Delta TU Delft

DELTA. 28 30-09-2010

weekblad van de technische universiteit Delft

>03 Bouwkundegeld

>06 Noisy data

>08 Levensbron

>12 Kneepjes

De VVD wil weten of het ministerie van onderwijs onderschrijft dat de TU financieel nadeel heeft ondervonden van de Bouwkundebrand.

Pas dan wil de partij bepalen of de TU 25 miljoen moet terugbetalen aan het rijk.

As complete genomes are sequenced and data pile up, more than ever before science needs bioinformatics engineers and their sophisticated software to make sense out of the myriads of chemical cascades in cells. “Dealing with these noisy data poses a major challenge.”

Karin Lekkerkerker-Teunissen onderzoekt technieken om rivierwater te zuiveren van medicijnenresten en bestrijdingsmiddelen.

Lekker met haar voeten in de modder. En dankbaar: “Drinkwater heeft meer levens gered dan alle artsen bij elkaar.”

Een jaar bestuur begint met een goede voorbereiding. Wie bel je en wat trek je aan om zo veel mogelijk geld binnen te halen? Tijdens een trainingsdag leerde de VSSD beginnende bestuursleden de kneepjes van het vak. Een spoedcursus vergaderen, vooral. “In Delft dealen ze met de buitenwereld door alles intern op te lossen.”

01

>19 English Bookcrossing The Netherlands is also home to one of the world’s fastest-growing bookworm communities, called bookcrossing. An internet-driven concept offering a perfect way to get rid of old books while catching some new ones for free, and also tracking your discarded books’ journeys around the world.

TUDELTA.28

Volkomen nutteloos en niet geheel braakproof, dat ronddraaien in een reuzenluchtbel. Maar leuk is het wel en het trekt in ieder geval de aandacht. Met deze stunt startte het Technologische Gezelschap vrijdag in het Mekel-

park de viering van zijn 24e lustrum.

(Foto: Sam Rentmeester/FMAX)

DELTA. 28 30-09-2010

02

nieuwsinterview

‘Hollandse zuinigheid loslaten’ TUdelta.28 > Jaargang 42 Delta is het informatie- en opinieblad van de TU Delft, verzorgd door een journalistiek onafhankelijke redactie.

> Redactie Frank Nuijens, (hoofdredacteur), Katja Wijnands, Dorine van Gorp, (eindredactie), Saskia Bonger, Tomas van Dijk, Erik Huisman, Connie van Uffelen, Jos Wassink (verslaggeving). > Medewerkers

Willemijn Dicke, Robbert Fokkink, Jorinde Hanse, Dap Hartmann, Auke Herrema, Christian Jongeneel, David McMullin, Anna Noyons, Daan Schuurbiers, Jimmy Tigges, Stephan Timmers, Ellen Touw, Robert Visscher, Pascale Warners, Martine Zeijlstra.

> Foto‘s Sam Rentmeester/ Hans Stakelbeek (FMAX).(info@fmax.nl) > Vormgeving Kummer & Herrman, Utrecht > Lay-Out

Liesbeth van Dam

> Mededelingen Martin Kers (m.kers@tudelft.nl) > Redactieraad Ir. S. Rozendaal (voorzitter), prof.dr. Jeroen van den Hoven, prof.dr.ir. F.W. Jansen, J. Op Den Kelder, mr. J.J. M.Kok, R.H.G. Meijer, T. Niks, prof.dr.B.J. Thijsse, ir. M. Persson, dr.ir.

C. Vermeeren > Redactie-adressen Universiteitsbibliotheek Kamer 0.18-0.28 Prometheusplein 1 2628 ZC Delft Postbus 139 2600 AC Delft Tel. 015-278 4848 E-mail: delta@tudelft.nl www.delta.tudelft.nl

Organon sluit zijn research and development-afdeling in Oss en Abbott doet hetzelfde met zijn laboratorium in Weesp. Twee keer farmacie. Is er ook gevaar voor techniek? Hoogleraar economie van innovatie Alfred Kleinknecht heeft serieuze zorgen. xERIK HUISMAN Abbot en Organon sluiten hun R&D-afdelingen in Nederland. Is het een trend of toeval dat het farmaciebedrijven zijn?

“Dat kun je hieruit niet concluderen.

Het kan wel een teken aan de wand zijn, omdat het Innovatieplatform farmacie niet als sleutelgebied heeft aangegeven. Daarmee geef je een signaal af dat farmacie geen prioriteit heeft in het beleid.”

Nu gaat het om hightech farmaciebedrijven. Dreigt er op een breed front kennis te verdwijnen?

“Tja, ik heb er de laatste tijd niet naar gekeken, maar in de R&Dstatistieken van de afgelopen jaren deed Nederland het niet best. Dus het kan wel breder liggen. Je moet wel bedenken: er verdwijnen nu bedrijven en daar hoor je over, maar er komen ook bedrijven bij. Denk

> Oplage 12.000 > Advertenties

H&J uitgevers Postbus 101 2900 AC Capelle aan den IJssel Tel. 010-451 55 10 Fax 010-451 53 80 E-mail:delta@henjuitgevers.nl www.linkmagazine.nl

> Abonnement Een abonnement kost 37,50 en kan elk moment ingaan. > HOP Delta werkt samen met het Hoger Onderwijs Persbureau Hein Cuppen, Bas Belleman, Thijs den Otter Tel. 071-523 6151 Fax 071-523 2138 E-mail hop@xs4all.nl > Copyright Delta Auteursrecht voorbehouden. Het is verboden zonder schriftelijke toestemming van de hoofdredacteur artikelen, schema‘s of illustraties geheel of gedeeltelijk over te nemen en/of openbaar te maken, in enigerlei vorm of wijze.

Alfred Kleinknecht: “We beslissen nu over hoe onze kinderen en kleinkinderen straks hun geld gaan verdienen.” (Foto: Sam Rentmeester/FMAX)

aan het Science Park Leiden. Daarvoor gaan mensen niet de straat op.

En voor Organon in Oss geldt nog het probleem dat daar geen universiteit is. Lifescience-bedrijven zijn afhankelijk van laboratoria en goede contacten met universiteiten.

Nabijheid bevordert dat.”

Is de technische hoek ook in gevaar?

"Techniek staat in Nederland niet hoog aangeschreven. De dienstensector is groot en de industrie is ondervertegenwoordigd. De industriële werkgelegenheid is nog maar goed voor 16 tot 17 procent van de totale werkgelegenheid. Dat is heel laag voor een ontwikkeld land. Er wordt gauw gedacht: R&D hebben we niet zo nodig. Dat geldt misschien voor diensten, maar niet voor industrie. Je hebt als land toch een hoeveelheid industrie nodig en dus R&D.”

Waar zou die techniek bij vertrek uit Nederland heen gaan?

“Naar landen die meer bieden.

Dat zijn er nogal wat, bijvoorbeeld de Scandinavische landen, maar ook Frankrijk. Daar zegt president Sarkozy: in de strijd tegen de crisis open ik zeven nieuwe universiteiten.

Nederland had ongeveer dertig jaar geleden een voorbeeldig onderwijssysteem. Nu zitten we in de achterhoede. Dat gaat consequenties hebben voor bedrijven. Misschien gaan ze weg en dat merk je dan, maar misschien komen ze ook niet naar Nederland, en daar hoor je niets van.”

Wat zijn de gevolgen voor Nederland?

“Over de werkgelegenheid hoeven we ons geen zorgen te maken. Als de economie weer aantrekt, is die er wel. Maar het gaat om de verdienca-

Er is vast wel een oplossing?

“Het gaat niet om de korte termijn.

We hebben een kennisimpuls nodig.

Nederland zou meer over moeten hebben voor kennis en onderwijs. Enkele miljarden voor de hele onderwijskolom. De Hollandse zuinigheid loslaten. We beslissen nu over hoe onze kinderen en kleinkinderen straks hun geld gaan verdienen. Of die leuk en goed verdienend werk hebben.”

Dragen initiatieven als Technopolis, onderdeel van Science Park Holland, bij aan de oplossing?

“Ik ben er helemaal niet zeker van of scienceparken en transferpunten van kennis meerwaarde hebben. Ik twijfel. Laten de universiteiten zich concentreren op hun kernactiviteiten. Goede ingenieurs opleiden, goed onderzoek doen - goed fundamentéél onderzoek, want dan ben je attractief voor hightech-jongens. Ik zou als bestuur van een universiteit minder nadruk leggen op scienceparken. Je moet kiezen met je geld.

Wat je in een sciencepark stopt, kun je niet meer in je onderwijs stoppen.”

touw

> ISSN 0169-698x > Druk Wegener Nieuwsdruk Twente, Enschede

paciteit en of het interessant werk is. Hightech is het snelst groeiende segment in de wereldhandel. Dus als je minder hightech in huis hebt, neem je minder deel aan het goedverdienende segment. Met R&D heb je unieke producten, meer marktmacht, een snelgroeiend marktsegment en hogere marges.”

Muzak Toen ik onlangs een paar dagen voor de baas in Brussel was, viel het me op dat in de metro ’s avonds zeer harde muziek werd gedraaid. Overdag hoorde je er een soepel Sky Radio-assortiment, maar ‘s avonds draaiden ze Beethoven en Bach, op vol volume. Ik vroeg me af of daar een dieper achterliggende reden voor was, of dat misschien de ietwat hardhorige stationswachters gewoon van klassieke deunen hielden.

Toen ik terug was in Nederland las ik er in de krant een verklaring voor.

Het draaien van muziek op stations is bedoeld om het gevoel van veiligheid voor de reizigers te vergroten. Het heeft dezelfde functie als dat geruststellende pingelmuziekje dat je hoort in vliegtuigen vlak voor en na vertrek en landing. Dat pingeltje dat roept: “Nee hoor we gaan helemaal niet neerstorten, hoe kom je er bij, neem lekker een glaasje sap.”

Wellicht in navolging van Brussel waren ook in Nederland, op station Utrecht Overvecht en Gouda, proeven gedaan met het draaien van muziek.

En inderdaad bleek met name het draaien van klassieke muziek reizigers een prettiger gevoel te geven. Ze voelden zich veiliger en werden minder snel ongeduldig als de trein even op zich liet wachten.

Dat er op Utrecht Overvecht klassieke muziek werd gedraaid bleek ook nog een prettig neveneffect te hebben: het station had ineens veel minder last van hangjongeren en andere lastpakken. Waarschijnlijk is het verschrikkelijk uncool om met je matties te chillen bij de klanken van de ‘3e Symfonie in Es-groot opus 55’ van Ludwig van Beethoven. Terugdenkend aan de

Brusselse metro denk ik inderdaad dat het werkt. Ik heb daar ondergronds nooit lallende en brakende feestgangers gezien, of trekzakkende Roma.

(Het kan ook dat ze elk uur de perrons leegvegen met een peloton ME natuurlijk.)

Grappig was trouwens wel dat ze eerder op stations in Nederland al geëxperimenteerd hadden met de Mosquito, een apparaatje dat een heel nare zoempiep uitzendt, waardoor mensen zo kort mogelijk op een bepaalde plek blijven. In bepaalde buurten in de grote steden is het ding al met (wisselend) succes ingezet op hangplekken. De piep werd door de reizigers echter als bijzonder irritant ervaren. Per slot van rekening sta je niet altijd geheel vrijwillig zo lang op het perron en als je dan nog zo’n rotgeluid in je oor hebt, word je snel bloedlink. Op de proefstations is de Mosquito dus al snel weer van de perrons verwijderd. Want misschien verjaag je de hangjongeren ermee, maar als je met die piep keurige ambtenaren tot razernij drijft, gaan zij misschien wel schuimbekkend de bankjes van de muur staan rukken. En met de op handen zijnde salarisplannen en ontslaggolf bij het Rijk kunnen we dit soort urban hooliganism er even niet bij hebben.

Ellen Touw is hoofd van de dienst onderwijs- en studentzaken bij Civiele Techniek en Geowetenschappen en beleidsadviseur internationalisering.

DELTA. 28 30-09-2010

Veilige TU De afdeling integrale veiligheid van de TU wil meer mankracht om meteen te kunnen reageren op incidenten, die ‘als niet direct wordt ingegrepen, mede kunnen leiden tot straf- of civielrechtelijke aansprakelijkheid of reputatieschade’ voor de TU. Dat schrijft manager integrale veiligheid Ron Massink in zijn beleidsplan risico en bescherming, dat onlangs naar de ondernemingsraad is gestuurd. Massink heeft nu 2,5 fte tot zijn beschikking en heeft er 4,5 nodig, schrijft hij. Bij incidenten die een directe reactie vragen, noemt Massink ‘interne

Leefbaar station onderzoeken in relatie tot terreurdreiging, diefstal, fraude, stalking en ongevallen’. “Deze zaken komen regelmatig voor en vragen veel capaciteit.” Volgens Massink is er nu sprake van een ‘structurele overwerksituatie’ om de integrale veiligheid ‘op het huidige niveau te handhaven’. Binnen het college van bestuur is rector magnificus Karel Luyben verantwoordelijk voor personeelszaken. Hij was niet bereikbaar voor commentaar.

De veiligheid en leefbaarheid rond de stations Delft Centraal en Delft-Zuid krijgen een impuls.

Dat hebben de gemeente Delft, het Openbaar Ministerie, de politie Haaglanden, het Korps Landelijke Politiediensten en de ov-bedrijven NS, Prorail, Veolia en HTM afgesproken. Vorige week ondertekenden ze een lokaal veilgheidsarrangement. De aanpak voorziet in toezicht, handhaving en infrastructurele maatregelen op beide stations. Prioriteiten zijn fietsen(stallingen), mogelijke criminele activiteiten, het schoon

VVD wil weten wat brand Bouwkunde heeft gekost De VVD wil weten of het ministerie van onderwijs onderschrijft dat de TU financieel nadeel heeft ondervonden van de Bouwkundebrand.

Pas dan wil de partij bepalen of de TU 25 miljoen moet terugbetalen aan het rijk. xSASKIA BONGER De TU heeft gisteren een brief gestuurd aan alle leden van de vaste Kamercommissie onderwijs.

De universiteit hoopt dat zij het ministerie van onderwijs (OCW) op andere gedachten willen brengen over de 25 miljoen euro die het terug wil hebben van de TU. Het geld was bestemd voor nieuwbouw, zegt het ministerie. Omdat die er niet is gekomen, wil OCW zijn bijdrage terug. Staatssecretaris Marja van Bijsterveldt licht dat besluit toe in een brief aan collegevoorzitter Dirk Jan van den Berg. Quote uit deze brief: 'U wilt de bijdrage van 25 miljoen euro die voor nieuwbouw bestemd was, gebruiken om uw nieuwe plannen (de verbouwing van het oude TU-hoofdgebouw, red.) voor een belangrijk deel te financieren. Ik kan daarmee niet akkoord gaan. ' In haar antwoord op Kamer-

Volle maan

03

Nieuws

vragen van VVD-Kamerlid Mark Harbers houdt ze eenzelfde betoog.

Ze schrijft daarin ook wat ze met het geld wil doen: “Ik zal dit bedrag van 25 miljoen aanwenden om de begrotingsproblematiek 2011 van mijn departement op te lossen.”

Mark Harbers zegt intussen nog steeds niet te weten of de TU Delft financieel voor- of nadeel gehad van de brand bij Bouwkunde. “Vooral dat is voor mij steeds van belang geweest. Ik constateer nu dat er twee zienswijzen zijn. In de één houdt de TU geld over, in de ander

‘Ik constateer nu dat er twee zienswijzen zijn’ heeft de TU een tekort. Ik wil vóór de behandeling van de OCW-begroting weten wat de visie van OCW is op de berekeningen van de TU. ” Volgens de universiteit heeft de brand 170 miljoen euro gekost als het nieuwe pand klaar is, terwijl de verzekering 118 miljoen heeft uitbetaald. Dat komt neer op een negatief saldo van 52 miljoen, exclusief de 25 miljoen euro van OCW. In haar antwoord op de vragen van Harbers schrijft Van Bijsterveld iets anders: 'De TU Delft heeft – naast bedragen voor sloop, tijdelijke huisvesting en inventaris – voor de vervanging van de huisvesting 63 miljoen euro van de verzekeraar ontvangen. De aanpassingen aan het gebouw bedroegen [..] op 25 januari

De Nederlandse feestkalender laat niet veel aan het mystieke over. Wat een geluk dat je dan aan de TU studeert. Afgelopen vrijdag vierden studenten van de Association of Chinese Students and Scholars in the Netherlands hun ‘Chinese Mid-Autumn Festival’, of liever: ‘Zhong Qiu Jie’. In China is het één van de belangrijkste feestdagen, waarbij de hele familie met grote cadeaus bij elkaar komt. Op het programma in het sport- en cultuurcentrum: de traditionele moon cake, karaoke en voorstellingen – en dat alles bij volle maan. Voor de meeste Chinezen zónder familie, maar voor een paar uurtjes toch mét een beetje thuisgevoel. (Foto: Sam Rentmeester/FMAX)

2010 circa 55 miljoen euro. De 25 miljoen die door OCW beschikbaar werd gesteld was toen nog niet uitgegeven.' Inmiddels is dat wel degelijk gebeurd, zegt Van den Berg.

Harbers wil niet zeggen wat hij gaat doen als blijkt dat de TU Delft inderdaad financiële schade heeft opgelopen. “Het blijft wel slordig dat de TU zelf maar is begonnen met het bestemmen van het geld zonder overleg met OCW. Dat is tamelijk onhandig en dat zal een rol spelen in het debat.” Daarin moeten uiteraard ook de andere partijen nog een standpunt innemen.

Van den Berg houdt intussen één argument achter de hand. Dat is de traagheid waarmee het ministerie de 29 miljoen euro wil uitbetalen, die de TU tegoed heeft voor uitgereikte bachelor- en masterdiploma’s. Dat gaat veertien jaar duren. “Is het dan redelijk dat op ons budget in één jaar 25 miljoen euro wordt ingehouden? Het is logisch die twee tegen elkaar weg te strepen. Maar zo ver zijn we nog lang niet.”

3TU en heel houden van gebouwen en voorzieningen en het verblijven van (groepen) personen op de stations.

Doel is beperking van criminaliteit en overlast. Het arrangement is een vervolg op een eerder handhavingsarrangement en beheerconvenant uit 2006. Dat het de partijen ernst is, bleek afgelopen zaterdag.

Bij een handhavingsactie werden twintig mensen gearresteerd en vijftig bekeuringen uitgedeeld.

Ruim tweehonderd reizigers werden betrapt op zwartreizen, van wie 155 in de tram.

3TU krijgt vanaf 2011 structureel 11 miljoen euro van het rijk. Het samenwerkingsverband tussen de TU Eindhoven, de Universiteit Twente en de TU Delft kan daarmee het eerder opgestelde strategieplan verder gaan uitwerken, aldus collegevoorzitter Dirk Jan van den Berg. “Mocht er geld overblijven, dan is er wellicht ruimte voor nieuwe ideeën.” De drie universiteiten werken sinds februari 2007 samen op de gebieden onderwijs, onderzoek en kennisvalorisatie.

x

www.3tu.nl

‘ Niet ingegrepen bij voorspoed’ Met de kennis van nu had wellicht eerder harder moeten worden ingegrepen bij Civiele Techniek en Geowetenschappen. Maar de TU kende toen jaren van ‘relatieve voorspoed’, meent het college van bestuur.

Het college van bestuur (cvb) reageert daarmee op het rapport Onderzoek Financiën CiTG: ‘Het lek boven water’. Een onderzoekscommissie concludeerde daarin dat onder meer te laat ingrijpen leidde tot de miljoenentekorten bij de faculteit.

In een brief aan de ondernemingsraad (or) schrijft het cvb dat binnen de faculteit in de afgelopen jaren ‘aanzienlijke inspanningen’ zijn geleverd om schommelingen in de eerste geldstroom’ (de Rijksbijdrage, red.) zoveel mogelijk op te vangen. Het cvb verwijst daarbij naar het feit dat de faculteit er in slaagde om haar prestaties op veel gebieden te verbeteren. De faculteit bespaarde volgens het cvb ‘meer dan gemiddeld’ op het gebied van personeel en huisvesting.

Tevens wijst het cvb er op dat de faculteit in 2006 nog een nulbegroting had. Daarna ging het financieel slecht met de faculteit, terwijl er in de periode 2007-2009 ‘geen wezen-

lijke veranderingen’ zijn aangebracht in de verdeling van het geld over de faculteiten.

Het rapport stelt dat veranderingen in die verdeling vaak negatief uitpakten voor de faculteit. Het cvb meent dat het verdelingsmodel zijn nut heeft bewezen, maar dat het in tijden van aanzienlijke krimp ‘onvoldoende effectief en wendbaar’ is. Bij krimp zijn ‘gefundeerde bestuurlijke keuzes’ noodzakelijk.

Mede om die reden is er nu sprake van een herijking van de universiteit en komt er in 2012 een andere methode om het geld te verdelen.

In 2012 komt er een andere methode om het geld te verdelen Het cvb meent overigens dat het in het rapport geschetste beeld niet uniek is voor de faculteit, maar dat er inmiddels al veel gebeurd is om de bedrijfsvoering te verbeteren.

Inmiddels vindt er een reorganisatie plaats bij de afdeling Bouw. De or adviseerde negatief maar legde zich bij deze beslissing neer omdat uitstel hiervan niet in het belang van de faculteit zou zijn. Volgens or-lid Hans van Schagen zijn medewerkers nu de dupe van geruzie binnen het afdelingsmanagement. (CvU)

DELTA. 28 30-09-2010

Nieuws

Aanbestedingsregels

Innovatie Top 100

Architecten en opdrachtgevers worstelen met Europese aanbestedingsregels. Dit is het thema van het symposium ‘Opdrachtgever zoekt architect’ op donderdag 30 september bij Bouwkunde. Eén van de sprekers is dr.ir. Leentje Volker.

Zij heeft tijdens haar promotieonderzoek de kloof onderzocht tussen creatief ontwerpen en de strikte Europese aanbestedingsregels.

Vier bij YesDelft gevestigde technobedrijven zijn doorgedrongen tot de MKB Innovatie Top 100 van 2010. Het hoogst scoort I-Optics, op de tweede plek. Het bedrijf ontwikkelt hoge-kwaliteitcamera’s voor medisch gebruik. Op plaats 17 staat Holland Container Innovations, dat opvouwbare zeecontainers heeft ontwikkeld.

ChemSIX heeft ‘rugnummer’ 85. De onderneming regelt ketencommunicatie voor partijen die chemische stoffen maken, vervoeren, verhandelen en gebruiken. Op plaats 93 staat Tabdeelee. Hun programma

x www.cpibc.nl

04

Inbox2 moet gebruikers flexibeler met mail en data laten werken.

x

Lichtacrobatiek

Amsterdam-Noord

Lichtgolven die achteruit lopen, of die in een gouden fuik gevangen worden om te eindigen in een ruimte veel kleiner dan de golflengte. Dergelijke experimenten in de nano-optica leverden FOMpromovendus dr. Ewold Verhagen vijf prestigieuze publicaties op, en nu ook de FOM Natuurkunde Proefschriftprijs. Verhagen kan de tienduizend euro op het komende jaarcongres van FOM in januari tegemoet zien.

Rotterdam heeft de Kop van Zuid, Amsterdam worstelt nog met zijn overkant. Ideeën voor versterking en verbetering van AmsterdamNoord van 31 Delftse bouwkundestudenten zijn nu tentoongesteld onder de titel ‘Noord Publiek, voorstellen voor een ongedeelde stad’. Locatie: de Kromhouthal in Amsterdam-Noord. Het betreft een keuze uit 120 afstudeerprojecten van de afgelopen vier jaar. De tentoonstelling duurt tot 17 oktober.

x www.syntens.nl/innovatietop100

www.fom.nl/prijzen

x

www.noordpubliek.nl

Mos-sedumdak op TNW De TU-campus is sinds begin deze week 700 vierkante meter groen rijker. Hoewel (nog) vrijwel niemand er iets van ziet, is de aanleg volgens de afdeling facilitair management en vastgoed belangrijk.

Het nieuwe groen is een mossedumdak aan de voorzijde van het gebouw van Technische Natuurkunde aan de Mekelweg. Afgelopen maandag en dinsdag is substraat omhoog getakeld en verspreid.

Vervolgens zijn daarop matten met mos-sedum uitgerold. De keus voor TNW was eenvoudig: “We waren daar toch al bezig.”

Volgens Fred Lassche, bij facilitair management en vastgoed (FMVG) belast met onderhoud en projecten, heeft de TU een handvol redenen om te investeren in groene daken.

Het gaat onder meer om vertraagde waterafvoer naar het riool

bij regen,CO2-opname en koeling in de zomer. Ook trekt een groen dak vogels en vlinders. “En het is mooi.

Het mos-sedumdak van TNW ligt hoog, maar er is wel zicht op: college- en tentamenzalen kijken uit op twee van de vier dakdelen.”

De aanleg van het groene dak is ongeveer 29 duizend euro duurder dan ‘normaal’. Via een gemeente-

Het project sluit aan op het ‘Delftse daken groen: doen!' lijke subsidiepot komt daarvan de helft terug. “Ook als de subsidiepot niet blijft bestaan, zal ik er voor ijveren dat we meer groene daken krijgen”, stelt Lassche.

Het project sluit aan op het ‘Delftse daken groen: doen!’ van de gemeente. Delft wil inwoners, bedrijven en instellingen stimuleren om groene daken aan te leggen met dezelfde redenen als Lassche noemde. Met een subsidiepot van 150 duizend euro probeert Delft eigenaren van panden te verlei-

(Foto: Sam Rentmeester/FMAX)

Lekkerder dan een bezineauto “Welke minister van financiën haalt het in zijn hoofd om vele tientallen miljarden te investeren in de introductie van de elektrische auto?”, vraagt Elseviers wetenschapsjournalist Simon Rozendaal aan het panel van het Elsevier Technologiedebat, afgelopen maandag. Hij heeft een punt. Nu rijden er nog maar enkele elektrische auto’s in Nederland.

Als dat er één of twee miljoen worden, zijn er bijvoorbeeld duizenden oplaadpalen nodig, die tachtigduizend euro per stuk kosten. Er moet een nieuw, slim energienet komen, dat vele miljarden zal kosten. “En dan weten we nog niet eens of die elektrische auto een verbetering is ten opzichte van de verbrandingsmotor en of de consument die auto wel gaat kopen.”

Het panel is veel optimistischer over de mogelijkheden. IO-decaan Cees de Bont roemt de energie-efficiency van de elektrische auto. Ook het rijgedrag is prima vindt hij: “Hij rijdt lekkerder dan een benzineauto.”

De jonge ondernemer Maarten Timmer, net afgestudeerd aan de TU, kan dit beamen. Zijn bedrijf Vertigo heeft een elektrische racemotor ontwikkeld. “Er worden nu al motorraces mee gehouden. Gisteren reed hij nog op de TT in Assen. Hij presteert nog maar iets slechter dan een verbrandingsmotor; vier seconden per rondje.”

Er is meer positief aan de elektrische auto dan alleen het rijgedrag, zegt De Bont. Grootschalige introductie van elektrische auto’s biedt ook economische en technologische

kansen. “Denk bijvoorbeeld aan Schiphol en al die geparkeerde auto’s daar. We kunnen zonnecellen op de daken maken, zodat die auto’s op zelf opgewekte energie rijden.” Er zijn wel hobbels op de weg, erkent hij. De accu’s bijvoorbeeld, en de beperkte actieradius. Maar die problemen kunnen worden opgelost, denkt De Bont.

Ook Marijke Vos, die zich als wethouder in Amsterdam heeft ingezet voor een stimuleringsprogramma voor elektrische auto’s, is voorstander van een grootschalige introductie. Haar belangrijkste overweging is de luchtkwaliteit. Steden als Rotterdam en Amsterdam halen niet de heersende normen.

Elektrische auto’s kunnen een grote bijdrage leveren aan verbetering daarvan.

Iets genuanceerder is wetenschapsjournalist Arnout Jaspers. “De elektrische auto’s lijken schoon, maar je moet kijken naar waar de energie vandaan komt. Als die uit vieze steenkool komt, is de elektrische auto niet schoner dan een zuinige diesel. Wel als de energie uit wind en zon wordt gehaald.”

De zaal barst los. Er zitten net zoveel tegenstanders als voorstanders, die elkaar en het panel met argumenten bestoken. Dan staat een heer uit het publiek op en kruist zijn armen. “Als die voordelen al waar zijn; de vraag blijft wie dit allemaal gaat betalen. Dat zijn wij. Of we die elektrische auto nu willen of niet.”

Willemijn Dicke

Cees de Bont in debat met Marijke Vos. (Foto: Marije Blomjous)

Dit was de vierde bijeenkomst van de Elsevier Technologiedebatten. Samen met weekblad Elsevier en Campus Den Haag houdt de TU Delft debatten over TU-onderzoek dat maatschappelijk en politiek relevant is. De volgende bijeenkomst is op 25 oktober. Dan neemt Cees Dekker ons mee in de nanotechnologie.

den groene daken aan te leggen.

Per vierkante meter draagt de gemeente 25 euro bij. Van de pot, die tot eind van het jaar beschikbaar is, is nu bijna een derde gebruikt.

Lassche heeft zijn oog al laten vallen op een volgend te vergroenen dak. “Het dak van Stevin III bij CiTG. Dat heeft twee uitstulpingen, een van ongeveer tweehonderd vierkante meter en een van dertig vierkante meter.”

Lassche heeft geen ambitie de gehele TU met gras- of sedumdaken te bedekken. “Je moet er wel iets aan hebben qua zicht. En ik wil groene daken graag als gebruikersdak, maar daar zit nog wel wat studie aan.” (EH)

05

DELTA. 28 30-09-2010

Nieuws

Supersnel

Microfrees

Milieubelasting

“Ik ben geen topsporter, maar een semi-topsporter”, zei middenafstandloper Coos van Buuren vorige week in Delta. Het weerhield de student civiele techniek er niet van om het NK estafette 4x800 meter te winnen, met zijn estafetteploeg Leiden Atletiek. Zijn tijd: 7.47.44.

“Het was een heel andere race dan vorig jaar”, vertelt Van Buuren, die toen met zijn teammaten een supersnelle tijd van 7.42 liet noteren. “We hebben vanaf de start gasgegeven en zijn niet meer ingehaald.”

Een freeskopje dat met 150 duizend toeren per minuut draait, met een maximale afwijking van minder dan acht micrometer. Dat zijn de specificaties van de microfrees met actieve magnetische lagering die dr.ir. Maarten Kimman (3mE) afgelopen dinsdag presenteerde.

Miniaturisering zet ook buiten de elektronica door. Dat vraagt om steeds nauwkeuriger mechanische bewerkingen. De microfrees (diameter kleiner dan een millimeter) van Kamman is daartoe een aanzet.

De positionering moet nog verder ontwikkeld worden.

Heeft u al belastingaangifte gedaan voor de bruto afgenomen waarde? Gekke vraag? Niet volgens hoogleraar klimaatontwerp en duurzaamheid Andy van den Dobbelsteen. In de krant ‘Cobouw’ pleitte hij er vorige week voor om in de toekomst behalve btw ook deze zogenaamde baw te heffen. De baw moet de bouw veel duurzamer maken. Hebben bouwmaterialen een lange cyclus en zijn ze goed te hergebruiken, dan is de bruto afgenomen waarde laag en betaal je dus minder belasting. Dobbelsteens collega, hoogleraar environ-

Sloppenboek mental design Dirk Sijmons, breekt in hetzelfde artikel een lans voor een btk, een belasting op de bruto toegevoegde koolstof, die moet helpen de koolstofdioxide-uitstoot te verminderen. “Je zou in iedere transactie in de productie- en consumptieketen de toegevoegde koolstof kunnen afrekenen”, aldus de professor in ‘Cobouw’. Het duo wil met economen en fiscalisten om de tafel om het idee verder uit te werken.

Tijdens het Peepoople IDP-Project in Kenia (biologisch afbreekbare poepzakjes), kwam student Bastiaan Tolhuijs in contact met Chris Makau, een 23-jarige inwoner van Kibera, Nairobi’s grootste sloppenwijk. De extreme manier van (over) leven in deze ‘illegale’ stad inspireerde hem tot het boek ‘Kibera, an anonymous life’. Dit boek is te koop in de webshop van waterforum.net.

De opbrengst gaat naar Makau, zodat hij zijn school kan afmaken en hij kan helpen bij de ontwikkeling van Kibera.

Lesgeven op een wankel tafeltje Het geheim van de beste docent luchtvaart- en ruimtevaarttechniek Akke Suiker? Hij beeldt zich in dat hij student is en een college voor de eerste keer hoort. Suiker dingt mee naar de titel ‘beste docent van de TU Delft’, die op 25 bekend wordt gemaakt. xConnie van Uffelen Om duidelijk te maken waarom zijn vakgebied belangrijk is, laat Akke Suiker studenten graag een spectaculair filmpje uit 1940 zien van de Tacoma Narrows Bridge. Het wegdek van deze hangbrug zwiept als een golf op en neer door de wind en stort daarna in. “De eigen frequentie van de brug was niet berekend”, weet vijfdejaars student Crispijn Huijts nu.

Het tekent de wijze waarop Suiker theorie uit vakken als trillingen, statica en dynamica & stabiliteit doorvertaalt naar de praktijk. Een keertje gaf hij colleges zelfs staand op een wankel tafeltje, niet om zijn vak letterlijk te verbeelden maar om studenten achter in de zaal ook iets te kunnen laten zien.

Suiker geeft niet de gemakkelijkste vakken, zo menen zijn studenten.

En al begrijpen ze het na een tijdje

soms nog niet, Suiker blijft manieren zoeken om het uit te leggen.

Studenten roemen dan ook zijn doorzettingsvermogen en enthousiasme en gaven hem een vette acht bij een enquête over docenten.

Zowel bij eerstejaars, als tweedejaars en derdejaars studenten in zijn faculteit eindigde Suiker op een eerste plaats.

Suiker beeldt zich in dat hij zelf student is en weet colleges zo te brengen dat studenten het begrijpen.

“Hij weet het onderwerp heel goed terug te brengen tot kleine onder-

Reactorinstituut Het reactorinstituut heeft toestemming en geld gekregen om radioisotopen te leveren voor kankeronderzoek. Betrokkenen zeggen eind van het jaar klaar te zijn voor de vergunningsaanvraag.

Rubicon-beurzen Onderzoeksfinancier NWO maakt zich sterk voor het behoud van de Rubicon-beurzen. De buitenlandbeurzen voor recent gepromoveerde wetenschappers blijken geschrapt uit de begroting van Onderwijs.

Suiker blijft manieren zoeken om het uit te leggen

Akke Suiker heeft absoluut geen maandagochtendhumeur.

(Foto: Sam Rentmeester/FMAX)

delen”, zegt Huijts. “Niet iedere docent doet dat.”

Suiker kreeg in november 2009 te horen dat hij derdejaars vak dynamica & stabiliteit in februari moest geven, vertelt Huijts. “Hij heeft in korte tijd de stof doorgenomen en zijn colleges voorbereid en het toch helder kunnen overbrengen. En dat terwijl het een van de moeilijkste vakken is. Hij zei tegen ons dat hij ook af en toe moest slikken en het taaie stof vond. Hij heeft voldoende zijn best gedaan met uitwerkingen.”

Een ander sterk punt van Suiker: zijn oefeningen. Wie naar colleges komt en actief meedoet, hoeft bij wijze van spreken niet veel meer te studeren.

“Aantekeningen van je colleges zijn

voldoende studiemateriaal voor een examen”, zegt vierdejaars student en voorzitter van de facultaire studentenraad Bas Verheugt.

Verder heeft Suiker absoluut geen maandagochtendhumeur. Het is aan hem te zien dat hij van zijn werk geniet. Toen hij tentamens van de verschillende vakken tegelijkertijd moest nakijken, liet hij studenten tijdig weten dat het wat langer ging duren.

En in juni nog liet Suiker weten dat hij zich zorgen maakte over het niveau Engels van internationale studenten. “Hij heeft een taalcursus opgezocht en gevraagd of wij dat als vliegtuigbouwkundige studievereniging ‘Leonardo da Vinci’ konden promoten”, zegt Verheugt, destijds commissaris onderwijs. “Het feit

dat dit uit hem zelf komt, pleit voor hem.”

Wie is Akke Suiker?

41, UHD, vrouw en 3 kinderen, wetenschap is kunst, mechanica van vaste stoffen, wiskundige schoonheid, streven naar kwaliteit, Isaac Newton, inhoud is belangrijker dan de vorm, gitaren en versterkers, bluesrock bandje, Lennon with and without McCartney, Slowhand, Tommy (can you hear me?), het orakel van Betondorp, Van Basten.....goed....oh wat een goal!, Carpe diem.

Actie tegen hoge kamerhuur Studenten betalen jaarlijks minstens honderd miljoen euro te veel huur. Dat stelt de Landelijke Studenten Vakbond (LSVb). De bond houdt een checkje-kamertoer langs hogescholen en universiteiten om studenten wakker te schudden.

Dinsdag is Delft aan de beurt.

Doel van de toer langs de hoger onderwijsinstellingen is de bekendheid vergroten van www.checkjekamer.nl. Via die site kunnen studen-

ten uitrekenen hoeveel hun kamer maximaal mag kosten. Ook kunnen studenten hier nagaan of hun woning brandveilig is, of ze recht hebben op huurtoeslag en hoe servicekosten berekend horen te worden.

De LSVb werkt bij de actie in Delft samen met de VSSD. Volgens een woordvoerder van de Delftse studentenvakbond zullen de LSVb en VSSD ‘kleurrijk’ aanwezig zijn op het Mekelpark. Er worden onder meer flyers uitgedeeld en op laptops kunnen studenten ter plekke controleren of ze al dan niet te veel huur betalen.

De LSVb-Kamertoer is een vervolg op een kamerhuuractie van vorig jaar. Toen gaven twintigduizend studenten online antwoord op vragen als ‘hoe groot is je kamer?, ‘hoeveel huisgenoten delen de keuken?’ en ‘hoe groot zijn de ramen?’. Dankzij het ‘puntensysteem’ werd vervolgens duidelijk wat de maximale

delta online

huurprijs is die de verhuurder in rekening mag brengen. Tweederde bleek te veel te betalen; gemiddeld 65 euro per maand.

De LSVb maakte uit de resultaten van vorig jaar een snelle rekensom: 65 euro keer twaalf maanden, vermenigvuldigd met tweederde van

Tweederde bleek te veel te betalen; gemiddeld 65 euro per maand. het aantal uitwonende studenten is 139 miljoen. De LSVb rondde dat veiligheidshalve naar beneden af.

De bond telde alleen studenten die studiefinanciering ontvangen. Als studenten zonder basisbeurs even vaak uitwonend zijn als studenten met studiefinanciering, dan is het

Hbo-wetenschap Hogescholen worden steeds beter in wetenschap bedrijven. Hun artikelen worden vaker geciteerd en komen in belangrijkere tijdschriften terecht. Dat blijkt uit het rapport ‘Wetenschaps- en TechnologieIndicatoren 2010’.

Extremist Hoogleraren gaan niet met pensioen, maar met emeritaat. In Amerika is dat niet vanzelfsprekend. In elk geval niet als je een verleden als extremist hebt.

Geen vertrouwen De lezers van de wetenschappelijke tijdschriften ‘Nature’ en ‘Scientific American’ hebben weinig vertrouwen in wat wetenschappers zeggen.

Dat blijkt uit een online enquête.

Studeren vanaf schip

totaalbedrag bijna 187 miljoen euro per jaar.

Gedupeerde studenten kunnen hun huisbaas vragen de huur te verlagen. Als hij niet wil luisteren, kunnen ze naar de huurcommissie stappen. Veel studenten weten niet dat die commissies bestaan.

(EH/HOP)

De Hanzehogeschool Groningen biedt drie technische deeltijdopleidingen aan die dankzij samenwerking met de LOI ook op afstand kunnen worden gevolgd. Het gaat om elektrotechniek, technische bedrijfskunde en werktuigbouwkunde.

Hbo-masters Meer dan een kwart van de hbo’ers is van plan een masteropleiding te volgen. De meesten willen naar de universiteit, maar steeds vaker krijgt een hbo-master de voorkeur.

x www.delta.tudelft.nl

DELTA. 28 30-09-2010

06

science

opinion please

Magnetic minibars A new material featuring a big temperature jump when subjected to a magnetic field will enable competitive magnetic cooling. xJos Wassink Hotel minibars are probably the first market to adopt magnetic cooling on a large scale. These machines currently use silent but very inefficient thermoelectric Peltier cooling. Replacing those machines by equally silent magnetocaloric fridges would save lots of energy, while adding to the hotel’s green credentials.

Dr Nguyên Thàn Trung, a former PhD student at the faculty of Applied Sciences, has developed a material featuring a ‘giant magnetocaloric effect’. Its temperature rise under the application of a magnetic field is ten times greater than in other materials. Trung’s PhD supervisor, Professor Ekkes Brück, says Trung’s new material is the first of

a second generation. An unnamed industrial partner is even considering introducing magnetocaloric fridges, based on Trung’s alloy, on the market next year.

By applying an intermittent magnetic field, the magnetocaloric effect can be used for cooling. Switch the field on, and the magnetocaloric material will heat up. Switch the magnets off, and the temperature will drop, so that the material can absorb heat from its surrounding.

A clever cycle results in magnetic refrigeration. However, until now,

material can switch from hexagonal into orthorhombic crystal structure [‘square’, ed.] ones”. Prof. Brück explains. When the material changes from hexagonal to orthorhombic, entropy falls and heat is given off. Normally, this happens at relatively high temperatures, but by inserting boron atoms into the crystal, Trung has succeeded in stabilising the hexagonal form at lower temperatures, and coinciding the structural change with the magnetic phase change, resulting in a giant magnetocaloric effect.

A clever cycle results in magnetic refrigeration the effect was too small to compete with the standard compressor-driven fridges (in which expanding gas will absorb heat, and compressed gas will release it).

The magic of the new material, an alloy of manganese, cobalt, and germanium with boron doping, is the synchronisation of two phase transitions: the magnetic phase change plus a structural one. “The

x

Nguyên Thàn Trung, First-order phase transitions and giant magnetocaloric effect, PhD supervisor Professor Ekkes Brück.

‘Superconducting breakthrough’ High voltage researchers last week announced a breakthrough in the development of a superconducting transmission cable.

The Delft high voltage laboratory collaborates with the GermanDanish power cable producer NKT in the development of a high temperature superconducting (HTS) power cable. The superconducting cable should replace one of the existing 6 kilometre long transmission cables connecting the centre of Amsterdam with a distribution point further north.

Losses in the cable should be kept below 1 Watt per meter for each of the three phases at maximum

Minimising the losses is vital for a superconducting cable power (3,000 Amperes at 50,000 Volt). The breakthrough that researchers Roy Zuijderduin and Dr Oleg Chevtchenko (both from the faculty Electrical Engineering, Mathematics and Computer Sciences) have achieved is that the losses are “an

Ir. Roy Zuijderduin:" Such cables wil be replaced by superconductors."

(Photo: Tomas van Dijk)

order of magnitude lower” than this threshold value. NKT cables do not allow chief researcher Professor Johan Smit to give an exact value for the measured losses.

Smit explains that minimising the losses is vital for a superconducting cable, since any heat production has to be cooled off in order to maintain superconductivity.

On both sides of the Amsterdam HTS cable, cooling stations will be pumping liquid nitrogen down the hollow centre of the cable in order to keep its temperature below 90 Kelvin. All included, a superconducting cable features about half the loss of normal high voltage power trans-

mission (typically 5 percent).

The main losses are due to thermal leakage and alternating electromagnetic fields. By spiralling the thin, 3 millimetre wide superconducting strips neatly side by side along the hollow centre, the researchers succeeded in closing any gaps between the tapes, thus minimising the electromagnetic losses.

Smit foresees HTS cables taking the place of copper wires in the next decade, not only in power transmission, but also in motors and generators for wind turbines. This will be especially true when copper prices rise. (JW)

Charged Fuel De Pers reports on the market introduction of a steel plug, which, if installed in a fuel tank, is said to lower fuel consumption by some 10 percent.

Entrepreneur Mike de Haan thinks he has found the equivalent of Columbus’ egg. The Italian-made Supertech Eco Fuel Saver claims to cut fuel consumption by 5 to 10 percent. But because of the costs involved, the device is not yet certified. De Haan merely has the Korean patent dating from 1998 on which the device is based, and a test report by TNO stating a 14 percent fuel cut in two identical trucks driving under the same conditions.

The explanation of how this device works is a bit wobbly, however. The steel cylinder that should be placed in the fuel tank contains “multiple magnets and a diode causing electromagnetic radiation”. The Fuel Saver charges hydrocarbon atoms, making them repel each other, which results in a finer fogging of the fuel that improves the combustion and the engine’s efficiency.

Professor Dirk Roekaerts, from the Process & Energy department (Applied Sciences), is “intrigued”. A quick scan of recent literature shows a host of articles on fuel charging. The science magazine Combustion and Flame for example published an article on ‘charged droplet combustion’, and the Journal of Computational Physics even has a spectacular photo showing the results of electro charging a fuel spray. Before charging, a jet of kerosene shoots straight ahead. Charged kerosene however diverges as soon as it leaves the nozzle, forming a wide spray of tiny droplets. The idea of fuel charging, then, is certainly not as daft as it might initially seem.

What worries the professor, though, is the claimed efficiency improvement of 5 to 10 percent. “That would mean that in modern engines up to 10 percent of the hydrocarbons would not be burnt. That can’t be.” Modern engines already use a host of high-pressure common rail technologies to minimise fuel droplets to micrometer size. The vaporisation may perhaps be somewhat improved by electro charging, but not by as much as 10 percent, Prof.

Roekaerts believes.

And then there is another worry: if you really charge your fuel, an electric current will run through the fuel system. Maintaining that current will cost electric energy, presumably provided by the battery, and, ultimately by the car’s generator and the combustion engine. Do they subtract this electrical energy from the efficiency gain?

Moreover, all experiments in scientific literature perform electro charging just in front of the nozzle, and not meters away in the fuel tank. And if the device is a static charger, it’s hard to think of any use for the magnets that are mentioned.

Intriguing as the device may be, Prof. Roekaerts would not pay a garage around 200 euros to install one in his car. In his opinion, the technology is too incomprehensible and the claimed efficiency gain too high. (JW)

DELTA. 28 30-09-2010

07

science

come to think of it

Out of Africa

Lego bricks for geneticists

Delta and Delft Integraal/Outlook often write about innovative ideas that offer big promises for the future. But what has happened to such ideas years later? What for instance has happened to the Water Pyramid?

As complete genomes are sequenced and data pile up, more than ever before science needs bioinformatics engineers and their sophisticated software to make sense out of the myriads of chemical cascades in cells. xTomas van Dijk What proteins and metabolites are present in a cell and which genes are active? And: do certain proteins interact with each other? In modern molecular biology, scientists conduct all kinds of experiments to gather data that lead to better understandings of intracellular activities.

“Yet due to the complexity of the cell and limitations of the measuring techniques, these data are often noisy and incomplete”. says researcher Yunlei Li. “Dealing with these noisy data poses a major challenge.”

Li has faced that challenge. Until recently she worked as a PhD student at the Pattern Recognition and Bioinformatics department (faculty of Electrical Engineering, Mathematics and Computer Science). Next week she will defend her thesis, titled ‘Exploiting noisy and incomplete

Composite photograph with a picture of a DNA microarray in the background. The brightness and color of the illuminated spots of DNA taken from cells hold information about the genetic activity in these cells. (Photo: Yunlei Li)

biological data for prediction and knowledge’.

Li developed a computational program with which she compared the metabolic networks of yeast (Saccharomyces cerevisae) with that of a bacterium (Escherichia coli).

One of the metabolic pathways she looked at was glycolysis, which is the pathway that generates energy in almost all organisms by burning glucose.

“Throughout evolution this pathway has hardly changed because it’s so crucial for the functioning of organisms”. Li explains. “If you find dif-

proposition Civil engineering is the most wonderful branch of engineering as it combines down to earth technology as well as sophisticated design tools to create welfare and protection against the forces of nature.

‘A History of Quay Walls. Techniques, types, costs and future’, PhD-thesis by J.G. de Gijt, (Hydrolic Engineering, Civil Engineering and Geosciences).

(Illustration: Auke Herrema)

ferences here between species, this can either mean that you have stumbled upon the limitations of the measuring techniques that lead to false data or that you have found a very interesting evolutionary change.” Either way the computer model can help biologists conduct their research, Li believes.

Part of Li’s work consisted of chopping up the metabolic networks of both species into small building blocks of just several matching reactions. It may have taken scientists blood, sweat and tears to map all reactions (about a thousand for each of the two species) and create

Friends told Martijn Nitzsche he was crazy when, in 2002, he started his Delta, September 2006 company, Aqua-Aero Watersystems.

Martijn Nitzsche invented a The mining engineer and TU alumnew way to distil salty and nus had developed a spectacular polluted water in developing water purification system for devecountries. The inhabitants loping countries: a 30 metre in diaof the village of Mandinari in meter, sun-heated, circus-like tent Gambia are very pleased with in which water from a salty or polhis water pyramid. luted water source evaporates. The condensation – a thousand litres of pure water a day - is collected and sold as drinking water.

Together with an NGO, Nitzsche started with a pilot project in Gambia. The World Bank was impressed and rewarded his company with a $190,000 innovation grant in 2006. Nitzsche then moved to India to apply the Water Pyramid in the Thar Desert, and in the state of Gujarat. And recently a double system was implemented on an Indonesian island.

Success mainly depends on the willingness of the locals to pay for clean water, Nitzsche found. “The story is only starting when a government or aid organization buys a tent for a village. The water purification plant must be operated and kept running by two local employees. These people have to earn their money by selling the water to the locals.”

Based on past experiences, Nitzsche decided to focus his activities on Asia, because of the entrepreneurship of the people there. In Asia many small companies, like bottlers, ice-cream manufactures and others, were kickstarted by the pyramids.

Nitzsche, who until now has started seven tent projects, has high expectations: “Within the next three years, hundreds of tents will be made and deployed in Asia.” He is also about to start a franchise formula, which he thinks will boost the production of tents.

In the meantime, however, the tent in Gambia is also still being used, but in a very original way. “The people who operate it earn 75 percent of their salary by recharging mobile telephones. For this they use the solar panels on the roof that normally feed the ventilation system that is required in the tent.”

Nitzsche stopped his activities in Africa. “Many Africans have been using contaminated water from wells their whole lives. They accept that they’ll become sick every now and then and that they’ll die at 45 years of age. That’s normal to them. When they’re not accustomed to the idea of drinking clean water, they won’t pay one cent for a litre. It’s sad but true.” (TvD)

‘Dealing with these noisy data poses a major challenge’ networks, but Li wanted to start with a clean slate.

Her algorithm searches for new possibilities to connect the pieces - as if it is playing with Lego bricks and provides information about the likelihood of the connections and the similarities of the connected reactions.

According to Li, her work was one of the first attempts to conduct a systematic alignment of the full metabolic networks of multiple species.

More experiments are needed to validate the model, however, and that bothers Li somewhat: “I’d like to find out faster if it works or not and whether people will use it.”

Li has also decided to make a career change. She now works in the field of performance and risk assessment for a consultancy and software company, specialised in finance. If biologists don’t listen to her, hopefully bankers will.

Doubloe pyramid on the Inodnesian Island of Flores (Photo: Martijn Nitzsche)

DELTA. 28 30-09-2010

08

interview

Wie is Karin Lekkerkerker-Teunissen?

Karin Lekkerkerker-Teunissen (26) koos voor civiele techniek vanwege de grote constructies. Ze liep stage bij Dunea, het waterleidingbedrijf van Westelijk Zuid-Holland en studeerde af op ijzerverwijdering uit grondwater. Bij Dunea doet ze nu met een Casimirsubsidie haar promotieonderzoek naar zuiveringstechnieken voor het verwijderen van medicijnen en bestrijdingsmiddelen uit oppervlaktewater. “Ik promoveer bewust bij een bedrijf, omdat ik het leuk vind om met mijn voeten in de modder te staan. Je maakt echt elke dag drinkwater.” Dit product spreekt haar aan. “Ik kook graag en sport veel en daar heb je drinkwater voor nodig. We kunnen er in de wereld nog veel mee doen. Mijn man is arts, maar ik zeg altijd: drinkwater heeft meer levens gered dan alle artsen bij elkaar.”

(Foto’s: Sam Rentmeester/FMAX)

DELTA. 28 30-09-2010

09

interview

‘Elke dag drinkwater maken’ Karin Lekkerkerker-Teunissen onderzoekt technieken om rivierwater te zuiveren van medicijnenresten en bestrijdingsmiddelen. Maandag 27 september sprak ze voor studium generale over drinkwater.

“Ik wil wel een paar leugens over bronwater en ‘grijs water’ de wereld uit helpen.” xConnie van Uffelen In de middeleeuwen dronken mensen bier in plaats van water om gezond te blijven, vertelde u tijdens uw lezing.

“Vroeger had men geen besef van de relatie tussen ziektes en het drinken van vervuild water. Er was geen riolering, dus de potten en emmers werden gewoon uit het raam leeg gekieperd in de grachten. Dat water werd ook weer gebruikt om je mee te wassen en om van te drinken. Zonder enige zuivering.

Tijdens het brouwen van bier werd het gekookt. Halverwege de negentiende eeuw ontdekte John Snow – de voorvader van de drinkwateringenieurs - tijdens een grote cholera-uitbraak in Londen dat dodelijke slachtoffers vooral rond één waterput woonden. Zo bleek dat die cholerabesmetting via water plaatsvond. Pas rond 1900 is in Nederland de aanleg van het riool op gang gekomen. Het waterleidingbedrijf van Den Haag begon in 1874 met het verkopen van opgepompt duinwater in emmers voor een cent.”

Hoe zuiverden we water vroeger?

“In het begin was die zuivering gericht op het verwijderen van bacteriën en virussen. Er valt regenwater in het duingebied waardoor er een zoetwaterlaag ontstaat die drijft op een zoutwaterlaag. Het duinzand werkt zevend en de micro-organismen zorgen voor een biologische zuivering. Door de lange verblijftijd in de ondergrond overleven schadelijke bacteriën en virussen niet. Langzaam werd die zuivering uitgebreid. We doseren nu poederkool aan het duinwater dat geur-, kleur- en smaakstoffen absorbeert. We beluchten het water en filteren het, waardoor we ijzer, mangaan en de kool eruit halen. Pas sinds begin jaren negentig ontharden we water. In zacht water lost minder lood en koper op. Dat gaat loodvergiftiging tegen in oude huizen met leidingen van dit materiaal. Mocht er een herbesmetting plaatsvinden tijdens de nazuivering, dan hebben we een extra desinfectie met langzame zandfiltratie. In het bovenste deel van een laag zand zit een laag bacteriën die schadelijke beestjes opeet.”

Dat is een extra veiligheidsmaatregel?

“Ja. In 1874 gebruikten mensen minder water dan nu. Op een gegeven moment viel er niet meer genoeg regenwater op de duinen. We haalden er meer uit dan er op viel, waardoor zoutwater onder die duinen langzaam omhoog kwam. Dat is voor die duinen niet goed en het is ook niet te drinken. Om dat regenwater kunstmatig aan te vullen, zijn we bij rivierwater uitgekomen: oppervlaktewater. Bij Bergambacht langs de Lek is een zuiveringsinstallatie gebouwd die al het zwevende stof eruit haalt. Dat zoete, voorgezuiverde rivierwater transporteren we vijftig kilometer naar de duinen en laten we daar los in een soort duinmeertjes. Door het oppompen van het water in putten ging het zoete water vanzelf infiltreren. Het zoute, brakke water hebben we zo weer terug naar beneden weten te dringen. Later zijn we zelfs nog dertig kilometer uitgeweken naar de Maas. Je hebt nu dus tachtig kilometer aan leidingen lopen van anderhalve meter doorsnede. Dat is waarom drinkwater van oorsprong binnen civiele techniek valt: grote infrastructurele projecten. Uniek in Nederland is dat we het water zonder chloor distribueren.”

In het buitenland doen ze dat wel. Zijn wij zo goed in filtreren?

“Ja. We kunnen het water heel goed biologisch stabiel maken.

We halen én de bacteriën én hun voedingsstoffen weg. Daarnaast zijn onze distributienetten heel goed ontworpen. We zorgen altijd voor overdruk op de leiding, zodat er bij een lek nooit grondwater naar het drinkwater kan lekken. We hebben reservepompen en noodstroomgeneratoren. Bovendien hebben we in Scheveningen de oudste watertoren die in Neder-

land in gebruik is. Die zit nog vol met water, maar alleen om precies genoeg druk te leveren om dieselmotoren te kunnen starten. Verder oefenen we met voorzieningen voor nooddrinkwater waar we tappunten op aansluiten. Mensen kunnen dan met een jerrycan tien liter water per persoon per dag komen halen.”

Tien liter? Dat is even wennen.

“Ja, terug naar de basisbehoefte. Wij gebruiken hier ongeveer 126 liter water per persoon per dag. Het grootste gedeelte gebruiken we om de wc door te spoelen en te wassen. We gebruiken maar twee liter echt als drinkwater.”

Zonde.

“Dat vind ik niet. Er zijn best wat projecten geweest in Nederland met ‘grijs water’, water dat net geen drinkwater is. Je krijgt dan twee stromen in huis: drinkwater en ‘grijs water’.

Dat levert geen enkele winst op: het duurste aan drinkwater is het distributienet dat je dan dubbel moet aanleggen. Daarnaast kost het heel weinig moeite om van ‘grijs water’ drinkwater te maken, terwijl het gebruik van ‘grijs water’ wel een behoorlijk gezondheidsrisico met zich meebrengt. Bij een proef in nieuwbouw bij Leidsche Rijn was bij de oplevering twee procent van de huizen verkeerd aangesloten. En na vijf jaar zelf klussen was vijf procent verkeerd aangesloten. Toen is binnen de drinkwaterwereld gezegd: we willen dit niet. Het gezondheidsrisico is te groot.”

Wat houdt je promotieonderzoek bij Dunea in?

“Ik onderzoek technieken om organische microverontreinigingen, zoals resten van medicijnen en bestrijdingsmiddelen te verwijderen. Niet schrikken: als je zeventig jaar lang twee liter water per dag drinkt, krijg je slechts één pil Ibuprofen binnen. Ik onderzoek vooral de techniek van een combinatie van ultraviolet licht en waterstofperoxide. Voordat het water in reactoren langs uv-lampen stroomt, voegen we waterstofperoxide toe. Dat uv-licht zendt een golflengte uit dat DNA doodt en dat dubbele verbindingen in een molecuul kan openbreken (fotolyse). Als het peroxide in aanraking komt met het uv-licht, wordt H2O2 omgezet in twee OH-radicalen die microverontreinigingen omzetten. Dat is een soort trendbeuk voor ons, want het is geen natuurlijke maar een chemische zuivering. Het is gangbaar om deze techniek aan het eind van je zuiveringsproces te zetten. Mijn promotie richt zich op het effect als je dit vóór je duinfiltratie zet. Je wilt je duinen niet voeden met water waar nog microverontreinigingen inzitten. Bovendien maken

we het water dat chemisch geoxideerd is weer ‘natuurlijk’, als we het door de duinen halen. De nazuivering merkt dan niets van die chemische stap.”

Is het dan nog nodig om het daarna door de duinen te zuiveren?

“Ja, met deze techniek halen we echt alleen maar de microverontreinigingen eruit. We desinfecteren het water niet. De duinen desinfecteren en zorgen voor een strategische voorraad en voor afvlakking van pieken van concentraties. Het ene druppeltje blijft misschien zes weken in het duin, sommige andere misschien honderd jaar. Dat water mengt zich over de tijd. Als er een keer een verontreiniging is heb je een piek, maar door die duinen vlakt dat uit. Daarnaast hebben we nu in de nazuivering ook nog poederkooldosering die deze stoffen adsorbeert.”

In een vorige lezing liet u een cartoon zien waarin een dokter niet driemaal daags Prozac voorschrijft, maar driemaal daags een glas water.

(Lacht) “Zo erg is het nog niet. In Nederland is de consumptie van flessenwater heel laag. Er is een groot vertrouwen in drinkwater. Dat willen we graag zo houden. Als je bronwater drinkt ben je een dief van je eigen portemonnee. Duizend liter water uit de kraan kost een euro. In de supermarkt geef je al gauw een euro uit aan één pak bronwater. Daarnaast is bronwater een veel grotere milieubelasting met al die plastic flessen en papieren pakken. Voor de productie van een petfles wordt al vijf liter water gebruikt. Met het extra geld dat wij uitgeven aan flessenwater kun je de hele derde wereld aan veilig drinkwater helpen. Drinkwater wordt elke dag op honderden stoffen gecontroleerd en moet voldoen aan de Drinkwaterwet die vele malen strikter is dan de Warenwet, waar bronwater aan moet voldoen. Het kan een andere smaak hebben doordat er andere mineralen in zitten, maar die zitten er in dusdanig hoge concentraties in dat het niet zou voldoen aan de Drinkwaterwet.

Die normen zijn veel strenger.”

Komt er ooit een moment dat ons drinkwater echt niet meer schoon te krijgen is?

“Nee, het is een levensbehoefte dus we zullen altijd op zoek gaan naar technologieën. Die zijn er ook, want we kunnen zelfs van zeewater drinkwater maken. Alleen kost dat vijf tot tien keer zo veel. De technieken zijn voorhanden. Het probleem ligt meer aan de andere kant: vroeger konden we heel lage concentraties niet meten en nu wel. De vraag is: wat doe je met die kennis?”

DELTA. 28 30-09-2010

10

lifestyle

Nederland op Mars Waar was jij toen Nederlandse astronauten voor het eerst op Mars landden? In ‘Mars Landing’ bezoekt een Hollandse ruimteveer, met astronaut André Kuipers aan boord, de rode planeet.

De onderlinge prestigestrijd tussen de hockeyers van DSHC (corps) en Dopie (Virgiel) viel duidelijk uit in het voordeel van eerstgenoemden. De in zwartrood gehulde ploeg won afgetekend met 5-0. (Foto: Sam Rentmeester/FMAX)

Michael Poot stopt met zijn sportcarrière. “Studeren naast schaatsen ging gewoon niet”, zegt de masterstudent civiele techniek. “De volgende stap zou een verhuizing naar Heerenveen zijn, in verband met de vele trainingen daar. Dan zou er helemaal niets meer komen van studeren.” Na een periode van twijfel hakte hij de knoop resoluut door. “Ik besloot om de oogkleppen af te doen. Ik zat op de rand van de internationale schaatswereld.

Dan ben je zo gefocust op je sport, dat je totaal geen aandacht hebt voor andere zaken.” De nu 27-jarige kortebaanschaatser werd elfmaal Nederlands kampioen. Absoluut hoogtepunt was de Winter Universiade in China, in 2008, waar hij uitkwam op de 100, 500 en 1000 meter. “Dat was het meest bijzondere, indrukwekkende toernooi dat ik ooit heb meegemaakt. Als ik daar foto’s van terugzie, verschijnt er acuut een lach om mijn mond.”

Een vrolijke grijns tekende ook het gezicht van Jos Koop, toen hij zaterdag na zeventig kilometer als eerste finishte tijdens het NSK wielrennen in Enschede. “En ik was nog wel als laatste gestart”, reageerde de winnaar quasiverrast op de site van zijn club Wtos. De Delftse student kwam uit in de categorie A- en B-amateurs.

De estafetteploeg van Leiden Atletiek beklom zondag eveneens de hoogste podiumplaats. Het viertal prolongeerde tijdens het NK estafette in Amstelveen zijn titel op de 4x800 meter. Het kwartet, met TU-student Coos van Buuren in de gelederen, liep een tijd van 7.47.44. Daarmee bleven de vier de close finishende concurrenten van AV Haarlemmermeer en Haag Atletiek zo’n tweeënhalve seconde voor. “Het was een heel andere race dan vorig jaar”, vertelt Van Buuren, die in 2009 samen met zijn teammaten een supersnelle tijd van 7.42 liet noteren. “We hebben vanaf de start gasgegeven en zijn niet meer ingehaald.”

Bij de hockeyers van DSHC haperde zondag dat gaspedaal aanvankelijk, in de onderlinge clash met de Virgilianen van Dopie. Het duurde een half uur voordat zij de score konden openen. “De tweede helft ging een stuk makkelijker”, aldus spits Luit Italianer. “Dopie was de controle over het spel een beetje kwijt. Wij profiteerden via intercepties en snelle counters.” Resultaat: een 5-0 zege. De doelstelling voor de gedegradeerde corpsploeg is eenduidig: zo snel mogelijk terug naar de eerste klasse. Met een vliegende start van drie zeges lijkt DSHC op de goede weg. De Dopianen daarentegen staan na drie duels nog puntloos onderaan, zonder zelfs gescoord te hebben. “Dat lijkt dramatischer dan het is”, verklaart Pieter Verhoeven.

De ouderejaarsspeler, die ook dit jaar weer veel basiskrachten zag verdwijnen, beleeft een déja vu. “Het is voor ons in de eerste seizoenshelft elk jaar hard aanpoten. Na de winterstop begint het dan te lopen. We hebben nu een heel jonge groep, met veel potentie. Ik heb er alle vertrouwen in dat goed komt.” (JT)

x Tips? Jimmy.tigges@hetnet.nl

De Amerikaanse president Barack Obama reageert verrast op CNN’s breaking news. Hij dacht dat het nog minimaal twintig jaar zou duren voordat mensen op Mars zouden lopen. Maar Nederland troeft de grootmacht af. Met dank aan de VOC-mentaliteit en grote technische kennis lukt het ons als eerste om voet te zetten op de rode planeet.

In toneelstuk ‘Mars Landing’ wordt de spectaculaire reis van de space shuttle, met ruimtevaarder André Kuipers aan boord, gevolgd. De toeschouwers zijn getuige van de live tv-registratie. “Ze zien een dubbele werkelijkheid. Ze kijken naar wat wordt uitgezonden op schermen om zich heen”, zegt acteur Jan van den Berg. Hij speelt verschillende experts tijdens de voorstelling.

“Tegelijkertijd zien de toeschouwers wat niet wordt uitgezonden, zoals alle kabels en de zijkanten van het decor. Daardoor tonen wij dat er twee werkelijkheden aanwezig zijn.”

‘Mars Landing’ speelt voortdurend een spel met de werkelijkheid. Wat is echt en wat niet? Is er überhaupt wel een Nederlandse Mars-missie?

Het stuk werd bedacht door theatermaakster Andrea BoŽic van Frascati Producties in samenwerking met het Rathenau Instituut.

“Wij deden onderzoek naar de regulering van de virtuele wereld. We onderzochten bijvoorbeeld welke rollen geld, eigendom en diefstal daar speelden. Het fascineerde ons dat er meubels uit Habbo Hotel werden gestolen, die in het echt niet bestonden. Wij keken er ook naar hoe grenzen tussen de fysieke en virtuele wereld vervagen. Zelfs het kaartje waarmee we in het open-

stephan

Sport

xRobert Visscher

Is er überhaupt wel een Nederlandse Mars-missie? (Foto: Anna van Kooij)

baar vervoer reizen wordt virtueel.

Bij de ov-chipkaart is er geen fysiek kaartje meer”, zegt Frans Brom, hoofd Technology Assessment van het Rathenau Instituut. Hij speelt als deskundige ook een rol tijdens nagesprekken van het toneelstuk.

Brom en zijn collega’s wilden dat onderzoek op een bijzondere manier presenteren: als toneelstuk. Als voorbeeld hoe het stuk een loopje neemt met de werkelijkheid, noemt acteur Van den Berg de maquette van Mars die op de bühne staat.

“Tijdens de voorstelling praten we een paar keer met de astronauten.

‘Mars Landing’ speelt voortdurend een spel met de werkelijkheid' Zij laten dan hun uitzicht op de rode planeet zien”, zegt de acteur. “Het publiek ziet dat iemand met een minicamera de maquette filmt. Die beelden stellen het uitzicht voor. Het lijkt net echt, maar dat is het natuurlijk niet. Een ander voorbeeld is dat presentatrice Esther halverwege de voorstelling wordt vervangen door iemand anders, die ook Esther heet.

Daarmee willen we identiteitsverwisseling laten zien, zoals dat ook bij Second Life gebeurt.”

Hoe snel en graag mensen in een verzonnen werkelijkheid geloven, ontdekten de theatermakers op de Amsterdamse Uitmarkt. Daar benadrukten zij dat ze een voorstelling hadden gemaakt over een echte

landing op de rode planeet. “We deden net alsof het echt was en een aantal mensen trapte er in. Het was na de zomervakantie en ze dachten dat ze het nieuws hadden gemist”, zegt Van den Berg.

Volgens Van den Berg en Brom leent een toneelstuk zich er uitstekend voor om vragen over de vervaging tussen de echte en virtuele werkelijkheid te stellen. “Het theater draait er om net te doen alsof het echt is wat op het podium gebeurt”, zegt Van den Berg. “Mensen zijn toch geschokt of pinken een traantje weg naar aanleiding van een toneelstuk, ondanks dat ze weten dat ze een gesimuleerde werkelijkheid zien. Theater, wetenschap en technologische vooruitgang lijken ook op elkaar. In beide gevallen gaat het er om grenzen te verleggen.

Daarbij dagen we onze verbeelding uit om te tonen wat allemaal kan en mogelijk is.”

x ‘Mars Landing’ van Frascati Producties. Theater aan het Spui 30/09-02/10, Rotterdamse Schouwburg 6/10. Theater aan het Spui geeft 2x5 kaarten weg voor vrijdag 1 en zaterdag 2 oktober.

Stuur, om daar kans op te maken, een mail naar publiciteit@theateraanhetspui.nl

DELTA. 28 30-09-2010

11

lifestyle

broodje aap

De kracht van seks Het is vrijdagavond, jij en je lief hebben weinig te doen en Filmhuis Lumen vertoont een kunstzinnig verantwoorde erotische film.

Niet zo moeilijk wat je moet doen, toch? xJorinde Hanse

Dodelijke smoothie

Schaamhaar? Kom op, dat is toch iets uit de jaren zeventig en hartstikke passé? Helemaal waar, maar wel zo veilig. Voor je het weet overlijd je aan zo’n kale jongeheer.

Een beetje student is een beest in bed. Wetenschappelijk bewezen. En tja, een beetje student is dus kaal – daar, ja. Want dat is nu eenmaal de norm.

Alleen, dát wisten twee achttienjarige Antwerpse studenten niet, in het najaar van 2004. In volle, ongerepte glorie vertrokken ze naar hun introductieweek. Daar hadden de ouderejaars van hun nieuwe vereniging iets wel heel experimenteels bedacht – zich overigens van geen kwaad bewust. Bij wijze van ontgroening moesten de feuten hun geslachtsdelen insmeren met ontharingscrème, en daar twee uur mee rondlopen. Dat jeukt. Brandt. Maar erger nog: het is levensgevaarlijk. Want langer dan tien minuten doorlopen met die crème, kan brandwonden opleveren. Dan is zo’n ontgroeningsgrap opeens niet zo grappig meer, en wereldwijd nieuws. Eén van de studenten liep derdegraads brandwonden op aan zijn geslachtsdeel en vocht dagenlang voor zijn leven.

Hij herstelde, maar moest wel een huidtransplantatie ondergaan. De andere feuten raakten alleen maar lichtgewond, zo berichtte de Gazet van Antwerpen.

Dat is schrikken. Maar is het verhaal niet een beetje overdreven, een ordinair broodje aap? Talloze mensen ontharen hun geslachtsdelen, en een deel van hen doet dat al jarenlang zonder problemen met ontharingscrème.

Feit is dat de chemische samenstelling van die crèmes de haren eigenlijk ‘wegsmelt’. Laat dat proces iets te lang doorgaan, en de toch al zo gevoelige huid in je kruis raakt behoorlijk beschadigd. Tot derdegraads brandwonden aan toe. Chemische brandwonden die zo diep zijn, beschadigen zenuwen, bloedvaten en andere huidbestanddelen. En dat kan dodelijk zijn, zelfs al zitten ze alleen maar op zo’n klein oppervlak als je piemel. Het gevaar voor infectie is namelijk heel groot bij zo’n ernstige wond. En dat is precies waaraan de meeste brandwondenslachtoffers overlijden.

Ondanks de sensationele lading van dit verhaal, lijkt het dus allesbehalve een broodje aap. Het bericht is in zo’n beetje alle kranten verschenen en nog jaren naverteld, maar hoe het is afgelopen met de jongen en zijn genitale huidtransplantatie, staat nergens meer vermeld. Geen nieuws is goed nieuws, zullen we maar hopen. Maar gebruik voorlopig maar gewoon een scheermes. (JH)

Een brandwond kan dodelijk zijn, zelfs op zo’n klein oppervlak als je piemel

Er is een reden dat een pornozender als Dusk (want geef toe; ook jullie hebben digitale tv) zo succesvol is.

Man of vrouw, jong of oud; de kracht van seks zit ‘m in de subtiliteit. In de suggestie. Hoe spannend je je vertrouwde internetsites zo af en toe ook vindt.

Dat snapte de Tsjechische regisseur Gustav Machaty´ in 1929 al, toen hij de zwijgende film ‘Erotikon’ maakte.

Het verhaal op zich is weinig bijzonder; een clichématig melodrama.

Soap, bijna. Het plattelandsmeisje Andrea (de Sloveense actrice Ita Rina) valt als een blok voor charmeur en man van de wereld George.

Ze raakt zwanger van hem, maar hij verdwijnt net zo snel uit haar leven als hij gekomen is. Daarop besluit Andrea haar dorp te verlaten. Dan gaat alles mis: ze krijgt een miskraam en wordt aangerand. Gelukkig is daar grote held Jean, die haar redt uit de armen van de verkrachter en daarbij ernstig gewond raakt.

Tegen zoveel heldendom is Andrea niet opgewassen, en ze trouwen.

George is in de tussentijd nog niet gesetteld, en houdt er een riskante affaire op na met een getrouwde vrouw. Zoals je kunt voorspellen ontmoeten Andrea en George elkaar weer. En je raadt het al: ze zijn nog steeds verliefd op elkaar.

Geen verhaal om heel erg warm van te worden, zou je zeggen. Toch is het een filmklassieker geworden.

Schijn bedriegt namelijk, dankzij het camerawerk van Václav Vich. In de liefdesscène aan het begin van de film toont hij alleen het opgewonden, gloeiende gezicht van Andrea, wiebelige opnames vanuit

Regisseur Gustav Machaty´ bracht met ‘Erotikon’ in 1929 een erotische film die zijn tijd ver vooruit was. (Foto: Filmhuis Lumen)

haar gezichtspunt en uiteindelijk twee waterdruppels op het raam die samenvloeien. Spannend, zelfs als je anno 2010 op elk moment van de dag elke vorm van seks tot je beschikking hebt. Maar ja, Vich weet dan ook zelfs een kus op een vingertop erotisch te brengen, belooft Filmhuis Lumen. Dat maakt

Spannend, zelfs als je anno 2010 op elk moment van de dag elke vorm van seks tot je beschikking hebt dit schijnbaar dunne verhaal toch nog een poëtische vertelling – maar dan (bijna) zonder tekst. Dat wordt nog eens versterkt door de muziek van het Praagse vierkoppige Icon Orchestra, dat live bij de vertoning in Filmhuis Lumen aanwezig is. Laat je trouwens niet misleiden door dat woordje ‘orkest’, want behalve viool, accordeon, saxofoon en piano, gooit het orkest er ook punk, jazz en alternatieve geluiden tegenaan. Over de perfecte date met je lief gesproken.

Leuk detail (om meteen maar in de strijd te gooien tijdens die date): Machaty´ was met – het tot 1990 trouwens verloren gewaande ‘Erotikon’ niet alleen zijn tijd ver vooruit, hij was een paar jaar na de verschijning van de film ook nog eens de veroorzaker van een gigantisch schandaal. Zijn productie ‘Ekstase’ vertoonde een volledig naakte Heddy Lamarr. Resultaat: een ban door het Vaticaan voor Machaty´, en eeuwige roem voor Lamarr – toen amper twintig jaar.

Het kan verkeren. Seks, muziek en roem: mooier kun je het weekend niet beginnen.

x 'Erotikon', op vrijdag 1 oktober om 20.00 uur in Filmhuis Lumen. Toegang € 12,-, inclusief welkomstdrankje.

time out

Hangplek Dag zomer, hallo druilerige bende.

De enige optie: onderuit bij een paar heerlijke films. Op het ‘Shoot Me Filmfestival’, bijvoorbeeld.

Natuurlijk, niks zo lekker als languit onder een dekentje als de regen met bakken uit de hemel komt. Maar hij gaat een keertje vervelen, die bank. En dan is het ‘Shoot Me Filmfestival’ in Den Haag wel een heel erg prettige uitkomst. Op de meest onverwachte locaties kun je internationale independent films kijken, van documentaires tot experimentele en speelfilms. Leuk: vaak is er nog live muziek bij ook.

Zo kun je op een saaie zondagmiddag dus opeens in de torenhoge nok van Het Strijkijzer aan het Rijswijkseplein zitten, en zomaar tot heel nieuwe inzichten komen.

Want dat is wat het festival vooral hoopt te bereiken: door films te tonen met een actueel thema en een alternatieve invalshoek, stelt het algemeen geaccepteerde waarheden ter discussie.

Klinkt zwaar, is het niet (altijd). Er staan namelijk ook heel wat feestjes op het programma. én een ‘Slasher Night’ in De Gevangenpoort – een avond die je eigenlijk niet mag missen.

‘Shoot Me’ zou niet echt actueel zijn als het niet ook een paar competities op zou nemen in het programma. Naast de wel erg artistieke Different Angle-filmcompetitie is er een Dutch Music Video Competition. Kijk, dat klinkt al een stuk meer mainstream en dat is het ook, want tussen de deelnemers zitten onder anderen Bertolf met ‘Mr light’, Di-rect met ‘Times are changing’, Fedde le Grand met ‘Let me be real’ en Waylon met ‘Hey’. Zelfs leuk als je níet van films houdt. Laat die herfst maar komen. (JH)

x ‘Shoot Me Filmfestival’, van 8 t/m 17 oktober op diverse locaties in Den Haag. www.shoot-me.nl

DELTA. 28 30-09-2010

12

reportage

Bobo in Een jaar bestuur begint met een goede voorbereiding. Want zo eenvoudig is het niet om bakken met sponsorgeld voor je vereniging binnen te halen. Tijdens een trainingsdag leerde de VSSD beginnende bestuursleden alle kneepjes van het vak. xMartine Zeijlstra

Sportstrateeg Robbert Kok leert sportbestuurders de do’s en dont’s van de sportsponsoring. (Foto’s: Sam Rentmeester/FMAX)

Bij de Delftse studentenwielersportvereniging Pantani Pantani dreigt een heus schandaal. In de wielerploeg gaat het gerucht dat sterwielrenner Jan doping heeft

103 Beginnende Delftse bestuursleden schreven zich in voor de dag.

Studenten overleggen hun strategie tijdens de vergadering over dopinggebruik van sterwielrenner Jan.

gebruikt. Jan maakt grote kans de prestigieuze Ronde van Delfland te winnen, maar of die mogelijke overwinning eerlijk behaald wordt, daarover twijfelen zijn ploeggenoten.

Mag Jan starten, of fluit het bestuur van Pantani Pantani hem terug?

De workshop van het Delftse studentenpastoraat Motiv is onderdeel van de trainingsdag van de Vereniging voor Studie en Studentenbelangen (VSSD), op vrijdag 24 september in het Library Learning Center. 103 Beginnende Delftse bestuursleden schreven zich in voor de dag, met thema’s als snellezen, effectief vergaderen, acquisitie, dress to impress en motivatie.

Vijf Delftse studenten bestuur krijgen vijf minuten de tijd om zich in te leven in hun rol van bestuurslid met het duivelse dilemma over Jan. “Wie secretaris, penningmeester,

‘We laten Jan rennen en wachten het bloedonderzoek af’ commissaris pr en commissaris vereniging wil worden, moet aan de tafel gaan zitten”, zegt Hans van Drongelen (55) van Motiv. “De grootste stoel is voor de voorzitter”, voegt hij er snel aan toe.

Een aantal studenten staat aarzelend op en neemt plaats op de stoelen. De grootste stoel in het midden wordt zo lang mogelijk gemeden. Als er geen plek meer is, schuift Lot van der Graaf (21), student life, science and technology, een plaatsje op en belandt op de voorzittersstoel.

De andere studenten nemen de rol van waarnemer op zich. Ze draven rond Van der Graaf en haar medebestuursleden van Pantani Pantani, om zo als beste te kunnen zien hoe zij zich gedragen. Ze vinken af wanneer Van der Graaf en haar collega’s knipogen, op het puntje van hun stoelen zitten, naar argumenten luisteren, door anderen heen praten

Even uitrusten tussen de workshops van VSSD.

en of ze hun argumenten met verve verdedigen. “Het lijkt mij verstandig als we eerst iedereen langs gaan, om erachter te komen wat er nu precies aan de hand is”, zegt Van der Graaf als een echte voorzitter. “Jan is nog nooit eerder beschuldigd”, zegt de commissaris vereniging.

“De geruchten zijn niet in de media terechtgekomen, ze komen van de ploegleden, maar we weten niet wie het gerucht verspreid heeft”, zegt de commissaris pr.

Typisch Delfts Wie spektakel verwacht bij een duivels dilemma als dopinggebruik onder wielrenners, komt bedrogen uit. De bestuursleden van Pantani Pantani laten zich tijdens de vergadering niet leiden door opgekropte woede, achterdocht, wantrouwen of angst dat de media achter de geruchten komt. Heel zakelijk discussiëren ze over de feiten. De voor- en nadelen van deelname van Jan aan de Ronde van Delfland worden nauwkeurig geanalyseerd.

In het begin van de discussie neigt de groep naar uitsluiting van deelname. Maar als duidelijk wordt dat wielrenner Jan zonder problemen meewerkt aan een dopingonderzoek en de pr-man zich nauwelijks zorgen maakt over negatief nieuws in de media, hakt voorzitter Van der Graaf samen met een ander standvastig bestuurslid de knoop door en houden twijfelaars hun mond. “We laten Jan rennen en wachten het bloedonderzoek af. De commissaris vereniging en commissaris pr gaan met de ploeg over dit beleid praten.

We zijn open en eerlijk tegen hen over alles wat we hier besproken hebben. Als de pers vragen stelt over dopinggebruik, dan zeggen we: ‘Er zijn altijd geruchten over dopinggebruik, daar gaan we niet op in’.”

Na afloop is er een korte discussie over de motivatie van de bestuursleden tijdens de gespeelde vergadering en de rolverdeling. Voorzichtig wordt geopperd dat sommige leden

DELTA. 28 30-09-2010

13

reportage

één dag actiever hadden moeten deelnemen aan het gespreksonderwerp. “Dit was een typisch Delftse vergadering”, zegt Van Drongelen. “Delftse studenten benaderen problemen heel zakelijk en er komt ook altijd een zakelijke oplossing voor. Ze zijn nooit uit op conflicten en zoeken altijd naar een compromis. Ze analyseren het probleem en vinden dat ze het met elkaar eens moeten zijn.

Niemand mag erbuiten vallen.”

Geen vuurwerk Dat wordt ook goed duidelijk tijdens de gespeelde vergadering. Afwijkende meningen worden, zonder dat daar veel woorden aan vuil worden gemaakt, niet getolereerd. “In Delft zijn veel verzwegen afspraken.

De rollen zijn duidelijk verdeeld”, zegt Van Drongelen. “Jij doet dit, ik doe dat. Er mag geen gevaar zijn, ze willen weten wat ze aan elkaar hebben en op elkaar vertrouwen. Dat is ook logisch, want in de bouw of in de mijn moeten ingenieurs op elkaar kunnen bouwen. Je moet daarom geen vuurwerk aan de Delftse vergadertafels verwachten. Ze dealen met de buitenwereld door alles intern op te lossen.”

Toch is het rollenspel tijdens de vergadering van Pantani Pantani

‘In Delft dealen ze met de buitenwereld door alles intern op te lossen’ handig voor Delftse studenten, denkt Van Drongelen. “Ik hoop dat ze hierdoor beter snappen hoe de rolverdeling in elkaar steekt tijdens vergaderingen, wat hun eigen motivatie is en welke rol ze zelf spelen tijdens vergaderingen.”

“Het rollenspel was leuk, maar ik was niet zo verrast door mijn eigen rol en motivatie in de vergadering”, zegt Lot van der Graaf. “Tijdens vergaderingen probeer ik altijd zoveel

mogelijk feiten te verzamelen om een goede afweging te maken. Ik wil helderheid en duidelijkheid, luister naar andere meningen en hak dan de knoop door. Zo gaat het altijd.”

“De meeste studenten zijn nog maar net aan hun jaar bestuur begonnen. Het scheelt heel veel tijd als je leert effectief te vergaderen, snel te lezen en acquisitie te plegen”, zegt Barend Bentvelsen (21), student maritieme techniek en bestuurslid bij de VSSD. “Wij weten hoe handig het is, want we zijn zelf ook net begonnen en nadat we een aantal workshops hebben gevolgd, gaat ons bestuur veel gemakkelijker.”

“We kunnen die kennis nu weer overdragen door deze trainingsdag”, zeg zijn collega Erik van der Elzen (21), student luchtvaart- en ruimtevaarttechniek.

Hockeykleren voor patat Vooral de praktische tips tijdens de workshops worden driftig overgepend. De do’s en dont’s van sportstrateeg op het gebied van sportsponsoring Robbert Kok worden fanatiek in opschrijfboekjes opgeschreven. “Analyseer wie jullie als vereniging zijn en probeer daar een passende sponsor bij te vinden”, zegt Kok. Hij legt geduldig uit hoe je een goede brief samenstelt en het beste acquisitie pleegt. “Stuur geen standaard brief, maar bedenk per bedrijf wat je wilt vertellen. En denk niet alleen aan geld bij sponsoring.

In Tilburg lieten studenten hun hockeyclub sponsoren door een snackbar. Daarvoor kregen ze hockeymateriaal. In ruil daarvoor aten ze elk weekend bij die snackbar.”

Na een groot aantal do’s and dont’s, gaan er meteen vingers omhoog.

“Ik doe bestuur bij Blue Falcons.

We doen aan floorball en dat is een heel kleine sport”, zegt Gerard Pijck (19), student civiele techniek. “Hoe zorg ik ervoor dat wij toch sponsors krijgen?” “Het werkt juist in je voordeel dat jullie sport niet zo groot is”, zegt Kok. “Onbekende sporten kun-

nen veel media-aandacht krijgen, omdat jullie uniek zijn. Wat is zo bijzonder aan jullie sport?” “Floorball is snel en dynamisch”, zegt Pijck.

“Het is een gezellige sport en je kent elkaar allemaal omdat het zo klein is.” “Jullie hebben echt een concurrentievoordeel ten opzichte van andere sporten. Lacross begon ook

‘Lacross begon klein in de studentenwereld en daar hebben ze aan verdiend’

Als ik monotoon praat, valt iedereen in slaap. Maar als ik enthousiast ben, breng ik dat enthousiasme ook op anderen over. Dat maakt een groot verschil tijdens een acquisitiegesprek.”

“Het verbaasde mij enorm dat nonverbale informatie zo belangrijk is tijdens een gesprek”, zegt Spijkers. Hij komt enthousiast over tijdens het rollenspel, maar hij heeft nog veel te leren, zegt hij. “Mijn lichaamshouding en enthousiasme tijdens het gespeelde acquisitie-

gesprek waren prima. Ik zat recht, was relaxed, maar ik praat blijkbaar veel te snel en ik vertel ook nog eens te veel. Als ik straks op pad ga met mijn collega-bestuursgenoot, gaan we daar zeker op letten. Ik moet rustig praten, want ik wil veel geld binnenhalen voor onze vereniging.”

heel klein in de studentenwereld en dat hebben ze ten gelde gemaakt.

De studenten van die vereniging hoefden bijna niets te betalen voor hun sport en hun materiaal, dankzij de vele sponsors.” “Handig”, zegt Pijck. “Daar ga ik zeker mijn voordeel mee doen.”

Intonatie belangrijk Bij de workshop Dress to Impress krijgen studenten meteen handige gedrags - en kledingtips voor hun acquisitie. “Hoe belangrijk is non-verbale communicatie tijdens een acquisitiegesprek?”, vraagt de docent aan een groepje bestuursleden. “Het maakt veertig procent uit”, zegt een student. Hij schudt zijn hoofd. Zeven tot tien procent van een gesprek is op inhoud gebaseerd, de rest gaat naar non-verbaal gedrag.

“Het is dus heel belangrijk hoe je zit, of je met je handen praat, welke kleding je draagt en hoe je intonatie is”, zegt de docent. Iedereen moet dezelfde zin op een andere manier uitspreken.

“Waarom heb je me dat niet eerder verteld”, zegt Richard Spijkers (20), student elektrotechniek en bestuurslid van de Elektrotechnische Vereeniging. Hij probeert het kwaad te zeggen, maar het lukt niet helemaal. “Je klinkt eerder teleurgesteld”, zegt de docent. “Zie je hoeveel je met je stem kunt doen?

Bij Motiv spelen studenten een bestuursvergadering van studentenwielrenvereniging Pantani Pantani na.

Hans van Drongelen van Motiv geeft ze nog wat tips om het dopingdilemma te lijf te gaan.

Studenten analyseren hoe hun medebestuurders zich gedragen tijdens een acquisitiegesprek.

Barend Bentvelsen en Erik van der Elzen van de VSSD willen hun pas verworven bestuurskennis graag delen met andere beginnende bestuursleden, tijdens de VSSDtrainingsdag.

Hoe kun je het beste praten, bewegen en zitten tijdens een acquisitiegesprek? Want bedrijven letten bijna alleen op non-verbale communicatie.

DELTA. 28 30-09-2010

14

service

Agenda Donderdag 30 september OTB Op 30 september vindt van 9.3016.40 uur het OTB Jubileumcongres 'Stedelijke otnwikkeling: naar nieuwe perspectieven’ plaats in de Aula van de TU Delft, Mekelweg 5. Deelname is gratis.

Opgeven kan via: www.otb.tudelft.nl/agenda.

Inschrijving sluit 24 september.

InterFacultair Feest Op donderdag 30 september van 22.00-4.00 uur is er wederom een InterFacultair Feest (IFF) dat georganiseerd wordt door vijf studieverenigingen: Fraude, Christiaan Huygens, de Electrotechnische Vereeniging, LIFE en de Mijnbouwkundige Vereeniging. Het thema dit jaar luidt ‘IFF - Zit er bij jou ook een schroefje los?’. De deur sluit om 2.00 uur. Een kaartje kost in de voorverkoop 5 euro bij één van de vijf studieverenigingen en aan de deur 7 euro.

Vrijdag 1 oktober Wetenschapsagenda • 10.00 uur - Interval Analysis.

Contributions to static and dynamic optimization. Promotie van ir. E. de Weerdt. Promotor: prof.dr.ir. J.A. Mulder.

• 12.30 uur - Estimation of Primaries and Multiples by Sparse Inversion. Promotie van ir. G.A. van Groenestijn.

Promotor: prof.dr.ir. A.J. Berkhout.

• 15.00 uur – Intreerede van prof. dr.ir. L.C. Rietveld, faculteit Civiele Techniek en Geowetenschappen.

OJV De Koornbeurs Om 23.00 uur zullen er diverse elektrisch en eclectische platen worden gedraaid in de grote zaal van OJV De Koornbeurs. www.koornbeurs.nl

Zaterdag 2 oktober WISV Christiaan Huygens Op zaterdag 2 oktober vindt van 10.00-18.00 uur het Delfts Kampioenschap Programmeren plaats. Inschrijven is mogelijk via ch.tudelft.nl/ chipcie/?page=dkp/dkp2010.

OJV De Koornbeurs Op zaterdag 2 oktober zal Noisia vanaf 22.00 uur in de grote zaal van OJV De Koornbeurs een optreden verzorgen. www.noisia.nl

Zondag 3 oktober International Student Church Students of all denominations are invited to our ecumenical service every Sunday at Raamstraat 78, 11.30 hrs followed by tea/coffee. The services are led by the chaplains Reverend W. Stroh and Father Avin, and are supported by student

leaders. More information on www.iscnetherlands.nl.

Maandag 4 oktober Wetenschapsagenda De promoties vinden op maandag 4 oktober plaats in de Kronigzaal.

• 10.00 uur - Quantitative analysis of relationships between fluxome and metabolome in Escherichia coli. Promotie van H. Taymaz Nikerel, MSc. Promotor: prof.dr.ir. J.J. Heijnen.

• 14.00 uur - Millimeter-Wave Phased-Array Transmitter in CMOS. Promotie van ir. W.L. Chan. Promotor: prof.dr. J.R. Long.

Studium Generale 20.15 uur – ‘Mobiel bellen ongezond? Gezondheidsrisico’s van mobiele netwerken’ door prof. Lucas Reijnders. Hij zal in deze lezing de risico’s van mobiele straling verduidelijken.

Wat kunnen we zelf doen om wel het gemak te ervaren van draadloze communicatie maar niet de nadelen voor wat betreft de gezondheid? Het Prinsenhof, ingang Oude Delft 183B, Delft – toegang gratis.

Dinsdag 5 oktober Wetenschapsagenda De promoties vinden plaats in de Kronigzaal.

• 10.00 uur - Subsurface eco-

systems - Oil triggered life.

Promotie van ir. G.M. van der Kraan. Promotoren: prof.dr.ir.

M.C.M. van loosdrecht en prof. dr. J. Bruining.

• 14.00 uur - Silicon-based Broadband Amplifier Design.

Promotie van M.T. Reiha, MSc. Promotor: prof.dr. D. Lenstra.

Opening expositie stoelencollectie Op 5 oktober opent Paul Schnabel de nieuwe permanente expositie van de beroemde stoelencollectie van de faculteit Bouwkunde. De historisch zeer belangrijke en omvangrijke collectie heeft met financiële steun van de Stichting Sofa nu eindelijk een ereplaatsje gekregen in het nieuwe onderkomen van de faculteit Bouwkunde aan de Julianalaan in Delft. De opening vindt plaats vanaf 16.00 uur op de faculteit Bouwkunde.

Woensdag 6 oktober Wetenschapsagenda De promoties vinden op woensdag 6 oktober plaats in de Kronigzaal.

• 10.00 uur - Substrate Crosstalk Suppression Using Wafer-Level Packaging Technique: Metallized ThroughSubstrate Trench Approach.

Promotie van S.M. Sinaga, MSc. Promotor: prof.dr. J.N. Burghartz.

• 14.00 uur - Three-dimensional

nano-structures fabricated by ion beam induced deposition.

Promotie van P. Chen, Master in Physical Electronics.

Promotor: prof.dr. H.W.M. Salemink.

Studium Generale 20.15 uur – ‘Quantumtechnologie’ door prof. Lieven VanderSypen. Kunnen we misschien van de quantumwetten gebruik maken in nieuwe technologie of wordt science fiction binnenkort werkelijkheid? DOK, Vesteplein 100, Delft – toegang gratis.

Donderdag 14 oktober

Promotie van ir. D.J. Cerda Salzmann. Promotor: prof.ir.

J. Meek.

Offshore Symposium 2010 Op 14 oktober organiseert Dispuut Offshore Technology het bi-annuele offshore symposium van de TU Delft. Ditmaal met de titel ‘Gas: From Flare to Favourite? New Developments Offshore’. De dag spitst zich toe op de toekomstige gas supply chain gedreven door nieuwe ontwikkelingen. www.flaretofavourite.nl.

Kivi Niria Students Delft Guest Lecture: Automotive Mobility 2010 till 2040 - challenges from a 20 year student to an engineer at 50 years on Thursday October 7th from 16.00-17.30 hrs by Egbert-Jan Sol of TNO Science and Technology. This activity is free of charge and open to members as well as non-members of Kivi Niria. Registration is required via www.kns-delft.nl.

Donderdag 7 oktober Vrijdag 8 oktober Wetenschapsagenda • 10.00 uur - Content-based Paper Retrieval. Towards reconstruction of art history.

Promotie van ir. M. van Staalduinen. Promotor: prof.dr.ir. J. Biemond.

• 12.30 uur - Exploiting noisy and incomplete biological data for prediction and knowledge discovery. Promotie van ir. Y. Li. Promotor: prof.dr.ir. M.J.T. Reinders.

• 14.00 uur - Carrier multiplication and exciton behavior in PbSe quantum dots. Promotie van M.T. Trinh, MSc. Promotor: prof.dr. L.D.A. Siebbeles. Deze promotie vindt plaats in de Kronigzaal.

• 15.00 uur - Ampelmann. Development of the Access System for Offshore Wind Turbines.

Alumnisymposium TU Delft Op 8 oktober nodigt de TU Delft haar oud-studenten en –promovendi van harte uit voor het alumnisymposium ‘Crossborder Cooperation’. Voor meer informatie en registratie zie www.alumni.tudelft.nl/alumnisymposium2010.

Zaterdag 9 oktober Fair Fashion Event Kom naar het Fair Fashion Event zaterdag 9 oktober van 21.0023.00 uur in Speakers, met aansluitend een afterparty. Op de catwalk de nieuwe collecties hippe fairtrade kleding. www.delftfairtradegemeente.nl voor meer informatie.

x Delta Inleveren kopij Bijdragen van faculteiten, diensten en overigen voor de rubriek 'Agenda' in Delta ontvangt de redactie graag per e-mail: delta@ tudelft.nl. Bijdragen dienen zo beknopt mogelijk te zijn. De redactie behoudt zich het recht voor om in te korten. Aanleveren vóór vrijdag 14.00 uur.

Alle promoties, intree- en afscheidsredes genoemd in deze agenda vinden, tenzij anders vermeld, plaats in de Aula van de TU, Mekelweg 5, Delft.

Announcements Minimaatjes Students

Dr. ir. Masi Dit is Masi Mohammadi, gevlucht uit Iran. Onlangs is zij gepromoveerd met steun van het UAF. Het UAF helpt vluchtelingen als Masi die hun land moesten verlaten vanwege oorlog en vervolging.

Op dit moment steunt het UAF 3000 vluchtelingstudenten. Maar er staan nog veel vluchtelingen op de wachtlijst.

Geef gevluchte studenten een nieuwe toekomst!

Steun het UAF met € 1,50 per maand sms STUDENT AAN naar 4488 www.uaf.nl

SIFE Delft Looking for something new?

Students in Free Enterprise Delft offers you the opportunity to combine social entrepreneurship with your academic knowledge. With the support of companies like Unilever, Heineken, HSBC, KPMG, Schiphol and Philips we create projects to help people all around the world. Do you also have a head for business and a heart for the world? We are looking for new participants now! www.sifedelft.nl or mail your motivation to info@sifedelft.nl.

International Student Chaplaincy Looking for a home away from home, trying to make new friends, interested in intercultural and interfaith activities, needing some inner peace, searching for more than academic challenges? Check the website of the International Student Chaplaincy, www.iscnetherlands.nl, to learn about their wide range offer.

Student and Career Support The student psychologists and the central student and careers councilors are located at Jaffalaan 9A. Office hours: Monday-Friday from 9.00-17.00 hrs. You can direct your inquiries or make an appointment at the Front Office or by phone: 0152788004. For an initial appointment with one of the student psychologists you should first come to one of the open office hours: Tuesdays and Thursdays from 11.30-12.30 hrs. The open office hours of the Student and Career counselors are on Tuesdays from 11.30-12.30 o’clock. www.studentandcareersupport.nl.

International Office The International Office, Jaffalaan 9a/visitor’s entrance at Mekelweg, office opening times Monday to Friday 9.00–17.00 hrs. Appointments and enquiries can be made by email: internationaloffice@tudelft.nl or by phone: 015-2788012.

AC-HOP de vakbond voor Universiteitspersoneel. Voor informatie kijk dan op www.AC-HOP.nl.

Spelregels minimaatjes.

Minimaatjes zijn niet toegankelijk voor het bedrijfsleven. Voor commerciële aanbiedingen en advertenties: H&J Uitgevers (adres in colofon). Minimaatjes zijn maximaal 200 tekens lang.

Inleveren vóór vrijdag 14.00 uur via e-mailadres delta@tudelft.nl.

Yoga geeft je rust, leert je ontspannen en je eigen grenzen zoeken in een fraai zaaltje in gebouw Delftstede, Phoenixstraat 66. Informatie: www.johanmolenbroek. nl/yoga, 015-2783086 of H&J Uitgevers_2x70_zw-w j.f.m.molenbroek@tudelft.nl.

14-05-2004

14:02

Voor advertenties bel met:

H & J Uitgevers Postbus 101 2900 AC Capelle aan den IJsel T (010) 451 55 10 F (010) 451 53 80 E delta@henjuitgevers.nl

Neem contact op met Hennie de Ruyter of met Mireille van Ginkel voor nadere informatie

In nederland leven 12 mIljoen varkens... opgesloten In krappe stallen.

Zie jij wel eens een varken buiten?

word wakker! www.wakkerdier.nl

Pag

DELTA. 28 30-09-2010

Het succes van de Noord/Zuidlijn Beschouw je de Noord/ Zuidlijn als een project, dan is het een onherstelbare puinhoop.

Beschouw je het echter als een innovatieproces, dan is het een hoopvolle exercitie, vindt Patrick van der Duin.

De boorwerkzaamheden aan de Noord/Zuidlijn in Amsterdam verlopen de laatste maanden zoals oorspronkelijk bedoeld was. Sinds de calamiteiten bij de Vijzelgracht zijn er geen onregelmatigheden geconstateerd. De boor gaat als een warm mes door de boter en de bouwmaatschappijen kunnen niet wachten met het boren van de volgende tunnelbuizen.

Maar inmiddels loopt het project financieel gigantisch uit de klauwen.

Projectkosten bedragen het dubbele van de oorspronkelijke begroting. De planning loopt ver achter en velen vragen zich af welk verheven doel de Noord/Zuidlijn dient. Toch dreigt de Noord/Zuidlijn een succes te worden. Niet als project, maar als innovatieproces.

Bij het uitvoeren van projecten is het speelveld bekend. Opdrachtgevers en uitvoerenden weten wie de betrokken partijen zijn, hoe lang het project gaat duren, wat het gaat kosten en opbrengen, en welke pro-

ven technology wordt toegepast. Bij projecten gaat het om kunstjes die eerder zijn geflikt. Bij innovatieprocessen is het precies andersom.

Opdrachtgevers en uitvoerenden verkeren in onzekerheid over hoe het uiteindelijke product eruit zal zien, wie het gaat gebruiken, en ook de technologie is vaak zeer experimenteel. Zijn bij projecten begrippen als onzekerheid en risico niet welkom, bij innovatieprocessen vormen ze de kern en voor de innovatoren het werkplezier. Het ontwikkelen van innovaties is per

De budgetoverschrijdingen zijn het leergeld dat aan de bouwbedrijven is betaald definitie uitermate lastig en langdurig, en geluk en toeval spelen een belangrijke rol. Bekende voorbeelden zijn de laser, de Walkman en Viagra (oorspronkelijk bedoeld als een middel voor hartkwalen).

Wie de Noord/Zuidlijn beschouwt als een project zal terecht constateren dat het een onherstelbare puinhoop is. Wie de Noord/Zuidlijn beschouwt als een innovatieproces zal terecht constateren dat het een hoopvolle exercitie is waarvan de kansen op succes de laatste maanden flink zijn verhoogd.

Het onderscheid tussen projec-

ten en innovatieprocessen is niet slechts semantisch. Het weerspiegelt een fundamenteel verschil tussen business as usual en a journey into unknown territory. Of de Noord/ Zuidlijn voor de gemeente Amsterdam uiteindelijk een innovatiesucces wordt, zal afhangen van de mate waarin men kan profiteren van alle technologische en organisatorische kennis en ervaring die wordt opgedaan met de aanleg ervan. De budgetoverschrijdingen zijn het leergeld dat aan de bouwbedrijven is betaald voor het met een nieuwe technologie aanleggen van een metrotunnel onder en door een bebouwde, slappe grond waardoor men nooit heeft geboord. De bouwbedrijven hebben ten onrechte (bewust?) de bouw van de Noord/Zuidlijn beschouwd als een project terwijl hier overduidelijk sprake is van een innovatieproces. De gemeente Amsterdam moet een claim leggen op alle omzetten en winsten die voortvloeien uit het toekomstig gebruik van kennis die is opgedaan door bouwbedrijven bij het aanleggen van de Noord/ Zuidlijn. Alleen op die wijze kan de Noord/Zuidlijn een succes worden.

Patrick van der Duin is universitair docent toekomstonderzoek en innovatiemanagement aan de TU Delft. Dit artikel verscheen ook op 30 augustus 2010 in de Volkskrant.

Ode aan de ov-chipkaart Pak m’n jas, m’n schoenen

‘Waarheen?’ was geen vraag

Verder niks van waard

Voor het licht in de bomen

Voel me in m’n blootje lopen

Dat achteloos reisde

Met alleen die ov-chipkaart

Om waar ook te komen

Veeg langs een paal

Blijf als een veer in de lucht

Waar ergens verscholen

Mijn reisdoel rekken

Iets me leest, me bestraalt

Naar onbekend terrein en terug

Me vervlecht in parabolen

Zolang … ik niet vergeet me uit te checken

De conducteur doet haar ronde Ze scant me en knikt Bevindt me ook zonder Bestemming geschikt

15

Opinie

Bauke Steenhuisen doceert aan de faculteit Techniek, Bestuur en Management en is winnaar van de Delftse Poetry Slam 2010.

Geld, seks en file Wie van boeken met leuke maar nutteloze weetjes houdt, leest het boek van Faqt-hoofdredacteur Philip Dröge.

Op de versiertoer? Dan kun je het beste eerst flink pinnen en eindeloos de briefjes tellen. Onderzoek van de Sun-Yat Sen universiteit in Guangzhou heeft namelijk laten zien dat je daardoor lekkerder in je vel zit. Proefpersonen die hun vingers in een bakje heet water staken, voelden minder pijn wanneer ze zojuist geld door hun handen hadden laten gaan dan wanneer ze blanco papiertjes moesten tellen.

Als je veel eigen geld wilt hebben, kun je het best een goede opleiding volgen, tenzij je een enorm talentvol voetballer of golfer bent. Het is ook beter om Charlotte te heten dan Chantal, want leraren geven meisjes met een highbrow naam voor hetzelfde werk gemiddeld betere cijfers dan meisjes met een volkse naam.

Een stortvloed van dit soort weetjes biedt ‘Meer geld, vaker seks en nooit meer in de file’ van Philip Dröge, hoofdredacteur van wetenschapssite Faqt.nl. De onderwerpen zijn losjes per thema gegroepeerd, dat

maakt het boek uitstekend geschikt om wat in te browsen.

Goed om te weten: vrouwen vinden mannen in een dure auto aantrekkelijker dan die in een oud barrel.

Omgekeerd werkt het niet: mannen letten alleen op het uiterlijk van de vrouw, niet op de auto.

Dröges boek zal de competitie moeten aangaan met vele andere weetjesboeken. Om die reden heeft hij ‘seks’ in de titel gezet, geeft hij volmondig toe, want dat trekt gegarandeerd de aandacht. Het zal onge-

Vrouwen vinden mannen in een dure auto aantrekkelijker twijfeld werken, maar bij mannen heeft de associatie met seks ook tot gevolg dat ze hun hoofd er niet meer bij kunnen houden. Gelukkig zijn de weetjes in het boek zo nutteloos dat het niet erg is als je ze meteen weer vergeet. (CJ)

x Philip Dröge, ‘Meer geld, vaker seks en nooit meer in de file’, Paradigma, pp.

173, €12,50.

wubben

Mierenkolonie Een universiteit staat bol van de mensen die graag bijzonder willen zijn.

Het is zo’n typische fluistering van het ego waarop ik mijzelf ook wel eens betrap. Nu de ene helft van Nederland de andere helft coacht, voel ik mij soms als een mier in een kolonie. Klein en ijverig. Dankzij één van mijn cliënten ben ik mijn mierige bijdrage toch anders gaan waarderen.

Ik coachte een talentvolle wetenschapper, die ik voor het gemak even Jaap noem. Jaap was een begenadigd spreker. Maar zoals vaker het geval bij communicatieve mensen, kon hij niet zo heel goed luisteren. Nu hij moest leidinggeven, werd hem steeds duidelijker dat hij zich meer moest gaan verbinden met het team.

De gelegenheid om hiermee te oefenen deed zich voor op de school van zijn zoon. De leerkracht had de hele klas overstuur gemaakt. Jaap, die in de ouderraad zat, zou normaal gesproken meteen naar school zijn gegaan om deze leerkracht eens flink de les te lezen. Dit keer parkeerde Jaap zijn mening en probeerde hij te begrijpen wat er was gebeurd. Het werd een bijzonder gesprek, waarbij de leerkracht vertelde wat nog niemand wist: namelijk dat zijn vrouw ernstig ziek was. De leerkracht was blij met de welgemeende aandacht en bood de kinderen de volgende dag zijn excuses aan. De hele klas droeg hem binnen de kortste keren op handen.

Toen ik Jaap weer zag, bedankte hij mij met een grote grijns op zijn gezicht, ‘ook namens de leraar, de kinderen en de schooldirecteur’.

Dit zette mij aan het denken over het resultaat van één ijverige mier.

Het balletje rolde door toen ik de volgende dag een groep promovendi trainde. Peter was stuiterend van de ambitie aan zijn onderzoek begonnen, om te ontdekken dat hij er maar een fractie van kon waarmaken. “Wat draagt dat hele onderzoek van mij nu eigenlijk bij?” zuchtte hij. Natuurlijk praatte ik hem niet zomaar uit zijn ‘tweedejaarsdip’. Maar toen ik hem het verhaal vertelde van de mierenkolonie, verscheen er een waterige glimlach op zijn gezicht.

Aletta Wubben is coach en trainer van wetenschappers.

DELTA. 28 30-09-2010

16

service

Aankondigingen Bekendmaking Het College van Bestuur van de Technische Universiteit Delft heeft als gevolg van invoering van de Wet Versterking besturing (wijzigingswet van de Wet op het hoger onderwijs en wetenschappelijk onderzoek, WHW) per 1 september 2010 het Bestuurs- en beheersreglement TU Delft (BBR) gewijzigd, met daarin opgenomen: • als bijlage 3: Regeling klachten studenten TU Delft; • als bijlage 4: Reglement Commissie voor bezwaarschriften studenten TU Delft.

De wijziging van het BBR is vastgesteld in de vergadering van 10 augustus 2010 en goedgekeurd door de Raad van Toezicht op 22 september 2010.

De regeling treedt in werking met ingang van 1 september 2010.

De regeling ligt tot twee maanden na heden ter inzage bij de studentenadministratie.

De regeling wordt geplaatst op de website van de TU Delft,

alsmede opgenomen in het Studentenstatuut.

D.J. van den Berg Voorzitter

Studenten Empac Challenge Empac looft 10.000 euro uit aan de student of het team van studenten, dat de beste duurzame innovatie creert op het gebied van metalen verpakkingen. Zie onze Facebook pagina ‘Metal Packaging – the Next 200 Years’ of volg ons op Twitter @metalpackaging voor meer informatie. De deadline voor wedstrijdinzendingen is op 5 november.

Student and Career Support Bij Student and Career Support kun je terecht voor een bezoek aan een studentendecaan, een studentenpsycholoog, het Career Centre met studiekeuzeadviseurs en loopbaanadviseurs, en het Informatiecentrum.

Voor de studentenpsychologen geldt dat het eerste contact loopt via het Open Spreekuur op

dinsdag- of donderdagochtend van 11.30-12.30 uur.

De studentendecanen en de loopbaanadviseurs houden een inloopspreekuur op dinsdag van 11.30-12.30 uur en de studiekeuzeadviseur op donderdag van 11.30-12.30 uur. Het Informatiecentrum (begane grond) is geopend van 9.00–17.00 uur.

Er is documentatie beschikbaar over WO- en HBO-opleidingen, arbeidsmarkt, studie- en beroepskeuze, buitenlandse studies, enz. Bij de balie, telefonisch of via de email kun je een afspraak maken met een van de medewerkers.

Bezoekadres: Jaffalaan 9a (ingang Mekelweg); tel. 0152788004. e-mail: studentandcareersupport@tudelft.nl. www.studentandcareersupport. tudelft.nl Online huurprijs check Is jouw huurprijs redelijk?

Check www.huurcommissie. nl voor meer informatie en om helderheid te krijgen over huren en geschillen tussen huurder en verhuurder.

WorkNtravel WorkNtravel is een jong bureau dat bemiddelt tussen vrijwilligers/stagiair(e)s en bedrijven.

WorkNtravel is op zoek naar Nederlandse stagiair(e)s die stage willen lopen in Suriname.

Meer informatie via info@bluefrogtravel.net.

International Office Het International Office, Jaffalaan 9a, is op werkdagen geopend van 9.00-17.00 uur.

Je kunt ook vragen stellen via internationaloffice@tudelft.nl of telefonisch (015-2788012) een afspraak maken.

x

Delta Inleveren kopij Bijdragen van faculteiten, diensten en overigen voor de rubriek 'Aankondigingen' in Delta ontvangt de redactie graag per e-mail: delta@tudelft.nl. Bijdragen dienen zo beknopt mogelijk te zijn. De redactie behoudt zich het recht voor om in te korten.

Aanleveren vóór vrijdag 14.00 uur.

Sports & Culture October Programme

ffffffffffffffffffffffffffffff 1

Sports & Culture

Officieel

Friday nights: “Viva Mexico�

Two hundreds years of Mexican independency merged into one big celebration with “Full-of-the heart� songs, legends and dance workshops, among others. Get Mexicanized and dance till the end!

Friday, 21:00, @Culture, â‚Ź0,-

-----------------------------------------------------------------5

Faculty Films: “Reservoir dogs�

Tuesday, 21:00, @Culture, â‚Ź0,-

-----------------------------------------------------------------7

Workshop: Striptease dance Dance with sensuality. We dare you to go one step beyond.

Enroll or enroll your girlfriend as a surprise. The teacher, from the pole dance academy, has performed in the classiest clubs & contests Thursday, 20:00-22:00, @Culture, enroll: www.sc.tudelft.nl, â‚Ź15,-

-----------------------------------------------------------------8

Friday nights: “African dance & disco�

Into the groove with African moves. Join the African dance workshop. $IWHUZDUGV KLW WKH GDQFH ÀRRU RQ $IULFDQ '- VRXQGV Friday, 21:00, @Culture, ₏0,-

-----------------------------------------------------------------12

Workshop: Sushi If you missed this one last season, here’s your 2nd chance.

0LUHLOOH ZLOO WHDFK \RX DOO WKH WULFNV WR PDNH VWLFN\ ULFH GHOLFLRXV ÂżOOLQJV and perfect your rolling techniques. Recipes provided. Enjoy!

Tuesday, 19:00-21:00, @Culture, enroll: www.sc.tudelft.nl , â‚Ź15,-

-----------------------------------------------------------------12

Faculty Films: “Lost in translation�

Movie shown especially to digest your homemade Sushi in Japanese atmosphere.

Tuesday, 21:00, @Culture, â‚Ź0,-

-----------------------------------------------------------------14

Lecture: Strength Training [Dutch spoken] Learn the basic principles of purposeful strength training and making a customized training schedule. Lecture by Marcel van der Broek, NOC-NSF (Dutch Olympic Committee and Sports Federation) and ‘Steunpunt Topsport Zuid-Holland’.

Tuesday, 19:00-20:30, @Culture, â‚Ź0,-

-----------------------------------------------------------------15

Friday Nights XXL Live: “MotownHead�

Spectaculair showband with full blown “I feel good� Motown classics.

'RQÂśW VWRS WLOO \RX JHW HQRXJK 'UHVV XS LQ \RXU IXQN\ WLHV RXWÂżW ZLQ a groovy prize.

Friday, 21:00, @Sports, â‚Ź0,-

-----------------------------------------------------------------19

Faculty Films: “Kick ass�

Tuesday, 21:00, @Culture, â‚Ź0,-

-----------------------------------------------------------------26

Faculty Films: “Midnight express�

Tuesday, 21:00, @Culture, â‚Ź0,-

-----------------------------------------------------------------Sports & Culture Mekelweg 8-10, 2628 CD Delft www.sc.tudelft.nl | twitter.com/tudelft_sc

Doe ook mee!

29 november t/m 4 december 2010 Meld je aan op www.oogcollecte.nl

(030) 261 71 19 / (0343) 52 65 57

De Oogcollecte maakt belangrijk wetenschappelijk onderzoek mogelijk

DELTA. 28 30-09-2010

17

loopbaan

Willie Wortel zonder rijbewijs Met bamboemolens bestrijdt industrieel ontwerper Gijsbert Koren de armoede onder Indiase handwerklieden.

Dat smaakt naar meer, dus maakt de fairtrade-ontwerper nu ook kleurrijke schoenveters, samen met lokale ondernemers.

begon, wilde hij graag ontwerper worden bij BMW. Die stoere sportauto’s spraken hem wel aan. Nu is hij bevangen door duurzaamheid en fairtrade. “Ik ben anti-auto geworden”, zegt hij. “Ik heb niet eens een rijbewijs.”

Halverwege zijn studie interesseerde Koren zich meer voor kleine consumentenproducten, de laatste tijd komt daar ook nog sociaal verantwoord ondernemen bij kijken. Samen met een groep starters heeft hij het platform CrowdAboutNow bedacht. “Veel jonge mensen lopen rond met inspirerende ideeën voor een bedrijf of product, maar investeerders durven het niet altijd aan om er geld in te steken. Wij willen graag een grote groep enthousiaste mensen samenbrengen om de financiering zo toch rond te krijgen.” Hij vergelijkt het met een groep mensen die allemaal een tientje inleggen, om een cd van een beginnende band te financieren. Als genoeg geld is ingelegd, wordt de cd opgenomen en krijgen de financiers een exemplaar. “Zo willen we ondernemers met een goed, innovatief idee stimuleren.” De groep won de Gouden Impuls van de stad Utrecht om het initiatief van de grond te krijgen.

Wie via CrowdAboutNow wat geld in een nieuw bedrijf stopt,

xMartine Zeijlstra Bamboe is op het eerste gezicht niet het meest inspirerende materiaal voor een ontwerper. Meestal wordt het verwerkt in onopvallende mandjes of dienbladen. Maar Gijsbert Koren gebruikt bamboe met een heel andere, originele toepassing: hij maakt er molenwieken van. “Bamboe heeft een negatief imago”, zegt hij. “In landen als India wordt het gezien als materiaal voor de armen. Er rust een stigma op. Dat is volkomen onterecht, want het is een zeer veelzijdig materiaal, dat voor uiteenlopende producten kan worden gebruikt.”

Enthousiast klikt Koren door afbeeldingen op zijn computer.

Stengels met een diameter van wel dertig centimeter schieten langs. “Van de vezels kunnen strips gemaakt worden. Je kunt het verlijmen, in plakjes snijden en zo fineer van bamboe maken. Dat levert bijvoorbeeld prachtige dikke tafels op.”

Het grootste deel van zijn onderzoek naar bamboe deed Koren in India, voor zijn afstudeeropdracht aan de faculteit Industrieel Ontwerpen. Daar ontdekte hij dat handwerklieden in India geen gebruik kunnen maken van de industriële methoden om bamboe te verwerken. Het merendeel van hen leeft op de armoedegrens. “Ze verdienen nog geen 1,70 euro per dag”, zegt Koren. “Dat is minder dan vijftig euro per maand. Het geld dat ze verdienen, geven ze meteen weer uit aan eten en een dak boven hun hoofd. Ze kunnen niets sparen; staan met bamboemandjes die tachtig roepie kosten op de markt. Naast hen staan verkopers met plastic mandjes van vijftig roepie. Daar kunnen ze niet tegenop concurreren. Ik snapte niet waarom ze die mandjes nog maakten, ze konden beter gaan innoveren.”

Indiase molens Dat het niet zo simpel was, ontdekte Koren ook al snel. “Die handwerklieden kunnen niet het risico lopen om een nieuw product te bedenken. Als een nieuw product niet aanslaat, hebben ze niets te eten, omdat ze geen geld hebben om op terug te vallen. Bovendien hebben ze geen idee waar de markt behoefte aan heeft, omdat er vaak een tussenpersoon is aan wie zij hun spullen leveren. Ik wilde een bamboeproduct bedenken dat de handwerklieden in India een mogelijkheid geeft om meer te doen met de middelen die zij zelf hebben.”

En zo bedacht de industrieel ontwerper zijn windmolenwieken van bamboe. “In Westerse landen is daar een markt voor.

In Nederlandse natuurgebieden willen ze bijvoorbeeld graag weer molens gebruiken voor afwatering. Een molen met glim-

Bamboe gaat gebukt onder een stigma, maar je kunt er prachtige tafels van maken mende wieken van staal past daar niet. Bamboe wel.” De clou van het verhaal: die bamboe wieken kunnen mooi gemaakt worden door de Indiase handwerklieden.

Nederlandse natuurverenigingen toonden direct belangstelling voor de wieken. De Rabobank in de Hoeksche Waard was de eerste die een bamboemolen bestelde. Die functioneert vooral als showcase: de windwatermolen laat zien hoe een molen werkt, maar heeft verder geen praktisch nut.

Koren: “Ik heb de mogelijkheden van het materiaal in kaart gebracht en in een product vertaald. Het mooiste zou zijn als een sociale ondernemer rechtstreeks opdracht aan de handwerklieden daar geeft, die mensen daar goed voor betaalt en vervolgens de hoogwaardige bamboeproducten naar Nederland of een ander Westers land exporteert.”

Voorlopig probeert hij het sociale ondernemerschap eerst uit met een simpeler product. Toen hij in India was, besloot

‘Ik wilde geen chemische troep uit China importeren’

hij samen met Indiërs kleurrijke prints te ontwerpen voor schoenveters. “Ik houd van simpele producten die een grappige waarde aan producten toevoegen. Veters zijn meestal saai, maar met een kleurrijke print erop zien je schoenen er ineens heel anders uit.”

De meeste Indiase textielprinters zagen er niet veel heil in. “Ze poeierden me af met opmerkingen als ‘ik denk niet dat het gaat lukken’ en ‘ik heb het veel te druk’.” De industrieel ontwerper gaf niet op en na een tijdje had hij beet. “Een strenge moslimfamilie was heel enthousiast. Ze vonden het wel raar om veters te bedrukken, maar accepteerden mijn uitleg dat ze dat in het Westen heel leuk vinden.”

Ze werden nog enthousiaster toen Koren hun inbreng serieus nam. “Ze hadden allerlei stempels liggen die ze voor sari’s gebruiken. Die pasten ook goed bij de schoenveters. De familie stelde voor om de veterpatronen op dezelfde manier op te bouwen als de saripatronen. Dat werkte prima.”

Het ongebleekte katoen wordt gekleurd met natuurlijke materialen. Het rood komt bijvoorbeeld van granaatappels, zwart uit ijzer. “Ik wilde geen chemische troep uit China importeren.”

Binnenkort komen zestig paar samples uit India en gaat Koren samen met een vriend winkels af om mensen enthousiast te maken voor het product. “Sneakerfreaks kopen hun schoenen heel bewust, ik denk dat we dus goede zaken kunnen doen in sneakerzaken”, zegt Koren. Het Victoria and Albert Museum in Londen heeft ook interesse in de veters.

De industrieel ontwerper verwacht er niet rijk mee te worden.

Dat is ook niet zijn doel. Liever wil hij een ontwerper zijn die tegelijkertijd een sociale ondernemer is. De Indiase vetermakers betaalt hij een eerlijk loon. Ook de Indiase jongen met wie hij iPhone-applicaties ontwerpt, verdient evenveel als hij.

“We werken allebei even hard en bovendien is hij beter dan ik, waarom zou ik dan meer moeten verdienen? Sommige mensen verklaren me voor gek en vinden dat ik hem teveel betaal, maar hij moet er zijn hele familie mee onderhouden.”

Van BMW tot fairtrade Als klein kind wilde Koren al graag uitvinder worden. Willie Wortel was zijn grote held. Hij bedacht onder meer een auto die zich op lucht kon voortbewegen, met behulp van lucht die door trechters werd geblazen. “Dat sloeg natuurlijk nergens op, omdat het helemaal niet kan, maar ik vond het een spannend idee”, zegt hij. Dus toen hij met industrieel ontwerpen

doet dat niet om daar rijk van te worden, denkt Koren. “Iedereen krijgt de inleg met winst terug, maar wie hieraan deelneemt, doet dat vooral uit betrokkenheid. De nieuwe bedrijfjes zullen ook geen smerige zaakjes uithalen in het buitenland door arbeiders daar een poot uit te draaien, want iedereen houdt een oogje in het zeil. Van die betrokkenheid profiteren de ondernemers ook. CrowdAboutNow heeft een enorm netwerk en als ze advies nodig hebben, wil iedereen dat graag geven.”

De industrieel ontwerper wil in de toekomst doorgroeien in design op het gebied van handwerk. “Ik wil graag naar andere landen om te zien wat de mogelijkheden zijn van materiaal en handwerk en daar dan vervolgens op inspelen met mijn ontwerpen. Het gaat mij niet om winst maken, maar om de samenwerking. Die combinatie van spannende ontwerpen maken, in samenspraak met handwerklieden, vind ik enorm inspirerend.”

Naam: Gijsbert Koren Leeftijd: 25 Woonplaats: Rotterdam Verliefd/verloofd/getrouwd: verliefd Studie: industrieel ontwerpen Afstudeerrichting: vrije master Afstudeerjaar: 2010 Loopbaan: Gijsbert Koren heeft een eigen ontwerpbureau. Hij ontwerpt iPhone-apps met Moop.me en Mooze Design. Met CrowdAboutNow doet hij aan crowd funding voor startende ondernemingen.

(Foto: Hans Stakelbeek/FMAX)

DELTA. 28 30-09-2010

18

Delta in English

Reappointment

Cash back

Justice university

Students detained

The university reappointed Professor Louis de Quelerij as Dean of the Faculty of Civil Engineering and Geosciences for the period of one year as of 1 October 2010.

Prof. de Quelerij has been Dean of the faculty since October 2002.

This reappointment is intended to ensure the continuity of both the implementation of the faculty’s renewal plan and of relations with the civil engineering business community.

Next year TU Delft must return 25 million euros it received for building a new faculty of Architecture.

The money should be returned to the Ministry of Education. TU Delft received the funding from the former education minister to build a new faculty building that would serve as an architectural icon. The university then decided to relocate the faculty to the university’s former main administration building, and hence the government now wants its money back.

Dutch universities and polytechnics will soon be required to report to the Immigration and Naturalization Department (IND) those international students who fail to achieve a certain number of course credits.

But some educational institutes are concerned that this new law will make them ‘extensions’ of the justice department. Beginning next year, the IND will revoke international students’ residence permits if they fail to achieve more than half the required number of course credits in their study programmes.

Last Saturday Delft police detained five young men, aged 19 to 23, including TU Delft students. The students were detained after a fight broke out at 01:00 on Crommelingplein. The reason for the fight remains unclear, but the incident occurred when another group of young men passed a student house situated on the Crommelingplein.

More people were involved in the fight than those detained, and the police have not ruled making more arrests in the case.

A Dutch word a day

the bike of...

One hopeful Indian woman embarks on a journey to learn Dutch alone. xShruti Devasenapathy

(Photo/text: Laura Sterna)

Name: Laura Sterna (23, Latvia, MSc water management) Brand: Gazelle Price: Bike + chain + front & back lights = € 135,Striking feature: The best companion for an 80 km trip “My bike has been waiting for me to return to the Netherlands for a year.

I got my springy Gazelle last year, while here on an Erasmus internship exchange, and then left it here in the hope that I’d return to the Netherlands for my Master’s and a reunion with my bike. In the first days, a nasty accident happened – as I was not accustomed using the back wheel lock, I always left it open and left the key inside the lock. One nice spring day, I left my bike as usual in the train station and went to explore Amsterdam. Returning in the evening, with a heavy bag with supplies for the refrigerator, I was shocked to discover that the back wheel lock was closed and the key was left inside, but half of it was broken off, with no chance of getting it out. Shock and anger and silly me! Who would’ve imagined to do such a trick and why did I leave the key inside? These questions were never answered. It took me almost two hours to trudge home on foot. And then later my bike not only experienced a ride of shame home in the back of a car, but also had to say ‘good-bye’ to one of its body parts – the back wheel lock. But now I’m happily reunited with my companion, after a year of her being locked up in some backyard. Thanks to the weather over the past year, my bike now has its first rusty parts and a melodic noise coming from the front wheel, but nevertheless it’s still the best companion for my weekly trips around Delft.”

Before landing in Delft five weeks ago, I knew I’d be shocked by all the new sights and sounds, but never expected to feel the strange sense of déjà vu I felt from moment I landed at Schiphol. I pushed this thought away, though, because I’d never been outside my home country before. Later I felt that déjà vu feeling again, although this time I knew the reason: I was back in a country where I couldn’t understand the native language.

Anyone who has travelled in India knows that it’s easy to move into lands-of-unknown-languages, with different scripts and syntaxes, simply by travelling about 300 kilometers in any direction. Such was my childhood that I never learnt any Indian language well enough to escape ridicule from my cousins, some of whom spoke fluent Tamil and others Kannada. So I stuck to the easiest language, English, my first language.

But growing older, I felt the need to learn these Indian languages, at least for a sense of belonging, so not to feel like a foreigner in my own land. Tamil was easy to learn, but Kannada really tested my abilities. When I got a job in Bangalore, learning Kannada became a necessity, because I couldn’t read the script at all, so couldn’t even take a public bus confidently. Learning Kannada was difficult, but by the

time I left Bangalore two years later, I’d taught myself to read Kannada like a native.

During my first weeks in Delft, I realized our guides had been right: I’d never really need to learn to speak Dutch. Storekeepers, tram drivers, friendly cyclists…all spoke English.

But again, the written Dutch lettering troubled me. Being a vegetarian, I need to read lists of ingredients on attractive-but-foreign eatables at the supermarket. I’d also want to know if I’m breaking

‘The confused-looking girl peering at bottle labels, ignoring the growing line of irritated people behind her at the supermarket, is probably me’ any traffic rules when I pedal past big yellow signs with strings of Dutch words on them.

Recently in Delft city centre on a Sunday afternoon, I saw many interesting shops that I planned to visit later when they opened. I took a photo of some of the lettering I believed was the shop’s name, but then I saw this same word on another shop and then another. Suddenly, this word was all around me! I then realized that gesloten must mean ‘closed’.

Unfortunately, this incident didn’t occur in time for me to enroll in the TU’s Dutch courses, so instead I’ve decided to try my Kannada learning method here.

After just two weeks of this experiment, I’m on the snelweg to lear-

ning Dutch! My language-learning method is very simple and slow, but effective, only requiring an active curiosity and interest, as well as some creativity to figure word meanings from their context, like melk, kaas and sinaasappel on obviously familiar food products.

I read the photo captions in newspapers. I listen to Dutch radio channels to catch some words I’ve never heard before. When I see instructions or messages in both English and Dutch, I compare them, trying to match a Dutch and English word or two. Of course this also means that the confused-looking girl peering at bottle labels, ignoring the growing line of irritated people behind her at the supermarket, is probably me.

My method also requires lots of time reading and memorizing sequences of letters, eavesdropping on conversations and bugging Dutchspeaking friends for help. But it’s all been worth it: in just a few weeks my new Dutch vocabulary is up to about 50 words!

I’ve also discovered that there are several connections between Indian languages and Dutch; for example, kamer (room) in Dutch is the same as Hindi’s kamra. Zaal sounds similar to Hindi’s shaala. Suiker (sugar) is sarkkarai (in Tamil) and shucker (in Hindi). The Dutch word for name (naam) is exactly the same in Hindi.

Learning a language can be an exciting experience, especially when you’re in the lap of the place where it’s spoken. For me, learning Dutch is opening my mind to new ways of thinking and forming associations, as well as helping me to understand a different culture.

news below sea level This week’s round-up of what’s been making headlines in the Netherlands begins with Budget Day. As expected, hard times ahead: the government plans 1.8 billion euros of budget cuts, hitting all sectors, from civil service salaries to cuts in state-funded children’s daycares. Queen Beatrix also spoke to the nation on Budget Day, calling for “a harmonious society built upon respect, tolerance and courtesy”, which everyone interpreted as a warning about forming a coalition government with Geert Wilders and his anti-foreigner Freedom Party (PVV). Later, a man hurled a candlestick holder at the Queen’s carriage while shouting “Hand grenade! Fascist!”

Police said the man blames his mother’s suicide on the Queen’s dead father, Prince Bernhard.

Meanwhile, despite doom and gloom talk about the Dutch economy, a recent IMF global report on government debt says Holland is in good economic shape. Elsewhere, Holland and Indonesia are arguing about Geert Wilders. The Indonesian president’s planned visit could be cancelled if Wilders’ Freedom Party joins the next Dutch government. Wilders countered by raising the issue of Muslim-dominated Indonesia’s long, violent suppression of its Christian minorities.

Joining France’s ‘Roma’ gypsy drama, Dutch Christian Democrat MP Mijram Sterk said that “those Roma who cause trouble should be sent home”. Some 15,000 Roma currently reside in Holland. Gangs of Moroccan-Dutch teenagers hang out and cause trouble at Utrecht’s Overvecht station, so NS is playing Bach on the station’s speakers, hoping it will drive the teenagers away. Al-Qaeda apparently wants to trade western hostages for Mohammed Bouyeri, the Islamist who in 2004 killed Dutch filmmaker Theo Van Gogh. The Natioanl Coordinator for Coun-

terterrorism’s recent report to parliament concluded that international terrorist groups regard Holland as “hostile to Islam” and “thus an attractive and legitimate target”.

Dutch Christians are angry about a C1000 supermarket marketing campaign that gives away Avatar ‘Dungan’ tokens to kids. Christians say Dungans are evil ‘demons’ and kids shouldn’t play with. C1000 reminded the Christians that it’s a fantasy world.

The Dutch police launched a campaign to spot, stop and fine people who multi-task while driving their cars. Too many drivers chat on phones, eat, roll cigarettes, check emails, etc, while driving, making the roads unsafe. And the police should know about bad driving: a new report found that police were involved in 20,000 traffic accidents, killing one person and injuring 90 others. All Dutch police officers are now required to take extra driving lessons. The noble profession of postman is ending: TNT Post will fire 4,800 postal workers, replacing them with low paid, temporary workers and sorting machines. Soft drugs shouldn’t be too strong, says Leeuwarden’s mayor, who hopes to ban sales of marijuana with high THC levels in Dutch coffeeshops.

Onno Hoes will become the next mayor of Maastricht. Hoes is the husband of celebrity-gossip TV presenter Albert Verlinde. As a gay man and non-Catholic, this marks two firsts for mayors of predominantly Catholic Maastricht. And finally, the Dutch do love their pets. A recent survey found that 50 percent of single Dutch people sleep with their pets in bed. (DM)

DELTA. 28 30-09-2010

Molybdenum-99 TU Delft’s nuclear research reactor will be used as a back-up facility for the production of the radioactive isotope molybdenum-99, when supplies run out. Molybdenum-99 is widely used in hospitals in order to locate cancer. The substance is regularly in short supply because there are only five large commercial producers worldwide, and they all produce using older reactors.

TU Delft offered its reactor as a back-up facility when supplies run out. The Dutch Ministry of Health, Welfare and Sport has accepted this offer. TU Delft will now adapt

19

Delta in English

Alumni symposium its reactor in order to start producing molybdenum-99. “The Reactor Institute Delft wishes to improve the care for cancer patients by helping to ensure that there are sufficient supplies of isotopes for medical use”, says Professor Tim van der Hagen, director of the Reactor Institute Delft.

TU Delft will host an alumni symposium titled ‘Cross border Cooperation’ on 8 October 2010, to which all former graduates and PhD students are invited and where they will be able to gain new insights, share their expertise, and intensify professional relationships with employees and young alumni-to-be throughout the campus. Advanced technological solutions are often the result of cross border cooperation: between disciplines, between science and practice, or between cultures. Socially relevant innovation can benefit from a fruitful

Feedback exchange of ideas in various fields.

The university hopes participants will share their thoughts on various research topics and ways of cross border cooperation. Some topics covered during the symposium will include DRIs, sustainability and economic viability. To stimulate exchange between experts, employees as well as students and PhDs in their final year are also welcome. To register go the alumni association homepage.

x

If you’d like to comment on anything appearing on the English Page or on a university-related matter, or if you have a question or suggestion for us, send your emails to d.mcmullin@tudelft.nl.

We welcome all feedback from our readers. Letters intended for publication should include your name and be no longer than 350 words.

This edition of Delta is also available online at www.delta.tudelft. nl, where you can also access the English Page archive.

www.alumni.tudelft.nl

Bookcrossing around the world Set your old books free and catch a few welltravelled chapters through bookcrossing: the ritual that unites one of the world’s fastest-growing bookworm communities. xOLGA MOTSYK The idea of bookcrossing is to give books a second life by releasing them from your bookshelf to public places where others can pick them up and read them, and then release them again. The idea was born from the thought that people would love to track the journeys of their old books.

To become a bookcrosser, you register your book at the bookcrossing website, get a bookcrossing ID (BCID) for the book, release it into the ‘wild’ and then are able to follow where your book travels whenever somebody catches and registers it.

The official bookcrossing site has been running since 2001 and currently has 900,000 members and some 6 million books registered worldwide. The Netherlands is home to one of the largest bookcrossing communities in the world, with over 1,500 books released into the wild every month.

Having first heard of bookcrossing several years ago, I was eager to try it out for myself, so I raided my

bookshelf for titles I had either read or wasn’t going to, registered and labeled them, and then set out on a bookcrossing tour.

The goal was not only to release my dusty old books but also to pick up some new interesting reads. There are two ways to look for released books. One is through the website’s ‘go hunting’ function, which tells you which books have been released in the past month. Click on an area close to you and hunt away.

The other option is to go to places registered as official bookcrossing zones (OBCZ) and hope to find something interesting there. I chose the latter option.

Journeys After making an itinerary of five OBCZs in Delft, Den Haag and Rotterdam, I was ready to bookcross!

Honestly, I thought I’d be lucky to find half a dozen books at any of these sites, seeing that the website listed no new books at those locations. To my surprise, though, there was a large shelf brimming with released titles at the very first destination on my itinerary (Delft’s Café De Waag, where I also met fellow bookcrossers, a mother and daughter, who first started bookcrossing several years ago.

“Mostly you won’t find very good books on these shelves; usually it’s mediocre novels and chick-lit.

I come here for the chick-lit,” the lady said, smiling and nodding at the book I was holding, a mystery thriller by a famous Dutch author.

Indeed, most books on the shelf

looked like something I’d want to get rid of as well, with the occasional bestseller or famous author peeking through.

For the rest of the day my bookcrossing experiences were mixed. One OBCZ on my list had a tidy bookexchange corner, with interesting titles in Dutch and English. Another OBCZ no longer existed, while yet another had mostly discarded library books and titles in strange foreign languages (it was located at a tourist information center), none of which had the BCID label. The last OBCZ I visited had a gorgeous,

‘By the end of the day I had a pretty respectable catch’ large bookcrossing shelf that had been neglected for so long that none of the young staff knew what bookcrossing was or that the café was actually a registered OBCZ. For better or worse, by the end of the day I had a pretty respectable catch: two Dutch bestsellers, three English novels and a cook book.

Overall, my bookcrossing journey taught me that bookcrossing is alive and kicking in the Netherlands; that most books are mediocre but even a picky, yet persistent, bookcrosser will find something interesting to read; and that bookcrossing has actually existed for ages, well before the website, in the many hostels, cafés and tourist information cen-

Follow your book where ever it travels. (Photo: Olga Motysk)

ters that have book-exchange shelves where travelers from around the world leave the books they’ve read and pick up ones others have left behind.

Ultimately, though, bookcrossing isn’t only a free way to refresh or clean out your bookshelves. The most exciting part is seeing where the books you’ve released will journey to, or reading about where the books you’ve caught have been and who has read them. One book I had picked up had travelled from Gran Canarias and Scotland before landing in the Netherlands, another

had journal entries by seven different people, and yet another had travelled through time: it had been waiting to be caught on the OBCZ shelf for five years. Through these books, I was able to connect with people from distant places and times, and cliché as it may sound, it’s great to feel something in common with somebody who is worlds away.

x www.bookcrossing.com

foreign eye I clicked this photograph from the top of the new church in Utrecht. And indeed it’s a pretty nice view of Utrecht from up there. I was standing on the top for quite some time looking around at the surroundings when a word inscribed on a rooftop struck my eye.

Curious about it, I asked our guide about it. The story he told left us in a funny excitement for the rest of the day. The tale goes something like this: The guy who lives in that house wanted to propose marriage (trouwen in Dutch) to his girlfriend. He made his plan accordingly and sent his girlfriend along with her friends for a climb to the top of the church near their home. By the time she climbed to the top, the guy had written ‘trouwen?’ on top of the roof. I’m sure such a romantic guy didn’t get a ‘no’ for an answer!

(Photo/caption: Karthikeyan Ganesan, India, MSc biomedical engineering)

DELTA. 28 30-09-2010 achterkant

00 20

huisjongste

delftse klanken

Glitter met een groove Een volledig vrouwelijk jazzbandje, zoiets mag uniek genoemd worden in de Delftse studentenwereld. Nou ja, volledig… behalve de drummer dan, bekent saxofoniste Karen van Vliet. Het kwintet ontstond uit het vijf jaar geleden opgerichte Dames Jazz Dispuut van het Delftsch Studenten Corps.

Een groepje dames wilde jazz toegankelijker maken voor vrouwelijke corpsleden, voor wie geen plaats is bij de big band van de vereniging. Workshops moesten helpen bij de realisatie daarvan, maar daar kwam weinig van terecht. Van Vliet: “Dat idee willen we nieuw leven inblazen, nu we vijf jaar bestaan.”

Het uit het dispuut voortgekomen bandje floreert daarentegen volop. “We zijn begonnen met een map vol standards. Nummers als ‘Take The A-Train’, ‘Route 66’ en ‘Summertime’, dat we in een ska-versie spelen. Nu zoeken we gerichter naar songs die het repertoire wat uitdagender maken.” ‘Fire’, van The Pointer Sisters bijvoorbeeld. “Je kunt aan zo’n nummer best iets toevoegen waardoor het semi-jazz wordt.”

Vaste repetitieavonden aanhouden blijkt lastig, iedereen heeft het druk.

“Soms oefenen we drie weken niet, totdat er een optreden nadert. Dan doen we een paar powerrepetities; die werken stiekem heel goed.” Ze leveren knallende optredens op, volgens Van Vliet. Laatst nog, tijdens de Owee, in eigen huis. “Er was een dj met dancemuziek vóór ons. Wij dachten toen wij begonnen: dit is een te groot contrast, nu loopt de zaal leeg. Maar het werd juist steeds drukker.” Erg leuk was ook een optreden op een rondvaartboot, ter opluistering van de verhuizing van een bedrijf. Sinds kort staan ze ingeschreven als band van jazzvereniging Groover, vanwege de daar heersende muziekcultuur en promotiemogelijkheden. En optreden doen ze met hoedjes op, of anders wel in glittertuniekjes. “Lekker over the top, maar zo staan we graag op een podium.” (JT)

Officieel is Timothy Algera dakloos. Na een jaar werktuigbouwkunde is hij dit jaar met IO begonnen, en hij is al ingestemd op de Oudraadtweg 13. Er is alleen één probleempje: zijn kamer is pas vanaf 1 oktober vrij. Tot die tijd logeert hij in een kamer van iemand die er die avond toevallig niet is. Dat maakt hem wél officieel de HJ - samen met drie anderen, trouwens. Dat laatste komt wel goed uit, want zijn taken heten kortweg ‘de 6 p’s’, maar die zijn niet gering: pleur zetten, papier naar buiten brengen, prullenbak legen, pinten aanvullen, porno (de nieuwste Playboy) verzorgen, en patat halen (op zondag, voor bij Studio Sport). Eén groot voordeel: hij is dus gelukkig altijd de eerste die de Playboy leest. (Foto: Sam Rentmeester/FMAX)

robbert fokkink

Het F-woord

Kriep

Het was me het wetenschapsweekje wel. De Spinozapremies werden uitgereikt. Maria van der Hoeven lag wakker vanwege de farma. De commissie Leers presenteerde haar bevindingen omtrent mogelijke diplomafraude op de Hogeschool InHolland: er was sprake van intransparantie, overtreding van regels, onrechtvaardige ongelijkheid, maar fraude was het allemaal niet. Hoe je het even snel aan een diploma helpen van 250 afgewezen studenten dan wel noemt, werd niet duidelijk. De zaken moeten wel bijzonder ver uit de klauwen lopen voordat een Limburgse ervaringsdeskundige het F-woord in de mond neemt.

De diplomafraude betrof de opleiding media en entertainmentmanagement. Volgens de Nvao, het instituut dat al onze universiteiten voorziet van een kwaliteitskeurmerk, is dit toevallig de beste hbo-opleiding van Nederland. Nagenoeg alle onderdelen van de opleiding scoren bovengemiddeld. Dat is natuurlijk niet zo gek, want Nederland is een gidsland qua media en entertainment. ‘Big Brother’, ‘Idols’, ‘So You Think You Can Dance’, allemaal bedacht door Endemol. Juist hier

scoort onze kenniseconomie uitstekend en het is mij dan ook een raadsel waarom er zo lang wordt nagedacht over de outplacement van Organon. Laat die prikpilonderzoekers gaan werken voor Joop van den Ende. Het Gooise matras kan wel wat anticonceptiekennis gebruiken.

Maandag was de officiële uitreiking van de Spinozapremie. De prijswinnaars waren al een tijdje bekend: een psycholoog, een chemicus, een sterrenkundige en een classicus. Weer geen media en entertainment.

Dat klinkt misschien als een grapje, maar we leven toevallig wel in het tijdperk van de telecommunicatie, een discipline die nog nooit een Spinozaprijs heeft ontvangen. Ondertussen ondernam een groep Israëlische informatici een cyberaanval op de Iraanse atoombomcentrale in aanbouw. Dat zal die brulkikker Ahmajinedad leren. Iran beschikt over uitstekende universiteiten en topwetenschappers, maar een dictatuur is nu eenmaal bang voor intellect en maakt er liever geen gebruik van. In de middeleeuwen kwam je daar mee weg. In het telecommunicatietijdperk ben je weerloos.