n ®ang cã nh÷ng c¶m xóc tiªu cùc hoÆc t×nh c¶m ph¸ ph¸ch t©m hån, cã thÓ biÕn chóng thµnh tÝch cùc vµ mang tÝnh x©y dùng b»ng c¸ch rÊt ®¬n gi¶n: h−íng suy nghÜ cña b¹n vµo mét c¸i g× ®ã ®¸ng lµm vµ mang tÝnh x©y dùng. Ngoµi viÖc rÌn luyÖn m×nh mét c¸ch cã ý thøc, kh«ng cßn con ®−êng nµo kh¸c ®Ó ®Õn víi sù thiªn tµi! TÊt nhiªn, nÕu chØ sôc s«i b»ng n¨ng l−îng tÝnh dôc, con ng−êi còng cã thÓ ®¹t ®−îc, vµ th−êng lµ ®¹t ®−îc nh÷ng ®Ønh cao trong ho¹t ®éng kinh doanh vµ tµi chÝnh. Nh−ng kinh nghiÖm cho thÊy, ®iÒu nµy sÏ ¶nh h−ëng m¹nh ®Õn tÝnh c¸ch, lµm cho con ng−êi mÊt kh¶ n¨ng th−ëng thøc tµi s¶n lín lao cña m×nh vµ thËm chÝ kh«ng gi÷ ®−îc nã. Sù thùc nµy cÇn ®−îc chó ý ph©n tÝch bëi v× nÒn t¶ng ë ®©y lµ mét ch©n lý, sù hiÓu biÕt nã sÏ gióp nhiÒu kh«ng nh÷ng cho nam giíi, mµ cßn cho c¶ phô n÷ n÷a. ViÖc coi th−êng nã ®· dÉn ®Õn kÕt qu¶ lµ hµng ngµn, hµng v¹n ng−êi thËm chÝ ®· cã tiÒn triÖu còng vÉn kh«ng h¹nh phóc. KINH NGHIÖM VÜ §¹I cña T×NH Y£U Håi øc vÒ t×nh yªu kh«ng bao giê biÕn mÊt hoµn toµn kh«ng ®Ó l¹i dÊu vÕt. Nã sèng m·i vµ ¶nh h−ëng m·i ®Õn hµnh vi cña con ng−êi, ngay c¶ khi ngän löa t×nh ®· t¾t. §iÒu nµy ch¼ng cã g× míi. Nh÷ng ng−êi ®· tr¶i qua mét t×nh yªu thËt sù ®Òu biÕt lµ nã ®Ó l¹i nh÷ng dÊu Ên s©u s¾c nh− thÕ nµo trong con tim. Con ng−êi mµ nh÷ng c¶m xóc liªn quan ®Õn t×nh yªu kh«ng th«i thóc hµnh ®éng vµ ®¹t kÕt qu¶ th× ch¼ng hy väng g×. Anh ta, t−ëng r»ng vÉn sèng, nh−ng thùc ra ®· chÕt.
159
Trong ý nghÜ, b¹n h·y trë l¹i víi nh÷ng n¨m th¸ng ®· qua vµ h·y nhí l¹i nh÷ng xóc ®éng tuyÖt vêi cña t×nh yªu ®· tr¶i. Nh÷ng håi t−ëng nh− vËy cã kh¶ n¨ng gi¶m nhÑ nh÷ng khã kh¨n vµ d»n vÆt hiÖn thêi cña b¹n. Chóng sÏ cøu gióp b¹n khái hiÖn thùc tµn nhÉn, vµ - ai mµ biÕt ®−îc - còng cã thÓ, du ngo¹n trong thÕ giíi t−ëng t−îng nµy, biÕt ®©u ý nghÜ cña b¹n l¹i ch¼ng va ph¶i mét t− t−ëng hay kÕ ho¹ch bÊt ngê nµo ®ã cã kh¶ n¨ng thay ®æi hoµn toµn t×nh h×nh tµi chÝnh cña b¹n, hoÆc Ýt ra lµ tr¹ng th¸i tinh thÇn cña b¹n. NÕu b¹n nghÜ r»ng b¹n ®· mÊt tÊt c¶ chØ v× t×nh yªu bÊt h¹nh ®ã, th× h·y xua ®uæi ý nghÜ nµy ®i ngay lËp tøc. Ng−êi biÕt yªu thËt sù kh«ng thÓ ®¸nh mÊt tÊt c¶, bëi v× anh ta kh«ng bao giê cã thÓ ®¸nh mÊt ®−îc. T×nh yªu kh«ng chung thñy vµ ®áng ®¶nh. Nã ®Õn khi nµo nã thÝch, vµ bá ®i kh«ng b¸o tr−íc. H·y h¹nh phóc khi t×nh yªu cßn bªn c¹nh b¹n, vµ ®õng mÊt nhiÒu thêi giê than khãc khi nã bá ®i. Th−¬ng tiÕc, than th©n tr¸ch phËn hay khãc lãc ch¼ng thÓ buéc t×nh yªu quay trë l¹i. §õng lµm khæ m×nh b»ng ý nghÜ lµ t×nh yªu chØ ®Õn cã mét lÇn. T×nh yªu ®Õn vµ ®i, kh«ng chó ý tíi sè thø tù, tuy vËy, kh«ng cã hai c¶m xóc t×nh yªu gièng nhau. Th«ng th−êng th× mét t×nh yªu nµo ®ã ®Ó l¹i dÊu Ên m¹nh nhÊt trong t©m hån so víi tÊt c¶ c¸c t×nh yªu kh¸c, nh−ng tÊt c¶ c¸c t×nh yªu ®Òu tèt lµnh. TÊt nhiªn, chóng ta kh«ng nãi tíi nh÷ng kÎ hay mÕch lßng hoÆc v« liªm sØ ®èi víi t×nh yªu ®· mÊt. T×nh yªu kh«ng bao giê g©y nªn thÊt väng nÕu mäi ng−êi hiÓu ®−îc sù kh¸c nhau, thÊy ®−îc vùc th¼m c¸ch ng¨n t×nh yªu víi t×nh dôc. §iÒu kh¸c biÖt chÝnh cã lÏ lµ ë chç: t×nh yªu - ®ã lµ sù huyÒn bÝ, cßn t×nh dôc - thuÇn tóy lµ sinh lý. Kinh nghiÖm, c¶m xóc rung lªn trong con ng−êi b»ng nh÷ng sîi d©y thÇn bÝ cña m×nh kh«ng bao giê cã thÓ g©y nguy h¹i vµ suy ®åi. Ghen tu«ng vµ dèt n¸t ë ®©y lµ nh÷ng tr−êng hîp ngo¹i lÖ. Kh«ng hÒ khuÕch tr−¬ng còng cã thÓ nãi r»ng t×nh yªu lµ kinh nghiÖm sèng vÜ ®¹i nhÊt. Nã dÉn con ng−êi ®Õn giao tiÕp víi TrÝ tuÖ siªu nhiªn. Cïng víi say mª vµ t×nh dôc, nã ch¾p c¸nh cho nh÷ng ai cã nç lùc s¸ng t¹o, nèi dµi bËc thang cho hä ®i lªn. C¶m xóc t×nh yªu, xóc ®éng tÝnh dôc vµ sù say mª l·ng m¹n - ®ã lµ c¸i kiÒng ba ch©n vÜnh cöu cña nh÷ng chiÕn c«ng lµm nªn thiªn tµi trong mçi con ng−êi. T×nh yªu - ®ã lµ t×nh c¶m víi rÊt nhiÒu s¾c th¸i kh¸c nhau vµ nãi chung rÊt khã x¸c ®Þnh. Nh−ng nh÷ng c¶m xóc m¹nh mÏ nhÊt th× chØ cã t×nh yªu kÕt hîp víi c¶m gi¸c tÝnh 160
dôc míi ®em l¹i ®−îc. H«n nh©n mµ trong ®ã t×nh yªu kh«ng ®−îc thùc hiÖn th«ng qua cuéc sèng t×nh dôc lµnh m¹nh kh«ng thÓ h¹nh phóc vµ th−êng tan vì. B¶n th©n t×nh yªu kh«ng ®em l¹i h¹nh phóc cho cuéc sèng vî chång. Sù say mª t×nh dôc còng vËy. Nh−ng khi hai t×nh c¶m tuyÖt vêi nµy ®an quyÖn vµo nhau, h«n nh©n cã thÓ mang l¹i tr¹ng th¸i nhËn thøc gÇn víi sù huyÒn bÝ cña thiªn nhiªn tr−íc nay ch−a hÐ më cho ai trong cuéc sèng trÇn tôc nµy. Cßn nÕu thªm vµo ®ã lµ c¶m gi¸c phiªu l−u vµ phi th−êng vÒ nh÷ng ®iÒu ®ang diÔn ra, th× trong tr−êng hîp nµy kh«ng cßn ch−íng ng¹i vËt nµo gi÷a nhËn thøc cña con ng−êi víi TrÝ tuÖ siªu nhiªn. ChÝnh ®©y lµ n¬i sinh ra thiªn tµi!
NH÷NG §IÒU LÆT VÆT trong H¤N NH¢N Nh−ng cø thö xem cÇn cã bao nhiªu sù hiÓu biÕt vµ th«ng c¶m ®Ó cã ®−îc sù hµi hßa vµ thanh b×nh tõ toµn bé lén xén c¶m gi¸c trong quan hÖ vî chång. Mäi ng−êi thÓ hiÖn sù kh«ng tháa m·n h«n nh©n cña m×nh ë chç: ch−a hiÓu hÕt nh÷ng trë ng¹i tÝnh dôc cña m×nh, hä th−êng xuyªn phµn nµn, g¾t gáng vµ b»ng mäi c¸ch thÓ hiÖn viÖc m×nh kh«ng hµi lßng. SÏ kh«ng cã sù bÊt hµi hßa trong tr−êng hîp c¶ vî lÉn chång kh«ng ®Ó mÊt t×nh yªu, sù say mª vµ hiÓu ®óng c¬ chÕ tÝnh dôc. Ng−êi vî nµo hiÓu râ mèi quan hÖ gi÷a ba ch©n ®Õ cña cuéc sèng vî chång nµy th× ng−êi chång thËt lµ h¹nh phóc. NghÜa vô sÏ kh«ng trë thµnh nÆng nÒ nÕu ®−îc khÝch lÖ tõ nguyªn t¾c «kiÒng ba ch©n» nµy, vµ mäi viÖc sÏ tù nhiªn. Tõ l©u ng−êi ta ®· cho r»ng «ng−êi vî sÏ cøu chång hoÆc sÏ h¹i chång», nh−ng ch−a ai gi¶i thÝch ®−îc râ rµng t¹i sao l¹i nh− vËy. «Cøu» hay «lµm h¹i» hoµn toµn phô thuéc vµo viÖc ng−êi vî hiÓu hay kh«ng hiÓu mèi quan hÖ gi÷a t×nh yªu, say mª vµ t×nh dôc. NÕu ng−êi vî ®Ó cho chång ch¸n m×nh ®Ó thÝch nh÷ng ng−êi phô n÷ kh¸c th× th−êng lµ chÝnh chÞ cã lçi v× ®· qóa thê ¬, thê ¬ do dèt n¸t ®èi víi nh÷ng vÊn ®Ò mµ chóng ta nãi ®Õn ë ®©y. §−¬ng nhiªn, kh¼ng ®Þnh nµy dùa trªn gi¶ thuyÕt r»ng gi÷a vî vµ chång cã c¶m gi¸c t×nh yªu ®Ých thùc. TÊt c¶ nh÷ng ®iÒu nµy còng ®óng ®èi víi ng−êi chång muèn vî kh«ng bao giê ch¸n m×nh.
161
Trong cuéc sèng vî chång, ng−êi ta hay c·i nhau chØ v× nh÷ng ®iÒu hÕt søc nhá nhÆt vµ vôn vÆt. NÕu tæng kÕt tÊt c¶ nh÷ng ®iÒu vôn vÆt Êy l¹i vµ ph©n tÝch kü l−ìng th× sÏ thÊy mét ®iÒu rÊt ®¬n gi¶n: chóng ®Òu xuÊt ph¸t tõ sù l·nh ®¹m ®èi víi c¸i mµ ta vÉn gäi lµ quan hÖ t×nh dôc.
QUYÒN LùC cña N÷ TÝNH Søc m¹nh th«i thóc lín nhÊt trong hµnh ®éng cña ng−êi ®µn «ng lµ lµm cho phô n÷ thÝch! Ng−êi thî s¨n nguyªn thñy giái h¬n nh÷ng ng−êi kh¸c trë thµnh tï tr−ëng, nh− ngµy nay chóng ta vÉn gäi lµ thñ lÜnh, bëi v× anh ta thÝch tá ra tèt h¬n tÊt c¶ nh÷ng ng−êi kh¸c trong con m¾t cña phô n÷. VÒ khÝa c¹nh nµy, b¶n chÊt cña ng−êi ®µn «ng kh«ng thay ®æi chót nµo. Ng−êi «thî s¨n» ngµy nay kh«ng ®em vÒ nhµ tÊm da thó d÷ anh ta giÕt ®−îc, nh−ng thÓ hiÖn m×nh b»ng c¸ch lùa chän ¸o quÇn ®Ñp, xe h¬i sang träng, b¾t ch−íc thãi quen cña nh÷ng ng−êi giµu cã. Mong muèn ®−îc thÝch, ®−îc c¶m t×nh gièng hoµn toµn víi khi cßn lµ buæi b×nh minh cña ph¸t triÓn nh©n lo¹i. §iÒu duy nhÊt thay ®æi lµ ph−¬ng ph¸p thÓ hiÖn mong muèn nµy. Nh÷ng ng−êi cã tiÒn, nh÷ng ng−êi hïng m¹nh vµ næi tiÕng, thùc hiÖn kÕ ho¹ch cña m×nh ë ®©y kh«ng khã kh¨n l¾m. H·y g¹t ng−êi phô n÷ ra khái cuéc sèng cña hä, vµ toµn bé cña c¶i ®èi víi hä trë nªn v« nghÜa vµ v« Ých. §−îc phô n÷ thÝch - ®ã lµ nhu cÇu bÈm sinh cña ®µn «ng, vµ viÖc thùc hiÖn mong muèn nµy cho ng−êi phô n÷ quyÒn lùc lín, quyÒn lùc cã thÓ giÕt chÕt hay cøu sèng. Ng−êi phô n÷ hiÓu ®−îc b¶n chÊt cña ®µn «ng vµ biÕt c¸ch gióp anh ta tháa m·n yªu cÇu cña m×nh mét c¸ch kh«n khÐo, nhÑ nhµng, th× ch¼ng cã g× ph¶i sî nh÷ng ng−êi phô n÷ kh¸c c¹nh tranh. §µn «ng cã thÓ lµ ng−êi khæng lå b»ng søc m¹nh ý chÝ, lßng dòng c¶m vµ nhiÒu tÝnh chÊt ®µn «ng lçi l¹c kh¸c n÷a, song lùa chän hä vµ «t¹o» hä thµnh nh− vËy - chÝnh lµ phô n÷. §a sè nam giíi kh«ng bao giê thó nhËn r»ng hä chÞu ¶nh h−ëng cña nh÷ng ng−êi phô n÷ hä ®· chän cho m×nh, bëi v× b¶n chÊt cña ®µn «ng lµ lu«n lu«n cho r»ng m×nh h¬n h¼n nh÷ng ng−êi kh¸c. Nh−ng ng−êi phô n÷ th«ng minh biÕt ®iÓm yÕu cña nam giíi vµ kh«ng bao giê ®em viÖc nµy ra th¶o luËn, tranh c·i th× l¹i cµng kh«ng. Mét sè ng−êi ®µn «ng thÊy ®−îc m×nh chÞu t¸c ®éng cña phô n÷ - vî hoÆc ng−êi yªu, mÑ hay chÞ g¸i - vµ kh«ng chèng l¹i ¶nh h−ëng nµy bëi v× hä ®ñ th«ng minh ®Ó hiÓu 162
r»ng m×nh sÏ kh«ng cã h¹nh phóc nÕu bªn c¹nh kh«ng cã nh÷ng ng−êi phô n÷ ®«n hËu quan t©m. Nh÷ng ng−êi nam giíi nµo kh«ng hiÓu ®−îc tÇm quan träng vµ toµn bé ý nghÜa cña ch©n lý nµy, sÏ ®¸nh mÊt ®i mét søc m¹nh hïng hËu nhÊt kh«ng g× so s¸nh næi, søc m¹nh cã kh¶ n¨ng gióp hä thµnh ®¹t. Suy nghÜ cÇn ghi chÐp U
Hai sù thËt næi tiÕng vÒ ®éng lùc cña t×nh dôc cho ta c¸ch hiÓu míi vÒ nguån n¨ng l−îng vµ søc lùc phong phó nµy. Dôc n¨ng cã thÓ biÕn b¹n thµnh thiªn tµi nh− ®· tõng lµm víi Thomas Edison vµ Andrew Carnrghi. Dôc n¨ng cïng víi h−ng phÊn, trÝ t−ëng t−îng s¸ng t¹o, mong muèn rùc löa vµ tÝnh kiªn ®Þnh cã thÓ biÕn b¹n thµnh ng−êi h¹nh phóc vµ giµu cã. ý nghÜ ®−îc chuÈn bÞ Ýt nhÊt cã thÓ gióp b¹n t¨ng trùc gi¸c. B¹n cã thÓ ®Þnh h−íng vµo tiÒm thøc vµ t− t−ëng cña nh÷ng ng−êi kh¸c. BÝ quyÕt vÜ ®¹i cña nh÷ng nhµ ph¸t minh thiªn tµi giê ®©y sÏ phôc vô b¹n. Ngoµi ra, b¹n ®· hiÓu: kh«ng g× cã thÓ gióp b¹n trong c«ng viÖc cña m×nh tèt h¬n dôc n¨ng, - ®õng bao giê chèi bá biÓu hiÖn tù nhiªn cña nã. TÊt nhiªn, nhiÒu khi ng−êi ta hiÓu ®−îc cÇn ph¶i ®iÒu khiÓn dôc n¨ng nh− thÕ nµo th× ®· qu¸ muén. NGUåN GèC cña SøC SèNG CHÝNH Lµ NGUåN GèC cña GIµU SANG VÜNH CöU
163
Ch−¬ng XII U
TiÒm thøc lµ mét ng−êi khæng lå ®ang ngñ vµ ®îi c¬ héi ®Ó gióp b¹n trong mäi cè g¾ng v−¬n lªn cña b¹n. Nãi cho cïng th× chÝnh tiÒm thøc, mÑ ®Î cña t− duy tÝch cùc, sÏ ®em l¹i cho b¹n ®iÒu b¹n mong muèn. B¦íÍc THø m−êi mét V¦¥N TíI CñA C¶I: tiÒm thøc TiÒm thøc t¸c ®éng th«ng qua nhËn thøc. Xung lùc ý nghÜ ®Õn ®−îc víi nhËn thøc th× ®−îc ph©n lo¹i vµ ghi nhËn l¹i. Cã thÓ lÊy ý nghÜ ra khái nhËn thøc gièng nh− lÊy th− ra khái thïng th−. C¸c lo¹i Ên t−îng vµ suy nghÜ víi b¶n chÊt kh¸c nhau ®Òu ®−îc tÝch l¹i vµ tiÕp nhËn. B¹n cã thÓ dïng ý chÝ ®Ó ®−a vµo tiÒm thøc bÊt kú kÕ ho¹ch nµo, bÊt kú ý nghÜ nµo, bÊt kú dù ®Þnh nµo mµ b¹n muèn chuyÓn thµnh t−¬ng ®−¬ng vËt chÊt (hay tiÒn tÖ). Nh−ng b¹n ph¶i chó ý - tiÒm thøc ph¶n øng tr−íc hÕt víi nh÷ng mong muèn m¹nh mÏ ®−îc cñng cè b»ng niÒm tin. H·y suy ngÉm vÒ ®iÒu nµy, kÕt hîp víi nh÷ng chØ dÉn trong ch−¬ng «Mong muèn» cïng s¸u lêi khuyªn vÒ viÖc h×nh thµnh vµ thùc hiÖn kÕ ho¹ch lµm giµu, vµ b¹n sÏ hiÓu tÇm quan träng cña nh÷ng ®iÒu t«i muèn nãi. TiÒm thøc lµm viÖc c¶ ngµy lÉn ®ªm. B»ng nh÷ng ph−¬ng ph¸p con ng−êi kh«ng ®−îc biÕt, nã tiÕp nhËn tõ TrÝ tuÖ siªu nhiªn mét søc m¹nh cã kh¶ n¨ng biÕn mong muèn thµnh hiÖn thùc. TiÒm thøc sö dông nh÷ng ph−¬ng tiÖn lµm cho môc tiªu cña b¹n cã thÓ thùc hiÖn ®−îc. Con ng−êi kh«ng ®ñ søc ®iÒu khiÓn tiÒm thøc theo ý m×nh muèn, nh−ng anh ta cã quyÒn lùa chän chÊt liÖu cho nã: trong tiÒm thøc cña b¹n chØ cã kÕ ho¹ch, mong muèn vµ dù ®Þnh cña b¹n. V× thÕ h·y ®äc l¹i h−íng dÉn sö dông tiÒm thøc trong ch−¬ng nãi vÒ tù kû ¸m thÞ. Cã rÊt nhiÒu b»ng chøng kh¼ng ®Þnh r»ng tiÒm thøc chÝnh lµ kh©u nèi gi÷a trÝ tuÖ con ng−êi víi TrÝ tuÖ thÕ giíi, r»ng nã lµ kh©u trung gian, th«ng qua nã ta cã thÓ tiÕp nhËn søc m¹nh tõ TrÝ tuÖ v« tËn. ChØ cã tiÒm thøc biÕt nh÷ng nç lùc trÝ tuÖ cña 164
chóng ta biÕn thµnh nç lùc tinh thÇn nh− thÕ nµo. TiÒm thøc lµ ph−¬ng tiÖn ®−a nh÷ng lêi cÇu nguyÖn lªn víi §Êng cã kh¶ n¨ng thùc hiÖn.
BAN §ÇU Lµ ý NGHÜ Kh¶ n¨ng cña lao ®éng x©y dùng g¾n víi tiÒm thøc lµ v« tËn, kh«ng kiÓm so¸t ®−îc vµ th−êng g©y ra nçi lo sî håi hép. Thó thËt, trong khi nãi chuyÖn, mçi lÇn ®ông ch¹m ®Õn ®Ò tµi tiÒm thøc, t«i cã c¶m gi¸c m×nh bÐ nhá vµ kÐm gi¸ trÞ, cã lÏ lµ v× kiÕn thøc cña con ng−êi vÒ lÜnh vùc nµy, rÊt tiÕc, cßn qu¸ h¹n chÕ. ChØ sau khi c«ng nhËn mét thùc tÕ lµ tiÒm thøc cã tån t¹i vµ lµm cÇu nèi cã kh¶ n¨ng vËt chÊt hãa mong muèn, b¹n míi ®¸nh gi¸ ®−îc toµn bé tÝnh quan träng cña nh÷ng chØ dÉn tr×nh bµy trong ch−¬ng «Mong muèn». B¹n còng ph¶i hiÓu t¹i sao lóc nµo t«i còng nh¾c ®i nh¾c l¹i: mong muèn ph¶i râ rµng cô thÓ. Râ rµng h¬n, cô thÓ h¬n - vµ b¹n thÊy ®Êy: ®· cã thÓ ghi l¹i! Vµ h·y kiªn ®Þnh lµm theo c¸c chØ dÉn. B©y giê h·y nãi ®Õn c¸c yÕu tè kÝch thÝch cã thÓ thøc tØnh trong b¹n kh¶ n¨ng vµo ®−îc tiÒm thøc cña m×nh vµ t¸c ®éng ®Õn nã. §õng véi ng· lßng nÕu lÇn thö ®Çu tiªn kh«ng thµnh. H·y nhí r»ng: b¹n chØ ®iÒu khiÓn ®−îc tiÒm thøc cña m×nh nÕu viÖc nµy trë thµnh thãi quen. H·y lµm theo c¸c h−íng dÉn trong ch−¬ng «NiÒm tin». B¹n vÉn ch−a biÕt c¸ch ®iÒu khiÓn lßng tin? H·y kiªn tr× vµ kiªn ®Þnh. T«i tù cho phÐp m×nh nh¾c l¹i nhiÒu ®iÒu tõ c¸c ch−¬ng «NiÒm tin» vµ «Tù kû ¸m thÞ». Nã rÊt cÇn cho tiÒm thøc cña b¹n - v× tiÒm thøc ho¹t ®éng kh«ng phô thuéc vµo viÖc b¹n cã cè t¸c ®éng vµo nã hay kh«ng, vµ rèt côc lµ: c¶m gi¸c sî h·i, ý nghÜ vÒ sù nghÌo hÌn vµ tÊt c¶ nh÷ng ý nghÜ tiªu cùc nãi chung sÏ t¸c ®éng vµo nhËn thøc cña b¹n chõng nµo b¹n cßn ch−a häc ®−îc c¸ch ®iÒu khiÓn chóng vµ trong khi trÝ tuÖ cña b¹n ch−a ®−îc nu«i d−ìng b»ng mét c¸i g× ®ã cã lîi h¬n. TiÒm thøc kh«ng biÕt ¨n kh«ng ngåi råi! B¹n kh«ng cÊp viÖc cho nã lµm? Còng ®−îc th«i, nã sÏ ho¹t ®éng víi nh÷ng c¸i g× t¸c ®éng ®Õn nã mµ kh«ng cã sù tham gia cña b¹n - v× b¹n muèn thÕ mµ. Chóng t«i ®· gi¶i thÝch lµ xung quanh sù tån t¹i cña b¹n diÔn ra c¸c lo¹i xung lùc ý nghÜ, chóng tiÕp xóc víi tiÒm thøc cña b¹n mµ kh«ng hÒ th«ng b¸o. Mét sè xung lùc mang tÝnh tiªu cùc, mét sè lµ tÝch cùc.
165
Môc tiªu cña b¹n lµ ng¨n chÆn c¸c xung lùc tiªu cùc vµ gióp c¸c xung lùc tÝch cùc ¶nh h−ëng tèt ®Õn tiÒm thøc cña m×nh. NÕu b¹n lµm ®−îc ®iÒu nµy th× h·y coi r»ng ch×a khãa më tiÒm thøc ®· n»m trong tay b¹n. Giê ®©y b¹n ®· hoµn toµn ®ñ søc b¶o vÖ tiÒm thøc cña m×nh tr¸nh ®−îc t¸c ®éng cña nh÷ng ý nghÜ bÊt lîi. TÊt c¶ nh÷ng g× con ng−êi t¹o ra ®−îc ®Òu khëi ®Çu b»ng mét ý nghÜ lãe lªn. §i tr−íc qu¸ tr×nh x©y dùng lµ qu¸ tr×nh t−ëng t−îng. TrÝ t−ëng t−îng ®−îc kiÓm so¸t lµ c¬ së cña nh÷ng kÕ ho¹ch dÉn ®Õn thµnh c«ng trong c«ng viÖc ®· chän. Xung lùc ý nghÜ cÇn ®−îc xuyªn suèt trÝ t−ëng t−îng vµ kÕt hîp víi niÒm tin. KÕ ho¹ch cã niÒm tin ®−îc ®−a vµo tiÒm thøc chÝnh th«ng qua trÝ t−ëng t−îng. Nh− b¹n ®· thÊy, muèn sö dông tiÒm thøc cña m×nh mét c¸ch cã ý thøc cÇn tr×nh tù tu©n theo tÊt c¶ nh÷ng chØ dÉn chóng t«i ®· ®−a ra.
VÒ C¸C LO¹I T×NH C¶M TÝCH CùC vµ C¶M GI¸C TIªU CùC TiÒm thøc hay thiªn vÒ phÝa chÊp nhËn nh÷ng ý nghÜ cã c¶m xóc h¬n lµ nh÷ng ý nghÜ «cã lý lÏ». Kh«ng ph¶i ngÉu nhiªn cã c©u nãi r»ng t×nh c¶m ®iÒu khiÓn con ng−êi. Ýt nhÊt chóng ta còng kh«ng nhÇm khi kh¼ng ®Þnh r»ng tiÒm thøc thÝch ®¸p l¹i nh÷ng xung lùc ý nghÜ cã t×nh c¶m h¬n, vµ v× thÕ chóng ta cÇn hiÓu râ . . . nh÷ng t×nh c¶m cña m×nh. Loµi ng−êi biÕt ®Õn b¶y t×nh c¶m tÝch cùc chñ yÕu vµ còng chõng ®ã lo¹i c¶m gi¸c tiªu cùc. Chóng ta quen thuéc víi nh÷ng c¶m gi¸c tiªu cùc nhiÒu h¬n, cã ®óng vËy kh«ng? Chóng tù thÊm vµo ý nghÜ vµ theo ý nghÜ ®i vµo tiÒm thøc. Nh÷ng t×nh c¶m tÝch cùc th× thô ®éng h¬n - chóng ph¶i ®−îc l¾p vµo (nhê ph−¬ng ph¸p tù kû ¸m thÞ) nh÷ng xung lùc ý nghÜ mµ b¹n muèn ®−a vµo tiÒm thøc (xem h−íng dÉn ch−¬ng «Tù kû ¸m thÞ»). §«i khi t«i cã c¶m t−ëng lµ c¶m gi¸c còng gièng nh− men lµm cho bét në - cã thÓ ®−a ý nghÜ tõ tr¹ng th¸i thô ®éng sang tr¹ng th¸i chñ ®éng. Ngay nh− b¹n, b¹n cã thÝch nh÷ng ý nghÜ kªu gäi b¹n b»ng tiÕng nãi cña c¶m gi¸c h¬n mÖnh lÖnh cña «lý trÝ l¹nh lïng» hay kh«ng? VËy lµ, b¹n chuÈn bÞ ®iÒu khiÓn tiÒm thøc, ®Ó truyÒn cho nã mong muèn cã tiÒn, th«i thóc nã vËt chÊt hãa mong muèn nµy. Nh−ng tiÒm thøc kh«ng ph¶i lµ nh÷ng «thÝnh 166
gi¶» dÔ tiÕp cËn. B¹n ph¶i nãi chuyÖn b»ng ng«n ng÷ cña hä, nÕu kh«ng hä sÏ kh«ng hiÓu b¹n nãi g×. Mµ ng«n ng÷ cña tiÒm thøc lµ ng«n ng÷ cña c¶m gi¸c. Tøc lµ kh«ng thÓ thiÕu c¶m gi¸c. Ta h·y liÖt kª c¶ b¶y t×nh c¶m tÝch cùc vµ b¶y c¶m gi¸c tiªu cùc chÝnh ®Ó b¹n ®õng nhÇm lÉn khi lùa chän, khi b¹n muèn sö dông chóng ®Ó ra lÖnh cho tiÒm thøc. B¶y t×nh c¶m tÝch cùc chñ yÕu: - Mong muèn; - NiÒm tin; - T×nh yªu; - T×nh dôc; - H−ng phÊn; - §a c¶m; - Hy väng. LÏ ®−¬ng nhiªn còng cßn nh÷ng t×nh c¶m tÝch cùc kh¸c n÷a, nh−ng b¶y t×nh c¶m nµy lµ m¹nh nhÊt vµ th−êng ®−îc sö dông nhÊt trong lao ®éng s¸ng t¹o cña con ng−êi. H·y sö dông vµ ®iÒu khiÓn nh÷ng t×nh c¶m nµy, råi tÊt c¶ nh÷ng t×nh c¶m tÝch cùc kh¸c sÏ s½n sµng ®îi lÖnh b¹n khi ®−îc yªu cÇu. Nh©n ®©y b¹n h·y nhí: b¹n ®ang nghiªn cøu quyÓn s¸ch mµ nhiÖm vô cña nã lµ gióp b¹n ph¸t triÓn ph−¬ng ph¸p «t− duy b»ng ph¹m trï tiÒn tÖ», b»ng c¸ch cung cÊp cho nhËn thøc toµn nh÷ng t×nh c¶m tÝch cùc. B¶y c¶m gi¸c tiªu cùc chñ yÕu (mµ b¹n nªn tr¸nh): - Sî h·i; - Ghen tþ; - C¨m hên; - Tr¶ thï; - Tham lam; - Mª tÝn; - GiËn d÷. NhËn thøc kh«ng thÓ cïng mét lóc chøa c¶ nh÷ng c¶m xóc tÝch cùc lÉn tiªu cùc. C¸i g× ®ã ph¶i ®ãng vai trß chñ ®¹o. Muèn nhËn thøc cña b¹n ®−îc t¸c ®éng bëi nh÷ng 167
c¶m xóc tÝch cùc th× chØ cã b¹n lµ ng−êi lµm ®−îc viÖc nµy. Thãi quen sÏ gióp b¹n. VËy h·y tËp thãi quen chØ tiÕp nhËn vµ sö dông nh÷ng c¶m xóc tÝch cùc! DÇn dÇn, chóng sÏ lµm chñ nhËn thøc mét c¸ch ®Çy ®ñ ®Õn møc c¶m xóc tiªu cùc kh«ng cßn mét chót c¬ héi nµo len lái vµo ®ã. Vµ cuèi cïng, ®õng bao giê quªn r»ng chØ th−êng xuyªn theo s¸t c¸c chØ dÉn ë ®©y, b¹n míi cã thÓ häc ®−îc c¸ch chØ huy tiÒm thøc. §«i khi chØ mét ý nghÜ xÊu trong nhËn thøc còng ®ñ ®Ó ph¸ háng tÊt c¶ nh÷ng thay ®æi tÝch cùc trong tiÒm thøc cña b¹n. TIÒM THøC Vµ CÇU NGUYÖN NÕu b¹n lµ ng−êi cã ãc quan s¸t, ch¾c b¹n còng nhËn thÊy phÇn ®«ng mäi ng−êi th−êng cÇu nguyÖn khi nh÷ng ph−¬ng ph¸p kh¸c kh«ng ®em l¹i kÕt qu¶. Mµ ®· vËy th× cã nghÜa lµ vµo thêi ®iÓm ®ã trong nhËn thøc cña hä ®Çy nh÷ng nçi sî h·i vµ hoµi nghi, nh÷ng c¶m gi¸c mµ thiÕu nã th× tiÒm thøc kh«ng ho¹t ®éng vµ liªn hÖ víi TrÝ tuÖ thÕ giíi ®−îc. Nãi c¸ch kh¸c, nhËn thøc trµn ngËp c¶m xóc ®−îc TrÝ tuÖ thÕ giíi tiÕp nhËn, c¶m xóc th«i thóc nhËn thøc hµnh ®éng. NÕu b¹n cÇu nguyÖn vÒ mét ®iÒu g× ®ã mµ l¹i sî TrÝ tuÖ siªu nhiªn kh«ng thÝch t¸c ®éng theo ®óng mong muèn cña b¹n th× cã nghÜa lµ b¹n cÇu nguyÖn v« Ých. NÕu ®· cã lÇn b¹n nhËn ®−îc c¸i m×nh cÇu nguyÖn, h·y nhí l¹i tr¹ng th¸i tinh thÇn cña m×nh lóc ®ã, vµ b¹n sÏ hiÓu lµ lý thuyÕt ®−îc tr×nh bµy ë ®©y cßn lín h¬n so víi mét lý thuyÕt th«ng th−êng. C¸ch thøc liªn hÖ víi TrÝ tuÖ thÕ giíi còng gièng nh− viÖc giao ®éng ©m thanh ®−îc truyÒn trªn radio. NÕu b¹n quen thuéc víi nguyªn t¾c lµm viÖc cña radio, th× tÊt nhiªn b¹n biÕt r»ng ©m thanh chØ ®−îc truyÒn ®i khi giao ®éng cña nã ®−îc biÕn ®æi ®Õn møc tai ng−êi kh«ng tiÕp nhËn ®−îc. ThiÕt bÞ truyÒn thanh biÕn ®æi giäng nãi con ng−êi b»ng c¸ch t¨ng giao ®éng cña nã lªn hµng triÖu lÇn. Lóc ®ã ©m l−îng míi cã thÓ truyÒn qua kh«ng gian. ¢m l−îng t¨ng c−êng nµy ®−îc thiÕt bÞ thu thanh tiÕp nhËn vµ chuyÓn trë l¹i møc giao ®éng ban ®Çu. KÎ m«i giíi - tiÒm thøc - dÞch lêi cÇu nguyÖn cña b¹n sang ng«n ng÷ TrÝ tuÖ thÕ giíi hiÓu ®−îc, göi th«ng ®iÖp chøa ®ùng trong lêi cÇu nguyÖn, nhËn c©u tr¶ lêi - d−íi d¹ng kÕ ho¹ch hoÆc t− t−ëng ®Ó ®¹t môc tiªu. NhËn thøc ®iÒu nµy , vµ b¹n sÏ hiÓu t¹i sao 168
nh÷ng lêi chøa trong s¸ch nguyÖn kh«ng bao giê cã thÓ g¾n trÝ tuÖ cña b¹n víi TrÝ tuÖ siªu nhiªn ®−îc. Suy nghÜ cÇn ghi chÐp U
TiÒm thøc kh«ng ph©n biÖt ®−îc lµm viÖc ®Ó thµnh ®¹t kh¸c víi lµm viÖc ®Ó thÊt b¹i ë chç nµo. QuyÒn lùa chän thuéc vÒ b¹n. B¹n cã thÓ tù cøu ch÷a cho m×nh, mµ còng cã thÓ tù thiªu m×nh ch¸y thµnh tro bôi. B©y giê b¹n ®· biÕt b¶y c¶m gi¸c tiªu cùc. H·y lµm tÊt c¶ nh÷ng g× cã thÓ ®Ó kh«ng cã chç cho chóng trong nhËn thøc cña b¹n. H·y th¾ng yªn c−¬ng cho b¶y t×nh c¶m tÝch cùc vµo viÖc. Vµ h·y cÇm c−¬ng cho ch¾c! TrÝ tuÖ cña b¹n nhá bÐ v« cïng - h·y h−íng nã vÒ TrÝ tuÖ thÕ giíi. TiÒm thøc lµ radio cña b¹n: h·y göi ®i nh÷ng lêi cÇu nguyÖn vµ h·y nhËn c¸c c©u tr¶ lêi. N¨ng l−îng cña c¶ vò trô sÏ gióp nh÷ng lêi cÇu nguyÖn trë thµnh hiÖn thùc. TiÒm thøc cã søc m¹nh rÊt lín lao - ®õng tiÕc c«ng søc, råi b¹n sÏ lµm chñ ®−îc nã. Trong quyÒn lùc cña b¹n sÏ lµ mong muèn - c¬ së cña tÊt c¶ mäi vÊn ®Ò.
TÇM Cì cña CON NG−êI CHÝNH b»ng TÇM Cì TRÝ TUÖ cña ANH TA
169
Ch−¬ng XIII U
Trong mçi gãc nhËn thøc ®Òu cã thÓ më ra cho b¹n nh÷ng kh¶ n¨ng kú diÖu míi. H·y sö dông kh¶ n¨ng suy nghÜ nhanh, râ rµng vµ cã hiÖu qña cña m×nh. B¦íÍc THø m−êi hai V¦¥N TíI CñA C¶I: trÝ tuÖ H¬n bèn m−¬i n¨m tr−íc ®©y, khi còng lµm viÖc víi tiÕn sü Alexander Grem Bell, nay ®· khuÊt nói, vµ tiÕn sü Elmer R.Gace, t¸c gi¶ quyÓn s¸ch nµy rót ra kÕt luËn lµ bé ãc cña mçi ng−êi lµ mét thiÕt bÞ cïng mét lóc võa ®Ó thu nhËn, võa ®Ó truyÒn giao ®éng ý nghÜ. Còng nh− radio, bé ãc ng−êi cã kh¶ n¨ng tiÕp nhËn giao ®éng ý nghÜ do bé ãc kh¸c truyÒn tíi. H·y nhí l¹i phÇn c«ng viÖc cña «trÝ t−ëng t−îng s¸ng t¹o» (xem ch−¬ng «TrÝ t−ëng t−îng») vµ so s¸nh víi ®iÒu nãi ë trªn. Ph¶i ch¨ng, trÝ t−ëng t−îng s¸ng t¹o - ®ã lµ mét d¹ng «thiÕt bÞ thu» cña nhËn thøc, lµ n¬i ®Õn cña c¸c xung lùc ý nghÜ do nh÷ng ng−êi kh¸c göi? §ång thêi, nã g¾n ãc ph©n tÝch víi bèn nguån kÝch thÝch trÝ tuÖ. Khi ®−îc kÝch thÝch vµ giao ®éng ®−îc t¨ng ®Õn møc ®é cao, trÝ tuÖ trë nªn dÔ dµng tiÕp nhËn c¸c ý nghÜ tíi tõ nh÷ng nguån bªn ngoµi. Qu¸ tr×nh t¨ng giao ®éng nµy diÔn biÕn th«ng qua nh÷ng c¶m xóc tÝch cùc hoÆc tiªu cùc - bëi v× c¶m xóc lµm t¨ng giao ®éng ý nghÜ. VÒ c−êng ®é vµ lùc t¸c ®éng, c¶m xóc tÝnh dôc ®øng ®Çu b¶ng trong danh s¸ch nh÷ng c¶m gi¸c cña con ng−êi. TrÝ tuÖ ®−îc kÝch thÝch b»ng c¶m xóc tÝnh dôc ho¹t ®éng sÏ hiÖu qña h¬n nhiÒu so víi khi c¶m gi¸c nµy ngñ yªn hoÆc nãi chung lµ thiÕu v¾ng. Khi chuyÓn biÕn c¶m xóc tÝnh dôc, qu¸ tr×nh t− duy m¹nh lªn râ rÖt, lµm cho trÝ t−ëng t−îng s¸ng t¹o cµng dÔ tiÕp thu. MÆt kh¸c, bé ãc lµm viÖc tèt kh«ng nh÷ng thu hót ®−îc t− t−ëng cña ng−êi kh¸c, mµ cßn biÕt c¸ch ®−a b¶n th©n m×nh vµo tr¹ng th¸i cÇn thiÕt ®Ó tiÒm thøc cã thÓ tiÕp nhËn ®−îc nh÷ng t− t−ëng ®ã. ThÕ ®Êy, tiÒm thøc - ®ã lµ «thiÕt bÞ truyÒn tin» cña n·o, cßn trÝ t−ëng t−îng s¸ng t¹o - lµ «thiÕt bÞ nhËn tin». Trªn c¬ së c¸ch hiÓu míi vÒ ho¹t ®éng cña tiÒm thøc vµ trÝ t−ëng 170
t−îng s¸ng t¹o, h·y suy nghÜ vÒ vai trß tù kû ¸m thÞ - kÎ vËn hµnh toµn bé «tæng ®µi» cña b¹n. Trong ch−¬ng «Tù kû ¸m thÞ», b¹n ®· lµm quen víi ph−¬ng ph¸p biÕn mong muèn thµnh t−¬ng ®−¬ng tiÒn tÖ. Nh− vËy, viÖc ®iÒu khiÓn «tæng ®µi» cña b¹n ch¼ng ph¶i lµ thñ tôc phøc t¹p nhÊt. Nã dùa trªn ba chiÕc kiÒng: tiÒm thøc, trÝ t−ëng t−îng s¸ng t¹o vµ tù kû ¸m thÞ. Lµm thÕ nµo ®Ó b¾t c¶ ba cïng lµm viÖc - ®· gi¶i thÝch râ ë c¸c ch−¬ng t−¬ng øng. Song b¹n ph¶i nhí, tÊt c¶ b¾t ®Çu tõ mong muèn!
N»M trong QUYÒN LùC cña SøC M¹NH V¤ H×NH Trong nhiÒu thÕ kû, con ng−êi qu¸ phô thuéc vµo nh÷ng c¶m gi¸c vËt chÊt cña m×nh vµ h¹n chÕ kiÕn thøc cña m×nh trong ph¹m vi thÕ giíi vËt thÓ, n¬i mµ c¸i g× còng ph¶i nh×n thÊy, sê thÊy, c©n ®ong ®−îc vµ ®o ®Õm ®−îc. Giê ®©y chóng ta ®ang b−íc vµo mét kû nguyªn diÖu kú víi kh¶ n¨ng nhËn biÕt ®−îc nh÷ng søc m¹nh v« h×nh cña thÕ giíi xung quanh. Sèng qua kû nguyªn nµy, chóng ta cã ®Õn lóc ph¶i thó nhËn r»ng c¸it«i kh¸c» m¹nh mÏ h¬n nhiÒu so víi c¸it«i vËt chÊt» mµ chóng ta vÉn nh×n thÊy trong g−¬ng? Kh«ng hiÕm khi ®ông ch¹m ®Õn nh÷ng lùc l−îng v« h×nh, kh«ng tiÕp nhËn ®−îc b»ng «n¨m gi¸c quan», con ng−êi ta tá ra rÊt hêi hît. B¹n ph¶i nhí lµ tÊt c¶ chóng ta ®Òu ë trong quyÒn ®iÒu khiÓn cña nh÷ng lùc l−îng v« h×nh. C¶ nh©n lo¹i bÊt lùc trong ý muèn t−¬ng t¸c víi lùc l−îng v« h×nh hiÖn th©n trong sãng ®¹i d−¬ng. Con ng−êi kh«ng ®ñ søc hiÓu lùc v¹n vËt hÊp dÉn gi÷ ®−îc Tr¸i ®Êt nhá bÐ «treo l¬ löng» trong kh«ng gian vµ gi÷ cho con ng−êi kh«ng r¬i khái nã; con ng−êi Êy l¹i cµng kh«ng ®ñ kh¶ n¨ng kiÓm so¸t ®−îc lùc l−îng nµy. Con ng−êi hoµn toµn bÊt lùc tr−íc søc m¹nh t¹o ra ®éng ®Êt, còng nh− bÊt lùc tr−íc søc m¹nh cña dßng ®iÖn. V× vËy h½ng cßn qu¸ sím ®Ó nãi r»ng kû nguyªn dèt n¸t cña chóng ta vÒ thiªn nhiªn ®· kÕt thóc. Bëi v× thËm chÝ chóng ta cßn ch−a hiÓu ®−îc søc m¹nh n»m trong ®Êt, søc m¹nh ®· cho ta b¸nh mú, n−íc uèng, ¸o quÇn vµ cña c¶i.
Bé ãC 171
TÊt c¶ chóng ta, víi nÒn v¨n hãa vµ gi¸o dôc cña m×nh, ch¼ng hiÓu tý g× (hoÆc hiÓu rÊt Ýt) vÒ søc m¹nh v« h×nh vÜ ®¹i nhÊt - søc m¹nh cña ý nghÜ. Chóng ta cã qu¸ Ýt ái kiÕn thøc vÒ bé ãc, vÒ nh÷ng c¬ chÕ tinh vi nhÊt trong ho¹t ®éng cña bé ãc, th«ng qua ®ã søc m¹nh ý nghÜ cã ®−îc h×nh hµi vËt chÊt. Nh−ng còng cã hy väng lµ chóng ta sèng vµo mét thÕ kû cã kh¶ n¨ng tr¶ lêi vÒ vÊn ®Ò nµy. Cuèi cïng th× c¸c nhµ b¸c häc còng ®· b¾t tay vµo nghiªn cøu bé ãc, vµ tuy cã thÓ nãi khoa häc vÒ bé ãc con ng−êi cßn ë vµo thêi kú vì lßng, ta còng ®· biÕt ®−îc lµ sè nÕp gÊp liªn kÕt c¸c tÕ bµo trong ãc (kh©u trung t©m ®Ó hiÓu nguyªn t¾c lµm viÖc cña bé ãc con ng−êi) lµ mét con sè cã m−êi l¨m triÖu sè kh«ng. «Con sè lín ®Õn nçi . . . - tiÕn sü K.Jadson Herric §¹i häc tæng hîp Chicago ph¸t biÓu, - so víi nã th× con sè hµng triÖu n¨m ¸nh s¸ng còng trë nªn nhá nhoi. . . §· x¸c ®Þnh ®−îc r»ng trong vá n·o cña con ng−êi cã tõ m−êi ®Õn m−êi bèn tû tÕ bµo thÇn kinh ®−îc ph©n bè thµnh tõng nhãm. Vµ ph©n bè kh«ng lén xén. Ph−¬ng ph¸p ®iÖn sinh gÇn ®©y ®· cho phÐp ghi nhËn dßng ®iÖn chuyÓn ®éng gi÷a c¸c tÕ bµo nhê ®iÖn cùc siªu nhá vµ x¸c ®Þnh ®−îc hiÖu thÕ n¨ng ë møc mét phÇn triÖu v«n». Khã mµ tin ®−îc r»ng mét hÖ thèng phøc t¹p vµ m¶nh mai nh− vËy ph¶i tån t¹i chØ víi mét môc ®Ých duy nhÊt lµ duy tr× c¸c chøc n¨ng vËt lý cÇn cho sù ph¸t triÓn vµ sù sèng cña c¬ thÓ. Kh«ng kinh ng¹c sao khi biÕt r»ng còng hÖ thèng ®ã, hÖ thèng ®· cho hµng tû tÕ bµo n·o kh¶ n¨ng liªn hÖ víi nhau, sÏ ®−a chóng ®Õn víi c¸c søc m¹nh v« h×nh kh¸c? Tê «Thêi b¸o N÷u-−íc» cã ®¨ng mét bµi vÒ nghiªn cøu c¸c hiÖn t−îng vÒ nhËn thøc, kÕt luËn cña bµi b¸o ®ã còng t−¬ng tù nh÷ng g× b¹n ®ang ®äc ë ch−¬ng nµy vµ nh÷ng ch−¬ng sau. Chóng t«i sÏ dÉn ra ®©y bµi b¸o ph©n tÝch ng¾n gän c«ng viÖc cña tiÕn sü Right vµ c¸c ®ång nghiÖp cña «ng t¹i tr−êng §¹i häc tæng hîp Duke.
THÕ NµO Lµ THÇN GIAO C¸CH C¶M? Mét th¸ng tr−íc ®©y chóng t«i ®· cho ®¨ng nh÷ng kÕt qu¶ tuyÖt vêi cña gi¸o s− Right vµ c¸c ®ång nghiÖp cña «ng khi hä tiÕn hµnh h¬n mét tr¨m ngh×n thö nghiÖm nh»m môc ®Ých lµm râ xem cã tån t¹i thÇn giao c¸ch c¶m vµ tµi tiªn ®o¸n thËt kh«ng. KÕt qu¶ nghiªn cøu ®−îc tæng kÕt trong hai bµi b¸o in ë t¹p chÝ «Harpers Magazine». 172
Trong bµi thø hai, t¸c gi¶, ngµi Right, cè ®−a ra nh÷ng kÕt luËn s¬ bé (hoÆc gÇn nh− vËy) vÒ b¶n chÊt cña c¸c h×nh thøc c¶m nhËn «siªu nhËy». KÕt qu¶ thÝ nghiÖm cña tiÕn sü Right cho nhiÒu nhµ b¸c häc kh¸c thÊy rÊt cã kh¶ n¨ng tån t¹i thÇn giao c¸ch c¶m vµ tµi tiªn ®o¸n. NhiÖm vô ®Æt ra cho mét sè ng−êi cã kh¶ n¨ng c¶m gi¸c lµ ®o¸n, cµng nhiÒu cµng tèt, c¸c con bµi mµ kh«ng nhê vµo n¨m gi¸c quan. T¸ch ra ®−îc mét nhãm th−êng xuyªn ®o¸n ®óng, «vµ kh«ng thÓ nãi r»ng hä gÆp may hoÆc t×nh cê». Nh−ng hä lµm nh− thÕ nµo? Søc m¹nh mµ hä sö dông (nÕu ®Æt gi¶ thiÕt cã søc m¹nh ®ã) kh«ng gièng c¸c c¶m gi¸c; hoÆc Ýt nhÊt lµ kh«ng tån t¹i c¸c c¬ quan «c¶m gi¸c» ®ã. ThÝ nghiÖm tiÕn hµnh ë kho¶ng c¸ch vµi tr¨m h¶i lý hay ngay trong phßng, kÕt qu¶ ®Òu nh− nhau. Theo ý kiÕn cña ngµi Right, nh÷ng thùc tÕ nµy phñ nhËn c¸ch gi¶i thÝch thÇn giao c¸ch c¶m vµ tµi tiªn ®o¸n dùa trªn lý thuyÕt vËt lý. Kh«ng thÓ sö dông ®−îc bÊt cø mét lo¹i n¨ng l−îng bøc x¹ ®· biÕt nµo ®Ó truyÒn ý nghÜ qua kh«ng gian ®iÒu nµy ai còng nhÊt trÝ. Søc m¹nh thÇn giao c¸ch c¶m vµ tiªn ®o¸n th× cã thÓ. Trong qu¸ tr×nh nµy, còng gièng nh− nh÷ng kh¶ n¨ng trÝ tuÖ kh¸c cña con ng−êi, søc m¹nh thÇn giao c¸ch c¶m vµ tiªn ®o¸n phô thuéc trùc tiÕp vµo tr¹ng th¸i cña c¬ thÓ anh ta. Nh−ng, ng−îc l¹i víi ý kiÕn rÊt phæ biÕn, søc m¹nh thÇn giao c¸ch c¶m vµ tiªn ®o¸n t¨ng lªn kh«ng ph¶i khi ng−êi ®ã ngñ hoÆc nöa thøc nöa ngñ, mµ khi anh ta s¶ng kho¸i vµ ®−îc kÝch ®éng. Gi¸o s− Right ph¸t hiÖn ra r»ng ma tuý sÏ lµm gi¶m, cßn c¸c chÊt kÝch thÝch th× bao giê còng lµm t¨ng kÕt qu¶ thÝ nghiÖm. Mét ®iÒu thó vÞ lµ nh÷ng ng−êi tham gia thÝ nghiÖm cã kÕt qu¶ tèt nhÊt còng kh«ng thÓ ®¹t ®−îc ®iÓm tèi ®a nÕu hä kh«ng cè g¾ng hÕt søc m×nh. TiÕn sü Right ®−a ra mét kÕt luËn víi mét sù tin ch¾c m¹nh mÏ: thÇn giao c¸ch c¶m vµ tiªn ®o¸n lµ b¶n chÊt cña cïng mét hiÖn t−îng. §ã lµ søc m¹nh «nh×n» xuyªn c¸c con bµi, «®äc thÊu» ý nghÜ sinh ra trong nhËn thøc cña ng−êi kh¸c. Cã thÓ chøng minh ®iÒu nµy. VÝ dô cã thùc tÕ nh− sau: mçi ng−êi khi ®· cã mét trong hai kh¶ n¨ng th× sÏ cã c¶ kh¶ n¨ng kia, vµ c¶ hai kh¶ n¨ng nµy ®Òu béc lé víi cïng mét c−êng ®é. Mµn ¶nh, t−êng, kho¶ng c¸ch ®Òu kh«ng g©y trë ng¹i ®−îc cho c¶ thÇn giao c¸ch c¶m lÉn tiªn ®o¸n. Gi¸o s− Right cßn ®i xa h¬n n÷a trong nh÷ng kÕt luËn cña m×nh: nh÷ng hiÖn t−îng ngo¹i c¶m kh¸c - kh¶ n¨ng tiªn tri, ®o¸n tr−íc c¸c th¶m häa - còng chÝnh lµ biÓu hiÖn 173
cña n¨ng khiÕu nµy. Chóng t«i kh«ng yªu cÇu b¹n tin bÊt cø mét kÕt luËn nµo cña ngµi Right khi b¹n ch−a tù m×nh c¶m thÊy cã thÓ tin. Nh−ng, bÊt luËn tr−êng hîp nµo, b¹n còng ph¶i ®ång t×nh lµ nh÷ng b»ng chøng «ng ta ®−a ra g©y Ên t−îng rÊt lín.
DµN §ång CA ¡N ý cña C¸C TRÝ TUÖ Trong ng÷ c¶nh nh÷ng nghiªn cøu cña tiÕn sü Right vÒ c¸i mµ «ng ta gäi lµ h×nh thøc tiÕp nhËn «ngo¹i c¶m», t«i muèn lÜnh vÒ m×nh vai trß dÔ chÞu - kh¼ng ®Þnh nh÷ng chøng cí cña «ng ta b»ng ph¸t minh cña t«i vµ c¸c ®ång nghiÖp cña t«i. Chóng t«i ph¸t hiÖn ra c¸i gäi lµ ®iÒu kiÖn lý t−ëng ®Ó nhËn thøc cã thÓ b¾t gi¸c quan thø s¸u lµm viÖc (gi¸c quan thø s¸u sÏ ®−îc m« t¶ ë ch−¬ng sau). T«i sÏ kÓ vÒ sù hîp t¸c lµm viÖc chÆt chÏ gi÷a t«i víi c¸c ®ång nghiÖp cña m×nh. B»ng kinh nghiÖm vµ b»ng thùc tÕ chóng t«i ph¸t hiÖn cÇn ph¶i kÝch thÝch nhËn thøc nh− thÕ nµo, cÇn hßa ba trÝ tuÖ thµnh mét nh− thÕ nµo, ®Ó nhanh chãng gi¶i quyÕt ®−îc ®èng vÊn ®Ò mµ c¸c kh¸ch hµng cña chóng t«i ®em ®Õn ( chóng t«i ®−a c¶ nh÷ng « cè vÊn v« h×nh» vµo gi¶i quyÕt c«ng viÖc). Thñ tôc rÊt ®¬n gi¶n. Chóng t«i ngåi vµo bµn häp, x¸c ®Þnh râ vÊn ®Ò cÇn gi¶i quyÕt vµ b¾t ®Çu qu¸ tr×nh th¶o luËn, mçi ng−êi cã thÓ nãi ra bÊt kú ý nghÜ g×. §iÒu kú l¹ cña ph−¬ng ph¸p kÝch thÝch nhËn thøc nµy lµ ë chç mçi thµnh viªn ®Òu liªn hÖ víi nh÷ng nguån kiÕn thøc ch−a ®−îc biÕt ®Õn vµ n»m ngoµi ph¹m vi kinh nghiÖm b¶n th©n cña anh ta. NÕu b¹n ®· hiÓu râ nguyªn t¾c lµm viÖc cña «Trung t©m n·o bé» th× rÊt dÔ dµng nh×n thÊy r»ng thñ tôc m« t¶ ë ®©y ch¼ng ph¶i c¸i g× kh¸c mµ chÝnh lµ thùc tiÔn ¸p dông nguyªn t¾c ®ã. Ph−¬ng ph¸p kÝch thÝch nhËn thøc b»ng c¸ch th¶o luËn nh÷ng vÊn ®Ò hoµn toµn cô thÓ trong ba ng−êi - ®ã chÝnh lµ sù minh häa ®¬n gi¶n vµ thùc tÕ nhÊt viÖc sö dông nguyªn t¾c «Trung t©m n·o bé». Theo tiÕn tr×nh t−¬ng tù, bÊt cø ng−êi nµo ñng hé triÕt lý cña chóng t«i ®Òu cã thÓ n¾m v÷ng ®−îc c«ng thøc Carneghi tr×nh bµy ë ch−¬ng vµo ®Ò. NÕu hiÖn nay ®iÒu nµy ®èi víi b¹n ch−a cã nghÜa lý g×, th× còng cø nªn ®¸nh dÊu trang: sau khi kÕt thóc quyÓn s¸ch, h·y ®äc l¹i mét lÇn n÷a!
174
Suy nghÜ cÇn ghi chÐp U
Tõ nay trë ®i ba nguyªn t¾c ®¬n gi¶n sÏ chØ ®¹o trÝ tuÖ vµ ®êi sèng cña b¹n. Søc m¹nh v« h×nh phôc vô b¹n. Søc m¹nh v« h×nh cã ¶nh h−ëng mµ sè ®«ng mäi ng−êi kh«ng ®−îc biÕt. Tõ nay trë ®i c¸c ph¸t minh khoa häc vÒ n·o lµ c«ng cô ®Ó b¹n tù hoµn thiÖn m×nh. B¹n biÕt bÝ quyÕt chÝnh - bÝ quyÕt «bµn trßn». M−êi tû nh©n viªn nhá bÐ - c¸c tÕ bµo n·o - thay nhau h×nh thµnh c¸ch suy nghÜ, t−ëng t−îng vµ ý chÝ. M−êi tû h¹t kiÕn thøc cho biÕt ph¶i kiÕm tiÒn nh− thÕ nµo. NHIÒU NG¦¥I THÝCH GIµU SANG. NH−NG KH«NG PH¶I AI CòNG BIÕT MONG MUèN §AM M£ vµ HµNH ®éNG Cã SUY NGHÜ §Ó §¹T ®−îC Nã.
Ch−¬ng XIV U
B¹n më c¸nh cöa vµo L©u ®µi Tµi trÝ. Con ®−êng s¸ng t¹o ®Çy hoa chµo mêi b¹n ®Õn víi giµu sang. B¦íÍc THø m−êi ba V¦¥N TíI CñA C¶I: gi¸c quan thø s¸u B¹n ®· nhËn thÊy trong mçi ch−¬ng cã mét nguyªn t¾c triÕt lý thµnh ®¹t míi. Nguyªn t¾c thø m−êi ba - nguyªn t¾c gi¸c quan thø s¸u. Nhê cã gi¸c quan nµy, TrÝ tuÖ ThÕ giíi cã thÓ liªn hÖ vµ sÏ liªn hÖ trùc tiÕp víi nhËn thøc cña c¸ nh©n mµ ng−êi nµy kh«ng cÇn cè g¾ng g×. Nguyªn t¾c nµy lµ ®Ønh cao trong triÕt lý cña chóng t«i. Nh−ng chØ cã thÓ hiÓu nã vµ hµnh ®éng sau khi tiÕp thu ®−îc m−êi hai nguyªn t¾c tr−íc ®ã. Khi chóng ta nãi ®Õn lÜnh vùc tiÒm thøc víi tªn gäi lµ «trÝ t−ëng t−îng s¸ng t¹o» c¸i ®ã chÝnh lµ gi¸c quan thø s¸u. Nhê cã gi¸c quan thø s¸u lµm «thiÕt bÞ nhËn tin», c¸c
175
t− t−ëng, kÕ ho¹ch vµ ý nghÜ bïng lªn trong nhËn thøc. ThØnh tho¶ng ng−êi ta gäi sù bïng lªn nµy lµ h−ng phÊn. Kh«ng thÓ m« t¶ næi gi¸c quan thø s¸u! ThËt sù lµ nh− vËy, lµm sao cã thÓ kÓ cho mét ng−êi kh«ng n¾m ®−îc c¸c nguyªn t¾c trong triÕt lý cña chóng t«i biÕt thÕ nµo lµ gi¸c quan thø s¸u? Bëi v× ng−êi nµy ch¼ng cã c¶ KiÕn thøc lÉn Kinh nghiÖm ®Ó cã thÓ so s¸nh gi¸c quan nµy. Sù hiÓu biÕt gi¸c quan thø s¸u chØ ®Õn víi ta qua thiÒn t©m, qua ph¸t triÓn nhËn thøc tõ bªn trong. Sau khi lµm quen víi nh÷ng nguyªn t¾c tr×nh bµy trong quyÓn s¸ch nµy, b¹n ph¶i s½n sµng tiÕp nhËn vµ coi nh− ch©n lý mét nhËn ®Þnh mµ tr−íc ®©y b¹n cã thÓ thÊy v« nghÜa. Nhê cã gi¸c quan thø s¸u, b¹n sÏ ®−îc b¸o tr−íc vÒ nh÷ng tai häa ®ang ®Õn gÇn, còng nh− nh÷ng c¬ héi kh«ng nªn bá qua. Gi¸c quan thø s¸u ph¸t triÓn th× ThÇn hé mÖnh sÏ lu«n ë bªn b¹n, vµ lóc nµo còng s½n sµng më cho b¹n c¸nh cöa vµo L©u ®µi Tµi trÝ.
Có HuýCH LíN BAN §ÇU T¸c gi¶ kh«ng tin vµo phÐp mµu vµ kh«ng ®Þnh thuyÕt phôc ai tin vµo sù tån t¹i cña nã - kiÕn thøc cña t«i vÒ thiªn nhiªn ®ñ ®Ó hiÓu: thiªn nhiªn kh«ng bao giê lµm kh¸c víi quy luËt cña m×nh. Nh−ng mét sè quy luËt phøc t¹p vµ khã gi¶i thÝch ®Õn møc ®Èy ng−êi ta tíi ý nghÜ vÒ « phÐp nhiÖm mµu». Trong tÊt c¶ nh÷ng ®iÒu t«i ®· tr¶i qua trong cuéc ®êi, gÇn víi phÐp nhiÖm mµu nhÊt chÝnh lµ gi¸c quan thø s¸u. Vµ t«i biÕt ch¾c r»ng trªn thÕ giíi cã mét søc m¹nh, hay lµ Có huých ®Çu tiªn, hay lµ TrÝ tuÖ, xuyªn thÊu tõng nguyªn tö vËt chÊt vµ khiÕn con ng−êi tiÕp thu ®−îc n¨ng l−îng c« ®Æc; TrÝ tuÖ thÕ giíi nµy biÕn qu¶ såi thµnh c©y såi, b¾t n−íc ®æ tõ trªn cao xuèng thÊp (ph©n tr¸ch nhiÖm nµy cho Quy luËt v¹n vËt hÊp dÉn); lÊy ngµy thay ®ªm, dïng mïa hÌ tiÕp nèi mïa ®«ng, ®Þnh ra cho mçi sù vËt mét vÞ trÝ vµ quan hÖ víi toµn bé thÕ giíi cßn l¹i. TrÝ tuÖ nµy cïng víi c¸c nguyªn t¾c trong triÕt lý cña chóng t«i cã thÓ gióp c¶ b¹n n÷a - trong viÖc biÕn mong muèn cña b¹n thµnh nh÷ng h×nh th¸i vËt chÊt cô thÓ. T«i biÕt râ ®iÒu nµy: t«i cã kinh nghiÖm, vµ kinh nghiÖm nµy ®· d¹y t«i. 176
Theo tr×nh tù c¸c ch−¬ng tr−íc, b¹n ®· tiÕn gÇn ®Õn nguyªn t¾c cuèi cïng. ChØ sau khi n¾m ®−îc c¸c nguyªn t¾c ®i tr−íc, b¹n míi s½n sµng cëi më tiÕp thu nh÷ng nhËn ®Þnh l¹ th−êng mµ t«i sÏ ®−a ra trong ch−¬ng nµy. V× thÕ, nÕu b¹n ch−a n¾m v÷ng, h·y ®äc l¹i nh÷ng ch−¬ng tr−íc mét lÇn n÷a. Khi t«i cßn ë løa tuæi «s¸ng t¹o thÇn t−îng», t«i th−êng cè b¾t ch−íc nh÷ng ng−êi t«i sïng b¸i trong mäi hµnh ®éng cña m×nh. H¬n thÕ n÷a, t«i ph¸t hiÖn ra r»ng chÝnh lßng tin vµo nh÷ng thÇn t−îng cña t«i ®· gióp t«i hiÖn th©n thµnh hä.
B¹N Cã THÓ M¦în C¸C «Cè VÊN V¤ H×NH» ThËt ra mµ nãi, t«i ch−a bao giê rêi bá thãi quen biÕn m×nh thµnh c¸c nh©n vËt mµ t«i yªu thÝch. Kinh nghiÖm d¹y t«i r»ng thi ®ua víi sù vÜ ®¹i, thi ®ua b»ng c¶m xóc vµ b»ng hµnh ®éng, cho ®Õn khi tiÖm cËn tèi ®a môc tiªu ®· chän - ®ã còng lµ mét sù vÜ ®¹i kh«ng kÐm. Tr−íc khi t«i viÕt ra ®−îc nh÷ng dßng ®Çu tiªn ®Ó ®¨ng, hoÆc ph¸t biÓu bµi diÔn v¨n ®Çu tiªn, t«i ®· t¹o cho m×nh thãi quen rÌn luyÖn: t«i rÌn m×nh dùa vµo tiÓu sö nh÷ng ng−êi g©y Ên t−îng cho t«i m¹nh nhÊt. §ã lµ Emerson, Pain, Edison, Darwin, Lincoln, Berbenk, Napoleon, Ford vµ Carneghi. Trong suèt nhiÒu n¨m, t«i th−êng xuyªn trao ®æi víi nh÷ng ng−êi mµ t«i vÉn gäi lµ nh÷ng «cè vÊn v« h×nh». §iÒu ®ã diÔn ra nh− sau. Tèi nµo tr−íc khi ®i ngñ t«i còng nh¾m m¾t vµ t−ëng t−îng nhãm chÝn ng−êi vÜ ®¹i ngåi cïng mét bµn víi t«i. Nh−ng ë ®©y t«i kh«ng nh÷ng ngåi cïng mét bµn víi nh÷ng ng−êi t«i coi lµ vÜ ®¹i, mµ cßn l·nh ®¹o hä, bëi v× tÊt nhiªn lµ t«i chñ täa nh÷ng cuéc häp ®ã. Vµ b¹n h·y tin r»ng t«i kh«ng chØ tháa m·n trong t−ëng t−îng b»ng nh÷ng buæi gÆp gì chiÒu chiÒu nµy - t«i ®Æt ra cho m×nh mét môc tiªu cô thÓ: söa ®æi sao cho tÝnh c¸ch cña m×nh trë thµnh tæng hîp tÝnh c¸ch c¸c cè vÊn t−ëng t−îng cña t«i. T«i sinh ra gi÷a dèt n¸t vµ ®Þnh kiÕn. Tõ rÊt sím t«i ®· hiÓu lµ m×nh cÇn kh¾c phôc trë ng¹i nµy trªn con ®−êng ®i ®Õn cuéc sèng ch©n chÝnh nh− t«i vÉn h×nh dung. V× thÕ t«i ®Æt cho m×nh môc tiªu t¸i sinh theo ý chÝ cña m×nh. B»ng c¸ch nµo? T«i ®· kÓ cho b¹n nghe råi.
177
LóC NµO CÇN Tù Kû ¸M THÞ? T«i hiÓu, tÊt c¶ nh÷ng ng−êi nµy cã thÓ trë thµnh nh÷ng nh©n vËt nh− vËy lµ do hä rÊt muèn ®iÒu ®ã. T«i biÕt, nÕu mét mong muèn nµo ®ã ®Þnh vÞ ch¾c ch¾n vµ s©u s¾c trong con ng−êi b¹n th× kiÓu g× nã còng sÏ t×m c¸ch v−ît ra ngoµi, tøc lµ ®−îc thùc hiÖn. T«i râ lµ tù kû ¸m thÞ cã mét søc m¹nh rÊt to lín, vµ ®Æc biÖt trong viÖc h×nh thµnh nh©n c¸ch th× ý nghÜa nµy khã ®¸nh gi¸ hÕt ®−îc. HiÓu nguyªn t¾c ®iÒu khiÓn nhËn thøc, t«i s½n sµng söa ®æi tÝnh c¸ch cña m×nh. Trong c¸c buæi häp cña Héi ®ång t−ëng t−îng, t«i hái nh÷ng lêi khuyªn vµ kiÕn thøc cÇn thiÕt cña tõng ng−êi thuéc bé chÝn trø danh. T«i nãi lªn thµnh tiÕng. VÝ dô: - Ngµi Emerson, t«i mong cã ®−îc mét phÇn nhá hiÓu biÕt vÒ thiªn nhiªn phong phó mµ ng−êi kh¸c kh«ng cã ®−îc cña ngµi. T«i xin ngµi t¸c ®éng vµo tiÒm thøc cña t«i vµ chØ dÉn nh÷ng phÈm chÊt nµo ®· gióp ngµi hiÓu vµ ¸p dông c¸c quy luËt tù nhiªn phôc vô môc ®Ých cña m×nh. - Ngµi Berbenk, xin ngµi h·y truyÒn cho t«i kiÕn thøc ®· gióp ngµi chinh phôc c¸c quy luËt tù nhiªn, lµm cho x−¬ng rång trong tay ngµi th× mÊt gai vµ trë thµnh ¨n ®−îc. H·y gióp t«i tiÕp cËn nh÷ng kiÕn thøc ®· gióp ngµi buéc thiªn nhiªn ph¶i dµnh sù sèng cho hai ngän cá ë nh÷ng n¬i tr−íc ®©y chØ cã mét. - Napoleon, t«i thÌm muèn ®−îc thi ®ua, vµ b¹n h·y cho t«i biÕt lµm thÕ nµo ®Ó t¹o c¶m høng cho mäi ng−êi, ®éng viªn mäi ng−êi hµnh ®éng mét c¸ch m¹nh mÏ vµ cã môc ®Ých, lµm thÕ nµo ®Ó cã lßng tin vµ truyÒn b¸ ®−îc niÒm tin, niÒm tin cã søc m¹nh chuyÓn b¹i thµnh th¾ng vµ san b»ng mäi trë ng¹i. - Ngµi Pain, t«i còng muèn cã ®−îc nh÷ng suy nghÜ tù do, lßng dòng c¶m vµ sù trong s¹ch nh− ë ngµi khi ngµi ph¸t biÓu nh÷ng t− t−ëng cña m×nh, nh÷ng t− t−ëng ®· ®−a ngµi lªn ®Ønh vinh quang. - Ngµi Darwin, t«i mong cã ®−îc sù b×nh tÜnh tuyÖt vêi vµ kh¶ n¨ng nghiªn cøu c¸c mèi quan hÖ nh©n-qña mµ kh«ng h¹n chÕ bëi l¸ ch¾n ®Þnh kiÕn gièng nh− ngµi ®· lµm trong khoa häc tù nhiªn. - Ngµi Lincoln, t«i −íc ao rÌn luyÖn cho m×nh sù c«ng b»ng, tÝnh chÞu ®ùng, sù kh«i hµi, nh©n tÝnh vµ kiªn nhÉn - tøc lµ tÊt c¶ nh÷ng ®Æc ®iÓm tËp trung cao ®é trong tÝnh c¸ch riªng cña ngµi. 178
- Ngµi Carneghi, t«i muèn thÊm nhuÇn nguyªn t¾c «nç lùc cã môc ®Ých» mµ ngµi ®· vËn dông v« cïng hiÖu qña trong khi x©y dùng ®Õ quèc c«ng nghiÖp khæng lå cña m×nh. - Ngµi Ford, t«i muèn n¾m ®−îc bÝ quyÕt kiªn ®Þnh, nhÊt qu¸n, tù tin, ngoan c−êng ®· gióp ngµi chiÕn th¾ng ®ãi nghÌo vµ tæ chøc, ®oµn kÕt ®−îc mäi ng−êi, ®Ó t«i còng cã thÓ gióp ®ì ®−îc mäi ng−êi ®i theo con ®−êng ngµi ®· ®i. - Ngµi Edison, h·y cho t«i niÒm tin ®· gióp ngµi kh¸m ph¸ hµng lo¹t bÝ mËt cña tù nhiªn, cho t«i kh¶ n¨ng lao ®éng bÒn bØ ®Ó tù dµnh lÊy chiÕn th¾ng vÒ m×nh.
«héI §ång» T−ëNG T−îNG LÏ ®−¬ng nhiªn, mçi lÇn t«i hái ý kiÕn c¸c thµnh viªn «Héi ®ång» t−ëng t−îng cña t«i mét c¸ch kh¸c nhau, tuú thuéc vµo viÖc t«i cÇn rÌn luyÖn ®Æc ®iÓm nµo trong tÝnh c¸ch cña m×nh ë thêi ®iÓm ®ã. Sau vµi th¸ng häp vµo c¸c buæi tèi, t«i v« cïng ng¹c nhiªn ph¸t hiÖn ra r»ng t«i nh×n thÊy hä nh− nh÷ng ng−êi sèng thËt. Tõng ng−êi trong bé chÝn nµy thÓ hiÖn tÝnh c¸ch riªng cña m×nh m¹nh mÏ ®Õn møc t«i ph¶i ng¹c nhiªn. VÝ dô, ngµi Lincoln quen ®Õn muén vµ sau ®ã cø mét m×nh d¹o quanh trong phßng. Lóc nµo vÎ mÆt ngµi còng trÇm ng©m vµ ®¨m chiªu. RÊt hiÕm khi t«i nh×n thÊy ngµi Lincoln mØm c−êi. Nh÷ng ng−êi kia th× kh¸c h¼n. Ngµi Berbenk vµ ngµi Pain th−êng thÝch tÊn c«ng nhau b»ng nh÷ng lêi c«ng kÝch s¾c s¶o lµm cho¸ng v¸ng nh÷ng ng−êi kh¸c. Cã mét lÇn ngµi Berbenk tíi muén. ¤ng ®Çy håi hép vµ hµo høng gi¶i thÝch nguyªn nh©n ®Õn muén lµ do «ng bËn lµm mét thÝ nghiÖm mµ «ng hy väng kÕt qu¶ cña nã cho phÐp qu¶ t¸o ra trªn c©y nµo còng ®−îc. Ngµi Pain mØa mai r»ng t¸o chÝnh lµ nguyªn nh©n c¬ b¶n nhÊt cña mäi vÊn ®Ò trong quan hÖ gi÷a ®µn «ng vµ ®µn bµ. Ngµi Darwin võa c−êi võa khuyªn ngµi Pain nªn cÈn thËn víi bän r¾n con trong khi thu ho¹ch t¸o, bëi v× chóng cã thãi quen trë thµnh r¾n lín. Ngµi Emerson ng¾t lêi: «Kh«ng r¾n kh«ng t¸o g× c¶». Cßn Napoleon th× kÕt luËn: «Kh«ng t¸o -kh«ng ®Êt n−íc». T«i nh×n thÊy nh÷ng buæi gÆp gì nµy sèng ®éng ®Õn møc t«i ®©m sî hËu qu¶ vµ t¹m dõng mét vµi th¸ng. Nã cã vÎ siªu nhiªn, vµ t«i bçng sî r»ng nÕu t«i cø tiÕp tôc, th× tíi mét lóc nµo ®ã t«i sÏ quªn mÊt r»ng ®©y chØ lµ trß ch¬i trong trÝ t−ëng t−îng cña t«i mµ th«i. 179
Vµ lÇn ®Çu tiªn t«i ®ñ dòng c¶m ®Ó kÓ vÒ tÊt c¶ nh÷ng ®iÒu nµy. Lóc ®Çu t«i im lÆng v× t«i biÕt: nÕu m« t¶ trung thùc thÝ nghÖm cña t«i th× mäi ng−êi sÏ hiÓu sai vÒ t«i. Vµ qu¶ thËt, nÕu ®iÒu nµy diÔn ra víi ng−êi nµo kh¸c th× t«i còng sÏ nh×n nhËn gièng nh− mäi ng−êi th«i. Ngoµi ra, hiÖn nay t«i Ýt quan t©m xem «ng−êi ta sÏ nãi sao» nh− nh÷ng n¨m tr−íc ®©y. Song thËm chÝ nÕu bÞ mäi ng−êi hiÓu sai, t«i vÉn muèn tuyªn bè cøng r¾n vµ thµnh thËt r»ng mÆc dï «Héi ®ång» cña t«i chØ häp trong t−ëng t−îng, hä ®· dÉn d¾t t«i ®Õn víi con ®−êng phiªu du ®Çy håi hép, thøc tØnh trong t«i lßng th¸n phôc tr−íc sù vÜ ®¹i ch©n chÝnh, cñng cè niÒm tin s¸ng t¹o, khuyÕn khÝch ph¸t triÓn nh÷ng ý nghÜ trung thùc.
LµM THÕ NµO §Ó §¸NH THøC ®−îC GI¸C QUAN THø S¸U ë ®©u ®ã trong cÊu tróc cña n·o cã mét c¬ quan cã kh¶ n¨ng tiÕp thu giao ®éng ý nghÜ ®−îc gäi lµ trÝ t−ëng t−îng. Khoa häc vÉn ch−a biÕt ®−îc nã n»m ë ®©u, nh−ng thùc ra ®iÒu ®ã còng kh«ng quan träng. Sù thËt quan träng lµ con ng−êi nhËn ®−îc th«ng tin qua c¸c nguån kh¸c ngoµi c¸c gi¸c quan vËt chÊt b×nh th−êng. Th«ng tin nµy ®−îc tiÕp thu b»ng nhËn thøc khÝch ®éng h¬n lóc b×nh th−êng. TÊt c¶ nh÷ng g× lµm cho tr¸i tim ®Ëp nhanh h¬n ®Òu cã kh¶ n¨ng lµm cho gi¸c quan thø s¸u thøc tØnh. Nh÷ng ng−êi l¸i xe ®ang ë vµo t×nh huèng s¾p bÞ tai n¹n ®Òu biÕt r»ng lóc ®ã, chØ trong mét vµi phÇn gi©y, gi¸c quan thø s¸u lËp tøc cã mÆt vµ gióp tho¸t khái ®iÒu bÊt h¹nh. T«i ®−a ra nh÷ng nhËn xÐt s¬ bé nµy ®Ó dÉn tíi mét thùc tÕ sau: trong thêi gian gÆp gì c¸c «cè vÊn v« h×nh», nhËn thøc cña t«i ë vµo tr¹ng th¸i dÔ tiÕp thu nhÊt c¸c t− t−ëng, ý nghÜ vµ kiÕn thøc ®Õn víi nã th«ng qua gi¸c quan thø s¸u. Trong nhiÒu tr−êng hîp, khi t«i gÆp nh÷ng ®iÒu bÊt ngê, ®«i lóc nguy hiÓm ®Õn c¶ tÝnh m¹ng, nh÷ng «cè vÊn v« h×nh» ®· cøu t«i tho¸t khái mèi nguy c¬. Môc tiªu duy nhÊt ban ®Çu cña viÖc t«i tæ chøc gÆp gì nh÷ng nh©n vËt t−ëng t−îng lµ mong muèn nhê tù kû ¸m thÞ t¸c ®éng ®Õn tiÒm thøc ®Ó rÌn luyÖn nh÷ng tÝnh c¸ch cÇn thiÕt. VÒ sau, nh÷ng thÝ nghiÖm nµy mang bãng d¸ng kh¸c h¼n: t«i cÇu cøu hä gióp ®ì gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò khã mµ t«i hoÆc kh¸ch hµng cña t«i gÆp ph¶i. NhiÒu khi cã nh÷ng kÕt qu¶ kinh ng¹c, nh−ng tÊt nhiªn t«i kh«ng hoµn toµn dùa vµo h×nh thøc lµm viÖc nµy. 180
GI¸C QUAN THø S¸U - NGUåN SINH LùC TrçI DËY Kh«ng thÓ l«i gi¸c quan thø s¸u tõ trong tói ¸o ra vµ bËt lªn cho nã lµm viÖc ®−îc. Kü n¨ng sö dông søc m¹nh vÜ ®¹i nµy ®Õn víi ta tõ tõ, th«ng qua viÖc tu©n thñ c¸c nguyªn t¾c kh¸c ®Ò ra trong quyÓn s¸ch nµy. B¹n lµ ai ®i n÷a, b¹n ®äc quyÓn s¸ch nµy víi môc tiªu nµo ®i n÷a, b¹n còng kh«ng thÓ nµo vËn dông ®−îc c¸i lîi cho m×nh nÕu kh«ng hiÓu ®−îc nguyªn t¾c m« t¶ trong ch−¬ng nµy. §iÒu ®ã l¹i cµng cÇn thiÕt nÕu môc ®Ých cña b¹n lµ tÝch luü tµi s¶n. T«i ®−a ch−¬ng nµy vµo cuèn s¸ch v× t«i muèn giíi thiÖu ®Çy ®ñ triÕt lý cña m×nh, triÕt lý mµ nÕu tu©n theo nã th× kh«ng cÇn ph¶i cã nh÷ng nç lùc bÊt th−êng g×, ng−êi nµo còng cã thÓ ®¹t ®−îc nh÷ng ®iÒu m×nh mong mái trong ®êi. XuÊt ph¸t ®iÓm cña bÊt cø thµnh tùu nµo còng lµ sù mong muèn ®am mª. C¸i ®Ých cuèi cïng - nhËn thøc ®¹t tíi tr¹ng th¸i hiÓu biÕt -hiÓu m×nh, hiÓu ng−êi kh¸c, hiÓu c¸c quy luËt cña tù nhiªn; tr¹ng th¸i cho phÐp kh¸m ph¸ vµ hiÓu ®−îc h¹nh phóc. Song, sù hiÓu biÕt ®Çy ®ñ chØ ®Õn khi ta lµm chñ ®−îc gi¸c quan thø s¸u. §äc ch−¬ng nµy, b¹n kh«ng thÓ kh«ng nhËn thÊy lµ m×nh ®ang ë trong tr¹ng th¸i t×nh c¶m kÝch ®éng. ThËt tuyÖt vêi! Mét th¸ng sau h·y ®äc l¹i ch−¬ng nµy mét lÇn n÷a, vµ b¹n sÏ thÊy r»ng trÝ tuÖ cña m×nh ®−îc n©ng cao h¬n. LÆp l¹i viÖc nµy vµi lÇn, vµ kh«ng quan träng lµ tíi lóc ®ã b¹n biÕt nhiÒu hay biÕt Ýt, nhÊt ®Þnh b¹n sÏ c¶m thÊy mét søc m¹nh - b¹n sÏ thÊy trµn ®Çy søc lùc ®Ó chiÕn th¾ng tinh thÇn sa sót, chiÕn th¾ng nçi sî h·i, kh¾c phôc tÝnh chÇn chõ, vµ kÕt qu¶ lµ tù do hÊp thô th«ng tin tõ nguån t−ëng t−îng v« tËn. B¹n sÏ c¶m thÊy m×nh ®−îc ®ông ch¹m ®Õn c¸ig× ®ã» v« danh ®· tõng khÝch lÖ nh÷ng nhµ t− t−ëng, l·nh ®¹o, häa sü, nh¹c c«ng, vµ nh÷ng nhµ ho¹t ®éng x· héi cã tiÕng. Vµ khi ®ã b¹n sÏ thÊy ®ñ søc thay ®æi vµ thùc hiÖn bÊt kú −íc m¬ nµo cña m×nh. Vµ lóc ®ã ®iÒu nµy còng dÔ dµng y nh− hiÖn nay, b¹n Èn m×nh bÊt ®éng khi xuÊt hiÖn khã kh¨n ®Çu tiªn ng¨n c¶n b¹n thùc hiÖn mong muèn cña m×nh. Suy nghÜ cÇn ghi chÐp U
Sù h−ng phÊn sÏ kh«ng bá qua b¹n: nã sÏ d©ng trµn trong b¹n b»ng søc m¹nh cña TrÝ t−ëng t−îng s¸ng t¹o, b»ng sù hïng hËu cña Gi¸c quan thø s¸u. 181
T¸c gi¶ ®· chän Henry Ford vµ t¸m ng−êi vÜ ®¹i kh¸c lµm «cè vÊn v« h×nh» cña m×nh. Ph−¬ng ph¸p kú diÖu nµy còng cã thÓ cã Ých cho b¹n - h·y hµnh ®éng ®i! B¹n ®ông ch¹m ®Õn c¸ig× ®ã» v« danh ®· tõng lµ ng«i sao dÉn lèi cho nh÷ng ng−êi vÜ ®¹i thuéc mäi thêi ®¹i. Cho tíi nay nã vÉn cßn tiÕp tôc lµm ra nh÷ng ®iÒu kú diÖu trong nghÖ thuËt, khoa häc vµ doanh nghiÖp. B¹n muèn giµu cã? Ch−¬ng nµy - dµnh riªng cho b¹n! CHóNG T¤I thuéc VÒ Sè ÝT - NH÷NG NG−êI ë TR£N §ØNH CAO cña Sù THµNH ®¹T.
182
Ch−¬ng XV U
B¹n quyÕt ®Þnh söa ®æi b¶n th©n m×nh - h·y kiÓm tra laÞ xem trong ng−êi b¹n cã cßn nçi sî h·i kh«ng. B¹n muèn, tøc lµ b¹n sÏ giµu. Bëi v× kh«ng cßn g× ng¨n c¶n con ®−êng ®i cña b¹n. S¸U TRIÖU CHøNG cña NçI Sî H·I Tr−íc khi b¹n cã thÓ vËn dông triÕt lý cña t«i mét c¸ch cã Ých cho m×nh, nhËn thøc cña b¹n ph¶i ®−îc chuÈn bÞ ®Ó s½n sµng tiÕp nhËn. Giai ®o¹n chuÈn bÞ kh«ng dµi vµ kh«ng phøc t¹p, nã b¾t ®Çu b»ng viÖc nghiªn cøu, ph©n tÝch vµ hiÓu râ ba kÎ thï mµ ta cÇn tiªu diÖt - ®ã lµ thiÕu kiªn quyÕt, hå nghi vµ sî h·i. C¶ gi¸c quan thø s¸u còng kh«ng thÓ gióp b¹n nÕu ba kÎ thï nµy
(hoÆc Ýt nhÊt
lµ mét trong sè ®ã) cßn tån t¹i trong nhËn thøc cña b¹n. Ba thµnh viªn cña gia ®×nh quû sø nµy liªn minh chÆt víi nhau: chØ cÇn cã mét tªn, lµ lËp tøc ë ngay ®©u ®ã ®· lën vën hai tªn kia. ThiÕu kiªn quyÕt sinh ra sî h·i. H·y nhí kü ®iÒu nµy! ThiÕu kiªn quyÕt l¹i kÕt tinh tõ hå nghi, vµ khi chóng quÊn lÊy nhau - sinh ra sî h·i. §«i khi qu¸ tr×nh nµy tiÕn triÓn chËm ch¹p. Vµ chÝnh v× thÕ mµ bé ba nãi trªn hÕt søc nguy hiÓm. Nã sinh ra vµ ph¸t triÓn, cßn b¹n th× kh«ng hÒ nghi ngê g× vÒ sù tån t¹i cña chóng. Môc ®Ých cña ch−¬ng nµy lµ tËp trung chó ý ®Õn nguyªn nh©n xuÊt hiÖn vµ ph−¬ng ph¸p ®iÒu trÞ ®èi víi s¸u d¹ng sî h·i chñ yÕu. Muèn tiªu diÖt ®−îc kÎ thï, chóng ta ph¶i biÕt râ tªn gäi, thãi quen vµ n¬i tró ngô cña nã. V× thÕ, trong khi ®äc, b¹n nªn kÕt hîp tù ph©n tÝch - h·y x¸c ®Þnh xem trong t©m hån b¹n cã chç n−¬ng n¸u cho nçi sî h·i nµo kh«ng. Nh−ng b¹n ®õng ®Ó nh÷ng kÎ thï gi¶o quyÖt nµy lõa m×nh, bëi v× thØnh tho¶ng chóng Èn nÊp trong tiÒm thøc lµ n¬i rÊt khã ph¸t hiÖn vµ tiªu diÖt ®−îc chóng.
183
Sî H·I - §ã CHØ Lµ MéT TR¹NG TH¸I Nh− vËy lµ cã s¸u d¹ng sî h·i phæ biÕn nhÊt, vµ mçi chóng ta ®Òu cã h©n h¹nh ®−îc lµm quen víi c¸c tæ hîp kh¸c nhau cña chóng. H¹nh phóc lµ ng−êi kh«ng ph¶i chÞu ®ñ s¸u nçi sî h·i nµy. T«i liÖt kª ra theo tr×nh tù mµ vÒ ý nghÜa, cã lÏ b¹n còng sÏ s¾p xÕp ®óng nh− vËy. §ã lµ NçI Sî H·I - §ãi nghÌo; - BÞ phª ph¸n; - èm ®au bÖnh tËt; - ThÊt t×nh; - Tuæi giµ; - C¸i chÕt. Ba nçi sî h·i ®Çu tiªn lu«n xuÊt hiÖn trong bÊt kú sù lo l¾ng nµo. Nh÷ng nçi sî h·i cßn l¹i (ngoµi nh÷ng c¸i kÓ trªn) hoÆc Ýt quan träng, hoÆc cã thÓ quy vÒ s¸u ®iÓm nµy. Song bÊt luËn tr−êng hîp nµo b¹n còng ph¶i nhí: sî h·i - ®ã chØ lµ tr¹ng th¸i nhËn thøc cña b¹n, tøc lµ, nã cã thÓ ®−îc kiÓm so¸t vµ ®−îc h−íng dÉn. Tr−íc khi x©y dùng ph¶i h×nh dung vµ t−ëng t−îng: ý nghÜ sinh ra ®Çu tiªn. Tõ ®©y rót ra kÕt luËn quan träng h¬n: chØ cÇn loÐ lªn - ý nghÜ sÏ trë thµnh hiÖn thùc. Dï b¹n cã muèn hay kh«ng! TÝnh chÊt cña ý nghÜ lµ nh− vËy. Nh−ng c¶ nh÷ng ý nghÜ cña ng−êi kh¸c mµ m×nh chíp ®−îc còng cã thÓ quyÕt ®Þnh sè phËn tµi chÝnh, doanh nghiÖp, nghÒ nghiÖp hoÆc x· héi cña m×nh nh− chÝnh b¶n th©n m×nh nghÜ ra. B©y giê chóng ta sÏ ®Æt nÒn mãng ®Ó hiÓu mét hiÖn t−îng hÕt søc quan träng trong cuéc ®êi nµy: t¹i sao nhiÒu ng−êi «h¹nh phóc» trong khi nh÷ng ng−êi kh¸c, kh«ng thua kÐm vÒ kh¶ n¨ng, møc ®é chuÈn bÞ, kinh nghiÖm vµ tr×nh ®é trÝ tuÖ, l¹i d−êng nh− bÞ sè phËn nghiÖt ng· an bµi thÊt b¹i. T¹i sao vËy? B¹n h·y tù suy luËn: mçi ng−êi ®Òu cã kh¶ n¨ng hoµn toµn kiÓm so¸t nhËn thøc cña m×nh, cã nghÜa lµ - ai còng cã ®ñ søc cëi më trÝ tuÖ cña m×nh tr−íc «khÝ quyÓn t− duy» vµ tiÕp nhËn søc m¹nh tõ ®ã, hoÆc khÐp chÆt l¹i kh«ng chÞu giao l−u víi TrÝ tuÖ v¹n n¨ng. Nh×n chung, thiªn nhiªn ®· phó cho con ng−êi kh¶ n¨ng kiÓm so¸t tuyÖt ®èi ®èi víi mäi sù vËt . . . trõ ý nghÜ. H·y g¾n sù viÖc nµy víi mét thùc tÕ lµ bÊt cø qu¸ tr×nh x©y 184
dùng nµo còng b¾t ®Çu tõ mét xung lùc ý nghÜ - vµ b¹n ®· tiÕn gÇn ®Õn kh¸i niÖm nguyªn t¾c ®iÒu khiÓn nçi sî h·i. Vµ nÕu nh− nhËn ®Þnh «mäi ý nghÜ lu«n cã xu h−íng ®−îc thùc hiÖn» lµ ®óng, th× lµm thÕ nµo ®Ó biÕn nh÷ng ý nghÜ vÒ nçi sî h·i vµ nghÌo ®ãi thµnh lßng dòng c¶m vµ sù thµnh ®¹t vÒ tµi chÝnh? ë NG· BA §¦êng Gi÷a nghÌo ®ãi vµ giµu sang kh«ng cã sù tháa hiÖp. Con ®−êng dÉn tíi nh÷ng kÕt qu¶ nµy ng−îc nhau hoµn toµn. NÕu b¹n muèn sang giµu, ®õng chÊp nhËn nh÷ng hoµn c¶nh dÉn ®Õn ®ãi nghÌo: ®õng ®Ó ý ®Õn chóng - ®èi víi b¹n chóng kh«ng tån t¹i (ë ®©y, chóng t«i sö dông tõ «giµu sang» víi ý nghÜa réng lín nhÊt cña nã, tøc kh«ng chØ bao gåm sù giµu sang vÒ vËt chÊt, tµi chÝnh, mµ kÓ c¶ sù giµu sang vÒ tinh thÇn vµ trÝ tuÖ). ThÕ nµo, ta h·y nhí l¹i mét lÇn n÷a, lµ con ®−êng dÉn ®Õn thÞnh v−îng b¾t ®Çu tõ mong muèn thÞnh v−îng. Trong ch−¬ng «Mong muèn» chóng t«i ®· cè g¾ng gi¶i thÝch b¹n cÇn lµm g×. Vµ chÝnh t¹i ch−¬ng nµy - ch−¬ng nãi vÒ nçi sî h·i - b¹n cã ®iÒu kiÖn rÊt tèt ®Ó tËp thùc hiÖn nh÷ng chØ dÉn cña chóng t«i. B¾t ®Çu ®i - vµ b¹n sÏ thÊy ngay lµ m×nh ®· n¾m ®−îc nh÷ng g× trong triÕt lý cña chóng t«i. B¾t ®Çu ®i - vµ b¹n sÏ trë thµnh ng−êi tiªn tri sè phËn cho m×nh vµ nãi tr−íc chÝnh x¸c lµ t−¬ng lai cña b¹n sÏ ra sao. NÕu sau khi ®äc hÕt ch−¬ng nµy b¹n vÉn cßn ®ång ý chÊp nhËn nghÌo ®ãi - th× biÕt lµm sao, b¹n sÏ nhËn ®−îc sù nghÌo ®ãi! NhÊt ®Þnh lµ nh− vËy. NÕu b¹n mong muèn giµu sang, h·y x¸c ®Þnh b¹n muèn d−íi d¹ng nµo, vµ bao nhiªu. Con ®−êng ®i b¹n ®· râ - t«i ®· cung cÊp cho b¹n b¶n ®å, vµ nÕu b¹n theo ®óng, th× kh«ng thÓ nµo l¹c ®−êng ®−îc. NÕu b¹n kh«ng ®ñ søc b¾t ®Çu hoÆc dõng l¹i gi÷a chõng - ®õng buéc téi ai ngoµi chÝnh m×nh. ChÝnh b¹n ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ nh÷ng hµnh vi cña m×nh vµ kh«ng cã t×nh tr¹ng ngo¹i ph¹m nµo cøu ®−îc b¹n tho¸t khái tr¸ch nhiÖm ®ã, bëi v× cã mét thø phô thuéc hoµn toµn vµo b¹n: tr¹ng th¸i nhËn thøc cña b¹n. B¹n h·y ngÉm nghÜ xem: tr¹ng th¸i nhËn thøc cña b¹n. Ng−êi ta kh«ng mua ®−îc ng−êi ta ph¶i t¹o ra tr¹ng th¸i nµy.
185
Sî H∙I Tõ §¢U §ÕN? Sî nghÌo ®ãi - ®ã chØ lµ tr¹ng th¸i cña nhËn thøc, kh«ng h¬n kh«ng kÐm! ThÕ nh−ng, nã cã kh¶ n¨ng huû diÖt mäi c¬ héi thµnh c«ng cña b¹n trong bÊt cø mét c«ng viÖc nµo. Nçi sî h·i nµy lµm trÝ tuÖ tª liÖt, ph¸ vì trÝ t−ëng t−îng, giÕt chÕt sù tù tin, gÆm nhÊm sù hµo høng, lµm nguéi l¹nh s¸ng kiÕn, lu mê môc tiªu, c−íp ®i kh¶ n¨ng tù kiÓm so¸t. Nã lµm cho c¸ nh©n mÊt tÝnh thuyÕt phôc, t− duy hÕt râ rµng, quÊy ph¸ viÖc tËp trung søc lùc. Nã lµm mÊt tÝnh kiªn ®Þnh, biÕn søc m¹nh thµnh sù bÊt lùc v« c«ng råi nghÒ, lµm tiªu tan tham väng, gi¶m trÝ nhí, thu hót sù rñi ro. Nã bãp chÕt t×nh yªu, c−ìng bøc nh÷ng t×nh c¶m tèt nhÊt trong t©m hån, ®µy ®äa t×nh b¹n, kÐo theo sù bÊt h¹nh, dÉn ®Õn mÊt ngñ, buån rÇu, tuyÖt väng. . . Vµ nh÷ng ®iÒu ®ã th−êng xuyªn x¶y ra bÊt chÊp mét ch©n lý hiÓn nhiªn lµ chóng ta ®ang sèng trong mét thÕ giíi ®Çy nh÷ng ®iÒu tèt lµnh mµ t©m hån chóng ta mong muèn, vµ gi÷a ta víi ®iÒu mong mái ch¼ng cã trë ng¹i nµo ngoµi mét trë ng¹i duy nhÊt - kh«ng cã môc tiªu cô thÓ. Trong tÊt c¶ mäi nçi sî h·i, sî nghÌo ®ãi - kh«ng cßn nghi ngê g× n÷a - lµ nçi sî cã tÝnh ph¸ ho¹i m¹nh nhÊt. Khã kh¾c phôc nã nhÊt, v× thÕ mµ chóng t«i b¾t ®Çu tõ ®iÓm nµy. Nã ph¸t sinh tõ nçi sî h·i trë thµnh n¹n nh©n cña nh÷ng ng−êi anh em cña m×nh nçi sî h·i ®· b¾t rÔ trong ®Çu chóng ta. Sóc vËt hµnh ®éng theo b¶n n¨ng, nh−ng kh¶ n¨ng t− duy cña chóng rÊt h¹n chÕ cho nªn chóng s¨n ®uæi vµ ¨n thÞt lÉn nhau theo ®óng nghÜa ®en cña tõ nµy. Con ng−êi, cã tæ chøc t©m lý vµ thÇn kinh cao cÊp, cã kh¶ n¨ng suy nghÜ vµ lËp luËn, kh«ng ¨n thÞt ®ång lo¹i - nã t×m thÊy sù tháa m·n lín h¬n trong viÖc « ¨n thÞt» b»ng kinh tÕ. Con ng−êi tham lam ®Õn møc x· héi ph¶i nghÜ ra c¸c lo¹i luËt cã thÓ ®Ó chÆn anh ta khái nh÷ng ng−êi gÇn gòi. NghÌo ®ãi! Kh«ng g× cã thÓ ®em l¹i nhiÒu khæ ®au vµ l¨ng nhôc nh− vËy. ChØ nh÷ng ng−êi ®· tr¶i qua t×nh tr¹ng nµy míi hiÓu hÕt ý t«i nãi. Ch¼ng cã g× l¹ lïng trong viÖc chóng ta sî ®ãi nghÌo. Kinh nghiÖm truyÒn tõ ®êi nµy sang ®êi kh¸c cho thÊy r»ng cã nh÷ng ng−êi ta kh«ng nªn tin khi vÊn ®Ò ®ông ch¹m ®Õn tiÒn b¹c vµ c¸c lo¹i phóc lîi trÇn tôc kh¸c. 186
Con ng−êi tham muèn giµu sang tíi møc sö dông mäi ph−¬ng tiÖn cã thÓ ®Ó cã ®−îc nã - tõ ph−¬ng tiÖn trung thùc nÕu ®−îc ®Õn bÊt kú ph−¬ng tiÖn nµo nÕu cÇn thiÕt hoÆc nÕu cã c¬ héi. VËy th×, lµm thÕ nµo ®Ó tho¸t khái con quû nµy? H·y tù ph©n tÝch m×nh ®Ó t×m ra nh÷ng ®iÓm yÕu mµ b¹n kh«ng muèn biÕt. §iÒu nµy rÊt cÇn cho nh÷ng ng−êi kh«ng muèn tiÕp tôc sèng trong sù tÇm th−êng vµ nghÌo ®ãi. Khi tù lôc vÊn m×nh mµ cã sù thiªn vÞ, ®õng quªn r»ng b¹n ®ång thêi võa lµ quan tßa võa lµ thÈm ph¸n ®oµn, võa lµ c«ng tè viªn buéc téi võa lµ luËt s− bµo ch÷a, mµ lµ luËt s− cña c¶ bªn nguyªn lÉn bªn bÞ. Vµ tÊt nhiªn ®õng quªn r»ng ng−êi ®ang bÞ xÐt xö còng chÝnh lµ b¹n. H·y ®Æt cho m×nh nh÷ng c©u hái cô thÓ vµ h·y ®ßi hái nh÷ng c©u tr¶ lêi th¼ng th¾n, vµ khi qu¸ tr×nh ®iÒu tra chÊm døt, Ýt nhÊt b¹n còng biÕt râ h¬n vÒ m×nh. NÕu b¹n c¶m thÊy m×nh kh«ng ph¶i lµ mét quan toµ kh¸ch quan, h·y nhê ai ®ã biÕt râ vÒ b¹n ®ãng gióp vai trß nµy. §õng uû quyÒn cho bÊt kú mét ai lÊy khÈu cung chÐo vÒ m×nh. B¹n ®ang t×m kiÕm sù thËt. H·y t×m ra nã b»ng bÊt kú gi¸ nµo, thËm chÝ cã ph¶i thÊt väng trong mét thêi gian nµo ®ã còng vËy! H·y hái mét ng−êi nµo ®ã xem anh ta sî g×. Trong phÇn lín tr−êng hîp b¹n sÏ nghe thÊy c©u tr¶ lêi: Kh«ng sî g×. §ã lµ c©u tr¶ lêi sai: Ýt ai nhËn thøc ®−îc lµ m×nh bÞ nçi sî h·i rµng buéc, xóc ph¹m, s¨n ®uæi c¶ vÒ tinh thÇn lÉn vËt chÊt. C¶m gi¸c sî h·i rÊt khã n¾m b¾t vµ ¨n s©u trong nhËn thøc, cho nªn nhiÒu khi con ng−êi sèng hÕt cuéc ®êi, bÞ ®Ì nÆng bëi bao nçi sî h·i, mµ vÉn kh«ng biÕt. ChØ ph©n tÝch th¼ng th¾n míi ph¸t hiÖn ®−îc kÎ thï chung cña nh©n lo¹i. H·y b¾t ®Çu ph©n tÝch ngay ®i vµ h·y ng¾m nghÝa kü tÝnh c¸ch cña m×nh. §Ó gióp thªm, t«i sÏ cung cÊp cho b¹n mét vµi triÖu chøng - b¹n cã thÓ t×m kiÕm chóng trong b¶n th©n m×nh.
Sî NGHÌO §ãi: S¸U TRIÖU CHøNG 1.
Bµng quan - kh«ng tù ¸i, kh«ng muèn ph¸ bá t×nh tr¹ng nghÌo ®ãi, kh«ng cã
th¸i ®é chèng l¹i sù trªu ng−¬i cña sè phËn, l−êi biÕng vÒ trÝ ãc còng nh− vÒ c¬ thÓ, thiÕu s¸ng kiÕn, thiÕu t−ëng t−îng, thiÕu hµo høng, kh«ng tù k×m chÕ. 2.
ThiÕu kiªn quyÕt - thãi quen ®Ó cho ng−êi kh¸c suy nghÜ hé m×nh, cßn m×nh
th× chê ®îi cÇm chõng. 187
3.
Hoµi nghi - thÓ hiÖn d−íi d¹ng ph©n trÇn vµ xin lçi, che ®Ëy vµ biÖn b¹ch cho
nh÷ng thÊt b¹i cña m×nh, ®«i khi pha lÉn víi sù ghen tþ tr−íc sù thµnh ®¹t cña ng−êi kh¸c hoÆc phª ph¸n ng−êi kh¸c. 4.
Lo l¾ng - cè t×m lçi cña ng−êi kh¸c, tiªu pha qu¸ thu nhËp; coi th−êng bÒ ngoµi
cña m×nh, th−êng xuyªn nh¨n nhã, cau cã; uèng r−îu kh«ng kiÒm chÕ, ®«i khi dïng c¶ ma tuý; mÊt b×nh tÜnh, thiÕu tù tin ë b¶n th©n. 5.
ThËn träng qu¸ møc - xu h−íng chØ nh×n thÊy mÆt tr¸i cña vÊn ®Ò; nghÜ vµ nãi
vÒ nh÷ng thÊt b¹i cã thÓ x¶y ra thay v× tËp trung nhËn thøc t×m kiÕm ph−¬ng tiÖn ®Ó ®¹t kÕt qu¶; biÕt tÊt c¶ mäi con ®−êng dÉn ®Õn thÊt b¹i ®ång thêi kh«ng muèn t×m c¸ch ®Ó tr¸nh; thãi quen chê ®îi «thêi c¬ cña m×nh», l©u dÇn trë thµnh thÕ giíi quan; håi t−ëng vÒ nh÷ng kÎ kh«ng may mµ quªn ng−êi chiÕn th¾ng; suy luËn theo kiÓu: «¤i dµo, v« Ých! §¸nh bïn sang ao!»; th¸i ®é bi quan dÉn ®Õn viÖc d¹ dµy kh«ng tiªu hãa næi, kh«ng th¶i ®−îc cÆn b· ra khái c¬ thÓ, nhiÔm ®éc, rèi lo¹n h« hÊp vµ dÔ m¾c bÖnh. 6.
LÇn l÷a vµ tr× ho·n - thãi quen khÊt sang ngµy mai nh÷ng viÖc ®¸ng ra ph¶i
lµm tõ n¨m ngo¸i; tèn søc lùc ®Ó biÖn b¹ch cho viÖc ¨n kh«ng ngåi råi thay v× lµm viÖc. TÝnh lÇn l÷a kÕt hîp víi sù thËn träng qu¸ møc, hoµi nghi vµ lo l¾ng, sÏ dÉn ®Õn viÖc trèn tr¸nh tr¸ch nhiÖm ë nh÷ng n¬i cã thÓ; thÝch tho¶ hiÖp h¬n ®Êu tranh kh«ng khoan nh−îng; b»ng lßng chÊp nhËn nh÷ng khã kh¨n trong cuéc sèng thay v× kh¾c phôc chóng (vµ sau nµy cã thÓ gäi ®ã lµ nh÷ng trë ng¹i ng¨n c¶n viÖc tiÕn lªn phÝa tr−íc); mÆc c¶ tõng xu mét víi cuéc ®êi trong khi lÏ ra ph¶i ®ßi hái c¶ thÞnh v−îng, giµu sang, sung tóc lÉn h¹nh phóc vµ viªn m·n; lËp kÕ ho¹ch hµnh ®éng tû mû khi thÊt b¹i thay v× ®èt ch¸y hÕt cÇu, c¾t hÕt mäi ®−êng rót lui; sù yÕu ®uèi vµ hoµn toµn thiÕu tù tin, thiÕu môc tiªu cô thÓ vµ tù k×m chÕ, thiÕu s¸ng kiÕn, hµo høng, thiÕu tù ¸i vµ kh¶ n¨ng suy xÐt hîp lý; giao du víi nh÷ng kÎ chÊp nhËn nghÌo nµn thay v× v−¬n lªn ®¸nh b¹n víi nh÷ng ng−êi ®· giµu cã vµ cßn mong muèn trë thµnh giµu cã h¬n.
CHÝNH Lμ TIÒN Ai ®ã sÏ b¶o: T¹i sao anh l¹i viÕt vÒ tiÒn? Ph¶i ch¨ng sù giµu cã chØ ®o ®−îc b»ng ®«la? NhiÒu ng−êi tin r»ng cã nh÷ng h×nh thøc cña c¶i kh¸c xøng ®¸ng víi t©m hån h¬n. 188
V©ng, cña c¶i kh«ng chØ lµ ®«la, nh−ng trªn thÕ giíi nµy sÏ cã hµng triÖu ng−êi nãi víi b¹n r»ng: H·y ®−a t«i ®ñ sè tiÒn t«i cÇn, nh÷ng c¸i kh¸c t«i sÏ tù lo lÊy. Nguyªn nh©n chÝnh thóc ®Èy t«i viÕt quyÓn s¸ch nµy lµ nçi sî h·i ®ãi nghÌo ®ang lµm tª liÖt hµng triÖu ng−êi - nam còng nh− n÷. B¹n h·y môc kÝch nh÷ng viÖc lµm cña nçi sî h·i nµy. Sau ®©y lµ c©u chuyÖn do Westbrook Pengler kÓ l¹i: TiÒn - ®ã chØ lµ nh÷ng chuçi vá èc, nh÷ng vßng kim lo¹i hoÆc nh÷ng tê giÊy. Còng cã nh÷ng d¹ng cña c¶i thuéc tr¸i tim vµ t©m hån kh«ng mua næi b»ng tiÒn; nh−ng khi ë trong t×nh tr¹ng øc chÕ ng−êi ta th−êng kh«ng ®ñ søc nghÜ vÒ ®iÒu nµy vµ thËm chÝ kh«ng ®ñ søc gi÷ ®−îc tinh thÇn. Mét ng−êi bÞ qu¼ng ra ®−êng; anh ta ë d−íi ®¸y, anh ta ë ngoµi lÒ; vµ nh÷ng g× diÔn ra trong t©m hån ng−êi ®ã thÓ hiÖn rÊt râ ë ®«i vai bu«ng xu«i, ë c¸i c¸ch anh ta ®éi mò, ®i ®øng vµ ngã nh×n. Anh ta kh«ng thÓ tho¸t khái c¶m gi¸c vÒ gi¸ trÞ kÐm cái cña b¶n th©n m×nh khi thÊy xung quanh lµ nh÷ng ng−êi cã c«ng ¨n viÖc lµm æn ®Þnh, mÆc dï cã thÓ anh ta biÕt r»ng m×nh h¬n h¼n ng−êi kh¸c vÒ trÝ tuÖ, tÝnh c¸ch vµ n¨ng khiÕu. VÒ phÇn m×nh, nh÷ng ng−êi nµy (thËm chÝ lµ b¹n bÌ) c¶m thÊy m×nh tréi h¬n anh ta, vµ cø cho lµ kh«ng cè t×nh ®i, sÏ c− xö víi anh ta nh− víi ng−êi bÞ th−¬ng. Trong mét kho¶ng thêi gian nµo ®ã anh ta cã thÓ vay ®−îc tiÒn, nh−ng dÜ nhiªn sè tiÒn nµy kh«ng thÓ ®ñ ®Ó duy tr× møc sèng nh− tr−íc, vµ nãi cho cïng th× còng kh«ng ai cho vay m−în m·i ®−îc. Anh ta ph¶i vay tiÒn «¨n» cho nªn cµng c¶m thÊy u uÊt, vµ ë ®©y kh«ng cã søc m¹nh sèng ®éng cña nh÷ng ®ång tiÒn míi kiÕm ra ®−îc. LÏ ®−¬ng nhiªn lµ t«i kh«ng nãi ®Õn nh÷ng kÎ v« c«ng råi nghÒ hay nh÷ng ng−êi ®Çu hµng hiÖn t¹i, mµ vÒ nh÷ng ng−êi ®µn «ng b×nh th−êng, biÕt tù ¸i vµ tù träng. T«i cho r»ng, ë vµo t×nh huèng t−¬ng tù, nh÷ng ng−êi phô n÷ sÏ hµnh ®éng kh¸c h¼n. Nh©n ®©y t«i còng nhËn xÐt lu«n lµ khi nãi vÒ nh÷ng ng−êi thõa, sao ta th−êng kh«ng ¸m chØ phô n÷. §óng råi, rÊt hiÕm khi cã thÓ nh×n thÊy mét ng−êi phô n÷ xÕp hµng ®Ó lÜnh mét b¸t sóp, ®i ¨n mµy th× l¹i cµng kh«ng. B¹n kh«ng nhËn ra hä nh− nhËn ra nam giíi, gi÷a ®¸m ®«ng, do mét dÊu hiÖu nµo ®ã ®Ëp vµo m¾t. T«i nh¾c l¹i lµ t«i kh«ng nãi vÒ nh÷ng kÎ lang thang kh«ng nhµ cöa, nam hay n÷ giíi; cã thÓ, sè ®ã còng nh− nhau. VÊn ®Ò ë ®©y lµ vÒ nh÷ng ng−êi phô n÷ t−¬ng ®èi trÎ, ®µng hoµng, trÝ thøc. Sè
189
ng−êi nµy cã lÏ còng nhiÒu, nh−ng hä kh«ng bao giê muèn ph« bµy ra ngoµi sù sôp ®æ cña ®êi m×nh. Cã thÓ, hä thÝch chän h×nh thøc tù tö h¬n. Ng−êi mÊt viÖc cã kh¸ nhiÒu thêi gian ®Ó suy ngÉm. Anh ta cã thêi gian ®i rÊt xa ®Ó xin vµo chç trèng míi xuÊt hiÖn nh−ng ng−êi kh¸c l¹i võa chiÕm mÊt råi, hoÆc anh ta nghe thÊy lµ m×nh ph¶i ®i b¸n mét lo¹i hµng hãa ví vÈn nµo ®ã mµ nÕu nh− ng−êi ta cã mua th× còng chØ do th−¬ng h¹i m×nh mµ th«i, vµ anh ta ph¶i sèng b»ng tiÒn hoa hång. Tõ chèi triÓn väng «quyÕn rò» nµy, anh ta bçng nhËn ra m×nh ®· ë ngoµi phè vµ muèn ®i ®©u th× ®i, vµ còng cã nghÜa lµ ch¼ng biÕt ®i ®©u. Vµ anh ta cø ®i, ®i, ®i m·i. Anh ta liÕc nh×n c¸c tñ kÝnh víi nh÷ng ®å vËt xa xØ kh«ng dµnh cho anh vµ c¶m thÊy m×nh lµ c«ng d©n lo¹i hai; anh nh−êng chç bªn tñ kÝnh cho nh÷ng ng−êi ng¾m nh×n chóng víi sù quan t©m tÝch cùc h¬n. Sau ®ã anh ta xuèng metro hoÆc rÏ vµo th− viÖn ®Ó s−ëi Êm mét chót vµ cho ®«i ch©n nghØ ng¬i. §ã kh«ng ph¶i lµ t×m viÖc mÆc dÇu anh ta l¹i ®i. Anh ta kh«ng biÕt r»ng viÖc t×m kiÕm thiÕu môc ®Ých, tuy ch−a hiÖn ra ë vÎ ngoµi cña anh ta, nh−ng ®· ®Çy nguy c¬ bÞ tõ chèi. QuÇn ¸o cßn l¹i tõ thêi oanh liÖt cña anh ta tuy ch−a ®Õn nçi nµo nh−ng vÉn kh«ng giÊu ®−îc vÎ suy sôp cña tinh thÇn. Anh ta thÊy hµng ngµn ng−êi bËn rén v× c«ng viÖc cña m×nh, vµ trong th©m t©m anh ghen tþ víi hä - nh÷ng ng−êi b¸n kièt, th− ký, nh©n viªn hiÖu thuèc, nh©n viªn so¸t vÐ. Nh÷ng ng−êi ®ã - hä ®éc lËp, ®Çy tù tin vµ ®−êng hoµng, cßn anh th× kh«ng lµm thÕ nµo tù thuyÕt phôc ®−îc m×nh, r»ng anh còng lµ ng−êi tèt, mÆc dï anh th−êng xuyªn tranh luËn víi chÝnh m×nh vµ lu«n ®i ®Õn nh÷ng kÕt luËn cã lîi cho m×nh. ChÝnh lµ tiÒn, ®óng h¬n, chÝnh lµ thiÕu tiÒn mµ con ng−êi nµy thay ®æi ®Õn nh− vËy. Cø cã mét Ýt tiÒn xem, anh ta sÏ trë l¹i lµ chÝnh m×nh ngay lËp tøc.
B¹N Cã Sî BÞ PH£ PH¸N KH«NG? Kh«ng ai nãi ®−îc cô thÓ tõ ®©u ra nçi sî h·i nµy cña con ng−êi, nh−ng cã mét ®iÒu ch¾c ch¾n - nã tån t¹i trong ta vµ rÊt ph¸t triÓn. Còng cã thÓ, sî phª ph¸n lµ do mét phÇn b¶n chÊt cña con ng−êi ch¼ng nh÷ng muèn c−íp thøc ¨n vµ tµi s¶n cña ng−êi th©n, mµ cßn biÖn b¹ch cho nh÷ng hµnh vi cña m×nh b»ng sù phª ph¸n tÝnh c¸ch cña ng−êi bÞ c−íp. Ai cßn l¹ g×, kÎ trém th× hay nãi xÊu ng−êi bÞ chóng lÊy c¾p, cßn c¸c nhµ chÝnh trÞ, 190
muèn giµnh th¾ng lîi trong bÇu cö, ch¼ng nh÷ng khoe víi thÕ giíi nh÷ng phÈm chÊt vµ tr×nh ®é riªng cña m×nh, mµ cßn b«i nhä ®èi ph−¬ng n÷a. H·y nh×n xem, c¸c nhµ s¶n xuÊt quÇn ¸o lín lîi dông nçi sî h·i bÞ phª ph¸n míi nhanh lµm sao! Mïa nµo còng thay rÊt nhiÒu chi tiÕt trªn nh÷ng thø ta mÆc. Nh−ng ai lµ ng−êi ®Æt mèt? TÊt nhiªn kh«ng ph¶i ng−êi mua, mµ lµ ng−êi s¶n xuÊt quÇn ¸o. CÇn g× thay kiÓu nhiÒu nh− thÕ? C©u tr¶ lêi rÊt râ rµng: ®Ó b¸n ®−îc nhiÒu h¬n. Hay «t« còng vËy. Mïa nµo còng ra m¸c míi, mèt míi. Vµ Ýt ai m¹o hiÓm ngåi vµo chiÕc «t« ®· lçi thêi. Nh÷ng g× chóng t«i võa m« t¶ tÊt nhiªn chØ lµ ®iÒu vôn vÆt. B©y giê ta h·y nghiªn cøu hµnh vi cña con ng−êi d−íi t¸c ®éng cña nçi sî h·i bÞ phª ph¸n trong nh÷ng hoµn c¶nh ®¸ng kÓ h¬n. VÝ dô, ta h·y lÊy mét ng−êi bÊt kú ë ®é tuæi tr−ëng thµnh vÒ trÝ tuÖ (th«ng th−êng ®ã lµ ®é tuæi 35-40), vµ nÕu b¹n biÕt ®äc nh÷ng ý nghÜ thÇm kÝn cña anh ta, b¹n sÏ ph¸t hiÖn ra r»ng anh ta hoµn toµn kh«ng tin vµo nh÷ng c©u chuyÖn mµ linh môc vÉn kÓ cho anh ta nghe khi anh ta cßn bÐ. VËy t¹i sao mét ng−êi sèng trong thêi ®¹i v¨n minh cña chóng ta l¹i ng¹i nãi th¼ng vÒ nh÷ng ®iÒu m×nh kh«ng tin? µ, lµ bëi v× anh ta sî bÞ phª ph¸n! Bëi v× kh«ng Ýt ®µn «ng vµ ®µn bµ ®· tõng bÞ háa thiªu trªn giµn l−¶ chØ v× hä d¸m nghi ngê sù tån t¹i cña nh÷ng bãng ma. V× thÕ, ch¼ng cã g× l¹ khi chóng ta thõa h−ëng kho tµng nhËn thøc thiªn vÒ sî h·i. Nãi cho cïng th× c¸i thêi mµ cø cã ý phª ph¸n lµ sÏ bÞ trõng ph¹t nghiªm kh¾c còng ch−a c¸ch xa thêi chóng ta lµ mÊy. ë mét sè n−íc ®Õn tËn ngµy nay vÉn cßn nh÷ng hiÖn t−îng nh− vËy. Nçi sî h·i bÞ phª ph¸n giÕt chÕt s¸ng kiÕn, ph¸ vì søc m¹nh t−ëng t−îng, h¹n chÕ c¸ tÝnh, lµm con ng−êi mÊt tù tin vµ g©y h¹i cho anh ta trong nhiÒu tr−êng hîp kh¸c. V©ng . . . Sù phª ph¸n cña cha mÑ rÊt hay ®Ó l¹i nh÷ng vÕt th−¬ng kh«ng bao giê lµnh cho con ng−êi. MÑ mét ng−êi b¹n th−ë thiÕu thêi cña t«i gi· nã (theo ®óng nghÜa ®en cña tõ nµy!), tøc lµ gi¸o dôc con b»ng chµy, ngµy nµo còng ®¸nh, vµ lÇn nµo còng kÕt thóc hµnh lÔ b»ng tuyªn bè sau: ¤i, nhµ tï nã nhí mµy qu¸ råi ®Êy, mµy tr−íc hai m−¬i tuæi thÓ nµo còng vµo tï.Vµ thÕ lµ cËu nµy r¬i vµo tr¹i c¶i t¹o n¨m. . . 17 tuæi. Phª ph¸n - ®ã lµ d¹ng dÞch vô rÊt s½n. Mçi mét ng−êi trong sè chóng ta ®· nhËn ®−îc kh«ng biÕt bao nhiªu mãn quµ kh«ng mÊt tiÒn nµy! Vµ hä hµng n÷a chø (®Æc biÖt lµ nh÷ng ng−êi gÇn gòi nhÊt)! T«i cho r»ng nh÷ng cha mÑ nµo dïng phª ph¸n ®Ó nu«i 191
d¹y con c¸i vµ t¹o ra cho con m×nh mÆc c¶m kÐm gi¸ trÞ ®éi lèt ng−êi, ph¶i liÖt vµo hµng téi ph¹m (bëi v× ®©y lµ lo¹i téi ¸c xÊu xa nhÊt!). Nh÷ng ng−êi lµm c«ng t¸c qu¶n lý hiÓu b¶n chÊt con ng−êi kh«ng ph¶i b»ng phª ph¸n mµ b»ng quan hÖ mang tÝnh x©y dùng vËn dông ®−îc tÊt c¶ nh÷ng g× tèt ®Ñp nhÊt ë nh©n viªn d−íi quyÒn. Nh÷ng ng−êi lµm cha lµm mÑ còng cã thÓ ®¹t ®−îc nh÷ng kÕt qu¶ nh− vËy. Phª ph¸n ®em l¹i cho tr¸i tim c¶m gi¸c tÇm th−êng kÐm cái hoÆc giËn dçi. Chø kh«ng ph¶i lßng biÕt ¬n. Chø kh«ng ph¶i t×nh yªu.
Sî PH£ PH¸N: B¶Y TRIÖU CHøNG Nçi sî h·i nµy còng tæng hîp nh− nçi sî nghÌo ®ãi, vµ hËu qu¶ cña nã còng tai h¹i cho c¸ nh©n con ng−êi nh− vËy bëi v× sî phª ph¸n sÏ giÕt chÕt s¸ng kiÕn vµ lµm cho nh÷ng cè g¾ng cña trÝ t−ëng t−îng trë nªn v« nghÜa. Nh÷ng triÖu chøng chñ yÕu lµ: 1.
Rôt rÌ e ng¹i - th−êng thÓ hiÖn ë sù lóng tóng, b¼n g¾t trong khi nãi chuyÖn
hoÆc khi gÆp ng−êi l¹, ®éng t¸c lãng ngãng, m¾t kh«ng d¸m nh×n th¼ng. 2.
MÊt c©n b»ng - kh«ng k×m chÕ ®−îc giäng nãi cña m×nh, c¸u kØnh tr−íc mÆt
ng−êi kh¸c, phong th¸i diÖn m¹o vµ trÝ nhí kÐm. 3.
C¸ tÝnh yÕu - thiÕu cøng r¾n khi quyÕt ®Þnh, thiÕu sù hÊp dÉn vµ kü n¨ng gi¶i
thÝch râ rµng ng¾n gän; cã thãi quen «hÑn rµy hÑn mai»; ®ång ý ngay víi ý kiÕn cña ng−êi kh¸c. 4.
Gi¸ trÞ tÇm th−êng - thÝch vâ måm; thãi quen dïng nh÷ng tõ ®ao to bóa lín ®Ó
g©y Ên t−îng (mµ th−êng lµ kh«ng hiÓu ý nghÜa thËt sù cña nh÷ng tõ nµy); b¾t ch−íc phong c¸ch nãi chung, ®Æc biÖt lµ phong c¸ch ¨n mÆc vµ nãi n¨ng; thÝch bÞa, chñ yÕu lµ vÒ ®Ò tµi thµnh c«ng cña m×nh. Nh÷ng ng−êi d¹ng nµy th−êng ra vÎ tù tin. 5.
§ua ®ßi - cè ®Ó b»ng ng−êi, kh«ng khái dÉn ®Õn viÖc chi tiªu nhiÒu h¬n thu
nhËp. 6.
ThiÕu s¸ng kiÕn - kh«ng biÕt vËn dông mäi kh¶ n¨ng ®Ó tù vËn ®éng; sî ph¸t
biÓu quan ®iÓm vµ kh«ng tin vµo nh÷ng t− t−ëng cña m×nh; nÐ tr¸nh trong khi ph¶i tr¶ lêi; ng«n ng÷ vµ ®iÖu bé vông vÒ; dèi tr¸. 7.
ThiÕu tù t«n - c¶ t©m hån lÉn thÓ x¸c ®Òu l−êi; quyÕt ®Þnh chËm ch¹p, kh«ng
biÕt c¸ch vµ kh«ng muèn tù kh¼ng ®Þnh; thÝch nãi xÊu sau l−ng vµ nÞnh tr−íc mÆt; kh«ng 192
d¸m chiÕm ®Êu víi nh÷ng thÊt b¹i, dÔ dµng tõ bá sù nghiÖp ngay khi míi xuÊt hiÖn nh÷ng dÊu hiÖu ®èi lËp ®Çu tiªn tõ bªn ngoµi; nghi ngê v« c¨n cø; nãi chuyÖn thiÕu lÞch thiÖp; kh«ng muèn c«ng nhËn khuyÕt ®iÓm cña m×nh.
B¹N Cã Sî èm §AU BÖNH TËT KH«NG? Nçi sî h·i nµy cã thÓ coi lµ di s¶n vËt chÊt hay x· héi còng ®−îc. NÕu nãi vÒ céi nguån th× t«i d¸m kh¼ng ®Þnh lµ nã g¾n chÆt víi sî tuæi giµ vµ c¸i chÕt - hai sø gi¶ cña nh÷ng kinh hoµng thuéc thÕ giíi bªn kia mµ thùc ra con ng−êi kh«ng hiÓu biÕt g× mÆc dï tõ nhá ®· ®−îc nhåi nhÐt ®ñ mäi chuyÖn. HiÖn t−îng nµy phæ biÕn ®Õn nçi nhiÒu ng−êi qua ®−êng rao b¸n cÈm nang søc kháe vµ cïng lóc duy tr× nçi sî h·i c¸i chÕt. Nh×n chung, con ng−êi sî èm ®au bÖnh tËt lµ do nh÷ng nçi sî h·i ®· truyÒn vµo nhËn thøc cña anh ta tr−íc ®©y, vµ do sî c¸c hËu qu¶ cã thÓ vÒ kinh tÕ. Mét thÇy thuèc cã tiÕng ®· ph¸t hiÖn ra r»ng 75% sè ng−êi ®Õn kh¸m bÖnh lµ do . . . bÖnh t−ëng. §· chøng minh ®−îc r»ng cø sî èm ®au bÖnh tËt, cho dï chØ lµ nçi sî ví vÈn nhÊt, còng ®em l¹i nh÷ng triÖu chøng thùc sù vÒ bÖnh mµ ng−êi ®ã sî. NhËn thøc cña con ng−êi m¹nh nh− vËy ®ã! C¶ trong x©y dùng s¸ng t¹o, c¶ trong ph¸ ph¸ch. Lîi dông ®iÓm yÕu nµy cña con ng−êi, kh«ng Ýt ng−êi b¸n thuèc cã chøng chØ ®· kiÕm ®−îc tµi s¶n kh«ng nhá. Ngu phÝ nµy t¨ng nhanh trong nh÷ng thËp kû gÇn ®©y, ®Õn møc mét t¹p chÝ phæ biÕn ®· vËn ®éng mét chiÕn dÞch chèng l¹i nh÷ng kÎ b¸n c¸c lo¹i thuèc tr−êng sinh cµn rì nhÊt. ThÝ nghiÖm mµ chóng t«i tiÕn hµnh c¸ch ®©y kh«ng l©u chøng tá cã thÓ th«i miªn bÖnh tËt cho con ng−êi. Ba ng−êi lÇn l−ît hái c¸c «n¹n nh©n» ®−îc chän cïng mét c©u hái sau: Cã vÊn ®Ò g× vËy? Tr«ng b¹n kÐm l¾m. LÇn ®Çu, c©u hái chØ gîi mét nô c−êi hån nhiªn: å kh«ng, mäi viÖc ®Òu b×nh th−êng». LÇn thø hai, c©u tr¶ lêi th−êng lµ:t«i còng kh«ng râ, nh−ng ®óng lµ t«i c¶m thÊy m×nh kh«ng khoÎ. Cßn ®Õn lÇn thø ba th× ng−êi ®−îc hái tr¶ lêi th¼ng lµ anh ta èm. B¹n ®õng c−êi, mµ h·y thö víi ai ®ã trong sè ng−êi quen cña m×nh mµ xem. ChØ cã ®iÒu ®õng cè qu¸, nÕu kh«ng hä cã thÓ èm thËt ®Êy! Nh©n ®©y, t«i biÕt lµ còng cã nh÷ng gi¸o ph¸i tr¶ thï kÎ thï cña m×nh b»ng c¸ch nh− chóng t«i ®· lµm, chØ kh¸c lµ lÆp ®i lÆp l¹i s¸u lÇn (ph−¬ng ph¸p hecsaedra). §−¬ng nhiªn, hä gäi ®ã lµ bá bïa. 193
Cã nh÷ng b»ng chøng kú l¹ chøng tá bÖnh tËt b¾t ®Çu tõ nh÷ng ý nghÜ xÊu. ý nghÜ xÊu cã thÓ do ¸m thÞ, còng cã thÓ tù sinh ra trong nhËn thøc cña con ng−êi. V× thÕ h·y lµm theo tÊm g−¬ng cña mét nhµ th«ng th¸i, th«ng th¸i h¬n ta tho¹t t−ëng nhiÒu khi ta nghe «ng nãi nh÷ng lêi sau: Khi ai ®ã hái t«i lµ t«i thÊy trong ng−êi thÕ nµo, bao giê t«i còng muèn ®Êm vµo gi÷a mâm anh ta mét qu¶. C¸c b¸c sü th−êng khuyªn bÖnh nh©n cña m×nh thay ®æi khÝ hËu (trongmét kho¶ng thêi gian nµo ®ã), ngô ý thay ®æi hoµn c¶nh. Thµnh phÇn sî bÖnh tËt lu«n tån t¹i trong nhËn thøc cña mçi ng−êi. Nh÷ng yÕu tè kh¸c nh− lo ©u, sî sÖt, thÊt t×nh vµ kh«ng may trong c«ng viÖc hoµi thai ra nã vµ cho nã ra ®êi. Nh÷ng thÊt b¹i trong t×nh yªu vµ c«ng viÖc ®øng ë vÞ trÝ kh¸ cao trong danh s¸ch nµy. . . Mét chµng trai ®au khæ v× t×nh yªu bÊt h¹nh cña m×nh ®Õn nçi r¬i vµo bÖnh viÖn. Suèt mét th¸ng trêi anh ta ë trong t×nh tr¹ng gi÷a cuéc sèng vµ c¸i chÕt. Cuèi cïng ng−êi ta mêi b¸c sü chuyªn vÒ thÇn kinh ®Õn. ViÖc ®Çu tiªn lµ b¸c sü thay hé lý b»ng mét ng−êi phô n÷ trÎ ®Ñp ®Çy quyÕn rò. Theo tháa thuËn víi b¸c sü, ngay tõ ngµy ®Çu tiªn c« b¾t ®Çu lµm t×nh víi chµng trai cña chóng ta, vµ sau ba tuÇn ng−êi ta ®· cho anh xuÊt viÖn, víi mét c¨n bÖnh hoµn toµn kh¸c: anh l¹i yªu. Có lõa nµy ®· trë thµnh liÒu thuèc, nh−ng kÕt qu¶ lµ sau ®ã hai ng−êi ®· c−íi nhau.
Sî BÖNH TËT: B¶Y TRIÖU CHøNG §ã lµ nh÷ng triÖu chøng nh− sau: 1.
Tù kû ¸m thÞ - t×m kiÕm vµ ®inh ninh r»ng m×nh cã nh÷ng triÖu chøng cña tÊt
c¶ c¸c lo¹i bÖnh tËt trªn ®êi, «th−ëng thøc» c¸c lo¹i bÖnh tËt tù t−ëng t−îng ra vµ tin r»ng chóng cã thËt; thÝch mua ®ñ c¸c lo¹i thuèc men (mµ mäi ng−êi ®Òu b¶o lµ hiÖu nghiÖm l¾m!); th−êng xuyªn bµn t¸n vÒ chuyÖn mæ xÎ, tai n¹n . . .; tù m×nh thö nghiÖm c¸c chÕ ®é ¨n kiªng, tËp thÓ dôc, gÇy ®i kh«ng cã sù kiÓm so¸t cña b¸c sü; sö dông c¸c lo¹i thuèc men tù chÕ hoÆc cña bän bÞp bîm. 2.
BÖnh t−ëng - thãi quen nãi vµ tËp trung vµo c¸c lo¹i bÖnh tËt, gÇn nh− høng thó
chê ®îi nã sÏ ®Õn, vµ rèt cuéc lµ c¨ng th¼ng thÇn kinh (stress). Kh«ng lo¹i thuèc nµo tõ bÊt cø mét lo¹i chai lä nµo (kÓ c¶ c¸i b×nh cña «ng giµ Khèt-ta-bÝt) cã thÓ ch÷a ®−îc lo¹i bÖnh nµy. BÖnh t−ëng ph¸t sinh tõ nh÷ng ý nghÜ tåi tÖ, vµ kh«ng g× ch÷a ®−îc nã ngoµi 194
nh÷ng ý nghÜ tèt ®Ñp. Ng−êi ta b¶o r»ng bÖnh t−ëng lµm h¹i søc kháe ngang chÝnh bÖnh tËt thËt sù. «Th−a Bµ, Bµ cã vÊn ®Ò g×?» - «ThÇn kinh t«i yÕu». Th«ng th−êng th× thÇn kinh cña bµ nµy gÇn ngang ngùa chiÕn. 3.
UÓ o¶i. Nçi sî èm th−êng hay ng¨n c¶n ng−êi ta tËp thÓ dôc, vµ kÕt qu¶ lµ thõa
träng l−îng g©y ra ng¹i cö ®éng, chØ quanh quÈn trong nhµ. 4.
MÉn c¶m. Nçi sî bÖnh tËt lµm cho c¬ thÓ mÊt søc kh¸ng cù vµ t¹o mäi ®iÒu
kiÖn ®Ó ng· bÖnh. Sî bÖnh tËt cã thÓ g¾n chÆt víi sî nghÌo ®ãi, ®Æc biÖt lµ ®èi víi nh÷ng ng−êi hay bÖnh t−ëng v× hä lu«n lu«n lo l¾ng vÒ viÖc m×nh ph¶i tr¶ tiÒn ch÷a bÖnh. Mµ nh÷ng ng−êi nµy tèn rÊt nhiÒu thêi gian ®Ó chuÈn bÞ chê ®ãn bÖnh tËt. Mµ cßn cã c¶ c¸i chÕt n÷a chø - hä còng cÇn ph¶i ®Ò cËp ®Õn nã, ph¶i dµnh dôm ®Ó tr¶ tiÒn chç ë nghÜa ®Þa vµ lµm tang lÔ. . . 5.
èm vê - tÝnh hay gîi sù th«ng c¶m vµ th−¬ng h¹i cña ng−êi kh¸c b»ng c¸ch sö
dông c¨n bÖnh tù t−ëng t−îng ra lµm måi nhö (ng−êi ta còng dïng mÑo nµy ®Ó tr¸nh ph¶i lµm viÖc); gi¶ vê èm ®Ó bao biÖn cho tÝnh l−êi biÕng hoÆc thiÕu tham väng cña m×nh. 6.
Sù v« ®é - thãi quen dïng r−îu hoÆc ma tuý ®Ó tho¸t khái ®au ®Çu, thÇn kinh .
. . thay v× kh¾c phôc nguyªn nh©n. 7.
Qu¸ lo ©u - thÝch ®äc tµi liÖu y häc vµ c¸c lo¹i s¸ch vë qu¶ng c¸o thuèc men,
vµ tù nhiªn trë nªn lo ©u, sî m¾c bÖnh.
B¹N Cã Sî BÞ THÊT T×NH KH«NG? Nçi sî h·i nµy ph¸t sinh tõ thêi cã chÕ ®é ®a h«n do phong tôc b¾t cãc phô n÷ vµ thãi quen lµm t×nh tù do ë tÊt c¶ mäi n¬i mäi lóc. Ghen tu«ng vµ nh÷ng d¹ng c¸u kØnh t−¬ng tù sinh ra tõ nçi sî h·i di truyÒn vÒ viÖc cã thÓ ®¸nh mÊt ®èi t−îng t×nh yªu; d¹ng sî h·i nµy cã lÏ lµ lo¹i nÆng nÒ nhÊt trong c¶ s¸u lo¹i. Nã g©y rèi lo¹n nhiÒu nhÊt cho cuéc sèng cña thÓ x¸c vµ t©m hån. ë thêi ®¹i ®å ®¸, ®µn «ng dïng vò lùc ®Ó ¨n trém phô n÷. Cho ®Õn nay hä vÉn cßn tiÕp tôc lµm ®iÒu ®ã, nh−ng tÊt nhiªn kü thuËt cã thay ®æi. Hä dïng c¸ch thuyÕt phôc, høa hÑn quÇn ¸o tèt, xe ®Ñp vµ c¸c lo¹i ®å vËt quyÕn rò kh¸c, vµ nh÷ng thø nµy t¸c ®éng 195
hiÖu qña h¬n nhiÒu so víi søc m¹nh ch©n tay. Thêi nay so víi thêi tr−íc, thãi quen cña ®µn «ng kh«ng thay ®æi mµ chØ thay ®æi ph−¬ng ph¸p thùc hiÖn. Ph©n tÝch kü cho thÊy phô n÷ sî thÊt t×nh h¬n. Theo kinh nghiÖm, hä biÕt r»ng ®µn «ng b¶n chÊt ®a thª vµ bÊt luËn tr−êng hîp nµo còng kh«ng thÓ trao ®µn «ng vµo tay nh÷ng kÎ t×nh ®Þch ®−îc.
Sî THÊT T×NH: BA TRIÖU CHøNG Nh÷ng triÖu chøng næi bËt nhÊt lµ: 1.
Ghen: thãi quen nghi ngê b¹n bÌ gÇn gòi vµ ng−êi yªu thiÕu c¨n cø; buéc téi
vî hay chång thiÕu chung thuû (tÊt nhiªn lµ v« cí); ®a nghi, tuyÖt ®èi kh«ng tin. 2.
T×m lçi ë ng−êi kh¸c: b¹n bÌ, hä hµng, ®ång nghiÖp, ng−êi yªu (lµ lo¹i sè 1)
khi cã bÊt cø nguyªn nh©n nµo hoÆc thËm chÝ kh«ng cã nguyªn nh©n còng vËy. 3.
Phiªu l−u: thiªn vÒ nh÷ng hµnh ®éng m¹o hiÓm, ¨n c¾p, bÞp bîm vµ nh÷ng trß
nguy hiÓm kh¸c ®Ó kiÕm tiÒn cho ng−êi yªu, v× hä tin r»ng cã thÓ mua ®−îc t×nh yªu; m¾c nî ®Ó mua quµ v× muèn thÓ hiÖn nh÷ng mÆt tèt cña m×nh; mÊt ngñ, b¼n g¾t, thiÕu kiªn ®Þnh, kiÒm chÕ vµ tù tin; ý chÝ yÕu ®uèi, tinh thÇn sót kÐm.
B¹N Cã Sî TuæI GIμ KH«NG? Thùc chÊt, nçi sî h·i nµy cã hai nguån gèc. Tr−íc hÕt, tõ ý nghÜ r»ng tuæi giµ sÏ kÐo theo nghÌo ®ãi. Thø hai (nguån nµy quan träng h¬n nhiÒu), tõ nh÷ng häc thuyÕt hµ kh¾c vµ dèi tr¸ trong qu¸ khø vÒ v¹c dÇu ®Þa ngôc vµ nh÷ng h¨m däa kh¸c nh»m dùa vµo sî h·i ®Ó biÕn con ng−êi thµnh n« lÖ. Con ng−êi cßn cã thªm hai nguyªn nh©n hîp lý kh¸c n÷a ®Ó sî tuæi giµ. Mét lµ kh«ng tin nh÷ng ng−êi gÇn gòi v× hä hoµn toµn cã thÓ chiÕm tÊt c¶ nh÷ng cña c¶i trÇn thÕ thuéc vÒ b¹n; hai lµ nh÷ng h×nh ¶nh rîn ng−êi vÒ thÕ giíi bªn kia mµ nhËn thøc cña b¹n ®· ¸m ¶nh. KÒ liÒn víi nçi sî h·i nµy lµ nçi sî èm ®au bÖnh tËt rÊt phæ biÕn. Nguyªn nh©n ë ®©y lµ yÕu tè t×nh ¸i, bëi v× kh«ng ai thÝch ý nghÜ lµ m×nh sÏ mÊt ®i sù hÊp dÉn vÒ t×nh dôc. 196
Còng kh«ng nªn quªn viÔn c¶nh nghÌo ®ãi. Nhµ d−ìng l·o kh«ng ph¶i lµ tõ dÔ nghe nhÊt. Nã ph¶ h¬i thë l¹nh nh− b¨ng vµo nhËn thøc cña mçi ng−êi ®ang ®øng tr−íc kh¶ n¨ng sèng nh÷ng n¨m vÒ giµ trong sù l·ng quªn. Vµ, cuèi cïng, tuæi giµ kh«ng lo¹i trõ kh¶ n¨ng mÊt tù do vµ ®éc lËp, c¶ vÒ thÓ x¸c lÉn kinh tÕ.
Sî TuæI GIμ: BèN TRIÖU CHøNG Phæ biÕn nhÊt lµ nh÷ng triÖu chøng sau: 1.
Sím sa sót. Tøc lµ xu thÕ xuèng dèc ngay tõ ®é tuæi bèn m−¬i (thËt ra th× ®©y
lµ ®é tuæi chÝn vÒ trÝ tuÖ), ph¸t triÓn mÆc c¶m kÐm cái vµ quan niÖm sai lÇm cho r»ng c¸ nh©n con ng−êi ®Õn tuæi nhÊt ®Þnh th× suy tho¸i. 2.
H·y tha lçi cho l·o giµ nµy . . . NhiÒu ng−êi ë ®é tuæi bèn n¨m m−¬i hay võa
nãi võa xin lçi nh− vËy. Trong khi ph¶i nãi ra nh÷ng lêi c¶m t¹ v× h¹nh phóc ®−îc sèng ë ®é tuæi kh«n ngoan vµ hiÓu biÕt. 3.
ThiÕu s¸ng kiÕn. S¸ng kiÕn, t−ëng t−îng, tù tin mÊt ®i ë nh÷ng ng−êi tù cho lµ
m×nh ®· qu¸ giµ kh«ng cßn ®ñ søc thÓ hiÖn nh÷ng phÈm chÊt ®ã n÷a. 4.
C−a sõng lµm nghÐ. B¾t ch−íc c¸ch ¨n mÆc vµ cã nh÷ng hµnh vi gièng nh−
thanh niªn, vµ tÊt nhiªn lµ trë nªn kÖch cìm trong con m¾t nh÷ng ng−êi xung quanh, xa vµ gÇn.
B¹N Cã Sî CHÕT KH«NG? NhiÒu ng−êi sî c¸i nµy nhÊt. Nguyªn nh©n còng dÔ hiÓu. Nçi ®au buèt bÊt th×nh l×nh xuyªn thÊu con tim khi nghÜ ®Õn c¸i chÕt, th−êng lµ do sù cuång tÝn vÒ t«n gi¸o. Nh÷ng ng−êi theo ®a thÇn gi¸o Ýt sî chÕt h¬n nh÷ng ng−êi ®¹i diÖn cho thÕ giíi v¨n minh. Tõ hµng ngh×n n¨m nay ng−êi ta ®· ®Æt ra nh÷ng c©u hái cho ®Õn nay vÉn ch−a ®−îc tr¶ lêi: t«i tõ ®©u ®Õn? vµ t«i ®i vÒ ®©u? Tõ nh÷ng thêi kú ®en tèi cña qu¸ khø ®· cã nh÷ng ng−êi v« t©m vµ ranh ma chµo b¸n nh÷ng c©u tr¶ lêi lÊy tiÒn.
197
H·y ®Õn víi ta, h·y chÊp nhËn tÝn ng−ìng cña ta, h·y theo c¸c gi¸o ®iÒu cña ta, vµ ta sÏ cho ng−êi mét tÊm vÐ ®Ó sau khi chÕt ng−êi sÏ ®−îc lªn th¼ng thiªn ®µng, - ng−êi ®øng ®Çu mét gi¸o ph¸i kªu lªn nh− vËy. TÊt nhiªn ng−êi cã thÓ kh«ng ®i còng ta, - «ng ta nãi tiÕp, - nh−ng lóc ®ã quû sø sÏ tãm lÊy ng−êi vµ thiªu ®èt ng−êi trong ®Þa ngôc. ý nghÜ vÒ sù trõng ph¹t d−íi ®Þa ngôc lµm mÊt hÕt thÝch thó sèng vµ tiªu tan h¹nh phóc. MÆc dï kh«ng mét thñ lÜnh t«n gi¸o nµo ®ñ søc ®¶m b¶o ®−êng lªn thiªn ®µng hoÆc ®µy xuèng ®Þa ngôc (v× kh«ng cã ®Þa danh nµy) nh−ng kh¸i niÖm ®Þa ngôc khñng khiÕp ®Õn nçi b¶n th©n ý nghÜ vÒ nã trë thµnh mét g¸nh nÆng ®Ì lªn trÝ t−ëng t−îng, ®Ì nÆng ®Õn møc lµm tª liÖt trÝ ãc, vµ trªn c¬ së ®ã h×nh thµnh nçi sî h·i c¸i chÕt. Ngµy nay, may m¾n thay, nçi sî h·i nµy kh«ng cßn phæ biÕn nh− tr−íc ®©y, khi ch−a cã c¸c tr−êng ®¹i häc vµ cao häc. Khoa häc ®· chiÕu tia s¸ng sù thËt vµo nh©n lo¹i, vµ sù thËt nµy nhanh chãng gi¶i phãng mäi ng−êi trªn tr¸i ®Êt khái nçi sî chÕt. Kh«ng cßn dÔ dµng g©y Ên t−îng bá v¹c dÇu ®èi víi thanh niªn nam n÷ cã häc. Nhê cã sinh vËt häc, thiªn v¨n häc, ®Þa chÊt häc vµ c¸c bé m«n khoa häc kh¸c, nçi sî h·i thÝt chÆt t©m hån con ng−êi tõ nh÷ng thÕ kû t¨m tèi nay ®· tiªu tan. Toµn bé thÕ giíi cÊu t¹o tõ hai thø: n¨ng l−îng vµ vËt chÊt. Tõ ®Çu ch−¬ng tr×nh häc vËt lý chóng ta ®· biÕt lµ c¶ vËt chÊt lÉn n¨ng l−îng (hai d¹ng thùc tÕ mµ con ng−êi ®−îc biÕt) ®Òu kh«ng thÓ ®−îc t¹o ra hay mÊt ®i. Chóng chØ biÕn ®æi tõ d¹ng nµy sang d¹ng kh¸c chø kh«ng mÊt ®i. Sù sèng - ®ã lµ n¨ng l−îng chø cßn g× n÷a? Vµ, còng nh− c¸c d¹ng n¨ng l−îng kh¸c, nã tr¶i qua nh÷ng thay ®æi vµ biÕn thÓ. Vµ c¸i chÕt - còng chØ lµ mét sù biÕn thÓ. NÕu ®óng nh− vËy th× cã nghÜa lµ sau khi chÕt b¾t ®Çu mét giÊc ngñ dµi vÜnh viÔn, hiÒn lµnh, mµ ngñ - th× cã g× ph¶i sî? H·y trÊn ¸p nçi sî chÕt trong con ng−êi m×nh!
Sî CHÕT: BA TRIÖU CHøNG 1.
Suy nghÜ vÒ c¸i chÕt. Thãi quen nµy th−êng gÆp ë nh÷ng ng−êi ®øng tuæi,
nh−ng thËm chÝ nhiÒu thanh niªn còng hay nghÜ ®Õn h− v« trong khi lÏ ra ph¶i tËn h−ëng cuéc ®êi. Kh«ng hiÕm khi do thiÕu môc ®Ých sèng hoÆc kh«ng cã kh¶ n¨ng ( hai nguyªn nh©n nµy rÊt hay g¾n víi nhau) t×m ®−îc nghÒ nghiÖp thÝch hîp. Lo¹i thuèc tèt nhÊt ®Ó 198
ch÷a sî chÕt - ®ã lµ mong muèn ®am mª ®¹t ®−îc mét ®iÒu g× ®ã cã ý nghÜa phôc vô mäi ng−êi. Con ng−êi bËn rén kh«ng nghÜ g× tíi c¸i chÕt. 2.
Liªn hÖ víi sî nghÌo ®ãi. Sî t×nh c¶nh nghÌo ®ãi ®ang ®Õn gÇn hoÆc ®Õn do
c¸i chÕt cña ai ®ã. 3.
Liªn hÖ víi bÖnh tËt hoÆc tÝnh thÊt th−êng. BÖnh tËt cã thÓ dÉn ®Õn trÇm uÊt.
ThÊt t×nh, cuång tÝn, b¼n tÝnh hay mÊt trÝ kh«n ®Òu cã thÓ trë thµnh nguyªn nh©n g©y sî chÕt.
LO ¢U CòNG Lμ NçI Sî H∙I ÊY Lo ©u lµ tr¹ng th¸i cña nhËn thøc ph¸t sinh tõ nçi sî h·i. Nã t¸c ®éng dÇn dÇn nh−ng ch¾c ch¾n. Tõng b−íc, tõng b−íc, nã «th©m c¨n cè ®Õ» trong nhËn thøc cho tíi lóc lµm tª liÖt kh¶ n¨ng t− duy lµnh m¹nh cña con ng−êi, lµm mÊt ®i tÝnh tù tin vµ s¸ng kiÕn cña anh ta; lo ©u - ®ã lµ d¹ng sî h·i liªn tôc mµ nguyªn nh©n lµ sù thiÕu kiªn quyÕt, vµ cã nghÜa lµ, ®ã còng chÝnh lµ tr¹ng th¸i nhËn thøc mµ ta cã thÓ vµ cÇn ph¶i kiÓm so¸t. NhËn thøc bÞ rèi lo¹n th× v« cïng yÕu ít. TÝnh thiÕu kiªn quyÕt t¹o ra nã nh− vËy. PhÇn lín chóng ta kh«ng ®ñ søc m¹nh ý chÝ ®Ó nhanh chãng quyÕt ®Þnh, vµ sau ®ã (khi ®· quyÕt ®Þnh råi) g¾ng hÕt søc m×nh ®Ó thùc hiÖn. Sau khi ®Þnh cho m×nh mét ph−¬ng ch©m hµnh ®éng nhÊt ®Þnh, chóng ta kh«ng nghÜ g× ®Õn hoµn c¶nh n÷a. Mét lÇn, t«i cã dÞp nãi chuyÖn víi mét ng−êi hai tiÕng sau sÏ bÞ tö h×nh trªn ghÕ ®iÖn. §ã lµ ng−êi b×nh tÜnh nhÊt trong sè t¸m ng−êi cïng chung xµ-lim tö tï. Sù b×nh th¶n cña «ng ta khiÕn t«i tß mß hái xem «ng ta cã c¶m gi¸c g× khi biÕt m×nh chØ mét chèc n÷a sÏ ®i vµo câi vÜnh h»ng. C¶m gi¸c kh«ng tåi. Ng−êi anh em cø nghÜ mµ xem, mäi khæ ®au cña t«i s¾p chÊm døt råi. Cuéc ®êi t«i ch¼ng cã g× ngoµi khæ ®au. KiÕm thøc ¨n vµ quÇn ¸o mÆc ®èi víi t«i lóc nµo còng khã kh¨n. S¾p tíi ®©y t«i ch¼ng cßn cÇn g× n÷a. Tù nhiªn t«i c¶m thÊy thËt sù phÊn khëi khi biÕt chÝnh x¸c m×nh sÏ ph¶i chÕt. Lóc ®ã t«i quyÕt ®Þnh: t«i sÏ chÊp nhËn sè phËn cña m×nh víi mét tinh thÇn phÊn chÊn. Võa nãi «ng ta võa chÐn ngon lµnh mét b÷a ¨n ®ñ cho ba ng−êi , nhÊm nh¸p tõng miÕng nhá mét d−êng nh− ch¼ng cã g× khñng khiÕp ®ang chê ®îi «ng ta. Mét quyÕt ®Þnh 199
®· gióp cho con ng−êi nµy chÊp thuËn sè phËn! Vµ quyÕt ®Þnh còng cã thÓ tr¸nh cho b¹n khái lao theo dßng cuèn cña nh÷ng hoµn c¶nh bÊt lîi. Do thiÕu kiªn quyÕt mµ mçi mét nçi sî h·i cã thÓ biÕn thµnh lo ©u. H·y mét lÇn vµ vÜnh viÔn gi¶i phãng khái nçi sî chÕt b»ng c¸ch c«ng nhËn nã lµ c¸i kh«ng thÓ tr¸nh khái. H·y ®uæi h¼n ra khái ®Çu nçi sî nghÌo ®ãi víi quyÕt ®Þnh thµnh ®¹t ®Õn chõng mùc cã thÓ vµ kh«ng lo l¾ng g×. H·y chÆn ngang häng nçi sî bÞ phª ph¸n b»ng quyÕt ®Þnh kh«ng thÌm ®Õm xØa ®Õn nh÷ng ®iÒu ng−êi ta nghÜ vµ nãi vÒ b¹n. H·y lo¹i trõ sî h·i ra khái nhËn thøc cña b¹n th«ng qua c¸ch nh×n nhËn míi - coi sî h·i kh«ng ph¶i lµ mét trë ng¹i, mµ lµ mét ®iÓm tùa tèt, ®em l¹i sù kh«n ngoan, tù kiÒm chÕ vµ hiÓu biÕt vÒ cuéc ®êi mµ tuæi trÎ kh«ng cã ®−îc. H·y tho¸t khái nçi sî èm ®au bÖnh tËt b»ng c¸ch quªn ®i mäi triÖu chøng. H·y ®iÒu khiÓn nçi lo sî thÊt t×nh b»ng c¸ch tù nhñ r»ng kh«ng cã nã b¹n vÉn kh«ng sao. Vµ nãi chung - h·y quªn h¼n lo ©u ®i! H·y quyÕt ®Þnh cho tÊt c¶ mäi tr−êng hîp: kh«ng cã g× trong ®êi xøng ®¸ng víi sù lo l¾ng cña b¹n. Vµ b¹n sÏ thÊy r»ng cïng víi quyÕt ®Þnh nµy, b¹n sÏ cã ®−îc tÝnh trÇm l¾ng, trÝ tuÖ minh mÉn, suy nghÜ ®iÒm ®¹m, mµ nh÷ng c¸i nµy nhÊt ®Þnh sÏ dÉn ®Õn h¹nh phóc. Ng−êi mµ trong nhËn thøc ®Çy sî h·i ch¼ng nh÷ng ph¸ vì mäi kh¶ n¨ng hµnh ®éng cã suy nghÜ cña chÝnh m×nh mµ cßn t¸c ®éng xÊu ®Õn nhËn thøc cña nh÷ng ng−êi anh ta giao tiÕp vµ ph¸ ho¹i kh¶ n¨ng cña hä. ThËm chÝ chã hoÆc ngùa còng c¶m thÊy ®−îc khi nµo chñ sî chóng. H¬n thÕ n÷a, chóng n¾m b¾t ®−îc sù xung ®éng cña sî h·i do con ng−êi thÓ hiÖn vµ cã hµnh ®éng t−¬ng øng. NhiÒu lo¹i sóc vËt cã møc ®é ph¸t triÓn trÝ tuÖ kÐm h¬n còng ph¸t hiÖn thÊy kh¶ n¨ng nµy - kh¶ n¨ng nhËn biÕt nçi sî h·i cña ng−êi kh¸c.
ý NGHÜ - BãNG MA Xung ®éng sî h·i chuyÓn tõ nhËn thøc cña ng−êi nµy sang nhËn thøc cña ng−êi kh¸c còng nhanh vµ kh«ng ®¶o ng−îc ®−îc gièng nh− xung l−îng giäng nãi tõ ®µi ph¸t chuyÓn sang m¸y thu thanh. Con ng−êi nãi ra måm nh÷ng ý nghÜ tiªu cùc hoÆc thiÕu x©y dùng ph¶i biÕt r»ng m×nh sÏ nhËn ®−îc «®ßn vu håi» cã søc ph¸ ho¹i m¹nh kh«ng kÐm. ChØ ®¬n gi¶n x¶ ra 200
nh÷ng ý nghÜ tiªu cùc còng ®ñ ®Ó bÞ ph¶n håi mÊy h−íng cïng mét lóc. §iÒu tr−íc hÕt vµ cã lÏ còng quan träng nhÊt lµ ë chç bé ãc, bÞ rung ®éng bëi nh÷ng ý nghÜ tiªu cùc, cã kh¶ n¨ng t−ëng t−îng s¸ng t¹o rÊt kÐm. Nªn nhí kü ®iÒu nµy. Hai lµ, khi trong nhËn thøc cã nh÷ng t×nh c¶m tiªu cùc th× b¶n th©n con ng−êi còng bÞ l©y xÊu, nh÷ng ng−êi kh¸c tù nhiªn c¶m thÊy xa l¸nh anh ta, vµ cã khi cßn cã th¸i ®é thï ®Þch. KhÝa c¹nh thiÖt h¹i thø ba kh«ng kÐm phÇn quan träng lµ: nh÷ng ý nghÜ loÐ lªn theo chiÒu h−íng xÊu ch¼ng nh÷ng g©y t¸c h¹i cho nh÷ng ng−êi xung quanh, mµ khi ®· b¾t rÔ trong tiÒm thøc cña chÝnh ng−êi sinh ra ý nghÜ ®ã th× nh− vËy sÏ trë thµnh mét phÇn c¸ tÝnh cña anh ta. Cuéc ®êi c«ng danh cña b¹n tr−íc hÕt nh»m môc ®Ých thµnh ®¹t. Muèn ®¹t ®−îc ®iÒu ®ã, b¹n ph¶i lµm cho nhËn thøc cña m×nh trë nªn thanh b×nh, chiÕm h÷u ®−îc cña c¶i vËt chÊt, vµ quan träng nhÊt lµ cã ®−îc h¹nh phóc. Nh−ng tÊt c¶ nh÷ng dÊu hiÖu thµnh ®¹t nµy ®Òu b¾t ®Çu tõ nh÷ng xung ®éng ý nghÜ. B¹n cã thÓ kiÓm so¸t ®−îc nhËn thøc cña m×nh, b¹n ®ñ søc ghi nhËn mäi ý nghÜ vµo nhËn thøc theo sù lùa chän cña m×nh. Nh−ng ®Æc quyÒn nµy ®ßi hái tr¸ch nhiÖm ®èi víi viÖc sö dông chóng cã tÝch cùc hay kh«ng? B¹n lµ chñ nh©n sè phËn trÇn tôc cña m×nh chõng nµo b¹n ®iÒu khiÓn ®−îc nh÷ng ý nghÜ cña m×nh. B¹n cã thÓ tõ chèi, kh«ng sö dông ®Æc quyÒn Êy, chÊp nhËn c¸i mµ cuéc sèng quy ®Þnh, tøc lµ th¶ m×nh tr«i næi trªn ®Çu sãng cña hoµn c¶nh vµ bÞ chóng vÇn nh− m¶nh vá bµo trong ®¹i d−¬ng ®êi réng lín mªnh m«ng.
B¹N QU¸ NH¹Y C¶M? §Ó b¹n khái thÊy s¸u nçi sî h·i kÓ trªn lµ Ýt, t«i nªu thªm mét ®iÒu ¸c n÷a mµ nhiÒu ng−êi nhiÔm ph¶i. §ã lµ m¶nh ®Êt hÕt søc mµu mì gióp c¸c lo¹i kh«ng may, rñi ro n¶y mÇm. §iÒu ¸c nµy rÊt khã n¾m b¾t. ChÆt chÏ ra th× ®iÒu nµy kh«ng ®−îc xÕp thµnh mét nçi sî h·i. Kh«ng cã tªn gäi nµo tèt h¬n, chóng t«i gäi nã lµ chÞu t¸c ®éng cña ¶nh h−ëng xÊu. Nh÷ng ng−êi muèn kiÕm tiÒn cÇn tr¸nh xa nã. ñ dét v× nghÌo ®ãi - kh«ng bao giê! NÕu b¹n ®ang thµnh ®¹t trong mét lÜnh vùc nµo ®ã, h·y ®¸nh l¹i con quû nµy. NÕu b¹n lµm quen víi triÕt lý cña t«i nh»m môc ®Ých tÝch luü tµi s¶n, th× b¹n cµng cÇn hiÓu râ vÊn 201
®Ò nµy trong con ng−êi m×nh. Cßn nÕu b¹n coi th−êng viÖc tù ph©n tÝch vµ kiÓm ®iÓm, th× - h·y vÜnh biÖt −íc m¬ thÇm kÝn cña m×nh! H·y t×m kiÕm thËt nghiªm kh¾c. Sau khi ®äc c¸c c©u hái ®Ó tù ph©n tÝch, b¹n h·y chÝnh x¸c tèi ®a, nh− ng−êi lµm c«ng t¸c tµi vô, ®Ó tr¶ lêi. H·y lµm viÖc nµy cÈn thËn nh− khi b¹n t×m kÎ thï ®ang phôc kÝch b¹n, vµ th¸i ®é ®èi víi khuyÕt ®iÓm cña m×nh còng ph¶i nghiªm kh¾c nh− ®èi víi kÎ thï b»ng x−¬ng b»ng thÞt. T×m ng−êi cøu gióp chèng l¹i bän c−íp ®−êng ®èi víi b¹n kh«ng cã g× khã, bëi v× luËt ph¸p ®· dµnh cho ta c¶ hÖ thèng t−¬ng trî x· héi cã tæ chøc ®Ó phôc vô lîi Ých chung. ChÕ ngù ®−îc ®iÒu ¸c nãi trªn phøc t¹p h¬n nhiÒu, bëi v× nã ®¸nh vµo ý chÝ mµ b¹n thËm chÝ cßn kh«ng nghi ngê g× vÒ sù tån t¹i cña nã, kÓ c¶ khi b¹n ngñ lÉn lóc b¹n thøc. Vò khÝ cña nã phi vËt chÊt, bëi v× ®ã lµ tr¹ng th¸i nhËn thøc cña chÝnh b¹n. §«i khi nã ®Õn víi b¹n tõ lêi ng−êi th©n hoÆc tõ ngay nÕp nghÜ cña b¹n. Nh−ng nã lu«n lu«n lµ lo¹i thuèc ®éc, cã thÓ tõ tõ, song giÕt chÕt chóng ta.
H∙Y Tù VÖ! §Ó tù b¶o vÖ chèng l¹i ¶nh h−ëng tiªu cùc cña chÝnh m×nh hay cña nh÷ng ng−êi xÊu xung quanh, b¹n h·y nhí lµ m×nh cã søc m¹nh ý chÝ. H·y t¹o ®iÒu kiÖn cho nã lµm viÖc, vµ nã sÏ x©y trong nhËn thøc b¹n mét bøc t−êng miÔn dÞch. H·y tù thó nhËn víi m×nh lµ vÒ b¶n chÊt, b¹n (vµ tÊt c¶ chóng ta ®Òu thÕ c¶ th«i) l−êi, thê ¬ vµ dÔ tiÕp thu tÊt c¶ mäi thø hîp víi nh−îc ®iÓm cña m×nh. H·y nhËn thøc r»ng nh÷ng xung l−îng tiªu cùc lät vµo con ng−êi b¹n th«ng qua tiÒm thøc, cho nªn míi khã ph¸t hiÖn ra chóng. V× vËy cho nªn ph¶i hÕt søc ®Ò phßng nh÷ng ng−êi mµ khi tiÕp xóc b¹n cã c¶m gi¸c øc chÕ hoÆc n¶n chÝ. §õng quªn lµ b¶n chÊt chóng ta chÞu t¸c ®éng cña tÊt c¶ s¸u nçi sî h·i nãi trªn, vµ b¹n chØ cã mét lèi tho¸t - rÌn luyÖn kü n¨ng ®Ó ®èi phã. H·y b¾t ®Çu b»ng viÖc tæng vÖ sinh tñ thuèc nhµ b¹n, tèng khø tÊt c¶ c¸c lo¹i chai lä, thuèc viªn yªu thÝch cña b¹n ®i, ®õng n©ng niu tÊt c¶ c¸c lo¹i c¶m cóm, ®au ®Çu, bÖnh tËt mµ b¹n tù nghÜ ra cho m×nh. H·y cè tiÕp xóc víi nh÷ng ng−êi ®¸nh thøc trong b¹n nh÷ng ý nghÜ vµ hµnh ®éng tÝch cùc. 202
§õng chê ®îi nh÷ng lo l¾ng - cã lÏ chóng sÏ ®Õn. Kh«ng cßn nghi ngê g× n÷a, ®iÓm yÕu phæ biÕn nhÊt cña con ng−êi lµ nhËn thøc cëi më ®ãn nh÷ng t¸c ®éng xÊu. Nã mang tÝnh ph¸ ho¹i rÊt lín v× phÇn ®«ng mäi ng−êi kh«ng chÞu c«ng nhËn lµ m×nh còng chÞu ¶nh h−ëng nµy, vµ nÕu cã c«ng nhËn, th× còng tõ chèi hoÆc nÐ tr¸nh viÖc ®Êu tranh chèng l¹i nã, lµm cho nã trë thµnh b¶n chÊt kh«ng thÓ kiÓm so¸t næi. Nh÷ng c©u hái sau ®©y ®−îc ®Æt ra ®Ó gióp ®ì nh÷ng ng−êi muèn biÕt m×nh lµ ng−êi thÕ nµo. H·y ®äc to c¶ c©u hái, c¶ c©u tr¶ lêi, ®Ó b¹n nghe thÊy ®−îc giäng nãi cña m×nh. §iÒu nµy sÏ gióp b¹n thµnh thËt h¬n víi chÝnh m×nh.
C¢U HáI §Ó Tù PH¢N TÝCH 1.
B¹n cã hay phµn nµn vÒ søc khoÎ cña m×nh kh«ng? NÕu cã, th× do nguyªn
nh©n g×? 2.
NÕu cã thÓ, b¹n cã hay t×m lçi ë ng−êi kh¸c kh«ng?
3.
B¹n cã hay sai lÇm trong c«ng viÖc kh«ng? NÕu cã, th× t¹i sao?
4.
B¹n th−êng nãi chuyÖn nh− thÕ nµo, ch©m biÕm cay ®éc hay tÊn c«ng?
5.
B¹n cã cè t×nh tr¸nh tiÕp xóc víi ai kh«ng? NÕu cã, th× t¹i sao?
6.
B¹n cã hay khæ së v× bÖnh khã tiªu kh«ng? NÕu cã, th× do nguyªn nh©n g×?
7.
B¹n cã c¶m thÊy cuéc ®êi v« nghÜa, cßn t−¬ng lai th× v« väng kh«ng?
8.
B¹n cã thÝch nghÒ m×nh lµm kh«ng? NÕu kh«ng, th× t¹i sao?
9.
B¹n cã hay c¶m thÊy th−¬ng h¹i m×nh kh«ng? NÕu cã, th× t¹i sao?
10. B¹n cã hay ghen tþ nh÷ng ng−êi h¬n b¹n trong mét lÜnh vùc nµo ®ã kh«ng? 11. B¹n hay dµnh thêi gian cho nh÷ng ý nghÜ vÒ thµnh c«ng h¬n hay vÒ thÊt b¹i h¬n? 12. Cïng víi sù tr−ëng thµnh, tÝnh tù tin cña b¹n t¨ng lªn hay gi¶m ®i? 13. B¹n cã rót ra bµi häc tõ nh÷ng sai lÇm cña m×nh kh«ng? 14. B¹n cã cho phÐp hä hµng hoÆc ng−êi quen g©y lo ©u håi hép cho b¹n kh«ng? NÕu cã, th× t¹i sao? 203
15. B¹n cã hay lóc th× bay bæng chÝn tÇng m©y, lóc th× l¹i ch×m ®¾m trong ®¸y s©u v« väng kh«ng? 16. Ai g©y c¶m høng cho b¹n nhiÒu nhÊt? T¹i sao? 17. B¹n cã hay cam chÞu nh÷ng ng−êi t¸c ®éng tiªu cùc ®Õn b¹n hoÆc lµm b¹n ng· lßng, thËm chÝ nÕu cã thÓ tr¸nh ®−îc? 18. B¹n cã ch¨m chót cho vÎ ngoµi cña m×nh kh«ng? NÕu cã, th× lóc nµo vµ ra sao? 19. B¹n cã biÕt quªn mäi lo l¾ng b»ng c«ng viÖc, tøc lµ bËn rén ®Õn møc kh«ng cßn thêi gian ®Ó bùc béi n÷a? 20. B¹n cã gäi m×nh lµ kÎ thiÕu lËp tr−êng vµ yÕu ý chÝ v× ®· cho phÐp ng−êi kh¸c suy nghÜ hé m×nh kh«ng? 21. B¹n cã bao giê coi th−êng viÖc tÈy röa, lµm s¹ch c¬ thÓ cho ®Õn khi t¸o bãn biÕn b¹n thµnh kÎ b¼n g¾t vµ giËn d÷ kh«ng? 22. Nh÷ng lo ©u håi hép mµ lÏ ra cã thÓ tr¸nh ®−îc cã th−êng hay khuÊy ®éng b¹n kh«ng, vµ t¹i sao b¹n ph¶i chÞu ®ùng nh− vËy? 23. B¹n cã hay dïng r−îu, thuèc phiÖn hoÆc thuèc l¸ ®Ó «trÊn an tinh thÇn» kh«ng? NÕu cã, th× t¹i sao thay v× ®iÒu nµy b¹n kh«ng huy ®éng søc m¹nh ý chÝ? 24. Cã ai «g©y sù» b¹n kh«ng? NÕu cã, th× nguyªn nh©n g×? 25. B¹n cã môc ®Ých chÝnh trong ®êi kh«ng? NÕu cã, th× ®ã lµ môc ®Ých g×? B¹n ®· lËp kÕ ho¹ch ®Ó thùc hiÖn nã nh− thÕ nµo? 26. B¹n cã m¾c ph¶i nçi sî h·i nµo kh«ng? NÕu cã, th× lo¹i nµo, hay nh÷ng lo¹i nµo? 27. B¹n cã biÖn ph¸p nµo tù vÖ chèng l¹i nh÷ng t¸c ®éng xÊu kh«ng? 28. B¹n cã th−êng xuyªn tù kû ¸m thÞ ®Ó h−íng nhËn thøc cña m×nh vµo nh÷ng viÖc lµm tÝch cùc kh«ng? 29. B¹n quý g× h¬n - nh÷ng gi¸ trÞ vËt chÊt hay kh¶ n¨ng kiÓm so¸t ý nghÜ cña m×nh? 30. Cã dÔ dµng ¶nh h−ëng ®Õn b¹n bÊt chÊp suy luËn riªng cña b¹n kh«ng? 31. Ngµy h«m nay cã bæ sung ®−îc g× cã gi¸ trÞ cho kiÕn thøc vµ trÝ tuÖ cña b¹n kh«ng? 204
32. B¹n cã nh×n th¼ng vµo thùc tÕ ®ang lµm b¹n trë nªn bÊt h¹nh kh«ng, hay b¹n lÈn tr¸nh tr¸ch nhiÖm? 33. B¹n cã ph©n tÝch sai lÇm vµ thÊt b¹i cña m×nh nh»m rót ra bµi häc kh«ng, hay b¹n cho r»ng kh«ng cÇn lµm ®iÒu nµy? 34. B¹n cã thÓ kÓ ra nh÷ng ®iÓm yÕu g©y cho b¹n thiÖt h¹i lín nhÊt kh«ng? B¹n lµm g× ®Ó kh¾c phôc nh÷ng ®iÓm yÕu nµy? 35. B¹n cã s½n sµng th«ng c¶m víi nh÷ng ng−êi ®Õn víi b¹n ®Ó t©m sù vÒ nh÷ng nçi lo ©u cña hä kh«ng? 36. Theo kinh nghiÖm sèng cña b¹n th× ®iÒu g× gióp b¹n tiÕn lªn phÝa tr−íc nhiÒu h¬n - nh÷ng bµi häc cña b¶n th©n hay t¸c ®éng cña ng−êi kh¸c? 37. Sù hiÖn diÖn cña b¹n cã lu«n t¸c ®éng xÊu ®Õn nh÷ng ng−êi kh¸c kh«ng? 38. Thãi quen nµo cña ng−êi kh¸c lµm b¹n bùc béi nhÊt? 39. B¹n tù cã ý kiÕn riªng hay b¹n cho phÐp m×nh chÞu ¶nh h−ëng cña ng−êi kh¸c? 40. B¹n cã biÕt c¸ch cã ®−îc t©m tr¹ng chèng l¹i mäi t¸c ®éng lµm b¹n n¶n chÝ kh«ng? 41. NghÒ b¹n lµm cã tiÕp thªm cho t©m hån b¹n lßng tin vµ niÒm hy väng kh«ng? 42. B¹n cã ý thøc r»ng m×nh cã ®−îc mét søc m¹nh tinh thÇn ®ñ ®Ó chèng l¹i mäi nçi sî h·i kh«ng? 43. T«n gi¸o cã h−íng ®−îc t©m hån cña b¹n ®Õn víi nh÷ng ý nghÜ tÝch cùc kh«ng? 44. B¹n cã cho r»ng chia sÎ nh÷ng lo ©u cña ng−êi kh¸c lµ nghÜa vô cña m×nh kh«ng? NÕu cã, th× t¹i sao? 45. NÕu b¹n ®ång ý víi c©u ng¹n ng÷: Ng−u tÇm ng−u, m· tÇm m· hoÆc GÇn mùc th× ®en, gÇn ®Ìn th× r¹ng th× b¹n sÏ biÕt g× vÒ m×nh nhê quan s¸t c¸c b¹n bÌ cña m×nh? 46. B¹n cã thÊy mèi liªn hÖ nµo gi÷a nh÷ng ng−êi b¹n quan hÖ chÆt chÏ nhÊt víi nh÷ng nçi khã chÞu cña b¹n kh«ng? 47. Cã thÓ nµo mét ng−êi mµ b¹n coi lµ b¹n m×nh l¹i chÝnh lµ kÎ thï tai h¹i nhÊt cña b¹n do nh÷ng t¸c ®éng tiªu cùc cña anh ta ®èi víi b¹n kh«ng? 48. B¹n dïng nh÷ng tiªu chuÈn nµo ®Ó ®¸nh gi¸ ai lµ ng−êi cã Ých , cßn ai lµ ng−êi cã h¹i ®èi víi b¹n? 205
49. TrÝ tuÖ nh÷ng ng−êi xung quanh b¹n cao h¬n hay thÊp h¬n b¹n? 50. Trong 24 giê cña mét ngµy, b¹n dµnh bao nhiªu thêi gian cho: A) C«ng viÖc, B) Ngñ, C) NghØ ng¬i gi¶i trÝ, D) Thu thËp kiÕn thøc h÷u Ých, E)
Ngåi kh«ng?
51. Trong sè ng−êi quen cña b¹n, ai lµ ng−êi g©y cho b¹n: a) C¶m høng, b) C¶nh gi¸c, c) ThÊt väng? 52. Lo l¾ng lín nhÊt cña b¹n lµ g×? T¹i sao? 53. Khi ng−êi ta cho b¹n mét lêi khuyªn kh«ng mÊt tiÒn, b¹n tiÕp nhËn v« ®iÒu kiÖn hay b¹n ph©n tÝch ®éng c¬ cña hä? 54. B¹n muèn g× h¬n c¶? B¹n cã ®Þnh thùc hiÖn mong muèn ®ã cña m×nh kh«ng? B¹n cã s½n sµng hy sinh mäi thø kh¸c v× môc ®Ých chÝnh nµy kh«ng? Mçi ngµy b¹n dµnh bao nhiªu thêi gian cho viÖc thùc hiÖn mong muèn ®ã? 55. B¹n cã hay thay ®æi ý ®Þnh cña m×nh kh«ng? NÕu cã, th× t¹i sao? 56. B¹n cã lu«n lµm ®Õn cïng nh÷ng viÖc m×nh ®· b¾t ®Çu kh«ng? 57. Thµnh c«ng cña ng−êi kh¸c, danh hiÖu, b»ng cÊp vµ tµi s¶n cña hä cã t¸c ®éng ®Õn b¹n kh«ng? 58. Nh÷ng ®iÒu ng−êi kh¸c nãi vµ nghÜ vÒ b¹n cã ¶nh h−ëng ®Õn b¹n kh«ng? 59. B¹n cã cè lµm võa lßng ng−êi kh¸c chØ v× ®Þa vÞ x· héi hoÆc tµi chÝnh cña hä kh«ng? 60. B¹n xÕp ai lµ ng−êi vÜ ®¹i nhÊt cña nh©n lo¹i? Ng−êi ®ã h¬n b¹n ë ®iÓm nµo? B¹n dµnh bao nhiªu thêi gian ®Ó nghiªn cøu c¸c c©u hái nµy vµ tr¶ lêi? (§Ó ph©n tÝch vµ tr¶ lêi c¸c c©u hái nµy cÇn Ýt nhÊt kh«ng d−íi mét ngµy). NÕu b¹n tr¶ lêi trung thùc tÊt c¶ c¸c c©u hái trªn ®©y, b¹n sÏ biÕt râ vÒ m×nh h¬n ®a sè nh÷ng ng−êi kh¸c. H·y nghiªn cøu c¸c c©u hái nµy thËt cÈn thËn, tuÇn nµo còng suy nghÜ vÒ nã trong thêi gian vµi th¸ng, vµ b¹n sÏ söng sèt vÒ khèi l−îng th«ng tin hÕt søc 206
quan träng vÒ chÝnh b¶n th©n m×nh mµ b¹n sÏ n¾m ®−îc khi tr¶ lêi trung thùc nh÷ng c©u hái ®ã. NÕu b¹n thÊy kh«ng ch¾c ch¾n l¾m vÒ mét vµi c©u nµo ®ã, h·y xin lêi khuyªn cña nh÷ng ng−êi biÕt râ b¹n, ®Æc biÖt lµ nh÷ng ng−êi ch¼ng cã lý do g× ®Ó nÞnh b¹n, vµ h·y thö nh×n nhËn m×nh b»ng con m¾t cña hä. Ên t−îng sÏ rÊt m¹nh.
§IÒU DUY NHÊT Mμ B¹N Cã THÓ KIÓM SO¸T §¦îc B¹n cã thÓ kiÓm so¸t ®−îc mét ®iÒu duy nhÊt - ®ã lµ nh÷ng ý nghÜ cña m×nh. §©y lµ thùc tÕ ®¸ng kÓ nhÊt vµ g©y h−ng phÊn m¹nh nhÊt trong tÊt c¶ nh÷ng ®iÒu loµi ng−êi biÕt ®−îc! Nã ph¶n ¸nh b¶n chÊt tuyÖt diÖu cña con ng−êi. §Æc quyÒn thÇn th¸nh nµy lµ ph−¬ng tiÖn duy nhÊt gióp b¹n ®iÒu khiÓn sè phËn cña m×nh. NÕu b¹n kh«ng biÕt c¸ch ®iÒu khiÓn nhËn thøc cña m×nh th× cã thÓ cÇm ch¾c r»ng b¹n ch¼ng thÓ ®iÒu khiÓn næi c¸i g× kh¸c. NÕu b¹n thiÕu quan t©m ®Õn tµi s¶n cña m×nh th× mong r»ng ®ã chØ lµ tµi s¶n vËt chÊt. NhËn thøc - ®ã lµ vèn quý tinh thÇn cña b¹n! H·y g×n gi÷ vµ sö dông n©ng niu cho ®óng víi tÇm cì cao quý cña nã. §Ó lµm viÖc nµy, b¹n cã søc m¹nh ý chÝ. RÊt tiÕc lµ luËt ph¸p kh«ng b¶o vÖ chóng ta chèng l¹i nh÷ng ng−êi v« t×nh hay h÷u ý ®Çu ®éc nhËn thøc ng−êi kh¸c b»ng nh÷ng ý nghÜ tiªu cùc. H×nh thøc ho¹t ®éng ph¸ ho¹i nµy cÇn ph¶i bÞ trõng ph¹t nÆng nÒ, bëi v× nã c¶n trë ng−êi kh¸c phÊn ®Êu ®Ó giµnh lÊy sè cña c¶i vËt chÊt mµ luËt ph¸p cho phÐp. Nh÷ng ng−êi cã ý nghÜ tiªu cùc cè thuyÕt phôc Thomas A.Edison lµ anh kh«ng thÓ chÕ t¹o ®−îc thiÕt bÞ ghi vµ t¸i t¹o giäng nãi con ng−êi, hä nãi «bëi v× ®iÒu ®ã kh«ng thÓ cã ®−îc». Edison kh«ng nghe theo hä. Anh tin cã thÓ chÕ t¹o tÊt c¶ nh÷ng g× n¶y sinh trong ãc, vµ chÝnh lßng tin nµy ®· n©ng Edison vÜ ®¹i cao h¬n h¼n nh÷ng ng−êi xung quanh. Nh÷ng ng−êi cã ý nghÜ tiªu cùc nãi víi Woolwort lµ «ng sÏ ph¸ s¶n nÕu cø b¸n trong cöa hµng cña m×nh c¸c lo¹i hµng hãa gi¸ n¨m m−êi xu. ¤ng kh«ng tin. ¤ng biÕt r»ng «ng cã thÓ lµm mäi thø trong ph¹m vi hîp lý nÕu hµnh ®éng dùa trªn lßng tin. ¤ng thùc hiÖn dù ®Þnh cña m×nh vµ ®· trë thµnh chñ nh©n cña mét gia s¶n trÞ gi¸ h¬n mét triÖu ®«la! 207
C¸c ngµi MÝt ®Æc c−êi khinh bØ Henry Ford khi chiÕc «t« th« thiÓn ®Çu tiªn cña «ng xuÊt hiÖn trªn ®−êng phè Detroit. NhiÒu ng−êi cho r»ng ph−¬ng tiÖn chuyÓn ®éng nh− thÕ kh«ng thùc dông. Nh÷ng ng−êi kh¸c kh¼ng ®Þnh r»ng sÏ kh«ng ai mua xe nµy. Ford tuyªn bè: T«i cã thÓ th¾t th¾t l−ng cho c¶ tr¸i ®Êt b»ng «t« vµ ®· lµm ®óng nh− vËy! Nh÷ng ng−êi muèn trë nªn giµu cã cÇn ph¶i nhí r»ng gi÷a Henry Ford vµ c«ng nh©n cña «ng ta chØ cã mét sù kh¸c nhau duy nhÊt: Ford cã nhËn thøc, vµ «ng ®· ®iÒu khiÓn ®−îc nhËn thøc ®ã; nh÷ng ng−êi kh¸c còng cã nhËn thøc, nh−ng hä kh«ng ®iÒu khiÓn ®−îc nã. §iÒu khiÓn ®−îc nhËn thøc lµ kÕt qu¶ cña kû luËt tù th©n vµ thãi quen. HoÆc b¹n ®iÒu khiÓn nhËn thøc cña m×nh, hoÆc nhËn thøc ®iÒu khiÓn ng−îc trë l¹i b¹n. ë ®©y kh«ng thÓ cã sù tháa hiÖp. BiÖn ph¸p ®iÒu khiÓn nhËn thøc thùc tÕ nhÊt lµ lu«n lu«n ®Æt ra cho nã mét môc tiªu nhÊt ®Þnh, g¾n víi kÕ ho¹ch thùc hiÖn cô thÓ. Kh«ng kiÓm so¸t ®−îc nh− vËy th× kh«ng thÓ cã thµnh c«ng.
¤NG GIμ BAO BIÖN - N¡M M¦¥I NH¡M C¢U GI¸ NH¦ . . . TÊt c¶ nh÷ng ng−êi kh«ng thµnh c«ng ®Òu cã mét ®Æc ®iÓm rÊt chung. Hä biÕt tÊt c¶ nh÷ng nguyªn nh©n lµm cho m×nh thÊt b¹i. Bao giê hä còng cã s½n mét sù gi¶i thÝch rÊt ®¸ng tin cËy, nh− hä nghÜ, t¹i sao hä kh«ng ®¹t ®−îc ®iÒu g×. NhiÒu c©u bao biÖn còng cã vÎ cã lý vµ thËm chÝ cßn cã thùc tÕ ®i kÌm. Nh−ng bao biÖn kh«ng thÓ thay thÕ ®−îc tiÒn b¹c. ThÕ giíi chØ muèn biÕt mét ®iÒu: b¹n ®· thµnh c«ng ch−a? Mét nhµ t©m lý häc cã tiÕng ®· liÖt kª ra danh s¸ch nh÷ng biÖn b¹ch sau ®©y. §äc danh s¸ch nµy, ch¾c ch¾n b¹n sÏ t×m thÊy kh«ng Ýt nh÷ng c¸i trong ch−¬ng tr×nh cña chÝnh b¹n. Tuy nhiªn, b¹n h·y nhí r»ng ®èi víi nh÷ng ng−êi quyÕt ®Þnh lµm theo nh÷ng lêi khuyªn trong quyÓn s¸ch nµy, nh÷ng biÖn b¹ch ®ã trë nªn kh«ng cßn cÇn thiÕt n÷a. Gi¸ nh− t«i kh«ng nÆng nî vî con, gia ®×nh . . . Gi¸ nh− t«i cã ®−îc c¸c quan hÖ . . . Gi¸ nh− t«i cã tiÒn. . . Gi¸ nh− t«i ®−îc häc hµnh ®Õn n¬i ®Õn chèn. . . Gi¸ nh− t«i cã viÖc lµm. . . 208
Gi¸ nh− t«i cã søc khoÎ. . . Gi¸ nh− t«i cã thêi gian. . . Gi¸ nh− thêi buæi kh«ng ®Õn nçi khã kh¨n. . . Gi¸ nh− ng−êi kh¸c hiÓu t«i. . . Gi¸ nh− ®iÒu kiÖn kh¸c. . . Gi¸ nh− t«i ®−îc sèng l¹i cuéc ®êi m×nh tõ ®Çu. . . Gi¸ nh− t«i kh«ng ph¶i e ng¹i nh÷ng ®iÒu hä nãi. . . Gi¸ nh− ng−êi ta cho t«i mét c¬ héi. . . Gi¸ nh− nh÷ng ng−êi kh¸c kh«ng chèng l¹i t«i. . . Gi¸ nh− t«i kh«ng ph¶i ng¹i ngÇn g×. . . Gi¸ nh− t«i cßn trÎ. . . Gi¸ nh− t«i cã thÓ lµm nh÷ng g× t«i muèn. . . Gi¸ nh− t«i sinh ra trong nhung lôa. . . Gi¸ nh− t«i ®−îc gÆp nh÷ng ng−êi ®øng ®¾n. . . Gi¸ nh− t«i cã n¨ng khiÕu nh− nh÷ng ng−êi kh¸c. . . Gi¸ nh− t«i kiªn ®Þnh. . . Gi¸ nh− t«i biÕt tËn dông nh÷ng kh¶ n¨ng tr−íc ®©y. . . Gi¸ nh− kh«ng ai chäc tøc t«i. . . Gi¸ nh− t«i kh«ng ph¶i lµm viÖc nhµ vµ tr«ng con. . . Gi¸ nh− t«i tiÕt kiÖm ®−îc mét Ýt tiÒn. . . Gi¸ nh− thñ tr−ëng ®¸nh gi¸ ®óng t«i. . . Gi¸ nh− cã ng−êi gióp t«i. . . Gi¸ nh− gia ®×nh th«ng c¶m cho t«i. . . Gi¸ nh− t«i ®−îc sèng ë thµnh phè lín. . . Gi¸ nh− t«i míi chØ b¾t ®Çu. . . Gi¸ nh− t«i ®−îc tù do. . . Gi¸ nh− tÝnh t«i ®−îc nh− ng−êi kh¸c. . . Gi¸ nh− t«i kh«ng bÐo nh− thÕ nµy. . . Gi¸ nh− kh¶ n¨ng cña t«i ®−îc mäi ng−êi biÕt ®Õn. . . Gi¸ nh− t«i gÆp may. . . 209
Gi¸ nh− t«i tr¶ ®−îc hÕt nî. . . Gi¸ nh− lÇn ®ã kh«ng thÊt b¹i. . . Gi¸ nh− t«i biÕt tr−íc ph¶i lµm thÕ nµo. . . Gi¸ nh− kh«ng ai c¶n ph¸ t«i. . . Gi¸ nh− t«i kh«ng ph¶i qu¸ lo l¾ng nh− vËy. . . Gi¸ nh− t«i may m¾n h¬n trong viÖc lÊy vî. . . Gi¸ nh− mäi ng−êi kh«ng ®Õn nçi ngu ngèc nh− vËy. . . Gi¸ nh− gia ®×nh t«i kh«ng kú quÆc nh− vËy. . . Gi¸ nh− t«i tù tin. . . Gi¸ nh− h¹nh phóc kh«ng quay l−ng l¹i t«i. . . Gi¸ nh− t«i kh«ng bÞ sinh vµo ®óng cung bÊt h¹nh. . . Gi¸ nh− kh«ng ph¶i lµ cuéc ®êi nµy, cuéc ®êi mµ cø xÐt ®o¸n thÕ nµo th× thµnh ra thÕ. . . Gi¸ nh− t«i kh«ng ph¶i lµm viÖc nhiÒu nh− vËy. . . Gi¸ nh− t«i kh«ng lµm mÊt tiÒn. . . Gi¸ nh− t«i sèng ë vïng kh¸c. . . Gi¸ nh− t«i kh«ng cã c¸i «qu¸ khø» cña m×nh. . . Gi¸ nh− t«i cã c«ng viÖc riªng cña m×nh. . . Gi¸ nh− ng−êi ta nghe t«i. . . Gi¸ nh− - ®ã lµ sù tho¸i th¸c chñ yÕu nhÊt - gi¸ nh− t«i cã ®ñ lßng dòng c¶m ®Ó nhËn ch©n con ng−êi m×nh th× t«i ®· hiÓu ra ®iÒu g× ë t«i kh«ng ®óng vµ söa ch÷a nã. Khi ®ã t«i cã thÓ rót ra bµi häc tõ sai lÇm cña m×nh vµ thu ®−îc ®iÒu bæ Ých tõ kinh nghiÖm cña ng−êi kh¸c, ®ång thêi biÕt c¸i g× ë m×nh lµ ch−a ®−îc. Gi¸ nh− t«i biÕt chÝnh x¸c lµ c¸i g×, th× t«i ®· dµnh thêi gian ®Ó ph©n tÝch nh÷ng ®iÓm yÕu cña m×nh chø kh«ng ph¶i ®Ó t×m kiÕm sù biÖn b¹ch. T×m c¸ch gi¶i thÝch cho nh÷ng thÊt b¹i riªng cña m×nh cã thÓ nãi lµ mét phong trµo toµn quèc. Thãi quen nµy x−a cò nh− chÝnh b¶n th©n nh©n lo¹i, vµ nguy hiÓm chÕt ng−êi cho thµnh c«ng! T¹i sao ng−êi ta b¸m chÆt lÊy sù bao biÖn yªu thÝch cña m×nh? C©u tr¶
210
lêi qu¸ râ rµng. Hä b¶o vÖ sù biÖn b¹ch cña m×nh bëi v× chÝnh hä t¹o ra nã! BiÖn b¹ch lµ con ®Î cña t−ëng t−îng. Mµ b¶n chÊt con ng−êi lµ b¶o vÖ c¸i mµ ãc m×nh nghÜ ra. T×m lý do biÖn b¹ch lµ thãi quen b¾t rÔ rÊt s©u. Khã mµ tõ bá thãi quen, ®Æc biÖt lµ khi nã biÖn gi¶i cho hµnh ®éng ta lµm. Platon ®· nãi rÊt chÝnh x¸c: chiÕn th¾ng lín nhÊt lµ chiÕn th¾ng chÝnh m×nh. ChÞu thua c¸i t«i th× thËt lµ hÌn h¹ vµ nhôc nh· Mét nhµ triÕt häc kh¸c còng ph¸t biÓu t−¬ng tù: t«i rÊt ng¹c nhiªn khi ph¸t hiÖn ra r»ng tÊt c¶ nh÷ng c¸i xÊu mµ t«i nh×n thÊy ë nh÷ng ng−êi kh¸c ®Òu cã trong tÝnh c¸ch cu¶ t«i. T«i c¶m thÊy khã hiÓu, - Elbert Habbard nãi, - t¹i sao ng−êi ta l¹i tèn nhiÒu thêi giê ®Ó cè t×nh tù lõa dèi m×nh vµ bÞa ra sù biÖn b¹ch cho nh÷ng ®iÓm yÕu cña m×nh. NÕu sö dông thêi gian ®ã theo mét c¸ch kh¸c, th× ®· ®ñ ®Ó söa ch÷a hÕt c¸c ®iÓm yÕu, vµ lóc ®ã còng ch¼ng cÇn g× biÖn b¹ch n÷a.
211
Suy nghÜ cÇn ghi chÐp Chia tay, t«i muèn nh¾c b¹n r»ng: cuéc ®êi lµ chiÕc bµn cê, cßn ®Êu thñ ngåi tr−íc mÆt b¹n - lµ thêi gian. NÕu b¹n kh«ng ®i, vµ kh«ng ®i nhanh, th× qu©n cña b¹n sÏ bÞ thêi gian ¨n hÕt. Tr−íc mÆt b¹n lµ ®èi ph−¬ng kh«ng chÊp nhËn sù thiÕu kiªn quyÕt. Tr−íc ®©y b¹n cã thÓ t×m kiÕm sù gi¶i thÝch t¹i sao b¹n kh«ng b¾t ®−îc cuéc ®êi cÊp cho b¹n nh÷ng thø b¹n cÇn, nh−ng b©y giê th× tÊt c¶ mäi biÖn b¹ch ®Òu lµ thõa bëi v× b¹n ®· n¾m trong tay Ch×a kho¸ chÝnh më mäi c¸nh cöa dÉn ®Õn giµu sang. Ch×a kho¸ chÝnh kh«ng sê thÊy ®−îc nh−ng v« cïng m¹nh! §Ó sö dông chiÕc Ch×a kho¸ ®ã b¹n kh«ng mÊt g× c¶, nh−ng nÕu b¹n kh«ng sö dông nã - b¹n sÏ ph¶i tr¶ gi¸ ®¾t. §ã lµ c¸i gi¸ cña thÊt b¹i. Tuy nhiªn, nÕu b¹n sö dông chiÕc Ch×a kho¸ ®ã, mét phÇn th−ëng hËu hÜnh sÏ chê ®ãn b¹n. PhÇn th−ëng ®ã lµ sù m·n nguyÖn ®Õn víi tÊt c¶ nh÷ng ng−êi ®· chiÕn th¾ng b¶n th©n m×nh vµ b¾t cuéc ®êi cho anh ta nh÷ng thø anh ta muèn. PhÇn th−ëng sÏ xøng ®¸ng víi nh÷ng cè g¾ng cña b¹n. B¹n cã muèn b¾t ®Çu vµ tù m×nh kh¼ng ®Þnh kh«ng? NÕu chóng ta cã liªn quan víi nhau, - Emerson bÊt tö ®· nãi, - nhÊt ®Þnh chóng ta sÏ gÆp nhau. §Ó kÕt thóc, t«i tù cho phÐp m−în lêi cña «ng ®Ó nãi: NÕu chóng ta cã liªn quan víi nhau, th× t¹i nh÷ng trang s¸ch nµy chóng ta ®· gÆp nhau råi.
212
213