ΓΙΩΡΓOΣ ΔΑΣΚΑΛΑΚΗΣ O ΠρOεδρOς και Διευθύνων ΣύμβOυλOς τOΥ TRAVEL PLAN κ. ΓιώργOς Δασκαλάκης, μιλάει στO LEΞIS για τO μεγάλO αναπτυξιακO στoίχημα της χώρας μας: τOν τOυρισμO. ΑπO τOν Κώστα ΧρήστOυ
ση της κρουαζιέρας συνέβαλε σημαντικά και η πρόσφατη αστάθεια στις χώρες της Βόρειας Αφρικής, που υποχρέωσε τα πλοία να μετακινηθούν στα πιο «ήρεμα» νερά της Ανατολικής Μεσογείου. Αναμφισβήτητα, έχει έρθει η ώρα να εκμεταλλευτούμε τη μοναδική αυτή ευκαιρία και να μην την αφήσουμε να πάει χαμένη. Ποιες μορφές τουρισμού προσελκύει η Ελλάδα και ποιές περιοχές της απορροφούν περισσότερο τις μορφές αυτές; Το τελευταίο διάστημα, παρατηρείται ένα αξιόλογο ποσοστό των επισκεπτών στη χώρα μας να κάνει στροφή στον ποιοτικό τουρισμό, γεγονός που επιβεβαιώνεται και από πρόσφατα στοιχεία του ΙΟΒΕ. Η γενική διαπίστωση είναι ότι τα ξενοδοχεία στην κατηγορία των 5 αστέρων εμφανίζουν καλύτερες επιδόσεις σε σχέση με τις κατηγορίες 4 και 3 αστέρων. Στις περιοχές που υπάρχουν 5 αστέρων ξενοδοχειακές μονάδες, π.χ. Κρήτη, Σαντορίνη, Μύκονο, Πελοπόννησο, Αθήνα συγκεντρώνεται τουρισμός υψηλού βιοτικού επιπέδου, που κατά τη διάρκεια των διακοπών τους, αφήνουν ένα σεβαστό ποσό στις περιοχές που επισκέπτονται. Ο συνεδριακός τουρισμός, από την άλλη πλευρά, παρουσιάζει σημαντική πτώση, γεγονός αναμενόμενο αν αναλογιστεί κανείς τη γενικότερη οικονομική κρίση και τις άμεσες επιπτώσεις της στον επιχειρηματικό κόσμο. Αντιθέτως, οι εναλλακτικές – θεματικές μορφές τουρισμού έχουν αρχίσει να ξεδιπλώνουν τη δυναμική τους, προσφέροντας ευκαιρίες προσέλκυσης τουριστών καθ’ όλη την διάρκεια του χρόνου, σε διαφορετικές περιοχές. Η Ήπειρος και η Πελοπόννησος αποτελούν απλά ένα παράδειγμα περιοχών που ενδείκνυνται για την ανάπτυξη του οικοτουρισμού. Επίσης, ο θρησκευτικός τουρισμός ήδη έχει ξεκινήσει να προσελκύει τουρίστες σε όλη την Ελλάδα, κυρίως από χώρες, όπως είναι η Ρωσία. Σε ότι αφορά στον κλάδο της κρουαζιέρας, που ακόμα δεν έχει ξεδιπλώσει τις δυνατότητες της πλήρως, τα μηνύματα είναι αισιόδοξα. Κυρίως το λιμάνι του Πειραιά, τα νησιά του Αιγαίου η Κέρκυρα, η Κρήτη παρουσίασαν αύξηση στην προσέγγιση κρουαζιερόπλοιων. Στην αύξη-
100
Υπάρχουν περιοχές που συνεχίζουν να έχουν υψηλή επισκεψιμότητα ακόμη και εν μέσω κρίσης; Σύμφωνα με τα στοιχεία του υπουργείου Πολιτισμού & Τουρισμού, η Ελλάδα παρουσίασε διψήφια αύξηση και σε αφίξεις αλλά και σε εισπράξεις, χωρίς να συμπεριλαμβάνεται η αύξηση στην κρουαζιέρα. Η αύξηση στον τουρισμό υπολογίζεται περίπου στο 13-14%. Συνεπώς, το 2011 ήταν μια σχετικά καλή χρονιά, δεδομένης της γενικότερης οικονομικής ύφεσης. Θα πρέπει πάντως σε κάθε περίπτωση να λάβουμε υπόψη ότι σε αυτό συνέβαλαν σημαντικά και οι εξελίξεις στη ΝΑ Μεσόγειο, που οδήγησε ένα μεγάλο ρεύμα τουριστών προς τη χώρα μας, προσδίδοντας το 1/3 της αύξησης του τουρισμού. Σε κάθε περίπτωση η κρίση δημιουργεί ευκαιρίες, που πρέπει να εκμεταλλευτούμε για να αναδείξουμε την Ελλάδα ως τουριστικό πόλο έλξης. Εντυπωσιακή αύξηση, που ξεπέρασε το 30%, κατέγραψε η τουριστική κίνηση στο νησί της Ρόδου, σε βαθμό που ο περασμένος μήνας να θεωρείται ο καλύτερος στην ιστορία του ροδιακού τουρισμού. Επίσης το Πήλιο και η Ζάκυνθος τραβούν τις προτιμήσεις των ξένων τουριστών. Οι δύο αυτοί προορισμοί βασίζονται κυρίως στον εξωτερικό τουρισμό, που εξυπηρετείται με πτήσεις τσάρτερ. Γενικότερα, στα νησιά του Ιονίου, αν και υπάρχει αύξηση τουριστών 8% με 9%, έχει μειωθεί ο χρόνος παραμονής τους. Η αύξηση πάντως αυτή, δεν αντιστοιχίζεται με την ανάλογη αύξηση στα έσοδα, γεγονός που προκαλεί έντονους προβληματισμούς και ανησυχίες. Σε κάθε περίπτωση, ο δημόσιος και ο ιδιωτικός τομέας οφείλουν να βελτιώνονται συνεχώς, όχι μόνο σε σχέση με προηγούμενες χρονιές, αλλά κυρίως σε σχέση με τον
ανταγωνισμό. Οι σημερινές προκλήσεις είναι μεγάλες, με αποτέλεσμα να μην υπάρχουν περιθώρια εφησυχασμού και επιφανειακής προσέγγισης. Η διεθνής τουριστική ζήτηση είναι ευαίσθητη, ευμετάβλητη, οπότε πρέπει να είμαστε προετοιμασμένοι και ευέλικτοι ανά πάσα στιγμή. Πείτε μας για το άνοιγμα προς Κίνα και Ινδία. Είναι επαρκείς οι υπηρεσίες που προσφέρουμε στους τουρίστες των δύο χωρών που μας επισκέπτονται; Το Travel Plan στο γενικότερο πλαίσιο στρατηγικών κινήσεων που πραγματοποιούνται για το άνοιγμα του εισερχόμενου Τουρισμού, επικεντρώνει το ενδιαφέρον στις αγορές Κίνας, Ινδίας, Τουρκίας, Κορέας, Μέσης Ανατολής, Κύπρου, Ευρώπης, Βαλκανίων, Αμερικής και Αυστραλίας. Η εταιρεία διοργανώνει συνεχώς ταξίδια γνωριμίας με στελέχη των μεγαλύτερων ταξιδιωτικών οργανισμών από χώρες υψηλού ενδιαφέροντος για να επισκεφθούν δωρεάν την Ελλάδα, με απώτερο στόχο την ενίσχυση των σχέσεων και της δυναμικής αυτών με τη χώρα μας στον τουριστικό τομέα. Πρόσφατα για παράδειγμα 22 Ινδοί, 10 Σαουδάραβες, 30 Κορεάτες και 30 Τούρκοι προσκεκλημένοι του Travel Plan είχαν την δυνατότητα να γνωρίσουν την πόλη της Αθήνας, που προσφέρει το ανταγωνιστικό πλεονέκτημα της μακραίωνης ιστορίας συνυφασμένης με το σύγχρονο πολιτισμό, καθώς επίσης και να γνωρίσουν την μαγεία της Κρήτης, Σαντορίνης, Μυκόνου και Πελοποννήσου. Κατά τη διάρκεια του ταξιδιού, οι αντιπρόσωποι των δύο μεγάλων αγορών είχαν την δυνατότητα να απολαύσουν το υψηλό επίπεδο υπηρεσιών (π.χ διαμονή, spa, golf, scuba diving, biking) που προσφέρουν κορυφαίες ξενοδοχειακές μονάδες της χώρας, ενώ καθ’ όλη τη διάρκεια της παραμονής τους, απόλαυσαν την ελληνική κουλτούρα, φιλοξενία και κουζίνα! Επίσης το Travel Plan, προκειμένου να εισχωρήσει στις αγορές του εξωτερικού, πραγματοποιεί ταξίδια και συμμετέχει φέτος σε 15 διεθνείς εκθέσεις τουρισμού, με δικό της stand, όπως αυτή της Βαρκελώνης (EIBTM), του Λονδίνου (WTM), της Κωνσταντινούπολης (EMITT), του Βερολίνου (ITB) του Dubai (ATM), του Πεκίνου (ΙΤBeijing). Οι αντιπρόσωποι των ταξιδιωτικών οργανισμών του εξω-
τερικού δείχνουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τη χώρα μας, γεγονός που επιβεβαιώνεται από τα στατιστικά στοιχεία που καταδεικνύουν ανοδική πορεία του εισερχόμενου τουρισμού από παραδοσιακές αγορές, αλλά και από «καινούργιες» αγορές, όπως η Κίνα και η Ινδία. Αναμφισβήτητα, στην όλη προσπάθεια που καταβάλλεται τόσο από πλευράς δημόσιων φορέων όσο και ιδιωτικών, καθοριστικός παράγοντας για την επιτυχία του εγχειρήματος για το άνοιγμα της τουριστικής αγοράς αποτελεί το επίπεδο των παρεχόμενων υπηρεσιών, η τιμή και η σχέση της με το προσφερόμενο προϊόν, (value for money). Ο επισκέπτης πρέπει να φεύγει από τη χώρα ευχαριστημένος, έχοντας αποκομίσει την καλύτερη εντύπωση. Η χώρα μας διαθέτει ξενοδοχειακές μονάδες που παρέχουν υψηλό επίπεδο υπηρεσιών, σε κάθε περίπτωση όμως χρειάζεται να καταβληθούν συντονισμένες προσπάθειες δημόσιου και ιδιωτικού τομέα για την δημιουργία κατάλληλων υποδομών και επενδύσεων που θα εξυπηρετούν τις ανάγκες των νέων αγορών. Απαιτείται εκπαίδευση και εξειδίκευση του προσωπικού, η στελέχωση της τουριστικής αγοράς με ανθρώπους που γνωρίζουν τη γλώσσα και τις απαιτήσεις των συγκεκριμένων επισκεπτών. Παράλληλα, η γνήσια διάθεση για παροχή φιλοξενίας έχει συμβάλει πάρα πολύ στη θετική εικόνα του προορισμού Ελλάδα, και είναι κάτι που θα πρέπει να διαφυλάξουμε και να καλλιεργήσουμε αν επιθυμούμε να επιτύχουμε στο νέο εγχείρημα. Θεωρείτε τα πακέτα προσφορών που παρουσιάζονται σε Ινδούς και Κινέζους τουρίστες ως ανταγωνιστικά σε σχέση με αυτά των υπολοίπων χωρών της Ευρώπης; Το Travel Plan αποτελεί το πλέον εξειδικευμένο τουριστικό πρακτορείο που αναπτύσσεται στην προσέγγιση τουριστών από την Κίνα και την Ινδία. Η Ελλάδα προσφέρει το ανταγωνιστικό πλεονέκτημα του μακραίωνου πολιτισμού που προσελκύει τους τουρίστες, παράλληλα με μοναδικά τοπία στον κόσμο, όπως είναι η Σαντορίνη. Όλοι έχουμε στο μυαλό μας την πληθώρα δημοσιευμάτων για την αύξηση πραγματοποίησης γάμων Κινέζων με φόντο το ηλιοβασίλεμα της Σαντορίνης φέτος το καλοκαίρι. Παράλληλα
101
η Ελλάδα και τα νησιά του Αιγαίου, καθώς και όλη η Μεσόγειος αποτελούν ελκυστικό προορισμό για κρουαζιέρα. Σε ότι αφορά στη διαμόρφωση της τιμής των πακέτων, καθοριστικό παράγοντα αποτελεί η έλλειψη απ’ ευθείας πτήσεων προς τη χώρα μας, που ορισμένες φορές οδηγεί στη διαμόρφωση υψηλότερων τιμών σε σχέση με τα πακέτα άλλων χωρών. Για το λόγο αυτό, το Travel Plan σχεδιάζει και πακέτα σε συνεργασία με άλλες χώρες, έτσι ώστε οι τουρίστες να συμπεριλαμβάνουν επίσκεψη στη χώρα μας κατά τη διάρκεια των διακοπών τους. Παράλληλα για την κρουαζιέρα, χρειάζεται να επανεξετάσουμε θέματα, όπως είναι η εσωστρέφεια και λογικές προστατευτισμού, για να εκμεταλλευτούμε τη σημαντική συμβολή της βιομηχανίας της κρουαζιέρας στην ελληνική οικονομία και τις τεράστιες δυνατότητές της για περαιτέρω ανάπτυξη. Στο πλαίσιο αυτό λοιπόν, είναι επιτακτική ανάγκη να δρομολογηθούν και να επιλυθούν καίρια ζητήματα, όπως είναι η δημιουργία απ’ ευθείας πτήσεων και η ταχεία έκδοση visas. Προς την κατεύθυνση αυτή κινείται το υπουργείο Πολιτισμού & Τουρισμού, χρειάζεται όμως να πραγματοποιηθούν άμεσα συντονισμένες προσπάθειες. Διανύουμε μια δυσοίωνη περίοδο, που χαρακτηρίζεται από μία γενικότερη κοινωνικοπολιτική και οικονομική αβεβαιότητα. Οι σημερινές προκλήσεις είναι μεγάλες και ο τουρισμός αποτελεί το δυνατό χαρτί μας για τη διέξοδο της χώρας από την κρίση, με αποτέλεσμα να μην υπάρχουν περιθώρια εφησυχασμού και επιφανειακής προσέγγισης. Θεωρώ ότι οι προσπάθειες που καταβάλλονται θα ξεκινήσουν να αποφέρουν καρπούς την επόμενη χρονιά, θέτοντας τις βάσεις και το κίνητρο για σκληρή δουλεία για την επίτευξη δημιουργίας ολοκληρωμένων ανταγωνιστικών πακέτων και την ανάπτυξη του μεριδίου αγοράς μας στην πίτα του παγκόσμιου τουρισμού. Ποιες εναλλακτικές μεθόδους ανάπτυξης προσφέρει ο τουρισμός και ειδικά στη χώρα μας; Το τελευταίο διάστημα παρατηρείται μία στροφή για αλλαγή του μοντέλου του 3s τουρισμού (sun, sea, sand). Η επανατοποθέτησή μας στη διεθνή και στην εγχώρια τουριστική αγορά, με ποιοτική ποικιλία αναβαθμισμένων τουριστικών υπηρεσιών, που θα απευθύνεται σε πιο ενημερωμένους, πιο εκλεκτικούς, πιο απαιτητικούς και πιο εύπορους τουρίστες για όλο το χρόνο, αποτελεί πλέον τη στρατηγική των φορέων του τουρισμού. Στο πλαίσιο
100
αυτό, το Travel Plan έχει εδραιώσει τη θέση του, αναπτύσσοντας αποκλειστικές συνεργασίες για την προαγωγή του θεματικού τουρισμού. Η χώρα μας μπορεί να προσφέρει πληθώρα βιωματικών εμπειριών εκμεταλλευόμενη όλα τα στοιχεία που συνθέτουν την Ελλάδα, όπως την ποικιλότητα των τοπίων της, το θαυμάσιο κλίμα, τους φυσικούς της πόρους, τον ιστορικό της πλούτο τον αρχαίο και σύγχρονο πολιτισμό της, την παράδοση, τα ήθη και τα έθιμά της. Ο οικοτουρισμός, αγροτουρισμός, αθλητικός, θρησκευτικός και τουρισμός υγείας, αναμφισβήτητα, παρουσιάζουν μεγάλη ευκαιρία για επενδύσεις και μια σταθερή πηγή εσόδων και απασχόλησης. To Travel Plan στα πακέτα διακοπών που διαμορφώνει τόσο για τους Έλληνες, όσο και τους ξένους τουρίστες προάγει τις ποιοτικές μονάδες φιλοξενίας και το υψηλό επίπεδο υπηρεσιών, το φυσικό περιβάλλον, τον πολιτισμό του κάθε μέρους, τα τοπικά προϊόντα και προτείνει εκδρομές για άμεση επαφή με τη φύση. Στόχος είναι η ανάδειξη των συγκριτικών πλεονεκτημάτων του κάθε τόπου και να προσφέρουμε στους επισκέπτες μοναδικές εμπειρίες και υπηρεσίες, εφάμιλλες των προσδοκιών τους. Παράλληλα, ενδεικτικά αναφέρεται ότι το Travel Plan αποτελεί τον αποκλειστικό ταξιδιωτικό πράκτορα της ΕΠΟ, στηρίζοντας τον αθλητικό τουρισμό και ταξιδεύοντας τους Έλληνες φιλάθλους στα σπουδαιότερα ποδοσφαιρικά γεγονότα. Άλλο παράδειγμα που δείχνει τη δυναμική των νέων μορφών τουρισμού, αποτελεί το μνημόνιο συνεργασίας μεταξύ της φιλανθρωπικής εταιρείας της Ι. Αρχιεπισκοπής Αθηνών «Αποστολή» και του Travel Plan. Στο πλαίσιο της συνεργασίας των δύο πλευρών, προωθείται η ανάπτυξη των βυζαντινών περιηγήσεων στην περιοχή της Αθήνας και η προβολή σημαντικών ορθόδοξων μνημείων που αποτελούν λατρευτικό προορισμό. Πέρα από την ανάπτυξη νέων μορφών τουρισμού, δε θα πρέπει να λησμονούμε και την ποιοτική αναβάθμιση των υπηρεσιών. Ο τουρίστας απαιτεί «value for money», πλέον λογαριάζει και το κάθε ευρώ. Οι τουρίστες σήμερα είναι πολυταξιδεμένοι, έχουν άποψη και απαιτήσεις. Ειδικά οι τουρίστες υψηλού εισοδήματος, απαιτούν VIP υπηρεσίες, όπως να προσγειωθούν με το ιδιωτικό τους αεροπλάνο, να μετακινηθούν με ελικόπτερο, να έχουν λιμουζίνα στη διάθεση τους κ.τ.λ., υπηρεσίες για τις οποίες το Travel Plan έχει κάνει σημαντικές επενδύσεις, σε επίπεδο εξειδικευμένου προσωπικού και επιλογή άριστων συνεργατών.