onze rol urgenter dan ooit
I n H o UD Welke rol willen wij vervullen? Brief van Marieke van Bommel en Wayne Modest 5 aan elke medewerker van dit bijzondere museum Onze missie 6 Onze visie 6 Wereldburgerschap is de kern 7 Onze geschiedenis ... 8 ... is tegelijk de sleutel tot onze urgente rol. 9 Dekoloniseren betekent 8 Onze collectie ... 10 ... is een archief van de wereld. 11 Actief op het internationale speelveld ... 12 ... en op verschillende unieke locaties. 12 Drie programmalijnen 13 Een inspirerende organisatie 14 Woorden doen ertoe achterblad
Welke rol WI llen WI j verv U llen?
Beste medewerker van ons bijzondere museum,
Wereldmuseum, die nieuwe naam kozen we weloverwogen. Met wereld in onze naam benadrukken we welke rol we met ons museum willen vervullen in het museumlandschap, maar ook in de maatschappij, zowel nationaal als internationaal. Een nieuwe rol, en misschien wel urgenter dan ooit.
Op elke locatie, met elke tentoonstelling en elke publicatie, met elk publieksprogramma en elk onderzoek, én met elk educatief aanbod willen wij inspireren tot wereldburgerschap, en zo bijdragen leveren aan een betere - een gelijkwaardige en rechtvaardige - wereld.
Deze missie drukt onze overtuiging uit dat een beter begrip van de geschiedenis en de wereld om ons heen ons helpt bij het creëren van een betere toekomst voor iedereen. Juist omdat we ontstaan zijn in een Europese koloniale context, kiezen we voor deze urgente rol.
Onze collecties zijn daarbij onmisbare bronnen. Door onze museumobjecten te ontsluiten met een dekoloniale blik, kunnen we ze inzetten om de wereld en de geschiedenis, ieders geschiedenis, beter te begrijpen. De wereld die we met elkaar delen, in gelijkwaardige verbindingen.
Handen en voeten geven aan deze rol is noodzakelijk, maar niet eenvoudig, zeker niet. Woorden doen ertoe, elke bezoeker doet ertoe, én elke medewerker. Ieder van ons moet daar de verantwoordelijkheid voor op zich nemen, en daarover gaat dit boekje.
Marieke van Bommel algemeen directeur Wayne Modest inhoudelijk directeur
4 5
o nze MI ss I e
Inspireren tot wereldburgerschap, en zo bijdragen aan een gelijkwaardige en rechtvaardige wereld.
Werel DBU rgersc H ap I s D e kern
Wereldburgers zijn mensen die geïnteresseerd zijn in de wereld om zich heen, die willen begrijpen hoe andere mensen wereldwijd hun leven vormgeven.
o nze v I s I e
Door empathie voor en kennis van elkaars cultuur en leefwijzen te vergroten, inspireren we tot wereldburgerschap.
Wereldburgers zijn mensen die ernaar streven andere mensen in al hun diversiteit met een open blik en vol empathie tegemoet te treden.
Wereldburgers zijn dus mensen die steeds weer de verantwoordelijkheid nemen om met elkaar te leren om beter te kunnen samenleven.
Op ons intranet vind je dit uitgewerkt in Waar werken wij precies?
6 7
o nze gesc HI e D en I s ...
Het Wereldmuseum herbergt op verschillende locaties in het land volkenkundige collecties die hun oorsprong grotendeels vinden in het koloniale tijdperk. Ze zijn verzameld en tentoongesteld vanuit wetenschappelijke ambities om de wereld beter te begrijpen en ter promotie van bloeiende handel en missiewerk, maar ook met een koloniale, eurocentrische blik.
We kunnen deze beladen geschiedenis wel erkennen maar niet ongedaan maken. En ook de kritiek niet, die we terecht krijgen en die we ook zelf hebben op dit moeilijke verleden. Wel is de naam Wereldmuseum een uitnodiging om de wereld beter te begrijpen. En daarmee hebben we de ambitie om op alle niveaus te dekoloniseren.
Dekoloniseren betekent
erkennen hoe de koloniale geschiedenis nog steeds doorwerkt in de museale praktijk van alledag, onderzoeken wat we in huis hebben aan objecten én aan kennis, om ze te ontdoen van een koloniale en eurocentrische blik en te kunnen inzetten voor een betere, dus rechtvaardige en gelijkwaardige wereld.
I s tegel I jk D e sle U tel tot onze U rgente rol.
De vier oorspronkelijke musea maakten deel uit van koloniale structuren en ideologieën. Daarmee propageerden ze die structuren en ideologieën, gewild en ongewild. Bijvoorbeeld door de stereotypering ‘primitief’ versus ‘beschaafd’ of ‘traditioneel’ versus ‘modern’ die we in oude beschrijvingen van de objecten in vele varianten terugvinden.
Die beladenheid die aan onze collectie kleeft - aan de vorige namen en aan de toenmalige wijze van tentoonstellen en beschrijven - die is lastig maar biedt ook kansen. Juist doordat wij die omstreden geschiedenis met ons meedragen en die omstreden objecten in huis hebben, kunnen wij die urgente rol op ons nemen. Door die objecten als bronnen in te zetten om de geschiedenis beter te begrijpen. De geschiedenis van de wereld die we met elkaar willen delen, niet in een koloniale maar in een gelijkwaardige verbinding. Dat is onze strategie.
Onze wereldwijde historische collecties bieden alle kansen om nieuwe lichten te werpen. Decentreren en hervertellen betekent elk object ontdoen van de Europese en eurocentrische blik. Het betekent vertellen hoe mensen op uiteenlopende manieren leefden en oplossingen zochten voor levensvraagstukken, en dat nu nog steeds doen. Met de nadruk op de eigen perspectieven en opvattingen, maar ook in relatie tot elkaar, en met oog voor uitzonderlijke technieken en uniek vakmanschap.
...
8 9
o nze collect I e ...
Ons collectiebeleid kent drie pijlers: caring, sharing, en developing.
We zorgen voor een zorgvuldig behoud.
We delen de collectie door hem toegankelijk te maken voor een zo breed mogelijk publiek en voor onderzoekers en studenten, voor kunstenaars en voor vertegenwoordigers van herkomstlanden en -gemeenschappen. Ook nodigen we ons publiek uit kennis te delen via de de digitale ontsluiting van de collectie.
En we ontwikkelen de collectie door verwerving van nieuwe objecten, en door te investeren in duiding, toegankelijkheid en relevantie.
... I s een arc HI ef van D e W erel
D.
Onze collectie van pakweg een half miljoen objecten vormt een archief van hoe de wereld werkt. Dat archief omvat de geschiedenis van relaties tussen mensen over de hele wereld, en hun band met de aarde. Een inspiratiebron om te leren hoe mensen in de wereld leven.
Daarom hebben we de verantwoordelijkheid om ervoor te zorgen. Maar onze zorg beperkt zich niet tot de fysieke objecten. We hebben ook een verantwoordelijkheid voor de mensen voor wie ze een culturele betekenis hebben.
Onderzoek op herkomst ...
Al enige tijd onderzoeken we onze medeplichtigheid aan het verkrijgen van onze collectie. We erkennen dat objecten niet altijd rechtmatig in ons bezit kwamen. We nemen onze verantwoordelijkheid door hierover transparant te zijn - in samenwerking met de landen van herkomstin het streven de balans te herstellen. ... met de herkomstgemeenschappen.
Het werken met herkomstgemeenschappen hoort onlosmakelijk bij onze praktijk. We kunnen de naam Wereldmuseum immers alleen waardig dragen als we ook daadwerkelijk samenwerken met de herkomstgemeenschappen in het buitenland, maar ook met de diasporagemeenschappen. Dat vraagt dat we leren luisteren, wat ook een element is van dekoloniseren.
10 11
act I ef op H et I nternat I onale speelvel D ...
Overal in Europa zijn er wereldmusea waarmee we samenwerken omdat de objecten in de verschillende musea onderling een verband hebben. Een netwerk vormen. En omdat we vergelijkbare problematieken kennen. Kolonialisme was niet alleen een Nederlandse maar ook een Europese praktijk. Door gezamenlijk onderzoek te doen, kunnen we dat beter begrijpen.
... en op versc HI llen D e
U n I eke locat I es.
De missie van het Wereldmuseum is belangrijk voor al onze locaties. En de waarde van deze locaties is meer dan de som der delen.
Zo kunnen we onze tentoonstellingen op meer plekken in het land presenteren, waardoor we meer mensen bereiken en inspireren tot wereldburgerschap. En elke locatie biedt een ander netwerk, en een gemeenschap waarmee we willen samenwerken om ons zo te verankeren in de regionale context.
D r I e progra MM al I jnen
Drie programmalijnen fungeren als ons kompas voor alles wat wij tentoonstellen en programmeren. Langs deze programmalijnen pakken we uiteenlopende onderwerpen op, in nauwe samenwerking met verschillende partners. We zetten hedendaagse kunst in en betrekken er steeds weer nieuwe makers bij. Meerstemmigheid, ingebed in het streven naar een gelijkwaardige en rechtvaardige wereld, is het middel én het doel.
Iconen van de Wereld - Global Histories
Van eeuwenoude iconische wereldverhalen tot jonge iconen van de populaire beeldcultuur. Onze collectie biedt alle mogelijkheden om de wereldgeschiedenis te begrijpen.
Kunst van het Leven
Wereldwijd geven mensen op uiteenlopende manieren vorm, inhoud en betekenis aan hun leven en aan de wereld om hen heen, hun creativiteit en manier van samenleven.
Wereld in Verbinding
Onze verbindingen hebben impact op het leven van mensen wereldwijd. Denk aan de effecten van de verspreiding van ideeën en mensen, maar ook van stijlen en patronen, onder andere als gevolg van kolonialisme en globalisatie. Of aan de klimaatverandering die grotendeels door het westen is veroorzaakt maar de mensen in de voormalige koloniën onevenredig treft.
12 13
e en I nsp I reren D e organ I sat I e
Inspireren tot wereldburgerschap, gebaseerd op gelijkwaardigheid en rechtvaardigheid, dat geldt niet alleen voor onze urgente rol in de samenleving maar ook voor onze rollen binnen de muren van het museum, naar elkaar. Met waardering voor ieders eigen kracht.
Want we staan voor een ideale samenwerking ...
Een organisatie die een afspiegeling is van de samenleving, lokaal en globaal. Een organisatie die geen racisme kent, geen discriminatie en geen uitsluiting. Een inclusieve organisatie waarin elke medewerker kan rekenen op respect. Een organisatie waarin diversiteit kan bloeien.
... waar iedere medewerker verantwoordelijk voor is ...
Een inclusieve organisatie is niet vanzelfsprekend. Het vraagt inspanning om met elkaar overeen te stemmen. Elkaar gelijkwaardig behandelen vraagt om durven luisteren, om alertheid en de moed om je uit te spreken, en om veiligheid en het vertrouwen dat je wordt gehoord.
... en zich dan ook expliciet voor inzet.
Daarbij steunen we elkaar. We vallen niet over een onbedoelde misser in woord of gebaar maar helpen elkaar. Leren van elkaar. Zodat we trots kunnen zijn op onze organisatie waarin echt elke medewerker een waardevolle bijdrage weet te leveren aan onze missie.
14
januari 2024 | tekst: Marieke de ridder | grafisch ontwerp: Wieden+kennedy | opmaak: Helmi scheepers
Woor D en D oen ertoe
onze objecten zijn in zekere zin tijdloos, maar hoe we erover praten en schrijven juist niet. We beseffen dat onze woordkeus bepaalt of mensen zich herkennen, zich gerepresenteerd weten en met respect behandeld. De impact van onze woordkeus reikt dan ook verder dan de muren van ons museum, veel verder. We laten hiermee nationaal én internationaal onze stem horen in het politieke debat.
