TU Delta Magazine 14

NR.14 31 maart

2014

onafhankelijk magazine

Beste bachelors Reportage

kuddegedrag bij crisis Interview

Dineke Heersma Duurzame campus

Het moet beter

english pages see page 28

2

Delta

TU Delft

8 Delta nr. 14

31 maart

2014

Onderste rij vlnr: Bart Smeets, Christian Dieleman, Tobias Heil, Vincent Verschuure, Michael den Brabander, Bas Nootebos en Alexander Helmer.

Bovenste rij vlnr: Lotte de Vos, Jan Jaap Hofman, Kees Aalbers, Lili Maxime Hauzu, Tjitske van Schelven en Jakob Maljaars.

(Foto: Hans Stakelbeek)

REAGEER!

12

www.delta.tudelft.nl

colofon

Delta is het informatie- en opinieblad van de TU Delft, verzorgd door een journalistiek onafhankelijke redactie.

Redactie Frank Nuijens (hoofdredacteur) - @franknu, Katja Wijnands - @kwijnands, Dorine van Gorp - @dorinevangorp, Saskia Bonger - @sbonger, Tomas van Dijk - @tomasvd, Connie van Uffelen - @connievanu, Jos Wassink - @joswashere Medewerkers aan dit nummer Jorinde Benner, Heather Beasley Doyle, Kerry Dankers, Christian Jongeneel, Dap Hartmann, Auke Herrema, Job Hogewoning, Heather Montague, Damini Purkayastha, Molly Quell, Jimmy Tigges, Maurits van der Ven Foto's Sam Rentmeester, Hans Stakelbeek

Bladconcept en vormgeving Maters & Hermsen, Leiden Lay-Out Liesbeth van Dam, Saskia de Been Redactie-adres Universiteitsbibliotheek, Prometheusplein 1, 2628 ZC Delft, 015 278 4848, delta@tudelft.nl Advertenties H&J Uitgevers, 010 451 5510, delta@henjuitgevers.nl Druk Edauw + Johannissen Oplage 8.000 Jaargang 45 ISSN 0169-698x.

Meld je aan voor de wekelijkse nieuwsbrief op de website.

Meer informatie op: www.delta.tudelft.nl/colofon

cover

interview

Knappe koppen

DINEKE HEERSMA

Vijf bachelor eindprojecten krijgen op 31 maart een UfD-Damen Bachelor Award. Sommige studenten deden hun eindproject alleen, andere in een groep. Ze berekenden waterstromingen, ontwierpen een drone of onderzochten drinkwaterzuivering.

Als je ge誰nteresseerd bent in het reilen en zeilen van de universiteit en je wilt niet alleen mopperen over wat niet goed gaat, is het leuk om in de ondernemingsraad te zitten. Dat vindt or-voorzitter Dineke Heersma.

Delta

3

TU Delft

16

30 reporTAGE

english pages

rampenscenario

Surviving dutch

Aardbevingen, tsunami’s, rennende meutes; bij de afdeling transport en planning storten proefpersonen zich in het ‘onheil’, om zo uiteindelijk verkeersmodellen beter bruikbaar te maken voor evacuaties.

“Rennen, rennen!”

If you’re living, shopping and eating out here in the Netherlands, it’s a good idea to get a grasp on some basic Dutch.

Delta 15 verschijnt op maandag 14 april

VERDER Column Kort nieuws Sport campusnieuws partyspotters Job de kok achtergrond master krasse knarren column desgevraagd Science Survival Guide There’s an app

04 05 06 07 15 15 20 23 25 25 27 29 30 31

columndaphartmannrolmodel

Delta Als je aan ondernemende studenten vraagt: ‘Wie is voor jou een inspirerend voorbeeld in ondernemerschap?’ dan hoor je doorgaans dezelfde namen: Richard Branson, Steve Jobs, Michael Dell. Maar ook ‘die gasten van Google’ en ‘die gozer van Facebook’. Zelden is het een Nederlander die studenten inspireert tot ondernemerschap, hoewel een enkeling soms Freddy Heineken noemt. Los van de vraag of Freddy Heineken eigenlijk wel een entrepreneur was – het bedrijf werd in 1864 gesticht toen zijn grootvader Gerard Heineken een Amsterdamse brouwerij overnam – ging het die student misschien wel meer om het product (mmm… bier!) dan om het vakmanschap van de ondernemer.

Waarom wordt Gerard Philips, die in 1891 samen met zijn vader de firma Philips & Co stichtte, nooit genoemd? Of Peter-Frans Pauwels en Pieter Geelen (‘die gasten van TomTom’) of Victor Muller (‘die gozer van Spyker Cars’)? Wel antwoordde een student een keer: ‘Erik Kievit’. Wie? Erik Kievit had eerder die avond een presentatie gegeven over zijn start-up Delmes, een bedrijf dat zich bezighoudt met micro- en nanomechanica. Dat sprak deze student bijzonder aan omdat hij zich realiseerde dat hij zich kon spiegelen aan Erik Kievit, die net als hij de minor technology-based entrepreneurship had gevolgd en nu een veelbelovende hightech start-up had in de YesDelft-incubator. Hij vindt Richard Branson waarschijnlijk ook een inspirerend voorbeeld, maar de kans dat hij de volgende Richard Branson zal worden is nihil. Zo nuchter zijn wij Nederlanders nu eenmaal. Helaas, voeg ik daar meteen aan toe, want het tempert ook de ambitie. In Amerika starten studenten bedrijfjes met de grenzeloze ambitie om beter dan Google te worden. Dat lukt natuurlijk ook niet, maar de wil en de ambitie zijn er wel degelijk.

Op 12 maart kwamen een paar honderd ondernemende studenten naar de Aula voor het jaarlijkse Entrepreneurship Forum. Dit evenement, dat qua omvang en opzet vergelijkbaar is met de dies natalis en de opening van het academisch jaar, was perfect georganiseerd door de YesDelft Students, vijf studenten die een bestuursjaar wijden aan het op alle mogelijke manieren onder de aandacht brengen van ondernemerschap. Het was een mooi programma dat het volledige spectrum besloeg, van prille start-up tot gevestigde multinational. En allemaal vanuit de TU Delft ontstaan. Zo vertelde Devin Malone dat zijn bedrijf One Night’s Tent binnenkort een eerste product op de markt brengt: het recyclebare PSSSH!-luchtbed. Dat kleine bedrijven groot kunnen worden, illustreerde Jan van den Tempel. Tijdens zijn promotieonderzoek bedacht hij samen met collega-promovendus David Cerda Salzmann een platform waarmee mensen op volle zee moeiteloos kunnen overstappen naar (bijvoorbeeld) een windturbine.

In 2008 richtten zij Ampelmann op en momenteel werken daar meer dan tweehonderd mensen. Dat het nog veel groter kan, bewees Jan Brand die na zijn afstuderen in 1975 het detacheringsbedrijf Multec Engineering (het huidige Brunel) oprichtte. Brunel heeft meer dan tienduizend werknemers in 107 vestigingen wereldwijd. Vorig jaar bedroeg de winst 231 miljoen euro bij een omzet van 1,3 miljard. Het kán dus wel in Nederland en zelfs hier in Delft: ondernemerschap van Erik Kievit tot Jan Brand, en alles daartussenin.

Dap Hartmann is astronoom. Hij werkt als onderzoeker bij de faculteit Techniek, Bestuur en Management.

TU Delft Universitair docent bij 3mE René Delfos is – met een onderbreking door een postdoc in Frankrijk – twintig jaar tenor/bariton in het Nieuw Kamerkoor Delft. Dat koor splitste zich in 1984 af van Krashna Musika, om ‘kwalitatief nog betere’ moderne klassieke muziek te zingen. Op 5 en 6 juli viert het koor zijn dertigste jubileum met uitvoeringen van zes levende componisten.

Het koor zoekt jonge mannelijke en geoefende zangers.

1 Iedereen kan auditie doen.

nee

2 Het liefst willen we studenten.

ja

3 Aan tenoren en andere mannelijke stemmen is altijd een tekort.

ja

4 Levende componisten schrijven modern-klassieke muziekstukken.

nee

5 Op welke vraag wilt u terugkomen?

“Op vraag 4. Modern-klassiek is een apart genre. Op onze website staan voorbeelden van stukken die we hebben gezongen, allemaal 20- en 21-eeuwse muziek.

Het zijn vaak moeilijke stukken, geen Brahms of Beethoven, met alle respect.

De muziek is vaak ritmisch ingewikkeld, atonaal en veelstemmig. Je zingt minder klassieke akkoorden. Doe je dat goed, dan maak je heel mooie klanken. Verrassende klanken en wisselingen, waarvan componisten uit eerdere eeuwen niet eens wisten dat ze bestonden. Modern combineert trouwens prima met een - klassieker - groot koor, waar veel van ons ook in zingen. Ik heb vorige week nog met Toonkunst Rotterdam de Matthäus Passion gezongen.” (SB) www.nieuwkamerkoordelft.nl

2948 Van de 18.781 studenten die de TU Delft in 2013 telde, kwamen er 2948 uit het buitenland, ofwel 16 procent. De meeste internationale studenten kwamen uit EU-landen: 1622. Het betreft vooral Belgen (309), Grieken (308) en Duitsers (218). Op nummer één staat echter China (421), gevolgd door India (310). Luchtvaart- en Ruimtevaarttechniek telt het hoogste percentage internationale studenten: 39 procent van de masters en 27 procent van de bachelors. In totaal is 30 procent van de master en 6 procent van de bachelor van buitenlandse afkomst.

Tweets

Foto: René Delfos

4

Kort Meer en uitgebreider nieuws op www.delta.tudelft.nl

Verkiezingen

Men neme een vel papier, spuit daarop verschillende lagen verf over elkaar heen en mengt ze dan door elkaar voor een psychedelisch effect. De spray paint workshop woensdag 26 maart bij studentenvereniging Virgiel was onderdeel van de Lancetweek, de jaarlijkse culturele week met onder meer bandjes, workshops en proeverijen.

(Foto: Stip)

Wie je moet kennen De onderhandelingen voor een nieuw college van burgemeester en wethouders in Delft zijn nog in volle gang, maar studentenpartij Stip heeft al een kandidaat-wethouder klaar staan: Ferrie Förster. Hij studeerde in 2013 af bij Techniek, Bestuur en Management. De afgelopen periode zat hij voor Stip in de gemeenteraad. Daarnaast is hij consultant bij onderzoeks- en adviesbureau Ecorys, waar hij volgens Stip ‘verschillende complexe publiek-private projecten in het fysieke domein heeft gecoördineerd en uitgevoerd’.

De Echo Award voor de categorie Bèta Techniek gaat dit jaar naar een Delftse student. De twee genomineerden voor deze ‘prijs voor talentvolle niet-westerse allochtone studenten die tot de eersten uit hun omgeving behoren die studeren’, zitten beiden op de TU. Het gaat om de Turkse studente aerospace engineering Emel Çankaya (1989) en de Chinese studente Sustainable Energy Technology en Chemical Engineering Yingying Luo. Zij maken kans op een summercourse aan de University of California Los Angeles. Op vrijdag 11 april reikt Echo voor het veertiende achtereenvolgende jaar deze Echo Awards uit. Çankaya zegt dat ze wil winnen omdat ze dan "meer allochtone en autochtone studenten -

voornamelijk dames - kan motiveren om in zichzelf te geloven en hun droom achterna te gaan." Luo wil winnen “omdat ik een goed voorbeeld kan zijn voor veel allochtone studenten. Ik heb immers hard gewerkt om me de Nederlandse taal eigen te maken, een positieve bijdrage te leveren aan de maatschappij en om mijn eigen ambities waar te maken." Behalve een Bèta Techniek Award wordt er ook één Echo Award hbo uitgereikt aan een student in het hoger beroepsonderwijs en één Echo Award wo aan een student in het wetenschappelijk onderwijs. De Echo Awards worden betaald door ING, Shell, KPMG, Randstad Nederland en de Nederlandse Spoorwegen. (Foto’s: Echo)

De Delftse studentenpartij Stip gaat van drie naar vier zetels in de gemeenteraad.

De studenten trokken 11,4 procent van de stemmen, tegen 7,9 procent in 2010.

Lijsttrekker Anne Viruly twitterde vlak na de bekendmaking uitzinnig: 'Wat een uitslag: viér zetels voor STIP! Delftse kiezers, bedankt!!' Naast de studenten van Stip komen er nog vier raadsleden met een TU-connectie in de raad. www.delta.tudelft.nl/28000

Kampioen

De Wageningen Universiteit is kampioen in het trekken van masterstudenten, blijkt uit een vergelijking. De universiteit trok in 2013 meer dan twee keer zoveel nieuwe masterstudenten als er bachelors afstudeerden. Ook de TU Delft doet het aardig met 36 procent meer nieuwe masters dan afgestudeerde bachelors. www.delta.tudelft.nl/27997

Aardwarmte

Het Delfts Aardwarmte Project (DAP) moet op zoek naar een andere financier nu EBN geen toestemming krijgt erin te investeren. Minister Kamp (economische zaken) geeft EBN geen toestemming om in aardwarmte te investeren. Er is een onderzoek gaande naar de rol van EBN in de energievoorziening. De uitkomst daarvan wordt tegen de zomer verwacht. Tot die tijd wil Kamp de rol van het EBN strikt beperken tot gaswinning. www.delta.tudelft.nl/27952

Falende overheid

ICT-journalist en hacker van de ov-chipkaart Brenno de Winter mocht dinsdagavond 25 maart bij Virgiel anderhalf uur lang praten over big data, privacyschendingen en een falende overheid. Zijn boodschap voor de studenten: “Mijn generatie heeft het verkloot. Het is aan jullie om het op te lossen.” www.delta.tudelft.nl/28018

IN THE SPORTLIGHT

sportzaken

Daniël van der Horst Specs

Laga wint Varsity, maar wanneer?

1.70 meter Gewicht

67 kilo Geboortejaar 1990

Varsity-roeiers passen niet in boot, Proteus-vrouwenacht blij met wimpel en oppermachtige volleybalsters vroegtijdig kampioen.

studie: bouwkunde

Sport: sumoworstelen (bij Stephen Gadd, bondscoach en voorzitter van de Nederlandse sumobond)

Andere sporten: geen Wat is de essentie van sumoworstelen?

“Elkaar de ring uitduwen dan wel op de grond gooien binnen de ring. Behalve bijten, krabben, schoppen en slaan mag alles.”

Mawashi: een lange katoenen band, die op een bepaalde manier moet worden geknoopt. ‘Als die tijdens de wedstrijd losgaat verlies je. Het is het enige letterlijke houvast om je tegenstander mee aan te pakken en je mee te verdedigen.’

Sterke punten?

“Mijn kracht. Ik ben een paar keer Nederlands kampioen powerliften geweest. Dat is een sport waar je sterk van wordt.”

Tijdens een worp landde zijn tegenstander op hem, waardoor de schouder uit de kom schoot en het van binnen scheurde.

Revalidatie duurde een jaar.

Zwakke punten?

“Mentaal. Ben nu zo’n beetje aan het stoppen en aan het bedenken waar het is misgegaan. Ik kon slecht omgaan met de druk, het haantjesgedrag. Ik was er heel veel in mijn hoofd mee bezig. Als ik op de training verloor dacht ik gezichtsverlies te lijden. Ik kon daar niet goed mee omgaan.”

Blessuregevoeligheid, lichamelijke zwakheden?

“Het heeft mij blessuretechnisch nogal tegengezeten. Ik heb mijn schouder afgescheurd en mijn duim en enkel ingescheurd. ”

Waarom zou je gaan sumoworstelen?

“Ik houd van het knokken, het kapot gaan, tot het einde gaan.

Het is best een harde sport, al gaat het er niet om je tegenstander knock-out te slaan zoals bij boksen.”

Geen ambities meer dus?

“Ik zou nog meer aan mijn kracht moeten gaan werken als ik door zou willen gaan, maar ik ben nu 23. Op een gegeven moment moet je je gaan richten op je studie en andere dingen. Ik ben vijfdejaars bachelor.”

Linker enkel ooit ingescheurd bij een actie.

‘Mijn voet bleef staan, de rest draaide mee. Ik had zó´n enkel. Ik wist niet wat er aan de hand was, voor hetzelfde geld kan je nooit meer lopen.’ Hij huivert nog bij de gedachte aan die zondagmiddag in een Bulgaars ziekenhuis waar de omstandigheden niet optimaal waren.

Scheurde bij een ‘gooi’ tijdens een wedstrijd zijn linker duim in toen die bleef hangen in de mawashi van de tegenstander.

(Foto: Sam Rentmeester)

Hoogtepunten/ prijzen?

“Ik ben drie keer vijfde geworden van Europa, in de categorie tot 70 kilogram. De eerste keer was ik daar heel trots op.”

Bij Proteus, dat onlangs de gelauwerde toproeier Arnoud Greidanus tot erelid benoemde, waren ze vorig weekend zeer in hun nopjes met het winnen van de fameuze Blauwe Wimpel tijdens de Head.

De damesclubacht, met Olympiër Ellen Hogerwerf op slag, legde de acht kilometer op de Amstel af in 26:54.7 minuten, circa 15 seconden sneller dan runner-up Orca. Op Twitter poseert het gezelschap trots met het felbegeerde doek.

Leuk, zo’n stuk knalblauwe stof, zullen ze bij Laga denken, maar er is natuurlijk maar één wedstrijd waar het écht om gaat: de Varsity, specifieker gezegd het koningsnummer ofwel de Oude Vier. Het in corporale kringen buitengewoon prestigieuze evenement op het Amsterdam-Rijnkanaal werd ooit, in 1878, mede opgezet door Laga. Met liefst dertig zeges staat de Delftse roeivereniging fraai tweede in de eeuwige Stand der Overwinningen, negen zeges achter Nereus. De laatste overwinning dateert evenwel alweer van 1997. Bij Laga snakken ze dan ook naar nieuwe glorieuze tijden, en hoopt men zich ooit weer eens als overwinnaar in eigen zaak in de kroegjool te kunnen onderdompelen. Coach Peter Kolster blijft niettemin realistisch met zijn verwachtingen voor de komende editie op 6 april: “Nereus is veruit de beste ploeg, met vier Olympische roeiers in de boot. Dan volgen er op gepaste afstand een stuk of drie, vier ploegen waaronder Laga. Winnen zou een verrassing zijn.”

Volgens Kolster zit Laga in een opbouwfase. “We hebben een heel jonge ploeg. Over drie, vier jaar zijn wij de beste, dan winnen we zomaar een paar keer achter elkaar.” Overigens togen de vier uitverkorenen Lengkeek, De Rooij, Schot en De Graaf met stuurman Den Drijver afgelopen week naar de roeibaan in Rotterdam voor het uitproberen van een nieuwe, grotere boot. Kolster: “Vijf jaar geleden heeft Laga een boot op maat gekocht, maar de jongens van toen waren een stuk lichter en kleiner.

De kleinste van de huidige vier is 1.97 meter, het gemiddelde gewicht is 97 kilo. Die passen daar niet goed in.”

Over lange mensen gesproken. De volleybalsters van Punch zijn zacht gezegd overtuigend kampioen geworden van de eerste klasse E uit de regio West.

Door een simpele 4-0 zege op Novo 2 werden de studentes, met nog vier wedstrijden voor de boeg, anderhalve week geleden al onbereikbaar voor de concurrentie. Gedurende het seizoen werd geen enkele wedstrijd verloren. Bij de deadline van deze rubriek stond de ploeg op het onwaarschijnlijke aantal punten van 94 uit 19 duels. Saldo in sets: 74-3.

Tips? Mail naar Jimmy.tigges@hetnet.nl

Delta

7

TU Delft

campus Nadenken over big data en privacy Big data en privacy. Dat is dit jaar het thema van de Nationale Denktank, die onlangs begon met de werving van masterstudenten, promovendi en pas-afgestudeerden.

TU-alumna Jolanda Koot deed vorig jaar mee. “Big data is booming. We staan vlak voor een revolutie. Nu hebben we nog de kans er invloed op uit te oefenen.”

Waarom is het thema dit jaar big data en privacy?

“De Nationale Denktank behandelt ieder jaar een maatschappelijk thema dat sterk leeft. Vorig jaar was dat ‘zelfregie in de zorg’, omdat mensen tegenwoordig zo lang mogelijk zelfstandig moeten blijven functioneren. Per 2015 worden de gemeentes verantwoordelijk voor de zorg, terwijl deze door bezuinigingen inkrimpt. Genoeg mogelijkheden voor slimme mensen om een bijdrage te leveren. Voor het thema van dit jaar geldt dat ook. Big data is booming. We staan vlak voor een revolutie. Steeds meer bedrijven zien de kansen die big data biedt, maar een groot deel is nog zoekende naar het hoe. Het wordt tijd om daarover te gaan nadenken.”

probleem. Daarnaast is er in Delft een aantal studies met vakken die zich specifiek richten op de toepassing van big data. Tijdens de vier maanden van de Nationale Denktank werken studenten in teams en onder begeleiding van themapartners als overheden of banken aan echte oplossingen van echte problemen rondom big data en privacy. Welke problemen dat precies worden, houden we nog even geheim.”

Jolanda Koot: "De gemiddelde Nederlander denkt dat hij niet zo heel veel te maken heeft met big data." (Foto: Megha Patil)

Wat moet er bijvoorbeeld gebeuren?

“Big data is een heel nieuw gebied.

Daar moet wetgeving voor komen. Nu hebben we nog de kans daar invloed op uit te oefenen. Over vijf jaar is het misschien al te laat.”

Waarom heeft de Nationale Denktank gekozen voor de link met privacy?

“De gemiddelde Nederlander denkt dat hij niet zo veel te maken heeft met big data. Het probleem is dat hij er – zonder dat hij het weet – ontzettend veel mee te maken heeft. Alleen, het is nog ongrijpbaar hoe precies.”

Wie mogen zich aanmelden voor de denktank?

“Er kunnen ieder jaar 20 tot 25 mas-

terstudenten, promovendi of pasafgestudeerden meedoen. Het afgelopen jaar waren daaronder vijf Delftse studenten. We zoeken een goede mix van mensen die elkaar aanvullen.

Deels zoeken we technische mensen, maar we hebben mensen met allerlei achtergronden nodig. Wie zich wil opgeven, moet een cv en een motivatie uploaden op onze website. Daarna volgen twee rondes met gesprekken.

Met een aantal oud-Denktankers en een selectiebureau maken we dan een keuze.”

Waarom is het thema van dit jaar relevant voor Delftse studenten?

“Delftse studenten hebben een analytische blik. Die is nuttig bij de aanpak van een complex maatschappelijk

Wat heeft de denktank jou gebracht?

"Veel: kennis door een kijkje in het ingewikkelde Nederlandse zorgsysteem, fulltime McKinseybegeleiding, inspiratie door mensen die werken in de zorg en twintig nieuwe vrienden uit alle hoeken van Nederland.” (SB)

Aanmelden Opgeven voor de Nationale Denktank 2014 kan tot 27 april.

De denktank duurt vier maanden, van augustus tot december.

Deelnemers krijgen een onkostenvergoeding en huisvesting in Amsterdam. Delftse studenten kunnen studiepunten krijgen voor deelname.

Kruispunt Jaffalaan – Mekelweg onveiligst Studenten en medewerkers van de TU vinden het kruispunt Mekelweg – Jaffalaan het onveiligste kruispunt van de campus. Dat blijkt uit een onderzoek op verzoek van de ondernemingsraad.

Vijf studenten van de masteropleiding transport, infrastructure and logistics onderzochten vanaf september vorig jaar de verkeersveiligheid op de campusring. Ze keken naar vijf kruispunten. Uit een enquête - ingevuld door 178 studenten en 176 medewerkers - bleek dat zij het kruispunt Mekelweg –Jaffalaan als meest onveilig ervaren. Uit tellingen bleek dat daar binnen een uur zo’n tweeduizend fietsers en vijfhonderd auto’s passeerden. Aan de hand van onder meer

videobeelden keken de studenten naar de tijd die zit tussen twee kruisende stromen, de afstand tussen fietsers en het gat voor auto’s om te kruisen en hard remmen om botsingen te voorkomen. Auto’s en bussen bleken lang te moeten wachten om tussen een stroom fietsers te kunnen afslaan. Scooters, voetgangers en fietsers staken kriskras over. Regelmatig ging het maar net goed.

De belangrijkste redenen om het kruispunt Mekelweg – Jaffalaan aan te wijzen als meest onveilig, zijn volgens de studenten dat er veel verkeer is met korte opvolgtijden, de situatie onduidelijk is, verkeersdeelnemers onvoorspelbaar gedrag vertonen en zich onveilig voelen. De studenten adviseren om de signalering te verbeteren, de eerste parkeerplaats aan de Jaffalaan te verwijderen, een deel van het fietspad langs de Jaffalaan af te sluiten, een doodlopende weg

te maken van de Christiaan Huygensweg en verkeersregelaars of verkeerslichten te zetten bij de kruising Mekelweg –Jaffalaan.

Ook zou het volgens de studenten goed zijn om de ervaringen van weggebruikers te blijven volgen en fietsers te informeren over verkeersveiligheid. Als vervolgonderzoek willen de studenten de capaciteit van kruispunten laten bekijken, andere kruispunten onderzoeken (bijvoorbeeld die aan de Rotterdamseweg en de kruising Schoemakerstraat – Watermanweg (YesDelft) en naar andere periodes op de dag te kijken dan ’s ochtends. (SB) De volledige versie van dit artikel is te lezen op www.delta.tudelft.nl/27955

8

De beste bachelors

9

Vijf bachelor eindprojecten krijgen op 31 maart een UfD-Damen Bachelor Award ter waarde van 2500 euro.

Sommige studenten deden hun eindproject alleen, anderen in een groep. Ze berekenden waterstromingen in rivieren, ontwierpen een drone die water moet vinden in Afrika of onderzochten drinkwaterzuivering in ontwikkelingslanden.

10

Delta magazine

Rondvaartboot van composiet

Waterstromen berekenen

Drone zoekt water

Een rondvaartboot van composiet. Zou dat geen mooi visitekaartje zijn voor Delft? Het onderwerp voor het bachelor eindproject van Tjitske van Schelven (24), Lili Maxime Hauzer (21), Chester Houwink (21) en Kees Aalbers (23) kwam van YesDelft start-up Mocs. Dit bedrijf ziet mogelijkheden voor composieten in de maritieme en civiele sector, in de offshore en in de bouwwereld. Neem de rondvaartboot: die zou je kunnen maken van composiet. Een grote mal maken is duur, omdat je die dan maar voor één type schip kunt gebruiken. Delen van mallen maken is goedkoper doordat je ze op verschillende manier kan combineren. Zo kun je verschillende type hullen maken - breder of langer, de grachten in Delft zijn veel smaller dan in Amsterdam. “Mocs bedacht een naadloze verbinding waarvan wij de sterkte hebben getest”, zegt Van Schelven. Studenten maritieme techniek Van Schelven en Aalbers en werktuigbouwers Chester Houwink en Lili Maxime Hauzer gingen daarvoor naar L&R. “Bij 3mE wordt nog niet zo diep op composieten ingegaan”, zegt Van Schelven. Op de trekbank in de vliegtuighal trokken de studenten net zo lang aan de verbinding totdat die kapot ging. “Dat maakte veel

Jakob Maljaars (22) deed tijdens zijn honours track onderzoek naar de hoeveelheid water die door een rivier stroomt. Hij vond het leuk om met berekeningen aan rivieren bezig te zijn en wilde zijn bachelor eindproject eraan wijden.

Via Wim Uijttewaal, zijn begeleider bij Civiele Techniek en Geowetenschappen (CiTG) kwam hij bij Deltares.

Dat onderzoeksinstituut vroeg Maljaars de gemeten stroomsnelheden rondom kribben in de Waal te vergelijken met de stroomsnelheden die uit computerberekeningen kwamen.

Kribben zijn stenen dammen die haaks in de rivier zijn aangelegd. Ze zorgen ervoor dat de stroomsnelheden in de hoofdgeul relatief hoog blijven, zodat de rivier bevaarbaar blijft. “Een krib is een obstakel. Het leek mij interessant

Het bachelor eindproject doe je bij L&R in een groep. Studenten Bastiaan Beijer, Bart Smeets, Christian Dieleman, Michael den Brabander, Tobias Heil, Bas Nootebos, Vincent Verschuure, Jeroen Vink en Alexander Helmer belandden bij elkaar en dat bleek een leerzame ervaring met samenwerken.

Vink (23) en Helmer (24) vertellen over hun project ‘looking for water in Africa’ in opdracht van de TU-spin-off Winddrinker. Dat bedrijf plaatst windmolens die in droge gebieden water omhoog pompen. Vaak worden putten op goed geluk geslagen. De vraag aan de L&Rstudenten was om een drone te ontwerpen die vanuit de lucht ondergronds water opspoort.

Helmer: “Een actueel onderwerp. 1,1 miljard mensen in de wereld hebben problemen met het vinden van drinkwater.”

De ene student deed de aerodynamica, de ander de materialen, die was voorzitter en die lead engineer. Daarna was het zaak te achterhalen wat de opdrachtgever precies nodig had.

Vink: “We werden in het diepe gegooid. Het werken met een echte klant maakte het project heel leuk. Tegelijk was de communicatie met de klant de grootste uitdaging. Wat wil hij echt?”

‘De stukken vlogen alle kanten uit’ lawaai, de stukken vlogen alle kanten op”, zegt Hauzer lachend. Elke maandagochtend bespraken de vier studenten de voortgang. “Chester werd gebombardeerd tot groepsleider”, zegt Van Schelven. “We begonnen met het berekenen van de krachten op het schip en het bepalen van de dikte van het materiaal.” Daarna testten ze verschillende configuraties en overlaplengtes van de verbinding. Die bleken uiteindelijk sterk genoeg. Dat is mooi, want composiet roest niet en heeft dus lagere onderhoudskosten. Bovendien heeft composiet een hogere specifieke sterkte dan staal. Ze kregen een 8,6. Een deel van hun prijs zal naar een parkeerboete gaan, verwacht Van Schelven. “Een sectie van het schip is gebouwd, maar toen we die verbinding in Lelystad ophaalden, waren we vergeten extra geld in de parkeerautomaat te stoppen.”

‘Leuk om met rivieren bezig te zijn’ om te kijken of simulaties kloppen.” Die modellen worden gebruikt om waterstanden te voorspellen.

Maljaars’ conclusie was dat de computersimulaties verklaarbare afwijkingen vertoonden.

“Dat betekent dat je voorzichtig moet zijn met het gebruik van computermodellen in de buurt van kribben. Mijn aanbeveling was dat indien je dit wilt oplossen, je naar een andere modelleringsmethode moet om kribben te schematiseren.” Eén aanpassing in het computermodel voerde Jakob zelf door. Die heeft ervoor gezorgd dat de stroomsnelheid boven een onder water gelopen krib te berekenen is.

Intussen blijft Rijkswaterstaat metingen doen in de rivier zelf. Eén keer ging Maljaars mee de Waal op. “Tijdens hoog water ben ik mee geweest op een bootje om metingen te doen.”

Stonden de laatste twee jaar van zijn bacheloropleiding in het teken van rivieren, inmiddels gaat Maljaars interesse uit naar wat hij noemt ‘grotere systemen’ als zeeën en kusten. De student sloot zijn bachelor af in juni 2013, nominaal en met een 9,5 voor zijn eindproject.

In september begon bij aan de master hydrolic engineering. In het najaar gaat hij op stage naar de Verenigde Staten. Daar komt zijn 2500 euro aan prijzengeld goed van pas, verzekert hij.

‘We werden in het diepe gegooid’ Na enig doorvragen bleek dat de spanwijdte van de vleugels niet minder dan twee meter mocht bedragen. Ook mocht er geen metaal in de vleugels worden verwerkt en moest de drone op een hoogte van dertig meter kunnen vliegen. Helmer: “Dat allemaal omdat de apparatuur werkt met magnetische velden. We kwamen op glasvezel vleugels met een spanwijdte van twee meter.”

Het ingewikkeldst bleken het opstijgen en landen. Vink: “Zo’n onbemand vliegtuigje moet in the middle of nowhere kunnen functioneren, maar landingsbanen ontbreken vaak.” Helmer: “Dus schiet een katapult de drone af en landt hij met een parachute.”

De studenten hopen dat masterstudenten hun drone verder gaan ontwikkelen.

Tekst: Saskia Bonger Foto’s: Hans Stakelbeek

Water schoonmaken

Mantel voor bacteriën

Lotte de Vos (24) had vroeger geen idee wat ze wilde worden. Nu wel: ze wil de ontwikkelingshulp in. Dat blijkt uit haar bachelor eindopdracht die ging over drinkwaterzuivering.

In ontwikkelingslanden hebben veel mensen nog geen toegang tot schoon drinkwater. “Het is niet realistisch om dat probleem op korte termijn op te lossen met grootschalige reinigingssystemen”, zegt De Vos. Een systeem voor kleinschalig en huishoudelijk gebruik is een keramische pot. “Dat systeem ziet er uit als een bloempot van keramiek met poriën.

Vierdejaars student Jan-Jaap Hofman (22) maakt een relaxte indruk, maar hij heeft een druk jaar achter de rug. Niet alleen rondde hij zijn bachelor molecular science & technology bij Technische Natuurwetenschappen (TNW) nominaal af, wat ‘best uitzonderlijk’ is. Hij gaf daarnaast anderhalve dag per week scheikundeles aan het Wartburg College in Rotterdam.

In de overgebleven tijd kluste hij aan zijn huis in Krimpen aan den IJssel, waar hij sinds kort woont met zijn vrouw Rianne. Vorig jaar augustus, een maand na zijn bacheloruitreiking, trouwden ze. “Het was best druk, ja.”

Tijdens zijn bekroonde bachelor eindproject heeft Hofman veel opgestoken, mede omdat het aan een andere faculteit plaatsvond. Dr. Henk Jonkers (CiTG) was op zoek naar een geschikte mantel voor zijn betonherstellende bacteriën. De granule van een halve centimeter doorsnede zou bacteriën en voedsel moeten bevatten, en met zand, water, grind en cement tot beton te mixen zijn. Daarbinnen zouden de micro-organismen afwachten tot er zich een scheur in het beton voor zou doen en vocht zou binnendringen. Dan konden ze beginnen met de aanmaak van het scheurherstellende kalksteen. Vanuit TNW werd Hofman begeleid door dr. Henk Nugteren,

‘Met simpele technieken maak je het verschil’ Daar kun je vies water doorheen laten sijpelen waarna je het als drinkwater opvangt. Ik onderzocht hoe ze in fabrieken in Cambodja de kwaliteitscontrole van de filters voor deze potten het best kunnen uitvoeren. Je meet hoeveel verontreiniging er voor en na filtratie in het water zit. Je hebt daarvoor verschillende methoden, waarvan ik er twee met elkaar vergeleek: de oude meetmethode, waarin je de hoeveelheid E-coli-bacteriën in het water meet, en de nieuwe ATP-methode. ATP staat voor adenosine triphosphate, een molecuul dat zich in alle cellen bevindt. De hoeveelheid ATP zegt iets over het aantal levende organismen in het water.” De Vos deed veel proefjes met filters in het lab van civiele techniek. Ze mat de verontreiniging voor en na filtratie en stuurde E-coli-monsters naar het waterlab. En wat bleek? “De ATP-methode is veelbelovend en heeft veel voordelen: hij is gemakkelijker in het gebruik en vergt minder tijd. De Ecoli-methode is moeilijker af te lezen en geeft meer verscheidenheid in resultaten.” Er is nog wel meer onderzoek nodig. De Vos werkt nu met haar begeleider aan een artikel hierover en is vorige maand begonnen met haar master watermanagement. “Ik vind dergelijke projecten heel mooi. Met simpele technieken maak je het verschil.”

11

Delta magazine

‘Het was best druk’ een specialist in ‘geo-polymeren’. In dit geval is de mantel vervaardigd uit een mengsel van pottenbakkersklei en waterglas (natriumsilicaat). Het resultaat waren bolletjes die stevig genoeg waren om de betonmolen te overleven en bros genoeg om open te breken bij een betonscheur.

In de komende drie jaar is Hofman van plan om twee masters te gaan doen. Hij is van scheikunde overgestapt naar sustainable energy technology omdat duurzaamheid hem erg interesseert. Daarnaast wil hij de master science education and communication afronden voor een eerstegraads onderwijsbevoegdheid. Het prijzengeld besteedt hij aan studie en vakantie.

De criteria waarop het universiteitsfonds de winnaars selecteerde: • durf en vernieuwing • samenwerking tussen vakgebieden of disciplines • praktische toepasbaarheid • maatschappelijke relevantie • overtuigingskracht

De UfD-Damen Bachelor Awards worden uitgereikt op 31 maart.

Locatie: faculteit 3mE in Collegezaal A Tijd: 16:00 uur.

Aanmelden via: ufonds@tudelft.nl.

‘waar zijn de mensen op de tribune?’

Wie graag wil meepraten over beleid kan zijn kans grijpen. Tot eind augustus kunnen TU-medewerkers zich kandideren voor de verkiezingen van de ondernemingsraad of een onderdeelcommissie. “Het is echt leuk om te doen”, zegt or-voorzitter Dineke Heersma.

Tekst: Connie van Uffelen Foto’s: Hans Stakelbeek

Delta

TU Delft

Waarom zouden mensen zich kandideren?

“Als je geïnteresseerd bent in het reilen en zeilen van de universiteit en je wilt niet alleen maar - zoals alle Nederlanders - mopperen over wat er niet goed gaat, is het leuk om in de ondernemingsraad te zitten.

Je kunt je dan overal mee bemoeien en het naadje van de kous vragen.

Dat is goed voor de TU Delft, goed voor de bestuurder en goed voor de medewerkers. De or is geen tegengasser en zet niet alleen de hakken in het zand. Absoluut niet.”

Is dat een beeld waar de or last van heeft?

“Het komt wel eens voor dat er wat zuchtend wordt gereageerd als wij kritiek hebben. Dirk Jan van den Berg (collegevoorzitter, red.) is een goede speler van het middenveld. Hij probeert te begrijpen waarom mensen reageren zoals ze reageren. Het is fijn dat hij die rol op zich neemt. Ik heb het gevoel dat hij de or een warm hart toedraagt en ons probeert te informeren. Niet altijd op tijd, maar hij doet in ieder geval moeite.”

Promovendi en buitenlandse medewerkers voelen zich nauwelijks aangetrokken tot or-werk.

“Ik zou graag een oproep doen. Veel mensen gaan na hun promotie weer terug naar hun land, maar er zijn ook zat mensen die een research-carrière bij ons willen en dan is het zaak dat je weet hoe het in Nederland werkt met kritiek en met geldstromen. We hebben veel internationale mensen, laat die ook vertegenwoordigd zijn.”

Enig idee waarom ze er niet voor voelen?

“De werkdruk: internationale medewerkers hebben meestal een promotietraject met een tijdslimiet. Het is voor hen niet altijd duidelijk of ze een compensatie of verlenging krijgen als ze in de or gaan. Promovendi krijgen, net als alle or-leden, tijdscompensatie. Hun afdeling krijgt een financiële compensatie. We hebben wel eens promovendi in de or en in odc’s (onderdeelcommissies, red.) gehad, maar ze haken af. Begrijpelijk, in het eerste jaar moeten ze zich inlezen in hun promotieonderzoek, in het vierde jaar gaan ze hun boekje schrijven.

Het is dan ondoenlijk om in de or te zitten, maar in het tweede en derde jaar ligt er een kans. Ons voorstel zou zijn dat een promovendus niet een gehele periode van drie jaar in de or zit, maar bijvoorbeeld anderhalf jaar. Het is belangrijk dat er een frisse tegenhanger is tegen de meer behoudende medewerker.”

De TU is wel aan regels gebonden met de Wet op de Ondernemingsraden.

“Mensen moeten minimaal zes maanden in dienst zijn voordat ze op de kieslijst kunnen staan. De peildatum is 1 mei. Stel dat je iemand er anderhalf jaar in laat zitten en dat er daarna een andere promovendus instroomt, dan was die waarschijnlijk nog niet in dienst in die tijd. We mogen niet zomaar mensen laten instromen, ze moeten via een kieslijst gekozen zijn. We willen het graag aantrekkelijker maken.

Het is belangrijk dat alle groepen uit de TU vertegenwoordigd zijn: portiers, secretaresses, hoogleraren en docenten. Van alle soorten wat. Het lukt ons aardig. Iets minder dan de helft is wetenschappelijk personeel. Vooral afdelingssecretarissen zijn goed vertegenwoor-

‘Het is belangrijk dat alle groepen uit de TU vertegenwoordigd zijn: portiers, secretaresses, hoogleraren en docenten’

13

digd. Dat zijn regelnichten en die vinden dit ook leuk. Die zijn vroeger waarschijnlijk allemaal klassenvoorzitter geweest of hebben bij de schoolkrant gezeten. Dat geldt voor mij trouwens ook.”

Wat moeten mensen in hun mars hebben voor dit werk?

“Je moet breder willen kijken dan je eigen afdeling of faculteit. De or is overstijgend, in een odc kun je zitten als je je met de faculteit wilt bemoeien. De odc is een goede leerschool als je in de or wilt. Je moet vooral interesse hebben, tijd vrij maken en dossiers lezen. Onderwerpen kun je zelf kiezen; we hebben een commissie financiën die de begroting en vastgoed doet; de commissie human resources kijkt naar de r&o-regeling; de commissie veiligheid, gezondheid, welzijn en milieu doet arbozaken en de commissie onderwijs en onderzoek doet studentenzaken, EU-projecten en veni, vidi, vici’s.”

Hoe kijkt u terug op de afgelopen periode?

“Ik vond dat we een goede or hadden, die bereid was er veel tijd in te steken. In elke or heb je mensen die hard werken en mensen die minder hard werken. Dat is overal zo. Toen we met deze or aantraden, was de herijking gaande. Voorstellen waren al uitgevoerd voordat ze op tafel kwamen.

Verder bleek dat er inderdaad geld is bezuinigd, terwijl wij als or altijd liever zouden zien dat meer geld naar de faculteiten gaat dan naar vastgoed.

Dat zal een eeuwig dispuut blijven. De drift van bestuurders om nieuw te bouwen, geldt overal. Dat schijnt iets heel uitdagends te zijn. Ik roep altijd: dat is de buitenkant, het gaat om de binnenkant.”

Wat waren andere grote thema’s?

“De BTS (budget toekenningssystematiek, het verdeelmodel voor de Rijksbijdrage, red.). Na jaren is er een nieuw systeem. Dat heeft veel tijd gekost.

Het is de or gelukt om er dertig procent aan variabele kosten in te fietsen voor faculteiten. Aantallen promoties en studenten zijn het verdiengeld op afdelingen. Het is ons tot op de dag van vandaag niet duidelijk hoe de zeventig procent is opgebouwd die door het college als basiscomponent is aangewezen. Het wordt mij nog wel eens verweten op mijn afdeling. Verder speelde de veiligheid op de campus. Neem de Jaffalaan en de Mekelweg: als automobilist ben je daar overgeleverd aan een slang fietsers. Het houdt niet op. We hebben gezegd dat dit te gek was en ik moet eerlijk zeggen: het college heeft onmiddellijk verkeersregelaars neergezet op de drukste tijden. En die vreselijke lantaarnpalen tussen de fiets- en de wandelpaden worden binnenkort verplaatst.”

De or wilde ook een mobiliteitspool voor medewerkers.

“Kennis en kunde hebben we vaak in huis zonder dat het bekend is. We hebben jaren gepleit voor een database waarin mensen zelf kunnen bijhouden welke diploma’s ze hebben gehaald >>

14

Delta

TU Delft

'We hebben een soort huwelijk met het college. We praten met elkaar, maar niet altijd wordt alles gezegd' zodat je niet duur hoeft in te huren. Dat staat nu op de rails. Een warme kern van medewerkers die langer op een plek zitten, is geen bedreiging.

Zo van: ‘jij zit hier al vier jaar, zou je niet eens wat anders gaan doen?’ Als medewerker en leidinggevende tevreden zijn, waarom zou je dan? Kijk naar de rector en zijn secretaresse, hoe lang werken die al samen? Don’t change a winning team. Verder hebben we gemerkt dat bij de universiteitsdienst soms structureel beloningen worden gegeven, terwijl bij de faculteiten iemand eens een bonus mag als er geld overblijft. Een bonus moét niet. Ik heb toen gezegd: schaf dat bewust belonen af.”

Maar u zegt altijd: investeer in mensen, niet in stenen.

“We krijgen toch salaris? We betalen toch goed? Een extra waardering is leuk, maar niet altijd op dezelfde plek. Ik ben er niet tegen. Ik heb hem zelf ook eens gehad, vond ik hartstikke leuk.”

Er waren regelmatig heisessies met het college. Waarom?

“De allereerste sessie was omdat er een vertrouwensbreuk dreigde. De herijking was gaande en het geldverdeelmodel BTS was bijna gestrand op een gang naar de rechter. Wij hadden tweemaal niet ingestemd met het verdeelsysteem. Toen heeft de raad van toezicht besloten dat er een heisessie moest komen. De derde keer hebben we ingestemd met het verdeelsysteem, omdat de raad van toezicht er tussen zat en er extra geld kwam voor faculteiten die het nodig hadden. De andere sessies gingen over de nieuwe werkwijze van de or met het cvb. Sinds september 2013 werken we met een werkdocument. We krijgen bijvoorbeeld een adviesaanvraag over nieuwbouw van Technische Natuurwetenschappen. Het college schrijft in het werkdocument hoeveel geld het er voor vrijmaakt en waarom het moet. Wij zetten onze interpretatie in het werkdocument en daar reageert het college weer op. Dan kan er later nooit discussie zijn over aanvraag en begrip. Onderaan in het document staan metertjes. Als de or nog niet tevreden is, staat het metertje op rood. Als de or wat meer tevreden is, staat

CV Dineke Heersma (1953) stond na haar opleiding Engels een paar jaar voor de klas in het mbo. Haar interesse voor de zorg leidde haar naar het Bethel Ziekenhuis in Delft, waar ze tien jaar werkte in de paramedische staf voor gynaecologie. Heersma haalde deelcertificaten communicatieleer en ging evenementen en congressen organiseren. Ze werkte vijf jaar bij het congresbureau ASD en haar eigen bureau D&G en belandde door het organiseren van lustrumcongressen

in 1992 bij de TU Delft. Een KNAW-project voor de accreditatie van de onderzoekschool voor stromingsleer, het JM Burgerscentrum, leidde tot een aanstelling als beheerder bij maritieme techniek. In 2003 werd zij afdelingssecretaris bij biomechanical engineering en stapte zij in de onderdeelscommissie van de faculteit Werktuigbouwkunde, Maritieme Techniek en Technische Materiaalwetenschappen (3mE).

Vijf jaar later werd zij voorzitter van de ondernemingsraad.

hij op oranje en als we helemaal gelukkig zijn, is hij groen.

Aan het eind zou je ons advies er zo uit kunnen halen.”

Is deze werkwijze ingevoerd, omdat het niet soepel liep?

“We hebben een soort huwelijk met het college. We praten met elkaar, maar niet altijd wordt alles gezegd. Dan komt er ineens iets uit de hoge hoed, waarvan wij denken: hebben we dat ooit eerder gehoord? Dat kan niet meer met een werkdocument en dat schept vertrouwen. We hebben werkdocumenten over de reorganisatie bij de ud, de campusvisie en de vastgoedstrategie.”

Betekent dit dat bij openbare vergaderingen minder wordt besproken?

“Nee, want dat werkdocument staat geprojecteerd op een scherm. De interpretatie gaat schriftelijk, maar de discussie is tijdens de vergadering met het college. Daar komt weer een verslag van. Er is dus meer schriftelijk werk.”

De discussie is voor mensen op de tribune niet meer goed te volgen, omdat zij niet het werkdocument hebben waar tijdens de vergadering doorheen wordt gescrold.

“Is dat jouw ervaring? Wij gaan binnenkort evalueren en dan neem ik dat mee. Maar dan een oproep: waar zijn de mensen op de tribune?”

Medewerkers weten niet waar en wanneer or-vergaderingen zijn en wat er op de agenda staat.

“Mensen zitten tegenwoordig de hele dag op Facebook, waarom kijken ze niet gewoon op www.or.tudelft.nl?”

Die website is niet actueel.

“Schrijf maar dat Heersma belooft dat dit heel snel in orde is.”

Tot wanneer kunnen kandidaten voor de verkiezingen zich melden?

“Eind augustus moeten wij de kieslijsten inleveren. Geïnteresseerden kunnen zich melden bij Ans van den Akker.

Ga eens naar je odc. Win informatie in. En zie er niet tegen op. Het is echt leuk om te doen.” <<

Wat: Levende Etalagedag en Museumweekend Waar: Binnenstad Delft Wanneer: zaterdag 5 en zondag 6 april Prijs: gratis Partyprognose:

8

15

party Spotters

Leftovers De vloek van elk studentenhuis: koken voor een weeshuis en eten als een muis.

De hoeveelheden die je in de supermarkt koopt zijn of te klein, of domweg veel te groot. Dus wat doe je met je overgebleven, nou ja, alles? In de ijskast en de dag erna klef en half opgewarmd naar binnen beuken. Of toch maar als je lam bent koud als midnight snack?

Nederland gooit per dag gemiddeld genoeg weg om de rest van de Benelux te kunnen voeren.

Denk daar maar eens over na!

Maar, er is licht aan de horizon. Sommige producten kunnen gemakkelijk een tweede leven krijgen.

Vlees en kip kun je dun snijden en de dag erna met een beetje mayonaise, kappertjes en een dun gesneden ui gebruiken als beleg op brood. Soort kipsalade, alleen dan zelf gemaakt.

Oude rijst is een andere topper. Meng de gekookte rijst met melk, suiker en kaneel en verwarm tot de melk bijna

Onderonsje door de etalageruit Lente, vrolijke mensen en theater op straat. Zag het leven er maar altijd zo uit.

Delft verandert in het weekend van 5 en 6 april even in een theaterfestival.

En het kost geen cent.

'Meer, meer, meer'. Het thema van de zesde Leven Etalagedag is geen toeval. Organisator Barbara van Gelder speelt dankbaar in op Geert Wilders' 'minder, minder, minder'. Ze heeft het logo ontworpen in de stijl van de handtekening van Vermeer. En dan verwijst het thema ook nog eens naar het toenemende aantal koopzondagen in Delft, waar zij met het festival nog meer uit probeert te halen, in - surprise - meer dagen.

"Vorig jaar experimenteerde ik al een beetje met de duur van de Levende Etalagedag", zegt Van Gelder. "Nu is het tegelijkertijd Museumweekend, een ideaal evenement om op in te haken." Niet alleen omdat er dan nog meer te organiseren valt; doordat de gemeente de subsidiekraan voor het festival dichtdraaide, kan ze niet anders dan de krachten zoveel mogelijk bundelen. Zo gaat museum Het Prinsenhof, dat momenteel gesloten is vanwege een verbouwing, speciaal voor het Museumweekend open. Van Gelder loopt vervolgens met kunstkarakters door de straten. Een gouden greep, want zag ze het aantal deelnemers vorig jaar nog kelderen, inmiddels is de zestig alweer overstegen. Daartussen prijken een paar bijzondere deelnemers. Marcel & Ruud Bloembinders met hun eetbare bloemen, bijvoorbeeld, aan de Binnenwatersloot 31.

"Ik wil meer creativiteit in Delft, probeer een echte festivalsfeer te creĂŤren", zegt de organisator. In de hele binnenstad veranderen etalages daarom in theaters. Ook studentenvereniging Virgiel doet mee, en staat met zijn musical 'Pippin' in de etalage van Something Extra aan de Oude Langendijk 36 - het atelier van Van Gelder zelf, overigens. "Maar er is nog veel meer te doen voor studenten", aldus de organisator. "Zo vaart TU-communicatieadviseur Brenda Hooiveld (Tedx Delft), ooit bestuurslid van de Koninklijke Harmoniekapel Delft, met de jonge garde van het muziekgezelschap op kanaalhoppers door de grachten." En laten we vooral de verschillende winkels niet vergeten die proeverijtjes houden. Gratis theater, gratis hapjes. Nu alleen nog de zon op je bol. (JB) www.levendeetalage.nl

helemaal is opgenomen en je hebt rijstpudding. Een heerlijk dessert en snel klaar. Je kunt ook zijn exotische broertje proberen en in plaats van melk kokosmelk gebruiken, suiker toevoegen en als kruiden kardemom, limoenschil en kaneel. Simpel maar toch net even anders.

Ik kook altijd te veel aardappelen. De reden is simpel: van gekookte aardappelen maak je de heerlijkste geroosterde aardappelen. Domweg in stukken snijden, beetje olijfolie, zout, peper en wat kruiden (tijm of rozemarijn) erbij en lekker minimaal een uur op 170 graden laten sudderen. Krokant, goudkleurig en erg lekker.

Oud brood kan ook een tweede leven krijgen. Je kunt er wentelteefjes van maken (melk, ei en kaneel is het mengsel daarvoor), of een uur in de oven op 100 graden, even fijnstampen en je hebt eigen gemaakt paneermeel. Of wat dacht je van croutons? Je winst ligt in de vuilnisbak, doe er iets mee.

Met geslepen messen, Job Hogewoning

Kuddedieren in crisis Aardbevingen, tsunami’s, rennende meutes; bij de afdeling transport en planning storten proefpersonen zich in het ‘onheil’, om zo uiteindelijk verkeersmodellen beter bruikbaar te maken voor evacuaties.

Tekst: Tomas van DIjk Foto’s: Hans Stakelbeek

D

e dag begon zo mooi in de virtuele wereld waarmee wetenschappers van de afdeling transport en planning (CitG) menselijke gedragingen in kaart willen brengen om hun verkeersmodellen te verbeteren.

“Jullie gaan een concert bezoeken op een eiland”, vertelt promovenda ir. Mignon van den Berg aan de tientallen proefkonijnen die ze deels met krantenadvertenties heeft geworven. We zitten allemaal achter een computer. “Daar gaan jullie met een helikopter naar toe. Eenmaal aangekomen nemen jullie ieder een auto om naar het concert te rijden. Met deze pijltjes kun je voor- en achteruit en links en rechts”, wijst ze op het toetsenbord.

Het is een bont gezelschap dat zich heeft verzameld, jong en oud, uit alle gelederen van de samenleving. Een tiener met een petje op en een blikje cola in de hand, snapt wel hoe je moet navigeren in een spelomgeving. Hij speelt zolang het nog kan spelletjes op zijn telefoon. Een oudere vrouw leest intussen aandachtig de aangeleverde instructies.

Zenuwen De deelnemers komen niet veel later in een verschrikkelijke situatie terecht. Een tsunami is op komst. De situatie mag dan nep zijn, toch werken de geluiden, de rennende avatars en een klok die aftikt mensen op de zenuwen. “Dat blijkt ook uit de antwoorden op het vragenformulier dat we de deelnemers na afloop laten invullen”, zegt Mignon van den Berg. “Mensen geven achteraf aan dat ze een verhoogde mate van stress hebben ervaren.”

De promovenda maakt deel uit van het onderzoeksteam van prof.dr.ir. Serge Hoogendoorn. Deze hoogleraar transport kreeg in 2009 een Vici-subsidie van NWO om onder meer uit te zoeken hoe verkeersmodellen beter bruikbaar gemaakt kunnen worden voor evacuaties.

Modellen gaan ervan uit dat reizigers ongeveer weten wat ze kunnen verwachten op de weg, dat ze een duidelijke reisbestemming voor ogen hebben en dat ze afgewogen keuzes maken over de route en vertrektijd.

Maar bij een dijkdoorbraak of tsunami gaat dit verhaal natuurlijk niet op.

“De meeste mensen gedragen zich in zulke situaties als kuddedieren”, aldus Hoogendoorn. “Ze doen wat ze gewend zijn.

Ze volgen bijvoorbeeld bepaalde vertrouwde routes, ook al wordt aangegeven dat je beter anders kunt rijden. Bounded rationality heet die geestelijke toestand. Pas als mensen echt inzien dat ze niet slim bezig zijn, passen ze hun gedrag aan.”

Is zulk reizigersgedrag tijdens crisissituaties goed te bestuderen met virtuele werelden?

Delta

17

TU Delft

Volgens de Delftenaren is daar nog weinig over bekend. Van den Berg: “Ik wil daarom kijken of we met deze techniek volggedrag tijdens evacuaties kwantitatief kunnen aantonen. Dat was tot nu toe onmogelijk.”

Proefpersonen De afgelopen maanden heeft Van den Berg een tiental experimenten gedaan met telkens ongeveer dertig man. Nu brengt ze de gedragingen van deze proefpersonen in kaart. Wie vertrok welke kant op en wanneer? En hoe beïnvloeden mensen elkaar?

Vooral die laatste vraag is erg interessant.

“Het lijkt erop dat mensen zich ook in deze virtuele wereld als kuddedieren gedragen.

Dit is een eerste indicatie dat het programma bruikbaar kan zijn om evacuatiemodellen te verbeteren.”

Hoogendoorn heeft hoge verwachtingen.

“In onze huidige modellen, bijvoorbeeld om te voorspellen hoe snel een gebied geëvacueerd kan worden bij een overstroming, houden we rekening met het feit dat we niet goed weten hoe mensen reageren. Dat levert onzekerheidsmarges op. Dankzij dit

‘Ook al is de situatie niet echt levensbedreigend, mensen ervaren stress door tijdsdruk’ soort onderzoek met avatars kunnen we die marges hopelijk verkleinen.”

De onderzoekers kunnen de situatie ook manipuleren. In het geniep doen ook enkele collega’s van Van den Berg mee als avatars.

“Deze ‘mollen’ hebben we de opdracht gegeven om op bepaalde momenten weg te rennen van het concert”, zegt de promovenda. Als de mollen al wegrennen zodra de aarde beeft en dus niet wachten op het nieuwsbulletin, dan blijken veel deelnemers de ramp te overleven. Maar dan moeten ze wel de goede kant op rennen.

“Het programma is behoorlijk geavanceerd”, vindt Hoogendoorn. “Van de avatars kunnen we achteraf precies nagaan hoe ze reageren nadat ze bepaalde informatie krijgen. Vluchten ze al wanneer ze de aarde voelen trillen, vertrekken ze pas als ze het nieuwsbulletin gehoord hebben of volgen ze de rest van de groep? Normaal ben je voor de analyse achteraf aangewezen op enquêtes.”

De opzet van het experiment is voornamelijk Van den Bergs verdienste. Maar de onderliggende programmering komt van het National Institute of Informatics in Tokyo.

Hoogendoorn en zijn collega prof.dr.ir.

Hans van Lint, onlangs benoemd tot Antoni van Leeuwenhoekhoogleraar, waren daar enkele jaren geleden te gast om lezingen te geven. Het plan om het computerprogramma in Delft te gebruiken werd na afloop gesmeed in een Belgische kroeg in de Japanse hoofdstad.

Voetbalstadion De komende jaren willen Hoogendoorn en Van Lint veel meer experimenten uitvoeren met virtuele werelden. “We denken er bijvoorbeeld aan om een voetbalstation te ontwerpen waar de bezoekers massaal uit moeten evacueren”, zegt Hoogendoorn. Het gros van het publiek bestaat dan uit computergestuurde poppetjes, maar er zitten ook ‘echte’ avatars tussen. Dergelijk onderzoek zal plaatsvinden in het Dittlab, het Delft integral traffic & transport laboratory, een nieuw laboratorium dat Van Lint gaat opstarten en waar zijn inaugurele rede op 2 april deels over gaat.

Het blijft een opmerkelijk gegeven dat mensen, veilig zittend achter hun pc, gestrest raken van een gesimuleerde aardbeving en tsunami.

Van den Bergs collega, psycholoog drs.

Erica Kinkel (transport en planning), kijkt er echter helemaal niet van op. “Er is met opzet een situatie gecreëerd waarin mensen zoveel mogelijk in de virtuele wereld worden opgenomen. De geluiden, die de deelnemers via hun koptelefoon horen, hielpen daar bij. Daarnaast is aan de proefpersonen gevraagd zich in de situatie in te leven – alleen dat al kan stress oproepen - en ze zijn ze onder tijdsdruk gezet. Iedereen moest zijn best doen om binnen een bepaalde tijd bij de helikopter te komen voor de evacuatie. Ook al is de situatie niet echt levensbedreigend, mensen ervaren stress door tijdsdruk.” Of gecreëerde crisissituaties vergelijkbaar zijn met echte rampen blijft een lastige kwestie, geeft de psycholoog toe.

“Maar ook in het echte leven geldt dat geen aardbeving of tsunami hetzelfde is.” >> Hogerop zal het wel veilig zijn. Dat denken de arme stakkers, onder wie avatar nummer 23 en 38. Ze rennen zich de longen uit het lijf. Heel even staan ze stil midden op de weg. Ergens in de computerzaal bij de faculteit CiTG tikt iemand snel wat op zijn toetsenbord. ‘Ik ga naar de bergen’, meldt avatar nummer 23 via de chatbox. ‘Ik zet het ook op een lopen’, vult nummer 38 aan. De twee maken geen schijn van kans. Over enkele minuten overspoelt een tsunami vrijwel het gehele eiland. Ik, nummer 46, pak het anders aan.

(Wordt vervolgd op pagina 18/19)

5

1

Plots, na de zoveelste bocht, houdt de weg op. Voor me gaapt een ravijn.

Op de bodem liggen de restanten van een brug. Ik duik vol in de remmen. Maar het is te laat. Game over voor avatar 46.

De helikopter zet ons af op een prachtig subtropisch eiland. Twee wegen slingeren speels door het glooiende landschap.

Delta

19

TU Delft

4

Na mij komt nog iemand bij de parkeerplaats.

Hij heeft pech. Plankgas rijd ik richting vliegveld. In een split second besluit ik om bij de Tsplitsing linksaf te gaan. Ik ga niet door de bergen, maar neem de korte route langs de kust. De ‘mooie slingerende weg’ over het eiland is nu, onder deze stressvolle omstandigheden, een stuk minder aantrekkelijk. De bochten zijn nog net te nemen, maar op sommige punten kun je weinig vooruit kijken. De aardbeving was fors.

Als de weg overal nog maar intact is.

3

2

Na een autorit van een paar minuten komen we aan bij een podium waar zes violisten klassieke muziek spelen; een opmerkelijke bezetting, maar het klinkt best aardig. Plots begint de aarde te trillen. Het muzikale programma eindigt abrupt en door de luidsprekers klinkt een verschrikkelijke waarschuwing. “Een tsunami is op komst. U dient te evacueren.” Een teller in beeld geeft aan hoeveel minuten we hebben tot de vloedgolf het eiland bereikt. ‘Snel, wegwezen.’ ‘Rij nou toch eens door.’

De berichtjes in de chatbox onderin het scherm volgen elkaar nu in rap tempo op. Sommige concertbezoekers hebben al een auto bemachtigd en scheuren weg.

Sommige mensen rennen na het nieuwsbulletin straal de verkeerde kant op. De enige ontsnappingsmogelijkheid is de helikopter aan de andere kant van het eiland. De trein daar naartoe vertrekt als het goed is net op tijd. Ik vlieg over de traptreden van het station naar het perron.

De trein is stampvol. Sommige inzittenden twijfelen eraan of ze de juiste beslissing hebben genomen. ‘Ga nou toch rijden’, klinkt het. ‘Die NS ook altijd. Zul je zien dat ze weer vertraging hebben.’ De rest van het gekrakeel blijft me bespaard. Ik pas niet meer in de wagon. De parkeerplaats dan. Ik ren het station weer uit. Er staat nog één auto. Ik spring erin.

20

Delta

TU Delft

窶連fvalverzameling op de campus is huilen met de pet op'

21

Tekst: Saskia Bonger

De TU kan veel meer doen om de campus te verduurzamen. Samen met een groep studenten werkt de dienst facilitair management en vastgoed aan maatregelen die duurzaamheid in kaart moeten brengen én vergroten. “We hebben consistent beleid nodig.”

uitstoot moet dan met vijftig procent zijn afgenomen.

Winkels vertelt dat die doelstellingen al behoorlijk in de buurt komen door eerder voorgenomen maatregelen. De faculteiten Civiele Techniek en Geowetenschappen (CiTG), Elektrotechniek, Wiskunde en Informatica (EWI) en Technische Natuurwetenschappen (TNW) krijgen bijvoorbeeld een renovatie. Computers en verlichting worden na afschrijving vervangen door energiezuinige systemen. Eerder is de warmtekrachtcentrale voorzien van twee nieuwe verwarmingsketels die meer dan twee keer zoveel elektriciteit opwekken als voorheen. Door samenwerking met onderzoekers moet de campus gaan dienen als proeftuin voor energiegerelateerd onderzoek. En daarbij zijn ook op lagere niveaus –

Voor Delftenaren die duurzaamheid belangrijk vinden, was 18 juni 2013

binnen diensten en faculteiten – mensen uit eigen beweging bezig met

geen goede dag. Die dag maakte Studenten voor Morgen, een studen-

verduurzaming.

tennetwerk dat zich inzet voor een duurzame toekomst, voor de tweede keer hun SustainaBul-ranglijst bekend: de duurzaamheidsscores over

Zuinige douches

het jaar 2012 van dertien hogescholen en dertien universiteiten onder

Neem de unit sport en cultuur (S&C). Die is eind 2012 overgegaan op

elkaar. De TU Delft eindigde op plaats zeventien. Van de universiteiten

TL-verlichting in de sporthallen en LED-verlichting in de andere ruimtes.

scoorde alleen de Vrije Universiteit lager.

De lichtrekening daalde daardoor met zesduizend euro. S&C hoopt die

De TU deed het in hetzelfde peiljaar – 2012 – ook niet goed in een ver-

besparing te vergroten door de buitenlampen van duizend watt terug

gelijking van AgentschapNL. Dat monitort de voortgang van de univer-

te brengen naar honderd watt, al is dat nog in overleg. De douches

sitaire meerjarenafspraken over energie-efficiëntie (MJA3). Op ‘primai-

verbruiken sinds de zomer van 2013 nog maar zeven liter per minuut,

re energiebesparing’ vanaf 2009 en ‘inzet van duurzame energie’ is de

in plaats van vijftien liter. Niemand die erover heeft geklaagd. Samen

TU weer de op één na laatste. Beide percentages zijn vrijwel nul.

met FMVG zoekt sport en cultuur bovendien naar een oplossing voor de

Dat moet beter, vindt beleidsmedewerker duurzaamheid Ad Winkels

veertigduizend petflesjes die jaarlijks in de prullenbakken belanden.

van de dienst facilitair management en vastgoed (FMVG). Toen hij eind

Een ander voorbeeld zijn de twee datacentra van de TU. De computers

2013 werd benaderd door student sustainable energy technology

die daar tegenwoordig draaien kunnen meer warmte verdragen, waar-

Barend Dronkers gingen ze samen met energieadviesbureau

door ze minder hoeven te worden gekoeld. Dat heeft de elektriciteitsre-

SunSolutions verder. Dronkers had half oktober Smart Campus opge-

kening tussen 2009 en 2013 met ongeveer zestien procent doen dalen.

richt. Hij wilde met een groep studenten het duurzaamheidsgehalte

Deze maand was er bovendien goed nieuws. De TU krijgt een SDE+-

van de campus monitoren en verhogen. Winkels zag in het studenten-

subsidie voor de installatie van zonnepanelen op daken op de campus,

initiatief een kans om zijn eigen werk ‘in een stroomversnelling te

op een totale oppervlakte van één hectare. Winkels: “We denken daar-

brengen’. “Studenten werken op een andere manier en kunnen andere

mee ongeveer één megawatt zelf te kunnen opwekken.” Tegenover

routes bewandelen. Als we ons werk op elkaar afstemmen, kunnen we

dat goede nieuws staat de domper van het Delfts Aardwarmte Project.

meer voor elkaar krijgen.”

Minister Kamp heeft het Energie Bedrijf Nederland namelijk verboden

Winkels, SunSolutions en Dronkers werken nu samen met een groepje

te investeren. Waarmee de TU op zoek moet naar een andere financier

industrial ecology-studenten aan het ontwikkelen van een ‘duurzaam-

voor het boren naar grote diepte, dat al met al tien miljoen euro kost.

heidszorgsysteem’. Ze hebben deelgebieden opgesteld, waarvoor een

De overstap van gas naar aardwarmte kan daarmee wel eens ernstige

nulmeting moet komen en waarvan de studenten moeten uitzoeken

vertraging oplopen.

wat er al gebeurt. Daarna moeten er doelstellingen komen en concrete plannen voor verduurzaming. De deelgebieden waar het om gaat zijn:

Koffiebekertjes

duurzaam bouwen, transport, emissies, afval, gezondheid en voedsel,

Zoals er op het gebied van energie een notitie is met toekomstplannen,

grondgebruik en biodiversiteit, materiaal(her)gebruik, (drink)water en

zo moeten er ook stukken komen voor de andere deelgebieden. Barend

energie.

Dronkers heeft daar haast mee. In mei moeten zijn studenten al de eerste versies klaar hebben. Vóór die tijd spreken zij binnen en buiten

Ambitieus

de universiteit met zoveel mogelijk mensen die te maken hebben met

Voor het deelgebied energie is een notitie in ontwikkeling met ambi-

duurzaamheid, zullen ze doelen opstellen en moeten ze een antwoord

tieuze doelstellingen. Het energieverbruik per vierkante meter moet

vinden op de vraag hoe effecten van toekomstige maatregelen geme-

in 2020 dertig procent lager zijn dan in 2005. De TU moet in dat jaar

ten moeten worden. >>

25 procent van het energieverbruik zelf duurzaam opwekken. De CO2-

22

Delta magazine

‘Dit gaat om het imago van de universiteit’

len. Die moet je halen, net als je financiële doelstellingen.” Ad Winkels vindt dat Sodexo ook zo zou moeten werken. “Dit kan veel breder. En anders gaan we het zelf doen.”

Gedeukt imago Zelf doen, dat is precies wat studente industrieel ontwerpen Ilonka Boerkamp van plan is. Zij volgt de honours track voor talentvolle bachelorstudenten. Voor het vak persoonlijk leiderschap hebben

“De stukken die ze gaan schrijven, moeten heel concreet worden”,

Boerkamp, student bouwkunde Finn Dahlke en nog vier anderen een

vindt Dronkers. “En jaarlijks moet er een update komen, zodat we

elektriciteit opwekkend fietspad bedacht. Naar voorbeeld van de

weten waar we staan.” Winkels is blij met al die actie. “In de rankings

energie opwekkende dansvloer zouden er op drukke plekken op het

lopen we achter. Er gebeurt al heel veel, maar we hebben nog geen

fietspad in het Mekelpark tegels moeten komen die trilling omzetten

consistent beleid. Dat hebben we wel nodig.”

in energie. De studenten hebben een Engels bedrijf gevonden dat der-

Expert afvalscheiding ir. Jan Henk Welink (3mE) is het daarmee

gelijke tegels zou kunnen maken. “Het pad komt er echt, als het aan

eens. Hij is één van de mensen die Dronkers en zijn studenten willen

ons ligt”, aldus Boerkamp. “Wij gaan er ook na dit vak mee verder.”

spreken. Volgens hem is het wat betreft afvalinzameling op de cam-

Volgens de berekeningen van de studenten zouden de lantaarnpalen

pus ‘huilen met de pet op’. Welink test in opdracht van de provincie

langs het fietspad twaalf uur lang kunnen branden als de tegels op

Noord-Holland verschillende methodes voor het omgaan met be-

één plek liggen. Liggen ze op vijf plekken, dan kan de energie naar

drijfsafval. Hij wil die tests ook doen op de TU zelf. “Ik vind: practice

het net. Maar het pad is vooral goed voor de beeldvorming. Dahlke:

what you preach.”

“Voor ons is het belangrijkste dat de TU zelf duurzaam wordt. Want dat is nu absoluut niet zo. Terwijl er wel heel veel onderzoek en onder-

Biologisch

wijs zijn dat daarmee te maken heeft. Dit gaat om het imago van de

Tips voor de notitie over afval heeft hij ook. “We kunnen op de cam-

universiteit.”

pus veel bewuster met afval omgaan”, zegt Welink. “Waar iedereen

Dat imago heeft de afgelopen jaren de nodige deuken opgelopen met

begrijpt hoe energiebesparing werkt, snapt niemand hoe afvalbespa-

slechte duurzaamheidsrankings. Hoewel veel plannen nog in de maak

ring werkt. We hebben te maken met leveranciers van afvalbakken.

zijn en veel initiatieven nog geen eenheid vormen, denken Winkels en

We betalen ze voor het ophalen van die bakken. Alleen, als wij ons af-

Dronkers dat ze dit jaar al naar de top tien moeten kunnen stijgen in

val niet compact aanleveren, moeten zij meerdere malen rijden voor

de SustainaBul ranking. Alleen al door de vragenlijst beter in te vullen,

een gewicht dat ook in één wagen zou passen. Aan dat volume kun-

denken ze een heel eind te komen.

nen we wat doen. Neem alleen al de koffiebekertjes. Die nemen veel

Studenten voor Morgen-voorzitter Sybren Bosch denkt ook dat de TU

ruimte in als je ze niet in elkaar schuift.”

die sprong kan maken, al gaat de ranking van 2014 over het jaar 2013.

Welink wil af van de prullenbakken op de kamers. De soms vrijwel

“Dit jaar weegt onderwijs en onderzoek zwaarder mee dan voorgaan-

lege zakjes die de schoonmakers er ten koste van hun rug uit moeten

de edities. Dit kan voor de TU met haar technisch onderwijs met veel

halen, zijn hem een doorn in het oog. “Het leidt allemaal tot te veel

duurzame projecten gunstig uitpakken. Het is wel zaak om duurzaam-

volume. Laat mensen al hun afval weggooien in de pantry’s. Dan kun-

heid explicieter naar voren te laten komen, iets waar het monitoring-

nen ze meteen het afval scheiden. De koffiebekers kunnen ze stapelen

model van de Smart Campus een belangrijke rol in kan gaan spelen.

in een speciale bak. Bijkomend voordeel is dat mensen meer lopen,

De universiteit lijkt op veel vlakken al goed bezig. Nu is het zaak dat op

iets wat de overheid wil. Te veel zitten is immers niet goed; ‘zitten is

een expliciete manier naar buiten te brengen.” <<

het nieuwe roken’ hoor je vaak.”

Iemand anders die wil meedenken met Dronkers en Winkels is Jeroen Boerrigter, manager horeca van sport en cultuur. Waar mogelijk, wil hij zijn kaart verduurzamen. De biologische hamburger, de biosteak en de rosbief komen van de lokale boer, de Hoeve Biesland. Op de kaart staan ook een vegetarische tonijnsalade en Puro fair tradekoffie.

Bij toekomstige aanbestedingen wil hij criteria opnemen voor duurzaamheid, vertelt Boerrigter. “Ik vind dat belangrijk. Het past bij wat studenten willen voor de toekomst en het past bij het imago van de universiteit. Wil je succesvol zijn in het verduurzamen van de inkoop, dan moet je volgens mij duidelijke en meetbare doelstellingen opstel-

De SustainaBul wordt op 11 juni uitgereikt.

De master

Vassilios Alexandratos

Gestrest?

Press 'start' Stress kan leiden tot fysieke, soms ernstige klachten en het kan je geestelijk lam slaan. De meeste mensen zijn anno 2014 wel zo zelfbewust dat ze met die stress aan de slag gaan. Maar wat als je zelf niet kunt aangeven dat je stress ervaart, bijvoorbeeld doordat je de ziekte van Alzheimer hebt? Vassilios Alexandratos studeerde bij EWI af op een detector die stress snel en simpel aantoont. slapeloosheid, trillen, tintelende of koude handen en voeten, vermoeidheid, veel moeten plassen, hoofdpijn, droge mond, slecht zicht en zweten.

"Het is dus belangrijk om die stress tijdig op te sporen. Voor mensen die zich niet goed kunnen uitdrukken, Alzheimerpatiënten bijvoorbeeld, is de stressdetector dan een uitkomst."

Idealiter wordt hij gebruikt in een gecontroleerde omgeving, vindt de ingenieur. "Het ziekenhuis bijvoorbeeld, waar mensen toch al 'geplugd' zijn doordat ze aan de monitor liggen. Als een arts weet dat zijn patiënt erg gestrest is omdat hij bijvoorbeeld een operatie moet ondergaan, kan hij actie nemen om die stress te verminderen. Dat hoeft niet eens met medicatie, maar kan ook door een familielid of andere dierbare in te schakelen. Uiteindelijk is dat bevorderend voor de gezondheid." Hoe je die stress precies vermindert, vraagt nog wel om onderzoek binnen daarvoor geschikte disciplines, stelt de onderzoeker.

Waar veel masteronderzoeken, hoe mooi en waardevol ook, uiteindelijk ongebruikt verdwijnen in de archieven, heeft de eerste instelling Alexandratos' stressdetector al in gebruik. Een kroon op zijn werk, al is de ingenieur er gelukkig niet afhankelijk van. Zijn scriptie is geaccepteerd in de IEEE International Conference on Acoustics, Speech and Signal Processing in Florence, begin mei. En zijn eerste baan, bij ASML in Eindhoven, heeft hij in de pocket. Dat is alvast heel wat stress minder. (JB)

Onderzoek: Mobile realtime stress detection

Eindcijfer:

8

(Foto: Sam Rentmeester)

Fysieke reacties op stress zijn niet zo moeilijk te meten. "Je huid reageert, je hartslag versnelt… Plak er een paar biosensoren op en koppel ze aan je mobiel, en je hebt een mobiele stressdetector." Vassilios Alexandratos (27) laat het klinken als een peulenschilletje. Onzin natuurlijk, want er gingen maanden aan gedegen studie aan vooraf voordat hij over kon tot het ontwikkelen van een app voor mobiele telefoons die stress nauwkeurig in kaart brengt. "Die research was geen probleem, maar vervolgens moest ik één, algemeen algoritme ontwikkelen dat voor ieder mens de stress goed detecteert. Alleen, biosignalen verschillen erg per leeftijd en geslacht. Dat moest ik allemaal ondervangen."

Alexandratos jokte niet: het resulteerde uiteindelijk in een apparaatje dat bijna niet makkelijker kan werken. Je plakt een paar biosensoren waar dan ook op de huid, opent de app op je android en drukt op start.

"Ja, het is écht zo simpel", lacht de ingenieur.

De gebruiker kan iedereen zijn, vindt hij. "Vaak voel je wel dat je gestrest bent, maar er bestaat ook onbewuste stress. Dat je denkt: ik voel me niet prettig, en ik weet niet waar het vandaan komt. Dan kan even meten best zinvol zijn." Bovenal is zijn detector handig voor artsen, denkt Alexandratos. "Langdurige blootstelling aan stress kan resulteren in allerlei klachten." De meest voorkomende zijn druk op de borst, hartkloppingen en hartritmestoornissen, hyperventilatie, paniekaanvallen, spijsverteringsproblemen, rug- en nekpijn,

24

Advertenties

Sports & Culture April Programme

Sports & Culture

 DE-STRESS @CAMPUS Check www.sc.tudelft.nl or Facebook for time & place.

-------------------------------------------------------------3

Dance-INN + Lindy Hop Workshop Join this open dance night starting with a free Lindy Hop workshop!

Thursday, 20:00, @Culture, €0,-

-------------------------------------------------------------3

Kick-off tickets ZOMERfestival @ SingSongContest Support your friends at round 2 of the SingSongContest! With a guest performance by Sofia Dragt, winner of ‘De Grote Prijs van Nederland’. And: Official start tickets sale ZOMERfestival.

100 Early Bird tickets will be on sale for only €10,-.

Thursday, 20:00, @Bricks & Barrels, €0,-

Win

€ 500.000,-

voor jouw groene businessplan!

-------------------------------------------------------------10

Music: Workshop & jam session Learn jam techniques in the one-hour workshop and use them right away in the jam session afterwards!

Thursday, 20:00, @Culture, €0,- [In co-op with Groover]

-------------------------------------------------------------17

International Movie Night Thursday, 21:00, @Culture, €0,-

-------------------------------------------------------------17

Delft DJ-Contest: Round 2 Come and support your friends at the Delft DJ-Contest round 2!

With a performance by last year’s winners Curly & Stagg and a special guest DJ. Thursday, 22:00, @Koornbeurs, €0,-

-------------------------------------------------------------22

Music Lecture: Marzio Scholten Marzio Scholten is a renowned Dutch jazz guitar player, composer and teacher at the Academy of Music. In this lecture Marzio explains the diversity of styles in Jazz.

Tuesday, 20:30, @Culture, €0,- [In co-op with Groover]

++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++

23

Trend Event Dance Edition Workshops: ‘Modern’ with Anne Marie Suijkerbuijk (SYTYCD), ‘Vogue’ with Patrick Karijowidjojo (Ultimate Dance Battle), ‘Dance Hall’ with Nedda Sou (Juste Debout). Also Bokwa, HIIT/ Tabata&Core, West Coast Swing, Bachata Dominican style and more! Hosted by Jivan’arazzi (Pop’arazzi Crew) and Miss Emmetje (Radio Rijnmond).

Wednesday, 17:00 - 22:00, @Sports, €0,-

++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++

25

Friday Night: Get-2-Know-The-Kings-Night Tonight Holland celebrates King’s Night! Start the evening with a kick-off introduction to this Dutch tradition at the Sportscafé and continue the night with a royal night out in The Hague.

Check our website.

Friday, 19:30, @Sportscafe, €0,- [In co-op with DISS]

-------------------------------------------------------------29

Clinic: Urban Golf Learn the basics & use your talent to navigate the golf ball through urban settings. We will provide golf clubs, special golf balls and support by our golf instructor. Meet up in front of Culture.

Tuesday, 17:30, @Mekelpark, €4,Enrol @ www.sc.tudelft.nl or Sports & Culture desks.

Winnar es vorig ja ar

-------------------------------------------------------------Sports & Culture Mekelweg 8-10, 2628 CD Delft www.sc.tudelft.nl | twitter.com/tudelft_sc | www.sc.tudelft.nl/facebook

Voor advertenties bel met:

H & J Uitgevers Postbus 101 2900 AC Capelle aan den IJssel T (010) 451 55 10 F (010) 451 53 80

E delta@henjuitgevers.nl Neem contact op met Hennie de Ruyter of Mireille van Ginkel voor nadere informatie.

Heb jij een innovatief idee waar de wereld groener, duurzamer en beter van wordt?

Doe dan mee met de Postcode Lottery Green Challenge. Wie weet win jij € 500.000,voor het realiseren van je plan!

www.greenchallenge.info

Foto: Sam Rentmeester

Delta

krasse knarren

Jaap Schijve

De ontmoeting vindt plaats bij de elektronenmicroscoop bij Luchtvaart- en Ruimtevaarttechniek.

Het apparaat blijkt essentieel voor het onderzoek van Schijve. Samen met technicus Frans Oostrum onderzoekt hij tientallen kleine vermoeiingsscheurtjes in lichtmetalen proefstukken. Die scheuren zijn het gevolg van wisselende belasting – dat komt in een vliegtuig veel voor.

Schijve zit de hele dag in het donker naar een beeldscherm te turen.

“Vermoeiend? We werken door tot het klaar is.” Daarnaast werkt hij aan lezingen voor een vijfdaagse postacademische cursus ‘vermoeiing van constructies’.

Na zijn pensionering in 1992 bij de vakgroep vliegtuigmaterialen en productie van L&R is Schijve eigen-

lijk nooit weggeweest. Zonder de vergaderingen, kon hij zich concentreren op onderzoek, publiceren en het begeleiden van studenten.

Daar was zijn opvolger prof.ir Boud Vogelesang blij mee, en Schijve zelf ook. Latere opvolgers Vlot en Benedictus hebben die regeling voortgezet. Aanvankelijk werd hij daarvoor betaald, maar dat contract is op eigen verzoek stopgezet, zodat hij sinds zes jaar als ‘wetenschappelijk vrijwilliger’ werkt. Hij reist met zijn vrouw Janine elke twee weken heen en weer tussen Pijnacker en het dorp Retranchement nabij Cadzand. Dat blijkt een werkbaar compromis tussen een verblijf in de buurt van de TU en in Zeeuws-Vlaanderen waar beiden geboren en getogen zijn. Zij als boerendochter en hij als zoon van een onderwijzeres en een muziekleraar.

In 2001 verscheen, bijna tien jaar na zijn emeritaat, zijn boek ‘Fatigue of Structures and Materials’.

Nadat het uitverkocht was, verscheen bij Springer in 2009 een tweede druk en onlangs ook een Chinese vertaling. Intussen gaat zijn onderzoek door, ondanks dat er geen officieel budget voor is.

De JSF is een gepasseerd concept, drones maken de dienst uit in de toekomst, volgens Jaap Schijve

Hij heeft zijn aandacht ook gericht op gelijktijdige vermoeiing in twee richtingen, beter bekend als biaxiale vermoeiing. “Er zijn veel publicaties en theorieën over.

Maar er is ook veel verwarring over en nog maar weinig voorspellend vermogen.” Daar zou Schijve graag een studie over publiceren. “Ik verzamel nu alle artikelen daarover in een groeiende map”, kondigt hij aan. "Komt het niet klaar, de wereld draait door.”

Gevraagd naar andere activiteiten, laait er een vuur in hem op dat zijn vrouw doorgaans doet verzuchten: ‘maak je niet kwaad, Jaap’. Maar om principiële redenen gebeurt dat toch regelmatig. Dan manifesteert hij zich in de politiek of via ingezonden stukken. Bijvoorbeeld over hoe de PvdA akkoord is gegaan met de aanschaf van de JSF, een gepasseerd concept volgens Schijve. Drones maken in de toekomst de dienst uit, denkt de emeritus. Ook tegen het feit dat Zeeuws-Vlamingen voor het gebruik van de Westerscheldetunnel moeten betalen, en het onder water zetten van de Hedwigepolder heeft hij zijn stem verheven.

Een motto heeft Schijve niet. Wel vindt hij het belangrijk om met plezier te werken en om dienstbaar te zijn.

Een oude meester Vanochtend zat ik voor het eerst in tijden weer eens in een collegebankje. Er was een gastcollege, gegeven door Jeroen van der Veer.

Ik herinner me die heerlijke tijd dat ik er elke dag zo bij zat. Met je benen klem achter een klein lullig tafelje dat nooit wil uitklappen. Na vijf minuten kwam er een jongen de zaal binnenlopen. Hij keek wat verdwaasd om zich heen en verdween weer. Waarschijnlijk een eerstejaars student die zich heeft verslapen.

Heerlijk. Nostalgie.

Maar goed, voor het verhaal van Van der Veer zijn zo’n honderd young professionals komen opdraven. Van der Veer doceert over zijn stokpaardjes wat betreft de olie- en gasindustrie. Verder legt hij ons in duidelijke taal uit hoe we succesvol worden. Geen poespas. Simpel Engels en duidelijke boodschappen.

Het doet me denken aan de kracht van een goed college. Luisteren naar iemand die meer verstand heeft van datgene dan jijzelf. Dat is super leerzaam! Goed luisteren en kennis opdoen! En opschrijven! En dan thuis nog een keer voor jezelf uitschrijven.

Want alleen ‘staand op de schouders van reuzen’ kun je verder kijken (een bekende uitspraak bleek later, waar ik als eenvoudig ingenieur nog nooit van had gehoord). Erg toepasselijk, want Jeroen van der Veer is duidelijk een reus. Wat een wijsheid komt er uit zijn mond. De zorgvuldige woordkeuze verraadt dat hij dit verhaal vaker heeft verteld. Van elk discussiepunt kent hij de ins en outs.

Of de vraag nu gaat over een politieke kwestie van Shell ergens in het Oosten tien jaar geleden, of over olieraffinage in Pernis. Elk woord spot on. Wat een wijsheid. Wat een charisma.

Volgens Van der Veer zijn wij het, de jonge honden, die het moeten gaan doen. Maar het is me duidelijk.

Wij jonge honden hebben nog een hoop te leren totdat het zover is.

Van hem, de oude meester.

columnmauritsvanderven

Jaap Schijve (1927) studeerde in 1953 af aan de TH Delft en ging toen werken bij het Nationaal Lucht- en Ruimtevaartlaboratorium (NLR) in Amsterdam en de Noordoostpolder. In 1964 promoveerde hij. Binnen NLR werd hij afdelingshoofd Constructies en Materialen. In 1973 werd hij hoogleraar aan de TU vanwege onderzoek en werken met studenten, in plaats van management. Hij begeleidde 130 afstudeerders en 17 promovendi. Schijve kreeg erkenning in de vorm van een ridderorde (1992) en nog een reeks van onderscheidingen. Ter gelegenheid van zijn tachtigste verjaardag werd de Jaap Schijve Award ingesteld voor jong academisch talent.

Ook hoogleraren gaan op hun 65ste met pensioen. Maar er zijn uitzonderingen. Zoals de onvermoeibare vermoeiingsexpert prof. dr.ir. Jaap Schijve (86).

25

TU Delft

26

In Memoriam

Het doet ons veel verdriet te moeten melden dat onze masterstudent Erik Laan op 19 maart 2014 is overleden bij een ongeval. Laan was naast zijn werk bij de Koninklijke Luchtmacht, masterstudent air transport and operations aan de faculteit Luchtvaart- en Ruimtevaarttechniek.

Hoogleraar Richard Curran: “Het is niet te bevatten dat we zo’n enthousiaste, vrolijke en ambitieuze jonge man als Erik op zo’n jonge leeftijd moeten missen. Erik was oprecht betrokken bij zijn studie air transport and operations. Met veel plezier en inzet werkte hij aan het vergroten van zijn kennis en zijn mogelijkheden. Hij zag ernaar uit om met zijn afstudeeronderzoek te beginnen en wij zagen ernaar uit om hem daarbij te begeleiden.”

We zijn allemaal geschokt door zijn plotselinge overlijden. Onze gedachten gaan uit naar Eriks familie, partner, vrienden en collega’s. Erik hield van vliegen. Hij koos ervoor om zijn dromen na te jagen. Om die reden zal hij voor ons een inspiratie blijven.

Hester Bijl, decaan Richard Curran, hoogleraar Air Transport & Operations Faculteit Luchtvaart- en Ruimtevaarttechniek

Advertentie

Minor Event Donderdag 24 april 2014, Aula

Verdiep en verbreed je studie

TU Delft

desgevraagd

Tweet

Bij ESA ging donderdag de vlag uit vanwege het Sentinel aardobservatieprogramma. Ramon Hanssen (CiTG) was als lid van de mission advisory group een van de grondleggers van de radarsatelliet.

De lancering van de eerste Sentinel satelliet op 3 april is de start van een groots aardobservatieprogramma, vertelt prof. dr.ir. Ramon Hanssen (CiTG). Hij was vanaf 2003 betrokken bij het opstellen van de specificaties van radarsatellieten Sentinel 1A en 1B. Radarbeelden brengen verschuivingen vanaf millimeterniveau in kaart. Dat heeft toepassingen bij monitoring van dijken, het in kaart brengen van verzakkingen en bij het afsmelten van landijs.

Na de radarsatellieten volgen nog missies voor hoogtemeting, optische remote sensing en meting van de luchtkwaliteit (onder andere stikstofoxiden).

Bij het instrument Tropomi voor die laatste missie zijn prof.dr. Pieternel Levelt en dr. Pepijn Veefkind van de faculteit CiTG betrokken.

De satellieten zijn het ruimtedeel van ESA’s ambitieuze aardobservatieprogramma Copernicus. Dat moet voor remote sensing het zelfde gaan betekenen als het Galileo-programma voor navigatie.

“Copernicus is ontworpen als een operationeel systeem”, legt Hanssen desgevraagd uit. “Iedereen is gewend aan actuele weerplaatjes gemaakt met data uit weersatellieten. Radarobservatie ging tot nu toe op basis van incidentele

satellieten: ERS1 en 2 en daarna Envisat.

Copernicus gaat continuïteit bieden – het programma loopt tot 2030.”

Een ander verschil met de huidige praktijk is dat de data van de Sentinel (Engels voor schildwacht) satellieten vrij toegankelijk zullen zijn. Hanssen twijfelt nog een beetje of alle data gelijk vanaf het begin

‘Kleine deformaties gaan vaak aan grote verschuivingen vooraf’ goed bereikbaar zullen zijn, maar dat is wel de bedoeling.

Dat kan van grote betekenis zijn. Hanssen: “Vergelijk het met de gps-data.

Die waren oorspronkelijk versleuteld en alleen toegankelijk voor militairen. President Clinton heeft in mei 2000 de gpsdata vrijgegeven en daar is een enorme spin-off aan toepassingen uit ontstaan.”

Om dat met radardata te laten gebeuren vergt scholing. Het is niet zo makkelijk om nuttige informatie te filteren uit

27

terabytes aan data. Om studenten vast voor te bereiden op de beschikbaarheid van satellietdata, geeft de vakgroep in het vierde semester een college apps maken.

Het belangrijkste verschil van de nieuwe radarsatellieten in vergelijking met Envisat is de kortere tijd tussen opeenvolgende scans. De scanbreedte is met 240 kilometer tweeënhalf keer breder dan Envisat zodat ieder punt op aarde elke zes dagen gescand wordt. Maar omdat de stroken elkaar naar de polen toe meer overlappen, worden gebieden op onze 50 graden noorderbreedte iedere drie dagen gescand. En als de zustersatelliet Sentinel 1B erbij komt, kun je zeggen dat iedere punt in Nederland of noordelijker bijna dagelijks afgetast wordt door de radarsatelliet.

“Daardoor kunnen we snelle ontwikkelingen in kaart brengen”, zegt Hanssen.

Na een zware storm zagen mensen van zijn groep veranderingen van enkele millimeters aan de voet van de Waddenzeedijk. "Dat zijn kleine deformaties die vaak aan grote verschuivingen voorafgaan.”

Geattendeerd door de radarbeelden is het waterschap Noorderzijlvest begonnen met dijkversterking.

Om vast te stellen of schade aan gebouwen al dan niet het gevolg is van een aardbeving, is frequente dekking ook van belang. En van het landijs, dat soms sneller wegsmolt dan Envisat bij kon benen, kan straks het verlies beter geboekstaafd worden. (JW)

Wat eten we vanavond?

Doe mee aan dit #tudelft onderzoek en win kaartjes voor @rijksmuseum of @WalibiHolland Link: goo.gl/uMflys IO-hoogleraar Paul Hekkert: “Het afstudeerproject van Anna Peeters gaat over hoe we mensen ertoe kunnen aanzetten verstandiger vlees te eten. Hoe kun je ze door een ontwerp aansporen tot ander gedrag? Mensen willen wel minder vlees en/of biologisch vlees eten, maar in de supermarkt laten ze zich toch verleiden door andere belangen, zoals een lage prijs. Peeters heeft een abonnement ontworpen voor een type diervriendelijke varkenshouderij.

Je hebt veel gradaties houderijen: van bio-industrie tot puur biologisch. Dat kun je met labels op de verpakking aangeven. Een abonnement op een label, geeft jou een percentage korting in de supermarkt. Thuis achter de computer neem je een beslissing voor het abonnement naar jouw principe. Vooruit betaal je het prijsverschil. Dat gaan we nu testen. Deelnemers verleiden we op twee manieren tot meedoen: expliciet door uit te leggen wat het oplevert en impliciet door in te spelen op emotie.”

Strip: Auke Herrema

Delta

28

Delta

TU Delft

Text: Heather Montague Photo: Hans Stakelbeek

TU Delft students recognized by Shell

international pages

We've told you how to survive the Dutch courses but if you can't get enrolled, at least check out the Survival Guide for some useful Dutch phrases that will get you off to a good start.

Hussein Khalilnezhad and Gerrit Boersma were two of the recipients of the 2013 Shell Bachelor Master Prijs.

TU Delft Master’s student Hossein Khalilnezhad was chosen as the winner of the prestigious Shell Master Prize 2013 for his thesis relating to the Dutch electrical grid system. Gerrit Boersma, also of TU Delft, was voted by the public as the winner of the Audience Prize for his Bachelor’s thesis about a more efficient method for recycling copper.

Shell Nederland organizes this annual contest in cooperation with TU Delft, TU Eindhoven, Wageningen University & Research centre, and the University of Twente. The aim of the contest is to recognize the best bachelor’s and master’s thesis in the field of innovation and technology, particularly those that demonstrate new ideas about sustainable technological solutions in relation to energy, water and food.

The final took place on March 11 at the Shell Technology Centre in Amsterdam, where the candidates presented an elevator pitch about their theses. The jury consisted of Gerald Schotman (Chief Technology Officer, Royal Dutch Shell) and the four rec-

tors magnifici Ed Brinksma (Twente), Hans van Duijn (TUE), Martin Kropff (Wageningen UR) and Karel Luyben (TU).

Six finalists participated, including three master’s and three bachelor’s candidates. Aside from the TU Delft winners, the candidates included Martin Bos (MSc – Twente), Laszlo Levij (MSc – TUE), Rolf Postma (BSc - Twente), and Robin Vet (BSc –Twente) who took home the top prize in the bachelor category.

Khalilnezhad, who moved here from Iran in 2011 to start his master’s, focused his research on the effects of high voltage underground cables on the existing Dutch electricity grid. He explained that existing grids need to be continuously upgraded, which is traditionally accomplished by building new overhead lines. “Overhead lines have negative impacts on the environment and society like public opposition, visual impact, property price decrement and possible health risks when people and animals are exposed to their electromagnetic fields,” stated Khalilnezhad.

The best solution, according to Khalilnezhad, is to extend the grids by underground cables. His research tackled the issue of instability and determined the maximum length of underground cables for the Dutch electricity transmission grid without any risk for blackouts. He developed

Khalilnezhad developed techniques that aim to help system operators to integrate longer underground cables in the future grids

techniques that aim to help system operators to integrate longer underground cables in the future grids and develop sustainable and environmentally friendly power transmission systems. “I am very happy that I won this prestigious prize,” stated Khalilnezhad. “Personally, this gives me further inspiration to continue the research in this field during my PhD. studies.”

Boersma, originally from Friesland, is currently pursuing his master’s in chemical engineering. During his undergraduate research, he investigated the technical feasibility of a more efficient copper recycling method from electronic waste. ”In current processes, sulfuric acid is the commonly used solvent to leach copper from electronic waste,” he explained. “This is highly inefficient due to the fact that it dissolves more iron than copper. The solution, therefore, has to be purified before copper can be produced by electrowinning.” Boersma concluded that the use of ammonia allows for direct electrowinning without any purification. This lowers the overall recycling costs, making a fully closed copper cycle a future reality.

In addition to the technical recognition, Khalilnezhad will receive €5,000 for the Master prize while Vet receives €2,500 for the Bachelor prize.

Boersma takes home €1,000 for his Audience Award.

Delta

29

TU Delft

science Heads up

SHORT

It seems so easy to keep your head up. Yet this process involves one of the most complicated sensorimotor system of the human body, dr. Patrick Forbes found.

“Imagine yourself as a sleepy train passenger making the long journey home, your head creeping slowly down from upright as you drift into dreamland”, says Forbes. “Suddenly, BAM! An abrupt movement by the train jolts you awake, and just as quickly your neck instinctively returns to its vigilant state of maintaining a stable head posture.”

How does our sensorimotor system regulate such instinctive movements of the head? “It has a lot to do with the vestibular system, a series of sensory organs located just inside our ears that help us keep our balance”, says Forbes (3ME faculty).

This system is more robustly connected with the neck muscles in comparison to muscles throughout the rest of our body, or so Forbes found out during his PhD research, which he defended earlier this month.

The Canadian researcher did experiments in which he applied electrical

Innovative Milking

Drifting into dreamland, but for how long? (Photo: Wikimedia commons)

currents to healthy participants.

He placed two electrodes behind the ears of his volunteers and ran a current through their heads. “Of no more than 5 milliamps”, he adds.

“This is not really painful, though in a few subjects it can cause nausea.”

This zapp activates neurons in the vestibular organ that make you believe that your head is moving.

When zapped in standing conditions, reflexes in leg muscles are evoked and participants automatically sway forward in an attempt to compensate for the perceived movement. If these participants are supported, and no longer need to balance, the reflex in leg muscles does not occur. Forbes’ research

has demonstrated that vestibular reflexes in neck muscles are very different. When students sat with their heads supported, thereby removing the need to keep their head upright, this reflex in neck muscles still occurred. “This demonstrates a very robust and almost hard wired coupling between our vestibular organs and our neck muscles.”

Forbes, who graduated cum laude for his thesis, was also awarded a Marie Curie award which will allow him to continue working on a neck muscle project with TU Delft and University of British Columbia in Vancouver, Canada. (TvD) www.delta.tudelft.nl/27938

Shell sniffing out sustainable technologies TU and Shell have been ‘preferred partners’ in research since 2011. Looking ahead, Shell is probing for sustainable technologies in the research portfolio.

The newly built Shell Technology Centre Amsterdam was the setting for the celebration of the two-year research partnership on March 12th.

PhD students presented their posters, while their professors and Shell employees mingled. The posters gave an impression of current research topics like fluid mechanics, geo-imaging, oil-lifting foam, North pole drilling, iceberg predictions, solar water splitting and hydrogen storage.

Chris Laurens, Shell’s vice-president of Future Energy Technologies, announced the oil company’s interest in sustainable energy technologies.

He referred to a study by the International Energy Agency IEA which predicts a doubling of the global energy use by 2050. The IEA expects 55 to 70 percent to be produced from fossil fuels and the rest from sustainable sources or nuclear energy.

“Shell is looking for sustainable opportunities in that future”, said Laurens who specified the three areas under study: renewable energy production, hydrogen as energy carrier and storage for energy systems.

It’s a remarkable statement coming from a company that five years ago

pulled the plug on solar and wind energy projects. In the five previous years Shell had invested 1,3 billion euro in it - a mere 1,5 percent of its total investments.

CTO Gerald Schotman denies a turnaround. “It’s about adding value, making a difference”, he says. Shell decided it could not make cheaper solar panels or wind turbines, but second generation biofuels seem more attractive. “That fits us better in scale, chemistry and transport”, says Schotman. He also expects Shell to take up research in hydrogen storage and conversion and CO2 capture. (JW)

‘Milking’ plants has won the Made in Holland innovation award at the ESEF exhibition in Utrecht on March 12th.

TU’s Botanical Garden developed the technology that was brought to market

by Flora Fluids from Venlo.

The plant milking system won the award in the innovative chain cooperation category. Bob Ursem MSc, director of the Botanical Garden (Applied Sciences), introduced the idea that you could win valuable substances from plants by applying an electric field in 2007. ‘Electro spraying’ could provide a plant-friendly alternative to crushing or squeezing them. When a plant is grounded and standing next to a high voltage plate, oils are drawn from the pores in the leaves onto the plate.

Such plant oils may be used in animal feed to reduce the level of antibiotics, in cosmetics or pharmaceuticals, says Remko Horne from the spin-off company Flora Fluids in Venlo. Horne claims that the environmental impact of producing plant oils is reduced because plants can be milked repeatedly but crushed only once.

The jury liked the idea. The report says: ‘the project is a shining example of cooperation with clear-cut roles for scientific education, research institutes and enterprise and a clear attention to finance. The jury appreciates the collaboration as well as the typical Dutch combination of agriculture and technology.’ www.delta.tudelft.nl/27988 Video on http://youtu.be/erFMWDl7JEM

30

Delta

TU Delft

Text: Damini Purkayastha Cartoon: Auke Herrema

delft survival guide Surviving Dutch If you’re living, shopping and eating out here in the Netherlands, it’s a good idea to get a grasp on some basic Dutch.

In an effort to help you understand and learn a few everyday Dutch phrases, we asked Astrid van Laar, Coordinator of the Dutch language school at TU Delft, to translate some of the commonly used phrases in Dutch. At the university, Dutch is taught using the Delftse Methode. During the elementary course students learn about 1,000 words in seven weeks. “They can have small conversations on everyday topics,” says Van Laar, adding, “Learning Dutch is not difficult, it just takes time and energy!”

The Magic Words

Please Alstublieft (formal), Alsjeblieft (informal) Thank you Dank u wel (formal), Dank je wel (informal) Thanks Bedankt

Cheers Proost Bon Appétit Eet smakelijk Good luck Succes Kind regards Met vriendelijke groet

Greetings

Other useful phrases

Hello Hallo Bye Dag / Doei I’ll see you soon Tot ziens Good morning Goedemorgen Good afternoon Goedemiddag Good evening Goedenavond

Shopping

Receipt De bon Do you want your receipt? Wilt u de bon? / Bonnetje?

Cash only Alleen contant betalen

Pin only Alleen met pin betalen Please show your ID card Uw identiteitsbewijs alstublieft How much does this cost Wat kost dit?

Ordering

May I have a… Mag ik een…..

I will have please… Ik wil graag…

May I have the bill? Mag ik de rekening, alstublieft? / De rekening alstublieft?

Common Phrases

Feel better Beterschap Congratulations Gefeliciteerd Cozy Gezellig

Do you speak English? Spreekt u Engels?

I need help, please Kunt u me helpen alstublieft?

I’m sorry Het spijt me I don’t understand Ik begrijp het niet What did you say? Wat zeg je?

Yes Ja No Nee How are you? Hoe gaat het?

I’m fine, thank you Goed, dank je

Quick Guide to Grocery Shopping

Vegetables Groenten Fruit Fruit Bread Brood Chicken Kip Beef Rundvlees Pork Varkensvlees Cream Slagroom Sugar Suiker Salt Zout Oranges Sinaasappel Potatoes Aardappelen Eggs Eieren Onion Ui

Delta

New Board for DISS On January 15 2014 Delft International Student Society (DISS) held a general assembly to introduce the new board.

Selected members took over their duties on February 1 2014.

E

ach year DISS selects a new executive board to run the society for a year. Jad Masri, chairperson, is new to the board. “I am a first year petroleum engineering master’s student and I learned about DISS through a friend that had benefited from the organization's services,” explains Masri. Before moving

to Delft, Masri was working in the oil and gas servicing industry where he worked with large teams and organizational tasked were part of his daily routine. “As chairperson of DISS, I have the opportunity to put these skills to good use,” says Masri.

The new board has met to discuss their vision and plan for the year to come. Their mission statement is to be an umbrella organization for all national student societies in the TU Delft. “My goal is to keep wor-

king towards that goal by expanding our reach to all international students on campus,” says Masri. With close to half

‘My goal is to reach all international students on campus’ of the newly arrived students during February introduction week joining DISS, the enthusiastic new board seems to be on the right path to achieving their objectives for the year.

Jad Masri: Chairperson Tushar Milan: Secretary Shuai Yi: Treasurer Niki Kandeleppa: International Affairs Antanas Melaika: Events Manager Vinay Bharadwaj: External Affairs

Raha Hakimdavar’s year of water research Fulbright Scholar Raha Hakimdavar didn’t set out to become an engineer. Born in Iran and raised in Southern California from the age of 10, she was a girl who loved literature, poetry and dance.

T

hanks to her father’s convincing, she ultimately earned her bachelor’s degree in civil engineering. “I realized how amazing engineering can be”, she says. Engineers “…make something possible where it wasn’t possible before, and it’s done in a very elegant way”.

After earning her undergraduate degree, Hakimdavar took a job as a structural engineer, only to feel the tug of environmental engineering.

During her master’s at Columbia University, she says she fell in love with water engineering. “I

‘I realized how amazing engineering can be’ think everyone likes water,” she says. “In most countries there’s an appreciation of water,” and a tendency not to waste it, she said, which differs from many places in the United States.

She went on to a PhD program and applied for a Fulbright grant, a prestigious financial award for international educational exchange. The United States government judges applicants on

31

TU Delft

academic merit and leadership potential, according to the Fulbright program. Hakimdavar was selected, thereby securing a year of research at TU Delft, a school rich in water knowledge. The Dutch expertise in water management, she feels, is rooted in the country’s “appreciation of the force water” and centuries of experience “bargaining with it”.

Before arriving in Delft last August, Hakimdavar worried that leaving her academic home base in the middle of her doctoral program could be risky, with the sudden absence of a familiar support system. Several months later, she says, “I’m happy I did it; to be in a new place, representing my research to new people in a new environment”.

Her research area is flood management in parts of the world lacking both flood data and a good system for gathering this critical information.

Haiti is one such place, and Hakimdavar is exploring different methods for collecting hydrology data. Right now, she’s gathering flood data using ground instrumentation and satellites while she develops field surveys for uncovering local hydrology knowledge—a combination already known to TU Delft thanks to its TAHMO project, one of Hakimdavar’s resources.

Hakimdavar hopes that her research here will help her to gain “perspective with remote sensing and modelling”, she says, adding that she aims to implement her current research with fieldwork in Haiti this autumn. Along the way, “I’m just really interested in identifying people I can work with—collaborators,” she says. (HBD)

There’s an app for that Do you drink as much water as your body needs? Come to think of it, do you even know how much water your body needs? During winter, do you remember to drink water at all? If your answer to any of these questions is no, then Water Your Body is the app you need. Once you key in your weight, the app calculates how much water you need on a daily basis. It will then set reminders the sound of gushing water for you through the day.

Entertainingly, the notification sounds is that of pour water. There are different measurement units (which you can further customise) to include cups, glasses, bottles, sippers and so on. No matter what you drink, remember to log it. The app comes with a nifty widget which you can place on your phone’s home screen. The widget creates a graphic of your day’s consumption, making it easier to maintain a log.

With over 1000,000 downloads and a four-and-half star rating, the app is definitely worth a shot. A record of your water intake will be maintained – so you can go back and track your drinking habits over time. (DP)

nostalgia

M

arianna Piptová, 33, needed a change, so she moved to the Netherlands from her home country of Slovakia four years ago. She’s now pursuing her master’s degree in industrial ecology.

A friend brought her

a bottle of slivovica, a traditional Slovakian drink made with plums.

“It reminds me of the good times spent with friend and slivovica in good and bad weather,” says Piptová. (Photo: Hans Stakelbeek)

Interested in being featured in Nostalgia?

Contact us at deltainternational@tudelft.nl

Contents International

28

TU Delft students recognized by Shell

30

Surviving Dutch

The bike of

W

ith its small wheels, bright yellow color and unusual A-shaped frame Joolie Kasmire’s bike is a bit of a novelty. In fact, a friend of hers once described it as a clown bike. “I guess Strida is more common now, but when I first got it no one seemed to know what to think of it,” said Kasmire.”I got stopped and asked about it at least once every couple of days. One time on the train some tourists were so interested in it that I showed them how it folded and unfolded, and they took a picture of it.”

Originally from California, Kasmire moved to the Netherlands four and a half years ago. She chose her unique bicycle for practical reasons.

“It folds so fast!” says Kasmire. “The manufacturer says seven seconds, but I am not quite as fast as that,” she admits. She lived in Amsterdam, Leiden and Rotterdam before moving to Delft, so she did quite a bit of train commuting. Instead of leaving a bike at each location, Kasmire preferred a bike that she could easily take with her.

Kasmire calls herself a cautious rider.

She said it seems to annoy some people that she gets off to walk her bike through narrow lanes. But that doesn’t mean she can’t have a little fun on her bike once in a while. “My bike doesn't have gears,” she says, “but because the wheels are so small, it is effectively in a very low gear all the time. Not fantastic for covering long distances quickly, but good fun for blasting past people on big bikes when we all start together from a green light.”

When asked what she thinks about cycling in the Netherlands, Kasmire exclaimed, “I think it is fantastic! I especially love that I can go between towns as well as just across town on a bike, safely and comfortably. My only complaint is that, as lovely as it is to bike in Delft, the old, narrow, winding streets can be difficult to navigate and there is never enough parking.”

Text: Heather Montague Photo: Hans Stakelbeek

31

New Board for DISS

Joolie Kasmire

See www.delta.tudelft.nl for the translation of page 20: 'Sustainability on TU Campus'

Name: Joolie Kasmire (United States, PhD Candidate, TBM) Price: €400 Brand: Strida