Delta TU Delft

DELTA. 25 09-09-2010

weekblad van de technische universiteit Delft

>03 Reorganisatie

>06 Veni grant

>08 Speeltjes

>10 Ruimtereizen

Bij de afdeling Bouw van Civiele Techniek & Geowetenschappen zijn vorige week 21 functies boventallig verklaard en 6 ‘overtollig’. Wel komen er twaalf nieuwe functies.

Astronomer and physicist Dr. Akira Endo has been awarded a Veni grant to develop a detector for studying the evolution of the early universe.

Volgens Kyle Machulis is er voor een ingenieur niets mooier dan het genot van mensen te verhogen met techniek. Hij specialiseerde zich in de technologie van sextoys en geeft op 12 september een workshop.

Oud-decaan van Luchtvaart- en Ruimtevaarttechniek Ben Droste wil vanaf 2014 toeristen het heelal in vliegen. “Het is een life changing experience.”

01

>15 English Heavy loads For both newly arrived and returning students, choosing the right (or wrong) mix of course electives along the way remains a vital key to successful studying at TU Delft.

To avoid getting stuck under too heavy workloads, students need to focus on finding the proper balance between course work and social activities from the start and avoid irrelevant courses.

TUDELTA.25

Sateetje? Daar zeg je geen nee tegen als je als studentenbestuur per ongeluk langs de barbecue bij BK City loopt. Hoewel de hapjes bij mooi weer elke donderdag in september vanaf 17.00 uur bij het Ketelhuis klaar-

liggen, viel de opkomst afgelopen donderdag tegen. Biertjes bij de Bouwpub trokken meer animo.

(Hans Stakelbeek/FMAX)

DELTA. 25 09-09-2010

02

nieuwsinterview

‘Iemand moet het doen’ TUdelta.25 > Jaargang 42 Delta is het informatie- en opinieblad van de TU Delft, verzorgd door een journalistiek onafhankelijke redactie.

> Redactie Frank Nuijens, (hoofdredacteur), Katja Wijnands, Dorine van Gorp, (eindredactie), Saskia Bonger, Tomas van Dijk, Erik Huisman, Connie van Uffelen, Jos Wassink (verslaggeving). > Medewerkers

Willemijn Dicke, Robbert Fokkink, Jorinde Hanse, Dap Hartmann, Auke Herrema, Richard van 't Hof, Christian Jongeneel, David McMullin, Anna Noyons, Daan Schuurbiers, Jimmy Tigges, Stephan Timmers, Ellen Touw, Robert Visscher, Pascale Warners, Martine Zeijlstra.

> Foto‘s Sam Rentmeester/ Hans Stakelbeek (FMAX).(info@fmax.nl) > Vormgeving Kummer & Herrman, Utrecht > Lay-Out Liesbeth van Dam > Mededelingen Martin Kers (m.kers@tudelft.nl) > Redactieraad Ir. S. Rozendaal (voorzitter), prof.dr Jeroen van den Hoven, prof.dr.ir. F.W. Jansen, J. Op Den Kelder, mr. J.J. M.Kok, R.H.G. Meijer, T. Niks, prof.dr.B.J. Thijsse, ir. M. Persson, dr.ir.

C. Vermeeren > Redactie-adressen Universiteitsbibliotheek Kamer 0.18-0.28 Prometheusplein 1 2628 ZC Delft Postbus 139 2600 AC Delft Tel. 015-278 4848 E-mail: delta@tudelft.nl www.delta.tudelft.nl > ISSN 0169-698x > Druk Wegener Nieuwsdruk Twente, Enschede > Oplage 12.000 > Advertenties H&J uitgevers Postbus 101 2900 AC Capelle aan den IJssel Tel. 010-451 55 10 Fax 010-451 53 80 E-mail:delta@henjuitgevers.nl www.linkmagazine.nl > Abonnement Een abonnement kost 37,50 en kan elk moment ingaan. > HOP Delta werkt samen met het Hoger Onderwijs Persbureau Hein Cuppen, Bas Belleman, Thijs den Otter Tel. 071-523 6151 Fax 071-523 2138 E-mail hop@xs4all.nl > Copyright Delta Auteursrecht voorbehouden. Het is verboden zonder schriftelijke toestemming van de hoofdredacteur artikelen, schema‘s of illustraties geheel of gedeeltelijk over te nemen en/of openbaar te maken, in enigerlei vorm of wijze.

Afgelopen week benoemde het college van bestuur prof.dr.ir.

Tim van der Hagen als decaan van de faculteit Technische Natuurwetenschappen.

niet dat het gebeurt, en het zou heel slecht zijn voor Nederland.”

Die aanvraag loopt al drie jaar.

Wanneer denkt u helderheid te hebben?

“Het cvb en het bestuur van het reactorinstituut hebben besloten uiterlijk eind 2012 zicht te moeten hebben op de uitkomst. Nu moet er eerst een nieuw kabinet komen, want daar ligt onze aanvraag.”

xJos Wassink Gefeliciteerd met de benoeming, maar is het wel zo’n leuke baan?

Uw voorganger hield het na een jaar voor gezien.

“Ik denk dat het een heel leuke baan is in een fantastische faculteit met grote uitdagingen.”

Dat kunt u wel zeggen.

“Waar het om gaat is toponderwijs, toponderzoek en een omgeving creëren waar mensen met plezier werken. Op korte termijn hebben we te maken met versterking van stromingsleer en procestechniek, de nieuwbouw en – daar is het woord – de herijking. Dat is inderdaad een hele kluif, maar ik denk dat we daar doorheen komen.”

Vorig jaar was er tien miljoen euro te kort, en dat schijnt teruggebracht te zijn tot zes miljoen.

Tim van der Hagen: “Als ik het niet kan, wie dan wel?” (Foto: Hans Stakelbeek/FMAX)

“De herijking vereist 4,2 miljoen euro minderen op de kosten. Dat is de opdracht.”

U hebt een achtergrond in kernfysica en in besturen. Hoe sterk bent u financieel?

“Dat is een hele verantwoordelijkheid. Gelukkig hebben we goede mensen in de faculteit die financieel van wanten weten. Zelf heb ik een lange historie bij de faculteit. Ik loop er al 27 jaar rond. Ik ken de faculteit goed, ik ken de universiteit goed, ik weet hoe een universiteit bestuurd wordt en hoe de financiën lopen.

Dus ik denk: als ik het niet kan, wie dan wel? Dat klinkt arrogant maar

iemand moet het doen en ik ben er voor gaan staan.”

U was directeur van het reactorinstituut, naar verluidt de duurste afdeling van de faculteit. Moet u binnenkort als decaan uw oude afdeling sluiten?

“We hebben de herijkingsmaatregelen in kaart gebracht. Daar zit snijden in het reactorinstituut niet bij. Sterker nog: het college van bestuur (cvb) heeft negen ton extra toegekend aan het reactorinstituut. Voor het reactorinstituut is het Oysterproject allesbepalend. Als dat niet doorgaat vind ik dat we de kernreactor moeten sluiten. Ik verwacht

U hebt veel nevenfuncties. Hoe is dat te combineren met het decanaat?

“Ik heb in de afgelopen jaren veel functies bij elkaar gesprokkeld, maar nu ik voor het eerst in mijn carrière een knik maak van wetenschap naar management, zal ik een groot aantal functies overdragen, waaronder het voorzitterschap van het DRI Energie en het directeurschap van het reactorinstituut. Het lidmaatschap van de Energieraad en de Gezondheidsraad wil ik blijven doen. Mijn ideaal is een decanaat dat 70 procent intern gericht is en 30 procent naar buiten gericht.

De zichtbaarheid van het onderzoek is buiten de TU niet ideaal.

Een decaan moet de TU naar buiten weten te presenteren. Dat vertaalt zich uiteindelijk in betere studenten, betere medewerkers en meer onderzoeksgeld.”

hartmann

Eigenwegwijs Na alle slechte berichten over miljoenentekorten op de universitaire begroting, is er gelukkig ook goed nieuws. Sinds kort heeft de campus namelijk een nieuwe bewegwijzering. Het heeft wat gekost – een paar ton, schat ik – maar dan heb je ook wat. Olijke paars-met-blauwe naamborden bij de gebouwen, en stemmige zwartstalen H-profielen met blauwpaarse bordjes die de weg naar die gebouwen wijzen. Om deze heuglijke gebeurtenis te vieren, spreek ik met prof.ir. B.I.F. Tinnefzuiger, emeritus hoogleraar grafische richtingsymboliek en directionele chromatiek, en grondlegger van dit nieuwe universitaire wegwijsparadigma. We staan voor de gloednieuwe wegwijzer op de kruising Jaffalaan en Leeghwaterstraat.

“Professor Tinnefzuiger, van harte gefeliciteerd met dit kunstwerk, want dat is het toch zeker?”

“Inderdaad, het is mijn Opus Magnum waaraan ik de afgelopen vijftien jaar heb gewerkt. Alle theorieën en principes die ik in mijn lange carrière heb ontwikkeld, komen samen in dit project dat ik TU quoque hic heb gedoopt.

Een doordenkertje, hè?”

“Heel snedig. Maar even ter zake. Op het bovenste bordje, dat naar de Mekelweg wijst, staat: Buildings 1-18, 20-29, 30-39. Waarom niet simpelweg Buildings 1-39?”

“Om verwarring te voorkomen, want gebouw 19 bestaat niet.”

“Dus gebouw 1 bestaat wel?”

“Nee.” “En gebouw 29 en 39?”

“Ook niet, nee.”

“Maar ze staan wel op de wegwijzer.”

“Dat is een esthetische beslissing waarover lang is gediscussieerd. Wilt u de notulen inzien van de zeven speciale vergaderingen die daarover zijn belegd?”

“Nee, dank u. Waarom zijn er eigenlijk meer nummers dan gebouwen?”

“Er is een uitgebreid numerologisch verantwoord kabbalistisch onderzoek

verricht door professor Eimert Lemmaknijper uit gebouw 36. Voor ieder ontbrekend nummer bestaat een heel goede reden. Dat er geen gebouw 13 is, dat snapt u toch wel? Er is ook geen gebouw 7, omdat zeven in sommige culturen een heilig getal is. Dat kun je niet zomaar aan een willekeurig gebouw toekennen. En de wortel uit 666 is 25.8, dus voor de zekerheid is er geen gebouw 25 en ook geen gebouw 26.”

“Chauffeurs die iets moeten afleveren, vragen mij weleens ‘waar is Industrieel Ontwerpen?’. Ze vragen nooit ‘waar is gebouw 14?’”

“Dat is ook niet zo vreemd, want gebouw 14 bestaat niet. Industrieel Ontwerpen is gebouw 32, dat weet toch iedereen?”

“Hoe zit het eigenlijk met die kleuren? Dat blauw is het bekende TU-blauw, maar waarom paars?”

“Mijnheer! Dat is geen blauw maar honderd procent cyaan. En het is geen paars maar fuchsia, ofwel honderd procent magenta met een vleugje cyaan en zwart. Zelfs een blinde mol met staar ziet dat die kleuren elkaar esthetisch in evenwicht houden? Juist het volstrekt ontbreken van geel in het CMYK-palet maakt deze combinatie rebels en speels tegelijk. U weet toch wel wat Goethe hierover zei?”

“Eh, nee…”

“Volgens Goethe zijn er twee basiskleuren: cyaan en geel. Cyaan ontstaat door de aanschouwing van donker door het licht heen, en geel door de aanschouwing van licht door het donker heen. Wie dus door het licht heen wil, en niet door het donker, dient geel te vermijden. Dat is althans mijn interpretatie.”

“Hartelijk dank voor uw uitleg, professor Tinnefzuiger. Ik ga terug naar gebouw 31. Even kijken… dat is hier naar rechts.”

Dap Hartmann is astronoom. Hij werkt als onderzoeker bij de faculteit Techniek, Bestuur en Management.

DELTA. 25 09-09-2010

Beestjes De ondernemingsraad (or) vraagt zich af of het een goed besluit was om Bouwkunde te herhuisvesten in het voormalige hoofdgebouw. “Er is ruim 50 miljoen geïnvesteerd in een gebouw waar Bouwkunde in eerste instantie vijf jaar zou blijven. Nu zijn er plannen voor het energiezuinig maken van het pand die weer veel geld kosten”, zegt or-lid Danko Roozemond. Vorige week meldde collegevoorzitter Van den Berg al dat het pand uitgebreid moet worden. Roozemond denkt dat de beslissing om het hoofdgebouw te betrekken wellicht te snel is geno-

Balkenendenorm men. “Het denken in scenario’s zou bij de TU wat meer aandacht kunnen krijgen.” Volgens Van den Berg waren er geen andere duurzame opties. “Dan had Bouwkunde vier jaar over de campus moeten zwerven. En in tenten kun je ook geen jaren verblijven. Na een half jaar zaten ze vol beestjes.”

Gert-Jan Kramer, voorzitter van de raad van toezicht van de TU Delft, betreurt de ophef over het salaris van Dirk Jan van den Berg.

Kramer vindt het ‘buitengewoon zorgelijk dat de zaak verkeerd is weergegeven’. Hij doelt op de berichtgeving dat de cvb-voorzitter boven de Balkenendenorm zit met een belastbaar inkomen van twee ton euro. Dat bedrag staat in de jaarrekening 2009, maar volgens Kramer zit daarin een fout. “Omdat 2008 een goed jaar was, kreeg Van den Berg een bonus. Maar die is bij zijn salaris van 2009 opgeteld.”

Reorganisatie bouw: 27 functies vervallen Bij de afdeling Bouw van Civiele Techniek & Geowetenschappen zijn vorige week 21 functies boventallig verklaard en 6 ‘overtollig’. Wel komen er twaalf nieuwe functies. xConnie van Uffelen Medewerkers zijn donderdag 2 september geïnformeerd over de reorganisatie bij Bouw. Voor 21 functies geldt dat ze vervallen zonder dat er een andere passende functie is. De betreffende medewerkers worden boventallig. Voor hen dreigt ontslag.

Zes functies zijn ‘overtollig’: er zijn er te veel van, maar de inhoud van de functie blijft hetzelfde. Het gaat in vijf gevallen om secretaresses, voor wie het ‘last in first out-principe’ zal gelden. Decaan Louis de Quelerij verwacht dat er goede kans is ze te herplaatsen binnen de TU. De overige 78 functies bij Bouw blijven bestaan: voor deze medewerkers verandert er niets, zij zijn zogeheten ‘functievolgers’. Daarnaast komen er twaalf nieuwe functies bij. De Quelerij denkt dat een deel daarvan is in te vullen door medewerkers die boventallig danwel ‘overtollig’ zijn. Zij krijgen tot 1 november – de ingangsdatum van de nieuwe organisatie - voorrang bij

03

Nieuws

sollicitaties. Medewerkers hebben persoonlijk bericht gekregen. Als ze het er niet mee eens zijn, kunnen zij binnen twee weken hun zienswijze kenbaar maken bij hun leidinggevende of de plaatsingsadviescommissie (PAC).

Die commissie bestaat uit een onafhankelijke externe voorzitter, een waarnemer van de onderdeelcommissie, een lid uit de faculteit, een jurist en een secretaris namens de directie personeel & organisatie. Zij beoordelen of een juist plaatsingsbesluit is genomen.

Er geldt een herplaatsingstermijn van twaalf of vijftien maanden. Als dat niets oplevert, geldt een vertrekregeling. “Mensen kunnen ook

‘Boventalligen moeten hun werk onmiddellijk neerleggen’ zelf met een voorstel komen”, zegt De Quelerij. “We volgen het Sociaal Plan van de TU. Dat biedt een behoorlijke rechtsbescherming, wat niet wegneemt dat de appel behoorlijk zuur is.”

De motivatie onder medewerkers is een stuk minder, zegt Henny van der Meulen, voorzitter van de onderdeelcommissie. Bij het bouwlab bijvoorbeeld verdwijnen drie van de zeven functies. “Mensen kijken al onderling naar wie er kans maakt.”

Van der Meulen waarschuwt voor problemen bij onderwijs en con-

tractonderzoek.

“Boventalligen moeten hun werk onmiddellijk neerleggen. Daar heeft de leiding niet voldoende over nagedacht. Die had meteen moeten aanwijzen wie het werk moet overnemen.”

De Quelerij zegt echter dat dit niet kan voordat een formeel besluit is genomen. “Voor hetzelfde geld beslist de PAC dat iemand wèl kan blijven als ‘functievolger’. Je moet de goede volgorde aanhouden. Overigens zijn voor eerstejaarsvakken meer docenten capabel om in te vallen.”

Onderzoekscontracten worden volgens De Quelerij met de TU gesloten, niet met personen. “Het is aan ons om met een acceptabele oplossing te komen. Ik heb de afdelingsvoorzitter gevraagd te kijken hoe alles zo soepel mogelijk is op te vangen. Er zijn ongetwijfeld problemen, maar mensen kunnen tot 1 november werken.”

Van der Meulen constateert dat ‘hoogleraren zoals gebruikelijk’ buiten schot zijn gebleven. “Een hoogleraar is hier heilig.” De Quelerij zegt dat vijf hoogleraren de komende twee jaar uitzicht hebben op pensionering en via natuurlijk verloop afvloeien. De meesten hiervan zitten op sleutelgebieden die hij in stand wil houden.

Raar Daarnaast heeft Van den Berg een loonsverhoging gehad volgens de cao, aldus Kramer. “Houd je met die zaken rekening, dan voldoen wij aan de norm. Zo is het afgesproken.” In 2008 had de TU een positief resultaat van 69,4 miljoen, inclusief verzekeringsgeld voor de brand bij Bouwkunde. Exclusief die uitkering had de TU een negatief resultaat van 31,4 miljoen. De bonus is niet alleen afhankelijk van het jaarresultaat, zegt Kramer.

Door een vergissing is vorige week in het artikel ‘Feutenpauze tot na vijven’ over de opening van het collegejaar een uitspraak van Micha Disselkoen (VerenigingenRaad) toegeschreven aan IO-docent Jasper van Kuijk. Niet Van Kuijk, maar Disselkoen vindt dat in vijf jaar afstuderen raar is, omdat een bij een bedrijf aankloppende afgestudeerde dan sociaal nog niet capabel zou zijn.

x www.delta.tudelft.nl/21639.

Gastdocenten grote kostenpost De inhuur van extern personeel schoot na de vorige reorganisatie sterk omhoog en dat effect zou lang doorwerken. Dat mag bij de huidige bezuinigingsronde niet weer gebeuren, vinden ondernemingsraad en college van bestuur.

Hoeveel geld geeft de TU uit aan de inhuur van extern personeel?

Lange tijd was deze vraag moeilijk te beantwoorden omdat deze kosten op verschillende manieren werden weg geboekt. Op verzoek van de ondernemingsraad (or) heeft de afdeling finance and control een notitie geschreven die duidelijkheid verschaft.

Er blijkt een duidelijk verband te zijn tussen het hoge bedrag dat de TU uitgeeft aan de inhuur van derden en de reorganisatie OOD uit 2005.

Gaf de universiteit in 2004 nog 20,5 miljoen euro uit aan extern personeel, in 2005 liep het al op naar 27,2 miljoen en in 2006 naar 43,7 miljoen.

In 2007 werd het hoogste niveau bereikt: 54,8 miljoen. De jaren erna zette een daling in. In 2008 naar 51,2 miljoen en in 2009 naar 41,3 miljoen.

Deze bedragen betreffen alleen geld uit de eerste geldstroom.

Het college van bestuur en de ondernemingsraad (or) zijn het erover

eens dat laatstgenoemd bedrag nog steeds te hoog is. Daarom bekijkt de TU maandelijks wat aan derden wordt uitgegeven en of dat niet minder kan.

Vooral gastdocenten en -hoogleraren blijken een grote kostenpost te vormen. Bouwkunde geeft aan die groep het meeste uit: 2,5 miljoen.

De or denkt dat het goed zou zijn een deel van die mensen in dienst te

De TU bekijkt maandelijks wat aan derden wordt uitgegeven en of dat minder kan nemen, omdat dat goedkoper is dan inhuren. Daarnaast signaleert de or dat de vergoedingen voor gastdocenten en -hoogleraren ver uiteen kunnen lopen. De raad pleit ervoor dat gelijk te trekken.

Dat eerste voorstel is momenteel problematisch, omdat er een beheerst vacaturebeleid van kracht is. Voor het tweede idee voelt collegevoorzitter Dirk Jan van den Berg weinig. Hij zegt het mooi te vinden als de vergoedingen vergelijkbaar zouden zijn, maar denkt ook dat de prijzen in sommige beroepsgroepen nu eenmaal hoger liggen.

Nu er na de OOD weer een reorganisatie voor de deur staat, doemt de vraag op of de externe inhuur weer zal stijgen. Van den Berg verzekert dat het nu anders zal gaan, omdat er sterk op wordt gelet. De or heeft daar vertrouwen in.(SB)

Iftar

In de laatste week van de vastenmaand Ramadan organiseerden Jong Delft en de Delftse islamitische studentenvereniging Ibn Firnas een iftar, een maaltijd waarmee de vasten na zonsondergang wordt gebroken. De Amerikaanse islamleraar Sheikh Khalid Yasin zette de maaltijd luister bij met een lezing over de invloed van de islam op de wetenschap en omgekeerd. (Foto: Hans Stakelbeek/FMAX)

DELTA. 25 09-09-2010

Veelbelovend De faculteit Luchtvaart- en Ruimtevaarttechniek heeft twee veelbelovende eerstejaars binnen de poorten. Tim van Leeuwen en Jesper Haverkamp wonnen onlangs met hun profielwerkstuk Solar Challenge beide een KNAW Onderwijsprijs. Elk jaar looft de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen twaalf prijzen uit voor de beste profielwerkstukken. Er waren 491 inzendingen. Van Leeuwen en Haverkamp bouwden een prototype van een elektrisch vliegtuig dat zijn energie deels krijgt uit zonneenergie. Vanwege het Nederlandse

04

Nieuws

weer en de nu beschikbare materialen kan volledig vliegen op zonneenergie (nog) niet, concluderen ze.

Bij de prijs horen een bedrag van 1500 euro en een oorkonde. Van Leeuwen heeft het geld opzij gezet ‘voor schoolgerelateerde uitgaven omdat studeren nou eenmaal niet goedkoop is’.

Geen Chabot

IJskappen

Bart Chabot woont volgende week woensdag de feestelijke opening van het najaarsprogramma van Studium Generale niet bij. De Haagse dichter, performer en schrijver maakte dinsdagavond bij Pauw en Witteman bekend dat hij een (goedaardige) hersentumor heeft en dat hij staat voor de keuze tussen bestraling en een riskante operatie. Studium Generale heeft cabaretier en columnist Vincent Bijlo aangetrokken als vervanger voor Chabot.

De ijskappen van Groenland en West-Antarctica smelten half zo snel als tot nu toe werd gedacht.

Dat schrijven wetenschappers van de TU, SRON en het Jet Propulsion Laboratory in het septembernummer van Nature Geoscience. Het smelten van de ijskappen wordt sinds 2002 in kaart gebracht door satellieten die kleine veranderingen in het zwaartekrachtveld van de aarde detecteren. Deze veranderingen hangen samen met de precieze verdeling van de massa op aarde, waaronder ijs en water.

Op basis van dit principe kwamen

eerdere schattingen voor de Groenlandse ijskap uit op 230 gigaton ijs per jaar dat smelt: goed voor een gemiddelde mondiale zeespiegelstijging van 0,75 millimeter per jaar. Voor West-Antarctica bedroeg de schatting 132 gigaton per jaar. Deze resultaten blijken niet goed gecorrigeerd te zijn voor glacial isostatic adjustment, het fenomeen dat de aardkorst nog steeds opveert ten gevolge van het afsmelten van de grote ijskappen van de laatste grote IJstijd, zo’n 20 duizend jaar geleden.

‘Het wordt snel moeilijker’ Feestende feuten of blokkende beginners? De eerstejaars zijn nu drie weken actief op en rond de campus. Hoe vergaat het ze?

kamer aan en er bleken er twee vrij te zijn. Tijdens de Owee liet hij één voornemen varen: lid worden van een studentenvereniging. “Ik vond ze te heftig. Ontgroening, de verplichting op te trekken met je jaargroepje… Ik heb besloten een sportkaart te kopen. Door de openingsweek van Bouwkunde, de Owee en

xErik Huisman Roman de Weijer (18), werktuigbouwkunde

‘Zware studie, leuke tijd’ “Het is zo moeilijk om een huisje te vinden. En het zou het voor mij zo veel makkelijker maken. Qua tijd vooral. Nu reis ik elke dag heen en weer vanuit Bergen in Noord-Holland.”

Het gezicht van Roman de Weijer, eerstejaars werktuigbouwkunde, betrekt even. Op de huisvesting na heeft hij het erg naar zijn zin op 3mE en de TU. “Vooraf dacht ik: het wordt een zware studie en ik krijg een leuke studententijd.” In de Owee legde hij voor dat laatste een stevig fundament. “Die was hartstikke leuk. Ik heb met veel mensen kennisgemaakt en vrienden gemaakt in mijn groepje van werktuigbouw. Het was ook nuttig. Veel informatie gekre-

De eerste week op de faculteit beviel goed. “Niet moeilijk, maar wel zwaar. Van negen tot zes en ik had een jaar niet gestudeerd.

Dat is even wennen.” De studie zelf is ‘meer creatief en minder technisch’ dan verwacht. “Leuk, maar meer technisch was ook goed geweest.”

De grootste tegenvaller vindt De Groot dat ze het tot nu toe zonder eigen kamer moet doen. “Ik vind het vervelend om van anderen afhankelijk te zijn. Maar tot nu toe kan ik elke dag bij iemand terecht.” Het logeren is bijna verleden tijd. “Ik heb nu een kamer gevonden en kan er over twee weken in.”

Ondanks alles voelt ze zich thuis op de TU. “Door de sfeer. Veel studenten, maar niet te massaal. Juist gezellig.” Dat ze nog niet veel vrienden heeft verontrust haar niet. “Dat komt goed als je in groepjes projecten gaat doen.”

Jakob Smisek (18), industrieel ontwerpen (IO)

‘Een beter leven’

Bas Steeg: "Ik vond de studentenverenigingen te heftig."

de groepjes waarmee je bij Bouwkunde werkt, leer je al veel mensen kennen en maak je gauw vrienden.”

De studie bevalt. “Ik had meer rekenwerk verwacht, maar je moet vooral je creativiteit de vrije loop laten. En de eerste les handtekenen was ook leuk.” De massaliteit valt hem mee. “Je wordt al snel in een kleiner groepje gezet en krijgt veel aandacht.”

“Ik wil een beter leven. Studeren zodat ik mezelf kan onderhouden. Ik houd van dingen die je elke dag gebruikt en die met industrieel ontwerpen te maken hebben. Ik heb voor Delft gekozen omdat het hier technischer is. In Eindhoven is het artistieker.”

De in Slowakije geboren Smisek heeft tot nu toe vooral indrukken opgedaan van de faculteit en de studie. “Tijdens de Owee was ik nog in Slowakije. Ik ken dus nog niet zo veel mensen, maar dat is geen probleem. Ik zoek zelf vrienden. Het hoeven er niet veel te zijn, wel goede.”

Bij IO heeft Smisek het erg naar zijn zin. “Gezellig. Ook de docenten zijn leuk. Ze maken grapjes en zijn ontspannen.”

Zowel het tekenen als de colleges bevielen hem. “Er is nog niets dat niet leuk was. Misschien dat er bij IO zo weinig zitplaatsen zijn tijdens de lunch.” Hard weken hoefde hij nog niet.

“Maar het begint nu pas. Ik heb net de eerste echte opdracht

Maura de Groot (19), bouwkunde

‘Laat aangehaakt’

Roman de Weijer: "De stad bevalt me zeker." (Foto’s: Tomas van Dijk)

gen over verenigingen en Sport en Cultuur. Ik ga denk ik een campuskaart kopen en een fitnesskaart. En ik denk dat ik lid word van Plankenkoorts. Die doen surfen en zo.”

De studie is ‘nu nog makkelijk’. De Weijer formuleert voorzichtig. “Het is wel spannend, want we hebben nog niet veel gedaan. Van alle vakken heb ik pas één keer college gehad.

Maar ik heb ook al even in mijn boeken gekeken en ik denk dat het snel moeilijker zal worden.” Hoogtepunt was daardoor tot nu toe de gezelligheid in zijn groepje en het tussen de colleges rondhangen met zijn vrienden.

Als het met die kamer goed komt, dan krijgen ze De Weijer waarschijnlijk niet snel weg. “Ik denk dat ik dit een leuke studie ga vinden en de stad bevalt me zeker. Leuk en niet te groot.”

“Mijn studiekeuze was een grote gok. Ik wilde geen eenzijdige studie en kwam uit bij geneeskunde of bouwkunde. Want geneeskunde is praktisch en theoretisch, bouwkunde creatief en technisch.” Uitgeloot voor geneeskunde werd het bouwkunde. De Groot is bezig vaste grond onder de voeten te krijgen. Ze kwam laat van vakantie terug en haakte pas op dinsdagmiddag aan bij de Owee. “Ik kwam niet bij mensen van mijn studie in een groepje. Ook heb ik de kennismaking met de stad gemist en de introductie van de verenigingen. Jammer. Ik zit nu ook niet bij een vereniging.”

Jakob Smisek:"Ik zoek zelf vrienden".

gehad. We moeten iets ontwerpen en er een prototype van maken.”

Eigenlijk, vindt Smisek, is er tot nu toe maar een minpuntje. “Ik heb nog geen kamer.” Geen ramp, want hij woont in Den Haag.

“Maar ik zoek er wel een in Delft, want nu moet ik elke ochtend om zes uur op om op tijd hier te zijn.”

Bas Steeg (17), bouwkunde

‘Droom in vervulling’ “Het was al jaren mijn droom om een gebouw te ontwerpen.

Het trotse gevoel dat je kunt zeggen: dat heb ik ontworpen.” De Wijchenaar koos bewust voor Delft. “Lekker veel studenten en goede voorzieningen”.

Van de stad had Steeg al een beeld. “Ik heb er familie en had voor de Owee mijn kamer al ingericht en in de stad rondgelopen.” Die kamer was een gelukje. Een vriend ging achter een

Maura de Groot: "Het logeren is bijna verleden tijd".

DELTA. 25 09-09-2010

05

Nieuws

Slimme auto ‘slimmer’ door informatievoorziening over files op de route, lokale snelheidsbeperkingen en dergelijke. Ook de weg wordt ‘intelligent’ in de zin dat die informatie verstrekt over bijvoorbeeld snelheid, ongevallen en pech. Voor over tien tot vijftien jaar voorziet Van Arem een dusdanige communicatie tussen weg en voertuig dat de auto zichzelf rijdt.

Hoe goed we onszelf ook vinden als autobestuurder, we leggen het qua reactietijd en alertheid af tegen de techniek. Dat stelt prof.dr.ir.

Bart van Arem in zijn intreerede als hoogleraar mobiliteit bij Civiele Techniek en Geowetenschappen.

De voorhoede van ondersteunende intelligente systemen waarschuwen de bestuurder als hij buiten zijn baan sukkelt (Lane Keeping Support) of houden automatisch de juiste afstand tot de voorganger (Adaptive Cruise Control). Daar blijft het niet bij, voorspelt Van Arem. Niet alleen de auto wordt

Fusie

Brak

Eethuis

De Erasmus Universiteit (EUR) wil vergaand samenwerken met de TU en de Universiteit Leiden. De EURcollegevoorzitter sluit een fusie niet uit, bleek tijdens de opening van het Rotterdamse academisch jaar. College van bestuurvoorzitter Dirk Jan van den Berg wijst erop dat de drie universiteiten al samenwerken. Dat krijgt volgens hem de komende tijd ‘veel meer dynamiek’.

Zo wordt er gedacht over een gezamenlijke school of public management. “En na de inhoud kunnen misschien bestuurlijke taken in elkaar worden geschoven.”

Een nog aan te stellen Delftse promovendus moet uitzoeken of brak water onder de grond efficiënt is om te zetten in zoet water door middel van Reverse Osmosis (RO).

De filtertechniek is beproefd, maar kostbaar. Door de RO-installatie in de bodem aan te leggen en efficiënt gebruik te maken van de hoge waterdruk in de ondergrond is het in theorie mogelijk veertig procent energie te besparen. De TU heeft voor het project 600 duizend euro subsidie gekregen van Economische Zaken.

TNT heeft het postkantoor aan de Mekelweg verkocht aan een vastgoedbelegger, die het verhuurt aan een Turkse exploitant. De laatste wil er een eethuis met terras van maken. Het college van bestuur kan zich hier in vinden, maar laat juridische zaken er naar kijken omdat het pand aan de entree van de campus ligt. Volgens Dick Gutlich, TU-manager vastgoedontwikkeling, probeert de universiteit in een van de toekomstige paviljoens op de campus of in de plint van CiTG een geldautomaat te krijgen.

‘Verschil tussen begroting en realisatie is zorgwekkend’ De ondernemingsraad maakt zich zorgen over het verschil tussen de begroting van 2009 en de uiteindelijke financiële realisatie in dat jaar.

begroting heel nauw in de gaten te zullen houden. De ondernemingsraad (or) is er echter niet van overtuigd dat dat genoeg is.

De raad stelde vrijdag 3 september tijdens een overlegvergadering met het cvb daarom licht grappend voor om in extreme gevallen - naar voorbeeld van de gemeente Rotterdam - faculteiten die de begroting overschrijden met eenzelfde bedrag te korten in het volgende jaar. “Maar wat we eigenlijk willen is een reservebeleid, zodat afdelingen die eerder geld over hadden, dat kunnen aanspreken als ze een jaar geld tekort komen”, aldus Danko Roozemond, voorzitter van de or-commissie financiële en materiële zaken.

Collegevoorzitter Dirk Jan van den Berg kijkt liever per geval wat er achter eventuele overschrijdingen zit. Vorige week zei hij al dat de baten en lasten in de eerste helft van 2010 in evenwicht zijn. Al zei hij daar wel bij dat de tweede helft

xSASKIA BONGER Zowel de universiteitsdienst (ud) als de faculteiten en instituten en het concern zaten naast hun begrotingen. De ud moest op nul uitkomen, het werd min 9,2 miljoen. De faculteiten en instituten eindigden op een negatief resultaat van 17,6 miljoen waar 10,5 miljoen was begroot. Het concern dacht op min 3,5 miljoen te zullen eindigen, het werd plus 1,9 miljoen.

Het college van bestuur (cvb) kondigde eerder dit jaar al aan door middel van maandrapportages de

nog moet komen. Juist dan komen vaak ‘apen uit mouwen’, weet Roozemond. “Dat zag je in 2009 ook. De eerste twee à drie kwartalen verliepen goed, maar in het vierde kwartaal ging het mis.”

De or maakt zich ook zorgen over de liquiditeit van de TU. Eind 2009 had de TU 56,8 miljoen euro in kas. In

Juist in de tweede helft van het jaar komen vaak ‘apen uit mouwen’

de jaarrekening staat dat de liquiditeitspositie eind 2010 negatief zal worden als de TU ‘de voorgenomen investeringen in vastgoed volgens het vigerende beleid’ uit eigen kas wil betalen. “Dan heb je dus geen geld meer om uit te geven en moet je lenen”, aldus Roozemond.

De OR is daarom kritisch over het meerjaren vastgoed investeringsplan. “Is het allemaal wel nodig wat daarin staat? Kunnen we het betalen? Daarover komt dit najaar een apart overleg met het cvb.”

Van den Berg zegt dat de TU al heel lang bezig is met de liquiditeit.

“Iedere maand is er een liquiditeitsprognose. Daaruit kunnen we nu opmaken dat we het aan het einde van dit jaar niet op nul uitkomen, maar op 20 miljoen positief eindigen. Lenen is dus nog niet nodig.”

Toch onderkent ook Van den Berg dat de zorgen daarmee niet uit de wereld zijn. “Met de herijking hopen we orde op zaken te stellen.” En ook het meerjarenplan voor vastgoed wordt nu bijgesteld. “Daarbij kijken we natuurlijk ook of plannen financierbaar zijn.”

De monitor gaat over zaken als onderwijsroosters, printen en onderwijsadministratie en wordt door ongeveer een op de drie TUstudenten ingevuld. De nationale enquête wordt door meer Delftse studenten (dit jaar 43 procent) ingevuld en kost minder geld.

Uit de Nationale Studenten Enquête 2010 blijkt dat Delftse studenten behoorlijk tevreden zijn over hun studie. Zij geven die op een schaal van 0 tot 5 een 4, terwijl het landelijk gemiddelde een 3,8 is. Ook zijn ze meer dan andere studenten tevreden over hun verworven vaardigheden, studiefaciliteiten en toetsing en beoordeling.

Minder tevreden zijn ze over hun studielast. Vooral de relatie tussen het aantal te halen studiepunten en hun inspanning daarvoor valt ze tegen. Ze geven die een 2,8 (landelijk: 3,2). Ook de snelheid waarmee de TU resultaten en beoordelingen

Bouwkunde Bouwkunde krijgt in 2014 vijf miljoen euro aan Rijksbijdrage (eerste geldstroom) minder dan dit jaar. Dat kan dertig tot veertig fte schelen, zei decaan Wytze Patijn maandag 6 september tijdens een bijeenkomst voor alle medewerkers en studenten. “We hopen dat via natuurlijk verloop op te vangen.”

Cao-onderhandelingen De vereniging van universiteiten VSNU en de vakbonden hervatten eind deze maand hun overleg over een nieuwe cao voor universiteitsmedewerkers. In juni liepen de onderhandelingen vast.

Rolschaatsen Nederland dreigt achterop te raken bij het buitenland, waarschuwen bestuurders bij de opening van het academische jaar. “Alsof we op rolschaatsen achter Sven Kramer aangaan.”

Machtig

Exit monitor De TU stopt met haar jaarlijkse Monitor Logistieke Kwaliteit.

Ze hanteert liever de Nationale Studenten Enquête omdat die ook over de inhoud van het onderwijs gaat.

delta online

bekendmaakt, scoort met 2,9 minder goed.

Opmerkelijk is dat de andere TU’s op veel punten (onder meer studierooster en studiebegeleiding) hoger scoren. De universiteit zoekt nog uit hoe dat komt. Decanen en directeuren maken een actieplan dat zij in december met het college van bestuur bespreken.

Verder zijn Delftse studenten minder tevreden over de beschikbaarheid van woonruimte. Die krijgt een 2,7 (landelijk: 3,0). Duwo-directeur Jan Benschop zegt dat dit onder meer komt doordat de TU een ‘succesvolle universiteit is met veel unieke studies’. “Studenten komen van heinde en verre.” Hij verwacht medio volgend jaar negenhonderd wooneenheden te kunnen gaan bouwen in het gebied TU-Midden.

Binnen de TU zijn studenten van de faculteiten Elektrotechniek, Wiskunde & Informatica en vooral Techniek, Bestuur en Management het meest tevreden. Bouwkundestudenten delen de laagste cijfers uit.

“Op de grootste faculteiten wordt altijd het meest geklaagd en wij hebben de meest kritische studenten”, zegt onderwijsdirecteur Krik van Ees. “Grote aantallen studenten maken de organisatie lastig”, vult decaan Wytze Patijn aan. (CvU)

x

www.nse.nl

Collegevoorzitter Dirk Jan van den Berg hoort tot de machtigste en meest inspirerende mensen uit hbo, wo, onderzoek en innovatie.

Tenminste, volgens de top 10 van Science Guide.

Chinezen Het Chinese bedrijf License Software komt naar YesDelft. Het innovatieve bedrijf heeft in China drie vestigingen. Het kantoor in Delft is voor License Software het eerste in het buitenland.

Vloedgolf Vorig jaar meldde een recordaantal van 8800 afgestudeerde hbo’ers zich in het wetenschappelijk onderwijs.

Het verklaart deels de vloedgolf aan eerstejaars die de universiteiten over zich heen kregen.

Natuurprofiel Het aandeel vwo’ers met een natuurprofiel is voor het derde jaar op rij gegroeid. Vooral meisjes kiezen vaker exact. Dat blijkt uit cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek.

Het optreden van het Britse stuntteam Aerostars met vier Yak-50 toestellen was het hoogtepunt van de VSV Seppe Airshow die vliegtuigbouwkundige studievereniging Leonardo da Vinci (Luchtvaart- en Ruimtevaarttechniek) afgelopen zaterdag had georganiseerd. Het evenement trok rond de vijfduizend bezoekers. De jubilerende studievereniging (65 jaar) wil in samenwerking met Seppe Airport twee maal per vijf jaar een vliegshow organiseren. (Foto: VSV)

x www.delta.tudelft.nl

DELTA. 25 09-09-2010

06

science

opinion please

Astronomer wins Veni grant Dr. Akira Endo has been awarded a Veni grant to develop a detector for studying the evolution of the early universe. xJos Wassink “Smaller galaxies combine by colliding. Stars and gas mix in a violent process, creating new stars and adding mass to the black hole in the centre.” Astronomer and physicist Akira Endo describes the processes as if he had witnessed them himself.

But in fact, knowledge about the universe at the age of between two and seven billion years old is limited, owing to a lack of satisfactory observations. Dust clouds hide collisions from the view of optical telescopes, while light from the stars heats the dust, causing it to emit sub-millimetre waves. Endo argues that much can be learned from studying this radiation, if that is you are able to measure its wavelength.

This is the key to the ‘redshift’ (the Doppler-like frequency shift due to the light source’s velocity) of the radiation, and hence to the age of the observed galaxies. “Current cameras produce number counts of sub-millimetre galaxies”, says Endo. “But they cannot determine the redshifts necessary to convert number counts into a star formation history.”

Akira Endo visiting the Apex telescope in Chile at an altitude of 5100 metres.

(Photo: Wilfred Frieswijk)

The reason for this is simply because at present no broadband spectrometer for sub-millimetre radiation exists. Endo has therefore proposed to develop such a spectrometer at the faculty of Applied Sciences, in collaboration with astro-

Endo argues that much can be learned from studying this radiation nomers from Leiden University and the Netherlands Institute for Space Research (SRON). The Netherlands Organisation for Scientific Research (NWO) has funded the project with a

grant worth 250,000 euro, and the Japan Society for the Promotion of Science has contributed another 100,000 euro.

The superconducting detector that Endo plans to develop is called a kinetic inductance detector (or KID) and consists of an antenna and a tuneable microwave resonator. With 10,000 KIDs, each tuned to a subsequent frequency, Endo hopes to analyse the radiation coming from those early galaxies at frequencies ranging from 300 to 1000 gigahertz.

By the time this three-year project ends, Endo hopes to have conducted the first measurements himself.

Improving keyhole surgery Some twenty years after the introduction of endoscopic surgery, a European keyhole surgery training programme is finally being set up. Dr. Sonja Buzink (Industrial Design) will lead the project.

“Experienced surgeons who routinely perform complex operations tend to regard endoscopic surgery as a pretty basic task”, says Dr. Sonja Buzink, who has studied the ways in which surgeons learn to master various forms of image-based surgery. “But moving a camera through a tiny hole in the skin to get the best view is not an intuitive task. In fact, we saw little difference between the camera skills of experienced surgeons and novices.” In other words:

experienced surgeons are no better than beginners in navigating a camera through the abdomen.

Endoscopic surgery techniques are on the rise. But, says Buzink, it is not necessarily advantageous to have experience in one endoscopic technique when attempting to learn another. She studied sur-

Experience in one field does not generally lend itself to the other geons training on virtual reality simulators. By comparing the skills of specialists in either colonoscopy (inspecting the large intestine via a flexible hose) or laparoscopy (operating in the abdominal cavity with two tools and a camera), she concluded that experience in one field does not generally lend itself to the other. And her finding makes sense, because the hand-eye coordina-

tion required for both procedures is completely different. This means that training programmes need to be very specific. Making sutures for example is best learned in a mechanical box trainer, because the tactile feedback is essential.

Buzink’s PhD supervisor, Professor Richard Goossens (IDE), is glad that the European Association for Endoscopic Surgery has asked Buzink to set up training programmes. These trainings will allow a more objective skill assessment than the current master-apprentice system. “We may not be able to influence the current generation much”, Goossens says, “but we will improve the training of future surgeons.” (JW)

x Sonja Buzink, ‘Improving patient

safety in image-based procedures’, 7 September 2010, PhD supervisors: Prof. Huib de Ridder, Prof. Jack Jakimowicz and Prof. Richard Goossens.

German power rules Germany’s coalition government has decided to extend the life span of the country’s nuclear power plants. Should the Netherlands follow suit? ’Under the agreement, some plants will now remain in production until the 2030’s, instead of being phased out by 2021 as the previous government wanted’, BBC News reported on its website. It also mentions that German Chancellor Angela Merkel regards nuclear power as a ‘bridge technology’ until renewables were more viable.

“The Dutch government has chosen another bridge technology”, says Professor Wil Thissen (Technology, Policy and Management). “Namely: carbon capture and sequestration (CCS).” CCS is a technology that is used to store CO2 from coal-fired plants underground. “The German decision also makes sense from an economic point of view, because phasing out functioning plants would mean destruction of capital. Personally I think it’s a good decision. Not everyone will agree, because with nuclear energy there are always ethical issues involved.”

Dr.ir. Behnam Taebi (TBM), who recently wrote his PhD-thesis on the ethics of nuclear energy, has been following the nuclear debate in Germany closely. “I observed once again that a very important issue, the issue of intergenerational justice, was missing in the debate”, he says. “Who will be dealing with the long-lived nuclear waste? Is that us or future generations?” One possible way of dealing with the waste within this generation is the further development of a new nuclear technique under development called Partitioning and Transmutation (P&T), with which the waste life-time could be reduced substantially to a couple of hundred years, instead of tens to hundreds thousands of years. ”Part of the deal with nuclear power producers is the introduction of a new tax on nuclear energy. The income from this new fee, estimate at 2.3 billion euros annually, will be used to boost development of renewable energy sources. “A good idea”, says Thissen. “You need to look at the whole energy system. Large investments in non-sustainable energy may reduce the incentives to invest in renewables. By requiring nuclear energy producers to contribute to a renewable development fund is a good thing.”

So should the Netherlands, where investors have announced they are ready to invest in new nuclear plants, follow the German example? “Germany is not investing in new plants”, Thissen corrects, “they’re merely keep existing plans open longer, just as the Dutch have done with the nuclear plant in Borssele. Besides, the context is different. The Netherlands has opted to build four new coal-fired plants. Our research indicates that this extra coal power will flood the electricity market. Adding nuclear energy to that would be unwise. Besides, if we do need nuclear power, we can always buy it from France. Or Germany.” (TvD/JW)

DELTA. 25 09-09-2010

07

science

halfway

Computer with a cold When ESA’s Goce satellite suddenly stopped transmitting data to Earth, Delft researchers held their breath. xTomas van Dijk Even before the European Space Agency (ESA) announced there was a problem with the Goce earth observation satellite, Dr. Pieter Visser of the Astrodynamics & Space Missions department (Aerospace Engineering) knew something was seriously wrong. The data flow from the satellite that he’d been receiving on his computer since Goce’s launch in March 2009 suddenly dried up on 8 July. Was this the end of a mission they’d been working on for decades?

ESA soon figured out that there was a problem with the communication between a processor and a module

that prepares telemetry for transmission to the ground.

The solution to this problem couldn’t have been simpler. Last Friday, after having turned on a heater aboard the satellite, the computer began functioning normally again.

“It’s like that situation in winter when it’s cold in your attic room and your computer struggles to get started. The same was happening in

The solution to this problem couldn’t have been simpler the satellite.”

Visser can’t help but laugh: “It’s absurd that this mission was saved by simply turning on a heater.”

Goce (Gravity Field and SteadyState Ocean Circulation Explorer), the most advanced earth observation satellite to date, is measuring the structure of Earth’s gravitatio-

nal field with unprecedented precision. At its heart, Goce consists of a gradiometer composed of six ultrasensitive accelerometers.

Gaining a better understanding of gravitational fields will allow scientists to study ocean currents in greater detail and predict and calculate sea-level rises and major geophysical processes, like earthquakes and melting ice caps.

Visser first became involved in this project as a PhD student at TU Delft in 1988. When the project started to take-off in the 1990s, he became a member of Goce’s Mission Advisory Group.

Goce follows a track over the poles, circling the Earth roughly every ninety minutes. During each successive pass the probe scans the Earth along a slightly different longitude.

“We’d already received data from the satellite for nine months”, says Visser. “During that period the satellite scanned the Earth four times, which isn’t bad. This allows us to calculate the geoid with a much higher precision than was previously possible: around 3 to 4 centimeters now compared to the 10 to 15 centimeters before at spatial scales of 100 km.”

The geoid, a key reference surface in earth observation, is the shape the Earth would have if it were entirely covered by a stationary layer of water.

Visser hopes the mission will continue for several more years. “That should result in an accuracy of the geoid of 1 centimeter, which will allow us to study the gravitational force differences during different seasons.” He then adds, laughing: “And as long as the satellite functions, we get our salaries paid by ESA.”

Pieter Visser holding a miniature of Goce. (Photo: Tomas van Dijk)

cover “I’m glad it caught your eye”, says Dr. Adrien Moreau over the telephone, “because that’s what graphic design should do.” Moreau, who received his PhD from the faculty of Civil Engineering and Geosciences, hired freelance designer Marylène Labeille for the cover. He explained to her that his research involved a European comparison of bacterial cleaning of wastewater and the subsequent filtering of the bacteria.

He likes the way she has put all the elements together.

Normally at wastewater plants, the bacterial sludge is left to sink passively to the bottom of the basin, as the cleaned water flows over the rim. However, filtering out the bac-

terial residue results in an improved water quality and also requires less space. Passing the water through the filters does require energy, though, especially when the filters get clogged up. Moreau visited eight wastewater treatment plants in Europe that all apply membrane technology differently. Moreau hopes his study will result in improved designs of filtration-based wastewater plants.

x

Adrien Moreau, ‘Filterability Assessment of Membrane Bioreactors at European Scale’, 7 September 2010, PhD supervisor: Professor Jaap van der Graaf (CEG).

Shizhuo Liu. (Photo: Tomas van Dijk)

Slowed down by vapour Name: Shizhuo Liu (28) Nationality: Chinese Supervisor: Professor Ramon Hanssen (faculty of Aerospace Engineering) Subject: Research on earth deformation using radar from satellites Thesis defense: In one year and two months “It took me several months as an MSc student to start understanding how synthetic aperture radar interferometry (Insar) works. This technique allows us to study the deformation of land surfaces by measuring the travelling time of microwaves sent from earth observation satellites. The first spaceborne Insar mission operated by the European Space Agency (ESA) dates back to the early of 1990s. Before this mission, the only way to measure land deformation caused by human activities, like mining and groundwater extraction, was by ground levelling surveys, which cost considerable time, money and human resources.

I completed my BSc studies at Wuhan University, located in the middle of China, on the subject of geodesy (the scientific discipline devoted to determining the shape of the earth as precisely as possible). Six years ago I came to Delft for my MSc degree in aerospace engineering. The main reason for choosing the Netherlands is that it’s relatively cheap to do a Master’s here compared to other countries, like the United Kingdom. The fine reputation of the research conducted at the faculty is of course another important factor.

After my MSc I was offered a PhD position. The main goal of my PhD project is to mitigate the extra travelling time of microwaves caused by vapour in the atmosphere. This extra time can be very significant when the weather is cloudy and turbulent. In my research, I primarily use satellite images acquired by ESA’s ERS1/2 and Envisat satellites flying at an altitude of about 800 km and with a typical repeat orbit of 35 days. Currently, I’m working with images acquired over several years to try to filter out the atmospheric noise from the images.

From 2013 onwards, ESA will launch several new earth observation satellites to replace ESA1/2 and Envisat. One of the main advantages of the new generation satellites is the reduced repeat orbit of six days. This will allow us to filter out the noise much more quickly. And what’s more, it will also allow us to study irregular uplifts and declines in the Earth’s surface, which happen over short time spans, such as, for instance, during earthquakes.

When you only receive images every 35 days, it’s sometimes difficult to say what has actually happened during that time span.

I like my project very much and am having lots of fun working with computer models. I like the logical way of thinking that I must adopt. I also think it will be useful to me in everything I do in life. (TvD)

DELTA. 25 09-09-2010

08

lifestyle

De techniek van sexspeeltjes Kyle Machulis specialiseerde zich in de technologie van sextoys en geeft op 12 september een workshop in Rotterdam. xRobert Visscher

Joeri Frederik van Ariston'80 (midden) probeert het de keeper van KSD lastig te maken.

Het leidt niet tot een doelpunt, toch wonnen de studenten met 3-0.

(Foto: Hans Stakelbeek/FMAX)

Een uur fietsen plus drie rondjes extra, dat was de opgave voor de deelnemers aan het clubkampioenschap van studentenwielervereniging Wtos. Op zondagochtend verschenen ongeveer twintig mannen aan de start op het in het Delftechpark uitgezette parkoers. Nieuwkomer John Spruit reed vanaf de start meteen weg en veroorzaakte daarmee al snel een schifting in het peloton. “Wij dachten: laat John maar in zijn eentje rijden. Hij is wel sterk, maar niet zo slim”, aldus voorzitter Rik Houwers, die deel uitmaakte van de ongeveer tien man sterke groep achter Spruit. Vijf ronden voor de finish probeerde Houwers met twee andere coureurs om het gat alsnog dicht te rijden. Er ontstond een groep van vier, waaruit Wouter Been één ronde voor het einde wist te ontsnappen. Achter hem stelde Jos Koop in de sprint zijn tweede plaats veilig. “Been is een renner in opmars”, onthulde Houwers. De kersverse clubkampioen pakte een week eerder zijn eerste podiumplaats bij de ronde van Gouda, waar hij derde werd.

Voor de clubtitelstrijd bij het mountainbiken, later op de dag in het Elsenburgerbos nabij Rijswijk, hadden zich slechts zeven renners ingeschreven.

Michiel Groothoff nam het initiatief, waarna Matthijs Gerrits halverwege de 45 minuten plus drie extra ronden de kop overnam die hij niet meer afstond.

Gerrits liet zich voor de derde keer op rij als clubkampioen huldigen, Groothoff werd tweede.

Ariston’80 beleefde zaterdag, na het vertrek van enkele oudgedienden, een gedroomde opening van de nieuwe voetbalcompetitie. Wat vorig seizoen slechts één keer gebeurde – achterin de nul houden - gebeurde nu al in de eerste wedstrijd. Op het sportcentrum werd het Haagse KSD met 3-0 geklopt door een doelpunt van Fedde Burgers en twee van David Brackenhoff. “We speelden een puike wedstrijd, hadden het goed in de hand”, aldus een opgetogen coach Arjan van der Meyde. “Vooral de verdediging stond de ballen soeverein weg te halen en nieuwe aanvallen op te bouwen.”

Een dag later ondervonden de voetballers van Taurus een heel wat minder plezierige seizoensopening. In Schiedam kregen de Delftse studenten met 6-1 klop van DRGS. Coos van Buuren, student civiele techniek, bereidt zich momenteel voor op het NK baanatletiek, over ruim twee weken in Amstelveen. Daar verdedigt hij met het estafetteteam van zijn vereniging Leiden Atletiek de gouden medaille die zij op het vorige NK wonnen op de 4x 800 meter. “Wij liepen toen 7.42. Volgens de krant was er in de voorgaande tien jaar nauwelijks zo’n tijd gelopen. Omgerekend is dat 1.55 per loper. Met zo’n tijd sta je individueel in de top-5 van Nederland.” Over de kansen op prolongatie van de titel blijft de Delftse student behoedzaam: “Er staat in elk geval nog één andere heel snelle ploeg op de startlijst.” (JT)

x Tips? Jimmy.tigges@hetnet.nl

stephan

Sport

Op een regenachtige dag zes jaar geleden speelde de Amerikaan Kyle Machulis met een paar vrienden een racespel op zijn Xbox. “Als we tegen een muur aanknalden, trilde de controller voor een schokeffect.

Toen kreeg ik het idee om van die trilling gebruik te maken.”

Diezelfde middag nog bouwden Machulis en zijn vrienden de controller om tot een sextool, door een vibrator aan de controller te bevestigen. “We gebruikten de power van de controller om de vibrator aan te drijven. Een crash met de auto activeerde de vibrator. De SeXbox was geboren.” Machulis zette het filmpje op internet en had de volgende ochtend zeventigduizend views. “Ik was opeens wereldwijd de grootste expert van sextechnology engineering.”

Sindsdien reist Machulis de wereld over om workshops te geven. Hij leert zijn studenten de fijne kneepjes van het sextool vak. De speeltjes moeten aan een paar voorwaarden voldoen. Ze dienen ten eerste het seksuele genot te verhogen. Daarnaast moeten ze door een ander apparaat en met behulp van een computer worden aangedreven.

Zoals de vibrator, die aan de Xbox was gekoppeld.“Ik ben vooral geïnteresseerd in de techniek”, zegt hij.

“Vibrators zijn te koop vanaf vijf dollar. Uiteindelijk wil een ingenieur toch het liefste mensen voor weinig geld heel veel plezier laten beleven met techniek?”

Machulis benadert de workshop als ingenieur. Hij studeerde informatica aan de universiteit van Oklahoma en werkte onder meer aan Second Life. Hij onderhoudt ook de website slashdong.org, die geheel gewijd is aan de techniek van sexspeeltjes.

Een van de meest opmerkelijke

Met de basiskennis uit de workshop bouwt iedereen met gemak zijn eigen sextool.

(Foto: Qdot76367)

speeltjes die Machulis maakte, is een vibrator die door Twitter wordt geactiveerd. “Ik heb een account aangemaakt op Twitter.

Vervolgens schreef ik een computerprogramma, dat ervoor zorgt dat een vibrator trilt als een tweet verschijnt. Bij spaties trilt het ding niet en op elk letter reageert het speeltje anders. Ik kreeg al snel Japanse twitterberichten binnen.

Dan ging de vibrator keihard tekeer.

Het bleek dat het ding een fetish had

‘Een vibrator trilt als een tweet verschijnt’ voor Japanse tekens. Ik neem deze vibrator mee naar mijn workshops om uit te leggen hoe je het beste een systeem kunt ontwerpen voor een speeltje.”

De studenten van de workshop gaan samen met Machulis aan de slag met een arduino. Dat is een eenvoudig open source computerplatform, waarmee objecten worden aangestuurd. “Daarmee kun je van alles doen. Denk bijvoorbeeld aan een vibrator die door muziek wordt aangestuurd.”

Het vreemdste dat Machulis ooit zag op zijn vakgebied, dat ook wel teledildonics wordt genoemd, was op een website. “Daarop is

een machine te zien met een dildo eraan, waarmee bezoekers mannen en vrouwen kunnen penetreren. De beelden komen via een webcam bij de sitebezoeker op zijn computer binnen. Het is teledildonics ten voeten uit, omdat je dankzij computertechniek over een afstand een sexspeeltje aanstuurt. Iedere bezoeker krijgt een cijfer voor zijn of haar penetratie. Op de site worden ranglijsten gepubliceerd van wie het beste is. Het gaat om porno en het is tegelijkertijd een soort competitieve sport. Ik vind dat nogal idioot.”

Machulis hoopt dat zijn workshop een aansporing is voor zijn studenten om teledildonics verder te onderzoeken. “Je vertelt mij misschien niet al je seksuele fantasieën tijdens de les. En dat hoeft ook niet.

Maar nadat je mijn workshop hebt gevolgd, heb je basiskennis. Doe daar je voordeel mee. Want vervolgens kun je thuis in het geniep aan de slag gaan om de sextoy van je dromen te maken.”

x Sextoy workshop van Kay Machulis, zondag 12 september 11.00-18.00. In Worm, Witte de Withstraat 63, Rotterdam. Entree: 30 euro. Aanmelden via: workshop

DELTA. 25 09-09-2010

09

lifestyle

broodje aap

Sauna op wielen Alles draait om auto’s en kunst op het Car Art festival. De heilige koeien worden tot gruzelementen geslagen, nagemaakt met papiermaché en zelfs op sterk water gezet. xRobert Visscher

Bier en appeltaart Ook toe aan iets anders dan die lauwe bak koffie (‘Gepast geld klaarleggen, graag’) tijdens je tentamens? Cambridge houdt er wel héél luxe catering op na – als we de legende moeten geloven.

Op sommige universiteiten zijn de zaakjes goed geregeld – al is daar vaak een hele historie voor nodig en de nodige dosis lef. De gebruikelijke bak koffie tijdens de tentamens hing een student aan de prestigieuze Engelse Cambridge University een paar jaar geleden zo de keel uit, dat hij besloot het tij voorgoed te keren. Torenhoog collegegeld, een fikse studiedruk; daar moet toch méér uit te halen zijn, dacht hij. Tijdens één van de laatste tentamens van het collegejaar en met nog een derde van de tentamenvragen te gaan, leunde hij eens rustig achterover, stak zijn hand in de lucht en riep: “Eén bier en een stuk gebak, alstublieft!” De surveillant rende geschrokken op hem af en vroeg fluisterend of er misschien een probleem was. “Honger en dorst”, antwoordde de student, “en ik verzoek u mij een glas bier en gebak te brengen.” De inmiddels rood aangelopen surveillant was met de stomheid geslagen. “Nee, natuurlijk niet”, reageerde hij fel. Daarop Een hamburger met stond de student op uit zijn stoel, keek de surveillant diep in de ogen een biertje bleek het en zei, angstaanjagend kalm: “Nú. hoogst haalbare op de Alstublieft.” Uit zijn tas viste hij campus anno 2000 de vierhonderd jaar oude ‘Laws of Cambridge’ en kwakte ze op tafel. In onvervalst Latijn las hij voor: ‘Gedurende tentamens is het de heren toegestaan te verzoeken om gebak en een glas bier.’ En Latijn of niet; die reglementen waren nog steeds van kracht.

Tja. De surveillant wist niet beter dan de student een hamburger met een biertje aan te bieden – het hoogst haalbare op de campus anno 2000. Gelukzalig smakkend maakte de student zijn tentamen af, met een luide boer toe.

Vier weken later viel een brief van de universiteit op de mat bij de student.

De inhoud was kort maar duidelijk: ‘Hierbij leggen wij u een boete op van vijf pond, wegens het niet dragen van een zwaard tijdens de tentamens. Hoogachtend, het universiteitsbestuur.’

De Britten zijn nooit vies geweest van een stevig staaltje humor. Maar het zet je aan het denken: de meeste Delftse studenten lusten óók wel een pilsje tijdens het pennen. Helaas, het onderwijs- en examenreglement van de TU is hartstikke modern en dichtgetimmerd. Behalve een halfuur te laat komen, klad- en uitwerkpapier, plaspauze en koffie tegen betaling, heeft de Delftse student nergens recht op tijdens tentamens. De surveillant wel trouwens, die moet altijd een aangesloten telefoon binnen handbereik hebben.

Maar dat verhaal uit Cambridge, is dat dan een broodje aap? Ja. De Amerikaanse Reader’s Digest publiceerde het al in de jaren vijftig en sindsdien is het regelmatig naverteld in vooral studentenbladen. En de ‘Laws of Cambridge’ bestaan wel, maar de passage over bier en taart komt er echt niet in voor. Maar moeten die na vierhonderd jaar niet eens nodig herschreven worden? (JH)

Het bestelbusje ziet er aan de buitenkant uit als alle andere. Maar wie de schuifdeur opent, krijgt direct een golf warme lucht in het gezicht.

De wagen is namelijk omgebouwd tot een heuse sauna. In de bloedhete ruimte puffen en zweten bezoekers tot ze vrijwel geen vocht meer in hun poriën hebben. Daarna kunnen ze afkoelen onder de koude stortdouche of in het ijzige bad, die ook in de bestelbus zijn ingebouwd.

Het is een van de vele opmerkelijke kunstwerken, die op het Car Art festival te zien zijn. “We hebben veel creaties waar je in mag, want we vinden het belangrijk dat mensen ze kunnen beleven”, zegt Amber Leeman van kunstbureau Leeman & Strandhagen. Zij organiseert het festival voor de vierde keer. Leeman studeerde aan de Kunstacademie in Den Haag en een paar jaar industrieel ontwerpen in Delft. “Bij kunsttentoonstellingen staan bezoekers vaak passief te kijken. Daar vind ik niks aan. Je wilt toch juist actief meedoen aan een kunstwerk? Dat dragen we uit tijdens het festival.”

Zo rijdt er een auto met een groot brein erin. Deze braincar van Olaf Mooij filmt overdag met een camera de reacties van de bezoekers en projecteert deze beelden ’s avonds op de hersenen. Het festival krijgt daarmee een onheilspellend tintje.

Daarnaast zijn er lugubere auto’s op sterk water en een korte film van een kunstenaar die met een gigantische sloophamer een Ford Fiësta kapot slaat.

Ook ir. Sebastiaan van den Elshout neemt een verveemdend werk voor

Bezoekers mogen actief ‘meedoen’ aan de kunstwerken. (Foto: Car Art)

zijn rekening. De afgestudeerde industrieel ontwerper maakt van zijn Opel Astra een papier-maché model en voegt daar een staart en wieken aan toe. “Ik ben gefascineerd door het gevoel van vrijheid dat een auto de bestuurder geeft”, zegt Van den Elshout, die eigenaar is van meubelmakerij Burning Designer.

“Tegelijkertijd maakt een auto een

gieuze Zilveren Harp in 2001, speelt op het festival. Zij combineren punk en rock met fanfare en popmuziek. ’s Avonds is er een drive-in bioscoop.

“Wie met de auto komt, moet er snel bij zijn. Er zijn twintig vrije plekken.

Het geluid wordt met behulp van een fm-signaal verspreid via de autoradio’s.” De film die vertoond wordt, is – hoe kan het ook anders - ‘Crash’.

De braincar filmt de reacties van bezoekers mens heel kwetsbaar, want wij zijn er niet voor gemaakt om met 120 kilometer per uur rond te rijden.

Dat benadruk ik door papier-maché te gebruiken. De helikopter die ik van mijn auto maak, beeldt de vrijheid uit.”

Naast de omgebouwde heilige koeien is er ook veel muziek op het festival. Zaterdag speelt de Delftse band Traffix ruwe rock tussen het publiek. “Ze improviseren veel met hun teksten en zingen speciaal voor ons over auto’s”, zegt Leeman.

De bandleden rukken uit met een grote contrabas, tamboerijn en een akoestische gitaar.

Ook De Kift, winnaar van de presti-

x Car Art festival 11 en 12 september, Schieweg 15, Delft. Terrein is toegankelijk van 15.00-0.00 uur. Een weekendkaart kost €10 aan de deur, €6 in de voorverkoop. Dagkaarten: €7,50. www.carartfestival.nl

time out

Geen afstel Nieuw collegejaar, nieuwe kansen.

Schrijf je eindelijk eens in voor een creatieve cursus en ga sporten.

Kwestie van even naar het Kick Offfeestje gaan van het sport- en cultuurcentrum.

Je bent het al maanden van plan: die sport moet er nu echt weer eens van komen. En ja, de droom om eindelijk eens een theatercursus te volgen blijft. Maar je weet wat ze zeggen: van uitstel komt afstel – zeker als het jaar in volle gang is. Voor je het weet hang je wéér elke avond met een biertje aan de bar.

Bij Sport & Cultuur weten ze wel hoe dat werkt. Dus presenteert ze op woensdag 15 september het complete sport- en cultuuraanbod op één avond. En nog met een superfeestje ook, want je kunt er meteen naar een concert van hiphopformatie De Fakkelbrigade – ontstaan uit oud-Opgezwolle-leden Rico en Sticks, beatmaker A.R.T., rapper Typhoon en James. Gratis.

Dat aanbod is trouwens verrassend divers: van cursussen zeefdrukken tot songwriting en pop/rockband, en van film- en theaterlessen tot saxofoon spelen. Hetzelfde geldt voor de sport, al spreekt die voor sommigen misschien iets minder tot de verbeelding. Probeer het dus gewoon eens, is het motto. Tijdens de Kick Off kun je verschillende lessen volgen. Deelname is gratis en vrijblijvend, maar je moet je van tevoren wel even melden bij de sportbalie. Voor het optreden van De Fakkelbrigade moet je vanaf 20.30 uur even langs de cultuurbalie.

Het concert is gratis, maar er zijn maar tweehonderd kaartjes beschikbaar. O, en vergeet je campuscard niet!

Nodig voor de inschrijving, maar voorál ook om de hele wereld te tonen hoe geweldig sportief en cultureel jij bezig bent. Just do it! (JH)

x

Kick Off, op woensdag 15 september vanaf 19.00 uur bij Sport & Cultuur. Concert De Fakkelbrigade om 21.30 uur. Toegang en deelname gratis. www.sc.tudelft.nl www.fakkelteitgroep.nl

DELTA. 25 09-09-2010

10

interview

WIE IS BEN DROSTE Ben Droste (Den Haag, 1944) werd in 1995 benoemd tot bevelhebber der luchtstrijdkrachten. Hij had toen al een lange carrière bij de Koninklijke Luchtmacht achter de rug. In 1980 was hij een van de eerste piloten in Nederland die de F16 vloog. Bijna duizend vlieguur maakte hij in dit toestel. In 2000 nam hij afscheid van de Luchtmacht en werd hij voorzitter van het Nederlands Instituut voor Vliegtuigontwikkeling en Ruimtevaart.

Als voorzitter lobbyde hij sterk voor Nederlandse deelname aan de ontwikkeling van de Joint Strike Fighter.

Van 2003 tot 2007 was Droste decaan van de faculteit Luchtvaart- en Ruimtevaarttechniek. In 2008 richtte hij samen met F16-piloot Harry van Hulten het bedrijf Space Experience Curaçao op. Droste is getrouwd, heeft twee kinderen en vier kleinkinderen.

(Foto’s: Hans Stakelbeek/FMAX)

DELTA. 25 09-09-2010

11

interview

‘ Eerst diepzeeduiken en dan de ruimte in’ Avontuurlijke ondernemers staan te trappelen om de ruimte voor toeristen te ontsluiten. Oud-decaan van Luchtvaarten Ruimtevaarttechniek Ben Droste wil vanaf 2014 toeristen het heelal in vliegen.

misschien wel adverteren. Een goede infrastructuur is ook belangrijk. Onze haven wordt behalve ontvangstruimte voor ruimtetoeristen en hangar ook een soort Efteling voor de ruimtevaart, met allerlei sensationele dingen zoals gewichtloosheidsimulaties. Het is berekend op tweehonderdduizend toeristen per jaar.

Verder is het luchtruim rond Curaçao nog relatief rustig. Het eiland ligt dicht bij de strategisch belangrijke markten van Noord- en Zuid-Amerika. Bovendien is het weer er mooi en voorspelbaar. En ten slotte hoort het bij het Koninkrijk der Nederland met alle rechtspositionele voordelen van dien.”

xTomas van Dijk Vanaf 1 januari 2014 wilt u toeristische ruimtereizen aanbieden. Voor 95 duizend euro vliegt u rijkelui vanaf Curaçao naar honderd kilometer hoogte. Is het een jongensdroom om zo’n bedrijf te beginnen?

“Ruimtetoerisme heeft natuurlijk wel iets weg van een jongensboek. Maar het is niet mijn jongensdroom. Het idee komt van mijn businesspartner, F16-piloot Harry van Hulten. Hij kent mij uit mijn luchtmachttijd.”

Hoe is het idee ontstaan?

“In 2004 was Van Hulten in de Mojavewoestijn in Californië. Wat Silicon Valley is voor computers, is de Mojavewoestijn voor de ruimtevaartindustrie. Daar zitten allemaal ruimtewizards. Hij woonde daar de uitreiking van de Ansari X-prize bij. De IraansAmerikaanse zakenvrouw Anousheh Ansari had tien miljoen dollar uitgeloofd aan degene die als eerste een shuttleservice ontwierp voor ruimtereizen tot minimaal honderd kilometer hoogte. Bij de huidige Space Shuttle, die naar het International Space Station gaat, duurt het heel lang voordat het voertuig na een missie weer startklaar is. De uitdaging was om een voertuig te ontwerpen dat binnen vijftien dagen weer kon vertrekken. De prijs werd gewonnen door Burt Rutan, een Amerikaanse ingenieur die eredoctor is aan de TU. Hij ontwierp een draagvliegtuig (White Knight 1) waar een kleiner rakettoestel (Spaceship 1) aan hangt. Het draagvliegtuig brengt het kleine toestel tot aan de rand van de atmosfeer op zestien kilometer hoogte. Vervolgens gaat het kleine toestel zelf naar honderd kilometer, voortgestuwd door zijn raketmotor. De zakenman Richard Branson bouwt op dit moment in New Mexico een speciale spaceport (een luchthaven voor de ruimtevaart, red.) voor dit type toestel. Hij gaat er vanuit dat de komende tien jaar op vijf andere plekken op aarde spaceports zullen komen waar vanaf hij met zijn spaceline, Virgin Galactic, kan opereren.

‘Waarom niet Curaçao’, bedacht Van Hulten toen.”

Jullie oorspronkelijke plan was dus om een haven te creëren voor Branson, de grote pionier voor ruimtetoerisme.

“Ja, later hebben we bedacht om ook zelf als spaceline te gaan werken. We zijn twee keer op het hoofdkwartier van Branson in London geweest om te kijken of we met ons plan voor een haven op Curaçao tot een deal konden komen. Maar zijn Virgin Galactic vond dat we eerst maar eens een spaceport overeind moesten zien te tillen.”

Zo’n haven voor ruimtetoestellen stelt toch niet zoveel voor?

“Strikt genomen niet. Je start gewoon vanaf een normale startbaan. Maar om indruk op Branson te maken, moesten we met een supervoorstel komen. We hebben architect Kas Oosterhuis, die ook verbonden is aan de faculteit Bouwkunde, gevraagd om een spectaculair ontwerp te maken voor een spaceport waar twee toestellen van Branson met een spanwijdte van een Boeing 747 in passen. Het wordt het mooiste gebouw van de Cariben. De vorm heeft iets weg van een ruimtevoertuig dat de lucht in gaat.”

Wanneer besloten jullie om ook zelf een shuttleservice te beginnen?

“Een jaar geleden hebben we een economische impactstudie laten uitvoeren. Toen kwamen we tot het inzicht dat we zelf ook operator moesten worden. Het water loopt je in de mond als je de getallen ziet. In 2020 kunnen we een omzet halen van bijna 115 miljoen euro. Branson zal met Virgin Galactic wel de eerste zijn die commerciële ruimtereizen aanbiedt. Wij willen de eersten zijn die dit buiten de Verenigde Staten doen. In ons eerste jaar willen we honderdtwintig vluchten maken en in 2020 duizend. We denken dat we twintig procent van de markt kunnen pakken.”

Veiligheid zal wel heel belangrijk zijn. Eén ongeluk en het is gebeurd met de industrie.

“Dat weet ik niet. In de luchtvaart gaat ook wel eens iets mis.

Maar ik maak me niet echt zorgen. Er zit ongelofelijk veel kennis in het ontwerp, een ontwerp dat overigens de eenvoud zelve is. Het is echt een heel simpel en robuust voertuig. En binnen één minuut zit je al boven de vijftien kilometer. Daar vliegen geen andere toestellen waar je tegenaan kunt botsen.”

Is dit project voor de TU interessant?

“Mensen met geld de ruimte in brengen, daar beginnen bedrijven als het onze mee. Maar op langere termijn is het commercieel gezien interessanter om de shuttles ook te gebruiken voor onderzoeksdoeleinden, om kleine satellieten in een baan om de aarde te brengen bijvoorbeeld. De TU hoeft straks niet meer jaren van te voren te reserveren, maar kan ons bij wijze van spreken bellen om te vragen of er de volgende dag plek is.”

Jullie kopen een klein toestel van het technologiebedrijf XCOR Aerospace. Dit toestel, de Lynx, maakt als het goed is over een jaar zijn eerste testvlucht. Gaat u dit toestel ook zelf besturen?

“Als F16-piloot heb ik natuurlijk veel ervaring. En een F16 is veel gecompliceerder dan de Lynx. Maar ik ben ook al wat op leeftijd. Ik denk dat ik het toch aan anderen overlaat, bijvoorbeeld aan mijn collega Harry van Hulten. Overigens krijg je in de Lynx als passagier hoe dan ook het gevoel dat je astronaut bent. Over twee jaar ga ik mee met een testvlucht.”

Hoe voelt dat, een vlucht naar de ruimte?

“Je schiet bijna verticaal de lucht in met drie tot vier maal de geluidsnelheid. Na ongeveer vijf minuten zit je op honderd kilometer hoogte. Dan ben je in de ruimte en ervaar je gewichtloosheid. Je ziet de kromming van de aarde, het donkere heelal en je hebt een spectaculair uitzicht op het hele Caribische gebied.

Dat zijn dingen waar mensen van begeesterd raken. Het is een ‘life changing experience’. Dat duurt een aantal minuten en dan ga je weer in een glijvlucht naar beneden. De hele vlucht duurt dertig à veertig minuten.”

Er past maar één passagier in uw toestel. Een romantisch reisje zit er dus niet in.

“Als je met je vrouw de ruimte in wilt, moet je met Branson gaan. Maar dan ben je wel tweehonderdduizend dollar per persoon kwijt. Wij bieden de ruimtereis aan voor 95 duizend euro.”

Jullie staan op het punt om de eerste aanbetaling te doen voor de Lynx.

“We hebben van de eigenaar van de luchthaven van Curaçao, Curaçao Airport Holding (in feite de regering van Curaçao zelf, red.) geld gekregen om het eerste contract met de fabrikant aan te kunnen gaan. Het toestel kost ongeveer dertig miljoen dollar. Dit najaar maken we de eerste miljoenen over. In totaal hebben we zeventig à tachtig miljoen dollar nodig, voor het toestel én de haven.”

Waarom hebben jullie gekozen voor Curaçao?

“Er is al veel toerisme. De ene dag kun je diepzeeduiken en de dag erna de ruimte in. (Lacht). Met zo’n slagzin willen we

Als decaan bij L&R initieerde u het plan om aan de TU het ‘ultragroene’ vliegtuig te ontwikkelen. Dat milieuvriendelijke vliegproject staat in schril contrast met uw ruimtevaartproject.

“De Lynx vliegt maar een tot twee minuten door de dampkring.

Dat is wat de meeste energie kost. Vergelijk dat met een vliegtuig dat van Amsterdam naar Parijs gaat, dat vliegt een uur door de dampkring.”

Is een vlucht naar Parijs milieuvervuilender dan een reis naar de ruimte?

“Dat durf ik niet te zeggen. Dat gaan we nu uitrekenen. Maar belangrijk om je te realiseren is dat het voertuig ook gebruikt zal worden voor onderzoeksdoeleinden. Dankzij satellieten hebben we het gat in de ozonlaag gezien en hebben we gezien dat het ijs op Antarctica smelt. Daardoor ontstaat milieubewustzijn en worden maatregelen genomen. Onderzoek naar de aarde vanuit de ruimte zal alleen maar toenemen. Daar komt bij dat alle mensen die tot nu toe in de ruimte zijn geweest, terug zijn gekomen met een hoger bewustzijn over de kwetsbaarheid van de aarde. Ze hebben gezien dat de atmosfeer heel dun is, een soort appelschilletje. Neem onze eigen Wubbo Ockels, hij is bijna een milieuapostel geworden. Hij heeft zijn auto weg gedaan en een honderd procent ecologisch verantwoorde zeilboot gemaakt.”

Wanneer kan ik een kaartje kopen?

“Aan het eind van dit jaar willen we de boekingen openstellen.”

DELTA. 25 09-09-2010

12

loopbaan

Autodidact met vernieuwingsdrang Na een ernstig rugbyongeluk moest Gerard Dijkstra zijn studie aan de TU Delft stoppen. Hij werd de eerste Nederlandse professionele wedstrijdzeiler en voer over alle wereldzeeën. Maar de techniek liet hem niet los. Hij sleutelt nu al tientallen jaren aan schepen. Van de statige klipper Stad Amsterdam tot de Greenpeace Rainbow Warrior III.

volgde alle technische ontwikkelingen met gretige belangstelling. Zodra het mogelijk was, schafte hij een pc aan voor het maken van berekeningen. “Ik wilde graag voorop lopen”, zegt hij.

Indonesië In 1980 stopte hij met wedstrijdzeilen. “Ik was continu van huis en dat werd problematisch omdat ik inmiddels getrouwd was en drie kinderen had.” Samen met zijn gezin vertrok hij naar Indonesië. Een avontuur, maar met familie om zich heen.

Dijkstra wilde zijn kennis niet op superieure wijze aan de plaatselijke bevolking opdringen. “Mensen zagen mij zeilen, waardoor ze merkten dat ik gefascineerd was in boten en mijn vak beheerste.”

De meeste hulpverleners in Indonesië vroegen de bevolking niet wat zij mooi vonden tijdens gezamenlijke projecten, ontdekte Dijkstra. “Je moet bereid zijn om te luisteren. Zij moeten

xMartine Zeijlstra Wie Gerard Dijkstra bezoekt, is nooit ver van het water vandaan.

Vlakbij zijn eigen bedrijf zit een oude werf. In de Amsterdamse gracht drijft naast de woonboten een vissersschip dat Dijkstra meer dan twintig jaar geleden in Indonesië heeft gemaakt met de plaatselijke bevolking. Gemaakt van aan elkaar geplakte resthoutjes, maar nog steeds in perfecte staat. Op zijn bureau liggen foto’s van de Stad Amsterdam, een imposante klipper die de vele wereldzeeën met gemak trotseert.

Niet alle zeilschepen die onder zijn tekentafel en computer vandaan komen zijn groot. De Rainbow Warrior III is beduidend kleiner dan de Stad Amsterdam, maar het nieuwe schip dat hij voor Greenpeace ontwierp is minstens zo innovatief. Door het ontwerp van Dijkstra en zijn maritiem ingenieurs zijn de campagnes van de milieuorganisatie voortaan nog groener. De rompvorm heeft een lage weerstand waardoor het schip makkelijker door het water scheert en door de vele zeilen en elektrische aandrijving naast de dieselaandrijving, wordt zoveel mogelijk brandstof bespaard.

Autodidact Dijkstra is een bescheiden, rustige man die niet graag opschept over zijn zeilprestaties en innovatieve scheepsontwerpen.

Toch heeft hij heel wat zeilavonturen meegemaakt en spannende innovaties doorgevoerd op schepen. Bijzonder, want Dijkstra is autodidact. De meeste maritiem-architecten hebben een technische opleiding. Dijkstra niet. Tijdens zijn tweede studiejaar vliegtuigbouw aan de TU Delft, liep hij tijdens een rugbywedstrijd een zware hersenschudding op. Daarna kreeg hij veel last van migraine. “Toen was het bekeken met de studie in Delft. Ik kon door die migraine niet meer leren. Frustrerend, maar het was niet anders”, zegt Dijkstra.

Hij stuurde een brief naar alle grote werven in Nederland. Hij wilde een combinatie vinden tussen natuur, techniek en avontuur. “Zeilen leek me daarom ideaal”, zegt Dijkstra. Hij voer met een charterboot over de Atlantische Oceaan en doorkruiste de West-Indies. “Nu liggen de boten daar rij aan rij, maar eind jaren zestig was daar nog niets. Die gebieden waren toen nog niet gedetailleerd in kaart gebracht, ik moest mijn eigen weg zoeken. Als iets aan de boot kapot ging, moest ik dat zelf maken”, zegt hij. “Schone brandstof vinden was een heel karwei, want de meeste brandstof was vervuild of er zat water in. Ik was steeds bezig om die boot gaande te houden. Maar het was wel veiliger dan nu. In de jaren zestig was er nog geen sprake van misdaad en overvallen in de havens.”

Dijkstra stapte kort na die periode over op het wedstrijdzeilen. Hij bleek een natuurtalent en werd de eerste professionele

‘Nu red je het niet zonder maritieme opleiding’

wedstrijdzeiler van Nederland. “Het budget voor wedstrijdzeilen was toen nog een schijntje vergeleken met nu”, zegt hij. “Ik deed alles zelf. Belde De Telegraaf om over de wedstrijden te vertellen, zocht sponsors en schilde aardappels samen met de rest van de bemanning.”

Pionieren Schepen waren minder hightech dan nu. En dat moest veranderen als je wilde winnen, zegt hij. “Toen ik met wedstrijdzeilen begon zocht ik daar de technische, theoretische onderbouwing bij. De meeste wedstrijdzeilers hadden die fascinatie niet zo, maar ik wel.” In het begin van de jaren zeventig paste hij bij iedere boot waarop hij voer wel iets in de techniek aan.

Maar wat met kleine aanpassingen begon, groeide al snel uit tot grote aanpassingen. Terwijl Dijkstra rondstruinde op verschillende scheepswerven kwam hij TU-professor Jelle Gerritsma tegen, die hem stimuleerde om meer te weten te komen over maritieme techniek. Hij gaf hem veel adviezen op het gebied van hydrodynamica. “Dat contact was best bijzonder, want ik was geen student van hem geweest”, zegt Dijkstra.

‘Met restjes hout kun je prima boten bouwen’ Gerritsma deed een goed woordje voor hem bij de Royal Huisman Shipyard. Met gevolg. In 1975 ontwierp hij zijn eerste eigen wedstrijdboot, de ‘Bestevaer’. Royal Huisman Shipyard bouwde het schip. De ‘Bestevaer’ was een grote verbetering op andere schepen die waren ontworpen voor solo wedstrijdvaren. Als wedstrijdzeiler wist Dijkstra immers precies wat er verbeterd moest worden om ervoor te zorgen dat een schip sneller, beter en efficiënter zeilde.

Dat eerste schip was heel smal en om aan de stabiliteit te komen had het een grotere diepgang. Dijkstra rekende alles door met behulp van prestatiemethodeberekeningen voor schepen en met testen in de sleeptank van de TU Delft. Hij pionierde er op los. “Er was nog geen software, en weinig theorie.

Berekeningen deden we met behulp van ponskaarten. Daarna gebruikten we zelfs een Commodore spelcomputer om onze berekeningen door te voeren. Daar maakten TU-medewerkers speciale software voor. Die computers waren enorme bakken, maar het was een vooruitgang vergeleken met die ponskaarten. Ik zat er meteen met mijn neus bovenop”, zegt hij. Dijkstra

in die boten varen.” De Indonesische vissersboten kwamen er daarom anders uit te zien dat de boten waarmee Nederlandse vissers varen. De rompvorm wijkt bijvoorbeeld af. “Daardoor voelden zij zich er meteen in thuis,” zegt Dijkstra. Wel werden de boten verbeterd. “De oude boten gingen maar tien jaar mee, en na vijf jaar moest de helft van het hout alweer vervangen worden. De romp was ook niet waterdicht en het visruim stonk altijd een uur in de wind.” Hij maakte de boten van resthout dat met resorcinol en epoxylijm gelamineerd werd. “Bijna alle bomen op Bali en Sulawesi zijn al gekapt, maar met restjes hout kun je prima boten bouwen. En ze gaan lang mee.”

In 1993 ging Dijkstra terug naar Amsterdam om fulltime jachten te ontwerpen. Ook daar bleef hij innoveren, zoals bij de geautomatiseerde tuigage. “Bij een schip van 90 meter lang zijn 25 mensen nodig om de zeilen te trimmen, te hijsen en op de wind in te stellen”, zegt Dijkstra. De Maltese Falcon is daarvan het resultaat. Hij gebruikte composietvezel voor de masten, die daardoor steviger, sterker en lichter zijn dan traditionele masten en er is maar één iemand nodig om met een bedieningspaneeltje de zeilen van richting te veranderen. “Dat maakt zeilen zoveel makkelijker”, zegt hij trots. Hij blijft op zoek naar de nieuwste technieken om het zeilers gemakkelijker te maken. Maar ook om zo groen mogelijk te zeilen. “In de jaren zeventig schreef ik boeken over zeilen met gebruik van de natuurlijke energie aan boord. Dat was toen nog helemaal niet hip”, zegt hij.

Hij is er trots op dat hij autodidact is, maar denkt dat huidige maritiemers moeilijk zonder een goede opleiding kunnen. “Ik ben met de techniek meegegroeid. Ik vond het geweldig om veel te leren van al die nieuwe technieken en te innoveren.

Maar ik heb geluk gehad. Jonge mensen moeten nu al zoveel weten van software, hardware en berekeningen dat je het zonder technische opleiding niet redt.”

Naam: Gerard Dijkstra (66) Woonplaats: Amsterdam Verliefd/verloofd/getrouwd: Getrouwd Studie: Vliegtuigbouw, niet afgemaakt Afstudeerrichting: Niet van toepassing Loopbaan: In 1968 voer Gerard Dijkstra met een charterboot naar de West-Indies. In 1970 stapte hij over op het wedstrijdzeilen, in 1972 werd hij de eerste Nederlandse professionele wedstrijdzeiler. In 1969 begon hij zijn eigen bedrijf, Ocean Sailing Development Holland.

Deze naam veranderde hij later in Dykstra&Partners Naval Architects.

(Foto’s: Hans Stakelbeek/FMAX)

DELTA. 25 09-09-2010

13

Opinie/recensie

Studievertraging is studieverbreding In plaats van het ‘probleem’ studievertraging zou de TU Delft moeten spreken van studieverbreding, een speerpunt, vindt vijfdejaars student Bas Jacobs.

In het betoog ‘Studeren in Delft duurt te lang’ schetst TU-directeur onderwijs en studentenzaken Anka Mulder dat studeren in Delft te lang duurt en dat dit een groot probleem is.

Werkgevers zitten niet te wachten op dure laat-afstudeerders en ook de TU Delft kost dit fenomeen bakken met geld. Als belangrijkste oorzaken voert Mulder aan dat de Delftse studies over het algemeen

van hoog niveau zijn, dat de opleidingen te vol zitten en dat Delftse studenten langzame starters zijn.

Er zijn echter meer redenen aan te wijzen waarom Delftse studenten langer over hun opleiding doen.

Delft biedt verschillende mogelijkheden tot verbreding, bijvoorbeeld binnen een studie- of studentenvereniging of in een studentenproject.

Vooral studentenprojecten zoals Formula Student of de Nuna scoren goed bij werkgevers. Sterker nog: ze bieden de mogelijkheden om de industrie te leren kennen en van dichtbij te bekijken en kunnen direct leiden tot een plaats op de arbeidsmarkt. In plaats van ‘studievertraging’, een zwak punt van de TU Delft, zou ik liever spreken van ‘studieverbreding’, een speerpunt van de TU Delft.

En daarmee heeft Mulder meteen de vergelijking met Eindhoven en

Twente te pakken, waar de studentenprojecten een stuk minder sterk ontwikkeld zijn.

Verder neemt de grootte van opleidingen toe: een logisch verklaarbaar fenomeen in het huidige eco-

'Studentprojecten bieden de mogelijkheid de industrie te leren kennen en kunnen direct leiden tot een plaats op de arbeidsmarkt' nomische klimaat: er zijn minder banen en dus is het aantrekkelijker om te studeren. Daar kan de TU Delft op twee manieren mee omgaan. Snoeien in de studentenaantallen, (strengere) toelatings-

Het schelmenleven van Wubbo Ockels Een spannende schelmenroman. Op die manier beschrijft Gean Ockels het leven van haar vader in ‘De zeven levens van Wubbo Ockels’. De biografie gaat over de liefde voor creativiteit van de TUhoogleraar, zijn drijfveer om jongeren bij baanbrekend werk te betrekken en natuurlijk zijn beroemde ruimtereis. xRobert Visscher Een dochter die de biografie van haar bekende vader schrijft. Als dat maar goed gaat. De valkuilen zijn talrijk. Een dochter staat vaak veel te dicht bij haar vader om hem echt het vuur aan de schenen te leggen.

De kans is groot dat haar emotionele betrokkenheid een kritische blik in de weg zit. Bovendien is het nog maar de vraag of de dochter daadwerkelijk kan schrijven.

Maar na ruim driehonderd bladzijden blijkt niets van dat alles. Dochter Gean heeft een uitstekend boek geschreven over haar vader. Van een mogelijke zwakheid, namelijk dat ze te emotioneel betrokken is, heeft ze haar kracht gemaakt. Omdat Ockels

zijn dochter serieus neemt, is hij zeer openhartig en weet zij tot hem door te dringen.

Ze neemt als uitgangspunt de bijnadoodervaringen van haar vader. De

’Knap en ontroerend geschreven’ meest aansprekende daarvan is de ruimtereis van Ockels, die ze met groot gevoel voor detail beschrijft.

Ze meldt bijvoorbeeld dat haar vader naar het liedje ‘Rocket Man’ van Elton John in de ruimte luisterde. Ze zit hem dicht op de huid, waardoor de lezer spanning voelt als Ockels de lucht in wordt geschoten.

In de ruimte is er plots een technisch defect aan een peperdure

Duitse onderzoeksopstelling. Op de grond wordt twee dagen overlegd, tot grote ergernis van de astronaut. Uiteindelijk lost Ockels het probleem op. Het is de eigenwijze en gepassioneerde astronaut ten voeten uit: terwijl anderen praten, gebruikt hij zijn creativiteit.

De terugkeer naar aarde is onaangenaam, maar Ockels landt veilig.

Toch kruipt hij door het oog van de naald. De Spaceshuttle Challenger, waar de astronaut in zat, spat bij de volgende lancering na 73 seconden uiteen. Alle zeven bemanningsleden komen om.

In de biografie is veel aandacht voor de Delftse initiatieven van Ockels, zoals de Superbus, de laddermolen en zijn werk aan zonnewagen Nuna. Hij benadrukt dat ‘out of the box’ denken voor hem normaal is en hoe graag hij met studenten werkt.

In 2005 zakt Ockels ineen in de kantine van de faculteit Luchtvaarten Ruimtevaarttechniek. Gean beschrijft dit knap en ontroerend door de ogen van zijn naaste collega’s. Mede dankzij hun snelle reactie en de hulp van conciërge Gerard Jonker overleeft Ockels een hartstilstand. Jonker verwoordt prachtig wat hij daarbij denkt. “Ik heb niet alleen een mensenleven, maar ook een heel groot stuk wetenschap gered.”

x Gean Ockels, ‘De zeven levens van Wubbo Ockels’, Bert Bakker, 304p.

18,95 euro, verschijnt 15 september.

eisen, bindend studieadvies, harde knip, noem het maar op. De andere mogelijkheid is efficiënter omgaan met de huidige middelen. Betere bezetting van de collegezalen, geen miljoenen investeren in de bovenste paar procenten met de beste cijfers, eenvoudig werk door (goedkope) studentassistenten laten opknappen. Mijn voorkeur gaat uit naar de laatste oplossing.

Ik daag onderwijsdirecteur Mulder van harte uit om de uitval van veertig procent eerstejaars terug te brengen tot onder de tien procent en om het aantal buitenlandse studenten te verdubbelen en hun collegegeld terug te brengen tot dat wat een Nederlandse student moet betalen. Er is wil genoeg onder de studenten, zowel Nederlandse als buitenlandse, zowel bachelor als master, om een steentje bij te dragen aan de kwaliteit en de capaci-

teit van het onderwijs en studeren voor iedereen mogelijk te maken.

Ook de professoren zijn welwillend. Mulder heeft alleen al met bachelor eindprojecten en minoren duizenden uren gratis mankracht tot haar beschikking, die voor deze doeleinden zouden kunnen worden ingezet.

Bas Jacobs, vijfdejaars student electrical engineering.

apps

iWakeUp Leuk Handig Bediening Prijs Platform

Yes! Het is schitterend weer. Ik fiets de stad uit, richting de weilanden.

De wind waait door mijn haar en de zon schijnt in mijn gezicht. Ik hoor de boerderijgeluiden dichterbij komen en verheug me om de lammetjes door het gras te zien springen. De geluiden worden steeds harder en harder, maar er komt maar geen boerderij in zicht… Na een kwartier fietsen word ik wakker van een kukelende haan: iWakeUp. iWakeUp is één van de vele wekker apps die zijn te downloaden voor de iPhone. En een van de leukste. Als je klaar bent met het iedere ochtend wakker schrikken van de standaard wekker ‘Harp’ of ‘Pianoriedel’ is dit de ideale oplossing. Met deze app is het mogelijk om vredig gewekt te worden door de vogeltjes in het bos,

***** ***** ***** € 0,79 iPhone

door de golven op het strand of in het klooster door zingende monniken. Ontwaak je liever op de boerderij of in Londen? Ook dat behoort tot de mogelijkheden. En die vogels en monniken staan niet zomaar ineens naast je oor te schreeuwen; een kwartier van tevoren komen ze stilletjes binnen en beginnen ze zachtjes te zingen. Ook de snooze functie ontbreekt gelukkig niet in iWakeUp. Wat is er lekkerder dan de haan weer even de snavel te snoeren en tien minuutjes door te sluimeren?

Vergeet alleen niet om je iPhone voor het slapen gaan aan de oplader te leggen, anders loop je het risico dat je ’s morgens zeer uitgerust bent, maar wel je college hebt gemist. Een klein nadeeltje is dat je ’s nachts niet meer het geluid van je iPhone uit kan zetten, omdat dan ook de wekker niet zal afgaan, maar voor €0,79 mag je deze app niet missen. (MP)

DELTA. 25 09-09-2010

14

service

Aankondigingen Studenten WM0402TU - Geschiedenis van de Techniek Scoor drie ECTS op elk moment met een essay over een (historisch) onderwerp naar keuze. Zie hiervoor het vak geschiedenis van de techniek wm0402tu op Blackboard. Docent: f.dejong@ tudelft.nl.

Empac Challenge Empac looft 10.000 euro uit aan de student of het team van studenten, dat de beste duurzame innovatie creert op het gebied van metalen verpakkingen. Zie onze Facebook pagina ‘Metal Packaging – the Next 200 Years’ of volg ons op Twitter @metalpackaging voor meer informatie. De deadline voor wedstrijdinzendingen is op 5 november.

LSVb Wil jij wat betekenen voor studerend Nederland? De Landelijke Studentenvakbond (LSVb) zoekt nieuwe medewerkers & stagiaires. Kijk op www.LSVb.nl.

Eurekafoon!

Dit collegejaar organiseert de TU Delft in samenwerking met Verstegen & Stigter culturele projecten, het Fonds voor cultuurparticipatie, SNS Reaal Fonds en het Nieuw Ensemble een prijsvraag voor scholieren.

In 2010/2011 luidt de prijsvraag: Ontwerp een nieuw muziekinstrument dat een natuurgeluid produceert. Zie www.verstigt.nl voor meer informatie.

Student and Career Support Bij Student and Career Support kun je terecht voor een bezoek aan een studentendecaan, een studentenpsycholoog, het Career Centre met studiekeuzeadviseurs en loopbaanadviseurs, en het Informatiecentrum.

Voor de studentenpsychologen geldt dat het eerste contact loopt via het Open Spreekuur op dinsdag- of donderdagochtend van 11.30-12.30 uur.

De studentendecanen en de loopbaanadviseurs houden een inloopspreekuur op dinsdag van 11.30-12.30 uur en de studie-

keuzeadviseur op donderdag van 11.30-12.30 uur. Het Informatiecentrum (begane grond) is geopend van 9.00–17.00 uur.

Er is documentatie beschikbaar over WO- en HBO-opleidingen, arbeidsmarkt, studie- en beroepskeuze, buitenlandse studies, enz. Bij de balie, telefonisch of via de email kun je een afspraak maken met een van de medewerkers.

Bezoekadres: Jaffalaan 9a (ingang Mekelweg); tel. 0152788004. e-mail: studentandcareersupport@tudelft.nl website: www.studentandcareersupport.tudelft.nl

Nederlandse stagiair(e)s die stage willen lopen in Suriname.

Meer informatie via info@bluefrogtravel.net.

International Office Het International Office, Jaffalaan 9a, is op werkdagen geopend van 9.00-17.00 uur.

Je kunt ook vragen stellen via internationaloffice@tudelft.nl of telefonisch (015-2788012) een afspraak maken.

Students

x

Online huurprijs check Is jouw huurprijs redelijk?

Check www.huurcommissie. nl voor meer informatie en om helderheid te krijgen over huren en geschillen tussen huurder en verhuurder.

Delta Inleveren kopij Bijdragen van faculteiten, diensten en overigen voor de rubriek 'Aankondigingen' in Delta ontvangt de redactie graag per e-mail: delta@tudelft.nl. Bijdragen dienen zo beknopt mogelijk te zijn. De redactie behoudt zich het recht voor om in te korten.

Aanleveren vóór vrijdag 14.00 uur.

WorkNtravel WorkNtravel is een jong bureau dat bemiddelt tussen vrijwilligers/stagiair(e)s en bedrijven.

WorkNtravel is op zoek naar

Agenda Donderdag 9 september Techniek Ontmoetings Punt Op donderdag 9 september zal Frederik Kunzel vanaf 20.30 uur een lezing geven over particulier opdrachtgeverschap in Zuid Amerika en een vergelijking met Nederland en hun praktijk.

Zie www.topdelft.nl voor meer informatie.

Zaterdag 11 september OJV De Koornbeurs During the weekend of September 11th and 12th, monuments in the Netherlands will be opened for general public during the Open Heritage Days.

The Koornbeurs will be participating in this event. Throughout the years, the Koornbeurs has been used in many different ways, ranging from meat storage to bomb shelter and nowadays it is used by a youth club for their activities. During the entire weekend, free guided tours are available and it is possible to see an exhibition on the history of de Koornbeurs.

On Saturday the Koornbeurs is opened from 10.00-17.00 hrs, and on Sunday from 12.00-17.00 hrs. During both days drinks and historically themed sandwiches will be sold at the bar.

Car Art Festival Op 11 en 12 september vindt de vierde editie van het Car Art Festival plaats op het terrein van de voormalige Kabelfabriek aan de Schieweg. Het Car Art Festival is een kunst- en techniekfestival waarbij beeldend kunstenaars zich laten inspireren door het thema auto. Zie voor meer informatie www.carartfestival.nl.

Bierhistorisch Weekend Op 11 en 12 september organiseert Bierhistorie Delft i.s.m. het Gereedschappen museum Mensert het derde Delftse Bierhistorisch weekend. Zie www. bierhistoriedelft.nl voor meer informatie.

Zondag 12 september International Student Church Students of all denominations

are invited to our ecumenical service every Sunday at Raamstraat 78, 11.30 hrs followed by tea/coffee. The services are led by the chaplains Reverend W. Stroh and Father Avin, and are supported by student leaders. More information on www.iscnetherlands.nl.

Maandag 13 september Wetenschapsagenda • 10.00 uur - Epidemic in Networks: Modeling, Optimization and Security Games. Promotie van J. Omic, eng. Promotie van prof.dr.ir. P.F.A. van Mieghem.

• 12.30 uur - Vertical integration of high-throughput measurements to derive functional and regulatory interactions in S. Cerevisiae. Promotie van ir. R.J.P. van Berlo. Promotor: prof.dr.ir. M.J.T. Reinders.

• 15.00 uur – In-situ product recovery from fermentation broths. The application of solvent-impregnated resins as a product recovery tool.Promotie van ir. C. van den Berg.

Promotor: prof.dr.ir. L.A.M. van der Wielen.

Dinsdag 14 september Wetenschapsagenda • 10.00 uur - The role of interception in the hydrological cycle. Promotie van ir. A.M.J. Gerrits. Promotor: prof.dr.ir.

H.H.G. Savenije.

• 12.30 uur - High-resolution reservoir characterization by seismic inversion with geological constraints. Promotie van D. Tetyukhina, MSc. Promotoren: prof.dr. S.M. Luthi, prof.dr.ir. L.J. van Vliet en prof. dr.ir. C.P.A. Wapenaar.

• 15.00 uur - Ant Colony Optimization for Control. Promotie van ir. J.M. van Ast. Promotoren: prof.dr. R. Babuska en prof.dr.ir. B. de Schutter.

Woensdag 15 september Studium Generale 20.15 uur - Optreden Vincent Bijlo: opening najaarsprogramma van Studium Generale.

DOK, Vesteplein 100, Delft. Toegang gratis – kom op tijd want vol = vol.

Hatha Yoga and Peace Meditation Training Course The International Student Church invites you to two courses on the theme:’Living in the present’. You can choose to start with the body (Hatha yoga) or with the mind (Peace Meditation). Classes are on Wednesdays from September 15 until October 27. Time: Hatha Yoga 18.00-19.30 hrs, Peace Meditation 20.00-21.30 hrs at Voorstraat 60, Delft. Contribution for each course expenses (6 classes) is 36 euro (30 euro for students). For information/ registration contact carmen@ ginepro99.org. Number of participants is limited.

Announcements International Student Chaplaincy Looking for a home away from home, trying to make new friends, interested in intercultural and interfaith activities, needing some inner peace, searching for more than academic challenges? Check the website of the International Student Chaplaincy, www.iscnetherlands.nl, to learn about their wide range offer.

SIFE Delft Looking for something new?

Students in Free Enterprise Delft offers you the opportunity to combine social entrepreneurship with your academic

knowledge. With the support of companies like Unilever, Heineken, HSBC, KPMG, Schiphol and Philips we create projects to help people all around the world. Do you also have a head for business and a heart for the world? We are looking for new participants now! Check www. sifedelft.nl or mail your motivation to info@sifedelft.nl.

Student and Career Support The student psychologists and the central student and careers councilors are located at Jaffalaan 9A. Office hours: Monday-Friday from 9.00-17.00 hrs. You can direct your inquiries or make an appointment at the Front Office or by phone: 015-

2788004. For an initial appointment with one of the student psychologists you should first come to one of the open office hours: Tuesdays and Thursdays from 11.30-12.30 hrs. The open office hours of the Student and Career counselors are on Tuesdays from 11.30-12.30 o’clock.

More information on www.studentandcareersupport.nl.

International Office The International Office, Jaffalaan 9a/visitor’s entrance at Mekelweg, office opening times Monday to Friday 9.00–17.00 hrs. Appointments and enquiries can be made by email: internationaloffice@tudelft.nl or by phone: 015-2788012.

worden op donderdagavond gehouden bij de DWH aan de Lange Geer 22 in Delft. Iedere avond begint om 20 uur en duurt tot ongeveer 22 uur. Meedoen aan de kennismakingsgroep kost niets en is vrijblijvend.

Je kunt je aanmelden of meer informatie krijgen door een mailtje te sturen naar kennismakingsgroep@homodelft.nl.

Donderdag 30 september OTB Op 30 september vindt van 9.3016.40 uur het OTB Jubileumcongres 'Stedelijke otnwikkeling: naar nieuwe perspectieven’ plaats in de Aula van de TU Delft, Mekelweg 5. Deelname is gratis. Opgeven kan via www.otb. tudelft.nl/agenda. Inschrijving sluit 24 september.

Techniek Ontmoetings Punt Presentatie van de resultaten ‘Delft Spettert’. Dit jaar van maart tot juni is in de TU wijk een experiment uitgevoerd met als doel gezamenlijk voor de wijk een klimaat adaptatiestrategie op te stellen. De resultaten zullen vanaf 20.30 uur worden aangeboden aan wethouder Guldemond. Hippolytusbuurt 14, Delft. Zie www.topdelft.nl voor meer informatie.

Minimaatjes Leer een land kennen als vrijwilliger. Fantastische internationale vrijwilligersprojecten.

Twee weken weg of enkele maanden? Afrika, Azië, LatijnsAmerika of Europa? Bezoek onze infodag op zaterdag 11 september, check www.siw.nl.

informatie kijk dan op www.

AC-HOP.nl.

Stichting Delftse Natuurwacht zoekt vrijwilligers voor het begeleiden van activiteiten met kinderen van 8-14 jaar. www. natuurwacht.nl, 015-2783086 of j.f.m.molenbroek@tudelft.nl.

AC-HOP de vakbond voor Universiteitspersoneel. Voor

Spelregels minimaatjes.

Minimaatjes zijn niet toegankelijk voor het bedrijfsleven. Voor commerciële aanbiedingen en advertenties: H&J Uitgevers (adres in colofon). Minimaatjes zijn maximaal 200 tekens lang.

Inleveren vóór vrijdag 14.00 uur via e-mailadres delta@ tudelft.nl.

Maandag 20 september Studium Generale 20.15 uur – Lezing ‘Geweld in Kirgizstan: een blik op Centraal Azië’ door Klaas van der Tempel.

Studium Generale in samenwerking met de Etnografische Vereniging Delft. DOK Centrum, Vesteplein 100, Delft. Toegang gratis.

Donderdag 23 september DWH/Outsite DWH/Outsite start donderdag 23 september met een nieuwe kennismakingsgroep (KMG) voor homoseksuele, biseksuele en lesbische jongeren uit Delft en omgeving. Meisjes en jongens tot 28 jaar kunnen zich hiervoor aanmelden. De bijeenkomsten

x Delta inleveren kopij Bijdragen van faculteiten, diensten en overigen voor de rubriek 'Agenda' in Delta ontvangt de redactie graag per e-mail: delta@ tudelft.nl. Bijdragen dienen zo beknopt mogelijk te zijn. De redactie behoudt zich het recht voor om in te korten. Aanleveren vóór vrijdag 14.00 uur.

Alle promoties, intree- en afscheidsredes genoemd in deze agenda vinden, tenzij anders vermeld, plaats in de Aula van de TU, Mekelweg 5, Delft.

H&J Uitgevers_2x70_zw-w

14-05-2004

Voor advertenties bel met:

H & J Uitgevers Postbus 101 2900 AC Capelle aan den IJsel T (010) 451 55 10 F (010) 451 53 80 E delta@henjuitgevers.nl

Neem contact op met Hennie de Ruyter of met Mireille van Ginkel voor nadere informatie

14:02

Pagi

DELTA. 25 09-09-2010

15

Delta in English

Car tipping

New rules

Wubbo

Help wanted

The board of the Delftsch Studenten Corps fraternity expressed regret that some of their members allegedly pushed a car into a canal on the Oude Delft. Video images from a nearby hotel caught a group of young men attempting, but failing, to tip a car into the water, before moving out of the camera’s view and successfully pushing another car into the water. “This doesn’t fit with the vision of the fraternity”, said fraternity president Anthony Meijer zu Schlochtern.

TU Delft’s doctoral regulations have recently been revised. The changes to the regulations include stricter criteria for awarding the designation ‘cum laude’, limiting the number of languages used in theses and PhD defense ceremonies and tightening up regulations in the event of an honorable dismissal. The revised regulations are now only available digitally in English and Dutch.

In October an entire edition of HP/ De Tijd magazine will be devoted to TU Delft’s Professor Wubbo Ockels (Aerospace Engineering), in celebration of the 25th anniversary of Ockels becoming the first Dutch astronaut. In honour of Ockels, the magazine’s articles will focus on aerospace, the future, sustainability, and the man himself, including a reconstruction of Ockels’ space flight in 1985.

Freelance jobs available writing for Delta’s English Pages. We seek foreign students/staff to write articles in English, for payment, on a freelance basis. No experience necessary. We’re looking for enthusiastic, creative foreign students/staff to contribute articles, cartoons, illustrations and photographs. Interested, please send a brief introductory email to: d.mcmullin@tudelft.nl

x www.phd.tudelft.nl.

Finding the right mix For both the newly arrived and returning students, choosing the right (or wrong) mix of course electives along the way remains a vital key to successful studying at TU Delft. xKarthikeyan Ganesan The new academic year kicked off last week in a not so subtle manner.

There were parties and plenty of events organized by the faculties to help make students comfortable in their new surroundings. The road to completing one’s studies will indeed be rough and tough at times. But a key element to making this rough ride smoother is choosing the right mix of courses.

One of persistent issues raised during feedback and mentor meetings is the difficulty in completing course work. A deeper analysis of this difficulty reveals something fundamental: many students who face difficulties in completing their course work have simply chosen the wrong mix of courses.

Santosh Ilamparuthi, a second-year international MSc student in sustainable process and energy technology, currently interning at an organization working on heat recovery, says: “I think I took up good courses, but I did have a pretty full schedule.

In the middle of my course work I got stuck, because of the heavy work load, and could only manage by putting in lots of extra time. But

if I had chosen the right mix of courses to start with, I could’ve worked in a more relaxed manner. Some courses I took turned out to be more relevant than the others.”

When asked to give some tips to the university’s new students, Ilamparuthi quickly replies: ““If I had a time machine to travel one year back in time, I’d pace myself a lot better.

Although I took courses I liked, the timing of the courses could’ve been better. Better timing would’ve helped me avoid overloading myself with more than I handle comfortably.”

And what does a Dutch student say about this experience? David Reuijl, a Dutch MSc student in biomechanical design and board member of the university’s Biomedical Engineers (AvL) student society says: “Taking many courses gives you lots of raw knowledge, which is highly appreciated by companies. However, some experience and so-called ‘people skills’ are also very important to preparing for a professional career.

But as is the case with most moral questions in life, the trick lies in the right trade-off.”

The ‘trick’ here then is not to take a number of courses that may ultimately prove irrelevant to your studies, but rather to focus on finding the right mix or balance of courses and social activities that will best aid your professional and personal development.

Every faculty has a counselor on hand. They can make detailed analyses of a student’s chosen courses and help correct overloadings.

Students can also turn to a specific program coordinator in helping to choose the right mix from the start.

foreign eye

(Photo/caption: Surya Narayanan, MSc, computer engineering) A splendid evening at Scheveningen Beach leaves the best memories of having been there with friends. It was a cold and rainy Sunday and the Dutch weather was typically uncertain about itself, occasionally offering up glints of sunlight through the dark mist. ‘Dutchified’ as we are now, we had already planned to go there despite the annoying weather. I had seen this beach calm and crowded on a sunny afternoon, but this time it was different. There were high tides, strong winds and swiftly moving dark clouds, rendering the place virtually deserted. This snap was taken at the moment when the sunrays somehow managed to peek through the dense, dark blanket of thick moving clouds, creating an aura in the middle of the sea. Like poetry it was, bringing William Wordsworth’s beautiful lines to my mind: ‘Earth has not anything to show more fair: Dull would he be of soul who could pass by A sight so touching in its majesty.’

lei li

From classroom to workplace “Life for a 20-something recent graduate sure ain’t easy. In my next few columns I’ll explore many of challenges we face, starting with the story of my ‘friend’ Sophie, who’ll never forget her first encounter with a TU Delft graduate.

Sophie was searching for a room to rent as the new academic year was about to start. One day she was invited to view an apartment near the university. She was wearing a TU Delft sweater, and the guy living there asked if she also studied at TU Delft. He told her he’d graduated a year ago and was now working for TNT. Sophie asked if he was in TNT’s ‘Graduate Trainee Program’.

Nope, he replied, just an ordinary mailman. Sophie’s heart sank. Was this the value of a TU degree?

Three years later and it’s now time for Sophie to plunge into the job market. After some searching, she felt overwhelmed by the plethora of options. She filtered out the small-sized companies and limited the location to big cities only. She thought her Master’s degree overqualified her for any trainee programs. Positions like marketing executive at Unilever were her primary targets. On average she spent two days filling out each application. However, as Sophie waited, full of expectations, the rejection mails began coming in one after another.

Sophie’s five-page applications were exchanged for three-line rejections generated automatically, replete with that brutally cold tagline at the bottom: ‘Replies to this email are undeliverable’. Knowing that her extensive applications were probably read in sixty seconds or less just made matters worse. After receiving her seventh rejection mail, Sophie’s confidence col-

lapsed. She began wondering where her real talents lay, and if she even had any at all.

If you’re in your 20s, you can probably relate to Sophie’s story. Some people may criticize Sophie for having too high expectations. Others might snarkily reply: “Too bad, kid, life isn’t a sitcom’. In their eyes, Sophie represents what’s wrong with most 20-somethings. But I’m thinking: is it really entirely the fault of us 20-somethings? After all, we’re the generation whipped up to dream big and believe the sky is the limit. But sometimes when our eyes are on the sky, we simply forget to keep our feet on the ground.

Sophie’s unrealistic expectations are just one of the many crises we’re likely to face as we struggle with the transition from university to career. In fact our 20s are punctuated by seemingly endless crises. Some of us have accrued €15,000 in education loan debt before starting our first jobs. Some start to wonder what their real passion is once the honeymoon period at their first job ends. Some even have to move back to live with their parents.

I’d like to think that one day we’ll all grow up and get over it, but somehow that doesn’t lesson the pressures along the way. For those lacking empathy with our 20-something plight, please spare us the snark and just give us some more time, because like Brittany Spears sings, ‘I’m not a girl, not yet a woman. All I need is time. This girl will always find her way.’”

Lei Li is from Shanghai, China. She can be contacted at: LeiLivanShanghai

DELTA. 25 09-09-2010 achterkant

00 16

huisjongste

delftse klanken

Villa met jacuzzi Eigenlijk was Spuit 11 een gelegenheidsband van een elftal Proteus-leden.

Een jaar lang bereidde de groep zich voor op het lustrumgala van de roeivereniging, in 2002. Aansluitend op het thema ‘In vuur en vlam’ werden nummers ingestudeerd als ‘Fire’ van The Pointer Sisters en ‘Great Balls of Fire’ van Jerry Lee Lewis. “Na het gala ging de band verder”, vertelt gitarist en man van het eerste uur, Martin Bloemendal, “omdat het gezellig was en we het leuk vonden om feestjes te bouwen.” Hoewel er gaandeweg ook mensen van buiten Proteus toetraden voelt een optreden in het clubgebouw nog altijd als een ‘thuiswedstrijd’.

Het instrumentarium van de nu tienkoppige formatie bestaat uit zang, gitaar, bas, drums en blazers, evenals een scheidsrechtersfluit. Het repertoire is samengesteld uit ‘bekende, dansbare nummers die mensen kunnen meeblèren’. Veel 70’s en 80’s, maar ook Anouk, Christina Aguilera en Caro Emerald. Optredens zijn er door het hele land en variëren van bedrijfs- en schuurfeesten tot een oogartsengala op een boot of een bruiloft op een kasteeltje. Studenten blijven de favoriete doelgroep. “Die zijn ook leuk als ze dronken zijn”, meent zanger Christiaan Schuiling. Het tegenwoordig vooral uit alumni bestaande tiental merkt dat het vroegere studentenleven beter aansloot bij het muzikantenleven dan het huidige ingenieursbestaan.

“Laatst stonden we doordeweeks voor Rotterdamse studenten”, verhaalt trombonist Peter van Asselt. “Dan begin je om elf uur, ga je om twee uur naar huis en moet je om half negen weer op kantoor zijn. En het bier drinken hebben we natuurlijk niet verleerd.”

Inkomsten worden gebruikt voor ‘leuke en nuttige dingen’. Zoals het betalen van de oefenruimte in de Schiehal en het jaarlijkse bandweekend. Bloemendal: “Dan huren we een villa in België, met een jacuzzi, sauna en ballenbad, en drinken we daar het overgebleven geld op.” (JT)

“Studenten zijn ook leuk als ze dronken zijn”, aldus Spuit 11-zanger Christiaan Schuiling. (Foto: Sam Rentmeester/FMAX)

x

Kriep

www.spuit-11.net

Stijn Vegeer (derdejaars IO) woont in ‘De Vergulden Klooi’ op de Voorstraat 42. Vorig jaar is hij lid geworden bij Virgiel en hier gaan wonen, het eerste jaar had hij het te druk met zijn band. Eigenlijk is hij nog geen HJ, in dit huis ben je namelijk eerst ‘huisfeut’. Pas als het huis vindt dat je er klaar voor bent, mag je een borrel geven en kom je in aanmerking voor het ‘HJ-schap’. De huisfeut zorgt voor het wassen van de theedoeken en reageert op de deurbel, de HJ brengt de vuilnis weg en zorgt voor een gevulde koelkast.

(Foto: Sam Rentmeester/FMAX)

willemijn dicke

Bezuinigingsvoorstellen De TU Delft moet bezuinigen, weten we na het youtubeachtige interview met onze voorman. Het wordt zwaar weer, iedereen moet een stapje extra doen, dat soort geluiden. Welnu. Drie manieren waarop de TU haar werknemers kan verleiden om harder te werken.

Een vriend van mij is directeur van een hip mediabureau, of nee, dat is een pleonasme. Zo’n bedrijf met een glanzendgroene ijskast, een watertank, biologische sapjes en oranje meubilair. Veel van zijn medewerkers (hij spreekt liever van ondergeschikten) hadden last van nek en schouders. Hij heeft één kantoortje opgeofferd. Daar zit nu een paar maal per week een masseur in, een zzp'er die daar op eigen risico praktijk houdt.

De baas betaalt de helft en de andere helft betaalt de medewerker die een half uur of een uur massage boekt. Sinds de masseur zijn entree heeft gemaakt, is de productie omhoog gegaan en het ziekteverzuim omlaag. De werknemers voelen zich vertroeteld. En wat kost het de werkgever? Een kantoortje dat toch

leegstond en dertig euro per geboekt massage-uur.

Waar ik echt heel blij van zou worden is een TU-zwembad. Hoe anders ziet de werkdag eruit als je tussen de middag drie kwartier baantjes kunt trekken. Het liefst in de open lucht. Buiten de zwemuren mag het bad gebruikt worden voor proefjes met de Superboot (volgende project van Wubbo Ockels?); een speedboat op zonnecellen of proeven met golven, dijken en terpen.

Maar om te beginnen moet er goede koffie komen. Wat er bij de faculteit TBM uit de DE-automaat stroomt, heeft meer weg van hete beits dan van koffie. Steeds meer collega’s slepen met thermoskannen. Lauwe koffie van thuis is beter dan wat de automaat uitspuugt.

En nu niet als een kille rekenmeester analyseren, want deze suggesties lijken weliswaar extra uitgaven te zijn, maar het zullen investeringen blijken.