Delta TU Delft

TUDELTA.13

DELTA. 13 26-04-2012

Deze week week Deze in Delta Delta in

weekblad van de technische universiteit Delft

Shaping up the solar boat

Leukste studentenhuis

SCIENCE: 04

MEIVAKANTIE

01

LIFESTYLE: 08 LOOPBAAN: 10

INTERNATIONAL: 07

Delta 14 verschijnt op donderdag 10 mei

Me and my internship

Licht met uitstraling

Meer en betere ingenieurs in 2018 Internationaal toonaangevende wetenschappers aantrekken, meer selectie aan de poort en samenwerking met het midden- en kleinbedrijf. Dat zijn enkele plannen uit de nieuwe instellingsplan.

Connie van Uffelen In het nieuwe instellingsplan Roadmap TU Delft 2020 – een zesjaarlijkse wettelijke verplichting - beschrijft de TU haar ambities op het gebied van onderwijs, onderzoek, valorisatie en de eigen organisatie. Dit keer zijn ook de prestatieafspraken erin verweven.

Zo wil de TU meer ingenieurs per jaar afleveren: van ongeveer 1750 nu naar ongeveer tweeduizend in 2018. Daartoe maakt de TU curricula ‘studeerbaarder’ door onder meer invoering van modulair onderwijs.

Tevens wil de universiteit meer selectie aan de poort: onder meer via een instroomtest vanaf studiejaar 20142015, waarbij de TU kijkt naar ruimtelijk inzicht en vaardigheden bij exacte vakken. Studenten die doorstromen naar een master wil de TU voortaan beter selecteren via kennis- en vaardigheidseisen.

In principe wil de TU de huidige veertien bacheloropleidingen handhaven met een instroom van tussen de tachtig en 450 studenten per opleiding.

Bij een lagere instroom wil de universiteit nagaan hoe die is te verhogen, of hoe die kleine opleidingen breder zijn in te bedden in de TU. In 2020 wil de TU toonaangevend in Europa zijn in ondernemerschapsonderwijs.

De TU vindt dat studenten ten minste 45 studiepunten per jaar moeten halen. Het plan meldt tot tevredenheid van de studentenraad (sr) dat komend studiejaar het bindend studieadvies omhoog gaat van dertig naar 45 studiepunten. Omdat de sr instemmingsrecht heeft voor een nieuw instellingsplan, denken de studenten die bsa nu alsnog te kunnen torpederen. Volgens

het college van bestuur is dat besluit echter al genomen.

Verder wil de TU dat in 2015 meer dan de helft en in 2020 zeventig procent van de studenten in het tweede bachelorjaar de opleiding in vier jaar heeft afgerond. Het aantal contacturen wil de TU verlagen van 25 nu naar 20 per week in 2020, zodat studenten meer tijd hebben voor zelfstudie en ontplooiing.

De TU wil internationaal toonaangevende wetenschappelijke boegbeelden aantrekken en onderzoek dat al wereldtop is of de potentie daartoe heeft versterken. De ambitie is om ten minste ‘zeer goed’ te scoren op alle beoordelingsaspecten bij peer reviews. In 2014-2015 wil de TU met Europese zusteruniversiteiten een internationale peer review ontwikkelen op een of meer wetenschappelijke disciplines.

Minder contacturen, meer tijd voor ontplooiing Het onderzoek aan de TU zal aansluiten op het zogeheten Topsectorenbeleid van de overheid en de Europese onderzoeksagenda ‘Horizon 2020’. De komende acht jaar trekt de TU 350 miljoen euro uit voor nieuwbouw of het vernieuwen van bestaande onderwijsen onderzoeksinfrastructuur.

Wat betreft strategische samenwerking, verwijst de TU naar de alliantie met de universiteiten van Leiden en Rotterdam. De meest vergaande vorm van samenwerking daarbij is een zogeheten gemeenschappelijke regeling. Dat wil niet zeggen dat fusie nu volledig van de baan is, antwoordde collegevoorzitter Dirk Jan van den Berg op vragen van de ondernemingsraad. Bij het ontstaan van ‘stel zestig’ gemeenschappelijke regelingen is het volgens hem pas de vraag of fusie de volgende stap is. “Er zijn allerlei idiote scenario’s denkbaar.”

Pagina 03: Ambities van de TU Delft

Een mooi contrast tussen werken met je hoofd en werken met je handen. Bij de vijver voor het gebouw van werktuigbouwkunde plaatsen werklui een steiger, voor onderhoud aan het overstekende stuk dak. Daarboven werken studenten aan een project.

(Foto: Sam Rentmeester)

Leenstelsel dichterbij dan ooit Regeringspartijen VVD en CDA willen de basisbeurs voor alle studenten afschaffen. PvdA en D66 ook, al zien ze het liefst dat de opbrengst volledig ten goede komt aan het onderwijs.

Maandag maakte het demissionaire kabinet-Rutte de maatregelen bekend die het samen met gedoogpartner PVV bedacht had om het begrotingstekort onder de drie procent te krijgen. Eén ervan was de invoering in 2014 van een sociaal leenstelsel voor bachelorstudenten in combinatie met de ‘evenredige afschaffing van de langstudeerboete’ van drieduizend euro.

Nieuwe studenten die geen basisbeurs meer ontvangen, kunnen dan geen boete meer krijgen.

Het geld dat hiermee netto bespaard wordt – op de lange termijn 297 mil-

joen euro per jaar – wordt in de voorstellen van VVD en CDA voor de helft gebruikt als investering in het onderwijs. Met de andere helft wordt het begrotingstekort verkleind.

PvdA-kamerlid Tanja Jadnanansing laat desgevraagd weten dat haar partij nog altijd voorstander is van de invoering van een leenstelsel voor alle studenten. “Als het maar wel echt sociaal is. De aanvullende beurs voor studenten met minder draagkrachtige ouders moet een gift blijven en ook studenten met weigerachtige of onvindbare ouders moeten ervoor in aanmerking komen.”

Een andere harde voorwaarde is dat de langstudeerboete verdwijnt. De vraag of een deel van de opbrengst van het leenstelsel gebruikt kan worden om het begrotingstekort terug te dringen is wat Jadnanansing betreft prematuur. “Op dat soort vragen beraden we ons nog.”

Ook D66 is voorstander van een leenstelsel, maar houdt vast aan de eis dat de opbrengst volledig ten goede moet

komen aan het onderwijs. “Nog niet zo lang geleden zeiden we ‘hoger’ onderwijs”, erkent Kamerlid Boris van der Ham, “maar gezien de economische tegenwind hebben we dat verbreed.

Het is tenslotte ook belangrijk dat studenten een goede vooropleiding hebben.”

Van der Ham juicht het toe dat VVD en CDA het leenstelsel nu ook willen invoeren in de bachelorfase en de langstudeerboete willen afschaffen.

“Daardoor is er nu inderdaad meer uitzicht op samenwerking. Maar onze inzet blijft gelijk.”

Het wetsvoorstel ‘Studeren is investeren’, waarin staatssecretaris Zijlstra de basisbeurs voor masterstudenten per september afschaft, kan wat D66 betreft nog wel behandeld worden.

“Wij hebben het niet controversieel verklaard. Wel vinden we dat masterstudenten gelijk behandeld moeten worden; wie een twee- of driejarige master volgt, hoeft wat ons betreft maar één jaar basisbeurs in te leveren”, aldus Van der Ham. (HOP)

DELTA. 13 26-04-2012 www.delta.tudelft.nl @tudelta delta@tudelft.nl www.facebook.com/ tudelta

delta online Kayak Robert Bouten, student werktuigbouwkunde, is al van jongs af ‘een met het water’ en hoopt zich binnenkort te kwalificeren voor de Olympische Spelen in Londen deze zomer. www.delta.tudelft.nl/in-beeld

Toezichthouder Raden van toezicht van hogescholen en universiteiten letten vooral op de centen en minder op de kwaliteit van het onderwijs. Collega’s in andere onderwijssectoren weten beter wat er ‘op de werkvloer’ leeft. www.delta.tudelft.nl/25051

DUO, bedankt Studenten die hun bruiloft à vierduizend euro betaalden met een lening bij DUO en vier vrienden die ieder vierhonderd euro leenden voor een skivakantie. ‘DUO bedankt!’, schrijven ze. www.delta.tudelft.nl/25050

Minder lui Studenten steken veel meer tijd in hun opleiding dan voorheen. Zowel universitaire studenten als hbo’ers zijn meer dan tien uur per week extra gaan studeren, blijkt uit de studentenmonitoren van de laatste tien jaar. www.delta.tudelft.nl/25049

nieuws/column Rugby

Shopsymposium

Het is eens wat anders dan roeien: speel een potje rugby! RC Thor houdt op dinsdag 8 mei het een kennismakingstoernooi voor iedereen aan de TU. In teams van minimaal zeven spelers, onder wie maximaal twee ervaren rugbyers, speel je meerdere wedstrijden van tien minuten. De score van een dame telt dubbel. Na afloop is er een barbecue met bier en dj’s.

In de detailhandel vinden grote veranderingen plaats. Economieën groeien en krimpen, de technologie gaat vooruit, de wereld globaliseert en consumentengedrag en -wensen veranderen. Dat is althans de introductie bij het symposium New Retail bij Industrieel Ontwerpen. Het symposium is bedoeld om de veranderingen te verkennen. Dirk Jan van den Berg, collegevoorzitter van de TU Delft, opent de dag. Daarna volgen verschillende lezingen en debatten. Zo houdt de ceo van de supermarktketen Spar, Gordon Campbell, een praatje met de titel ‘New geographies, new consumers’.

Huizen Thornooi, dinsdag 8 mei, 14.00 uur bij het sportcentrum. Inschrijven: thornooi € 2,50, barbecue € 10,-.

Buitenlandse student Nederland moet breken met de angstpolitiek, vindt voorzitter Bernard Wientjes van werkgeversvereniging VNO-NCW. “We moeten de deuren wijd opengooien voor buitenlandse studenten.” www.delta.tudelft.nl/25039

Topinstituut De gemeente Amsterdam wil een nieuw kennisinstituut oprichten dat zich op de technologische problemen van grote steden richt. Er is zo’n vijftig miljoen euro voor beschikbaar.

Bedrijven en universiteiten mogen er voorstellen voor doen. www.delta.tudelft.nl/25038

Halve finale Aan het einde van de dag houdt Rodney Fitch zijn intreerede als professor retail design aan de TU. Het symposium gaat gepaard met een expositie van de twintig meest invloedrijke ‘retail experiences’ van de laatste 120 jaar, plus het werk van de beste afstudeerder van de IO-masteropleiding retail design.

Symposium New Retail, 27 april op de faculteit Industrieel Ontwerpen. Van 9.30 uur tot 18.00 uur. Inschrijven is gratis, maar wel verplicht. www.io.tudelft.nl

Wordt TU-student Michiel Adriaanse student of the year? De kans wordt steeds groter, nu hij is doorgedrongen tot de halve finales. En de concurrentie is bij de mannen ook nog eens minder groot dan bij de vrouwen. Er zijn acht vrouwelijke halve finalisten en slechts vier mannelijke. De tegenstanders van Adriaanse komen van de Rijksuniversiteit Groningen, de Hanze Hogeschool Groningen en de Universiteit Utrecht.

Stemmen kan op www.studentoftheyear.nl

‘Catshuisplannen te mager of zelfs contraproductief’ De woningmarkt moet uit het slop, maar door de val van het kabinet-Rutte kan het nog wel even duren voordat er maatregelen worden genomen. Peter Boelhouwer, hoogleraar housing systems en directeur van het onderzoeksinstituut OTB, vindt die paar maanden vertraging niet zo erg.

SASKIA BONGER Is het voor de woningmarkt goed of slecht nieuws dat het kabinet-Rutte is gevallen?

Het is goed nieuws. De maatregelen die in het Catshuis zijn bedacht, waren te mager of zelfs contraproductief. Zo zou de beperking van de hypotheekrenteaftrek alleen gaan gelden voor nieuwe kopers, waardoor de verschillen tussen insiders en outsiders op de markt alleen maar groter zouden worden. Zo blijft de woningmarkt ontoegankelijk.”

U en andere experts zeggen al jaren dat de markt hervormd moet worden, met als belangrijkste maatregel het volledig afschaffen van de hypotheekrenteaftrek. Is het niet frustrerend dat

lasten van huiseigenaren zijn lager dan die van huurders. De meeste mensen kunnen in de toekomst gemakkelijk wat meer betalen. Daar komt bij dat de afschaffing van de renteaftrek onlosmakelijk verbonden is met een verlaging van de inkomstenbelasting, waarmee je welvaartswinst creëert.”

Peter Boelhouwer: “De politiek is er al tien jaar mee bezig, maar schuift de hete aardappel steeds door.” (Foto: Hans Krüse)

dat maar op zich laat wachten?

“Je weet dat beslissingen als deze tijd kosten en niet in een achternamiddag genomen worden. We hebben het over veranderingen die tientallen jaren tijd nemen. Dan maken die paar maanden vertraging niet zoveel uit. Het is bemoedigend dat we met ons onderzoek en met onze adviezen de geesten rijp hebben kunnen maken voor verandering.”

Als u het voor het zeggen had, wat zou er dan nu moeten gebeuren?

“Voordat de hypotheekrenteaftrek verlaagd kan worden, moeten we eerst de markt herstellen. Dat kan door de overdrachtsbelasting blijvend te verlagen en voor starters helemaal af te schaffen. Ook kun je startende huishoudens subsidiëren. Daar is de overheid een

paar jaar geleden mee gestopt. Het kost wel wat, maar dat haal je dubbel en dwars via extra belastinginkomsten terug. Verder moet de bouwnijverheid gestimuleerd worden en moeten de woningcorporaties niet te hard worden aangepakt. En we moeten de leencapaciteit bekijken. Regels omtrent lenen zijn steeds strikter geworden, maar nu vindt zelfs het Nibud ze te strak.”

Daarna komt dan de gewraakte afschaffing van de hypotheekrenteaftrek. Hoe hard gaan huiseigenaren dat voelen?

“Als we de aftrek in één keer zouden afschaffen, zouden de huizenprijzen met ongeveer twintig procent dalen.

Maar geen normaal denkend mens zou het zo aanpakken. Het moet heel geleidelijk, over tientallen jaren. De

Wat moet er op de huurmarkt veranderen?

“Het is heel belangrijk om de positie van sociale verhuurders te veranderen, met de nieuwe Woningwet. Ze werken marktverstorend, omdat ze lage rendementseisen hanteren en het externe toezicht is niet goed geregeld. De politiek is er al tien jaar mee bezig, maar schuift de hete aardappel steeds door. Telkens als een besluit nabij is, valt er een kabinet. Als je het hebt over frustratie: dit is wel frustrerend.

Het moet overigens nu ook van Brussel gebeuren.”

Wat raadt u starters in deze onzekere tijden aan: kopen of huren?

“Zie je kopen alleen als een investering, dan zou ik het niet doen. Maar als je ergens langer wilt wonen, dan zou ik niet wachten. Alleen, de meeste starters wonen maar een paar jaar in hun eerste huis. Daarna kun je onder de huidige omstandigheden alleen met verlies verkopen. Ik zou het mijn eigen kinderen afraden. Ze kunnen beter huren. Het probleem is alleen vaak dat huren ook niet lukt.”

van der duin

Nieuwe besturen Het Interstedelijk Studenten Overleg (ISO) heeft een nieuw bestuur gekozen dat op 30 juni zal aantreden. Voorzitter is de Nijmeegse student filosofie en politicologie Thijs van Reekum. De Landelijke Studenten Vakbond (LSVb) krijgt een nieuwe voorzitter: Kai Heijneman, voormalig student journalistiek van de Hogeschool Utrecht. www.delta.tudelft.nl/25043 en 25048

02

Goeroe Geloof het of niet, maar in mijn vorige werkkring werd ik bij presentaties vaak aangekondigd als goeroe. En daar werd ik nogal zenuwachtig van. Niet omdat ik bang was de hooggespannen verwachtingen niet te kunnen waarmaken, maar omdat mensen echt in het mij toebedeelde predicaat gingen geloven en de term ‘goeroe’ als compliment voor mij beschouwden.

Sinds mijn aanstelling bij de TU Delft ben ik deze status snel kwijtgeraakt.

Immers, wetenschappers worden tegenwoordig beschouwd als maatschappelijk ongevaarlijk, alle pogingen tot valorisatie ten spijt. Sterker nog, als ik een lezing buiten onze veilige campus geef, wordt mij vaak van te voren op het hart gedrukt om het niet te wetenschappelijk te maken. Nu predik ik de slogan ‘Nothing as practical as a good scientific theory’ maar dat is in veel gevallen onvoldoende de onrust vooraf weg te nemen. Je kunt je voorstellen hoe dat gaat bij een voorbespreking van een seminar of iets dergelijks. “Er moet ook een wetenschapper bij.” “Ja, maar niet zo eentje die de dingen zo ingewikkeld maakt en een verhaal vertelt waar we niets mee kunnen.”

De angst voor wetenschap en voor wetenschappers is veelbetekenend voor het maatschappelijk klimaat in Nederland. Wetenschap is ook maar een mening, wetenschap kost alleen maar geld, wetenschap staat te ver van de praktijk af.

Het bijvoeglijk naamwoord ‘wetenschappelijk’ dwingt niet meer automatisch respect af. Niet voor niets ontvangen de beoefenaars van deze activiteit een karig loon vergeleken met al die andere waardevolle beroepen die onze samenleving vooruit helpen in de vaart der volkeren. Er zijn van die lijstjes met de status van verschillende beroepsgroepen en ik kan me niet voorstellen dat de status van wetenschappers de laatste jaren is gestegen. Ook in Den Haag kan

de wetenschap weinig goed doen. Het Rathenau Instituut heeft becijferd dat de Nederlandse overheid de komende jaren jaarlijks 200 miljoen euro minder uitgeeft op wetenschappelijk onderzoek. Dat staat in schril contrast met de jaarlijkse budgetoverschrijdingen in de gezondheidszorg die zonder veel morren door de minister van Financiën worden aangevuld. Wie uitrekent wat hij maandelijks uitgeeft aan zorg zal zich een hoedje schrikken. En vergelijk dat met de maandelijkse uitgaven aan de gratis schoolboeken. Dreigende bezuinigingen op de gezondheidszorg worden snel omgerekend in een mogelijke toename van dodelijke slachtoffers. Dan is het inderdaad veel makkelijker om een wetenschappelijke opleiding of laboratorium te sluiten, omdat daar in de regel geen doden vallen. Wetenschap is immers een kwestie van de lange adem. De onderwijslobby in Den Haag zou eens in de leer moeten gaan bij de gezondheidszorglobby.

Wetenschappers moeten weer goeroes worden om haar gezag te herstellen. Als voorgangers van een samenleving die bijna alles dankt aan de wetenschap.

En wetenschappers moeten elkaar helpen. Zoals in een sketch van Koot en Bie waar een kale man te rade gaat bij een ‘professor in de haar’. Het blijkt dat de ‘professor in de haar’ die titel heeft omdat een andere ‘professor in de haar dat heeft gezegd… Na de revenge of the nerds is het nu hoog tijd voor de revenge of de goeroes.

Patrick van der Duin is toekomstonderzoeker bij de sectie technology, strategy and entrepeneurship van de faculteit Techniek, Bestuur en Management.

DELTA. 13 26-04-2012

nieuws

Secretaris

Vaardigheden

IJsbrand Haagsma wordt per 1 juni secretaris van de 3TU Federatie, waar de TU Delft onderdeel van uitmaakt.

Hij gaat zich bezighouden met strategieontwikkeling, regie en coördinatie van alle activiteiten binnen de federatie van de drie technische universiteiten. Haagsma werkt sinds 1992 bij de TU Delft en had verschillende functie. Zo was hij van 2005 tot 2011 faculteitssecretaris van 3mE. Nu is hij interim-voorzitter van de afdeling materials science and engineering.

“Vroeger werden ingenieurs opgeleid door mensen uit de industrie. Maar vanaf de jaren zestig is het accent meer komen te liggen op onderzoek.

Het gevolg was dat in vijftig jaar tijd de ingenieursopleiding verschoof van praktisch naar wetenschappelijk. Het gevolg is een gat tussen wat de opleiding biedt en wat de industrie vraagt.”

Aldus dr. Dave Wisler, opleidingsconsultant en natuurfotograaf uit Ohio.

Donderdag 26 april bezoekt hij de TU als initiatiefnemer van het CDIO Initiatief (Conceive, Design, Implement, Operate) – een onderwijsprogramma dat de ingenieursopleiding dichter bij

zijn wortels wil brengen door de balans tussen praktische ervaring en natuurwetenschappen te herstellen. Wisler legde hiervoor rond 2000 de grondslag vanuit General Electric Aviation in samenwerking met MIT en drie Zweedse universiteiten. Parallel hieraan was de faculteit L&R van de TU bezig met een onderwijsvernieuwing waarbij vaardigheden weer een centrale plaats kregen.

De CDIO organisatie was hier zo mee ingenomen dat ze de L&R bachelor als voorbeeld namen. L&R op haar beurt heeft zich aangesloten bij het CDIO initiatief. www.cdio.org; www.davewisler.com

03

Mysterieus voorwerp

Het lijkt een postmoderne kraan, maar het is een standaardweerstand die bij 20° C een weerstand geeft van 0,0001 Ohm. Met deze weerstand kon men vroeger met precisie meetinstrumenten ijken.

Het Mystery Object in de TU Library is geraden door Paul van Woerkom, oud-hoogleraar bij de faculteit Luchtvaart- en Ruimtevaarttechniek. Hij wist ook te vertellen dat bij gebruik de weerstand in een bad van olie gezet werd om de temperatuur stabiel te houden. Als prijs kreeg Van Woerkom een iPod met iTunestegoed.

(Foto: TU Library)

Ambities van de TU Delft Vervolg van pagina 1

‘De TU Delft wil een universiteit zijn die bedrijven zien als bron van hoogwaardige ingenieurs en doctores, van uitstekende nuttigheidsgedreven kennis en als innovatieve samenwerkingspartner’, schrijft de universiteit in de Roadmap TU Delft 2020. Een greep uit de plannen waarmee zij dat wil bereiken.

CONNIE VAN UFFELEN

Kennisvalorisatie

• Afspraken voor de lange termijn met multinationals, grote bedrijven en overheden over onderzoek, training en het delen van faciliteiten.

• TU-kennis eenvoudiger toegankelijk maken voor het midden- en kleinbedrijf waarmee meer wordt samengewerkt.

• De TU neemt als aandeelhouder in Science Port Holland deel in de ontwikkeling van de Technologische Innovatie Campus Delft.

• Er komt een tweede YesDelftgebouw met labs.

• In 2015 moeten octrooien minimaal kostendekkend zijn en krijgen ten minste 450 Delftse masterstudenten ondernemerschapsonderwijs.

• Wetenschappers krijgen training op het gebied van intellectueel eigendom.

Onderwijs

• Er komen alleen nieuwe masteropleidingen (instroom: minimaal twintig studenten) als ze zich inhoudelijk onderscheiden op regionaal en landelijk niveau, gedragen worden door uitstekend onderzoek, voldoende kritische massa hebben en relevant zijn voor de arbeidsmarkt. Instroom van masterstudenten uit het buitenland vergroten. Stimuleren van een verblijf van Nederlandse masterstudenten aan een universiteit in het buitenland.

• Het percentage topstudenten dat meedoet aan excellentie programma’s gaat van 2,2 procent in 2010 naar 10 procent in 2020.

• De TU stimuleert double-degreestudenten door hun studiekosten te vergoeden.

• In 2015 is er dertig procent toename ten opzichte van 2011 aan inschrijvingen voor de tweejarige opleiding tot professional doctor in engineering.

• In 2020 groeit de instroom van masterstudenten in de graduate school tot tussen vijf en tien procent. Invoering van een promovendi-volgsysteem in 2012, waardoor snel duidelijk is of promovendi (niet) succesvol zijn.

Uitval van promovendi tien procent verminderen in 2015 ten opzichte van 2010. De gemiddelde doorlooptijd van het promotietraject met één jaar verkorten in 2020 ten opzichte van 2011. Met Leiden en Rotterdam mogelijk een Graduate School of Science ontwikkelen.

• Postacademisch onderwijs uitbreiden en waar mogelijk koppelen aan masteropleidingen en Delft Research-based Initiatives (DRI’s).

• Digitalisering van het onderwijs.

• Een learning centre op de campus in 2015, al dan niet door herinrichting van bestaande gebouwen.

Alle studiezalen in één zalenpool onderbrengen in 2014.

• Bij het eerste bachelorjaar: de studieuitval beperken tot circa twintig procent en de studieswitch beperken tot circa tien procent.

• Een doorstroomminor aanbieden voor hbo-studenten en een schakelprogramma voor hbo-alumni.

• Nieuw wetenschappelijk personeel moet verplicht didactische certificaten halen. Wiskundeonderwijs bij de faculteiten wordt gegeven vanuit een docentenpool op EWI. • Tentamens sneller nakijken. Studenten moeten docenten een hogere scoren geven bij tevredenheidsmetingen.

Campus en faciliteiten

energie, hightech systemen en materialen, life science & health, logistiek en water.

• Versterken van de inhoudelijke samenwerking met Leiden en Rotterdam op het gebied van gezondheid, wis-, natuur-, scheikunde, informatica en elektrotechniek en binnen het Europese programma Horizon 2020. Versterking van Medical Delta.

• Samenwerken in 3TU Centres of Expertise op het gebied van intelligent mechatronic systems, dependable ict systems, sustainable energy technologies, multiscale phenomena, bio-nano applications, ethics & technology, applied mathematics en bouw.

• De mogelijkheden onderzoeken voor bijvoorbeeld dependances in Brazilië, China, Singapore en Maleisië.

• Fondsenwerving bij particulieren, bedrijven en stichtingen.

Mens & Werk

• De administratie voor onderzoeksprojecten wordt bij alle faculteiten hetzelfde.

• In 2020 is het vrouwelijk aandeel in de top verhoogd naar twintig procent van de wetenschappelijke staf en veertig procent van de ondersteunende staf.

• Alle nieuw instromende universitaire docenten worden aangesteld als tenure tracker (het loopbaantraject dat kan leiden tot hoogleraarschap) en nemen deel aan een personal development program tenure track.

• Betere mogelijkheden om digitaal samen te werken en een wireless campus.

• Renoveren van bestaande gebouwen volgens het TU Delft Meerjaren Vastgoedplan.

• Realiseren van 3600 nieuwe studentenwoningen tussen 2012 en 2016.

• Digitaal aanbieden van informatie voor onderzoek, onderwijs en organisatie.

• Meer toegang tot bronnen via onder meer open access.

Onderzoek

• De TU-instituten op het gebied van procestechnologie, robotica, transport en klimaat tussen 2012 en 2017 verder vormgeven. Tevens dergelijke instituten ontwikkelen voor materialenonderzoek, ict, gezondheidsonderzoek, bouw en bouwtechnologie.

• De Delft Research-based Initiatives (DRI’s) evalueren in 2014-2015 en laten deelnemen in zeven van de negen maatschappelijke topsectoren: chemie, creatieve industrie,

Zwoegen

Lui kun je studenten niet meer noemen tegenwoordig. Uit de studentenmonitor blijkt namelijk dat studenten tien uur per week meer studeren dan tien jaar geleden (zie www.delta.tudelft.nl/25049). Dat was weer te merken vorige week: afgeladen fietsenrekken, een bomvolle bieb en ploeteren voor tentamens. (Foto: Hans Stakelbeek)

Het gaat niet om je ego, maar om de mensheid Publiceren of niet. Voorzichtigheid boven alles of totale wetenschappelijk vrijheid. Het persbericht dat het Erasmus MC eind november 2011 uitstuurde met de boodschap dat viroloog Ron Fouchier het vogelgriepvirus H5N1 had weten te veranderen in een ‘gevaarlijk mensenvirus’ leidt tot op de dag van vandaag tot discussie en onenigheid.

Dat bleek ook afgelopen maandagavond tijdens een debat bij de Koninklijke Nederlandse Akademie der Wetenschappen. Hoofdpersonen waren Ron Fouchier zelf, veiligheidsexpert Ben Ale van de TU Delft en Marianne Donker, directeur publieke gezondheid bij het ministerie van volksgezondheid.

De ergernis was op onbewaakte ogenblikken van de gezichten van Donker

en Fouchier af te lezen. Hij wil zijn onderzoek publiceren in het vooraanstaande vakblad Science, zij wil eerst grondig alle voors en tegens tegen elkaar afwegen. En Donker is niet de enige: zij noemde acht ministeries op die met het onderwerp bezig zijn.

De grootste vrees is dat terroristen en schurkenstaten het artikel in Science zullen lezen als een recept voor een dodelijk virus. Die vrees is zo sterk dat het ministerie van economische zaken een paardenmiddel van stal haalde: Fouchier moet een exportvergunning voor zijn onderzoek aanvragen. Zelf wil hij dat niet, terwijl Donker er nog maar eens op wees dat de overheid niet zal wijken.

Om die reden was er begin deze week ook in Den Haag een (besloten) bijeenkomst van experts om zich ‘van

alle kanten’ over het onderwerp te buigen. Donker: “De inzet is niet om iets te verbieden, maar om zorgvuldig tot een afweging te komen. Wij vinden niet dat een wetenschapper in zijn eentje over eventuele risico’s mag beslissen.”

Fouchier, op zijn beurt, zei meerdere malen dat het virus dat hij maakte zo gevaarlijk niet is. “Het veroorzaakt griep, geen sterfte.”

De wetenschapper ergert zich eraan dat zijn onderzoek nu opeens op zoveel barrières stuit, terwijl er aan de lopende band over griepvirussen wordt gepubliceerd. “Voor iedereen staat het stoplicht op groen. En zij rijden door. Alleen Fouchier moet bij groen licht wachten.” Volgens hem kan het wetenschappelijk onderzoek niet verder zonder publicatie, terwijl

het juist bedoeld is om mensenlevens te redden.

Tussen de betogen van de twee ‘tegenstanders’, mocht Ben Ale een betoog houden over risico’s en gevaren, op zijn bekende cabareske manier. Volgens Ale is de wereldgeschiedenis doorspekt met verhalen over gevaarlijke kennis. Meerdere malen benadrukte hij niet te weten of er in het geval van Fouchier sprake is van gevaarlijke kennis – het onderzoek is immers niet gepubliceerd – maar hij riep op tot bezinning.

“Wetenschappers zouden zich moeten afvragen of ze alles moeten willen weten en of ze alles moeten delen.

Ze moeten zich kunnen verplaatsen in de overheid, die een bredere afweging moet maken. Het gaat niet om je ego, maar om de mensheid.”

Volgens Ale hebben alle mensen, ook wetenschappers, de neiging negatieve informatie naast zich neer te leggen en positief te denken. Het lab van Fouchier kan wel aan alle kanten uitstekend beveiligd zijn, maar hoe zit het met de wetenschappers zelf?

Het is in Ales optiek goed om je af te vragen of wetenschappers betrouwbaar zijn, of ze kunnen worden omgekocht, bij welke partij ze horen, enzovoort. En dan is er nog de kans dat een medewerker uit woede tegenover zijn baas gekke dingen doet, zoals dat ook met Antrax gebeurde.

“Ik word hier zenuwachtig van als security-meneer.”

Saskia Bonger

DELTA. 13 26-04-2012

science

opinion please

04

Pee and poo power plant TU researchers are testing ammonia from urine as a feed for fuel cells. The DHV-led project aims to make plants for wastewater treatment self-sufficient in energy.

Jos Wassink A number of technologies have been developed to remove nitrogen and phosphates from sewage water as energy-efficiently as possible. The recently distinguished Anammox method developed by Professor Mark van Loosdrecht (AS) is one such technological application. DHV consul-

tancy chose another tack: in an experimental plant near Groningen, they removed the nutrients chemically in order to optimise energy production.

This DHV water innovation project was awarded the 2010 ‘Vernufteling’ award, as it saves energy and recycles phosphates at the same time.

The process involves adding magnesium hydroxide to the wastewater. The magnesium binds the phosphate and nitrate into an insoluble salt, which then precipitates. It is this salt, called ‘struvite’, which is transported from Groningen to Delft and stored in tanks for fuel tests.

“When you heat the salt, ammonia escapes,” explains Sander Tensen, who graduated on the overall system engineering. In fact, it’s a mixture of ammonia and water vapour that enters

Controversy over Hedwigepolder Politicians and also TU scientists have opposite views as to whether the Hedwigepolder, close to the border with Belgium, should be flooded partially, fully or not at all.

During the last decade, few subjects were as heavily debated as the Hedwigepolder. In 2005 it was decided that this part in the province of Zeeland should be flooded in order to create space for nature. This was necessary because the Western Scheldt, the gateway to the port of Antwerp, was deepened to allow large cargo ships to reach the harbour, which changed the underwater life dramatically. Consequently, it was decided to enhance the estuary – coastal waters connected to a river and open sea – by flooding the Hedwigepolder as compensation.

The Netherlands and Flanders signed an agreement, with Flanders paying a large part of the costs. However, residents of Zeeland strongly oppose the plan, because it puts a beloved part of their province under water. A new plan was made to flood a smaller area along the Western Scheldt of the Hedwigepolder and two other areas along the Western Scheldt. This issue was recently discussed in the Dutch Parliament. “If we look at the current Dutch and European environmental and law legislation, putting the whole of the Hedwigepolder under water is the best solution for creating an estuary. This will exactly create what needs to be created, an intertidal area, rich in ecosystem services,” says professor of hydraulic engineering, Marcel Stive (Civil Engineering and Geosciences).

“It’s actually a horrible plan and creates vicious nature,” says professor of structural integrity and engineering mechanics, Jaap Schijve (Aerospace Engineering), who was born in Zeeland. “The water of the Western Scheldt is polluted. A study made in 2009 by toxicologist Dr Cor Scheele shows that the estuary will be filthy. The water will bring waste as sediment to the polder.”

Prof. Stive however does not believe that this should be a reason to reject the solution: “It goes without saying that the water will be a bit polluted. But in the last decades the water in our rivers and estuaries has become cleaner.”

So far a final decision has not been made. Last Saturday, the Dutch coalition cabinet fell, and it is expected that a decision will be made after the new elections. “We therefore still hope that an alternative plan is chosen in order to save the Hedwigepolder,” says Prof. Schijve. “In the agreement between Belgium and the Netherlands, it states that alternatives could be looked into.”

Senior advisor at Oranjewoud, Geert Roovers, does not think that this will happen. The Hedwigepolder is one of the case studies for his dissertation on decision-making regarding plans for rivers at the faculty of Technology, Policy and Management. “New plans for rivers like the Rhine and IJssel show that a political decision is made relatively fast,” Roovers explains. “After that local parties usually oppose the decision, but this opposition only slows the decision making down. It does not cancel it. Therefore, I expect that the Hedwigepolder will be put under water.”

Roovers states that there are no alternatives, because there is an agreement about a system approach in which the estuary plays a crucial role and can only be created at the Hedwigepolder.

Prof. Stive: “Or we should change the way nature is compensated in the Netherlands. At the moment it is necessary to replace the removed nature with the same kind of nature. There should be a discussion about whether we should keep this policy.” (RV)

the system. When heated to over 750 ºC, ammonia will split up into its constituents: nitrogen and hydrogen. The high temperature fuel cell (solid oxide fuel cell) burns hydrogen with oxygen (from the air) while producing electrical power with an efficiency of about 50 to 60 percent. “And no nitrogen oxides or NOx’s are formed,” says project manager Dr P.V. Aravind, from the 3mE faculty’s process and energy department.

‘When you heat the salt, ammonia escapes’ “Practice often proves to be a little more challenging,” says Tensen, as he explains that besides the ammonia, water vapour also enters the fuel cell.

This not only dilutes the process but may reduce the performance of the fuel cell as well.

“The main thing is to get waste water plants self-sufficient in energy,” says Aravind. Especially in developing countries, sewage treatment is often interrupted by power cuts. Fuel cells fed with biogas from the sewage water treatment, as well as ammonia from urine, should be able to keep the plant going.

Sander Tensen: ‘getting there slowly but surely’. (Photo: Jos Wassink)

Shaping up the solar boat Like its predecessor, the Delft solar boat will rely on hydrofoils to lift it out of the water and allow speeds up to 36 kilometres per hour or more. But this time, the fins will be auto-adjusting.

The student team is preparing their vessel for the fourth Frisian solar boat race, which will take place from July 8-4. The biannual event is a race for solar-powered boats over 220 kilometres, inspired by the legendary skating event called the Elfstedentocht.

Two years ago the TU Delft team featured hydrofoils for the first time. And although their boat did reach a top speed of 36 km/h, it came in third over all. That was a bit of a bummer

after the victories at the first two editions in 2006 and 2008.

The main difference with two years ago is that this time the hydrofoils will be adjustable. The T-fin at the rear will be outfitted with flaps that govern the lift (last time, the tail didn’t have enough lift to get the stern off the water). The V-shaped front foil will be attached at two hinges. Two electrically powered cylinders will adjust its angle towards the oncoming water and hence the lift. Both this angle and the position of the rear flaps will be automatically controlled by a software system that uses the speed as its main input. From 12 km/h up, the boat will lift off from the water.

Less visible improvements include the hydrofoil’s profile, improved electronics and a slightly different hullshape. Mechanical engineering student Erik Jansen estimates the ship could run up to 40 km/hr.

Design of the Delft Solar Boat. (Illustration: Roel Stein)

Over the next few weeks parts will be coming in from special composite workshops and wharfs to be assembled in Delft. The team aims for the first tests on the waters of the Schiekanaal by the end of May. (JW)

Delta Lloyd Solar Boat 2012 length 5.93 m Beam 1.80 m Depth 0.60 m Weight 135 kg solar power 1,750 Wp engine power 4000 W www.deltalloydsolarboat.nl www.dongenergysolarchallenge.nl

DELTA. 13 26-04-2012

science

05

short news science Wind4Water

Wind4Water uses a typical feature of the Zeeland province, namely wind, to solve a typical Zeeland problem: salified water and agricultural land. Delft engineer Koen Kooper, together with economist Jeroen Toet and agricultural scientist Gerson van Luijk, developed a wind-driven desalination device for the Delta Water Award, where it received an honorary mention last week. The working principle is reverse osmosis: purifying water by applying a high pressure (60 – 80 bar) across a special membrane - proven technology to win drinking water from seawater.

New is that Wind4Water uses a mechanical pump to reach the high pressures. According to the calculations, their hydraulic-drive is 9 percent more efficient than an electrical set-up. Wind4Water has been designed as a

stand-alone unit for glasshouse cultivators.

Such greeneries often feature a basin for storing rainwater. The purified water, produced only in windy periods, could replenish the water basin. Another option is a hybrid wind

turbine that provides both 80 kW of hydraulic power and 450 kW of electrical power. www.wind4water.net

Making hydrogen with sunlight Artificial photosynthesis it could be called: making hydrogen from sunshine.

“Five years ago we were a factor thousand removed from commercial viability, now only a factor three.”

Jos Wassink Imagine pouring water into a tank with a partition plate in the middle. You close the lid, put the tank in the sunlight and sit back to watch the miracle happen: on both sides bubbles emerge on the plate. They grow, detach and

bubble upwards. Hydrogen for free as long as the sun shines. The tank will also produce oxygen, but that is of less importance.

Until now, this sun-powered fuel production was mostly mythical. Nonetheless, important advances have been made. Last Monday, Dr Christina Enache defended her thesis, in which she tested a number of materials on their suitability as photoanodes (that produce electrons under sunlight). And although she didn’t find a material that was suitable enough (she tested titanium dioxide, indium-vanadium oxide and iron oxide), her work has been most valuable to other researchers at ChemE (faculty of Applied Sciences), says her PhD supervisor, Dr Roel van

Photoanodes convert light into electrons that combine with protons to form hydrogen gas. (Illustration: Berkeley Lab)

de Krol: “Thanks to Christina’s work we now have a far better idea of which oxides may work as a photoanode and what the challenges are.”

For example, Dr Enache found out that in indium-vanadium oxide (InVO4), absorption of visible light only takes place in the first few nanometres of the material. Moreover, when the amount of indium and vanadium are not exactly equal, the oxide has no photoelectric activity.

Since then, the group has targeted bismuth vanadium oxide (BiVO4) as candidate material. “It’s mostly known as a bright yellow pigment,” says Van de Krol. This oxide is less critical to its exact chemical composition than InVO4, plus it allows a far deeper penetration of light. On top of that, manufacture of an active layer is simple and direct. A solution of bismuth and vanadium is sprayed onto a hot surface where the solvent vaporises and the metals oxidise. With this method, solar-to-hydrogen conversion efficiencies of about 3 percent are within reach, as Van de Krol and colleagues recently reported in the Journal of Physical Chemistry C. For comparison: electrolysis in combination with a PV installation has about 10 percent efficiency, but is more expensive. “We have to improve the efficiency by another factor of three,” Van de Krol says, “to make the technology interesting for investors.”

Christina Simona Enache, ‘Characterization of Thin Film Photoanodes for Solar Water Splitting’, PhD supervisors Prof.

Joop Schonnman and Dr Roel van de Krol, 23 April 2012

cover A large zipper slowly unveils reality.

This is the image that PhD candidate Robert Jan de Boer (MSc) chose for the cover of his thesis. He likes to depict clear insight with the clear skies that appeal to him as an aeronautical engineer and an avid yachtsman. His PhD research dealt with the persistence of mental models – ways in which people perceive the world around them. Mental models filter perceptions so that they either fit in with existing ideas or are ignored. Mental models are the building blocks for stubbornness or ‘cognitive resistance’.

“Not only making errors is human, but so is persisting in them despite contradicting experiences,” argues De

Boer. “The Roman philosopher Seneca stated that to persist in an error was diabolical, but my research shows it is typically human.” Of course, people do occasionally update their view of the world. If not, we would still be living in the Stone Age. Key elements in making people reflect on their mental models are surprise (something doesn’t fit expectations) and other emotions which prioritise a perception.

Robert Jan de Boer, ‘Seneca’s Error: An Affective Model of Cognitive Resistance’, PhD thesis supervisors Prof. Sicco Santema and Prof. Petra Badke-Schaub (IDE), 7 May 2012

Shopping science

Nanoscience Prize

Professor Rodney Fitch will present his inaugural speech The Ascent of Shopping at the end of a symposium on shopping and retail this Friday.

Fitch had his own design consultancy from 1972 until 2009, after which he focussed on advising and higher education. Next to his professorship at Industrial Design Engineering in Delft, Fitch also lectures at the Willem de Kooning Academy in Rotterdam.

While in Snowbird, Utah, professor of bionano physics, Cees Dekker, received the 2012 ISNSCE Nanoscience Prize. He was awarded the yearly prize by the International Society of Nanoscale Science, Engineering and Computation for his ‘outstanding discoveries and contributions to the field of (biomolecular) nanoscale science and nanotechnology.’ Prof. Dekker is the first physicist to receive the award. ‘Great honour’, @cees_dekker twittered.

Symposium New Retail, 27 April 2012, Aula. Info & registration: www.io.tudelft.nl/newretail

halfway

Stopping the bouncing

Nico Burgelman: “Everyone who has travelled by train, recognizes the sudden swinging or bouncing.” (Photo: Sam Rentmeester)

Name: Nico Burgelman (MSc) Nationality: Belgian Supervisor: Dr Zili Li (Civil Engineering and Geosciences, Road and Railway Engineering) Subject: Train-turnout Interaction, Simulation and Validation by Axle Box Acceleration Measurements Thesis Defence: In two years “Everyone who has travelled by train, recognizes the sudden swinging or bouncing of a train. This could very well be caused by sagged ballast stones underneath the railway. I’m developing an automatic algorithm that shows where and how the railway is dislocated and when it needs maintenance.

In order to learn how to detect the dislocations, our department does field research. We put sensors on a train’s axle box, close to the wheels. The sensors measure accelerations to the right, left, upwards and downwards. In this way they tell us where the dislocations are. Sometimes I ride on a train equipped with our sensors. It’s fascinating to sit next to the machinist and see the enormous amount of data coming in on a laptop.

Afterwards I create an algorithm to convert the data to useful information. It should tell how many millimetres the dislocations are, and in future it will provide ProRail, the Dutch company that takes care of maintenance for the Dutch railway network, with important information regarding (future) maintenance work. It could very well be that it is better to monitor a dislocation of a couple of millimetres than to repair it straight away.

In this way the precise model I’m working on should reduce the maintenance costs of the railways, because it’s more precise and cheaper than the current method. At this moment an expensive special train measures dislocations, covering every part of railway in six months. The sensors for the method I’m developing could be placed on any train. If one train on a trajectory has our system, this will provide enough detailed and accurate information.

The method should also be used on railway switches. The maintenance of one switch is about as expensive as 500 meters of straight railway. However, it’s difficult to detect dislocations on railway switches, because of dynamic effects caused by the complicated shape of the switch. This complex geometry also requires an advanced model of wheel/rail interaction for the simulations. Nevertheless, we want to know if the movements of the train are caused by the normal shape of the switch or ballast displacements.

Over the next two years I’ll create a method that should provide this information.

I’ll make use of existing wheel/rail contact algorithms and implement them in our vehicle dynamic program. Hopefully, this will result in a method that reduces maintenance costs, limits the dislocations felt by passengers and end the swinging and bouncing of trains.” (RV)

DELTA. 13 26-04-2012

international students

06

Bit by the travel bug

With spring and summer breaks approaching, many international students will soon be hitting the road to explore Europe and beyond.

HARISH RAMAKRISHNAN

It wouldn’t be inaccurate to say that most internationals come to Europe precisely because it’s Europe. Although the study load can be quite taxing, most students find time to travel, relax and see new places. “To me it’s all about experience,” says Akshay Rajan, an exchange student from Australia.

“I try to fit in as many new places as possible!” Being here only for a matter of months, Rajan planned his stay such that he could travel even before he started his studies at TU Delft.

Cheng Su, an international MSc student from China, says he travels to find inner peace and tranquility, finding beauty in European cities like Barcelona, Berlin and Zurich, and peace in European cities preserved in all their splendor, compared to cities in his home country.

Miriam Polak, an exchange student from Poland, travels in search of slopes for skiing. “No, seriously, travel gives you a different view about yourself, a chance to think and make changes to your life,” she says. “Generally, it makes you more open-minded and aware of what’s happening around you.” Polack has been in Austria, Italy and France, but her favourite experience was in Brazil. “Brazil’s the place

to be during European winters. While it was a bone-freezing, -30 ºC in Poland, it was +30 ºC on the beaches of Brazil, and an experience indeed meeting new people and learning from their stressfree attitudes to life”, she muses.

Rajan, combining academic opportunity with travel, has already been many places in a matter of months, including Morocco, France, Belgium, Hungary, Czech Republic, Spain, Sweden and the UK. “Morocco took me back in time, into a labyrinth of new people, customs and culture,” he says, “while Berlin, Prague, Budapest and Barcelona were definitely the party capitals of Europe.

The night-life gets crazier as you move eastward.”

‘The night-life gets crazier as you move eastward’ “Berlin is a heaven for architecture students,” remarks Cheng, who is interested in art, architecture and the culture Europe offers. “Stunning buildings on every corner.” Abiram Pattabhiraman, an MSc student from India, visited Berlin for pleasure, but that this was his only vacation outside the Netherlands in the past nine months says much about the work-load and pressures facing international MSc students aiming to finish their courses in two years. “My course-0work has been quite taxing,” he says, “so much so that I wasn’t able to take a break even during Christmas to travel. I finally found time during the spring break.”

But is that the only reason for not traveling? “Traveling is of course

HTTP://ME an expensive pastime, which deters many internationals,” Pattabhiraman believes. “But they can travel inside the Netherlands, especially using the various passes NS offers.” He uses his shorter breaks to travel around admiring the expansive Dutch landscapes.

Travel needn’t be expensive if wellplanned. InterRail passes, available to residents of Europe, are ideal for international students: for around 175 euros students can travel in any of the 30 countries covered by the pass.

A good, inexpensive place to sleep is another criteria that makes travel costly. Today however there are plenty of youth hostels and the couch-surfing concept has become fairly normal.

As a rule, Eastern and Southern Europe tends to be cheaper than northern and western European countries. “But Scandinavia is the place I want to go next,” Cheng says, “as it reminds me of fairylands.” Pattabhiraman, who has family visiting next month, is excited to hit the road: “Paris is on my agenda next, and that’s just the start. I’m going to use my vacations wisely, traveling whenever I get the opportunity.”

With spring and summer vacations coming soon, now is the time to plan trips and reserve places on strangers’ couches. And with the Mayan calender predicting an apocalypse later this year, who knows, but this might be your last summer, so use it wisely. eurolines.eu nshispeed.nl interrailnet.com hostelworld.com couchsurfing.org

Harish Ramakrishnan, from India, is an MSc student of Architecture. (Photo: Webcam)

”I still remember being a small kid and my dad taking me to his office and printing out sheets of ‘clip-art’ for me to draw around. The word computer evoked a sense of awe for late-1980s Indians, as personal computers didn’t become household items until the mid-1990s. Consequently, when our family got its first computer in the early 1990s, our ‘computer room’ practically became a shrine for my friends from school. Our personal ‘super-computer’ had a 20 Gig hard-disk, 2MB ram and the Windows 3 operating platform on a 16/32 bit processor. All you could do then was open paintbrush or play preloaded games like solitaire.

We were of the generation that grew with computers, getting new operating systems and processors every few years. I didn’t however take well to the coding side of computing, or anything that didn’t have an easy graphical interface, which was partly why I didn’t major in computer sciences, choosing architecture instead. It’s funny to reminiscence about the old days, of how our first computer divided our family, my mother the lone wolf in the ‘No-Tech’ gang and all of us against her. That we made fun of her when she tried to move the mouse in the air not withstanding, she gave an eloquent speech about what computers were going to turn us into, having grown up seeing the ‘idiot box of the 1980s’ (i.e.

TV) make families less social. Well, she wasn’t wrong: for heavens sake, I now watch nature on my laptop.

I use my gaming laptop for everything except gaming: lots of graphic/design softwares and as my main source of entertainment. The internet lets me catch up on news from home and from the architectural diaspora. Being hooked to Google isn’t something I’m proud of but it is part of my life, and the way I communicate through Facebook is reason enough for social networking support groups and deaddiction programs to exist. Though my mother still rages against the machines, she’s come to accept them as inevitable – after all, her family is addicted to them – although she still shouts at Skype if it doesn’t work. Maybe she’s waiting for artificial intelligence? Well, you’ll have to wait a bit longer Ma, the geeks from Delft are almost there.” (HR) My favorites:

bustler.net thehindu.com translate.google.com raaga.com nationalgeographic.com

Berlin by night. (Photo: Harish Ramakrishnan)

news below sea level This week’s roundup of what’s been making headlines in the Netherlands begins with the news that Dutch Prime Minister Mark Rutte handed in his Cabinet’s resignation to Queen Beatrix.

Rutte’s minority coalition government collapsed when Geert Wilders’ populist PVV or Freedom Party, which is anti-EU, refused to support the government’s austerity budget measures. Rutte’s reign lasted just 18 months and new elections are now planned for next September. The euro zone demands a 3 percent ceiling on national deficit; however, the Netherlands’ deficit for 2011 was 4.7 percent. Leaders of Rutte’s VVD, the CDA and PVV have been convening for months, trying to agree on €16 billion in additional budget cuts. Wilders ultimately refused to make a deal, saying “we cannot live up to the demands Brussels puts on us”, and consequently the Rutte-led government fell. Dutch newspapers surmised that if supposedly strong Eurozone countries like Holland cannot manage its budget deficits, a European-wide debt crisis could soon return.

Meanwhile, following the government’s collapse, the BBC reported that the Netherlands retained its AAA credit rating and also raised 2bn euros at a bond auction last Tuesday, at which the Dutch government was aiming to raise between 1.5 and 2.5bn euros.

According to the Dutch intelligence agency AIVD’s recently released annual report, Chinese spies are operating extensively and relatively freely in the Netherlands, providing information to China about leading Netherlands-based technology companies. The AIVD report concludes that espionage is easy to conduct in the Netherlands because most Dutch people are ignorant of the existence of economic espionage. “The Dutch government runs various programmes that attract well-educated, talented Chinese,” the AIVD report states, “and if they spy for China, they will receive financial rewards and privileges when they return home.” The President of Turkey, Abdullah Gül, concluded a somewhat controversial threeday visit to the Netherlands, during which he met Queen Beatrix and Dutch Prime Minister Mark Rutte, and also attended a DutchTurkish business forum. Trade between Turkey and the Netherlands totals approximately 5.5 billion euros. However, during the state visit, Freedom Party leader Geert Wilders said the Turkish President wasn’t welcome in the Netherlands, calling Gul a ‘Kurd-basher and Hamas-lover’. Gül responded by calling Wilders an ‘islamophobe’.

Dutch electronics company, Philips, reported 248 million euros in profit for the first quarter of 2012, an 80 percent rise in profits

compared to 2011. Philips said its healthy profits were due to its High Tech Campus in Eindhoven, improved healthcare division sales, and the selling of the company’s Senseo coffeemaker patent rights. More Belgian police officers will deployed on BelgianDutch border when a new law - taking effect on 1 May - prevents non-Netherlands residents from buying marijuana in Dutch coffeeshops. The law and beefed up police presence aim to stop drug tourism. Amsterdam Airport Schiphol was voted ‘best airport in Europe’ in a recent passenger survey conducted by Britain’s Skytrax. Some 12 million passengers from 100 countries rated 388 airports worldwide. And finally, two clever Dutch entrepreneurs are making big money from their ‘2theloo’ toilet shops, which offer clean toilet facilities in crowded shopping districts, including on Amsterdam’s Kalverstraat, where they opened their first toilet shop last year, and in Barcelona. They now have 50 toilet shops operating in the Netherlands and elsewhere in Europe, where people in need of relief gladly pay to use a clean Dutch toilet instead of a dirty public one. (DM)

DELTA. 13 26-04-2012

international students

07

Me and my internship What makes an internship good, bad or indifferent?

In this series, international students tell their stories.

GUNJAN SINGH More than 40 hours of video footage, 8200 kilometers of travel, a broad subject and six passionate students working on a creative budget. In short, my ‘Design the New Business’ was an unconventional summer internship.

But this internship was also a turning point in my academic life and will be a constant source of inspiration for my professional life.

I was keen on utilising my vacation for a summer internship. A short stint that could give me hands on experience of the skills I’d gained during my Master’s and how they would be productive in industry. Finding an internship started with looking at the guest lecturers who I was keen to work with, followed by the process of writing emails asking if I could get an intern position. After waiting through the cold Christmas vacation, one January morning I received an email which said I had an internship.

‘The interconnection between people was my personal learning’ ’Design the New Business’ was a 39-minute documentary made by six international students of MSc Strategic Product Design at the Industrial Design Engineering faculty. It all started in 2011, when we approached Erik Roscam Abbing, founder of Zilver innovation, asking for a summer internship. Instead of just another internship at his firm, he asked us to work on something that had been brewing in his mind: make a documentary about how design is shaping business.

Uncertainty about the process, complexity of the subject and chaos were a few things we encountered in the beginning. ”We weren’t filmmakers,” recount fellow team member intern, Esra Gokgoz. “We’re probably still not, but as designers we often strive

to be storytellers, addressing a specific audience with specific interests and taking them on a proverbial journey, using our skills to provoke their thoughts and interest. In this sense, this project was no different. Except for the additional challenge of learning the rather complicated process of filmmaking. Teamwork and collaboration, the interconnection between people was my personal learning.”

Or as Juan David Martin rightly put it, “our team learned to communicate more effectively and maintain a positive working atmosphere”. It was a demanding project that put our personal and professional skills to test. We were six designers, all extremely passionate with strong opinions, which led to occasional conflicts, but we would then thrash out each point of conflict until consensus was reached.

No clue

After a crash course in filming and long discussions about the flow of the movie, we managed to put up a storyboard. The interviews themselves were a difficult exercise in time and resource management. A small suitcase containing basic paraphernalia for filming would be passed on at airports and train stations, as we divided ourselves into smaller groups, travelling all over Europe interviewing academics, innovators in industry and design practitioners.

As we heaved a sigh of relief after the interviews, the task of editing incredible hours of precious footage to

news in brief

fit into a 30 minute format was even more daunting. Long, sleepless nights accompanied the editing of the movie, which was done on a tight schedule, in order to be able to release the documentary during Dutch Design Week in October 2011.

Probing deeper into the stories during the interviews made us aware of the details which exist in every industrial domain, with various technicalities and challenges typical to each one.

“The outcomes of having come in contact with so many experts in strategic design were just so immense for being described or quantified,” adds intern team member, Marta Ferreira de Sá.

“Every interview was fruitful, not only for the documentary but for all of us and our personal perspectives on the subject.”

The documentary is available online and is being screened around the world in universities, incubator and start-up labs, design and business associations, and we’re still receiving critical feedback, which helps us take the discussion to different levels.

Today I look back and think that when we committed to it, we had no clue about the magnitude of responsibility.

We hadn’t foreseen the challenges we were going to face; nevertheless, it was an extraordinary internship that will always bring a smile to my face.

On April 18, WijWonen Delft, a General Residents organization that advocates the interests of tenants of Duwo, issued a press release in support of students facing a demanding exam schedule that coincides with the deadline for renewing or terminating their Duwo housing contracts, headlined: ‘Stay or go? What a choice if you don’t know whether you’ve passed your exams and study program!’ The press release further explained how VSSD, along with Diss, are negotiating with Duwo and the TU’s International Office for a reasonable date, asking: ‘Can the university, in consultation with Duwo, not set a reasonable date for students?

An opportune moment when they really have a choice and just before the lease actually expires?’

Jayadeep Premnath, a resident of

Clean drinking water, waste water, water shortage or too much water: the issue of water in cities is becoming an ever-increasing challenge because of urban spread and the fact that much of the world’s population lives in cities. So what’s your solution? Enter the TU Delft Urban Water Movie Contest by sending in your film, lasting up to 3 minutes. The best three entries (deadline May 15) will be premiered exclusively during TU Delft’s Water Week, during the Gala première Urban Water Movie. The best film will also win 1000 euros. tudelfturbanwatermoviecontest.org

Win an e-bike TU Delft is not only the oldest, but also the largest university of technology in the Netherlands, which means commuting – preferably sustainable commuting.

Some 48% of all TU staff members regularly bike to work. To encourage even more people to travel by bicycle, May 10 is ‘Bike to Work’ day in the Netherlands. By registering at fietsnaarjewerkdag.nl, staff members who bike to work on May 10 are eligible to win a Pick-up Electric bicycle.

World’s first On May 8, in Epe, Dutch Crown Prince Willem-Alexander will open the first waste-water treatment plant to use a new water treatment technology called Nereda. This innovative technology, developed by TU Delft, consultancy and engineering firm DHV and six water boards makes it possible to treat domestic and commercial waste water in a sustainable, energy efficient manner. Thanks to this new technology, waste-water treatment takes up a much smaller surface area, resulting in significant savings in energy use and building costs for new plants.

Summer in China To watch and learn more about the documentary visit www.designthenewbusiness.com

Thirty top students from every university in the Netherlands have been selected for the 2012 Netherlands–Asia Honours Summer School. This summer school, funded by a public-private partnership between Dutch universities, companies and government ministries, acknowledges China’s increasing importance and the urgency of acting together immediately to benefit from China’s growth. The first student group will attend two four-week courses at the Chinese University of Hong Kong, with courses varying from international business to Chinese culture and society. The students will also meet Dutch companies and entrepreneurs based in China. www.summerinasia.nl

Housing recovery The housing market needs help to recover, but now that Prime Minister’s Cabinet has fallen, it could still be some time before measures are adopted. Peter Boelhouwer, professor of housing systems and the director of the OTB research institute, isn’t overly concerned by a possible delay of a few months. “It’s strange that the Cabinet fell while the plans were already in place, but it is good news. The measures devised in the Catshuis (the Dutch Prime Minister’s residence, ed.) were too weak or even counterproductive.”

Water filter The ‘Design the New Business’ internship required teamwork and intense collaboration.

(Photo: Gunjan Singh)

Stay or go room hunting?

Duwo’s rent contract final decision date remains a contentious issue.

Movie Contest

Duwo housing, is one such pressurized MSc student: “As the academic year was coming to an end, I was really looking forward to moving into a house much closer to the faculty. From my experience of running around looking for a new place, I figured none of the landlords wanted to commit for a period as late as August. Maybe I would’ve been lucky if I had the opportunity to research further, but with my exams and deadlines coinciding, I didn’t want to risk my contract and settled for staying here for another year.”

’I didn’t want to risk my contract’ As Duwo works closely with TU Delft, isn’t it possible to understand the students’ situation better and extend the decision date? Gijsbert Mul, Duwo Short Stay Housing’s manager, explained his position: “We - TU Delft

and Duwo - have to face and handle the interests of both first-year MSc students and MSc students who are coming next term. For first-year MSc students, it’s nice to postpone a decision and get a deadline as late as possible. But the problem is we can’t help the new students if we don’t know how many rooms are available.”

Mul however did agree that the rent contract deadline issue would be discussed during Duwo’s year-end review.

To this, Elco van Noort, director of the International Office, added: “In case TU Delft applies for a visa (for a new student –ed.), several conditions must be met. First-year students have to pay tuition fees and living costs for the first year, and we must also be sure about their addresses in the Netherlands.

Since there are many requests, we want to be ready by July 1. It’s therefore critical to know by May 1 how many of the present first-year students want to extend their contracts with Duwo for one more year.” (RR)

A vertical underground osmose filter for making drinking water not only saves 40 percent of energy, it may also push back salination. Reverse osmosis (forcing water at high pressures through micro membranes) is an established yet energy-hungry way of making drinking water from brackish or even salt water.

Dr Bas Heijman (CEGS) designed a vertical filtering unit called Puro, which makes use of hydrostatic pressure to force the water through the membranes and thus needs less energy to function. Even better: ground water expert Professor Theo Olsthoorn (CEGS) has shown in animations that Puro pushes the salt water back deeper in the ground and thus fights progressing salination of groundwater and agricultural land. (See article on Page 13: ‘Zoethouder tegen verzilting’)

Summer Dutch course This summer, the Institute for Technology and Communication will again be offering interested parties the opportunity to follow an extremely intensive Dutch language course. The course is designed for employees and students who already have a strong command of German, Swedish, Norwegian, Danish or Icelandic, because these languages have points in common with Dutch and thus quick results are possible. The Delft Method allows course participants to acquire large amounts of vocabulary in a very short time. They learn words through texts covering wide-ranging subjects pertaining to Dutch society.

During the lessons, all focus is on conversation. Dutch is the only language spoken. delftsemethode.nl

Wisler workshop Dave Wisler is visiting TU Delft from 25-26 April. Wisler, who works for GE Aviation, collaborated with the Massachusetts Institute of Technology (MIT) to develop a model for academic engineering programmes to ensure that their graduates are ideally placed to meet the needs of industry. His presentation on 25 April was broadcast live via Collegerama.

DELTA. 13 26-04-2012

lifestyle

08

Kukeleku op de Oude Delft Wie heeft het leukste studentenhuis van Nederland? Het studentenhuis op de Oude Delft 119 doet een gooi naar de eretitel.

En ze gaan winnen ook, zeggen de 25 bewoners.

MARTINE ZEIJLSTRA Wie het karakteristieke grachtenpand aan de Oude Delft binnenkomt, raakt verstrikt in een doolhof van gangetjes. Ze leiden naar maar liefst 25 studentenkamers. Overal zijn wandjes geplaatst, ook dwars door ornamentenplafonds en schouwen. Goedgemutst banjert Paul van Sommeren (21, derdejaars luchtvaart- en ruimtevaarttechniek) in zijn badjas en slippers door het pand. Het is lunchtijd en hij schuift aan bij medebewoners in de gemeenschappelijke ruimte vol met tekeningen van snoepjes op de wanden.

Van Sommeren meldde zijn huis aan voor de verkiezing van studentenhuis van het jaar. Zijn huisgenoten Thijs Michielsen (24, schakeljaar civiele techniek) en Jurriaan van den Barselaar (26, achtstejaars bouwkunde) roepen in koor: “Want het is hier heel gezellig. We zijn allemaal heel verschillend, maar elkaars beste vrienden.”

Dat moet ook bijna wel, want de wandjes tussen de kamers zijn heel dun. Ze horen alles van elkaar, vertellen ze met een grote glimlach. Op de zolder wonen de meeste meiden en als er vriendjes langs komen dan hoort het hele huis dat, zeggen Van Sommeren en Van den Barselaar. “Dan wordt er heel wat af gekukelekuud. Het lijken wel nymfomanen.”

Tweedejaars industrieel ontwerpen Rhea van Kasteren (21) moet er hard om lachen. “Het is gewoon heel erg gehorig”, zegt ze. “In het bad op zolder wordt anders heel wat gesekst”, zegt Van Sommeren. “Als al het water uit het bad plonst dan is de kamer eronder helemaal nat.”

Seks is een dankbaar onderwerp in het studentenhuis. Elke dag komt het onderwerp tijdens het avondeten ter

sprake. Een beetje provoceren, daar houden de mannen en vrouwen in het huis wel van. “Van wie was dat condoom boven op de prullenbak?”, wil Van Kasteren weten. “Dat was echt ranzig. Misschien van de huisjongsten”, denkt Van Sommeren. Caithlin Marugg (19) tweedejaars technische bestuurskunde knikt. “Die liepen ineens te bekken in het café. Ze moesten blijkbaar de examenstress kwijt.”

Zeker weten doet ze het niet, want met 24 huisgenoten weet je nooit precies wie de boosdoener is. Luchtig: “Misschien was het ook wel heel iemand anders.”

’Alle andere studentenhuizen zijn saai vergeleken bij ons’ Naast sekspraatjes houden ook de huismysteries de studenten bezig.

Zoals: wie heeft er afwas op het aanrecht gedumpt zonder het op te ruimen? “Iedereen zegt dan: ik was het niet”, zegt Van den Barselaar. “Laatst lag er zelfs een dode muis op de gaspit”, zegt Van Kasteren. “Die is daar echt niet doodgegaan. Iemand heeft ‘m daar opgebaard, maar wie?” Iedereen lacht er hard om.

Toch wordt er ook wel gekibbeld, benadrukt Van Kasteren. “Maar nooit lang.” Ze heeft zelfs een T-shirt met

een afbeelding van Paul van Sommeren, en hij van haar. “Omdat we tegelijkertijd in het huis zijn komen wonen, zijn we echte maatjes”, zegt ze. “We gaan vaak uit met het hele huis en dan nemen we het complete café over”, zegt Van Sommeren.

Ook vieren de 25 huisgenoten samen Sinterklaas, gaan ze op vakantie en zijn er ‘huischweekenden’. Ook dat laat zien hoe ze op een ludieke, manier met elkaar omgaan. In Zwolle voerden ze 119 opdrachten uit, en streden tegen elkaar in verschillende teams. Zo zongen ze liedjes voor bejaarden. “Die bejaarden waren erg chagrijnig. Toen ik vroeg of ik mocht zingen zeiden ze: ‘nee, want de bus komt zo’. Heel stom”, zegt Van Sommeren. Marugg fakete een orgasme midden op straat, maar won daar niet mee. “Je moest ook het hoogste punt van Zwolle bereiken. Niet het hoogtepunt”, grinnikt Van den Barselaar. Hij beklom de kerktoren en kreeg wel punten.

Volgens de studenten kan de eerste prijs hen niet meer ontgaan, omdat ze zo’n opmerkelijke relatie met elkaar hebben. “Alle andere studentenhuizen zijn saai vergeleken bij ons”, weet Van Kasteren. “We winnen gemakkelijk.”

(MZ)

Verkiezing studentenhuis van het jaar, eind mei wordt de winnaar bekend gemaakt. www.studentenhuisvanhetjaar.nl

De 25 huisgenoten van Oude Delft 119 vieren samen Sinterklaas, gaan samen op vakantie en houden ‘huischweekenden’. (Foto: Sam Rentmeester)

Zinderende feestweek time out

Koninginnenach, Bevrijdingsdag – genoeg te feesten in de wijde omtrek, komende week. Maar wat doe je in de tussenliggende dagen?

Een outdoorparty op de Burgwal op Koninginnedag, Bevrijdingsfestivals en legers dj’s in Rotterdam en Den Haag… Je kúnt je agenda net zo indelen als de meeste studenten, en meedansen met de massa. Of je trekt je eigen plan, en richt je op de tussenliggende dagen. Beter nog: doe allebei!

Aan de grootschalige feesten valt niet te ontkomen, de billboards lachen je toe. Maar het Haagse Zinder Festival zou zomaar aan je aandacht kunnen ontsnappen. En dat is zonde, want het is een verrassende reis langs de verbeelding, in en om het gebouw van Stella Den Haag. Theatervoorstellingen, interactieve installaties, beeldende kunst – het festival presenteert kunst in de ruimste zin van het woord. Toegankelijk en, wel zo gezellig, voor alle leeftijden. Kunstenaars van verschillende disciplines werken voor de gelegenheid samen. ‘Een reis naar het onbekende, een duik in het diepe’, volgens de organisatie; meteen het thema van het festival.

Zo bouwt beeldend kunstenaar Melle de Boer een schommel waarmee je van de ene wand (met

gevonden plaatjes en voorwerpen) naar de andere (met het resultaat) kunt ‘vliegen’. Opvallend is het terugkerende Supermanthema in zijn werk – precies zoals je je voelt wanneer je heen en weer schommelt tussen de kunstwerken. Barbara Ellison, componist, performer, beeldend kunstenaar en één van de zes kunstenaars van het improvisatiecollectief Trickster, maakt spannende elektronische installaties op bijzondere plekken.

Instrumenten bijna, waarop je kunt spelen door bepaalde bewegingen te maken.

De theatervoorstellingen richten zich op een publiek van 8 tot 88 en draaien allemaal om bijzondere relaties. Twee mollen die al jaren samenwonen in een gangenstelsel bijvoorbeeld, maar elkaar nog nooit gezien hebben. Een eeneiige tweeling die voor het eerste te maken krijgt met een geheim dat tussen hen in komt te staan, en een eigenaardige vink die in strijd raakt met zichzelf.

Even iets heel anders tussen meters bier op Koninginnedag en, eh, meters bier op Bevrijdingsdag.

Maar hé, balans is alles. Oranje boven, met Superman ernaast. Proost. (JH) Zinder Festival, van woensdag 2 mei tot en met vrijdag 4 mei en op zondag 13 en zondag 20 mei, om 15.00 uur bij Stella Den Haag. www.stella.nl

sport

Mo Liems van Wave vlindert tijdens een wedstrijd van de NSZK naar de derde plaats. Op de schoolslag veroverde hij (gedeeld) ‘zilver’. (Foto: Sam Rentmeester)

Met rond de 350 deelnemers kende Wave in het Kerkpolderbad zaterdag een geslaagde wedstrijddag van de Nederlandse studentenzwemcompetitie (NSZK).

Mo Liems (derde op de vlinderslag, tweede op de schoolslag) was voor de Delftse studentenzwemvereniging de meest succesvolle deelnemer. Door de resultaten over de gehele breedte steeg Wave in het elf verenigingen tellende algemeen klassement van de vierde naar de derde plaats.

Jarenlang voeren ze in eigen land de hegemonie in hun respectieve disciplines in een andere watersport: kajakkers Casper van Kalmthout (baliemedewerker bij de unit sport) in de categorie freestyle en Robert Bouten (werktuigbouwkunde) bij de kanoslalom. Op het anderhalve week geleden gehouden kajakfestival in Zoetermeer raakten beiden hun nationale titel kwijt. Van Kalmthout, die vijfmaal achtereen Nederlands kampioen werd, moest ditmaal zijn vroegere leermeester René Boom voor zich dulden. Bouten, sinds 2005 zesvoudig kampioen, eindigde net als in 2010 achter Bas Wesselink. Een gebrekkige communicatie leidde tot misverstanden, zo bleek na afloop. “Het was al voorbij voordat ik wist dat het begonnen was”, schrijft Bouten op zijn website. De potentiële Olympiër zag op zaterdag de finale aan voor een kwalificatie-run. “Ik voer vooral om mijn schouder te sparen - die nog altijd wat reactie geeft van een eerdere blessure - en mijn plaats in de finale zeker te stellen.” De finale-run op zondag gold als finale van de Open NK. Zelfde deelnemers, maar nu met één buitenlander erbij. Bouten voer naar eigen zeggen een matige run en eindigde opnieuw als tweede, nu achter Maarten Hermans.

Hoewel minder wild dan de wildwaterbaan in Zoetermeer, hadden afgelopen weekend de deelnemers aan het NK roeien in Amsterdam behalve van de wind zelf last van de daardoor aangewakkerde golven. Het Delftse Proteus kon zich in drie NK-titels verheugen.

Chantal Achterberg roeide in de damestwee-zonder met Claudia Belderbos (Orca) naar goud. Hetzelfde deed de gewezen Olympiaganger Arnoud Greidanus, in de lichte twee-zonder met Joris Pijs van Gyas. Het duo lag na de eerste doorkomst (500 meter) zesde, maar werkte zich gaandeweg naar de koppositie. Vanzelfsprekend was de Holland8, met stuurman Peter Wiersum (Proteus) en Lagaaier Olivier Siegelaar, het snelste in het achtenveld. De Olympische boot hoefde hiervoor alleen de ploeg van Nereus (19 seconden) voor te blijven. Omdat ook de Olympische vrouwenacht (met Chantal Achterberg en Sytske de Groot van Proteus) buiten mededinging meestreed was dit voor velen het hoogtepunt van het weekend. (JT) Tips? Jimmy.tigges@hetnet.nl

Stephan

DELTA. 13 26-04-2012

lifestyle

09

Bijles achter de pc Veel studenten geven bijles aan scholieren. Vaak doen ze dat op een bijlesinstituut of bij scholieren thuis. Drie (voormalige) TU-studenten pakken het eigentijdser aan.

SASKIA BONGER Een microfoontje, goede internetverbinding en Flash Player. Meer is er niet nodig om voormalig TU-student Jim Bijwaard en de bijna afgestudeerde Sebastiaan Lemmens (beiden 25) te interviewen in hun eigen ‘online leeromgeving’. De twee startten een jaar geleden samen met TU-alumnus Jan Pieter Versluijs (26) het bedrijfje Net-Les. De naam zegt het al: daarmee geven ze les via het net.

De zelf ontworpen en gebouwde online leeromgeving bestaat uit een pagina waarin lesmateriaal ingevoerd kan worden. Veel is op internet te vinden, bijvoorbeeld op www.wikiwijs. nl. Heeft de scholier een boek of een proefwerk dat nergens online staat, dan kan hij er een foto van maken en die op de pagina laten zien. Daarna is het mogelijk om te tekenen en te schrijven op de pagina, zodat degene aan de andere kant kan meekijken. Via een belverbinding à la Skype praten de twee met elkaar, met of zonder beeld.

Voor het interview hebben Bijwaard en Lemmens samen plaatsgenomen achter de webcam, op de kamer van de eerste. Bijwaard studeerde onlangs af bij de masteropleiding management of technology. Lemmens hoopt nog vóór de zomer zijn studie luchtvaarten ruimtevaarttechniek af te ronden.

De niet-aanwezige Versluijs studeerde sustainable energy technology. Een kantoor hebben de drie nog niet, ze werken vanuit huis.

‘De stof van de middelbare school zit er bij ons nog prima in’ Dat kan veranderen als hun ambities werkelijkheid worden. Ze hebben de testfase net afgesloten met wekelijkse bijlessen aan vijftien scholieren in de vakken wiskunde, natuurkunde en scheikunde. Lemmens en Versluijs verzorgen die lessen zelf, samen met zeven andere TU-studenten. Volgend jaar willen ze vijfhonderd tot duizend scholieren lesgeven, ook in vakken als economie en biologie gegeven door studenten uit Leiden en Rotterdam. “Dat klinkt veel”, geeft Bijwaard toe, “maar die schatting is gebaseerd op de markt.

Volgens cijfers van het CBS krijgt twaalf procent van de middelbare schoolleerlingen een vorm van betaalde bijles. En wij kunnen het hele land beslaan.”

Ook eerstejaars TU-studenten zouden volgens Bijwaard (midden) en Lemmens (rechts) baat kunnen hebben bij de online bijles. (Foto: Christiaan Brugge)

apps Lemmens, die eerder al bijles gaf via een instituut, merkte al eerder dat de vraag groot is. “Ik heb wel eens een advertentie op Marktplaats gezet.

Binnen een paar weken zat ik vol.” Het vinden van studenten die bijles willen en kunnen geven, is ook niet moeilijk, weten de twee. De laatste keer dat ze een advertentie plaatsten met NetLes, konden ze kiezen. “We zijn vooral op zoek naar studenten met ervaring”, vertelt Lemmens. Vervolgens kunnen zij een cursus volgen, waarvan NetLes de inhoud heeft gekregen van de TU-minor didactiek.

Didactische en communicatieve vaardigheden zijn bij het online les geven nog meer nodig dan wanneer je fysiek naast elkaar zit, vertelt Bijwaard. Maar daar staat tegenover dat de scholieren en studenten van nu gewend zijn aan online communicatie. Om die reden en omdat de technologie nu echt goed genoeg is, is de markt volgens hem toe aan deze vorm van bijles.

De online leeromgeving van Net-Les leent zich volgens Bijwaard en Lemmens niet alleen goed voor bijles aan leerlingen van havo en vwo, ook studenten van de TU zouden er voordeel van kunnen hebben. Vooral eerstejaars kunnen wel wat hulp gebruiken. “Door het bindend studieadvies kunnen zij in de knel raken. Wij willen ze een ouderejaars coach geven, die hen bijles geeft, maar die hen ook vertelt dat het echt belangrijk is om meteen hard te studeren. Vakken als statica en analyse moeten er meteen goed in.”

Maar waarom zouden scholieren en hun ouders kiezen voor studenten in plaats van gediplomeerde docenten om bijles te geven? Bijwaard: “We zijn goedkoper, kunnen ieder moment van de dag een afspraak maken, staan dicht bij de scholieren en het scheelt reistijd. Garantie op een voldoende kunnen we niet geven, maar dat kan volgens mij niemand. Wel kunnen we scholieren goed laten presteren op hun eigen niveau. En de stof van de middelbare school zit er bij ons nog prima in.”

www.net-les.nl

Altijd op de hoogte Met het festivalseizoen in volle gang en een IQ hoog te houden, mag je deze apps niet missen.

Enthousiast houden je huisgenoten de programmering van het zoveelste festival omhoog. Weet je wel wie allemaal op het programma staan? Eh, eerlijk gezegd: nee. Maar natuurlijk wil je wel graag meepraten over die ene, nieuwste band die iedereen blijkbaar al kent behalve jij. Band of the Day, één van de grote kandidaten voor de App of the Year 2011, stuurt je elke dag een nieuwe band of artiest, gebaseerd op recensies, hits en hypes. Je kunt ze meteen beluisteren en, natuurlijk, delen. Je krijgt er een complete biografie en discografie bij, aangevuld

Band of the day Leuk ***** Handig ***** Bediening ***** Prijs Gratis Platform iPhone,iPod Touch en iPad Ontwikkelaar 955 Dreams Inc

met video’s en recensies. De grootste muziekbladen ter wereld kunnen er nog een puntje aan zuigen: een musthave voor elke muziekliefhebber, ook buiten het festivalseizoen.

Oké, het gaat hier natuurlijk wel om softe kennis. Dus, nu downloaden: Mobile QS Trivia, met onder andere driehonderd vragen over wetenschap en technologie. Een soort mobiel Triviant om iedereen de loef mee af te steken. Je showt er niet alleen je enorme kennis mee, maar traint hem ook. Fun op feestjes, en gewoon heel leuk en leerzaam in een verloren momentje tussen colleges of op de wc.

Mits je hem pimpt met een in-app aankoop voor de leukste vragen. Maar een beetje kennis van de wereld is natuurlijk heel wat meer waard dan die ene euro. (JH)

Mobile QS Trivia Leuk ***** Handig ***** Bediening ***** Prijs Gratis Platform iPhone, Android, WindowsPhone, iPod Touch, Tablet en iPad Ontwikkelaar Fanwide LLC

london calling

Bitterballen eten met de koningin Topsportende TU-studenten proberen zich te kwalificeren voor de Olympische Spelen deze zomer in Londen.

In aflevering vijf: roeier Roeland Lievens en slalomkanoër Robert Bouten.

“Eigenlijk is het doel niet om naar de Olympische Spelen te gaan”, deelt Roeland Lievens nogal verrassend mee. “Dat heb ik al eens meegemaakt. Ik wil een medaille pakken in Londen. Dát is het doel. Ik wil bitterballen eten met de koningin.” Dat willen ze allemaal wel, uit de lichte vier-zonder waarvan de Proteus-roeier deel uitmaakt. Het teammotto is dan ook: ‘Bitterballen met Bea’.

Toch moet er eerst nog een ticket naar Londen verdiend worden. Geen geringe opgave, al ligt kwalificatie volgens kenners ‘in de lijn der verwachting’. Op het Olympisch Kwalificatie Toernooi in Luzern, van 20 tot 23 mei, moeten ze het waarmaken. Civieler Lievens beseft het. “Er zijn vijf ploegen voor wie deze wedstrijd cruciaal is. De onderlinge verschillen zullen niet groter zijn dan één seconde.”

Roeier Roeland Lievens (links)en slalomkanoër Robert Bouten. (Foto’s: Sam Rentmeester)

Op het WK van 2011 in Bled plaatsten de beste elf landen zich al voor Londen. Nederland zat daar niet bij, onder meer door een voedselvergiftiging die Lievens parten speelde. De grootste concurrentie voor de twee overgebleven Olympische tickets komt in Luzern van de nummers 12, 13 en 14 van het WK: Verenigde Staten, Canada en Servië.

Ook het intussen versterkte Nieuw-Zeeland wordt gevreesd: “Misschien wordt dat wel de grootste concurrent.”

Na nog een aantal dagen trainen op de

Bosbaan volgt een week met testraces in Belgrado, gevolgd door anderhalve week trainingskamp in Varese. “Dan moeten we er klaar voor zijn.”

Ook voor wildwaterkanoër Robert Bouten breken de uren der waarheid aan. De van de TU naar de HHS in Delft overgestapte student miste op het WK in 2011 op een haar na een startplaats voor Nederland, maar krijgt nieuwe kansen. Bouten laat weinig aan het toeval over, getuige zijn begeleidingsteam van zes specialisten: van

een technisch coach en een krachttrainer tot een manueeltherapeut, een life coach (sportpsycholoog), een haptonoom en een embedded engineer. De laatste helpt hem met innovatieprojecten op het gebied van materiaalontwikkeling van zijn kano. Slalommer Bouten verblijft enkele weken in Augsburg, op de baan waar het in mei moet gebeuren. Twee pittige trainingsweken en een ‘uittrainweek’ scheiden hem nog van het EK aldaar. Twee tot drie maal per dag ligt hij op het water of zit hij in het krachthonk. Eén dag per week een broodnodige rustdag: “Beetje wandelen, boekje lezen, boodschappen doen, koken, aan een websiteprojectje werken.”

Zes favorieten, waaronder Nederland, en enkele outsiders zullen op dat EK strijden om twee Olympische startbewijzen. “Er zitten een paar hele goede tussen, met wie ik rekening mee moet houden”, weet Bouten.

Daarna moet ook nog een toptien-notering in de landenklassering gehaald worden tijdens een worldcupwedstrijd. “Het is nog een heel traject, maar niet nieuw voor mij”, aldus de man die vier jaar geleden op het nippertje Peking haalde. “Nerveus? Ik ben tot vrij kort voor de wedstrijd relaxed.” (JT)

DELTA. 13 26-04-2012

loopbaan

10

DELTA. 13 26-04-2012

loopbaan

11

‘Ik ben het licht ingetrokken’ Het juiste licht op de juiste plek op het juiste moment. Die missie volbrengt Iris Dijkstra’s Atelier Licht en Kleur (LEK) op de Rotterdamse Coolsingel.

De voormalige verlichting van het stadhuis in Rotterdam. (Foto’s: Atelier Licht en Kleur)

Connie van Uffelen Iris Dijkstra (37) was nooit een eigen bedrijf begonnen als ze niet ‘het licht in was getrokken’. Na vergeefse sollicitaties kwam ze via haar afstudeerprofessor prof.dr.ir. Han Brezet in contact met het Centrum Beeldende Kunst in Rotterdam. Een projectteam evalueerde daar de kerstverlichting en het Centrum wilde eigenlijk wel meer doen met licht aan de Coolsingel. Daar had Dijkstra wel oren naar: haar afstudeerontwerp had een link met zowel licht als de Coolsingel.

Voor haar afstudeeronderzoek ‘West meets East in the middle’ – over cultuur en productontwerpen - had Dijkstra een podium met een katheder ontworpen. “Met materialen waarvan ik vind dat het Tsjechië uitstraalt”, zegt ze. Ze had een glasmozaïek verwerkt in het podium dat van onder werd belicht. Als locatie had ze de Coolsingel in gedachten, omdat Praag en Rotterdam zustersteden zijn.

Door gebruik te maken van verschillende kleuren wit licht werden details, kleur en indeling van het Rotterdamse stadhuis beter zichtbaar.

ontwerpers, onder wie Sjoerd van Beers, maar eens mee te denken voor een oplossing.

Ze klapt haar laptop open en laat het resultaat zien. Door de openbare verlichting op één horizontale lijn te brengen, is er meer samenhang tussen de Erasmusbrug en het Hofplein. De Hofpleinfontein - het markante eindpunt waar je naartoe rijdt – laat Dijkstra sprankelen door licht vanuit de spuitmondjes te laten schijnen.

Met nachtfoto’s laat Dijkstra zien hoe ze het typisch Rotterdamse karakter van diverse gebouwen aan de Coolsingel, zoals het prominente stadhuis, accentueert. “De verlichting van het stadhuis was veertig jaar geleden uitgedacht toen het gebouw nog erg vuil was. Je zag een zweem van licht rond het stadhuis”, zegt Dijkstra.

Champs-élysées

Hoewel ze geen lichtexpert was, leek ze geknipt voor een lichtplan dat de Coolsingel allure moest geven á la Champs-élysées. Een boulevardgevoel: schaalgrootte, etalages, zichtlijnen, ritme, continuïteit, een markant eindpunt waar je naar toe rijdt. “De vraag was: waarom voelt het op de Coolsingel niet zo?”

Om daar achter te komen, ging Dijkstra er gewoon maar eens goed kijken. Ze wilde weten hoe de Coolsingel functioneert en vooral hoe je de straat beleeft. Ze maakte er ‘s avonds foto’s op verschillende tijdstippen, vanuit verschillende perspectieven en onder verschillende weersomstandigheden.

Ze merkte dat de verlichting de aandacht verlegde van de straat naar vooral de bomen en lantaarnpalen. Alle kenmerken voor een boulevardgevoel waren wel zo ongeveer aanwezig, maar waren vertroebeld door reclames, verschillende afstanden tussen lantaarnpalen en rommelig straatmeubilair. Vanwege deze stedenbouwkundige benadering vroeg Dijkstra andere industrieel

Door verlichting bij de spuitmondjes sprankelt de Hofpleinfontein in Rotterdam.

Naam: Iris Dijkstra (37) Woonplaats: Rotterdam Verliefd/verloofd/getrouwd: Woont samen, twee kinderen Studie: Industrieel ontwerpen Afstudeeronderzoek: ‘West meets East in the middle’, over de relatie tussen cultuur en productontwerp Afstudeerjaar: 2003 Loopbaan: Na haar afstuderen werkte Dijkstra mee aan een lichtplan voor de Coolsingel in Rotterdam. Ze vroeg andere industrieel ontwerpers mee te denken en richtte op 1 januari 2005 met een van hen – Sjoerd van Beers – Atelier Licht en Kleur (LEK) op. Ze geeft les bij Bouwkunde en Industrieel Ontwerpen in het vak light and architecture en biedt gastcolleges en lichtworkshops aan.

Dat is nu niet meer zo. “De architectuur van het stadhuis komt nu beter tot zijn recht met een gelijkblijvend energieverbruik. Het dak is van leisteen, dat lichten we nu uit met koud, wit licht. Naar voren komende delen in de gevel belichten we met een andere kleur, waardoor je het reliëf van het gebouw ziet.”

Havenelementen

Een ander voorbeeld is het Havenmuseum aan de Leuvehaven, een schakel tussen Coolsingel en Schiedamsedijk. Dit openluchtmuseum toont een beeld van de Rotterdamse haven compleet met hijskranen, schepen, een grote bok en graanelevator. Die typische havenelementen heeft Dijkstra uitgelicht alsof ze zelf licht geven.

Als bakens in de stad.

Na dit project volgden er zoveel nieuwe dat Dijkstra het veel te druk kreeg om nog te solliciteren. Met Sjoerd van Beers begon ze daarom op 1 januari 2005 in Rotterdam Atelier Licht en Kleur (LEK), een vennootschap onder firma.

Dat was ook een praktische zet. “Als je met zijn tweeën projecten doet, is het handig om één banknummer te hebben”, zegt Dijkstra.

“Voor mijn gevoel hadden we pas echt een echt bedrijf toen we een plek hadden, want voorheen deden we het thuis met chat-overleg.

Uiteindelijk hebben we een interieurarchitect aangenomen die ook ervaring had met binnenverlichting.”

De eigen zaak past haar nu. “De vrijheid van het ondernemerschap voelt heel goed.” Ze is niet alleen eigen baas, maar geeft tevens les bij Bouwkunde en Industrieel Ontwerpen in het vak light and architecture en biedt gastcolleges en lichtworkshops.

Al met al voldoende werk. Zoveel dat ze na een splitsing - waarbij Van Beers en Dijkstra ieder hun eigen weg gingen - nu zelfs nieuwe medewerkers zoekt voor Atelier LEK.

(Foto linkerpagina: Sam Rentmeester) www.atelierlek.nl

Hijskranen, schepen, de grote bok en graanelevator van het Havenmuseum lijken zelf licht te geven.

DELTA. 13 26-04-2012

mededelingen

12

Aankondigingen Officieel

4 Tristan Steegman 5 Lianne van Sweeden 6 Sjoerd Bastiaansen Verkiezingen leden studen7 Bart van Linge tenraad op instellingsniveau 8 Katerina Liakopoulou De Verkiezingscommissie 9 Jaap Regelink maakt hierbij de kandida10 Witold Koning ten voor de verkiezingen 11 Simon Luitse op 23 en 24 mei 2012 van de leden van de studenten- 12 Carmen Molhoek 13 Steven Puylaert raad op instellingsniveau 14 Lotte de Vos bekend. Tegen de geldigheid van de kandidatenlijst 15 Stijn Pieper 16 Marijn Goemans kan tot donderdag 3 mei 17 Adriaan Taal 2012 17:00 uur bezwaar 18 Floor Spaargaren worden ingediend. Indien 19 Just Ruitenberg er geen bezwaarschriften 20 Frank Pennekamp zijn ingediend, zullen de kandidatenlijsten op 4 mei 21 Yingying Luo 22 Robin van der Have 2012 onaantastbaar zijn.

23 Hildo Bijl Bezwaarschriften kunnen 24 Karens Grigorjancs ingediend worden bij de 25 Martin Olde Verkiezingscommissie, 26 Laura van Deursen Stevinweg 1, Delft, kamer 27 Steffan Norberhuis 5.10.

28 Wouter Langeveld 29 Kees Vlaar Lijst 1: ORAS 30 Rutger de Ridder 1 Anna van der Togt 2 Enne Hekma Studenten 3 Peter Swier 4 Eva Nieuwenhuis 5 Casper Hügel Groninger Studenten Cabaret 6 Christiaan Rijneveld Festival 7 Floor van Schaik Het 26ste Groninger Stu8 Johan Nederend denten Cabaret Festival 9 Katja Smoor (GSCF) wordt in oktober 10 Max Huisman een feit, maar zonder 11 Tom Willems deelnemers uiteraard 12 Fedde Reijnders geen festival. Het GSCF is 13 Henneke de Vries een festival voor en door 14 Ariën de Bok studenten. Het biedt ambi15 Eva Labrujere tieuze studenten uit heel 16 Wieger Vos Nederland met gevoel voor 17 Aditya Kamalapurkar cabaret, een open podium 18 Bastijn van Daalen waar men speelervaring op 19 Xanna Bijvoet kan doen en naamsbekend20 Kees Arets heid kan creëren. Selecties 21 Naomi van den Berg vinden plaats op 12 mei 22 Bas van Wee in Amsterdam en 19 mei 23 José Kaan in Groningen. Deadline 24 Eleonoor Verlinden voor inschrijving is 7 mei.

25 Jos van Dam Zie www.gscf.nl voor meer 26 Elise de Kok informative.

27 Reinout Getreuer 28 Rosa Stapel Algemeen 29 Kasper van der Knaap Lijst 2: Lijst Bèta

Eurekaprijs voor wetenschapscommunicatie 2012

1 Lisanne van Wijngaarden 2 Diederik Kuipers 3 Rosanne le Roij

De Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) en de

Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen (KNAW) nodigen u uit om wetenschappers en journalisten te nomineren voor de Eurekaprijs voor wetenschapscommunicatie 2012. Nomineren is mogelijk tot 1 juni via www. knaw.nl/eurekaprijs.

Bezoekadres: Jaffalaan 9a (gebouw 30A); tel.

015-2788004. E-mail: studentandcareersupport@ tudelft.nl; careercentre@ tudelft.nl; jn studiekeuze@tudelft.nl.

Website: www.studentandcareersupport.tudelft. nl; http://careercentre. tudelft.nl.

Student and Career Support

Student and Career Support is een onderdeel van de dienst Onderwijs en Studentenzaken. Het omvat de diensten van de studentendecanen, de studentenpsychologen, en het Career Centre met studiekeuzeadviseurs en loopbaanadviseurs en het informatiecentrum. Het informatiecentrum in de hal op de begane grond is geopend op werkdagen van 9.00–17.00 uur. Er is documentatie beschikbaar over onder andere WO- en HBOopleidingen, arbeidsmarkt, studie- en beroepskeuze, buitenlandse studies, en promoveren. Ook is er een vacaturewand. Bij de balie of telefonisch kun je afspraken maken met een van de medewerkers.

Voor de psychologen geldt dat je je als student of promovendus online kunt aanmelden op http://studentenpsychologen.tudelft.nl.

Een eerste contact kan ook via het inloopspreekuur op dinsdagen van 11.3012.30.

De studentendecanen houden een inloopspreekuur op dinsdag van 11.30-12.30 uur, de loopbaanadviseurs en de studiekeuzeadviseur houden een inloopspreekuur op dinsdag en donderdag van 11.30-12.30 uur. Zie voor het aanbod aan workshops en trainingen van Student & Career Support zie http://smartstudie. tudelft.nl.

Online huurprijs check

Is jouw huurprijs redelijk?

Check www.huurcommissie. nl voor meer informatie en om helderheid te krijgen over huren en geschillen tussen huurder en verhuurder.

Announcements

International Office

Official

Informatie

Elections members of the Student Council at institutional level

Het International Office, Jaffalaan 9a, is op werkdagen geopend van 9.0017.00 uur. Je kunt ook vragen stellen via internationaloffice@tudelft.nl of telefonisch (015-2788012) een afspraak maken.

Studium Generale

Studium Generale (SG) is geopend van maandag t/m donderdag van 9.00-17.00 uur. SG is gevestigd in de TU Delft Library, Prometheusplein 1, Delft. Je kunt vragen stellen via studiumgenerale@tudelft.nl of telefonisch een afspraak maken via 015-2783258.

Delta Inleveren kopij Bijdragen van faculteiten, diensten en overigen voor de rubriek 'Agenda' in Delta ontvangt de redactie graag per e-mail: delta@tudelft. nl. Bijdragen dienen zo beknopt mogelijk te zijn. De redactie behoudt zich het recht voor om in te korten.

Aanleveren vóór vrijdag 14.00 uur.

The Central Election Committee hereby makes known the candidates for the elections for the university’s Student Council at institutional level on 23th en 24th May 2012. A formal objection pertaining to the validity of the candidate lists can be submitted, in writing, to the election committee until 5.00 p.m. on Thursday 3rd May 2012. If no formal objections are received then the results will be made irreversible on 4th May 2012. Formal objections can be submitted to the Student Council Election Committee, Stevinweg 1, Delft, room 5.10.

13 Steven Puylaert 14 Lotte de Vos 15 Stijn Pieper 16 Marijn Goemans 17 Adriaan Taal 18 Floor Spaargaren 19 Just Ruitenberg 20 Frank Pennekamp 21 Yingying Luo 22 Robin van der Have 23 Hildo Bijl 24 Karens Grigorjancs 25 Martin Olde 26 Laura van Deursen 27 Steffan Norberhuis 28 Wouter Langeveld 29 Kees Vlaar 30 Rutger de Ridder

International Office

Students New MSc-specializations at TPM

1 Anna van der Togt 2 Enne Hekma 3 Peter Swier 4 Eva Nieuwenhuis 5 Casper Hügel 6 Christiaan Rijneveld 7 Floor van Schaik 8 Johan Nederend 9 Katja Smoor 10 Max Huisman 11 Tom Willems 12 Fedde Reijnders 13 Henneke de Vries 14 Ariën de Bok 15 Eva Labrujere 16 Wieger Vos 17 Aditya Kamalapurkar 18 Bastijn van Daalen 19 Xanna Bijvoet 20 Kees Arets 21 Naomi van den Berg 22 Bas van Wee 23 José Kaan 24 Eleonoor Verlinden 25 Jos van Dam 26 Elise de Kok 27 Reinout Getreuer 28 Rosa Stapel 29 Kasper van der Knaap

Starting in 2012-2013 the third semester of the TPM MSc’s will mainly consist of (domain) specializations and electives. These specializations are open to all TUD students. Each specialization consists of 15 ECTS; the topics are: • Innovation Management & Entrepreneurship (+ annotation) • ICT Management and Design • Infrastructure and Environmental Governance (+ annotation) • Economics and Finance • Modelling, Simulation and Gaming • Research Specialization • Safety and Security • Supply Chain Management For more information please go to the student portal on the TPM website, choose one of the MSc programs and then go to ‘Specializations 20112012’. Interested? NonTPM students can send an e-mail to e.l.wardenaar@ tudelft.nl for information and enrolment.

List 2: Lijst Bèta

Student and Career Support

1 Lisanne van Wijngaarden 2 Diederik Kuipers 3 Rosanne le Roij 4 Tristan Steegman 5 Lianne van Sweeden 6 Sjoerd Bastiaansen 7 Bart van Linge 8 Katerina Liakopoulou 9 Jaap Regelink 10 Witold Koning 11 Simon Luitse 12 Carmen Molhoek

Information The psychologists and the central student and careers counsellors are located at Jaffalaan 9A (building 30A). There is some English career information and a vacancy wall in the information centre. Office hours: Monday-Friday from 9.00-17.00 hrs. You can direct your inquiries

List 1: ORAS

or make an appointment at the Front Office or by phone: 015-2788004.

Students and PhD candidates can make an initial appointment with one of the psychologists at http://studentenpsychologen.tudelft.nl or by sending an email to studentenpsychologen// careercentre.tudelft.nl.

For a list of workshops and trainings offered by Student & Career Support please visit http://smartstudie.tudelft.nl.

Information The International Office, Jaffalaan 9a/visitor’s entrance at Mekelweg, office opening times Monday to Friday 9.00–17.00 hrs. Appointments and enquiries can be made by email: internationaloffice 015-2788012.

International Student Chaplaincy

Looking for a home away from home, trying to make new friends, interested in intercultural and interfaith activities, needing some inner peace, searching for more than academic challenges? Check the website of the International Student Chaplaincy, www. iscnetherlands.nl, to learn about their wide range offer.

Studium Generale

Studium Generale (SG) is open from Monday-Thursday, 9.00-17.00 hrs. SG is located at the TU Delft Library, Prometheusplein 1, Delft. For questions send an e-mail to studiumgenerale@tudelft.nl or call 015-2783258 to make an appointment.

DELTA. 13 26-04-2012

reportage

13

Zoethouder tegen verzilting Een verticale ondergrondse osmosefilter voor drinkwater bespaart niet alleen veertig procent van de energie, het lijkt ook een krachtig wapen tegen de verzilting van het grondwater.

Jos Wassink Tuinders in het Westland weten het allang: grondwater bevat vaak teveel zout. Velen van hen hebben dan ook maatregelen getroffen.

Oprukkend zout in het grondwater is het gevolg van een samenloop van een lage afvoer van de rivieren en een hoge stand van het zeewater. De zoute tong van het zeewater dringt dan tot ver voorbij Rotterdam het binnenland in en zakt ook in de bodem als gevolg van de lage waterstand in de naastliggende polders. “Nu gebeurt dat een of twee keer per jaar”, zegt drs.

Harrie Timmer, hydroloog bij drinkwaterbedrijf Oasen in Gouda. “Maar als het stelselmatig gebeurt, wat sommige klimaatscenario’s voorspellen, dan gaat dit infiltrerende brakke water onze pompstations verzilten.”

Oasen heeft grondwaterputten bij onder meer Ridderkerk, en Hendrik Ido

Ambacht op twintig tot honderd meter diepte. Het water dat hier opgepompt wordt, stroomde vijf jaar eerder nog door de rivier. Drinkwater mag wettelijk maximaal 150 milligram zout per liter bevatten. Studies wijzen uit dat die grens op enkele plekken overschreden wordt als de klimaatverandering stevig uitpakt (twee graden opwarming en droge zomers). Vandaar dat een aantal drinkwaterbedrijven experimenteert met speciale filtering.

Op grote schaal zout uit water filteren gaat eigenlijk maar op één manier: met omgekeerde osmose. De techniek wordt sinds twintig tot dertig jaar op grote schaal toegepast om drinkwater uit zeewater te bereiden. Het principe is eenvoudig: zout water wordt onder hoge druk tegen een halfdoorlatend membraan geperst dat water doorlaat, maar zoutionen (en alle andere bestanddelen) tegenhoudt.

Bij zuivering van zeewater is er veertig tot tachtig bar druk nodig en kost de bereiding van één kubieke meter drinkwater zes kilowattuur aan energie. Als nevenproduct ontstaat een geconcentreerde zoutstroom, brijn genaamd: twintig procent van de instroom en vijf keer zouter.

Bij de zuivering van grondwater zijn de condities minder extreem. Het brakke grondwater bevat bijvoorbeeld 500 mg/liter. De omgekeerde osmoseinstallatie werkt dat bij een druk van acht bar op tot een stroom met de

Tuinders in het Westland treffen maatregelen om verzilting van het grondwater tegen te gaan.

dubbele zoutconcentratie (1 gram/ liter) en een even grote stroom zoet water.

Dat is dezelfde oplossing die de tuinders toepassen en ook twee waterzuiveringbedrijven in Zevenbergen (West-Brabant) en Noordbergum (Friesland). Het lichtzoute brijn wordt in zee geloosd of teruggepompt in de ondergrond. De energiekosten bedragen ongeveer 1 kWh/m3.

Membraantechnoloog dr.ir.

Bas Heijman (gezondheidstechniek bij Civiele Techniek en Geowetenschappen) had een paar jaar geleden een slim idee om het proces energiezuiniger te maken. Hij is net terug uit Somaliland waar hij brak water drinkbaar maakte. Aanvankelijk, vertelt hij, hadden waterbedrijven weinig belangstelling voor zijn energiesparende ontwerp, maar Oasen uit Gouda zag er wel wat in.

’Het brijn niet naar de oppervlakte pompen scheelt bijna de helft aan energie’ “Het is een mooie zuiveringstechniek”, legt Timmer uit. “Het is mogelijk een remedie tegen de verzilting en het biedt ons de kans om de regelgeving rond lozing van het brijn te verkennen.”

Energiebesparing

(Illustratie: Marijn van der Meer)

Ondergrondse lozing van geconcentreerd grondwater is namelijk de sleutel tot de energiebesparing.

De geheel ondergrondse opstelling bestaat uit een inlaat, twee pompen en zes opeengestapelde filterbuizen.

Een pomp stuwt het brakke water door de filterbuizen naar beneden. De filters bestaan uit een concentrische buis voor het zoete water, omwikkeld met membraanfilter en omgeven door een gesloten mantel. Het zoete water wordt door een grote pomp aangezogen en naar de oppervlakte gepompt.

Maar het brakke water blijft in de ondergrond achter – liefst door een kleilaag gescheiden van het innamepunt. Het brijn niet naar de oppervlakte pompen scheelt bijna de helft

Jeroen Posthumus (links) en Bas Heijman met het Puro filter. (Foto’s: Sam Rentmeester)

aan energie. Niet helemaal de helft, omdat er een kleine pomp nodig is om het brakke water door de filters te stuwen. Berekeningen geven aan dat de Puro 0,6 kWh/m3 nodig heeft bij een productie van 25 m3/uur zoet water.

Het geheel, gebouwd door de waterzuiveringsbouwer Logisticon en puttenboorbedrijf Haitjema, is tien meter lang en weegt ongeveer een ton.

De TU begeleidt de plaatsing met twee promotieonderzoeken. Geohydroloog en chemisch technoloog Jeroen Posthumus MSc. (CiTG) onderzoekt (ongewenste) kristallisatie van het brijn. Normaal voegt men chemicaliën toe (anti-scalants) om die afzettingen op membranen en in de directe omgeving tegen te gaan. Omdat men geen vreemde stoffen in de ondergrond wil en mag brengen zijn die toevoegingen taboe. Dat verhoogt het risico op afzettingen, zodat men ervoor gekozen heeft om de concentratie te beperken tot een factor twee. Maar wellicht kan de productie opgevoerd worden.

Drs. Frank Smits doet bij Waternet en aan de TU onderzoek naar het effect van de Puro op de verzilting in de omgeving. Simulaties van zijn begeleider, de grondwaterexpert prof. dr.ir. Theo Olsthoorn, laten zien dat zoetwaterputten op den duur ook het ondergelegen zoute grondwater omhoog trekken. De Puro daarentegen

duwt het concentraat dieper de bodem in en dringt zodoende de verzilting terug – een zoethouder noemen ze dat. Metingen moeten uitwijzen of dat effect daadwerkelijk en significant optreedt.

Het wachten is nog op een vergunning van de provincie Zuid-Holland.

De onderzoekers hebben begrip voor de zorgvuldige afweging, maar wijzen ook op de honderden putten van tuinders die min of meer gedoogd worden.

Bovendien, zegt Timmer, gaat het om een onderzoeksvergunning met een beperkte duur. De resultaten van het onderzoek kunnen meer duidelijk maken over de oprukkende verzilting en de mogelijke remedie daartegen.

Dit verhaal verscheen eerder in Delft Integraal 01/2012.

Bekijk de animatie van het terugdringen van verzilting: http://youtu.be/HCKpg-EJr-8

mededelingen

DELTA. 13 26-04-2012

Agenda

TUdelta.13

Donderdag 26 april

rector hebt willen stellen.

Het onderwerp van deze sessie is geld: ‘Where is Symposium ‘Smart Materials’ the money?’ De TU krijg The Technologisch Gezelschap will host the sympo- heel veel geld binnen elk sium Smart Materials, Smart jaar en geeft ook heel veel outside, Chemistry inside’at geld uit, maar waar gaat the Westcord Hotel in Delft. dit heen en hoe zou jij bijvoorbeeld onderzoeksgeld An entire day of lectures kunnen aanvragen? TU informing you about the Library, Oranjezaal, Pronewest materials, ending metheusplein 1. Toegang with a panel discussion on this topic. Sign up for 7,50 gratis inclusief lunch. (students) at www.tgsymposium.nl, lunch and drinks Vrijdag 27 april are included.

> Jaargang 44

> Redactie Frank Nuijens - @FrankNu, (hoofdredacteur) Katja Wijnands - @kwijnands, Dorine van Gorp - @dorinevangorp, (eindredactie) Saskia Bonger - @sbonger Tomas van Dijk - @tomasvd Connie van Uffelen - @ConnievanU Jos Wassink - @joswashere (verslaggeving) > Medewerkers Bennett Cohen, Willemijn Dicke, Jessica van den Doel, Patrick van der Duin, Chandra Elango, Robbert Fokkink, Jorinde Hanse, Dap Hartmann, Auke Herrema, Desiree Hoving, Erik Huisman, Devin Malone, David McMullin, Olga Motsyk, Ionica Smeets, Jimmy Tigges, Stephan Timmers, Ellen Touw, Maurits van der Ven, Vikrant Venkataraman, Robert Visscher, Daan Vos, Rutger Woolthuis, Martine Zeijlstra > Foto‘s Sam Rentmeester (sam@samfoto.nl) Hans Stakelbeek (info@stakelbeek.com) > Vormgeving & Lay-Out Liesbeth van Dam > Mededelingen Martin Kers (m.kers@tudelft.nl) > Redactieraad dr. B.B. Scholtens (voorzitter), G.K. Berghuijs, MSc, mr.drs. S.J. Hessing, prof.dr. M.J. van den Hoven, mr.

J.J.M. Kok, R.H.G. Meijer, T. Niks, ir. M. Persson, prof. dr. B.J. Thijsse, dr.ir. C.A.J.R. Vermeeren > Redactie-adressen Universiteitsbibliotheek Kamer 0.18-0.28 Prometheusplein 1 2628 ZC Delft Postbus 139 2600 AC Delft Tel. 015-278 4848 E-mail: delta@tudelft.nl www.delta.tudelft.nl > ISSN 0169-698x > Druk Wegener Nieuwsdruk Twente, Enschede > Oplage 12.000 > Advertenties H&J uitgevers Postbus 101 2900 AC Capelle aan den IJssel Tel. 010-451 55 10 Fax 010-451 53 80 E-mail:delta@henjuitgevers.nl www.linkmagazine.nl

1 avondje uit 1 week ziek

> Abonnement Een abonnement kost 37,50 en kan elk moment ingaan.

EEn niErpatiënt moEt Er hEEl vEEl voor ovEr hEbbEn om EEn bEEtjE normaal tE lEvEn. Want dialyse is geen leven, maar

> HOP

óverleven. En de wachtlijst voor transplantatie is lang. De Nierstichting zet alles op alles om de wachttijd op een donornier te verkorten en ondersteunt onderzoek naar nieuwe en betere behandelmethoden.

Dat kunnen we niet alleen.

Delta werkt samen met het Hoger Onderwijs Persbureau Hein Cuppen, Bas Belleman, Marijke de Vries Tel. 071-523 6151 Fax 071-523 2138 E-mail hop@xs4all.nl

Wat hEb jij ovEr voor EEn niErpatiënt? stEun ons.

KijK Wat jij Kunt doEn op niErstichting.nl

> Copyright Delta

Auteursrecht voorbehouden.

Het s_2x70_zw-w 14-05-2004

es bel

14:02

Pagina 1

Voor advertenties bel met:

s

IJsel

10 80 tgevers.nl

Stroh and Father Avin, and are supported by student leaders. More information on www.iscnetherlands.nl.

Maandag 7 mei Wetenschapsagenda

• 10.00 uur - Predicting the Structural PerforDinsdag 1 mei mance of Composite Structures Under Cyclic Loading. Promotie van C. Wetenschapsagenda Kassapoglou, MSc. Pro• 10.00 uur - Fast Frequency motor: prof.dr. Z. Gürdal. and Time Domain Integral • 12.30 uur - Silicon nanoEquation Modelling for particles on route to a Marine CSEM Applications.

Sustainable Mobility.

Promotie van A. Moradi Promotie van D. Munaó.

Tehrani, MSc. Promotor: Promotor: prof.dr. S.J. prof.dr.ir. E.C. Slob.

Picken.

• 12.30 uur - Capturing • 15.00 uur - Seneca’s Design. Improving Wetenschapsagenda error: An affective model conceptual ship design Amsterdams Studenten • 10.00 uur - 2D Nanophoof cognitive resilience. through the capture of tonic Structures. PromoFestival Promotie van ir. R.J. de design rationale. Protie van drs. M.H. Nguyen.

Het festival op 26 en 27 Boer. Promotor: prof. motie van T.W. de Nucci, Promotoren: prof.dr. april staat in het teken mr.de.ir. S.C. Santema.

MSc. Promotor: prof.ir.

H.W.M. Salemink en prof. staan van studenten met J.J. Hopman. dr. S. Rogge. talent. Dit jaar bestaat het • 15.00 uur - Hardware festival uit drie brede cate- • 12.30 uur - SuperStudium Generale Algorithms for Tile-based 17.00 uur – Lekker boeiend conducting Quantum gorieën: Theater, Muziek Real-time rendering.

Interference Based Elecen Beeldende Kunst. Deze ‘Engineering Life’ door Promotie van D. Crisu, tromechanical Systems. wisselen elkaar af en Nadine Bongaerts en Eva MSc. Promotor: prof.dr.ir. Brinkman. De biologie ontPromotie van ir. S. Etaki. zorgen voor een veelzijH.J. Sips.

Promotor: prof.dr.ir. dig programma. Zie www. werpen en bouwen zoals H.S.J. van der Zant. amsterdamsstudentenfestimachines. Hierdoor kan Woensdag 2 mei val.nl voor meer informatie. • 15.00 uur – Intreerede een geit meer dan alleen prof.mr. R.A. Fitch, melk produceren. Met faculteit Industrieel synthetische biologie een Studium Generale Wetenschapsagenda Ontwerpen. spidergoat ontwerpen om 12.30–13.30 uur – ‘In • 10.00 uur – From MEMS ijzersterke spinnenzijde te debat met de rector’. Delft to NEMS: Scaling CantiZondag 29 april maken, het kan! Locatie: Debatteert organiseert in lever Sensors. Promotie samenwerking met SG de van ir C. Yang. Promotor: i.d-Kafee, Landbergstraat 15, Delft. Toegang gratis, eerste editie. Tijdens deze International Student Church prof.dr. P.J. French. bijeenkomst kan in debat • 12.30 uur - MEMS for ther- buffet 5 euro.

11.30 hrs - Students of all worden gegaan met de rec- denominations are invited mogravimetry: an insight Dinsdag 8 mei tor op een laagdrempelige to our ecumenical service into the nano-masses. manier waarbij ook enige Promotie van E. Tervolino, every Sunday at Raamstraat aandacht wordt besteed ingegneria. Promotor: 78, followed by tea/cofWetenschapsagenda aan algemene vragen die prof.dr. P.M. Sarro. fee. The services are led by • 10.00 uur - HDS for fuel je altijd al eens aan de the chaplains Reverend W. cell applications. Promo-

Delta is het informatie- en opinieblad van de TU Delft, verzorgd door een journalistiek onafhankelijke redactie.

is verboden zonder schriftelijke toestemming van de hoofdredacteur artikelen, schema‘s of illustraties geheel of gedeeltelijk over te nemen en/of openbaar te maken, in enigermet: lei vorm of wijze.

14

H & J Uitgevers Postbus 101 2900 AC Capelle aan den IJssel

T (010) 451 55 10 F (010) 451 53 80 E delta@henjuitgevers.nl

Neem contact op met Hennie de Ruyter of Mireille van Ginkel voor nadere informatie.

tie van N.H. Alsolami, MSc. Promotoren: prof.dr.

J.A. Moulijn en prof.dr.ir.

M. Makkee.

• 12.30 uur - Smart Systems Integration for Autonomous Wireless Communications. Promotie van M.M. Danesh, MSc. Promotor: prof.dr.

J.R. Long.

• 15.00 uur - Mechatronics and Control Solutions for Increasing the Imaging Speed in Atomic Force Microscopy. Promotie van ir. S. Kuiper. Promotoren: prof.dr.ir. P.M.J. van den Hof en prof.dr. G. Schitter.

Woensdag 9 mei Symposium ‘Duurzaam Hergebruik van Gebouwen’

Het symposium ‘Duurzaam hergebruik van gebouwen, the ‘Dutch approach’’ is gratis en vindt plaats op de faculteit Bouwkunde in Delft. De voertaal is Engels. Het exacte programma voor de dag krijgt u na aanmelding toegestuurd. Deelname is kosteloos, maar er is een beperkt aantal plaatsen beschikbaar en daarom vragen wij u om u tijdig op te geven en bij verhindering ook af te melden bij: mnieuwpoort//www.delft. nl/Monumenten/Nieuws/ Europees_project_LINKS voor meer informatie.

Wetenschapsagenda

• 10.00 uur - Formation of Methane and Carbon Dioxide Hydrates in Bulk and in Porous Media.

Promotie van ir. Y. He. Promotor: prof.dr.ir.

P.L.J. Zitha.

• 12.30 uur - Testability and Fault Tolerance for Emerging Nanoelectronic Memories. Promottie van N.Z.B. Haron, MSc. Promotor: prof.dr. K.L.M. Bertels.

Maandag 14 mei Symposium ‘Synthetic Biology’

Studievereniging Life organiseert het symposium ‘Synthetic Biology – Redefining Life’ in Theater de Veste. Zie voor meer informatie www. lifesciencesymposium.nl.

Delta Inleveren kopij Bijdragen van faculteiten, diensten en overigen voor de rubriek 'Agenda' in Delta ontvangt de redactie graag per e-mail: delta@tudelft. nl. Bijdragen dienen zo beknopt mogelijk te zijn. De redactie behoudt zich het recht voor om in te korten.

Aanleveren vóór vrijdag 14.00 uur.

Alle promoties, intree- en afscheidsredes genoemd in deze agenda vinden, tenzij anders vermeld, plaats in de Aula van de TU, Mekelweg 5, Delft.

DELTA. 13 26-04-2012

OPINIE

15

Nieuwe rol voor de universiteit Het kan de computer niks schelen De rol van de wetenschap in de samenleving verandert, maar de universiteit zelf verandert ook continu. Commentaar op de wetenschap wegzetten als anti-intellectuele teneur of emotionele weerklank, zet de veranderende universiteit op achterstand.

Nick Verouden en Maarten van der Sanden Het eerste artikel in de reeks over de veranderende universiteit (Delta 10) ging vooral over het afknabbelende gezag van wetenschappers. De macht van wetenschap op de schop! Zo luidt het sentiment. Maar de universiteit verandert zelf ook continu. Als we willen leren omgaan met ons tanend gezag moeten we ook de blik naar binnen richten. Met pijlen alleen op het publiek gericht, schieten we in onze eigen voet en lopen we definitief achter de muziek aan.

Erwin van Rijswoud promoveerde onlangs in Nijmegen op een interessant onderzoek naar zeg maar de universitaire internal affairs. Hierin werd duidelijk dat onder meer een aantal Delftse wetenschappers rond

de ‘ecologische wending in de waterbouw’ de wetenschappelijke inhoud en de sociaal-politieke grenzen hebben geherdefinieerd. Op die manier hebben zij ook geprobeerd hun posities als wetenschappelijke autoriteit te verstevigen. De rol van expert is dynamisch en moet ook zo gespeeld worden.

De rol van expert is dynamisch en moet ook zo gespeeld worden Gezag, autoriteit, is een dynamisch en relationeel begrip. Willen we gezag begrijpen, zo schrijft Maarten Hajer in het boek ‘Onzekerheid Troef’ van Dijstelbloem en Hagendijk, dan moeten we rekening houden met de relatie tussen de maker van de autoriteitsclaim en het publiek dat moet worden overtuigd. Er bestaat niet zoiets als ‘het’ gezag van de universiteit. Bovendien is het besef nodig dat gezag via communicatie verloopt. Als je je als wetenschapper en als universiteit wil positioneren, je autoriteit wil bestendigen niet alleen uit statusgevoeligheid, maar vooral ook vanuit het idee dat kennis er in allerlei maatschappelijke problemen en discussies toe doet, dan is er zelfs sprake van strategische communicatie. Het woord strategisch is overigens niet vies. Ook

het Rode Kruis doet aan strategische communicatie.

Binnen het onderzoeksthema van onze groep over professionaliseren van wetenschapscommunicatie, onderzoeken we deze complexe en dynamische communicatiefunctie. Dat doen we bijvoorbeeld door in onze achtertuin te kijken hoe de TU Delft omgaat met strategische profilering. Door de rol van de verschillende experts hierin beter te begrijpen, proberen we wat te zeggen over communicatie in de context van de veranderende universiteit.

Veranderende onzekere wetenschap in relatie tot samenleving is flexibel, dynamisch en spannend, communicatie die dit ondersteunt volgt deze dynamiek.

Dit is misschien een invulling van de heldere, genuanceerde, vertrouwen herstellende, wetenschapscommunicatie die de Jonge Akademie voorstaat in haar pleidooi voor meer openheid.

Als we commentaar wegzetten als anti-intellectuele teneur, emotionele weerklank of ronduit onbegrip bij het publiek, zet dat vooral de veranderende academie op achterstand.

Nick Verouden en Maarten van der Sanden zijn resp. werkzaam als promovendus en universitair docent bij de vakgroep science education and communication (faculteit Technische Natuurwetenschappen).

Rechtbank en energiecrisis Wil je weten hoe Europa er uit ziet zonder olie? Kijk naar Noord-Korea. Dat is een van de verrassende observaties van jurist Roger H.J. Cox in zijn boek ‘Revolutie met Recht’. Net als Noord-Korea zijn ook wij absoluut onvoorbereid op wat Cox ‘oliekrimp’ noemt. Vandaar dat we kritiekloos met iedere tankbeurt het moslimfundamentalisme steunen en bijdragen aan miljardenwinsten van oliebedrijven, terwijl we niks investeren in de energietoekomst. We maken momenteel de kredietcrisis door, maar straks komt daar de klimaatcrisis bij, en wij zijn onvoorbereid, en voor een groot deel in ontkenning. De politiek biedt geen uitkomst, hoewel het de verantwoording is van politici om zorg te dragen voor de samenleving. Maar de megamultinationals trekken aan de

touwtjes en aan het volk wordt uitsluitend lippendienst bewezen. Bovendien weet de verwende kiezer zelf niet watie wil. Ja, klimaatverandering stoppen, maar wel de vrijheid van vliegvakanties. Strenge regels voor de ander en veel vrijheid voor zichzelf - dat willen we allemaal wel. Omdat de politiek er niet uitkomt, en de samenleving geen verweer heeft op het komende olietekort ziet Cox maar één oplossing: de overheid onder curatele stellen, om de energietransitie af te laten dwingen door het recht. (JW)

Roger H.J. Cox, ‘Revolutie met Recht’, Planet Prosperity Foundation, 2011, www.revolutiemetrecht.nl

In ‘Turings Tango’ vergelijkt Bennie Mols kunstmatige en natuurlijke intelligentie. Hij concludeert dat de mens altijd slimmer zal zijn dan de computer.

Jos Wassink

De eerste die over kunstmatige intelligentie begon, was de Britse wiskundige Alan Turing die honderd jaar geleden geboren werd. Turing bedacht de computer al in 1936, als een flexibele machine die informatie kan manipuleren, tien jaar voordat de eerste elektronische programmeerbare machine werd gebouwd. In de oorlog maakte hij naam met het kraken van de Duitse codeermachine Enigma, waardoor communicatie met U-boten onderschept kon worden.

Na de oorlog raakte hij gefascineerd door het bouwen van een denkende machine die de werking van ons eigen brein zou verhelderen. Als test om uit te maken of een machine echt denkt bedacht hij in 1950 een simpele test die nog steeds tot de verbeelding spreekt. Een computer slaagt voor de Turing Test als je na een chat-sessie van vijf minuten niet weet of je met een mens of een machine te maken hebt.

Computers hebben geen seksuele drive Bennie Mols neemt de proef op de som en begint een gesprek met Ramona 4.0. Al na zes regels voel je nattigheid als Ramona op Mols’ opmerking ‘That’s a strange answer’ antwoordt met ‘A rather strange answer is a terrible thing to waste’. Filosofische flauwekul, vindt Mols. Nog geen vijf minuten later heeft hij er tabak van: Ramona gaat vragen uit de weg, debiteert algemeenheden uit de Wikipedia en verandert van onderwerp als ze geen antwoord weet.

Geen beste score voor de kunstmatige intelligentie voor een zestig jaar oude test. De computer kletst maar wat, concludeert Mols.

In zijn boek neemt hij hoogtepunten van de kunstmatige intelligentie onder

de loep zoals de overwinning van IBMschaakcomputer Deep Blue op Garry Kasparov in 1997 en de overwinning van een andere IBM-computer, Watson, bij het ingewikkelde Amerikaanse quizspel Jeopardy. Indrukwekkend, maar ook met verbluffend domme fouten. Zo herhaalt Watson het antwoord van een tegenspeler dat net afgekeurd is door de jury. Dat zou geen mens overkomen.

Kunstmatige intelligentie en menselijke intelligentie zijn verschillende werelden, betoogt Mols. Computers zijn sterk in rekenen, feitelijke gegevens opdiepen en ze zijn onvermoeibaar. Maar ze zijn slecht in patroonherkenning, hebben nul empathie en kunnen zich niet oriënteren in de ruimte. Mensen zijn gevormd door evolutie en gescherpt op sociale intelligentie, seksuele drive en het bevredigen van behoeften.

Een computer heeft geen behoeften, behalve stroom. Veel stroom. Verder kan het de computer allemaal niks schelen, en let hij niet op de anderen.

Met verbazing verslaat Mols de pogingen om met supercomputers een paar kubieke millimeter brein te simuleren, maar hij weet: het wordt niks.

Grappig genoeg zijn de zwakke plekken van de computer zaken die mensen vanzelfsprekend doen en omgekeerd.

Dus, concludeert Mols, voegt de nuttigste kunstmatige intelligentie zich als een gewillige danspartner naar de menselijke gebruiker. Helder argument boek, goed gekozen voorbeelden, verrassend geschreven – een topper.

Bennie Mols, ‘Turings Tango’, Uitgeverij Nieuw Amsterdam, 2012, 222 blz, € 19,-

De jacht op een spookdeeltje Het is talrijk, overal en vliegt ongemerkt door alles heen: het neutrino.

Hoogleraar natuurkunde in Oxford Frank Close heeft er een boek over geschreven dat onlangs in een Nederlandse vertaling op de markt is gebracht. ’Neutrino’ is een boek van het onmeetbaar kleine (de massa van een neutrino) en het onvoorstelbaar grote: honderd miljard biljoen biljoen biljoen biljoen neutrino’s die vrijkomen bij een supernova explosie. Op aarde werden er 19 waargenomen.

‘Neutrino’ is ook een boek over onderzoekers die een leven lang volharden in hun zoektocht en hun berekenin-

gen, al krijgen ze nergens een poot aan de grond. Een flink aantal van hen wordt in ‘Neutrino’ met Nobelprijzen beloond. Het is bovendien een boek waarin onvoorstelbaar grote apparaten gebouwd worden om een deeltje waar te nemen van minder dan niks.

Het neutrino werd gepostuleerd door de jonge Wolfgang Pauli die in 1931 met een verklaring komt voor het raadselachtige verschijnsel dat bij radioactief verval de bètastraling (uitgestoten elektronen) een sterk wisselende energie heeft. Pauli veronderstelde dat het uitgestoten elektron de energie deelde met een neutraal deeltje dat niet te detecteren was. Fermi stelde de naam ‘neutrino’ voor (klein neutron), vlak nadat het neutron ontdekt was door James Chadwick in 1932. Met gevoel voor flair beloofde Pauli een kist champagne aan degene die het door hem bedachte deeltje zou aantonen.

Het zou 25 jaar duren voordat Fred Reines en Clyde Cowan de wereld lieten weten dat zij het neutrino ontdekt hadden in hun ingewikkelde

ondergrondse detector met de naam Poltergeist. Die ontdekking stamt uit 1956, maar de Nobelprijs volgde pas in 1995. Cowan was bijna twintig jaar eerder overleden, maar Reines kon naar Stockholm. De kist champagne hadden ze wel samen gewonnen.

Neutrino’s zijn weliswaar enorm talrijk en overal – miljarden vliegen er iedere seconde door een oppervlakte van een vierkante centimeter, maar omdat ze bijna geen interactie aangaan met andere materie vliegen ze ongehinderd overal doorheen. ‘Als een kogel door de mist’, zoals Close schrijft. Stap voor stap vergroot hij het raadsel van het neutrino doordat er behalve neutrino’s ook antineutrino’s blijken te bestaan.

Dat er intussen drie soorten neutrino’s bekend zijn (elektron, muon en tauneutrino’s) en dat die bovendien in elkaar over kunnen gaan.

En dan hebben we het nog niet over de

onvoorstelbare apparaten met duizend ton aan zwaar water of 400 duizend liter schoonmaakmiddel, tienduizenden sensoren en altijd diep onder de grond gebouwd waarmee tegenwoordig neutrino’s worden waargenomen die ons informatie geven over het binnenste van sterren.

Close schrijft helder, concreet en meeslepend en hij is een prettige gids bij dit raadselachtige onderwerp. Het enige wat ik miste waren foto’s van de onvoorstelbare techniek die hij beschrijft. (JW) Frank Close, ‘Neutrino’, Veen Magazines 2012, 143 pagina’s, € 19,95

Smaakt dit naar meer? De besproken boeken zijn binnenkort te vinden op de leestafel in de TU Library.

DELTA. 13 26-04-2012

lifestyle

16

fietsenmakers

Ingenieur in het heetst van de strijd Zo schrijf je je als nietsvermoedende vwo’er in aan de TU, en zo ontdek je een mogelijk nieuw materiaal voor bepantsering in – bijvoorbeeld - legervoertuigen.

de Huisjongste heimwee John Faria (31) uit San Francisco is zeer gehecht aan zijn ‘plugs’. Ze zijn ongeveer een halve centimeter in doorsnede en zijn gemaakt van een zeer donkere houtsoort. Volgens John zitten ze zeer comfortabel, hij zegt er zelfs goed mee te kunnen slapen. Een jaar of vier geleden heeft hij ze gekocht bij een juwelier in San Francisco. Ze doen hem denken aan zijn stad. Delft is leuk, maar hij mist de heuvels, de natuur en de grote verscheidenheid in eettentjes. (Foto: Hans Stakelbeek)

In de rubriek Heimwee portretteert fotograaf Hans Stakelbeek buitenlandse studenten met een object dat hen herinnert aan hun thuisland. Meedoen? Mail naar delta@tudelft.nl

roBBert fokkink

Hupse dames Hoe zou het Catshuis er van binnen uit zien? Zou de geest van Vadertje Cats er rondwaren? Ik denk dat het vol hangt met de bekende zeurderige wandtegelwijsheden: kinderen zijn hinderen – het zijn sterke benen die de weelde kunnen dragen – niemand is tevreden met zijn lot, en meer van dat soort SGP-spreuken. Het meer mondaine werk over ‘hupse dames met billen uit Parijs’ of ‘de lust die drijft naar vreemde kust’ vind je er vast niet. Bij de aanblik van zoveel hunkering naar exotische vrouwen, Cats lustte daar wel pap van, hadden de PVV-onderhandelaars er immers al veel eerder het bijltje bij neergegooid.

Nu komt er dus een eind aan een kabinet waar ik als kritisch PVV-lid mijn vingers bij af heb kunnen likken, al is het mij niet precies duidelijk waarom. Zoals het er nu uitziet, moet ik doorwerken tot na mijn vijfenzestigste en sta ik straks college te geven voor een zaal vol Mauro’s. Wat een ellende! Als er niet zoveel allochtonen in het buitenland zouden wonen, was ik er al lang naartoe geëmigreerd.

Vanochtend las ik in het linkse-kerkblaadje dat zelfs mijn voorman, en buurman, Geert Wilders van plan zou zijn om

het zinkende schip te verlaten richting een buitenlandse denktank.

Ongetwijfeld is dat Volkskrant-kolder. Geert kan helemaal niet weg. Bij ons in de wijk staan huizen minstens drie jaar te koop en bovendien wordt Geerts appartement dubbeldik omringd door veiligheidscamera’s. Niet echt een pluspunt in de verkoop. Maar toch, de gedachte dat Geert ons in deze bange tijden in de steek zou kunnen laten is weinig rustgevend. Kan de TU daar niets aan doen?

Femke Halsema werd eerst Vrede-van-Utrecht-hoogleraar in de Domstad en daarna schoof zij op de Leonardo-leerstoel aan de Universiteit Tilburg. Zij is lang niet de enige politicus die deze weg heeft bewandeld. Een gasthoogleraarschap zou Geert voor onze kenniseconomie kunnen behouden. Het vereiste CV voor een cultural professor is gelukkig dermate dun, dat zelfs een Venlose havist probleemloos op het profiel past. Ik zeg: doen.

De opdracht voor het bachelor-eindproject van Jeroen van Nieuwenhuizen, Dwaine Augustuszoon, Karim Aberkan en Martijn de Vries (allen 23) was breed: onderzoek de reparatiemogelijkheden van materialen bij lichtgewicht bepantsering. Daar zat maar één ding op: een grootschalig bronnenonderzoek. “Op basis daarvan kozen we voor het materiaal Naxtra”, vertelt Van Nieuwenhuizen. “Dat is een bewerkt staal, dat nu vooral wordt gebruikt in grote constructies. Maar wat blijkt: dat spul heeft dezelfde chemische samenstelling als het materiaal Weldox 700, dat wordt gebruikt voor lichtgewicht bepantsering van bijvoorbeeld voertuigen van hoogwaardigheidsbekleders. Naxtra is alleen drie keer goedkoper.” Een kleuter ziet dat hier een prachtonderzoek lag. Want als je Naxtra na beschieting net zo goed kunt repareren als Weldox, staat Defensie natuurlijk te trappelen.

Van Nieuwenhuizen: “Je kunt die bepantsering het best repareren door middel van lassen. Als je schroeven zou gebruiken, zitten er bij voorbaat al zwakke punten in je bepantsering. Alleen, de hitte die vrijkomt bij het lassen, tast je materiaal aan. Daardoor kan het andere eigenschappen krijgen, waardoor het bijvoorbeeld niet sterk genoeg meer is.” Werk aan de winkel dus: welke las was hier het meest geschikt voor? Ze testten er drie en namen de minst schadelijke mee in de rest van het onderzoek, op de trekbank. “Trekken heeft op dat materiaal namelijk hetzelfde effect als schieten”, aldus de student. Een opmerkelijk moment voor het viertal. “Op de TU staat als één van de weinige plekken in Nederland een trekbank die vijf meter per seconde kan trekken. Bijzonder, want de gemiddelde trekbank trekt vijf tot tweehonderd millimeter per minuut. Maar er was niemand die ermee om kon gaan! Dat betekende dat we iemand moesten inhuren.”

Een beetje jammer, net als het feit dat ze het bewerkte stukje Naxtra, dat in een soort zandlopervorm moet worden aangeleverd voor de trekbank, drie weken te laat kregen. “Daardoor liep het eerste deel van ons onderzoek flink vertraging op. Dat haalde ons eindcijfer flink naar beneden.”

Een kniesoor die erom treurt, want toen de Naxtra eindelijk op de trekbank lag, bleek dat naarmate de treksnelheid toenam, het materiaal alleen maar meer weerstand bood. Ondanks de lasnaden - en net als Weldox. “Daarmee hebben we een belangrijke basis geleverd voor verder onderzoek”, denkt Van Nieuwenhuizen.

“Op basis van ons onderzoek kun je nog geen conclusies trekken, we hebben niet eens echt op gelaste Naxtra geschoten. Maar het materiaal lijkt geschikt voor bepantsering.” (JH)

Het onderzoek van Jeroen van Nieuwenhuizen en consorten zou zomaar kunnen leiden tot vervolgonderzoek naar goedkope bepantsering. (Foto: Sam Rentmeester) Onderzoek: ‘Invloeden van een las op het breukgedrag van Naxtra’ Eindcijfer: 6,5

kriep