Delta - TU Delft

DELTA. 35 19-11-2009

weekblad van de technische universiteit Delft

>03 Tekort

>06 Floating ideas

>08 Droomgroep

>12 Training

> 19 English Hangin’ out

De faculteit Technische Natuurwetenschappen (TNW) kampt met een begrotingstekort van 6,4 miljoen euro. Decaan Raoul Bino sluit gedwongen ontslagen vooralsnog uit. “We zitten nu in de min en op de grens van wat we kunnen doen met ons geld.”

The climate is changing, the end of fossil fuel stocks is in sight and more and more people live in cities.

All this creates the need for different uses of resources like water.

Rutger de Graaf studied options for sustainable water management in urban areas.

Een visie op de steden van de toekomst, daar heeft het de afgelopen jaren aan ontbroken. Dat vindt architect Winy Maas van architectenbureau MVRDV. Als bouwkundehoogleraar leidt hij The Why Factory, een onderzoeksgroep die weer durft te dromen.

Lyceo Examentraining – ooit begonnen als De Delftse Examentraining - staat al jaren tijdens vakanties eindexaminandi bij. De vraag naar ‘vroege eindexamentrainingen’ is vijftig procent groter dan vorig jaar. Beeld van een dagje meepuffen in de klas. “Het is voor het goede doel. Met hogere cijfers kan ik naar de TU Delft.”

In a new feature on the English Pages, we find out how some TU Delft Dutch and international students enjoy spending their free time. This week we meet Sumeet Kumar, an MSc student from India who likes nothing more than putting down his books, grabbing his guitar and heading off for a park bench at the Oostpoort to play Indian tunes deep into the night.

01

TUDELTA.35

Vrijdag de dertiende staat gelijk aan ongeluk en horror. Dat was dan ook het thema van het feestje afgelopen vrijdag, georganiseerd door sociëteit de Bolk. Jammer genoeg kwamen maar weinig studenten verkleed met

maskers en kostuums. Maar dat is begrijpelijk, want bier door een rietje drinken is een hele kunst.

(Foto: Hans Stakelbeek/FMAX)

DELTA. 35 19-11-2009

02

nieuwsinterview

’Geen halve maatregelen’ TUdelta.35 > Jaargang 41 Delta is het informatie- en opinieblad van de TU Delft, verzorgd door een journalistiek onafhankelijke redactie.

> Redactie Frank Nuijens, (hoofdredacteur), Katja Wijnands, Dorine van Gorp, (eindredactie), Nadine Böke, Saskia Bonger, Tomas van Dijk, Erik Huisman, Maaike Muller, Connie van Uffelen, Jos Wassink (verslaggeving). > Medewerkers Willemijn Dicke, Robbert Fokkink, Dap Hartmann, Auke Herrema, Richard van 't Hof, Christian Jongeneel, Ivo Knubben, David McMullin, Anna Noyons, Edgar van Os, Daan Schuurbiers, Jimmy Tigges, Ellen Touw, Robert Visscher, Floris Wiegerinck, Martine Zeijlstra. > Foto‘s Sam Rentmeester/ Hans Stakelbeek (FMAX).(info@fmax.nl) > Vormgeving Kummer & Herrman, Utrecht > Lay-Out

Liesbeth van Dam

> Mededelingen Martin Kers (m.kers@tudelft.nl) > Redactieraad

Ir. S. Rozendaal (voorzitter), mw. prof.dr.ir.drs.

H. Bijl, prof.dr.ir. F.W. Jansen, J. Op Den Kelder, mr. J.J. M.Kok, R.H.G. Meijer, T. Niks, prof. dr.B.J. Thijsse, ir. M. Persson, dr.ir. C. Vermeeren

> Redactie-adressen Universiteitsbibliotheek Kamer 0.18-0.28 Prometheusplein 1 2628 ZC Delft Postbus 139 2600 AC Delft Tel. 015-278 4848 E-mail: delta@tudelft.nl www.delta.tudelft.nl > ISSN 0169-698x > Druk Wegener Nieuwsdruk Twente, Enschede > Oplage 12.000 > Advertenties H&J uitgevers Postbus 101 2900 AC Capelle aan den IJssel Tel. 010-451 55 10 Fax 010-451 53 80 E-mail:delta@henjuitgevers.nl www.linkmagazine.nl > Abonnement Een abonnement kost 37,50 en kan elk moment ingaan. > HOP Delta werkt samen met het Hoger Onderwijs Persbureau Hein Cuppen, Bas Belleman, Thijs den Otter Tel. 071-523 6151 Fax 071-523 2138 E-mail hop@xs4all.nl > Copyright Delta Auteursrecht voorbehouden. Het is verboden zonder schriftelijke toestemming van de hoofdredacteur artikelen, schema‘s of illustraties geheel of gedeeltelijk over te nemen en/of openbaar te maken, in enigerlei vorm of wijze.

Wat kan nanotechnologie betekenen voor duurzame energie?

Dat is het thema van het symposium van het Technologisch Genootschap op donderdag en vrijdag. Vierdejaars student Jeroen van de Waterbeemd is een van de organisatoren. xJos Wassink Jullie thema gaat over nano-oplossingen voor het energieprobleem.

Zet dat wel zoden aan de dijk?

“Jawel. Het blijkt dat we zijn uitgekeken op wat we tot nu toe hebben bedacht. Alle nieuwe oplossingen voor de energie komen uit de nanohoek. Goedbeschouwd zijn ook zonnecellen nanoapparaten, waarbij we op de nanoschaal moeten weten wat er gebeurt om ze efficiënter te maken. Ook in de industrie valt een grote slag te slaan door katalysatoren op nanoschaal te maken.

Hierdoor kunnen processen een stuk efficiënter verlopen dan nu het geval is.”

Jullie eindigen met een paneldiscussie over de grote vragen van het vakgebied. Welke vraag moet

wordt opgeslagen en doorgegeven, krijg je een stap in de evolutie. Vanaf het ontstaan van de aarde gebruikten we de zon als energiebron. Met fossiele energie deden we in feite een stap terug door de zon van de afgelopen miljoenen jaren geleden te gebruiken. We zullen een nieuwe stap moeten maken, weer naar de zon toe.”

Jeroen van de Waterbeemd. (Foto: Sam Rentmeester/FMAX)

er wat jou betreft zeker aan bod komen?

“Ik wil weten of we helemaal op duurzame energie moeten overschakelen, of dat we ook onderzoek moeten gaan doen naar hybride oplossingen zoals CO2-afvang en -opslag in de bodem.”

Wat vind je er zelf van?

“Ik kies voor helemaal duurzaam.

We moeten geen geld verspillen aan CO2-opslag. Ik ben niet voor halve maatregelen.”

Wordt het druk?

“Ja, we hebben voor beide dagen ongeveer 120 inschrijvingen. We verwachten dat nog een heel aantal studenten een beetje laat is met inschrijven, dus we rekenen op zo’n

150 man per dag.”

Jullie flyeren en maken reclame op de campus. Zijn er ook deelnemers van buiten Delft?

“Er komen veel deelnemers van buiten Delft, vooral uit het bedrijfsleven. Dat hadden we niet verwacht, hoewel we ze wel hebben gemaild met de vraag of ze mensen wilden afvaardigen. Ook bij andere universiteiten deden we dit bij professoren, doctoren en studenten.”

Vaak komen mensen op bekende sprekers af. Wie zijn bij jullie de smaakmakers?

“We zijn trots op dr. Frank Niele van Shell die een groot verhaal vertelt over energie en evolutie. Iedere keer dat energie nog efficiënter

Nog andere kopstukken?

“Ja, professor Patrice Simon van de universiteit Paul Sabatier in Toulouse, Frankrijk. Hij geeft een verhaal over supercondensatoren, en hoe je die maakt op nanoschaal. Op macroschaal kun je die supercondensatoren niet eens maken.”

Waar worden ze voor gebruikt?

“Je kunt er energie in opslaan. Op nanoschaal kun je er veel meer energie in kwijt dan voorheen. Dat is handig bij opslag van elektriciteit bij het optrekken en remmen van elektrische auto’s.”

x www.tgsymposium.nl

hartmann

Kilometerhype “Wij Beatrix, bij de gratie Gods, Koningin der Nederlanden, Prinses van Oranje-Nassau, enz. enz. enz.” Aldus begint het wetsvoorstel kilometerprijs, de veelbesproken kilometerheffing. Het wordt een wet met echte formules waardoor het bijna wetenschappelijk lijkt. Alles is opgehangen aan de uitstoot van CO2, de bron van alle kwaad. Hoewel een vegetariër in een Hummer beter voor het milieu schijnt te zijn dan een vleeseter in een Prius, gaat die vegetariër straks toch de rekening betalen. De CO2-uitstoot (g/km) van een benzineauto berekent men op basis van het gewicht van de auto: (17,993 + 0,123*A)*B, waarbij A het gewicht (kg) is en B de bouwjaarfactor.

“De bouwjaarfactor bedraagt 1 voor het bouwjaar 2008 en wordt voor andere bouwjaren vastgesteld bij regeling van Onze Minister.” Een geniepig instrument om oudere auto’s straks naar willekeur te kunnen belasten. Voor B=1 stoot een Toyota Aygo (780 kg) per kilometer 114 gram CO2 uit, een Peugeot 207 (1140 kg) 158 gram en een Hummer H2-SUT (3060 kg) 394 gram. Het basistarief (eurocent per kilometer) wordt als volgt berekend: 0,00013775*C + 0,00296394*(-186,212 + D*3,139) + 0,12269149. Het concept van significante cijfers lijkt volstrekt onbekend bij het Ministerie van V&W waar men domweg alle cijfers uit de display van de rekenmachine noteert. D is de CO2-uitstoot (g/km) en C is ‘het bij het motorrijtuig behorend bedrag’.

Ook C is weer een functie van de CO2-uitstoot en bedraagt 0 euro tot 110 g/ km, €95,- voor elke gram tussen 110 en 180 g/km, 286 €/g tussen 180 en 270 g/km, en 667 €/g voor iedere gram boven 270 g/km. Voor de Aygo komt het basistarief op 0,7 cent per kilometer. Dat lijkt schappelijk, maar niet als je bedenkt dat op een Aygo sinds 1 januari 2009 geen BPM meer zit, en de wegenbelasting slechts 44 euro per jaar bedraagt. Een Aygobezitter is

straks dus 44 euro goedkoper uit maar kan daarvoor op jaarbasis slechts 6300 kilometer rijden. Voor iedere kilometer meer is hij slechter af. Voor een Peugeot 207 kost iedere kilometer 1,7 cent en die vegetariër in z’n Hummer betaalt 17,5 cent per km. Voor LPG geldt een toeslag van 2,1 (Aygo) tot 7,3 cent (Hummer), en auto’s die veel fijnstof (PM10) produceren, betalen 2,5 cent per kilometer meer. Klassieke auto’s die nu zijn vrijgesteld van wegenbelasting gaan straks dus fors betalen.

Waarom zo nodeloos ingewikkeld? Alles wordt opgehangen aan de CO2uitstoot en die wordt volledig bepaald door het brandstofverbruik: een liter benzine produceert ongeveer 2 kg CO2. Sinds jaar en dag wordt ons brandstofverbruik keurig geregistreerd door de benzinepomp. Schaf de BPM en de wegenbelasting af en maak benzine 50 eurocent per liter duurder. Dan betaal je netto voor een Aygo 2,3 cent per kilometer, 3,1 cent voor een 207 en 7,1 cent voor een Hummer. Er is geen peperduur registratiesysteem nodig (installatie 3-4 miljard euro; exploitatie 1 miljard euro per jaar), iedereen betaalt netjes per kilometer en zuinige auto’s betalen minder dan benzineslurpers. Want ik voorspel: (1) De invoering kost veel meer dan nu begroot; (2) Er zijn meer kinderziektes dan bij de OV-chipkaart en C2000 tezamen; (3) De files nemen niet af; (4) Bijna iedereen is duurder uit dan nu; (5) Geen enkele bewindspersoon had dit zien aankomen en niemand is straks verantwoordelijk. Als u mij pessimisme verwijt dan daag ik u uit deze column over vijf jaar te herlezen om te ervaren hoe realistisch hij in 2009 was.

Dap Hartmann is astronoom. Hij werkt als docent bij de faculteit Techniek, Bestuur en Management.

DELTA. 35 19-11-2009

Nieuws

Bouwkunde

Pannetje

Nog dit jaar neemt het college van bestuur een besluit over de huisvesting van Bouwkunde. Een belangrijke optie is dat Bouwkunde in het huidige pand aan de Julianalaan blijft, zo liet het college al doorschemeren tijdens een gezamenlijk overleg met de ondernemingsraad en de studentenraad. Het pand is verkocht maar nog niet geleverd. Na de brand bij Bouwkunde is er veel geld in geïnvesteerd. “Afschrijvingen uitsmeren over een langere periode is aantrekkelijker”, aldus bestuursvoorzitter Dirk Jan van den Berg.

Ze hebben een ingenieus idee, maar vinden SBS6 en de Nederlandse televisiekijker dat ook?

Zaterdag 21 november zal blijken of studenten Chris Laumans, Stefan Roest en Arne Kaas met hun energiezuinige pan doorgaan naar de finale in het programma ‘Het beste idee van Nederland’. De drie masterstudenten sustainable energy technology ontwikkelden een pannetje dat de warmte vasthoudt dat normaalgesproken langs de zijkant opstijgt. Doordat de pan in een glazen omhulsel hangt, werkt het twintig procent efficiënter. De

03

finale is 28 november, dan moet blijken of de pan ook het grote publiek aanspreekt. Dat verkiest per sms de winnaar. SBS6 helpt de winnaar met het succesvol op de markt brengen van zijn product. De studenten zijn alvast druk aan het sleutelen om één geheel te maken van hun kookgerei. “Nu bestaat de pan nog uit twee onderdelen. Daardoor ziet hij er misschien wat ingewikkeld uit”, zegt Stefan Roest.

Subsidie reactor noodzaak voor TNW De faculteit Technische Natuurwetenschappen (TNW) kampt met een begrotingstekort van 6,4 miljoen euro.

Decaan Raoul Bino sluit gedwongen ontslagen vooralsnog uit. xConnie van Uffelen De decaan werd kort na zijn aantreden geconfronteerd met een begrotingstekort van 9,4 miljoen euro. Na aanpassingen is dat bedrag gereduceerd tot 6,4 miljoen. De faculteit schaft nu minder aan en hoopt inkomsten uit projecten te verhogen.

De financiële problemen liggen volgens Bino voor een deel bij het Reactor Instituut Delft. “Het is ontzettend moeilijk de kosten voor de reactor terug te verdienen.” Dat zou beter kunnen na vernieuwing van de reactor.

De TU vraagt de overheid daarvoor bijna veertig miljoen euro subsidie via plan Oyster. “Oyster is essentieel voor het financieren van deze faciliteit”, zegt Bino. “Om nieuwe ontwikkelingen op het gebied van kernenergie mogelijk te maken, moet je mensen opleiden en onderzoek doen. Wij doen dat als enige in Nederland.”

TNW betaalt nu zelf twee miljoen

Grote griezel

voor de reactor. Als Oyster niet doorgaat, is er volgens Bino geen alternatief. “Plan b is het sluiten van de reactor. Maar ontmantelen kost ook twintig tot dertig miljoen euro. Dat is weggegooid geld terwijl Nederland die kennis hard nodig heeft.”

Een ander deel van de problemen ligt volgens Bino bij het hebben van vijf locaties en inefficiënt gebruik van drie daarvan. De panden van Biotechnologie, Delft ChemTech en de faculteit zelf zijn sterk verouderd en hebben hoge stookkosten. “Het

‘We zitten nu in de min en op de grens van wat we kunnen doen met ons geld’ gebruik van Delft ChemTech kost al twee miljoen euro per jaar. Dat is zeer inefficiënt.”

Met Oyster en de geplande nieuwbouw voor Biotechnologie, Delft ChemTech en Bionano zou al vier miljoen van het begrotingstekort zijn weggewerkt. De rest moet voor een deel komen van reductie van kosten en van het binnenhalen van meer geld. “Maar daarvoor moet je goed onderzoek kunnen doen en goede faciliteiten hebben.”

Bino wijst er op dat de onderzoeksgroep van Cees Dekker (bionanotechnologie) een ‘enorm groeipotentieel’ heeft. “Die doet fantastisch onderzoek, maar om die groei te

In de botanische tuin van de TU Delft zijn niet alleen planten te vinden; er woont ook een grote zwarte vogelspin. Elk jaar mogen Delftse basisschoolkinderen deze spin een nieuwe naam geven. Zij doen suggesties hiervoor na afloop van een lesje in de tuin over waar kruiden en specerijen vandaan komen. Woensdag werd bekend gemaakt dat het harige monster komend jaar de naam van zo’n specerij zal dragen: Foelie. (Foto: Hans Stakelbeek/FMAX)

accommoderen is ook geld nodig.”

Of groepen worden afgestoten hangt af van een kritische beoordeling van de afdelingen. Volgens Bino zijn er geen zwakke groepen of secties. De decaan denkt eerder aan het uitwisselen van groepen tussen faculteiten om beter gebruik te maken van faciliteiten en om dubbelingen te voorkomen. Bino onderzoekt op afdelingsniveau of er voldoende output is op het gebied van onderwijs en onderzoek.

Volgens de decaan is er zoals het er nu naar uitziet geen sprake van gedwongen ontslagen. “Ik wil niet zeggen dat het uitgesloten is, want je weet niet wat de bezuinigingsronde van de overheid ons nog gaat brengen. We zitten nu in de min en op de grens van wat we kunnen doen met ons geld. Als er nog minder geld komt, gaat het echt niet. ” De geplande nieuwbouw moet volgens Bino in ieder geval doorgaan.

“Als we dat niet doen, kunnen tweetot driehonderd mensen niet meer werken.” Er wordt gekeken naar twee opties: bij de kernreactor of op het terrein van het vertrekkende Deltares.

x www.delta.tudelft.nl

Nuttig afval

Kivi-congres

Afvalwater is een waardevolle bron van energie en grondstoffen. Dat stelde prof.dr.ir. Jules van Lier op 18 november tijdens zijn intreerede als hoogleraar bij Civiele Techniek en Geowetenschappen. Afvalwater wordt volgens Van Lier te vaak gezien als gevaarlijk restproduct dat moet worden afgevangen en weggevoerd. Terwijl je bijvoorbeeld ook meststoffen als fosfaat eruit kan winnen, of de organische stoffen kunt gebruiken voor energieopwekking. Vooral ontwikkelingslanden zouden van deze visie kunnen profiteren.

Hup Holland Hub, luidt het jolige thema voor het jaarlijkse ingenieurscongres op 26 november in Rotterdam. Maar er gaan serieuze zaken achter schuil. Nederland heeft er namelijk groot belang bij zijn positie als handelscentrum op vele gebieden te behouden en te versterken. Samenwerking tussen bedrijven, universiteiten en overheid zijn daarvoor onontbeerlijk, evenals ‘innovatieve techniekoplossingen’. En daar zijn ingenieurs voor nodig.

x

www.kiviniria.nl/hub

College grijpt in bij faculteiten Om de financiële problemen van de TU het hoofd te bieden moeten alle faculteiten van het college van bestuur tien procent bezuinigen op het geld dat zij vanuit de overheid krijgen.

Het vrijkomende geld gebruikt het college voor vernieuwing in onderwijs, onderzoek en infrastructuur.

De faculteiten moeten uiterlijk 15 januari 2010 met voorstellen komen op het gebied van herinrichting van wetenschappelijke afdelingen en bundeling van onderwijs en onderzoek binnen de faculteit en met andere faculteiten. Ook moeten ze aangeven welke onderdelen onvoldoende bijdragen aan de doelen van de faculteit.

Om een beter beeld te krijgen van de uitgangspositie per faculteit vraagt het college gegevens over leerstoelen en over de samenstelling van de tijdelijke en vaste personeelsformatie evenals het aantal promovendi per hoogleraar of universitair (hoofd)docent.

Ook wil het college per faculteit inzicht in de onderzoeksinfrastructuur, de hoeveelheid opleidingen en het benodigde personeel daarvoor, en de verhouding tussen de verschillende soorten inkomsten.

Tevens moeten faculteiten en de universiteitsdienst half januari komen met plannen om per 2011

structureel vijf procent te bezuinigen op niet-personele kosten. Het college wil een beter inkoopbeleid en denkt hiermee acht miljoen euro te winnen.

Zowel de faculteiten als de universiteitsdienst moeten per 2011 een sluitende begroting hebben. Verder komt er een onderzoek naar de ‘doelmatigheid van ondersteunende processen’.

Het college van bestuur gaat er bij deze maatregelen vanuit dat de rijksoverheid tussen 2011 en 2014 in totaal 327 miljoen euro per jaar

De kosten van huidige of toekomstige reorganisaties worden geboekt bij faculteiten zelf beschikbaar heeft voor de faculteiten en universiteitsdienst. Zij moeten daarom rekening houden met dezelfde inkomsten als in 2010.

De kosten van huidige of toekomstige reorganisaties worden geboekt bij faculteiten zelf, maar zij worden daar niet op afgerekend, zei collegevoorzitter Dirk Jan van den Berg tijdens een overleg met de ondernemingsraad. Het college wil apart kijken naar onderhoud en voorgenomen investeringen op het gebied van vastgoed.

Op 1 juni 2010 moeten alle maatregelen in een facultair meerjarenplan zijn vastgelegd. (CvU)

DELTA. 35 19-11-2009

Nieuws

Jonge Akademie

Opvouwbare container

Natte voeten

De Delftse nanowetenschapper dr.ir. Ronald Hanson is een van de tien nieuwe leden die dit jaar worden benoemd in de Jonge Akademie van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen (KNAW). Deze tak van de KNAW is opgericht om jonge, zeer getalenteerde onderzoekers uit verschillende disciplines bij elkaar te brengen. De Jonge Akademie doet dit onder meer via bijeenkomsten. Daarnaast is een belangrijke taak van de leden om het brede publiek enthousiast te maken voor wetenschap.

De Delftse technostarters Holland Container Innovations en iOpener Media zijn doorgedrongen tot de finale van de Academic Enterprise Awards Europe. De TU is de enige Nederlandse universiteit in de finale. Holland Container Innovations is genomineerd voor een opvouwbare container die 75 procent minder ruimte in beslag neemt dan normale containers. iOpener Media maakt het gamers mogelijk zich in een racegame te wedijveren met professionele racers. Op 10 december worden de prijswinnaars bekend.

Het landijs op Groenland smelt steeds sneller. Dat blijkt ondermeer uit analyses van de metingen van het duo Grace gravitatiesatellieten. Dr.ir. Ernst Schrama en ir. Bert Wouters (Luchtvaart- en Ruimtevaarttechniek) schrijven hierover in het tijdschrift Science van 13 november. Grace meet minieme variaties in het zwaartekrachtveld van de aarde doordat die de onderlinge afstand (220 kilometer) van het satellietenpaar beïnvloedt. De ijskap van Groenland heeft een enorme massa. Veranderingen daarin zijn meetbaar als

04

Denktank gravitatievariaties. Het huidige tempo van afsmelten ligt volgens de onderzoekers op 273 miljard ton per jaar. Dat komt overeen met een zeespiegelstijging van 0,75 millimeter. Als de hele ijskap afsmelt, wat in dit tempo nog tienduizend jaar zou duren, betekent dat wereldwijd een zeespiegelstijging van zeven meter. Goed nieuws voor Nederland: door veranderingen van het zwaartekrachtveld en daardoor de verdeling van water over de globe, stijgt het water in de Noordzee ‘slechts’ met twee meter.

De Club van Delft biedt de creativiteit tot innovatie gratis aan bij het bedrijfsleven. Door de crisis zijn bedrijven in hun schulp gekropen, constateert de Delftse denktank.

Nieuwe plannen zijn uitgesteld, vaak zelfs tot 2011. Zo komt er niks van innovatie terecht. Vandaar dat Martin Nagelsmit en Nathan Volkers nu de denkkracht, creativiteit en sociale netwerk van studenten voor een eerste concept gratis aanbieden. “We willen bedrijven wakker schudden.”

x

www.clubvandelft.nl

docent van het jaar

‘Bedenk wat studenten willen horen’

x

De overeenkomst tussen een gitaaroptreden en het geven van een goed college? Beide geven Erik Tempelman een enorme kick. “Een soort rush. Bijna verslavend.”

Wie is de beste docent van de TU Delft?

De zeven genomineerden komen elke week aan bod op deze pagina.

Dit is deel 3.

Connie van Uffelen

Doceren begint volgens universitair docent Erik Tempelman met passie. Passie voor een vakgebied en voor het willen overdragen van het vak. En wel op een manier die niet zozeer de docent maar juist de student goed uitkomt. “Bedenk wat die ander wil horen.”

Tempelman hanteert het principe dat vakken altijd een deel zijn van een groter geheel. “Bij het opvolgende vak of project kun je kijken of je kennis op de juiste manier hebt aangeleerd. Je moet jezelf in staat stellen te leren van ervaringen. Een stapel tentamens geeft natuurlijk veel werk, maar is tevens een kans om te kijken wat ik goed heb gedaan en welke dingen volgend jaar beter moeten.”

Hij geeft toe dat hij niet echt werd gehinderd door kennis van zaken toen hij bij Industrieel Ontwerpen als docent begon. Tempelman had alleen in zijn tijd als promovendus lesgegeven aan grote groepen. Van specialisten leerde hij wat het betekent om les te geven en in de loop der tijd kreeg hij het benodigde didactisch inzicht.

Als coördinator en docent weet hij nu dat hij – soms met bloedend hart – stof weg moet laten. “Ik zie teveel docenten teveel stof in hun vak

Erik Tempelman: "Een Senseo of een papierbak kan complexer zijn dan een complete vliegtuigvleugel.”

(Foto: Sam Rentmeester/FMAX)

proppen. Met als idee: dit moeten studenten weten. Je moet de vraag omdraaien: wat kan ik doceren in de tijd die ik heb?”

Het moeilijke van bacheloronder-

’Ik zie teveel docenten teveel stof in hun vak proppen’ wijs bij Industrieel Ontwerpen is ook: grote aantallen studenten en verschillende onderwijsvormen afstemmen op de beperkt aanwezige ruimte. “Daar komt bij dat het een niet alledaagse hoeveelheid

theorie kost om alledaagse producten te kunnen begrijpen. Een Senseo of een papierbak kan complexer zijn dan een complete vliegtuigvleugel.”

Studenten moeten zich die kennis actief eigen maken. Niet passief een boek lezen. “Een hoorcollege kan geschikt zijn om driehonderd man tegelijk te inspireren en te informeren. Maar om die kennis te laten beklijven, moet je ook activerende onderwijsvormen geven zoals instructies, tutorials en, in mijn vak, masterclasses.”

Tempelman werkt ook veel met gastsprekers. “Zij zijn rolmodellen voor studenten en nemen ervaring uit de praktijk mee, hebben

Begeisterung.” Met die gastsprekers bespreekt hij vooraf de structuur van hun college: begin algemeen, verdiep daarna, haal er wat materiaalkunde bij en behandel nog voor de pauze wat voorbeelden.

Begin het tweede uur met varianten van het productieproces en probeer af te sluiten met een aantal ontwerpregels.

Die visie loont. Tempelman won al tweemaal De Pluim van studiever-

eniging i.d.: in 2007 voor het beste bachelorvak en in 2008 als meest inspirerende bachelordocent. Hij benadrukte bij de prijsuitreiking dat hij een ‘verdomd goed’ team heeft.

“Willekeurig welke artiest je neemt, zet er een goede band achter, een goede lichtshow, een goede roadmanager, een goede geluidscrew en je hebt een goed optreden.” Als helft van gitaarduo Hilhorst12 kan Tempelman het weten.

Als docent ervaart hij ook op andere manieren erkenning. “Als je bij een afstuderen de hand schudt van familie en zo’n vader bijna met tranen in de ogen zegt: ‘Goh, hij heeft zoveel van je geleerd’, dan is dat ook erkenning. Dat is waar ik het voor doe. Net als bij alle artiesten is het een drang naar liefde en erkenning.”

x Tips van Erik Tempelman - Wees selectief in wat je brengt: doceren is doseren - Train docenten - Lees eens wat literatuur en laat je voorlichten over wat bekend is over onderwijskunde

Naam: Erik Tempelman (39) Doceert bij: Industrieel Ontwerpen Burgerlijke staat: Verliefd Vak: Industriële productie

Een walk of shame voor laatkomers Voor Erik Tempelman is een hoorcollege theater. Als docent treed je op. Hij weet dat performers meteen bij opkomst iets verrassends moeten doen waardoor het publiek geboeid raakt. Tijdens zijn kick-off college industriële productie heeft hij dan ook zijn gitaar bij zich en begint hij met een experimentje.

Hij vraagt of er onder zijn ruim driehonderd studenten gitaristen en gitaarbouwers zijn en wil weten waarom het gat bij gitaren juist op die ene plek zit. Onjuist is het antwoord van docent Bert Deen: ‘Als je geen geld hebt en buiten speelt, kun je daar je briefjes in doen.’ Het ijs is gebroken.

De naïeve interpretatie is een klankgat, legt Tempelman uit.

“Heb je wel eens naast een banjo gestaan? Die heeft geen

klankgat maar maakt wel gigantisch veel lawaai.” Hij pakt er de aandacht mee en laat op het beeldscherm verschillende gitaren zien. Het gat is er in de loop der tijd gekomen vanwege het productieproces en de vereiste precisie van het instrument.

Clou van zijn verhaal: als je de historie van het product kent, kun je een beter product maken. “Hier komt een tentamenvraag. Pak je pen.” Het geroezemoes verstomt. “Ik wil van jullie een product zien waarvan de primaire functie wezenlijk is verstoord om het product überhaupt te kunnen maken.”

Weer geroezemoes: het t-woord! “Nu is het tijd om de laatkomers binnen te laten”, zegt Tempelman. “Geef ze een hartelijk applaus!” Stilte. De laatkomers krijgen hun walk

of shame. Iedereen weet vanaf nu: dit gaat mij niet overkomen.

Als docent treedt Tempelman inderdaad op. Hij bespeelt de zaal op zijn denkbeeldige podium met een videootje waarop studenten van twee jaar geleden dit ‘een positief slopend vak’ noemen. Hij stelt prikkelende vragen als ‘weten jullie hoe je hersens werken?’ Hij vertelt wat hij gaat doen, waar dit vak op voorbereidt en wat hij van studenten verwacht. En net als bij een optreden klinkt er applaus. Zelfs meermalen als Tempelman zijn staf voorstelt. Het is duidelijk hoe studenten dachten over zijn vraag: ‘Hebben jullie er zin in?'

DELTA. 35 19-11-2009

Ziekteverzekering Studenten betalen volgend jaar 3,35 euro per maand meer voor hun collectieve basisverzekering bij Zilveren Kruis Achmea. Dat is een stijging van vier procent. De maandpremie bedraagt dan 86,85 euro. Dat hebben studentenorganisaties LSVb en ISO laten weten. Ze zetten het contract met de zorgverzekeraar voort, waardoor studenten opnieuw collectiviteitskorting krijgen: tien procent korting op hun basisverzekering en vijftien procent op de aanvullende pakketten. Aanvullende pakketten kosten 5,70 tot 23,84 euro in de maand, afhankelijk

05

Nieuws

van de wensen. Ook tandartsverzekeringen lopen op van 9,35 tot 31,75 euro per maand. Maar wie jonger is dan 22 jaar, krijgt een aanzienlijk deel al in de basisverzekering vergoed en betaalt veel minder voor aanvullende tandartsverzekeringen. Ook het eigen risico is van invloed op de premie. Wie niet ziek verwacht te worden, kan voor een hoger eigen risico kiezen dan het wettelijke minimum van 165 euro.

(HOP)

x

www.zilverenkruis.nl/studenten www.kiesbeter.nl/zorgverzekeringen

Reisbeurs

Cartoonist

Tramlijn

TBM-masterstudente Mei Lin Tan ontvangt donderdag uit handen van minister Plasterk een reisbeurs voor zes maanden in de Verenigde Staten. Dat gebeurt tijdens de afsluiting van de Rotterdam Entrepeneurship Week. Ze is een van de zes Nederlandse studenten die in aanmerking komen voor het Kauffman Global Scholars Program.

De reis voert langs innovators, bedrijven, investeerders en universiteiten. De bedoeling is het eigen ondernemingsplan aan te scherpen. Voor Mei Lin Tan is dat een wereldbedrijf in duurzame energie.

Ben je een tekentalent en kun je nieuws over de campus, Delfts onderzoek en het studentenleven mooi weergeven in cartoons, dan heeft Delta misschien wel een leuke bijbaan voor jou. De Deltaredactie zoekt iemand die wekelijks een cartoon maakt voor de lifestyle-pagina. Meer weten? Stuur een e-mail naar: delta@tudelft.nl.

Het deel van tramlijn 19 van het Delftse station naar Technopolis dreigt op 1 januari 2012 niet af te zijn, meldt het AD. Om de tram te kunnen laten rijden is onderhoud aan de Sebastiaansbrug noodzakelijk, maar dit vindt wellicht later plaats door werk aan de spoortunnel. Volgens wethouder Anne Koning is het goedkoper en efficiënter om werk aan de Irenetunnel eerder uit te voeren dan gepland.

Werk aan de brug zou dan moeten wachten om verkeerschaos te voorkomen.

Weinig zorgen om duur bachelor Van de eerstejaars studenten heeft meer dan de helft niet gepland in hoeveel jaar ze hun bachelor (Bsc) denken af te ronden. Ruim een kwart (28,6 procent) denkt er drie jaar over te doen en bijna een vijfde denkt in vier jaar de eindstreep te halen. xERIK HUISMAN Dat blijkt uit een enquête over onder meer studieplanning en tevredenheid over faciliteiten, die Oras onder 444 studenten afnam. Bij L&R (14 procent) en 3mE (13 procent) denkt het kleinste aantal studenten in drie jaar de Bcs af te ronden. Bij EWI (46 procent) en TBM (42 procent) is het vertrouwen het grootst, maar die resultaten moeten voorzichtig worden bekeken, vanwege een zeer

laag aantal respondenten.

Oras vindt het ‘schrikbarend’ dat 52 procent van de studenten in de enquête aankruiste ‘ik merk wel wanneer ik klaar ben met mijn bachelor’ omdat juist deze groep geconfronteerd wordt met zowel het bindend studieadvies als de harde knip. De partij vindt dat de TU haar studenten (meer) moet stimuleren ‘een bewuste studieplanning te maken die bij hem of haar past’ om onnodige studievertraging te voorkomen.

Tamelijk ontevreden zijn de studenten over de bezettingsgraad van werkplekken op de campus. Bijna de helft (48,3 procent) vindt die te hoog en 40 procent vindt die passend. De ontevredenheid over de werkplekken is bij IO (71 procent), CiTG (67 procent) en 3mE (56 procent) het grootst. Een passende bezettingsgraad wordt ervaren bij Bouwkunde (60 procent), TNW (59 procent) en EWI (55 procent). Daar staat bij Bouwkunde wel tegenover dat een derde de bezettingsgraad te hoog vindt. Oras is al druk bezig de vindbaarheid van beschikbare

werkplekken te vergroten via invoering van actuele plattegronden waarop de beschikbaarheid staat aangegeven. Daarnaast pleit Oras voor een snelle besluitvorming over het learning centre waarin werkplekken komen.

Over de collegezalen is tweederde van de studenten tevreden, 22 pro-

‘Ik merk wel wanneer ik klaar ben met mijn bachelor’ cent vindt de bezettingsgraad te hoog. Het minst tevreden zijn de studenten van 3mE (35 procent) en L&R (32 procent). Merkwaardig is dat bij L&R eenvijfde de bezetting juist te laag vindt. Om de onderwijskwaliteit te behouden wil Oras dat grote groepen studenten worden opgedeeld over meerdere collegezalen. Ook wil deze partij dat extra zalen worden gehuurd om de zogeheten ‘piekbelasting’ op te vangen.

Ruim de helft van de studenten wil

graag in het buitenland studeren.

De meeste liefhebbers zitten bij L&R en TBM (beide 72 procent); de meeste thuisblijvers studeren bij EWI (34 procent). Bij de andere faculteiten wil tussen de 47 en 57 procent graag ook in den vreemde studeren.

De belangrijkste informatiebronnen voor studeren over de grens zijn medestudenten (64 procent) en de site www.buitenland.tudelft.nl.

Die laatste bron is een initiatief van Oras, die studeren in het buitenland heel belangrijk vindt als mogelijkheid voor studenten om zich breed te ontplooien.

x Zie www.delta.tudelft.nl voor een uitgebreidere versie van dit artikel.

Als de basisbeurs wordt afgeschaft en vervangen door een leenstelsel, dan moet het daarmee bespaarde geld wel ten goede komen aan het hoger onderwijs. Dat wil de VVD. Minister Plasterk van onderwijs wil nog niets toezeggen.

Beurspromovendi D66-kamerlid Boris van der Ham wil van minister Plasterk weten of het geen goed idee is om promovendi niet langer als aio in dienst te nemen, maar als student te beschouwen. Dan zou hun aantal met dertig procent kunnen stijgen.

Het aandeel Nederlandse studenten dat een volledige opleiding in het buitenland volgt, is opnieuw een fractie gestegen: van 2,4 naar 2,5 procent om precies te zijn. Het Verenigd Koninkrijk is het meest gewild.

Dubbelstudenten Worden studenten te weinig uitgedaagd? Misschien moeten ze dan het goede voorbeeld van 23 duizend dubbelstudenten volgen en een tweede studie oppikken. Aan de universiteit is dit vrij normaal, maar ook bijna tienduizend hbo’ers doen het.

maar scrollen zit deep down in the bowels of Windows”, legt Hoefnagels uit. “De programmeurs kregen een angstige blik in hun ogen toen we met dit verzoek kwamen.

Ze waren bang voor wat stuk kon gaan.”

Het verwijderen van een usb-stick is vervelender geworden. Rechts onderin het scherm rotzooit Cordeiro om de optie te vinden. En voila. Maar nee, een programma - welk is een raadsel - heeft de stick nog in gebruik. “Trek hem er gewoon uit”, lacht Ianus Keller, de moderator van de middag. “Ja”, zegt Hoefnagels, “dat doe ik ook altijd.”

Studenten Koen van Boerdonk en Jochem van Engers wijzen op een fout in het programma. “De onderste balk is transparant. Maar als je er een icoon onder schuift, is hij dat opeens niet meer.” Hun demonstratie leidt tot hilariteit in de zaal.

Hoefnagels kan er wel om lachen.

“Aan het eind van het ontwerpproces rapporteert iedereen de fouten die ze tegenkomen. Niemand weet van te voren wat er gaat gebeuren.

Dit is duidelijk een bug die ons door de vingers is geglipt.”

Tomas van Dijk

Leenstelsel

Engeland populair

Lievelingsspeeltje Het draait, niet verrassend, soepeler dan Vista en door de ‘glazen’ vensters ziet het er gelikt uit.

Hier waren de tien studenten die afgelopen donderdag tijdens het symposium Design for Usability de zogenaamde ‘desktop experience’ van Windows 7 bespraken het over eens. Toch gaven ze de ontwerper van het besturingsprogramma er flink van langs.

“Ik heb een dikke huid dus schroom niet om fiks commentaar te leveren”, zei Microsoft-designer en IOalumnus Stephan Hoefnagels die te gast was.

Student Sérgio Cordeiro is te spreken over het gemak waarmee je door het programma kan scrollen en klikken. “Even schudden met de muis boven een document en alle andere vensters verdwijnen naar de achtergrond. Erg mooi”, zegt hij terwijl hij deze nieuwe functie, de zogenaamde arrow shake, demonstreert. Het is het lievelingsspeeltje van Hoefnagels. “Het is zo simpel en toch moeten mensen lachen als ze het ervaren. Ze tonen echt emotie.”

“Maar wat ik teleurstellend vind”, vervolgt Cordeiro, “is dat het niet volstaat om boven een venster te hangen met je muis om door het document te scrollen, maar dat je het eerst moet aanklikken.”

De student legt de vinger op een zere plek. “Dit willen we graag,

delta online

Belastingteruggave Studenten met een bijbaan lopen honderden euro’s mis doordat ze geen belasting terugvragen. Dat meldt dagblad De Pers.

Turven Prestatiemeting binnen universiteiten weinig invloed op de verdeling van het onderzoeksbudget. Het ‘turven van publicaties’ heeft vooral symbolische waarde: wetenschappers gaan er doelgerichter van werken.

Dure studie Onderwijsinstellingen gaan straks heus geen torenhoog collegegeld vragen voor het volgen van een tweede studie, bezweert minister Plasterk een kritische senaat. Toch wil hij dat niet wettelijk garanderen.

Stembus

Vijfenzeventig IO-studenten uit Twente, Eindhoven en Delft deden afgelopen weekend mee aan het Nationaal Ontwerp Weekend. De studenten op de foto werken aan een mobiele stembus die moet bijdragen aan betrouwbare verkiezingen in Afghanistan. Dat was een van de vier opdrachten. Winnaars kregen een begeerd setje tekenmarkers.

(Foto: Hans Stakelbeek/FMAX)

x www.delta.tudelft.nl

DELTA. 35 19-11-2009

06

science

opinion please

Floating ideas The climate is changing, the end of fossil fuel stocks is in sight and more and more people live in cities. All this creates the need for different uses of resources like water.

Rutger de Graaf studied options for sustainable water management in urban areas.

results will be presented at a major conference.

In his thesis, De Graaf stresses the importance of making cities less vulnerable, and offers three possible solutions for doing so. One is to use water as an energy source. “In urban environments, water can be used as an energy source through heat exchange,” he explains. “The basic idea is that in the summer you extract heat from surface water and store it in the groundwater. In the winter you then use this energy to warm houses.” As part of the larger project, this idea is about to be applied to 2,800 new homes in

xNadine Böke

‘This idea of making cities self-providing has not yet been tested in practice’

“Cities are parasitic; they dispose of their waste in their surroundings, and also depend on those surroundings for their base materials. With growing urbanisation, this cannot continue,” argues Rutger de Graaf, who is known for the internationally famous concept of the floating city, which he developed with TU Delft students. He now finished his PhD research, which has a broader focus: future ways of sustainable water management in cities. He will defend his thesis on November 23.

De Graaf’s research is part of a larger national project called ‘Living with water’, which focuses on changes in Dutch water management.

“What is unique about this project is that scientists, companies and governmental organisations all work together. I think this is a very beneficial way of working for engineers. It helps to realize concepts you think of in practice,” De Graaf says. Most of this project’s subprojects are now in the concluding stages. In January, all the project

City of the future? (Photo: DeltaSync)

Heerhugowaard. De Graaf used this case study to prove that the heat exchange system is economically viable and leads to a 60 percent reduction of CO2.

Another idea for sustainable water management in cities that De Graaf studied was the use of water sources within the city itself. For the same area in Heerhugowaard, De Graaf calculated that while it is indeed feasible to locally purify groundwater and surface water to make them drinkable, it is costly. A much cheaper option for reducing the need to import drinking water by up to 27 percent is to provide each home with its own rainwater tank.

Unlike the idea of using water as an energy source, this idea of making cities self-providing has not yet been tested in practice, however.

De Graaf: “One of the reasons why

people, like water managers aren’t interested in this idea is that they tend to think there is plenty of water in the Netherlands. But there are so many uncertainties about what climate change, as well as exhaustion of fossil fuels and growing urbanisation will bring us. Because of this uncertainty, it’s important to gather knowledge as well as experience on as many different options as possible. In neighbouring countries, such options are already being studied.

In Great Britain for instance they’re discussing desalination plants that make drinking water out of sea water. And in Belgium new homes are equipped with rainwater tanks, with the residents using this water for activities that don’t necessarily require drinking water. Examples are flushing toilets, doing the laundry and watering the garden.”

And finally, the one getting all the press, the third solution De Graaf studied floating houses. “A huge advantage of these houses is that they’re highly adaptive if sea levels should rise,” De Graaf explains.

“Also, in floating cities it’s much easier to incorporate ideas like using water as an energy source and making neighbourhoods selfproviding when it comes to water.

I don’t however think floating houses should be built everywhere; for instance, it’s not a good idea to build them in the middle of nature reserves, as this would disturb the landscape. But take an area like the Port of Rotterdam. Most of the industry in this area is being relocated to the Tweede Maasvlakte, which offers a great opportunity for expanding the housing stock within city boundaries. You could of course fill the harbour with sand and build on top of that, but why not build floating houses in it instead?”

Chaos on the street London is preparing for the Christmas shopping rush. Since the beginning of this month one of the city’s busiest junctions, Oxford Circus, has a diagonal pedestrian crossing, the BBC reports.

The lights at the crossing stop all vehicular traffic and allow pedestrians to cross the intersection in all directions simultaneously. A video on the BBC website shows that soon after the lights have turned green, pedestrians swarm across the street and the centre of the crossing transforms into what looks like an anthill.

The mayor of London, Boris Johnson, believes that once people get the hang of it, the crossing will be able to handle double the number of pedestrians.

But people do need to become more skilful when passing each other in the centre of the crossing. When, after 30 seconds, time is up and the light changes, many people have to run to the traffic islands to avoid being run over by buses.

“Such a crossing is a good idea if you have to deal with huge amounts of pedestrians,” says traffic expert, Theo Muller (faculty Civil Engineering & Geosciences). “I’ve also seen an enormous diagonal crossing in front of a train station in Tokyo, where every cycle up to 3,000 pedestrians cross the street. It was quite an experience to witness. I think about ten times more people cross there each time than at Oxford Circus.”

Generally speaking, Muller says that ‘X’ crossings are advantageous for pedestrians and unfavourable for motorists: “When there are relatively many pedestrians, the average waiting time for people will decrease. In the end it’s a political choice to favour pedestrians.”

Muller has also seen an ‘X’ crossing in Vlaardingen (the only one of its kind in the Netherlands) that “serves no purpose”. “Only a handful of people cross during each cycle,” he says, adding that in such cases it’s not worth deviating from the optimal traffic cycle for motorists.

Muller investigates various ways in which traffic can be orchestrated at junctions using traffic lights: “Slightly complicated intersections, such as the one next to TU Delft’s Botanical Garden, where traffic from seven directions meet, can be organized in roughly a thousand different ways.” Which one is most efficient depends, among other factors, on the amount of time the traffic needs after each consecutive green light to clear the crossing.

The BBC video clearly shows pedestrians having difficulties in clearing the intersection when their crossing time is up. “It’s interesting to see how chaos arises in the centre,” says Dr Winnie Daamen, of the transport and planning section (faculty of Civil Engineering & Geosciences). “How do people decide what lane to follow and how to pass one another? I’d find it interesting to study this,” concludes the researcher who specialises in the dynamics of pedestrians at bottlenecks, such as revolving doors or train station entrances. (TvD)

DELTA. 35 19-11-2009

07

science

come to think of it

The art(ifice) of negotiation

Huge lab, tiny structures One of the largest laboratories for nanotechnology research in Europe lies right here in Delft; TNO's and TU's Van Leeuwenhoek Laboratory. It became fully operational last summer. xTomas van Dijk Yellow illumination in order to protect photo sensitive materials, a vibration-free floor, air with virtually no dust particles, staff wearing protective clothing from head to toe… and yes, in the corner, a handyvac, just in case someone does manage to dirty the place.

Every possible precaution has been taken in the cleanroom that holds the electron beam pattern generator (EBPG), a lithography machine that creates patterns just ten nanometers wide on chips.

This four-million euro machine in TU Delft’s nanotechnology facility runs for 5,000 hours per year. “That corresponds to 13 or 14 hours a day, including New Year’s Eve and Christmas,” says Dr. Emile van der Drift, head of TU Delft’s section of the VLL. “It shows how important this machine is. We are here at the heart of all nanotechnology.”

Seated behind the computer that controls the EBPG are PhD students Georg Goetz and Wei Tang, from the quantum transport section (faculty of Applied Sciences). While Goetz is entering Linux codes to program the EBPG writing process, Tang is making notes on special dust-free cleanroom paper. “It’s really simple”, says Tang. “If you follow the recipe nothing can go wrong.”

The two PhD students are making a chip in order to study the electrical properties of quantum dots

Georg Goetz and Wei Tang program the pattern generator (in the background).

“That machine forms the heart of all nanotechnology.”

Dust free overalls are mandatory within the facility. (Photo’s: Tomas van Dijk)

Not all overalls are equal. More experienced workers wear blue, like in this case Dr. Emile van der Drift.

defined in carbon nanotubes. They are among the first users of the facility. First they let the lithography machine draw specific patterns with its electron beam on a film-coated silicon chip, and then they remove the exposed regions of the film, tur-

‘If you follow the recipe nothing can go wrong’ ning them into contact electrodes by evaporating metal on them. Finally they use a technique called chemical vapor deposition to grow carbon nanotubes between the contacts.

It’s for fabrication of test instruments – like this quantum dot for example, or nanoscale resonators that oscillate at high frequencies - that researchers, many of whom PhD students, come to this new facility. Van der Drift: “They’re building prototypes of functional nanostructures that will allow them to measure signals from complex phenomena that are hard to interpret.”

About 180 researches from TU Delft are now regularly using the Van Leeuwenhoek Laboratory, which in total consists of 6,000 m2 of laboratory space and 3,000 m2 of cleanroom.

Approximately forty people can work simultaneously in the section reserved for TU Delft researchers, who, previously, had conducted their nanotechnology research in the laboratories of the renowned Delft Institute of Microsystems and Nanoelectronics (Dimes). But 15 to 20 nanoresearchers were the maximum those laboratories could accommodate, so extra space was sorely needed.

Goetz: “Here we have more instruments; for instance an extra electron microscope and extra dry etching machines. And there is more space.

Quite an improvement.”

Delta and Delft Integraal/Outlook often write about innovative ideas that offer great promises for the future. But what has happened to them a couple of years on? What for instance has happened to the idea of the pocket negotiator, a computer-based advisor that helps you to reach the optimal result in negotiations.

The research conducted by professor Catholijn Jonker’s manDelta, 29-03-2007 machine interaction group, at the The computer can give you faculty of Electrical Engineering, advice for an offer that pleaMathematics and Computer Scises both parties. That seems ence, got a boost from a Vici grant relevant for daily life. she received in January 2008. Now she has three PhD students and one post-doc working on various aspects of the automated negotiator. As yet, it does not fit into your pocket - it’s merely a piece of software that runs on all types of PCs. Eventually though the program could run on a laptop or a PDA, or even as an iPhone App, to assist people at the negotiating table. The program’s subject matter could be anything, but knowledge so far has been collected on two specific subjects: real estate and terms of employment.

PhD student Dmytro Tykhonov shows a demo of yet another field of expertise: party organising. There are several issues involved here: the kind of catering; what type of drinks; where to party; what the invitations should look like; music/band, dj or cds, and finally: who will clean up afterwards.

“We chose as an example something that would appeal to students,” Dmytro says. Jonker explains that, no matter what the subject, there must be at least five issues to negotiate about, which is part of the theory of negotiation.

Jonker uses the book, 'Negotiation Analysis', by Harvard business school professor emeritus Howard Raiffa, for the business scenarios.

The user makes choices from a menu for each of the items (chips & nuts; non-alcoholic drinks; party centre; live music and cleaning service) and then value each of the choices to correspond with their subjective importance.

Tykhonov for example is crazy about nuts (ten points), but he doesn’t care about the looks of the invitation (1 point only). He also needs to prioritise the various issues by giving them a certain weight (varying between 0-1), telling the computer to what extent the issue is negotiable. Once the user profile is finished, the fun begins. After two iterations, Tykhonov is ninety percent content. But then he makes an offer that actually suits him less, prompting the computer to tell him that he is damaging his own interests.

Jonker points out that people often do this in negotiations, because they cannot keep score of all their priorities simultaneously. Research revealed that people reach about eighty percent satisfaction levels, whereas computers reach up to ninety percent, depending on their negotiating strategies.

Jonker thinks she and her colleagues will need another three to four years before their intelligent agents are user-friendly enough to hit the streets.

(JW)

(Illustration: Floris Wiegerinck)

DELTA. 35 19-11-2009

08

interview

Wie is winy maas?

Villa VPRO, de Silodam aan de IJ-oever, de Mirador-woontoren in Madrid: Winy Maas (Schijndel, 1959) bouwde met architectenbureau MVRDV een stevige internationale reputatie op voordat hij in 2008 bij Bouwkunde The Why Factory opzette. MVRDV, in 1991 opgericht door het in Delft afgestudeerde architectentrio Winy Maas, Nathalie de Vries en Jacob van Rijs, brak door met het Nederlandse paviljoen voor de Wereldtentoonstelling van 2000 in Hannover.

Maas is één van de tien architecten die op uitnodiging van de Franse president Nicolas Sarkozy een visie ontwikkelde op het Grand Paris van 2030. Stad en banlieues moeten uiteindelijk één dynamische, groene metropool vormen.

Vanaf 2010 werken de tien architecten samen in een gemeenschappelijk atelier. Maas: “Nee, het is geen afvalrace waarbij uiteindelijk slechts één architect overblijft. Sarkozy heeft er geen belang bij om zijn toekomstdroom afhankelijk te maken van één staatsarchitect.”

MVRDV is ook nauw betrokken bij de plannen om Almere met een verbinding over het IJmeer en een forse uitbreiding in (vooral) westelijke richting nader tot Amsterdam te brengen. “De mensen die willen dat het IJmeer ongerept blijft, vergeten dat het een verschrikkelijk tussengebied is. Het water is niet te drinken. Maar ik heb niets tegen de romantische associaties die het IJmeer oproept.

Ik zou daar graag een soort hightech Atlantis ontwerpen, een stad onder de waterspiegel, onzichtbaar vanaf het vasteland, waar vogels boven cirkelen, als enige indicatie van zijn bestaan. Natuur en technologie. Ik ben niet blind voor zulke contradicties, maar zie ze als een motor om iets te maken dat je nog niet kent. Dat heeft altijd in ons werk gezeten: paradoxen opzoeken, ontrafelen en er richting aan geven.”

(Foto’s: Hans Stakelbeek/FMAX)

DELTA. 35 19-11-2009

09

interview

’ Provocaties zijn noodzakelijk’ Een visie op de steden van de toekomst, daar heeft het de afgelopen jaren aan ontbroken - vindt architect Winy Maas van architectenbureau MVRDV. Als Bouwkunde-hoogleraar leidt hij The Why Factory, een onderzoeksgroep die met de reeks Future Cities weer durft te dromen.

visitekaartje voor 'Food City' nog altijd te controversieel.”

Hoe komt dat?

“Varkens waren vroeger de afvalruimers in onze cultuur. Het is shockerend als die beesten een eigen plek in de stad krijgen. Daarnaast zijn varkens voor moslims en orthodoxe joden natuurlijk onreine dieren. Bovendien moet je zoveel voedsel in een varken stoppen dat deze sector slecht scoort naast andere voedingsindustrieën. Soja verbouwen voor tofu of zelfs zalm kweken is veel compacter.”

Het filmpje 'CityPig' is heel concreet: op het Haagse bedrijventerrein Binckhorst zou je op verschillende manieren varkensteelt kunnen concentreren.

“Ja, maar het idee van varkens als stadgenoten roept nog steeds weerstand op. Nuttig dat zo’n project aan het licht brengt waar de grenzen van de mensen liggen. Als we duurzamer willen leven, moeten we sommige van die weerstanden overwinnen.”

xJOOST PANHUYSEN ’Vraagfabriek’ is dat geen ongebruikelijke naam voor een onderzoeksgroep?

“Het stellen van vragen is fundamenteel voor wetenschappelijk onderzoek. Ik ben voorstander van architectuur die ook vraagtekens plaatst. Helaas is het belang van zo’n houding de afgelopen jaren in de architectuur vaak verdoezeld. Hoeveel recente gebouwen ken jij die duidelijke vragen stellen aan ons, aan hun omgeving, aan de maatschappij?

Ik ben ziedend op alle architectuur die niet nieuwsgierig is.

Retro-architectuur, bijvoorbeeld. De angst die leeft in de maatschappij vind je terug in de vastgoedontwikkelingen. ‘Ontwerp het maar zoals we het al tachtig jaar kennen, want zulke huizen kunnen we het makkelijkst verkopen!’ Zo’n houding maakt alle vernieuwingsdrang kapot en doodt de nieuwsgierigheid.”

Is het onlangs verschenen 'Visionary Cities' bedoeld als introductie tot de reeks Future Cities?

“Ja, in Future Cities worden thema’s als de groei van de sloppenwijken en de verlammende fixatie op risico’s nader verbeeld en uitgewerkt. Overigens wil ik niet alles vastleggen in een vooropgezet plan. Ik wil me door studenten en medewerkers laten verrassen. Een student kwam onlangs met het idee om een toekomstige maatschappij in kaart te brengen waar de 'groene droom' al verwezenlijkt is en we over een overvloed aan duurzame energie beschikken. Dan blijkt dat we bijvoorbeeld staal tekort komen en op zoek moeten gaan naar materiaalvervangers. Nieuwe prioriteiten.”

Waarom verwijs je in het boek niet naar projecten van MVRDV? “Ik wil bij The Why Factory ons eigen werk niet centraal stellen.

Wat niet op het bureau van MVRDV kan gebeuren, moet hier op de universiteit plaatsvinden. Experimenten die de publieke zaak dienen. We kunnen ons bij The Why Factory nadrukkelijker in de publieke kant van het vak verdiepen dan bij MVRDV.” Gaat het niet om dezelfde uitgangspunten, dezelfde ideeën?

“Natuurlijk is er een overlap. Future cities, daar hebben we bij MVRDV boeken en exposities aan gewijd. Maar als bureau werk je vaak op de wat kortere termijn. De visionaire kant van stedenbouw hoort bij uitstek thuis op de universiteit.”

Hoort vernieuwing nog thuis in de architectuur?

“Als er ergens nog plaats is voor een werkelijke avant-gardecultuur, dan is het in de architectuurwereld. Architecten zijn tegelijkertijd de grootste anarchisten en opportunisten die er rondlopen. Ze zijn hyperindividualistisch. ‘Ik doe het altijd net anders dan de anderen’ luidt het credo. Maar ze zijn ook geneigd mee te waaien met de dominante trend. Is duurzaamheid in?

Hup, ze doen mee. Die twee polen botsen met elkaar.”

Op de voorkant van Visionary Cities staat geen futuristische stad, maar een negentiende-eeuws schilderij van een bard die net is ontsnapt aan zijn belagers. Waarom?

“Omdat anno 2009 de visionair bijna blijkt te zijn uitgestorven.

In de hedendaagse stedenbouwcultuur wordt het visionaire met argwaan bekeken. Grote projecten lijden onder slecht management.

De Millau-brug in Zuid-Frankrijk, de hoogste ter wereld, is een mooi voorbeeld van hoe het ook kan. Die brug was een ambitieus project, maar vanaf het begin reëel geprijsd. Die prijs was hoog: een bedrag waarvoor je in Nederland anderhalve IJmeerverbinding tussen Amsterdam en Almere kunt maken.

De overheid had de moed om zo’n project desondanks uit te voeren en de regio letterlijk zichtbaar te maken.

Komt er ooit een varkensflat?

“Het is duur, dus dat is de vraag. Maar we ontkomen de komende decennia niet aan een compactere vorm van voedselproductie.

Pig City was daarvan een extreem voorbeeld.”

Natuurlijk, visionaire architectuur en stedenbouw zijn soms verkeerd uitgepakt. Maar ze hadden vaak bijzondere kwaliteiten. Ik blijf pleitbezorger van het behoud van de Bijlmermeer.

Het huidige ‘ver-Almeren’ van de Bijlmer getuigt van een onbegrijpelijke domheid.”

In Visionary Cities constateer je dat er geen grootse visie van een toparchitect te pas komt aan de nieuwe metropolen die nu in Azië en het Midden-Oosten uit de grond worden gestampt. Zijn architecten huiverig om op zo’n grote schaal te ontwerpen?

“Ja, door de mislukkingen in het verleden zijn ze bang te falen.

In onze maatschappij krijgen het individuele en het kleinschalige bovendien veel nadruk. Collectief is bijna een vies woord.

Men investeert liever in de directe leefomgeving.”

Je schrijft dat architecten weer toekomstvisioenen moeten durven dromen. Hoe maak je de mentale sprong naar iets werkelijk nieuws?

“Dat is lastig, vaak zelfs onmogelijk. Veel toekomstscenario’s bleken ernaast te zitten. Vaak waren het louter extrapolaties van het bestaande. Volgend jaar brengt The Why Factory een boekje uit dat juist in het teken staat van radicale trendbreuken. Wat doen we als straks zestig procent van de Nederlandse arbeidsbevolking werkeloos is? Wat betekent het voor de inrichting van ons land als er nog eens twintig miljoen mensen bijkomen?”

In de samengebalde wereld van het MVRDV-boek 'Metacity/ Megatown' (1998) figureerden gigantische bouwwerken die honderdduizenden mensen konden huisvesten, inclusief kantoren, natuur en landbouw. Denk je weer in die richting bij dat laatste scenario?

“Niet uitsluitend. Hoewel het me fantastisch lijkt om die wereld weer op te roepen.”

Recente online filmpjes van The Why Factory over 'Food City' en 'CityPig' laten zien wat een beslag ons voedingspatroon legt op de ruimte, zeker als de wereldbevolking groeit en steeds meer mensen zich vlees kunnen veroorloven. Ze tonen ook innovatieve architectuur die het ruimtebeslag en de footprint proberen te minimaliseren.

“Beide films zijn geïnspireerd door Pig City uit de late jaren negentig: gestapelde varkensstallen in hoge stadstorens. Om de angel uit het debat te halen, is met The Why Factory een compacte varkensstal voor Den Haag ontworpen. Pig City is als

Je lijkt graag te provoceren. In Visionary Cities bepleit je apocalyptic planning: probeer problemen niet te beheersen, maar breng ze in een stroomversnelling om zo snellere, betere oplossingen te genereren. Verkeersproblemen in een wijk? Laat deze situatie uitgroeien tot de grootste verkeersopstopping van de planeet!

“Toch meen ik het. Provoceren heeft in Nederland een te negatieve bijklank, alsof het respect voor anderen uitsluit. Het tegendeel is waar. Provocaties zijn noodzakelijk. Ze leveren stof tot nadenken.”

Is het vooral een exercitie om nieuwe ideeën los te woelen?

“Ook. Maar tijdelijke Verelendung kan louterend werken. En het probleem bestaat al. Ik vergroot het alleen een beetje uit.

Pas als mensen boos worden, verandert er iets. Nu kiezen we voor kortetermijnmaatregelen die de boel tijdelijk oplappen.

Werkelijke oplossingen stellen we uit.”

In Visionary Cities wordt het post-fun-tijdperk aangekondigd: massatoerisme heeft alle mooie plekjes kaalgegraasd en alle vormen van amusement zijn uitgeput. Hoe stel je je dat tijdperk voor?

“We maken nu het boek 'The Death of the Leisure' Het postfun-tijdperk is een pikzwart, Céline-achtig visioen, maar ook een nuchtere berekening: hoe lang kunnen we nog doorgaan met die kwetsbare, grotendeels op droombeelden gebaseerde vrijetijdseconomie?

We ontwerpen het grootste vakantieoord ter wereld. Een soort nieuw wereldwonder,waarbij de bezoeker zich altijd nabij kunstmatige watervallen bevindt. Alleen al door de omvang is het project wonderschoon en afzichtelijk tegelijk. De ultieme rationalisatie van leisure: we geven de mensen wat ze willen, en ze schrikken zich kapot.

Ons ontwerpend onderzoek moet mensen met woorden en beelden aan het denken zetten: gaat het echt die kant uit, en is dat een goede zaak? Het onderzoek is vrij abstract: als we het hebben over verdichting in Amsterdam gaat het ons om dat fenomeen, minder om de specifieke locatie.”

DELTA. 35 19-11-2009

10

lifestyle

Mooie dromen Zit er een wetenschappelijk tintje aan James Bonds onzichtbare Aston Martin Vanquish, ET en teleportatie? Over zulke vragen gaat het symposium Science of Fiction op 24 november.

De in het roodzwart gestoken rugbyers van DSR-C verzuimden om AAC voor rust op voldoende achterstand te zetten. Na de onderbreking presenteerden de Amsterdammers de rekening door met 15-8 te winnen. (Foto: Hans Stakelbeek/FMAX)

De thuisnederlaag tegen AAC werd door de rugbyers van DSR-C als zeer teleurstellend ervaren. AAC is een regelrechte concurrent in de strijd tegen degradatie uit de ereklasse. Op het voormalige ‘bouwkundeveld’ brachten zondagmiddag twee benutte penaltykicks de ruststand 3-3 op het scorebord.

“In die eerste helft konden we de meeste druk op hun zetten”, vertelt Ward Italianer, die net als een andere belangrijke steunpilaar Evert Willeumier na een langdurige blessure zondag weer speelklaar was. “Aan de opstelling heeft het zeker niet gelegen”, aldus de eerste, “al misten we wel onze geblesseerde prop Leo de la Chambre.” Italianer betreurt het dat zijn team voor de rust drie goede kansen op een try liet liggen. “Na de pauze werd het een stuk rommeliger, ons samenspel liep veel minder goed.” Omdat AAC in die periode twee tries scoorde, inclusief een rake conversie, tegen DSR-C één, ging de winst met 8-15 naar de Amsterdammers.

Minder teleurgesteld, maar niet geheel tevreden, waren de dames van Thor, na de uitwedstrijd tegen Eemland. Jazeker, er werd gewonnen, maar de Delftse rugbysters hadden eigenlijk op een hogere uitslag gerekend dan 36-8, vertelt routinier Pien Selbeck. “Thuis wonnen we nog met 96-0, maar goed: we hebben gewonnen en ook een bonuspunt gehaald. We spelen beter tegen de betere teams.” Dat laatste komt goed uit, want komende zondag staat de thuiswedstrijd tegen RUS gepland, waarna in Amsterdam moet worden aangetreden tegen AAC. Beide ploegen zijn de twee grootste concurrenten op weg naar een mogelijk nieuwe landstitel. De heren van Thor doen het intussen ook niet slecht. Na wat magere jaren in de derde klasse, staat het studententeam nu bovenaan in de vierde klasse. In Middelburg werd het arme EZRC Oemoemenoe met 94-12 overlopen. Afdelingsgenoot en bescheiden middenmoter Sanctus Virgiel kwam zondag vanwege afgelasting niet in actie.

De beste sabel- en degenschermers van Delft Fencing Club (DFC) trokken afgelopen weekend naar respectievelijk Amsterdam en het Belgische Sint-Niklaas. In die laatste plaats kwamen Noud Werter, Boudewijn Wisse en Koen van den Boogaart goed door de voorronden van het internationaal degentoernooi om de Trofee van de stad Sint-Niklaas, maar geen van hen haalde de laatste 32. Op het eveneens internationale Sista-Ranatoernooi te Amsterdam werden de sabreurs Teun Plantinga en Nico Speelman pas gestuit in de achtste finales. Zij waren de best presterende Nederlanders.

Clubgenoot Rik Adema werd 25ste. De jeugdige Jiri ten Cate werd uitgeschakeld in de voorrondes.

Bij de clubkampioenschappen van zwemvereniging Wave, vorige week dinsdag in het Kerkpolderbad, werden in diverse klassen en op verschillende afstanden tientallen nieuwe clubkampioenen gehuldigd. In de categorie A werden Gerdien de Jong, Mo Liems en Joana Carneiro zelfs dubbel clubkampioen. Net als de overige winnaars ontvingen zij geen ‘suffe medailles of lelijke bekers’, maar ‘handige pollepels en spatels’. (JT)

x Tips? Jimmy.tigges@hetnet.nl

‘Materialen die de wet van Snellius aan hun laars lappen’. Als je een praatje over dit onderwerp zo droogjes aankondigt, trek je geen volle zalen, moet de Vereniging voor Technische Physica (VvTP) gedacht hebben. Een heel ander verhaal wordt het als je erbij zegt dat dergelijke materialen onzichtbaar zijn.

Dan doemt opeens het beeld op van James Bonds onzichtbare Aston Martin Vanquish uit de film ‘Die another day’.

“Science fiction leek ons een leuke kapstok om ingewikkeld natuurkundig onderzoek aan op te hangen”, zegt Bart Manintveld van VvTP, de studievereniging van technische natuurkunde, die het symposium organiseert.

“Onzichtbare voorwerpen?

In principe is het mogelijk om die te maken”, zegt natuurkundige Albert Polman. De ‘onzichtbaarheidsexpert’ van het FOM-instituut voor Atoom- en Molecuulfysica (Amolf) in Amsterdam geeft alvast iets prijs over wat hij volgende week zal vertellen.

“We hebben een materiaal bedacht dat bestaat uit allemaal spoeltjes (metalen ringetjes) in silicium. De elektronen in die spoeltjes vangen de lichtdeeltjes efficiënt op en sturen ze vervolgens een andere kant op dan je zou verwachten. Het is net alsof licht om het materiaal heen buigt.”

Dit fenomeen werd eerder al aangetoond bij microgolven. Polman denkt dat hij ook zichtbaar blauw licht kan ombuigen. “Stel dat we een vliegtuig zouden bedekken met een laagje van dat spul en de enige lichtbron is homogeen blauw licht… dan is het vliegtuig onzichtbaar. Ja, dat zijn mooie dromen.”

Dr. Ignas Snellen zal refereren naar science fiction-films over buiten-

floris

Sport

xTomas van Dijk

Darth Vader, de slechterik in ‘Star Wars’, kan op aardig wat belangstelling rekenen van studenten tijdens een IT-congres in San Francisco. (Foto: Tim Bruijnzeels).

aards leven. Zelf speurt de sterrenkundige van de Universiteit Leiden het heelal af op aardachtige planeten die mogelijk leven herbergen.

Snellen sluit niet uit dat we ooit eens radiocontact maken met buitenaardse wezens. “Wie weet is dat in de toekomst mogelijk”, zegt hij met een knipoog. “De dichtstbijzijnde planetenstelsels bevinden zich op enkele lichtjaren afstand. Het is mogelijk dat daar aardachtige planeten zijn met civilisaties. Hun signalen zouden we kunnen opvangen met krachtige radiotelescopen.”

Op wat serieuzere toon: “De kans

'Wat wij doen is miraculeus' is toch wel heel klein. Want stel dat er al leven is, hoe groot is dan de kans dat daar mannetjes zijn zoals wij die radiogolven uitzenden? Hier gebeurt dat pas de laatste 40 á 50 jaar, en dat terwijl de aarde al vier miljard jaar bestaat.”

De basisvragen die centraal staan in veel science fiction-films spreken biofysicus prof.dr. Cees Dekker van de TU, eveneens gastspreker, over het algemeen aan. “Waarom vormt bijvoorbeeld de ene zak chemicaliën wel een levend systeem en de andere niet? Wat maakt dat iets leeft? Dat soort vragen.”

Bij organisator Bart Manintveld schiet meteen de film ‘Fantastic Voyage’ (1966) te binnen als hij denkt aan Dekker. Dekker ontwikkelt namelijk ondermeer kleine

biologische motortjes van eiwitten. Niet zo’n heel gekke gedachte dus van Manintveld; de film gaat over een minionderzeeër die door iemands lichaam vaart.

Maar van die film moet Dekker niets hebben. “Wat een saaie film is dat”, zegt hij. Hij verwijst liever naar ‘Gattaca’ (1997). Die film gaat over een toekomstige maatschappij waarin een deel van de bevolking door genetische manipulatie verworden is tot een soort übermensch. “Ik vind dat we goed moeten nadenken over wat het sleutelen aan de natuur de mens kan brengen.”

Quantumwetenschapper Ferdinand Schmidt-Kaler van de universiteit Ulm (Duitsland) spreekt over quantumteleportatie. “Wat wij doen is miraculeus”, zegt de onderzoeker enthousiast. “We dragen de quantumtoestand van een ion over op een ander ion. We teleporteren dus geen materie zoals in ‘Star Trek’, maar wel informatie. Dat is ons nu gelukt over een afstand van tien micrometer. Maar er is geen reden dat dit niet ook over kilometers afstand lukt. Theoretisch gezien is er geen limiet. Ja, dat is echt, ik bedoel, dat klinkt echt als sciencefiction.”

x www.scienceoffiction.nl

DELTA. 35 19-11-2009

11

lifestyle

de melkkoe

Droomproject onder de palmboom

De omgeving van het geplande windmolenpark in Brazilië. (Foto: Eline Ouwerkerk)

Zes studenten werkten aan een droomproject in een idyllische omgeving. Ze fungeerden als technisch klankbord voor een projectontwikkelaar, die het grootste windmolenpark ter wereld uit de grond wil stampen. Vlak voor de prachtige Braziliaanse kust. xROBERT VISSCHER

Jeroen Wolff: "Groot nadeel is het weer." (Foto: Hans Stakelbeek/FMAX)

Verkeerswaarnemer Jeroen Wolff (23, civiele techniek) noteert nummerborden om sluipverkeer vast te leggen. Op kantoor helpt hij het ‘turfje’ tot een rapport te maken.

“Bij een telling wordt altijd een gebied afgebakend. Op de wegen van en naar dat gebied staan tellers. Ze noteren de eerste vier karakters van een kenteken en registreren waar de auto erin komt en of deze eruit gaat. Zo wordt het aandeel sluipverkeer bepaald. Op drukke wegen leest de een voor terwijl de ander noteert. Wordt het echt druk dan is een voicerecorder nodig.

Er is trouwens ook een telgroep in Utrecht met vooral meisjes. Dan zie je allemaal tekeningetjes op de invulformulieren staan. Grappig. De Delftse groep is wel nauwkeuriger.”

“In mijn eerste jaar zag ik in de lift op civiel het A4’tje hangen: ‘DIA zoekt verkeerswaarnemers’. Leuk dacht ik, net als het bedrag dat erbij stond en de link met mijn studie. Vaak draai ik een ochtend- en een avondspits. Tussendoor kan je dan nog naar college. Die ochtendspits kan nog vrij taai zijn, want soms moet je er om vijf uur al uit. Het werk is wel erg flexibel. Je krijgt steeds een mailtje met een telling voor een bepaalde dag. Wie het eerst komt, wie het eerst maalt.”

“Het grootste nadeel is het weer. Ik zat eens onder een paraplu met windkracht acht. Dat is wel afzien. Een andere keer had mijn huisgenoot de auto meegenomen. Zaten we er warm bij. Tijdens het tellen krijg je sowieso veel reacties. ‘Wat gebeurt er met mijn privacy?’ hoor je vaak. Toen ze net de pollers in gebruik namen op de Rotterdamseweg, stonden we daar de voorbijrijders te informeren. De frustraties liepen hoog op. ‘Desnoods regel ik een tank, maar dat ding gaat hier weg!’, riep een automobilist. Anderen gaven juist een extra dot gas.”

“Er was een medewerker uit de running. Toen zat ik een half jaar twee dagdelen op kantoor, waarbij ik ook de gegevens verwerkte. Wat begint met een turfje eindigt in een rapport, dat een wethouder gebruikt om nieuw beleid te maken. Grappig om te zien. In AutoCAD mocht ik een turborotonde ontwerpen. Daar haalde ik meteen mijn AutoCAD-kennis mee op. Een blok later had ik dat voor de studie nodig. Dat kwam erg goed uit.” (IK) Bijbaan: Verdiensten: Opvallend:

Verkeerswaarnemer €12,50 per uur Gaat niet tellen zonder eten, warme kleren en een stoel

x Weet je een aparte bijbaan? Mail naar iamknubben@gmail.com

Af en toe moesten de studenten elkaar in de arm knijpen om te checken of ze niet droomden. Ze verbleven tien dagen aan een idyllisch Braziliaans strand in Jericoacoara en vergaderden onder de palmbomen.

Nog enthousiaster waren ze over het feit dat ze veel inspraak kregen in plannen voor het grootste windmolenpark ter wereld. De zes studenten fungeerden als technische vraagbaak van het megaproject.

“We kregen veel verantwoordelijkheden”, aldus masterstudent civiele techniek Robbert Martens (23). “Dat was bijzonder. We zaten met de projectontwikkelaar aan tafel en spraken met directeuren van bedrijven.”

De zes studenten belandden in Brazilië dankzij de stichting International Research Projects (IRP) Delft, dat onder de paraplu van de TU is opgezet. Het is hun doel om studenten tijdens een zomerstage te tonen hoe het is om voor een bedrijf te

werken. In totaal deden 24 studenten, verdeeld over vijf groepen, mee aan projecten van IRP Delft.

De studenten wilden eerst naar Argentinië om de haalbaarheid van een windmolenpark te onderzoeken. “Maar dat land bleek niet zo interessant. Bedrijven waren niet bereid veel geld te investeren in een park en de politiek stond er niet achter. Wij hoorden via andere studenten dat iemand in Brazilië een windmolenpark wilde realiseren.”

Masterstudent civiele techniek Eline Ouwerkerk (23): “In Brazilië zijn de

‘De projectontwikkelaar kon onze hulp goed gebruiken’ omstandigheden beter. De regering stimuleert alternatieve energie en bedrijven zijn bereid te investeren.”

Het bleek in Brazilië om het grootste offshore park ter wereld te gaan. Windmolens van 5 megawatt moeten daar maar liefst 11,2 gigawatt opwekken. Er wordt gesproken over tweeduizend gigantische molens. De studenten zochten contact met de projectontwikkelaar. “Hij is heel gepassioneerd en onthaalde ons enthousiast”, zei Ouwerkerk. Omdat het project nog in de kinderschoenen staat, kregen de zes studenten veel inspraak. “De projectontwikkelaar is advocaat en heeft geen technische kennis. Hij kon onze hulp goed gebruiken. Wij werden gesponsord en ondersteund door Ballast Nedam. Dat maakte ook indruk”, meent Martens.

De studenten tikten de projectont-

wikkelaar een paar keer op de vingers, omdat hij te ambitieuze plannen had. “Hij wilde de allerbeste techniek zoals de vijf megawatt turbines. Maar die techniek is nog niet bewezen. Tegelijkertijd wil hij snel bouwen. Dat kan niet. Het was zeker in het begin moeilijk om tot hem door te dringen, maar uiteindelijk luisterde hij wel”, weet Martens.

Ook het schip waarmee de windmolens worden aangelegd, bleek een heet hangijzer. “Hij wilde snel een boot bouwen, omdat dit zo lang duurt. Maar hij wist nog helemaal niet welke turbines in het park kwamen. De grootte van de boot hangt uiteraard af van de windmolens. Dus adviseerden wij hem om eerst voor bepaalde turbines te kiezen en dan een boot te bouwen die deze windmolens kan vervoeren. Ook daarbij kostte het tijd om hem te overtuigen”, zegt Ouwerkerk.

Of het project uiteindelijk van de grond komt, is nog niet zeker. De Braziliaanse projectontwikkelaar reist kriskras het land door op zoek naar steun. Het wordt spannend of hij een overeenkomst met de overheid weet te bemachtigen, zodat het park is aangesloten op het elektriciteitsnetwerk. Er zijn meer plannen voor onshore windmolenparken die ook op zo’n overeenkomst azen. “Als het lukt, ga ik zeker kijken naar de bouw”, aldus civielstudent Robbert Martens. “Ze willen het park aanleggen bij de kust van het dorpje waar wij zaten. Ik houd het project graag in de gaten vanaf het strand, onder een palmboom.”

x www.irpdelft.nl

time out

Nacht der nachten Night of the Proms behoeft nauwelijks introductie. Dit weekend vindt dit evenement plaats in Ahoy in Rotterdam.

Al sinds 1985 wordt Night of the Proms jaarlijks georganiseerd. In die kwart eeuw is het recept nauwelijks veranderd. Ook tijdens de 25ste editie, komend weekend, is er een mix van klassieke melodieën en overbekende popklassiekers.

Night of the Proms wordt dan ook dikwijls omschreven in termen van ‘klassiek ontmoet pop’. Het vaste orkest Il Novecento, bestaande uit meer dan zeventig musici, zorgt hierbij voor de klassieke inbreng. Meerdere artiesten nemen samen het aandeel ‘pop’ voor hun rekening.

Zo treden dit jaar onder anderen Sharon den Adel (Within temptation), Toots Thielemans en Roxette op.

Het optreden van Roxette is bijzonder omdat het Zweedse duo in 2002 ook zou optreden. Dit ging toen niet door vanwege een hersentumor bij de leadzangeres. Nu, zeven jaar later, treedt Roxette voor het eerst weer op. Daarmee heeft Night of the Proms een wereldprimeur.

Vast ingrediënt is uiteraard het nummer 'Music was my first love' door gitarist John Miles. Dit nummer kan inmiddels eerder als klassiek dan als pop bestempeld worden. De organisatie noemt het dan ook ‘de hymne van het evenement’. Wanneer je de tekst van 'Music' voorbij hoort komen, begeleid door een groot orkest kan dat maar een ding betekenen: Dit is Night of the Proms!

(EvO)

x Night of the Proms, 19 en 20 november 2009 (aanvang: 20.00 uur) of zondag 22 november (aanvang: 15.00 uur) Kaarten (€21,- t/m € 44,50) via 0900-3001250 www.notp.com www.ahoy.nl

DELTA. 35 19-11-2009

12

reportage

Strooien Lyceo Examentraining – ooit begonnen als De Delftse Examentraining - staat al jaren tijdens vakanties eindexaminandi bij. De vraag naar vroege eindexamentrainingen is met vijftig procent toegenomen ten opzichte van vorig jaar.

Beeld van een vakantiedagje meepuffen in de klas. xERIK HUISMAN Jos van den Haspel strooit met Newtons en de Z van zwaartekracht. Op de projectie van een schematisch getekende picknicktafel wijst hij waar de armen zitten. Dan volgt de hamvraag: hoeveel personen van 72 kilo kunnen de tafel laten kantelen?

Gezucht. Het is warm in de Vestdijkzaal van de Openbare Bibliotheek Amsterdam. In het zaaltje zeshoog pal naast het Centraal Station hangt een ‘klaslokaalluchtje’. Toepasselijk. Veertien eindexaminandi – acht meiden en zes jongens – blokken tijdens hun eerste herfstvakantiedag op natuurkunde. Twee aan twee aan een tafel en zittend op chique lederen stoelen rekenen ze gedwee mee.

Zoals in elke klas is er een haantje de voorste die het liefst, het vaakst en het luidst de antwoorden geeft.

Bij twee van hen valt het kwartje even niet en derdejaars werktuig-

“Je zit dicht bij ze, het is heel direct.”(Foto’s: Hans Stakelbeek/FMAX)

bouwkunde Jos gaat voor hen even een stapje terug. Ze knikken blij. Jos rekent de laatste stappen voor en maakt de uitkomst bekend: “Twee mensen van 72 kilo kunnen de tafel nét laten kantelen.”

Intussen corrigeren zijn collega-

docenten Merijn Zaat en Sjors Boersen – beiden ook TU-studenten – in de marge eerder gemaakte opgaven. Dat staken ze als Jos aangeeft dat het tijd is om vijf kwartier heel veel te gaan oefenen. Merijn en Sjors verlenen hulp en bijstand.

Tessa Kooiman slaat zich manmoedig door deze vakantieochtend vol natuurkunde. “Ik had graag leukere dingen gedaan”, geeft ze eerlijk toe.

“Maar”, relativeert de zeventienjarige vwo-leerlinge uit Castricum, “dit vind ik ook goed hoor. Nuttig om te doen. En zeker interessanter dan hoe het vak op school wordt gegeven. Hier snap ik het beter en krijg ik meer persoonlijke aandacht.” Dat er met haar vijftien anderen in hetzelfde schuitje zitten, verlicht wat haar betreft de pijn niet. “Maar ach, drie dagen zijn wel uit te houden, al is van half negen tot half zes wel wat lang. En heel intensief”, puft ze.

“Ik ga hier ’s avonds echt met zo’n hoofdpijntje terug naar huis.”

Drama

Soms duurt het even voor het kwartje valt.

De examentraining is in Tessa’s geval een soort heilig moeten. “Ik haal voldoendes, maar het moet hoger. Deze week doe ik natuurkunde. In de zomer ben ik bij Lyceo geweest voor scheikunde en wiskunde. Om dezelfde reden: hogere punten. Ik wil geneeskunde studeren. Dan heb je te maken met loting.

Met hogere punten maak je meer kans.” En met gevoel voor drama: “Mijn héle toekomst hangt dus af van drie dagen.”

De zeventienjarige Annelot van Nass uit Heiloo heeft een heel andere reden om aan te schuiven in het Lyceo-klasje. “Bij de talen gaat het best redelijk, maar ik heb een

grote achterstand bij de exacte vakken. In de vierde en vijfde klas deed ik weinig aan mijn huiswerk. Ook had ik toen best een slechte leraar.

Ik haalde wel voldoendes, maar ben niet tevreden met zesjes.”

Ze denkt dat het wel goed komt. “Van de zomer was ik hier voor scheikunde en dat scheelde veel. Ik snap nu echt alles en haal betere cijfers.”

Ze kwam bij Lyceo terecht omdat de Delftse hulptroepen haar snel en in de vakanties konden helpen. “Dan mis je op school geen lessen. En oja, ze stonden ook bovenaan op Google.” Dat haar halve herfstva-

'Lesgeven is lastig en dat maakt het uitdagend. Het kan altijd beter' kantie er nu aan gaat, stoort haar niet. “Het is voor het goede doel.

Met hogere cijfers kan ik naar de TU Delft.”

Kwart over twaalf. De vijf kwartier stevig oefenen zijn om, maar het ochtendprogramma nog niet. Student-docenten Jos, Merijn en Sjors hielpen de hun toevertrouwde leerlingen al meerekenend en uitleggend over allerlei drempeltjes. Nu is het tijd voor ‘de inleveropdracht’.

Iedereen krijgt een half uur de tijd.

Daarna wordt de opdracht nageke-

DELTA. 35 19-11-2009

13

reportage

met Newtons op het verste punt de x-as? Van den Heuvel legt uit, rekent voor, vraagt of iedereen het snapt, behandelt kort de formules die bij afgeleide functies een rol spelen en dan hup aan de oefensommen.

Van den Heuvel is geen wiskundejunk, al heeft hij er echt lol in. Wel viel hij voor het lesgeven. Hij werkt voor het derde jaar voor Lyceo en staat dit collegejaar elke vakantie voor de klas. “Het is een baan om mijn studie en huur te kunnen betalen. Maar ik doe het omdat het

'Uitleggen is een kunst op zich' heel leuk is om mensen iets bij te brengen. Je zit dicht bij ze, het is heel direct. Tegelijkertijd is het best lastig en dat maakt het uitdagend. Het kan altijd beter. Een ander plaatje, met minder woorden.

Het niveau van de leerlingen is ook heel divers. De een staat er slecht voor, de ander wil een acht halen om meer kans te maken bij een vervolgstudie. Maar stuk voor stuk zijn ze heel gemotiveerd. Orde houden is geen probleem. Ze werken voor het eindresultaat. Afgelopen jaar hielp ik leerlingen vlak voor het centraal eindexamen. Dan halen ze het en krijg je een krabbel van ze op je Hyves. Dat doet je echt goed.”

Na een korte uitleg over de theorie en een voorbeeldopgave, moet er veel geoefend worden en hoppen de student-docenten door de klas..

ken. ’s Middags is er dan voor ieders specifieke problemen persoonlijke aandacht. Bij de opdracht blijkt één moeilijkheid universeel: het is veel te veel werk voor een half uur. “We maken hem na de lunch af”, beslist Jos, waarna zijn leerlingen dankbaar de frisse lucht in duiken.

Jos zelf geniet nog even na. “Dit is leuk. Het is zó intensief. Je brengt écht iets teweeg. Heel anders dan een uurtje tussen school en de hockeytraining. Hier werk je drie dagen met leerlingen en je ziet de muntjes vallen. Als leraar beheers je de stof. Je kunt je leerlingen echt vooruit helpen. Soms, vlak voor het examen, zitten ze met de handen in het haar, dan komt er geen vraag meer uit. Als je ze dan drie dagen later vol vertrouwen de deur ziet uitgaan, ben je echt trots.”

Lol Zijn reden om les te gaan geven was ooit het geld. “Ik stond een tijdje op een middelbare school. Daar gaf ik les aan vijf klassen, elk maar een uur in de week. Daar was ik veel tijd kwijt met uitzoeken waar we ook alweer waren en met het maken van afspraken voor de volgende keer.

Hier niet”, zegt hij rondkijkend in zijn lokaal. “Ik houd van het vak natuurkunde en hier, met zes-vwo’ers, ga ik diep op de stof in. Als ik nú moet zeggen waarvoor ik werk, dan weet ik niet wat als eerste komt: het geld of de lol in het lesgeven.”

Hij steekt er zelf ook nog wat van op, realiseert hij zich. “Ik leg hier uit hoe je helder werkt, gestructureerd aan de slag gaat. Effectief. Daar leer ik ook wat van, want ik heb zelf nooit moeite gehad met natuurkunde, was nooit bewust bezig met hoe je zaken aanpakt. En, uitleggen is een kunst op zich. Dat leer ik steeds beter. Daar heb ik buiten Lyceo ook wat aan: als ik een ander iets moet

'De een staat er slecht voor, de ander wil een acht halen' uitleggen. Of een presentatie moet houden.”

Diewertje Reekers steekt haar hoofd om de deur. “Ik kom even kijken”, meldt ze met een lach. Reekers, projectleider van het in 2004 in Delft door studenten van Luchtvaart- en Ruimtevaarttechniek (L&R) opgerichte Lyceo, is heel blij met enthousiaste docenten als Jos. De vraag naar vroege examentrainingen groeit namelijk flink. “Vergeleken met vorig schooljaar een stijging van vijftig procent.” Toen kon ze het af met 120 student-docenten, die samen tekenden voor 5500 uur examentraining. Dit jaar gaat het dus naar ongeveer achtduizend uur, waarvoor ze tweehonderd studenten als docent inzet. “We krijgen nu al telefoontjes voor april en mei,

vlak voor de examens. Maar ook de vroege trainingen trekken honderden leerlingen.” Daarmee bedoelt ze de trainingen in de zomer-, herfst en kerstvakantie. In elke vakantie verzorgt Lyceo twee perioden van drie dagen. In de periode rond de meivakantie zijn er in één maand wel acht periodes van drie dagen. “Tot kerst hebben we vooral vwo-leerlingen, de havo komt later op gang”, weet ze. “En ze komen uit het hele land.”

De student-docenten die daarvoor nodig zijn, betrekt Lyceo volgens Reekers ‘uit elke stad waar we zitten’. Buiten Delft is dat nu al in Amsterdam en Nijmegen. Dit jaar komen daar ook Zwolle en Tilburg bij. “En misschien Maastricht. Daar zijn we mee bezig.” Je kunt bij Lyceo ook niet voor alle vakken terecht.

“Het is ooit begonnen met wiskunde, natuurkunde en scheikunde.” Lyceo tekent nog steeds voor die vakken, vaak gegeven door TU-studenten.

Daarnaast verzorgen studenten van andere universiteiten de vakken biologie en economie. Volgens Reekers werkt ze daarom ook samen met andere universiteiten dan alleen de TU.

Zelfvertrouwen Doel van de Lyceo-aanpak is niet het opvullen van een gat in het regulier onderwijs, benadrukt Reekers. “De leerlingen komen voor extra aandacht, zelfvertrouwen. Of het nou

Patricia is met een gemiddelde drie of Ronald met een acht. We geven ook niet de basisstof van de hoogste twee of drie jaar, maar handvatten om straks punten te halen.

We helpen hen met een algemeen stappenplan, zodat ze de opgaven goed te lijf kunnen gaan. Ze leren nauwkeurig te lezen, te zien wat de belangrijkste waarden en gegevens zijn en welke formules ze moeten gebruiken. Daarna volgt stap voor stap de uitwerking. We leren ze weinig fouten te maken en punten te scoren.”

Dat gebeurt met een vaste lesopzet en aan de hand van materiaal dat alle examenonderwerpen bespreekt.

Studenten ontwikkelden dit speciaal voor Lyceo. “We behandelen bij elk onderwerp snel de theorie en maken een voorbeeldopgave.

Daarna moeten de leerlingen zelf oefenen en leveren ze een opgave in. Die wordt nagekeken zodat ieder kan werken aan zijn zwakke punten.”

Klippen Wiskundedocent John van den Heuvel demonstreert dat na de lunch in de Haassezaal. De 28-jarige student L&R sleept zijn vijf leerlingen moeiteloos langs de klippen van de functies en hun afgeleiden. Een kanon op een vlak veld en later op een helling maken de demonstratieopgave tastbaar. Waar is de grafiek bij deze functie het hoogst? Waar snijdt hij

DELTA. 35 19-11-2009

14

service

Aankondigingen Algemeen Symposium ‘Grenzen aan de groei?’

Op 26 november vindt het symposium ‘Grenzen aan de groei?’ plaats van 13.00-18.00 uur. Het symposium gaat onder andere in op transportveiligheid, consumentenveiligheid, sociale veiligheid en blikt terug op 40 jaar veiligheidskunde. Zie www. delft-toptech.nl/ voor meer informatie.

Lezingenreeks Bouwkunde De leerstoelen Smart Architecture en Sustainable Housing Transformation organiseren een lezingenreeks met de titel ‘Architectural solutions for a sustainable city. Alle lezingen zin op de donderdag van 18.0019.45 in zaal A van de faculteit Bouwkunde.

• Donderdag 26 november Robert Alewijnse en Jan Jongert.

• Donderdag 3 december – Pieter Weijnen (Faro Architecten) en Sarah Wigglesworth (Sarah Wigglesworth Architecten).

• Donderdag 10 december – Ineke Hulshof (Ineke Hulshof Architecten) en Frank Bijdendijk (directeur Stadgenoot).

• Donderdag 17 december – Wubbo Ockels (TU Delft) en Dick van Gameren (TU Delft).

Zie www.smart-architecture.nl voor meer informatie.

Announcements Bezoekadres: Jaffalaan 9a (ingang Mekelweg); tel. 0152788004. e-mail: studentandcareersupport@tudelft.nl website: www.studentandcareersupport.tudelft.nl

voor de onderwijssector. Te denken valt aan docenten, AIO’s (PhD-studenten), lectoren en hoogleraren. Onder de supervisie van prof.dr. Michael Braungart wordt gedurende vier dagen ingegaan op het inbouwen van de principes van Cradle to Cradle (C2C) in hoger onderwijs.

Zie voor meer informatie www. erasmusacademie.nl/c2c.

Inloopspreekuren Per 1 september heeft de TU Delft een Career Centre, waar je met deze studiekeuze- en loopbaanvragen terecht kunt.

Iedere donderdag is er een inloopspreekuur speciaal voor studiekeuzevragen van 11.3012.30 uur. Vooraf aanmelden hoeft niet. Je kunt er ook voor kiezen meteen een afspraak te maken met de studiekeuzeadviseur Mary Warffemius, tel.

015-2788004.

Iedere dinsdag is er een inloopspreekuur speciaal voor loopbaanvragen, van 11.30-12.30 uur.

Vooraf aanmelden hoeft niet. Je kunt er ook voor kiezen meteen een afspraak te maken met de loopbaanadviseur Caroline Scheepmaker, tel. 015-2788004.

Studium Generale Woensdag 25 november, 20.15 uur - Lezing ‘Evolutie en techniek’ door Herman Philipse.

Vanaf het moment dat Charles Darwin 150 jaar geleden zijn boek ‘On the Origin of Species’ publiceerde, is er nagedacht over de vraag in hoeverre de evoluatietheorie een nieuw licht werpt op de menselijke moraal.

DOK, Vesteplein 100, Delft - toegang gratis.

Student and Career Support

Informatie Student and Career Support International Office is een onderdeel van de dienst Het International Office, JafOnderwijs en Studentenzafalaan 9a, is op werkdagen ken. Het omvat de diensten geopend van 9.00-17.00 uur. van de studentendecanen, de Je kunt ook vragen stellen via studentenpsychologen en het internationaloffice@tudelft.nl of informatiecentrum. Het infortelefonisch (015-2788012) een matiecentrum in de hal op de afspraak maken. begane grond is geopend op werkdagen van 9.00–17.00 uur.

Er is documentatie beschikbaar over onder andere WO- en HBOopleidingen, arbeidsmarkt, Kamermuziekserie studie- en beroepskeuze, Op 19 december en 16 januari Delta zal er om 20.15 uur onder leiding buitenlandse studies, enz.

Inleveren kopij van Geoffrey Douglas Madge een Bij de balie of telefonisch kun je afspraken maken met een concertdrieluik worden gehouBijdragen van faculteiten, den. Zie www.madgictouch.com studentendecaan of een studiensten en overigen voor dentenpsycholoog. Voor de voor meer informatie. Studende rubriek “Aankondiginstudentenpsychologen geldt ten krijgen korting. gen” in Delta ontvangt de dat het eerste contact loopt via redactie graag per e-mail: het Open Inloopspreekuur dinsMasterclass Cradle to Cradle delta@tudelft.nl. Bijdragen dag- en donderdagochtend van Op donderdag 21 januari start dienen zo beknopt moge11.30–12.30 uur.

Voor Student aan de Erasmus Universiteit lijk te zijn. De redactie and Career Support in het algeRotterdam voor de eerste keer behoudt zich het recht voor meen kun je terecht op het open de Masterclass Cradle to Cradle om in te korten. Aanlevespreekuur op dinsdagochtend in Hoger Onderwijs. Deze masren vóór vrijdag 14.00 uur. van 11.30-12.30 uur. terclass is speciaal ontwikkeld H&J Uitgevers_2x70_zw-w 14-05-2004 14:02

x

Voor advertenties bel met:

Wij zoeken voor jou de baan!

H & J Uitgevers Postbus 101 2900 AC Capelle aan den IJsel

Projectmanagement: Bouwkunde, Civiele techniek, Infrastructuur,

T (010) 451 55 10 F (010) 451 53 80 E delta@henjuitgevers.nl

Ruimtelijke ordening en Woningbouw op Hbo en Universitair niveau.

Neem contact op met Hennie de Ruyter of met Mireille van Ginkel voor nadere informatie

www.RPR.nl

SPOT ON! EraSmuS uNivErSiTEiT

OPEN Dag

26 november 17.00 - 21.00 eur.nl/master/opendag

General Mount Zion International Parish All new international students are invited to a special welcome party service hosted by Mount Zion International Parish on Sunday November 22 at Brabantse Turfmarkt 9, from 9.30-11.30 hrs. Full refreshments and lunch follow immediately. Contact info@rccgdelft.nl or 06-34374075 for enquiries.

International Student Church Students of all denominations are invited to our ecumenical service every Sunday at Raamstraat 78, 11.30 hrs follo-

wed by tea/coffee. The services are led by the chaplains Reverend W. Stroh and Father Avin, and are supported by student leaders. More information on www.iscnetherlands.nl.

Studium Generale • Tuesday 24 November, 8.15 pm Lecture ‘The truth agenda’ by Andy Thomas. Explore some of the most famous unexplained mysteries and global coverups like for example UFO's, the pyramids, phychic phenomena and crop circles. At 5.30 pm there will be a dinner with the speaker and author of the book ‘The truth agenda’ Andy Thomas. The cost of the dinner

is € 15 and includes a free copy of his book. Sign up via studiumgenerale@tudelft.nl. DOK, Vesteplein 100, Delft - admission free for the lecture.

Student and Career Support Information The student psychologists and the central student and careers councilors are located at Jaffalaan 9A. Office hours: Monday-Friday from 9.00-17.00 hrs. You can direct your inquiries or make an appointment at the Front Office or by phone: 0152788004. For an initial appointment with one of the student

psychologists you should first come to one of the open office hours: Tuesdays and Thursdays from 11.30-12.30 hrs. The open office hours of the Student and Career counselors are on Tuesdays from 11.30-12.30 o’clock.

More information on www.studentandcareersupport.nl.

International Office The International Office, Jaffalaan 9a/visitor’s entrance at Mekelweg, office opening times Monday to Friday 9.00–17.00 hrs. Appointments and enquiries can be made by email: internationaloffice@tudelft.nl or by phone: 015-2788012.

Wetenschapsagenda Alle promoties, intree- en afscheidsredes vinden, tenzij anders vermeld, plaats in de Aula van de TU, Mekelweg 5, Delft.

Vrijdag 20 november * Bioparticle Separation in Microfluidic Devices for inLine Application. Promotie van L. Zhang, MSc. Promotor: prof. dr. P.J. French. 10.00 uur. * Prestatiemeting van wetenschappelijk onderzoek. Promotie van drs. M. Pen. Promotor: prof.mr.dr. J.A. de Bruijn.

12.30 uur. * Intreerede van prof.dr.ir. M. Haas, faculteit Civiele Techniek en Geowetenschappen.

15.00 uur.

Pagina 1

Maandag 23 november * Innovations in urban water management to reduce the vulnerability of cities. Promotie van ir. R.E. de Graaf.

Promotor: prof.dr.ir. N.C. van de Giesen. 10.00 uur. * Mapping Urban Form. Morphology studies in the contemporary urban landscape.

Promotie van ir. C.E. Pinzon Cortes. Promotoren: prof.ir.

H.C. Bekkering en prof.dr.ir.

V.J. Meyer. 12.30 uur. * Ultra-wide Band Transceiver.

Circuits and Systems. Promotie van S. Bagga. Promotor: prof.dr. J.R. Long. 15.00 uur.

Woensdag 25 november * Space, density and urban form.

Promotie van ir. M.Y. Berghauser Pont. Promotor: prof.dr.ir.

V.J. Meyer. 10.00 uur. * Space, density and urban form. Promotie van P.A. Haupt, MArch. Promotor: prof.dr.ir.

V.J. Meyer. 11.30 uur. * Intreerede van prof.ir. M.F. Asselberg en prof.ing. P. Teuffel, faculteit Bouwkunde.

15.00 uur.

Donderdag 26 november * Functional genomics of beer-related physiological processes in yeast. Promotie van L.A. Hazelwood, ingénieur.

Promotor: prof.dr. J.T. Pronk.

10.00 uur. * An Economic Framework for Resource Allocation in Ad-

hoc Grids. Promotie van B. Pourebrahimi Andoohjerdi, MSc. Promotor: prof.dr. K.G.W. Goossens. 12.30 uur. * From Water Scaricity to Sustainable Water Use in the West Bank, Palestine. Promotie van D.W.H. Alnazer, MEng. Promotor: prof.dr.ir. P. van der Zaag.

15.00 uur.

Gegevens voor deze rubriek kunt u doorgeven via e-mail: delta@tudelft.nl.

DELTA. 35 19-11-2009

015 15

Opinie/boeken

Ontplooiing: dé kracht van Delft Studenten die commissiewerk doen naast hun studie mogen niet nog verder gekort worden op hun financiële compensatie door de TU. Anders komen de betrokkenheid en sociale vaardigheden van de Delftse ingenieur in het geding, stellen de studieverenigingen en studentenverenigingen. xCaroline beelen e.a.

De TU Delft levert hoogopgeleide en breed gevormde ingenieurs aan de arbeidsmarkt. Zij zijn niet alleen intelligent, maar ook welbespraakt en sociaal. Het zijn teamspelers.

Studenten- en studieverenigingen bieden allerlei activiteiten aan.

Door deze te organiseren en hierin te participeren ontwikkelen studenten zich ook naast de studie. Op deze

manier wordt de student uitgedaagd om te ondernemen, zich creatief te ontplooien, te managen en zich met de medestudenten te meten. De TU Delft biedt de wetenschappelijke kennis en dit wordt aangevuld door de ontplooiingsactiviteiten van studenten- en studieverenigingen.

Een pre voor de TU Delft want deze combinatie wordt ook in het bedrijfsleven noodzakelijk gevonden, aldus Sabine Verboom, recruitment adviseur KPMG. “KPMG kijkt verder dan alleen het analytische vermogen van een professional. Wij zoeken professionals die zichzelf hiernaast tijdens hun studie hebben ontwikkeld op bepaalde competenties. Juist die ontwikkeling maakt professionals uniek en geeft hen de kans hun talent tot uiting te laten komen.”

Op dit moment worden studenten die zich naast hun studie ontplooien, financieel gecompenseerd voor de studievertraging die wordt opgelopen. Met het toekennen van garantiemaanden (RAS-maanden) wordt erkend dat het organiseren van activiteiten een positieve bijdrage levert aan de studententijd en de ontplooiing van het individu.

Door RAS-maanden wordt de drempel tot het doen van commissies of besturen verlaagd en kan iedere student de kans tot ontplooiing grijpen. “Als je de kans krijgt om een commissie- of bestuursfunctie te vervullen, pak die dan met beide handen, hier zul je je hele leven plezier van hebben. Want de omgeving waarin de student zich nu bevindt

‘Wij waarderen het als studenten zich naast hun studie bezig houden met de wereld daarbuiten’ en kan ontplooien is er één waarin je nog fouten kunt en mag maken, dit vind je later niet meer. Het is de taak van de TU Delft om dit voor studenten mogelijk te maken in de vorm van financiële compensaties.”

Aldus Wim Dik, voormalig staatssecretaris van economische zaken, oud-topman van KPN, Unox, Unilever, oud-student en hoogleraar aan de TU Delft.

Twee jaar geleden is een herverde-

ling gemaakt van dit garantiemaandenpotje omdat grote TU-projecten zoals de Nuna hier ook recht op hebben. Verschillende verenigingen zijn toen flink gekort. Bij wederom korten in RAS-maanden moeten verenigingen mogelijk overgaan tot het aanstellen van enthousiaste leden met meer financiële ruimte. Het gaat dan om leden die niet in aanmerking zouden komen voor garantiemaanden en waarbij dus niet meer specifiek naar studievoortgang wordt gekeken, zoals dat nu gebeurt. Voor studieverenigingen betekent dit dat zij de broodnodige excursies, activiteiten en bedrijfscontacten niet meer zelf kunnen organiseren. Zo wordt de student een belangrijk stukje toekomstverkenning en ontspanning naast de studie ontnomen. Als de TU-medewerkers deze activiteiten overnemen, dan kost dit de TU en uiteindelijk de student meer geld. Ook gaat een deel van de RAS-maanden rechtstreeks naar studenten die zich bezighouden met kwaliteitsmonitoring en feedback op onderwijs. Bij inperking gaat dit verloren.

“Wij waarderen het als studenten zich naast hun studie bezighouden

met de wereld daarbuiten, zoals een bijbaan, maatschappelijk werk of commissiewerk. Onze ervaring binnen Getronics is, dat het hen en dus ook het functioneren binnen een organisatie helpt”, vindt Alexander van der Hooft, VP bij Getronics.

Delftse ingenieurs blinken uit door maatschappelijke betrokkenheid en goede sociale vaardigheden.

RAS-maanden zijn een onmisbare randvoorwaarde om deze competenties te ontwikkelen. Daarom zou deze regeling eerder uitgebreid dan gekort moeten worden.

Namens alle studie- en studentenverenigingen, Caroline Beelen, Almira Brahim, Renée Bekker

De biografie van uranium Niet militaire maar wetenschappelijke ambities leidden tot de uitvinding van de atoombom, is de centrale stelling in Amir Aczels nieuwe boek. Hij heeft een punt, maar laat er ook veel liggen. xChristian Jongeneel 'Uranium wars' presenteert zich als een biografie van het element uranium op aarde. Logisch dus dat het begint met het ontstaan van het zonnestelsel. Dat geeft Amir Aczel - docent wetenschapsgeschiedenis aan Boston University - ook meteen de gelegenheid een en ander over de atomaire samenstelling van het element te vertellen. De menselijke ontdekking van uranium staat op naam van anonieme mijnwerkers in Bohemen, die het identificeerden als een metaal waar je helemaal niets mee kon. Pas in 1781 gaf een lokale apotheker, Martin Klaproth, het element een naam: uranium, naar de zojuist ontdekte planeet Uranus.

Via Mendeleyev, Röntgen en Becquerel belandt Aczel bij Marie Curie.

Daar begint het verhaal dat hem werkelijk interesseert: de jacht op de onvermoede krachten in de kern van uranium. Waar andere boeken er doorgaans voor kiezen om ofwel de wetenschappelijke, ofwel de politiek-militaire lijn naar de bommen op Japan te volgen, doet Aczel allebei tegelijk. Beide zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden en in zeker opzicht waren de wetenschappelijke ambities leidend.

Voor kernfysica waren dure installaties en grote teams nodig, zo bleek al gauw. Het gevolg was dat de druk op wetenschappers om te presteren groter werd. De wetenschap had uiteraard altijd al een competitief element, maar nu werd het groter.

Rivaliserende uraniumteams zaten in Parijs (Marie, Irène en Pierre Curie), Rome (Enrico Fermi), Berlijn (Otto Hahn en Lise Meitner). Daarnaast stortten nog andere centra zich op aspecten van de kernfysica.

Het team van Ernest Rutherford in Cambridge was bijvoorbeeld het eerste dat erin slaagde een atoom te splitsen, daarbij ternauwernood een race met Berkeley winnend.

De opkomst van het nazisme sloeg de wetenschappelijke infrastructuur uit elkaar. Er kwam een grote exodus uit Europa naar Amerika op gang. Hahn en, belangrijker, Werner Heisenberg bleven echter achter in Duitsland. De gevluchte collega’s konden hun ambities niet inschat-

ten: zouden ze zich in dienst van de nazi’s stellen en de atoomkracht in een bom bundelen? Dat risico konden ze niet nemen. Het was Albert Einstein zelf die president Roosevelt overhaalde om de atoombom te ontwikkelen.

Toen nazi-Duitsland verslagen was, begonnen de wetenschappers te aarzelen en probeerden ze de Amerikaanse legerleiding te bewegen af te zien van het gebruik van de bom

'Het was Albert Einstein zelf die president Roosevelt overhaalde om de atoombom te ontwikkelen' tegen Japan. De bommen vielen toch. Veel wetenschappers kregen spijt, zelfs enkelen die in Duitsland een halfhartige poging ondernomen hadden om een bom te ontwikkelen.

Anderen hadden geen spijt. Sommige Duitse geleerden belandden in Rusland en bouwden daar alsnog een bom. Ook in Amerika bleven er genoeg wetenschappers over om steeds krachtiger bommen te ontwikkelen. De rol van atoombommen in de periode na de Tweede Wereldoorlog werd al bediscussieerd voor-

dat de eerste überhaupt gebouwd was. Toen ging de Koude Oorlog van start.

Tot dan toe heeft Aczel een op zich overbekend stuk wetenschapsgeschiedenis op een fraaie manier naverteld, vanuit een originele invalshoek en met de nodige nieuwe details uit archiefonderzoek. Dat hij niet stopt bij de bommen op Hiroshima en Nagasaki is goed, want de politiek-wetenschappelijke lijn valt gewoon door te trekken.

Zo gedetailleerd als hij de vorderingen voorafgaand aan de oorlog beschrijft, zo cursorisch behandelt Aczel echter de periode tot de val van de Berlijnse Muur. In een laatste hoofdstuk dat notabene Uranium’s future heet, raffelt Aczel nog even kernenergie af, met de ongelukken in Harrisburg en Tsjernobyl, en de gevaren van nucleaire proliferatie.

Zo gaat het boek - dat begon met de belofte het huidige nucleaire tijdperk in een historische context te plaatsen- uit als een nachtkaars.

Aczel schetst wel de historische achtergrond, maar vergeet de connectie met het heden goed te leggen.

Hoe is de nucleaire kennis verder verspreid? Wat motiveert Iraanse en Noord-Koreaanse wetenschappers? Het wordt allemaal in een paar zinnetjes afgedaan. De kans om van 'Uranium wars' meer te maken dan een hervertelling laat Amir Aczel helaas liggen.

x Amir Aczel, ‘Uranium wars’. Macmillan, pp. 248, 18 euro.

DELTA. 35 19-11-2009

16

service

London Calling “The atmosphere of Dutch student cities is unique”

Benoit Joubert - Management trainee BlackBerry en alumni Communication Science aan King’s College London

Benoit - Onderweg naar de volgende universiteit

19 november 2009 - Wat bezielt een alumni van King’s College London om een rondreis te maken langs de 9 grootste studentensteden van Nederland? Een interview met een vrijgevige Benoit Joubert en zijn “side kick” David Parker.

Ze hebben er zo’n 3000 kilometer op zitten, en dan rekenen ze de reis naar Nederland niet eens mee. Maar Benoit Joubert (28) en vriend David Parker (24) ogen verre van moe. Ze zijn vorige week met een huurauto vol BlackBerry’s van Slough (Engeland) naar Nederland gereden, voor veld-onderzoek.

Shall I speak English or French?

Benoit: “Ah! Vous parlez Francais?! I’d love to continue in French but I’m afraid my friend David here will not understand”.

David: “I prefer English”.

First, can you tell us a bit more about King’s College?

Benoit: “King's has a strong academic reputation. It’s called King’s College because it was founded by King George IV and the Duke of Wellington in 1829. I studied Communication Science and it was hard work to get good grades. I did alright but David is the top student. And he’s running for Vice President of Academic Affairs.”

David: “Cheers mate. I try to keep up the straight A’s”.

Benoit: “King’s is very international and therefore very exciting. As for the social aspects I thought the King’s is just like any other university but here in Holland the student atmosphere is different. It ‘s relaxed and at the same time full of buzzing energy.

Of course Dutch universities are all different but the atmosphere is something that we sensed in all of the nine cities we visited.

Truly unique”.

What is the purpose of this tour?

Benoit: “I’m currently a Management trainee for BlackBerry at the Research In Motion institute in Slough, near London. My manager wanted to give students all over Europe the chance to test the BlackBerry Curve 8520, a smart phone that is very suitable for students. And he asked me to go to the Netherlands.”

David: “And I volunteered to join him on this trip”.

So the Dutch students can try this Curve for one week or so?

Benoit: “Even better. They get it for free including a one year subscription.”

David: “He’s not pulling your leg. It’s true!

But the students will have to participate in a game, a bit like a treasure hunt. If you can find the Curve, you can keep it!”

Benoit: “So we’ve hidden 5 free phones in each of the 9 student cities all over the Netherlands.”

And the downside of this all is...?

Benoit: “Believe me, there is none.

No questionnaires to fill out, no spam, no quid pro quo’s.”

David: “Marketing 2.0” Benoit: “That could be the title of your thesis.”

When will this start?

Benoit: “From the 16th until the 20th of November. Monday to Friday. We put a little web site together if you want to know more: www.blackberryhideout.nl” Will you be around to hand the phones over to the students?

David: “Unfortunately we cannot be in 9 cities at the same time. So we decided to camp here in your city, do some sight seeing, keep BlackBerry updated and study.”

Benoit: “In David’s case it means working on his thesis.”

David: “Did I already mention the fact that I left all my books at home?”

Benoit: “Thank you. But isn’t that a very good chance to explore your university library? I checked your catalogue and you have some interesting reference books on marketing science and policy science. So I’ll be around that section a lot on Thursday the 19th, should you require more information.”

David: “By the way: we do not carry around free phones, they are all hidden in secret places. But maybe if you bribe us...”

Benoit: “David will do anything for a Gevulde Koek.

David: “My mouth is watering.

Let’s get one”.

Gerelateerde links:

twitter.com/benoitanddavid www.blackberryhideout.nl

DELTA. 35 19-11-2009

17

service

PhD Start Up: learning to plan the unplanned

TU DELft voorlichting

verschijnt onder verantwoordelijkheid van de directie Marketing & Communicatie

On November 11-13, the first PhD Start UP was held in Soest. The programme was aimed at helping PhD researchers start, manage and complete their PhD efficiently. Participant Sairama Krishna (AS) from India: “We got useful tips on how to plan the unplanned – our research – and it was interesting to share experiences with other PhDs.” xANGèLE STEENTJES The PhD Start UP is a newly developed introduction programme for PhD candidates at TU Delft. It consists of a three-day programme conducted in English. Stella van der Meulen, HR adviser at the faculty of Civil Engineering and Geosciences is one of the organisers: “A lot of PhD students feel isolated. Their research is very individual and if they come from abroad, they can feel very lonely in Delft. The Executive Board of TU Delft decided to provide them with the support they need, and that became the PhD Start UP programme.” PhD Start UP is there to give PhD students an effective introduction that will enable them to start and complete their PhD efficiently and with confidence. After participating in the programme the students

than just waiting until he invites you.

Supervisors are busy people too, of course, and sometimes they might simply forget to ask or not even realise you might want to attend a particular conference.”

should have a better understanding of their own qualities and capabilities so that they can really take ownership of their PhD programme. “Another aim is to create a community, so that they have a scientific and a social network during their time in Delft,” Van der Meulen says.

International group

Confidence The first PhD Start UP took place over two days, November 11-13, in a hostel in the middle of the autumnal woods around the town of Soest. It’s Thursday, 12 November and the 36 participants – representing 17 nationalities – are in the middle of the programme.

Ruihua (Zack) Lu (TPM) from Shanghai appreciates being away from the pressures of Delft for a few days. “I participated in a few short workshops on managing my PhD in the past. But then the knowledge doesn’t sink in as well as when you concentrate on it for three days.” Bastiaan van den Berg (EEMCS) agrees: “The first day was filled with presentations and I thought: ‘three days is too long’, but today is day two and we’re really busy working on assignments, and that’s giving me a better grip on the subject. I’m really learning a lot.” An important issue was how to plan and structure the PhD process. Sairama Krishna (AS) found that to be very useful: “It’s learning to plan the unplanned. If you’re doing research, you don’t know where it’ll lead you. We were given useful tips on how to set goals for ourselves, on the importance of regular reflection on your research and on adapting your planning as needed.” Azadeh Arjomand (faculty of Architecture) from Iran agrees with him. “When I started in Delft I filled in some forms about planning my PhD, but in Soest I learned methods to put

Left to right PhD’s Bastiaan van den Berg (EWI); Ruihua (Zack) Lu (TBM) en Carsten Trapp (3mE). (Photo Cetera)

my planning into practice. This is very useful of course, but the real value of this Start Up programme will be evident as I approach the conclusion of my PhD programme.”

Carsten Trapp (3mE) from Germany was especially glad with the suggestions on the topic of ‘how to make yourself known’. “It’s very important that other scientists know what kind of research you’re doing,” he says. “The Start UP programme made me realise that you really need to take care of promoting yourself by visiting conferences and writing articles.” Lawien Zubeir (3mE) a Dutch citizen of Kurdish extraction: “One of the trainers – Niki Kringos (CEG) – explained to us that, for instance, you must approach your PhD supervisor yourself if you want to go to a conference, rather

The PhD students also appreciated the cultural aspect of the programme, which was even appealing to a Dutch participant. “It’s interesting to hear what parts of our culture are difficult for other nationalities to understand,” explains Van den Berg. “Anyway, I like working in an international group because I find other cultures interesting, and it’s a good way to prepare for the future since science is so international.” The PhD students were equally happy with the opportunity to do some networking. Arjomand: “I had not met any new PhD students before coming to Soest for this programme. I came to this country alone, which was difficult.

Now I feel like I’m part of a group.”

x

The second PhD Start Up will be held in February 2010. For more information: TU Delft PhD research site tudelft.phdcommunity.nl/start

Sportief?

Meld je aan voor het Idea League Sporttoernooi Het tiende Idea League Sporttoernooi vindt plaats van 12 tot en met 14 mei 2010 bij de TU Delft. De sporten zijn rugby 7s, basketbal, badminton en zwemmen. Ben je TU-student en sportief?

Heb je interesse voor een van de TU Delft-teams?

Meld je dan aan bij Tanja Veldman of Iris van Loon van de unit sport van de afdeling sport en cultuur.

Voor Ulla Bidian, secretaris van de Idea League, is het jaarlijkse sporttoernooi een van de hoogtepunten van het jaar. “Het is levendig, gezellig en sfeervol en het is een uitstekende manier voor de studenten van de Idea League-universiteiten om elkaar te leren kennen. Elk jaar bestaat het toernooi uit andere sporten. Sommige studenten gaan zelfs trainen voor een

andere sport om opnieuw mee te kunnen doen.”

maar het hoge tempo spreekt deelnemers en publiek aan.”

TU Delft gastheer

Mixen

De Idea League is een samenwerkingsverband van de universiteiten TU Delft, ETH Zürich, RWTH Aachen, Imperial College London en Paris Tech. Vanaf 2000 is er jaarlijks een Idea League Sporttoernooi bij een van deze universiteiten. De TU Delft is volgend jaar gastheer van het sporttoernooi. De sporten waarin de studenten tegen elkaar uitkomen, wisselen elk jaar. Tanja Veldman, coördinator sport van de unit sport en cultuur: “Doel is zoveel mogelijk studenten te bereiken en dat lukt beter als je iedere keer andere sporten laat meedoen in een toernooi.”

Het sportevenement vindt plaats van 12 tot en met 14 mei 2010, het Hemelvaartweekeinde. Voor 2010 staan de sporten basketbal, badminton, zwemmen en rugby 7s op het programma.

Bouwkundestudente Iris van Loon is aangetrokken als helpende hand bij de organisatie. “De eerste drie sporten zijn wel bekend. Rugby 7s is een rugbyvariant waarbij zeven spelers tweemaal zeven minuten in het veld staan.

Dat is heel intensief en vermoeiend,

Voor de organisatoren Veldman en Van Loon staat het creëren van een goede sportieve sfeer centraal. Veldman: “Wij beginnen de eerste dag met een survivalbaan, waarbij de deelnemers van de verschillende universiteitsteams mixen. Dat is een goede manier om elkaar te leren kennen wat de sfeer ten goede komt. Vervolgens gaan wij naar het zwembad Kerkpolder, waar het toernooi wordt geopend met de zwemestafette. Wij openen hiermee vanwege onze ervaring dat de stemming en het saamhorigheidsgevoel er goed in komen als je met zijn allen in één ruimte – in dit geval het zwembad – de ploegen aanmoedigt.”

Van Loon gaat zich onder andere bezighouden met het samenstellen van teams en met het werven van studenten. “Voor alle sporten willen wij een dames- en een herenteam. Voor het werven van spelers benaderen wij natuurlijk de verschillende Delftse verenigingen. Er zijn ook veel studenten die bijvoorbeeld buiten Delft actief zijn in een sport, en het zou leuk zijn als ook zij meedoen. Door met een

nieuw team te trainen en te spelen, ontmoet je nieuwe mensen van de TU en in dit geval ook van andere universiteiten. Het is geen probleem als je normaal gesproken hockeyt en nu graag met rugby 7s wilt meedoen. Dat kan allemaal. Begin februari zullen de teams bekend zijn en is het de bedoeling met de gezamenlijk trainingen te beginnen.” (AS)

x Geïnteresseerd in deelname aan een TU Delft-team voor het Idea League Sporttoernooi 2010? Stuur een mail voor meer info naar I.C.D.vanLoon@ tudelft.nl

x www.idealeague.org

DELTA. 35 19-11-2009

18

service

Eettafels Alcuin Oude Delft 55-57 Ma t/m do geopend van 18.0019.30 uur. Tijdens het hockeyseizoen ook op zondag geopend van 18.00-19.00 uur.

Dagelijks daghap maaltijd, op ma., di. en do. ook een luxe maaltijd. Alle maaltijden zijn inclusief soep. Daghap 3 euro, luxe 4,10 euro.

Sociëteit De Bolk Buitenwatersloot 1-3 Onze open eettafel is geopend ma. t/m do. De maaltijd begint om 18.30, waarna er gezamenlijk gegeten zal worden.

Vegetariërs en groepen worden verzocht (voor 14.00 uur) te bellen. De prijs voor de maaltijd is 4,00 euro, inc. soep en toetje.

Koornbeurs Voldersgracht 1 Om mee te eten bij de eettafel van de Koornbeurs moet je je even inschrijven. Dit kan op

www.koornbeurs.nl/eettafel tot 14.00 uur op dezelfde dag.

We eten elke dag om 18.30 uur.

Deze manier van eten is tijdelijk, maar nog steeds erg gezellig en lekker.

Eettafel geopend ma. t/m vr. van 17.30-19.30 uur. Basismaaltijd 3,60 euro, soep 0,30 euro, toetjes v.a. 0,30 euro, fruit v.a. 0,40 euro. Inl. www.koornbeurs.nl/ eettafel.

Sint Jansbrug Oude Delft 50-52 Ma. t/m vr. geopend van 17.3019.30 uur. Dagschotel (incl. salade) 3,40 euro, fruit 0,25 euro, toe 0,30 euro, luxe toe 0,85 euro, bier en fris 1,10 euro. Het menu staat ook op www.jansbrug.nl.

Open from Monday to Friday from 17.30-19.30 hrs. Daily dish (incl. salad) 3,40 euro, fruit 0,25 euro, dessert 0,30 euro, beer and soda 1,10 euro. Find the complete menu at www.jansbrug.nl.

Tyche Oude Delft 123 Eettafel geopend van 18.0019.30 uur. Basis 3,50 euro, luxe 4,30 euro, xluxe 4,80 euro.

Dagelijks soep. Vegetarische variant beschikbaar. English menu available: www.delftschestudentenbond.nl.

Kom en check onze nieuwe menukaart!

Geniet nu extra voordelig van onze heerlijke, verse broodjes.

Tweede broodje nu tijdelijk voor de halve prijs!

De actie loopt van maandag 23 november t/m vrijdag 4 december, van 12.00 tot 16.00 uur.

Sport & Cultuur Café (dichterbij dan je denkt!)

Mekelweg 8 Delft

Wolbodo Verwersdijk 102 Soup is served at 18.30h. Everyone is welcome. Tuesday and Thursday: 3,40 euro, Wednesday: 4,00 euro. www.wolbodo.nl

x www.eettafels.tudelft.nl

Studentenactiviteiten Studieverenigingen VSV ‘Leonardo da Vinci’ Op dinsdag 15 december vindt vanaf 22.00 uur de jaarlijkse Belgische Bieren Borrel van de VSV plaats.

Mijnbouwkundige Vereeniging In april 2010 zal de Halflustrumweek plaatsvinden van de Mijnbouwkundige Vereeniging. Het

hoofdevenement van de week is een internationaal symposium met als thema ‘How smart technology pushes today’s limits’.

Zie www.lustrum-mv.nl voor meer informatie.

Overige

van het cabaretfestival Cameretten 2009 plaats in het Oude Luxor Theater in Rotterdam. Op zaterdag 28 november zal vervolgens de finale plaatsvinden in het Nieuwe Luxor Theater in Rotterdam. Aanvang 20.00 uur, zie www.luxortheater.nl voor meer informatie.

Cameretten Van woensdag 25 tot vrijdag 27 november vinden de voorrondes

Minimaatjes Yoga geeft je rust, leert je ontspannen en je eigen grenzen zoeken in een fraai zaaltje in gebouw Delftstede, Phoenixstraat 66. Informatie: www. johanmolenbroek.nl/yoga, 0152783086 of j.f.m.molenbroek@ tudelft.nl.

AC-HOP de vakbond voor Universiteitspersoneel. Voor informatie kijk dan op www.

AC-HOP.nl.

Spelregels minimaatjes.

Minimaatjes zijn niet toegankelijk voor het bedrijfsleven. Voor commerciële aanbiedingen en advertenties: H&J Uitgevers (adres in colofon). Minimaatjes zijn maximaal 200 tekens lang.

Inleveren vóór vrijdag 14.00 uur via e-mailadres delta@ tudelft.nl.

Vragen over epilepsie?

Bel de Epilepsie Infolijn

0900 - 821 24 11 (10 cent per minuut)

voorlichting en advies • hulpmiddelen • informatiemateriaal • verwijzing en adressen •

Help mee in de strijd tegen kindersterfte Word nu lid van Unicef Bel 0800 1133

19

DELTA. 35 19-11-2009

Delta in English

UK popular

Delta online

Deceased

Greenland melting

Feedback

The number of Dutch university students following academic programs abroad has risen slightly, from 2.4 to 2.5 percent. Approximately 14,722 (2.5 percent) Dutch university students study abroad, which is well below the EU average of 2.9 percent. The United Kingdom (UK) is currently the most popular study destination for Dutch students. In 2006, 50 Dutch students studied in the UK, one year later that figure rose to 803 students, and in 2008 to 1,154 students.

As of last week, Delta can be read in newspaper format on your computer screens. Previously, Delta online was available in pdf format, but now it can also be read via the digital reader service Issuu. To open the newspaper, click on the link ‘Lees de krant online’ at www. delta.tudelft.nl. If you would also like to stay up-to-date on Delta’s latest news, you can follow us on twitter.com/tudelta.

Professor Emeritus Joop Doorman passed away last week. Doorman, who was a professor of philosophy at TU Delft from 1972 to his retirement in 1994, was credited with helping to establish the teaching of ethics and technology as a permanent part of TU Delft’s academic curriculum. At the time of his retirement, ethics had become a required course for all MSc students. Doorman was 80 years old.

Since 2000, Greenland’s ice sheet has decreased dramatically. Satellite observations and atmospheric models have confirmed these findings independently. TU Delft researchers Ernst Schrama and Bert Wouters made significant contributions to these findings by analysing data from the gravity satellite mission GRACE (Gravity Recovery and Climate Experiment).

The study’s findings were published in Science on 13 November.

If you’d like to comment on anything appearing on the English Page or on a university-related matter, or if you have a question or suggestion for us, send your emails to d.mcmullin@tudelft.nl.

We welcome all feedback from our readers. Letters intended for publication should include your name and be no longer than 350 words.

This edition of Delta is also available online at www.delta.tudelft. nl, where you can also access the English Page archive.

my two favourite pubs in Delft, but these days unfortunately I seem to spend most of my time in the library studying.

“When I first arrived in Delft, me and a group of seven or eight other new international students on my floor were all feeling really homesick, so we came up with this concept wherein we started meeting at one of our rooms each weekend. Each of us would bring a dish unique to our countries and we’d then spend the night watching a movie. We did this for two months or so and by the end we had watched movies from at least six different countries! Being away from home has also given me a unique opportunity to try out new dishes from other countries, and because of this cooking has really become a hobby of mine.

“Delft is a beautiful place with many

good places, but one place I really love to hangout is the Oostpoort, because of the special peacefulness that prevails there during the evenings, and the fact that it‘s the only remaining gate from the original walls around Delft, makes me visit this ‘living fossil’ time and again! I’m also teaching myself how to play guitar, so the quiet, lonely spots near the Oostpoort are perfect places to practice my new compositions.”

“I love listening to Indian songs. The moment I say Indian music, most people conjure up the images of Bollywood, but there’s much more to Indian music than just Bollywood tunes. Equally good regional music from the south is a great stress buster for me, and if I’m talking about music, then for sure I must talk about A.R. Rehman. When it comes to this musician, I don’t really mind what language his songs are in, whether Hindi, Tamil or English.

He’s taken Indian music to the next level, and he’s a big reason why I’ve started playing the guitar!

“I visit lots of places in and around Delft, but some of my best trips are to the Haagse Markt in Den Haag, which is a special place where you can find shops from all around the world. I was so happy to have found a place where I can buy things that I would have got back in India and also where I’m given the opportunity to try foods from other countries. And we usually ride our bikes from Delft to this market as well."

Hangin' Out All work and no play makes dull boys and girls. So how do Dutch and international students enjoy spending their free time?

This week: Sumeet Kumar (23), from India, second-year MSc, microelectronics. xKarthikeyan Ganesan “As I’m in the final year of my program, my studies have really taken a toll on my free time. Normally every chance I’d get I would be enjoying myself at De Ruif or Locus Publicus,

Come the October monsoons and all of India goes into a frenzy of festive activity. Queen of the Indian festivals is Diwali – the Festival of Light. It’s the time of home renovations, new clothes, colour, fire-crackers and infinitely indulgent sweets with family and friends. The whole country becomes one humongous party!

In celebration of this festival, last Sunday TU Delft’s Indian Student Association (ISADelft) hosted a full-blown Diwali Party of its own at the Cultural Centre. The program began with Vande Maatram, an Indian national song, followed by a variety of performances by TU Delft students, alumni and friends, including a mini-musical about ‘unity in diversity’.

Given India’s many languages, religions and cultures, this democratic maxim is an integral part of the Indian social mindset.

The musical was followed by three TU Delft Desi boys rocking out to a super Bollywood hit number. Keeping the heat going, this dance was followed by a presentation about the Festival of Light and a break for spicy ethnic snacks and tangy sauces.

Next came a performance by TU Delft student and magician, Aravind Jayashankar, who showed off his mind-reading prowess to a crowd already under the influence of all the heady colours and rhythms. His trick that took the audience’s breath away involved two volunteers from the crowd: one sat on a stool with his eyes closed, while the other stood next to Aravind across the room. Aravind patted the shoulder of the volunteer standing next to him, and this was felt by the volunteer sitting far away on the stool, who was truly dumbfounded when Aravind told him that nobody had actually touched him, as witnessed by the audience.

Then came another scintillating Bollywood dance performance, this time by six couples dressed in ethnic Kashmiri outfits. The only cultural performance of the night was up next – a traditional east Indian dance performance to Desi beats. Finally, a fashion show saw couples on the catwalk flaunting styles and outfits from different parts of India.

The performances ended with the playing of the Indian National Anthem, followed by a dance party, with a DJ playing rhythms that brought out the true Indian spirit of celebration. An unforgettable festival for those in attendance, and for those who were not, we hope to see you next year at Diwali ‘10! (AK) (Photo: Hans Stakelbeek/FMAX)

(Photo: Hans Stakelbeek/FMAX)

wamiti

Generation kill ’The priest said it’s not a sin to kill if you don’t enjoy killing. My question is whether indifference is the same as enjoyment.’ This quote from Sergeant Espera, a US reconnaissance Marine depicted in the TV-miniseries Generation Kill got me thinking about indifference. Now, clearly there’s a difference between enjoyment and indifference. Indifference means you don’t care one way or another, while enjoyment implies that you take pleasure in what you’re doing. I like to think there aren’t many people who take pleasure in killing. But then comes the question: at what point does indifference become a sin? After all, just because you don’t care about something doesn’t necessarily make it right.

So here we are. Indifference. It seems inevitable that one way or another we all become indifferent. Indifferent to the suffering going on around the world or, closer to home, indifferent to others – how they behave and even their very existence. We are after all known as the apathetic generation, not knowing or caring about the wider world, uninterested in what’s happening beyond the small sphere in which our lives unfold.

I like to think I’m not like this. I was brought up with an awareness of other cultures, other countries. And I cared, was always interested, still am. And yet these days I hardly ever bother to watch the news. My mother’s favourite saying whenever she sits down to watch the news is: ‘Let's see how the world is doing today’, to which my response is always, ‘Well, there’s probably a war somewhere, some politician stirring up trouble, a natural disaster, maybe an economic crisis or two.’

It’s not that I don’t care, just that the news always seems the same, and after a certain point I become indifferent, tune it out and eventually become immune to hearing about the latest cala-

mity in a faraway land. Why does this happen? Is it media over-saturation, the fact that nowadays – with 24-hour news channels, the free newspapers thrown at us and internet – it’s impossible to avoid the news? So inevitably we just begin to ignore what is irrelevant to us as individuals.

Maybe human nature simply won’t allow us to feel and care too much about all we hear. So we clamp down and shut out those events not directly concerning us. But is there an argument to be made that because we still care - even if we can’t do much to help – then we aren’t indifferent?

Or does it become worse than indifference, turning into wilful ignorance of what’s happening in the world?

This leads to the question of personal responsibility. In the Netherlands for instance you have many opportunities to buy cheap, second-hand bikes, which is fine, unless the bike turns out to be stolen, in which case if the police find out, you are guilty of possessing stolen goods, fined and get a criminal record. According to the police, a defence claiming ignorance, of saying ‘I didn’t know it was stolen’, is not a valid excuse. It’s up to you to make sure before you buy the bike that it isn’t stolen. It’s your responsibility. So if that’s true in this one situation, shouldn’t the same logic apply to other aspects of life?

If you buy clothes, shoes, furniture, made by companies that abuse their workers or source materials from environmentally-damaging places, how much are you responsible for the workers’ sufferings and the depletion of the rainforests? How much do you choose to care about the world around you?

Lucia Wamiti, from Kenya, is a BSc student studying aerospace engineering

DELTA. 35 19-11-2009 achterkant

00 20

de fiets van Anouk Brouwer: (21, bouwkunde) Merk: “Batavus, denk ik” Gekocht voor: €20 (plus €25 verf) Opvallend: Alles werkt aan de fiets “Een huisgenoot had een zebrafiets, die ze zo had versierd omdat ze hem altijd kwijt was bij Bouwkunde.” Zo kwam Anouk Brouwer op het idee om haar grijze fiets te voorzien van een pantermotief. Eerst wilde ze een giraffenmotief, maar dat vond ze toch te saai. Of Brouwer ook kleren met panter- of tijgerprint draagt? “Nee hoor, daar ben ik het type niet voor.” Het schilderen van de fiets pakte Brouwer grondig aan. Niet minder dan vijf avonden was ze bezig met schuren, afplakken en (grond)lakken. “De verf was duurder dan de fiets.” Het resultaat is een fiets die mooi in zijn pantervel zit, misschien zelfs iets te mooi.

“Iedereen denkt dat ik hem zo heb gekocht, maar ik heb het toch echt zelf gedaan.” (EvO)

as in olde times

Aad the mother hen To help keep the mess made by sixteen guys somewhat under control, the student house on Oudraadtweg 27 employs someone who can best be described as a mother hen. “Ada, or as we call her, Aad, has been coming here every Monday and Thursday to clean for the past thirthy years,” says Maarten Vissers. “And she knows more about our house than many of us residents. Because student houses aren’t known for their cleanliness, Ada tries to ensure that we don’t kill ourselves by food poisoning or bacterial infections.”

Ada is always happy to hear the latest gossips and also always has much to tell each morning when she and all the housemates happily sit down to have tea and cookies together. Thus Ada not only helps bring the housemates closer together but also helps stop the young students from staying in bed all day and falling behind in their studies. Next to the teapot is a bottle of alcohol that serves as the sugar bowl.

For the first-year students, Ada is like a bridge, helping them transition from living with their parents; they must open doors for Ada and give her three kisses when they meet, serve the tea and, if she asks, also give her a quick shoulder massage. A special Aad-commissioner is responsible for providing all that Ada needs, like cleaning supplies and cookies, as well as a present on her birthday. And it’s a position that must be earned. “To be appointed Aad-commissioner you first have to use a toilet brush to clean the toilet that the ex-commissioner just soiled.”

Ada is of course also growing older. “We’ll certainly miss her when she’s gone, but happily she has nice daughters who we’re secretly counting on. In any case, this tradition will always continue.” (JT/DM)

Kriep

Tea and cookies with Ada. (Photo: Hans Stakelbeek)

"Ik heb het toch echt zelf gedaan." (Foto: Richard van ’t Hof)

Anna noyons

Nietsbelovend Ik ben aan het afstuderen en dan heb je het druk. Heel druk en als je niet druk bent, denk je dat je druk zou moeten zijn, want als de druk niet hard genoeg drukt, ga je je daar weer druk over maken, wat de druk alleen maar drukker doet drukken en dus kun je maar beter zorgen dat je het druk hebt. Vandaag had ik het per ongeluk even niet zo druk. Ik zat op de bank en mijmerde wat. In een flits realiseerde ik me dat een onontkoombaar gevolg van afstuderen is, dat je afstudeert.

Straks ben ik ‘af’ en mag ik niet meer meedoen. Alleen, buiten in de grote boze wereld. Naakt, natuurlijk, dat zal je net zien. Wat met de kleuterklas begon als een verstandige keuze voor later, is ongemerkt een doel op zich geworden. Studeren. Maar dat doel is bijna bereikt en later is nu. Niets staat mij meer in de weg om te worden wat ik wilde worden. En dat moet ik nu gaan waarmaken, die belofte. Het klamme angstzweet begon als een kolkende massa van mijn lijf te gutsen en mijn afstudeerproject leek ineens een futiel hobbeltje.

In het NRC weekblad las ik een artikel: twintig beloftes, dertig jaar later. Daarin werd teruggeblikt op een artikel van dertig jaar geleden, waarin jonge (net afgestudeerde) veel belovende Nederlanders vertelden

wat ze in de toekomst allemaal gingen bereiken. Die mensen hadden ze weer eens opgesnord en niemand had bereikt wat 'ie had beloofd! Aanstormende actrices volgen nu yogaopleidingen, geniaal wiskundig ingenieurs maken dvd-kunst in Zuid-Frankrijk en heldhaftige politiecommissarissen zijn directeur van Nordholt Consultancy Management BV. En toch zijn de meesten heel tevreden: oud en wijs. Conclusie: het leven laat zich niet zomaar beloven. Een pak van mijn hart. Eigenlijk hou ik ook meer van oud, zoals een gerijpte kaas of fles wijn. Opgelucht belde ik mijn ouders. “Pap! Ik weet totaal niet wat er van mij moet worden, maar dat geeft niet: in het verleden behaalde resultaten bieden geen enkele garantie voor de toekomst!” Korte stilte.

“Wat je moet worden? Je kunt er beter vanuit gaan dat je al iets bent. En je dan concentreren op de vraag: Wat ga ik de komende tijd doen?” Juist ja. Een wijs en gerijpt antwoord. Langzaam steeds iets beter worden, terwijl ik onderweg blijf leren. Dan verandert er eigenlijk niets! Mijn hartslag begon weer toe te nemen en het vertrouwde drukkende gevoel maakte zich van mij meester. Wat was ik ook al weer aan het doen? Oja. Afstuderen.