20 de outono, día da OSTEOPOROSE

CEE de PANXÓN

Camiño dos Lagos nº 1 – Panxón – Pontevedra Tel 986 383119 e-mail: cee.panxon@edu.xunta.es

Traducido do artigo publicado na revista da Fundación Eroski

Día Mundial da Osteoporose En España, hai máis de dous millóns de mulleres posmenopáusicas afectadas por osteoporose e, polo tanto, cun risco moi alto de sufrir unha fractura de cadeira • Por CLARA BASSI. 20 de octubre de 2012 -"Ama tus huesos" e "Para en la primera" (fractura) é o doble lema escollido este 2012 para celebrar o Día Mundial da Osteoporose, (20 de outubro). Estímase que, no noso país, cada ano prodúcense entre 500 e 800 de fracturas de cadeira por cada 100.000 mulleres. Padecer unha fractura eleva o risco de sufrir outra e, para evitalo, é crucial coidar a masa ósea desde a infancia e a xuventude. Neste artigo explicase a importancia que supón sufrir unha fractura e as medidas preventivas que hai que aplicar, xa desde a infancia, para manter a saúde dos nosos osos.

O Día Mundial da Osteoporose que convoca a International Osteoporosis Foundation (IOF), e que secundan numerosas sociedades científicas e asociacións de pacientes en todo o mundo, arranca este ano cun dobre e ambicioso lema: "Ama tus huesos" e "Para en la primera" (fractura).

A osteoporose consiste na perda de masa ósea ou de calcio dos osos. É unha enfermedade eminentemente feminina, aínda que tamén pode afectar aos homes. Estimase que, en España, hai máis de dous millóns de mulleres posmenopáusicas afectadas por osteoporose e, polo tanto, cun risco moi importante de sufrir unha fractura de cadeira ou noutra parte do corpo, segundo información de Javier del Pino Montes, presidente da Sociedad Española de Investigación Ósea y Metabolismo Mineral (SEIOMM), xefe do Servizo de Reumatoloxía do Hospital Universitario de Salamanca e profesor do Departamento de Medicina da Universidade de Salamanca.

"Cuando se ha desarrollado osteoporosis, los huesos son tan frágiles que no pueden resistir pequeños traumatismos y surgen fracturas osteoporóticas que se originan, incluso, sin que el

CEE de PANXÓN

Camiño dos Lagos nº 1 – Panxón – Pontevedra Tel 986 383119 e-mail: cee.panxon@edu.xunta.es

hueso haya sufrido ningún golpe. Después de una de estas fracturas, los huesos están tan débiles que la probabilidad de tener un nuevo episodio se multiplica por dos. Por eso, hay que actuar de forma preventiva, para evitar la primera fractura y, si esta ya se ha producido, para impedir la siguiente. De ahí que 'Para en la primera' sea uno de los lemas de este año para el Día Mundial de la Osteoporosis", argumenta del Pino.

Osteoporose:a primeira fractura As fracturas relacionadas co padecimento de osteoporose constitúen un importante problema de saúde pública. As máis comúns son as de cadeira, seguidas das vertebrais (sobre todo, aplastamentos de vértebras), de moneca, de úmero (ombreiro) e, en menor medida, as doutros osos. De todas elas, a máis grave é a de cadeira. En España prodúcense entre 500 e 800 casos de fracturas de cadeira ao ano por cada 100.000 mulleres, dependendo das comunidades autónomas, segundo datos publicados polo equipo de M. L. Álvarez-Nebreda, do Hospital Xeral Universitario Gregorio Marañón, na revista 'Bone' no 2008.

Preto de cerca do 25% das mulleres que sofren unha fractura de cadeira falecen durante o primeiro ano despois do evento Unha de cada cinco mulleres de máis de 50 anos sufriu ao menos unha fractura vertebral. É máis, a partir dos 75 aos, máis do 50% das mulleres xa sufriron unha fractura vertebral, como lembra o estudo FRAVO publicado tamén en 'Bone' no 2010. "El riesgo de fracturas de cadera y vertebrales, además de tener un impacto desde el punto de vista personal, merma la calidad de vida, añade o empeora el proceso patológico, al aumentar la probabilidad de sufrir una nueva fractura, e incrementa tanto la mortalidad como el gasto sociosanitario. Por eso, debemos ser capaces de detener la cascada de factores de riesgo que aparecen en la mujer y que no son inocuos", destaca del Pino.

Mortalidade por fracturas relacionadas coa osteoporose Así, preto do 20%-25% das mulleres que sofren unha fractura de cadeira-é dicir, entre unha de cada catro e unha de cada cinco- falecen durante o primeiro ano despois do suceso. As causas son diversas nestes casos: empeoramento de outras enfermidades ou problemas relacionados coa

CEE de PANXÓN

Camiño dos Lagos nº 1 – Panxón – Pontevedra Tel 986 383119 e-mail: cee.panxon@edu.xunta.es

propia ciruxía de cadeira; aínda que, en ocasións, son descoñecidas, segundo datos relativos ás fracturas de cadeira en España da investigación de Álvarez-Nebreda no 2008.

Segundo este mesmo estudo, no caso dos homes, a mortalidade é aínda maior, porque morren entre o 25% e o 30%. "Las fracturas de cadera son menos frecuentes en varones que en mujeres pero, cuando se presentan, tienen más complicaciones y se saldan con una mayor mortalidad", explica o experto.

Para coidar os osos: calcio a diario Os osos humanos alcanzan o seu máximo nivel de calcificación entre os 20 e os 30 anos. A partir dese momento, o esqueleto xa está calcificado e non adquire máis, senón que comeza a súa perda pouco a pouco (descalcificarse). Este proceso de descalcificación dispárase despois da menopausa na muller e arredor dos 60 anos no home, a partir da andropausa.

Para ralentizar a descalcificación e manter os osos "en forma" é preciso previr a enfermedade osteoporótica desde a infancia e a xuventude con hábitos saudables. A estratexia para logralo debería ser conseguir a máxima cantidade de masa ósea posible ata os 30 anos e, desta forma, unha maior reserva de oso para que o proceso de descalcificación tarde máis tempo en completarse.

Estes bos hábitos deben incluír unha alimentación sá, cun aporte suficiente de calcio, nutriente que atópase no leite e os seus derivados. A cantidade diaria de calcio que o organismo necesita para manter os osos ben calcificados é de 1 gramo ao día (ou entre 800 e 1.200 mg diarios de calcio).

"Por cada litro de leche que se toma al día (es decir, cuatro vasos de leche al día o cinco raciones de productos lácteos como el yogur), se obtiene 1 gramo de calcio. Si no se ingiere esta cantidad de calcio, el organismo lo toma del único lugar en el que está: el hueso. Y esto provoca que los huesos se descalcifiquen. Actualmente, en España, la dieta media no contiene esa cantidad necesaria de calcio y, con frecuencia, esta dosis está por debajo de los 700 mg de calcio al día", comenta del Pino.

CEE de PANXÓN

Camiño dos Lagos nº 1 – Panxón – Pontevedra Tel 986 383119 e-mail: cee.panxon@edu.xunta.es

Previr a osteoporose con vitamina D Se o calcio é indispensable para a saúde dos osos, tamén o é a vitamina D, necesaria para a súa absorción. "Esta vitamina en realidad es una hormona que produce nuestro organismo cuando nos exponemos al sol, es decir, al tomar el sol, la piel produce vitamina D. El problema es que, a partir de los 60-65 años, el organismo pierde esta capacidad y, aun poniéndose al sol, disminuye muchísimo. Además, la población se expone poco al sol y trabaja muchas horas en lugares cerrados. La consecuencia es que hay déficit de vitamina D, cuando es indispensable para absorber el calcio. Y esto explica que, aunque se tomen productos lácteos, la absorción del calcio no sea la óptima", expone del Pino.

A este déficit de vitamina D súmase o agravante de que as fontes naturais de obtención desta vitamina son escasas. Nalgúns países pouco soleados, como os escandinavos, hai unha preocupación importante por esta vitamina e, por este motivo, enriquecéronse numerosos produtos con ela. Sen embargo, en España, a pesar de ser un país soleado, tense o mesmo problema. A poboación xeral, sobre todo os anciás, presenta niveis insuficientes de vitamina D para garantir unha boa absorción do calcio e, nestes casos, hai que suministrala a modo de suplemento vitamínico.

Medidas preventivas para coidar os ósos Segundo o presidente da SEIOMM, as medidas preventivas fundamentais para coidar os osos son as seguintes: • Practicar exercicio físico de forma activa, para acadar a máxima densidade ósea posible e, así, protexer os ósos.

• Evitar fumar e beber alcol en exceso, xa que constitúe un tóxico para os ósos.

• Comezar a coidar os ósos desde a infancia, con bos hábitos de saúde.

• Comer entre catro e cinco racións de produtos lácteos ao día, como leite, iogur, queixo, etc.

• Tomar suplementos de vitamina D, se son necesarios.

CEE de PANXÓN

Camiño dos Lagos nº 1 – Panxón – Pontevedra Tel 986 383119 e-mail: cee.panxon@edu.xunta.es

• Os produtos lácteos enriquecidos con calcio poden ser unha boa opción cando non se chegue a inxerir a cantidade diaria de calcio recomendada. Nestes casos, a veces tamén se require tratamento farmacolóxico.