szansę na zobaczenie zorzy? O tym szerzej na s

Zorza polarna,

czyli niezwykły taniec światła

Zorza polarna to jedna z najpiękniejszych atrakcji oferowanych przez naturę. Aby ją zobaczyć, nie wystarczy kupić biletu – trzeba jeszcze mieć nieco szczęścia. Zwłaszcza że polowanie na zorzę możliwe jest tylko w kilku miejscach na świecie. Jak przygotować się do pierwszej wyprawy i jak zwiększyć szanse na zobaczenie zorzy?

JAK POWSTAJE ZORZA POLARNA?

Sposób, w jaki powstaje zorza, od wieków ciekawił ludzi, dlatego do dziś można usłyszeć wiele legend na ten temat. Dopiero pod koniec XIX wieku naukowcom udało się odkryć, jak powstaje zorza polarna. Główną rolę odgrywa tu Słońce, a właściwie burze magnetyczne, podczas których uwalniany jest wiatr słoneczny – chmura pędzących z ogromną prędkością protonów i elektronów.

Jeśli wiatr ten zmierza w stronę Ziemi, w ciągu kilku godzin prawdopodobnie ujrzymy zorzę, oczywiście pod warunkiem, że uda mu się przedrzeć przez ziemskie pole magnetyczne i trafić do atmosfery. Jeśli tak, wejdzie w reakcję z tlenem, azotem lub wodorem, które wskutek zderzenia z wiatrem słonecznym zmienią swoje położenie. Wracając do poprzedniego miejsca, gazy emitują fotony i właśnie w ten sposób powstaje zorza.

Najczęściej obserwowanym kolorem zorzy jest zieleń – za uzyskanie tej barwy odpowiada reakcja z tlenem, która prowadzi również do otrzymania koloru czerwonego. Wzbudzone atomy azotu pozwalają dostrzec barwę różową, natomiast mieszanina azotu i tlenu jest widoczna na żółto, a wodór odpowiada za niebieskie tony zorzy.

Autorstwo nazwy – Aurora borealis – przypisuje się Galileuszowi. Pierwsze słowo pochodzi od imienia rzymskiej bogini świtu Aurory, natomiast drugie nawiązuje do Boreasza, boga północnego wiatru. Inną jej nazwą jest Aurora australis, która odnosi się do zjawiska widocznego na półkuli południowej, przede wszystkim w Tasmanii i Nowej Zelandii.

FOTO: MARIA VOJTOVICOVA, UNSPLASH

LEGENDY I PRZESĄDY

Najpopularniejsza legenda powstała jeszcze w czasach wikingów – zorza polarna miała być mostem łączącym Midgard (świat ludzi) i Asgard (świat bogów). W mitologii nordyckiej funkcjonuje pojęcie Bifröst – miał to być właśnie most strzeżony przez Heimdalla, który uległ zniszczeniu w czasie Ragnaröku. Z drogi między światami korzystali nie tylko bogowie, lecz również odważni wojownicy wybierani przez Walkirie, którzy dostąpili zaszczytu wejścia do Valhalli.

Według dawnych wierzeń zorza polarna miała też być burzą bez piorunów, której wystąpienie było postrzegane jako zwiastun gwałtownych śnieżyc i srogich mrozów. Taniec zorzy był również interpretowany jako pojawiające się duchy zmarłych – to wierzenie przypisuje się Saamom, ludowi Północy, który uważał, że poprzez zorzę zmarli próbują nawiązać z nami kontakt. Zorza polarna była więc darzona sporym szacunkiem.

Aurora odgrywa również ciekawą rolę w przesądach dotyczących kobiet ciężarnych. Na Islandii oglądanie zorzy przez kobiety w ciąży przynosi pecha, gdyż dziecko może urodzić się z zezem. Z kolei w Azji spłodzenie dziecka podczas zorzy uznawane jest za dobry znak, a ciężarne Azjatki często podróżują na Północ, by ujrzeć Aurorę jeszcze przed rozwiązaniem.

GDZIE MOŻNA ZOBACZYĆ ZORZĘ?

Istnieje wiele miejsc, w których można podziwiać zorzę polarną. Do najpopularniejszych zaliczamy Norwegię (szczególnie Tromsø), Islandię (okolice Reykjaviku), Szwecję (Kiruna), Finlandię (Rovaniemi, dom Świętego Mikołaja!) i Szkocję. Aurorę można dostrzec też na Grenlandii, w Kanadzie, na Alasce oraz w Tasmanii i Nowej Zelandii.

Występowanie tego niezwykłego zjawiska zależy od tzw. pasa zorzy – Aurorę można zobaczyć w każdym miejscu, które znajduje się pod pasem. Wzrost aktywności Słońca sprzyja rozszerzaniu się pasa na południe, dlatego największe szanse zobaczenia zorzy mamy w miejscach położonych pośrodku pasa. Należy przy tym zwrócić również uwagę na warunki panujące w danym regionie oraz łatwość dojazdu.

KIEDY „POLOWAĆ” NA ZORZĘ I JAK SIĘ DO TEGO PRZYGOTOWAĆ?

Zorza polarna to naturalne zjawisko, dlatego nie da się w stu procentach przewidzieć, czy podczas pobytu na Północy będziemy świadkami Aurory. Na półkuli północnej możemy ją podziwiać od połowy września do początku kwietnia. Według statystyk najwięcej burz magnetycznych dociera na półkulę północną w okolicy 21 września (równonoc jesienna) i 21 marca (równonoc wiosenna).

Zorza polarna widziana z kosmosu

REKLAMA Osoby, które chcą zwiększyć szansę ujrzenia zorzy, mogą korzystać z aplikacji na telefon (np. Norway Lights), które ułatwiają przewidywanie Aurory. Profesjonalni łowcy zórz śledzą również indeks planetarny (KP), który określa, jak daleko na południe będzie widoczna zorza.

Jeśli chodzi o godzinę, szansa na zobaczenie zorzy jest zawsze po zmroku, dlatego można na nią polować zarówno późnym popołudniem, jak i w środku nocy czy nad ranem. Łowca zórz powinien więc mieć jedną ważną cechę: cierpliwość. Szukanie zorzy to nie wycieczka do muzeum, dlatego należy odpowiednio się do tego przygotować.

Pamiętajmy o tym, że na Północy występuje zjawisko dnia polarnego, dlatego wyjazd w czerwcu lub lipcu nie jest dobrym pomysłem. Profesjonalni przewodnicy zalecają, by zarezerwować co najmniej

Best value on the Baltic Sea

» Finlandia, Szwecja, Wyspy Alandzkie,

Estonia » Nowoczesne i wygodne statki » Codzienne wyjazdy, zawsze na czas » Doskonała kuchnia, znakomita obsługa, najlepsza rozrywka

Nowy fl agowiec

Sztokholm–Turku innowacyjne ekologiczne-przyjazne ultra nowoczesne

SZWECJA WYSPY ALANDZKIE

Kapellskär Sztokholm Mariehamn

Przykładowe ceny M/S VIKING XPRS

Tallinn–Helsinki v. v. 2 osoby i jeden samochód* pakiet od € 50 Pasażerowie za osobę już od € 20 *pojazd do 5m długości i 1,9m wysokości

Zapytania i rezerwacje: international.sales@vikingline.com Ceny i rozkłady: www.sales.vikingline.com

3 noce w miejscu, w którym występuje zorza. Nie da się bowiem zagwarantować, że podczas jednodniowej wycieczki uda się ją zaobserwować.

Najistotniejszym elementem jest nie pora roku, a pogoda – zachmurzone niebo czy burza śnieżna skutecznie uniemożliwiają podziwianie Aurory, dlatego należy śledzić lokalne prognozy pogody. Nie zaleca się również polowania na zorzę w czasie pełni Księżyca, gdyż jego światło osłabia widoczność zorzy.

Podziwianie zorzy ma być przyjemnością, dlatego zadbaj o to, by podczas wyprawy nie zmarznąć. Najlepiej ubrać się „na cebulkę”: włożyć bieliznę termoaktywną, dwie pary skarpet, spodnie narciarskie, gruby sweter i puchową kurtkę. Obowiązkowo zabierz ze sobą czapkę i rękawiczki. Jeśli podróżujesz samodzielnie, spakuj też latarkę czołową, drewno i rozpałkę do ogniska oraz termos z herbatą.

Aby zobaczyć zorzę, trzeba wyjechać poza granice sztucznie oświetlonego miasta. Należy więc zadbać o transport i przygotować się na różne warunki atmosferyczne, zwłaszcza jeśli wyjeżdżamy zimą. Dobrym pomysłem – szczególnie jeśli chcesz zapolować na zorzę po raz pierwszy – jest wyjazd z przewodnikiem, który zna najlepsze miejsca do oglądania zorzy i na pewno nie zgubi się na drodze. Następny wyjazd możesz już zorganizować samodzielnie. ■

Opracowanie: Renata Nawrocka