TUDEM YAYIN GRUBU ÖĞRETMENLER İÇİN KİTAP REHBERİ (İLKOKUL)

Page 1



Tudem Yayın Grubu olarak değișen okuma alıșkanlıklarına ve eğitim ihtiyaçlarına yönelik bir ilki gerçekleștiriyoruz. Derslerinizde yararlanabileceğiniz bu kaynaklar kitapların özetleri ve ayrıntılarının yanı sıra, müfredatla ilișkilendirilen kazanımlar, tartıșma konuları, sınıf etkinlikleri, araștırma konuları ve birey/grup faaliyetlerine dair fikirler sunuyor. İlkokul ve ortaokul öğretmenleri için hazırladığımız her yıl içerik olarak yenilenen rehberlerimize web sitemizden de kolayca ulașabilir, ücretsiz olarak inceleyebilirsiniz. Editörler tarafından hazırlanmıș bu rehberler, öğrencilerinizle rahatlıkla paylașabileceğiniz ve bașka hiçbir yerde bulamayacağınız nitelikli ve zengin içerikler sağlıyor. Tudem ailesi olarak siz değerli eğitimcilerin yanında olmaktan mutluluk duyuyoruz.


Dene, Yanıl, Öğren ..................................................................................................... Christian Lamblin ........................................................... Küçük Filozof .................................................................................................................. Oscar Brenifier ................................................................. 101 Tekerleme - 101 Yanıltmaca ..................................................................... Süleyman Bulut ............................................................... Kar Benek Kara Benek ............................................................................................ Șiirsel Taș ........................................................................... Kim Korkar Mavi Kurt’tan ..................................................................................... Șiirsel Taș ........................................................................... Haylaz Pati’nin Serüvenleri .................................................................................. Mavisel Yener ................................................................... Eğlenceli Notalar ......................................................................................................... Çiğdem Gündeș ............................................................. Denize Düșen Denizkızı .......................................................................................... Çiğdem Gündeș ............................................................. Küçük Ressam .............................................................................................................. Hamdullah Köseoğlu ................................................... Kendini Arayan Çocuk ............................................................................................. Hamdullah Köseoğlu ................................................... Bir Dilek Tut ..................................................................................................................... Miyase Sertbarut ............................................................ Akvaryumdaki Denizkızı ......................................................................................... Miyase Sertbarut ............................................................ Yangın Tüpüyle Uçan Çocuk .............................................................................. Miyase Sertbarut ............................................................ Küçük Prenses ve Kardelen ................................................................................ Seza Kutlar Aksoy ......................................................... Nun Gelince ..................................................................................................................... Seza Kutlar Aksoy ......................................................... Düșler Tramvayı ........................................................................................................... Seza Kutlar Aksoy ......................................................... Tomurcuk ve Pembe Kedi Altın Peșinde ................................................... Seza Kutlar Aksoy ......................................................... Balık Tutma Dersi ........................................................................................................ Heinrich Böll ..................................................................... Ellerimdeki Kelimeler ............................................................................................... Bénédicte Gourdon ...................................................... Tekboynuzlara İnanıyorum .................................................................................. Michael Morpurgo ......................................................... Adından Belli Kușlar Köyü .................................................................................... Toprak Ișık .......................................................................... Büyüyen Çocuk ............................................................................................................. Toprak Ișık .......................................................................... Çiftçi Karıncalar Köleci Karıncalara Karșı ............................................... Toprak Ișık .......................................................................... Adamı Zorla Cadı Yaparlar ................................................................................... Niran Elçi ............................................................................ Kurabi’ye Uçan Omlet .............................................................................................. Niran Elçi ............................................................................ Denizin Dibindeki Krallık ....................................................................................... Joan Aiken ......................................................................... Ortanca Balık .................................................................................................................. Hanzade Servi ................................................................. Kelebek Aslanı ............................................................................................................... Michael Morpurgo ......................................................... Su Masalları - Rüzgâr Masalları ....................................................................... Ferda İzbudak Akıncı ................................................... Kaçak Köpek Biber .................................................................................................... Miyase Sertbarut ............................................................ Altın Avcıları Plajda .................................................................................................... Miyase Sertbarut ............................................................ Fincan Teyzenin Kurabiyeleri ............................................................................. Pelin Güneș ....................................................................... Hayal Kurma Dersleri ............................................................................................... Pelin Güneș ....................................................................... Gülen Sakız Ağacı ....................................................................................................... Koray Avcı Çakman ...................................................... Kalbimdeki Kelebek .................................................................................................. Mehmet Atilla ................................................................... Güneșten Sarı Baldan Tatlı - Kafrika’nın Gölgeleri ........................... Simla Sunay ...................................................................... Kayıp Kitaplıktaki İskelet ....................................................................................... Aytül Akal - Mavisel Yener ......................................... Nim’in Adası - Nim Denizde ................................................................................ Wendy Orr ......................................................................... Bayan Pimpirik .............................................................................................................. İclal Kankale ...................................................................... Tuna’nın Büyülü Gemisi .......................................................................................... Miyase Sertbarut ............................................................ Kuș Kulesi ......................................................................................................................... Ferda İzbudak Akıncı ................................................... Eyfel’i Kim Yedi? .......................................................................................................... Özlem Sözbilir .................................................................. Küçük Cadı Yeșil .......................................................................................................... Marie Desplechin ...........................................................

4 6 8 10 12 14 16 18 20 22 24 26 28 30 32 34 36 38 40 42 44 46 48 50 52 54 56 58 60 62 64 66 68 70 72 74 76 78 80 82 84 86 88


Öykülerle Atasözleri - Öykülerle Deyimler ............................................... Habib Bektaș ................................................................... Mavi’nin Mutluluğu ..................................................................................................... Simla Sunay ...................................................................... İkiz Gezginler İstanbul’dan Bodrum’a ......................................................... Betül Avunç ....................................................................... İkiz Gezginler İstanbul’da ..................................................................................... Betül Avunç ....................................................................... İkiz Gezginler Troya’da ........................................................................................... Betül Avunç ....................................................................... İstanbul Perisi ................................................................................................................ Betül Avunç ....................................................................... Öykülerin İzinde Smyrna’dan İzmir’e ........................................................... Sara Pardo ........................................................................ Mavi Zamanlar ............................................................................................................... Mavisel Yener ................................................................... Almarpa’nın Gizemi ................................................................................................... Koray Avcı Çakman ...................................................... Bilmecenin İzinde Maceranın Peșinde ........................................................ Dursun Ege Göçmen ................................................... Gizemli Șeyler Dedektifi Bol Bel ...................................................................... Așkın Güngör ................................................................... Kapadokya’nın Perileri ............................................................................................ Ekrem Güneș ................................................................... Tom Sawyer ..................................................................................................................... Jean-David Morvan ...................................................... Tapınağın Sırrı ................................................................................................................ Zehra Tapunç ................................................................... Define Adası .................................................................................................................... David Chauvel ................................................................. Acaba .................................................................................................................................... Martine Laffon .................................................................. Tansel Tozan Serüvenleri ...................................................................................... Mehmet Atilla ................................................................... Fen Bilimleri ..................................................................................................................... Toprak Ișık .......................................................................... Acaba Ne Olsam? ....................................................................................................... Toprak Ișık .......................................................................... Bisiklet Yarıșçıları ....................................................................................................... Ferda İzbudak Akıncı ................................................... Martı ve Savaș ............................................................................................................... Güldem Șahan ................................................................ Yo-Yo .................................................................................................................................... Hanzade Servi ................................................................. Puding Poli ....................................................................................................................... Christine Nöstlinger ...................................................... Nasreddin Hoca İle Düșünmeyi Öğrenmek ............................................. Oscar Brenifier ................................................................. Benim Adım Hiç Kimse ........................................................................................... Frank Cotrell Boyce ...................................................... İçimdeki Ses .................................................................................................................... Zeliha Akçagüner ........................................................... Kuyudaki Sır .................................................................................................................... Zeliha Akçagüner ........................................................... Kapiland’ın Kobayları ............................................................................................... Miyase Sertbarut ............................................................ Kapiland’ın Karanlık Yüzü .................................................................................... Miyase Sertbarut ............................................................ Çöp Plaza .......................................................................................................................... Miyase Sertbarut ............................................................ Yılankale ............................................................................................................................. Miyase Sertbarut ............................................................ Yanlıșlıkla Dünyanın Öbür Ucuna Uçan Çocuk .................................... John Boyne ....................................................................... Nuh Arpasuyu Evden Kaçıyor ............................................................................ John Boyne ....................................................................... Çizgili Pijamalı Çocuk .............................................................................................. John Boyne ....................................................................... Uzak ....................................................................................................................................... Shaun Tan .......................................................................... WondLa ............................................................................................................................... Tony DiTerlizzi ................................................................... Süper Gazeteciler ....................................................................................................... Aytül Akal ........................................................................... Hitler Oyuncağımı Çaldı ......................................................................................... Judith Kerr ......................................................................... Rico ve Oskar ................................................................................................................. Andreas Steinhöfel ........................................................ Ateș Hırsızı ....................................................................................................................... Terry Deary ........................................................................ Johnny Maxwell ............................................................................................................ Terry Pratchett ................................................................. DÜNYALI ................................................................................................................................................................................................................................

90 92 94 96 98 100 102 104 106 108 110 112 114 116 118 120 122 124 126 128 130 132 134 136 138 140 142 144 146 148 150 152 154 156 158 160 162 164 166 168 170 172


4

DENE, YANIL, ÖĞREN! Ünlü Çocuk Doktoru Edwige Antier’den

Dene, Yanıl, Öğren! kitapları:

Püskül ISBN: 978-9944697200

Zeytin Okula Gitmek İstemiyor Hayalci Cingöz

Christian Lamblin Régis Faller Charlotte Roederer

Akıllı Püskül

Yaramaz Zıpır

Utangaç Zeytin

Hayat çok güzel! Küçük detayları aş geç, büyük mutlulukları keşfet.

Ebeveyn Rehberi: Bilimsel Açıklamalar ve Öneriler

Püskül ile Zeytin Anlaşamıyor

Hayalci Cingöz

Christian Lamblin Régis Faller Charlotte Roederer

Akıllı Püskül

Yaramaz Zıpır

Utangaç Zeytin

Hayat çok güzel! Küçük detayları aş geç, büyük mutlulukları keşfet.

Dene, Yanıl, Öğren! kitapları:

Ünlü Çocuk Doktoru Edwige Antier’den

Ünlü Çocuk Doktoru Edwige Antier’den

Ünlü çocuk doktoru Edwige Antier’den, tüm anne babalara özel “Ebeveyn Rehberi: Bilimsel Açıklamalar ve Öneriler” bu seride!

Ebeveyn Rehberi: Bilimsel Açıklamalar ve Öneriler

Zıpır Sürekli Televizyon İzliyor Christian Lamblin Régis Faller Charlotte Roederer

Hayalci Cingöz

9 789944 697200

Zeytin

Zeytin

Utangaç Zeytin

Püskül

Zıpır

Püskül

Hayalci Cingöz

Christian Lamblin Régis Faller Charlotte Roederer

Cingöz

www.tudem.com

Yaramaz Zıpır

Utangaç Zeytin

www.tudem.com

Cingöz

Zeytin Okula Gitmek İstemiyor Hayalci Cingöz

Akıllı Püskül

Yaramaz Zıpır

Utangaç Zeytin

Hayat çok güzel!

Küçük detayları aş geç, Christian Lamblin Régis Faller büyük mutlulukları keşfet. Charlotte Roederer

Ebeveyn Rehberi: Bilimsel Açıklamalar ve Öneriler

Püskül ile Zeytin Anlaşamıyor

Hayalci Cingöz

Akıllı Püskül

Yaramaz Zıpır

Utangaç Zeytin

Hayat çok güzel!

Küçük detayları aş geç, Christian Lamblin Régis Faller büyük mutlulukları keşfet. Charlotte Roederer

Hayat çok güzel!

Ebeveyn Rehberi: Bilimsel Açıklamalar ve Öneriler

Zıpır Sürekli Televizyon İzliyor Christian Lamblin Régis Faller Charlotte Roederer

Hayalci Cingöz

Akıllı Püskül

Yaramaz Zıpır

Utangaç Zeytin

Hayat çok güzel! Küçük detayları aş geç, büyük mutlulukları keşfet.

Ebeveyn Rehberi: Bilimsel Açıklamalar ve Öneriler

Karanlıktan ZeytinCingözKorkuyor

Ünlü çocuk doktoru Edwige Antier’den, tüm anne babalara özel “Ebeveyn Rehberi: Bilimsel Açıklamalar ve Öneriler” bu seride!

Hayalci Cingöz

Christian Lamblin Régis Faller Charlotte Roederer

Zeytin

Zeytin

Püskül

Zıpır

Püskül

Zıpır

www.tudem.com

Cingöz

www.tudem.com

Cingöz

Püskül

www.tudem.com

Utangaç Zeytin

Ünlü Çocuk Doktoru Edwige Antier’den

Ebeveyn Rehberi: Bilimsel Açıklamalar ve Öneriler

Zeytin Okula Gitmek İstemiyor Hayalci Cingöz

Christian Lamblin Régis Faller Charlotte Roederer

Akıllı Püskül

Yaramaz Zıpır

Utangaç Zeytin

Hayat çok güzel! Küçük detayları aş geç, büyük mutlulukları keşfet.

Ünlü Çocuk Doktoru Edwige Antier’den

Ünlü çocuk doktoru Edwige Antier’den, tüm anne babalara özel “Ebeveyn Rehberi: Bilimsel Açıklamalar ve Öneriler” bu seride!

Dene, Yanıl, Öğren! kitapları:

Zıpır Sürekli Televizyon İzliyor Christian Lamblin Régis Faller Charlotte Roederer

Ebeveyn Rehberi: Bilimsel Açıklamalar ve Öneriler

Püskül ile Zeytin Anlaşamıyor

Hayalci Cingöz

Christian Lamblin Régis Faller Charlotte Roederer

Akıllı Püskül

Yaramaz Zıpır

Utangaç Zeytin

Hayat çok güzel! Küçük detayları aş geç, büyük mutlulukları keşfet.

Ünlü Çocuk Doktoru Edwige Antier’den

Ebeveyn Rehberi: Bilimsel Açıklamalar ve Öneriler

Zeytin

Zıpır Sürekli Televizyon İzliyor Christian Lamblin Régis Faller Charlotte Roederer

Ünlü çocuk doktoru Edwige Antier’den, tüm anne babalara özel “Ebeveyn Rehberi: Bilimsel Açıklamalar ve Öneriler” bu seride!

Dene, Yanıl, Öğren! kitapları:

Dene, Yanıl, Öğren! kitapları:

Cingöz

Zeytin

Zeytin

Püskül

Zıpır

Püskül

ISBN: 978-9944697224

9 789944 697200

9 789944 697224

www.tudem.com

Yaramaz Zıpır

Zeytin

ISBN: 978-9944697200

Püskül

Akıllı Püskül

Hayat çok güzel! Küçük detayları aş geç, büyük mutlulukları keşfet.

Ünlü çocuk doktoru Edwige Antier’den, tüm anne babalara özel “Ebeveyn Rehberi: Bilimsel Açıklamalar ve Öneriler” bu seride!

Dene, Yanıl, Öğren! kitapları:

Dene, Yanıl, Öğren! kitapları:

Cingöz

ISBN: 978-9944697224

Zıpır

Ünlü Çocuk Doktoru Edwige Antier’den

Ünlü Çocuk Doktoru Edwige Antier’den

Ünlü çocuk doktoru Edwige Antier’den, tüm anne babalara özel “Ebeveyn Rehberi: Bilimsel Açıklamalar ve Öneriler” bu seride!

Dene, Yanıl, Öğren! kitapları:

Utangaç Zeytin

Dene, Yanıl, Öğren! kitapları:

Ünlü Çocuk Doktoru Edwige Antier’den

Ünlü çocuk doktoru Edwige Antier’den, tüm anne babalara özel “Ebeveyn Rehberi: Bilimsel Açıklamalar ve Öneriler” bu seride!

Püskül

Püskül

Ebeveyn Rehberi: Bilimsel Açıklamalar ve Öneriler

Dene, Yanıl, Öğren! kitapları:

9 789944 697200

www.tudem.com

Akıllı Püskül

Hayat çok güzel! Küçük detayları aş geç, büyük mutlulukları keşfet.

Ünlü çocuk doktoru Edwige Antier’den, tüm anne babalara özel “Ebeveyn Rehberi: Bilimsel Açıklamalar ve Öneriler” bu seride!

ISBN: 978-9944697200

Zıpır

Ünlü Çocuk Doktoru Edwige Antier’den

Ebeveyn Rehberi: Bilimsel Açıklamalar ve Öneriler

Karanlıktan CingözCingözKorkuyor

Zeytin

9 789944 697224

www.tudem.com

Zıpır

Yaramaz Zıpır

Dene, Yanıl, Öğren! kitapları:

Dene, Yanıl, Öğren! kitapları:

Cingöz

ISBN: 978-9944697224

www.tudem.com

Akıllı Püskül

Hayat çok güzel! Küçük detayları aş geç, büyük mutlulukları keşfet. Ünlü çocuk doktoru Edwige Antier’den, tüm anne babalara özel “Ebeveyn Rehberi: Bilimsel Açıklamalar ve Öneriler” bu seride!

Yaramaz Zıpır

Küçük detayları aş geç, Christian Lamblin Régis Faller büyük mutlulukları keşfet. Charlotte Roederer

Dene, Yanıl, Öğren! kitapları:

Ünlü Çocuk Doktoru Edwige Antier’den

Ünlü çocuk doktoru Edwige Antier’den, tüm anne babalara özel “Ebeveyn Rehberi: Bilimsel Açıklamalar ve Öneriler” bu seride!

Dene, Yanıl, Öğren! kitapları: Zeytin

Ebeveyn Rehberi: Bilimsel Açıklamalar ve Öneriler

Akıllı Püskül

Dene, Yanıl, Öğren!

Utangaç Zeytin

Hayalci Cingöz

Ebeveyn Rehberi: Bilimsel Açıklamalar ve Öneriler

Ünlü çocuk doktoru Edwige Antier’den, tüm anne babalara özel “Ebeveyn Rehberi: Bilimsel Açıklamalar ve Öneriler” bu seride!

Dene, Yanıl, Öğren!

Yaramaz Zıpır

Dene, Yanıl, Öğren!

Hayat çok güzel!

Dene, Yanıl, Öğren!

Akıllı Püskül

Korkuyor

Hayat çok güzel! Küçük detayları aş geç, büyük mutlulukları keşfet.

Ünlü çocuk doktoru Edwige Antier’den, tüm anne babalara özel “Ebeveyn Rehberi: Bilimsel Açıklamalar ve Öneriler” bu seride!

Utangaç Zeytin

Ünlü çocuk doktoru Edwige Antier’den, tüm anne babalara özel “Ebeveyn Rehberi: Bilimsel Açıklamalar ve Öneriler” bu seride!

Dene, Yanıl, Öğren!

Hayalci Cingöz

Christian Lamblin Régis Faller Charlotte Roederer

Dene, Yanıl, Öğren!

Ebeveyn Rehberi: Bilimsel Açıklamalar ve Öneriler

Dene, Yanıl, Öğren!

Cingöz Karanlıktan Zeytin

Utangaç Zeytin

Dene, Yanıl, Öğren!

Yaramaz Zıpır

Dene, Yanıl, Öğren!

Akıllı Püskül

Hayat çok güzel! Küçük detayları aş geç, büyük mutlulukları keşfet.

Yaramaz Zıpır

Küçük detayları aş geç, Christian Lamblin Régis Faller büyük mutlulukları keşfet. Charlotte Roederer

Dene, Yanıl, Öğren! kitapları: Ünlü Çocuk Doktoru Edwige Antier’den

Hayalci Cingöz

Ünlü çocuk doktoru Edwige Antier’den, tüm anne babalara özel “Ebeveyn Rehberi: Bilimsel Açıklamalar ve Öneriler” bu seride!

Akıllı Püskül

Püskül ile Zeytin Anlaşamıyor

Dene, Yanıl, Öğren!

Hayat çok güzel!

ChristianKüçük Lamblin detayları aş geç, Régis Faller büyük mutlulukları keşfet. Charlotte Roederer

Hayalci Cingöz

Ebeveyn Rehberi: Bilimsel Açıklamalar ve Öneriler

Dene, Yanıl, Öğren!

Utangaç Zeytin

Dene, Yanıl, Öğren!

Yaramaz Zıpır

Zeytin Okula Gitmek İstemiyor

Dene, Yanıl, Öğren!

Akıllı Püskül

Ünlü çocuk doktoru Edwige Antier’den, tüm anne babalara özel “Ebeveyn Rehberi: Bilimsel Açıklamalar ve Öneriler” bu seride!

tier’den amalar ve Öneriler

rekli n İzliyor

Hayalci Cingöz

Cingöz Karanlıktan Korkuyor

Ünlü Çocuk Doktoru Edwige Antier’den

Ünlü Çocuk Doktoru Edwige Antier’den

Ebeveyn Rehberi: Bilimsel Açıklamalar ve Öneriler

Dene, Yanıl, Öğren!

Dene, Yanıl, Öğren!

özel de!

Ünlü Çocuk Doktoru Edwige Antier’den

Ebeveyn Rehberi: Bilimsel Açıklamalar ve Öneriler

Dene, Yanıl, Öğren!

Ünlü Çocuk Doktoru Edwige Antier’den

9 789944 697224

Zıpır

www.tudem.com

Zıpır

www.tudem.com

Cingöz

www.tudem.com

Cingöz

Püskül

Zıpır

ISBN: 978-9944697224

9 789944 697224

www.tudem.com

Zıpır

www.tudem.com

Zıpır

Yazan: Christian Lamblin Resimleyen: Régis Faller, Charlotte

Roederer Türkçeleştiren: Yağmur Ceylan Uslu Öykü 24 sayfa

3+ aş y

önc Okul

Cingöz

www.tudem.com

Cingöz

Seriye ait kitapların kısa özeti: Cingöz Karanlıktan Korkuyor: Karanlıktan korkan Cingöz, Bilgili Amcasının verdiği sihirli silah sayesinde karanlıkla mücadele etmeyi öğrenir; hikâyedeki gerçek sihir silahta değil, Cingöz’ün Bilgili Amcasına duyduğu güven ve kendine olan inancıyla ilişkilidir.

Temalar:

Zeytin Okula Gitmek İstemiyor: Okula gitmek istemeyen Zeytin, bu dileğini yerine getirir ve annesinin işyerinde bir gün geçirir. Öykünün sonunda yetişkinlerin hayatının “sıkıcı” olduğunu ve okullardaki tüm aktivitelerin tam çocuklara göre olduğunu anlar.

Ana Temalar:

Püskül ile Zeytin Anlaşamıyor: İki yakın arkadaş olan Püskül ile Zeytin birbirlerini yanlış anladıkları için tartışmaya başlarlar, huzursuzlukları konuyu uzattıklarından dallanıp budaklanır ve olay başka boyutlara taşınır. Öykünün sonunda anlaşmazlıkların konuşarak çözülebileceğini, kavgaların sorun ve mutsuzluk getirdiğini öğrenirler.

esi

Hayal gücü, İletişim, Kişisel gelişim, Yalnızlık korkusu, Okula yabancılaşma, Olumsuz alışkanlıkların değiştirilmesi, Birey ve toplum, Özgüven kazanımı Birey ve Toplum, Üretim, Tüketim, Verimlilik, Hayal Gücü

Öne Çıkan Özellikler: Çocukların öğrenme ve büyüme sürecinde yaşadığı zorluklara yardımcı kaynak niteliğindedir. Ebeveynlerin ve okulöncesi öğretmenlerinin çocukları anlamada ve onlara hayatı kolaylaştırmada başvurabileceği eğlenceli öykülere ilaveten, her kitabın konuyla ilişkili yol gösterici rehber bölümü bulunmaktadır. Dizi çocuklara ve büyüklere hayatı kolaylaştırmayı hedefler.

Zıpır Sürekli Televizyon İzliyor: Televizyon izlemeyi çok seven Zıpır, bu alışkanlığının önüne geçemediği için algısında karışıklıklar oluşur; hayal dünyası gerçek yaşamıyla iç içe geçer ve öykünün sonunda ısrarcı tutumunu değiştirmeye ikna olur.

“ Çocukların ilgiyle okuyacağı/dinleyeceği, kendilerini bulacakları kitaplar. Ebeveyn rehberleri ise kısa ve öz biçimde, akılda kalıcı ipuçları veriyor anne babalara.” www.blogcuanne.com “Fransa’nın ünlü çocuk doktorlarından Edwige Antier’nin katkısıyla hazırlanan ‘Dene, Yanıl, Öğren!’ serisi, çocukların sorunlarıyla başa çıkmada ebeveynlere bilimsel açıklama ve öneriler getirirken, anlattığı öyküyle de minik okurlarına fark ettirmeden rehberlik ediyor.” Sema Aslan, İYİ KİTAP


5

Seriye ait genel bir özet:

F

ransa’nın ünlü çocuk doktorlarından Edwige Antier’nin katkısıyla hazırlanmıştır. “Dene, Yanıl, Öğren!” serisi, çocukların sorunlarıyla başa çıkmada ebeveynlere bilimsel açıklama ve öneriler getirirken, anlattığı öykülerle de minik okurlarına rehberlik ediyor.

Serinin önemli ve diğer okulöncesi kitaplardan ayrılan en önemli özelliği, kitabın sonunda anne babalara yönelik hazırlanmış, konuyla ilgili bir kılavuz bölümünün bulunması. Fransa’nın ünlü çocuk doktorlarından Edwige Antier’nin hazırladığı bu kılavuz sayfalar, çocukların yaşamakta olduğu olayın aslında ne olduğunu ve onu hayatlarından çıkarmalarıyla ilgili durumu ne yönde iyileştirebileceğimizi gösterir nitelikte. Antier, bunun için zaman zaman bazı ipuçları veriyor, zaman zaman da sık karşılaşılan durumlarla ilgili bir değerlendirme yaparak, alarma geçmeye gerek olup olmadığını anlamamızı sağlıyor. Mesela çocuğunuz kâbus görüyorsa peşin peşin endişelenmeden önce kâbus nedir, hangi yaş aralığında ne sıklıkta ve neden görülür gibi soruların yanıtlarını okuyorsunuz; arkasından da kendi durumunuzu gözden geçirip bir değerlendirme yapabiliyorsunuz. Bu bağlamda ele alınan konular kitapların konu başlıklarına göre değişkenlik gösteriyor.

Sınıf Etkinlikleri: Tartışma Konuları: * Siz de Cingöz gibi karanlıktan korkuyor musunuz? Bunu yenebilmek için uykudan önce ne yapmak sizi rahatlatacaktır? * Okula gitmek istemediğiniz bir günü nasıl geçirmek istersiniz? Bu isteğinizi her gün tekrar etmek sıkıcı olmaz mı? * Arkadaşlarınızla anlaşmazlık yaşadığınızda üzülüyor musunuz? Anlaşmazlık tartışma boyutuna gelmeden önce durumu telafi etmeniz mümkün mü?

* Sizce televizyonda izlediğimiz her şeye inanabilir miyiz? Televizyonda gördüğünüz olay, durum ve kişilerin gerçekliğinden nasıl emin oluyorsunuz? • Seriye ait 4 kitap için, 4 farklı tartışma konusu hazırlanmıştır.

Görsel Çalışma: * Sayfayı ikiye bölerek, bir yanına sorunu, diğerine aynı durum karşısında kendini nasıl bir dünyada hayal ettiğini resimleyebilir. • Bu çalışma seriye ait her kitabın konu başlığına göre uyarlanabilir.

Chr istian Lamblin

İlişkilendirilen Kazanımlardan Bazıları: * Bilişsel Gelişimle İlgili Kazanımlar: Kazanım 8. Nesne veya varlıkların özelliklerini karşılaştırır. Kazanım 17. Neden-sonuç ilişkisi kurar. Kazanım 19. Problem durumlarına çözüm üretir.

Çocukların dünyasını daha iyi anlayabilmek için pedagojik temellere dayandırılmış bir edebiyat anlayışını benimseyen Fransız yazar için yazarlık keyifli bir hayat oyunu. Gözlem yeteneğini akademik geçmişiyle şekillendirerek birbirinden özgün kitaplara imza atan Lamblin, onlarca farklı dile çevrilen eserleri ve ilham verici konferans konuşmalarıyla dünya çapında ses getirmiş sıradışı bir kişi.

Edwige Antier

* Dil Gelişimiyle İlgili Kazanımlar: Kazanım 5. Dili iletişim amacıyla kullanır. Kazanım 6. Sözcük dağarcığını geliştirir. Kazanım 7. Dinlediklerinin/izlediklerinin anlamını kavrar. Kazanım 9. Ses bilgisi farkındalığı gösterir. Kazanım 11. Okuma farkındalığı gösterir.

* Sosyal ve Duygusal Gelişimle İlgili Kazanımlar: Kazanım 6. Kendisinin ve başkalarının haklarını korur. Kazanım 8. Farklılıklara saygı gösterir. Kazanım 15. Kendine güvenir. Kazanım 17. Başkalarıyla sorunlarını çözer.

* Öz Bakım Becerileriyle İlgili Kazanımlar: Çocuklar için sayısız eser kaleme almış pediyatrist, Fransa’da oldukça tanınan ve güvenilen bir çocuk doktoru.

Kazanım 3. Yaşam alanlarında gerekli düzenlemeler yapar. Kazanım 5. Dinlenmenin önemini açıklar.


6

KÜÇÜK FİLOZOF dizisi

Yazan: Oscar Brenifier Resimleyen: Delphine Durand Türkçeleştirenler: Sibil Çekmen,

4+ aş y

önc Okul

Özden Tuna Öykü 28 sayfa

esi

Temalar:

Merak, Hayal gücü, Kararlılık, Keşif, Özgürlük, Varoluş, Okul, Sevgi

Ana Temalar:

Birey ve Toplum, Yenilikler ve Gelişimler, Hayal Gücü

Öne Çıkan Özellikler: Çocuklarla yetişkinler arasındaki sözel ve davranışsal ilişkiyi geliştiren yapıcı paylaşımlar sunar. Didaktik olmaktan uzaktır, düşünmeyi ve farklı bakış açılarını keşfetmeyi sevdirir. Kitaplar soru soran ve sorduran içerikleriyle çocukları düşünmeye teşvik eder. Dünya çocuklarına felsefeyi sevdiren Fransız filozof Oscar Brenifier tarafından küçük çocukların düşünme eğitimi için kaleme alınmıştır.

Seriye ait kitapların kısa özeti: Neden istediğimi yapamıyorum? Filo’nun, bazı isteklerini neden yerine getiremediğini arkadaşı Zof ile keşif sürecindeki soru yolculuğu, aldığı yanıtlar sonucu yeni sorular ile örülüyor. Böylece gelsin yeni şaşkınlık ve merak konuları... Söyle Anne, Ben Neden Varım? Kitapta ele alınan sorular; nedenini, nasılını, varoluşu sorgulayan içeriğiyle masalsı anlatımın harmanlandığı, resimleriyle keyif veren, hayatın içinden bir kitap. Söyle Baba Beni Neden Seviyorsun? Filo adlı kahramanımız, bahçeye dökülmüş yaprakları toplayan babasına, “Söylesene baba, beni neden seviyorsun?” diye soruyor. Baba kem küm ettikten sonra zamanı olmadığını söyleyerek çıkıyor işin içinden. Filo’nun macerası da böylece başlıyor. Oyuncağı Zof’un yardımıyla, karşısına çıkan bütün canlılara, nesnelere neden sevildiklerini soruyor ve aldığı cevaplara göre bir çıkarımda bulunmaya çalışıyor. Neden Okula Gitmek Zorundayım? “Söylesenize öğretmenim, neden okula gitmek zorundayım?” sorusunu öğretmenine yöneltiyor Filo. Öğretmen beklemediği bu soru karşısında meşgul olduğunu söyleyerek, Filo ve oyuncağı Zof’u baş başa bırakıyor bu çetin soruyla. Bütün gün okulda karşılarına kim ve ne çıkarsa aynı soruyu onlara soruyor Filo. Hepsi konum ve durumlarına göre cevaplıyor Filo’nun sorusunu. Ama yanıtlar tatmin edici değil. “Hay şaşkın!” diyen Oyuncak Zof’un arkadaşlığı ve yol göstericiliği gene her adımda varlığını gösteriyor. Günün sonunda öğretmeni ne diyor acaba Filo’ya?

“İster çocuk ister yetişkin olun, Küçük Filozof serisiyle ucu gelmez bir yolculuğa hazır olun. Sürekli doğurgan bir oyun bu çünkü; insanın kendine yolculuğu...” Nurduran Duman, Şair “Merak ve soru sorabilme becerisi olmasaydı insanoğlu hiç ilerleyemezdi. Soru sormalı, merak etmeliyiz ki yanıtları kovalarken kendimizi bulalım. Buyurun 4-8 yaş arası çocukların kafasını kurcalayan soruları ele alan bir diziye: “Küçük Filozof” Bir Dolap Kitap “Küçük çocukların varolmak, yeryüzü, yaşam gibi, insanı içeren ve insanın içerdiği şeylere ilişkin soruları karşısında ebeveynlere ve öğretmenlere destek verebilecek değerli bir çalışma.” İYİ KİTAP


7

Seriye ait genel bir özet: Küçük Filozof serisi, küçük yaş grubundaki okurları, yaşları gereği meraklarını cezbeden temel felsefi sorular üzerine sıkmadan düşündürüyor. Çocuklar soru sorar. “Anne bu ne renk?”; sıkıcı bir misafir ziyareti sırasında, “Baba ne zaman gideceğiz?”; kreşe bırakılırken, “Beni almaya ne zaman geleceksiniz?”; babayla yan yana oturmuş maç izlerken, “Orada kaç kişi var?” ama en ölümcül çocuk soruları, içinde “neden” sözcüğünü barındıranlardır. Küçük Filozof serisi kitapları, Filo ve Zof karakterlerinin yardımıyla 4 yaş ve üstü çocukların kafalarını kurcalayan ilk büyük sorular üzerine yoğunlaşarak, minik okurlarını masalsı bir gezintiye çıkarıyor. Filo’nun soruları aynı, ama aldığı yanıtlar hep farklı. Acaba salıncak, merdiven, ağaçlar, kuşlar ve diğerleri Filo’nun sorularına yanıt bulabilecekler mi dersiniz?.. Dünya çocuklarına felsefeyi sevdiren dokuz kitaplık “Filozof Çocuk” serisinin de yazarı Fransız filozof Oscar Brenifier’nin kaleminden, Delphine Durand’ın hayat dolu ve tatlı mı tatlı resimleriyle küçük çocukların düşünme eğitimi için sıradışı bir başvuru dizisi: Küçük Filozof.

Sınıf Etkinlikleri: * Filo gibi aklınıza takılıp cevabını veremediğiniz sorular var mı? Sınıf arkadaşlarınızla paylaşın. * Kitapların içeriğine uyumlu bir biçimde çocuğu düşünmeye, sorgulamaya ve farklı bakış açılarını keşfetmeye yönlendirmek için çocuklar Filo, Zof ve kitaptaki diğer karakterleri canlandırabilir.

İlişkilendirilen Kazanımlardan Bazıları: * Bilişsel Gelişimle İlgili Kazanımlar: K1 G2 Dikkatini çeken nesne/durum/olaya yönelik sorular sorar. K2 G3 Gerçek durumu inceler.

* Dil Gelişimi ile İlgili Kazanımlar: K5 G10 Duygu, düşünce ve hayallerini söyler. K11 G2 Yetişkinden kendisine kitap okumasını ister.

Oscar Brenifier

* Sosyal ve Duygusal Gelişimle İlgili Kazanımlar: K3 G1 Duygu, düşünce ve hayallerini özgün yollarla ifade eder. K8 Farklılıklara saygı gösterir. K12 G1 Değişik ortamlardaki kuralların belirlenmesinde düşüncesini söyler. K15 G3 Gerektiği durumlarda farklı görüşlerini söyler.

Tudem Yayın Grubundan Çıkan Diğer Kitapları: Nasreddin Hoca ile Düşünmeyi Öğrenmek

1954 yılında Cezayir, Oran’da dünyaya gelen Oscar Brenifier, Kanada’daki Ottowa Üniversitesi’nde biyoloji lisans eğitimini tamamladıktan sonra Sorbonne’da felsefe doktorası yapmıştır. Felsefe öğretimi, felsefe uygulaması ve çocuklar için felsefe alanlarında uzman olan Brenifier, başta Fransa olmak üzere otuzdan fazla değişik ülkeden farklı okullar ve seviyeler için (ilköğretim okulları, liseler, kolejler, normal okullar vb.) felsefe atölyeleri düzenlemektedir. Dünyanın dört bir yanındaki üniversitelerde ders vermektedir. 1994’ten beri “Institut de Pratiques Philosophiques”i başkanlığını da sürdürmekte olan Brenifier, Uluslararası UNESCO 2006 “Yeni Felsefi Uygulamaları” konferansının kurucusudur.

Filozof Çocuk Serisi


8

101 TEKERLEME / 101 YANILTMACA

Derleyen: Süleyman Bulut Resimleyen: Burcu Yılmaz

5+ aş

Derleme

y

e 3. 1, 2 vflar sını

Temalar:

Türkçeyle ve Türk kültürüyle tanışma, Keşif, Oyun, Dil alıştırması

Y

anıltmacalar ve tekerlemeler dilimizin en değerli hazinelerinden olup anonim halk edebiyatının da temel unsurları arasında gösterilirler. Öyle ki çocuğun konuşurken dili doğru kullanıp kullanmadığını tespit edebilmek için üretilmiş birer söz oyunudurlar sanki...

Toplumsallaşma duygusunun güçlenmesine katkıda bulunan tekerlemeler ve yanıltmacalar, aynı zamanda çocukların ana dillerini güzel ve etkili bir biçimde kullanabilme becerilerini geliştirir. Böylelikle çocuklar, bu öğrenme sürecinde okuma ve anlama açısından kendilerine güven duymaya başlar ve bu süreçte eğlenceli vakit geçirirler.

Ana Temalar:

Değerlerimiz, Oyun ve Spor

Alıntılar:

88 sayfa

72 sayfa

“Bu kitaplar Türk folklorunun en değerli dil hazinelerinden ikisini günümüz çocuklarıyla tanıştırıyor.” Nilay Kaya, İYİ KİTAP


9

Sınıf Etkinlikleri: Tartışma Konuları: * Sizin de bildiğiniz tekerleme ve yanıltmacalar var mı? * Tekerleme ve yanıltmacaları okurken zorlandınız mı? Sonrasında okuyabiliyor olmak hoşunuza gitti mi?

Yazılı Çalışmalar: Siz de birer tekerleme ve yanıltmaca yazıp bunları arkadaşlarınızla paylaşın.

Araştırma: Ailenizdeki büyüklerden yeni tekerleme ve/ya yanıltmaca öğrenin.

İlişkilendirilen Kazanımlardan Bazıları: * 1. sınıf, Türkçe Okuma:

1.6. Akıcı okur. 5.3. Eğlenmek için fıkra, bilmece, tekerleme, masal vb. okur. 5.4. Paylaşarak okumaktan zevk alır. 5.5. Yankılayıcı (tekrar ederek) okur.

* 2. sınıf, Türkçe Okuma:

2.3. Duyduğu sesleri ayırt eder.

Konuşma:

1.5. Kelimeleri doğru telaffuz eder. 1.6. Akıcı konuşur.

Yazma:

3.8. Seslerden heceler, hecelerden kelimeler, kelimelerden cümleler oluşturarak okur ve yazar.

* 3. sınıf, Türkçe Okuma:

2.3. Dinlerken vurgu, tonlama ve telaffuza dikkat eder. 2.17. Duyduğu seslerle harfleri eşleştirir.

Dinleme:

2.9. Dinlediklerinde duygusal ve abartılı sözleri ayırt eder.

* 3. sınıf, Hayat Bilgisi B.3.7. Aile büyüklerinden hayatta olanların çocukluğunu araştırır. B.3.33. Kaybetme veya başarısız olma olasılığını göze alarak, yenilikleri deneme cesareti gösterir ve bundan zevk alır. C.3.23. Aile büyüklerinin küçükken oynadığı oyunları araştırır, bu oyunlarla kendisinin ve arkadaşlarının oynadığı oyunları karşılaştırarak değişimi ve sürekliliği fark eder.

Süleyman Bulut İstanbul Üniversitesi İktisat Bölümü’nde okurken, rakamlardan çok harfleri sevdiğini fark edince yazmaya başladı. Okullarda çok sevilen ve okutulan birçok kitabın yazarıdır, aynı zamanda dilimizin ve kültürümüzün zenginliklerini ön plana çıkaran başarılı bir derlemecidir. Okullarda birçok atölye ve etkinlik çalışmasına katılmakta gönüllüdür. Etkinlikleri öğretmenler ve öğrenciler açısından sıklıkla beğenilmekte, tercih edilmektedir.

Tudem Yayınlarından Çıkan Kitapları: 101 Atasözü 101 Öykü (derleme) 101 Deyim 101 Öykü (derleme) 101 Tekerleme (derleme) 101 Yanıltmaca (derleme) Arkadaşım Nasreddin Hoca (derleme)


10

KAR BENEK KARA BENEK

” ! a b a h “Mer Aslen hekim, sonradan olma çocuk kitapları emekçisi Şiirsel Taş’ın kaleme aldığı, Özlem Özden’in değişik bir görsel algıyla can verdiği Kar Benek Kara Benek, düşmanlığın korkudan nasıl beslendiğini ve bir “merhaba”nın neleri çözebileceğini küçük okurlara çok güzel anlatıyor. Yazan: Şiirsel Taş - Özlem Özden nc okulö

esi

Masal 24 sayfa Renkli, resimli

ıflar 1. sın Temalar:

Farklılıkların kabulü, arkadaşlık, hoşgörü, uyum, paylaşım, çevre bilinci, özgürlük

Ana Temalar:

Sağlık ve Çevre, Birey ve Toplum, Hayal Gücü

Kitabın Özeti:

B

ir zamanlar, her yanı suyla kaplı bir gezegende iki büyük ada varmış: Buz Adası ile Tuz Adası.

Soğuk mu soğuk Buz Adası’nda Kara Benekli Kar Köpekleri yaşarmış. Bunlar beyaz renkli, kara benekli köpeklermiş. Tuz Adası’nda ise her şey bir başkaymış: Güneşin kavurduğu Tuz Adası’ndaki köpekler Kar Benekli ve Kara imiş; siyah renkli, ak benekli... Bu iki ada günbegün birbirlerine yaklaşırken, esen rüzgâr da köpeklere birbirlerinin kokusunu taşımakta eksik kalmıyormuş. Ortalığı bir kargaşa sarmış; adalar birleşip tuzla buz birbirine kavuştuğunda, rüzgâr sinirlenmiş köpeklerin yarattığı huzursuzluğa. Tam kıyamet kopacakken, rüzgâr ikinci bir sürpriz hazırlamakla meşgulmüş: Ufukta görünen bir yelkenliyi, içinde rengârenk bir çocuk ile bir o kadar gri köpeğini Tuzlabuz Adası’na taşıyormuş. Çocuk, çıplak vücuduna rengârenk desenler taşıyan bir Tohumgetiren imiş; sessiz sakin köpeği ise ıslıklarıyla sahibi Tohumgetiren’e yol gösteren sadık bir yoldaş. “Merhaba” diye adım attıkları Tuzlabuz Adası’nı yavaş yavaş sükûnet sarmış. Gezegendeki tüm renkleri üzerinde taşıyan gezgin Tohumgetiren bir avuç tohum atmış adaya, köpeklere beklemelerini tembihlemiş ve sadık dostuyla adadan ayrılmış. Ne zamanki adanın köpekleri birbirlerine merhaba demişler, tohumlar hızla filizlenip büyür olmuş. Her selamlaşmada ada biraz daha yeşermiş. Artık rüzgâr için de geri dönme vaktiymiş; selamlaşmanın, hoşgörünün ve sevginin olduğu yerde rüzgâr da özgürmüş dilediği yere gitmekte...

Şiirsel Taş ile Söyleşi Etkinliği Tudem Yayın Grubu Yazar Etkinlikleri Rehberi’nde.


11

Sınıf Etkinlikleri: * Sınıftaki öğrencileri ikiye ayırarak, Tuz ve Buz Adası sakinlerinin yaşantısı canlandırılabilir: Farklı alışkanlıkları olan bu iki adanın yaşayanlarını canlandıracak öğrencilerden tek bir adada yaşamaya başladıktan sonra oluşacak görev paylaşımları izlenebilir.

Tartışma Konuları: * Siz sakinsiniz, arkadaşınız hareketli. Siz konuşkansınız, arkadaşınız sessiz biri... Sizden farklı olduğunu düşündüğünüz biriyle anlaşmanız zor oluyor mu? * Yelkenlisi olan bir gezgin olsanız nereye gitmek istersiniz, neden? * Gri köpeği adanın diğer köpeklerden ayıran özellikleri nelerdir? * Hayvan-insan ilişkisini sorgulayın. * Sizce Tohumgetiren neden adalara tohum taşıyor?

İlişkilendirilen Kazanımlardan Bazıları: Okulöncesi Bilişsel Gelişimle İlgili Kazanımlar Kazanım 1: Nesne/durum/olaya dikkatini verir. Kazanım 17. Neden-sonuç ilişkisi kurar. Dil Gelişimiyle İlgili Kazanımlar Kazanım 5: Dili iletişim amacıyla kullanır. Kazanım 6. Sözcük dağarcığını geliştirir. Kazanım 11: Okuma farkındalığı gösterir. Sosyal ve Duygusal Gelişimle İlgili Kazanımlar Kazanım 8. Farklılıklara saygı gösterir.

* 1. sınıf, Türkçe Okuma: 1.5. Akıcı okur. 1.3. Noktalama işaretlerine dikkat ederek okur. 2.11. Okuduklarında “hikâye unsurları”nı belirler. 2.3. Okuduklarını zihninde canlandırır. 2.14. Okuduğunu anlamlandırmada görsellerden yararlanır. 2.5. Okuduklarında ne, nerede, ne zaman, nasıl, niçin ve kim (5N 1K) sorularına cevap arar. 3.1. Metin içi anlam kurar. 4.2. Bilmediği kelimelerin anlamlarını araştırır.

Konuşma: 1.5. Kelimeleri doğru telaffuz eder. Yazma: 4.3. Seslerden heceler, hecelerden kelimeler, kelimelerden cümleler oluşturarak okur. Görsel Okuma ve Görsel Sunu: 1.12. Metin ve görsel ilişkisini sorgular. 1.8. Çevresindeki sosyal olayları anlamlandırır ve yorumlar.

* 1. sınıf, Hayat Bilgisi A.1.18. Arkadaşları ile benzer ve farklı yönlerini fark eder. B.1.18. Çevresindeki insanlara karşı hissettiği duyguları fark eder ve bunları uygun biçimde ifade eder. C.1.15. İnsanların çevreyi hangi yollarla değiştirdiğini ve bunun için neler yaptıklarını araştırır, anlatır.

Şiirsel Taş Biraz müzik biraz yazıyla fotosentez yaparak yaşayabilenlerden. Kedileri çok seviyor ama kurt takıntısı var. Aslen hekim olmakla birlikte çocuk ve gençlik edebiyatında yazar, çevirmen, editör olarak yaşam ağacında kendine bir kovuk edinmiş olmaktan mutlu. Beş yaşından beri kedi çizen kızı Okyanus Pera ve kedi taklidi yapan sinsi sansar Şerpa ile yuvarlanıp gidiyor.

Tudem Yayınlarından çıkan diğer kitabı: Kim Korkar Mavi Kurt’tan (masal)


12

KİM KORKAR MAVİ KURT’TAN?

Yazan: Şiirsel Taş - Özlem Keleş ncesi okulö

Masal 32 sayfa Renkli, resimli

r ınıfla

1. s

Temalar:

Hayal dünyası, güven, çocuk olmak, merak, keşif, zaman kavramı, sıradışılık

Ana Temalar:

Sağlık ve Çevre, Birey ve Toplum, Oyun ve Spor, Hayal Gücü

Öne Çıkan Özellikler: Kullanılan kafiyeli kelime oyunları, benzetmeler, bilmece vb. öğeler öyküyü eğlenceli hale getirmekte, akılda kalıcı bir etki yaratmaktadır. Resimlemede kolaj tekniği uygulanmıştır. Gerçek fotoğraflar (defter sayfası örnekleri, çalar saat vb.) illüstrasyonların arasına yedirilmiştir.

Kitabın Özeti:

N

inni Ninesi yaşına rağmen ruhu genç biriydi. Uyumak İstemeyen Çocuklar Şehri’nde yaşamakta, şehrin çocuklarına her gece ninniler, öyküler, masallar okumaktaydı. Ninni Ninesi’nin evinde saat yoktu çünkü şehir meydanındaki Büyük Saat’in yeterince gevezelik ettiğine inanırdı. Ninni Ninesi’nin canı siz deyin on, ben diyeyim yirmi yılda bir ne uyumak ne de ninni söylemek isterdi. Böyle akşamlarda çocuklara ninni, masal, öykü anlatmak yerine bir bilmece sorardı: “Yatağım var yapraklardan yapılmış, Yorganım var bir rüyadan dokunmuş, Bir sorum var, kimse yanıtını bilmezmiş, Öğrenen de unuturmuş. Bilen varsa ninnimi duysun, uyusun, Bilmeyenler benle gelsin, arasın, Söyleyin, söyleyin, söyleyin bakalım Kim korkar Mavi Kurt’tan?”

Çocukların hepsi dikkat kesilmiş, çok merak etmişti şu Mavi Kurt’u; Ninni Ninesi’nin peşine takılmış, sürmeye başlamışlardı izini. Saatin “tik-tak”larına inat devam eden aramalarının sonucu karşılarına mini mini, tatlı mı tatlı, masmavi bir kurt çıkmıştı. Çocuklar şaşkındı; kim korkardı ki bu Mavi Kurt’tan?.. Yanıt çocukların anlayamayacağı, büyüklerin ise bilip de değiştiremeyeceği bir gerçekti: Yetişkinlerdi korkan bu Mavi Kurt’tan... “Ah, ben de bundan korkuyordum!” “Sonunda böyle olacağını biliyordum. Korktuğumuz başımıza geldi!” “Eyvahlar olsun! Çocuklar Mavi Kurt’u aramaya gitmişler...” “İşte şimdi yandık. Yarın okul var, iş var, güç var. Kim bilir ne zaman döner çocuklar?” Kaygı ve korku sahibi büyükler yine önyargılarına yenik düşmüşlerdi. Çocuklar ise yine hayal dünyalarına yeni güzellikler katarak, bu akşamlık ninnisiz de olsa başka hülyalara dalıvermişlerdi...

Şiirsel Taş ile Söyleşi Etkinliği Tudem Yayın Grubu Yazar Etkinlikleri Rehberi’nde.


13

Sınıf Etkinlikleri: Tartışma Konuları: * Tanışmadan önce Mavi Kurt’u siz nasıl hayal etmiştiniz? * Anne babalar neden Mavi Kurt’tan korkuyorlar? Genelde yetişkinler nelerden korkar? * Ninni Ninesi’nin diğer büyüklerden farkı nedir? * Uyumadan önce en çok hangi masalı/öyküyü dinlemeyi seviyorsunuz? Sınıf arkadaşlarınız ile paylaşın. * Siz bir gününüzü nasıl geçiriyorsunuz?

Görsel Çalışma: * Sizin de korktuğunuz bir hayvan veya durum var mı, resmedebilir misiniz?

İlişkilendirilen Kazanımlardan Bazıları: Okulöncesi Bilişsel Gelişimle İlgili Kazanımlar Kazanım 1: Nesne/durum/olaya dikkatini verir. Dil Gelişimiyle İlgili Kazanımlar Kazanım 5: Dili iletişim amacıyla kullanır. Kazanım 11: Okuma farkındalığı gösterir.

* 1. sınıf, Türkçe Okuma: 3.3. Eğlenmek için masal, hikâye, şarkı, tekerleme, tiyatro vb. dinler/izler. 2.4. Okuduklarında ne, nerede, ne zaman, nasıl, niçin ve kim (5N 1K) sorularına cevap arar.

* 1. sınıf, Hayat Bilgisi A.1.18. Arkadaşları ile benzer ve farklı yönlerini fark eder. B.1.6. Evde kuralların neden gerekli olduğunu açıklar. C.1.1. Geçmiş, şimdi, gelecek zaman dilimlerini ayırt eder ve uygun yerde kullanır.

Şiirsel Taş Biraz müzik biraz yazıyla fotosentez yaparak yaşayabilenlerden. Kedileri çok seviyor ama kurt takıntısı var. Aslen hekim olmakla birlikte çocuk ve gençlik edebiyatında yazar, çevirmen, editör olarak yaşam ağacında kendine bir kovuk edinmiş olmaktan mutlu. Beş yaşından beri kedi çizen kızı Okyanus Pera ve kedi taklidi yapan sinsi sansar Şerpa ile yuvarlanıp gidiyor.

Tudem Yayınlarından çıkan diğer kitabı: Kar Benek Kara Benek (öykü)


14

HAYLAZ PATİ’NİN SERÜVENLERİ

Yazan: Mavisel Yener Resimleyen: Zeynep Özatalay

5+ş

Öykü 32 sayfa

ya

. 1 vefl2ar sını

Temalar:

Arkadaşlık, Hayvan Sevgisi, Merak-Keşfetme, Aile içi iletişim ve iş bölümü

Ana Temalar:

Birey ve Toplum, Sağlık ve Çevre, Dünya’mız ve Uzay, Güzel Sanatlar, Hayal Gücü

Seriye ait kitapların kısa özeti: 1- Haylaz Köpek Pati: Maviş ve annesinin beklediği konuklar var, ama Pati’nin aklında başka şeyler dönüp dolaşıyor. Onları karıştırıp tadına baksın mı, bakmasın mı? * Çocukların yaramaz ile dağınık olmak arasındaki farklılıkları görebilecekleri bir öykü. 2- Kremalı Köpek Gofreti: Yaramaz Köpek Pati’nin doğum gününü kutlamak isteyen sahibi Maviş ile arkadaşları kemik şeklinde bir köpek pastası hazırlar. Bu insanlara özgü kutlama şeklinden pek bir şey anlamayan, hatta tedirgin olan Pati huysuzlaşır. Maviş önce kızıp sinirlense de öykünün sonunda hayvan ya da insan; tüm canlıların dünyasındaki anadilin sevgi olduğu anlaşılır.

3- Flüt Çalan Köpek: Pati’nin ailesini Dost Hayvan Çiftliği’nde ziyaret edecek Pati, Maviş ve ailesi yola çıkarlar. Yolda sıkılan Maviş, Pati’ye nasıl flüt çalınacağını anlatır. Ailesine hünerlerini sergilemek isteyen Pati, Maviş’in flütünü çalmaya başlayınca öykümüzün kahramanları unutamayacağı bir güne ve konser dinletisine şahit olur. 4- Korkunç Gölge: Ay tutulması yaşanacaktır. Maviş heyecanlanmakta ve konuyla ilgili hazırlık yapmakta, Pati ise ne olup bittiğini anlayamadığı için huzursuzlanmaktadır. Acaba sahiplerini koruyabilecek midir? * İnsanlar ve hayvanlar âleminde doğa olaylarına verilen tepkilerin farklılıkları. 5- Öğretmen Sınıfa Ne Getirdi?: Evde yalnız kaldığı için canı çok sıkılan Pati, çareyi sahipleri gibi koleksiyon yapmakta bulur. Fakat bu iş için pul, peçete vb. yerine kirli çorapları tercih eder. Bu koleksiyon Maviş’in öğretmen annesinin çantasında yer bulduğu için herkesi büyük bir sürpriz beklemektedir.

“Okurken de, resimlerine bakarken de çocukların kıkırtılarını duyar gibi oldum.” Bir Dolap Kitap “Haylaz Pati serisi yazarın ilk okuma kitapları arasına dâhil olarak, miniklere okumayı sevdirme görevine soyunuyor.” Simla Sunay, İYİ KİTAP


15

Sınıf Etkinlikleri: * Tartışma Konuları (seriye ait her kitap için 1 soru) 1. Dağınık olmak da yaramazlık mıdır? 2. Doğum günleri ve kutlamalar neden güzeldir? 3. Evde hayvan besliyor musunuz, sizce bir hayvanla arkadaş olunabilir mi? 4. Daha önce hiç Ay tutulması gördünüz mü? 5. Çantanızdan sizi şaşırtacak bir şey çıktığı oldu mu?

Seriye ait genel bir özet:

H

aylaz Pati’nin serüvenlerinde Maviş isimli bir kız çocuğunun köpeğiyle birlikte yaşadığı maceralara tanık oluyoruz. Maviş enerji dolu, meraklı, köpeği Pati’ye çok düşkün ve biraz da dağınık yedi yaşında bir kız çocuğu. Gitar çalmayı, bisiklete binmeyi, çizgi film izlemeyi ve komik kitaplar okumayı seviyor. Annesi ve babası öğretmen. Kahramanlarımızdan bir diğeri de Pati’nin en yakın arkadaşı olan sokak köpeği Çoban. Tüm öyküler Maviş’in gündelik hayatının ekseninde dönüyor. 5 kitaplık seriye konu olan maceralarda insanlar ve hayvanlar âlemi arasındaki farklılıklar türlü aksiliklere gebe oluyor. Kimi zaman canı sıkılan Pati, sahipleri gibi koleksiyon yapmaya karar verip kirli çorapları bir araya topluyor, kimi zaman Maviş köpeğinin doğum gününü kutlamak için yaptığı pasta üzerindeki mumlarla Pati’yi korkutuyor ya da birlikte Ay tutulmasını izlemeye karar veriyorlar, ama Maviş dürbünüyle tanıklık ettiği bu doğa olayından büyülenirken, Pati gördüğü gölgeyi canavar sanıp sahiplerini ondan nasıl koruyabileceğinin tasasına düşüyor... Öykülerin sade diline ve akıcı anlatımına eşlik eden Zeynep Özatalay’a ait resimler kitaplara ayrı bir hareket ve renklilik katmakta. Farklı yaş gruplarından pek çok okura eser veren üretken yazar Mavisel Yener, “Haylaz Pati” serisinde çocuklar için “ilk okuma kitapları” seçkisi yaratarak, miniklere okumayı sevdiriyor.

Mavisel Yener

İlişkilendirilen Kazanımlardan Bazıları: * 1. sınıf, Türkçe Okuma: 2.4. Okuduklarında ne, nerede, ne zaman, nasıl, niçin ve kim (5N 1K) sorularına cevap arar.

Haylaz Pati dizisinin yazarı Mavisel Yener, Ege Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi’nden mezun oldu.

Yazma: 4.3. Seslerden heceler, hecelerden kelimeler; kelimelerden cümleler oluşturur.

Öykü, masal ve şiirleri ilköğretim ders kitaplarında yer alıyor, yabancı dillere çevriliyor, dünya çocuklarıyla buluşuyor. Kitaplarını ve ödüllerini merak edenler için kişisel web sitesi: www.maviselyener.com

Görsel Okuma ve Görsel Sunu: 1.9. Çevresindeki sosyal olayları anlamlandırır ve yorumlar.

Yazarın Tudem Yayınlarından Çıkan Kitapları:

Mavi Zamanlar (roman) Şiir Saldım Gökyüzüne (şiir) Kayıp Kitaplıktaki İskelet (roman - Aytül Akal ile) Kayıp Kitaplıktaki İskelet 2-Yaşayan Ölüler (roman - Aytül Akal ile) Haylaz Pati’nin Serüvenleri 1, 2, 3, 4, 5 (öykü)

Yazarın Uçanbalık Yayınlarından Çıkan Kitapları: Öğretmen Neden Çıldırdı? (öykü) Hayaletten Mektuplar (öykü) Mavi Ay (şiir - Aytül Akal ile) Kar Sesi (şiir - Aytül Akal ile) Denizin Büyüsü (şiir - Aytül Akal ile) Kuş Uçtu Şiir Kaldı (şiir - Aytül Akal ile) Şiirimi Kedi Kaptı (şiir - Aytül Akal ile) Ay Kaç Yaşında? (şiir - Aytül Akal ile) Kaç Güneş Var? (şiir - Aytül Akal ile) Kırmızı Şemsiye (Şiirler: Mavisel Yener - Öyküler: Aytül Akal)

* 2. sınıf, Türkçe Okuma: 2.8. Okuduklarında sebep-sonuç ilişkileri kurar. 4.4. Bilmediği kelimelerin anlamlarını araştırır. Görsel Okuma ve Görsel Sunu: 1.13. Metin ve görsel ilişkisini sorgular.

* 1. ve 2. sınıf, Hayat Bilgisi A.1.6. Oyunlar sırasında kendisinin ve arkadaşlarının hata yapabileceğini kabul eder. A.1.18. Arkadaşları ile benzer ve farklı yönlerini fark eder.

* 2. sınıf, Hayat Bilgisi B.1.1. Her canlının bir yuvaya ihtiyacı olduğunu fark eder. B.1.6. Evde kuralların neden gerekli olduğunu açıklar. B.1.14. Aile içinde demokrasi kültürünün gerektirdiği davranışları gözlemler. C.1.1. Geçmiş, şimdi, gelecek zaman dilimlerini ayırt eder ve uygun yerde kullanır.


16

EĞLENCELİ NOTALAR

“Çizgiden Masala...” adını verdikleri “masal ve resim” temalı atölye çalışmalarında yarattıkları sinerji ile nota çizgileri üzerinde bir notadan diğerine koşturan Çiğdem Gündeş ve Ayda Kantar Ataman ikilisinden, hayallerin gerçeğe dönüştüğü sevimli bir masal. Yazan: Çiğdem Gündeş Resimleyen: Ayda Kantar Ataman

5+ aş

Masal 44 sayfa

y

e 3. 1, 2 vflar sını

Temalar:

Doğa, Keşif, Hayal gücü, Arkadaşlık, Oyun

Ana Temalar:

Sağlık ve Çevre, Oyun ve Spor, Hayal Gücü

Kitabın özeti:

G

ökyüzünde süzülüp duran her yaştan bulutun severek oynadığı düş kurmaca oyunu ile bulutlar kimi zaman koca bir gemiye, kimi zamansa ucu bucağı olmayan bir martı sürüsüne dönüşebiliyor. Hayal gücünün sınır tanımadığı bu keyifli oyun sayesinde çocuklar çimenlerde, bulutlar da gökyüzünde düşten düşe konuyor. Çocuklar bulutların hangi şekle dönüştüğünü tahmin etmekten, bulutlar da kılıktan kılığa bürünmekten yoruluncaya kadar bu oyun sürüp gidiyor. Fakat minik bulutlardan biri artık farklı bir oyun oynamak ve yeryüzüne inip çocukları yakından tanımak istediğini söyleyerek kırmızı bir uçurtmanın peşine takılıyor. Daha sonra rüzgârın da yardımıyla, çocukların coşkulu bir şekilde söyledikleri şarkıyı dinliyor. Kendisi de şarkı söylemek istiyor, fakat gökyüzündeki herkes ona aynı tepkiyi veriyor: “Bulutlar şarkı söylemez ki…” Bulut bütün olumsuz cevaplara rağmen pes etmiyor ve isteğini gerçekleştirmek için herkese danışıyor. Şarkı söylemeye başlayınca çizgi çizgi, satır satır maviliğe seriliyor. Gökyüzü bir nota sayfasına dönüşüyor, kuşların da birer birer notaların çizgilerine konmasıyla senfoni başlıyor.

Çiğdem Gündeş ile “Çizgiden Masala” etkinliği Tudem Yayın Grubu Yazar Etkinlikleri Rehberi’nde.


17

Sınıf Etkinlikleri: * Aile büyüklerinizin küçükken oynadıkları oyunları araştırın, kendinizin ve arkadaşlarınızın oynadığı oyunlar ile karşılaştırın. * Masalda yer alan karakterlerden Bulut, Fırtına, Ay, kuş, Şimşek’i kendi aranızda rol paylaşımı yaparak ve seslerini taklit ederek canlandırın. * Öğretmeninizin seçtiği ve size dinlettiği bir çocuk şarkısında hangi enstrümanların çaldığını tahmin etmeye çalışın. * Gerçekleşmesini çok istediğiniz hayallerinizden birinin resmini çizin. * Okulun bahçesine çıkarak gökyüzündeki bulutları gözlemleyin ve onların hangi şekillere benzediklerini tahmin edin.

İlişkilendirilen Kazanımlardan Bazıları: * 1. sınıf, Hayat Bilgisi

Dinleme:

Okul Heyecanım, A.1.5. Arkadaşlarının oyunlarına katılırken, onlarla oyun kurarken ve oynarken uygun davranışlarda bulunur.

* 1. sınıf, Türkçe Görsel Okuma ve Görsel Sunu: 1.7. Doğayı izler, doğadaki değişimleri fark eder ve yorumlar. 2.3. Duygu, düşünce ve izlenimlerini drama, tiyatro, müzikli oyun, kukla vb. yollarla sunar. 2.5. Cümleleri görsellerle ifade eder.

Yazma: 2.4. Duygu, düşünce ve hayallerini anlatan yazılar yazar. 3.1. Görsellerden yararlanarak söz varlığını geliştirir.

* 2. sınıf, Türkçe Okuma: 2.21. Okuduğunu anlamlandırmada görsellerden yararlanır. Çiğdem Gündeş

2.3. Duyduğu sesleri ayırt eder. 3.2. Eğlenmek için masal, hikâye, şarkı, tekerleme, tiyatro vb. dinler/izler.

Görsel Okuma ve Görsel Sunu:

1.5. Resim ve fotoğrafları yorumlar. 2.3. Duygu, düşünce ve izlenimlerini drama, tiyatro, müzikli oyun, kukla vb. yollarla sunar.

* 3. sınıf, Hayat Bilgisi Benim Eşsiz Yuvam, B.3.32. Amaçlarına ulaşabilmek için kişisel olarak çaba harcaması gerektiğini kabul eder ve karşılaşabileceği eleştirilere açık olur.

* 3. sınıf, Türkçe Konuşma:

2.14. Duygu, düşünce ve hayallerini sözlü olarak ifade eder.

Okuma:

2.14. Okuduklarında gerçek olanla hayal ürünü olanı ayırt eder. 5.6. Eğlenmek için fıkra, bilmece, tekerleme, masal vb. okur.

Tudem Yayınlarından Çıkan Kitapları: 2003 Tudem Edebiyat Ödüllerinde Yağmur Saçlı Kız adlı dosyasıyla ikincilik ödülü aldı. Dosyadaki masallar Yağmur Saçlı Kız, Küçük İstiridye, Göl Çiçekleri, Minik Papatya ve Nehrin Ortasındaki Ağaç isimleriyle beş ayrı kitap halinde yayınlandı.

Çiğdem Gündeş, tatlı dili ve güçlü hitabet yeteneğiyle usta bir masalcıda bulunması gereken özellikleriyle oyuncu bir kalem. Yazarlık kimliğini, geçmişteki tiyatro deneyimlerinden yola çıkarak yarattığını belirten Gündeş’in eğlenceli notalarla süslediği masallarında yok yok!

Yağmur Saçlı Kız 2003 Tudem İkincilik Ödülü

Rüküş Kral Ne Giymiş

Eğlenceli Notalar

Renk Cüceleri

Obur Prenses

Heybedeki Sır


18

DENİZE DÜŞEN DENİZKIZI

Yazan: Çiğdem Gündeş Resimleyen: Gamze Aksoy Sürücü Masal 48 sayfa

5+ş ya

e 3. 1, 2 vflar sını

Temalar:

Arkadaşlık, Öz saygı, Yardımlaşma, Çözüm Üretme, Farklılıklar

Ana Temalar:

Birey ve Toplum, Hayal gücü

Kitabın özeti:

H

atalı üretilmiş bir oyuncaktır Denizkızı. Masallarda anlatılan denizkızlarının aksine, onun ne uzun saçları vardır ne güzel bir kuyruğu. Şarkı da söyleyememektedir. Oyuncakçı dükkânının bir köşesinde satın alınmayı beklemektedir. Yeni yıl akşamı telaşlı bir müşteri gelir ve onu satın alır. Müşteri vapurla yolculuk ederken Denizkızı’nı denize düşürür. Bu düşüşle beraber Denizkızı, denizin içindeki renkli ve eğlenceli hayatı keşfetmeye başlar. Kendine yeni arkadaşlar edinir. Birbirinden farklı olan bu yeni arkadaşlarının kendilerine özgü niteliklerinin olduğunu görür. Denizyıldızlarının kumda yaşadıklarını, denizşakayıklarının zehirli olduklarını, hamsilerin göç ettiklerini öğrenir. Yeni dostlarına, diğer denizkızlarına benzemediğini ve bunun için çok üzüldüğünü söyler. Denizkızı’nın arkadaşları bir araya gelerek ona, yosunlardan saç, incilerden göz yaparlar ve sırtına renkli yüzgeçler yerleştirirler. En sonunda mutluluğa kavuşan Denizkızı, denizin sakin ve mavi olduğu bir günde avlanmak için mercan kayalıklarına gelen bir sünger avcısının dikkatini çeker. Sünger avcısı Denizkızı’nı sahiplenir ve onu sandalının ucuna yerleştirir. Dostları da Denizkızı’nı mutlu bir şekilde uğurlar.

Sınıf Etkinlikleri: * Kâğıt katlama sanatı origamiyle, balıklar yapın. * Evinizdeki malzemelerle kendi oyuncağınızı kendiniz yapmaya çalışın. * Denizkızı’nın arkadaşları siz olsaydınız, onu nasıl ve hangi deniz malzemeleriyle süslerdiniz? Süslediğiniz denizkızının resmini çizin. * Okuduğunuz masaldaki karakterleri renkli oyun hamuru ile yapın. * Kendinizde ve arkadaşlarınızda farklı bulduğunuz özellikleri sıralayın. * Daha önce okuduğunuz denizkızı masalları ile bu masaldaki denizkızının özelliklerini karşılaştırın. * Çok ilginç özellikleri olduğunu düşündüğünüz hayvanlar var mı? Size ilginç gelen özelliklerini, internette fotoğraflarını bularak arkadaşlarınız ile paylaşın.


19

İlişkilendirilen Kazanımlardan Bazıları: * 1. SINIF, HAYAT BİLGİSİ Okul Heyecanım, A.1.18. Arkadaşları ile benzer ve farklı yönlerini fark eder. Okul Heyecanım, A.1.2. Duygularını fark ederek kendini tanır ve ifade eder. Okul Heyecanım, A.1.20. Arkadaş edinir ve arkadaşıyla ilgili duygularını ona açıklar. Benim Eşsiz Yuvam, B.1.9. Fiziksel özelliklerini tanıyarak bu özellikleri hakkında olumlu düşünür. Benim Eşsiz Yuvam, B.1.18. Çevresindeki insanlara karşı hissettiği duyguları fark eder ve bunları uygun biçimde ifade eder. * 1. SINIF, TÜRKÇE Konuşma, 1. 7. Sesine duygu tonu katar. Konuşma, 3. 7. Konuşmalarında betimlemeler yapar. Konuşma, 2. 11. Bilgi edinmek amacıyla soru sorar. Okuma, 5. 3. Eğlenmek için fıkra, bilmece, tekerleme, masal vb. okur. Okuma, 2. 8. Başlıktan hareketle okuyacağı metnin içeriğini tahmin eder. Okuma, 2. 3. Okuduklarını zihninde canlandırır. Dinleme, 3. 3. Eğlenmek için masal, hikâye, şarkı, tekerleme, tiyatro vb. dinler/izler. Yazma, 4. Duygu, düşünce ve hayallerini anlatan yazılar yazar. Görsel Okuma ve Sunu, 1. 7. Doğayı izler, doğadaki değişimleri fark eder ve yorumlar. * 2. SINIF HAYAT BİLGİSİ Dün, Bugün, Yarın, C.2.21. Canlıların hayatta kalabilmeleri için nelere ihtiyaçları olduğunu araştırır. Okul Heyecanım, A.2.13. Okulda, kendisinin ve arkadaşlarının güçlü yanlarını tanır. Okul Heyecanım, A.2.14. Arkadaşları ile farklılıklarının doğal olduğunu kabul eder. Okul Heyecanım, A.2.15. Duygularının kendisini ve arkadaşlarını nasıl etkilediğini fark eder. Benim Eşsiz Yuvam, B.2.22. Duygularını kontrol ederek uygun biçimde ifade eder. * 2. SINIF TÜRKÇE Konuşma, 3. 5. Masal, hikâye, fıkra veya filmi tekniğine uygun anlatır. Konuşma, 3. 7. Konuşmalarında betimlemeler yapar. Okuma, 2. 24. Okuduğunun ana fikrini belirler. Konuşma, 2. 14. Konuşmalarında ne, nerede, ne zaman, nasıl, niçin ve kim (5N 1K) ögelerini vurgular. Okuma, 2. 15. Metindeki düşüncelerle kendi düşünceleri arasındaki benzerlik ve farklılıkları belirler. Okuma, 2. 6. Farklı düşünmeye yönlendiren ifadeleri dikkate alarak okur. Yazma, 2. 12. Kendisine ilginç ve çekici gelen karakter, olay, yer, an ile ilgili görüş ve düşüncelerini yazar. Görsel Okuma ve Sunu, 2. 2. Duygu, düşünce, bilgi ve izlenimlerini resim, şekil ve sembol ve renkleri kullanarak görselleştirir. Çiğdem Gündeş

Tudem Yayınlarından Çıkan Kitapları: 2003 Tudem Edebiyat Ödüllerinde Yağmur Saçlı Kız adlı dosyasıyla ikincilik ödülü aldı. Dosyadaki masallar Yağmur Saçlı Kız, Küçük İstiridye, Göl Çiçekleri, Minik Papatya ve Nehrin Ortasındaki Ağaç isimleriyle beş ayrı kitap halinde yayınlandı.

Çiğdem Gündeş, tatlı dili ve güçlü hitabet yeteneğiyle usta bir masalcıda bulunması gereken özellikleriyle oyuncu bir kalem. Yazarlık kimliğini, geçmişteki tiyatro deneyimlerinden yola çıkarak yarattığını belirten Gündeş’in masallarında yok yok!

Yağmur Saçlı Kız 2003 Tudem İkincilik Ödülü

Rüküş Kral Ne Giymiş

Eğlenceli Notalar

Renk Cüceleri

Obur Prenses

Heybedeki Sır


20

KÜÇÜK RESSAM

Yazan: Hamdullah Köseoğlu Resimleyen: Özgür Gücüyener

8+ aş y

3. 2. ve ar fl ı sın

Öykü 48 sayfa

Temalar:

Özlem, Hayal gücü, Farklılıklar, Doğru ve yanlış kavramları, Hak ve özgürlükler

Ana Temalar:

Sağlık ve Çevre, Birey ve Toplum, Hayal Gücü

Kitabın özeti:

E

zgi renkleri çok sever. Kendisinden uzakta olan anne ve babasının özlemini resim yaparak giderir.

Bir gün pencereden dışarıya bakarken komşunun bahçesinde bir tavşan görür. Tavşan bahçedeki havuçları durmadan koparmaktadır. Ezgi’ye göre bu hırsızlıktır; dolayısıyla tavşanı sevimsiz bir şekilde resmetmek ister. Ama bunu bir türlü başaramaz çünkü Ezgi’nin içinde çirkinlik yoktur. Tuvalinden fırlayan tavşan kendisinin hırsız olmadığını, hayatta kalabilmek için havuçları yediğini, oysa insanların tavşanları çoğunlukla çeşit olsun diye yakalayıp yediklerini belirterek asıl suçlunun kim olduğunu Ezgi’ye düşündürür.

Sınıf Etkinlikleri: * Hayvanlara karşı nasıl davranmamız gerektiğini kendi yetenek alanlarınız doğrultusunda anlatın. Şiir yazabilir, resim çizebilir, şarkı söyleyebilirsiniz. * Kitaptaki tavşanın “Ben havuçları yaşamak için yiyorum. Oysa insanlar bizi çeşit olsun diye yiyorlar. Hangisi daha büyük suç?” (Sf. 35) sorusunu sınıf arkadaşlarınızla tartışınız. * Büyük binalar inşa ederek yaşam alanlarını istila ettiğimiz hayvanlara karşı sorumluluklarımız nelerdir? Onlar için neler yapabiliriz? Maddeler halinde sıralayarak okul panonuza asın. * Yaşamak ve aç kalmamak için çalmak doğru bir eylem midir? Tartışın. * Hayvan Hakları Günü’nde veya başka herhangi bir günde sokak hayvanlarına su, yemek vererek fotoğraflarını çekin. Çektiğiniz fotoğrafları okul panosuna asın.

Hamdullah Köseoğlu ile Söyleşi Etkinliği Tudem Yayın Grubu Yazar Etkinlikleri Rehberi’nde.


21

İlişkilendirilen Kazanımlardan Bazıları: 2. SINIF-HAYAT BİLGİSİ Dün, Bugün, Yarın, C.2.21. Canlıların hayatta kalabilmeleri için nelere ihtiyaçları olduğunu araştırır. Okul Heyecanım, A.2.13. Okulda, kendisinin ve arkadaşlarının güçlü yanlarını tanır. Okul Heyecanım, A.2.15. Duygularının kendisini ve arkadaşlarını nasıl etkilediğini fark eder. Okul Heyecanım, A.2.24. Özensiz iletişimin yaratacağı sorunları belirleyerek, öğretmeni ve arkadaşlarıyla iletişim kurarken nezaket ifadeleri kullanır. Benim Eşsiz Yuvam, B.2.22. Duygularını kontrol ederek uygun biçimde ifade eder.

2. SINIF-TÜRKÇE Dinleme, 2.9. Dinlediklerinde sebep-sonuç ilişkileri kurar. Okuma, 2.7. Okuduklarında karşılaştırmalar yapar. Okuma, 2.14. Metinde ortaya konan sorunları belirler ve onlara farklı çözümler bulur. Okuma, 2.15. Metindeki düşüncelerle kendi düşünceleri arasındaki benzerlik ve farklılıkları belirler. Okuma, 2.23. Okuduklarında geçen varlıkları ve olayları sınıflandırır. Görsel Okuma ve Sunu, 1.5. Resim ve fotoğrafları yorumlar. Görsel Okuma ve Sunu, 2.2. Duygu, düşünce, bilgi ve izlenimlerini resim, şekil ve sembol ve renkleri kullanarak görselleştirir.

3. SINIF-HAYAT BİLGİSİ Benim Eşsiz Yuvam, B.3.32. Amaçlarına ulaşabilmek için kişisel olarak çaba harcaması gerektiğini kabul eder ve karşılaşabileceği eleştirilere açık olur. Benim Eşsiz Yuvam, B.3.33. Kaybetme veya başarısız olma olasılığını göze alarak, yenilikleri deneme cesareti gösterir ve bundan zevk alır. Okul Heyecanım, A.3.5. Arkadaşlarıyla ve başkalarıyla ilişkilerinde duygularını uygun biçimde ifade eder.

3. SINIF-TÜRKÇE Konuşma, 2.9. Konuşmalarında destekleyici ve açıklayıcı örnekler verir. Konuşma, 2.11. Konuşmalarında karşılaştırmalar yapar. Okuma, 2.22. Metinde ortaya konan sorunları belirler ve onlara farklı çözümler bulur. Okuma, 2.25. Okuduklarıyla ilgili, kendi yaşantısından ve günlük hayattan örnekler verir. Okuma, 2.29. Okuduklarında geçen varlıkları ve olayları sınıflandırır. Görsel Okuma ve Sunu, 2.3. Duygu, düşünce, bilgi ve izlenimlerini resim, şekil ve sembol ve renkleri kullanarak görselleştirir.

Hamdullah Köseoğlu 1945 yılında Kars’ta doğdu. Atatürk Üniversitesi Türkoloji Bölümünü bitirdi. İlk öyküsü Varlık Yıllığı’nda çıktı. 1981-1984 yılları arasında üç kitabı yayımlandı. Yazmaya uzun bir süre ara verdi. 1997’de yeniden başladı. Otuzun üzerinde kitabı var. Vedat Dalokay, Ömer Seyfettin, Gezginler Kulübü, Halkevi, Samim Kocagöz, Ümit Kaftancıoğlu öykü, TÖMER Masal ve Roman olmak üzere, on beşin üzerinde ödül aldı.

Tudem Yayın Grubundan çıkan kitapları: Az Gittim Uz Gittim (masal) • Çocuk ve Leylek (masal) • Mavi Irmak (masal) • Çöl Çiçeği (masal) •

Korkak Oğlan (masal) • Küçük Ressam (öykü) • Elimi Bırakma Anne (öykü) • Yazarına Direnen Öyküler (öykü) •

Yaz Çırakları (öykü) • Kar Kuşları (roman) • Kent Düşleri (roman) • Kendini Arayan Çocuk (öykü) •


h Köseoğlu

22

KENDİNİ ARAYAN ÇOCUK

Yazan: Hamdullah Köseoğlu

8+ aş

Masal 104 sayfa

Kitabın Tanıtımı:

y

. 2 ve 3ar sınıfl

Benlik oluşturma, kişilik kazanma süreçlerinin düşleri ve gerçekleri...

Temalar:

Çocukluk düşleri, Hayallerin peşinde koşmak, Merak, Yaratıcılık, Gerçekle yüzleşmek

Ana Temalar:

Birey ve Toplum, Hayal Gücü

Düş kurmadan yaşanır mı hiç? “Hayallerinizi kovmayın; çünkü onlar gittiler mi siz kalırsınız belki, fakat artık yaşamıyorsunuz demektir.” demiş Mark Twain. İyisi mi, siz siz olun hayallerinizden asla vazgeçmeyin. Çünkü eğer hayallerinizi kaybederseniz bir yanınız hep eksik kalır. Kendini Arayan Çocuk 7 öyküden oluşuyor. Yaramazlıklarından ötürü herkes kızdığı için görünmez olmayı dileyen, görünmez olunca yok sayılmanın ne demek olduğunu anlayan Doğan, kalbini sahnelerin parıltılı ışıklarına kaptırıp öğrenmenin tadını unutan Aslı, fark edilmek, adam yerine koyulmak için kendini aramaya koyulan Barış, kuş olup uzaklara uçmak isteyen, düşlediğinde ise kuyruğu kediye kaptırıp, atmacanın elinden son anda kurtulan Erdinç, kimlik çatışması yaşayan, prensesliğin o kadar da eğlenceli olmadığını anlayınca hayal kırıklığına uğrayan Ezgi, uzay sevdalısı ama uzaydaki yaşamın makine düzenindeki sıkıcılığını gören Onur, bir an önce büyümek için yanıp tutuşan küçük Barış... Tümünün ortak özelliği, içinde bulundukları durumla uyumsuzlukları. Kendileri dışında bir şey olmak istiyorlar. Ama rüyada, ama hayallerinde gerçekleştirdikleri yolculuklarında bir gerçeğin farkına varıyorlar: En güzeli çocuk olmak, kendi olmak. Hamdullah Köseoğlu, şiir gibi akıcı anlatımıyla “çocukça” duyguları eğlenceli bir şekilde dile getirirken, okurlarını hayatın gerçekleri ile yüzleştirmeyi de ihmal etmiyor. Ne de olsa edebiyat, hayat deneyimi sunar.

Hamdullah Köseoğlu ile Söyleşi Etkinliği Tudem Yayın Grubu Yazar Etkinlikleri Rehberi’nde.


23

Sınıf Etkinlikleri: * Sizler de bunlara benzer hayaller kuruyor musunuz? Anlatır mısınız? * “Görünmez Çocuk” olan Doğan, bundan niçin çabucak sıkıldı? * “Kendini Arayan Çocuk” öyküsünde Barış, hangi olaylar sonucunda böyle bir arayışa girmiştir? Kendini aramaktan ne anladığınızı açıklar mısınız? * “Küçük Prenses” öyküsünde Ezgi prenses olmaktan niçin vazgeçti? * Siz de hayallerinizin gerçekleştiğini varsayarak bir öykü yazabilir misiniz?

İlişkilendirilen Kazanımlardan Bazıları: * 2. sınıf, Türkçe Okuma: 2/4. 4. Okuduklarını zihninde canlandırır. 2/15. 15. Metindeki düşüncelerle kendi düşünceleri arasındaki benzerlik ve farklılıkları belirler. 2/24. Okuduğunun ana fikrini belirler.

* 3. sınıf, Türkçe Okuma: 2/11. Okuduklarında sebep-sonuç ilişkileri kurar. 2/14. Okuduklarında gerçek olanla hayal ürünü olanı ayırt eder.

* 4. sınıf, Türkçe Okuma: 2/4. Metnin giriş, gelişme ve sonuç bölümleri hakkında tahminlerde bulunur. 2/5. Okuduklarını zihninde canlandırır. 2/20. Okuduklarında yardımcı fikirleri ve destekleyici ayrıntıları belirler.

Hamdullah Köseoğlu 1945 yılında Kars’ta doğdu. Atatürk Üniversitesi Türkoloji Bölümünü bitirdi. İlk öyküsü Varlık Yıllığı’nda çıktı. 1981-1984 yılları arasında üç kitabı yayımlandı. Yazmaya uzun bir süre ara verdi. 1997’de yeniden başladı. Otuzun üzerinde kitabı var. Başta Vedat Dalokay, Ömer Seyfettin, Gezginler Kulübü, Halkevi, Samim Kocagöz, Ümit Kaftancıoğlu öykü, TÖMER Masal ve Roman olmak üzere, on beşin üzerinde ödül aldı.

Tudem Yayın Grubundan çıkan kitapları: Az Gittim Uz Gittim (masal) • Çocuk ve Leylek (masal) • Mavi Irmak (masal) • Çöl Çiçeği (masal) •

Korkak Oğlan (masal) • Küçük Ressam (öykü) • Elimi Bırakma Anne (öykü) • Yazarına Direnen Öyküler (öykü) •

Yaz Çırakları (öykü) • Kar Kuşları (roman) • Kent Düşleri (roman) • Kendini Arayan Çocuk (öykü) •


24

BİR DİLEK TUT

Yazan: Miyase Sertbarut Resimleyen: Gökçe Süvari

8+ aş

Masal 48 Sayfa

y

. 2 ve 3 r a fl ı n sı

Temalar:

Aile bağları, Doğa sevgisi, Hayvan sevgisi, Hayal gücü, Dayanışma

Çocuk edebiyatının usta kalemi Miyase Sertbarut’tan gökyüzüne, yıldızlara uzanan sevgi dolu bir masal…

Kitabın özeti:

H

er akşam gökyüzüne bakmayı alışkanlık edinen çocuğa bir gece yıldızlardan biri göz kırpar. Bu yıldızın adı Çiçekyıldız’dır. Çiçekyıldız diğer yıldız arkadaşlarının bütün olumsuz eleştirilerine rağmen bu çocukla arkadaş olur; çünkü diğer çocuklar her akşam ya televizyonun ya da bilgisayarın karşısında vakit geçirir, gökyüzüne hiç bakmazlar. Her akşam içten diyaloglarla geliştirdikleri arkadaşlıklarını çocuğun ablası da fark eder; çünkü küçükken onun da yıldız bir arkadaşı varmış. Çocuk bir gün, dalları balkona kadar ulaşan, uzun zamandan beri çiçeksiz olan kayısı ağacını gözlemler. Ağaç çiçek vermemeye devam ederse kesilecektir. Çiçek vermesi için bir yıldızın yardımına ihtiyacı vardır. Çocuk Çiçekyıldız’a ulaşmaya ve ondan yardım istemeye çalışır. Çünkü kara bulutlar günlerdir gökyüzünde dolaşmaktadır. “Dostlar birbirleri için her şeyi yaparlar mı?” sorusuna anne ve babasından aldığı farklı cevaplar da çocuğu düşündürür. Ama o, dostluğunun gücüne inanarak Çiçekyıldız’a ulaşır ve ağacın kesilmemesini diler.

Ana Temalar:

Sağlık ve Çevre, Birey ve Toplum Hayal Gücü

“ Sertbarut’un,bu masal aracılığıyla televizyon ve bilgisayarla günlerini tüketen çocuklara söyleyecekleri var...” ECE ARAR EMENER, RADİKAL KİTAP


25

Sınıf Etkinlikleri: * “Gerçek dostluk nedir?” sorusunu, arkadaşınıza, kendinize ve büyüklerinize sorun; aldığınız cevapları karşılaştırarak farklı görüşleri belirleyin. * Gündüz ay ve yıldızları neden göremeyiz? Konu ile bir kütüphane araştırması yapın. * Çiçekyıldız’ı diğer yıldızlardan farklı kılan özellikler nelerdir? * Gökyüzünde kendinize bir nokta belirleyin ve aynı noktanın yağmurlu, rüzgârlı, güneşli havalarda fotoğrafını çekin. Fotoğrafları sınıf arkadaşlarınız ile paylaşarak aradaki farklılıkları anlatan yazılı bir ödev hazırlayın. * Romanda yer alan Çiçekyıldız karakterini ve arkadaşlarını bir tiyatro oyunu şeklinde canlandırın.

İlişkilendirilen Kazanımlardan Bazıları: 2. SINIF-HAYAT BİLGİSİ Okul Heyecanım, A.2.15. Duygularının kendisini ve arkadaşlarını nasıl etkilediğini fark eder. Benim Eşsiz Yuvam, B.2.22. Duygularını kontrol ederek uygun biçimde ifade eder.

2. SINIF-TÜRKÇE Okuma, 2.4. Okuduklarını zihninde canlandırır. Okuma, 2.7. Okuduklarında karşılaştırmalar yapar. Okuma, 2.17 Okuduklarıyla ilgili, kendi yaşantısından ve günlük hayattan örnekler verir. Okuma, 5.11. Sorgulayıcı okur. Okuma, 5.12. Metindeki anahtar kelimelerle çalışma yapar. Konuşma, 3.6. Deneyim ve anılarını anlatır. Dinleme, 3.1. Bilgi edinmek için haber, sunu, belgesel vb. dinler ve izler. Yazma, 2.10. Duygu, düşünce ve hayallerini anlatan yazılar yazar. Görsel Okuma ve Sunu, 1.8. Doğayı izler, doğadaki değişimleri fark eder ve yorumlar.

3. SINIF-HAYAT BİLGİSİ Okul Heyecanım, A.3.2. Öğrenciler arasındaki benzerliklerin ve farklılıkların doğal olduğunu kabul eder. Okul Heyecanım, A.3.6. Başkalarının duyarlılıklarına saygı göstererek kendi ihtiyaçlarını, isteklerini ve görüşlerini ifade eder. Benim Eşsiz Yuvam, B.3.32. Amaçlarına ulaşabilmek için kişisel olarak çaba harcaması gerektiğini kabul eder ve karşılaşabileceği eleştirilere açık olur. Benim Eşsiz Yuvam, B.3.33. Kaybetme veya başarısız olma olasılığını göze alarak, yenilikleri deneme cesareti gösterir ve bundan zevk alır. Dün, Bugün, Yarın, C.3.23. Aile büyüklerinin küçükken oynadığı oyunları araştırır, bu oyunlarla kendisinin ve arkadaşlarının oynadığı oyunları karşılaştırarak değişimi ve sürekliliği fark eder.

3. SINIF-TÜRKÇE Konuşma, 2.14. Duygu, düşünce ve hayallerini sözlü olarak ifade eder. Konuşma, 3.6. Deneyim ve anılarını anlatır. Konuşma, 3.8. İkna edici konuşur. Okuma, 2.11. Okuduklarında sebep-sonuç ilişkileri kurar. Okuma, 2.21. Okuduklarından çıkarımlar yapar. Miyase Sertbarut Okuru şaşırtmasındaki ustalığını, özgün hikâyeleri ve karakter yaratmadaki başarısıyla harmanlayan, son yılların en üretken yazarlarından Miyase Sertbarut, yazmaya radyo oyunları ile başladı. G.Ü. Eğitim Fakültesi, Türk Dili ve Edebiyatı mezunu olan yazar, 3’ü Tudem Edebiyat Ödülleri Birinciliği olmak üzere 20’ye yakın edebiyat ödülünün sahibidir.

Tudem Yayınlarından Çıkan Kitapları: Bir Dilek Tut (masal), Akvaryumdaki Denizkızı (masal), Tuna’nın Büyülü Gemisi (öykü), Kırmızı Kartal (öykü), Altın Avcıları Plajda (öykü), Yangın Tüpüyle Uçan Çocuk (öykü), Sisin Sakladıkları (roman), Kapiland’ın Kobayları (roman), Kapiland’ın Karanlık Yüzü (roman), Yılankale (roman), Kimsin Sen? (roman), Çöp Plaza (roman), Sil Baştan Aşk (roman), İkizler İz Peşinde (öykü), Kaçak Köpek Biber (roman), Buz Bebekler (roman)

Delidolu Yayınlarından Çıkan Kitapları: Çocukluğumun Tanrısı Piper Pa-25 (Roman)


26

AKVARYUMDAKİ DENİZKIZI

Yazan: Miyase Sertbarut Resimleyen: Canan Barış

8+ş ya

. 2 ve 3 r a sınıfl

Masal 48 Sayfa

Temalar:

Özveri, Sorumluluk, Hırs, Yardımlaşma, Değişim, Etkileşim

Ana Temalar:

Sağlık ve Çevre, Hayal Gücü, Birey ve Toplum

Kitabın özeti: AKVARYUMDAKİ DENİZKIZI

Y

aşlı bir akvaryumcu, dükkânındaki pembe balığın diğer balıklardan farklı olduğunu fark eder. Bu balık konuşmakta ve bazı geceler denizkızına dönüşmektedir. Yaşlı adam bir gün onu Bilge adında küçük bir kıza satar. Kız da balığa Pempiş adını koyar, onunla çok zaman geçirir ve ona kitap okur. Denizkızına döndüğünü görür ve bir süre sonra onunla konuşmaya başlar. Bir gün Bilge’nin bir bilgisayarı olur. Artık bütün zamanını bilgisayarın karşısında geçirmeye başlar; yemeğe gelmez, annesine yardım etmez, kitap okumaz ve Pembiş’le ilgilenmez. Pembiş çok zayıflar, hatta Bilge bir sabah onu suyun içinde kıpırtısız bulur. Hemen akvaryumcuya koşar; yaşlı adam onu iyileştirir. O günden sonra Bilge bilgisayarın başında fazla oturmaz, sorumluluklarının farkına varır ve Pembiş’e daha çok zaman ayırır. ARKA BAHÇENİN KRALİÇESİ Ayçiçeği çekirdeği tesadüfen Barışların bahçesine düşer. Bahçede kalmak için diğer bitkilerden izin ister. Tek bir amacı vardır: Boyunun üç metreyi geçmesi ve bunu bahçedeki bitkileri ispatlamak. Rekor meraklısı, kibirli ayçiçeğinin zamanla boyu uzar; uzadıkça da kendini bahçenin kraliçesi olarak görmeye başlar. Fakat çiçek açtıktan sonra gövdesi incelir, çiçeklerini taşıyamaz hale gelir ve beli kırılır. Bahçedeki bitkiler kendi yaprakları ile onu iyileştirirler ve ayçiçeği kendisine zarar veren hırsından vazgeçer. Tesadüfen düştüğü bahçe torunlarına kadar kucak açar.


27

Sınıf Etkinlikleri: * * * * * *

Bilgisayar karşısında çok zaman geçirmek hangi sorunlara yol açabilir? Günde kaç saatimizi bilgisayar başında geçirebiliriz? Evde beslediğiniz hayvanlar var mı? Hangi özelliklerine göre onlara isim verdiniz? En sevdiğiniz hayvanları anlatan bir yazı hazırlayınız. Sizce hangisi daha zevkli: Birini okurken dinlemek mi yoksa kendi kendinize okumak mı? Arka Bahçenin Kraliçesi masalından yola çıkarak kibirli olmanın zararlarını anlatın.

İlişkilendirilen Kazanımlardan Bazıları: 2. SINIF-HAYAT BİLGİSİ Dün, Bugün, Yarın, C.2.21. Canlıların hayatta kalabilmeleri için nelere ihtiyaçları olduğunu araştırır.

2. SINIF-TÜRKÇE Konuşma, 2.8. Duygu, düşünce ve hayallerini sözlü olarak ifade eder. Konuşma, 3.2. Grup çalışmalarında duygu ve düşüncelerini paylaşır. Konuşma, 3. 7. Konuşmalarında betimlemeler yapar. Okuma, 2.4. Okuduklarını zihninde canlandırır. Okuma, 2. 8. Okuduklarında sebep-sonuç ilişkileri kurar. Okuma, 2.14. Metinde ortaya konan sorunları belirler ve onlara farklı çözümler bulur. Okuma, 2.17. Okuduklarıyla ilgili, kendi yaşantısından ve günlük hayattan örnekler verir. Yazma, 2.4. Olayları, oluş sırasına göre yazar. Görsel Okuma ve Sunu, 1.8. Doğayı izler, doğadaki değişimleri fark eder ve yorumlar.

3. SINIF-HAYAT BİLGİSİ Okul Heyecanım, A.3.5. Arkadaşlarıyla ve başkalarıyla ilişkilerinde duygularını uygun biçimde ifade eder.

3. SINIF-TÜRKÇE Okuma, 2.8. Farklı düşünmeye yönlendiren ifadeleri dikkate alarak okur. Okuma, 2.10. Okuduklarında karşılaştırmalar yapar. Okuma, 2.14. Okuduklarında gerçek olanla hayal ürünü olanı ayırt eder. Okuma, 2.21. Okuduklarından çıkarımlar yapar. Okuma, 2. 29. Okuduklarında geçen varlıkları ve olayları sınıflandırır. Okuma, 2.31. Okuduğunu anlamlandırmada görsellerden yararlanır. Okuma, 5.6. Eğlenmek için fıkra, bilmece, tekerleme, masal vb. okur. Yazma, 2.4. Olayları, oluş sırasına göre yazar. Yazma, 3.6. Yazılarında betimlemeler yapar. Miyase Sertbarut

Tudem Yayınlarından Çıkan Kitapları: Bir Dilek Tut (masal), Akvaryumdaki Denizkızı (masal), Tuna’nın Büyülü Gemisi (öykü), Kırmızı Kartal (öykü), Altın Avcıları Plajda (öykü), Yangın Tüpüyle Uçan Çocuk (öykü), Sisin Sakladıkları (roman), Kapiland’ın Kobayları (roman), Kapiland’ın Karanlık Yüzü (roman), Yılankale (roman), Kimsin Sen? (roman), Çöp Plaza (roman), Sil Baştan Aşk (roman), İkizler İz Peşinde (öykü), Kaçak Köpek Biber (roman), Buz Bebekler (roman)

Delidolu Yayınlarından Çıkan Kitapları: Çocukluğumun Tanrısı Piper Pa-25 (Roman) Okuru şaşırtmasındaki ustalığını, özgün hikâyeleri ve karakter yaratmadaki başarısıyla harmanlayan, son yılların en üretken yazarlarından Miyase Sertbarut, yazmaya radyo oyunları ile başladı. G.Ü. Eğitim Fakültesi, Türk Dili ve Edebiyatı mezunu olan yazar, 3’ü Tudem Edebiyat Ödülleri Birinciliği olmak üzere 20’ye yakın edebiyat ödülünün sahibidir.

Tuna’nın Büyülü Gemisi 2003 Tudem Birincilik Ödülü

Kırmızı Kartal 2003 Tudem Birincilik Ödülü

Tudem Ödülleri

Sisin Sakladıkları 2004 Tudem İkincilik Ödülü

Akvaryumdaki Denizkızı 2004 Tudem Mansiyon Ödülü

Kapiland’ın Kobayları 2006 Tudem Birincilik Ödülü


28

YANGIN TÜPÜYLE UÇAN ÇOCUK

Eğlenceli, neşeli, kedili hayatların anlatıldığı bu öykülerle, hayatı, insanları, kedileri ve hayalleri daha çok seveceksiniz. Yazan: Miyase Sertbarut

8+ aş y

e 4. 2, 3 vıflar sın

Öykü 96 sayfa

Temalar:

Sevgi, Yardımlaşma, Farklılıklar, Empati, Sorumluluk, Arkadaşlık, Etik değerleri ve davranışları fark etme, İş birliği yapma, Hayvan sevgisi, Problem çözme, Grup bilinci oluşturma

Ana Temalar:

Sağlık ve Çevre, Birey ve Toplum, Hayal Gücü

Kitabın özeti:

H

ayallerinden biri yangın tüpüyle uçmak olan Samet güldürürken, O Çocuk’ta adalet ve zorbalık kavramları düşündürüyor. Kırmızı Karanfil Şakası başlıklı öyküde, sapına iki badem şekeri bağlanmış kırmızı bir karanfilin esrarengiz hikâyesinde komşu kızı ile yaşlı teyzenin birbirlerine oynadıkları oyun meraka sürüklerken, Kaybolan Yoğurt Kapları aynı dünyayı paylaştığımız hayvanlara karşı olan sorumluluklarımıza dair bir hatırlatmada bulunuyor. Süheyla Hanım’ın Kedileri’nde bir apartmanda yaşayan çocukların, apartman sakinlerinin kedilere karşı önyargılarını yıkma çabaları ve dayanışmaları takdir görürken, Arka Bahçedeki Göktaşı’nda gri renkli, gizemli taşı göktaşına benzeten Sinan’ın heyacanı mutlu ediyor. Birbirlerinden farklı konuları ele alan dolu dolu on iki öykü, duru anlatımları ve şaşırtıcı sonları ile düşündürüyor, gülümsetiyor, hayal kurduruyor ve okuyucuyu her daim diri tutuyor.

"Sertbarut öykülerinde tutkulu, bazen gözü pek bazen oyuncu çocukları anlatırken zorbalık, dürüstlük, hata yapmak ve adalet gibi pek çok temayı da konu ediniyor." İYİ KİTAP “Sertbarut’un öyle etkin ve sağlam cümleleri var ki okurken hayran kaldım… Türkçe özeni, problemsiz kurgusuyla Orhan Kemal tadını aldığım sımsıcak öykülerle dolu bir kitap.” SİMLA SUNAY

Sınıf Etkinlikleri: * Sokak hayvanlarını korumak ile ilgili nasıl çalışmalar yapılmalıdır? Arkadaşlarınız ile çözüm önerilerinizi paylaşın. * Gerçekleşmesini çok istediğiniz hayallerinizin resimlerini çizin. * Kaybolan Yoğurt Kapları başlıklı öyküde alıntılanan “Evcilleştirdiğine karşı sorumlusun” sözünü açıklayan bir kompozisyon yazın. * Eskimiş ya da zarar görmüş eşyalarınızı nasıl değerlendiriyorsunuz? * Bir korkuluk resmi çizin, çizdiğiniz resimleri arkadaşlarınız ile değiştirerek birbirinizin korkuluklarını süsleyin. * Doğal afetleri sıralayın. Okulunuzda yangın veya deprem tatbikatı yapılıyor mu? * Göktaşlarının ve bilim müzelerinin özelliklerini araştırın.


29

İlişkilendirilen Kazanımlardan Bazıları: * 2. SINIF - HAYAT BİLGİSİ Okul Heyecanım, A.2.14. Arkadaşları ile farklılıklarının doğal olduğunu kabul eder. Okul Heyecanım, A.2.7. Kulüp veya grup çalışmaları ile ilgili olarak geliştirilen bir proje üzerinde arkadaşlarıyla iş birliği yaparak çalışır. Okul Heyecanım, A.2.23. Kendisinin ve arkadaşlarının etik olmayan davranışlarını fark eder, arkadaşlarıyla ilişkilerinide olumlu değerleri gözetir. Okul Heyecanım, A.2.28. Okulu ve çevresini korumak için alternatifler üretir. Benim Eşsiz Yuvam, B.2.19. Aile içinde görev paylaşımına katılmaya istekli olur ve üzerine düşen görevi yapmaktan mutluluk duyar. Benim Eşsiz Yuvam, B.2.23. Ailesi, akrabaları ve yakın çevresinde etik değerlere ne kadar önem verildiğini gözlemleyerek, etik davranışların güven duygusunu nasıl güçlendirdiğini ve etik olmayan davranışların da güven duygusunu nasıl zedelediğini açıklar. * 2. SINIF - TÜRKÇE Dinleme, 3. 1. Bilgi edinmek için haber, sunu, belgesel vb. dinler ve izler. Okuma, 2.6. Farklı düşünmeye yönlendiren ifadeleri dikkate alarak okur. Okuma, 2.14. Metinde ortaya konan sorunları belirler ve onlara farklı çözümler bulur. Okuma, 2.11. Sorgulayıcı okur. * 3. SINIF - HAYAT BİLGİSİ Benim Eşsiz Yuvam, B.3.38. Evde meydana gelebilecek tehlikeli ya da acil durumlarda ne yapması gerektiğini uygulayarak gösterir. Benim Eşsiz Yuvam, B.3.44. Aralarındaki benzerliklere ve farklılıklara karşın bütün insanların aynı gezegeni paylaştıklarını fark ederek, daha iyi bir dünya yaratmak için her bireyin üzerine düşen görevler olduğunu kavrar. Benim Eşsiz Yuvam, B.3.32. Amaçlarına ulaşabilmek için kişisel olarak çaba harcaması gerektiğini kabul eder ve karşılaşabileceği eleştirilere açık olur. Okul Heyecanım, A.3.19. Okulda, bir kaza ya da acil durum meydana geldiğinde neler yapılması gerektiğini ifade eder. * 3. SINIF - TÜRKÇE Okuma, 2. 11. Okuduklarında sebep-sonuç ilişkileri kurar. Okuma, 2. 21. Okuduklarından çıkarımlar yapar. Okuma, 2. 23. Metindeki düşüncelerle kendi düşünceleri arasındaki benzerlik ve farklılıkları belirler. Görsel Okuma ve Sunu, 1. 14. Bilgi toplamak amacıyla bilişim teknolojilerinden yararlanır. * 4. SINIF - SOSYAL BİLGİLER Yaşadığımız Yer, 8. Doğal afetler karşısında hazırlıklı olur. Kendimi Tanıyorum, 1. Bireysel farklılıkları tanır ve kabul eder. Kendimi Tanıyorum, 2. Duyguları ve düşünceleri arasındaki ilişkiyi fark eder. * 4. SINIF - TÜRKÇE Dinleme, 2.17. Dinlediklerinde destekleyici ayrıntıları, yardımcı fikirleri bulur. Okuma, 2.11. Metindeki anahtar kelimelerle çalışma yapar. Okuma, 2.16. Okuduklarında gerçek olanla hayal ürünü olanı ayırt eder.

Miyase Sertbarut

Tudem Yayınlarından Çıkan Kitapları: Bir Dilek Tut (masal), Akvaryumdaki Denizkızı (masal), Tuna’nın Büyülü Gemisi (öykü), Kırmızı Kartal (öykü), Altın Avcıları Plajda (öykü), Yangın Tüpüyle Uçan Çocuk (öykü), Sisin Sakladıkları (roman), Kapiland’ın Kobayları (roman), Kapiland’ın Karanlık Yüzü (roman), Yılankale (roman), Kimsin Sen? (roman), Çöp Plaza (roman), Sil Baştan Aşk (roman), İkizler İz Peşinde (öykü), Kaçak Köpek Biber (roman), Buz Bebekler (roman)

Delidolu Yayınlarından Çıkan Kitapları: Çocukluğumun Tanrısı Piper Pa-25 (Roman) Okuru şaşırtmasındaki ustalığını, özgün hikâyeleri ve karakter yaratmadaki başarısıyla harmanlayan, son yılların en üretken yazarlarından Miyase Sertbarut, yazmaya radyo oyunları ile başladı. G.Ü. Eğitim Fakültesi, Türk Dili ve Edebiyatı mezunu olan yazar, 3’ü Tudem Edebiyat Ödülleri Birinciliği olmak üzere 20’ye yakın edebiyat ödülünün sahibidir.

Tuna’nın Büyülü Gemisi 2003 Tudem Birincilik Ödülü

Kırmızı Kartal 2003 Tudem Birincilik Ödülü

Tudem Ödülleri

Sisin Sakladıkları 2004 Tudem İkincilik Ödülü

Akvaryumdaki Denizkızı 2004 Tudem Mansiyon Ödülü

Kapiland’ın Kobayları 2006 Tudem Birincilik Ödülü


30

KÜÇÜK PRENSES VE KARDELEN

Yazan: Seza Kutlar Aksoy Resimleyen: Saadet Ceylan

8+ aş

Masal 71 sayfa

y

. 2 ve 3ar fl ı sın

Çocuk yazınının usta kalemi Seza Kutlar Aksoy, akıcı üslubu ve tertemiz Türkçesiyle çocuklara keyifl e okunacak bir masallar geçidi sunuyor.

Kitabı tanıyalım: Temalar:

Doğa sevgisi, Mücadele, Arkadaşlık

Ana Temalar:

Hayal Gücü, Birey ve Toplum

Masal Cadısı, çocuklar onu hatırlayamadığı için çok üzgündü. Günlerini evinde oflaya puflaya geçiriyordu. Ama o da ne? Bir gün bir çocuğun sesini duydu; “Cadı, cadı” diye ona mı sesleniyordu? Bu çağrıyı duyan Masal Cadısı bir solukta çocukların yanına vardı. Onlara istedikleri armağanları verdi. Ama bir şartı vardı: Çocuklar sabaha kadar Cadı’nın anlatacağı masalları dinleyeceklerdi. Her çocuk için bir masal…

“2011 Astrid Lindgren Anma Ödülü adayı Seza Kutlar Aksoy, 'Küçük Prenses ve Kardelen' kitabı içinde minik okurlarına beş masal sunuyor. Minik okurlar deyince büyükler alınmasınlar. Bu beş masalda onlara da yetecek kadar ders var açıkçası. Üstelik Saadet Ceylan’ın resimleri hem büyüklere hem küçüklere görsel bir şölen sunarak okumanın keyfine keyif katıyor.” İYİ KİTAP


31

Sınıf Etkinlikleri: Tartışma Konuları ve Yazılı Çalışmalar: * * * * * *

Masal Cadısı’yla karşılaşsan, sen ondan ne dilerdin? Nedenini de açıklar mısın? Sence Masal Cadısı çocukların isteklerini yerine getirerek ve ardından anlattığı masallarla çocuklara iyilik mi, kötülük mü yapıyor? Bazen rüyalarının da masallara benzediği oluyor mu? Birini sınıfta anlatarak arkadaşlarınla paylaş. İster kuş ister böcek; ister prenses ister bir kral hayal et... sen de bir masal yazmayı dene. Kitaba ismini veren Küçük Prenses ve Kardelen masalında prensesi hayata döndüren ve onu mutsuz eden şeyler sence nelerdir? Hiç herhangi bir ortamda kendini yalnız ve dışlanmış hissettiğin oldu mu? Böyle bir durumla nasıl başa çıkarsın?

İlişkilendirilen Kazanımlardan Bazıları: * 2. sınıf, Hayat Bilgisi

* 3. sınıf, Türkçe

Okul Heyecanım, A.2.14. Arkadaşları farklılıklarının doğal olduğunu kabul eder.

ile

Okul Heyecanım, A.2.23. Kendisinin ve arkadaşlarının etik olmayan davranışlarını fark eder, arkadaşlarıyla ilişkilerinde olumlu değerleri gözetir. Benim Eşsiz Yuvam, B.2.19. Aile içinde görev paylaşımına katılmaya istekli olur ve üzerine düşen görevi yapmaktan mutluluk duyar.

* 2. sınıf, Türkçe Okuma, 2.14. Metinde ortaya konan sorunları belirler ve onlara farklı çözümler bulur.

* 3. sınıf, Hayat Bilgisi Benim EşsizYuvam, B.3.32. Amaçlarına ulaşabilmek için kişisel olarak çaba harcaması gerektiğini kabul eder ve karşılaşabileceği eleştirilere açık olur. Benim Eşsiz Yuvam. 23. İnsanlar arasında değişik kültürlerin, yaşam tarzlarının, eğilimlerin ve alışkanlıkların olduğunu fark eder. Okul Heyecanım, A.3.19. Okulda, bir kaza ya da acil durum meydana geldiğinde neler yapılması gerektiğini ifade eder.

Konuşma: 2.14. Duygu, düşünce ve hayallerini sözlü olarak ifade eder. 3.10. Çevresinde karşılaştığı herhangi bir sorunla ilgili olarak konuşmaları istenebilir. (MEB tarafından, “4. sınıf Türkçe-Konuşma” ortak kazanımlarından 3.10. ile ilişkilendirilmiş etkinliktir.)

Okuma: 2.11. Okuduklarında sebep-sonuç ilişkileri kurar. 2.21. Okuduklarından çıkarımlar yapar. 2.15. Okuduklarının ana fikrini belirler. 2.23. Metindeki düşüncelerle kendi düşünceleri arasındaki benzerlik ve farklılıkları belirler. 2.25. Okuduklarıyla ilgili, kendi yaşantısından ve günlük hayattan örnekler verir.

Yazma: 2.8. Yazılarında kendi yaşantısından ve günlük hayattan örnekler verir. 2.16. Kendisine ilginç ve çekici gelen karakter, olay, yer, an ile ilgili görüş ve düşüncelerini yazar.

Seza Kutlar Aksoy İ.Ü. İngiliz Dili ve Edebiyatı Bölümünde okudu. 1980’den beri roman ve öyküler yazıyor. Kitapları birçok ödüle değer görüldü. Noktacık adlı kitabıyla 2007 Tudem Edebiyat Ödülleri Resimli Kitap Yarışması’nda birincilik ödülünü kazandı. Türkiye Yazarlar Sendikası, Uluslararası P.E.N. ve Çocuk ve Gençlik Yayınları Derneği üyesidir.

Tudem Yayınlarından Çıkan Kitapları:

Noktacık (öykü)

Yolculuk (masal)

Tomurcuk ve Pembe Kedi Altın Peşinde (masal)

Aşk Kalır (roman)

Düşler Tramvayı (öykü)

Saadet Ceylan

Marmara Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Grafik Sanatlar Bölümünden mezun oldu. Topkapı Sarayı’nda minyatür çalışmalarında bulundu. Ebru dersleri aldı. Çeşitli karma resim sergilerine katıldı. Çocuklar için düzenlenen resim çalışmalarında jüri üyeliği yaptı. Milliyet Kardeş, Başak Çocuk, Pamuk Çocuk gibi birçok çocuk dergisi için çizim yaptı. Pek çok yayınevi için kitap resimledi. Öykü kitaplarının yanı sıra ders kitapları ve okul dergileri için de illüstrasyonlar yapıyor.

Nun Gelince (roman)


Seza Kutlar Aksoy

32

NUN GELİNCE

Yazan: Seza Kutlar Aksoy Resimleyen: Saadet Ceylan

8+ş ya

. 2 ve 3ar fl ı sın

Roman 88 sayfa

2011 Alma Ödülü adayı Seza Kutlar Aksoy’dan, her çocuğun kendinden bir şeyler bulacağı, duyarlık ve iyi yüreklilik özlemiyle yüklü çağdaş bir fantastik roman…

Kitabın özeti:

Temalar:

Anne baba – çocuk ilişkileri, Eğitim, Çeve sorunları, Hayal gücü, Değişim, Empati, Bencillik, Sorumluluk, Macera

Ana Temalar:

Hayal Gücü, Sağlık ve Çevre, Birey ve Toplum

C

ansu için sıkıcı bir gündü. Çikolata yiyebilmek için evi birbirine katması, ders çalışmamak için bin bir takla atması bile bu ruh halini değiştiremiyordu. Dikbaşlılığına yenik düşen Cansu, annesinin sözünden çıkarak önce bahçeye inip, sonrasında da arkadaşı Ayşe ve annesi ile mahallelerinde yeni doğan köpek yavrularını sevmeye gidince olanlar olur. Cansu kaybolur! Üstüne üstlük evinin anahtarını kaybeder. Cansu yapayalnız ve çok çaresizdir. Keşke uçabilseydi ve hemencecik evini bulabilseydi… Ümitsizce dolanırken ayakkabı boyacısı Dumçuk’la yolu kesişir. Dumçuk da onu H.D.D.ye yani ‘Her Derde Deva’ya götürür. Sağ salim evine geri dönebilmesi için H.D.D. Cansu’ya “Nun” adında bir Uygun Bebek verir. Tavtav adlı gezegenden gelen parmak büyüklüğündeki bu bebek Cansu’ya her konuda rehberlik eder. Gezegeni Tavtav’da çocukların hiç ezber yapmadıklarını; oyunlar eşliğinde, kitapların rehberliğinde eğitim gördüklerini anlattıktan sonra Cansu da bunları uygulamaya başlar. Para hırsı uğruna gezegenlerin patladığını, bencillik uğruna ağçaların kesilerek yerlerine bina dikildiğini öğrenir. “Hep bana, sadece bana” tutkusuyla bencilliğin doğayı ve insanları nasıl olumsuz etkilediğini, savaş oyunları oynayan çocukların, ileride savaşı sadece bir oyun olarak algıyabileceklerini fark eder. Bir gün arkadaşı Dumçuk’la para hevesine kapılır ve Dumçuk tarihi eser hırsızlarının eline düşer. Cansu onu kurtarmaya çalışır; fakat işi hiç de kolay değildir. Nun Gelince, okurlarını hayatın gerçekleriyle yüzleştiren akıcı fantastik kurgusuyla da dikkat çekiyor. Nun, bu kitapta sadece Cansu’nun ve dolaylı olarak etrafındakilerin hayatına dokunabiliyor. Ama kulağımıza fısıldadığı, yüreğimize seslendiği daha pek çok önemli şey var: Büyüme ve kişilik kazanma süreçleri, anne baba - çocuk ilişkileri, eğitim ve çevre sorunları gibi çeşitli konular üzerine bizleri düşünmeye davet eden Nun, tüm bunları çocuk gerçekliğini göz önünde bulunduran bir anlayışla, çocuk okurunu anlamın oluşmasına ortak ederek, didaktizme düşmeden başarıyor. Çocukların gönlünce uçabildiği, tavukların konuştuğu, Uygun Bebekler’in iyilik saçtığı renkli bir dünya…


33

Sınıf Etkinlikleri: * Bilgisayarda oynanan savaş oyunlarının gerçek olduğunu düşünün. Gezegenimiz ve insanlık üzerinde yaratacağı tahribatı tartışın. * Romanda yer alan Her Derde Deva’dan siz hangi Uygun Bebek’i isterdiniz? Neden? * Romana göre yazarlar, bilim ve sanat insanları, çocuklar nasıl uçabilirler? * Sizce güzel bir dünya nasıl olmalıdır? Resmini çizin ya da kompozisyon yazın. * İnsanların doğaya nasıl zarar verdiklerini araştırın ve internetten örnekler bulun. * Size uygun olan en iyi öğrenim tekniği hangisidir? Örnekler sunarak sınıf arkadaşlarınız ile paylaşın. * Bencillik ve para hırsı insan ilişkilerini nasıl etkiler? Kitaptan örnekler verin.

İlişkilendirilen Kazanımlardan Bazıları: 2. SINIF-HAYAT BİLGİSİ Okul Heyecanım, A.3.2. Öğrenciler arasındaki benzerliklerin ve farklılıkların doğal olduğunu kabul eder. Okul Heyecanım, A.2.23. Kendisinin ve arkadaşlarının etik olmayan davranışlarını fark eder, arkadaşlarıyla ilişkilerinde olumlu değerleri gözetir. Okul Heyecanım, A.2.33. Okulda ortaya çıkabilecek sorunlarla ilgili farklı çözüm yolları üretir, sorunları çözmek için gerektiğinde okul çalışanlarından, öğretmenlerinden ve arkadaşlarından yardım ister.

2. SINIF-TÜRKÇE Konuşma, 1.11. Görgü kurallarına ve değerlere (millî, manevi, kültürel, ahlakî, sosyal vb.) uygun konuşur. Konuşma, 2.8. Duygu, düşünce ve hayallerini sözlü olarak ifade eder. Okuma, 2.4. Okuduklarını zihninde canlandırır. Okuma, 2.8. Okuduklarında sebep-sonuç ilişkileri kurar. Okuma, 2.11. Okuduğu metnin içeriği hakkındaki düşüncelerini belirtir. Okuma, 2.21. Okuduğunu anlamlandırmada görsellerden yararlanır. Okuma, 2.24. Okuduğunun ana fikrini belirler. Okuma, 5.5. Eğlenmek için fıkra bilmece, tekerleme, masal vb. okur.

3. SINIF-HAYAT BİLGİSİ Benim Eşsiz Yuvam, B.3.16. Farklı sosyal ve ekonomik gruplara mensup kişilerin bakış açılarının farklı olabileceğini kabul ederek bu kişilere ön yargısız davranır. Benim Eşsiz Yuvam, B.3.44. Aralarındaki benzerliklere ve farklılıklara karşın bütün insanların aynı gezegeni paylaştıklarını fark ederek, daha iyi bir dünya yaratmak için her bireyin üzerine düşen görevler olduğunu kavrar. Benim Eşsiz Yuvam, B.3.32. Amaçlarına ulaşabilmek için kişisel olarak çaba harcaması gerektiğini kabul eder ve karşılaşabileceği eleştirilere açık olur. Benim Eşsiz Yuvam, B.3.33. Kaybetme veya başarısız olma olasılığını göze alarak, yenilikleri deneme cesareti gösterir ve bundan zevk alır. Okul Heyecanım, A.3.24. Nasıl daha iyi öğrendiğini açıklayarak kendisine uygun öğrenme tekniklerini seçer ve kullanır.

3. SINIF-TÜRKÇE Okuma, 2.14. Okuduklarında gerçek olanla hayal ürünü olanı ayırt eder. Okuma, 2.29. Okuduklarında geçen varlıkları ve olayları sınıflandırır. Okuma, 2.8. Farklı düşünmeye yönlendiren ifadeleri dikkate alarak okur. Okuma, 2.9. Önem belirten ifadeleri dikkate alarak okur. Okuma, 2.12. Destekleyici ve açıklayıcı ifadeleri dikkate alarak okur. Okuma, 5.11. Sorgulayıcı okur. Görsel Okuma ve Sunu, 1.7. Kitle iletişim araçlarıyla (gazete, dergi, TV ) verilen bilgileri, haberleri, düşünceleri sorgular.

Seza Kutlar Aksoy 1980’den beri roman ve öyküler yazıyor. Kitapları birçok ödüle değer görüldü. Noktacık adlı kitabıyla 2007 Tudem Edebiyat Ödülleri Resimli Kitap Yarışması’nda birincilik ödülünü kazandı. Türkiye Yazarlar Sendikası, Uluslararası P.E.N. ve Çocuk ve Gençlik Yayınları Derneği üyesidir. Tudem Yayınlarından Çıkan Diğer Kitapları: Aşk Kalır (roman), Düşler Tramvayı (öykü), Tomurcuk ve Pempe Kedi Altın Peşinde (masal), Küçük Prenses ve Kardelen (masal), Noktacık (masal), Yolculuk (masal)

Saadet Ceylan Marmara Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Grafik Sanatlar Bölümünden mezun oldu. Topkapı Sarayı’nda minyatür çalışmalarında bulundu. Ebru dersleri aldı. Çeşitli karma resim sergilerine katıldı. Çocuklar için düzenlenen resim çalışmalarında jüri üyeliği yaptı. Milliyet Kardeş, Başak Çocuk, Pamuk Çocuk gibi birçok çocuk dergisi için çizim yaptı. Pek çok yayınevi için kitap resimledi. Öykü kitaplarının yanı sıra ders kitapları ve okul dergileri için de illüstrasyonlar yapıyor.


34

DÜŞLER TRAMVAYI Düşler Tramvayı

Çocuk edebiyatının Nobel’i olarak anılan Astrid Lindgren Anma Ödülü’ne aday gösterilen Seza Kutlar Aksoy’ın Düşler Tramvayı adlı kitabı, ele aldığı beş öykü ile birbirinden farklı ama ortak paydalarda buluşan beş çocuğun öyküsünü anlatıyor. Yazan: Seza Kutlar Aksoy Resimleyen: Saadet Ceylan

Kitabın özeti: DÜŞLER TRAMVAYI

Öykü 72 sayfa

9

Seza Kutlar Aksoy

B

eş öykünün yer aldığı Düşler Tramvayı, birbirinden farklı kesimlerden gelen beş çocuğun düş, umut, oyun ve hüzünle ya sarmalanmış çocukluk hâllerini ele alıyor. Matematikle arası hiç . 3 Sınıfın sevilen başarısız e iyi olmasa da ama çok iyiderslerinde bir hikâye anlatıcısı olan Mutlu, yalnızlığından 2 v ar fl ı Temalar: sın bir kurtuluş aracı olarak sarılan Serin, İstiklal’de mendil öğrencisi Mutlu; kırmızı birtelevizyona tramvayın tutkunu Arkadaşlık, İnsan, satarak kendisine düşlerle bir dünya kuran Fadime, “erkekliği” İyi ve kötü kavramları, Fadime; Öykü Andersen adlı bir olmaya sonunu mutlu ve “insanlığı” sorgulayan İlkeryazar ve masallarının Düş kurma bitiremeyen Bade… öyküde Mutlu, matematikle arası iyi olmadığı karar veren Bade… Bu İlk kitabın kahramanları Ana Temalar: için sınıf arkadaşlarıyla bir iletişim kurma biçimi olarak uydurma Birey ve Toplum, Hayal Gücü, kâh mutlu kâh hüzünlü hayatlarında her şeye hikâyeler anlatmaktadır. Mutlu’nun içindeki cevher de anlattığı bu Üretim-Tüketim ve Verimlilik hikâyelerdedir. İkinci öykünün kahramanı Serin, rağmen düşlerinden vazgeçmiyorlar. yalnız bir “apartman çocuğu”dur. Resim yapmayı sevmesine rağmen televizyon ile vakit geçirmeyi tercih etmektedir. Zamanla tek arkadaşı televizyon olur. 2011 Alma Ödülü adayı ise Seza Kutlar “Kiraz Kırmızısı” öyküsünde mendil satarak yaşamak zorunda olan Fadime’nin mutlu olması için kırmızı bir şeylerin varlığının yeterli Aksoy’un öykü kitabı çocukları düşler olduğunu görürüz. Bu yüzden kırmızı ayakkabıları, kirazlı pastaları diyarında bir yolculuğa çıkaracak. ve heyecanlı en çok da Beyoğlu’nun ortasından geçen tramvayı sevmektedir. Öykü, küçük şeylerden mutlu olabilmek üzerine kurgulanmıştır. “İnsanlık” öyküsünde ise İlker’in otobüste başına gelen bir olay üzerine “erkeklik”, “insanlık” gibi kavramları sorgulaması ele alınmıştır. Son öykünün kahramanı Bade’dir. Bade, öyküler uydurmayı seven, hayal ISBN 978-9944-69-605-0 dünyası sınır tanımayan bir çocuktur ama temel sıkıntısı hiçbir masalı mutlu sonla biterememesidir.

8+ş

789944 696050

“Seza Kutlar Aksoy Düşler Tramvayı’nda yeni yüzyılın tipik çocuk hallerini irdeliyor. www.tudem.com Fakat sımsıcak öyküleriyle bize durumun o kadar umutsuz olmadığını hatırlatıyor.” Ecem Nida Dinçtürk, İYİ KİTAP


35

Öne Çıkan Özellikler: * * * *

İnsanların yeteneklerinin farklı olabileceğini kavrar. Küçük şeylerden mutlu olmanın önemi üzerine düşünür. Televizyonla ilişkisini sorgular. Erkeklik, kadınlık, insanlık gibi kavramlar üzerine düşünür.

Tartışma Konuları: * * * * *

Hikâye anlatmak, Mutlu için ne ifade ediyor? Selin’in televizyonla kurduğu ilişki ve nedenleri üzerine düşününüz. Fadime’nin kırmızı ile olan ilişkisini tarif ediniz. İlker, başına gelen olayla “erkeklik” ve “insanlık” kavramları konusuna zihninde nasıl bir açıklık getiriyor? Bade neden hiçbir öykünün sonunu mutlu bitiremiyor?

İlişkilendirilen Kazanımlardan Bazıları: 2. ve 3. SINIF-HAYAT BİLGİSİ Okul Heyecanım, A.2.14. Arkadaşları ile farklılıklarının doğal olduğunu kabul eder. İnsanların tek ve kendine özgü olduğunu fark eder. Farklılıklara karşı anlayış ve hoşgörü gösterir. Okul Heyecanım, A.2.15. Duygularının kendisini ve arkadaşlarını nasıl etkilediğini fark eder. Kendi duygularının farkında olur. Benim Eşsiz Yuvam, B.3.43. İnsanların mutluluğunun, bireylerin aile içerisinde ve ülke genelinde üzerlerine düşen görev ve sorumlulukları yerine getirmelerine bağlı olduğunu kavrar. 2. SINIF-TÜRKÇE Okuma, 2. 8. Okuduklarında sebep-sonuç ilişkileri kurar. Okuma, 2. 9. Okuduklarının konusunu belirler. Yazma, 2.8. Yazılarında sebep-sonuç ilişkileri kurar. Yazma, 2. 10. Duygu, düşünce ve hayallerini anlatan yazılar yazar. Yazma, 2. 11. Kendisini, ailesini ve çevresini tanıtan yazılar yazar. Yazma, 2. 12. Kendisine ilginç ve çekici gelen karakter, olay, yer, an ile ilgili yazar. Yazma, 3.5. Yazılarında betimlemeler yapar. Öğrencilerden bir arkadaşını betimleyen bir paragraf yazmaları istenir. Diğerlerinden, betimlenen öğrenciyi tahmin etmeleri istenebilir. 3. SINIF-TÜRKÇE Okuma, 2.15. Okuduklarının ana fikrini belirler. Okuma, 2.16. Okuduklarının konusunu belirler. Yazma, 2. 12. İzlenim ve deneyimlerine dayalı yazılar yazar. Yazma, 2. 13. Duygu, düşünce ve hayallerini anlatan yazılar. Seza Kutlar Aksoy 1980’den beri roman ve öyküler yazıyor. Kitapları birçok ödüle değer görüldü. Noktacık adlı kitabıyla 2007 Tudem Edebiyat Ödülleri Resimli Kitap Yarışması’nda birincilik ödülünü kazandı. Türkiye Yazarlar Sendikası, Uluslararası P.E.N. ve Çocuk ve Gençlik Yayınları Derneği üyesidir. Tudem Yayınlarından Çıkan Diğer Kitapları: Aşk Kalır (roman), Düşler Tramvayı (öykü), Tomurcuk ve Pempe Kedi Altın Peşinde (masal), Küçük Prenses ve Kardelen (masal), Noktacık (masal), Yolculuk (masal)

Saadet Ceylan Marmara Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Grafik Sanatlar Bölümünden mezun oldu. Topkapı Sarayı’nda minyatür çalışmalarında bulundu. Ebru dersleri aldı. Çeşitli karma resim sergilerine katıldı. Çocuklar için düzenlenen resim çalışmalarında jüri üyeliği yaptı. Milliyet Kardeş, Başak Çocuk, Pamuk Çocuk gibi birçok çocuk dergisi için çizim yaptı. Pek çok yayınevi için kitap resimledi. Öykü kitaplarının yanı sıra ders kitapları ve okul dergileri için de illüstrasyonlar yapıyor.


36

TOMURCUK VE PEMBE KEDİ ALTIN PEŞİNDE

Çocuk edebiyatının Nobel’i olarak anılan Astrid Lindgren Anma Ödülü’ne aday gösterilen Seza Kutlar Aksoy’un Tomurcuk ve Pembe Kedi Altın Peşinde adlı kitabı, Tomurcuk adlı bir çocuğun zengin hayal dünyasıyla oyuncaklarıyla kurduğu dünyayı ele alıyor. Masalların tersine çevrildiği bu dünyada uygarlık, ekoloji, insanın değeri gibi çok önemli toplumsal sorunlara yer veriliyor.

Yazan: Seza Kutlar Aksoy Resimleyen: Ferit Avcı

8+ aş y

. 2 ve 3ar sınıfl

Öykü 88 sayfa

Temalar:

İnsan, Değişen dünya ve değerler, Düş kurma

Ana Temalar:

Birey ve Toplum, Hayal Gücü, Sağlık ve Çevre

Kitabın özeti:

K

itapta 17 öykü çerçevesinde Tomurcuk adlı küçük bir kızın maceraları anlatılıyor. Oyun oynamayı çok seven Tomurcuk, her sabah büyük bir keyifle oyuncaklarıyla renkli bir dünyanın içine dalarak oyun oynamaktadır. Ama oyuncakları canlıdır ve kendiliğinden konuşup oynadıkları için Tomurcuk’a sadece onları izlemek kalır. Ama bazen işler çığırından çıkmaktadır. Küçük bir kız çocuğunun zengin hayal dünyasıyla oyuncaklarıyla kurduğu dünyayı ele alan roman, masal kahramanlarını da yeniden yorumlamaktadır. Kitapta, çizgi roman kahramanı Süpermen’den Pamuk Prenses’e çok sevdiğimiz karakterlerin farklı kurgular içinde yeniden ve eğlenceli, biraz da eleştirel biçimde yeniden yorumlanışına tanık oluruz. Bu sayede uygarlık, ekoloji, insanın değeri gibi çok önemli toplumsal sorunlar da işlenmiştir. Seza Kutlar Aksoy, Tomurcuk ve Pembe Kedi Altın Peşinde’de doğaya verilen zarardan insanın açgözlülüğünün yarattığı tehlikeye kadar pek çok konuya dikkat çekiyor. Hızla değişen ve gelişen dünyanın yaşadığı sorunlar eğlenceli bir biçimde ele alınıyor. Bunun yanı sıra nasıl daha iyi bir dünyada yaşarız sorusu üzerine de düşündürtüyor.

“Seza Kutlar Aksoy, Tomurcuk ve Pembe Kedi Altın Peşinde’de küresel bir köye dönüşen dünyada iklim değişikliklerinin yol açtığı doğal felaketlere ve insanları siyanürle altın avcılığına çıkaran hilekâr zekânın ardındaki tehlikeye işaret ediyor.” Zarife Biliz, İYİ KİTAP

Öne Çıkan Özellikler: * * * *

Dünyanın hızla değişimi ve değişen değerler üzerine düşünür. İnsanın değeri, para, zenginlik gibi kavramlar üzerine düşünür. Çevre kirliliği, yaşama hakkı gibi konularda duyarlılık kazanır. Masal kahramanları ve süper kahramanlar üzerine düşünür.


37

Tartışma Konuları: * * * * * * * * * * * *

Roman kahramanı Tomurcuk hakkında neler söyleyebiliriz? Tomurcuk anne babasının sevgisini nasıl sınıyor? Yöntemi hakkında ne düşünüyorsun? Gerçek dünyada insanlar kendilerine inanmazlarsa ne olur? Süper kahramanlar sence neden var? Peki kahraman sence kimdir? Kitaptaki gerçek kahramanlar sence kimlerdir? Neden? İnsanın değeri parayla ölçülebilir mi? Neden? Pamuk Prenses masalı öyküde nasıl değişikliklere uğramış? Dünyanın hızla değişmekte olduğu konusuna, öykülerde nasıl yer verilmiştir? “Pamuk Prenses Pelerini Yakıyor” öyküsünde Süpermen neden uçamıyor? Pamuk Prenses masalındaki kötü kalpli kraliçe öyküde nasıl bir karakter olarak karşımıza çıkıyor? “Kırmızı Başlıklı Kız” masalı, kitapta nasıl farklılıklar içeriyor? En sevdiğin öykü hangisi? Neden?

Sınıf Etkinlikleri: * Çevremizi ve doğayı korumak için kişisel olarak neler yapabiliriz? Bu konu üzerine bir kompozisyon yazınız. * Süpermen, Pamuk Prenses ve Kırmızı Başlıklı Kız hakkında neler biliyorsunuz? Bildiklerinizi sınıfça tartışarak paylaşınız. Kitapta bu kahramanlar nasıl dönüştürülmüştür?

İlişkilendirilen Kazanımlardan Bazıları: 2. ve 3. SINIF-TÜRKÇE Okuma, 2.1. Ön bilgilerini kullanarak okuduğunu anlamlandırır. Okuma, 2.2. Okuma öncesi, okuma sırası ve sonrasında metinle ilgili soruları cevaplandırır. Okuma, 2.3. Metnin giriş, gelişme ve sonuç bölümleri hakkında tahminlerde bulunur. Okuma, 2.4. Okuduklarını zihninde canlandırır. Okuma, 2.5. Okuduklarında ne, nerede, ne zaman, nasıl, niçin ve kim (5N 1K) sorularına cevap arar. Okuma, 2.8. Okuduklarında sebep-sonuç ilişkileri kurar. Okuma, 2.9. Okuduklarının konusunu belirler. Okuma, 2.14. Metinde ortaya konan sorunları belirler ve onlara farklı çözümler bulur. Okuma, 2.15. Metindeki düşüncelerle kendi düşünceleri arasındaki benzerlik ve farklılıkları belirler. Okuma, 2.17. Okuduklarıyla ilgili, kendi yaşantısından ve günlük hayattan örnekler verir. Yazma, 2.11. Yazma konusunu belirler. Yazma, 2.1. Kelimeleri yerinde ve anlamlarına uygun kullanır. Yazma, 2.6. Yazılarında uygun ifadeleri kullanarak destekleyici ve açıklayıcı örnekler verir. Yazma, 2.8. Yazılarında sebep-sonuç ilişkileri kurar. Yazma, 2.9. İzlenim ve deneyimlerine dayalı yazılar yazar. Yazma, 2.10. Duygu, düşünce ve hayallerini anlatan yazılar yazar. Yazma, 2.12. Kendisine ilginç ve çekici gelen karakter, olay, yer, an ile ilgili görüş ve düşüncelerini yazar. Yazma, 2.13. Bir fikre katılıp katılmadığının nedenlerini açıklayarak yazar. Yazma, 3.4. Hikâye yazar. Meb Etkinliği: Karakter, olay ve yerle ilgili kelimeler, kutuların içine ayrı ayrı yerleştirilir. Öğrencilerin her kutudan birer kelime seçerek onları birleştirmeleri ve hikâye oluşturmaları istenebilir.

2. ve 3. SINIF-HAYAT BİLGİSİ Okul Heyecanım, Benim Eşsiz Yuvam, B.2.31. Evdeki kaynakları bilinçli olarak tüketir. İnsan Hakları ve Vatandaşlık Kazanımları 33. Kaynakların verimli kullanılması ve bilinçli tüketilmesi gerektiğini kabul eder. 56. Çevrenin korunması ve gelecek kuşaklara aktarılmasının bir vatandaşlık görevi olduğu bilincine uygun davranışlar gösterir.

3. Sınıf, Hayat Bilgisi Benim Eşsiz Yuvam, B.3.16. Farklı sosyal ve ekonomik gruplara mensup kişilerin bakış açılarının farklı olabileceğini kabul ederek bu kişilere ön yargısız davranır. B.3.44. Aralarındaki benzerliklere ve farklılıklara karşın bütün insanların aynı gezegeni paylaştıklarını fark ederek, daha iyi bir dünya yaratmak için her bireyin üzerine düşen görevler olduğunu kavrar.

Seza Kutlar Aksoy 1980’den beri roman ve öyküler yazıyor. Kitapları birçok ödüle değer görüldü. Noktacık adlı kitabıyla 2007 Tudem Edebiyat Ödülleri Resimli Kitap Yarışması’nda birincilik ödülünü kazandı. Türkiye Yazarlar Sendikası, Uluslararası P.E.N. ve Çocuk ve Gençlik Yayınları Derneği üyesidir. Tudem Yayınlarından Çıkan Diğer Kitapları: Aşk Kalır (roman), Düşler Tramvayı (öykü), Tomurcuk ve Pempe Kedi Altın Peşinde (masal), Küçük Prenses ve Kardelen (masal), Noktacık (masal), Yolculuk (masal)

Ferit Avcı

1954 yılında Artvin’de doğdu. Gazi Üniversitesi Eğitim Fakültesi Resim Bölümü’nden mezun oldu. Çocuk dergilerinde hem çizer hem de yönetici olarak çalıştı. Çocuk kitapları resimledi. Yazıp resimlediği Benim Minik Kırmızı Balığım adlı kitabıyla 2007 Tudem Edebiyat Ödülleri’nde Resimli Kitap Mansiyon Ödülü kazandı.


38

BALIK TUTMA DERSİ

Yazan: Heinrich Böll Uyarlayan: Bernard Friot Resimleyen: Emile Bravo Çizgi Roman

aş Her y

Temalar:

Hayatta yapılan tercihler, Hayatı yaşama şekli, Farklı bakış açıları, Balıkçılık, Ticaret, Kapitalizm, Kasaba Hayatı, Merak, Hırs, Mutluluk

Ana Temalar:

Birey ve Toplum, Toplum Hayatı, Kişisel Gelişim

Kitabın özeti:

B

ir sahil kasabasına yolu düşen bir turist, kıyıdaki kayığında uyuklayan bir balıkçının fotoğraflarını çekmeye başlar. Makinesinin çıkardığı ses balıkçıyı uyandırır. Balıkçının kayığında, henüz tutmuş olduğu birkaç kasa balık vardır. Turist adam bu balıkları ne zaman ve ne kadar sürede yakaladığını sorar balıkçıya. Balıkçı, sabah çıktığı avlanmada yakaladığı balıkların fazla zaman almadığını, şimdi de dinlendiğini söyler. Turist bu duruma şaşırır. Bir kerede bu kadar balık tutulabiliyorsa, balıkçının neden daha fazla çabalamadığını ve işleri büyütmeyi düşünmediğini merak eder. Hayali örnekler vererek onun ticari hayatını planlamaya koyulur. Balıkçı hırslı ve hevesli turisti ilgisiz bir şekilde sabırla dinlemeye devam eder. Hikâyenin sonunda balıkçının hayat görüşünü özetleyen tek bir cümlesi büyük-küçük herkese anlamlı bir hayat dersi verecektir...

Sınıf Etkinlikleri ve Tartışma Konuları: * Balıkçı ile turistin hayata bakış açılarındaki farklılığı göz önüne aldığınızda, size göre hangisi daha mutlu? * “Hayatı planlamak” diye bir kavramdan söz edilebilir mi? * Yaşadığımız topluma ait kültür hayatımızı ne derece şekillendirir? * Hikâyedeki hangi karaktere kendinizi daha yakın hissediyorsunuz? * “Balık Tutma Dersi”nin ana fikri ve düşündürdükleri üzerine sınıfta tartışınız ve düşüncelerinizi kompozisyon yazarak ifade ediniz. * “Yaşamımdan Kesitler” (Yaşamı etkileyen olayların esas alındığı bir zaman şeridi oluşturulur.) (MEB 4. Sınıf, Sosyal Bilgiler, Birey ve Toplum 5. Kazanımla ilişkilidir.)


39

İlişkilendirilen Kazanımlardan Bazıları: 1. SINIF-TÜRKÇE Okuma, 2.13. Görsellerden yararlanarak metnin içeriğini tahmin eder. Okuma, 2.14. Okuduğunu anlamlandırmada görsellerden yararlanır. Okuma, 4.1. Görsellerden yararlanarak söz varlığını geliştirir. Okuma, 5.1. Serbest okuma yapar. Görsel Okuma ve Görsel Sunu, 1.4. Resim ve fotoğrafları yorumlar.

2. SINIF-TÜRKÇE Okuma, 5.5. Eğlenmek için fıkra, bilmece, tekerleme, masal vb. okur. Görsel Okuma ve Görsel Sunu, 1.13. Metin ve görsel ilişkisini sorgular.

3. SINIF-TÜRKÇE Okuma, 4.1. Görsellerden yararlanarak söz varlığını geliştirir.

4. SINIF-TÜRKÇE Okuma, 2.3. Okuma öncesi, okuma sırası ve sonrasında metinle ilgili soruları cevaplandırır. Okuma, 2.4. Metnin giriş, gelişme ve sonuç bölümleri hakkında tahminlerde bulunur. Okuma, 2.5. Okuduklarını zihninde canlandırır. Okuma, 2.6. Okuduklarındaki duygusal ve abartılı ögeleri belirler ve sorgular. Okuma, 2.7. Okuduklarında ne, nerede, ne zaman, nasıl, niçin ve kim (5N 1K) sorularına cevap arar. Okuma, 2.8. Farklı düşünmeye yönlendiren ifadeleri dikkate alarak okur. Okuma, 2.9. Önem belirten ifadeleri dikkate alarak okur. Okuma, 2.10. Okuduklarında karşılaştırmalar yapar. Okuma, 2.11. Okuduklarında sebep-sonuç ilişkileri kurar.

4. SINIF-SOSYAL BİLGİLER BİREY ve TOPLUM Bireysel farklılıkları tanır ve kabul eder. Başkalarının duygu ve düşüncelerini saygı ile karşılar. ÜRETİM, DAĞITIM ve TÜKETİM İstek ve ihtiyaçlarını ayırt eder. İhtiyaçlarından hareket ederek insanların temel ihtiyaçları hakkında çıkarımlarda bulunur.

* 6. SINIF-SOSYAL BİLGİLER Birey ve Toplum, Sosyal Bilgiler Öğreniyorum, 1. Bir soruna getirilen çözümlerin hak, sorumluluk ve özgürlükler temelinde olması gerektiğini savunur.

* 6-8. SINIF-TÜRKÇE Dinleme-İzleme, 2.15. Kendisini şahıs ve varlık kadrosunun yerine koyarak olayları, duygu, düşünce ve hayalleri yorumlar.

* 6-8. SINIF-TÜRKÇE Okuma, 2. Okuduğu metni anlama ve çözümleme Okuma, 28. Metinle ilgili görsel öğeleri yorumlar. Okuma, 2.7. Olay, yer, zaman, şahıs, varlık kadrosu ve bunlarla ilgili unsurları belirler. Okuma, 3.2. Metni içerik yönünden değerlendirir.

Heinrich Böll 1972 Nobel Edebiyat Ödülü’nün sahibi Alman yazar. 17 yaşında şiir yazmaya başladı. 1938 yılının sonbaharında çalışma kampına, bir yıl sonra da askere alındı. Piyade olarak, doğu ve batı cephesine gönderildi. 1945 yılının nisan ayından eylül ayına kadar, İngilizlerin ve Amerikalıların elinde savaş esiri oldu. Savaş bitip Köln’e döndükten sonra, hem üniversite öğrenimini sürdürdü hem çalıştı. 1947 yılında ilk kısa öyküsü Haberci, sonra ilk romanı Ademoğlu Neredeydin?, Ve O Hiç Bir Şey Demedi yayımlandı. Yapıtlarında İkinci Dünya Savaşı’nı, özellikle de insanların nasıl savaştıklarını, savaşın yıkıntılarını ve acılarını anlattı. *Bernard Friot’nun yaşamöyküsü için sayfa ...’deki yazar özgeçmişini inceleyebilirsiniz.


40

ELLERİMDEKİ KELİMELER

Yazan: Bénédicte Gourdon Resimleyen ve Renklendiren: Malika Fouchier ve Le Gohan Çizgi roman 32 sayfa

8+ aş y

6. 5 ve , 4 , 3 ar sınıfl

Temalar:

Aile, Arkadaşlık, Empati, Engelli olmak, İletişim, Okul hayatı, Olgunlaşmak, Önyargı, Özgürlük, Özgüven, Paylaşım, Saygı, Sevgiyi ifade etme biçimleri, Yaşama sevinci

Ana Temalar:

Birey ve Toplum, Hayal Gücü

Kitabı tanıyalım: Engelleri aşmak…

A

li, sıradan bir çocuk gibi görünse de farklıydı. Tüm engellere rağmen hayatı ellerindeki kelimelerle anlamaya ve anlatmaya çalışıyordu. Bu, altı yaşında işitme engelli bir çocuk için oldukça zor olsa da, Ali için dünyayı elleri ve gözleriyle keşfetmekten daha mutluluk verici ne olabilirdi ki?.. Renkli çizimleri ve özgün senaryosuyla içinizi ısıtacak bu etkileyici çalışma, Ali’nin karşılaştığı tüm engellere rağmen keyif almaktan hiç vazgeçmeyerek yaşadığı sıradan bir okul gününü anlatıyor okurlarına. Annesi oğlu için sürekli üzülse veya en iyi arkadaşı Can kimi zaman onun işitme engelli olduğunu unutuyor olsa da tüm bunlar Ali’nin yaşama sevincini olumsuz yönde etkilemiyor. Kim bilir, belki de Ali’nin dediği gibi bu his, duymanın nasıl bir şey olduğunu hiç bilmediğinden kaynaklanıyordur. *** Ali için keyifsiz biten bir maçın ardından resim öğretmenin verdiği otoportre çizim çalışması sınıf içerisinde büyük heyecan yaratmıştı. Ali’nin resmi herkesten farklı olacaktı. Bir tüp mavi guaj boya, bir adet fırça ve iki adet el. Güzel bir resim için her şey hazırdı… Yayımladığı kitaplarla adından övgüyle bahsettiren, Türk çocuk ve gençlik çizgi roman yayıncılığına yeni bir boyut kazandıran Desen Yayınları’ndan duygu yüklü sımsıcak bir çalışma… Anlaşmak için kelimelere ihtiyacımız olduğunu kim söylemiş ki! Ellerimiz yeter de artar bile!

“Edebiyatta, engellilik konusunu başarıyla işleyen bir kitap: Ellerimde Kelimeler. İşitme engelli kahramanları konu ediyor, meseleyi içeriden bir bakışla anlatıyor.” İYİ KİTAP


41

Öne Çıkan Özellikler: * * *

Engelli bir çocuğun gözünden hayatı tanımak. Öyküdeki işitme engelli ana karakter okuyucu tarafından içselleştirilir, böylelikle toplumsal anlamdaki ötekileştirme ve eşitsizlik kavramlarının önüne geçilir. Çizimlerindeki güçlü öğeler ve hareketlilik, öykünün yazınsal bütünlüğüyle mükemmel bir şekilde örtüşür.

Sınıf Etkinlikleri ve Tartışma Konuları: * * * * * *

Ali’nin yerinde olsaydınız, hayatınızda ne gibi değişiklikler olurdu? Mesela şu an arkadaşınız olan kişilerle yine arkadaşlık ediyor olur muydunuz? İnsan ilişkilerinde anlayış ve sevginin önemini tartışınız. Sınıftan Ali ve arkadaşı Can yerine geçecek iki öğrenci seçiniz. Seçtiğiniz öğrencileri özellikle belirli özellikleri göz önünde bulundurarak seçin. Mesela Can için sessiz sakin, Ali yerine de konuşkan bir öğrenci seçmek, çocuklarda empati kurma duygusunu geliştirecektir. Gösterilen fotoğrafların/resimlerin hangi sosyal olaya ait olduğunu nedenleriyle tahmin etmeleri istenebilir. (MEB 2. ve 3. Sınıflar, 1.5. kazanımıyla ilişkilidir). Resimli sözlük, resim, fotoğraf vb. görsellerden yararlanarak söz varlığını geliştirme çalışmaları yapılabilir. (MEB 3. Sınıf, 4.1. kazanımıyla ilişkilidir). “Resimli Bulmaca” (Resmin altında yer alan kutucuklara/balonlara kelimeyi/cümleyi yazması istenebilir) etkinliği yapılabilir. (MEB 3. Sınıf, 4.1. kazanımıyla ilişkilidir).

İlişkilendirilen Kazanımlardan Bazıları: 2. SINIF-TÜRKÇE Okuma, 3.1. Metin içi anlam kurar. Görsel Okuma ve Görsel Sunu, 1.5. Resim ve fotoğrafları yorumlar. Görsel Okuma ve Görsel Sunu, 1.12. Duyduğu kelimeleri görsellerle eşleştirir. Görsel Okuma ve Görsel Sunu, 1.13. Metin ve görsel ilişkisini sorgular.

2. SINIF-HAYAT BİLGİSİ A.2.13. Okulda, kendisinin ve arkadaşlarının güçlü yanlarını tanır. A.2.14. Arkadaşları ile farklılıklarının doğal olduğunu kabul eder. A.2.20. Vücudunun bölümlerini tanıyarak kendisinin ve arkadaşlarının vücudunun değerli olduğunu kabul eder. B.2.7. Organların işlevleri ile sağlıklı yaşam arasında ilişki kurar.

3. SINIF-TÜRKÇE Okuma, 2.31. Okuduğunu anlamlandırmada görsellerden yararlanır. Okuma, 2.32. Metin içerisindeki renkli, altı çizili, koyu vb. ifadelerin önemli noktaları vurguladığını bilerek okur. Okuma, 4.1. Görsellerden yararlanarak söz varlığını geliştirir.

3. SINIF-HAYAT BİLGİSİ B.3.8. Farklılıkların doğal olduğunu kabul eder ve farklı özelliklere sahip kişilere hoşgörüyle yaklaşır. B.3.44. Aralarındaki benzerliklere ve farklılıklara karşın bütün insanların aynı gezegeni paylaştıklarını fark ederek, daha iyi bir dünya yaratmak için her bireyin üzerine düşen görevler olduğunu kavrar. B.3.33. Kaybetme veya başarısız olma olasılığını göze alarak, yenilikleri deneme cesareti gösterir ve bundan zevk alır. A.3.5. Arkadaşlarıyla ve başkalarıyla ilişkilerinde duygularını uygun biçimde ifade eder.

4. SINIF-TÜRKÇE Okuma, 2.7. Okuduklarında ne, nerede, ne zaman, nasıl, niçin ve kim (5N 1K) sorularına cevap arar. Okuma, 5.11. Metindeki anahtar kelimelerle çalışma yapar.

4. SINIF-SOSYAL BİLGİLER 3. Farklı durumlara ait duygu ve düşüncelerini ifade eder.

Bénédicte Gourdon Günümüzde Bordeaux, Fransa’da yaşayan yazar, işitme engelliler için yaptığı psikologluğun yanı sıra romanlara ve çizgi romanlara büyük bir tutku duymaya başladı. Düz yazı olarak kaleme aldığı çalışmalarını çizgi roman senaryosuna adapte etmesiyle duygu yüklü pek çok esere imza attı.


42

TEK BOYNUZLARA İNANIYORUM

Yazan: Michael Morpurgo Türkçeleştiren: Ekin Gökovalı 72 sayfa

8+ aş y

e 4. 2, 3 v ar sınıfl

Temalar:

Okuma sevgisi, Savaş, Efsaneler, Birlik, Toplumsal dayanışma

Ana Temalar:

Birey ve Toplum, Hayal Gücü, Kurumlar ve Sosyal Örgütler

Okuma sevgisi üzerine, edebiyatın sağaltıcı gücünü gösteren ve sade bir dille yazılmış bu kitap kendi başlarına okumayı yeni öğrenen çocukların rahatlıkla keyif alabileceği sürükleyici bir hikâye. Çocuklar savaşın etkilerini, kitaplarla açılan dünyaları, efsanelerin evrenselliğini öğrenirken küçük Tomas’la özdeşleşerek topluluk önünde konuşma gibi endişelerini yenmek için cesaret bulacak.

Kitabın özeti:

S

ekiz yaşındaki Tomas okuldan nefret eder, kitaplardan ve öykülerden de. Avrupa’nın küçük bir kasabasında bulunan evlerinden çıkıp özgürce dağlarda dolaşmaktan hoşlanır. Bir gün annesinin ısrarıyla kütüphaneye gider ve tahta bir tekboynuzlu atın üstüne çıkıp hikâyeler anlatan Bayan Tekboynuz’un anlattığı sihirli öyküleri dinlemek zorunda kalır. Bu öyküler zamanla onun bir parçası olur ve hayatını sonsuza kadar değiştirir. Artık tekboynuzlara inanmakla kalmaz, kendisi de hikâyeler anlatmak, bu büyünün bir parçası olmak için yanıp tutuşur. Derken hiçbir zaman yaklaşmayacağını düşündükleri savaş bu küçük kasabaya da uğrar. Yerle bir olan kasabanın kütüphanesinde çıkan yangın, kasabalıları birlik içinde hareket edip kitapları kurtarmaya iter. Savaştan sonra hiçbir şey eskisi gibi olmasa da, kütüphane elbirliğiyle yeniden kurulur ve Tomas gurur içinde bu yeni “Tekboynuz Günü”nün kutlamalarını izler. “Bu kitap her kütüphane, okul ve evde bulunmalı. Mümkün olduğunca paylaşılmalı ki kitabın büyüsünü her çocuk hissetsin.” The Bookseller


43

Sınıf Etkinlikleri: * Tomas nasıl bir kasabada yaşıyor? Bu kasabanın hangi kıtada olduğunu tahmin edebilir misiniz? * Tomas, dağlarında ve ormanlarında dolaşmayı çok sevdiği yuvasını “bir çocuk gözüyle burası benim dünyamdı” sözleriyle anlatıyor. Bundan nasıl bir anlam çıkarmalıyız? Büyüdükçe dünyamız da büyür mü? * Tomas kütüphaneye ilk girdiğinde bu yeri nasıl tanımlıyor? Siz nasıl yerlerde kitap okumaktan hoşlanıyorsunuz? Kapalı alanlarda mı, dışarda mı yoksa evinizin en sevdiğiniz köşesinde mi? * Kütüphanede çocuklara kitaplar okuyan Bayan Tekboynuz, “yağmur hiç durmasa ne olurdu?” sorusunu yöneltiyor. Bu soruya nasıl cevap verirdiniz? * Tekboynuzların hikâyesinde sözü edilen Nuh Tufanı ve Ağrı Dağı efsanesini anlatır mısınız? Bu konularda bir araştırma yapıp ilginç bulduğunuz yerleri sınıfla paylaşır mısınız? * Bayan Tekboynuz’a göre tekboynuzlar nasıl deniz gergedanlarına dönüşmüştür? * Topluluk önünde konuşmak bazen korkutucu olabilir. Tomas bu korkusunu nasıl yeniyor? * Eski zamanlarda hikâyelerin yazılmadan önce sözlü olarak anlatılageldiğini biliyor muydunuz? Bu hikâye anlatıcılarına ne isim verilirdi? * “Uzun sözcükleri yanlış okumaktan ve herkesin bana gülmesinden ödüm kopuyordu. Ama şimdi, büyülü tekboynuzun üzerinde oturuyordum ve okumaya başladım; bütün korkum ve kaygım bir anda uçup gitmişti. Kendi sesimi duyuyordum; yüksek ve güçlü. Bu tıpkı dağlarda yalnız olmak, bağıra bağıra şarkı söylemek gibiydi. Sözcükler havada dans eden notalar gibiydi ve herkesin beni dinlediğini hissedebiliyordum. Ama ben, gerçekte beni değil de Kibritçi Kız’ın hikâyesini dinlediklerini biliyordum. Onlar da en az benim kadar hikâyenin içinde kaybolmuşlardı.” Tomas bu paragrafta “gerçekte beni değil de, Kibritçi Kız’ın hikayesini dinlediklerini biliyordum,” derken ne demek istiyor? * Tomas savaşın geldiği günü nasıl anlatıyor? Hangi duyularıyla algıladıklarını açıklıyor? * Anne ve babası savaşın çok uzakta olduğunu söylemesine rağmen, savaş Tomas’ın köyüne ulaşıyor. Sizce bu nasıl oldu? Savaşın sınırları var mıdır? * Kasabalılar yangın sırasında neden kitapları kurtarmak için seferber oldular? Siz aynı durumda olsaydınız ilk neyi kurtarmayı düşünürdünüz? * “Bir şeyin gerçekleşmesi için, önce onun gerçekleşeceğine inanmanız gerekir” sözüyle anlatılmak istenen nedir? * Belediye Başkanı kütüphanenin açılışını neden “Tekboynuz Günü” ilan ediyor? * Esir kampı sizce ne demek? * Yazarın kitabın son paragrafında ettiği “hikâyenin ipliğini kaybetmek” ifadesi ne demek?

İlişkilendirilen Kazanımlardan Bazıları: 2. SINIF-TÜRKÇE Okuma 2.21. Okuduğunu anlamlandırmada görsellerden yararlanır.

3. SINIF-TÜRKÇE Konuşma 3.5 Masal, hikâye, fıkra veya filmi tekniğine uygun anlatır. Okuma 2.14. Okuduklarında gerçek olanla hayal ürünü olanı ayırt eder.

3. SINIF-HAYAT BİLGİSİ Benim Eşsiz Yuvam B.3.44 Aralarındaki benzerliklere ve farklılıklara karşın bütün insanların aynı gezegeni paylaştıklarını fark ederek, daha iyi bir dünya yaratmak için her bireyin üzerine düşen görevleri olduğunu kavrar.

4. SINIF-TÜRKÇE 2.5 Dinlediklerinde ne, nerede, ne zaman, nasıl, niçin ve kim (5N 1K) sorularına cevap arar.

4. SINIF-SOSYAL BİLGİLER 1. Kendimi Tanıyorum 1.1. Bireysel farklılıkları tanır ve kabul eder. 3. Yaşadığımız Yer 3.4 Yaşadığı yerin coğrafi özellikleri hakkında çıkarımlarda bulunurken çeşitli kültür öğelerinden yararlanır. 8. Uzaktaki Arkadaşlarım 8.3 Kendisi ile başka bir toplumdaki yaşıtlarının günlük yaşamlarını karşılaştırır.

Michael Morpurgo 1943 yılında doğdu, savaş yıllarının Londrasında büyüdü. Öğretmenlik yaparken hikâye anlatmanın çok keyifli olduğunu fark ettiği için yazar olmaya karar verdi. Yazdığı 100’den fazla kitabın büyük bölümü çocuklar içindir ve birçoğuyla önemli edebiyat ödülleri kazanmıştır, yine de her şeyden ve herkesten önce kendisi için yazdığını itiraf eder. Kitaplarından 5’i filme alınmış yazarın Tudem Yayınlarından çıkan diğer kitapları: Kelebek Aslanı (roman) Kayıp Zamanlar (roman Savaş Atı (roman)


44

ADINDAN BELLİ KUŞLAR KÖYÜ

Hayal gücünün sınırlarında, gerilim ve korkuyu mizahla harmanlayarak keyifl i bir okuma vadeden fantastik bir serüven. Yazan: Toprak Işık

8+ aş y

e 5. 3, 4 vflar sını

Roman 120 sayfa

Temalar:

Kişilik özellikleri, Arkadaşlık ve aile ilişkileri, Dayanışma, Hayvan ve doğa sevgisi, Korku ve gerilim, Hayal gücü

Ana Temalar:

Birey ve Toplum, Hayal Gücü, Oyun ve Spor

Kitabın özeti:

O

yun peşinde yedi çocuk, yine yaramazlık peşinde koştukları bir gün, kuş avlamaya çalışırlarken, kaza sonucu fantastik bir dünyaya giderler. Aşağı Dünya denen bu yerde konuşabilen ve adından kişisel özellikleri belli olan kuşlar vardır. Hanımninekanat, Endişelikanat ve Kuralcıkanat gibi... Burada kuşların renkli dünyasına tanık olurlar, ancak bir sorunları vardır; nasıl gittiklerini bilmedikleri bu yerden nasıl döneceklerini de bilmezler. Onların buraya gelmelerine neden olan Meraklıkanat da bu kuşlardan biridir ve babası Maceracıkanat’ı bulmanın peşindedir. Kendi dünyalarına dönme çabasındaki çocuklarla Meraklıkanat’ın amaçları kesişir ve önlerine çıkan engellerle güç birliği yaparak mücadele ederler. Korku Ormanı, sivri kayalıklara dökülen şelale gibi bin bir tehlikeyi barındıran bir yolculuğa çıkar, Gezgin Karga’nın, Masalcı Peri’nin peşine düşerler. Sonunda anlarlar ki en büyük yardımcıları hayal güçleridir. Tıpkı kuşlar gibi, her bir çocuğun da kendine özgü özellikleri vardır. Bu onların birbirlerini bütünlemelerini sağlar. Kitabın bütününde arkadaşlığın, dayanışmanın ve hayal gücünün önemi vurgulanmaktadır. Anlatım diline ise mizah hâkimdir. “Öyküde kurgulanan dünyayı çok keyifl i buldum. Adından Belli Kuşlar Köyü’nün kuş sakinleri ve Yukarı Dünyanın çocuklarının maceraları öylesine heyecanlı ve yaratıcı ki sonu nasıl olacak diye düşünmeden edemiyor insan.” Kitap Teknesi / Başak Canpolat

Tartışma Konuları:

* “Uzun ve dürüst bir hayat yaşayarak bu saygıyı kendisi kazanmıştı” (s. 34) cümlesini de göz önünde bulundurarak toplumda saygınlık kazanmanın önemini ve yollarını tartışınız. * “Masalları ve hikâyeleri hafife almayın.” (s.95) cümlesini ve dönüş yolculuğunu göz önünde bulundurarak hayal gücünün neler kazandırabileceğini tartışınız. * Kadir, taş toplayıcı olduğunu söylemesine rağmen Meraklıkanat tarafından kendisini öldürmeye çalışmakla suçlanıyor. Kötülük yapmak/suç işlemekle yardımcı olmak arasındaki ilişkiyi tartışınız.


45

Sınıf Etkinlikleri: * Kitabın adıyla içeriği arasındaki ilişkiyi açıklayınız. * Kitapta geçen belli başlı olayları kronolojik olarak bir zaman çizelgesinde belirtin, her olaya bir isim verin. (Hikâye haritası etkinliği) * Önceki soruda adlandırdığınız olayları, nitelikleri bakımından “gerçekçi / fantastik” diye gruplandırınız. * Kahramanlarımızın Adı Belli Kuşlar Köyü’ne gidiş ve dönüşleri nasıl gerçekleşmiştir? * Kuşlara verilen adlar gibi kitabın kahramanlarına da özelliklerine göre adlar veriniz. * Okuma sırasında esprili bulduğunuz, sizi güldüren mizahi unsurları belirtiniz. * Kitaptaki heyecanlı sahnelerden birini seçerek resimleyiniz ya da o bölümü arkadaşlarınla canlandırarak videosunu çekiniz. * Bireysel farklılıkların olumlu ve olumsuz etkilerini tartışınız. * Sevdiğiniz bir kuş topluluğunun yaşam biçimi hakkında bilgi toplayarak arkadaşlarınıza sununuz. * Birer münazara takımı oluşturarak aşağıdaki görüşleri tartışınız. - Aşırı merak, bilgilenmenin en iyi yoludur. - Aşırı merak, başımıza sorunlar açar.

İlişkilendirilen Kazanımlardan Bazıları: 3. SINIF-HAYAT BİLGİSİ A.3.2. Öğrenciler arasındaki benzerliklerin ve farklılıkların doğal olduğunu kabul eder. 5. Arkadaşlarıyla ve başkalarıyla ilişkilerinde duygularını uygun biçimde ifade eder. 13. Oyun sonucunda kazanmanın ve kaybetmenin doğal olduğunu kabul eder. 31. Dürüst davranışlarda bulunarak arkadaşlarının güvenini kazanır. 32. Bir grup üyesi olarak dürüstlüğü, yeterliliği ile grup arkadaşlarının ve liderinin güvenini kazanır. B.3.8. Farklılıkların doğal olduğunu kabul eder ve farklı özelliklere sahip kişilere hoşgörüyle yaklaşır. 36. Çeşitli ortamlarda liderlerin gruplar ve toplumlar üzerindeki etkilerini araştırır. 44. Aralarındaki benzerliklere ve farklılıklara karşın bütün insanların aynı gezegeni paylaştıklarını fark ederek, daha iyi bir dünya yaratmak için her bireyin üzerine düşen görevler olduğunu kavrar. C.3.23. Aile büyüklerinin küçükken oynadığı oyunları araştırır, bu oyunlarla kendisinin ve arkadaşlarının oynadığı oyunları karşılaştırarak değişimi ve sürekliliği fark eder.

4, 5. SINIF-SOSYAL BİLGİLER 4. 1. Kendimi Tanıyorum - 1. Bireysel farklılıkları tanır ve kabul eder. 2. Duyguları ve düşünceleri arasındaki ilişkiyi fark eder. 3. Farklı durumlara ait duygu ve düşüncelerini ifade eder. 4. Başkalarının duygu ve düşüncelerini saygı ile karşılar. 4. 3. Yaşadığımız Yer - 1. Çeşitli yöntemlerle çevresindeki herhangi bir nesnenin kendisine göre bulunduğu yönü bulur. 2. Çevresinde gördüklerini şekil ve şemalarla anlatır. 3. Çizdiği şekil ve şemalarda kullandığı sembolleri açıklayan bir bölüm oluşturur. 4. Çevresindeki bir yerin krokisini çizer. 5.1. Haklarımı Öğreniyorum - .1. Bulunduğu çeşitli grup ve kurumlar içindeki yerini belirler. 2. İçinde bulunduğu gruplar ile gruplara ait rolleri ilişkilendirir. 3. Katıldığı gruplarda aldığı roller ile rollerin gerektirdiği hak ve sorumlulukları ilişkilendirir.

3. SINIF-TÜRKÇE Okuma: 2. 3. Okuma öncesi, okuma sırası ve sonrasında metinle ilgili soruları cevaplandırır. 5. Okuduklarını zihninde canlandırır. 6. Okuduklarındaki duygusal ve abartılı ögeleri belirler ve sorgular. 7. Okuduklarında ne, nerede, ne zaman, nasıl, niçin ve kim (5N 1K) sorularına cevap arar. 14. Okuduklarında gerçek olanla hayal ürünü olanı ayırt eder. 26. Okuduğunu özetler. 27. Okuduklarında “hikâye unsurları”nı belirler. 29. Okuduklarında geçen varlıkları ve olayları sınıflandırır. Yazma: 2. 13. Duygu, düşünce ve hayallerini anlatan yazılar yazar. 15. Özet çıkarır. 16. Kendisine ilginç ve çekici gelen karakter, olay, yer, an ile ilgili görüş ve düşüncelerini yazar. Görsel Okuma: 1. 6. Resim ve fotoğrafları yorumlar. 8. Beden dilini yorumlar.

4, 5. SINIF-TÜRKÇE Okuma: 2. 10. Okuduklarında karşılaştırmalar yapar. 11. Okuduklarında sebep-sonuç ilişkileri kurar. 12. Betimleyen ve tanımlayan ifadeleri dikkate alarak okur. 21. Okuduklarında yardımcı fikirleri ve destekleyici ayrıntıları belirler. 24. Okuduklarından çıkarımlar yapar. 25. Metinde ortaya konan sorunları belirler ve onlara farklı çözümler bulur. 3. 2 Metin dışı anlam kurar. Görsel Okuma: 1. 1. Şekil, sembol ve işaretlerin anlamlarını bilir. 6. Beden dilini yorumlar. 7. Doğayı izler, doğadaki değişimleri fark eder ve yorumlar.

Toprak Işık 1973 yılında Elazığ’da doğdu. Üniversite birinci basamak sınavında Türkiye 9’uncusu, ikinci basamak sınavında Türkiye 16’ncısı olarak girdiği Bilkent Üniversitesi Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölümü’nden 1996 yılında mezun oldu. Bir süre New York’ta yaşadıktan sonra yazarlığa daha fazla zaman ayırabilmek için İstanbul’a yerleşti; mühendislik yaşamını ise araştırma-geliştirme projelerinde danışmanlık yaparak sürdürmeye devam etti.

Tudem Yayınlarından Çıkan Kitapları: • Çiftçi Karıncalar Köleci Karıncalara Karşı (roman) • Adından Belli Kuşlar Köyü (roman) • Büyüyen Çocuk (öykü) • Fen Bilimleri dizisi (roman) • Acaba Ne Olsam? dizisi (başvuru)

Delidolu Yayınlarından Çıkan Kitapları: • Sıradana Övgü (deneme) • İşimle Başım Dertte (deneme)


BÜYÜYEN ÇOCUK 46

Toprak Işık

Yazan: Toprak Işık Resimleyen: Mertcan Mertbilek

8+ aş y

Öykü 88 sayfa

. 2 ve 3ar fl ı sın

Temalar:

Çocuk olmak, Aile, Anne-çocuk ilişkisi, Arkadaşlık, Büyümek

Ana Temalar:

Birey ve Toplum, Hayal Gücü, Dünyamız ve Uzay, Üretim, Tüketim ve Verimlilik

Kitabı tanıyalım:

4. baskı

Büyüyen Çocuk, büyüme sürecine farklı boyutlardan yaklaşarak, büyümenin çocuklar üzerindeki sancılı etkilerini yer yer mizah, yer yer duygu yüklü bir üslupla aktarıyor.

Mevsimler, Dünya’nın Güneş’e yakınlığı ya da uzaklığı ile mi oluşuyor zannediyorsunuz? Öyle olmadığını bu kitaptan öğreneceksiniz. Grönland’ta buzullar eriyip suya karıştığı halde deniz seviyesinin niye yükselmediğinin yanıtı da sizi bekliyor. Solucanların yağmurda ortaya çıkmalarının nedeni ise en eğlencelisi ve doğaya katkıda bulunanı... Büyümek için acele eden Cem sizi güldürecek. Kendine sessiz bir dünya kuran Can’ın serüvenini takip ederken mutlaka duygulanacaksınız. Çocukların inceliğiyle güzelleşen yoksul bir doğum günü kutlamasında mutluluğu yakalayacaksınız... Kitap, çocukların büyüme süreçlerini konu edinen sekiz öyküden oluşmaktadır. Sürecin sıkıntılı ve eğlenceli yönlerinin birlikte ele alındığı öykülerde her zaman iyimser bir bakış hâkimdir. Büyüme sürecinin, zorluklar içeren bir dönem olması yanında eğlenceli yanları da öne çıkarılmıştır. Zorluklar karşısında mücadeleci olmanın önemi vurgulanırken, sıkıntılara rağmen mutlu olunabileceği gerçeğinin altı çizilmiştir. Öykülerin çocuklardan oluşan kahramanları toplumun farklı sosyoekonomik kesimlerinden seçilmiştir. Çocukların hayatın gerçekleri karşısında, bazen büyükleri şaşırtacak kadar anlayışlı ve duyarlı olabildikleri anlatılmıştır. Yazarın tüm kitaplarında olduğu gibi Büyüyen Çocuk’ta da mizahi bir üslup kullanılmıştır. Çocukların sıkılmadan okuyabilecekleri bu eğlenceli kitapta çocuklara hissettirmeden bilimsel bilgiler de verilmektedir. Mevsimlerin Dünya'nın Güneş'e uzaklığından bağımsız olarak oluşumu ve buzulların erimesinin deniz seviyeleri üzerindeki şaşırtıcı etkisinin açıklanması bunlar arasındadır.

Öne Çıkan Özellikler: Zorluklar karşısında mücadeleci olmanın önemi Aile içi ilişkilerde sevgi ve fedakârlığın öneminin anlaşılması

Yaşananların komik yanlarını görmenin sorunları daha kolay aşılabilir hale getirdiğinin farkına varılması Büyümenin keyifli yanları


47

Sınıf Etkinlikleri: Tartışma Konuları ve Yazılı Çalışmalar: * * * * * * *

Her öykünün bir ana karakteri var. En çok hangisine kendini yakın hissettin, neden? Öyküleri okurken yeni bilgiler edindiğin oldu mu? Sence dersler de bu şekilde, öyküler eşliğinde işlenebilir mi? Fikir üret. İnsanın kendisini sevmesi, kendisiyle barışık olması neden önemlidir? Sizce büyümenin zor ve eğlenceli yönleri nelerdir? Yaşanan zorlukların eğlenceli/komik taraflarını görmenin faydaları nelerdir? Zorluklar karşısında mücadeleci olmanın önemini vurgulayan bir kompozisyon yazınız. Büyümenin hayatın en zevkli dönemi olduğunu ve büyümenin hayatın en zor dönemi olduğunu savunan iki ayrı grup oluşturarak, sınıfta tartışınız. * Çocukların da anne babaları için fedakârlık yapabileceğini ana fikir edinen bir kompozisyon yazınız. * Hiç herhangi bir ortamda kendini yalnız ve dışlanmış hissettiğin oldu mu? Böyle bir durumla nasıl başa çıkarsın? * En çok hangi öyküyü sevdin? Sence bu sevdiğin öykünün ana fikri ne olabilir?

İlişkilendirilen Kazanımlardan Bazıları: * 2. sınıf, Hayat Bilgisi

* 3. sınıf, Türkçe

Okul Heyecanım, A.2.14. Arkadaşları ile farklılıklarının doğal olduğunu kabul eder. Okul Heyecanım, A.2.23. Kendisinin ve arkadaşlarının etik olmayan davranışlarını fark eder, arkadaşlarıyla ilişkilerinde olumlu değerleri gözetir. Benim Eşsiz Yuvam, B.2.19. Aile içinde görev paylaşımına katılmaya istekli olur ve üzerine düşen görevi yapmaktan mutluluk duyar.

* 2. sınıf, Türkçe Okuma, 2.6. Farklı düşünmeye yönlendiren ifadeleri dikkate alarak okur. Okuma, 2.14. Metinde ortaya konan sorunları belirler ve onlara farklı çözümler bulur. Okuma, 2.11. Sorgulayıcı okur.

* 3. sınıf, Hayat Bilgisi Benim Eşsiz Yuvam, B.3.32. Amaçlarına ulaşabilmek için kişisel olarak çaba harcaması gerektiğini kabul eder ve karşılaşabileceği eleştirilere açık olur. Okul Heyecanım, A.3.19. Okulda, bir kaza ya da acil durum meydana geldiğinde neler yapılması gerektiğini ifade eder.

Konuşma: 2.14. Duygu, düşünce ve hayallerini sözlü olarak ifade eder. 3.10. Çevresinde karşılaştığı herhangi bir sorunla ilgili olarak konuşmaları istenebilir. (MEB tarafından, “4. sınıf Türkçe-Konuşma” ortak kazanımlarından 3.10. ile ilişkilendirilmiş etkinliktir.)

Okuma: 2.11. Okuduklarında sebep-sonuç ilişkileri kurar. 2.21. Okuduklarından çıkarımlar yapar. 2.15. Okuduklarının ana fikrini belirler. 2.23. Metindeki düşüncelerle kendi düşünceleri arasındaki benzerlik ve farklılıkları belirler. 2.25. Okuduklarıyla ilgili, kendi yaşantısından ve günlük hayattan örnekler verir.

Yazma: 2.8. Yazılarında kendi yaşantısından ve günlük hayattan örnekler verir. 2.16. Kendisine ilginç ve çekici gelen karakter, olay, yer, an ile ilgili görüş ve düşüncelerini yazar.

Toprak Işık 1973 yılında Elazığ’da doğdu. Üniversite birinci basamak sınavında Türkiye 9’uncusu, ikinci basamak sınavında Türkiye 16’ncısı olarak girdiği Bilkent Üniversitesi Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölümü’nden 1996 yılında mezun oldu. Bir süre New York’ta yaşadıktan sonra yazarlığa daha fazla zaman ayırabilmek için İstanbul’a yerleşti; mühendislik yaşamını ise araştırma-geliştirme projelerinde danışmanlık yaparak sürdürmeye devam etti.

Tudem Yayınlarından Çıkan Kitapları: • Çiftçi Karıncalar Köleci Karıncalara Karşı (roman) • Büyüyen Çocuk (öykü) • Adından Belli Kuşlar Köyü (roman) • Fen Bilimleri dizisi (roman) • Acaba Ne Olsam? dizisi (başvuru)

Delidolu Yayınlarından Çıkan Kitapları: • Sıradana Övgü (deneme) • İşimle Başım Dertte (deneme)


ÇİFTÇİ KARINCALAR KÖLECİ KARINCALARA KARŞI

Toprak Işık

Hayvanların şaşırtıcı dünyalarından esinlenmiş nefes kesen bir macera! Özgürlük, savaş, barış, üretkenlik, sömürü, farklılıkları kabullenme gibi kavramlara ilişkin zihin açıcı bir roman.

Yazan: Toprak Işık

8+ aş y

e 5. 3, 4 vflar sını

Roman 112 sayfa

Temalar:

Özgürlük, Direniş, Sömürü, Zorbalık, Savaş ve barış, Çalışmak ve eğlenmek, Bireysel ve kültürel farklılıklar

Ana Temalar:

Sağlık ve Çevre, Birey ve Toplum, Üretim, Tüketim ve Verimlilik

Kitabın özeti:

K

arıncaların çalışkanlıklarıyla ün saldığını hepimiz biliriz. Ancak bazı karınca kolonilerinin çalışmaktansa sömürmeyi tercih ettiklerini çok az kişi bilir. Peki ya birileri bu düzene isyan ederse? Köleleşmeyi reddedip özgürlükleri için savaşmayı seçerse?.. Günün birinde Köleci Karıncalar, kendi hallerinde yaşayıp giden Çiftçi Karıncalar’ın yavrularına ve ürettiklerine göz diker. Ama hesaba katmadıkları bir şey vardır: direniş! Ve özgürlük uğruna başlatılan eşine az rastlanır türden, şaşırtıcı, ilham verici bir mücadele… Toprak Işık, hayal gücünü hayrete düşürecek pek çok ilginç bilgiyle harmanlayarak okurunu karıncaların dünyalarında olağanüstü bir yolculuğa çıkarıyor.

5. baskı

Karşı

48

“Özgün hikâyesi ve karakteristik çizimleriyle yılın çizgi ötesi çalışmalarından.“ Radikal Kitap “… çocuklar için üretilen edebiyatın klasikleri arasında yerini almayı hak ediyor.“ Kitap Teknesi

Sınıf Etkinlikleri: *

Köle karıncalar son anda neden Çiftçi Karıncalar'ın yanında savaşa girmeye karar verdiler?

*

Kültürel ve bireysel farklılıklar birlikte yaşamaya engel midir? Aylak karakterini göz önünde bulundurarak yanıtlayabilirsiniz.

*

Görev ve sorumluluklar ile eğlence arasında denge kurmak ne şekilde mümkün olur?

*

Bir toplumda bireyler arasındaki kişisel ve kültürel farklılıklar hayatı zenginleştirir mi, yoksa daha zor hale mi getirir? Görüşünüzü nedenleriyle birlikte açıklayınız.

*

Kitaptaki kahramanlardan hangisinin yerinde olmak isterdiniz? Bunu nedenleriyle birlikte açıklayınız.

*

Dayanışmanın topluma kazandıracakları üzerine beyin fırtınası yapınız.

*

Eğlencenin ve çalışmanın birbiriyle çelişmediğini, her ikisinin de toplumsal yaşam için aynı ölçüde önemli olduğunu vurgulayan bir kompozisyon yazınız.

*

Yaşantımızı daha çok özgür seçimlerimiz mi beliyor yoksa bizden bağımsız olarak tanımlanmış görev ve sorumluluklarımız mı? Bu iki farklı görüşü savunan gruplar oluşturarak bir tartışma gerçekleştiriniz.


49

İlişkilendirilen Kazanımlardan Bazıları: * 3. sınıf, Hayat Bilgisi

* 3. sınıf, Fen Bilimleri

A.3.24. Nasıl daha iyi öğrendiğini açıklayarak kendisine uygun öğrenme tekniklerini seçer ve kullanır.

3.5.1.1. Çevresindeki örnekleri kullanarak varlıkları canlı ve cansız olarak sınıflandırır.

B.3.2. Canlıları sınıflandırarak, evinde bitki yetiştirmeye veya hayvan beslemeye istekli olur ve onların ihtiyaçlarını karşılamak için sorumluluk alır.

3.5.3.2. Doğal çevrenin canlılar için önemini kavrar ve doğal çevreyi korumak için tedbirler alır.

B.3.12. Hayalindeki meslekle ilgili duygu, düşünce ve beklentilerini sanat yoluyla ifade eder.

* 4. sınıf, Sosyal Bilgiler 1.1. Bireysel farklılıkları tanır ve kabul eder.

B.3.17. Aile içinde ortaya çıkabilecek anlaşmazlıkları çözmek için, sorun çözme becerisini kullanır.

1.2. Duyguları ve düşünceleri arasındaki ilişkiyi fark eder.

B.3.22. Yemek, uyku, ders çalışma ve oyun saatlerine uymanın kişisel başarı ve başarısızlıkla ilişkisini araştırır.

1.4. Başkalarının duygu ve düşüncelerini saygı ile karşılar.

C.3.3. Kendisinin veya anne-babasının hayatında zaman içinde oluşan değişiklikleri fark eder ve bunları sözlü ya da yazılı olarak sunar.

1.3. Farklı durumlara ait duygu ve düşüncelerini ifade eder.

* 4. sınıf, Türkçe Okuma:

2.10. Okuduklarında karşılaştırmalar yapar.

C.3.12. Doğadaki su döngüsünün nasıl gerçekleştiği hakkında sorular sorarak çıkarımlarda bulunur.

2.11. Okuduklarında sebep-sonuç ilişkileri kurar. 2.12. Betimleyen ve tanımlayan ifadeleri dikkate alarak okur.

C.3.15. Ay’ın görünüşündeki farklılıkları gözlemler.

Görsel Okuma:

C.3.16. Dünya’nın hareketleri sonucunda oluşan değişim ve sürekliliği algılar.

1.9. Beden dilini yorumlar. 1.10. Doğayı izler, doğadaki değişimleri fark eder ve yorumlar.

C.3.25. Canlıların ortak özelliklerini araştırır.

* 3. sınıf, Türkçe

1.11. Çevresindeki sosyal olayları anlamlandırır ve yorumlar.

*4. sınıf, Fen Bilimleri

Okuma:

4.5.2.1. İnsan ve çevre arasındaki karşılıklı etkileşimin önemini kavrar.

2.1. Ön bilgilerini kullanarak okuduğunu anlamlandırır. 2.2. Metinde verilen ipuçlarından hareketle, karşılaştığı yeni kelimelerin anlamlarını tahmin eder.

* 5. sınıf, Sosyal Bilgiler

2.3. Okuma öncesi, okuma sırası ve sonrasında metinle ilgili soruları cevaplandırır.

3.4. Yaşadığı bölgedeki insanların doğal ortamı değiştirme ve ondan yararlanma şekillerine kanıtlar gösterir.

2.25. Okuduklarıyla ilgili, kendi yaşantısından ve günlük hayattan örnekler verir.

5.1. Buluşlarla teknolojik gelişmeleri ilişkilendirir. 5.2. Buluşların ve teknolojik ürünlerin toplum hayatımıza etkilerini tartışır.

2.27. Okuduklarında “hikâye unsurları”nı belirler.

5.3. Buluş yapanların ve bilim insanlarının ortak özelliklerinin farkına varır.

2.28. Okuduğu metnin yazarı hakkında bilgi edinir. 2.29. Okuduklarında geçen varlıkları ve olayları sınıflandırır. 5.7. Paylaşarak okumaktan zevk alır. 5.10. Bilgi edinmek için okur.

* 5. sınıf, Türkçe

5.12. Metindeki anahtar kelimelerle çalışma yapar.

Yazma:

Okuma:

2.21. Okuduklarında yardımcı fikirleri ve destekleyici ayrıntıları belirler.

2.13. Duygu, düşünce ve hayallerini anlatan yazılar yazar.

2.24. Okuduklarından çıkarımlar yapar.

2.15. Özet çıkarır.

2.25. Metinde ortaya konan sorunları belirler ve onlara farklı çözümler bulur.

2.16. Kendisine ilginç ve çekici gelen karakter, olay, yer, an ile ilgili görüş ve düşüncelerini yazar.

5.6. Bilgi edinmek için okur.

Toprak Işık 1973 yılında Elazığ’da doğdu. Üniversite birinci basamak sınavında Türkiye 9’uncusu, ikinci basamak sınavında Türkiye 16’ncısı olarak girdiği Bilkent Üniversitesi Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölümü’nden 1996 yılında mezun oldu. Bir süre New York’ta yaşadıktan sonra yazarlığa daha fazla zaman ayırabilmek için İstanbul’a yerleşti; mühendislik yaşamını ise araştırma-geliştirme projelerinde danışmanlık yaparak sürdürmeye devam etti.

Tudem Yayınlarından Çıkan Kitapları: • Çiftçi Karıncalar Köleci Karıncalara Karşı (roman) • Büyüyen Çocuk (öykü) • Adından Belli Kuşlar Köyü (roman) • Fen Bilimleri dizisi (roman) • Acaba Ne Olsam? dizisi (başvuru)

Delidolu Yayınlarından Çıkan Kitapları: • Sıradana Övgü (deneme) • İşimle Başım Dertte (deneme)


50

ADAMI ZORLA CADI YAPARLAR

8+ aş

Öykü 88 sayfa

y

e 4. 2, 3 vflar sını

Temalar:

Arkadaşlık, Farklılıkların kabulü, Aile, Okul

Ana Temalar:

Birey ve Toplum, Hayal Gücü

Kitabı tanıyalım:

Cimcime Civciv Nasıl Cadı Oldu? Yazar kimliğinin yanı sıra çevirmenliğiyle de tanınan Niran Elçi’den sevimli mi sevimli bir çocuk romanı: Adamı Zorla Cadı Yaparlar.

3. baskı

Yazan: Niran Elçi Resimleyen: Serap Deliorman

Resimleyen Serap Deliorman

Esmer teni, kıvır kıvır saçları, kısacık boyu ve cin bakışlarıyla fırlama bir kız çocuğu olan Cemile Civciv, nam-ı diğer Cimcime, son günlerde çok dertlidir. Tüm şirinliğine rağmen dış görünüşünü beğenmeyen Cimcime’nin canını sıkan şey ise okuldaki büyük çocuklar tarafından alay konusu edilmesidir. Cemile, günlerden bir gün anne ve babasına bazı öğrenciler tarafından tartaklandığı ve gülünç duruma düşürüldüğü için okula gitmek istemediğini söyler. Hele Cenk, Savaş ve Tamer yok mu, en çok da bu üç hayta üzerine gitmektedir zavallı Cimcime’nin… “Karafatma”, “cüce”, “çirkin cadı” gibi sözler işitmek artık canına tak etmiştir. Öte yandan, Cimcime’nin sarf ettiği bazı sözlerin tesadüflerle buluşması sonucu ortaya çıkan ilginç manzaralar pek çok öğrencinin kafasını karıştırır. Acaba Cimcime gerçekten bir cadı olabilir mi? Cimcime için kendisine sataşarak huzurunu bozan tüm çocuklara gününü gösterme zamanı gelmiştir. En çok da üst sınıflardaki bu üç haylaza… Nasıl mı? Tabii ki sergilediği müthiş cadılık numaralarıyla! Cimcime, siyah sivri uçlu şapkası ve sihirli değneğiyle tam bir cadı olmuştur artık. Öyle bir oyunun içerisine girmiştir ki kaptırmıştır kendini cadılığa… Gerek resimleri gerekse hareketli konusuyla son derece renkli bir kitap olan Adamı Zorla Cadı Yaparlar, çocuklara kitapları sevdirecek keyifli bir okuma deneyimi vadediyor.

“Daha çok çevirdiği fantastik eserlerle tanıdığımız çevirmen ve yazar Niran Elçi, okumayı yeni sökmüş ve okuma yolculuğuna ilk adımlarını atmış çocuklara hitap eden dört kitaplık Karaböcü serisinin ardından, yepyeni bir kitapla küçük okurlarıyla buluştu: Adamı Zorla Cadı Yaparlar.” İYİ KİTAP


51

Öne Çıkan Özellikler: Zorluklar karşısında mücadele etme yöntemleri, kendine inanmak ve güvenmek Toplumsal önyargıların kişi üzerindeki etkileri

Çocuklarda kişilik oluşma aşamasında çocuğun kendisini tanımasının önemi, ailenin desteği ve çocuğu doğru şekilde yönlendirmesi

Sınıf Etkinlikleri: Tartışma Konuları ve Yazılı Çalışmalar: * * * *

Sence herkesten farklı yönlerin olabilir mi? Bazen yanlış ve eksik anlaşıldığın oluyor mu? Bu durumu gidermek için neler yapılabilir? İnsanın kendisini sevmesi, kendisiyle barışık olması neden önemlidir? Zorluklar karşısında mücadeleci olmanın önemini vurgulayan bir kompozisyon yazınız. Hiç herhangi bir ortamda kendini yalnız ve dışlanmış hissettiğin oldu mu? Böyle bir durumla nasıl başa çıkarsın?

İlişkilendirilen Kazanımlardan Bazıları: * 2. sınıf, Hayat Bilgisi Okul Heyecanım, A.2.14. Arkadaşları ile farklılıklarının doğal olduğunu kabul eder. Okul Heyecanım, A.2.23. Kendisinin ve arkadaşlarının etik olmayan davranışlarını fark eder, arkadaşlarıyla ilişkilerini de olumlu değerleri gözetir. Benim Eşsiz Yuvam, B.2.19. Aile içinde görev paylaşımına katılmaya istekli olur ve üzerine düşen görevi yapmaktan mutluluk duyar.

* 2. sınıf, Türkçe Okuma, 2.14. Metinde ortaya konan sorunları belirler ve onlara farklı çözümler bulur.

* 3. sınıf, Hayat Bilgisi Benim Eşsiz Yuvam, B.3.32. Amaçlarına ulaşabilmek için kişisel olarak çaba harcaması gerektiğini kabul eder ve karşılaşabileceği eleştirilere açık olur. Okul Heyecanım, A.3.19. Okulda, bir kaza ya da acil durum meydana geldiğinde neler yapılması gerektiğini ifade eder.

* 3. sınıf, Türkçe Konuşma: 2.14. Duygu, düşünce ve hayallerini sözlü olarak ifade eder. 3.10. Çevresinde karşılaştığı herhangi bir sorunla ilgili olarak konuşmaları istenebilir. (MEB tarafından, “4. sınıf Türkçe-Konuşma” ortak kazanımlarından 3,10. ile ilişkilendirilmiş etkinliktir).

Okuma: 2.11. Okuduklarında sebep-sonuç ilişkileri kurar. 2.21. Okuduklarından çıkarımlar yapar. 2.15. Okuduklarının ana fikrini belirler. 2.23. Metindeki düşüncelerle kendi düşünceleri arasındaki benzerlik ve farklılıkları belirler. 2.25. Okuduklarıyla ilgili, kendi yaşantısından ve günlük hayattan örnekler verir.

Yazma: 2.8. Yazılarında kendi yaşantısından ve günlük hayattan örnekler verir. 2.16. Kendisine ilginç ve çekici gelen karakter, olay, yer, an ile ilgili görüş ve düşüncelerini yazar.

Niran Elçi 1971’de Rize’de doğdu. Ortaokul ve lise öğrenimi için İstanbul’a gitti. Üniversite öğrenimi için gittiği Ankara’da bağımsız yaşamayı öğrendi. Kızı Nisan doğduktan sonra, anne olmanın bambaşka bir insan olmak demek olduğunu, yetişkinlerin de çocuk oyunlarından ve çocuk hikâyelerinden zevk alabileceğini öğrendi. Şimdi İstanbul’da yaşıyor. Ve yeni şeyler öğrenmeye devam ediyor.


52

Niran Elçi - Matthew Thompson

KURABİ’YE UÇAN OMLET

Yazan: Niran Elçi,

Matthew Thompson Resimleyen: Serap Deliorman Öykü 71 sayfa

8+ş ya

e 4. 2, 3 vflar sını

Kitabı tanıyalım:

Resimleyen Serap Deliorm

Cimcime Civciv’le eğlenceye devam… Sevimli kahramanımız Cimcime, yeni macerasında, yepyeni bir dost edinmenin heyecanı içerisinde: Ablası Nazlı’nın matematik öğretmeninin haylaz köpeği Kurabi, hafta sonu için iki günlüğüne Nazlıların evine konuk geliyor.

Temalar:

Aile, Fedakârlık, Hayvan sevgisi, Yardımlaşma

Ana Temalar:

Birey ve Toplum, Hayal Gücü

Koşuşturan hayvanlar, hodanlı börekler ve uçan kaçan yumurtalarla dolu bu öyküde, Cimcime yalnızca kendisine değil, tüm ailesine ve Kurabi’ye nefis bir kahvaltı hazırlayacak. Ne dediler? “Ben yaptım diye demiyorum, omlet nefis olmuştu doğrusu.” Cimcime Civciv “Hiç de böyle olmadı bi’kere. Aslında bütün işi ben yaptım...” Nazlı Civciv “Hodanlı börek sevmeyen bütün çocuklar için eğlenceli ve eğitici bir öykü.” Müzeyyen Hanım (anneanne) “Hav hav. Havhavhavhav...” İsmi belirsiz bir misafir köpek “MiyyaaaAAAvvvvvv....” Kedi Köfte “Bu kitabı okuduktan sonra hodanlı böreğin aslında ne kadar lezzetli olduğunu anladım. Ama hodanın ne olduğunu hâlâ bilmiyorum.” Bir okur

“Beraber yaş arken sadece keyifl i ş eyleri değ il, yapılması gereken iş leri ve çözülmesi gereken problemleri de paylaş manın gerekliliğ ini anımsatırken, sorumlu bir birey olmanın erken yaş ta eğ ilmekle doğ ru orantılı olduğ unu da gözler önüne seriyor.” İYİ KİTAP


53

Öne Çıkan Özellikler: Zorluklar karşısında mücadele etme yöntemleri, kendine inanmak ve güvenmek Toplumsal önyargıların kişi üzerindeki etkileri

Çocuklarda kişilik oluşma aşamasında çocuğun kendisini tanımasının önemi, ailenin desteği ve çocuğu doğru şekilde yönlendirmesi

Sınıf Etkinlikleri: Tartışma Konuları ve Yazılı Çalışmalar: * Aile içi iş bölümü gerekli mi? * Yetişkinlerin dünyasına ait ne gibi görev veya alışkanlıklar ilgini çekiyor? * Zorluklar karşısında mücadeleci olmanın önemini vurgulayan bir kompozisyon yazınız. * Çocukların da anne babaları için fedakârlık yapabileceğini anlatan bir kompozisyon yazınız.

İlişkilendirilen Kazanımlardan Bazıları: * 2. sınıf, Hayat Bilgisi Okul Heyecanım, A.2.14. Arkadaşları ile farklılıklarının doğal olduğunu kabul eder. Okul Heyecanım, A.2.23. Kendisinin ve arkadaşlarının etik olmayan davranışlarını fark eder, arkadaşlarıyla ilişkilerini de olumlu değerleri gözetir. Benim Eşsiz Yuvam, B.2.19. Aile içinde görev paylaşımına katılmaya istekli olur ve üzerine düşen görevi yapmaktan mutluluk duyar.

* 2. sınıf, Türkçe Okuma, 2.14. Metinde ortaya konan sorunları belirler ve onlara farklı çözümler bulur.

* 3. sınıf, Hayat Bilgisi Benim Eşsiz Yuvam, B.3.32. Amaçlarına ulaşabilmek için kişisel olarak çaba harcaması gerektiğini kabul eder ve karşılaşabileceği eleştirilere açık olur. Okul Heyecanım, A.3.19. Okulda, bir kaza ya da acil durum meydana geldiğinde neler yapılması gerektiğini ifade eder.

* 3. sınıf, Türkçe Konuşma: 2.14. Duygu, düşünce ve hayallerini sözlü olarak ifade eder. 3.10. Çevresinde karşılaştığı herhangi bir sorunla ilgili olarak konuşmaları istenebilir. (MEB tarafından, “4. sınıf Türkçe-Konuşma” ortak kazanımlarından 3,10. ile ilişkilendirilmiş etkinliktir).

Okuma: 2.11. Okuduklarında sebep-sonuç ilişkileri kurar. 2.21. Okuduklarından çıkarımlar yapar. 2.15. Okuduklarının ana fikrini belirler. 2.23. Metindeki düşüncelerle kendi düşünceleri arasındaki benzerlik ve farklılıkları belirler. 2.25. Okuduklarıyla ilgili, kendi yaşantısından ve günlük hayattan örnekler verir.

Yazma: 2.8. Yazılarında kendi yaşantısından ve günlük hayattan örnekler verir. 2.16. Kendisine ilginç ve çekici gelen karakter, olay, yer, an ile ilgili görüş ve düşüncelerini yazar.

Niran Elçi 1971’de Rize’de doğdu. Ortaokul ve lise öğrenimi için İstanbul’a gitti. Üniversite öğrenimi için gittiği Ankara’da bağımsız yaşamayı öğrendi. Kızı Nisan doğduktan sonra, anne olmanın bambaşka bir insan olmak demek olduğunu, yetişkinlerin de çocuk oyunlarından ve çocuk hikâyelerinden zevk alabileceğini öğrendi. Şimdi İstanbul’da yaşıyor. Ve yeni şeyler öğrenmeye devam ediyor.


54

DENİZİN DİBİNDEKİ KRALLIK

Yazan: Joan Aiken Resimleyen: Jan Pieńkowski Türkçeleştiren: Arif Cem Ünver

8+ aş

Masal 128 sayfa

y

e 5. 3, 4 vflar sını

Temalar:

Aile bağları, Sadakat, Cesaret, İyilik, Elindekiyle yetinme, Fedakârlık, Aklını kullanma, Hayal gücü, Hayvan sevgisi, Sabır

Ana Temalar:

Sağlık ve Çevre, Birey ve Toplum, Hayal Gücü

Kitabın Ödülleri:

1971 Kate Greenaway İllüstrasyon Ödülü

Dünyaca ünlü ödüllü öykücü Joan Aiken’in yeniden anlattığı on bir anonim Avrupa masalı: Denizin Dibindeki Krallık Tutsak Kraliçe Cadı Yaga’nın Kızı Güneş Tanrısı’nın Sarayı Sazlıkta Yaşayan Kız Hayvanlara Savaş Açan Kral

Venedik Prensesi Armut Ağacı Güneş’in Kuzeni Altın Postlu Koç ve Yüz Fil Kaz Güden Küçük Kız

B ir Masalın Uzun Özeti: Altın Postlu Koç ve Yüz Fil

İ

yi kalpli bir oğlan olan Marko’nun altın yünlü bir koçu varmış. Kralın yolu bir gün Marko’nun köyünden geçmiş ve bu sırada koçu görüp ona hayran kalmış. Fakat bu koçu Marko’dan istemek yerine başvekili Milosu’ya danışmaya karar vermiş. Başvekil aynı zamanda Marko’nun amcasıymış, ama onu hiç sevmezmiş ve çiftliğini ele geçirmek istermiş. Bu koç olayını bulunmaz bir fırsat olarak görmüş ve ona başarması olanaksız bir görev verilmesini önermiş. Kral, Marko’yu huzuruna çağırıp bir üzüm bağı kurmasını ve yedi gün içinde üzümlerin olgunlaşmasını istemiş. Yoksa kellesini vurduracakmış. Marko çaresiz gözyaşı dökerken yanında gizemli bir kız belirmiş ve onun söylediklerini harfiyen yaparsa bu bağı elde edeceğini anlatmış. Marko gerçekten de kralın bu isteğini yerine getirmiş. Ancak kral, bu defa da yüz filin dişlerinden bir kule yapmasını istemiş. Gizemli kız yine Marko’ya yardım etmiş ve gerçekten de yüz fil toplanmış. Ancak Marko, kral fildişi kule istiyor diye bu mutlu yaratıkların dişlerinden olmasının haksızlık olduğunu düşünmeye başlamış. Böylece filleri topladığı gölün ağzındaki seti yıkmış, göl sarayı ve kötü kalpli başvekili sürükleyip götürmüş. Fillerse neşeyle dağları aşmış, Marko da onların üstünde diyar diyar gezmiş. (Temalar: Aklını kullanmak, adalet, bencillik, hayvan sevgisi) Yazarın Yağmur Damlalarından Kolye eseri ile Evvel Zaman İçinde… adlı Masal Tiyatrosu Tudem Yayın Grubu Yazar Etkinlikleri Rehberi’nde.

“Joan Aiken’in kelimeleri kulağa nasıl müzik gibi geliyorsa, Jan Pienkowski’nin çizimleri de göze öyle bir şenlik çekiyor...” Times


55

Sınıf Etkinlikleri: * Masalın hangi bölümünü değiştirmek istersiniz? (Bu soruyla hikâyenin sonunu tamamlama, hayal gücünü kullanma kazanımları perçinlenebilir) * Öğrencilere bildikleri masalları sorun, yanıtlarını ve bu masalları neden sevdiklerini tartışın. Sevdikleri örnekleri kütüphaneden bulup sınıfa getirmelerini isteyin. * Bir öykünün masal sayılması için ne gibi unsurlara sahip olması gerektiğini sorun. Bu unsurları tahtaya yazdıktan sonra, sesli okunacak bir masal sırasında bu unsurların geçtiği yerlerde yanlarına işaret koyun. (örn. herhangi bir zamanda, herhangi bir yerde geçebilir, hayvanlar konuşabilir vb.) * Masallarla fabl ve hikâye arasındaki farkları tartışın, kitapta geçen hangi masalların fabl ve hikâye anlatımına yaklaştığını bulmalarını isteyin. Halk masalları ve yazarı belli masallar arasında karşılaştırma yapın. * Öğrencilerden en sevdikleri sahneyi çizmelerini isteyin. * İllüstratörün tarzının kitaba nasıl katkı sağladığını tartışın. Öğrenciler, siluet çizimlerin içlerini doldurabilirler. * Küçük sınıfl ar için bir hikâyedeki olayları listeleyip öğrencilerin sıralamasını isteyin. * Aileyle yapabilecekleri etkinlikler: Öğrenciden aile bireylerinin çocukluklarından hatırladıkları masalları sormaları ve bunlardan bir ödev hazırlaması istenir. Röportaj teknikleri tartışılabilir.

İlişkilendirilen Kazanımlardan Bazıları: * 3. sınıf Türkçe konuşma 3.5. Masal, hikâye, fıkra veya filmi tekniğine uygun anlatır. * 4. sınıf Fen, Canlılar Dünyasını Gezelim Tanıyalım 6.2. Yaşam alanları ve bu alanlara insan etkisi ile ilgili kazanımlar. * 4. sınıf Türkçe görsel okuma 1.13. Görsellerden hareketle cümleler ve metinler yazar. * 4. sınıf Türkçe Dinleme 2.5. Dinlediklerinde ne, nerede, ne zaman, nasıl, niçin ve kim (5N 1K) sorularına cevap arar. * 4. sınıf T ürkçe Yazma 2.6. Yazısını güçlendirmek amacıyla deyim, atasözü, özdeyiş vb. kullanmayözendirilir. * 5. sınıf Türkçe Okuma 2.34. Görsellerden yararlanarak metnin içeriğini tahmin eder. 30. Okuduklarında “hikâye unsurları”nı belirler. * 5. sınıf Türkçe Okuma 2.5. okuduğunu anlama 4. Metnin giriş, gelişme ve sonuç bölümleri hakkında tahminlerde bulunur. Joan Aiken

Tudem Yayınlarından çıkan diğer kitapları: Yağmur Damlalarından Kolye: 88 sayfa, 2011 / Klasikleşmiş bu eserde hayal ve gerçeğin birbirine karıştığı sekiz büyülü öykü var. Çocukların her gece dinlemekten bıkmayacağı masallar evrensel bir dille kaleme alınmış özgün metinlerden oluşuyor.

İngiliz edebiyatının en değerli kalemlerinden biri. 4 Eylül 1924’te İngiltere’nin Sussex bölgesindeki Rye kasabasında Kanadalı bir öğretmen-yazar anne ile, Amerikalı bir şair-eleştirmen babanın çocuğu olarak dünyaya gelmiştir. On iki yaşına kadar evde eğitim görmüş, henüz beş yaşındayken hikâyeler yazmaya başlamıştır. 1963 yılında tamzamanlı yazar olmadan önce BBC, Birleşmiş Milletler Bilgi Merkezi gibi organizasyonlarda editör ve kütüphaneci olarak görev almıştır. 16 yaşındayken bir dergide şiirleri yayımlanmış, bir yıl sonra, yazdığı masallardan biri BBC’nin Çocuk Saati radyo programında seslendirilmiştir. Çocuk öykülerinden oluşan ilk kitabı 1953 yılında yayımlanmıştır. “Çocuklar için Yazmak” konularında makaleler ve bir kitap yazmıştır. Guardian Çocuk Edebiyatı ve Carnegie Madalyası sahibi yazarın bir oğlu ve bir kızı vardır.

“Yağmur Damlalarından Kolye” öyküsü özeti: Deniz kenarında yaşayan, yeni bir bebekleri olan mutlu bir adamla karısı fırtınalı bir günde, ağacın içine sıkışan Kuzey Rüzgarı’nı kurtarırlar. Kuzey Rüzgârı karşılığında bebeğe yağmur damlasından bir kolye armağan eder. Her doğum gününde bir damla daha getirecektir ve bu damlalar kızı yağmura, fırtınaya, açık denizlere karşı koruyacaktır. Okul yaşına geldiğinde sınıfındaki bir kız, yağmuru durdurma gücünü kıskandığından bu kolyeyi çalar ancak kolye sadece sahibine hizmet eder. Kolye sonunda Arabistan prensesine kadar ulaşır ve kız da ona yardım eden hayvanlar sayesinde izini bulur. Prenses kolyeyi ancak yağmur yağdırması karşılığında kıza verir. Böylece onuncu damlasına da ve yağmur yağdırma gücüne de sahip olur. Üstelik Arabistan prensesi onu her yıl gelmesi için sarayına davet eder. Kuzey Rüzgârı, kolyeyi çalanı öğrendiğinde onu sırılsıklam eder.


56

ORTANCA BALIK

Yazan: Hanzade Servi

8+ş ya

e 4. 2, 3 vflar ı sın

Öykü 128 Sayfa

Temalar:

Farlılıkların kabulü, Macera, Problem çözme, Hayal kurma, Empati, Girişim, Oyun, Hayvan sevgisi

Ana Temalar:

Ailenin ortanca çocuğu olan Nisan’ın, hayatı anlaması ve arkadaş ile aile ilişkilerine dair güzel bir hikâye!

“ … Bir mektup aldım. Bu hayatımda aldığım ilk mektup! Yani internetteki elektronik mektupları saymıyorum. Kâğıda yazılan, katlanıp zarfa konan, zarfın üstündeki adrese göre de, dolaşıp dolaşıp evinizin posta kutusuna ulaşan… Bir mektubun beni bu kadar heyecanlandırabileceğini düşünmezdim.”

Birey ve Toplum, Yenilikler ve Gelişmeler, Hayal Gücü

Kitabın özeti:

N

isan, ailenin ortanca çocuğu. Hayatı, ablası Eylül’ü anlamaya çalışmak ve kardeşi Ekim’in yaşından büyük yaramazlıklarını izlemekle geçiyor. Ama o yine de hayatı kendi gözlemleriyle anlamaya çalışırken, aklındaki her soruya cevap aramaktan ve arkadaşlarıyla yepyeni oyunlar yaratmaktan hiçbir zaman vazgeçmiyor. Ortanca Balık kardeş sahibi olmanın, bazen yaşanan sorunlara rağmen hayatı nasıl renklendirdiğini anlatırken, insanlara önyargıyla yaklaşmanın sonuçlarını ele alıyor.

“Hanzade Servi’nin Ortanca Balık adlı kitabında hayalperest bir kahramanın, Nisan’ın öykülerini okuyoruz. Onun hayalperestlik düzeyi, bir çocuğun yaratıcı düşüncelerinin nerelere varabileceğini gösteriyor. Aynı zamanda, büyüklerin hayal kurmakta yaşadıkları zorlukların çocuklara nasıl yabancı olduğunu kanıtlıyor.” İYİ KİTAP


57

Sınıf Etkinlikleri: * Kaç kardeşsiniz? Sizce büyük çocuk, ortanca çocuk, küçük çocuk ya da tek çocuk olmanın – hangisiyseniz – olumlu ve olumsuz yanları nelerdir? * Yakın bir arkadaşınıza mektup yazın. * “Hamster ve Muhabbet Kuşunun Yarattığı Karışıklık” başlıklı bölümdeki soruna siz çözüm önerileri sununuz. * Örnek bir durum oluşturun. Bu duruma arkadaşlarınız ve sizin tarafınızdan gösterilen farklı tepkileri, düşünceleri ve duyguları gözlemleyin. (4. Sınıf, Kendimi Tanıyorum ünitesi, “Duygularım, Düşüncelerim El Ele” etkinliği) * Kitaptaki karakterlerden ve büyüklerinizden, çocukluk dönemlerinde oynanan oyunları öğrenerek sözlü tarih çalışması yapınız. (4. Sınıf, Geçmişimi Öğreniyorum ünitesi, “Onlar da Çocuktu” etkinliği) * Gelecekteki teknolojik gelişmeler ile ilgili tahminler yürütün. Günümüzdeki teknolojik araçların geçmişte nasıl olduklarını araştırın. (4. Sınıf, İyi Ki Var ünitesi, “Geleceğin Dünyası” etkinliği) * Kitabın içinde yer alan hayal kurma, kim kiminle nerede oyunlarından en çok hangisini beğendiniz? Arkadaşlarınız ile bu oyunları oynayınız. * “Ortak Noktalar, İnsanları Birbirine Yaklaştırır” bölümünden faydalanarak, konu ile ilgili bir kompozisyon yazınız.

İlişkilendirilen Kazanımlardan Bazıları: 2. SINIF-HAYAT BİLGİSİ Okul Heyecanım, A.2.13. Okulda, kendisinin ve arkadaşlarının güçlü yanlarını tanır. Okul Heyecanım, A.2.14. Arkadaşları ile farklılıklarının doğal olduğunu kabul eder. Okul Heyecanım, A.2.23. Kendisinin ve arkadaşlarının etik olmayan davranışlarını fark eder, arkadaşlarıyla ilişkilerinde olumlu değerleri gözetir. Benim Eşsiz Yuvam, B.2.18. Ailesindeki yardımlaşmayı gözlemleyerek, aile içinde üstlenebileceği görevlerle ilgili yeni fikirler üretir.

2. SINIF-TÜRKÇE Okuma, 2.7. Okuduklarında karşılaştırmalar yapar. Okuma 2.14. Metinde ortaya konan sorunları belirler ve onlara farklı çözümler bulur. Görsel Okuma ve Sunu, 3. Duygu, düşünce ve izlenimlerini drama, tiyatro, müzikli oyun, kukla vb. yollarla sunar. Yazma, 3.1. Günlük, anı vb. yazar. Yazma, 3.3. Mektup yazar.

3. SINIF-HAYAT BİLGİSİ Benim Eşsiz Yuvam, B.3.8. Farklılıkların doğal olduğunu kabul eder ve farklı özelliklere sahip kişilere hoşgörüyle yaklaşır. Benim Eşsiz Yuvam, B.3.19. Ailede kararlar alınırken görüş bildirir ve kendisinin üstlenebileceği görevlerle ilgili yeni fikirler üreterek bunları uygular. Okul Heyecanım, A.3.2. Öğrenciler arasındaki benzerliklerin ve farklılıkların doğal olduğunu kabul eder. Okul Heyecanım, A.3.24. Nasıl daha iyi öğrendiğini açıklayarak kendisine uygun öğrenme tekniklerini seçer ve kullanır. Benim Eşsiz Yuvam, B.3.33. Kaybetme veya başarısız olma olasılığını göze alarak, yenilikleri deneme cesareti gösterir ve bundan zevk alır.

3. SINIF-TÜRKÇE Konuşma, 2.13. Bir fikre katılıp katılmadığını nedenleriyle ortaya koyar. Okuma, 2. 23. Metindeki düşüncelerle kendi düşünceleri arasındaki benzerlik ve farklılıkları belirler. Okuma, 2. 25. Okuduklarıyla ilgili, kendi yaşantısından ve günlük hayattan örnekler verir. Yazma, 3.1. Günlük, anı vb. yazar.

4. SINIF-SOSYAL BİLGİLER Kendimi Tanıyorum, 1. Bireysel farklılıkları tanır ve kabul eder. Kendimi Tanıyorum, 3. Farklı durumlara ait duygu ve düşüncelerini ifade eder. İyi Ki Var, 1. Çevresindeki teknolojik ürünleri, kullanım alanlarına göre sınıflandırır. İyi Ki Var, 4. Teknolojik ürünlerin hayatımızda ve çevremizde yaptığı değişiklikleri dikkate alarak geçmişle bugünü karşılaştırır.

4. SINIF-TÜRKÇE Dinleme, 2. 31. Dinlediklerinde ortaya konulan sorunları belirler ve onlara farklı çözümler bulur. Konuşma, 2.20. Bir fikre katılıp katılmadığını nedenleriyle ortaya koyar. Okuma, 2. 27. Metindeki düşüncelerle kendi düşünceleri arasındaki benzerlik ve farklılıkları belirler. Okuma, 2.31. Okuduklarında “hikâye unsurları”nı belirler.

HANZADE SERVİ 1978’de doğdu. Anadolu Üniversitesi, İletişim Bilimleri Fakültesi, Basın ve Yayın Bölümünü bitirdi.Çeşitli gazete ve dergilerde çalıştı; televizyon, reklam projelerinde senaristlik ve metin yazarlığı yaptı. 2008 Tudem Edebiyat Ödülleri Gülmece Öykü Yarışmasında Ortanca Balık adlı dosyasıyla Yayınevi Özel Ödülü’nü aldı. Kitaplarını, ayrım yapmaksızın “her yaştan ruhlar için” yazıyor. Hâlâ kitap üretimini sürdürmekte; skeç, yazı, şiir ve öykülerini http://hanzades.blogcu.com adresinde gözler önüne sermekte; serbest yazarlık kariyerine devam etmektedir.

Tudem Yayınlarından Çıkan Diğer Kitapları: Umacı (roman), Kumdan Salıncak (roman), Hayalet Tozu (roman), Ortanca Balık (öykü) 2008 Tudem Edebiyat Ödülleri Gülmece Öykü Yarışması Yayınevi Özel Ödülü


58

KELEBEK ASLANI

Yazan: Michael Morpurg0 Türkçeleştiren: Arif Cem Ünver

8+ aş y

e 4. 2, 3 v ar fl ı sın

Roman 100 sayfa

İngiliz çocuk edebiyatının bol ödüllü yazarı Michael Morpurgo’yla, Afrika’daki bir çiftlikten Fransa’daki bir sirke, oradan da İngiltere’ye kadar uzanan duygu ve yaşam yüklü bir yolculuğa eşlik etmeye hazır olun!

Temalar:

Doğa, Cesaret, Hayvan sevgisi, Dostluk, Özgürlük

Ana Temalar:

Değerlerimiz, Sağlık ve çevre

Smarties Ödülü, Writer’s Guild Ödülü Tiyatro oyununa uyarlandı

Kitabın özeti:

K

üçük Michael, kaldığı yatılı okuldan nefret ettiği için kaçar. Karşılaştığı yaşlı bir kadın, ona Bertie’nin ve onun kelebek aslanının hikâyesini anlatır. Bertie beyaz bir aslan yavrusu kurtarmış, ancak yatılı okula gitmek zorunda olduğundan aslanından ayrılmak zorunda kalmıştır. Aslan da sirke satılmıştır. Bertie bir gün o aslanı bulmaya karar verir. Yatılı okulundan gizlice kaçarak o zamanlar genç olan Millie’yle tanışır. Ancak 1. Dünya Savaşı çıkar ve bu sırada Fransa’da savaşan Bertie aslanına kavuşur. Millie’yle evlenip aslanı İngiltere’ye getirirler. Uzun yıllar yaşadıktan sonra ölen aslanın anısına, tebeşirden onun şeklini oyarlar. Bu oymanın üstüne konan yüzlerce mavi kelebek hareket ettikçe, aslan da sanki yaşıyormuş gibi gözükür. Hikâyeyi dinleyen Michael okuluna döner ve burada Bertie’nin savaşta yaptığı kahramanlıkları öğrenir. Artık aslana o göz kulak olacaktır.


59

Tartışma Soruları ve Sınıf Etkinlikleri: * Kitabın kapağına bakıp kitapla ilgili şu soruları yanıtlamaya çalışın. Daha sonra, kitabı okuduğunuzda ilk yanıtlarınızla karşılaştırabilirsiniz! 1. Kitabın türü nedir? 2. Kitabın hikâyesi sizce nerede geçiyor? 3. Kitabın ana karakterleri kim? 4. Hikâye nasıl ilerleyecek? * Kitabın öne çıkan temaları sizce nedir? Cesaret, yalnızlık, arkadaşlık temalarını ele alırsak, bunlar kitabın hangi bölümlerinde öne çıkıyor? Karakterlerin “cesur olduğu” ya da “yalnız hissettiği” zamanlar neler? Gruplara ayrılıp temaları tartışın. * Renkli kartonlardan kestiğiniz parçalara kendi kelebeğinizi çizin! Bu kelebek kanatlarına istediğiniz bir mesajı yazıp sınıf panosuna asın. Bakın bakalım arkadaşlarınız neler yazmış. * Uçurtmanın hikâyede oynadığı rolü anlatabilir misiniz? Bertie ve Millie’nin tanışmalarına neden olmasına ek olarak, yaşamlarında nasıl bir öneme sahiptir? Bir arkadaşınızla eşleşip uçurtma yapabilir misiniz? Bunun için çıta, ip, makas, jelatin ve banta ihtiyacınız olacak. * Kelebek Aslanı ismi nereden geliyor? * Kitapta yatılı okula gönderilen Bertie adlı bir çocuk anlatılıyor. Geçmişte kimi zaman çocukların yatılı okula gitmekten başka şansı olmayabiliyordu. Siz yatılı okulda okumak ister miydiniz? Yatılı okulda okuyan bir tanıdığınız var mı? Bunun eğlenceli ve sıkıcı olabilecek yönleri nelerdir? * Beyaz aslanlar çok nadirdir ve yalnızca Afrika’nın bir bölgesinde bulunurlar. Soyu tükenmekte olan hayvan ne demektir? Birkaç örnek verebilir misiniz? * Hayvanlar bir yerde kapalı tutulmalı mıdır? Bu kitapta anlatılanlarla karşılaştırdığınızda, artık hayvanlara daha farklı davranıyor muyuz? Neden kimileri hayvanları insanlara tercih eder?

İlişkilendirilen Kazanımlardan Bazıları: 2. SINIF-TÜRKÇE Okuma, 2.21. Okuduğunu anlamlandırmada görsellerden yararlanır. 3. SINIF-TÜRKÇE 2. Okuduğunu Anlama 2.4. Metnin giriş, gelişme ve sonuç bölümleri hakkında tahminlerde bulunur. 3. SINIF-HAYAT BİLGİSİ Benim Eşsiz Yuvam B.3.44 Aralarındaki benzerliklere ve farklılıklara karşın bütün insanların aynı gezegeni paylaştıklarını fark ederek, daha iyi bir dünya yaratmak için her bireyin üzerine düşen görevleri olduğunu kavrar. 4. SINIF-SOSYAL BİLGİLER 3. Yaşadığımız Yer 3.4 Yaşadığı yerin coğrafi özellikleri hakkında çıkarımlarda bulunurken çeşitli kültür öğelerinden yararlanır. 8. Uzaktaki Arkadaşlarım 8.3 Kendisi ile başka bir toplumdaki yaşıtlarının günlük yaşamlarını karşılaştırır.

Michael Morpurgo Morpurgo 2003-2005 yılları arasında Çocuk Edebiyatı Elçiliği yapmış, dünyanın en ünlü çocuk ve gençlik kitapları yazarıdır. Pek çok dile çevrilen 100’ün üzerinde kitabı vardır. Savaş yıllarını İngiltere’de geçiren Morpurgo öğretmenlik yaparken yazar olmaya karar verdi. Kitaplarından beşi filme alındı, ikisi televizyona uyarlandı. Çocuk edebiyatının elçilerinden sayılan Morpurgo, Booktrust Okuma Teşvik Vakfı’nın Onursal Başkanı seçildi. Kitapları Smarties, Whitbread (Costa) gibi en önemli ödüllere layık görüldü. Tudem Yayınlarından çıkan diğer kitapları: Kayıp Zamanlar (roman) Tekboynuzlara İnanıyorum (öykü) Savaş Atı (roman)


L A L RI A S A RÜZGÂR MASALLARI / SU MASALLARI SU M

uyun gizemli ve çekici dünyasýndan su gibi n masallar... Denizi, gemileri çok seven küçük bu sevgisini ödüllendiren Deniz Feneri; zlerin renginin niçin mavi olduðunu, gökyüzünün i merak eden Kýrmýzý Balýk; bir kolyede ya da sanat eserinde var olma düþü kuran Kumsalda z Kabuklarý... Severek okuyacaksýnýz.

3. baskı

60

yküleriyle sayýsýz ödül kazanan Ferda Ýzbudak cý’dan çocuklara üç çaðdaþ masal. Doğanın sesini duyuran, ruhunu okşayan masallar Yazan: Ferda İzbudak Akıncı

8+ aş

Masal

Rüzgâr Masalları

y

e 5. 3, 4 vflar sını

ISBN 978-9944-69-511-4

Temalar:

Korkuları yenme, Bilme, Öğrenme tutkusu, Doğanın gizleri, Amaçlar için mücadele, Oyun, Dayanışma

www.tudem.com

Ana Temalar:

Sağlık ve Çevre, Birey ve Toplum, Oyun ve Spor, Dünya’mız ve Uzay, Hayal Gücü

Çocuklarla rüzgârı dost etmek 9 789944 695114

Rüzgârın çocuklar için korkutucu olabilecek özelliklerini, fırtına, gök gürültüsü gibi doğal olaylar karşısında duyabilecekleri korkuyu aşmaları için çocuklara doğanın sesini fısıldayan masallar... Rüzgâr Masalları, eski masallardan çok farklı. Doğanın, çocukların yaşamından giderek uzaklaştığı bir çağda, onlara evrenin, doğanın dilini konuşmayı öğretmeye çabaladığı için çocukların zevkle okuyacağı bir kitap.

Su Masalları Doğayla dost, su gibi akan masallar

80 sayfa

Su Masalları, üç çağdaş masaldan oluşuyor. Kral ve kraliçelerin, prens ve prenseslerin masalı değil bunlar. “Gemiler için mutluluk ışığı” olan bir deniz fenerinin, “gemilerle ilgili kimsenin bilmediği düşler kuran” küçük bir kızın, öğrenme tutkusuyla dolu genç balıkçının, “bir sanat eseri heykelciğin parçası olma düşü kuran” kırık midye kabuğunun masalı… Ve tabii ki denizin. • Çocuk gerçekliğini göz önünde bulundurarak, okurunu anlamın oluşmasına ortak ederek • Çocukların düş kurma, düşünme yetilerini harekete geçirerek, • Duygu ‘düşünce’ birikimlerini kullanarak kendilerinin ve doğanın gerçeğini tanıyabilmelerine, kavrayabilmelerine kılavuzluk ediyor.

56 sayfa

• Böylece onları korkutucu ya da saçma gelen bir şeyin başka yönlerini görmek, olaylara başka türlü bakabilmek için cesaretlendirmiş oluyor.


61

Sınıf Etkinlikleri: * Sizin de okuduğunuz masallardaki gibi korkularınız var mı? Bu korkuların nedenleri hakkında hiç düşündünüz mü? * Bu masalları okumadan önce yaşamın akışında rüzgârın da bir payının olduğunu hiç düşünmüş müydünüz? Rüzgârın, doğal yaşam üzerindeki etkileri konusunda bu masallardan neler öğrendiniz? * Kırmızı Balık masalındaki genç balıkçı niçin bilmek için onca sıkıntıyı göze alıyor? Öğrenmek, bilgiye ulaşmak insana neler sağlar? * Deniz Feneri masalında olduğu gibi, isteklerimiz gerçekleşmediğinde küsüp vazgeçmeyi mi tercih edersin, yoksa tekrar denemeyi mi düşünürsün? * Bazı yönlerden eksiklerimiz olsa da (kırık kalp midyesi gibi) hedeflerimize ulaşmak için nasıl davranmalıyız? * Deniz Kabukları masalında, kırık midye ve diğer kabukların denizin derinliklerinde kaybolup gitmek yerine bir sanat eserinin parçası olma istekleri size insanların davranışları, idealleri hakkında neler düşündürdü?

İlişkilendirilen Kazanımlardan Bazıları: * 2. sınıf, Türkçe

* 3. sınıf, Türkçe

Okuma: 1. 8. Dikkatini okuduğuna yoğunlaştırır.

Okuma: 2. 4. Okuduklarını zihninde canlandırır.

2. 5. Okuduklarında ne, nerede, ne zaman, nasıl, niçin ve kim (5N 1K) sorularına cevap arar.

2. 7. Okuduklarında karşılaştırmalar yapar.

2. 11. Okuduğu metnin içeriği hakkındaki düşüncelerini belirtir.

2. 9. Okuduklarının konusunu belirler.

4. 4 Bilmediği kelimelerin anlamlarını araştırır.

Görsel Okuma: 1. 8. Doğayı izler, doğadaki değişimleri fark eder ve yorumlar.

* 2. sınıf, Hayat Bilgisi

2. 8. Okuduklarında sebep-sonuç ilişkileri kurar. 2. 11. Okuduğu metnin içeriği hakkındaki düşüncelerini belirtir.

* 3. sınıf, Hayat Bilgisi A.3.2. Öğrenciler arasındaki benzerliklerin farklılıkların doğal olduğunu kabul eder.

ve

A.2.14. Arkadaşları ile farklılıklarının doğal olduğunu kabul eder.

A.3.13. Oyun sonucunda kazanmanın ve kaybetmenin doğal olduğunu kabul eder.

C.2.5. Aile büyüklerinin küçükken oynadığı oyunları araştırır, bu oyunlarla kendisinin ve arkadaşlarının oynadığı oyunları karşılaştırarak değişimi fark eder.

B.3.32. Amaçlarına ulaşabilmek için kişisel olarak çaba harcaması gerektiğini kabul eder ve karşılaşabileceği eleştirilere açık olur.

Ferda İzbudak Akıncı İzmir’in Dikili ilçesinde doğdu. Ege Üniversitesi ve Anadolu Üniversitesi’nde yükseköğrenim gördü. Uzun yıllar şiir yazdı. 1990 yılından bu yana öykü ve roman yazıyor. Öyküleri, yazarlarla söyleşileri ve kitap eleştirileri Adam Öykü, Damar, Pencere, Agora, Varlık gibi çeşitli dergilerde yayımlandı. Orhan Kemal, Samim Kocagöz, Ömer Seyfettin, Halkevleri Edebiyat, SES, Necati Cumalı öykü ödüllerinin yanı sıra 2003 Tudem Edebiyat Ödülleri’nde Kuş Kulesi adlı öyküsüyle ikincilik kazanmıştır. Tudem Yayınlarından Çıkan Kitapları: • Bisiklet Yarışçıları (masal) • Su Masalları (masal) • Çuvaldiken Kasabası (masal)

Delidolu Yayınlarından Çıkan Kitabı: • Bergamalı Simo (roman)

• Rüzgâr Masalları (masal) • Sokak Kuşu/Uçurtmanın Gözleri (öykü) • Kuş Kulesi (öykü)

• Işıklı Ayakkabılar (öykü) • Kuğu Gecesi (öykü) • Mutluluk Sokağı (roman)


62

KAÇAK KÖPEK BİBER

İçindeki sese kulak veren tüm çocuklara ileriye doğru emin bir adım atmaları için cesaret verecek umut yüklü bir yeniden başlangıç öyküsü... Yazan: Miyase Sertbarut Resimleyen: Çınar Dize Sertbarut

9+ aş

Roman 104 Sayfa

y

e 5. 3, 4 vıflar sın

Temalar:

Özgürlük, Öz güven, Kararlılık, Dayanışma, Arkadaşlık, Farklılıklar, Çözüm üretme, Macera

Ana Temalar:

Hak ve Özgürlükler, Toplum Hayatı, Kişisel Gelişim

Kitabın özeti: “Adım Biber. Siyah bir Alman kurduyum. Annem bir polis köpeği olduğu için ister istemez eğitim merkezinde doğmuşum. Haliyle, ben de aynı annem Kontes gibi üstün yeteneklerle donatılmış uzman bir polis köpeği olma yolunda eğitiliyorum. ‘Atıl Biber!’, ‘Koş Biber!’, ‘Yakala Biber!’ gibi komutları alır almaz kendimi tutamayarak hemen hedefe kilitleniyorum. Komut almak hayat felsefeme aykırı olsa da ne yapayım elimde değil. Dayanamıyorum, kanım kaynıyor…”

M

ezuniyetine bir hafta kala, köpek eğitim merkezinden kaçmayı başaran Biber için hayat yeniden başlıyordur. Demir tellerin sınırlayamadığı uçsuz bucaksız özgür bir yaşam tüm renkleriyle onu çağırıyor. Tabii türlü türlü maceralar da cabası… Arkadaş canlısı olduğu için sokaklarda pek yalnız da kalmıyor. Kurtuluş Parkı’nın köpek sakinleri de sanki onu yıllardır tanıyormuş gibi aralarına almaktan hiç çekinmiyorlar. Başlarda her şey yolunda gitse de, kısa bir süre sonra Biber’in kanı yeniden fokurdamaya başlar. Yakalanmamak için beladan uzak durması gerekirken o, belaya balıklama dalar. Kıvırcık adlı bir kızı polisin elinden kurtarması, bardağı taşıran son damla olur. Biber’in adı artık arananlar listesindedir… Koca Ankara hatta tüm Türkiye, Biber’in kahramanlığını konuşmaktadır. Ama polisin bu kimliği belirsiz köpeğin eğitim merkezinden kaçan Biber olduğunu anlaması çok uzun sürmez. Birileri bir şeyler yapmalıdır. Biber’in zar zor kaçtığı o yere bir daha dönmeye hiç niyeti yoktur. Parkın robot sesli güvercincisinin Biber için iyi bir kaçış planı vardır. Biber’in küpeli dostlarının da patileri armut toplayacak değildir elbet! Onların da kendilerince birkaç numaraları olacaktır...

Miyase Sertbarut Kaçak Köpek Biber adlı kitabında, annesi gibi polis köpeği olmak istemeyen Biber’in özgürlük uğruna, rahatından vazgeçip kendini bilinmeyenin riskli sularına atışını anlatıyor. Biber kendini hayatın içinde tanıyor… İYİ KİTAP


63

Sınıf Etkinlikleri: * * * * * * * *

Evinizde beslediğiniz hayvanlar var mı? Varsa onlarla olan iletişiminizi anlatınız? Gerçekleşmesini çok istediğiniz hayalleriniz var mı? Bu hayallerinizin gerçekleşmesi için neler yapmanız gerekmektedir? Gazeteci olduğunuzu varsayarak romanda geçen olayları anlatan bir haber yazısı oluşturun. (5N 1K ilkesini unutmayınız.) Biber’in ve yeni edindiği arkadaşlarının farklılıklarını, yeteneklerini karşılaştırın. Ortak bir amacı olan insanlar, amaçlarını elde edebilmek için neler yapmalıdırlar? Gerçek hayatta da romanda okuduklarınıza benzeyen olaylar yaşanıyor mu? Romandaki karakterlerden farklı olarak, Biber’i gizlemek için siz ne yapardınız? Özgürlük temalı resimler çizin ve arkadaşlarınızla paylaşın.

İlişkilendirilen Kazanımlardan Bazıları: 3. SINIF-HAYAT BİLGİSİ Okul Heyecanım, A.2.14. Arkadaşları ile farklılıklarının doğal olduğunu kabul eder. Benim Eşsiz Yuvam, B.3.32. Amaçlarına ulaşabilmek için kişisel olarak çaba harcaması gerektiğini kabul eder ve karşılaşabileceği eleştirilere açık olur. Benim Eşsiz Yuvam, B.3.33. Kaybetme veya başarısız olma olasılığını göze alarak, yenilikleri deneme cesareti gösterir ve bundan zevk alır. 3. SINIF-TÜRKÇE Okuma, 2.7. Okuduklarında ne, nerede, ne zaman, nasıl, niçin ve kim (5N 1K) sorularına cevap arar. Okuma, 2.14. Metinde ortaya konan sorunları belirler ve onlara farklı çözümler bulur. Okuma, 2.6. Farklı düşünmeye yönlendiren ifadeleri dikkate alarak okur. Okuma, 2.30. Görsellerden yararlanarak, metnin içeriğini tahmin eder. Okuma, 5.10. Bilgi edinmek için okur. Okuma, 5.11. Sorgulayıcı okur. Görsel Okuma ve Sunu, 1.7. Kitle iletişim araçlarıyla (gazete, dergi, TV ) verilen bilgileri, haberleri, düşünceleri sorgular. 4. SINIF-SOSYAL BİLGİLER Kendimi Tanıyorum, 1. Bireysel farklılıkları tanır ve kabul eder. Kendimi Tanıyorum, 2. Duyguları ve düşünceleri arasındaki ilişkiyi fark eder. Kendimi Tanıyorum, 3. Farklı durumlara ait duygu ve düşüncelerini ifade eder. 4. SINIF-TÜRKÇE Konuşma, 2.12. Konuşmalarında yaşantısından ve günlük hayattan örnekler verir. Konuşma, 2.7. Konuşmalarında betimlemeler yapar. Okuma, 2.10. Okuduklarında karşılaştırmalar yapar. Dinleme, 2.17. Dinlediklerinde destekleyici ayrıntıları, yardımcı fikirleri bulur. Okuma, 2.12. Betimleyen ve tanımlayan ifadeleri dikkate alarak okur. Okuma, 2.20. Okuduklarında yardımcı fikirleri ve destekleyici ayrıntıları belirler. Okuma, 2.29. Okuduklarıyla ilgili kendi yaşantısından ve günlük hayattan örnekler verir. 5. SINIF-TÜRKÇE Konuşma, 2.16. Konuşmalarında farklı düşünmeye yönlendiren ifadeleri kullanır. Konuşma, 3.2. Grup çalışmalarında duygu ve düşüncelerini paylaşır. Konuşma, 3.10. Sorgulayarak konuşur. Konuşma, 3.11. Bilgi almak amacıyla görüşmeler yapar. Okuma, 2.11. Okuduklarında sebep-sonuç ilişkileri kurar. Okuma, 2.16. Okuduklarında gerçek olanla hayal ürünü olanı ayırt eder. Okuma, 2.19. Okuduklarının ana fikrini belirler.

Miyase Sertbarut Okuru şaşırtmasındaki ustalığını, özgün hikâyeleri ve karakter yaratmadaki başarısıyla harmanlayan, son yılların en üretken yazarlarından Miyase Sertbarut, yazmaya radyo oyunları ile başladı. G.Ü. Eğitim Fakültesi, Türk Dili ve Edebiyatı mezunu olan yazar, 3’ü Tudem Edebiyat Ödülleri Birinciliği olmak üzere 20’ye yakın edebiyat ödülünün sahibidir.

Tudem Yayınlarından Çıkan Kitapları: Bir Dilek Tut (masal), Akvaryumdaki Denizkızı (masal), Tuna’nın Büyülü Gemisi (öykü), Kırmızı Kartal (öykü), Altın Avcıları Plajda (öykü), Yangın Tüpüyle Uçan Çocuk (öykü), Sisin Sakladıkları (roman), Kapiland’ın Kobayları (roman), Kapiland’ın Karanlık Yüzü (roman), Yılankale (roman), Kimsin Sen? (roman), Çöp Plaza (roman), Sil Baştan Aşk (roman), İkizler İz Peşinde (öykü), Kaçak Köpek Biber (roman), Buz Bebekler (roman)

Delidolu Yayınlarından Çıkan Kitabı: Çocukluğumun Tanrısı Piper Pa-25 (Roman)

Tudem Ödülleri Tuna’nın Büyülü Gemisi 2003 Tudem Birincilik Ödülü

Kırmızı Kartal 2003 Tudem Birincilik Ödülü

Sisin Sakladıkları 2004 Tudem İkincilik Ödülü

Akvaryumdaki Denizkızı 2004 Tudem Mansiyon Ödülü

Kapiland’ın Kobayları 2006 Tudem Birincilik Ödülü


64

ALTIN AVCILARI PLAJDA

Yazan: Miyase Sertbarut

9+ aş

Öykü 120 Sayfa

y

e 5. 3, 4 v ar sınıfl

Temalar:

Aile bağları, Doğa sevgisi, Hayvan sevgisi, Hayal gücü, Dayanışma

Kitabın özeti:

D

eğer vermenin, sevgiyi ifade etmenin, sorumluluk almanın, dürüstlüğün ve hayvanlarla kurulan dostluğun dile getirildiği cıvıl cıvıl yedi öykü…

Fırtına sonrası denizden kumsala vuran nesneler arasında altın arayanlara şaşıracak, Anneler Günü’nde annelerini sevindirmek için ev temizliğine, çiçek sulamaya ve yemek yapmaya kalkan üç afacan kardeşin komik hallerine gülecek, piknikçilerin verdiği yiyeceklerden çok onların sevgisini ve ilgisini isteyen köpekle duygulanacaksınız. Değirmenci Dayı öyküsünde geçmiş ile bugünü kıyaslayabilecek, dayanışmanın ve değerlerin önemini yeniden fark edeceksiniz.

Sınıf Etkinlikleri: * Anneler Günü’nde annenize sizler nasıl sürprizler yapıyorsunuz? * Gazeteci olduğunuzu varsayarak Karanfil Karantina’da adlı öyküde geçen olaylardan bir haber yazısı oluşturun. (5N 1K ilkesini unutmayın) * Sevgiyi ifade etmenin çeşitli yolları vardır. Öykülerde yer alan karakterlerin, sevgilerini karşı tarafa nasıl ifade ettiklerini anlatın. * Fabrikaların kurulmasıyla kaybolan meslekler ile ilgili bir araştırma yapın. Bulduğunuz bilgileri arkadaşlarınız ile paylaşın. * Gelecekte kaybolacağını düşündüğünüz meslekler ile ilgili beyin fırtınası yapın.

Ana Temalar:

Sağlık ve Çevre, Birey ve Toplum, Hayal Gücü, Sevgi, Toplum Hayatı, İletişim, Kişisel Gelişim, Zaman ve Mekân, Duygular


65

İlişkilendirilen Kazanımlardan Bazıları: 3. SINIF-HAYAT BİLGİSİ Benim Eşsiz Yuvam, B.3.8. Farklılıkların doğal olduğunu kabul eder ve farklı özelliklere sahip kişilere hoşgörüyle yaklaşır. Benim Eşsiz Yuvam, B.3.19. Ailede kararlar alınırken görüş bildirir ve kendisinin üstlenebileceği görevlerle ilgili yeni fikirler üreterek bunları uygular. Benim Eşsiz Yuvam, B.3.33. Kaybetme veya başarısız olma olasılığını göze alarak, yenilikleri deneme cesareti gösterir ve bundan zevk alır.

3. SINIF-TÜRKÇE Konuşma, 2.10. Konuşması, konuşma içeriği ve konuşma ortamı hakkında düşünce belirtir. Konuşma, 2.14. Duygu, düşünce ve hayallerini sözlü olarak ifade eder. Okuma, 2.7. Okuduklarında ne, nerede, ne zaman, nasıl, niçin ve kim (5N 1K) sorularına cevap arar. Okuma, 2.10. Okuduklarında karşılaştırmalar yapar. Yazma, 2.13. Duygu, düşünce ve hayallerini anlatan yazılar yazar. Görsel Okuma ve Sunu, 1.8. Beden dilini yorumlar. Görsel Okuma ve Sunu, 7. Sunularında içeriğe uygun görseller seçer ve kullanır.

4. SINIF-SOSYAL BİLGİLER Kendimi Tanıyorum, 1. Bireysel farklılıkları tanır ve kabul eder. Kendimi Tanıyorum, 2. Duyguları ve düşünceleri arasındaki ilişkiyi fark eder.

4. SINIF-TÜRKÇE Dinleme, 2.21. Dinledikleriyle ilgili çıkarımlar yapar. Dinleme,2.26. Dinlediklerine ilişkin karşılaştırmalar yapar. Konuşma,2.5. Konuşmasını görsel sunuyla destekler. Konuşma, 2.17. Konuşmasını, konuşma içeriğini ve konuşma ortamını değerlendirir. Konuşma, 3. 6. Deneyim ve anılarını anlatır. Okuma, 2. 7. Okuduklarında ne, nerede, ne zaman, nasıl, niçin ve kim (5N 1K) sorularına cevap arar. Okuma, 2.8. Farklı düşünmeye yönlendiren ifadeleri dikkate alarak okur. Okuma, 2. 12. Betimleyen ve tanımlayan ifadeleri dikkate alarak okur. Görsel Okuma ve Sunu, 2.3. Duygu, düşünce, bilgi ve izlenimlerini resim, şekil ve sembol ve renkleri kullanarak görselleştirir.

5. SINIF-TÜRKÇE Dinleme, 24. Dinledikleriyle ilgili kendi yaşantısından ve günlük hayattan örnekler verir. Dinleme, 2.27. Dinlediklerinde geçen varlıkları ve olayları sınıflandırır. Konuşma, 2.2. Konuşmasında olayları oluş sırasına göre anlatır. Konuşma, 2.5. Konuşmasını görsel sunuyla destekler. Okuma, 2.8. Farklı düşünmeye yönlendiren ifadeleri dikkate alarak okur. Okuma, 2.26. Metindeki düşüncelerle kendi düşünceleri arasındaki benzerlik ve farklılıkları belirler. Okuma, 2.33. Okuduklarında geçen varlıkları ve olayları sınıflandırır. Okuma, 2.35. Okuduğunu anlamlandırmada görsellerden yararlanır.

Miyase Sertbarut Okuru şaşırtmasındaki ustalığını, özgün hikâyeleri ve karakter yaratmadaki başarısıyla harmanlayan, son yılların en üretken yazarlarından Miyase Sertbarut, yazmaya radyo oyunları ile başladı. G.Ü. Eğitim Fakültesi, Türk Dili ve Edebiyatı mezunu olan yazar, 3’ü Tudem Edebiyat Ödülleri Birinciliği olmak üzere 20’ye yakın edebiyat ödülünün sahibidir.

Tudem Yayınlarından Çıkan Kitapları: Bir Dilek Tut (masal), Akvaryumdaki Denizkızı (masal), Tuna’nın Büyülü Gemisi (öykü), Kırmızı Kartal (öykü), Altın Avcıları Plajda (öykü), Yangın Tüpüyle Uçan Çocuk (öykü), Sisin Sakladıkları (roman), Kapiland’ın Kobayları (roman), Kapiland’ın Karanlık Yüzü (roman), Yılankale (roman), Kimsin Sen? (roman), Çöp Plaza (roman), Sil Baştan Aşk (roman), İkizler İz Peşinde (öykü), Kaçak Köpek Biber (roman), Buz Bebekler (roman)

Delidolu Yayınlarından Çıkan Kitabı: Çocukluğumun Tanrısı Piper Pa-25 (Roman)


66

FİNCAN TEYZENİN KURABİYELERİ

Yazan: Pelin Güneş

8+ aş y

e 5. 3, 4 vflar sını

Roman 152 sayfa

Temalar:

Doğa, Doğal yaşam, Beslenme şekilleri, Tüketim, Yardımlaşma, Sorumluluk, Komşuluk ilişkileri

Ana Temalar: Üretim, Tüketim ve Verimlilik, Sağlık ve Çevre, Birey ve Toplum

Kitabın özeti:

T

ekdüze site yaşamından sıkılan üç arkadaş, kendilerine macera ararlarken sıradışı bir çift ile tanışırlar: Necmi amca ve Fincan teyze.

Kendi çevreleri, ihtiyaçların karşılanmasından çok, daha yeninin, daha lüks olanın peşinde ve tükettiği oranda mutluluk vadeden tüketim kültürünün egemenliği altındadır. Tesadüfen tanıştıkları Necmi amca ve Fincan teyze sayesinde bu tüketim odaklı yaşamdan uzaklaşarak hayatlarının en büyük macerasını yaşarlar: Dostluk Ağı. Dostluk Ağı, Necmi amcanın ve Fincan teyzenin üye oldukları bir yardımlaşma ağıdır. Bu ağdaki insanlar herhangi bir çıkar gözetmeksizin birbirlerine yardım ederler. Bu ağı benimseyen çocuklar, sağlıksız ürünler pazarlayan ve satışlarını artırmak için hayaller pazarlayan firmaya karşı, Dostluk Ağı’ndaki insanlar ile işbirliği yaparlar; tamamen doğal, herhangi bir kimyasal barındırmayan kendi ürünleriyle bir mücadelenin içine girerler. Bir tarafta albenili ürünlerle, pırıltılı hayaller sunan ve hayatımızı değiştireceğini iddia eden büyük firmalar; diğer tarafta hayatımızın her alanını kuşatan tüketim kalıplarına karşı doğadan ve doğaldan kopmadan, dostluklarla örülmüş bir yaşam… Para ve sadece “tüket” mantığı olmadan da yaşamanın pekâlâ insanı mutlu edebileceğini anlatan gerçekçi bir kurgu.

“Yardımlaşma, dostluk, takasın değeri, doğanın güzelliği, macera, heyecan, gerçek çocukluk, mutluluk, neşe; Fincan teyzenin sağlıklı ve yerel malzemelerle yapılmış kurabiyeleri içinde işte!” İYİ KİTAP


67

Sınıf Etkinlikleri: * Yeni bir ürün satın alırken neye göre karar veriyorsunuz? İhtiyacınız olmadığı halde alışveriş yapıyor musunuz? * Sizce paranın olmadığı bir dünya mümkün olabilir mi? * Kullanmadığınız eşyalarınızı nasıl değerlendiriyorsunuz? * Dengeli beslenmenin özellikleri sizce ne olmalıdır? * Televizyonda izlediğiniz bir reklamı, kitapta yer alan reklamlar ile karşılaştırın ve benzerliklerini anlatın.

İlişkilendirilen Kazanımlardan Bazıları: * 3. sınıf, Türkçe Okuma: 2.22. Metinde ortaya konan sorunları belirler ve onlara farklı çözümler bulur. 2.23. Metindeki düşüncelerle kendi düşünceleri arasındaki benzerlik ve farklılıkları belirler.

Görsel Okuma ve Sunu: 1.7. Kitle iletişim araçlarıyla verilen bilgileri, haberleri, düşünceleri sorgular.

Benim Eşsiz Yuvam. 23. İnsanlar arasında değişik kültürlerin, yaşam tarzlarının, eğilimlerin ve alışkınlıkların olduğunu fark eder.

* 4. sınıf, Türkçe Okuma:

2.26. Metinde ortaya konan sorunları belirler ve onlara farklı çözümler bulur 2.27. Metindeki düşüncelerle kendi düşünceleri arasındaki benzerlik ve farklılıkları belirler.

Görsel Okuma ve Sunu:

Konuşma: 2.8. Konuşmalarında yaşantısından ve günlük hayattan örnek verir. 3.2 Grup çalışmalarında duygu ve düşüncelerini paylaşır.

* 3. sınıf, Hayat Bilgisi Okul Heyecanım. A.3.17. Dengeli ve düzenli beslenmek için doğal ve sağlıklı ürünleri tüketir. Okul Heyecanım. 33. Kaynakların verimli kullanılması ve bilinçli tüketilmesi gerektiğine karar verir. Benim Eşsiz Yuvam. B.3.26. Çocuklara yönelik reklamların işlevlerini; reklamlar, ihtiyaçlar ve imkânlar arasındaki ilişkiyi sorgular. Benim Eşsiz Yuvam. B.3.27. İnsanların nelerden ve nasıl tasarruf edebildiklerini araştırır.

1.8. Kitle iletişim araçlarıyla verilen bilgileri, haberleri, düşünceleri sorgular.

Konuşma:

2.12. Konuşmalarında yaşantısından ve günlük hayattan örnek verir. 3.2. Grup çalışmalarında duygu ve düşüncelerini paylaşır.

* 4. sınıf, Sosyal Bilgiler Üretimden Tüketime. 3. Mevcut kaynaklarla ihtiyaçlarını ilişkilendirir.

* 4. sınıf, Fen ve Teknoloji Maddeyi Tanıyalım. 4.1. Doğal, işlenmiş ve yapay madde kavramlarını ayırt eder. Maddeyi Tanıyalım. 4.2. Doğal, işlenmiş ve yapay tüketim maddelerine örnek verir.

Pelin Güneş Pelin Güneş, çocukları için yeni oyunlar yaratmaktan ve okurları için yeni kitaplar yazmaktan arta kalan zamanını “Hayal Kurma Dersleri” vererek geçiriyor. Güneş’in mizahi unsurlarla renklendirdiği gülmece öykülerinde hayal ve umut kavramları daima başrolde.

Tudem Yayınlarından Çıkan Kitapları Babama Kamera Vermeyin (öykü) Hayal Kurma Dersleri (öykü) Fincan Teyzenin Kurabiyeleri (roman)

Yazarın Tudem Edebiyat Ödülleri

* Babama Kamera Vermeyin, Öykü dalında Mansiyon Ödülü, 2003 * Hayal Kurma Dersleri, Öykü dalında İkincilik Ödülü, 2008


68

HAYAL KURMA DERSLERİ

8+ aş

Yazan: Pelin Güneş Öykü, 112 sayfa

y

e 5. 3, 4 vflar sını

“Hayal Atölyesi” Tudem Yayın Grubu Yazar Etkinlikleri Rehberi’nde...

Temalar: Aile, aile bağları, arkadaşlık, hayal gücü Ana Temalar: Birey ve Toplum, Hayal Gücü

Hayalleriniz gerçekten size mi ait? Söz hakkınızın olmadığı, karar veremediğiniz, kendi fikirlerinizi üretemediğiniz, hatta hata bile yapamadığınız “steril” bir çocukluğunuz olsa hayalleriniz kime ait olurdu?.. Annenize, babanıza, öğretmeninize, bilgisayar mühendisi amcanıza mı, yoksa bir dediğinizi iki etmeyen kapı komşunuza mı güvenirdiniz? Ah, doğru ya… kapı komşuluğuna da epey bir yabancılaşmıştık, öyle değil mi?

Kitabı tanıyalım: Günümüz çocuklarının yaşadığı duygu ve durumları naif öyküler içine ustalıkla yediren Pelin Güneş, Hayal Kurma Dersleri ile 2008 Tudem Edebiyat Ödülleri Gülmece Öykü Yarışması’nda İkincilik Ödülü’ne layık görülmüştür. Kitapta bulunan 14 öykü ile günümüz koşullarında çocuk olmanın ne demek olduğunu aynı yaş grubuna ait miniklerin gözünden görme şansına erişiyoruz. Çocuklar, çocuklarımız… Düşünen, sorgulayan, eğlenen, şaşıran, şaşırtan, hayatı öğrenirken bize de öğreten çocuklar… Hayal Kurma Dersleri ile yalnız olmadıklarını düşünecek, kendi benliklerini keşfetme yolunda hem eğlenecek hem de cesaret bulacaklar.

“Çocukları büyüklerden ayıran en önemli özelliklerdendir hayal kurmak. Onların hayalleri komiktir büyüklerin gözünde, ancak Pelin Güneş’in de dediği gibi: Hayal kurmak ciddi bir iştir.” Yankı Enki, İYİ KİTAP


69

Öne Çıkan Özellikler: Kitap birbirinden farklı çocukların ağzından yazılmış öykülerden oluşuyor, ancak bunların tamamına yakını, ebeveynlerle çocukların birbirlerini anlayamaması üzerine mizahi öğelerle süslü. Öykülerin mizahi olmalarının baş nedeni çocukların bakış açısıyla yazılmış olmaları, ama ele alınan konular gayet ciddi meseleleri içeriyor. Çocukların sadece anne baba ile değil, dede, anneanne ve babaanne ile de iletişimlerinin nasıl zor ve komik olduğunun örnekleriyle karşılaşıyoruz. Ebeveynlerin çocuklara verdikleri sert tepkilerin çarpıcı örneklerine de kitabın öykülerinde sıklıkla rastlıyoruz.

Sınıf Etkinlikleri: * Çocuklardan sözlü ve/ya yazılı olarak kendi öz hayallerini kurmaları istenebilir. Kendi geleceklerinin yanı sıra nasıl bir dünya ve gelecek düşledikleri de kitaba adını veren öyküyle ilişkilendirilebilir. * Anne babanızın da çocuklaştığını düşündüğünüz zamanlar oluyor mu? Bu karara varmanızda hangi davranışları etkili rol oynuyor? * Sizce kural koymak gerekli midir? Öğretmen, anne, baba benzeri yetişkinlerin koyduğu kuralları anlamsız bulduğunuzda bu durumun nedenleriyle ilgili fikirlerinizi onlarla paylaşıyor musunuz?

İlişkilendirilen Kazanımlardan Bazıları: * 3. sınıf, Türkçe

Benim Eşsiz Yuvam. 23. İnsanlar arasında değişik kültürlerin, yaşam tarzlarının, eğilimlerin ve alışkınlıkların olduğunu fark eder.

Okuma: 2.22. Metinde ortaya konan sorunları belirler ve onlara farklı çözümler bulur.

* 4. sınıf, Türkçe

2.23. Metindeki düşüncelerle kendi düşünceleri arasındaki benzerlik ve farklılıkları belirler.

Okuma: 2.27. Metindeki düşüncelerle kendi düşünceleri arasındaki benzerlik ve farklılıkları belirler.

Konuşma: 2.8. Konuşmalarında yaşantısından ve günlük hayattan örnek verir.

Konuşma: 2.12. Konuşmalarında yaşantısından ve günlük hayattan örnek verir. 3.2. Grup çalışmalarında duygu ve düşüncelerini paylaşır.

* 3. sınıf, Hayat Bilgisi Okul Heyecanım. A.3.17. Dengeli ve düzenli beslenmek için doğal ve sağlıklı ürünleri tüketir. Okul Heyecanım. 33. Kaynakların verimli kullanılması ve bilinçli tüketilmesi gerektiğine karar verir.

* 4. sınıf, Sosyal Bilgiler Üretimden Tüketime. 3. Mevcut kaynaklarla ihtiyaçlarını ilişkilendirir.

Pelin Güneş Pelin Güneş, çocukları için yeni oyunlar yaratmaktan ve okurları için yeni kitaplar yazmaktan arta kalan zamanını “Hayal Kurma Dersleri” vererek geçiriyor. Güneş’in mizahi unsurlarla renklendirdiği gülmece öykülerinde hayal ve umut kavramları daima başrolde.

Tudem Yayınlarından Çıkan Kitapları Babama Kamera Vermeyin (öykü) Hayal Kurma Dersleri (öykü) Fincan Teyzenin Kurabiyeleri (roman)

Yazarın Tudem Edebiyat Ödülleri Babama Kamera Vermeyin, Öykü dalında Mansiyon Ödülü, 2003 Hayal Kurma Dersleri, Öykü dalında İkincilik Ödülü, 2008


Sakiz Agaci

ma n

70

GÜLEN SAKIZ AĞACI Koray Avcı Çakman

ödevini orar: ” kuluk, tanışır. ranın

prüler aşam ...

K or ay A vc ı Ça km an

Yazan: Koray Avcı Çakman Resimleyen: Oya Diker

9+ aş y

. 3 ve 4ar fl ı sın

Öykü 112 Sayfa

Temalar:

Anılar, Farklı bakış açıları, Hayal gücü, Gözlem, Farklılıklar, İşbirliği, Çevreye ve doğaya karşı duyarlılık

Ana Temalar:

Birey ve Toplum, Hayal Gücü, Sağlık ve Çevre

Çocuklarla yetişkinler arasında güçlü köprüler kuran öyküler Koray Avcı Çakman’ın yaşam enerjisi dolu kaleminde hayat buluyor... Dönem ödevi olarak öğretmeni “Çocukluk nedir? Bununla ilgili en az otuz sayfalık proje ödevi hazırlayacaksınız,” deyince Arda da yetişkinlere birer birer sorar: “Bana çocukluk anını anlatır mısın?” Babasından, annesinden, komşularından dinlediği anıların arasına kendi anılarını da dahil eder. “Gülen Sakız Ağacı” adlı öyküde, beton binalara karşı direnen ağaçlar yer alırken, “Martılar Ağlamasın”da, çevre kirliliği sonucu zarar gören martıdan etkilenen genç komşunun çevreyi korumak adına edindiği bilinç yer alır. “Şişkoburun” da Arda’nın babasının ve arkadaşlarının, kendilerinin yazıp ve yine kendilerinin oynadıkları tiyatro oyunları güldürürken, “Uçurtma Vadisi”nde çocukların kendi çabalarıyla yaptıkları uçurtmalar öykülere bambaşka bir renk katar. Her biri farklı bir mesaj içeren öykülerde sıradışı bir amcanın şekilden şekile girmesi ve diğer yetişkinlerden hayata farklı bakış açısı da genç okurları hem güldürür hem düşündürür. Kitabın içinde yer alan on yedi öyküde günümüzde hâlâ sorgulamakta olduğumuz düşünceler, önyargılar, nostaljiler de yer almaktadır.

Koray Avcı Çakman ile Büyü-Küçül Oyunu Tudem Yayın Grubu Yazar Etkinlikleri Rehberi’nde.


71

Sınıf Etkinlikleri: * Büyüklerinizden çocukluk anılarını anlatmalarını isteyin ve bu anılardan yola çıkarak o günden bugüne nelerin değiştiğini tartışın. * “Gülen Sakız Ağacı” adlı öyküde verilmek istenen mesaj nedir? * Büyükler hep çocuk olarak kalmak isterken, çocuklar da hemen büyümek ister. Bunun nedenleri sizce neler olabilir? * İnternetten farklı şekilleri olan uçurtmalar bulun ve “Uçurtma Vadisi” adlı öyküdeki gibi siz de kendi uçurtmanızı kendiniz yapın. * Aynı yaşam alanını paylaştığımız hayvanlara karşı yeterince duyarlı davranıyor muyuz? * “Şişkoburun” başlıklı öyküde geçen tiyatro oyununu aranızda rol dağılımı yaparak oynayın. * “Düğme Bebek ve Vapurdumanı” adlı öyküdeki gibi, siz de evdeki malzemeleri kullanarak kendi oyuncağınızı kendiniz yapın. * “Martılar Ağlamasın” adlı öyküde yer alan suyun bilinçsizce kullanımı ile ilgili olarak resimler çizin ya da konu ile ilgili fotoğraf, gazete küpürü bularak onları arkadaşlarınız ile yorumlayın. * Kendi hayatınızın zaman şeridini oluşturun.

İlişkilendirilen Kazanımlardan Bazıları: * 3. sınıf, Hayat Bilgisi

Konuşma:

Okul Heyecanım, A.3.2 Öğrenciler arasındaki benzerliklerin ve farklılıkların doğal olduğunu kabul eder.

2. 18. Bilgi edinmek amacıyla soru sorar.

Dinleme:

2.4. Dinlediklerini zihninde canlandırır.

Benim Eşsiz Yuvam, B. 3.44 Aralarındaki benzerliklere ve farklılıklara karşın bütün insanların aynı gezegeni paylaştıklarını fark ederek, daha iyi bir dünya yaratmak için her bireyin üzerine düşen görevler olduğunu kavrar.

* 4. sınıf, Sosyal Bilgiler

Benim Eşsiz Yuvam, B.3.19 Ailede kararlar alınırken görüş bildirir ve kendisinin üstlenebileceği görevlerle ilgili yeni fikirler üreterek bunları uygular.

* 4. sınıf, Türkçe

* 3. sınıf, Türkçe Görsel Okuma ve Sunu: 1.9. Doğayı izler, doğadaki değişimleri fark eder ve yorumlar.

Yazma: 3., 1. Günlük, anı vb. yazar. 3., 9. İş birliği yaparak yazar.

Kendimi Tanıyorum, 1. Bireysel farklılıkları tanır ve kabul eder. Kendimi Tanıyorum, 4. Başkalarının duygu ve düşüncelerini saygı ile karşılar.

Konuşma:

3. 6. Deneyim ve anılarını anlatır. 2.2. Konuşmasında olayları oluş sırasına göre anlatır. 2.21. Duygu, düşünce ve hayallerini sözlü olarak ifade eder.

Okuma:

2.8. Farklı düşünmeye yönlendiren ifadeleri dikkate alarak okur. 2.25. Okuduklarından çıkarımlar yapar.

Yazma:

Okuma: 2.25. Okuduklarıyla ilgili, kendi yaşantısından ve günlük hayattan örnekler verir.

3.7. Kısa oyunlar yazar. 2.7. Olayları, oluş sırasına göre yazar.

Koray Avcı Çakman Koray Avcı Çakman 170’ten fazla kitabıyla yazar kimliğinin yanı sıra, başarıyla gerçekleştirdiği yaratıcı drama atölyeleriyle de tanınıyor. Pek çok sivil toplum kuruluşuyla ortak projeler yürüten yazar, drama liderliği alanında oldukça deneyimli. Tudem Yayınlarından Çıkan Kitapları: Almarpa’nın Gizemi (2011 Tudem Edebiyat Ödülleri Roman Birincilik Ödülü) Sahibini Arayan Keman (öykü) Gülen Sakız Ağacı (2012 Tudem Edebiyat Ödülleri Öykü Yaşamdır Yarışması İkincilik Ödülü)


72

KALBİMDEKİ KELEBEK

Yazan: Mehmet Atilla Resimleyen: Gizem Malkoç

Roman

9+ aş

Kalbimdeki Kelebek:

88 sayfa

y

. 3 ve 4ar sınıfl

Temalar:

Merak, Arayış, Özlem, Arkadaşlık, Olgunlaşma, Dayanışma, Empati, Farklılıklar, Sabretmek, Özgüven

Ana Temalar:

Birey ve Toplum, Hayal Gücü

İlk duygusal yaklaşımların, heyecanların, arayışların yalın ve sımsıcak ifadesi: Kalbimdeki Kelebek

Kitabın özeti:

S

aygın’ın en yakın arkadaşı Canan ve ailesi bir gün ortadan kaybolur. Gittikleri yeri ne bilen vardır ne gören. Bu ani gidişin ardından birçok söylenti çıkar, fakat Saygın bu söylentilere kulak asmaz; Canan’ı unutmamaya ve unutturmaya kararlıdır. Bu süreçte oldukça sabırlı davranmaya çalışır ve geçmişle bugünü kıyaslayarak artık olgunlaştığının da farkında varır. Arkadaşının izini bulmak kolay değildir; çünkü Canan’ın ailesi, babasının işlediği bir suç yüzünden sürekli kaçmak ve izlerini kaybettirmektedir. Bu zorlu arayışta Saygın’ın imdadına, öğretmeninin yanı sıra, hiç beklenmedik zaman, mekânlarda ay adlarını ve özelliklerini taşıyan Haziran Bey, Nisan Hanım ve diğerleri yetişir.

Saygın’ın kararlılığı, olgunlaşma süreci ve kendi doğrularıyla hareket etmesiyle umutsuzca başlayan arayış, gurur verici bir başarı ile sonuçlanır.

“ ‘Güzel olan çabuk tüketilir’ diyor Saygın’ın annesi romanda, siz de çabucak okuyacaksınız bu romanı.” CUMHURİYET KİTAP “Modern çocuk yazınının usta kalemi Mehmet Atilla, yine heyecanlı bir serüvenle çocukları selamlıyor. ‘Kalbimdeki Kelebek’ sıcak bir dostluk romanı...” SOL KİTAP

Mehmet Atilla ile Edebiyat Fırtınası Tudem Yayın Grubu Yazar Etkinlikleri Rehberi’nde.


73

Sınıf Etkinlikleri: * Yaşadığınız çevrede eski ve içinde kimsenin yaşamadığı evler var mı? Bu evlerde daha önce kimlerin, nasıl yaşadıklarını hayal edin. * Hayal gücünüzü hangi sanat dallarında kullanıyorsunuz? Örnek verin. * Orta çağda yaşayan insanların günümüzden farklı olarak nasıl giyindiklerini araştırın. * “Güzel olan çabuk tüketilir” söznünü açıklayan bir kompozisyon yazın.

İlişkilendirilen Kazanımlardan Bazıları: * 3. SINIF - HAYAT BİLGİSİ Okul Heyecanım, A.2.14. Arkadaşları ile farklılıklarının doğal olduğunu kabul eder. Benim Eşsiz Yuvam, B.3.32. Amaçlarına ulaşabilmek için kişisel olarak çaba harcaması gerektiğini kabul eder ve karşılaşabileceği eleştirilere açık olur. Benim Eşsiz Yuvam, B.3.33. Kaybetme veya başarısız olma olasılığını göze alarak, yenilikleri deneme cesareti gösterir ve bundan zevk alır. Dün, Bugün, Yarın, C.3.1. Önceki yıllarda tek başına yapamadığı halde şimdi yapabildiği davranışları ayırt eder ve zaman içinde ortaya çıkan bu değişimin nedenlerini açıklar. * 3. SINIF - TÜRKÇE Konuşma, 2.2. Konuşmasında olayları oluş sırasına göre anlatır. Konuşma, 3.4. Üstlendiği role uygun konuşur. Okuma, 12. Destekleyici ve açıklayıcı ifadeleri dikkate alarak okur. Okuma, 2.14. Metinde ortaya konan sorunları belirler ve onlara farklı çözümler bulur. Okuma, 2.6. Farklı düşünmeye yönlendiren ifadeleri dikkate alarak okur. Okuma, 2.27. Okuduklarında “hikâye unsurları”nı belirler. Okuma, 2.29. Okuduklarında geçen varlıkları ve olayları sınıflandırı Yazma, 3.3. Mektup yazar. Görsel Okuma ve Sunu, 1.14. Bilgi toplamak amacıyla bilişim teknolojilerinden yararlanır. Dinleme, 2.15. Dinlediği olayın nasıl gelişeceğini ve sonucunu tahmin eder. * 4. SINIF - SOSYAL BİLGİLER Kendimi Tanıyorum, 1. Bireysel farklılıkları tanır ve kabul eder. Kendimi Tanıyorum, 2. Duyguları ve düşünceleri arasındaki ilişkiyi fark eder. Kendimi Tanıyorum, 3. Farklı durumlara ait duygu ve düşüncelerini ifade eder. Kendimi Tanıyorum, 5. Yaşamına ilişkin belli başlı olayları kronolojik sıraya koyar. İnsanlar ve Yönetim, 1. Yaşadığı yerin yerel yönetim birimlerini tanır. * 4. SINIF - TÜRKÇE Dinleme, 2.17. Dinlediklerinde destekleyici ayrıntıları, yardımcı fikirleri bulur. Konuşma, 2.11. Konuşurken dinleyicilere sorular sorar ve sorulara cevap verir. Okuma, 2.12. Betimleyen ve tanımlayan ifadeleri dikkate alarak okur. Okuma, 2.16. Okuduklarında gerçek olanla hayal ürünü olanı ayırt eder. Okuma, 2.11. Metindeki anahtar kelimelerle çalışma yapar. Okuma, 2.16. Okuduklarında gerçek olanla hayal ürünü olanı ayırt eder.

Mehmet Atilla Güçlü kalemi ve ifade yeteneğiyle edebiyatımızın duyarlı yazarlarından Mehmet Atilla’nın çocuklar ve yetişkinler için yayımlanmış pek çok kitabı bulunuyor. Naif kişiliği ve ilham veren sözleriyle edebiyatseverlerin her daim kendisinden övgüyle bahsettikleri Atilla, sayısız edebiyat ödülüne değer görülmüştür.

Ödülleri • P.E.N. Edip Cansever Şiir Yarışması Özel Ödülü (1996) • Ankara Öykü Günleri Leyla Erbil Öykü Ödülü (2000) • Tudem Edebiyat Ödülleri Çocuk Şiirleri ikinciliği (2009) • ÇGYD Yılın Kitabı Ödülü (Parktaki Gergedanlar) 2011

Yazarın Tudem Yayınlarından Çıkan Diğer Kitapları: Balıklar Tiyatroda (roman) Yüzümde Kırlangıç Gölgesi (roman) Bilgisayardaki Saklambaç (öykü) Kafesteki Çikolata (şiir)

Uçan Dalgalar (roman) Tuhaf Yaratıklar Çiftliği (roman) Havlayan Harfl er (roman)


74

GÜNEŞTEN SARI BALDAN TATLI KAFRİKA’NIN GÖLGELERİ

Güneşten Sarı Baldan Tatlı:

S

erinin kahramanı Naz ormanda oldukça uzun olan bir zürafa ile karşılaşır ve onunla arkadaş olur. Bu yeni arkadaşına “Uzunbal” ismini verir ve ikisi birlikte Dev Sümüklüböcek’in açtığı Beyaz Yol’un izini sürer. Aslında Naz, Beyaz Yolu takip ederek Dev Sümüklüböcek’i bulmak ister. Büyük annesi ile birlikte istemeden onu dev bir sümüklüböceğe çevirmişlerdi. Naz da bu hatayı düzeltmek için onu bulmayı amaç edinir. Beyaz Yolu takip ederken Sakarköy’deki sakar köylülerle, komşusuz evin sakini Kızıl Adam’la, her şeyin kullanılıp atıldığı Kullan-At kasabasıyla, insanların gamzelerini izinsiz toplayan Gamzetoplayıcısı ve bunlara benzer değişik insanlar ve mekânlarla karşılaşırlar. Beyaz Yol’un sonuna geldiklerinde de Devsümüklüböcek’i bulurlar, fakat onu ikna etmek hiç de kolay olmaz.

Kafrika’nın Gölgeleri:

Yazan: Simla Sunay Resimleyen: Gözde Bitir Sındırgı Öykü Güneşten Sarı Baldan Tatlı 104 sayfa Kafrika’nın Gölgeleri 128 sayfa

9+ aş y

. 3 ve 4ar fl ı n sı

Temalar: Arkadaşlık, Özlem, Yardımlaşma, Hayvan sevgisi, Çözüm Üretme, Empati, Farklılıklar, Girişimcilik Ana Temalar: Birey ve Toplum, Sağlık ve Çevre

İ

lk kitapta Dev Sümüklüböcek’in izini süren Naz ve Uzunbal, aradıklarını bulduktan sonra eve dönmeye karar verirler. Fakat yağan yağmur Beyaz Yol’un çoğunu silmiştir; dönüş yolunu bulmak her iki arkadaş için kolay olmayacaktır. Yolculukları sırasında doğal dünyadan tamamen uzak, tamamen yapay bir yaşam alanı olan Rüzgârsız Rezidans’ta kendilerine yeni aradaşlar edinirler. Daha sonra tarafsız günışığıyla ev ile ağacın sorunlarına çözüm bulurlar. Çakıl taşlarıyla roman okur, On Dakikalık Hatıralar Müzesi adlı bölümde tarihi bir yapıya bekçi bulurlar. Hikâyenin sonunda Naz nihayet evine ulaşır. En başından beri Kafrika adlı çok uzak bir yerde aç insanlara yardım amaçlı çalışan anne ve babasının eve dönmüş olduklarını görür. Hikâyenin başında “Neyse ki bizim ülkemizde hiç aç insan yok” diyen Naz, Kafrika’nın aslında yaşadığı yer olduğunu öğrenir. Her defasında özlemle beklediği anne ve babasının mesleğinden gurur duyar.

“Naz’ın Uzunbal adını taktığı zürafanın dilinden, doğal bir akış içinde anlatılan fantastik bir öykü bu.” CUMHURİYET KİTAP “Bireyin kendini arayış yolculuğunu anlatan kitaplar, sıkı örülmüş bir dostlukla son buluyor.” İYİ KİTAP


75

Sınıf Etkinlikleri: * * * * * * * *

Uzunbal ile ilgili anlatılanlardan yola çıkarak zürafaların ne gibi özellikleri olduğunu araştırın. “Ee! Ormandaydık. Yabancı olan onlardı. İnsanlar doğadan ayrılıp kendilerine bir dünya kuralı epey oluyordu.” Kurguda yer alan bu cümlede anlatılmak istenen nedir? Güneşten Sarı Baldan Tatlı (Sf. 17) İlginç özellikleri olan hayvanları araştırın ve bu özellikleri arkadaşlarınız ile paylaşın. Naz ve Uzunbal arkadaşlığın fedakârlık gerektirdiğinin farkındadırlar. Her iki kitapta da bu iki arkadaşın birbirleri için yaptıkları fedakârlıkları bulun. Konu ile ilgili bir anınız var ise paylaşın. “Kullan-At” başlıklı bölümden yola çıkarak yaşadığımız dünyada da “kullan-at” mantığının hüküm sürdüğünü hayal edin. İnsanlar bundan nasıl etkilenir? Dünyadaki kaynakların bütün ülkelerce adil paylaşılması mümkün müdür? Tartışın. İnsanlar sadece kendilerini düşünerek doğayı yağmalıyorlar. Bu duruma uygun çevrenizden örnekler verin. İnsanların kendi hatalarını fark etmeleri ve bunlar için özür dilemeleri neden önemlidir? İletişime nasıl bir katkısı vardır?

İlişkilendirilen Kazanımlardan Bazıları: * 3. SINIF, HAYAT BİLGİSİ Benim Eşsiz Yuvam, B.3.8. Farklılıkların doğal olduğunu kabul eder ve farklı özelliklere sahip kişilere hoşgörüyle yaklaşır. Benim Eşsiz Yuvam, B.3.32. Amaçlarına ulaşabilmek için kişisel olarak çaba harcaması gerektiğini kabul eder ve karşılaşabileceği eleştirilere açık olur. Benim Eşsiz Yuvam, B.3.44. Aralarındaki benzerliklere ve farklılıklara karşın bütün insanların aynı gezegeni paylaştıklarını fark ederek, daha iyi bir dünya yaratmak için her bireyin üzerine düşen görevler olduğunu kavrar. Dün, Bugün, Yarın, C.3.2. Kendisinin ve arkadaşlarının duygularındaki değişimin yüzlerine ve bedenlerine nasıl yansıdığını fark eder. Dün, Bugün, Yarın, C.3.31. Yaşadığı çevreyi daha temiz bir hale getirmek için proje tasarlar.

* 3. SINIF, TÜRKÇE Konuşma, 2.2. Konuşmasında olayları oluş sırasına göre anlatır. Konuşma, 2.3. Yeni öğrendiği kelimeleri konuşmalarında kullanır. Konuşma, 2.11. Konuşmalarında karşılaştırmalar yapar. Konuşma, 2.13. Bir fikre katılıp katılmadığını nedenleriyle ortaya koyar. Konuşma, 2.15. Dilek, istek, beğeni ve şikâyetlerini ilgili kişilere bildirir. Okuma, 2.2. Metinde verilen ipuçlarından hareketle, karşılaştığı yeni kelimelerin anlamlarını tahmin eder. Okuma, 2.8. Farklı düşünmeye yönlendiren ifadeleri dikkate alarak okur. Okuma, 2.22. Metinde ortaya konan sorunları belirler ve onlara farklı çözümler bulur. Yazma, 2.16. Kendisine ilginç ve çekici gelen karakter, olay, yer, an ile ilgili görüş ve düşüncelerini yazar. Yazma, 3.1. Günlük, anı vb. yazar. Yazma, 3.12. Duyuru, afiş vb. yazar. * 4. SINIF, HAYAT BİLGİSİ Kendimi Tanıyorum, 1. Bireysel farklılıkları tanır ve kabul eder. Kendimi Tanıyorum, 3. Farklı durumlara ait duygu ve düşüncelerini ifade eder. Kendimi Tanıyorum, 4. Başkalarının duygu ve düşüncelerini saygı ile karşılar. Hep Birlikte, 1. İnsanların belli bir amaç çerçevesinde oluşturdukları sosyal örgüt, resmî kurum ve grupları fark eder. * 4. SINIF, TÜRKÇE Konuşma, 2.12. Konuşmalarında yaşantısından ve günlük hayattan örnekler verir. Konuşma, 2.21. Duygu, düşünce ve hayallerini sözlü olarak ifade eder. Konuşma, 3.7. Konuşmalarında betimlemeler yapar. Okuma, 2.7. Okuduklarında ne, nerede, ne zaman, nasıl, niçin ve kim (5N 1K) sorularına cevap arar. Okuma, 2.13. Genel ve özel durumları bildiren ifadeleri dikkate alarak okur. Okuma, 2.29. Okuduklarıyla ilgili kendi yaşantısından ve günlük hayattan örnekler verir. Okuma, 2.10. Okuduklarında karşılaştırmalar yapar. SİMLA SUNAY

1976’da İstanbul’da doğdu. İlk kez 1995 yılında Mimarlık Fakültesi’nde okurken çocuk öyküleri yayımlandı. 2006 yılında Güneşten Sarı Baldan Tatlı adlı ilk çocuk romanı yayımlandı. İstanbul’da çocuklara kent bilinci kazandırmak amacıyla çeşitli atölyeler düzenlemektedir. Remzi Kitap Gazetesi ve İyi Kitap adlı dergilerde çocuk kitabı yorum/eleştiri yazıları yayımlanan Simla Sunay, halen serbest mimarlık yapmakta ve hafta sonları çocuklarla resim ve öykü atölyesi yürütmektedir.

Tudem Yayınlarından Çıkan Kitapları: Dağ Kaşındı (masal) Güneşten Sarı Baldan Tatlı (roman) Kafrika’nın Gölgeleri (roman) Desen Yayınlarından Çıkan Kitapları: Mavi’nin Mutluluğu (Çizgi roman)


76

KAYIP KİTAPLIKTAKİ İSKELET

Yazan: Mavisel Yener Aytül Akal

Resimleyen: Saadet Ceylan

8+ aş y

e 5. 3, 4 vflar sını

Roman 208 sayfa

Kayıp Kitaplıktaki İskelet Efes’te geçen gizem dolu bir macera ve Türk çocuk yazınının iki büyük kaleminden etkileyici bir edebiyat buluşması. Efes antik kentinde yaşayan Ceylan adlı çocuğun, kedisi Efes ve yüzyıllık kaplumbağa Kapkap ile tarihten günümüze taşınan gizemli sırları keşfetme hikâyesi.

Kitabın özeti: Temalar:

Macera, Tarih, Arkadaşlık, Gizem, Hayvanlar, Kültür bilinci, Sorun çözümü, Okumak

Ana Temalar:

Sağlık ve çevre, Birey ve toplum, Güzel ülkem Türkiye, Hayal gücü, Eğitsel ve sosyal etkinlikler

E

fes Antik Kenti bekçisinin kızı, özgürlüğüne düşkün Ceylan, küçük kedisi Efes, yaşlı kaplumbağa Kapkap, yardımsever köpek Çelimsiz ve Ceylan’ın hoşlandığı sınıf arkadaşı Ali çevresinde dönen bu sürükleyici roman, satır aralarına eklenen tarihsel bilgilerle kültür bilincini geliştiriyor. Ceylan, Efes Antik Kenti’nde verilecek bir konsere gizlice girebilmek için Selsus Kütüphanesi’nin yer altı geçitlerinde keşfe çıkar. Bu sırada kedisi Efes kaybolur ve kütüphanenin altında bir yer altı katı keşfeder. Ancak orada, keşfettiği tarihi eserlerle birlikte mahsur kalır. Ceylan hayvanların dilinden anlamadığı için Efes’i kurtarmak yüzyıllık kaplumbağa Kapkap ve Çelimsiz adındaki köpeğe kalır. Hem Efes, hem de bu katta daha önce yüzeye çıkmamış tarihi eserlerin bulunmasıyla, çocuklar bu zenginliklerin bulana değil, “dünyaya” ait olduğunu anlar.

2.kitap

1.kitap

“Arkeolojik arka planıyla bir solukta okunan, keyifl i ve kitabın sonundaki fotoğraf albümüyle de bir o kadar öğretici bir roman.” Tuğba Eriş, İYİ KİTAP


77

Sınıf Etkinlikleri: Okumadan Önce: Kitabın ilk sayfalarındaki antik kent haritasını fotoğraflarla zenginleştirerek sınıfla paylaşınız. Okumadan Önce: Öğrencilerin kitabı okurken karşılaşacakları sözcükleri sorarak öğrencilerin bu sözcüklerin anlamlarını önceden öğrenmelerini sağlayabilirsiniz. (örnek: agora, gymnaisum, rotunda) * * * * * * *

Arkeolojik kazıların gerçekleştirildiği bir alana ya da arkeoloji müzesine gezi düzenleyin. Bu gezide öğrencilerden gözlem defteri tutmalarını isteyin. (Öğrencilere sorular) Selsus Kitaplığı’nın alt katından çıkan eserler hangi döneme aittir? Bu dönemde yaşam ve gelenekler nasıldı, beş ilginç madde bilgi bulup sınıfla paylaşın. Kitaplığın alt katından çıkan “Akıl, Kader, İlim, Erdem” ve “Arkadaşlık” heykelleri nedir ve neyi temsil etmektedir? Kaplumbağa gibi uzun yaşayan diğer hayvanlar nelerdir? Kaplumbağanın, yaşadıkları yer oraya ilk gelen canlıya ait olmalı; görüşüne katılıyor musunuz? Kapkap’ın doğduğu dönem nasıldı? Ceylan mezun olurken okuma yazma kursunu bitiren yetişkinler de diploma alıyor. Sizce okuma yazma öğrenmenin yaşı var mı? Antik Kent’te yaşayan kedilerin isimleri nedir, nereden gelmektedir? Bu mitolojik isimlerle ilgili bir soyağacı çıkarabilir misiniz? Kedi Efes’i kurtarırken öğretmenleri bir “merdiven” kullanmaktan söz ediyor. Bu nedir ve nasıl işe yarıyor?

* * * * * * *

Ali, hayvanların ne demek istediklerini nasıl anlıyor? Sizce hayvanların dilinden konuşmanın bir yolu var mı? Kitapta rol oynayan hayvanlar hangileridir ve birbirinden ayrılan özellikleri nedir? Kitabın son sayfasında Selsus Kitaplığı’nın Öyküsü’nün yer aldığı bir pano fotoğrafı var. Siz de zaman çizelgesi oluşturarak kitaplığın tarihindeki önemli olayları sıralayabilir misiniz? Ceylan arkadaşları için yaptığı keşiften sonra değerinin bilinmediğini düşünüyor. Siz onun yerinde olsaydınız nasıl davranırdınız? Derste paylaştıkları atasözleriyle arkadaşlık arasındaki ilişki nedir? Sizce bir antik kentte çalışmak eğlenceli midir? Siz Ceylan’ın yerinde olsanız gününüzü nasıl geçirirdiniz? Tarihi eser ne demektir? Önemli olan eserin “eski” olması mıdır? Neden bulduğumuz eserleri kendimize saklayamayız? Kitapta geçen yerler, ana karakterler, yan karakterler, sorun ve çözümün yer aldığı bir hikâye haritası çıkarınız.

İlişkilendirilen Kazanımlardan Bazıları: * 4. Sınıf Sosyal Bilgiler dersi 2. Geçmişimi Öğreniyorum 2.4 Kültürel öğelerin geçmişten bugüne değişerek taşındığınailişkin yakın çevresinden kanıtlar gösterir. * 4. Sınıf Türkçe Okuma 2.26. Metine ortaya konan sorunları belirler ve onlara farklı çözümler bulur. * 4. Sınıf Sosyal Bilgiler dersi 3. Yaşadığımız Yer 3.3 Çizdiği şekil ve şemalarda kullandığı sembolleri açıklayan bir bölüm oluşturur. * 4. Sınıf Sosyal Bilgiler dersi 6. Hep Birlikte 6.4 Okulunda ve yakın çevresinde katılacağı sosyal ve eğitsel etkinliklere karar verir. * 5. Sınıf Türkçe dersi 2. Kendini Yazılı Olarak İfade Etme 2.16 Yazılarında kendi yaşantısından ve günlük hayattan örnekler verir. * 5. Sınıf Sosyal Bilgiler dersi, Bölgemizi Tanıyalım 4. Yaşadığı bölgedeki insanların doğal ortamı değiştirme ve ondan yararlanma şekillerine kanıtlar gösterir. * 6-8. sınıflar Türkçe dersi, Okuma, 2. Okuduğu metni anlama ve çözümleme 28. Metinle ilgili görsel öğeleri yorumlar. * İlköğretim 4-7. Sınıflar Soysal Bilgiler Dersi Öğretim Programı ve “Müze ile Eğitim” ilişkilendirmesi * 6-8. sınıflar Türkçe dersi, Okuma 2.7 Olay, yer, zaman, şahıs, varlık kadrosu ve bunlarla ilgili unsurları belirler. 3.2 Metni içerik yönünden değerlendirir. Mavi Zamanlar

Süper Gazeteciler

Kırmızı Şemsiye

Mavisel Yener ve Aytül Akal

Türk çocuk ve gençlik yazınının en verimli yazarlarından Mavisel Yener ile Aytül Akal, yıllar önce başlattıkları ikili şiir oyunlarını sürükleyici bir romanla ileriye taşıyorlar. Aytül Akal, okulöncesi ve ilköğretim dönemi için 100’ün üzerinde kitap yazarak çocuk edebiyatının gelişmesinde büyük rol oynadı. Öykü, masal, köşe yazısı ve eleştiri yazıları yayımlanan Mavisel Yener halen Cumhuriyet Kitap Eki’nde yazıyor. Her iki yazar da Tudem etkinlikleri kapsamında okullarda ve kitabevlerinde çocuk ve gençlerle buluşuyor, söyleşiler ve atölyeler gerçekleştiriyor.


SI 78

Wendy Orr

NİM’İN ADASI

“Macera Adası” adıyla beyazperdeye de uyarlanan bu resimli, capcanlı kitap bir adada her şeyi deneyimleyerek öğrenen Nim adlı çocuğun hayatta kalma becerilerinden çevreyi tanımasına, doğal afetlerden hayal gücüyle hikâyeler yaratmasına kadar üzerinde düşünülecek pek çok konu sunuyor.

Yazan: Wendy Orr Resimleyen: Kerry Millard Türkçeleştiren: Nursel yıldız

8+ aş

120 sayfa

y

e 4. 2, 3 v ar fl ı sın

Kitabın özeti:

Temalar:

Cesaret, Dostluk, Yardımlaşmak, Doğa, Hayvanlar, Yaratıcılık, Yazmak, Merak

N

im, dünyanın en güzel adalarından birinde, babasıyla birlikte gözlerden uzakta yaşamaktadır. Bilim insanı olan annesi bir balinanın karnında araştırma yaparken, yaklaşan safari turist grubu yüzünden kaçan balinayla birlikte kaybolmuştur. Babası adada araştırmalar yapıp internet üzerinden insanlarla paylaşmakta, ancak bu sırada yerlerini kimseye belli etmemektedir. Bir gün planktonları araştırmaya gider, ancak teknesinin konrolünü kaybeder. Nim’e kuşu aracılığıyla bir mektup göndermeyi başaran babası iyi olduğunu haber verir. Bu sırada Nim’in dış dünyayla tek bağlantısı babasının dizüstü bilgisayarı ve e-postalarıdır. Alex adında birinden bir e-posta gelince okumaya karar verir. Alex’in vahşi doğayla ilgili çok ünlü bir kitabın yazarı olduğu ortaya çıkar. Alex ona kitabı için bilgiler sorarken (örneğin: kaç hindistancevizi sayesinde bir sal suyun üstünde kalabilir?), Nim de bunları deneyip sonuçları Alex ile paylaşır. Hatta Alex, Nim’in anlattıkları sayesinde adanın neredeyse birebir haritasını çıkarabilir. Sonunda korkunç bir fırtına ve volkanik patlamayla karşılaştıklarında, üçlü cennetlerinde yaşamanın ve orayı turistlerden uzak tutmanın bir yolunu aramaya koyulur...

Ana Temalar:

Sağlık ve çevre, Dünyamız ve uzay, Hayal gücü, Yenilikler ve gelişmeler, Doğal afetler

2. kitap

Wendy Orr

İguanası ve bilgisayarıyla, karşınızda modern zamanların çocuk Robinson Crusoe’su...

“Öğretmenler sınıfl a birlikte yapacakları okumada pek çok coğrafi ve bilimsel araştırma üzerine tartışmalar yürütebilir, çocuklarsa hikâyeyle müthiş eğlenirler.” West Ottawa Devlet Okulları temsilcisi


79

Sınıf Etkinlikleri: * Nim’in babası neden adalarının yerini kimseye söylemiyor? Siz böyle bir adada yaşasaydınız bu konuda ne hissederdiniz? İnsan “medeniyetten uzakta” yaşayabilir mi? * Kitabın başında Nim’in Adası’na dair çizilmiş bir harita bulunmaktadır. Bu haritadaki önemli yerler hangileri? Yönleri söyleyebilir misiniz? Kendi haritanızı yapabilir misiniz? Kafanızdan bir ada uydurun ve başkalarının da bulabilmesi için yönleri eklemeyi unutmayın! * Nim’in adası tropik bir iklime sahip. Dünyanın diğer yerlerinde yaşayan çocuklardan farklı olarak Nim her mevsim için farklı giysilere ihtiyaç duymuyor. Sizce bu adada hava nasıldır? Nim’in adasında yaşamak için yanınıza hangi giysilerinizi alırdınız? * Kitapta korkunç bir kasırga çıkıyor. Çok tehlikeli fırtınalar olan bu kasırgalara dünyanın pek çok yerinde isim veriliyor. (Örn. Katrina Kasırgası). Bu isimlerin insan adı olduğunu ve her yıl alfabetik sırayla verildiğini biliyor muydunuz? Kasırgalar nasıl başlar ve nasıl biter? Araştırıp sınıfla paylaşır mısınız? * Nim ve babasının adada kendi yaptıkları bir meteoroloji istasyonları var. Her gün buraya çeşitli gözlemlerini giriyorlar. Örneğin sıcaklık, barometrik basınç ve yağmurları. Bu ölçümler bize zamanla ne söylüyor? Siz havanın nasıl olacağını nereden öğreniyorsunuz? * Her canlı yaşamak için bir yere ihtiyaç duyar. Adada karşılaşılan hayvanlar hangileridir ve nasıl yerlerde yaşarlar? “Habitat” ne demek, araştırıp sınıfla paylaşır mısınız? * Nim ve babası, adada yetişen hindistancevizi gibi yiyeceklerden faydalansa da, kendilerine ait bir bahçe de yapıp burada bitki yetiştiriyorlar. Bu adada ne gibi yiyecekler elde edebiliyorlar? Bu çevrede başka hangi meyve/sebze ekilebilir sizce? * Tohumlanma ne demektir? Islak bir pamuk yardımıyla fasulye büyütebilir misiniz? * Uydu, bir gezegenin çevresinde dönen nesneye denir. Örneğin Ay, Dünya’nın doğal uydusudur. Bir de dünyanın çeşitli yerleri arasında iletişim kurmamızı sağlayan yapay uydular vardır. Bunlardan örnek verebilir misiniz? * Nim’in nasıl ekmek yaptığını hatırlıyor musunuz? Siz hiçbir şey pişirdiniz mi veya pişirilmesine yardım ettiniz mi? * Nim’in adasında hava aydınlıkken, Alex’in yaşadığı yerde hava karanlıktı. Bu saat farkı neden kaynaklanıyor? Zaman dilimi ne demektir, dünyada kaç farklı zaman dilimi vardır?

İlişkilendirilen Kazanımlardan Bazıları: 2. SINIF-TÜRKÇE 1. Konuşma Kurallarını Uygulama 1.1. Konuyu belirleme, bilgi toplama, görselleri hazırlama. 3. SINIF-TÜRKÇE 2. Okuduğunu Anlama 2.4. Metnin giriş, gelişme ve sonuç bölümleri hakkında tahminlerde bulunur. 4. SINIF-SOSYAL BİLGİLER 1. Kendimi Tanıyorum 1.1. Bireysel farklılıkları tanır ve kabul eder. 3. Yaşadığımız Yer 3.4 Yaşadığı yerin coğrafi özellikleri hakkında çıkarımlarda bulunurken çeşitli kültür öğelerinden yararlanır. 8. Uzaktaki Arkadaşlarım 8.3 Kendisi ile başka bir toplumdaki yaşıtlarının günlük yaşamlarını karşılaştırır. Wendy Orr Kanada doğumlu Avustralyalı yazar pek çok hayvanla birlikte büyümüştür. Çocuklar, gençler ve yetişkinler için yazan Orr’un Nim’in Adası adlı kitabı Jodie Foster, Gerard Butler gibi ünlü oyuncuların rol aldığı bir filme uyarlanmıştır. Yazar, Okumayı Seviyorum Vakfı Elçisi de seçilmiştir.

Tudem Yayınlarından çıkan diğer kitapları: Nim’in Denizde


80

BAYAN PİMPİRİK Yaşadığı mahallenin en sıra dışı sakini olarak bilinen Bayan Pimpirik ile kedisi Pamuk’un etrafında şekillenen on keyifl i öykünün yer aldığı kitap, hoşgörünün ve birlikte yaşamanın güzelliğini ele alıyor. Öykülerin diğer karakterleri Bediş, Hasan, Ceren ve Savaş, dış görünüşüyle, tavır ve hareketleriyle diğer insanlardan farklı görünen bu kadının gizemini çözmeye çalışırlar. Anlatıcının sürekli değiştiği kitapta okur Bayan Pi’yi farklı açılardan tanıyor ve her anlatıcıyla karşımıza yeni bir Bayan Pi çıkıyor.

Yazan: İclal K. Dikici Resimleyen: Gökçe Akgül

9+ aş y

. 3 ve 4ar sınıfl

Öykü 110 sayfa

Temalar:

Hoşgörü, Farklılıkların kabulü, Empati, Özgüven, Sıra dışılık, Merak, Hayal gücü, Sosyal ilişkiler

Ana Temalar:

Birey ve toplum, Sağlık ve çevre, Hayal gücü

Kitabın özeti:

B

ayan Pimpirik, namı diğer Bayan Pi için farklı olmak büyük bir ayrıcalıktır. Aşırı titizliği, piyanosu, ilginç kıyafetleri, neşeli ve tuhaf hâlleriyle mahalleli için “sevimli bir deli”, “zararsız bir kadıncağız”dır. Dış görünüşüyle tuhaf ama sevimli bir profil çizen Bayan Pi, bu uğurda dışlanmayı, yalnız kalmayı hatta mahallenin delisi, uzaylısı, cadısı olarak adlandırılmayı bile göze alacak kadar da cesurdur. Mahallenin çocukları Bediş, Hasan, Ceren ve Savaş, Bayan Pi’yi izlemeye başlarlar. Dürbünüyle Bayan Pi’yi izlerken onun bir cadı olduğuna ve diğer cadılarla iletişime geçtiğine inanan Hasan, bunu arkadaşlarına da ispatlamaya çalışır. Kitapta mekân ve karakterlerle birbirine bağlanan kısa öyküler farklı anlatıcıların ağzından aktarılır. İlk anlatıcı Kedi Pamuk’tur; anlatıcı değiştikçe okur, Bayan Pi’yi farklı açılardan tanır ve her anlatıcıyla karşımıza yeni bir Bayan Pi çıkar. İclal K. Dikici’nin, annesinden dinlediği masallardan ilham alarak öyküleştirdiği Bayan Pimpirik, ödüllü çizer Gökçe Akgül’ün çizimleri eşliğinde, hayal ile gerçeğin iç içe geçtiği, ince bir mizahla harmanlanmış, hayata, ilişkilerimize sıra dışı bir gözle bakmamızı sağlayacak renkli bir öykü kitabı.

“Dino Buzzati’nin ‘Yumurta’ adlı eşsiz bir öyküsü vardır; bir annenin çocuğu aşağılanınca neler yapabileceğini anlatır. Bayan Pimpirik de bazı hâlleriyle bu öyküyü anımsattı bana. Özellikle kitabın son bölümünde sevgili kedisi Pamuk’la sokak kedisi diye alay ettiklerinde yaptıkları, sevginin ve sadakatin gücünü gösteriyor.“ Sevengül Sönmez, İYİ KİTAP


81

Öne Çıkan Özellikler: Farklılıklara saygı duymayı, önyargısız bakmayı öğrenir; hoşgörünün ve birlikte yaşamanın önemini kavrar. Özgüven ve insanın kendisiyle barışık olmasının kişiye neler kazandıracağını görerek kişiliğine saygı duyma konusunda bir bilinç oluşturur. Hayal gücünü çalıştırarak soyut düşünmesine yardımcı olur.

Tartışma Konuları: *

* * * * * *

Hikâyelerin merkezinde yer alan Bayan Pimpirik’in nasıl bir karakteri var? Karakterine dair öne çıkan özellikler sizce nelerdir? Çevrenizde Bayan Pimpirik gibi “farklı” biri yaşıyor mu? Böyle bir tanıdığınız varsa, onu nasıl betimlersiniz? Hiç başkası hakkında önce olumsuz düşündüğün, tanıdıkça fikirlerinin değiştiği oldu mu? Hoşgörü, insanlara neler kazandırır? İnsanın kendisini sevmesi, kendisiyle barışık olması neden önemlidir? Hiç herhangi bir ortamda kendini yalnız ve dışlanmış hissettiğin oldu mu? Böyle bir durumla nasıl başa çıkarsın? En çok hangi öyküyü sevdin? Sence bu sevdiğin öykünün ana fikri ne olabilir? Her öyküde anlatıcının değişmesi, her seferinde farklı bir Bayan Pi ile tanışmamıza neden oluyor. Sence bu, bize neyi gösteriyor? Bir kedinin gözünden Bayan Pimpirik’i ve olayları görüyor olmamız konusunda ne düşünüyorsun? Sence hikâyeye nasıl bir etkisi olmuş?

İlişkilendirilen Kazanımlardan Bazıları: * 3. sınıf, Türkçe Konuşma: 2.14. Duygu, düşünce ve hayallerini sözlü olarak ifade eder. 3.10. Çevresinde karşılaştığı herhangi bir sorunla ilgili olarak konuşmaları istenebilir. (MEB tarafından, “4. sınıf Türkçe-Konuşma” ortak kazanımlarından 3.10. ile ilişkilendirilmiş etkinliktir).

Okuma: 2.11. Okuduklarında sebep-sonuç ilişkileri kurar. 2.15. Okuduklarının ana fikrini belirler. 2.25. Okuduklarıyla ilgili, kendi yaşantısından ve günlük hayattan örnekler verir.

Yazma: 2.8. Yazılarında kendi yaşantısından ve günlük

hayattan örnekler verir. 2.16. Kendisine ilginç ve çekici gelen karakter, olay, yer, an ile ilgili görüş ve düşüncelerini yazar.

* 4. sınıf, Türkçe Okuma: 2.19. Okuduklarının ana fikrini belirler.

Yazma: 2.21. Duygu, düşünce ve hayallerini anlatan yazılar yazar. 2.26. Bir fikre katılıp katılmadığını nedenleriyle açıklayan yazılar yazar.

* 4. sınıf, Sosyal Bilgiler 1.1 Bireysel farklılıkları tanır ve kabul eder. 1.4. Başkalarının duygu ve düşüncelerini saygı ile karşılar.

İclal K. Dikici Çocuklarla birlikte hayal kurmayı; hayallerini yazmayı; yaş almış insanlarla konuşmayı; masalları; toprak kokusunu; eski kapılardan geçmeyi; farklı pencerelerden bakmayı; kedisi Şanslı’yı; arkadaşlarını ve ailesini çok seviyor. Omzunun üstündeki başını değil, yüreğini kılavuz ediniyor.

Gökçe Akgül Gökçe Akgül, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Resim Bölümü’nden mezun oldu. Pek çok çocuk kitabını resimledi. Yurt içinde ve dışında sergi ve çalışma gruplarına katıldı, tasarımlar yaptı. Kendi yazdığı ve resimlediği kitap çalışmalarının dışında, farklı tekniklerde hazırladığı animasyon ve kısa film çalışmalarını İstanbul’daki atölyesinde sürdürüyor. www.tombikprens.net adında bloğunda çalışmalarını sergiliyor.


82

TUNA’NIN BÜYÜLÜ GEMİSİ

Yazan: Miyase Sertbarut Resimleyen: Özgür Gücüyener

1y0a+ş

4. 3 ve ar fl ı sın

Öykü 78 sayfa

Temalar:

Anne özlemi, Hayal gücü, Yalnızlık, Batıl İnançlar, Şans

Ana Temalar:

Birey ve Toplum, Hayal Gücü

Anneleri kendilerinden uzakta, başka bir kentte çalışmak zorunda olduğu için kendisini çok şanssız hisseden Tuna’nın bu sıkıntıyla en iyi baş etme yolu olarak büyülü gemisi ile hayallere dalması konu alınır.

Kitabın özeti: una’nın Büyülü Gemisi yedi bölümden oluşur. İlk bölüm “Anne Özlemi” adını taşır. Tuna, Yeşilbağ Köyü’nde ablası Suna ve anneannesi ile yaşayan çocuklardan biridir. Duyarlı bir çocuk olan Tuna, kente çalışmaya giden annesinin özlemiyle, Fransa’da çalışırken yaşamını kaybeden babasının acısını düşleriyle avutmaya çalışmaktadır. Bu sıkıntılardan hayallere dalarak bir nebze olsun kurtulmaktadır. Oyunlarında kurguladığı sihirli gemisine binen Tuna’nın uğramadığı liman yoktur. En büyük amacı ise şansı yakalamaktır. Bu uğurda akıl almaz yollar dener. Sonuçta büyü denen şeyin yalnızca çalışırsa gerçekleşeceğini öğrenir.

T

“Miyase Sertbarut, günümüz sancılarını bir çocuğun düşleri arasına gizlemeyi çok iyi başarmış.” Nur İçözü, Radikal Kitap

Tartışma Soruları: * Tuna’nın annesi neden çocuklarından uzakta, başka bir ülkede çalışmak zorunda? * Tuna neden şanssız olduğunu düşünüyor? Şans kavramını tartışınız. Romanın sonunu bir de bu açıdan değerlendiriniz. * Batıl inançlar üzerine tartışınız. * Hayal kurmak, Tuna için neden çok önemli? * Tuna’yı ifade eden belirgin özellikler nelerdir?


83

İlişkilendirilen Kazanımlardan Bazıları: *3. SINIF-TÜRKÇE Konuşma, 2.14. Duygu, düşünce ve hayallerini sözlü olarak ifade eder. (Öğrencilerden hayal kurmaları ve kurdukları hayali sınıfta paylaşmaları istenebilir. MEB tarafından 3. sınıf Türkçe-Konuşma ortak kazanımlarından 2.14. ile ilişkilendirilmiş bir etkinliktir.) Konuşma, 2.16. Kendisini, ailesini ve çevresini tanıtır. Okuma, 2.15. Okuduklarının ana fikrini belirler. Okuma, 2.16. Okuduklarının konusunu belirler. Okuma, 2.25. Okuduklarıyla ilgili, kendi yaşantısından ve günlük hayattan örnekler verir. Okuma, 2.29. Okuduklarında geçen varlıkları ve olayları sınıflandırır. Okuma, 2.30. Görsellerden yararlanarak, metnin içeriğini tahmin eder. Yazma, 2.12. İzlenim ve deneyimlerine dayalı yazılar yazar. (Günlük olaylar, aile ve okul içinde yaşananlar, izledikleri vb. izlenimler hakkında yazmaları istenebilir. MEB tarafından 3. sınıf TürkçeYazma ortak kazanımlarından 2.12. ile ilişkilendirilmiş bir etkinliktir.) Yazma, 2. 13. Duygu, düşünce ve hayallerini anlatan yazılar yazar. Yazma, 2.14. Kendisini, ailesini ve çevresini tanıtan yazılar yazar. (Özgeçmişi, ilgileri, özellikleri hakkında yazar. MEB tarafından 3. sınıf Türkçe-Yazma ortak kazanımlarından 2.14. ile ilişkilendirilmiş bir etkinliktir.) Yazma, 3.3. Mektup yazar. (Etkinlik: Bir yakınına mektup yazması istenebilir.) *4. SINIF Konuşma, 1.8. Sesine duygu tonu katar. (Mutluluk veya üzüntü duydukları bir olayı anlatmaları istenebilir. MEB tarafından 3. sınıf konuşma ortak kazanımlarından 1.8 ile ilişkilendirilmiş bir etkinliktir.) Okuma, 2.25. Okuduklarından çıkarımlar yapar. Okuma, 2.26. Metinde ortaya konan sorunları belirler ve onlara farklı çözümler bulur. Yazma, 2. 14. Yazılarında kendi yaşantısından ve günlük hayattan örnekler verir. Yazma, 2. 15. Yazılarında uygun ifadeleri kullanarak destekleyici ve açıklayıcı örnekler verir. Yazma, 2. 16. Yazısını anlam ve biçim açısından değerlendirir.

Miyase Sertbarut

Okuru şaşırtmasındaki ustalığını, özgün hikâyeleri ve karakter yaratmadaki başarısıyla harmanlayan, son yılların en üretken yazarlarından Miyase Sertbarut, yazmaya radyo oyunları ile başladı. G.Ü. Eğitim Fakültesi, Türk Dili ve Edebiyatı mezunu olan yazar, 3’ü Tudem Edebiyat Ödülleri Birinciliği olmak üzere 20’ye yakın edebiyat ödülünün sahibidir.

Tudem Yayınlarından Çıkan Kitapları: Bir Dilek Tut (masal), Akvaryumdaki Denizkızı (masal), Tuna’nın Büyülü Gemisi (öykü), Kırmızı Kartal (öykü), Altın Avcıları Plajda (öykü), Yangın Tüpüyle Uçan Çocuk (öykü), Sisin Sakladıkları (roman), Kapiland’ın Kobayları (roman), Kapiland’ın Karanlık Yüzü (roman), Yılankale (roman), Kimsin Sen? (roman), Çöp Plaza (roman), Sil Baştan Aşk (roman), İkizler İz Peşinde (öykü), Kaçak Köpek Biber (roman), Buz Bebekler (roman) Delidolu Yayınlarından Çıkan Kitabı: Çocukluğumun Tanrısı Piper Pa-25 (Roman) Tudem Ödülleri

Tuna’nın Büyülü Gemisi 2003 Tudem Birincilik Ödülü

Kırmızı Kartal 2003 Tudem Birincilik Ödülü

Sisin Sakladıkları 2004 Tudem İkincilik Ödülü

Akvaryumdaki Denizkızı 2004 Tudem Mansiyon Ödülü

Kapiland’ın Kobayları 2006 Tudem Birincilik Ödülü


KUŞ KULESİ 84

Kuş Kulesi, küçücük çocukların omuzlarındaki yükü, yorgunluklarını dile getirirken çocukça sevinçlerini ve ailelerinin kaygılarını ele alıyor. Yazan: Ferda İzbudak Akıncı Resimleyen: Özgür Gücüyener

1y0a+ş

. 3 ve 4ar sınıfl

Roman 104 sayfa

Temalar:

Doğa sevgisi, Arkadaşlık, Hayaller, Göç Ana Temalar:

Birey ve Toplum, Hayal Gücü

Kitabın özeti:

K

uş Kulesi, altı öyküden oluşuyor. Kitabın ilk öyküsü “Son Tren”, okulla dershane arasında mekik dokuyan ve bir akşam aynı saatte trenden inmeyen İrem ve Sinan’ın başına neler geldiğini ele alıyor. “Papatyalar” ise, ayağı kırıldığı için evde vakit geçirmek zorunda kalan Pınar’ı anlatıyor. Okula gidemediği, arkadaşlarıyla oynayamadığı için üzülen Pınar’a annesi bir defter armağan ediyor. Genç karakter böylece günlük tutmaya başlıyor. Çocukları günlük tutmaya özendiren bu öykü; “Ve yazıyı arkadaş seçenler, asla yalnız kalmazlar.” ifadesiyle biter. “Kasabalı Çocuk”, ara sıra annesini görmeye kasabaya gelen bir yazarla bir çocuğun karşılaşmasını ele alır. “Ayva Ağacı”, şehirli bir çocuğun köydeki bir akrabasını ziyareti üzerine kurgulanmış. Çoğu şehirli çocuk gibi doğadan uzak büyüyen Ezgi, gördüğü bahçe karşısında büyülenir ve gelecekle ilgili kararları değişir. “Kuş Kulesi”nde köyünü özleyen Mustafa okullar açılmadığı için arkadaş edinemez. Öykü, bir gün peşine takıldığı komşu çocuklarının sayesinde kuş kulesini keşfeden karakterin başından geçenleri ele alıyor. Son öykü olan “Haylaz Çırak ve Küçük Masal Kitabı”, romanların arasına sıkışan bir masal kitabıyla ilgili.

“Kuş Kulesi içten olduğu kadar akıcı bir kitap. Öyküler çocuk hayatının inceliklerine değiniyor.” Radikal Kitap “Kitapta, yazarın, kimilerinin düşündüğü gibi çocuğun işlenebilir bir hamur olarak değil, yaşadığı toplumda sosyal bir varlık olduğunun farkındalığıyla yazdığı, dil, kurgu ve anlatım bakımından zengin, çocuğu hafife almayan altı kısa öykü yer alıyor.” Cumhuriyet Kitap


85

Öne Çıkan Özellikler: Kitapların gündelik yaşamdaki önemini kavrar ve okuma sevgisi edinir. * Günlük tutma konusunda bilinç geliştirir. * Kentsel dönüşüm ve göç konuları üzerine düşünür. *

Tartışma Soruları: Pınar neden günlük tutmaya başlıyor? Yazı ile kurduğu ilişki ona neler kazandırıyor? * Hasan, yazarla nasıl bir ilişki kuruyor? Birbirlerini nasıl etkiliyorlar? * Ezgi’nin köye yolcuğu onu nasıl değiştiriyor? * Mustafa, kenti neden sevmiyor? *

Sınıf Etkinlikleri: “Ayva Ağacı” öyküsü mesleklerin tartışıldığı derslerde kullanılabilir. * Öğrenciler günlük tutmaları konusunda teşvik edilebilirler. *

İlişkilendirilen Kazanımlardan Bazıları: 4. SINIF-SOSYAL BİLGİLER Birey ve Toplum, 1.2. Duyguları ve düşünceleri arasındaki ilişkiyi fark eder. 4. SINIF-TÜRKÇE Okuma, 2.11. Okuduklarında sebep-sonuç ilişkileri kurar. Okuma, 2.12. Betimleyen ve tanımlayan ifadeleri dikkate alarak okur. Okuma, 2.18. Okuduklarının konusunu belirler. Okuma, 2.19. Okuduklarının ana fikrini belirler. Okuma, 2.31. Okuduklarında “hikâye unsurları”nı belirler. Yazma, 2.10. Mantıksal bütünlük içinde yazar. Yazma, 2.11. Yazılarında ana fikre yer verir. Yazma, 2.12. Yazılarında yardımcı fikirlere yer verir. Yazma, 2.13. Yazılarında farklı düşünmeye yönlendiren ifadeleri kullanır. Yazma, 2.14. Yazılarında kendi yaşantısından ve günlük hayattan örnekler verir.

Ferda İzbudak Akıncı İzmir’in Dikili ilçesinde doğdu. Ege Üniversitesi ve Anadolu Üniversitesi’nde yükseköğrenim gördü. Uzun yıllar şiir yazdı. 1990 yılından bu yana öykü ve roman yazıyor. Öyküleri, yazarlarla söyleşileri ve kitap eleştirileri Adam Öykü, Damar, Pencere, Agora, Varlık gibi çeşitli dergilerde yayımlandı. 2003 Tudem Edebiyat Ödülleri’nde Kuş Kulesi adlı öyküsüyle ikincilik kazanmıştır.

Delidolu Yayınlarından Çıkan Kitabı: Bergamalı Simo (roman) •

Tudem Yayın Grubundan çıkan kitapları: Su Masalları (masal) • Çuvaldiken Kasabası (masal) • Rüzgâr Masalları (masal) •

Sokak Kuşu/Uçurtmanın Gözleri (öykü) • Kuş Kulesi (öykü) • Bisiklet Yarışçıları (roman) •

Işıklı Ayakkabılar (öykü) • Kuğu Gecesi (öykü) • Mutluluk Sokağı (roman) •


86

EYFEL’İ KİM YEDİ?

Eyfel’i Kim Yedi? bir arayış kitabı, “gerçeğin içindeki düşü, düşün içindeki gerçeği,” öyküyü arayış... Yazan: Özlem Sözbilir

9+ aş

Öykü 104 sayfa

y

e 5. 3, 4 v ar sınıfl

Temalar:

Düşler-gerçekler, Seyahat, Hayal gücü, Sanat, Tarih, Gizem, Kardeşlik

Ana Temalar:

Atatürk, Hayal Gücü

Seyahat etmeyi çok seven Sözbilir, gezip gördüğü yerlerden, gazetelerde okuduğu çarpıcı haberlerden ve karşılaştığı ilginç olaylardan yola çıkarak yeni öyküler yaratma konusunda yetenekli bir kalem. Kitaba adını veren öyküde ise, Eyfel’in ayaklarından birini yediği tahmin edilen ve Mona Lisa resmini afiyetle mideye indirerek gitgide resimdeki yüze benzemeye başlayan turistler anlatılıyor… Eyfel’i Kim Yedi? gizem ve maceraya kapı aralayan yedi öykülü bir uçurtma.

Kitabın özeti: Duvar Hırsızları: Yeni taşındıkları köşkte, eski sahiplerinden kalma bir tablo bulan, tablonun mucizelerine tanık olduktan sonraysa onu hırsızlardan korumaya karar veren iki kardeşin öyküsü... Kimim Ben?: Turist olarak geldiği bir şehrin sokaklarında, Kırmızı Cadı’yla karşılaşan ve ondan bir türlü kurtulamayan bir kadın, öykünün sonunda aynaya baktığında bir sürprizle karşılaşır. Acaba kaçıp kaçıp kurtulamadıklarımız kimlerdir? Yok Şeyler Dükkânı: Bir Akdeniz kentine yaptığı yolculukta, anlatıcının dikkatini ilginç nesnelerle dolu küçük bir dükkân çeker. Ancak bu dükkân bir görünüp bir kaybolmaktadır, üstelik oradan aldığı bir taçlı kurbağa da prense dönüşüp durmaktadır! BŞH’nin Sırrı: İda, mahalledeki antikacıdan bir model araba ve arabanın üstünde yazılı gizemli bir kod bulur: BŞH ne demektir ve Atatürk ile ne bağlantısı vardır? Bir Martı Öyküsü: Eve giren bir semender, ev sahibini kaçırabilir mi? Eyfel’i Kim Yedi?: Çok obur üç burun, uçakta verilen tüm yemekleri yer. Ancak bununla da kalmazlar, indikleri şehirdeki ünlü yapıtlar da birer birer midelerine inmeye başlar... Aynalar Kenti ya da Bir Gölge Hikâyesi: Aynalar Kenti’ne yaptığı yolculukta gölgesini kaybeden kahraman, onu gizemli bir tiyatro oyununda bulabilecek midir?


87 “Daha önce Tudem Yayınları’ndan çıkan Pembe Kedi, Becerikli Martı ve Ben adlı bir şiir kitabı da bulunan Özlem Sözbilir, üçüncülük ödülü aldığı Eyfel’i Kim Yedi’yi adeta her bir rengine farklı bir hayal kattığı bir gökkuşağı olarak tasarlamış. Kitaptaki yedi öykü de çocuk ve gençlik edebiyatında fantastik tür düşünüldüğünde umut ve keyif verici nitelikte. Tolkien’in “Ararsan bulursun, ama bulduğun şey aradığın şey olmayabilir her zaman, ”cümlesiyle açılan kitapta, her birinde samimi bir ben-anlatıcıyla karşılaştığımız öyküler, gerçekten de bizi bir gizemle karşılayıp başka bir gizemle uğurluyor. “Perili Köşk” vaadiyle başlayıp esrarlı bir tablonun ve Roma döneminden kalma bir tabletin hikâyesine uzanan; cadılarla haşır neşir olacağımızı düşündürüp dört başı mamur bir kimlik sorgulamasına dönüşen; antika bir oyuncak araba sevdasından başlayıp uluslararası bir meseleyle örülen; uzak kentlere yolculuklarda gölgesini kaybeden kahramanların hikâyesini anlatan rengarenk öyküler bunlar. Sözbilir, olabildiğince duru bir dille, birbirinden keyifl i dünyalar yaratmış.”

Tartışma Soruları ve Sınıf Etkinlikleri:

Nilay Kaya, İYİ KİTAP

* Duvar Hırsızları adlı öyküde iki kardeş annelerinin tablolarının sanat değerine sahip olduğunu nasıl anlıyorlar? Bir yapıtın “sanat değeri”ne sahip olması sizce ne demektir? * Duvar Hırsızları adlı öyküde Roma döneminden kalma tabletin karşısına geçenler kendilerini bir anlık kaybediyor. Kendilerine geldiklerinde nasıl hissediyorlar? Sizce sanatın iyileştirme gücü var mıdır? * Kimim Ben adlı öyküde kahraman hangi baharatı yiyor? Bu baharatı yiyenlere ne olduğu rivayet ediliyor, araştırıp sınıf arkadaşlarınızla paylaşır mısınız? * BŞH’nin Sırrı öyküsünde kahraman neden rüyasında Atatürk’ü görüyor? * Çocuklar, BŞH’nin Sırrı öyküsündeki kodun sırrını çözmek için yönlerden nasıl yararlanıyorlar? * BŞH’nin Sırrı öyküsünde geçen Uluslararası Silahsızlanma Örgütü nedir ve ne işe yarar, araştırıp sınıf arkadaşlarınızla paylaşır mısınız? * Bir Martı Öyküsü’nde ev sahibinin, evine gelen hayvanlarla mücadele yöntemini nasıl buluyorsunuz? Onun yerinde siz olsaydınız nasıl davranırdınız? * Eyfel’i Kim Yedi? öyküsünde öne çıkan tema sizce hangisidir? * Eyfel’i Kim Yedi? öyküsünde yazar, “Yolculuğun en sevdiğim yanı da kendimle baş başa kalmaktır,” der. Siz yolculuğa çıkmanın en çok hangi özelliğini seviyorsunuz? * Eyfel’i Kim Yedi? öyküsünde geçen Louvre Müzesi, Eyfel Kulesi hangi ülkededir? Sizin yaşadığınız yerin ünlü yapıları nelerdir? * Aynalar Kenti ya da Bir Gölge Hikâyesi öyküsünde anlatılan kente Aynalar Kenti deniyor, sizin yaşadığınız şehre verilen isimler var mı?

İlişkilendirilen Kazanımlardan Bazıları: 3. SINIF-TÜRKÇE Okuma 2.14. Okuduklarında gerçek olanla hayal ürünü olanı ayırt eder. 3. SINIF-HAYAT BİLGİSİ Benim Eşsiz Yuvam B.3.44 Aralarındaki benzerliklere ve farklılıklara karşın bütün insanların aynı gezegeni paylaştıklarını fark ederek, daha iyi bir dünya yaratmak için her bireyin üzerine düşen görevleri olduğunu kavrar. 4. SINIF-TÜRKÇE 2.5 Dinlediklerinde ne, nerede, ne zaman, nasıl, niçin ve kim (5N 1K) sorularına cevap arar. 4. SINIF-SOSYAL BİLGİLER 1. Kendimi Tanıyorum 1.1. Bireysel farklılıkları tanır ve kabul eder. 3. Yaşadığımız Yer 3.4 Yaşadığı yerin coğrafi özellikleri hakkında çıkarımlarda bulunurken çeşitli kültür öğelerinden yararlanır. 5. SINIF-TÜRKÇE 2.34. Görsellerden yararlanarak metnin içeriğini tahmin eder. 30. Okuduklarında “hikâye unsurları”nı belirler. 2.5 okuduğunu anlama 4. Metnin giriş, gelişme ve sonuç bölümleri hakkında tahminlerde bulunur.

Özlem Sözbilir 1969’da Denizli’de doğdu. Lisans ve lisansüstü öğrenimini Dokuz Eylül Üniversitesi Jeoloji Mühendisliği Bölümünde tamamladı. Bir süre madencilik alanında çalıştı. Öykü ve kitap tanıtım yazıları çeşitli sanat ve edebiyat dergilerinde yayımlanan yazarın ayrıca “Kent Masalları” dizisi ve Masalkent’e Yolculuk adlı kitapları yayımlanmıştır. Tudem Yayınları’ndan çıkan diğer kitapları: Pembe Kedi Becerikli Martı ve Ben (şiir)


88

KÜÇÜK CADI YEŞİL

Yazan: Marie Desplechin Türkçeleştiren: Sibil Çekmen

1y0a+ş

4. 3 ve ar sınıfl

Roman 112 sayfa

Küçük Cadı Yeşil, “Çocukların sıradan olmasına izin mi vermeli, yoksa marjinal yanlarını mı desteklemeli?” sorusu üzerine düşündüren ve Fransa’da okul müfredatlarında okutulan aile bağları, kimlik arayışı, sıradanlık, farklılık gibi konuları ele alan bir roman.

Temalar:

Sıra dışılık, Anne-kız ilişkisi, Aile içi çatışmalar, Büyümek, Ergenlik, Kimlik ve rol çatışmaları, Seçim, İlk aşk

Ana Temalar:

Birey ve Toplum, Hayal Gücü

Kitabın özeti:

K

üçük Cadı Yeşil, sıra dışı bir çocuk olan Yeşil’in, aslında, anne baba ve çocuklardan oluşan “normal” bir aile yaşamına özenmesini anlatıyor. Anneanne Anastabotte ve anne Ursule, hayatlarını erkeklerden uzak, kendi ayakları üstünde geçirmeye alışkın iki güçlü kadın figürüdür. Yeşil’in annesi tam da bu yüzden o henüz minik bir bebekken babasından ayrılmıştır. Tek isteği kızının da sağlam karakterli, başarılı bir cadı olmasıdır. Bu nedenle sınıfındaki erkeklerden bahsetmesinden, “normal” kızlar gibi pembe etekler giyip bebeklerle oynamasından hoşlanmaz. Anneannesinden annesine, ondan da kendisine geçen bu cadılık geni, istediklerini elde etmek için saatlerce çalışmak zorunda kalan “sıradan” insanlar dünyasında hemen herkes için arzu edilecek bir durumken Yeşil için korkutucu bir gerçektir. O cadılığa dair her şeyden nefret etmektedir. İstediği tek şeyse babası Gérard’ı bulmaktır. Annesinden daha anlayışlı bir cadı olan büyükannesinden yardım alarak bu arzusunu yerine getirmek için kolları sıvar. Bu konuda en büyük destekçisi ise “iyi bir arkadaş”tan fazlası olan sınıf arkadaşı Soufi’dir.

“Küçük Cadı Yeşil’i okuyacak herkese sıradanlığınızın da sıra dışılığınızın da kıymetini bilin diyorum. Sonuçta ikisi de ‘siz’siniz.” Elif Türkölmez, İYİ KİTAP


89

Öne Çıkan Özellikler: * * * *

Yetenekleri keşfetmenin önemi üzerine düşünür. Kişiyi farklı yanlarına sahip çıkması için cesaretlendirir. Anne-kız ilişkisinde kendi yaşadığı sorunlarla empati kurarak daha yapıcı düşünmesini sağlar. Yaşadığı aile içi ve kuşak çatışmalarının normal olduğunu, sadece kendisine has olmadığını kavrar. Kişinin kendisine dayatılmak istenen yazgıyı reddederek kendi yazgısını kurgulaması ve hayattaki seçimlerimiz üzerine düşündürür.

Sınıf Etkinlikleri: * Sıra dışılık Yeşil için hiç ilgi çekici değil, onun çevresindekiler gibi “normal” olmak istemesinin altında yatan neden sizce nedir? * Yeşil, neden annesi gibi olmak istemiyor? Romandaki bu üç kadının birbirlerinden farklı özellikleri nelerdir? * Kendi deneyimlerinizden yola çıkarak yaşadığınız kuşak çatışmalarını ve bunlar karşısında verdiğiniz tepkileri içeren bir yazı yazınız. * “Sıra dışılık”, “normallik” ve “anormallik” kavramları üzerine tartışınız. * Kişinin seçimlerinde özgür olması, ona ne kazandırır?

İlişkilendirilen Kazanımlardan Bazıları: *3. SINIF-TÜRKÇE Konuşma, 2. 11. Konuşmalarında karşılaştırmalar yapar. Konuşma, 2. 13. Bir fikre katılıp katılmadığını nedenleriyle ortaya koyar. Okuma, 2.15. Okuduklarının ana fikrini belirler. Okuma, 2.25. Okuduklarıyla ilgili, kendi yaşantısından ve günlük hayattan örnekler verir. Yazma, 2.14. Kendisini, ailesini ve çevresini tanıtan yazılar yazar. Yazma, 2.10. Yazılarında karşılaştırmalar yapar. Yazılarında, karşılaştırmalar yaparken “aynısı, benzer olarak, farklı vb.” ifadelerini kullanmaları istenebilir. *4. SINIF-TÜRKÇE Konuşma, 2.20. Bir fikre katılıp katılmadığını nedenleriyle ortaya koyar. (MEB’in 2.20. kazanımı için sosyal bilgiler dersi “Kendimi Tanıyorum” ünitesine bakınız.) Konuşma, 3.10. Sorgulayarak konuşur. Herhangi bir konuda katıldığı veya katılmadığı noktaları, nedenleriyle karşısındaki kişiyi incitmeden ifade eder. Okuma, 2.16. Okuduklarında gerçek olanla hayal ürünü olanı ayırt eder. Okuma, 2.27. Metindeki düşüncelerle kendi düşünceleri arasındaki benzerlik ve farklılıkları belirler. Yazma, 2.21. Duygu, düşünce ve hayallerini anlatan yazılar yazar. (MEB’in 2.21 ile ilişkilendirdiği kazanımlara göre “Gelecekte nasıl bir anne veya baba olmak istersiniz?” Sorusuyla duygu ve düşüncelerini yazmaları istenebilir).

Marie Desplechin 1959 doğumlu, üç çocuk annesi, gazeteci yazar. İlk kitabını 1993’te yayımlayan Desplechin, çocukların yanı sıra yetişkinler için de yazıyor. Küçük Cadı Yeşil, Fransa’da okul müfredatları kapsamında okutuluyor.


90

ÖYKÜLERLE ATASÖZLERİ SÖZ KULAĞA YAZI UZAĞA

8+ aş

Yazan: Habib Bektaş

y

7 5, 6, 3, 4, sınıflar ve 8.

Temalar: Dil kültürü ve zenginliği, Kültürel değerlerimiz, Mizah Ana Temalar: Birey ve Toplum, Millî Kültür, Okuma Kültürü, Toplum Hayatı, İletişim, Duygular

ÖYKÜLERLE DEYİMLER UZUN LAFIN KISASI

Atasözleri ve deyimler, özgün ve çağdaş öykülerle anlatılıyor! Sınıf etkinlikleriyle zenginleştirilen kitaplar, genç okurların dilimizin zenginliklerini keyif alarak öğrenmelerini sağlıyor.

Kitabın özeti:

D

ilimizin yüzyıllar öncesinden gelen birikimini ve zevkini yansıtan atasözleri ve deyimler, özgün ve çağdaş hikâyelerle dile geliyor! “Öykülerle Atasözleri ve Deyimler” serisi, kurmacanın gücü ve bölüm sonlarında yer alan sınıf etkinlikleri ile kültürümüzün ve dilimizin önemli bir parçası olan atasözleri ve deyimlere eğlenceli ve bambaşka bir bakışla yaklaşmamızı sağlıyor.

Habib Bektaş’ın seçilen her atasözü ve deyim için yazdığı özgün öykülerden oluşan kitaplar, içinde bolca deyim, deyiş, yerel söyleyişlerin yer aldığı bir sözlü kültür çalışması aynı zamanda. Homeros’tan Murat Orhon Arıburnu’na, mitolojiden sözlü kültürün zenginliklerine, bu kültürün beslendiği kaynaklara sırtını yaslayan çalışma, mizahı, nükteyi, zaman zaman absürdü de içinde barındıran içeriğiyle salt genç okurlara değil, yetişkinlere de hitap ediyor. Özgün öykülerin kurgusu arasına serpiştirilmiş, bağlam içinde kullanılan atasözleri ve deyimler, dilin zenginliklerine kapı aralarken genç okurlar için akılda kalıcılığı kolaylaştırıyor.

Öne Çıkan Özellikler: * Bölüm sonlarında yer alan sınıf etkinlikleri ile kültürümüzün ve dilimizin önemli bir parçası olan atasözleri ve deyimlere eğlenceli ve bambaşka bir bakışla yaklaşılmasını sağlar; dil bilincini geliştirir. * Okurun, atasözleri ve deyimleri özgün hikâyelerle bağlam içinde öğrenmesini sağlar. * Mizahın önemli bir yer kapladığı kitaplar hem öğrencinin kurmaca metinlerle okuma sevgisini geliştirmek hem de anadilin zenginliklerini kavrayabilmeleri üzerine kurgulanmıştır. * Atasözleri ve deyimlerin yanı sıra kitapta bolca deyiş, yerel söyleyiş, tekerleme ve şiir yer almaktadır. * Homeros’un eserlerinden mitolojiye, Yunus Emre’den çağdaş şiire Türk Edebiyatı’nın zenginliklerine de yer yer gönderme yapan kitaplar, okurların çok yönlülüklerini ve genel kültürlerini de artırmayı amaçlamaktadır.

Habib Bektaş ile “Öykülerle Atasözleri ve Öykülerle Deyimler” atölyesi Tudem Yayın Grubu Yazar Etkinlikleri Rehberi’nde


91

Sınıf Etkinlikleri: * Atasözleri de yaşanan devire göre değişikliğe uğrayıp anlamını ya da gündelik yaşamdaki karşılığını yitirebilir mi? Bu tür bir atasözü bulmaya ne dersin? * Yunus Emre’nin “Az söz erin yüküdür / Çok söz hayvan yüküdür” sözünü sınıfta tartışarak yorumlayınız. * Homeros’un Odysseus destanında insanın isminin önemi nasıl anlatılıyor? Sence isimlere neden bu kadar önem verilmiş? * Zümrüdü Anka ve Kaf Dağı hakkında araştırma yapıp daha sonra bunu sınıfta yapacağın bir sunumla arkadaşlarına anlat! * Midas, Apollon ve Pan ve Tmolos’un mitolojideki hikâyeleri üzerine bir araştırma yapmaya ne dersin? Bakalım hangi karakter daha çok ilgini çekecek? * İletilerine katılmadığın atasözleri var mı, varsa hangileri ve neden katılmıyorsun? * Öyküdeki anlatıcı hakkında neler söyleyebiliriz? Sence güvenilir bir anlatıcı mı? Neden? * “Umut fakirin ekmeği” dizesiyle verilmek istenen duygu-düşünce sence nedir? Bu sözden yola çıkarak bir resim yapmaya ne dersin? * Pandomimle Atasözü Anlatma: Aşağıdaki atasözlerinden birini ya da kendi seçeceğiniz bilinen bir atasözünü beden dili ve pandomimle canlandırarak anlatmaya çalışın. Örnekler • Akıl yaşta değil baştadır. • Güneş balçıkla sıvanmaz. • Paça ıslanmadan balık tutulmaz.

İlişkilendirilen Kazanımlardan Bazıları: 4. SINIF-TÜRKÇE: Konuşma, 2.3. Konuşmasında söz varlığını kullanır. Konuşmalarında deyim, atasözü, tekerleme, mâni, özlü söz ve mecazlarla, mizahî ögeleri kullanmaları sağlanmalıdır. Okuma, 2.1. Ön bilgilerini kullanarak okuduğunu anlamlandırır. Okuma, 2.2. Metinde verilen ipuçlarından hareketle, karşılaştığı yeni kelimelerin anlamlarını tahmin eder. Okuma, 2.3. Okuma öncesi, okuma sırası ve sonrasında metinle ilgili soruları cevaplandırır. Okuma, 2.6. Okuduklarındaki duygusal ve abartılı ögeleri belirler ve sorgular. Etkinlik: Abartılı ögelerin yer aldığı ve almadığı cümleler karışık olarak verilerek öğrencilerden bunları ayırmaları istenebilir. Okuma, 2.11. Okuduklarında sebep-sonuç ilişkileri kurar. Okuma, 2.17. Okuduğu metindeki öznel ve nesnel yargıları ayırt eder. Etkinlik: Karışık olarak verilen öznel ve nesnel yargı belirten cümleleri ayırmaları istenebilir. Okuma, 2.24. Metindeki anlam bakımından çelişkili ifadeleri saptar. Okuma, 2.27. Metindeki düşüncelerle kendi düşünceleri arasındaki benzerlik ve farklılıkları belirler. Okuma, 2.29. Okuduklarıyla ilgili kendi yaşantısından ve günlük hayattan örnekler verir. Okuma, 2.31. Okuduklarında “hikâye unsurları”nı belirler. Etkinlik: “Hikâye Haritası” etkinliğini yaptırabilirsiniz. Yazma, 2.1. Kelimeleri yerinde ve anlamlarına uygun kullanır. Yazma, 2.6. Yazılarında söz varlığından yararlanır. Etkinlik: a) “Atasözünü Bul” etkinliği yaptırılabilir. b) “Deyimleri Bul” etkinliği yaptırılabilir. Yazısını güçlendirmek amacıyla deyim, atasözü, özdeyiş vb. kullanmaya özendirilir. Yazma, 2.13. Yazılarında farklı düşünmeye yönlendiren ifadeleri kullanır. Etkinlik: “Beni Tamamla” etkinliği yaptırılabilir.

5. SINIF-TÜRKÇE:

Konuşma, 2.3. Konuşmasında söz varlığını kullanır. Belirlenen bir deyim ya da atasözünü açıklamasını isteyebilirsiniz. Okuma, 2.24. Okuduklarından çıkarımlar yapar. Okuma, 2.26. Metindeki düşüncelerle kendi düşünceleri arasındaki benzerlik ve farklılıkları belirler. Okuma, 4.4. Bilmediği kelimelerin anlamlarını araştırır. Yazma, 2.1. Kelimeleri yerinde ve anlamlarına uygun kullanır. Yazma, 2.2. Yeni öğrendiği kelimeleri yazılarında kullanır. Yazma, 2.28. Bir fikre katılıp katılmadığını nedenleriyle açıklayan yazılar yazar.

6, 7, 8. SINIF-TÜRKÇE:

2.8. Metindeki sebep-sonuç ilişkilerini fark eder. 2.18. Metindeki söz sanatlarının anlatıma olan katkısını fark eder. 2.19. Metinde yararlanılan düşünceyi geliştirme yollarının işlevlerini açıklar. 2.30. Okuduğu metne farklı başlıklar bulur. 4.1. Kelimeler arasındaki anlam ilişkilerini kavrayarak birbiriyle anlamca ilişkili kelimelere örnek verir. Etkinlik: Temel/mecaz/terim anlamlarında kullanılan/kullanılmayan kelimeler arasında farklı olan bulunur. 4.3. Okuduğu metinde geçen kelime, deyim ve atasözlerini cümle içinde kullanır. Yazma, 2.6. Atasözü, deyim ve söz sanatlarını uygun durumlarda kullanarak anlatımını zenginleştirir. Yazma, 3.2. Düşünce yazıları yazar. Etkinlik: “Bir elin nesi var, iki elin sesi var.” atasözü tahtaya yazılır. Öğrencilere ne anlama geldiği sorulur. Öğrenciler, atasözünde anlatılana benzer bir durumla karşılaşıp karşılaşmadıkları hakkında konuşurlar. Sınıf iki gruba ayrılarak bildikleri atasözlerini yazarlar. Yazdıkları atasözlerinden birini seçerek 3-5 paragraflık bir metin oluştururlar. Yazma, 5.2. Yeni öğrendiği kelime, kavram, atasözü ve deyimleri kullanır.

Habib Bektaş

Türkiye’de ve Almanya’da şiir, öykü, roman ve tiyatro türünde birçok kitabı yayımlandı. İnkılap Roman Ödülü’ne değer görülen Gölge Kokusu adlı romanı Eylül Fırtınası adıyla Atıf Yılmaz tarafından sinemaya uyarlandı. Türk Dil Derneği Ömer Asım Aksoy Ödülü’ne değer görülen romanı Cennetin Arka Bahçesi Yunancaya çevrilerek Atina’da yayımlandı. Türkiye’de ve Almanya’da oyunları sahnelendi. Tudem Yayınlarından Çıkan Diğer Kitapları: Bakboklar 1 (roman) Delidolu Yayınlarından Çıkan Kitapları: Dedemin Cenneti (öykü), Kaybolmasınlar Diye (öykü)


92

M AV İ ’ N İ N M U T LU LU Ğ U

Farklı toplumsal kesimlerden gelen iki çocuğ un ortak tutkuları olan resim aracılığ ıyla Bedri Rahmi ile kurdukları dostluğu ele alan bir çizgi roman. Yazan: Simla Sunay Resimleyen: Gökçe Akgül

8+ aş

Çizgi roman 64 sayfa

y

6. 5 ve Temalar: 3, 4, ıflar sın Resim, Sanat, Yaratıcılık, Duygular, Arkadaşlık

Ana Temalar:

Birey ve Toplum, Güzel Sanatlar, Sevgi, Kişisel Gelişim, Duygular

Kitabın özeti:

M

avi, resim yapmayı çok seven, her fırsatta eline kalem kâğıt alıp kalbinden geçenleri resimleyen fakat siyah beyaz dışında hiç renk kullanmayan bir çocuktur. Bu durumu fark eden Mavi’nin annesini bir telaş alır. Çünkü ona göre renk demek, mutluluk demektir. Tüm bu sorular Mavi’nin annesinin zihninde dolaşıp dururken, günlerden bir gün Mavi’nin yolu, kendi adını çağrıştıran mavi benekli bir kaplumbağayla kesişir. Kaplumbağa onu ressam, şair ve yazar Bedri Rahmi Eyüboğlu ile tanıştırır. Bedri Rahmi de onları ayakkabı boyacısı Çebiş’le... Zaman içinde Bedri Rahmi, Çebiş ve Mavi birlikte resim yapmanın mutluluğunu paylaşarak sağlam bir arkadaşlığın da temellerini atarlar. Mavi’nin Mutluluğu, günümüz çocuklarını, çağdaş Türk sanatının ölümsüz isimlerinden biri ile tanıştırıyor. Değerli sanatçı Bedri Rahmi Eyüboğlu’nun yaşamından ve yapıtlarından ilham alınarak yaratılan çizgi roman Mavi’nin Mutluluğu, başta sanat çevreleri olmak üzere, her yaştan okurun ilgisini çekecek türden yaratıcı ve özgün bir eser. “Desen Yayınları’ndan çıkan ve çok yönlü sanatçı Bedri Rahmi Eyüboğlu’nu çocuklarla tanıştırmayı hedefl eyen Mavi’nin Mutluluğu, hayalle gerçeğin harmanlandığı öyküsü ve yaratıcı resimleriyle övgüyü hak ediyor.” Zarife Biliz, İYİ KİTAP

Simla Sunay ile “Sözcüklerin Rengi, Rengin Mutluluğu” atölyesi Tudem Yayın Grubu Yazar Etkinlikleri Rehberi’nde


93

Sınıf Etkinlikleri: * Resim sanatı, farklı kesimlerden gelen bu üç insanı nasıl bir araya getiriyor? * Öykünün başında Mavi’nin annesi, kızı renk kullanmadığı için kaygı duyuyor, bu durumu onun mutsuzluğuna yoruyor. Annenin bu tavrı konusunda öğrencilerin ne düşündükleri sorulabilir. * Bedri Rahmi’nin resimlerinden ve şiirlerinden birini yorumlayınız. * Bedri Rahmi’nin resimlerinde hangi özellikler öne çıkıyor? * Öğrenciler şiir yazmaları, ardından bunu resimlemeleri konusunda teşvik edilebilirler. Böylece edebiyat ile resim arasındaki ilişki üzerine düşünmeleri sağlanabilir.

İlişkilendirilen Kazanımlardan Bazıları: 3. SINIF-TÜRKÇE Konuşma, 3.7. Konuşmalarında betimlemeler yapar. (MEB tarafından 3. Sınıf Türkçe-Konuşma” ortak kazanımlarından 3.7. ile ilişkilendirilmiş bir etkinliktir. Bir manzara resminde veya bir fotoğrafta gördüklerini anlatmaları istenebilir. Bu etkinlikte Bedri Rahmi’nin kitapta yer alan çalışmaları örnek olarak kullanılabilir.) Konuşma, 2.5. Okuduklarını zihninde canlandırır. Zihninde canlandırdıklarını resimlemeleri ve sözel olarak anlatmaları istenebilir. 4. SINIF-TÜRKÇE Konuşma, 2.21. Duygu, düşünce ve hayallerini sözlü olarak ifade eder. Sanatsal ürünler (Resim, şiir, heykel) hakkında konuşmaları istenebilir. Okuma, 2.19. Okuduklarının ana fikrini belirler. Okuma, 2.20. Okuduklarında yardımcı fikirleri ve destekleyici ayrıntıları belirler. Okuma, 2.21. Okuduğu şiirin ana duygusunu belirler. Yazma, 3.8.“Şiir Yaz” etkinliği yaptırılabilir. Görsel Okuma: “Resimlerin Söyledikleri” etkinliğini yaptırabilirsiniz. 5. SINIF-TÜRKÇE Yazma, 3.6. Hikâye yazar. Etkinlik: Resim, kartpostal, tablo, nesne veya bir fotoğraftan hareketle bir öykü yazmaları istenebilir. 6. SINIF-TÜRKÇE Yazma, “Şair Gibiyim”: Somut kelimelerden ve imajlardan oluşan iki liste hazırlanır. Hazırlanan listelerdeki kelimelerden karşılıklı olarak seçme yapılarak imaj oluşturulur. Oluşturulan imajlar kullanılarak bir şiir yazılır. Yazdıkları şiiri müzik eşliğinde sınıfta okumaları sağlanır. Mecaz, benzetme, kişileştirme, konuşturma ve abartma sanatlarından yararlanılır. “Resimlerin Ezgisi”: Öğrencilere bir resim gösterilir. Resimle ilgili sorulara cevap vermeleri istenir. Resimden hareketle şiir yazdırılır.

Simla Sunay Remzi Kitap Gazetesi ve İyi Kitap adlı dergilerde çocuk kitabı yorum/eleştiri yazıları yayımlanan Simla Sunay, farklı yaş gruplarındaki çocuklarla resim ve öykü atölyesi yürütmeye devam etmektedir. Tudem Yayınlarından Çıkan Kitapları: Dağ Kaşındı (masal), Güneşten Sarı Baldan Tatlı (öykü), Kafrika’nın Gölgeleri (öykü)

Gökçe Akgül Çizgi Roman Okurları Platformu (ÇROP) tarafından verilen çizgi roman ödülleri kapsamında 2013 yılının en iyi Türk çizeri seçilen Gökçe Akgül, illüstrasyon, karakter tasarımı ve animasyon alanlarında çalışıyor.


94

İKİZ GEZGİNLER İSTANBUL’DAN BODRUM’A

İkiz Gezginler ile Antik Çağ’dan günümüz Batı Anadolu’suna uzanan gizemli bir serüvene çıkmaya hazır mısınız? Yazan: Betül Avunç

9+ aş y

Roman 104 sayfa

e 5. 3, 4 vflar sını Temalar: Antik tarih, Arkeoloji, Mitoloji, Farklı medeniyetler, Gezi, Macera, Merak, Kent kültürü Ana Temalar: Değerlerimiz, Güzel Ülkem Türkiye, Toplum Hayatı, Zaman ve Mekân

Kitabın özeti:

D

okuz yaşındaki ikizler Peri ve Ege yaz tatili başladığı için çok mutlular; yaz tatilinde yolculuğa çıkacak, yeni yerler görüp yeni insanlar tanıyacak ve Anadolu’da dolaşarak eski efsanelerin izlerini arayacaklar. Arkeolog olan anne babaları bu yeni yolculukları sırasında geçtikleri yerler hakkında onlara ve dolayısıyla tüm okurlara mitolojik öyküler anlatacaklar. İkizler önce Boğaz Köprüsü’nde İo ile karşılaşırlar, Tekirdağ yollarında çok sevdikleri ayçiçeklerinin neden hep güneşe döndüklerine dair efsaneyi dinlerler. Çanakkale Boğazı’ndan geçerken Hero ve Leandros’un efsanesini öğrenip Troya’nın tahta atını gezerler. Ardından altın kanatlı koçun sırtına binen Helle ve Friksos’un kimden kaçtıklarını öğrenip, doğaya zarar vermedikleri için ağaç perisiyle tanışır, sonra neşeli bir oyunun içinde olduklarını fark ederler. Gözlerinden yaşlar akan Niobe Anne’nin hüzünlü öyküsünü Manisa’da yeniden dinler, Efes’te antik dünyanın yedi harikasından biri olan Artemis Tapınağı’nı görürler.

“Kitap, sanki bir gezi rehberi gibi, yol boyu uğradıkları antik kentler ve geçmiş uygarlıklar hakkında da bilgi veriyor.” İYİ KİTAP

Öne Çıkan Özellikler: • Mitolojik efsaneler ve kahramanlar ana hatlar korunarak sade bir dil ve akıcı bir anlatımla sunuluyor. • Kitaptaki ana karakterlerin efsaneleri geçtikleri yerde anlatmaları, canlandırmaları ve dinlemeleri, genç okurların öğrenme sürecini anlama ve nasıl öğrenmeyi tercih ettiğine yönelik bir model oluşturuyor. • Çocuklar Antik Çağ ve kent kültürünü hem keşfediyor hem de geçmiş ile bugün arasındaki benzerlikleri ve farklılıkları öğrenme fırsatı buluyor.

Betül Avunç ile “Küçük Arkeologlar İşbaşında” atölyesi Tudem Yayın Grubu Yazar Etkinlikleri Rehberi’nde


95

Sınıf Etkinlikleri: * * * * * * * *

Yaşadığınız şehirle ilgili okuduğunuz veya dinlediğiniz mitolojik öyküler var mı? Arkadaşlarınıza anlatın. Kitabın içinden bir öykü seçin ve onunla ilgili detaylı bir araştırma yapın. Kral Midas’ın dileği gerçekleşiyor ve her tuttuğu altın oluyor; fakat öykünün sonunda mutsuz oluyor. Sizce neden? “Çingene Düğünü” ve “Odun Köfte” başlıklı öykülerdeki insanların ve yaşadıkları yerlerin özelliklerini sıralayın. Farklı gelenek ve görenekleri olan insan topluluklarını araştırın ve fotoğraflarını arkadaşlarınız ile paylaşın. Ülkemizdeki doğal varlıklar, tarihî mekânlar, nesneler, yapıtlar hakkında internet araştırması yapınız. (5. Sınıf, Adım Adım Türkiye ünitesi, “Sanal Alan Gezisi” etkinliği) Yaşadığınız bölgedeki tarihî mekânlar ve yapıtlarla ilgili araştırma raporu hazırlayın. (5. Sınıf, Adım Adım Türkiye ünitesi, “Yerel Tarih Çalışması” etkinliği) Yaşadığınız bölgenin genel özelliklerini anlatan bir kitapçık hazırlayınız. (5. Sınıf, Yerel Tarih Çalışması ve Bölgemizi Tanıyalım ünitesi “Turist Rehberi Olalım” etkinliği)

İlişkilendirilen Kazanımlardan Bazıları: 3. SINIF-HAYAT BİLGİSİ Benim Eşsiz Yuvam, B.3.8. Farklılıkların doğal olduğunu kabul eder ve farklı özelliklere sahip kişilere hoşgörüyle yaklaşır. Benim Eşsiz Yuvam, B.3.19. Ailede kararlar alınırken görüş bildirir ve kendisinin üstlenebileceği görevlerle ilgili yeni fikirler üreterek bunları uygular. Okul Heyecanım, A.2.14. Arkadaşları ile farklılıklarının doğal olduğunu kabul eder. Okul Heyecanım, A.3.24. Nasıl daha iyi öğrendiğini açıklayarak kendisine uygun öğrenme tekniklerini seçer ve kullanır. 3. SINIF-TÜRKÇE Dinleme, 2.1. Dinlediklerini anlamlandırmada ön bilgilerini kullanır. Dinleme, 3.3. Eğlenmek için masal, hikâye, şarkı, tekerleme, tiyatro vb. dinler/izler. Konuşma, 3.5. Masal, hikâye, fıkra veya filmi tekniğine uygun anlatır. Okuma, 2.7. Okuduklarında ne, nerede, ne zaman, nasıl, niçin ve kim (5N 1K) sorularına cevap arar. Okuma, 5.10. Bilgi edinmek için okur. Görsel Okuma ve Sunu, 1.6. Resim ve fotoğrafları yorumlar. 4. SINIF-SOSYAL BİLGİLER Yaşadığımız Yer, 7. Efsane, destan, öykü, türkü ve şiirlerden yararlanarak yaşadığı yerin coğrafi özellikleri ile ilgili çıkarımlarda bulunur. Uzaktaki Arkadaşlarım, 2. Görsel materyallerden yararlanarak çeşitli toplumların günlük yaşamlarına ilişkin çıkarımlarda bulunur. 4. SINIF -TÜRKÇE Okuma, 2.5. Okuduklarını zihninde canlandırır. Okuma, 2. 20. Okuduklarında yardımcı fikirleri ve destekleyici ayrıntıları belirler. Okuma, 2.34. Okuduklarında geçen varlıkları ve olayları sınıflandırır. Okuma, 2.39. Başlıktan hareketle okuyacağı metnin içeriğini tahmin eder. Okuma,4.6. Kelimelerin gerçek, mecaz ve terim anlamlarını ayırt eder. Okuma, 5.7. Eğlenmek için fıkra, bilmece, tekerleme, masal vb. okur. 5. SINIF-SOSYAL BİLGİLER Adım Adım Türkiye, 1. Çevresindeki ve ülkemizin çeşitli yerlerindeki doğal varlıklar ile tarihî mekânları, nesneleri ve yapıtları tanır. Adım Adım Türkiye, 2. Ülkemizin çeşitli yerlerindeki kültürel özelliklere örnekler verir. Adım Adım Türkiye, 3. Ülkemizin çeşitli yerleri ile kendi çevresinin kültürel özelliklerini benzerlikler ve farklılıklar açısından karşılaştırır. 5. SINIF-TÜRKÇE Okuma, 5. 7. Eğlenmek için fıkra, bilmece, tekerleme, masal vb. okur. Okuma, 2. 33. Okuduklarında geçen varlıkları ve olayları sınıflandırır. Görsel Okuma ve Sunu, 1.14. Görsellerle sunulan bilgileri, olayları, düşünceleri yorumlar ve değerlendirir. Görsel Okuma ve Sunu, 2.6. Duygu, düşünce ve izlenimlerini drama, tiyatro, müzikli oyun, kukla vb. yollarla sunar.

Betül Avunç 1961 yılında İstanbul’da doğdu. İstanbul Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, Klasik Arkeoloji Bölümü’nü bitirdi. Anadolu’nun tarihsel ve kültürel mirasını gelecek kuşaklara tanıtmak, çocuklara arkeoloji ve mitolojiyi sevdirmek amacıyla kaleme aldığı “İkiz Gezginler” dizisi, çocuk edebiyatının sürekli basılan kitaplarından oldu ve ilköğretim okullarının kitaplar listesine girdi. Mitolojinin evrensel çekiciliğinden, renkli masal dünyasından esinlenerek kaleme aldığı kitaplarında, geçmişle günümüz arasında köprüler kurarak okurlarına ilginç serüvenler yaşatmayı, bir yandan da çocukların kültürel gelişimine katkıda bulunmayı hedeflemektedir. Tudem Yayınlarından • İkiz Gezginler Troya’da (roman) Çıkan Diğer Kitapları: • İkiz Gezginler İstanbul’da (roman)

• İstanbul Perisi (roman)


96

İKİZ GEZGİNLER İSTANBUL’DA

Yazan: Betül Avunç

9+ aş

Roman 136 Sayfa

y

e 5. 3, 4 v ar sınıfl

Temalar:

Antik tarih, Kent kültürü, Arkeoloji, Farklı Medeniyetler, Gezi, Macera

Ana Temalar: Değerlerimiz, Güzel Ülkem Türkiye, Toplum Hayatı, Zaman ve Mekân

İstanbul’u İstanbul yapan her şey bu kitapta!

Kitabın özeti:

İ

kiz Gezginler Peri ve Ege, bu kez yaşadıkları kent olan İstanbul’u geziyorlar. İstanbul’un büyülü köşelerinde dolaşıp, efsanelerle dolu ilginç serüvenler yaşıyorlar. Gladyatör dövüşlerine sahne olan Hipodrom’u buluyor, Atatürk’ün son günlerini geçirdiği odayı geziyorlar. Sultanahmet Camisi ile ilgili yeni bilgiler ediniyor, yer yer kendi aralarında efsaneleri canlandırıyorlar. Denizkızlarının şarkısıyla büyülenmekten son anda kurtuluyor, Deniz Tanrısı Poseidon’un öfkesine tanık oluyorlar. İstanbul Boğazı’nın sonundaki Çarpışan Kayaları da görüyorlar.

İstanbul’un farklı çağlarında yaşanmış öyküler, geçmişten süzülerek günümüzde canlanıyor. Antik Çağ’dan Bizans’a, Bizans’tan Osmanlı’ya, bu kez iki çocuğun gözleriyle bakıyoruz İstanbul’a. İkiz Gezginler İstanbul’da İkiz Gezginler İstanbul’da, uzak geçmişine ait söylencelerden, yakın geçmişin tarihi kültürel mirasına İstanbul’u İstanbul yapan tüm değerler, kent kültürü bilincinin temellerini atıyor.

Öne Çıkan Özellikler: • Mitolojik efsaneler ve kahramanlar ana hatlar korunarak sade bir dil ve akıcı bir anlatımla sunuluyor. • Kitaptaki ana karakterlerin efsaneleri geçtikleri yerde anlatmaları, canlandırmaları ve dinlemeleri, genç okurların öğrenme sürecini anlama ve nasıl öğrenmeyi tercih ettiğine yönelik bir model oluşturuyor. • Çocuklar Antik Çağ ve kent kültürünü hem keşfediyor hem de geçmiş ile bugün arasındaki benzerlikleri ve farklılıkları öğrenme fırsatı buluyor.

Betül Avunç ile “Küçük Arkeologlar İşbaşında” atölyesi Tudem Yayın Grubu Yazar Etkinlikleri Rehberi’nde


97

Sınıf Etkinlikleri: * * * * * * * * * *

Kadıköy’e eskiden neden “Körler Ülkesi” denmiştir? Ülkemizdeki doğal varlıklar, tarihî mekânlar, nesneler, yapıtlar hakkında internet araştırması yapınız. (5. Sınıf, Adım Adım Türkiye ünitesi, “Sanal Alan Gezisi” etkinliği) Davul Tozu, Minare Gölgesi öyküsüne bağlı kalarak “Ava giden avlanır” sözünü açıklayan bir kompozisyon yazınız. Dünyanın yedi harikası hangi ülkelerde yer almaktadır? İnternetten fotoğraflarını ve öykülerini bularak arkadaşlarınız ile paylaşınız. Atatürk’ün son günlerini geçirdiği oda bize Atatürk ile ilgili hangi bilgileri vermektedir? Sınıf arkadaşlarınızla gruplara ayrılıp öykülerden sorular üreterek bir bilgi yarışması düzenleyiniz. Mitolojik Tanrı ve Tanrıçaların simgeleri nelerdir? Araştırıp paylaşır mısınız? Yaşadığınız bölgedeki tarihî mekânlar ve yapıtlarla ilgili araştırma raporu hazırlayınız. (5. Sınıf, Adım Adım Türkiye ünitesi, “Yerel Tarih Çalışması” etkinliği) Atlı araba yarışı, gladyatör dövüşleri gibi eski çağlara ait etkinlikleri araştırınız. Günümüz etkinliklerinden ne açılardan farklılar? Yaşadığınız bölgenin genel özelliklerini anlatan bir kitapçık hazırlayınız. (5. Sınıf, Yerel Tarih Çalışması ve Bölgemizi Tanıyalım ünitesi “Turist Rehberi Olalım” etkinliği)

İlişkilendirilen Kazanımlardan Bazıları: 3. SINIF-SOSYAL BİLGİLER Okul Heyecanım, A.3.13. Oyun sonucunda kazanmanın ve kaybetmenin doğal olduğunu kabul eder. Okula Heyecanım, A.3.24. Nasıl daha iyi öğrendiğini açıklayarak kendisine uygun öğrenme tekniklerini seçer ve kullanır.

3. SINIF-TÜRKÇE Dinleme, 2.1. Dinlediklerini anlamlandırmada ön bilgilerini kullanır. Dinleme,2.4. Dinlediklerini zihninde canlandırır. Dinleme, 2.3. Eğlenmek için masal, hikâye, şarkı, tekerleme, tiyatro vb. dinler/izler. Konuşma, 2.2. Konuşmasında olayları oluş sırasına göre anlatır. Konuşma, 2.18. Bilgi edinmek amacıyla soru sorar. Okuma, 5.6. Eğlenmek için fıkra, bilmece, tekerleme, masal vb. okur. Okuma, 5. 10. Bilgi edinmek için okur. Görsel Okuma ve Sunu, 1.2. Grafik ve tablo ile verilenleri yorumlar. Görsel Okuma ve Sunu,1.6. Resim ve fotoğrafları yorumlar.

4. SINIF-SOSYAL BİLGİLER Uzaktaki arkadaşlarım, 2. Görsel materyallerden yararlanarak çeşitli toplumların günlük yaşamlarına ilişkin çıkarımlarda bulunur. Geçmişimi Öğreniyorum, 6. Millî Mücadele’nin kazanılmasında ve Cumhuriyetin ilânında Atatürk’ün rolünü fark eder. Yaşadığımız Yer, 7. Efsane, destan, öykü, türkü ve şiirlerden yararlanarak yaşadığı yerin coğrafi özellikleri ile ilgili çıkarımlarda bulunur.

4. SINIF-TÜRKÇE Dinleme, 2.2. Dinlediklerini anlamlandırmada sunulan görsellerden yararlanır. Dinleme, 2.18. Dinlediği olayın nasıl gelişeceğini ve sonucunu tahmin eder. Okuma, 2.11. Okuduklarında sebep-sonuç ilişkileri kurar. Okuma, 2.34. Okuduklarında geçen varlıkları ve olayları sınıflandırır.

5. SINIF-SOSYAL BİLGİLER Adım Adım Türkiye, 1. Çevresindeki ve ülkemizin çeşitli yerlerindeki doğal varlıklar ile tarihî mekânları, nesneleri ve yapıtları tanır. Adım Adım Türkiye, 2. Ülkemizin çeşitli yerlerindeki kültürel özelliklere örnekler verir. Adım Adım Türkiye, 4. Kültürel ögelerin, insanların bir arada yaşamasındaki önemini açıklar.

5. SINIF-TÜRKÇE Okuma, 5. 7. Eğlenmek için fıkra, bilmece, tekerleme, masal vb. okur. Okuma, 2. 33. Okuduklarında geçen varlıkları ve olayları sınıflandırır. Görsel Okuma ve Sunu, 1.14. Görsellerle sunulan bilgileri, olayları, düşünceleri yorumlar ve değerlendirir. Görsel Okuma ve Sunu, 2.6. Duygu, düşünce ve izlenimlerini drama, tiyatro, müzikli oyun, kukla vb. yollarla sunar.

Betül Avunç 1961 yılında İstanbul’da doğdu. İstanbul Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, Klasik Arkeoloji Bölümü’nü bitirdi. Anadolu’nun tarihsel ve kültürel mirasını gelecek kuşaklara tanıtmak, çocuklara arkeoloji ve mitolojiyi sevdirmek amacıyla kaleme aldığı “İkiz Gezginler” dizisi, çocuk edebiyatının sürekli basılan kitaplarından oldu ve ilköğretim okullarının kitaplar listesine girdi. Mitolojinin evrensel çekiciliğinden, renkli masal dünyasından esinlenerek kaleme aldığı kitaplarında, geçmişle günümüz arasında köprüler kurarak okurlarına ilginç serüvenler yaşatmayı, bir yandan da çocukların kültürel gelişimine katkıda bulunmayı hedeflemektedir. Tudem Yayınlarından • İkiz Gezginler İstanbul’dan Bodrum’a (roman) Çıkan Diğer Kitapları: • İkiz Gezginler Troya’da (roman)

• İstanbul Perisi (roman)


98

İKİZ GEZGİNLER TROYA’DA

Yazan: Betül Avunç

9+ aş

Roman 128 Sayfa

y

e 5. 3, 4 v ar fl ı sın

Temalar: Antik tarih, Kent kültürü, Arkeoloji, Farklı Medeniyetler, Gezi, Macera Ana Temalar: Değerlerimiz, Güzel Ülkem Türkiye, Toplum Hayatı, Zaman ve Mekân

İkiz Gezginler ile Troya’da masalsı ve heyecanlı bir serüvene ne dersiniz?

Kitabın özeti:

İ

kiz Gezginler Peri ve Ege Çanakkale’deki unutulmaz Troya kentinde efsanelerin peşine düşüyorlar. Antik kalıntılar arasında gezinirken de ünlü ozan Homeros’un İlyada ve Odysseia destanları onlara rehberlik ediyor. Efsaneler canlanıyor, Esin Perisi ortaya çıkıyor, Tanrıçalar yarışıyor ve İkiz Gezginler geçmiş ile şimdiki zaman arasında geçişler yaşayarak serüvenden serüvene koşuyor. Troya Savaşı’nın çıkış sebepleri, ünlü ozan Homeros’un İlyada ve Odysseia destanları ile ilgili ilginç bilgiler, Priamos’un oğlu Paris’in doğumuyla ilgili kehânetler, Peri ve Ege’nin Zeus ve Hera ile Olympos gezileri…

Öne Çıkan Özellikler: • Mitolojik efsaneler ve kahramanlar ana hatlar korunarak sade bir dil ve akıcı bir anlatımla sunuluyor. • Kitaptaki ana karakterlerin efsaneleri geçtikleri yerde anlatmaları, canlandırmaları ve dinlemeleri, genç okurların öğrenme sürecini anlama ve nasıl öğrenmeyi tercih ettiğine yönelik bir model oluşturuyor. • Çocuklar Antik Çağ ve kent kültürünü hem keşfediyor hem de geçmiş ile bugün arasındaki benzerlikleri ve farklılıkları öğrenme fırsatı buluyor.

Betül Avunç ile “Küçük Arkeologlar İşbaşında” atölyesi Tudem Yayın Grubu Yazar Etkinlikleri Rehberi’nde


99

Sınıf Etkinlikleri: * * * * * * * *

Troya savaşının çıkış sebebi nedir? Ülkemizdeki doğal varlıklar, tarihî mekânlar, nesneler, yapıtlar hakkında internet araştırması yapınız. (5. Sınıf, Adım Adım Türkiye ünitesi, “Sanal Alan Gezisi” etkinliği) Yaşadığınız bölgedeki tarihî mekânlar ve yapıtlarla ilgili araştırma raporu hazırlayınız. (5. sınıf, Adım Adım Türkiye ünitesi, “Yerel Tarih Çalışması” etkinliği) Okuduğunuz efsaneler, tarihi karakterler ile ilgili olarak kütüphanede kaynak çalışması yapınız. (4. sınıf, Uzaktaki Arkadaşlarım ünitesi, “Kütüphaneye gidiyoruz” etkinliği) Okuduğunuz kitaptan da faydalanarak ünlü ozan Homeros’un İlyada ve Odysseia eserlerini yazma sürecini anlatınız. İkiz Gezginler’in Olympos maceraları sırasında o dönemin hangi özelliklerini görüyoruz? Yaşadığınız bölgedeki tarihî mekânlar ve yapıtlarla ilgili araştırma raporu hazırlayınız. (5. Sınıf, Adım Adım Türkiye ünitesi, “Yerel Tarih Çalışması” etkinliği) Yaşadığınız bölgenin genel özelliklerini anlatan bir kitapçık hazırlayınız. (5. Sınıf, Yerel Tarih Çalışması ve Bölgemizi Tanıyalım ünitesi “Turist Rehberi Olalım” etkinliği)

İlişkilendirilen Kazanımlardan Bazıları: 3. SINIF-SOSYAL BİLGİLER A.3.24. Nasıl daha iyi öğrendiğini açıklayarak kendisine uygun öğrenme tekniklerini seçer ve kullanır.

3. SINIF-TÜRKÇE Dinleme, 2.1. Dinlediklerini anlamlandırmada ön bilgilerini kullanır. Dinleme,2.4. Dinlediklerini zihninde canlandırır. Dinleme, 2.3. Eğlenmek için masal, hikâye, şarkı, tekerleme, tiyatro vb. dinler/izler. Konuşma, 2.2. Konuşmasında olayları oluş sırasına göre anlatır. Konuşma, 2.18. Bilgi edinmek amacıyla soru sorar. Okuma, 5.6. Eğlenmek için fıkra, bilmece, tekerleme, masal vb. okur. Okuma, 5. 10. Bilgi edinmek için okur. Görsel Okuma ve Sunu, 1.2. Grafik ve tablo ile verilenleri yorumlar. Görsel Okuma ve Sunu,1.6. Resim ve fotoğrafları yorumlar.

4. SINIF-SOSYAL BİLGİLER Geçmişimi Öğreniyorum, 4. Kültür ögelerinin geçmişten bugüne değişerek taşındığına ilişkin yakın çevresinden kanıtlar gösterir. Yaşadığımız Yer,7. Efsane, destan, öykü, türkü ve şiirlerden yararlanarak yaşadığı yerin coğrafi özellikleri ile ilgili çıkarımlarda bulunur. Uzaktaki Arkadaşlarım, 2. Görsel materyallerden yararlanarak çeşitli toplumların günlük yaşamlarına ilişkin çıkarımlarda bulunur.

4. SINIF-TÜRKÇE Dinleme, 2.2. Dinlediklerini anlamlandırmada sunulan görsellerden yararlanır. Dinleme, 2.18. Dinlediği olayın nasıl gelişeceğini ve sonucunu tahmin eder. Okuma, 2.11. Okuduklarında sebep-sonuç ilişkileri kurar. Okuma, 2.34. Okuduklarında geçen varlıkları ve olayları sınıflandırır.

5. SINIF-SOSYAL BİLGİLER Adım Adım Türkiye, 1. Çevresindeki ve ülkemizin çeşitli yerlerindeki doğal varlıklar ile tarihî mekânları, nesneleri ve yapıtları tanır. Adım Adım Türkiye, 2. Ülkemizin çeşitli yerlerindeki kültürel özelliklere örnekler verir. Adım Adım Türkiye, 3. Ülkemizin çeşitli yerleri ile kendi çevresinin kültürel özelliklerini benzerlikler ve farklılıklar açısından karşılaştırır.

5. SINIF-TÜRKÇE Okuma, 5. 7. Eğlenmek için fıkra, bilmece, tekerleme, masal vb. okur. Okuma, 2. 33. Okuduklarında geçen varlıkları ve olayları sınıflandırır. Görsel Okuma ve Sunu, 1.14. Görsellerle sunulan bilgileri, olayları, düşünceleri yorumlar ve değerlendirir. Görsel Okuma ve Sunu, 2.6. Duygu, düşünce ve izlenimlerini drama, tiyatro, müzikli oyun, kukla vb. yollarla sunar.

Betül Avunç 1961 yılında İstanbul’da doğdu. İstanbul Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, Klasik Arkeoloji Bölümü’nü bitirdi. Anadolu’nun tarihsel ve kültürel mirasını gelecek kuşaklara tanıtmak, çocuklara arkeoloji ve mitolojiyi sevdirmek amacıyla kaleme aldığı “İkiz Gezginler” dizisi, çocuk edebiyatının sürekli basılan kitaplarından oldu ve ilköğretim okullarının kitaplar listesine girdi. Mitolojinin evrensel çekiciliğinden, renkli masal dünyasından esinlenerek kaleme aldığı kitaplarında, geçmişle günümüz arasında köprüler kurarak okurlarına ilginç serüvenler yaşatmayı, bir yandan da çocukların kültürel gelişimine katkıda bulunmayı hedeflemektedir. Tudem Yayınlarından • İkiz Gezginler İstanbul’dan Bodrum’a (roman) Çıkan Diğer Kitapları: • İkiz Gezginler İstanbul’da (roman)

• İstanbul Perisi (roman)


100

İSTANBUL PERİSİ Pelin adlı kız çocuğunun İstanbul Perisi Keroessa ile kentin binlerce yıllık tarihine kültürel bir yolculuk yapmalarını ele alan mitolojik bir roman. Romandaki tabirle “bir apartman çocuğu” olan Pelin, evlerinin yanındaki harap köşkte tanıştığı ve aslında kendi hayalinin bir ürünü olan Keroessa ile Moda sahilinden Hayırsız Ada ve Galata Kulesi’ne uzanan gezilerinde “Mor İmparatoriçe” Teodora’dan Kız Kulesi’nin tombul prensesine, deniz canavarı Skilla’dan Hezârfen’e, tarihsel ve mitolojik figürler eşliğinde kentin kültürel ve tarihsel zenginliğinin farkına ve tadına varır. Yazan: Betül Avunç

1y0a+ş

e 6. 4, 5 vflar sını

Roman 136 sayfa

Temalar:

İstanbul, Mitoloji, Gezi, Kent tarihi, Kültürel miras, Hayal gücü, Kentsel dönüşüm

Ana Temalar: İnsan Sevgisi, Birey ve Toplum, İnsanlarla İletişim

Kitabın özeti:

Ö

ğretmenleri, Pelin ve sınıf arkadaşlarından İstanbul’un tarihiyle ilgili öyküler bulmalarını ve bunlarla ilgili birer ödev hazırlamalarını ister. Çağlar boyunca sayısız farklı uygarlığa ve kültüre ev sahipliği yapmış yedi tepeli bu efsane kenti tanıyabilmek için pek çok kitap okuyup araştırma yapmak gerekse de, İstanbul’u gerçekten tanıyabilmek için şehri karış karış bilen eski bir İstanbullu ile gezmekten daha iyisi olamaz kuşkusuz. Peki ama kiminle? Pelin bu konuda şanslı çünkü onun rehberi, binlerce yıldır İstanbul’da yaşayan bir şehir perisi. İstanbul Perisi, çevreye, yaşanılan yere, kente karşı duyarlılık kazandıran bir roman. Kentle ilgili tarihi ve mitolojik bilgilerin yanı sıra romanda çevre ve hayvanlar hakkında da çeşitli bilgiler kurmacanın içine serpilmiş. Pelin, Keroessa sayesinde, sadece tarihsel zenginliğe değil doğaya ve çevresine de farklı bir duyarlılıkla bakmaya başlar. İşte o andan itibaren de kentin ona seslendiğini, onunla iletişim kurduğunu görürüz.

“Kitap bittikten sonra içinde yaşadığınız şehri seyreder ya da ‘dinlerken’, kendi hayallerinizin de pekâlâ böyle güzel hikâyelere dönüşebileceğini hissediyosunuz.“ Nursel Deniz, İYİ KİTAP

Öne Çıkan Özellikler: Geçmiş ile günümüz arasındaki bağı keşfeder. Kent tarihlerinin zenginliğinin farkına vararak kültürel miras hakkında bilgi edinir ve bu konuda bir duyarlılık kazanır. Kültürel ve doğal zenginlikler konusunda bir bilinç geliştirir. Hayal gücünün önemini kavrar; bu da soyut düşünebilmesine katkı sağlar.


101

Tartışma Konuları: * Mitoloji ile tarih arasında fark, öğrencilere sorulmalı, sonrasında ise bu ayrım açıklanmalıdır. * Kent tarihini ve mitolojiler hakkında bilgi sahibi olmak bizlere neler kazandırır? Pelin’in Keroessa ile yaptığı bu kültürel gezi ona güzel bir ödev yazmanın dışında neler kazandırmıştır? * Kitapta en çok hangi tarihsel ya da mitolojik karakteri sevdin? Neden? * İstanbul tarihine dair en çok hangi bilgi seni şaşırttı? Neden?

Sınıf Etkinlikleri: * Yaşadığın kentin tarihi ve kuruluş mitolojisi hakkında neler biliyorsun? (Öğrencilerden yaşadıkları kentle ilgili araştırma yapmaları, dahasonrasındaisebunuyazılışekildebirödevolarakhazırlamaları,ardındandasınıftayapacaklarıbirsunumilebilgileriniarkadaşlarıyla paylaşmaları istenebilir. * Öğrenci, çevresindeki yetişkinlerle kent tarihi hakkında röportaj yapması konusunda teşvik edilebilir. Bu amaçla öğrencinin kütüphaneye gitmesi, topladığı bulguları ise yazılı biçimde aktarması istenebilir. * Öğrencilerden gezdikleri bir yeri yazmaları istenebilir. (MEB tarafından, “4. sınıf Türkçe-Yazma” ortak kazanımlarından 2.21. ile ilişkilendirilmiş etkinliktir). * Kitapta yer alan Orhan Veli’nin “İstanbul’u Dinliyorum Gözlerim Kapalı” şiirinin öğrencilere neler ifade ettiği, şairin kenti nasıl tasvir ettiği sorulabilir. Ayrıca ödev olarak kentle ilgili başka şiirler bulup sınıfa getirmeleri, bir sunum aracılığıyla şairi ve şiirini tanıtıp bilgilerini arkadaşlarıyla paylaşması istenebilir.

İlişkilendirilen Kazanımlardan Bazıları: * 4. sınıf, Türkçe Konuşma:

2.4. Yeni öğrendiği kelimeleri konuşmalarında kullanır. (MEB tarafından “4. Sınıf TürkçeKonuşma” ortak kazanımlarından 2.4. ile ilişkilendirilmiş etkinliktir. Öğrencinin “mitoloji” sözcüğü konusunda bilgi toplayarak ve örneklerle öğrendiklerini sınıfta paylaşması istenebilir.

Okuma:

2.31.Okuduklarında “hikâye unsurları”nı belirler. 2.34. Okuduklarında geçen varlıkları ve olayları sınıflandırır. 4.4. Bilmediği kelimelerin anlamlarını araştırır.

Yazma:

2.1. Kelimeleri yerinde ve anlamlarına uygun kullanır. 3.1. Günlük, anı vb. yazar.

* 5. sınıf, Türkçe Okuma:

2.16. Okuduklarında gerçek olanla hayal ürünü olanı ayırt eder.

Yazma: 2.2. Yeni öğrendiği kelimeleri yazılarında kullanır. 2.25. Kendisini, ailesini ve çevresini tanıtan yazılar yazar.

* 5. sınıf, Sosyal Bilgiler Kültürel Miras: 2.1. Çevresindeki ve ülkemizin çeşitli yerlerindeki doğal varlıklar ile tarihî mekânları, nesneleri ve yapıtları tanır. 2.3. Ülkemizin çeşitli yerleri ile kendi çevresinin kültürel özelliklerini benzerlikler ve farklılıklar açısından karşılaştırır.

* 6, 7, 8. sınıf, Türkçe Okuma: 2.4. Metnin ana fikrini/ana duygusunu belirler. 2.7. Olay, yer, zaman, şahıs, varlık kadrosu ve bunlarla ilgili unsurları belirler.

Yazma: 5.1. Duygu, düşünce, hayal, deneyimlerini yazarak ifade eder.

Betül Avunç 1961 yılında İstanbul’da doğdu. İstanbul Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, Klasik Arkeoloji Bölümü’nü bitirdi. Anadolu’nun tarihsel ve kültürel mirasını gelecek kuşaklara tanıtmak, çocuklara arkeoloji ve mitolojiyi sevdirmek amacıyla kaleme aldığı “İkiz Gezginler” dizisi, çocuk edebiyatının sürekli basılan kitaplarından oldu ve ilköğretim okullarının kitaplar listesine girdi. Mitolojinin evrensel çekiciliğinden, renkli masal dünyasından esinlenerek kaleme aldığı kitaplarında, geçmişle günümüz arasında köprüler kurarak okurlarına ilginç serüvenler yaşatmayı, bir yandan da çocukların kültürel gelişimine katkıda bulunmayı hedeflemektedir. Tudem Yayınlarından • İkiz Gezginler İstanbul’dan Bodrum’a (roman) • İkiz Gezginler Troya’da (roman) Çıkan Diğer Kitapları: • İkiz Gezginler İstanbul’da (roman)

izlenim

ve


102

ÖYKÜLERİN İZİNDE SMYRNA’DAN İZMİR’E

Yazan: Sara Pardo Resimleyen: Mertcan Mertbilek

9+ aş

Başvuru 89 sayfa

y

6. 5 ve 3, 4, ıflar Temalar: sın Farklı medeniyetler, İzmir, Mitoloji, Arkeoloji, Tarih, Kent kültürü, Keşif

Ana Temalar:

Güzel Ülkem Türkiye, Değerlerimiz, Hayal Gücü, Zaman ve Mekân

İzmir’in ilk yerleşim yeri Yeşilova’dan Bayraklı Tepekule’ye, Kadifekale’den kent merkezine, Homeros’un “gök kubbe altındaki en güzel şehir” olarak betimlediği Smyrna, çizgi öykülerle anlatılıyor.

Kitabın özeti:

Ö

ykülerin İzinde Smyrna’dan İzmir’e eski fotoğraflara da yer veren, çizgi roman tarzında keyifle okunan bir kent tarihi. Afacanlar kulübü üyeleri öğretmenleri ile her hafta İzmir’in farklı bir ören yerine gidiyorlar. Gezilerinde onlara bilgi veren arkeolog ve rehberler ise gerçek kişiler. Gezideki ilk durakları, geçmişi Neolitik Dönem’e dayanan Bornova’daki Yeşilova höyüğü. Bu gezide Arkeolog Zafer Derin, toprak altından çıkardıkları buluntuların ne olduğunu ve ne gibi işlerde kullanıldığını anlatıyor. Ve çocuklar höyüklerin nasıl oluştuğunu, insanların yeni icatlar peşinde dünyayı nasıl geliştirdiklerini öğreniyorlar. Sonraki hafta arkeolog Meral Akurgal, Afacanlar’a İzmir’in ilk yerleşim yerleri olan Bayraklı ve Tepekule’nin kuruluş öyküleri ile İzmirli ozan Homeros’un destanları hakkında bilgi veriyor. Kadifekale gezilerine eski rehber Sara Pardo eşlik ediyor ve günümüzden 2300 yıl önce Büyük İskender’in buralara geldiğini, ovada çok perişan hâlde yaşayan halk için dağın tepesinde kurduğu kentin öyküsünü aktarıyor. Agora kazılarını yöneten arkeolog Akın Ersoy ile birlikte, yıkık hâldeki antik kenti, önemli yapılarını, o dönemde yapılan grafitileri, heykelleri, insanların kıyafetlerini ve şehrin eski durumunu hayal ederek geziyorlar. Roma İmparatorluğu’nun ikiye ayrılmasının ardından Bizans’a bağlı kalan İzmir’in 1081 yılında Çaka Bey tarafından ele geçirilip Türklerin Kadifekale’nin eteklerinde, Hıristiyanların ise kıyı bölgesinde yaşamaya devam etmeleri anlatılıyor. Son hafta ise araştırmacı Yaşar Aksoy eski İzmir fotoğraflarıyla onlara gidemedikleri yerleri gösteriyor. Kitapta, İzmir’in her dinden ve milletten insanın yüzyıllardır barış içinde yaşadığı bir kent olduğu vurgulanıyor. Sara Pardo ile “İzmir’i Nasıl Bilirdiniz” kent eğitimi etkinliği Tudem Yayın Grubu Yazar Etkinlikleri Rehberi’nde

“Öykülerin İzinde Smyrna’dan İzmir’e eski fotoğrafl ara da yer veren, çizgi roman tarzında keyifl e okunan bir kent tarihi.” Şebnem Akalın, İYİ KİTAP


103

Öne Çıkan Özellikler: * * *

Yaşadığı kentin tarihi konusunda bir bilinç oluşturur, geçmiş ile günümüz arasındaki bağı keşfeder. Mitoloji ve tarih arasındaki farkı öğrenir. Kent tarihlerinin zenginliğinin farkına varır. Kültürel miras konusunda farkındalık kazanır. Farklı milletten ve dinden insanların birbirleriyle hoşgörü içinde yaşamaları konusunda duyarlılık kazanır.

Tartışma Konuları: * * * *

Neden genellikle kentlerin kuruluşlarına ilişkin birden fazla sayıda mitolojik hikâye vardır? Kitap’ta İzmir tarihine ilişkin en çok ne dikkatini çekti, neden? Mitoloji ile tarih arasında nasıl bir fark vardır? Kent kültürü ve tarihi hakkında bilgi sahibi olmak kişiye neler kazandırır? İzmir tarihine yaptıkları bu yolculuğun Afacanlar Klübü üyelerine nasıl bir katkısı olmuştur?

Sınıf Etkinlikleri: * * * *

Öğrencilerden gezdikleri bir yeri yazmaları istenebilir. (MEB tarafından, “4. Sınıf Türkçe-Yazma” ortak kazanımlarından 2.21. ile ilişkilendirilmiş etkinliktir.) Yaşadığın kentin geçmişi hakkında neler biliyorsun? (Öğrencilerden yaşadıkları kentin tarihi hakkında buldukları ilginç bilgileri toplamaları, sonrasında bunu bir sunumla sınıfta paylaşmaları istenebilir). Öğrenci, kendi gözünden İzmir’i yazılı ya da sözlü olarak anlatması, özellikle bu şehre özgü bildiklerini sınıfta paylaşması konusunda yönlendirilebilir. Kitabı önceden okuyarak sınıfça bu kitap eşliğinde anlatılan yerlerden birine gidilip sonrasında edindikleri bilgileri bir ödev olarak hazırlamaları istenebilir.

İlişkilendirilen Kazanımlardan Bazıları: 4. SINIF-TÜRKÇE Okuma, 2.16. Okuduklarında gerçek olanla hayal ürünü olanı ayırt eder. Okuma, 2.25. Okuduklarından çıkarımlar yapar. Okuma, 2.31. Okuduklarında “hikâye unsurları”nı belirler. Yazma, 2.21. Duygu, düşünce ve hayallerini anlatan yazılar yazar. Yazma, 3.1. Günlük, anı vb. yazar. 5. SINIF-TÜRKÇE Okuma, 2.28. Okuduklarıyla ilgili kendi yaşantısından ve günlük hayattan örnekler verir. Okuma, 2.10. Okuduklarında karşılaştırmalar yapar. 5. SINIF-SOSYAL BİLGİLER Kültürel Miras, 2.1. Çevresindeki ve ülkemizin çeşitli yerlerindeki doğal varlıklar ile tarihi mekânları, nesneleri ve yapıtları tanır. Kültürel Miras, 2.3. Ülkemizin çeşitli yerleri ile kendi çevresinin kültürel özelliklerini benzerlikler ve farklılıklar açısından karşılaştırır. 6, 7, 8. SINIF-TÜRKÇE Konuşma, 3.1. Konuşma konusu hakkında araştırma yapar. (MEB tarafından önerilen “Ben Bir Rehberim” etkinliği uygulanabilir: Yaşanılan bölgenin tarihî mekânlarına veya doğal güzelliği olan yerlerine gezi düzenlenir. Öğrencilerden biri veya birkaçı rehber olarak görevlendirilir. Görevli öğrenciler tanıtacakları mekânlarla ilgili yeterli bilgi toplarlar. Gezi sırasında arkadaşlarına rehberlik yaparak mekânı tanıtırlar.)

Sara Pardo Uzun bir süre profesyonel tercüman rehber olarak çalışan yazar, İzmir Yahudileri hakkında araştırmalar yapmış ve İzmir Büyükşehir Belediyesi’nden “Tarihe Saygı Ödülü”nü kazanmıştır. Çocuklar için yaptığı Efes: Arının Gizemi başlıklı çizgi romanı beş ayrı dile çevrilmiştir.

Mertcan Mertbilek Gentlemen Visuals adında bir animasyon stüdyosu olan Mertbilek profesyonel animasyon filmler üretiyor ve bu alanda seminerler veriyor.


104

M AVİ Z AMAN L A R 2003

Son 10 yılın çocuk edebiyatına damga vuran kitabı!

Yazan: Mavisel Yener

10a+ş

Roman 192 sayfa

y

. 6 ve 7 4, 5, ıflar sın

Temalar:

Arkeoloji, Tarihsel miras, Gizem, Fantastik, Gerilim, Arkadaşlık, Analitik düşünme, Takım çalışması

Ana Temalar:

Zaman ve Mekân, Kişisel Gelişim, Güzel Ülkem Türkiye

Kitabın özeti:

İ

lköğretim okulları arasında düzenlenen öykü yarışmasında derece alan dört gencin ödülü, “arkeolojik kazı alanında bir haftalık tatil”dir. Bu tatili geçirecekleri bölge, Bergama’da bir su kenti olan Allianoi kazı alanıdır.

Kazı alanının ilginç ve renkli yaşantısı içinde, Gizli Geçitleri Bulmanın Yolları adlı kitap fantastik ve gizemli ifadeleriyle Birce ve arkadaşlarını, birtakım işaretlerin peşine düşmesi için adeta yönlendirmektedir. Bu sırada oradan çok uzaklarda, Paris’te, Dünya’nın eloktromanyetik alanlarını düzenleyen dört büyük kristalin (üçünün okyanuslarda birininse Bergama’da bulunduğu varsayılmaktadır) olduğu alanları gösteren bir haritanın başına toplanmış kişiler de Dünya’nın dengeleri adına tehlikeli bir planın içindedirler. Antik kentteki kristalin konumunu değiştirerek manyetik sapmalar meydana getirmeyi ve bu yolla su kaynaklarını Mısır’a yönlendirmeyi planlayan Mısır Devleti adına çalışan casuslardan oluşmuş bu örgüt de gizli geçidin ve su perisinin kucağındaki güç kristalinin peşindedir. Kitabın verdiği ipuçlarıyla şifreleri tek tek çözen Birce ve arkadaşlarının yolu, karanlığın kalbindeki su perisine ulaştığında Dünya büyük bir tehlikeden kurtulacaktır.

Mavisel Yener ile “Mavi Zamanların İzinde” etkinliği Tudem Yayın Grubu Yazar Etkinlikleri Rehberi’nde

“Mavi Zamanlar çocuklar için yazılmış bir roman; ancak pek çok yetişkinin de okumaktan zevk alacağı bir masal.” Varlık Dergisi “Nefis anlatımı, sürükleyici kurgusuyla ‘’Mavi Zamanlar’’ gerçekten keyifl e okunan bir roman.” Radikal Kitap “Geçmişten günümüze var olan değerlere sahip çıkışın bir öyküsü var bu kitapta. Mavi Zamanlar, Allianoi’nin sessiz çığlığı!” Cumhuriyet Kitap Mavi Zamanlar, arkeolojik- mitolojik konusu, heyecan dolu hareketli kurgusu ve mizahi boyutlarıyla içimde hâlâ yaşamayı sürdürüyor. edebiyathaber.net / Hülya-Soyşekerci


105

Öne Çıkan Özellikler: * Tarihsel zenginliklere dikkat çekme ve arkeoloji sevgisi * Özellikle doğa betimlemelerinde şiirsel bir dil

* Çok katmanlı olay örgüsüyle muhteşem bir kurgu * İlkgençlik dönemi sorunları, duygusal yaklaşımlar

Sınıf Etkinlikleri: * * * * * * * * * *

Kitapta geçen belli başlı olayları kronolojik olarak bir zaman çizelgesinde belirtin, her olaya bir isim verin. Önceki soruda adlandırdığınız olayları, nitelikleri bakımından “gerçekçi, fantastik, bilimkurgu ve polisiye” diye gruplayınız. Zaman çizelgesinde geriye dönüşler ya da geleceğe sıçramalar olmuş mudur? Bunlar hangi olaylardır? Gizli Geçitleri Bulmanın Yolları adlı kitabın özelliği nedir, okunması nasıl mümkün olmaktadır? “Arkeoloji, restaratör, antik” sözcükleri hakkında kitabı okumadan öncekiyle okuduktan sonraki bilgilerinizi karşılaştırınız. “Kazı alanında sevinçle hüznü bir arada duyumsarlardı çoğu zaman.” (s. 16) sözündeki duygu çatışmasının nedenini açıklayarak arkeoloji bilimi hakkındaki düşüncelerinizi belirtiniz. Kitabın 28. sayfasında “Asklepion” ve “Asklepios” hakkında verilen bilgilerden yola çıkarak tarihle mitoloji arasındaki farkı açıklayınız. Kitapta karanlık işler çeviren örgütün aradığı nedir? Neyi amaçlamaktadır? Kazı alanını betimleyen bir kompozisyon yazınız ya da bir resim yapınız. Bir gazeteci olduğunuzu düşünün; Allianoi antik kentinin Yortanlı Barajı suları altında kalmasıyla kaybedeceğimiz tarihi eserleri anlatan haber yazısı ya da röportaj hazırlayınız.

İlişkilendirilen Kazanımlardan Bazıları: 4. - 5. SINIF-SOSYAL BİLGİLER Geçmişimi Öğreniyorum – 4. Kültür ögelerinin geçmişten bugüne değişerek taşındığına ilişkin yakın çevresinden kanıtlar gösterir. Yaşadığımız Yer – 7. Efsane, destan, öykü, türkü ve şiirlerden yararlanarak yaşadığı yerin coğrafi özellikleri ile ilgili çıkarımlarda bulunur. Adım Adım Türkiye – 1. Çevresindeki ve ülkemizin çeşitli yerlerindeki doğal varlıklar ile tarihî mekânları, nesneleri ve yapıtları tanır. 2. Ülkemizin çeşitli yerlerindeki kültürel özelliklere örnekler verir. Hepimizin Dünyası – 5. Ortak mirasın tanınmasında turizmin yerini fark eder.

7. SINIF-SOSYAL BİLGİLER İletişim ve İnsan İlişkileri – 1. İletişimi, olumlu olumsuz etkileyen tutum ve davranışları fark ederek kendi tutum ve davranışlarıyla karşılaştırır. 2. İnsanlar arasında kurulan olumlu ilişkilerde iletişimin önemini fark eder. Zaman İçinde Bilim – 1. İlk uygarlıkların bilimsel ve teknolojik gelişmelere katkılarına örnekler verir. Uluslararası Köprüler – 4. Düşünce, sanat ve edebiyat ürünlerinin, doğal varlıkların ve tarihi çevrelerin ortak miras ögesi olarak yaşatılmasında insanlığın sorumluluğunun farkına varır.

4, 5. SINIF-TÜRKÇE Okuma – 2. 4. Metnin giriş, gelişme ve sonuç bölümleri hakkında tahminlerde bulunur. 5. Okuduklarını zihninde canlandırır. 7. Okuduklarında ne, nerede, ne zaman, nasıl, niçin ve kim (5N 1K) sorularına cevap arar. 10. Okuduklarında karşılaştırmalar yapar. 11. Okuduklarında sebep-sonuç ilişkileri kurar. 12. Betimleyen ve tanımlayan ifadeleri dikkate alarak okur. 25. Metinde ortaya konan sorunları belirler ve onlara farklı çözümler bulur. 29. Okuduklarıyla ilgili kendi yaşantısından ve günlük hayattan örnekler verir. 30. Okuduğunu özetler. 31. Okuduklarında “hikâye unsurları”nı belirler. 3. 2 Metin dışı anlam kurar. Yazma - 2. 14. Yazılarında kendi yaşantısından ve günlük hayattan örnekler verir. 15. Yazılarında uygun ifadeleri kullanarak destekleyici ve açıklayıcı örnekler verir. 24. Kendisine ilginç ve çekici gelen karakter, olay, yer, an vb. ile ilgili görüş ve düşüncelerini yazar. 32. Yazılarında ne, nerede, ne zaman, nasıl, niçin ve kim (5N 1K) ögelerini vurgular.

6, 7. SINIF-TÜRKÇE Okuma - 2. Metindeki anahtar kelimeleri belirler. 3. Metnin konusunu belirler. 4. Metnin ana fikrini/ana duygusunu belirler. 7. Olay, yer, zaman, şahıs, varlık kadrosu ve bunlarla ilgili unsurları belirler. 10. Okuduklarındaki örtülü anlamları bulur. 12. Okuduklarını kendi cümleleriyle, kronolojik sıra ve mantık akışı içinde özetler. 13. Metne ilişkin sorulara cevap verir. 14. Metne ilişkin sorular oluşturur. 21. Kendisini şahıs ve varlık kadrosunun yerine koyarak olayları, duygu, düşünce ve hayalleri yorumlar.

FEN BİLİMLERİ 4.2.2.1. Mıknatısın ne olduğunu ve kutuplarını bilir. 4.2.1.1. Kuvvetin, cisimlerin hareket ve şekillerini değiştirmesine yönelik deneyler yapar ve sonucu tartışır. 5.5.2.1. İnsan faaliyetleri sonucunda oluşan çevre sorunlarını araştırır ve bu sorunların çözümüne ilişkin önerilerde bulunur. 6.1.2.1. Destek ve hareket sistemine ait yapıları açıklar ve görevlerini belirterek örnekler verir. 7.2.1.1. Kütleye etki eden yerçekimi kuvvetini ağırlık olarak adlandırarak, ağırlığı bir kuvvet olarak tanımlar ve büyüklüğünü dinamometre ile ölçer.

Mavisel Yener Haylaz Pati dizisinin yazarı Mavisel Yener, Ege Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi’nden mezun oldu. Öykü, masal ve şiirleri ilköğretim ders kitaplarında yer alıyor, yabancı dillere çevriliyor, dünya çocuklarıyla buluşuyor. Kitaplarını ve ödüllerini merak edenler için kişisel web sitesi: www.maviselyener.com

Tudem Yayınlarından Çıkan Kitapları: Haylaz Pati’nin Serüvenleri (öykü) Şiir Saldım Gökyüzüne (şiir) Kayıp Kitaplıktaki İskelet (roman, Aytül Akal ile) Kayıp Kitaplıktaki İskelet 2 - Yaşayan Ölüler (roman, Aytül Akal ile)


106

ALMARPA’NIN GİZEMİ

Yazan: Koray Avcı Çakman

1y0a+ş

e 6. 4, 5 v ar fl ı sın

Roman 168 Sayfa

Temalar:

Dostluk, Doğa ve hayvan sevgisi, Gizem, Macera, Sorumluluk

Ana Temalar:

Canlılar ve Hayat, Kültür ve Miras, Birey ve Toplum, Üretim, Dağıtım ve Tüketim, Bilim, Teknoloji ve Toplum

Kesişen hayatlar, canlanan efsaneler…

Kitabın özeti:

“H

içbir şey göründüğü gibi değildir aslında. Cam dediğin elmas gibi parlar ay ışığında. İnsanın seyircisi yalnız insan mı? Kuşlar da insanlar kadar meraklı... Yaşamın olduğu yerde elbet merak da olmalı… Dedik ya yalnız insanoğlu değil, daldaki maymun, suda balık, yerdeki kedi, kurnaz tilki, sahibine sadık köpek, havadaki kuş da meraklı…” Ailesiyle birlikte büyükşehirden Köyceğiz’e taşınan Kaan, orada edindiği arkadaşları sayesinde “Kuşçu” adıyla bilinen, ilginç biriyle tanışır. Bu dört kafadar çocuğu teknesiyle gezdiren Kuşçu, renkli ve aykırı kişiliğinin yanı sıra kültürlü biridir ve bu tekne gezilerinde çocuklara düşündürücü mesajlar içeren efsaneler ve öyküler anlatır: Yelkovan Kuşlarının Hikâyesi, Ayaklı Göl, Meraklı Hubara Kuşu, Mavi Gagalı Pelikan ve Martı Efsanesi gibi... Ama Kuşçu ilginç ve kültürlü olduğu kadar gizemli bir karakterdir ve bazı davranışları, dört kafadarda kuşkular doğurur. Ara sıra çocukları başından salması, turist kılığına bürünmesi, teknesinde sakladıklarıyla ilgili çelişkili açıklamaları onun bir kaçakçı olduğunu göstermektedir. Kuşçu’yu seven ama bu kuşkuların uyandırdığı merakla güdülenen dört çocuk, kendilerini gizem ve heyecan dolu polisiye bir maceranın içinde bulur. 2011 Tudem Edebiyat Ödülleri’nde birincilik ödülüne değer görülen Koray Avcı Çakman imzalı Almarpa’nın Gizemi, efsanelerle dolu sürükleyici bir macera sunuyor genç okurlarına…


107

Sınıf Etkinlikleri: * Çevrenizde Kuşçu gibi çok farklı olduğunu düşündüğünüz insanlar var mı? Onları farklı kılan özellikleri nelerdir? (4. Sınıf,

Kendimi Tanıyorum, 1. kazanım)

* * * *

internette araştırın. Kitaptaki karakterlerin yerinde siz olsaydınız, Kuşçu’nun gizemini nasıl çözmeyi tercih ederdiniz? Siz de Kaan gibi uzakta olan bir arkadaşınıza veya tanıdığınıza mektup yazın. Ülkemizdeki göller, nehirler ve denizler ile ilgili efsaneleri araştırın. İnsanların çıkarları uğruna doğaya zarar vermeleri nasıl engellenebilir temalı bir kompozisyon yazın.

* Yaşadığınız çevreye ait bir efsane yazınız. (4. Sınıf Yaşadığımız Yer, 7. kazanım) * Doğal kaynaklarımızın bilinçli kullanımına ilişkin bir proje ödevi hazırlayın. (6. Sınıf, Ülkemizin Kaynakları, 4. kazanım) * Romanın içinde yer alan kuş efsanelerinden en çok hangisini beğendiniz? Beğendiğiniz hikâyedeki kuşun resimlerini

İlişkilendirilen Kazanımlardan Bazıları: 4. SINIF-FEN BİLİMLERİ Canlılar Dünyasını Gezelim, Tanıyalım, 2.1. Çevresinde farklı tipte yaşam alanları olduğunu keşfeder. Canlılar Dünyasını Gezelim, Tanıyalım, 2.2. Bir yaşam alanında bulunabilecek canlıları tahmin eder. Canlılar Dünyasını Gezelim, Tanıyalım, 2.4. Yaşam alanlarının insan faaliyetlerinin olumsuz etkisinden korunması gerektiği çıkarımını yapar. Canlılar Dünyasını Gezelim, Tanıyalım, 2.8. Çevreyi korumak ve geliştirmek için bireysel sorumluluk bilinci kazanır.

4. SINIF-SOSYAL BİLGİLER

Kendimi Tanıyorum, 1. Bireysel farklılıkları tanır ve kabul eder. Yaşadığımız Yer, 7. Efsane, destan, öykü, türkü ve şiirlerden yararlanarak yaşadığı yerin coğrafi özellikleri ile ilgili çıkarımlarda bulunur. İyi ki var, 4. Teknolojik ürünlerin hayatımızda ve çevremizde yaptığı değişiklikleri dikkate alarak geçmişle bugünü karşılaştırır.

4. SINIF-TÜRKÇE

Okuma, 2. 7. Okuduklarında ne, nerede, ne zaman, nasıl, niçin ve kim (5N 1K) sorularına cevap arar. Okuma, 2.29. Okuduklarıyla ilgili kendi yaşantısından ve günlük hayattan örnekler verir. Okuma, 5. 6. Bilgi edinmek için okur. Okuma, 5.9. Gazete ve dergi okur.

5. SINIF-FEN BİLİMLERİ

İnsan ve Çevre İlişkisi, 5.5.2.1. İnsan faaliyetleri sonucunda oluşan çevre sorunlarını araştırır ve bu sorunların çözümüne ilişkin önerilerde bulunur. İnsan ve Çevre İlişkisi, 5.5.2.2. Yakın çevresindeki bir çevre sorununun çözümüne ilişkin proje tasarlar ve sunar.

5. SINIF-SOSYAL BİLGİLER

Adım Adım Türkiye, 1. Çevresindeki ve ülkemizin çeşitli yerlerindeki doğal varlıklar ile tarihî mekânları, nesneleri ve yapıtları tanır. Ürettiklerimiz, 1. Yaşadığı bölgedeki ekonomik faaliyetleri fark eder.

5. SINIF-TÜRKÇE

Konuşma, 3.5. Masal, hikâye, fıkra veya filmi tekniğine uygun anlatır. Konuşma, 3.11. Bilgi almak amacıyla görüşmeler yapar. Görsel Okuma ve Sunu, 1.7. Kitle iletişim araçlarıyla (gazete, dergi, TV ) verilen bilgileri, haberleri, düşünceleri sorgular. Görsel Okuma ve Sunu, 2.9. Bilgi, duygu ve düşüncelerini sunmak amacıyla bilişim teknolojilerinden yararlanır.

6. SINIF-SOSYAL BİLGİLER

Ülkemizin Kaynakları, 4. Doğal kaynakların bilinçsizce tüketilmesinin insan yaşamına etkilerini tartışır. Elektronik Yüzyıl, 2. Bilimsel ve teknolojik gelişmelerin gelecekteki yaşam üzerine etkilerine ilişkin yaratıcı fikirler ileri sürer.

6. SINIF-TÜRKÇE

Okuma, 2. 7. Olay, yer, zaman, şahıs, varlık kadrosu ve bunlarla ilgili unsurları belirler. Okuma, 5. 3. Sorunlarına konuşarak çözüm arar. Okuma, 2.21. Kendisini şahıs ve varlık kadrosunun yerine koyarak olayları, duygu, düşünce ve hayalleri yorumlar. Okuma, 2.27. Okuduklarını kendi hayatı ve günlük hayatla karşılaştırır.

Koray Avcı Çakman Koray Avcı Çakman 170’ten fazla kitabıyla yazar kimliğinin yanı sıra, başarıyla gerçekleştirdiği yaratıcı drama atölyeleriyle de tanınıyor. Pek çok sivil toplum kuruluşuyla ortak projeler yürüten yazar, drama liderliği alanında oldukça deneyimli.

Tudem Yayınlarından Çıkan Kitapları: Almarpa’nın Gizemi (2011 Tudem Edebiyat Ödülleri Roman Birincilik Ödülü) Sahibini Arayan Keman (öykü) Gülen Sakız Ağacı (2012 Tudem Edebiyat Ödülleri Öykü Yaşamdır Yarışması İkincilik Ödülü)


Dursun Ege Göçmen

2011 BİLMECENİN İZİNDE MACERANIN PEŞİNDE

Dursun Ege Göçmen

Yazan: Dursun Ege Göçmen

1y0a+ş

e 6. 4, 5 v ar fl ı sın

Roman 120 Sayfa

Temalar: Dostluk, Farklılıkların kabulü, Macera, Problem çözme, Karar verme, Empati, Gizem, Dayanışma, Girişim, Başarı, Oyun Ana Temalar: Kişisel Gelişim, Sevgi, Toplum Hayatı, Okuma Kültürü, İletişim, Duygular

Kimliği belli olmayan kişilerce bambaşka yerlere gizlenmiş beş değişik bulmaca, çözülmeyi bekleyen beş esrarengiz şifre, yazarı tarafından beş ayrı kâğıt parçasına yazılarak gelecek nesillere aktarılmış eski bir masal…

Kitabın özeti:

Ö

ğrencilerin hazırladıkları ödevin internetten indirildiğini anlayan Türkçe öğretmeni, Ozan ve sınıf arkadaşlarından şehir kütüphanesine üye olmalarını ve oradan alacakları bir kitabı okuyup ödevlerini yeniden yapmalarını ister. Çocuklar kütüphanedeki kitapların içinde kendilerine yazılmış notlar bulur ve içine girdikleri gizemi çözmeye çalışırlar. Beş ayrı kâğıda yazılmış masalı birleştirmek üzere birbirleriyle bir dayanışma içine giren bu beş arkadaş, yaşadıkları maceranın sonunda hem birbirlerini hem de kendilerini daha iyi tanırlar. Aksi bir adamın saksısında gizlenmiş mesajı almaya çalışırlarken önyargıları kırılır, çalışanlarına haksızlık yapan bir adamın karşında öfkelenir, çok korktukları bekçinin paylaşımları karşısında şaşırırlar. Heyecan ve sırlarla dolu maceranın sonunda ortaya çıkan sır, aslında herkesin bildiği ve yine herkesin sıkça unuttuğu bir mesajdır: “İnsanoğlu çeşit çeşit, beş parmağın beşi bir mi?”

3. baskı

İzinde Maceranın Peşinde

108

“Dursun Ege Göçmen’in Bilmecenin İzinde Maceranın Peşinde isimli romanı günümüzde artık modası geçmiş bir alışkanlık olan kütüphaneye gitmeyi tekrardan hatırlatıyor ve hatta belki de öğretiyor şimdiki çocuklara.” İYİ KİTAP


109

Sınıf Etkinlikleri: * * * * *

Dostluk ve kardeşlik heykellerini siz yapacak olsaydınız hangi simgeleri kullanmak isterdiniz? Sınıf arkadaşlarınıza göstermeden şifreli şiirler yazıp birbirinizin şifresini çözmeye çalışın. Romandaki karakterlerden yola çıkarak çevrenizde çok farklı olduklarını düşündüğünüz insanlar var mı? Ne gibi farklılıkları var? Evrensel kural ne demektir? Örnekler verin. Usta, yaptığı heykeli baskıdan dolayı kırarak doğru olanı mı yaptı? Siz olsaydınız ne yapardınız?

İlişkilendirilen Kazanımlardan Bazıları: 4. SINIF-SOSYAL BİLGİLER Kendimi Tanıyorum, 1. Bireysel farklılıkları tanır ve kabul eder. Kendimi Tanıyorum, 2. Duyguları ve düşünceleri arasındaki ilişkiyi fark eder. Kendimi Tanıyorum, 3. Farklı durumlara ait duygu ve düşüncelerini ifade eder. Kendimi Tanıyorum, 4. Başkalarının duygu ve düşüncelerini saygı ile karşılar.

4. SINIF-TÜRKÇE Konuşma, 2.2. Konuşmasında olayları oluş sırasına göre anlatır. Konuşma, 2. 8. Konuşmasında yardımcı fikirleri ve destekleyici ayrıntıları vurgular. Konuşma, 2.10. Düşüncelerini mantıksal bütünlük içinde sunar. Okuma, 2.1. Ön bilgilerini kullanarak okuduğunu anlamlandırır. Okuma, 2.7. Okuduklarında ne, nerede, ne zaman, nasıl, niçin ve kim (5N 1K) sorularına cevap arar. Okuma, 2.10. Okuduklarında karşılaştırmalar yapar. Okuma, 2.12. Betimleyen ve tanımlayan ifadeleri dikkate alarak okur. Okuma, 2.14. Destekleyici ve açıklayıcı ifadeleri dikkate alarak okur. Okuma, 2.21. Okuduğu şiirin ana duygusunu belirler.

5. SINIF-SOSYAL BİLGİLER Haklarımı Öğreniyorum, 1. Bulunduğu çeşitli grup ve kurumlar içindeki yerini belirler. Haklarımı Öğreniyorum, 2. İçinde bulunduğu gruplar ile gruplara ait rolleri ilişkilendirir. Haklarımı Öğreniyorum, 3. Katıldığı gruplarda aldığı roller ile rollerin gerektirdiği hak ve sorumlulukları ilişkilendirir.

5. SINIF-TÜRKÇE Dinleme, 2.32. Dinlediklerinde ortaya konulan sorunları belirler ve onlara farklı çözümler bulur. Dinleme, 3.1. Katılımlı dinler. Dinleme, 3. 8. Grup konuşmalarını ve tartışmalarını dinler. Konuşma, 2.11. Konuşurken dinleyicilere sorular sorar ve sorulara cevap verir. Konuşma, 2.14. Konuşmalarında tanımlamalar yapar. Konuşma, 2.27. Bilgi edinmek amacıyla soru sorar. Okuma, 2.24. Okuduklarından çıkarımlar yapar. Okuma, 2.27. Bir etkinliğin veya işin aşamalarını anlatan yönergeleri uygular. Okuma, 2.33. Okuduklarında geçen varlıkları ve olayları sınıflandırır. Okuma, 5.7. Eğlenmek için fıkra, bilmece, tekerleme, masal vb. okur. Yazma, 3.7. Yazılarında betimlemeler yapar. Yazma, 3.14. Vurgulamak istediği kelime ya da cümleleri farklı yazar.

6. SINIF-SOSYAL BİLGİLER Sosyal Bilgiler Öğreniyorum, 4. Bir soruna getirilen çözümlerin hak, sorumluluk ve özgürlükler temelinde olması gerektiğini savunur.

6. SINIF-TÜRKÇE Dinleme/İzleme, 2. 2. Dinlediklerindeki/izlediklerindeki anahtar kelimeleri fark eder. Dinleme/İzleme, 2.10. Dinlediklerini/izlediklerini kronolojik sıra ve mantık akışı içinde özetler. Dinleme/İzleme, 2.22. Şiir dilinin farklılığını ayırt eder. Konuşma, 1.3. Bulunduğu ortama uygun bir konuşma tutumu geliştirir. Okuma, 2.7. Olay, yer, zaman, şahıs, varlık kadrosu ve bunlarla ilgili unsurları belirler. Okuma,2.12. Okuduklarını kendi cümleleriyle, kronolojik sıra ve mantık akışı içinde özetler.

DURSUN EGE GÖÇMEN 1973’te Aydın’ın Söke ilçesinde doğdu. Marmara Üniversitesi İletişim Fakültesi Gazetecilik Bölümü’nü bitirdi. Halen bir televizyon kanalında editör olarak görev yapan yazar, evli ve bir çocuk annesidir. Çocuk ve Gençlik Edebiyatı alanında yayınlanmış 6 kitabı bulunan Göçmen, 2007’de Gülten Dayıoğlu Roman ödülünü, 2008’de Rıfat Ilgaz Öykü ödülünü kazandı. 2011 TUDEM Roman Yazın Yarışması’nda 3’üncülük ödülü aldı.


110

GİZEMLİ ŞEYLER DEDEKTİFİ BOL BEL

Yaz kış üzerinden çıkarmadığı turuncu şapkası, Fillibaba yolunun yıldızı, BAÇYOF’tan (Bırak Artık Çocukluğu Yetişkin Ol Fakültesi) mezun olamamış, çocuk ruhlu, hayalperest Dedektif Bol Bel’in maceraları...

Sözcük Korsanı: Aslında her şeyin normal olduğu şehirde, bir gün kelimelerin farklı bir şekilde telaffuz edilmesiyle macera başlar. İnsanlar istemsizce sözcükleri olduklarından farklı ve anlamsız bir şekilde söylemeye başlarlar. Örneğin, “taksim” sözcüğü değişir, “taksi” olur, daha sonra da “taktuka”. Zaman ilerledikçe daha da anlamsızlaşır. İnsanlar artık birbirleriyle anlaşamaz hale gelir, iletişim olmadığı için de gündelik yaşam durur. Sadece Sevgi ve Dinçer adındaki insanlar bu sözcük karmaşasından etkilenmez. Anlamsız sözcüklerin etkisi altına giren Bol Bel, Sevgi adında bir çocuk ve arkadaşlarıyla olayın gizemini çözer. Bir program geliştiren Dinçer adındaki çocuk, annesiyle iletişim kurabilmek için sözcük korsanlığı yapar. Böylece annesi iş çıkışı yorgun olduğunu söylemeyecek ve Dinçer ile iletişim kuracaktır. Fakat daha sonra bu program bir öğretmen tarafından çalınır. Öğretmenin bu programı çalma amacı, insanların yabancı sözcüklerden arınmış, düzgün bir Türkçe konuşmalarını sağlamaktır.

Doktor Otukuru’nun Işınlama Makinesi:

Yazan: Aşkın Güngör Resimleyen: Gökçe Akgül Roman Sözcük Korsanı (1. kitap) 160 sayfa Doktor Otukuru’nun Işınlama Makinesi (2. kitap) 232 sayfa

Tanınmış bilim insanı Doktor Otukuru inanılmaz bir icada imza atar. Fakat gölgelerden çıkıp gelen gizemli biri tarafından bir ışın silahı ile yeryüzünden silinir. Aslında o, bir ışınlama makinesi değil, bir kopyalama makinesi icat etmiştir ve kendi kopyaları Doktor’u yok etmeye çalışırlar. Doktor’un eşi Şıngırdak Otukuru, Gizemli Şeyler Dedektifi Bol Bel’den yardım isteyerek bu olayın çözülmesini ister. Fakat Bol Bel de bu defa komiser Dar Bel ile karşılaşır ve yeterince gizemli olan olay, içinden çıkılamaz hale gelir.

1y0a+ş

. 4 ve 5ar fl sını

Temalar: Dil bilinci, İletişimin önemi, Hayal gücü, Kültürel değerleri koruma, Sevgi, Bilim ve Teknoloji, Dayanışma, Önyargı, Ana Temalar: Birey ve Toplum, Hayal Gücü

Hiçbir engel tanımayan Bol Bel yine pratik zekâsını konuşturur ve hayal nesnelerinin de yardımıyla bu gizemli olayı çözer.

“Aşkın Güngör’ün yazıp, Gökçe Akgül’ün resimlediği ‘Sözcük Korsanı’ üst başlığını taşıyan Gizemli Şeyler Dedektifi Bol Bel’in İnanılmaz Serüvenleri’ adından da anlaşılacağı gibi çocukların soluk soluğa okuyacakları bir kitap.” Aşkın Güngör ile Dedektifl ik Atölyesi Tudem Yayın Grubu Yazar Etkinlikleri Rehberi’nde

CUMHURİYET KİTAP Gizemli Şeyler Dedektifi Bol Bel’in İnanılmaz Serüvenleri adlı kitabı, iletişim çağında iletişim kurmayı beceremeyen yetişkinlere çocukların naif dünyasından koca bir nanik yapıyor.” İYİ KİTAP


111

Sınıf Etkinlikleri: * * * * * * * * * * * * * *

Televizyonda duyduğunuz, tabelalarda gördüğünüz yabancı sözcüklerden rahatsız oluyor musunuz? Okuduğunuz kitapta dil sabitken birden değişiyor. Dil değişkenlik gösterir mi? Bol Bel ve arkadaşları sözcükler ile anlaşamadıklarında birbirlerini anlamak için hangi yöntemleri kullanıyorlar? Geçmiş ile bugüne baktığımızda yetişkinlerin ve çocukların kullandıkları dil arasında ne gibi farklılıklar vardır? Sözcükler bir dilden başka bir dile nasıl geçer? Tıpkı kitaptaki gibi aldığınız bir hizmet karşılığında para değil de hayal nesneleri verecek olsaydınız, ne gibi hayal nesneleriniz olurdu? “Babil Kulesi” adlı efsaneyi araştırın, bu efsaneyi sınıf arkadaşlarınız ve aileniz ile paylaşın. Okuduğunuz kurgudan yola çıkarak dilin yaşamdaki yerini tartışın. Bol Bel ve Sevgi Öğretmen’in sınıfta geçen sahnelerinde sesli okuma yapın. Siz de bir kelime türeterek, o kelimeyi cümleler içinde kullanın ve arkadaşlarınızın o kelimeyi bulmalarını sağlayın. Doktor Otukuru’nun Işınlama Makinesi’nde geçen geçen olayları izlediğiniz bir bilim kurgu filmi ile karşılaştırınız. Sizin veya çevrenizin sorgulamamadan kabul ettiği gerçekler var mı? Bunlar nelerdir? Gerçek Doktor Otukuru’yu bulmak için siz ne yapardınız? Bilimin son on yılki çalışmaları nelerdir?

İlişkilendirilen Kazanımlardan Bazıları: * 4. SINIF-SOSYAL BİLGİLER İyi ki Var, 4. Teknolojik ürünlerin hayatımızda ve çevremizde yaptığı değişiklikleri dikkate alarak geçmişle bugünü karşılaştırır.

Kendimi Tanıyorum, 4. Başkalarının duygu ve düşüncelerini saygı ile karşılar. * 4. SINIF-FEN VE TEKNOLOJİ Işık ve Ses, 1.1. Varlıkları karanlıkta net olarak göremeyeceğinin farkına varır. * 4. SINIF-TÜRKÇE Dinleme, 2. 1. Dinlediklerini anlamlandırmada ön bilgilerini kullanır. Dinleme, 2. 5. Dinlediklerinde ne, nerede, ne zaman, nasıl, niçin ve kim (5N 1K) sorularına cevap arar. Dinleme, 2. 13, Dinlediklerinde sebep-sonuç ilişkileri kurar. Konuşma, 1. 6. Kelimeleri doğru telaffuz eder. Konuşma, 2. 2. Konuşmasında olayları oluş sırasına göre anlatır. Okuma, 2. 2. Metinde verilen ipuçlarından hareketle, karşılaştığı yeni kelimelerin anlamlarını tahmin eder. Okuma, 2. 25. Okuduklarından çıkarımlar yapar. Yazma, 2. 1. Kelimeleri yerinde ve anlamlarına uygun kullanır. Yazma, 2. 7. Olayları, oluş sırasına göre yazar. Görsel Okuma ve Sunu, 2. 13. Duygu, düşünce, bilgi ve izlenimlerini resim, şekil ve sembol ve renkleri kullanarak görselleştirir.

* 5. SINIF-SOSYAL BİLGİLER Ürettiklerimiz, 5. Ekonomideki insan etkisini fark eder. * 5. SINIF-TÜRKÇE Dinleme, 2. 32. Dinlediklerinde ortaya konulan sorunları belirler ve onlara farklı çözümler bulur. Konuşma, 1. 9. Konuşmalarında beden dilini kullanır. Konuşma, 2. 10. Düşüncelerini mantıksal bütünlük içinde sunar. Yazma, 1. 8. Yazılarında sözlük ve imlâ kılavuzundan yararlanır. Yazma, 2. 9. Yazılarında kelime türlerini işlevine uygun kullanır. Görsel Okuma ve Sunu, 1. 14. Görsellerle sunulan bilgileri, olayları, düşünceleri yorumlar ve değerlendirir.

AŞKIN GÜNGÖR Yazının var ettiği bir dünyada her şeyin mümkün olabileceğini savunan Aşkın Güngör, yaratıcılıkta geride bıraktığı 20 yılı aşkın süre boyunca, editörlükten yazı işleri müdürlüğüne de sektörün hemen her alanında faaliyet göstermiş üretken bir yazar. Çocuklar ve gençler için kaleme aldığı fantastik romanlarıyla tanınan Güngör, İspanya’da yayımlanan Hispacon 2007 seçkisinde “Çarkıfelek” (La Rueda de Destino) adlı öyküsüyle tek Türk yazar olarak yer aldı.

Delidolu Yayınlarından Çıkan Kitapları: Gohor 1 – Cam Kent (Roman) Gohor 2 – Kurtlar Yolu (Roman) Uçanbalık Yayınlarından Çıkan Kitapları: Kardan Adam Masalı (Masal)


112

Doğanın eşsiz tasarımı Güzel Atlar Ülkesi’ne yolculuk. Gençliğin merak, gözüpeklik ve macera arayışını birleştiren soluk soluğa bir serüven! Yazan: Ekrem Güneş

1y0a+ş

e 6. 4, 5 vıflar sın

Roman 192 sayfa

Temalar:

Macera, Kültür, Tarih, Tehlike

Ana Temalar:

Birey ve Toplum, Güzel Ülkem Türkiye, Hayal Gücü

Kitabın özeti: Kapadokya… Doğanın, toprağı bir sanat eseri gibi işlediği büyüleyici dünya. Doğa ve tarihin en güzel bütünleştiği yer.

K

anları kaynayan altı genç, bu masal ülkesinin dillere destan peri bacalarını, gizem yüklü mağaralarını, esrarengiz dehlizlerini ve yer altı kentlerini keşfederken maceradan maceraya sürüklenecek; kaybolma, kavga gibi nedenlerden bol gerilimli ama muhteşem ev sahipleri ve birlikte olmanın keyfi sayesinde bir o kadar da olağanüstü, sıra dışı bir tatil geçireceklerdir... Bu gezilerinde onlara aralarındaki duygusal yakınlaşmalar, karanlık dehlizlerdeki karanlık işler çevirdiklerini düşündürten adamlar ve tarihin derinliklerinden o mağaraları mekân tutmuş insanların sesleri eşlik ediyor. “Ekrem Güneş’in doğup büyüdüğü topraklara karşı hissettiği minnet duygusunu ifade etmesine olanak sağlayan bu sürükleyici roman, gerçekçi karakterleri ve olay örgüsü ile uzun, detaylı bir araştırma sürecinin olgun bir meyvesi olarak hafızalarda yer edecek etkileyici bir okuma deneyimi sunuyor.” İYİ KİTAP

Ekrem Güneş ile Söyleşi etkinliği Tudem Yayın Grubu Yazar Etkinlikleri Rehberi’nde


113

Sınıf Etkinlikleri: * Kitapta geçen belli başlı olayları kronolojik olarak bir zaman çizelgesinde belirtin, her olaya bir isim verin. * Önceki soruda adlandırdığınız olayları, nitelikleri bakımından “gerçekçi, fantastik ve polisiye” olarak gruplayınız. * Romanda kendinize yakın bulduğunuz, arkadaşlık etmek isteyeceğiniz kişilerin özelliklerini belirleyerek kendi özelliklerinizle karşılaştırınız. * Romanda davranışlarını yanlış bulduğunuz, arkadaşlık etmek istemeyeceğiniz kişilerin özelliklerini belirleyerek kendi özelliklerinizle karşılaştırınız. * Önceki 5. ve 6. sorulara verdiğiniz cevaplardan, roman kahramanlarına yönelik duygularımızda nelerin rol oynadığını tartışınız. * Gazeteci olduğunuzu varsayarak romanda sözü edilen mağaralarda karanlık işler çeviren kişilerin yakalanışını anlatan bir haber yazısı oluşturun. (5N 1K ilkesini unutmayınız!) * Muhabir olduğunuzu düşünün; organ mafyasının yakalanış anını canlı yayında anlattığınız bir video çekin. * Ülkemizdeki doğal varlıklar, tarihî mekânlar, nesneler, yapıtlar hakkında internet araştırması yapınız. (5. sınıf Adım Adım Türkiye ünitesi, “Sanal alan gezisi”etkinliği) * Yaşadığınız bölgenin genel özelliklerini anlatan bir kitapçık hazırlayınız. (5. sınıf Adım Adım Türkiye ünitesi “Yerel tarih çalışması” ve Bölgemizi Tanıyalım ünitesi, “Turist rehberi olalım” etkinliği) * Yaşadığınız bölgedeki eski uygarlıklar hakkında bilgi toplayarak bu uygarlıkların ortaya çıkışında hangi özelliklerin rol oynadığını araştırınız. (6. sınıf Yaşadığımız Dünya ünitesi, “Yüzyıllar Boyunca Yerleşme” etkinliği) * Peribacalarının maketini yapınız. (5. Sınıf Hepimizin Dünyası ünitesi, “Harikalar Diyarı” etkinliği)

İlişkilendirilen Kazanımlardan Bazıları: SOSYAL BİLGİLER Adım Adım Türkiye – 1. Çevresindeki ve ülkemizin çeşitli yerlerindeki doğal varlıklar ile tarihî mekânları, nesneleri ve yapıtları tanır. 3. Ülkemizin çeşitli yerleri ile kendi çevresinin kültürel özelliklerini benzerlikler ve farklılıklar açısından karşılaştırır. Bölgemizi Tanıyalım - 3. Yaşadığı bölgedeki insanların yoğun olarak yaşadıkları yerlerle coğrafî özellikleri ilişkilendirir. 4. Yaşadığı bölgedeki insanların doğal ortamı değiştirme ve ondan yararlanma şekillerine kanıtlar gösterir. Hepimizin Dünyası – 4. Çeşitli ülkelerde bulunan ortak miras ögelerine örnekler verir. 5. Ortak mirasın tanınmasında turizmin yerini fark eder. Yeryüzünde Yaşam - 6. Örnek incelemeler yoluyla tarih öncesindeki ilk yerleşmelerden günümüze, yerleşmeyi etkileyen faktörler hakkında çıkarımlarda bulunur. 7. Anadolu ve Mezopotamya’da yaşamış ilk uygarlıkların yerleşme ve ekonomik faaliyetleri ile sosyal yapıları arasındaki etkileşimi fark eder.

TÜRKÇE Okuma: 2. 3. Okuma öncesi, okuma sırası ve sonrasında metinle ilgili soruları cevaplandırır. 4. Metnin giriş, gelişme ve sonuç bölümleri hakkında tahminlerde bulunur. 5. Okuduklarını zihninde canlandırır. 16. Okuduklarında gerçek olanla hayal ürünü olanı ayırt eder. 27. Metindeki düşüncelerle kendi düşünceleri arasındaki benzerlik ve farklılıkları belirler. 30. Okuduğunu özetler. 31. Okuduklarında “hikâye unsurları”nı belirler. Yazma: 2. 7. Olayları, oluş sırasına göre yazar. 16. Yazılarında kendi yaşantısından ve günlük hayattan örnekler verir. 22. Kendisini, ailesini ve çevresini tanıtan yazılar yazar. 23. Özet çıkarır. 24. Kendisine ilginç ve çekici gelen karakter, olay, yer, an vb. ile ilgili görüş ve düşüncelerini yazar. 2. 32. Yazılarında ne, nerede, ne zaman, nasıl, niçin ve kim (5N 1K) ögelerini vurgular.

Ekrem Güneş 1943’te Nevşehir’de doğdu. İÜ Edebiyat Fakültesini bitirdikten sonra çeşitli okullarda öğretmenlik yaptı. Öykü, roman ve oyun yazıyor. TRT’nin 2003 yılında düzenlediği oyun yarışmasında Sevginin Kuş Kanatları adlı beş bölümlük çocuk oyunuyla birincilik ödülü aldı.

Tudem Yayınlarından Çıkan Kitapları: Cankuş (öykü), Erken Düşen Kar (öykü), Aykırı Oyuncaklar (öykü), Murat’ın Düşü (roman) Rüzgâr Kanatlılar (roman), Annem Babam Okul Birincisi (roman), Sevginin Kuş Kanatları (roman) Arada Kalanlar (roman), Kapadokya’nın Perileri (roman)


TO M S AW Y E R 114

Yazan: Mark Twain Türkçeleştiren: Berfu Durukan Senaryo: Jean David Morvan,

Frédérique Voulyzé Resimleyen: Séverine Lefèbvre 142 sayfa

8+ aş y

,7 , 5, 6 ar 4 , 3 2, . sınıfl ve 8 Temalar: Büyümek, Dostluk, Dünyayı tanımak, Ebeveyn özlemi, Gizem, İyi ve kötü kavramları, Kendine güven, Kendini tanımak, Mücadele, Olgunlaşmak, Ölüm, Serüven

Kitabı Tanıyalım:

E

rkek kardeşi Sid’le beraber teyzeleri Polly’de yaşayan Tom Sawyer genç bir yetimdir. Çok tembel ama bir o kadar sevimli bir öğrenci olan Tom, hiçbir şeye boyun eğmeyen bir çocuktur, söz konusu güzel Becky olunca hariç tabii. Arkadaşı Huck’la türlü yaramazlıklar yaparlar, ta ki bir cinayete tanık oldukları güne kadar… Kendi dünyasında (nehirlerin, ormanların, mağaraların ve adaların dünyasında) bir kahraman gibi yaşayan Tom, Missouri’ye bağlı St. Petersburg köyündeki haşarı çocuklardan biridir. Pervasız, tembel, çıldırtıcı ölçüde meraklı olan bu çocuk teyzesi Polly için tam bir baş belasıdır. Bir gün Tom, Huck, Joe herkesten gizli bir plan yapar ve adaya kaçar. Herkes onları öldü sanıp cenaze töreni düzenlese de, törenin kurmaca olduğu anlaşılınca insanlar onlara karşı tavır alır. Ama Tom ve Huck bu işten de sıyrılır: kasabada yaşayan Bayan Douglas’ı öldürmek için plan yapan haydutları ortaya çıkarırlar. Haydut Kızılderili Joe’yu hapse atarlar. Ve onun definesinin yerini bilen Tom ve Huck defineyi bulup zengin bir hayat sürerler.

Mark Twain, Tom Sawyer’ın Maceraları’yla (1876) Mississippi kıyısındaki yaşamın eleştirisini yapar. Ardından, Hemingway’in “modern edebiyatın öncüsü” olarak adlandırdığı Huckleberry Finn’in Maceraları’nı okurlarına kazandırır. Huckleberry Finn’in Maceraları “Bu kitapta anlatılan maceraların birçoğu gerçektir; bunlardan bir ya da iki tanesini bizzat yaşadım. Diğerleri de sınıf arkadaşlarımın başından geçti. Huck Finn bu arkadaşlarımdan biridir. Sık sık görüştüğüm üç çocuğun karakter özelliklerinin birleşmesinden doğan, böylece kitabımın hayali yapısını fazlasıyla besleyen Tom Sawyer da arkadaşlarımdan biridir… “ “… kitabı yazarkenki amacım çocukların anılarını, heyecanlarını, düşüncelerini, konuşma biçimlerini ve bazen istemeden de olsa içine sürüklendikleri acayip olayları hoş bir şekilde canlandırmaktı.” Mark Twain

Ana Temalar: Sevgi, Toplum Hayatı, İletişim, Hak ve Özgürlükler, Kişisel Gelişim, Alışkanlıklar, Zaman ve Mekân, Duygular, Kavramlar ve Çağrışımlar

“Çocukluğun ‘Tom Sawyer’ı nasıl rüyalarımıza taşkınlıkla dolmuşsa, büyüdüğümüzde de ‘Suç ve Ceza ’yı ağzımız açık okumuşuzdur. Çekimine kapıldığımız o düşdünyalar içinde yaşarken okuduklarımızın ötesine geçmek için bizi uçan halıların üstüne edebiyattan başka ne çıkarır?..” Semih Gümüş, RADİKAL GAZETESİ


115

Sınıf Etkinlikleri ve Tartışma Konuları: * * * *

Tom Sawyer’ın çocukluğuyla günümüz çocuklarının hayatındaki benzerlikleri ve farklılıkları tartışınız. Okuduğun edebi bir eserin bir bölümünü seç ve çizgi romanlaştırmayı dene. Haksız yere bir grup insan tarafından suçlandığın oldu mu? Bu durumu düzeltmek için ne yaptın/yaparsın? Hayal gücünü serbest bırak ve Tom Sawyer’ın cesaretinden ilham al; çocukluk maceralarından yola çıkarak bir kompozisyon yaz. * Tom Sawyer gibi edebi bir eseri düz metin yerine çizgi roman olarak okuma deneyimiyle ilgili fikirlerini sınıf arkadaşlarınla paylaş. * MEB 4. Sınıf Etkinliği 1,7. Gruplar oluşturularak farklı karikatürler verilir ve anladıklarını yazarak sınıfla paylaşmaları istenebilir.

İlişkilendirilen Kazanımlardan Bazıları: 2. SINIF-TÜRKÇE Okuma, 2.20. Görsellerden yararlanarak metnin içeriğini tahmin eder. Okuma, 2.21. Okuduğunu anlamlandırmada görsellerden yararlanır. 4. SINIF-TÜRKÇE Görsel Sunum, 1.7. Metin ve görsel ilişkisini sorgular. Görsel Sunum, 1.5. Resim ve fotoğrafları yorumlar. 4. SINIF-SOSYAL BİLGİLER 1. Bireysel farklılıkları tanır ve kabul eder. 12. Yaşamına ilişkin belli başlı olayları kronolojik sıraya koyar. 4.1. İstek ve ihtiyaçlarını ayırt eder. 8.3. Kendisi ile başka bir toplumdaki yaşıtlarının günlük yaşamlarını karşılaştırır. 7. SINIF-SOSYAL BİLGİLER 1.1. İletişimi, olumlu olumsuz etkileyen tutum ve davranışları fark ederek kendi tutum ve davranışlarıyla karşılaştırır. 1.2. İnsanlar arasında kurulan olumlu ilişkilerde iletişimin önemini fark eder. 6, 7, 8. SINIFLAR-TÜRKÇE Okuma, 5.2. Farklı türlerde metinler okur. 6, 7, 8. SINIFLAR-TÜRKÇE Yazma, 1.1 Kâğıt ve sayfa düzenine dikkat eder. 8. SINIF-VATANDAŞLIK VE DEMOKRASİ EĞİTİMİ 1.2. Her bireyin kendine has özelliklerinin olduğunu kabul eder. 3.1. Hak, özgürlük ve sorumluluk arasındaki ilişkiyi fark eder. 4.10. Toplumsal sorunların farkına varır ve bunlar hakkında konumuna uygun çözüm önerileri geliştirir.

Jean-David Morvan Mesleğine, bir bilimkurgu mangası olan “Akira”nın etkisinin açıkça hissedildiği çizgi roman senaryoları yazarak başladı. 2009’da, Uluslararası Manga Ödülleri kapsamında bir gümüş madalya kazandı. Yayıncı ve yayın direktörü Jean-David Morvan, son yıllarda Reims, Fransa ve Tokyo arasında mekik dokuyor. Avrupa, Çin, Japonya ve ABD’de yayınlanan 100’den fazla çizgi romanın da senaryo yazarı.


116

TAPINAĞIN SIRRI

Yazan: Zehra Tapunç

9+ aş y

e 6. 4, 5 vflar ı sın

Roman 160 sayfa

Temalar:

Antik tarih, Macera, Gizem, Dayanışma, Korku

Ana Temalar:

Birey ve Toplum, Güzel Ülkem Türkiye, Dün, Bugün, Yarın

Eskiçağ tarihi alanındaki uzmanlığını, usta kalemi ile birleştirerek birbirinden özgün eserlere imza atan Zehra Tapunç’tan, Antik Efes kentinin görkemli günlerine ayna tutan gizem dolu bir macera...

Antik Efes’te Entrikalar

K

ares ve Melissa Naxos Adası’nda büyükbaba ile büyükannesinin yanında büyümüşlerdir. Büyükannelerini de kaybedince kimsesiz kalırlar. Ailelerinin köklerini araştırmak üzere Efes’e gelirler. Ancak gemiden iner inmez tuhaf olaylar birbirini izlemeye başlar. Her nedense Efes halkı iki kardeşten de nefret etmektedir. Özellikle Kares’i görünce şeytan görmüşe dönüyor ve kovuyorlar. Bu arada başı dertte olan yalnızca onlar değildir. Firavunun kendisi ölünce, tahtta hak iddia etmemesi için kardeşleri tarafından öldürüleceğini bildiği kızını, en güvendiği adamıyla Efes’e göndererek izini kaybettirmeye çalışmaktadır. Mısır Prensesi Anabis ajanların kol gezdiği kentte kimliğini gizlemekte ve Artemis Tapınağı’na sığınmak istemektedir. Tesadüfen yolları Kares ve Melissa ile kesişince kaderleri de birbirlerine bağlanacaktır. Bir rehber olan Rufus’un yardımıyla kendilerine zor da olsa kalacak yer arayan çocuklar için fazla seçenek yoktur. Ya Efeslilerin isteğine boyun eğip kenti terk edecekler ya da bu gizemi açığa çıkaracaklardır.

Zehra Tapunç ile “Genç Mucitler Soruyor: İcat mı Yoksa Keşif mi?” tartışma atölyesi Tudem Yayın Grubu Yazar Etkinlikleri Rehberi’nde.

“İç içe geçmiş sırların yarattığı merak duygusuyla bir çırpıda okunan Tapınağın Sırrı, aynı zamanda, farklı olmak konusunu da romanın derinlerinde işliyor.“ İYİ KİTAP


117

Sınıf Etkinlikleri: * * * * *

Efes halkının Kares ve Melissa’ya karşı tuhaf davranışlarının nedenini açıklayınız. Mısır Prensesi Anabis, Efes’e niçin gönderilmiştir? Tapınağın yanmasındaki gerçek sır nedir, nasıl ortaya çıkarılmıştır? Efes’in belirli bir dönemde bu kadar önemli bir kent olmasının nedenlerini araştırınız. Gezdiğiniz bir antik kentin günlük yaşamıyla ilgili düşlediklerinizi yazınız.

İlişkilendirilen Kazanımlardan Bazıları: * 4, 5. sınıf-Türkçe Okuma:

2.5. Okuduklarını zihninde canlandırır. 2.6. Okuduklarındaki duygusal ve abartılı ögeleri belirler ve sorgular. 2.7. Okuduklarında ne, nerede, ne zaman, nasıl, niçin ve kim (5N 1K) sorularına cevap arar. 2.11. Okuduklarında sebep-sonuç ilişkileri kurar. 2.12. Betimleyen ve tanımlayan ifadeleri dikkate alarak okur. 2.13. Genel ve özel durumları bildiren ifadeleri dikkate alarak okur. 2.14. Destekleyici ve açıklayıcı ifadeleri dikkate alarak okur. 2.16. Okuduklarında gerçek olanla hayal ürünü olanı ayırt eder. 2.18. Okuduklarının konusunu belirler. 2.23. Başlık ve içerik ilişkisini sorgular. 2.30. Okuduğunu özetler 2.31. Okuduklarında “hikâye unsurları”nı belirler.

* 6. sınıf-Türkçe Okuma:

2.2. Metindeki anahtar kelimeleri belirler. 2.3. Metnin konusunu belirler. 2.4. Metnin ana fikrini/ana duygusunu belirler. 2.6. Anlatımın kimin ağzından yapıldığını belirler. 2.7. Olay, yer, zaman, şahıs, varlık kadrosu ve bunlarla ilgili unsurları belirler. 2.10. Okuduklarındaki örtülü anlamları bulur. 2.12. Okuduklarını kendi cümleleriyle, kronolojik sıra ve mantık akışı içinde özetler. 2.13. Metne ilişkin sorulara cevap verir. 2.14. Metne ilişkin sorular oluşturur. 2.16. Metnin planını kavrar. 2.17. Metni oluşturan unsurlar arasındaki geçiş ve bağlantıları fark eder.

2.21. Kendisini şahıs ve varlık kadrosunun yerine koyarak olayları, duygu, düşünce ve hayalleri yorumlar. 2.24. Metnin öncesi ve/veya sonrasına ait kurgular yapar. 2.27. Okuduklarını kendi hayatı ve günlük hayatla karşılaştırır. 3.1. Metni dil ve anlatım yönünden değerlendirir. 3.2. Metni içerik yönünden değerlendirir. 4.1. Kelimeler arasındaki anlam ilişkilerini kavrayarak birbiriyle anlamca ilişkili kelimelere örnek verir. 4.3. Okuduğu metinde geçen kelime, deyim ve atasözlerini cümle içinde kullanır.

* 4. sınıf-Sosyal Bilgiler Kendimi tanıyorum - 1. Bireysel farklılıkları tanır ve kabul eder. 2. Duyguları ve düşünceleri arasındaki ilişkiyi fark eder. 4. Başkalarının duygu ve düşüncelerini saygı ile karşılar. 5. Yaşamına ilişkin belli başlı olayları kronolojik sıraya koyar. Geçmişimi öğreniyorum - 1. Sözlü tarih yöntemi kullanarak ve nesnelere dayanarak aile tarihi oluşturur.

* 5. sınıf-Sosyal bilgiler Adım adım Türkiye - 1. Çevresindeki ve ülkemizin çeşitli yerlerindeki doğal varlıklar ile tarihî mekânları, nesneleri ve yapıtları tanır. 2. Ülkemizin çeşitli yerlerindeki kültürel özelliklere örnekler verir.

* 6. sınıf-Sosyal bilgiler Yeryüzünde yaşam - 6. Örnek incelemeler yoluyla tarih öncesindeki ilk yerleşmelerden günümüze, yerleşmeyi etkileyen faktörler hakkında çıkarımlarda bulunur. 7. Anadolu ve Mezopotamya’da yaşamış ilk uygarlıkların yerleşme ve ekonomik faaliyetleri ile sosyal yapıları arasındaki etkileşimi fark eder.

Zehra Tapunç Mersin’de doğdu. İÜ Edebiyat Fakültesi, Eskiçağ Tarihi Bölümü’nü bitirdi. Hattuşalı Hataş, Kral Midas’ın Çocukları, Altın Ülkesi Lidya, Urartulu Çocuklar gibi kitaplarıyla antik uygarlıkların masalsı atmosferinde okurlarına ilginç serüvenler yaşatarak geçmişle günümüz arasında köprüler kurmaktadır. Masal Kenti Çocukları adlı kitabıyla 2007 Gülten Dayıoğlu Roman Ödülü’nü, Tapınağın Sırrı adlı eseriyle de 2011 Tudem Edebiyat Ödülleri Roman İkinciliğini kazandı.


118

DEFİNE ADASI

Yazan: Robert Louis Stevenson Senaryo: David Chauvel Resimleyenler: Fred Simon ve Jean-Luc Simon

Türkçeleştiren: Berfu Durukan

8+ aş y

Roman, 160 sayfa

Temalar:

6, 7 4, 5, Korsan, 2, 3, sınıflar ve 8. Denizcilik, Macera,

Tarih, Aklını kullanmak, Doğa, Açgözlülük, Yerel kültürler, Serüven, Keşif

Define Adası herkesin çocukken en az bir kez okuduğu heyecan dolu, sürükleyici bir roman olarak bilinir. 1881-1882 yılları arasında bir çocuk dergisinde dizi halinde yayımlanan Define Adası, 1883 yılında tek bir kitap halinde piyasaya sunularak Stevenson’a ilk büyük edebi başarısını kazandırmıştır. Edebiyatta korsan ve kayıp define temalarının kullanılmasına öncülük eden Define Adası, “x” işaretli haritalar, tek gözü kör ve siyah bantlı korsanlar, tek kolu kancalı kaptanlar gibi, korsanlara özgü pek çok kavram ve klişenin, gerçekmişçesine algımıza yerleşmesini sağlamıştır. Küçük cesur miço Jim Hawkins’in Amiral Benbow Hanı’nda başlayan ve lanetli bir adada mutlu bir sonla biten macerasını, bir kez de David Chauvel’in çizgi roman uyarlamasından okuyun.

Ana Temalar: Zaman ve Mekân, Doğa ve Evren

Kitabın özeti:

G

ünlerini babasına ait Amiral Benbow Hanı’nda çalışarak geçiren küçük Jim Hawkins’in hayatı, yaşlı ve aksi eski bir korsanın hanlarında oda tutmasıyla değişmeye başlar. Adı Bill olan bu yaşlı denizcinin sırlarla dolu bir geçmişi ve korkarak gizlendiği tek bacaklı bir denizci vardır. Odasındaki sandıkta, kese kese para ve adını duyan herkesin ürperdiği Kaptan Flint’e ait bir de hazine haritası saklayan Bill’in ani ölümünün ardından işler bir anda kızışır. Kilitli sandığı açmayı başaran Jim define konusunu, ölmeden önce babasının doktorluğunu da yapan çok güvendiği Doktor Livesey’e anlatır. Define bulma fikrinin cazibesine kapılan doktor, yakın arkadaşı Şövalye Trelawney’i, geçmişi gizemli Uzun John Silver adındaki bir denizciyi ve bir grup mürettebatı da yanına katarak Bill’le beraber Hispaniola adındaki bir gemi ile haritadaki Define Adası’na doğru macera dolu bir yolculuğa koyulur.


119

Tartışma Soruları ve Sınıf Etkinlikleri: * Sizce yazar bu hikâyeyi neden bir erkek çocuğun gözünden anlatmayı seçmiş? * Adada karşılaştıkları eski denizci Ben Gunn’ın hikâyedeki rolü nedir? Sizce yazar neden onu bu kitaba dahil etti? Onu nasıl tanımlıyor ve diğer karakterlerden farkı nedir? * Sizce yazar neden Silver’ın pek çok iyi yönünü de anlatmayı seçmiş? Bizim bakış açımıza katkısı nedir? * Sizce iyi bir lider nasıl olmalıdır? Kaptan Smollett ile Silver’ın liderlik özelliklerini karşılaştırın. * Define Adası’nda Jim kendini kanıtlıyor ve pek çok şey başarıyor. Buna rağmen adayı neden kötü anımsıyor? * Jim’in vermek zorunda kaldığı zor kararlardan birini seçin. Bu kararı ve verdiği kararın doğruluğunu tartışın. * Korsanlarla denizcilerin farkı nedir? Korsanların da ilkeleri var mıdır? Tanıdığınız ünlü korsanlar var mı? Araştırıp sınıfla paylaşır mısınız? * Günümüzde “korsanlık” terimi neyi ifade eder? Yasadışı müzik indirmek sizce neden korsanlıktır? * Kitapta geçen denizcilik terimlerini bulup çıkarın. Aralarında bildikleriniz var mı? * Siz bir korsan olsanız nasıl bir korsan olurdunuz? Geminizin ve define haritanızın resmini çizin. * Kitaptaki en etkileyici görsel sizce hangisi? Kapak için bir görsel seçmeniz gerekseydi hangisini seçerdiniz? * Çizgi Roman Türü Üzerine: Öğrencilerinize bir çizgi romanın, romandan farkını açıkladıktan sonra, kareleri teker teker kapatarak hikâyenin devamını tahmin etmelerini isteyin. * Kitapta üç bölüm bulunmaktadır. Bunlar neye gore ayrılmıştır, çizgi roman için önemi nedir, tartışınız. * Kitaba başka bir isim vermeniz gerekseydi hangi ismi koyardınız? * Bu kitap hangi yıllarda geçiyor? O döneme ait insanların günlük yaşamları hakkında bilgi toplayıp sınıfla paylaşın. * Kitaptaki kadın karakterler nasıl ele alınıyor? Sizce önemleri nedir? Bununla ilgili bir kompozisyon yazınız.

İlişkilendirilen Kazanımlardan Bazıları: 3. SINIF-TÜRKÇE Konuşma 3.5 Masal, hikaye, fıkra veya filmi tekniğine uygun anlatır. 4. SINIF-TÜRKÇE Görsel Okuma 1. 13. Görsellerden hareketle cümleler ve metinler yazar. 5. SINIF-TÜRKÇE 2.34. Görsellerden yararlanarak metnin içeriğini tahmin eder. 30. Okuduklarında “hikâye unsurları”nı belirler. 2.5 okuduğunu anlama 4. Metnin giriş, gelişme ve sonuç bölümleri hakkında tahminlerde bulunur. 6-8. SINIF-TÜRKÇE Okuma, 2. 7. Olay, yer, zaman, şahıs, varlık kadrosu ve bunlarla ilgili unsurları belirler. Okuma, 3. 2 Metni içerik yönünden değerlendirir.

David Chauvel David Chauvel, önce ekonomi, ardından iki yıllık uluslararası ticaret eğitimi aldıktan sonraki dönemde işsiz kaldı. Faşizm karşıtı karakterler üzerinden şekillenen V for Vendetta orijinal isimli çizgi roman dizisiyle tanıştığında, edebiyattaki özgür alanın farkına vardı ve bu dünyadan kopmamaya karar verdi. 18 Aralık 1969 doğumlu Chauvel’in çok sayıda çizgi romanı bulunuyor.


120

ACABA dizisi Peki, bu sorulara nasıl cevap vermeli

Meraklı çocuklar soru sormaya bayılırlar, öyle değil mi?

?

Yazanlar: Martine Laffon, Hortense de Chabaneix, Laura Jaffé, Alain Korkos Resimleyenler: Jacques Azam, François Cointe, Véronique Deiss, Rif Başvuru

9+ aş y

e 5. 3, 4 v ar fl sını

Temalar:

Sanat, Hayvanlar, Teknik ve keşif, Beden ve zihin, Toplum ve aile hayatı, Yaşam, Duygular, Yeryüzü, Çiçekler ve meyveler, Vücudun işleyişi, Gökyüzü, Alışkanlıklar, İnançlar ve ölüm

Ana Temalar:

Birey ve Toplum, Güzel Sanatlar, Sağlık ve Çevre, Dünyamız ve Uzay

MERAK ETMEKTEN KORKMA, SORMAKTAN VAZGEÇME: Acaba Neden, Nasıl, Kaç, Ne, Ne zaman, Kim? Neden rüya görürüz? Havai fişek nasıl yapılır? Uyumak ne işe yarar? İyi ve kötü nedir? Uzayda kimler yaşar? Bir orkestrada kaç müzisyen vardır? Kadınlara seçme ve seçilme hakkı ne zaman verildi? Nasıl dâhi olunur? Peki, neden hepimiz aynı renk değiliz? Cevabını bilmediğimiz ne çok soru var, öyle değil mi? Diziye ait kitaplardaki sorular eğlenceli konular hakkında olduğu kadar ciddi meseleler de üzerine... Eminiz, rüzgârın neden görünmez olduğu hakkında pek bir fikriniz yoktur, ama neden çikolatayı ıspanaktan daha çok sevdiğinizi en az bir kez olsun düşünmüşsünüzdür.

Sorular zihninizi meşgul etmeye başladıysa ya da merak içten içe sizi kemiriyorsa size güzel bir haberimiz var: Merak ettiğiniz pek çok sorunun yanıtını ve çok daha fazlasını Tudem’in Acaba Serisi ’nde bulacaksınız! Aklınıza takılan yüzlerce soruya yanıt arayan Acaba Serisi; doğa, duygular, toplum, yeryüzü, beden, zihin ve daha birçok farklı konu üzerine cevap alternatifleri sunan, çizimleriyle eğlendiren dopdolu başvuru kitaplarından oluşuyor.

“Eğlenceli tasarımıyla Acaba Serisi, bizi felsefenin, toplum ve doğa bilimlerinin kanatlarında korkmadan uçuruyor.” İYİ KİTAP


121

Sınıf Etkinlikleri: * Siz de merak ettiğiniz, sormaktan çekindiğiniz veya araştırmaya üşendiğiniz soruları kâğıtlara not edin. Sınıf arkadaşlarınızla bu soruları değiş-tokuş ederek bir grup çalışması oluşturun. Gruptaki arkadaşlarınızla sorulara yanıt arayın, kitaptakine benzer sayfa düzeninde görsel ve yazınsal bir çalışma hazırlayın, sınıfta bu çalışmanın sunumunu yapın. * Sınıftaki öğrencilere kitaptaki hangi soruları, özellikle neden sevdiğini sorun. Sorunun kendisiyle ve cevabıyla ilgili olarak öğrencinin ifade yeteneğini ortaya koymasında çocuğu teşvik edin. * Kitaptaki sorular çocukların ilgi alanlarının belirlenmesinde kullanılabilir. Soru-cevap şeklinde sınıfta dilediğiniz konu üzerinden tartışma ortamı yaratın. Gemiler

Havai fişek

nasıl batmaz?

nasıl yapılır?

Bir gün neden 24 saat?

Ayaklarımız nasıl karıncalanır?

Gökyüzü neden mavidir?

Gezegenler

neden

yuvarlaktır?

İlişkilendirilen Kazanımlardan Bazıları: * 2. 3. 4. ve 5. sınıf, Türkçe: 4. Okuduklarını zihninde canlandırır. 5. Okuduklarında ne, nerede, ne zaman, nasıl, niçin ve kim (5N 1K) sorularına cevap arar. 6. Farklı düşünmeye yönlendiren ifadeleri dikkate alarak okur. 7. Okuduklarında karşılaştırmalar yapar. 8. Okuduklarında sebep-sonuç ilişkileri kurar. 28. Okuduklarıyla ilgili kendi yaşantısından ve günlük hayattan örnekler verir.

* 2. sınıf, Hayat Bilgisi: C.2.21. Canlıların hayatta kalabilmeleri için nelere ihtiyaçları olduğunu araştırır. A.2.14. Arkadaşları ile farklılıklarının doğal olduğunu kabul eder.

* 3. sınıf, Hayat Bilgisi: B.3.8. Farklılıkların doğal olduğunu kabul eder ve farklı özelliklere sahip kişilere hoşgörüyle yaklaşır. B.3.43. İnsanların mutluluğunun, bireylerin aile içerisinde ve ülke genelinde üzerlerine düşen görev ve sorumlulukları yerine getirmelerine bağlı olduğunu kavrar.

* 4. sınıf, Fen Bilimleri: 1.1. Dünya’nın şeklinin küreye benzediğini ifade eder. 1.3. Geçmişte, insanların Dünya’nın şekliyle ilgili çeşitli görüşlere sahip olduklarının farkına varır. 2.1. Çevresinde farklı tipte yaşam alanları olduğunu keşfeder.

* 5. sınıf, Fen Bilimleri: 5.5.2.1. İnsan faaliyetleri sonucunda oluşan çevre sorunlarını araştırır ve bu sorunların çözümüne ilişkin önerilerde bulunur.

Martine Laff on Felsefe doktorası yapmış Martine Laffon pek çok sayıda çocuk kitabının yazarıdır. Norveçli yazar Jostein Gaarder’in dünyaca ünlü eseri Sophie’nin Dünyası, Laffon tarafından yeniden düzenlenmiştir. Çocukluğundan beri atlara duyduğu özel ilgi ve sevginin izlerine yazarın birçok kitabında rastlanır.


122

TANSEL TOZAN SERÜVENLERİ UÇAN DALGALAR

9 789944 696074

Mehmet Atilla

ww.tudem.com

4. baskı

Sonrası serüven, korku, dayanışma ve sevinç! Hem gerçeklerden alabildiğine uzak bir düş gücü hem de bir gerçek kadar sıcak ilişkiler...

ISBN 978-9944-69-607-4

www.tudem.com

Yazan: Mehmet Atilla

1y0a+ş

e 6. 4, 5 vflar sını

Roman

Uçan Dalgalar: 136 sayfa

Tuhaf Yaratıklar Çiftliği:

128 sayfa

Havlayan Harfl er:

208 sayfa

Temalar:

Arkadaşlık, Dayanışma, Sorun çözme, Bilim ve etik, Araştırma, Empati, İşbirliği, Koşullu öğrenme, Gen aktarımı, Hayvan sevgisi, Uyum sağlama, İletişim kurma, Hoşgörü

Ana Temalar:

İnsan Sevgisi, Birey ve Toplum, Dostluk, Dayanışma, İnsanlarla İletişim, Diğer Canlılarla İletişim, Empati, Sosyal Gelişim, Canlılar, Teknoloji ve Hayat

Öne Çıkan Özellikler: Tansel Tozan Serüvenleri okurlarını bilimkurgunun sınırsızlığı ile gündelik yaşamın sınırları içinde buluşturuyor. Yer yer kendini belli eden bilim kurgusal yöntemler ve canlıların geleceğine yönelik bazı kaygılar da genç okurların merakını diri tutuyor.

HAVLAYAN HARFLER

Köpeklerin dilini çözebilseydik eğer, yaşadığımız her şey başka olurdu. Tansel Tozan ve sınıf arkadaşı Kayra Oğuz bir doğa kampına katılmışlardır. Zıpkın ve Laika adlarındaki iki köpek de bilimsel bir araştırma için aynı kamp yerine getirilmişlerdir. Ancak günün birinde köpekler bir ayının saldırısına uğrarlar. Onlarla iletişim kurmak için “havdikon” adında bir aygıt geliştiren ve aynı zamanda köpeklerin sahibi olan bilim adamı da bu saldırıda yaralanır. Laika’dan ise bir türlü haber alınamaz. Tansel Tozan ve Kayra Oğuz, işte bu noktada devreye girerler. Gözetmenleri Kıvırcık Ender ve Profesör Oktay Dağdere ile birlikte kayıp köpeğin peşine düşerler ve serüven başlar.

ISBN 978-9944-69-607-4

ISBN 978-9944-69-571-8

9 789944 696074

9 789944 695718

Tansel Tozan Seruvenleri 3

HAVLAYAN HARFLER

Mehmet Atilla

erüven, korku, dayanışma ve sevinç! klerden alabildiğine uzak bir düş gücü e bir gerçek kadar sıcak ilişkiler...

Mehmet Atilla

Kapıyı çalan biri var. Yavaşça açıyoruz. Karşımızda ilginç bir adam duruyor. Görüyoruz, konuşuyoruz fakat bir türlü dokunamıyoruz. Bir şimşek hızıyla hareket ediyor ve istediği anda gözden kayboluyor çünkü. Üstelik babama da öyle çok benziyor ki şaşırıp kalıyoruz. Bu sırada kentte bazı çocukların kaçırıldığını öğreniyoruz. İçlerinden biri en yakın arkadaşımın kardeşi. Ne yapacağımızı bilemiyoruz. Bu hızlı “amca” bize yardım eder mi acaba?

Mehmet Atilla

biri var. Yavaşça açıyoruz. Karşımızda dam duruyor. Görüyoruz, konuşuyoruz kat bir türlü dokunamıyoruz. hızıyla hareket ediyor ve istediği anda boluyor çünkü. Üstelik babama da öyle k benziyor ki şaşırıp kalıyoruz. a kentte bazı çocukların kaçırıldığını z. İçlerinden biri en yakın arkadaşımın Ne yapacağımızı bilemiyoruz. Bu hızlı ca” bize yardım eder mi acaba?

UÇAN DALGALAR

Tansel Tozan Seruvenleri 2 Seruvenleri 3 Tansel Tozan

TUHAF YARATIKLAR ÇİFTLİĞİ

HAVLAYAN HARFLER

N DALGALAR

UÇAN DALGALAR

Tansel Tozan Seruvenleri 2 Tansel Tozan Seruvenleri 1

UÇAN DALGALAR

el Tozan Seruvenleri 1

www.tudem.com Mehmet Atilla

Mehmet Atilla

Seriye ait kitapların kısa özeti: Uçan Dalgalar: Tansel sıradan bir zamane çocuğu. Bir akşam evinin kapısı çalınır ve ailesi ile birlikte bambaşka bir varlıkla tanışır. Görüp konuştukları, ama kesinlikle dokunamadıkları, ışık hızıyla hareket eden, bir anda ortadan kaybolabilen, üstelik Tansel’in babasına çok benzeyen bir misafir. Beyin dalgalarıyla oluşmuş bu adam, Tansel’in sadece bir görüntüden ibaret olan amcasıdır. Bu heyecanlı karşılaşmanın şokunu atlatamadan yaşadıkları kentte beş çocuk kaçırılır. Tansel ve doğaüstü güçlerini kullanabilen “hızlı amcası” bu olayı çözmek üzere kolları sıvarlar. Tuhaf Yaratıklar Çiftliği: Tansel ve arkadaşı Işın, bir bisiklet gezisi sırasında yarı maymuna yarı insana benzeyen tuhaf görünümlü canlılarla karşılaşırlar. Olup biteni araştırmak isterken de yolları ilginç bir çiftliğe düşer. Bu çiftliğin bilgisayarlarında daha önceden gördükleri canlıların fotoğrafları ile karşılaşırlar. Aslında çiftlikte canlılar üzerinde gizlice gen aktarımı çalışmaları yapılmaktadır ve bu çalışmaların çok başarılı bir bilim adamı ile bağlantısı vardır. Çocuklar, aileler ve bir bilim adamının işbirliği ile bilimi etik olmayan ve kendi çıkarları için kullanan çiftliğin gizemi çözülür. Havlayan Harfl er: Tansel, sınıf arkadaşı ile birlikte bir doğa kampına katılır. Zıpkın ve Laika adlarındaki iki köpek de bilimsel bir çalışma için aynı kamp yerine getirilmişlerdir. Ancak günün birinde bu köpekler bir ayının saldırısına uğrarlar. Onlarla iletişim kurmak için “havdikon” adında bir aygıt geliştiren ve aynı zamanda köpeklerin sahibi olan profesör de bu saldırıda yaralanır. Laika’dan ise bir türlü haber alınamaz. Tansel, arkadaşı, kamp sorumlusu ve profesör önce Laika’yı, daha sonra da onu kaçıranı bulmaya çalışırlar.

“Mehmet Atilla, Tansel Tozan Serüvenleri’yle edebiyat ve sinemada sıkça karşılaştığımız bilimkurgu türünü genç okurlarla buluşturuyor. Onları bilim, teknoloji ve hayatımıza kattıkları üzerine birlikte akıl yürütmeye davet ediyor.” İYİ KİTAP

Mehmet Atilla ile Edebiyat Fırtınası Tudem Yayın Grubu Yazar Etkinlikleri Rehberi’nde.


123

Sınıf Etkinlikleri: * * * * * *

İzlemiş olduğunuz bilimkurgu türündeki bir film ile okuduğunuz kitaptaki olayları karşılaştırın, bu türün benzerliklerini ve özelliklerini tartışın. “Hayal gücü bilgiden daha önemlidir” Einstein’ın bu sözünü açıklayın. Hayal gücü ve bilim arasında nasıl bir bağlantı vardır? Gelecekteki insan tipinin bugünküne oranla nasıl bir değişim göstereceğini tahmin ediyorsunuz? Bugüne kadar gen aktarımı yapılmış canlıları araştırın ve bu canlıları kitaptakiler ile karşılaştırın. Hayvanların duygularını tam olarak çözebilmenin ve onlarla karşılıklı iletişim kurabilmenin olumlu ve olumsuz yönleri hakkındaki düşünceleriniz nelerdir? Çevrenizde farklı özellikleri olduğunu düşündüğünüz hayvanların fotoğraflarını çekin ve bu fotoğrafları sınıf arkadaşlarınız ile paylaşarak, canlıların gözlemlediğiniz farklı, ilginç özelliklerini anlatın.

İlişkilendirilen Kazanımlardan Bazıları: * 4. sınıf, Sosyal Bilgiler İyi ki Var, 6. Teknolojik ürünleri kendisine, başkalarına ve doğaya zarar vermeden kullanır.

* 4. sınıf, Fen ve Teknoloji Canlılar Dünyasını Gezelim, Tanıyalım, 2.2. Bir yaşam alanında bulunabilecek canlıları tahmin eder. Canlılar Dünyasını Gezelim, Tanıyalım, 2.3. Çevresinde bir yaşam alanındaki canlıları ve bu canlıların içinde bulunduğu şartları gözlemler ve kaydeder. Canlılar Dünyasını Gezelim, Tanıyalım, 2.4. Yaşam alanlarının insan faaliyetlerinin olumsuz etkisinden korunması gerektiği çıkarımını yapar.

* 4. sınıf, Türkçe Konuşma:

2.10. Düşüncelerini mantıksal bütünlük içinde sunar.

Okuma:

2.8. Farklı düşünmeye yönlendiren ifadeleri dikkate alarak okur. 2.29. Okuduklarıyla ilgili kendi yaşantısından ve günlük hayattan örnekler verir. 2.16. Okuduklarında gerçek olanla hayal ürünü olanı ayırt eder.

Görsel Okuma ve Sunu:

1.14. Bilgi toplamak amacıyla bilişim teknolojilerinden yararlanır.

* 5. sınıf, Sosyal Bilgiler Gerçekleşen Düşler, 2. Buluşların ve teknolojik ürünlerin toplum hayatımıza etkilerini tartışır.

Mehmet Atilla Güçlü kalemi ve ifade yeteneğiyle edebiyatımızın duyarlı yazarlarından Mehmet Atilla’nın çocuklar ve yetişkinler için yayımlanmış pek çok kitabı bulunuyor. Naif kişiliği ve ilham veren sözleriyle edebiyatseverlerin her daim kendisinden övgüyle bahsettikleri Atilla, sayısız edebiyat ödülüne değer görülmüştür.

Bölgemizi Tanıyalım, 4. Yaşadığı bölgedeki insanların doğal ortamı değiştirme ve ondan yararlanma şekillerine kanıtlar gösterir.

* 5. sınıf, Fen Bilimleri Canlıları Tanıyalım, 5.5.1.1. Canlılara örnekler vererek benzerlik ve farklılıklarına göre gruplandırır.

* 5. sınıf, Türkçe Dinleme: 2.28. Dinledikleri konulara ilişkin sorular sorar ve sorulara cevap verir.

Konuşma: 3.11. Bilgi almak amacıyla görüşmeler yapar. 2.13. Konuşmalarında destekleyici ve açıklayıcı örnekler verir.

Okuma: 2.17. Okuduğu metindeki öznel ve nesnel yargıları ayırt eder. 2.8. Farklı düşünmeye yönlendiren ifadeleri dikkate alarak okur.

* 6. sınıf, Türkçe Okuma: 5.5. Kitaplık, kütüphane, kitap fuarı ve kitap evlerinden faydalanır. 2.12. Okuduklarını kendi cümleleriyle, kronolojik sıra ve mantık akışı içinde özetler. 2.21. Kendisini şahıs ve varlık kadrosunun yerine koyarak olayları, duygu, düşünce ve hayalleri yorumlar. 2.9. Metindeki amaç-sonuç ilişkilerini fark eder.

Ödülleri • P.E.N. Edip Cansever Şiir Yarışması Özel Ödülü (1996) • Ankara Öykü Günleri Leyla Erbil Öykü Ödülü (2000) • Tudem Edebiyat Ödülleri Çocuk Şiirleri ikinciliği (2009) • ÇGYD Yılın Kitabı Ödülü (Parktaki Gergedanlar) 2011

Yazarın Tudem Yayınlarından Çıkan Diğer Kitapları: Balıklar Tiyatroda (roman) Yüzümde Kırlangıç Gölgesi (roman) Kalbimdeki Kelebek (roman)

Bilgisayardaki Saklambaç (öykü) Kafesteki Çikolata (şiir)


FEN BİLİMLERİ dizisi üş bir Büyücü, Hırstan gözü dönm eye takmış kafasını. Dünya’yı ele geçirm çaldığı İrade Taşı Dumanlı Dağ’dan yla ilerliyor başarı yolda bu sayesinde sayısı önüne ve iradesiz kölelerinin r. Birileri onu geçilmez bir hızla artıyo hali pişmiş a’nın Düny durdurmazsa k. tavuktan beter olaca , fen bilimleri Nine Bizi Kurtarsana uyarlama projesinin konularını romana . Fantastik dördüncü ve son kitabı an dolu bir ögelerle süslü heyec okura Dünya ve maceranın yanında r de sunuluyor. Evren konusunda bilgile

Toprak Işık

7. baskı

Nine Bizi Kurtarsana

Toprak Işık

www.tudem.com

Toprak Işık

Toprak Işık

Ceren çalışkan bir öğrenci ama babasının sürekli onu kontrol etmesinden dolayı çok bunalıyor. Yaz tatilinde biraz olsun nefes almak istediğinden emekli bir profesör olan babaannesinin yanına gidiyor. Ceren’in babaannesi, herkesin Kimya Nine’si, Bizimora diye bilinen ekolojik bir çiftlikte yaşıyor. Kendisi küçük ama anlamı büyük bir yer. Ceren orada madde ve değişim yasalarının birçok uygulamasını da görüyor. Ne var ki huzurlu yaşam çok uzun sürmüyor; çünkü şehirleşmenin doğaya düşman hırsı Bizimora’yı da yutmak istiyor... Baba Beni Anlasana doğaya dost bir yaşamın mümkün, hatta zorunlu olduğunu savunan bir kitap.

ı tmay vaşla rce le anı ya a zam a girip saat da ay sonund ınız Bilim yor. Bir od ıya çıktığ ini iğ ar rı çt ış şa in da ba orsunuz. D saniye ge l gelişmen beş on r bilimse si gibi kalıy dece le bi eski altına ise sa . Böy ki hayat liği rsunuz tte ları emen görüyo ndan elbe amanı eg ği olanak ardı aktır. Z tirdi şku ac nun ge ğına ku rol akmay sanlığın bu llanaca n kont in r ku nılırke alan kada kulla r olur? sonuna i bu güç le e ne Pek edilirs yok. ve kayb zaman için ik Getir Geri et ve eşitl bir Beni al an Anne narken ad kezine al Aynı er la oy eyi m urunu. ndan mekân mücadel kiyor ok nuları n çe verile ın içine loji ko roman an de tekno macer da fen ve ait bilgiler or. an rılıy ra m ta la za l olay içinde ak se ik u fiz kurgus

Anne Beni Geri Getir

Baba Beni Anlasana

Babam Okulun En Çalışkanı

n

124

www.tudem.com

www.tudem.com

Roman okurken fen bilimleri dersine çalışmak ister misiniz? Hem de hiç sıkılmadan! Ya da fen bilimlerine çalışırken aynı anda heyecanlı bir roman okumak?..

F

en Bilimleri Serisi, çocuk edebiyatımızın en özgün projesi. Fen bilimleri dersi konularını, birbirinden ilginç, merak ve heyacan dolu kurgulardan oluşan dört romanda anlatıyor. Bilgiyi olay örgüsünün doğal akışına sindirerek, edebiyattan asla taviz vermeden…

Her biri bağımsız bir roman olarak da okunabilecek, fen bilimleri konularını bir roman kurgusu içinde sunarak öğrenmeyi eğlenceli bir hale getirmeyi amaçlayan seri şu konu ve temaları içeriyor:

9+ aş

Yazan: Toprak Işık Roman

y

. 6 ve 7 , 5 , 3, 4 ınıflar s

Temalar:

Çocuk ile anne-baba iletişimi, Öğrenilmiş çaresizlik, Başarı-başarısızlık, Çevre bilinci ve doğaya saygı, Zamanda yolculuk, Başkaldırı, Evrenin gizi, Özgürlüğün değeri, Hükmetme hırsı

Ana Temalar:

Birey ve Toplum, İletişim, Bilim ve Teknoloji, Dünyamız ve Uzay

Babam Okulun En Çalışkanı - Canlılar ve Hayat Başarı-başarısızlık ve beklentiler ekseninde aile içi ilişkilere odaklanmış, babayla oğulun beden değiştirerek birbirleriyle kurdukları empati fantastik ve eğlendirici bir kurguyla sunulmuştur. Baba Beni Anlasana - Madde ve Değişim Doğaya dost bir yaşamın mümkün hatta zorunlu olduğunu savunan iletisiyle yarattığı çevre duyarlığının ve bilincinin yanı sıra doğanın korunması konusunda ilham verici bir direniş hikâyesi. Anne Beni Geri Getir - Fiziksel Olaylar Zamanı yavaşlatma ya da zamanda yolculuk gibi bilimkurgu yönüyle ve adalet-eşitlik için verilen mücadeleyi merkeze alan hikâyesiyle okurlarına soluksuz bir serüven sunuyor. Nine Bizi Kurtarsana - Dünya ve Evren İnsanoğlunun ezeli ihtirası hükmetme ve özgürlüğü koruma mücadelesi üzerine soluk soluğa okunacak bir macera.

“Çocuğunuzun fen bilimleri dersiyle ilgili bir sıkıntısı varsa, size önerim ders kitabını alın elinden, yerine bu kitaplardan birini verin. Kitabın kahramanları sayesinde fen konuları romanın sayfaları arasına öyle güzel dağılmış ki, bir yandan da bir sürü bilgiye ulaşıyorsunuz.” Bir Dolap Kitap


125

Sınıf Etkinlikleri: * * * * * * * * * * * *

Anne ve babanızın sizi anladığını düşünüyor musunuz, sebepleri ile açıklayınız. Sizce anne babalarınızın yanlışları var mı? Örnek veriniz. İnsanların doğaya verdikleri zararları örnekleyiniz. Sizce bilim ve teknoloji sayesinde doğaya daha az zarar vermek mümkün müdür? Zamanda yolculuk mümkün olabilseydi hangi zamana gitmek isterdiniz? Niçin? İnsanlar arasındaki iletişim sorunlarını ve bu sorunların çözümünü anlatan bir kompozisyon yazınız. Kendinizi annenizin ya da babanızın yerine koyarak çocuğunuzdan beklentilerinizi anlatan bir kompozisyon yazınız. Sürdürülebilir kalkınmanın ne demek olduğunu araştırarak arkadaşlarınıza bir sunum yapınız. Modern ve doğal yaşamın birbiriyle çelişmek zorunda olmadığını anlatan bir kompozisyon yazınız. Zamanda gerçekleştirilecek bir yolculuğun ne gibi olumsuzluklara yol açabileceğini arkadaşlarınızla tartışınız. İnsanların birbirlerine hükmetme, üstünlük sağlama hırslarının sebepleri neler olabilir? Arkadaşlarınızla tartışınız. Evrenle ilgili bilgi ve keşifler insanlığın hayatında ne gibi değişikliklere yol açmıştır?

İlişkilendirilen Kazanımlardan Bazıları: * Fen Bilimleri

* 4. sınıf, Türkçe

3, 4, 5, 6. sınıfl arın tüm kazanımları

* 3. Sınıf, Hayat Bilgisi A.3.24. Nasıl daha iyi öğrendiğini açıklayarak kendisine uygun öğrenme tekniklerini seçer ve kullanır. B.3.2. Canlıları sınıflandırarak, evinde bitki yetiştirmeye veya hayvan beslemeye istekli olur ve onların ihtiyaçlarını karşılamak için sorumluluk alır. B.3.12. Hayalindeki meslekle ilgili duygu, düşünce ve beklentilerini sanat yoluyla ifade eder. B.3.17. Aile içinde ortaya çıkabilecek anlaşmazlıkları çözmek için, sorun çözme becerisini kullanır. B.3.22. Yemek, uyku, ders çalışma ve oyun saatlerine uymanın kişisel başarı ve başarısızlıkla ilişkisini araştırır. C.3.3. Kendisinin veya anne-babasının hayatında zaman içinde oluşan değişiklikleri fark eder ve bunları sözlü ya da yazılı olarak sunar. C.3.12. Doğadaki su döngüsünün nasıl gerçekleştiği hakkında sorular sorarak çıkarımlarda bulunur. C.3.15. Ay’ın görünüşündeki farklılıkları gözlemler. C.3.16. Dünya’nın hareketleri sonucunda oluşan değişim ve sürekliliği algılar. C.3.25. Canlıların ortak özelliklerini araştırır.

* 4. sınıf, Sosyal Bilgiler 1. 1. Bireysel farklılıkları tanır ve kabul eder. 1.2. Duyguları ve düşünceleri arasındaki ilişkiyi fark eder. 1.3. Farklı durumlara ait duygu ve düşüncelerini ifade eder. 1.4. Başkalarının duygu ve düşüncelerini saygı ile karşılar.

Tudem Yayınlarından Çıkan Kitapları: • Çiftçi Karıncalar Köleci Karıncalara Karşı (roman) • Büyüyen Çocuk (öykü) • Adından Belli Kuşlar Köyü (roman) • Acaba Ne Olsam? Mühendis (başvuru) • Acaba Ne Olsam? Doktor (başvuru)

Delidolu Yayınlarından Çıkan Kitapları: • Sıradana Övgü (deneme)

• İşimle Başım Dertte (deneme)

Okuma:

2.10. Okuduklarında karşılaştırmalar yapar. 2.11. Okuduklarında sebep-sonuç ilişkileri kurar. 2.12. Betimleyen ve tanımlayan ifadeleri dikkate alarak okur.

Görsel Okuma:

1.9. Beden dilini yorumlar. 1.10. Doğayı izler, doğadaki değişimleri fark eder ve yorumlar. 1.11. Çevresindeki sosyal olayları anlamlandırır ve yorumlar.

* 5. sınıf, Sosyal Bilgiler 3.4. Yaşadığı bölgedeki insanların doğal ortamı değiştirme ve ondan yararlanma şekillerine kanıtlar gösterir. 5.1. Buluşlarla teknolojik gelişmeleri ilişkilendirir. 5.2. Buluşların ve teknolojik ürünlerin toplum hayatımıza etkilerini tartışır. 5.3. Buluş yapanların ve bilim insanlarının ortak özelliklerinin farkına varır.

* 5. sınıf, Türkçe Okuma:

2.21. Okuduklarında yardımcı fikirleri ve destekleyici ayrıntıları belirler. 2.24. Okuduklarından çıkarımlar yapar. 2.25. Metinde ortaya konan sorunları belirler ve onlara farklı çözümler bulur. 5.6. Bilgi edinmek için okur.

Toprak Işık 1973 yılında Elazığ’da doğdu. Üniversite birinci basamak sınavında Türkiye 9’uncusu, ikinci basamak sınavında Türkiye 16’ncısı olarak girdiği Bilkent Üniversitesi Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölümü’nden 1996 yılında mezun oldu. Bir süre New York’ta yaşadıktan sonra yazarlığa daha fazla zaman ayırabilmek için İstanbul’a yerleşti; mühendislik yaşamını ise araştırma-geliştirme projelerinde danışmanlık yaparak sürdürmeye devam etti.


126

ACABA NE OLSAM?

Yazan: Toprak Işık

8+ aş

Başvuru

Kitabın tanıtımı:

y

e 6. 4, 5 v 2, 3, nıflar sı

Doğru mesleği seçtiysen, sevdiğin işi yapıyorsan hayatın boyunca çalışmış sayılmazsın.

Temalar:

Araştırma, Amaç belirleme, Karar verme, Kendini tanıma, Kariyer planlama, Bilimin temel kavramlarını

Ana Temalar:

Birey ve Toplum Üretim, Tüketim ve Dağıtım Dün, Bugün, Yarın

“B

üyüyünce ne olacaksın?” Bu soruyla karşılaşmadan büyümek yasaktır. Doktor, mühendis, avukat… Gönlünün çektiğini seçmek bedava. Hayatta insanın yapabileceği sürüyle hata var. Bunlardan biri de bilmediği mesleği seçmektir. Bu yüzden hayal kırıklığı yaşayanın, aklı ömür boyu başka mesleklerde kalır. Hiçbirimiz işinden nefret eden bir hakimin eline düşmek istemeyiz. Ameliyat masasında “Ah ben neden mühendis olmadım!” diye kahrolan doktor da sağlığa hiç iyi gelmez. Düşündük taşındık, hayalleri süsleyen meslekleri tanıtmayı görev bildik. Şimdilik tezgâhta dört meslek var: Mühendislik, doktorluk, bilim insanlığı ve hukukçuluk… Her biri tarihi kökenleri ile ele alındı. Mesleklerin altındaki farklı uzmanlıklar tanıtıldı. Meslek sahiplerini nasıl bir hayatın beklediği anlatıldı. Ve tabi meslekler serisinin vazgeçilmez soruları: Nasıl yetişir? Neleri öğrenmesi beklenir ondan? Nerede iş bulur, nasıl iş bulur, hangi koşullarda çalışır? Son sayfayı çeviren okurun önünde iki seçenek beliriyor: Bu iş tam bana göre deyip şimdiden yola koyulmak… Ya da selam verip geçerim deyip başka bir meslek aramak… Toprak Işık’tan mesleğini seçmek isteyenler için sohbet tadında bir tanıtım serisi. Doğan Gençsoy da esprili ve yaratıcı çizgileriyle anlatıma renk verdi.

Toprak Işık ile “Büyüyünce Ne Olsam” söyleşi-tartışma etkinliği Tudem Yayın Grubu Yazar Etkinlikleri Rehberi’nde.


127

Sınıf Etkinlikleri: * * * * * * * * * *

Meslek seçiminde kendimizi tanımak, ilgi alanlarımız bilmek ve meslekler hakkında bilgi sahibi olmak niçin önemlidir? Mühendislik mesleğinin hayatımızdaki yansımalarına örnekler veriniz? Bilim insanlarının olmadığı bir dünyada yaşam nasıl olurdu? (4. sınıf, İyi ki Var ünitesi, “Ben Olmasaydım Ne olurdu?” etkinliği / 5. sınıf, Gerçekleşen Düşler ünitesi, “Olmasaydı Ne olurdu” etkinliği) Belirlenen bir kişinin mesleğini, hayatımızı kolaylaştırmak için neler yaptığını ve hangi ihtiyaçlarımızı karşıladığını araştırınız, sonuçlarını arkadaşlarınıza sununuz. (2. sınıf, Benim Eşsiz Yuvam ünitesi, “Meslekleri Tanıyoruz” etkinliği) Kitaplarda sözü edilen mühendis veya bilim insanlarından ilginizi çeken birinin çocukluğunu araştırınız. (2. sınıf, Benim Eşsiz Yuvam ünitesi, “Onlar da Çocuktu” etkinliği / 5. sınıf, Düşlerini Gerçekleştirenler ünitesi, “Düşlerini Gerçekleştirenler” ve “Cesur Yürek” etkinlikleri) Evlerimizde kullandığımız teknolojik ürünlerden birini hayatımızı kolaylaştırmadaki rolü açısından araştırınız, çalışmanızı sınıfta paylaşınız. (2. sınıf, Benim Eşsiz Yuvam ünitesi, “Evimizdeki Makineler” etkinliği / 4. sınıf, İyi ki Var ünitesi, “Zaman Tüneli” etkinliği / 5. sınıf, Gerçekleşen Düşler ünitesi, “Olmasaydı Ne olurdu” etkinliği) Atatürk’ün bilim ve teknolojiye verdiği önem konusundaki söz ve düşüncelerini araştırınız. (5. sınıf, Gerçekleşen Düşler ünitesi, “Atatürk ve Bilim” etkinliği) Hayalinizdeki mesleği anlatan bir kompozisyon yazınız. (3. sınıf, Benim Eşsiz Yuvam ünitesi, “Ben Olsaydım Ne Olurdum” ve “Hedef Tahtası” etkinlikleri / 6. sınıf Ülkemizin Kaynakları ünitesi, “Mesleğimi Seçerken” etkinliği) Çevrenizde ulaşabildiğiniz bir mühendis, bilim insanı, doktor ya da hukukçuyla mesleği üzerine bir röportaj yapınız. (4. sınıf, Üretimden Tüketime ünitesi, “Röportaj Yapıyoruz” etkinliği) Bilim ve teknolojinin gelecekte hayatımızı nasıl değiştireceği üzerine beyin fırtınası yapınız. (6. sınıf Elektronik Yüzyıl ünitesi, “Neler Olacak Neler” etkinliği)

İlişkilendirilen Kazanımlardan Bazıları: 2. SINIF-HAYAT BİLGİSİ B.2.12. Yakın çevresindeki kişilerin iş ve meslekleriyle ilgili gözlemler yaparak bu kişilerin hayatımızı kolaylaştırmak için neler yaptıklarını açıklar. 13. Her iş ve mesleğin gerekli ve saygın olduğunu takdir ederek herhangi bir mesleğin insanların hangi ihtiyaçlarını karşılamaya yönelik olduğunu araştırır. 14. Topluma örnek olan kişilerin çocukluğunu araştırır. 29. Evde belli bir iş yaparken kullanılan alet ve teknolojik ürünler hakkında sorular sorarak, bunların hayatımızı kolaylaştıran işlevleri olduğunu fark eder. Ara Disiplin Kazanımları Girişimcilik: 11. Çevredeki değişik meslekleri tanır. Kariyer Bilinci Geliştirme : 5. Zaman içinde gelişen becerileri fark eder. 13. Meslekleri araştırabileceği değişik kaynakları bilir ve kullanır. 15. Hayatımızı kolaylaştırmak için çalışanları tanır ve yaptıkları işleri açıklar. 24. Kişisel ilgilerini, alışkanlıklarını, güçlü ve zayıf yanlarını tanımlar.

3. SINIF-HAYAT BİLGİSİ B.3.10. İnsanlığa hizmet etmiş kişilerin çocukluklarını ve yaptıklarını araştırır ve sunar. 11. Hayatımızı kolaylaştırmak için çalışanları tanır ve yaptıkları işleri açıklar. 12. Hayalindeki meslekle ilgili duygu, düşünce ve beklentilerini sanat yoluyla ifade eder. 31. Kişisel olarak gelişimine uygun amaçlar belirleyerek bu amaçlara ulaşmak için izleyeceği aşamaları planlar. 32. Amaçlarına ulaşabilmek için kişisel olarak çaba harcaması gerektiğini kabul eder ve karşılaşabileceği eleştirilere açık olur. C.3.4. Gelecekte, mesleğini seçerken göz önünde bulundurması gereken noktalar hakkında sorular sorar. Ara Disiplin Kazanımları - Kariyer Bilinci Geliştirme: 5. Zaman içinde gelişen becerileri fark eder. 7. Çaba, gayret ve denemenin önemini fark eder. 15. Hayatımızı kolaylaştırmak için çalışanları tanır ve yaptıkları işleri açıklar. 21. Amaçlara ulaşmada karşılaşılabilecek problemleri belirler ve değerlendirir.

4. SINIF-SOSYAL BİLGİLER Üretimden Tüketime - 7. İhtiyaçlarla meslekleri ilişkilendirir. İyi ki Var - 1. Çevresindeki teknolojik ürünleri, kullanım alanlarına göre sınıflandırır. 3. Kullandığı teknolojik ürünlerin zaman içindeki gelişimini kavrar. 4. Teknolojik ürünlerin hayatımızda ve çevremizde yaptığı değişiklikleri dikkate alarak geçmişle bugünü karşılaştırır. 5. Çevresindeki ihtiyaçlardan yola çıkarak kendine özgü ürünler tasarlar. 6. Teknolojik ürünleri kendisine, başkalarına ve doğaya zarar vermeden kullanır. Ara Disiplin Kazanımları - Kariyer Bilinci Geliştirme Farklı iş tiplerini tanır. Bir bireyin sahip olabileceği değişik rolleri (arkadaş, öğrenci, ailenin bir üyesi vb) belirtir.

5. SINIF SOSYAL BİLGİLER Gerçekleşen Düşler - 1. Buluşlarla teknolojik gelişmeleri ilişkilendirir. 2. Buluşların ve teknolojik ürünlerin toplum hayatımıza etkilerini tartışır. 3. Buluş yapanların ve bilim insanlarının ortak özelliklerinin farkına varır. 4. Kanıtlara dayanarak, Atatürk’ün bilim ve teknolojiye verdiği önemi gösterir. Ara Disiplin Kazanımları - Kariyer Bilinci Geliştirme Farklı iş tiplerini tanır. Bir bireyin sahip olabileceği değişik rolleri (arkadaş, öğrenci, ailenin bir üyesi vb) belirtir. 6. sınıf Sosyal Bilgiler Ülkemizin Kaynakları - 6. İlgi duyduğu mesleklerin gerektirdiği eğitim, beceri ve kişilik özelliklerini araştırır. Elektronik Yüzyıl - 2. Bilimsel ve teknolojik gelişmelerin gelecekteki yaşam üzerine etkilerine ilişkin yaratıcı fikirler ileri sürer. 3. Tıp alanındaki buluş ve gelişmelerle insan hayatı ve toplumsal dayanışma arasındaki ilişkiyi fark eder.

Tudem Yayınlarından Çıkan Kitapları: • Çiftçi Karıncalar Köleci Karıncalara Karşı (roman) • Büyüyen Çocuk (öykü) • Adından Belli Kuşlar Köyü (roman) • Acaba Ne Olsam? dizisi (başvuru) • Fen Bilimleri dizisi (roman)

Delidolu Yayınlarından Çıkan Kitapları: • Sıradana Övgü (deneme)

• İşimle Başım Dertte (deneme)

Toprak Işık 1973 yılında Elazığ’da doğdu. Üniversite birinci basamak sınavında Türkiye 9’uncusu, ikinci basamak sınavında Türkiye 16’ncısı olarak girdiği Bilkent Üniversitesi Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölümü’nden 1996 yılında mezun oldu. Bir süre New York’ta yaşadıktan sonra yazarlığa daha fazla zaman ayırabilmek için İstanbul’a yerleşti; mühendislik yaşamını ise araştırma-geliştirme projelerinde danışmanlık yaparak sürdürmeye devam etti.


128

Ferda Izbudak Akinci

BİSİKLET YARIŞÇILARI

Yazan: Ferda İzbudak Akıncı

1y0a+ş

e 6. 4, 5 vflar sını

Roman 160 sayfa

Gözü dönmüş bir kazanma hırsı yerine spor ahlakını yüceltmek! Kitabın özeti:

Temalar:

Yarışma, Başarı-başarısızlık, Arkadaşlık ve aile ilişkileri, Kazanma hırsı, Sağlığımızı koruma

Ana Temalar:

Sağlık ve Çevre, Birey ve Toplum,Toplum Hayatı, İletişim, Kişisel Gelişim, Alışkanlıklar, Duygular

A

matör Bisiklet Yarışları ilanını görünce, bisiklete binmek onlar için gezintinin ötesinde bir anlam kazanıyor artık. Sitenin yakınlarında buldukları boş bir arazide kendi aralarında yarışırlarken Sur, her defasında kendini kaybedip, arkadaşlarıyla anlaşmalarını unutup deli gibi, uçarcasına pedal çeviriyor. Sonra ağır bir hastalık, kaçırılan dersler, annenin okul başarısıyla ilgili kaygıları, arkadaşlarıyla kıyaslamalar… 8. sınıfa giden bir grup çocuğun, bisiklet yarışlarına hazırlanmalarını merkeze alarak aralarındaki arkadaşlık ilişkilerinin yanı sıra aileleriyle, okullarıyla ve doğayla ilişkilerinin de sorgulandığı romanda, bisiklet yarışlarının çocukların hayatlarındaki tek yarış olmadığı da vurgulanmakta. Derslerden alınacak notlar, kazanmaları gereken sınavlar da yarışmalarını gerektirmektedir. Çocukların, önlerine hedefler koyarak, hayal kurarak ve bunların olmasını istemekle yetinmeyip çalışarak gelişebileceklerini gösteren; doğanın, sporun, ortaklaşa yapılan çalışmaların güzelliği ve değeri üzerine bir kitap.

“Bisiklet paylaşmayı öğrenmektir… Bisiklet özgürlüktür. Bisiklet tutkudur ve bisiklet çocukluktur. Ferda İzbudak Akıncı bisikletin tüm bu anlamlarına, paylaşmanın önemini ve insanın paylaşmayı öğrenmeden gerçek anlamda büyüyemeyeceğini de ekliyor.” Tuğba ERİŞ / İyi Kitap


129

Sınıf Etkinlikleri: * Bisiklet kullanmayı seviyor musun? Gönlünce bisiklet sürebileceğin uygun alanlar bulabiliyor musun? Eğer bulamıyorsan sorunu çözmesi gereken makamlara bir dilekçe yazarak taleplerini iletir misin? * Bisiklet sürmeye çıktıklarında Sur’un davranışlarını nasıl yorumluyorsunuz? Can ve Birgün’ün yerinde olsaydınız siz nasıl tepki gösterirdiniz? * Spor yarışlarında centilmenlik dışı davranışlardan ne anladığınızı değişik dallardan örnekler vererek açıklayınız. * Spor karşılaşmalarında ille de kazanmak mı önemlidir? Kazanmak adına centilmenlik dışı davranışlar hoş görülebilir mi? * Herhangi bir spor dalıyla ilgilenmenin kişiye kazandıracağı doyum, deneyim ve zenginlikler üzerine beyin fırtınası düzenleyebilirsiniz. * İlk bisikletinin alınışı veya bisiklet kullanmayı öğrenmenle ilgili anılarını dile getiren bir kompozisyon yazınız. * Atatürk’ün “Ben sporcunun zeki, çevik ve aynı zamanda ahlaklısını severim.” sözünü açıklayan bir kompozisyon yazınız. * Gazeteci olduğunuzu varsayarak romanda sözü edilen bisiklet yarışı hakkında bilgi veren bir haber yazısı oluşturun. (5N 1K ilkesini unutmayınız!) * Kitaptaki belli başlı olayları bir zaman çizelgesine belirtin, her bir olaya isim verin.

İlişkilendirilen Kazanımlardan Bazıları: 4, 5. SINIF-TÜRKÇE Konuşma: 2. 12. Konuşmalarında yaşantısından ve günlük hayattan örnekler verir. / 2. 2. Konuşmasında olayları oluş sırasına göre anlatır. / 2. 12. Konuşmalarında yaşantısından ve günlük hayattan örnekler verir. / 2. 13. Konuşmalarında destekleyici ve açıklayıcı örnekler verir. / 2. 26. Kendisini, ailesini ve çevresini tanıtır. / 3. 1. Günlük ilişkilerin gerektirdiği farklı durumlara uygun konuşur. Okuma: 2. 1. Ön bilgilerini kullanarak okuduğunu anlamlandırır. / 2. 2. Metinde verilen ipuçlarından hareketle, karşılaştığı yeni kelimelerin anlamlarını tahmin eder. / 2. 3. Okuma öncesi, okuma sırası ve sonrasında metinle ilgili soruları cevaplandırır. 2. 4. Metnin giriş, gelişme ve sonuç bölümleri hakkında tahminlerde bulunur. / 2. 5. Okuduklarını zihninde canlandırır. 2. 6. Okuduklarındaki duygusal ve abartılı ögeleri belirler ve sorgular. / 2. 16. Okuduklarında gerçek olanla hayal ürünü olanı ayırt eder. / 2. 17. Okuduğu metindeki öznel ve nesnel yargıları ayırt eder. / 2. 26. Metinde ortaya konan sorunları belirler ve onlara farklı çözümler bulur. / 27. Metindeki düşüncelerle kendi düşünceleri arasındaki benzerlik ve farklılıkları belirler. / 29. Okuduklarıyla ilgili kendi yaşantısından ve günlük hayattan örnekler verir. / 31. Okuduklarında “hikâye unsurları”nı belirler. Yazma: 2. 7. Olayları, oluş sırasına göre yazar. / 2. 16. Yazılarında kendi yaşantısından ve günlük hayattan örnekler verir. / 2. 17. Yazılarında uygun ifadeleri kullanarak destekleyici ve açıklayıcı örnekler verir. / 2. 22. Kendisini, ailesini ve çevresini tanıtan yazılar yazar. / 2. 23. Özet çıkarır. / 2. 24. Kendisine ilginç ve çekici gelen karakter, olay, yer, an vb. ile ilgili görüş ve düşüncelerini yazar. / 2. 32. Yazılarında ne, nerede, ne zaman, nasıl, niçin ve kim (5N 1K) ögelerini vurgular. 4. 5. SINIF-SOSYAL BİLGİLER Kendisi ile çevresindeki gruplar, kurumlar ve sosyal örgütler arasındaki etkileşime örnekler verir. / Okulunda ve yakın çevresinde katılacağı sosyal ve eğitsel etkinliklere karar verir. / Çocuk olarak haklarını fark eder. / Yaşadığı bölgede görülen bir afet ile bölgenin coğrafî özelliklerini ilişkilendirir. 6. SINIF-TÜRKÇE Okuma: 2. 4. Metnin ana fikrini/ana duygusunu belirler. / 2. 5. Metindeki yardımcı fikirleri/duyguları belirler. / 2. 7. Olay, yer, zaman, şahıs, varlık kadrosu ve bunlarla ilgili unsurları belirler. / 2. 8. Metindeki sebep-sonuç ilişkilerini fark eder. / 2. 9. Metindeki amaç-sonuç ilişkilerini fark eder. / 2. 10. Okuduklarındaki örtülü anlamları bulur. / 2. 11. Okuduklarındaki öznel ve nesnel yargıları ayırt eder. / 2. 12. Okuduklarını kendi cümleleriyle, kronolojik sıra ve mantık akışı içinde özetler. / 2. 13. Metne ilişkin sorulara cevap verir. / 2. 14. Metne ilişkin sorular oluşturur. / 2. 23. Metindeki ipuçlarından hareketle metne yönelik tahminlerde bulunur. / 2. 24. Metnin öncesi ve/veya sonrasına ait kurgular yapar.

Ferda İzbudak Akıncı İzmir’in Dikili ilçesinde doğdu. Ege Üniversitesi ve Anadolu Üniversitesi’nde yükseköğrenim gördü. Uzun yıllar şiir yazdı. 1990 yılından bu yana öykü ve roman yazıyor. Öyküleri, yazarlarla söyleşileri ve kitap eleştirileri Adam Öykü, Damar, Pencere, Agora, Varlık gibi çeşitli dergilerde yayımlandı. 2003 Tudem Edebiyat Ödülleri’nde Kuş Kulesi adlı öyküsüyle ikincilik kazanmıştır.

Delidolu Yayınlarından Çıkan Kitapları: Bergamalı Simo (roman) •

Tudem Yayınlarından Çıkan Kitapları: Kuş Kulesi (öykü) • Bisiklet Yarışçıları (roman) • Işıklı Ayakkabılar (öykü) • Kuğu Gecesi (öykü) •

Su Masalları (masal) • Çuvaldiken Kasabası (masal) • Rüzgâr Masalları (masal) • Mutluluk Sokağı (roman) • Sokak Kuşu/Uçurtmanın Gözleri (öykü) •


130

MARTI VE SAVAŞ

Yazan: Güldem Şahan

1y0a+ş

e 6. 4, 5 v ar fl ı sın

Roman 144 Sayfa

Temalar:

Mücadele, Savaş, Savaşın olumsuzlukları, Hayvan sevgisi, Yardımlaşma, Özlem

Ana Temalar: Sevgi, Hak ve Özgürlükler, Zaman ve Mekân, Duygular

Savaşın ortasında, yaşama sımsıkı tutunmaya çalışan Martı Hür’ün ve savaştan kaçmaya çalışan ailenin destansı hikâyesi…

Kitabın özeti:

S

avaşta patlayan petrol rafinerisinden çevreye taşan atıklara bulanan martı Hür ile Abbas’ın karşılaşmaları tesadüfen gerçekleşir. Kardeş gibi büyüyen Aziz, Abbas, Mina ve Nazdar savaşın yaşanmakta olduğu köylerinden kaçarak bombaların ve patlamaların kendilerine ulaşamayacağı bir yerde, küçük bir kulübede yaşarlar. Martı Hür’ü petrole bulanmış bir şekilde gördüklerinde, onu evlerine alır ve martının eski sağlığına kavuşması için ailece birlik olurlar. Savaş nedeniyle terk ettikleri köylerinden uzak yaşamaya alışmışlardır; fakat hepsi de eski yaşamlarını, evlerini, okullarını özlemektedirler. Savaşın nasıl çıktığını, ne için dahil olduklarını sorgularlarken kulübenin uzağında patlamakta olan bombalar ve yaklaşmakta olan kış onları şehre, yeni bir yaşama sürükler. Martı Hür savaşlarda yitip giden herkesin, her şeyin acısını dile getiren simgesel bir varlıktır. Gönlünce uçan, dilediği yere konan bu ‘hür’ kuş genel anlamda sınırsız özgürlüğü ve savaşsız bir ortamı temsil ediyor. Kitabın bir diğer önemli simgesi olarak karşımıza motoru bozulduğu için artık çalışmayan mavi bir Chevrolet. Üstelik Mavi Chevrolet ve Martı Hür’ün konuşmaları dinlemeye değer cinsten. Ne de olsa ikisi de ortak bir kaderi paylaşıyor: bir süreliğine işlevini yitirmişlik… Savaşın acı dolu ‘gri’ atmosferinde, çocuklar, Martı Hür, haylaz köpek Raşha ve Mavi Chevrolet arasında yaşanan mutlu birliktelik insanlara yaşama sevinci aşılıyor. Martı Hür, kendisini kurtaran Abbas ve diğer çocukların yardımıyla kısa sürede iyileşiyor. Ama onları bir türlü terk edemiyor. Üstelik vefa borcunu ödemek için türlü tehlikeleri göze alarak, askeri kampa gizlice uçup, çocuklara özledikleri yiyeceklerden getiriyor. Uzun süre fark edilmeyen martı, kaçınılmaz bir son ile karşılaşır.

“Ortadoğu’da yaşanan savaşın çevre, insan ve iklim dengesi üzerine etkilerini anlatan sarsıcı bir roman...” İYİ KİTAP Güldem Şahan ile Söyleşi Etkinliği Tudem Yayın Grubu Yazar Etkinlikleri Rehberi’nde


131

Sınıf Etkinlikleri: Televizyon veya radyodan dinlediğiniz güncel haberleri arkadaşlarınız ile paylaşın. Martının gözüyle, romanda geçen yer ve mekânların savaş öncesi ve sonrası durumlarını karşılaştırınız. Savaşların olmadığı bir dünyayı düşleyin. Bu düşünüzü resim, şiir veya şarkılarla ifade edin. Martı Hür’ün de yaşadıklarını anlatarak, romanda geçen “Başarısızlıklar vazgeçmeyi değil, bir daha denemeyi gerektirir,” (Sf. 65) sözünü açıklayan bir kompozisyon yazınız. * “İnsanları anlaması, içlerinde hem bunca kötülüğü hem de bunca iyiliği nasıl barındırdıklarını anlaması olası değildi.” (Sf. 49) Romanda yer alan bu sözü, martının karşılaştığı iyi ve kötü insanların yaptıklarını karşılaştırarak açıklayınız. * Romanda yer alan karakterlere bakarak, bir savaşın insanları, hayvanları ve doğayı nasıl olumsuz etkileyebileceği üzerine tartışın. * * * *

İlişkilendirilen Kazanımlardan Bazıları: 4. SINIF-SOSYAL BİLGİLER: Kendimi Tanıyorum, 1. Bireysel farklılıkları tanır ve kabul eder. Kendimi Tanıyorum, 5. Yaşamına ilişkin belli başlı olayları kronolojik sıraya koyar.

4. SINIF-TÜRKÇE Konuşma, 2.2. Konuşmasında olayları oluş sırasına göre anlatır. Konuşma, 2.8. Konuşmasında yardımcı fikirleri ve destekleyici ayrıntıları vurgular. Okuma, 2.5. Okuduklarını zihninde canlandırır. Okuma, 2.10. Okuduklarında karşılaştırmalar yapar. Okuma, 2.12. Betimleyen ve tanımlayan ifadeleri dikkate alarak okur. Okuma, 2.16. Okuduklarında gerçek olanla hayal ürünü olanı ayırt eder. Okuma, 2.29. Okuduklarıyla ilgili kendi yaşantısından ve günlük hayattan örnekler verir. Dinleme, 3.4. Bilgi edinmek için haber, sunu, belgesel vb. dinler ve izler. Dinleme, 3.7. Grup konuşmalarını ve tartışmalarını dinler.

5. Sınıf-TÜRKÇE Okuma, 2.10. Okuduklarında karşılaştırmalar yapar. Okuma, 2.11. Okuduklarında sebep-sonuç ilişkileri kurar. Okuma, 2.12. Betimleyen ve tanımlayan ifadeleri dikkate alarak okur. Okuma, 5.9. Gazete ve dergi okur. Okuma, 5. 10. Sorgulayıcı okur.

6. SINIF-SOSYAL BİLGİLER Sosyal Bilgiler Öğreniyorum, 1. Yakın çevresindeki bir örnekten yola çıkarak bir olayın çok boyutluluğunu fark eder. Sosyal Bilgiler Öğreniyorum, 4. Bir soruna getirilen çözümlerin hak, sorumluluk ve özgürlükler temelinde olması gerektiğini savunur.

6. SINIF-TÜRKÇE Okuma, 2.4. Metnin ana fikrini/ana duygusunu belirler. Okuma, 2.21. Kendisini şahıs ve varlık kadrosunun yerine koyarak olayları, duygu, düşünce ve hayalleri yorumlar. Okuma, 2.22. Metinde ortaya konan sorunlara farklı çözümler üretir. Okuma, 2.27. Okuduklarını kendi hayatı ve günlük hayatla karşılaştırır.

GÜLDEM ŞAHAN Erzurum’da doğdu. Erzurum Atatürk Üniversitesi İngiliz Dili ve Edebiyatı Bölümü’nden mezun olduktan sonra Kocaeli, Yalova ve İstanbul’daki çeşitli kolej ve liselerde İngilizce öğretmeni olarak çalıştı. 1999 yılında Yeditepe Üniversitesi’nde okutman olarak göreve başlayan Şahan, halen, aynı kurumun hazırlık okulu - materyal ofis sorumlusu olarak çalışmaya devam ediyor. İlk öyküleri Kimsesiz, Şiirce ve Sarıkamış dergilerinde yayımlandı. 2004 - 2012 yılları arasında katıldığı yarışmalarda pek çok ödüle değer görüldü. Tudem Yayınlarından Çıkan Kitapları • Yaz Kampı (roman) • Şaka Gibi (öykü) • Martı ve Savaş (roman) • Ekran Kaçkınları (öykü) • Sokak Haberleri (öykü)

Tudem Ödülleri: • 2004 Tudem Edebiyat birincilik ödülü Arkadaşım Horoz, Leylek ve Diğerleri (öykü)


132

YO - YO

Hayata bakışınızı değiştirmeye hazır mısınız? Bu bir kişilik gelişimi kitabı değil. Ama okuduktan sonra hayata bakışınızı değiştirecek etkili bir hikâyesi var. Yazan: Hanzade Servi

1y0a+ş

e 6. 4, 5 vıflar sın

Roman 336 sayfa

Temalar:

Arkadaşlık ve aile ilişkileri, Hayatı anlamlandırma, Pişmanlıklar, Liderlik, Fantastik, Mizah

Ana Temalar:

Duygular, Kişisel Gelişim, Hayal Gücü

Kitabın tanıtımı: “Bazı insanlar ömür boyu yanınızdadır, ama size hiçbir şey katmazlar. Bazılarının alnında ise, sanki ‘şu andan itibaren her şey değişecek’ yazar. Bence Yo-Yo, bu cümlenin yazılı olduğu ışıktan bir tabelanın altında yaşıyordu. O yaz, on yaşında, kocaman bir adamdım. Yo-Yo bana nasıl çocuk olacağımı öğretti ve gitti.”

Y

o-Yo. Yani Yorgun Yorgancı. Hayatı boyunca yaptığı yanlışları görmesi ve asıl mutluluğun küçük ayrıntılarda saklandığını görebilmesi amacıyla ölümünden sonra, çocuk olarak bir süre daha dünyada kalmasına karar verilmiş, peri Leyla teyze tarafından aceleye getirilerek tuhaf bir kız çocuğuna dönüştürülmüştür. Ancak bu 8 yaşlarındaki sıradışı kız çocuğu, hayatlarına kattıklarıyla Tuman ve arkadaşlarının çocuk olmanın değerini anladıkları, yani çocukluklarının başladığı müthiş yaz tatiline damga vuracak, hayatı eğlenceli yönleriyle görmelerini sağlayacaktır. (Sadece çocukların mı?..) Birbirinden ilginç aile ilişkileri ve kişilik özellikleri zengin ayrıntılar ve olağanüstü bir mizah eşliğinde sergileniyor. Dostluğa ve ayrılışlara dair hikâyesiyle komikliği ve hüznü iç içe yaşatan fantastik bir roman. Yo-Yo’yla tanıştıktan sonra, aynı Tuman ve arkadaşları gibi, sizin de hayatınız değişecek. Daha önce hiç eğlenmediğiniz kadar çok eğlenmeye hazır olun. “Çocuk olmakla yetişkin olmak arasındaki çizgiyi çizen tebeşiri bile sorgulamamızı sağlayacak bir kitap.” İYİ KİTAP


133

Sınıf Etkinlikleri: * * * * * * * * * *

Kitapta geçen belli başlı olayları kronolojik olarak bir zaman çizelgesinde belirtin, her olaya bir isim verin. (Hikâye haritası etkinliği) Önceki soruda adlandırdığınız olayları, nitelikleri bakımından “gerçekçi / fantastik” diye gruplandırınız. Yo-Yo hangi özellikleriyle ilginizi çekti? Gerçekte kimmiş? Kitabın başkişisine “Tuman” adının verilişi hangi yanlış anlamaya dayanmaktadır? Kendinizi B. Ş. Y. ve N. S. O. Y. kişiliklerinden hangisine yakın hissediyorsunuz? Bu kişilik çözümlemelerini gerçekçi buluyorsanız, kendiniz ve çevrenizden örnekler veriniz. Tuman ve arkadaşlarında, Yo-Yo ile geçirdikleri yaz tatilinde ne gibi değişiklikler oldu? Kitabı okurken en çok nelere güldünüz? Bunları göz önünde bulundurarak mizah unsurlarına örnekler veriniz. Bir konu belirleyerek Tuman ve arkadaşları gibi siz de doğaçlama yapınız. Tuman’ın, İlgi’nin ve Melis’in ailelerinde ne gibi ilginçliklerle karşılaşıyoruz? Kendi ailelerimizle karşılaştırıp abartı yapılıp yapılmadığını tartışınız. Siz de ailenizin geçmişi hakkında bilgi toplayıp mizah özellikleri de katarak bir kompozisyon yazınız. ( 4. Sınıf “Aile Tarihi Çalışması” adlı etkinlik)

İlişkilendirilen Kazanımlardan Bazıları: 4. 5. SINIF-SOSYAL BİLGİLER Kendimi tanıyorum – 1. Sözlü tarih yöntemi kullanarak ve nesnelere dayanarak aile tarihi oluşturur. 5. Yaşamına ilişkin belli başlı olayları kronolojik sıraya koyar. Haklarımı öğreniyorum - 1. Bulunduğu çeşitli grup ve kurumlar içindeki yerini belirler. 2. İçinde bulunduğu gruplar ile gruplara ait rolleri ilişkilendirir. 3. Katıldığı gruplarda aldığı roller ile rollerin gerektirdiği hak ve sorumlulukları ilişkilendirir.

4, 5. SINIF-TÜRKÇE Okuma – 2. 4. Metnin giriş, gelişme ve sonuç bölümleri hakkında tahminlerde bulunur. 5. Okuduklarını zihninde canlandırır. 7. Okuduklarında ne, nerede, ne zaman, nasıl, niçin ve kim (5N 1K) sorularına cevap arar. 10. Okuduklarında karşılaştırmalar yapar. 11. Okuduklarında sebep-sonuç ilişkileri kurar. 12. Betimleyen ve tanımlayan ifadeleri dikkate alarak okur. 25. Metinde ortaya konan sorunları belirler ve onlara farklı çözümler bulur. 29. Okuduklarıyla ilgili kendi yaşantısından ve günlük hayattan örnekler verir. 30. Okuduğunu özetler. 31. Okuduklarında “hikâye unsurları”nı belirler. 3. 2 Metin dışı anlam kurar. Yazma - 2. 14. Yazılarında kendi yaşantısından ve günlük hayattan örnekler verir. 15. Yazılarında uygun ifadeleri kullanarak destekleyici ve açıklayıcı örnekler verir. 24. Kendisine ilginç ve çekici gelen karakter, olay, yer, an vb. ile ilgili görüş ve düşüncelerini yazar. 32. Yazılarında ne, nerede, ne zaman, nasıl, niçin ve kim (5N 1K) ögelerini vurgular.

6, 7. SINIF-TÜRKÇE Okuma - 2. Metindeki anahtar kelimeleri belirler. 3. Metnin konusunu belirler. 4. Metnin ana fikrini/ ana duygusunu belirler. 7. Olay, yer, zaman, şahıs, varlık kadrosu ve bunlarla ilgili unsurları belirler. 10. Okuduklarındaki örtülü anlamları bulur. 12. Okuduklarını kendi cümleleriyle, kronolojik sıra ve mantık akışı içinde özetler. 13. Metne ilişkin sorulara cevap verir. 14. Metne ilişkin sorular oluşturur. 21. Kendisini şahıs ve varlık kadrosunun yerine koyarak olayları, duygu, düşünce ve hayalleri yorumlar. Görsel okuma – 1. 6. Beden dilini yorumlar. HANZADE SERVİ 1978’de doğdu. Anadolu Üniversitesi, İletişim Bilimleri Fakültesi, Basın ve Yayın Bölümünü bitirdi.Çeşitli gazete ve dergilerde çalıştı; televizyon, reklam projelerinde senaristlik ve metin yazarlığı yaptı. 2008 Tudem Edebiyat Ödülleri Gülmece Öykü Yarışmasında Ortanca Balık adlı dosyasıyla Yayınevi Özel Ödülü’nü aldı. Kitaplarını, ayrım yapmaksızın “her yaştan ruhlar için” yazıyor. Hâlâ kitap üretimini sürdürmekte; skeç, yazı, şiir ve öykülerini http://hanzades.blogcu.com adresinde gözler önüne sermekte; serbest yazarlık kariyerine devam etmektedir.

Tudem Yayınlarından Çıkan Diğer Kitapları: Umacı (roman), Kumdan Salıncak (roman), Hayalet Tozu (roman), Ortanca Balık (öykü) 2008 Tudem Edebiyat Ödülleri Gülmece Öykü Yarışması Yayınevi Özel Ödülü


134

PUDİNG POLİ AYDINLATIYOR

İNG PUD zisi di POLİ ap 3. kit

Yazan: Christine Nöstlinger Türkçeleştiren: Tuna Alemdar Resimleyen: Tülay Sözbir-Seidel Roman 176 sayfa

1y0a+ş

e 6. 4, 5 v ar sınıfl

Temalar:

Arkadaşlık, Macera, Merak, Yardımlaşma

Ana Temalar:

Üretim, Tüketim ve Verimlilik

Dünya çocuk ve gençlik edebiyatının usta yazarı Christine Nöstlinger’den, çocukların bağımsızlığını ve özgüvenlerini güçlendirecek, ağızları sulandıran bir macera dizisi.

Kitabın özeti:

Y

emek yapma yeteneği nedeniyle arkadaşları tarafından “Puding” takma adıyla çağrılan on bir yaşındaki Poli, gelecekte bir komiser olmak istediğinden çözülmeyi bekleyen gizemli olaylara karşı da ilgi duymaktadır. Sınıf arkadaşı Rozi ise matematikte ve insan ilişkilerinde başarılıdır ve Poli’yle iyi bir ekip olurlar. Her ikisinin de anne babası sıkı çalıştığından, öğleden sonra okul çıkışı yemeklerini kendi başlarına hazırlamak zorunda olan çocuklar, her gün birbirinden yaratıcı ve basit tarifleri uygularlar. Poli yemekleri pişirir, Rozi’yse matematik ödevlerini yapar. Kitabın sonunda da ayrıntılı verilen bu yemek tarifleri, çocuk okurların da yapabileceği sadeliktedir. Son zamanlarda okulda öğrencilerin eşyaları birer birer çalınmaya başlar. Öğrencilerin boyaları, cep telefonları, ayakkabıları, sırt çantaları kaybolur. Poli ve Rozi çalınan eşyalardan bağlantı kurarak hırsızı bulmaya çalışsalar da eşyaların hepsi birbirinden farklı olduğundan hırsızı tahmin edemezler. Daha sonra ipuçları toplayarak ve diğer çocuklarla konuşarak şüpheli çemberini iyice daraltırlar. Robin Hood hayranı olup, zenginden alarak fakire veren bu hırsızı yakalamak için oynayacakları son bir oyun kalmıştır. Mizahi öğelerle bezenmiş, heyecan verici ve eğlenceli bu dedektiflik hikâyesi, arka planında modern aile yapısı ve önyargılarla mücadeleyle ilgili tartışmalara kaynak olabilecek. 1. kitap

2. kitap

www.tudem.com

CHRISTINE NÖSTLINGER

Poli ilk maceradan bu yana bir yaş büyüdü, artık 12 yaşında, hâlâ çok iyi yemek yapabiliyor ve çözülmemiş gizemleri aydınlatabiliyor. Rozi, Poli’nin en iyi dostu, yemek yapamıyor ama matematik sorularını çözebiliyor. Bir gün komşuları Bayan Mader’in yaşlı köpeği Karli ortadan kayboluyor. Üstelik mahallede kaybolan ilk köpek o değil. Başka köpekler de kısa süreliğine kaybolup sonra ortaya çıkmış. Poli’nin burnu bu olayda “suç” kokusu alıyor, çünkü o “tesadüfen sıklaşan tesadüflere ancak hayal gücü olmayanların” inanacağını düşünüyor. Poli ve Rozi’yle kaybolan köpekçiklerin sırrını çözmeye ve bu arada harika yemek tarifleriyle midenizi şenlendirmeye ne dersiniz?

çözüyor

1. Olay

çözüyor

Puding Poli

Puding Poli

Puding Poli çözüyor

CHRISTINE NÖSTLINGER

2. Olay

“Nöstlinger’in amacı çocukların yalnızca oyun parklarında değil, yaşamın tam göbeğinde olduklarını öne çıkarmak. Nöstlinger bütün bu ‘kocaman’ sorunları, işin içine mizah ögeleri katarak, kendine güveni olan kahramanlar yaratarak yalınlaştırmayı başarıyor. Kısacası Puding Poli serüvenlerinde, olay örgüsünün sürükleyiciliğiyle birlikte insan ilişkilerindeki çok yönlülüğü aydınlatan başka bir ışığın varlığına tanık oluyoruz.” Mehmet Atilla, İYİ KİTAP


135

Sınıf Etkinlikleri: * Elimizde kanıt olmadan birini suçlayabilir miyiz? Birinin daha önce suç işlemiş olması, bunu tekrar yapacağı anlamına gelir mi? * Bir suçu ortaya çıkarmak için suç işlemek kabul edilebilir mi? Sizce Poli’nin kilitli bir odaya zorla girmesi doğru mu? * Robin Hood’un felsefesini doğru buluyor musunuz? Başka hangi yollarla yoksullara yardımcı olunabilir? * Poli ile Rozi gibi sizin de yapmaktan hoşlandığınız bir uğraş var mı? * Poli ile Rozi arasındaki işbölümünü nasıl buluyorsunuz? * Bir tarife bakarak yemek yapmayı denediniz mi? Siz de Poli ve Rozi gibi yemeklerinizi kendiniz yapmak zorunda kalsaydınız sizce nasıl yemekler ortaya çıkardı?

İlişkilendirilen Kazanımlardan Bazıları: 4. SINIF-SOSYAL BİLGİLER 1. Kendimi Tanıyorum 1.1. Bireysel farklılıkları tanır ve kabul eder. 3. Yaşadığımız Yer 3.4 Yaşadığı yerin coğrafi özellikleri hakkında çıkarımlarda bulunurken çeşitli kültür öğelerinden yararlanır. 8. Uzaktaki Arkadaşlarım 8.3 Kendisi ile başka bir toplumdaki yaşıtlarının günlük yaşamlarını karşılaştırır. 5. SINIF-TÜRKÇE 2. Kendini Yazılı Olarak İfade Etme 2.16 Yazılarında kendi yaşantısından ve günlük hayattan örnekler verir. 5. SINIF-SOSYAL BİLGİLER 1. Haklarımı Öğreniyorum 1.1 Çocuk olarak haklarının olduğunu fark eder. 6. Toplum için Çalışanlar 6.2 Toplumların temel ihtiyaçlarının neler olduğunun farkına varır ve bunların karşılanmasında hangi kurumların etkin rol oynadığını bilir. 8. Hepimizin Dünyası 9.1 Dünya çocuklarının ortak yönleri ve ilgi alanları olduğunu fark eder. 6. SINIF-SOSYAL BİLGİLER Birey ve Toplum Sosyal Bilgiler Öğreniyorum 1. Bir soruna getirilen çözümlerin hak, sorumluluk ve özgürlükler temelinde olması gerektiğini savunur. 6-8. SINIF-TÜRKÇE Dinleme-İzleme 2.15 Kendisini şahıs ve varlık kadrosunun yerine koyarak olayları, duygu, düşünce ve hayalleri yorumlar. Okuma 2. 7. Olay, yer, zaman, şahıs, varlık kadrosu ve bunlarla ilgili unsurları belirler. Okuma 3. 2 Metni içerik yönünden değerlendirir.

Christine Nöstlinger Yazmaya yönelmeden önce Viyana’da uygulamalı grafik eğitimi gördü. 1970’den bu yana birçoğu yabancı dillere çevrilen ve klasikleşen yüzü aşkın çocuk ve gençlik kitabı yayımlandı. Christine Nöstlinger, birçok başka ödülün yanı sıra Astrid–Lindgren Anma Ödülü’nü alan ilk yazar oldu.

Tülay Sözbir-Seidel 1972’de Eskişehir’de doğdu. 1995 yılında ODTÜ Endüstri Ürünleri Tasarımı Bölümünden mezun oldu. Seramik ve cam sektöründe tasarımcı olarak çalıştı. 1999 yılında Hamburg’a yerleşti. Küçük Amadeus adlı çizgi film serisinin geri plan resimleri ve karakter tasarımlarını yaptı.


136

NASREDDİN HOCA İLE

DÜŞÜNMEYİ ÖĞRENMEK

Yazan: Oscar Brenifier ve

Isabelle Millon Resimleyen: Serap Deliorman Türkçeleştiren: Emine Ayhan 176 sayfa

yaş Her , 5,

4 2, 3, ve 8. 7 6, ıflar sın

Temalar: Millî kültür ve değerlerimiz, Mizah, Sorgulama, Kendini tanıma Ana Temalar: Değerlerimiz, Birey ve Toplum, İletişim, Kişisel Gelişim, Duygular, Birey ve Toplum,

Dünyaca ünlü Fransız filozof Oscar Brenifier’nin, felsefe öğretmeni Isabelle Millon’la kaleme aldığı Nasreddin Hoca ile Düşünmeyi Öğrenmek, halk kültürümüzün önemli kahramanlarından Nasreddin Hoca’yı özgün bir yaklaşımla fıkralar üzerinden ele alarak çocukların düşünme ve sorgulama yeteneklerini geliştirmelerini, felsefe ile tanışmalarını sağlıyor.

Kitabın özeti:

K

itapta üç değişik başlık altında irdelenen ve yazarları tarafından farklı kaynaklardan derlenerek yorumlanan on iki Nasreddin Hoca fıkrası yer alıyor. Kitapta fıkrayı anlamaya ve yorumlamaya yönelik sorulara, bunun dışında bireysel veya sınıf ortamında uygulamaya yönelik alıştırmalara ve ilgili fıkranın felsefi çözümlemesine yer veriliyor. Çocukların düşünme ve sorgulama yeteneklerini geliştirme amacıyla hazırlanan kitap, aynı zamanda eğitimciler ve anne babalar için de yararlı bir kaynak oluşturuyor. Kitap, Nasreddin Hoca fıkralarının eğlenceli yönünün ötesinde okurların bu fıkraların alt metinlerini okuma becerisi kazanmasını ve felsefi kavramlarla tanışmasını sağlıyor. Kitapta önce Nasreddin Hoca’nın bir fıkrasına yer veriliyor. A bölümündeki sorularda anlama başlığı altında fıkra hakkında, yorum kısmında ise genel sorular iletiliyor. Ardından B kısmındaki alıştırmalarda Nasreddin Hoca üzerinden insanın o davranışı neden öyle yaptığı anlatılıyor. Devamında konuyu pekiştirmek ve daha iyi anlaşılmasını sağlamak için yaşamımızdan yola çıkılarak yine bize sorular sıralanıyor. En sondaki C bölümünde ise çözümlemelerle tüm bölümler güncel olarak ve daha derinlemesine tekrar işleniyor.

“Nasreddin Hoca ile Düş ünmeyi Öğ renmek, hepimizin bildiğ i Hoca fıkraları üzerinden çocukları felsefeye davet ediyor: hem de rengârenk ve eğ lenceli bir kapıdan.” Şeref Birsel, İYİ KİTAP


137

Öne Çıkan Özellikler: * Çocukların gündelik yaşamlarında birbiriyle karıştırdıkları kavramları sorgulamalarını sağlar. Bunu dayatarak ya da tek doğru bir yanıtla açıklamayıp çocukların farklı açılardan düşünmelerini ve soru sormalarını sağlar. * Kendilerini daha iyi tanımalarına yardımcı olur. * Çocukların felsefe ile tanışmalarını sağlar. * Halk zekâsının inceliklerini öğrenir ve nükte kavramı üzerine düşünür.

Sınıf Etkinlikleri: * Nasreddin Hoca’nın olaylara yaklaşımını genel olarak nasıl tanımlarsın? * En çok hangi Nasreddin Hoca fıkrasını beğendin? Onu diğerlerinden ayıran en önemli özelliği sence nedir? * “Neden beğenilmek isteriz, yalan söylemek daha mı kolay, neden onaylanmak isteriz, görünüşümüz aslında neyi ifade ediyor, sorumluluk ne demektir veya doğruluk ve dostluk nedir,” gibi kitaptaki sorular üzerinden öğrencilerin bu soruları birlikte tartışmaları istenebilir. * Kitap içinde kullanılan deyimlere hangi örnekler verilebilir? (İpe un sermek, ye kürküm ye, bindiği dalı kesmek vb).

İlişkilendirilen Kazanımlardan Bazıları: *2. SINIF-TÜRKÇE Konuşma, 2.7. Konuşmalarında sebep-sonuç ilişkileri kurar. Sebep-sonuç ilişkileri kurarken, “çünkü, bunun nedeni, bu nedenle, bunun sonucunda, bu yüzden vb.” ifadelerden yararlanılmaları istenebilir. Okuma, 2.15. Metindeki düşüncelerle kendi düşünceleri arasındaki benzerlik ve farklılıkları belirler. *4. SINIF-TÜRKÇE 2.8. Farklı düşünmeye yönlendiren ifadeleri dikkate alarak okur. 2.11. Okuduklarında sebep-sonuç ilişkileri kurar. 2.17. Okuduğu metindeki öznel ve nesnel yargıları ayırt eder. 5.10. Sorgulayıcı okur. 4.6. Kelimelerin gerçek, mecaz ve terim anlamlarını ayırt eder. *6.,7. ve 8. SINIFLAR-TÜRKÇE Okuma, 2.2. Metindeki anahtar kelimeleri belirler. Öğrencilerin “gerçek, mecaz, anlam ile terim anlamı”nı kavramaları sağlanır. Okuma, 2.10. Okuduklarındaki örtülü anlamları bulur. Cümlede doğrudan söylenmeyen ancak cümlenin anlamından çıkarılabilecek diğer yargılar bulunur. Okuma, 2.14. Metne ilişkin sorular oluşturur. Okuma, 2.18. Metindeki söz sanatlarının anlatıma olan katkısını fark eder. Metinde geçen mecaz, benzetme, kişileştirme, konuşturma ve abartma sanatlarına dikkat çekilir. Okuma, 4.3. Okuduğu metinde geçen kelime, deyim ve atasözlerini cümle içinde kullanır. Oscar Brenifier Felsefe öğretimi, felsefe uygulaması ve çocuklar için felsefe alanlarında uzman olan Brenifier, başta Fransa olmak üzere, aralarında ABD, Bulgaristan, Cezayir, Çin, Meksika gibi otuzdan fazla değişik ülkede, farklı okullar ve seviyeler için felsefe atölyeleri düzenlemektedir.

Isabelle Millon Ülkemizde daha çok editörlüğünü yaptığı “Filozof Çocuk” kitapları ile biliniyor. Oscar Brenifier ile beraber hazırladıkları ve Tudem Yayınları’ndan çıkan bu çocuk kitapları serisi iyi-kötü, özgürlük, mutluluk gibi kavramlar üzerinde duruyor.

Tudem Yayınlarından çıkan diğer kitapları: • Neden İstediğimi Yapamıyorum? (öykü) • Söyle Anne, Ben Neden Varım? (öykü) • Söyle Baba Beni Neden Seviyorsun? (öykü) • Neden Okula Gitmek Zorundayım? (öykü)

• Ben Neyim? (başvuru) • Duygular Nedir? (başvuru) • Hayat Nedir? (başvuru) • İyi ve Kötü Nedir? (başvuru) • Mutluluk Nedir? (başvuru)

Serap Deliorman Yolculuk kitabıyla ÇGYD tarafından 2009 yılının En İyi Resimli Kitap Ödülü’nü alan Deliorman, çalışmalarına Eskişehir’de devam etmektedir.

• Özgürlük Nedir? (başvuru) • Birlikte Yaşamak Nedir? (başvuru) • Güzellik ve Sanat Nedir? (başvuru) • Bilgi Nedir? (başvuru)


138

BENİM ADIM HİÇ KİMSE 2012

Guar Çocuk dian Edebiy atı Ödülü

Moğolistan’dan İngiltere’nin Liverpool kentine gelen sığınmacı iki kardeşin yeni okullarında tanıştıkları bir kız öğrenciyi kendilerine rehber seçmeleri ve yeni ülkelerini onun gözünden keşfetmelerini anlatan sıcak bir öykü.

Yazan: Frank Cottrell Boyce Türkçeleştiren: Arif Cem Ünver

10a+ş y

Roman 120 sayfa Renkli resimli

. 6 ve 7 4, 5, ıflar sın

Yazarın bir okul ziyareti sırasında tanıştığı sığınmacı bir öğrencinin bir gece apar topar sınırdışı edilmesinin ardından kaleme aldığı Benim Adım Hiç Kimse, batı ülkelerinin iltica politikalarıyla ilgili de düşündürüyor.

Kitabın Özeti:

Temalar:

A

Sığınmacılık, Hayal gücü, Kardeş sevgisi, Farklı kültürleri tanıma, Kültürel zenginlikler, Değerleri koruma, Sosyal ilişkiler, Okul yaşamı, Keşfetmek

Ana Temalar:

İnsan Sevgisi, Aile Sevgisi, Birey ve Toplum, Dostluk, Yardımlaşma

Kitabın Ödülleri:

2012 Guardian Çocuk Edebiyatı Ödülü

ltıncı sınıfa giden Julie, okula gittiği bir sabah Moğolistan’dan gelmiş iki erkek kardeşle karşılaşır. Ne Julie ne de diğer çocuklar onlara nasıl yaklaşacağını bilir. Küçük kardeş başındaki şapkayı çıkarmaz ve ağabeyi kardeşini Moğolca’da “hiç kimse” anlamına gelen “Nergui” ismiyle tanıtır. Bu kardeşlere göre gördüğünü ortadan yok eden bir iblis onları Moğolistan’dan İngiltere’ye kadar takip etmiştir ve onu bu şekilde atlatmaya çalışmaktadırlar. Meraklı çocukların sorularından bunaldığı bir anda büyük kardeş Chingis, Julie’yi “İyi Rehber”leri olarak seçer. Göçmenlerin geleneklerine göre rehber, kardeşleri yeni evlerinde karşılamaktan sorumlu olacaktır. Julie artık kız arkadaşlarıyla makyaj ve giysiler konuşmak dışında bir uğraşı olduğuna sevinir ve yeni çocukları futbol, okul formaları ve sokak ağzıyla tanıştırır. Bu sırada kardeşlerin, Cengiz Han’ın Xanadu sarayına benzediğini tahmin ettiği evine davet edilmeyi diler. Orada ipeklere sarınmış bir anne, semaverinden çay içen bir babayla karşılaşacağını ummaktadır. Ancak Julie hayallerinden bambaşka bir gerçekle tanışır.

“10 ila 14 yaşları arasındaki çocuklar için komik ve etkileyici bir kitap... Milyonlar’ın yazarının kaleminden çıkan bu öykü öğrencilerin, okullarındaki yabancı öğrencilere farklı bir gözle bakmalarını sağlayacak.” The Wall Street Journal “Usta bir elden çıkmış nefis bir öykü.” Carousel “Komik, orijinal ve dokunaklı… Bu kitabı okumak bir zevk.”. Independent çeken fotoğraf larıyla

“Okuru içine ye.” ücevher gibi işlenmiş bir hikâ


139

Sınıf Etkinlikleri: * * * * * * * * * * * * * * * * * *

(Kitabı Okumadan Önce) Öğrencilerden atlas üzerinde İngiltere, İngiltere’deki Liverpool kentini ve Asya kıtasındaki Moğolistan’ı bulmalarını isteyin. Sonra da sınıfa getirdiğiniz kürede aralarındaki mesafenin ne kadar olduğunu gösterin. (Kitabı Okumadan Önce) Öğrencilerden gruplara ayrılarak kütüphane ve internet kaynaklarından yararlanarak İngiltere ve Moğolistan’la ilgili araştırma yapmalarını isteyin. Her grubun, buldukları bilgilerden onunu sınıfla paylaşmalarını isteyin. Öğrencilerden, okullarına başka bir ülkeden gelebilecek bir öğrenci için, onun okul yaşamını kolaylaştıracak deyişlerden oluşan bir sözlük veya resimli sözlük oluşturmalarını isteyin. Hangi Türkçe deyişleri öncelikle öğrenmeli? Öğrencilerden çocuk göçmenler, mülteciler ve sığınmacılarla ilgili araştırma yapmalarını isteyin. (BM Çocuk Haklarına dair Sözleşme, UNICEF, Uluslararası Af Örgütü gibi siteleri kaynak gösterebilirsiniz.) Chingis neden kardeşini yanından ayırmamakta ısrar ediyor? Bunu hangi nedenle yaptığını söylüyor? Sizce bu neden doğru mu? Chingis, kardeşinin bir kartal olduğunu söylediğinde Julie ne düşünüyor? Bu sizde ne gibi çağrışımlar yapıyor? Chingis, Julie’den onlar için ne yapmasını istiyor? Sizce okulunuza yeni başlayan öğrenciler de aynı şeyleri düşünüyor mudur? Yeni öğrencileri karşılamak için siz neler yapabilirsiniz? Julie, Chingis’in paltosunu hem çocukken hem de yetişkin olduğunda, iki defa buluyor. Bulduğunda ne hissediyor? Chingis, Moğolistan’dan ayrılma nedenlerini nasıl açıklıyor? Sizce ülkelerinden neden ayrıldılar? Julie, okuluyla ilgili, İyi Rehber olmadan önce fark etmediği pek çok özellik fark ediyor, bunlar neler olabilir? Julie, sıradan birer çocuk olmaya çalşan Chingis ve Nergui için “İngilizce içine saklanıyorlardı” (sf.50) derken neyi kastediyor? Bundan neden rahatsız? Julie, evlerini görebilmek için Chingis’in paltosunu götürmeye gittiğinde ne umuyor ama ne buluyor? Siz ne bekliyordunuz? Julie, Chingis’in paltosunun ceplerini karıştırınca bulduğu fotoğraflarla ilgili keşfettikleri onu nasıl hissettiriyor? Julie, Moğol kardeşleri evlerine götürdüğünde Chingis, Julie’nin onları kandırdığını söylüyor. Neden böyle düşünüyor? Julie, “Chingis’in Moğolistan’ı zihninde yarattığı kocaman bir ovodan başka bir şey değildi” derken neyi kastediyor? Chingis ve Nergui’nin kaçtığı iblis neyi temsil ediyor? Okulunuza başka ülkelerden gelen misafirleriniz oldu mu? Olsaydı onlara okulunuzun hangi köşelerini gösterirdiniz? Onları rahat ettirmek için neler yapardınız? Siz de Chingis gibi yaşadığınız yeri farklı gösterecek fotoğraflar çekebilir misiniz? (Kar yağıyorsa kuzey bölgeleri, yaz mevsiminde kumsalı çöl gibi gösterebilirsiniz.)

İlişkilendirilen Kazanımlardan Bazıları: * 4. Sınıf Sosyal Bilgiler dersi 1. Kendimi Tanıyorum 1.1. Bireysel farklılıkları tanır ve kabul eder. * 4. Sınıf Sosyal Bilgiler dersi 3. Yaşadığımız Yer 3.4 Yaşadığı yerin coğrafi özellikleri hakkında çıkarımlarda bulunurken çeşitli kültür öğelerinden yararlanır. * 4. Sınıf Sosyal Bilgiler dersi 8. Uzaktaki Arkadaşlarım 8.3 Kendisi ile başka bir toplumdaki yaşıtlarının günlük yaşamlarını karşılaştırır. * 5. Sınıf Türkçe dersi 2. Kendini Yazılı Olarak İfade Etme 2.16 Yazılarında kendi yaşantısından ve günlük hayattan örnekler verir. * 5. Sınıf Sosyal Bilgiler dersi 1. Haklarımı Öğreniyorum 1.1 Çocuk olarak haklarının olduğunu fark eder. * 5. Sınıf Sosyal Bilgiler dersi 6. Toplum için Çalışanlar 6.2 Toplumların temel ihtiyaçlarının neler olduğunun farkına varır ve bunların karşılanmasında hangi kurumların etkin rol oynadığını bilir. * 5. Sınıf Sosyal Bilgiler 8. Hepimizin Dünyası 9.1 Dünya çocuklarının ortak yönleri ve ilgi alanları olduğunu fark eder. * 6. sınıf Sosyal Bilgiler dersi Birey ve Toplum Sosyal Bilgiler Öğreniyorum 1. Bir soruna getirilen çözümlerin hak, sorumluluk ve özgürlükler temelinde olması gerektiğini savunur. * 6-8. sınıflar Türkçe dersi, Okuma, 2. Okuduğu metni anlama ve çözümleme 28. Metinle ilgili görsel öğeleri yorumlar. Frank Cottrell Boyce İngiliz yazar Frank Cottrell Boyce ilk çocuk kitabı Milyonlar ile 2004 Carnegie Madalyası’nı kazandı. Daha sonra 2005 Carnegie Madalyası ve Whitbread Çocuk Edebiyatı Ödülü finalisti Framed ve 2009 Carnegie Madalyası, Guardian Çocuk Edebiyatı Ödülü ve Roald Dahl En Komik Kitap Ödülü finalisti olan Kozmik kitabını yazdı. Milyonlar adlı kitabı, ünlü İngiliz yönetmen Danny Boyle tarafından sinemaya uyarlandı ve pek çok ödül kazandı.


140

İÇİMDEKİ SES

Yazan: Zeliha Akçagüner

1y0a+ş

. 4 ve 5 r a fl ı sın

Roman 88 sayfa

Temalar:

Düşler-gerçekler, Seyahat, Hayal gücü, Sanat, Tarih, Gizem, Kardeşlik

Ana Temalar:

Değerlerimiz Birey ve Toplum

Kitabın özeti:

M

urat on yaşındayken, öğretmeninin verdiği ödev için beş yıl önceki mutlu hayatından başlayarak geçmişi yazmaya başlar. 5 yaşındayken ailesiyle çok mutlu bir hayatı olduğunu, aynı zamanda tek çocuk olduğu için çevresindeki kardeşlere özendiğini hatırlar. Bir defasında komşu çocuklarıyla oynarken oyuncaklarını paylaşmadığında, iki kardeşin nasıl hemen yeni bir oyun yaratıp onu yalnız bıraktığını da anımsamaktadır. Murat bir yandan kardeşi olmasını isterken, diğer yandan ailesini ve oyuncaklarını paylaşması gerektiğini düşünmektedir. Tam bu sırada ailesi ona kardeşi olacağı müjdesini verir. Önceleri kardeşini heyecanla beklerken annesinin kendisini hep rahatsız hissetmesiyle kardeşini hiç istememeye başlar. Onat doğduktan sonra da durum değişmez, çünkü ona göre ailesi tüm zamanını kardeşine ayırmaktadır. Küçük kardeşi Onat bir gün çok hastalanınca durum Murat için daha da zor bir hal alır. Ancak kardeşine her kötü davrandığında içindeki bir ses onu uyarır. Murat’ın tek yapması gereken içindeki sese kulak vermektir.

“Yazar, bir çocuğun kendi iç hesaplaşmalarını gerçekçi bir şekilde kâğıda dökmüş. 10 yaşlarında bir çocuğun, sakat kardeşini kıskanması, ondan nefret ederken o denli de sevmesi nefis bir anlatımla aktarılmış.” Radikal Kitap


141

Sınıf Etkinlikleri: * (Öğrencileriniz kitabı okumadan önce yanıtlarını yazmalarını isteyiniz) Kitap kapağına ve ismine bakınca ne gibi beklentileriniz vardı? (Okuduktan sonra yanıtlarını isteyiniz) Okuduğunuz kitap bu beklentilerden ne açılardan farklıydı? * Öğretmenleri Murat ve arkadaşlarından yaşadıkları kötü bir olayı anlatmalarını istiyor. Size sorulsaydı yaşadığınız hangi olayları anlatırdınız ? * Onat yaşıtları gibi yürüyemiyor ancak ailesi ve doktorları azimli olduğu için daha çabuk yürüyebileceğine inanıyorlar. Sizce de Onat’ın azimli olup daha çok çalışmasının yürümesine olumlu katkısı olur mu ? Buna benzer verebileceğiniz örnekler var mı ? * Murat, Onat’a hep kötü davranıyor, ama aynı zamanda da yaptıklarından dolayı suçluluk duyuyor. Murat’a hak veriyor musunuz? Bir iyilik yaptığımızda bunu ne için yaparız; karşımızdakini mutlu etmek için mi, ailemizden aferin almak için mi yoksa başka bir nedenle mi? * Onat gibi bir kardeşiniz olsaydı onunla yaşamak sizce nasıl olurdu? * Sizce Murat’i ara sıra esir alan “duygu” ne olabilir? Murat onu nasıl adlandırıyor?

İlişkilendirilen Kazanımlardan Bazıları: 4. SINIF-TÜRKÇE Okuma, 2.26. Metine ortaya konan sorunları belirler ve onlara farklı çözümler bulur. 4. SINIF-SOSYAL BİLGİLER Birey ve Toplum, 1. Kendimi Tanıyorum 1.1. Bireysel farklılıkları tanır ve kabul eder. 5. SINIF-TÜRKÇE Yazma, 2. Kendini Yazılı Olarak İfade Etme 2.6 Yazılarında söz varlığından yararlanır. 3. Tür, Yöntem ve Tekniklere Uygun Yazma 3.1 Günlük, anı vb. yazar 2. Kendini Yazılı Olarak İfade Etme 2.16 Yazılarında kendi yaşantısından ve günlük hayattan örnekler verir.

ZELİHA AKÇAGÜNER

1936 yılında, Sivas Divriği’de doğdu. Emekli öğretmen olan Akçagüner, yirmi yılı aşkın süredir yazın uğraşı içinde. Film senaryosundan masala pek çok türde yazdı. Otuza yakın kitabı yayınlanan yazar, son yıllarda özellikle çocuklar için yazmakta. 10’un üzerinde kitabı yayımlamdı. Çeşitli yarışmalarda aldığı sekiz ödülü bulunmakta. Tudem Yayınlarına ait diğer kitapları: • Kuyudaki Sır (roman) • Zaman Büyücüleri (roman) roman)


142

KUYUDAKİ SIR

Yazan: Zeliha Akçagüner

1y0a+ş

Roman 205 sayfa

e 6. 4, 5 vflar sını

Temalar:

Arkadaşlık, İlkgençlik, Aşk, Macera

Ana Temalar:

Sevgi, Toplum Hayatı, İletişim, Hak ve Özgürlükler, Duygular, Kavramlar ve Çağrışımlar

Kitabı tanıyalım:

İ

lkgençlikteki yaz tatilleri, yaz aylarında kurulan arkadaşlıklar hep büyülüdür, hep hatırlanası. Yıldızların altında dalga sesleriyle yıkanan kumsallarda başlayan arkadaşlıklar serüvenlere açılan birer kapıdır. Yazlık sitede ilkgençlik çağının heyecanlarıyla başlayan arkadaşlıklar doğayla, arkeolojiyle, maceralarla gelişip güçleniyor.

Kitaptan Alıntılar: “O gece gençlerin çoğu kabartmayla ilgili rüyalar gördü. Efecan, kuyu taşının altında kuyuya fısıldanan gizlerin kayıtlı olduğu bir dolu disket buluyordu. Alp’in rüyasında ise kabartmadaki yaşlı adam eliyle kuyunun içini gösteriyor, ona ulaşılacak yolun kuyunun taşlarında yazılı olduğunu söylüyordu. Aslı, daha ileri gitmiş, yazıyı çözmüştü: Beni tanımak için, Kaçkar Kaçkını Dağları’nı aşmanız gerek.” “Ben, Arkadoslu ölümlü kişi Antiyanos. Ne kralım, ne ünlüyüm, ne de varsılım. Bu geçici sıfatların hepsine sırtımı döndüm. İstersem yerlerin, göklerin, tahtın, ünün, gücün sahibi Kral II. Antiyanos olabilirdim. Tanrı Kral sayılan babamın tek oğluydum. Yasalar gereği ölümünden sonra onun yerine geçecek ve unvanları ben taşıyacaktım. Oysa ben, Tanrı Kral olmak istemiyordum.” “Gençlik bu işte Sevinç Hanım! Neşe, şenlik, arkadaşlık, dostluk; serüven, heyecan. Damarlarda deli deli akan kan. Ve tertemiz duygularla birbirine bağlanmanın masum güzelliği…”

“Gerçekten de çok heyecanlı ve sürükleyici bir kitap. Okuduğunuzda pek çok soru soracak ve bu sorulara yanıt bulacaksınız.” Miço


Sınıf Etkinlikleri ve Tartışma Konuları: * * * * * * * * * * * * * * * * *

143

Çocukluktan gençliğe geçerken yaşanılan arkadaşlıklarda ne gibi farklılıklar gözünüze çarpıyor? Bir işi birlikte mi, yalnız mı başarmayı tercih edersiniz? Dostluk Sitesi arkadaşlığının sizce en önemli özelliği nedir? “Hikâye Haritası” etkinliği yapılabilir. (MEB’in 5. Sınıf, Türkçe, Okuma 2, 30. kazanımıyla ilişkilidir.) Okuduklarıyla ilgili kendi yaşantısından ve günlük hayattan örnekler vermesi istenir. (MEB’in 5. Sınıf, Türkçe, Okuma 2, 10. kazanımıyla ilişkilidir.) “Gizli Kelimeyi Bul”: Verilen kelimelerin, bir paragrafta boş bırakılan yerlere, işlevine uygun konulması istenebilir. (MEB’in 5. Sınıf, Türkçe, Yazma 2, 28. kazanımıyla ilişkilidir.) “Kelime Türlerini Bul” etkinliği yapılabilir. (MEB’in 5. Sınıf, Türkçe, Yazma 2, 28. kazanımıyla ilişkilidir.) “Kelime Harmanı”: Dinlenenlere/izlenenlere yönelik hazırlanmış bulmaca çözülür (MEB’in 6. Sınıf, Türkçe, Okuma 1. kazanımıyla ilişkilidir). Kelime listeleme: Fikir veya duygu belirten kelimeler şemaya yerleştirilir (MEB’in 6. Sınıf, Türkçe, Okuma 1. kazanımıyla ilişkilidir). “Karakterler Bir Arada”: Şahıs ve varlıkların karakter özellikleri tablo üzerinde sıralanır (MEB’in 6. Sınıf, Türkçe, Okuma 7. kazanımıyla ilişkilidir). Röportaj: Metindeki şahıs veya varlık kadrosuyla hayalî röportaj yapılır (MEB’in 6. Sınıf, Türkçe, Okuma 7. kazanımıyla ilişkilidir). “Ya Kahramanım Olmasaydı!”: Öğrenciler, okudukları metinde geçen şahıs ve varlık kadrosunu kişilik, fizikî görünüm ve olaya olan etkileri gibi unsurlar yönüyle karşılaştırır. Bu karşılaştırma yapılırken karşılaştırma şeması kullanılır. Tüm bunlara göre kurgu metinde geçen kahramanlardan bazıları çıkarılırsa nasıl sonuçlar doğabileceği tartışılır (MEB’in 6. Sınıf, Türkçe, Okuma 7. kazanımıyla ilişkilidir). Hikâye ağacı oluşturma: Hikâyedeki unsurlar ve birbirleriyle olan ilişkileri gösterilir (MEB’in 6. Sınıf, Türkçe, Okuma 7. kazanımıyla ilişkilidir). Tamamlama: Metinden cümleler seçilerek sebep ve sonuç bildiren ifadelerle tamamlanır (MEB’in 6. Sınıf, Türkçe, Okuma 8. kazanımıyla ilişkilidir). “Kısaca...”: Sınıfta sesli okuma çalışması yapılır. Öğrencilerden okunan metnin ana fikrini ve yardımcı fikirlerini bularak metni özetlemeleri istenir (MEB’in 6. Sınıf, Türkçe, Okuma 4, 5, 12. kazanımla ilişkilidir). Film şeridi oluşturma: Kurgusal bir metin verilerek öğrencilerden metinde geçen olayları kronolojik bir sıraya koymaları ve bu olayları resimlemeleri istenir. Resimler bir film şeridi hâlinde sıralanır (MEB’in 6. Sınıf, Türkçe, Okuma 12. kazanımıyla ilişkilidir). Beni Düzenle: Metin parçalara ayrılır. Karışık olarak verilen bölümler kronolojik sıraya göre düzenlenir. Düzenlenen metin özetlenir (MEB’in 6. Sınıf, Türkçe, Okuma 12. kazanımıyla ilişkilidir).

İlişkilendirilen Kazanımlardan Bazıları: 4. SINIF-SOSYAL BİLGİLER Birey ve Toplum 2. Bireysel farklılıkları tanır ve kabul eder. 3. Duyguları ve düşünceleri arasındaki ilişkiyi fark eder. 4. Farklı durumlara ait duygu ve düşüncelerini ifade eder. 5. Başkalarının duygu ve düşüncelerini saygı ile karşılar. Küresel Bağlantılar 3. Kendisi ile başka bir toplumdaki yaşıtlarının günlük yaşamlarını karşılaştırır.

4. SINIF-TÜRKÇE 2.2. Metinde verilen ipuçlarından hareketle, karşılaştığı yeni kelimelerin anlamlarını tahmin eder. 2.3. Okuma öncesi, okuma sırası ve sonrasında metinle ilgili soruları cevaplandırır. 2.4. Metnin giriş, gelişme ve sonuç bölümleri hakkında tahminlerde bulunur. 2.5. Okuduklarını zihninde canlandırır. 2.7. Okuduklarında ne, nerede, ne zaman, nasıl, niçin ve kim (5N 1K) sorularına cevap arar. 2.8. Farklı düşünmeye yönlendiren ifadeleri dikkate alarak okur. 5. SINIF-SOSYAL BİLGİLER Kültür ve Miras Ülkemizin çeşitli yerleri ile kendi çevresinin kültürel özelliklerini benzerlikler ve farklılıklar açısından karşılaştırır. Kültürel ögelerin, insanların bir arada yaşamasındaki önemini açıklar. İnsanlar, Yerler ve Çevreler 2. Yaşadığı bölgede görülen iklimin, insan faaliyetlerine etkisini, günlük yaşantısından örnekler vererek açıklar.

5. SINIF-TÜRKÇE 1.2. Okuma amacını belirler. 1.3. Okuma amacına uygun yöntem belirler. 2.3. Okuma öncesi, okuma sırası ve sonrasında metinle ilgili soruları cevaplandırır. 2.26. Metindeki düşüncelerle kendi düşünceleri arasındaki benzerlik ve farklılıkları belirler. 2.32. Okuduğu metnin yazarı hakkında bilgi edinir. 6. SINIF-SOSYAL BİLGİLER Birey ve Toplum Yakın çevresindeki bir örnekten yola çıkarak bir olayın çok boyutluluğunu fark eder.

6. SINIF-TÜRKÇE 1.5. Türkçenin kurallarına uygun cümleler kurar. ZELİHA AKÇAGÜNER Yirmi yılı aşkın süredir yazın yaşamının içinde olan yazarın birçok alanda yapıtları var. Basılmış otuza yakın kitabı bulunan Akçagüner, son yıllarda özellikle çocuk yazınına yoğunlaştı. Çocukların ve gençlerin ilgi duyduğu konuları, eğilimlerini konu edinen roman ve öyküler yazmayı kendine ilke edindi. Tudem Yayınlarına ait diğer kitapları: • İçimdeki Ses (roman) • Zaman Büyücüleri (roman)


144

KAPİLAND’IN KOBAYLARI

Yazan: Miyase Sertbarut

1y0a+ş

. 7 ve 8 5, 6, ıflar sın

Roman 216 sayfa

Temalar:

Tüketim, Kalıplaşmış düşüncelere karşı farkındalık oluşturma, GDO’lu gıdalar ve etkileri, Bilimin ticarileştirilmesi, Mücadele, Aile ilişkileri

Ana Temalar:

İnsan sevgisi, Birey ve Toplum, İnsanlarla İletişim, Aile İletişimi, Sorumluluk, Karar Verme, Kaygı, Heyecan, Teknoloji ve Hayat

1. kit

Kitabın özeti:

G

ittikçe artmakta olduğu iddia edilen şiddet eğilimine karşı çocuklara şiddet önleyici ilaç olarak sunulan anti-row şurubu gençleri şişmanlatmaya ve onları hızlı bir şekilde yaşlandırmaya başlar. Şurup ile beraber gıda tüketimi artar ve bu tüketimi karşılamak üzere Kapiland’tan GDO’lu ürünler ithal edilir. Arkadaşlarının “Marjinal” adını verdikleri ve diğer çocuklardan farklı olan Hayri bu ilacı tüketmez; çünkü Kapiland’a güveni yoktur ve bu ülkenin asıl amacının bütün insanları birer tüketim oyuncağına çevirmek olduğunu bilir. Kendisinin, arkadaşlarının ve bütün çocukların birer kobay olarak kullanıldıklarının farkındadır. Kapiland’ın tehlikeli oyununa karşı önce çevresinde farkındalık yaratmaya çalışır, daha sonra bu farkındalığı mücadeleye dönüştürür. Tam bu sırada okul öğrencilerinden Burhan, babasıyla yaptığı bir tartışmanın ardından anti-row şurubundan bir şişe içer. Henüz saatler geçmemiştir ki, bedeni hızla yaşlanmaya başlar ve hastaneye kaldırılır. Marjinal’in, arkadaşlarının ve doktorun işbirliği ile Kapiland’ın kurduğu tuzak ortaya çıkar.

Bilimin ticarileştirilmesi sonucunda insanlığa vereceği zararı sürükleyici, merak uyandırıcı bir kurguyla sunan Kapiland’ın Kobayları, hem GDO’lu ürünlere karşı bilinç yaratıyor hem de ülkelerin diğer ülkeler üzerindeki ticari baskısına eleştirel bir yaklaşım içeriyor.

ap

“Miyase Sertbarut benim yazarlarımdan biridir. Hatta ilkidir. Öznel olacak ama, çocuk edebiyatında onun kadar güzel bir yazara az rastlarsınız. Eğer çocuklar okumak adına bizlere hâlâ umut verebiliyorsa bu onun sayesindedir.” Salih MERCANOĞLU, CUMHURİYET KİTAP

Miyase Sertbarut ile Tartışma Atölyesi Tudem Yayın Grubu Yazar Etkinlikleri Rehberi’nde.

2. kitap


145

Sınıf Etkinlikleri: * Marjinal hangi özelliklerini kullanarak şurup tuzağını ortaya çıkarıyor? * Herkesin kabullendiği bir durumun aslında yanlış olduğunun farkındasınız. Karşınızdakileri buna nasıl ikna edersiniz? * GDO’lu ürünlere neden ihtiyaç duyulmuştur? * Kendi yaşamınızda veya çevrenizde içeriği bilinmeden, araştırılmadan en çok tüketilen ürünler nelerdir? (İlaç, gıda vb.) * Bilimin hayatımızda olumlu ve olumsuz etkileri nelerdir? Örnek vererek açıklayın.

İlişkilendirilen Kazanımlardan Bazıları: * 5. sınıf, Türkçe

* 6. sınıf, Sosyal Bilgiler Sosyal Bilgiler Öğreniyorum. 1. Yakın çevresindeki bir örnekten yola çıkarak bir olayın çok boyutluluğunu fark eder. Ülkemiz ve Dünya. 2. Ülkemizin diğer ülkelerle olan ekonomik ilişkilerini, kaynaklar ve ihtiyaçlar açısından değerlendirir. Elektronik Yüzyıl. 2. Bilimsel ve teknolojik gelişmelerin gelecekteki yaşam üzerine etkilerine ilişkin yaratıcı fikirler ileri sürer.

Okuma:

2.26. Metindeki düşüncelerle kendi düşünceleri arasındaki benzerlik ve farklılıkları belirler.

Görsel Okuma ve Sunu:

1.7. Kitle iletişim araçlarıyla (gazete, dergi, TV) verilen bilgileri, haberleri, düşünceleri sorgular.

Konuşma:

2.16. Konuşmalarında farklı düşünmeye yönlendiren ifadeleri kullanır. 2.21. Bir fikre katılıp katılmadığını nedenleriyle ortaya koyar. 2.10 Düşüncelerini mantıksal bütünlük içinde sunar.

* 7. sınıf, Sosyal Bilgiler İletişim ve İnsan İlişkileri. 4. Doğru bilgi alma hakkı, düşünceyi açıklama özgürlüğü ve kitle iletişim özgürlüğü arasındaki bağlantıyı fark eder.

* 5. sınıf, Sosyal Bilgiler Hepimizin Dünyası. 2. Ülkeler arasında ekonomik alışveriş olduğunu fark eder. Gerçekleşen Düşler. 2. Buluşların ve teknolojik ürünlerin toplum hayatımıza etkilerini tartışır.

* 8. sınıf, Türkçe

* 5. sınıf, Fen Bilimleri Canlılar ve Hayat. 5.1.1.1. Besin içeriklerinin, canlıların yaşamsal faaliyetleri için gerekli olduğunu fark eder.

Miyase Sertbarut

Okuma

2.10. Okuduklarındaki örtülü anlamları bulur.

Dinleme/İzleme

2.16. Dinlediklerinde/izlediklerinde ortaya konan sorunlara farklı çözümler üretir.

Tudem Yayınlarından Çıkan Kitapları: Bir Dilek Tut (masal), Akvaryumdaki Denizkızı (masal), Tuna’nın Büyülü Gemisi (öykü), Kırmızı Kartal (öykü), Altın Avcıları Plajda (öykü), Yangın Tüpüyle Uçan Çocuk (öykü), Sisin Sakladıkları (roman), Kapiland’ın Kobayları (roman), Kapiland’ın Karanlık Yüzü (roman), Yılankale (roman), Kimsin Sen? (roman), Çöp Plaza (roman), Sil Baştan Aşk (roman), İkizler İz Peşinde (öykü), Kaçak Köpek Biber (roman), Buz Bebekler (roman)

Okuru şaşırtmasındaki ustalığını, özgün hikâyeleri ve karakter yaratmadaki başarısıyla harmanlayan, son yılların en üretken yazarlarından Miyase Sertbarut, yazmaya radyo oyunları ile başladı. GÜ Eğitim Fakültesi, Türk Dili ve Edebiyatı mezunu olan yazar, 3’ü Tudem Edebiyat Ödülleri Birinciliği olmak üzere 20’ye yakın edebiyat ödülünün sahibidir.

Delidolu Yayınlarından Çıkan Kitapları: Çocukluğumun Tanrısı Piper Pa-25 (Roman)

Tudem Ödülleri

Tuna’nın Büyülü Gemisi 2003 Tudem Birincilik Ödülü

Kırmızı Kartal 2003 Tudem Birincilik Ödülü

Sisin Sakladıkları 2004 Tudem İkincilik Ödülü

Akvaryumdaki Denizkızı 2004 Tudem Mansiyon Ödülü

Kapiland’ın Kobayları 2006 Tudem Birincilik Ödülü


146

KAPİLAND’IN KARANLIK YÜZÜ

Yazan: Miyase Sertbarut

10a+ş y

. 7 ve 8 5, 6, ıflar sın

Roman 264 sayfa

Temalar:

Yaratılan imajla gerçek arasındaki farklılıklar, Farkındalık, Tüketim, Beyin göçü, Sömürü ilişkileri, Mücadele

Ana Temalar:

Birey ve Toplum, Medeniyet, Sorumluluk, Sosyal Gelişim, Karar Verme, Kaygı, Heyecan

2. kit

ap

Kitabın özeti:

K

apiland’ın varlığını sürdürebilmesinin önkoşulu: “Dünyadaki tüm halkların Kapiland’a karşı sevgi duymasını sağlamak!” Anti-row şurubuyla başarısızlığa uğrayan ülkenin yeni planı, Marjinal ve Mehtap’ı hileli bir sınav ile Kapiland’a getirtmek ve dünya üzerinde yarattığı barışçıl, hoşgörülü, kin gütmeyen ülke imajını korumak. Fakat yaratılan imajın arkasında bütünüyle farklı bir gerçeklik vardır: Kapiland insanları sürekli değişen, yenilenen eşyalara sahip olmak adına bankalara borçlanan ve sadece bu borçlarını ödemek üzerine kurulu yaşantıları olan kölelerdir; yalnızlardır ve tüketim dışında başka hiçbir şeyi düşünmeden nefes alan makinelerdir sadece. Kapiland göz boyayıcı imajını korumak adına, bilim insanlarını da kötü amaçları için kullanmaya çalışır; “Sempati Operayonu” ile ülkelerine gelen gençlerin şüphe sinirlerini uyuşturmak ister ve onlardan, her şeyden memnun, hiçbir şeyi sorgulamayan birer birey yaratmak ister. Görünen değil de, görünmeyen gerçeğin farkında olan Marjinal ve çalışmalarının kötüye kullanılmasından rahatsız olan bilim adamı işbirliği yaparak Kapiland’ın yeni oyununu bozmaya çalışırlar.

“Akıl ilkeleri ışığında düşünebilen −bir yandan birey olma mücadelesi içindeki− genç insanların, kendilerine yaldızlı bir dünya vaat edenler karşısında direnmesinin göstergelerini taşıması bakımından okunası bir kitap.” İYİ KİTAP Miyase Sertbarut ile Tartışma Atölyesi Tudem Yayın Grubu Yazar Etkinlikleri Rehberi’nde.

1. kitap


147

Sınıf Etkinlikleri: * Sizce sanal ortamlarda paylaşılan bilgiler ne kadar güvenlidir? Özel iletişim hakkı ve özel hayatın gizliliği ile nasıl bir bağlantısı vardır? * Kapiland bir ülkenin gençlerini pasifleştirerek neyi amaçlıyordu? * Televizyondaki ve gazetelerdeki sanal / internet ortamları ile ilgili haberleri gözlemleyin ve bunları sınıf arkadaşlarınız ile paylaşın.

İlişkilendirilen Kazanımlardan Bazıları: * 5. sınıf, Türkçe

* 6. sınıf, Sosyal Bilgiler Elektronik Yüzyıl. 2. Bilimsel ve teknolojik gelişmelerin gelecekteki yaşam üzerine etkilerine ilişkin yaratıcı fikirler ileri sürer.

Okuma:

2.21. Okuduklarında yardımcı fikirleri ve destekleyici ayrıntıları belirler. 2.25. Metinde ortaya konulan sorunlara farklı çözümler üretir.

* 7. sınıf, Sosyal Bilgiler Elektronik Yüzyıl. 2. Bilimsel ve teknolojik gelişmelerin gelecekteki yaşam üzerine etkilerine ilişkin yaratıcı fikirler ileri sürer. İletişim ve İnsan İlişkileri, 4. Doğru bilgi alma hakkı, düşünceyi açıklama özgürlüğü ve kitle iletişim özgürlüğü arasındaki bağlantıyı fark eder.

Konuşma:

2.10. Düşüncelerini mantıksal bütünlük içinde sunar. 2.16. Konuşmalarında farklı düşünmeye yönlendiren ifadeleri kullanır. 2.21. Bir fikre katılıp katılmadığını nedenleriyle ortaya koyar.

Dinleme:

* 6, 7, 8. sınıf, Türkçe

2.12. Dinlediklerinde gerçek olanla hayal ürünü olanı algılar.

* 5. sınıf, Sosyal Bilgiler Gerçekleşen Düşler. 5.2. Buluşların ve teknolojik ürünlerin toplum hayatımıza etkilerini tartışır.

Miyase Sertbarut

Dinleme/İzleme:

2.14. Dinlediklerine/izlediklerine ilişkin karşılaştırmalar yapar. 2.15. Kendisini şahıs ve varlık kadrosunun yerine koyarak olayları, duygu, düşünce ve hayalleri yorumlar.

Tudem Yayınlarından Çıkan Kitapları: Bir Dilek Tut (masal), Akvaryumdaki Denizkızı (masal), Tuna’nın Büyülü Gemisi (öykü), Kırmızı Kartal (öykü), Altın Avcıları Plajda (öykü), Yangın Tüpüyle Uçan Çocuk (öykü), Sisin Sakladıkları (roman), Kapiland’ın Kobayları (roman), Kapiland’ın Karanlık Yüzü (roman), Yılankale (roman), Kimsin Sen? (roman), Çöp Plaza (roman), Sil Baştan Aşk (roman), İkizler İz Peşinde (öykü), Kaçak Köpek Biber (roman), Buz Bebekler (roman)

Okuru şaşırtmasındaki ustalığını, özgün hikâyeleri ve karakter yaratmadaki başarısıyla harmanlayan, son yılların en üretken yazarlarından Miyase Sertbarut, yazmaya radyo oyunları ile başladı. GÜ Eğitim Fakültesi, Türk Dili ve Edebiyatı mezunu olan yazar, 3’ü Tudem Edebiyat Ödülleri Birinciliği olmak üzere 20’ye yakın edebiyat ödülünün sahibidir.

Delidolu Yayınlarından Çıkan Kitapları: Çocukluğumun Tanrısı Piper Pa-25 (Roman)

Tudem Ödülleri

Tuna’nın Büyülü Gemisi 2003 Tudem Birincilik Ödülü

Kırmızı Kartal 2003 Tudem Birincilik Ödülü

Sisin Sakladıkları 2004 Tudem İkincilik Ödülü

Akvaryumdaki Denizkızı 2004 Tudem Mansiyon Ödülü

Kapiland’ın Kobayları 2006 Tudem Birincilik Ödülü


148

ÇÖP PLAZA Görmek istemediğini görmeye, duymak istemediğini duymaya hazır mısın? Yazan: Miyase Sertbarut

1y0a+ş

e 8. 6, 7 vr , 5 , 4 ınıfla s

Roman 152 sayfa

Temalar:

Yoksulluk, Sağlık, Gelir dağılımındaki adaletsizlik, Geri dönüşüm, Hak aramak, Örgütlü toplum, Kentsel dönüşüm,

Ana Temalar:

Sağlık ve Çevre, Birey ve Toplum, Toplum Hayatı, Hak ve Özgürlükler, Alışkanlıklar, Duygular, Doğa ve Evren

Kitabın özeti:

Ç

öp Plaza, hem en alttaki yoksulların, ekmeğini çöpten çıkaranların dünyasını gösteriyor bize; hem de steril plazalarda, elit sitelerde her şeye sahip ama doğayı yitirmiş en üsttekilerin dünyasını. Yazar sadece yoksulluğu anlatmıyor, zenginliğin verdiği gücün ahlakını da sorguluyor. Bir yanda kentli seçkinlerin yaşadığı, kuşların, böceklerin bile ziyaret edemediği, daima steril ve korunaklı Elit City, öteki yanda zenginlerin çöplerini toplayarak günlük ekmeklerinin peşinde koşan insanların yaşam savaşı verdiği Gülova Mahallesi, yani Çöp Plaza. En tepedekiler ve en aşağıdakiler… Birbirlerine yakın bölgelerde yaşam sürmelerine rağmen birbirlerinin hayatlarına teğet geçen insan manzaraları… Romanın çatışma noktasını Elit Plaza çocuklarını tedavi etmek için aşı olacaksınız bahanesi ile Çöp Plaza çocuklarından gizlice toplanan kan oluşturur. Elit City’de çocukların bağışıklık sistemi çökünce, City’nin elitleri çözümü Gülova Mahallesi’ndeki yoksul çocukların kanlarını çalmakta bulur. Çöp Plaza, geri dönüşüm işçilerinin dünyasına içten yaklaşımıyla yoksulluğu edebiyatla görünür kılarak Türk çocuk edebiyatının klasikleri arasında yerini almaya hazırlanıyor. “Gerilim düzeyi yüksek, pırıl pırıl Türkçe ile sunulmuş, az bilinen bir dünyaya süzülmek, çöp toplayan çocuklarla duygudaşlık kurmak böylece farklı olana yaklaşmak isterseniz Çöp Plaza iyi bir okuma seçimi.” Ayfer Gürdal Ünal / Dünya Kitap “Bu güzel romanın her sayfasında merak unsuru olması bir yana, sevgi ve insan sıcaklığı okuru sarıyor.” Salih Mercanoğlu “Çöp Plaza’nın su gibi akan bir kurgusu var. Miyase Sertbarut, sanatçı duyarlılığı ve sezgisiyle yoksulluğu her an soluduğumuz bir atmosfer haline getiriyor, fakat duygu sömürüsüne asla düşmüyor. Elinize aldığınızda, bir polisiye hikâyenin hızlı temposu içinde bitmesin diyerek, bitirmeden bırakamayacağınız bir kitap.” İyi Kitap

Öne Çıkan Özellikler:

Miyase Sertbarut ile Tartışma Atölyesi Tudem Yayın Grubu Yazar Etkinlikleri Rehberi’nde. * Dünyamızı hızla çöplüğe çevirirken geri dönüşüm işçilerinin ne kadar önemli bir iş yaptıkları konusunda farkındalığı yükseltmek * Doğadan kopuşun insanlığa kaybettirdikleri konusuna dikkat çekmek


149

Sınıf Etkinlikleri: * Elit City’deki çocukların bağışıklık sistemlerindeki çöküşün nedenleri nelerdir? Bu çöküşün önüne geçmek için nasıl bir oyun tezgâhlanıyor? * Çöp Plaza bir bakıma karşıtlıkların romanı olarak da nitelendirilebilir. Kitaptaki olay, durum ve karakter karşıtlıklarına örnekler veriniz. * Çöp toplayıcı diye tabir ettiğimiz aslında geridönüşüm işçilerinin doğamız ve üretim açısından oynadığı rolü tartışınız. * “…mahallenin en düzgün yapısı ortaya çıktı. Kendi evlerine benzemiyordu. Dik duruyordu, pek çok diploması var gibiydi, üç beş yabancı dil biliyordu sanki.” (s. 59) sözünden yola çıkarak Çöp Plaza sakinlerinin “eğitim”le ilgili düşünceleri ve eğitim durumları hakkında ne gibi çıkarımlarda bulunabilirsiniz? * Fırat’ın babasının “size ekmek gerek, büyüteç değil; size gerçek gerek, hayal değil.”(s. 85) sözlerini romanda sergilenen yaşam koşullarını göz önünde bulundurarak açıklayınız. * Kapakta ve her bölümün başında kullanılan büyüteç görseli, kitapta büyütecin önemli bir işlevi olduğunu düşündürüyor. Fırat’ın ve Berk’in büyüteç merakını da göz önünde bulundurarak büyütecin neleri simgelediği/çağrıştırdığı konusunda beyin fırtınası yapınız. * Yazarın romanın sonunu iki farklı biçimde yazdığını görüyoruz. Bunu ve “Bu kitabın yazarı olarak ben de alkışlarım bir çocuğu, düşerse hakkının peşine.” (s. 117) sözünü göz önünde bulundurarak “kurgusal gerçeklik” hakkında düşüncelerinizi belirtiniz? * “Çöpten çıkan çocuklarla çokça çöp üreten çocukları yan yana getirmek isterdim aynı bahçenin içinde.” (s. 150) sözlerinden yazarın nasıl bir dünya özlemi içinde bulunduğuna dair neler söylenebilir? * “Olay tüm yönleriyle basın birimlerine duyrulduğunda eline kamerayı alan bütün televizyon kanalları, gazeteciler Çöp Plaza’ya hücum ettiler.” (s. 143) Bu televizyoncuların/gazetecilerin arasında sen de varsın, olayı canlı yayında anlatan bir video çekin ya da bir haber yazısı oluşturun. * Mahalle, site, toplu konut veya plazalardaki yaşam biçimleri arasındaki farkları araştırınız? Yaşadığımız mekânlarla yaşam biçimlerimiz arasındaki ilişki hakkında çıkarımlarda bulununuz. * İnternette Geri Dönüşüm Derneği ve Katı Atık İşçileri hakkında araştırma yaparak bu alanla ilgili ilginç bulduğunuz bir konuyu veya haberi sınıfta paylaşınız.

İlişkilendirilen Kazanımlardan Bazıları: 4. - 5. SINIF-SOSYAL BİLGİLER Kendimi Tanıyorum - 1. Bireysel farklılıkları tanır ve kabul eder. 3. Farklı durumlara ait duygu ve düşüncelerini ifade eder. Hep Birlikte - 1. İnsanların belli bir amaç çerçevesinde oluşturdukları sosyal örgüt, resmî kurum ve grupları fark eder. 2. Ön bilgi ve yaşantısını kullanarak çevresindeki belli başlı sosyal problemler ya da ihtiyaçlarla grup, kurum ve sosyal örgütleri ilişkilendirir. Haklarımı Öğreniyorum - 1. Bulunduğu çeşitli grup ve kurumlar içindeki yerini belirler. 2. İçinde bulunduğu gruplar ile gruplara ait rolleri ilişkilendirir. 3. Katıldığı gruplarda aldığı roller ile rollerin gerektirdiği hak ve sorumlulukları ilişkilendirir.

6. - 7. SINIF-SOSYAL BİLGİLER Sosyal Bilgiler Öğreniyorum – 4. Bir soruna getirilen çözümlerin hak, sorumluluk ve özgürlükler temelinde olması gerektiğini savunur. İletişim ve İnsan İlişkileri – 1. İletişimi, olumlu olumsuz etkileyen tutum ve davranışları fark ederek kendi tutum ve davranışlarıyla karşılaştırır. 3. İnsanlar arası etkileşimde kitle iletişim araçlarının rolünü tartışır. 4. Doğru bilgi alma hakkı, düşünceyi açıklama özgürlüğü ve kitle iletişim özgürlüğü arasındaki bağlantıyı fark eder. 5. Kitle iletişim özgürlüğü ve özel hayatın gizliliği kavramlarını, birbiriyle ilişkileri çerçevesinde yorumlar.

8. SINIF VATANDAŞLIK ve DEMOKRASİ EĞİTİMİ Her insan değerlidir - 1. Her insanın değerli ve onurlu olduğunu kabul eder. 2. Her bireyin kendine has özelliklerinin olduğunu kabul eder. 3. Kendi bireysel farklarının topluma neler katabileceğine ilişkin çıkarımlarda bulunur. 4. Kendisine ve çevresindeki kişilere değer verir. Hak ve özgürlüklerimiz - 2. İnsan haklarının ve özgürlüklerinin herkes için doğuştan ve vazgeçilmez olduğunu kavrar.

4, 5. SINIF-TÜRKÇE Okuma – 2. 4. Metnin giriş, gelişme ve sonuç bölümleri hakkında tahminlerde bulunur. 7. Okuduklarında ne, nerede, ne zaman, nasıl, niçin ve kim (5N 1K) sorularına cevap arar. 10. Okuduklarında karşılaştırmalar yapar. 25. Metinde ortaya konan sorunları belirler ve onlara farklı çözümler bulur. 3. 2 Metin dışı anlam kurar. Görsel okuma - 1. 8. Kitle iletişim araçlarıyla (gazete, dergi, TV ) verilen bilgileri, haberleri, düşünceleri sorgular. 9. Beden dilini yorumlar. 11. Çevresindeki sosyal olayları anlamlandırır ve yorumlar.

6, 7, 8. SINIF-TÜRKÇE Okuma - 2. Metindeki anahtar kelimeleri belirler. 3. Metnin konusunu belirler. 4. Metnin ana fikrini/ana duygusunu belirler. 7. Olay, yer, zaman, şahıs, varlık kadrosu ve bunlarla ilgili unsurları belirler. 10. Okuduklarındaki örtülü anlamları bulur. 13. Metne ilişkin sorulara cevap verir. 14. Metne ilişkin sorular oluşturur. 21. Kendisini şahıs ve varlık kadrosunun yerine koyarak olayları, duygu, düşünce ve hayalleri yorumlar. 22. Metinde ortaya konan sorunlara farklı çözümler üretir. 24. Metnin öncesi ve/veya sonrasına ait kurgular yapar. 3. 2. Metni içerik yönünden değerlendirir.

Miyase Sertbarut Okuru şaşırtmasındaki ustalığını, özgün hikâyeleri ve karakter yaratmadaki başarısıyla harmanlayan, son yılların en üretken yazarlarından Miyase Sertbarut, yazmaya radyo oyunları ile başladı. GÜ Eğitim Fakültesi, Türk Dili ve Edebiyatı mezunu olan yazar, 3’ü Tudem Edebiyat Ödülleri Birinciliği olmak üzere 20’ye yakın edebiyat ödülünün sahibidir.

Tudem Yayınlarından Çıkan Kitapları: Bir Dilek Tut (masal), Akvaryumdaki Denizkızı (masal), Tuna’nın Büyülü Gemisi (öykü), Kırmızı Kartal (öykü), Altın Avcıları Plajda (öykü), Yangın Tüpüyle Uçan Çocuk (öykü), Sisin Sakladıkları (roman), Kapiland’ın Kobayları (roman), Kapiland’ın Karanlık Yüzü (roman), Yılankale (roman), Kimsin Sen? (roman), Çöp Plaza (roman), Sil Baştan Aşk (roman), İkizler İz Peşinde (öykü), Kaçak Köpek Biber (roman), Buz Bebekler (roman)

Delidolu Yayınlarından Çıkan Kitapları: Çocukluğumun Tanrısı Piper Pa-25 (Roman)

Tudem Ödülleri Tuna’nın Büyülü Gemisi 2003 Tudem Birincilik Ödülü

Kırmızı Kartal 2003 Tudem Birincilik Ödülü

Sisin Sakladıkları 2004 Tudem İkincilik Ödülü

Akvaryumdaki Denizkızı 2004 Tudem Mansiyon Ödülü

Kapiland’ın Kobayları 2006 Tudem Birincilik Ödülü


150

Y I L A N KA L E

Çağdaş çocuğun fantastik okuma arayışlarına güzel bir seçenek... Yazan: Miyase Sertbarut

1y0a+ş

5. 4 ve ar fl sını

Roman 128 sayfa

Temalar:

Efsane ve mitoloji, Tarihi eserler, Batıl inançlar, Açgözlülük, Macera, Doğa, Umut, Sadakat, Dayanışma

Ana Temalar:

Güzel Ülkem Türkiye, Zaman ve Mekân, Duygular, Toplum Hayatı

Kitabın özeti:

Y

ılankale, insanoğlu tarafından ihanete uğrayan efsanevi yılan kadın Şahmeran’ın hüzünlü öyküsünü anlatıyor.

Yerin altındaki yılanlar, Şahmeran’ın bıraktığı yumurtayı definecilerden, yolunu şaşıran gezginlerden ve her türlü tehlikeden korumayı amaç edinmişlerdir. Zamanı geldiğinde Şahmeran’ın kızı Yılankale topraklarının derinliklerinde yumurtasından çıkar. Fakat yılanlar bu olayı herkesten gizler; çünkü insanoğlu dünyaya yeni bir Şahmeran’ın geldiğini öğrenirse tıpkı annesine yaptıkları gibi ona da zarar verebilirler. Şahmeran’ın yumurtasından çıktığı o günlerde, Sahaf Sami’nin sattığı kitabın sayfaları arasından çıkan harita, defineci İhsan ve on iki yaşındaki yeğeni Mahir’iYılankale’ye sürükler. Bu define haritasında çift başlı kartal heykelinin gömülü olduğu yerin bilgileri vardır. Doyumsuz bir insan olan defineci İhsan bu kartalı bulup ömür boyu onu rahat ettirecek serveti kazanacağını düşleyerek Adana’dan Ceyhan’a coşkulu ve umutlu bir yolculuk gerçekleştirir. Yardım etmesi için yeğeni Mahir’i yanına alırken ona yalan söylemiştir. İnsanoğlunun açgözlülüğünün ve daha fazlasını isteme hırsının doğaya ve kültürel mirasa nasıl zarar verdiği göz önüne sergileniyor. “Çocuk ve gençlik edebiyatının ödüllü yazarı Miyase Sertbarut, geçmişle bugünü buluşturan romanı Yılankale’de, Çukurova’nın kadim öyküsü Şahmeran’ın insanlarla olan ölüm kalım mücadelesini dillendiriyor.” İYİ KİTAP “İnsanoğlunun kendine, doğaya karşı ne denli acımasız olduğu düşündürülürken, coğrafya ve tarihin romana yansıması çocuk okuru sıkmadan veriliyor.” Mavisel Yener, Cumhuriyet Kitap

Miyase Sertbarut ile Tartışma Atölyesi Tudem Yayın Grubu Yazar Etkinlikleri Rehberi’nde.


151

Sınıf Etkinlikleri: * Romanda adı geçen yazar Yaşar Kemal ile ilgili, okuduğunuz kurgudan da yola çıkarak bilgi toplayın. * Şahmeran’ın efsanesini anlatan resimler bulun ve resimleri romandaki uygun bölümler ile eşleştirin. * “Yerel Tarih Çalışması” (Çevredeki tarihî mekân, nesne ve yapıtlarla ilgili araştırma raporu hazırlanır.) (Adım Adım Türkiye -

1, 3. kazanım)

Tanıyalım ünitesi “Turist Rehberi Olalım” etkinliği)

“Yerel Tarih Çalışması” etkinliği) Romandaki karakterlerin yaşadıkları coğrafyayı ve insanların karakteristik özelliklerini anlatın. Açgözlülük ve doyumsuzluk uğruna doğaya ve kültürel mirasa zarar vermenin insanlık için ne gibi olumsuz etkileri vardır? Defineci İhsan gibi, çevrenizde batıl inançlara sahip insanlar var mı? İnandıkları batıl inançlar nelerdir? Yaşadığınız çevreye ait bir efsane yazınız. (4. Sınıf, Yaşadığımız Yer ünitesi, 7. kazanım)

* Yaşadığınız bölgenin genel özelliklerini anlatan bir kitapçık hazırlayınız. (5. Sınıf, Yerel Tarih Çalışması ve Bölgemizi * Yaşadığınız bölgedeki tarihî mekânlar ve yapıtlarla ilgili araştırma raporu hazırlayın. (5. Sınıf, Adım Adım Türkiye ünitesi, * * * *

İlişkilendirilen Kazanımlardan Bazıları: 4. SINIF-SOSYAL BİLGİLER Yaşadığımız Yer, 6. Çevresinde gördüğü doğal ve beşerî unsurları ayırt eder. Yaşadığımız Yer, 7. Efsane, destan, öykü, türkü ve şiirlerden yararlanarak yaşadığı yerin coğrafi özellikleri ile ilgili çıkarımlarda bulunur. Uzaktaki Arkadaşım, 2. Görsel materyallerden yararlanarak çeşitli toplumların günlük yaşamlarına ilişkin çıkarımlarda bulunur. Uzaktaki Arkadaşım, 3. Kendisi ile başka bir toplumdaki yaşıtlarının günlük yaşamlarını karşılaştırır.

4. SINIF-TÜRKÇE Dinleme, 2.33. Dinlediklerinde “hikâye unsurları”nı belirler. Dinleme, 3.5. Eğlenmek için masal, hikâye, şarkı, tekerleme, tiyatro vb. dinler/izler. Konuşma, 3.5. Masal, hikâye, fıkra veya filmi tekniğine uygun anlatır. Konuşma, 3.6. Deneyim ve anılarını anlatır. Okuma, 2.5. Okuduklarını zihninde canlandırır Okuma, 2.7. Okuduklarında ne, nerede, ne zaman, nasıl, niçin ve kim (5N 1K) sorularına cevap arar. Okuma, 2.12. Betimleyen ve tanımlayan ifadeleri dikkate alarak okur. Okuma, 2.23. Başlık ve içerik ilişkisini sorgular.

5. SINIF-SOSYAL BİLGİLER Adım Adım Türkiye, 1. Çevresindeki ve ülkemizin çeşitli yerlerindeki doğal varlıklar ile tarihî mekânları, nesneleri ve yapıtları tanır. Adım Adım Türkiye, 2. Ülkemizin çeşitli yerlerindeki kültürel özelliklere örnekler verir. Adım Adım Türkiye, 3. Ülkemizin çeşitli yerleri ile kendi çevresinin kültürel özelliklerini benzerlikler ve farklılıklar açısından karşılaştırır. Bölgemizi Tanıyalım, 2. Yaşadığı bölgede görülen iklimin, insan faaliyetlerine etkisini, günlük yaşantısından örnekler vererek açıklar. Bölgemizi Tanıyalım, 3. Yaşadığı bölgedeki insanların yoğun olarak yaşadıkları yerlerle coğrafî özellikleri ilişkilendirir.

5. SINIF-TÜRKÇE Okuma, 2.8. Farklı düşünmeye yönlendiren ifadeleri dikkate alarak okur. Okuma, 2.10. Okuduklarında karşılaştırmalar yapar. Okuma, 2.20. Okuduklarında yardımcı fikirleri ve destekleyici ayrıntıları belirler. Okuma, 2.24. Okuduklarından çıkarımlar yapar. Okuma, 2.29. Okuduklarıyla ilgili kendi yaşantısından ve günlük hayattan örnekler verir. Yazma, 2.27. Kendisine ilginç ve çekici gelen karakter, olay, yer, an vb. ile ilgili görüş ve düşüncelerini yazar. Yazma, 5. 6. Hikâye yazar. 6. 7. ve 8. Sınıfların Türkçe dersinin Konuşma, Okuma ve Yazma öğrenme alanlarındaki bütün kazanımlarla ilişkilidir.

Miyase Sertbarut Okuru şaşırtmasındaki ustalığını, özgün hikâyeleri ve karakter yaratmadaki başarısıyla harmanlayan, son yılların en üretken yazarlarından Miyase Sertbarut, yazmaya radyo oyunları ile başladı. GÜ Eğitim Fakültesi, Türk Dili ve Edebiyatı mezunu olan yazar, 3’ü Tudem Edebiyat Ödülleri Birinciliği olmak üzere 20’ye yakın edebiyat ödülünün sahibidir.

Tudem Yayınlarından Çıkan Kitapları: Bir Dilek Tut (masal), Akvaryumdaki Denizkızı (masal), Tuna’nın Büyülü Gemisi (öykü), Kırmızı Kartal (öykü), Altın Avcıları Plajda (öykü), Yangın Tüpüyle Uçan Çocuk (öykü), Sisin Sakladıkları (roman), Kapiland’ın Kobayları (roman), Kapiland’ın Karanlık Yüzü (roman), Yılankale (roman), Kimsin Sen? (roman), Çöp Plaza (roman), Sil Baştan Aşk (roman), İkizler İz Peşinde (öykü), Kaçak Köpek Biber (roman), Buz Bebekler (roman)

Delidolu Yayınlarından Çıkan Kitapları: Çocukluğumun Tanrısı Piper Pa-25 (Roman)


152

YANLIŞLIKLA DÜNYANIN ÖBÜR UCUNA UÇAN ÇOCUK

Yazan: John Boyne Resimleyen: Oliver Jeffers Türkçeleştiren: Arif Cem Ünver

9+ aş

Roman 280 sayfa

y

8. , 7 ve 6 , 5 4, nıflar Temalar: sı Farklılık, Dışlanma, Normallik-Anormallik, Sıradanlık-Sıra dışılık gibi kavramları sorgulama, Kendini tanıma, Özgüven, Farklı kültürleri, çevreyi ve dünyayı keşfetme, Hoşgörü, Farklılıkların zenginliği

Ana Temalar:

İnsan Sevgisi, Birey ve Toplum, Yardımlaşma, Dayanışma, Dostluk, Kendini Tanıma,Umut

Kendilerinden farklı olan insanlardan çok korkan ve çevresine karşı önyargılı bir anne babaya sahip 8 yaşındaki Barnaby’nin “normal” olmanın ne demek olduğunu sorguladığı, kendisini ve farklılıklarını çevresine kabul ettirmeye çalıştığı; bu süreçte ise becerilerini keşfettiği, farklı kültürlere ve kendisi gibi sıra dışı insanlara dair pek çok şey öğrendiği bir macera ve kara mizah romanı.

Kitabın özeti: Alistair ve Eleanor, normal bir evde, normal bir yaşam süren normal insanlardır. Her ikisinin de toplum içerisinde kendisini göstermeye çalışan, “sıra dışı” insanlara tahammülü yoktur. Onların bu tavırlarına karşın üçüncü çocukları Barnaby, doğumundan itibaren onlardan farklı olacağını hissettirir. Barnaby, doğanın en temel kurallarından biri olan çekim yasasına karşı gelmekte ve havada süzülüp uçmaktadır. Diğer çocukları, kardeşlerini olduğu gibi kabul etseler de anne baba için bu, utanç verici bir durumdur. Barnaby’yi normalleştirme çabaları sonuç vermeyince karı-koca korkunç bir karar vererek Sydney Limanı’ndan onu gökyüzüne salarlar. Böylece Barnaby, Brezilya’dan New York’a, Toronto’dan uzaya kadar uzanan sıra dışı bir maceranın kapısını aralar. Bu deneyimleri sırasında Barnaby, hayatını değiştirecek pek çok sürprizle karşılaşır; becerilerini keşfetmeyi, kendisi gibi dışlanmış sıra dışı kişilerle tanıştıkça kendisiyle barışık olmayı, hoşgörünün dünyanın bir zenginliği olduğunu öğrenir. Fakat evden binlerce kilometre uzakta olmasına rağmen bir gün evine geri dönme ümidini asla yitirmez.

Öne Çıkan Özellikler: Soyut kavramları ve bunların değişkenliğini sorgulamayı, hayal gücünü çalıştırarak soyut düşünmeyi öğrenmesini sağlar. Kültürel farklılıkları ve farklılıkların zenginliğini öğrenir. Kendisine ve kişiliğine saygı duymanın önemini kavrar. Farklılıklara saygı duymayı, önyargısız bakmayı öğrenir ve hoşgörünün önemini kavrar. Özgüvenin kazançları ve kişisel becerileri üzerine düşünmesine yardımcı olur.

“Kendini keşfin eğlenceli ve kışkırtıcı hikâyesi. Boyne’un mizahi ve zarif anlatımı, yapıtı unutulmaz ve keyifl i kılıyor.” Publishers Weekly “Çizgili Pijamalı Çocuk’un yazarından, farklılıklarını çevresine kabullendirmeye çabalayan bir çocuğun içten, dokunaklı ve yaratıcı hikâyesi” amazon.co.uk “Özellikle anne babalara şiddetle tavsiye olunur…” Tuğba Eriş, İYİ KİTAP


153

Tartışma Konuları: * Normallik, sıradanlık ve sıra dışılık kavramlarının değişkenliği bize neyi gösterir? Farklı ya da sıra dışı olmak sence korkutucu bir şey mi? Sen bu kavramları nasıl değerlendiriyorsun? * Hiç başkası hakkında önce olumsuz düşünüp sonradan tanıdıkça onu sevdiğin oldu mu? Hoşgörünün bizlere ne gibi kazançları vardır? * Kendini nasıl tarif edersin? Kendini hiç herhangi bir topluluk içinde (aile, arkadaş çevresi vb.) farklı ve yalnız hissettiğin ya da yeni bir çevreye ilk girdiğinde kabul ettirmeye çalışıp bunda zorlandığın oldu mu? Sence neden? * Romanda öne çıkan karakterin en önemli özellikleri nelerdir? Barnaby ile seyahati sırasında tanışıp yakın arkadaş olduğu insanlar arasında ne gibi ortak özellikler var? * Pes etmemek, özgüven Barnaby’ye neler kazandırıyor? İnsanın kendisini sevmesi, kendisiyle barışık olması, kendisini kabullenmesi neden önemlidir ve bu, bize ne sağlar? * Barnaby, dışlanma sorununun üstesinden nasıl geliyor; olaylarla nasıl başa çıkıyor? Sizin, başınıza gelen olumsuz olaylarla başa çıkma yönteminiz nedir?

* Barnaby’nin dünya seyahati sırasında karşılaştığı farklı kültürler hakkında neler dikkatinizi çekti? * Hiç bilmediğiniz bir ülkede insanlarla nasıl anlaşırdınız? Yeni maceralar, yeni insanlar, yeni kültürler bize ne kazandırır? * Hayallerinin peşinden gitmek Joshua’ya ne kazandırıyor? * Siz olsanız kitaba ne isim verirdiniz?

Sınıf Etkinlikleri: * * *

“Gelecekte nasıl bir anne veya baba olmak istersiniz?” sorusuyla duygu ve düşüncelerini yazmaları istenebilir. (MEB tarafından, “4. sınıf Türkçe-Yazma” ortak kazanımlarından 2.21. ile ilişkilendirilmiş etkinliktir). 3.10. Çevresinde karşılaştığı herhangi bir sorunla ilgili olarak konuşmaları istenebilir. (MEB tarafından, “4. sınıf TürkçeKonuşma” ortak kazanımlarından 3.10. ile ilişkilendirilmiş etkinliktir). Sevdiği bir kişiye mektup yazması istenebilir.

İlişkilendirilen Kazanımlardan Bazıları: * 4. sınıf, Türkçe Konuşma:

3.3.Topluluk önünde konuşur.

Yazma:

2.21. Duygu, düşünce ve hayallerini anlatan yazılar yazar. 2. 26. Bir fikre katılıp katılmadığını nedenleriyle açıklayan yazılar yazar.

* 5. sınıf, Türkçe Okuma:

2.16. Okuduklarında gerçek olanla hayal ürünü olanı ayırt eder. 2.17. Okuduğu metindeki öznel ve nesnel yargıları ayırt eder. 2.28. Okuduklarıyla ilgili kendi yaşantısından ve günlük hayattan örnekler verir.

Konuşma:

3.10 Sorgulayıcı yazılar yazar.

* 7. sınıf, Sosyal Bilgiler 1.1. İletişimi, olumlu olumsuz etkileyen tutum ve davranışları fark ederek kendi tutum ve davranışlarıyla karşılaştırır.

* 6, 7, 8. sınıf, Türkçe Okuma: 2.10. Okuduklarındaki örtülü anlamları bulur. 2.21. Kendisini şahıs ve varlık kadrosunun yerine koyarak olayları, duygu, düşünce ve hayalleri yorumlar. 2.22. Metinde ortaya konan sorunlara farklı çözümler üretir. 2.24. Metnin öncesi ve\ veya sonrasına ait kurgular yapar. 2. 27. Okuduklarını kendi hayatı ve günlük hayatla karşılaştırır. 2. 30. Okuduğu metne farklı başlıklar bulur.

John Boyne

John Boyne, New York Times’ın çok satanlar listesinde zirveye çıkan, dünyada 5 milyondan fazla satan ve 2008’de filme çekilen Çizgili Pijamalı Çocuk adlı kitabın yazarıdır. Bugüne kadar romanları 46 dile çevrilmiş olan yazarın yetişkinler için 8, çocuklar için 4 romanı vardır. Okurları onu Nuh Arpa Suyu Evden Kaçıyor ve Olduğun Yerde Kal adlı kitaplarıyla da tanıyor.

Oliver Jeff ers

Dünyaca ünlü ödülleri olan Dublinli ressam, illüstratör ve yazar. Pek çok resimlediği kitabın yanı sıra Johne Boyne’un Nuh Arpa Suyu Evden Kaçıyor kitabını da resimlemiştir.


154

NUH ARPASUYU EVDEN KAÇIYOR

Yazan: John Boyne Resimleyen: Oliver Jeffers Türkçeleştiren: Zarife Biliz

Roman 208 sayfa

12+ yaş

Çizgili Pijamalı Çocuk’un yazarı John Boyne, Nuh Arpasuyu Evden Kaçıyor’da Pinokyo hikâyesine paralel bir çağdaş masal anlatırken, yaşam ve ölüm meselelerini masaya yatırıp 8 yaşındaki bir çocuğun hayatında yüzleşmek zorunda olduğu acı gerçeklerden uzaklaşma çabasını ele alıyor.

.

e8 6, 7 v 4, 5, nıflar sı

Temalar:

Cesaret, Dünyayı tanımak, Hayallerin peşinden koşmak, İçsel yolculuk, İletişim, Sorgulamak, Tehlikeye Atılmak, Umut, Yolculuk

Kitabın özeti:

N

uh, karşısına çıkan sorunları düşünmeyerek onlardan kaçabileceği kanısındadır. Gerçekler onu o kadar çok korkutuyordur ki, her şeyi arkasına bırakarak dünyayı görüp Ana Temalar: macera yaşamak arzusuyla bir sabah güneş doğmadan gizlice evi Birey ve Toplum, Dostluk, Duygular, terk eder. Onu böyle ani bir şekilde evden kaçmaya iten yüreğinin Hayal Gücü, Kendini Tanıma derinliklerinde taşıdığı güçlü bir neden vardır. Evden uzaklaşıp ormanın derinliklerine girmeye başladıkça karşısına oldukça tuhaf yerleşim yerleri çıkar. Uğradığı ilk köyde aç olduğu için bir ağaçtan elma çalar, ikinci köyde ise elma hırsızı olduğu anlaşılır ve oradan hızla uzaklaşmak zorunda kalır. Sıra üçüncü köye geldiğindeyse konuşan bir köpek ve eşekle karşılaşır, yalnız tuhaf olan tek şey bunlar değildir. Garip bir ağaç ve yanındaki oyuncakçı dükkânı dikkatini çeker. Dükkânın içine girdiğinde tıka basa tahta oyuncaklarla dolu bu binanın pek de normal bir oyuncakçı olmadığını anlar. Bu garip dükkânın sahibi yaşlı adamla tanışıp biraz sohbet etmeye başladıktan sonra hayat ve yaşam üzerine uzun uzadıya düşünme fırsatı bulur. Bir yaşlı adam anlatır, bir çocuk anlatır; böylece ilk başta hiç belirtilmeyen Nuh’un evden kaçma sebebi yavaş yavaş su yüzüne çıkmaya başlar.

“John Boyne can alıcı konuları olan bir masalı, Çizgili Pijamalı Çocuk’taki gibi, mizah ve sevecenlikle kendine has sıra dışı tarzıyla ele almış.” Oxford Times “Boyne, çocukların kalbini eritecek yeni bir sihirli hikâye daha yazmış.” Lancashire Evening Post


155

Sınıf Etkinlikleri: * Romanda adı geçen veya üstü kapalı gönderme yapılan Alice Harikalar Diyarı’nda, Pinokyo, Gansel ve Gretel hakkında konuşulur. * Romanda geçen karakter isimleri üzerinden öne çıkan sıfatları ve söz sanatlarını belirleyip anlatıma neler kattığı tartışılabilir.

Tartışma Konuları: * Nuh Arpasuyu neden evden kaçıyor ve neden üzerine düşünmek istemiyor? * Problemlerimizi düşünmemek, onları görmezden gelmek, sorunlarımızı çözer mi? * Romanda adı geçen veya üstü kapalı gönderme yapılan kitaplar hakkında neler biliyorsun? Bu kitaplardan söz edilmesi, sence bu hikâyeye ne katmış? * Nuh nasıl bir karakter, öne çıkan özellikleri nelerdir? * Nuh Arpasuyu, Bayan Parlak gibi roman karakterlerinin isimlerinde hangi sanatlar kullanılmıştır? Bu nitelemeler, anlatıya sence ne kazandırıyor? * Romandaki olağan dışı olaylar nelerdir ve bu olaylar romana nasıl bir hava katıyor? * Nuh’un annesiyle nasıl bir ilişkisi var? * Oyuncak kartlarının Nuh’un cebinden çıkması üzerine annesi nasıl davranıyor, neden? * Nuh’un gittiği oyuncak dükkânını tasvir ediniz. Burasının, diğer oyuncak dükkânlarından farkı nedir? * Oyuncak dükkânındaki yaşlı adam ile Nuh arasında nasıl benzerlikler vardır? * Bu yolculuk sonunda Nuh bir değişim yaşıyor mu?

İlişkilendirilen Kazanımlardan Bazıları: 4. SINIF-TÜRKÇE Okuma, 2.7. Okuduklarında ne, nerede, ne zaman, nasıl, niçin ve kim (5N 1K) sorularına cevap arar. Okuma, 2.31. Okuduklarında “hikâye unsurları”nı belirler. 5. SINIF-TÜRKÇE Okuma, 2.12. Betimleyen ve tanımlayan ifadeleri dikkate alarak okur. (Etkinlik: Kitapta kullanılan ilginç betimlemeler üzerinde çalışılır). Okuma, 4.6. Kelimelerin gerçek, mecaz ve terim anlamlarını ayırt eder. Yazma, 2.9. Yazılarında kelime türlerini işlevine uygun kullanır. (MEB tarafından 5. sınıf Türkçe-Okuma ortak kazanımlarından 2.9 ile ilişkilendirilmiş etkinliktir. İsim, sıfat, zamir, zarf, fiil, edat, bağlaç kavramları, örneklerden yola çıkılarak sezdirilmeye çalışılmalıdır.) Yazma, 2.27. Kendisine ilginç ve çekici gelen karakter, olay, yer, an vb. ile ilgili görüş ve düşüncelerini yazar. 4. SINIF-SOSYAL BİLGİLER Birey ve Toplum, İletişimi, olumlu olumsuz etkileyen tutum ve davranışları fark ederek kendi tutum ve davranışlarıyla karşılaştırır. Bireysel farklılıkları tanır ve kabul eder. (MEB tarafından 4. sınıf Sosyal Bilgiler-Birey ve Toplum ortak kazanımlarından 1.1. ile ilişkilendirilmiş etkinliktir. “Farklı ve Özel”: İnsanların farklılıklarının bir zenginlik olduğuna örnekler verilir.) 7. SINIF-SOSYAL BİLGİLER Birey ve Toplum, 2.1. İnsanlar arasında kurulan olumlu ilişkilerde iletişimin önemini fark eder. 6.7.,8. SINIFLAR-TÜRKÇE Okuma, 2.7. Olay, yer, zaman, şahıs, varlık kadrosu ve bunlarla ilgili unsurları belirler. Hikâye ağacı oluşturma: Hikâye unsurları ve birbirleriyle olan ilişkileri gösterilir. (MEB tarafından 6.7.,8. sınıf Türkçe-Okuma ortak kazanımlarından 2.7. ile ilişkilendirilmiş etkinliktir.) 6. SINIF-DİLBİLGİSİ Sıfatların cümledeki işlevlerini fark eder, sıfatları işlevlerine uygun olarak kullanır. (Etkinlik: Sıfatların bütün çeşitleri örneklendirilir, bunlardaki anlam özelliklerine değinilir. Nuh Arpasuyu Evden Kaçıyor’daki sıfatlardan en öne çıkanlar listelenir, anlatıma neler kattığı üzerinde durulur.)

John Boyne

John Boyne, New York Times’ın çok satanlar listesinde zirveye çıkan, dünyada 5 milyondan fazla satan ve 2008’de filme çekilen Çizgili Pijamalı Çocuk adlı kitabın yazarıdır. Bugüne kadar romanları 46 dile çevrilmiş olan yazarın yetişkinler için 8, çocuklar için 4 romanı vardır. Okurları onu Nuh Arpa Suyu Evden Kaçıyor ve Olduğun Yerde Kal adlı kitaplarıyla da tanıyor.


156

Miramax tarafından sinemaya uyarlanarak pek çok ödül alan ve 46 dile çevrilen Çizgili Pijamalı Çocuk, Nazi toplama kampları gerçeğini iki çocuğun gözünden anlatır. Yazan: John Boyne Türkçeleştiren: Tülin-Tayfun Törüner

Kitabın özeti:

B

runo II. Dünya Savaşı sırasında büyümeye çalışan, ailesi ile Berlin’de, büyük bir evde yaşayan bir çocuktur. Bruno’nun 1y2a+ş babası bir Nazi subayıdır ve bir gün Führer tarafından terfi . 8 ederek karargâh komutanı olur; ardından ailecek Auschwitz’e 6, 7, r ve a fl ı taşınırlar. Bruno bu yerde kendini çok yalnız hisseder. Etrafta sın se li Temalar: Hak ve özgürlükler, kendilerininkinden başka bir ev ya da çocuk yoktur. Bir gün Bruno İnsan hakları, Arkadaşlık, pencereden bakarken dışarıda tek tip pijama giymiş, saçları kazınmış II. Dünya Savaşı, Soykırım insanlar görür. Bu kişilerin kim olduğunu sorduğunda babası onların Ana Temalar: ”gerçek insan olmadığını, sadece Yahudi olduklarını“ söyler. Bu sırada Hak ve Özgürlükler, Gretel, öğretmeninin etkisi ile koyu bir Nazi’ye dönüşmekteyken Duygular, Zaman ve Mekân Bruno bir gün tel örgülerin diğer tarafında Schmuel adında kendisiyle aynı yaşta bir çocukla karşılaşır. Schmuel de Bruno gibi yalnızdır, 2007 İrlanda Kitap Ödülleri: -Yılın Çocuk Kitabı Ödülü yanında sadece babası vardır, annesi ve kardeşlerinden ayrılmak -Dinleyicilerin Seçimi: Yılın Kitabı -Yılın Kitabı Ödülü Adayı zorunda kalmıştır. Schmuel babasını kamp içinde kaybetmiştir. 2006-2007 Bistro İrlanda Bruno ve Schmuel her gün tel örgünün biri bir tarafında, öbürü diğer Çocuk Kitapları Ödülü: tarafında buluşmaya başlarlar. Kısa sürede çok iyi iki arkadaş olurlar -Yılın Çocuk Kitabı ve Bruno arkadaşına babasını bulmada yardım etmeye karar verir. Roman 205 sayfa

Öne Çıkan Özellikler: * İnsan hakları ve yaşama hakkı konusunda bilgi edinir. * II. Dünya Savaşı, Nazi Almanyası ve Yahudi soykırımına ilişkin bilgi edinir, tarihsel bir duyarlılık kazanır. * Sorgulamadan yapılan itaatin olası kötü sonuçlarını kavrar. * Haksızlıklar karşısında sessiz ve tepkisiz kalmanın olası sonuçları konusunda farkındalık kazanır.

“Türkçeye çevrilmesi büyük kazanç, okurun unutulmazları arasına gireceğini şimdiden söylemek zor değil!” Mavisel Yener, Cumhuriyet Kitap “Sarsıcı finali ile insanın aklından günlerce çıkmayan, çok yalın ve iyi yazılmış bu roman gençler kadar yetişkinler tarafından da okunmayı bekliyor.” Radikal Kitap


157

Tartışma Konuları: * * * * * * *

Kitabın temaları nelerdir? Romanda geçen karakterlerin öne çıkan özellikleri nelerdir? Roman Bruno’nun bakış açısıyla anlatılıyor. Sence bu, romanın anlatımını nasıl etkilemiş? Yeni evlerinde Bruno neden kendisini güvende hissedemiyor ve bu ortamı soğuk ve sevimsiz buluyor? Haksızlıklar karşısında sessiz ve tepkisiz kalmanın olası sonuçlarını tartışınız. Sorgulamadan körü körüne itaatin tehlikelerini tartışınız. Tel örgü sembolünü tartışınız. Gretel’in bebekleri, “Girilmesi Her Şartta Her Zaman Yasak Oda”, Bruno’nun babasının üniforması neyi sembolize ediyor? Kitapta başka ne tür semboller vardır? * Farklılık, dürüstlük ve masumiyet kavramları hakkında neler söyleyebiliriz? * Babasının Bruno’ya pencereden gördüğü insanlar hakkında söylediği “Onlar insan değil” sözünden yola çıkarak ayrımcılık kavramını tartışınız.

Sınıf Etkinlikleri: * Sınıfta, romandan uyarlanan filmi izleyin ve romanla karşılaştırın. * Bruno ile arkadaşının ilişkisini nasıl tanımlarsınız? Arkadaşlığın gücü üzerine bir kompozisyon yazınız.

İlişkilendirilen Kazanımlardan Bazıları: 6.,7.8. SINIFLAR-TÜRKÇE Dinleme\İzleme: 2.9. Dinlediklerindeki/izlediklerindeki örtülü anlamları bulur. (MEB tarafından 6.,7.8. sınıf Türkçe- Dinleme\İzleme ortak kazanımlarından 2.9 ile ilişkilendirilmiş bir etkinliktir. Film İzliyoruz: Kazanımlara yönelik olarak hazırlanan çalışma kâğıtları izlenen filmden (Çizgili Pijamalı Çocuk) hareketle doldurulur. İzlenenlerden yola çıkılarak grup içinde kısa konuşmalar yapılır.) 6.,7.,8. SINIFLAR-SOSYAL BİLGİLER Güç\Yönetim ve Güç: 3. Demokratik yönetimlerde yaşama hakkı, kişi dokunulmazlığı hakkı, din ve vicdan özgürlüğü ile düşünce özgürlüğüne sahip olunması gerektiğini savunur. Güç\Yönetim ve Güç: 4. Tarihsel belgelerden yola çıkarak insan haklarının gelişim sürecini analiz eder. İnsan Haklarını Tanıyalım Etkinliği: İnsan haklarını tanımaya ve bu konudaki kelime ve kavramları öğrenmeye yönelik araştırma ve drama etkinliği yapılır. İnsan Hakları Bir Kazanımdır: İnsan haklarının gelişim süreci incelenir ve insan hakları ihlâllerinden herhangi biri üzerinde durulur. MEB tarafından 6.,7.8. sınıf Sosyal Bilgiler Güç\Yönetim ve Güç ortak kazanımlarından 4. madde ile ilişkilendirilmiş etkinliklerdir.

John Boyne

John Boyne, New York Times’ın çok satanlar listesinde zirveye çıkan, dünyada 5 milyondan fazla satan ve 2008’de filme çekilen Çizgili Pijamalı Çocuk adlı kitabın yazarıdır. Bugüne kadar romanları 46 dile çevrilmiş olan yazarın yetişkinler için 8, çocuklar için 4 romanı vardır. Okurları onu Nuh Arpa Suyu Evden Kaçıyor ve Olduğun Yerde Kal adlı kitaplarıyla da tanıyor.

Tudem Yayınlarından çıkan diğer kitapları:


158

Resimleyen: Shaun Tan

128 sayfa

Her yaş

Temalar:

G

elecek silik ve umut dolu bir hayalden ibaret, bugüne dek öğrenilmiş tüm kavramlar sarsılarak yıkılmak üzere, ne aile ne de bir arkadaş insanın tarif edilemez yalnızlığına destek. Her şeye ve herkese duyulan bir uzaklık bu; belki de dünya üzerinde hissedilen en gerçek yalnızlık...

Yabancılaşma, Yalnızlık, Toplum, Göçmenlik, Sığınmacılık, Yenilik, Cesaret, Uyum, Sosyokültürel farklılıklar

Ana Temalar:

Duygular, Zaman ve Mekân, Kişisel Gelişim, Hak ve Özgürlükler, İletişim, Toplum Hayatı, Sevgi

Öne Çıkan Özellikler: Kitabın resim okumaya yönlendiren kendine has bir görsel bütünlüğü vardır. Kullanılan semboller, renkler ve karakterler yazarın yarattığı dünyaya aittir ve bu eşsizlikleriyle okuyucuya duygu geçirmede önemli rol oynar; bu özelliğiyle diğer resimli kitaplardan farklılaşır. Kullanılan fantastik öğelerine rağmen resim okumaya yönlendiren bütünlüğüyle kişiyi hayal gücünden ayırmadan “gerçek” bir dünyaya davet eder.

Oscar ödüllü Avustralyalı çizer-yazar Shaun Tan’in hiç yazı kullanmadan hazırladığı “sessiz kitap” Uzak, göç ve göçmenlik çerçevesinde, okurların zihin ve ruhlarındaki "uzak" kavramına imgesel bir anlam kazandıran çarpıcı bir eser. Dört yıllık uzun bir araştırma, geliştirme ve çizim döneminin ürünü olan Uzak, büyük bir ustalıkla ince ince işlenerek yayına hazırlanan her sayfasıyla olağanüstü bir görsel okuma deneyimi sunuyor. Kızı ve eşine daha iyi bir yaşam kurabilme umuduyla bilinmeyen topraklara doğru adım atan yalnız bir adamın sessiz hikâyesini anlatan bu şiirsel eser, anlaşılmayan diller, tuhaf hayvanlar ve yabancı nesnelerin yer aldığı detaylı çizimleriyle yeni bir yerde en sıradan ayrıntıların bile ne denli yabancı gelebileceğini gözler önüne seriyor. Genç yaşına rağmen, çizerlik ve yazarlık kariyerine sayısız büyük ödül sığdıran Shaun Tan, 2011 yılında çocuk ve gençlik edebiyatına katkılarından ötürü Astrid Lindgren Anma Ödülü’nü (ALMA) almaya hak kazanarak son yılların en ünlü illüstratörlerinden biri haline gelmiştir. Uzak, okurlarını her göçmenin ve sığınmacının, kısacası yurdundan edilmiş herkesin umuduna ışık olmaya çağırıyor…

Sınıf Etkinlikleri ve Tartışma Konuları: * * *

Görsellerle kavramları eşleştirmeleri, kavram haritası, kelime haritası ve zihin haritası oluşturmaları istenebilir. (MEB 5. SINIF, Türkçe, Okuma, 4.1. kazanımıyla ilişkilidir). Shaun Tan’in illüstrasyonlarına bakarak herkes kendi öyküsünü yazabilir. Kitabın görsel bütünlüğünün oluşmasında ve hayal gücünü harekete geçirmede sizin için hangi unsurlar önemliydi? “Göçmen bir babanın geride bıraktığı ailesiyle daha güzel gelecek kurma hayalini gerçekleştirmek için bilinmedik, uzak diyarlara yaptığı yolculuğu ve yeni topraklarda geçirdiği uyum sürecini sadece resimlerle anlatan sözsüz bir grafik roman Uzak.” İyi Kitap “Oscar ödüllü Avustralyalı çizer-yazar Shaun Tan’in hiç yazı kullanmadan hazırladığı “sessiz kitap” Uzak, göç ve göçmenlik çerçevesinde, okurların zihin ve ruhlarındaki uzak kavramına imgesel bir anlam kazandıran çarpıcı bir eser.” frpnet.net


159 “Uzak üzerinde çalışırken, görüntüleri peş peşe sıralamanın şiire çok yakın olduğu hissine kapıldım çünkü çok sınırlı bir alanda çok fazla çağrışım yaratıyordu. Kimi zaman iyi bir şair olabiliyorum ama sadece resimlerle çalışırken.” Shaun Tan

İlişkilendirilen Kazanımlardan Bazıları: 4. SINIF-SOSYAL BİLGİLER BİREY ve TOPLUM; KENDİMİ TANIYORUM Bireysel farklılıkları tanır ve kabul eder. KÜLTÜR VE MİRAS; GEÇMİŞİMİ ÖĞRENİYORUM Kültür öğelerinin geçmişten bugüne değişerek taşındığına ilişkin yakın çevresinden kanıtlar gösterir. ÜRETİM, DAĞITIM VE TÜKETİM; ÜRETİMDEN TÜKETİME İstek ve ihtiyaçlarını ayırt eder. KÜRESEL BAĞLANTILAR; UZAKTAKİ ARKADAŞLARIM Dünya üzerinde çeşitli ülkeler olduğunu fark eder. Görsel materyallerden yararlanarak çeşitli toplumların günlük yaşamlarına ilişkin çıkarımlarda bulunur. Kendisi ile başka bir toplumdaki yaşıtlarının günlük yaşamlarını karşılaştırır.

5. SINIF-SOSYAL BİLGİLER

KÜLTÜR VE MİRAS; ADIM ADIM TÜRKİYE 3. Ülkemizin çeşitli yerleri ile kendi çevresinin kültürel özelliklerini benzerlikler ve farklılıklar açısından karşılaştırır.Kültürel ögelerin, insanların bir arada yaşamasındaki önemini açıklar.

5. SINIF-TÜRKÇE

OKUMA 2.34. Görsellerden yararlanarak metnin içeriğini tahmin eder. 4. 1. Görsellerden yararlanarak söz varlığını geliştirir. 5.1. Serbest okuma yapar. 5.2. Anlama tekniklerini kullanır. GÖRSEL OKUMA ve GÖRSEL SUNU 1.5. Resim ve fotoğrafları yorumlar. 1.14. Görsellerle sunulan bilgileri, olayları, düşünceleri yorumlar ve değerlendirir. 1.15. Metin ve görsel ilişkisini sorgular.

6. SINIF-SOSYAL BİLGİLER

İNSANLAR, YERLER VE ÇEVRELER; YERYÜZÜNDE YAŞAM 6. Örnek incelemeler yoluyla tarih öncesindeki ilk yerleşmelerden günümüze, yerleşmeyi etkileyen faktörler hakkında çıkarımlarda bulunur. KÜRESEL BAĞLANTILAR; ÜLKEMİZ VE DÜNYA Görsel materyalleri ve verileri kullanarak dünyada nüfus ve ekonomik faaliyetlerin dağılışının nedenleri hakkında çıkarımlarda bulunur.

7. SINIF-SOSYAL BİLGİLER

İNSANLAR, YERLER VE ÇEVRELER; ÜLKEMİZDE NÜFUS 3. Eğitim ve çalışma hakkının kullanılması ile devletin ve vatandaşın bu konudaki sorumluluklarını ilişkilendirir. 4. Örnek incelemeler yoluyla göçün neden ve sonuçlarını tartışır. 5. Yerleşme ve seyahat özgürlüğünü açıklar.

Shaun Tan 1974 doğumlu Avustralyalı yazar ve çizer. 2011 yılında İsveç’in ünlü çocuk kitapları yazarı Astrid Lindgren anısına her yıl verilen ve çocuk edebiyatı alanında en büyük ödül olarak kabul edilen “Alma-priset”ı kazandı. Ayrıca 2010 ve 2011’de, daha önce pek çok kez aday gösterildiği, Hugo Ödülü’nü kazandı. Kendi çizim ve yazılarından oluşan yaklaşık 20 çocuk kitabı bulunan Shaun Tan’in kendi animasyon kitabından “The Lost Thing - Kayıp Şey” adıyla sinemaya uyarlanan filmi, 2011 yılında En İyi Kısa Animasyon Oscar’ını kazandı.

Eserleri ve Ödülleri: Uzak eseriyle 2007 Angoulême Uluslararası Çizgi Roman Festivali En İyi Grafik Roman Ödülü The Red Tree orijinal isimli eseriyle New South Wales Premier’s Ödülü The Lost Thing orijinal isimli eseriyle 2011 Bologna Ragazzi Onur Ödülü


160

WON DL A d i z i s i

Yazan: Tony DiTerlizzi Türkçesi: Gökben Kurt,

9+ aş y

e 6. 4, 5 vıflar sın

Niran Elçi Roman

Temalar:

Macera, Sorgulama, Yardımlaşma, Farklı türler, Farklılıkların kabulü, Teknoloji, Arayış, Merak, Uzay, Geçmiş-gelecek

Ana Temalar:

Bilim ve Teknoloji, Zaman ve Mekân

Kitabın özeti: Wondla-Arayış Eva Dokuz daha önce hiç güneşi görmemiştir, on iki yaşına kadar, Sığınak denen yapay bir yeraltı laboratuvarında, Anne olarak bildiği bir robot tarafından eğitilerek yaşamıştır. Bir gün “WondLa” sözcüğünün yazılı olduğu bir kız, bir robot ve bir yetişkin resmi görür ve meraklanır. Derken Sığınak yerle bir olur ve ilk defa yerüstüne ayak basar. Eva Dokuz kendi türünden canlılarla karşılaşmak için arayışa başlar. Wondla-Kahraman Yeraltı laboratuvarında robot annesi tarafından büyütülen Eva Dokuz, Hailey adında genç bir pilot tarafından kurtarılır. Eva, kendi türünden insanlarla birlikte yaşayacağı yeni yuvasına doğru uçtuğu için çok heyecanlıdır. Ona Rovender adında bir uzaylı eşlik etmektedir. Yeni Attika adındaki bu dünyaya vardıklarında, İnsan Nüfusunu Canlandırma Projesi adında bir projeden haberleri olur. Bu projeyle insan nüfusunu yok olmaktan kurtulmak için Sığınak denen yapay evleri kurmuşlardır. Kendisi gibi onlarca insan olduğunu anlayan Eva önceleri bu yüksek teknolojiyle donatılmış şehir ve yurttaşlarından çok etkilense de, tüm insan nüfusunun kontrol altında tutulduğunu hissetmesiyle endişeleri büyür. Derken Eva’ya çok benzeyen bir kadın ortaya çıkar. Bu kadın onun gibi bir yeraltı sığınağında büyüyen Eva Altı, yani Eva’nın ablasıdır. Ablası sayesinde Eva, insanların uzaylıları kontrol altına alıp yeni bir medeniyet kurma planlarını öğrenir ve şehirden kaçar. Ancak Yeni Attika’nın lideri Cadmus savaş uçaklarıyla peşlerinden gelmektedir. “WondLa, bilimkurgunun fantastik edebiyatla buluştuğu muhteşem bir macera.” “Percy Jackson ve Olimposlular” dizisi yazarı Rick Riordan


161

Sınıf Etkinlikleri: * Wondla-Kahraman kitabının başında yer alan Carl Sagan alıntısıyla anlatılmak isteneni tartışınız. “Evren insanoğlunun hırsıyla kusursuz ahenk içinde olmak zorunda değildir,” sözüyle kitap arasında nasıl bir bağlantı kurulmaktadır? * Eva Dokuz’un Hailey’ye dair ilk izlenimleri nasıldı, sonra düşünceleri değişti mi? İlk izlenimler önemli midir? Rovender’ın Eva’ya söylediği “kişilerin söylediklerine değil, yaptıklarına bak” sözünü ne kadar doğru buluyorsunuz? * Kitap boyunca Eva’nın onu yetiştiren robot Muthr hakkındaki düşünceleri değişmektedir. Eva Altı, onun sadece bir robot olduğunu düşünürken Eva Dokuz Muthr’a karşı bağlılık hissetmektedir. Sizce iki kardeşin farklı düşünceleri neden kaynaklanıyor? * Hailey, Eva Dokuz’a “kopya”, Yeni Attika yurttaşları Hailey gibilere “Emekçi” diye sesleniyor. Bu sözlerin anlamları nelerdir, bakış açısına göre değişir mi? * Yeni Attika’da hayat söylendiği gibi mükemmelse, otoriton robotlara gerçekten ihtiyaç var mıdır? * Eva Dokuz Yeni Attika’da fal baktırdığında gelecekle dair birtakım imgeler görür. Eva Altı bu imgelerin herkese gösterildiğini iddia eder. Sizce neden böyle yapılmaktadır? * Rovender yeryüzünün kimseye ait olmadığını, insanların ve uzaylıların yeryüzüne ait olduğunu söyler. Bu sözü doğru buluyor musunuz? Buradan, yeryüzünü korumalıyız sonucunu çıkarabilir miyiz? * Sizce aile nedir? Eva Dokuz ve Eva Altı aynı Sığınak’ta büyüdükleri için kardeş sayılırlar mı? Eva Altı’nın bir aileden beklentileri nedir? * Size göre Yeni Attika’nın lideri Cadmus nasıl biriydi? * Kitabın başında Eva anne-robotunu yeni kaybetmiş, bakımsız kıyafetler içinde bir kızdı. Kitabın sonuna kadar fiziksel ve ruhsal olarak ne gibi değişimler geçirdi? * (Kompozisyon) Öğrencilerinizden gelecekte yaşayan bir medeniyet kurgulamalarını isteyin: Hangi teknolojiye sahip olacaklarını, nasıl iletişim kuracaklarını, araçlarını, hastalıklarını, konut ve eğitim sistemlerini açıklamalılar. Öğrenciler bu vizyonlarını sınıf arkadaşlarıyla paylaşabilir. * (Fen ve Teknoloji) Öğrencilerinizden farklı koşullarda bitki yetiştirmelerini isteyin. Doğal ve yapay ışığın bitkilere farklı etkilerini araştırabilirsiniz.

İlişkilendirilen Kazanımlardan Bazıları: * 4. SINIF-SOSYAL BİLGİLER 8. Uzaktaki Arkadaşlarım 8.3 Kendisi ile başka bir toplumdaki yaşıtlarının günlük yaşamlarını karşılaştırır. 1. Kendimi Tanıyorum 1.1. Bireysel farklılıkları tanır ve kabul eder.

* 5. SINIF-SOSYAL BİLGİLER 6. Toplum için Çalışanlar 6.2 Toplumların temel ihtiyaçlarının neler olduğunun farkına varır ve bunların karşılanmasında hangi kurumların etkin rol oynadığını bilir.

* 6. SINIF-SOSYAL BİLGİLER Birey ve Toplum Sosyal Bilgiler Öğreniyorum 1. Bir soruna getirilen çözümlerin hak, sorumluluk ve özgürlükler temelinde olması gerektiğini savunur.

* 6-8. SINIFLAR-TÜRKÇE Okuma, 2. Okuduğu metni anlama ve çözümleme Dinleme-İzleme 2.15 Kendisini şahıs ve varlık kadrosunun yerine koyarak olayları, duygu, düşünce ve hayalleri yorumlar.

TONY DITERLIZZI “Spiderwick Günceleri” serisini tasarlayan bir hayalperest. On yılı aşkın süredir çocuklar için yazıp çiziyor ve tüm eserlerini zengin bir hayal gücüyle beziyor. “Spiderwick Günceleri” serisi dünya çapında milyonlarca sattı ve sinemaya uyarlandı.


162

SÜPER GAZETECİLER

Son on beş yılın en çok okunan gençlik romanı.

Roman

Kitabın özeti:

.

e8 6, 7 vr , 5 , 4 a sınıfl

Temalar:

Arkadaşlık ve aile ilişkileri, Çevre duyarlığı, Araştırma merakı, Yaratıcılık, Popüler kültür, Şöhret hırsı, Macera, Polisiye

Ana Temalar: Birey ve Toplum, İletişim, Hak ve Özgürlükler, Kişisel Gelişim, Zaman ve Mekân, Duygular

Y

edinci sınıfa giden dört arkadaşın kendi çabalarıyla hazırlayıp dağıttıkları Süper Gazete’yi oluşturma çalışmaları sırasında karşılaştıkları birbirinden ilginç olaylar…

Popüler kültürün ve yarattığı figürlerin gençler üzerindeki etkilerinden ve ünlü olma hırsıyla girişilen adam kaçırmadan tutun da halk sağlığı için tehdit oluşturan sahte üretimlerin ardındaki karanlık ilişkileri açığa çıkarma çabalarına; şöhret zaaflarından yararlanarak gençleri tuzağa düşüren organ ve uyuşturucu mafyalarıyla kovalamacaya kadar nefes kesen serüvenler dizisi.

13. baskı

1y0a+ş

Yazan: Aytül Akal

Kitaba hayat veren dört gencin arkadaşlık ilişkilerinin, okul ve aile yaşantılarının, ergenlik sorunlarının da yansıtıldığı serinin sürükleyici dili ve heyecan dolu olay örgüsü okurlarını daha ilk sayfalardan kendine bağlıyor, keyifli bir okuma süreci vadediyor.

Aytül Akal ile “Gazetecilik Dersleri” atölyesi Tudem Yayın Grubu Yazar Etkinlikleri Rehberi’inde


163

Sınıf Etkinlikleri: * Oğuzcan Selimoğlu’nun planı nedir? Hangi duygu ve düşünceyle böyle bir işe girişmiştir? * Parktaki Esrar’da çocuk parkının yapılmasına kimler, niçin engel olmaya çalışıyor? * Likörlü Çikolata’da oyunculuk ajansının asıl amacı neymiş? Olayların peşine düşen Süper Gazetecilerin davranışlarını doğru buluyor musunuz? Böyle bir durumla karşılaşsanız siz nasıl davranırdınız? * Belalı Davetiye’de uyuşturucu kaçakçılığını ortaya çıkaran olaylar zincirini belirtiniz. * Birini örnek almakla onun gibi olmaya çalışmak arasındaki farkı tartışınız. * Gazeteci olduğunuzu düşünün ve Altay Şen’in ve Evren’in kaçırılışlarını ve kurtarılışlarını anlatan bir haber yazısı oluşturun. * Muhabir olduğunuzu düşünün; porno ve organ mafyasının yakalanış anını (Likörlü Çikolata) canlı yayında anlattığınız bir video çekin. * Merdiven altı üretim olarak tabir edilen kayıt dışı ya da sahte üretimin yol açacağı sorunları soruşturan bir röportaj hazırlayınız.

İlişkilendirilen Kazanımlardan Bazıları: 4, 5. SINIF-TÜRKÇE Konuşma, 2. 2. Konuşmasında olayları oluş sırasına göre anlatır. Konuşma, 2. 12. Konuşmalarında yaşantısından ve günlük hayattan örnekler verir. Konuşma, 3. 1. Günlük ilişkilerin gerektirdiği farklı durumlara uygun konuşur. Okuma, 2. 3. Okuma öncesi, okuma sırası ve sonrasında metinle ilgili soruları cevaplandırır. Okuma, 2. 4. Metnin giriş, gelişme ve sonuç bölümleri hakkında tahminlerde bulunur. Okuma, 2. 5. Okuduklarını zihninde canlandırır. Okuma, 2. 26. Metinde ortaya konan sorunları belirler ve onlara farklı çözümler bulur. Okuma, 30. Okuduğunu özetler Okuma, 31. Okuduklarında “hikâye unsurları”nı belirler. Yazma, 2. 17. Yazılarında uygun ifadeleri kullanarak destekleyici ve açıklayıcı örnekler verir. Yazma, 2. 22. Kendisini, ailesini ve çevresini tanıtan yazılar yazar. Yazma, 2. 24. Kendisine ilginç ve çekici gelen karakter, olay, yer, an vb. ile ilgili görüş ve düşüncelerini yazar. Yazma, 2. 32. Yazılarında ne, nerede, ne zaman, nasıl, niçin ve kim (5N 1K) ögelerini vurgular.

4. 5. SINIF-SOSYAL BİLGİLER Kendisi ile çevresindeki gruplar, kurumlar ve sosyal örgütler arasındaki etkileşime örnekler verir. Okulunda ve yakın çevresinde katılacağı sosyal ve eğitsel etkinliklere karar verir.

6, 7, 8. SINIF-TÜRKÇE Okuma, 2. 2. Metindeki anahtar kelimeleri belirler. Okuma, 2. 3. Metnin konusunu belirler. Okuma, 2. 7. Olay, yer, zaman, şahıs, varlık kadrosu ve bunlarla ilgili unsurları belirler. Okuma, 2. 12. Okuduklarını kendi cümleleriyle, kronolojik sıra ve mantık akışı içinde özetler. Okuma, 2. 14. Metne ilişkin sorular oluşturur. Okuma, 2. 17. Metni oluşturan unsurlar arasındaki geçiş ve bağlantıları fark eder. Okuma, 2. 21. Kendisini şahıs ve varlık kadrosunun yerine koyarak olayları, duygu, düşünce ve hayalleri yorumlar. Okuma, 2. 22. Metinde ortaya konan sorunlara farklı çözümler üretir. Okuma, 2. 27. Okuduklarını kendi hayatı ve günlük hayatla karşılaştırır.

6, 7. SINIF SOSYAL-BİLGİLER Sosyal Bilgiler Öğreniyorum- 1. Yakın çevresindeki bir örnekten yola çıkarak bir olayın çok boyutluluğunu fark eder. İletişim ve İnsan İlişkileri- 1. İletişimi, olumlu olumsuz etkileyen tutum ve davranışları fark ederek kendi tutum ve davranışlarıyla karşılaştırır. 2. İnsanlar arasında kurulan olumlu ilişkilerde iletişimin önemini fark eder. 3. İnsanlar arası etkileşimde kitle iletişim araçlarının rolünü tartışır. 5. Kitle iletişim özgürlüğü ve özel hayatın gizliliği kavramlarını, birbiriyle ilişkileri çerçevesinde yorumlar.

Aytül Akal Yazmayı bir tutku olarak gören Aytül Akal’ın çocuk ve gençlik edebiyatımıza şiir, masal, roman gibi çeşitli türlerde kazandırmış olduğu 100’ü aşkın eseri bulunmaktadır. Onuruna sempozyum düzenlenen Akal, Türkiye’de kitapları yabancı dile çevrilen yazarlar sıralamasında, 28 kitabıyla dördüncü sıradadır. 2010 yılında, Çocuk ve Gençlik Yayınları Derneği tarafından Uluslararası Astrid Lindgren Anma Ödülü (ALMA) için Türkiye adayı gösterilmiştir.

Tudem Yayınlarından Çıkan Kitapları: • Kırmızı Arabanın Hayaleti (roman) • Kayıp Kitaplıktaki İskelet (roman, Mavisel Yener ile) • Kayıp Kitaplıktaki İskelet2-Yaşayan Ölüler (roman, Mavisel Yener ile)


164

HİTLER OYUNCAĞIMI ÇALDI

Yazan: Judith Kerr Türkçeleştiren: Berfu Durukan

1y0a+ş

Roman 264 sayfa

e 8. 6, 7 v 4, 5, nıflar sı

Temalar:

Savaşın parçaladığı hayatlar, Sığınmacılık, Aile, Kardeşlik ilişkileri, Farklı kültürleri tanıma, Yeni diller öğrenme, Düşünce özgürlüğü

Ana Temalar:

Birey ve Toplum, Aile ve Vatan Sevgisi, İnsanlarla İletişim, Umut

Kitabın Ödülleri:

1974 Alman Gençlik Edebiyatı Ödülü, Amerikan Kütüphaneler Birliği (ALA) Dikkate Değer Kitap Ödülü, School Library Journal Yılın Kitabı Ödülü

Babası, Hitler karşıtı düşünceleri yüzünden hedef gösterilince, 1933 yılında Almanya’daki evini ailesiyle bırakıp Nazi’lerden kaçmak zorunda kalan dokuz yaşındaki Yahudi bir kızın yarı otobiyografik romanı.

Kitabın özeti:

D

okuz yaşındaki Anna 1933 yılında ailesiyle Almanya’da yaşamaktadır. Anna, Berlin’in dört bir yanında Adolf Hitler’in afişlerinin asıldığını fark edemeyecek kadar kendi yaşamıyla, okulu, arkadaşları ve ödevleriyle meşguldür ve Yahudi olduğu üzerine daha önce hiç düşünmemiştir. Ona göre Yahudilik saçının rengi gibi, nine ve dedelerinden kalan bir özelliktir. Ancak bir gün yazar babası ortadan kaybolur. Polis teşkilatında, onun kitaplarını okuyan bir hayranı babasının pasaportuna el konulacağını haber uçurmuştur. Babası apar topar gittikten sadece birkaç hafta sonra Anna ve ailesi de seçimlerden sonra dönmek üzere Almanya’yı terk ederler. Yanlarında sadece gerekli eşyalarını alabileceklerdir, bu yüzden Anna’nın bebekliğinden beri oynadığı pembe tavşanı da evde kalır. Ancak seçimleri Hitler kazanır ve hemen sonra evlerine baskın yapıldığını, eşyalarına el konduğunu öğrenirler. Hitler, Anna’nın pembe tavşanını da almıştır. İsviçre’de babasına kavuşur ve ailecek yeni bir yaşam macerasına atılırlar. Burada Anna ve ağabeyi yeni bir okula başlar, yeni arkadaşlar edinirler. Babaları iş bulamayınca ve başına ödül konunca önce birkaç yıl kadar Fransa’ya, daha sonra yine iş bulma umuduyla İngiltere’ye sığınırlar. Bu yolculukları boyunca Anna yeni diller, gelenekler ve yoksul kalmanın ne demek olduğunu öğrenecek, sığınmacılığın sıkıntılarını bu yeni keşiflerle oyun haline getirecektir.

“Büyüleyici ve dokunaklı... Üstelik çok da eğlenceli.” Daily Mail “Okuduğunuz romanlar içinde hayatınıza en çok renk katacaklardan bir tanesi.” Michael Morpurgo


165

Sınıf Etkinlikleri: * Siz Anna’nın babasının yerinde olsaydınız, inandığınız düşünceleri savunmak için evinizi terk eder miydiniz? (“Düşünce özgürlüğü” konusunu Anna’nın yazar babası üzerinden tartışınız.) * Siz Anna ve ağabeyinin yerinde olsaydınız, dillerini hiç bilmediğiniz insanlarla nasıl anlaşmaya çalışırdınız? (Öğrencilerin dillerini hiç bilmedikleri bir ülkede nasıl anlaşacağını, beden ve işaret dilinin ne kadar evrensel olduğunu tartışınız.) * Romanda geçen coğrafi yerlerle ilgili araştırma yapınız. (örn. Paris’teki Eyfel Kulesi, Almanya’nın başkenti) * Aile neden İsviçre’ye gitti? İsviçre’nin savaştaki konumu nedir, tartışınız. * Bu romanın, özellikle yarı-otobiyografik bir roman olmasıyla ilgili, “üçüncü şahıs anlatımıyla” yazılması neden önemlidir, tartışınız. * Öğretmenin verdiği romanda geçen olaylar listesindeki maddeleri sıralayınız; seçeceğiniz bir veya birkaç sahne için “hikâye tahtası” (storyboard) hazırlayınız. * Romanda geçen karakterlerin öne çıkan özellikleri nelerdir? (Anna ve ağabeyi gibi iki farklı karakterin olaylarla başa çıkmaları üzerinden ne gibi farklı karakter özelliklerine sahip olduğunu Judith Kerr anlatmalarını isteyiniz.) * Romanı, internet ve kütüphaneden araştırmalarla destekleyeceğiniz bir gazete makalesine dönüştürünüz. * Yaşlı akraba ve tanıdıklarla “savaş dönemi” üzerine röportaj yapınız. Ailenizde evinden göçmek zorunda kalan kimse var mı? Arkalarında bıraktıkları eşyalar, arkadaşlar, tanıdıklar var mı? Almanya’nın başkenti * Aile bireyleriniz ve tanıdıklarınıza çocukluklarında oynadıkları Berlin’de Yahudi bir ailenin oyuncakları sorun. Sizin oyuncaklarınızdan ne gibi farkları var? kızı olarak dünyaya gelir. (Oyuncak müzesine ziyaretle pekiştirilebilir.) Tanınmış bir yazar olan * Kitabın sonundaki kaynak listesinden de yararlanarak 2. Dünya babası Alfred Kerr’in Nazileri Savaşı dönemiyle ilgili diğer kitaplar arasından seçim yapıp şiddetle eleştirmesi üzerine (örn. Anna Frank’ın Hatıra Defteri, Çizgili Pijamalı Çocuk-John aile 1933’te, Judith dokuz Boyne) istediğinizi okuduktan sonra, kitaplar arasında karşılaştırma yaşındayken ülkeden kaçmak yapınız. zorunda kalır. Kerr, daha sonra * Anna’nın İsviçre ve Fransa’da gittiği okullarla, Almanya’daki okulu arasındaki farklar nelerdir? savaş sırasında Kızıl Haç’ta * Tren istasyonunda eşyalarını taşıyan hamal, Anna’nın ailesini gönüllü olarak yaralı askerlere yanlış trene yönlendirdiğinde bunu fark etmeselerdi ve aile yardım eder. Almanya’ya dönseydi ne olurdu? Hikâyenin geri kalanını yazınız. Hitler Oyuncağımı Çaldı, * Romanda Nazi partisinin simgesi nasıl anlatılıyor? Siz de Judith’in başından geçen gözlemlediğiniz farklı siyasi parti bayraklarındaki simgeleri olaylara dayanmaktadır. çizebilir misiniz? * İstanbul’daki Harbiye Askeri Müzesi gibi müzelere ziyaret Daha sonra kaleme aldığı düzenlenebilir. Dainty Teyze’nin Üstüne Yağan Bombalar (önceki adıyla Barış İlişkilendirilen Kazanımlardan Bazıları: Gelene Dek) ve Uzaktaki Küçük * 4. sınıf Türkçe dersi Konuşma 2.2. Konuşmasında olayları oluş adlı iki kitabı, savaş zamanı sırasına göre anlatır. Londra’da büyüdüğü yılları, * 4. sınıf Türkçe dersi 1 Görsel okuma 1.1. Şekil, sembol ve sanat okuluna gitmesini işaretlerin anlamlarını bilir. ve yazar Nigel Kneale’la * 4. sınıf Sosyal Bilgiler dersi Geçmişimi Öğreniyorum 2.2. Sözlü tarih yöntemi kullanarak ve nesnelere dayanarak aile tarihi evlenmesini konu alır. Kerr, oluşturur. ayrıca “Mog” dizisiyle kırk * 4. sınıf Türkçe dersi Yazma 2.30. Eksik bırakılan metni yazarak yıldır kitapçıların rafların tanımlar. süsleyen Çaya Gelen Kaplan * 5. sınıf Sosyal Bilgiler dersi Hepimizin Dünyası 8.1. Dünya gibi çok tanınmış ve sevilen çocuklarının ortak yönlerini ve ilgi alanlarını fark eder. resimli kitapların yazar ve * İlköğretim 4-7. Sınıflar Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı çizeri olarak tanınır. Bir oğlu ve "Müze İle Eğitim" İlişkilendirmesi. ve bir kızı olan yazar ailesiyle * İlköğretim 4-7. Sınıflar Sosyal Bilgiler dersi öğretim programında gazete kupürlerinden yararlanma. Londra’da yaşamaktadır.


166

RİCO VE OSKAR dizisi Yazan: Andreas Steinhöfel Türkçeleştiren: Kâzım Özdoğan

Roman Derin Gölgeler (1. kitap) 176 sayfa, Defolu Kalpler (2. kitap) 232 sayfa

1y0a+ş

. 6 ve 7 4, 5, ıflar sın Dizi Temaları: Farklılıkların kabulü, Arkadaşlık, Günlük tutmak, Araştırmak, Merak, Apartman yaşamı, Ayrılmış ebeveyn

Ana Temalar:

İletişim, Sevgi, Kavramlar ve Çağrışımlar

Kitabın Ödülleri: 2009 Alman Gençlik Edebiyatı En İyi Kitap Ödülü 2013 Alman Gençlik Edebiyatı Yazar Ödülü 2011 Özel İhtiyaçları Olan Çocuklar İçin Nasen Kitap Ödülleri Yılın Kitabı Ödülü 2009 Eric Kästner Yazar Ödülü 2008 Corıne Edebıyat Ödülü

Rico, herkes kadar hızlı düşünemeyen, soluyla sağını karıştıran, talimatları uzun süre aklında tutamayan, ama kimsenin fark etmediği ayrıntıları kaçırmayan “derin yetenekli” bir çocuktur. Oskar “üstün zekâlı” da olsa dünyanın tehlikelerinden korunmak için kaskını takmadan dışarı çıkamaz. Rico, Oskar’a korkularıyla yüzleşmesinde, Oskar da Rico’ya hayatındaki gizemleri çözmesinde yardımcı olur. Derken mahallelerindeki çocuklar bir bir kaçırılmaya başlarlar ve ikili, bu çok özel farklılıklarını kullanarak ipuçları toplayıp düğümü çözmeye çalışır.

Derin Gölgeler:

R

ico hiç kimsenin görmediği ayrıntıları fark eder. Kaldırımda bulduğu bir makarna tanesi onu saatlerce sürecek bir dedektiflik çalışmasına sürükleyebilir. Rico’nun annesi onun “derin yetenekli” olduğunu söyler, çok düşünür ama çok hızlı düşünemez. Bazen de kafasında bir delik varmış ve annesinin oynadığı bingo oyunundaki silindirdeki dönen 1. kitap toplar gibi, düşünceleri o delikten düşecekmiş gibi gelir. Çalışan annesinin tek çocuğu ve yaşıt arkadaşı olmayan Rico vaktini apartmandaki komşularıyla geçirir. Öğretmeni yaz aylarında günlük tutmasını önerince, Rico’nun yazılı macerası da başlar. Rico, kaldırımda bulduğu makarnayı incelerken tuhaf bir çocukla karşılaşır. Oskar çok zekidir, ama tehlikelerden korunmak için kafasından hiç çıkarmadığı bir kask takar. Bir gün mahalledeki çocuklar tek tek kaçırılmaya başlar. Onları kaçıran haydut, fidye olarak 2000 avro istediği için adı Bay 2000’e çıkar. Böylece ikili makarnayla başladıkları dedektiflik çalışmalarına fidyeciyle devam ederler. Ancak Rico, Oskar’ın da kaçırıldığını öğrenince “derin” yeteneklerini kullanarak onu bulmak zorunda kalır.

2008 Yılın Sesli Kitabı

3. kitap çok yakında!

“Bayıldım! Steinhöfel yalnızca Agatha Christie’nin alkış tutacağı gizemler yaratmakla kalmamış, herkesin tanışmaya can atacağı karakterler de yaratmış. Derin Gölgeler bu çılgın dünyada kaybolmuş her anne baba, öğretmen ve çocuğa armağandır.” INIS, Çocuk Kitapları Dergisi “Detaylar, detaylardan yola çıkarak neden sonuç ilişkilerini değerlendirmek, ipuçlarını düzene koymak, bütün resme ulaşmak; tüm bunları yavaş düşünen karakterimizin başarmazı, yalnız başrolde bir engelli okumanın keyfini değil, güçlü, arkadaşına yardım eden, sorun çözen konumda bir engelli temsilini de bize yaşatır. Bu öyküde çok güzel bir mesaj daha var. Bazen tek umudunuz sizi seven, sizi sevdiği için pes etmeyecek olan o tek kişidir. Böyle tek kişisi olanlar ister üstün zekâlı ister yavaş zekâlı olsunlar, çok ama çok şanslı kişilerdir.” Ayfer Gürdal Ünal


167

Defolu Kalpler:

R 2. kitap

ico ve Oskar çocukları kaçıran haydudu yakalattıkları için ünlü olurlar. Ancak Oskar’ın babası bir süre yalnız kalmak ister ve Oskar, Rico’ya günler süren yatılı misafirliğe gider. Günlerini dedektiflik filmleri izledikleri, ara sıra “gri duygu” tarafından esir alınan yalnız komşu teyze ile geçirirler ya da evinde taş yetiştirdiğini iddia eden huysuz komşu amcaya misafir olurlar. Bir akşam Rico’nun annesine bingo oyununda eşlik eden ikili, emeklilerin katıldığı bu heyecansız oyunda annesinin hile yaptığını fark ederler, ama neden hile yaptığına anlam veremezler. Rico’nun annesinin tehdit edildiğinden başka açıklama bulamazlar ve topladıkları ipuçları, internette açık artırmayla çalıntı mal satan bir çeteyi ortaya çıkarır. Ancak bu soruşturmalarda bir gerçek daha ortaya çıkar, o da Rico’nun bir deniz kazasında öldüğü sanılan babasının aslında ölmediğidir.

Sınıf Etkinlikleri: * Öğretmeni Rico’ya yaz dönemi için günlük tutmasını öneriyor. Siz yaz tatilinizde günlük yazsaydınız, günlüğe yaşadığınız hangi olayları alırdınız? (Yeni tanıştığınız insanlar, yeni gördüğünüz yerler, haberler, vb.;) * Sizce annesi Rico’ya neden “derin yetenekli” diyor? Rico’nun farklılıklarının yaşamını zorlaştırdığı ve kolaylaştırdığı olaylardan bahsediniz. (İyi gözlem yeteneğine karşın anlatılanları aklında uzun süre tutamaması gibi) * Rico’nun sözcük haznesi çok geniş değil ve bilmediği sözcükler için kendi anlamlarını yaratıyor. Buradan her sözcüğün herkes için farklı anlamlarla yorumlanabileceğini anlıyoruz. Örneğin “oyun” sözcüğü kimine bilgisayar oyunlarını, kimine dolap çevirmek anlamını çağrıştırabilir. Bunun gibi herkeste farklı anlamlar çağrıştırabilecek sözcükler aklınıza geliyor mu? * Rico, apartmanda pek çok farklı komşuyla yaşıyor. Sizin komşularınızla ilişkileriniz nasıl, apartmanda yaşayanların kaçını

tanıyorsunuz? Rico gibi bir kroki çizebilir misiniz? (Kitabın giriş bölümünde) * Sizce Oscar neden korunmak için kask ya da güneş gözlüğü takıyor? Oscar’ın çekindiği risklerden korunmak için başka neler yapabilirdi? Oscar tehlikelerden korunmaya çalışırken nelerden vazgeçmek zorunda kalıyor? * (Öğrencileriniz kitabı okumadan önce yanıtlarını yazmalarını isteyiniz) Kitap kapağına ve ismine bakınca ne gibi beklentileriniz vardı? (Okuduktan sonra yanıtlarını isteyiniz) Okuduğunuz kitap bu beklentilerden ne açılardan farklıydı? * Rico gibi bir kardeşiniz olsaydı onunla yaşamak sizce nasıl olurdu? * Sizce Bayan Dahling’i ara sıra esir alan “gri duygu” ne olabilir? Neden duygusunu renkle ifade ediyor? Renklerle ilişkilendirilen başka duygular var mı?

İlişkilendirilen Kazanımlardan Bazıları: * 4. sınıf, Sosyal Bilgiler 1. Kendimi Tanıyorum 1.1. Bireysel farklılıkları tanır ve kabul eder. 3. Yaşadığımız Yer 3.4 Çevresindeki bir yerin krokisini çizer. 8. Uzaktaki Arkadaşlarım 8.3 Kendisi ile başka bir toplumdaki yaşıtlarının günlük yaşamlarını karşılaştırır.

* 5. sınıf, Türkçe Yazma:

* 6. sınıf, Sosyal Bilgiler Birey ve Toplum Sosyal Bilgiler Öğreniyorum 1. Bir soruna getirilen çözümlerin hak, sorumluluk ve özgürlükler temelinde olması gerektiğini savunur.

* 7. sınıf, Sosyal Bilgiler Birey ve Toplum, İletişim ve İnsan İlişkileri 1. İletişimi, olumlu olumsuz etkileyen tutum ve davranışları fark ederek kendi tutum ve davranışlarıyla karşılaştırır.

* 6-8. sınıf, Türkçe

2. Kendini Yazılı Olarak İfade Etme 2.6 Yazılarında söz varlığından yararlanır.

Aynı

3. Tür, Yöntem ve Tekniklere Uygun Yazma 3.1 Günlük, anı vb. yazar

Okuma:

Yazma Kurallarını Uygulama 1.4 Anlamlı ve kuralları cümleler yazar.

kavram

alanına

giren

kelimeleri,

anlam

farklılıklarını dikkate alarak kullanır. 2. Okuduğu metni anlama ve çözümleme 28. Metinle ilgili görsel ögeleri yorumlar; 29. Metnin başlığı ile içeriği arasındaki ilişkiyi ortaya koyar.

Andreas Steinhöfel

Alman edebiyatının en prestijli ödüllerini alan yazar, çağdaş çocuk edebiyatının ustalarından sayılır. 1962’de Almanya’da doğan Steinhöfel, çocuk ve gençlik romanları yazarlığının yanı sıra çevirmenlik ve senaryo yazarlığı da yapmaktadır. İlk kitabı Dirk und Ich (Kardeşim Dirk ve Ben) 1991 yılında yayımlanmıştır. Paul Vier und die Schröders (Paul ve Schröder Ailesi) Almanya’da okullarda müfredata girmiştir. “Rico ve Oskar” dizisinin yanı sıra Die Mitte Der Welt (Dünyanın Ortası) gibi çeşitli dillere çevrilmiş ve pek çok ödül almış olan çocuk ve gençlik kitapları yazmıştır. Yazar, tüm eserleri için 2013 Alman Gençlik Edebiyatı Yazar Ödülü’ne değer görülmüştür.


168

ATEŞ HIRSIZI dizisi

“Tek yapman gereken, bir insan kahraman bulmak! O zaman Zeus seni özgür bırakacak.” Yazan: Terry Deary Türkçeleştiren: Niran Elçi

1y0a+ş

Roman

. 6 ve 7 4, 5, ıflar sın

Temalar:

Kahramanlık, Macera, Mitoloji, Mücadele

Ana Temalar:

Hak ve Özgürlükler, Kişisel Gelişim, Duygular, Doğa ve Evren, Kavramlar ve Çağrışımlar

Seri Hakkında:

P

rometeus’un suçu büyük. Tanrılardan ateşi çaldı. Başına geleceklerden kurtulmanın tek şartı ölümlü bir kahraman bulmak. Ve Prometeus, bu kahramanı bulabilmek için günümüze geldi.

Sihirli kanatlarıyla zamanda yolculuk eden Prometeus’un muhteşem macerasında kimler yok ki... Zeus, Hera, Aşil ve Paris ile tanışacak, Truva Savaşı’na bir de Tanrıların gözünden bakacaksınız. Üstelik Tanrıların hiç görmediğiniz hallerine tanık olmaya da hazır olun. Tanrıların gazabından kaçabilmek için zamanda yolculuk yaparak gittiği 1795 yılının Aden’inde, ona 12 yaşında cesur bir kız eşlik ediyor. Bakalım, bağışlanmasının tek şartı olan gerçek insan kahramanı bulup Aden’den sağ salim çıkabilecek mi? Terry Deary’nin eşsiz mizahıyla örülmüş Ateş Hırsızı üçlemesi, Yunan Tanrıları ve mitolojik canavarların nefes kesici, şaşırtıcı ve unutulmaz maceralarını sunuyor. Çocuklar kadar yetişkinlerin de zevkle okuduğu bir seri… “Deary’nin muhteşem Ateş Hırsızı serisinin Türkçe yayımlanmaya başlanması kelimenin tam anlamıyla bizi ihya etti.” Radikal Kitap “Okurun ilgisini sürekli canlı tutan ilginç kurgusuyla, farklı bir şeyler okumak isteyenlere. En çok da mitolojiden ve tarihten hoşlananlar için…” Cumhuriyet Kitap “İnsan hakları, çocuk hakları, çevre sorunları ve insanlık onuru konusunda farkındalık yaratan bu kitaplar, karakterleri ve olayları birbiriyle kaynaştırarak, eğlenceli, komik ve aydınlatıcı bir okuma sunmakta.” Library Media Connection “Entrika ve kargaşanın geleneksel anlatımla harmanlandığı, büyük bir hevesle bir çırpıda okunacak macera dolu bir hikâye.” Sunday Herald “Zamanda gürültülü patırtılı ve heyecanlı bir yolculuk hikâyesi.” Julia Eccleshare, The Guardian Çocuk Kitapları Editörü


169

Sınıf Etkinlikleri: * “Kelime Küpü”: Öğrenciler gruplara ayrılarak her gruba bir kelime küpü verilir. Metinde ilk kez karşılaşılan kelimeler (romandaki mitolojik karakterler seçilebilir), küpün farklı yüzlerine yazılır. Her kelimeye farklı puanlar verilir. Küp sırayla atılarak öğrencilerden gelen kelimelerle ilgili birbirinden farklı cümleler oluşturmaları istenir. Arkadaşıyla aynı cümleyi kuran ve belirlenen sürede cümleleri söyleyemeyen öğrenci oyundan çekilir. Oyun sonunda en çok puan alan öğrenci birinci olur (MEB 6, 7, 8. SINIFLAR, Türkçe, Okuma, 4, 3. kazanımıyla ilişkilidir). * Kitap sergisi: Sınıfta veya okulda konuya, yazara, türe göre kitap sergileri düzenlenir (MEB 6, 7, 8. SINIFLAR, Türkçe, Okuma, 5, 2. kazanımıyla ilişkilidir). * Soru sorma: Aynı kitap bütün öğrenciler tarafından okunur. Öğrencilerden biri kitabı tanıtırken diğerleri tarafından kitapla ilgili sorular sorulur (MEB 6, 7, 8. SINIFLAR, Türkçe, Okuma, 5, 6. kazanımıyla ilişkilidir). * “Denemeler”: Öğrencilere bir konu verilir. Bu konuyla ilgili çağrışım yapan kelimeler listelenir. Bu kelimelerden birbiriyle ilişkili olanlar eşleştirilir. Konuyla ilgili bilgiler gözden geçirilir. Öğrenciler, yazdıklarının taslağını yanlarındaki arkadaşlarına okutarak görüşlerini alırlar. Gerekli düzeltmeleri yaparak yazılarına son hâlini verirler (MEB 6, 7, 8. SINIFLAR, Türkçe, Okuma, 3, 2. kazanımıyla ilişkilidir). * Kitaptan bir bölüm seçilir, seçilen metinden noktalama işaretleri atılır ve bu metin öğrencilere verilir. “Yerimi Kaybettim, Bulur musun?” etkinliği uygulanır: Noktalama işaretleri kullanılmamış bir metne uygun noktalama işaretleri konur (MEB 7. SINIF, Türkçe, Yazma, 6. kazanımla ilişkilidir). * Öğrencilerden kendi mitolojik karakterlerini yaratmaları ve bu karakterleri yazılı olarak betimlemeleri istenir.

İlişkilendirilen Kazanımlardan Bazıları: 4. SINIF-SOSYAL BİLGİLER Uzaktaki Arkadaşlarım, 3. Kendisi ile başka bir toplumdaki yaşıtlarının günlük yaşamlarını karşılaştırır. 6, 7, 8. SINIFLAR-TÜRKÇE Okuma, 1.2. Akıcı biçimde okur. Okuma, 2. 2. Metindeki anahtar kelimeleri belirler. Okuma, 2. 3. Metnin konusunu belirler. Okuma, 2. 4. Metnin ana fikrini/ana duygusunu belirler. Okuma, 2. 5. Metindeki yardımcı fikirleri/duyguları belirler. Okuma, 2. 6. Anlatımın kimin ağzından yapıldığını belirler. Okuma, 2. 7. Olay, yer, zaman, şahıs, varlık kadrosu ve bunlarla ilgili unsurları belirler. Okuma, 2. 8. Metindeki sebep-sonuç ilişkilerini fark eder. Okuma, 2. 9. Metindeki amaç-sonuç ilişkilerini fark eder. Okuma, 2. 10. Okuduklarındaki örtülü anlamları bulur. Okuma, 2. 11. Okuduklarındaki öznel ve nesnel yargıları ayırt eder. Okuma, 2. 12. Okuduklarını kendi cümleleriyle, kronolojik sıra ve mantık akışı içinde özetler. Okuma, 5. 6. Okudukları ile ilgili duygu ve düşüncelerini arkadaşlarıyla paylaşır. 6. SINIF-SOSYAL BİLGİLER Sosyal Bilgiler Öğreniyorum, 4. Bir soruna getirilen çözümlerin hak, sorumluluk ve özgürlükler temelinde olması gerektiğini savunur.

TERRY DEARY

1946’da İngiltere’de doğdu. Profesyonel bir oyuncudur. Otuz yıldır çocuklar ve gençler için yazıyor. İngiltere’de yayımlanmış yüz yetmişten fazla kitabı bulunuyor. Kitapları otuz beş dile çevrilen yazarın pek çok ödülü var. Çocuk ve gençlik kitaplarının yanı sıra dizi senaryoları, tiyatro ve radyo oyunları yazıyor.

Yazarın diğer kitapları:

Madrabaz Usta’nın Suç Akademisi 1-2-3


170

Bir JOHNNY MAXWELL hikâyesi

3. kitap

2. kitap

1. kitap

JOHNNY MAXWELL ÜÇLEMESİ Bir JOHNNY MAXWELL hikâyesi

Mezarlığı satmak mı? Önce cesetlerini çiğnemeleri gerek...

21 Mayıs 1941, diye düşündü Johnny. Savaş var.

Terry Pratchett

“Harika bir hikâye! Komik, keskin, öfkeli, inanılmaz ve dokunaklı… Terry Pratchett var olan en iyi yazar.” VECTOR

Johnny Maxwell ve arkadaşları, kasabalarının zaman-torbalı-evsizhanımı Bayan Tachyon’u bir ara sokakta baygın bulduklarında bir şeyler yapmaları gerektiğini düşündüler… hayat öpücüğü dışında bir şey. Ama Bayan Tachyon’da, gıcırtılı bir alışveriş arabası ve birkaç kuşku uyandırıcı siyah torbadan daha fazlası vardı. Bir şekilde, farklı zamanların, farklı devirlerin anahtarını elinde tutuyordu. Aralarında 1941’deki Blackbury bombardımanının olduğu zaman da bulunuyordu. Aniden, Johnny o zamanlara kendini gittikçe daha fazla kaptırırken, şimdi eskiden olduğu kadar güven vermez olmuştu…

Terry Pratchett

Terry Pratchett

SMARTIES ÖDÜLÜ, GÜMÜŞ MADALYA CARNEGIE MEDAL ve CHILDREN’S BOOK YARIŞMALARINDA FİNALİST LİSTESİNE GİRDİ.

“Son derece eğlenceli ve bir Heinkel filosundan daha fazla alaylı gözlem içeriyor.” Daily Telegraph

CARNEGIE MADALYASI ADAYI YAZARLAR LOCASI ÖDÜLÜ

Olağanüstü başarılı Diskdünya dizisinin ve 2001 Carnegie Medal kazanan Muhteşem Maurice ve Değişmiş Fareleri kitabının yazarından.

www.tudem.com

Yazan: Terry Pratchett Türkçeleştiren: Niran Elçi Roman 340 sayfa

1y1a+ş

. 7 ve 8 Temalar: 5, 6, ıflar sın Bilim, Yaratıcılık, Aklını kullanma, Dayanışma, Büyüme

Ana Temalar:

Bilim ve Teknoloji, Dün, Bugün, Yarın, İletişim

Terry Pratchett yine yapacağını yapmış; kahkahalarla güldürürken, ciddi konularda düşündürmeyi ihmal etmiyor.” Kids Reads “Bu kitabın ne kadar komik olduğunu anlatmak zor; okurken, kahkahalarım evi yerinden oynattı diyebilirim.” Guardian

2. baskı

Terry Pratchett

Ölüleri çok kişi göremez (görmek de istemez). On iki yaşındaki Johnny Maxwell görebiliyor. Ve onlar için kötü bir haberi var: Belediye, mezarlığı satıp üzerine bina yapılmasına izin vermek istiyor. Ama ölüler buna göz yummayacaklar… özellikle de ertesi gün Cadılar Bayramı olduğundan. Dahası, hayatın onların yaşadığı zamana göre çok daha eğlenceli olduğunu öğrenmeye başlıyorlar. Özellikle de birkaç kuralı ihlal ederlerse...

www.tudem.com

Terry Pratchett, gerçekliği tepetaklak ederek hayal gücünün sınırlarını zorlayan kurgusal başarısı ve olağanüstü zeki mizahıyla şaşırtıcı bir okuma deneyimi sunuyor.

Diziyle ilgili genel bilgi:

J

ohnny Maxwell, sıradışı bir çocuk. Diğer insanların üzerinde düşünme gereği bile duymadığı konulardaki duyarlığıyla gerçekliğe bambaşka gözlerle bakılabileceğini gösteriyor bize.

Birinci kitapta, kitaba adını da veren “İnsanlığı Ancak Sen Kurtarabilirsin” adlı bilgisayar oyunundaki uzaylı kahramanların, bu oyunda ölmek dışında bir şansları olmadığını söyleyerek teslim olmak istemeleri, sonrasındaysa Johnny’nin onları, kendi dünyalarına güvenli bir şekilde ulaştırma çabaları, “oyun ve şiddet” kavramları üzerine sorgulayıcı bir bakış açısı geliştiriyor. İkinci kitap “Johnny ve Ölüler”de mezarlığı satıp AVM yapmak isteyen Belediye’ye karşı, ölüleri görebilen ve onlarla konuşabilen Johnny’nin “Mezarlarını satmak mı? Önce cesetlerini çiğnemek gerek!” ironisiyle, ölülerin huzuru ve hakları için verdiği mücadele anlatılmaktadır. “Johnny ve Bomba”da ise, kasabanın evsiz ve esrarengiz hanımı Bayan Tachyon hastaneye kaldırılınca, yanından hiç ayırmadığı alışveriş arabasını Johnny korumaya alır. Bu araba “farklı zamanların, farklı devirlerin anahtarını elinde tutmaktadır.” Bu dönemde 2. Dünya Savaşı’yla ilgili bir tarih ödevine odaklanmış Johnny, 21 Mayıs 1941’e dönerek, fırtınalı bir gecede kesilen elektrikler, çalmayan sirenler yüzünden birçok insanın öldüğü bombardımanın öncesine dönerek insanları uyarmayı, ölümleri azaltmayı amaçlamaktadır.


171

Tartışma: * “Oyun” kavramı üzerine düşünerek “şiddet”le bu kadar yan yana getirilmesinin nedenlerini tartışınız.

* Kentleri devasa AVM’lerle doldurmanın kentlerin dokusu ve kültürel değerlerimiz üzerindeki etkilerini tartışınız. * Zamanda yolculuğun bir gün gerçekleşeceğini varsayarsak eğer, insanlık tarihinde oluşturabileceği olumluolumsuz değişikliklerin neler olabileceğini tartışınız.

Sınıf Etkinlikleri: * Oynadığınız bilgisayar oyunlarını “şiddet ve zaman” kavramları bakımından değerlendiriniz. Ulaştığınız sonuçları arkadaşlarınıza sununuz. * Geçmişin değerlerine sahip çıkmanın önemini belirtiniz. * Zamanda yolculuk mümkün olsaydı siz nerelere gitmek isterdiniz, niçin?

İlişkilendirilen Kazanımlardan Bazıları: * 6. sınıf, Sosyal Bilgiler 1. 1. Yakın çevresindeki bir örnekten yola çıkarak bir olayın çok boyutluluğunu fark eder. 7. 2. Bilimsel ve teknolojik gelişmelerin gelecekteki yaşam üzerine etkilerine ilişkin yaratıcı fikirler ileri sürer.

* 7. sınıf, Sosyal Bilgiler 1. 1. İletişimi, olumlu olumsuz etkileyen tutum ve davranışları fark ederek kendi tutum ve davranışlarıyla karşılaştırır. 1. 2. İnsanlar arasında kurulan olumlu ilişkilerde iletişimin önemini fark eder. 1. 3. İnsanlar arası etkileşimde kitle iletişim araçlarının rolünü tartışır.

*6., 7. ve 8. sınıf, Türkçe Okuma: 2. 2. Metindeki anahtar kelimeleri belirler. 2. 3. Metnin konusunu belirler. 2. 4. Metnin ana fikrini/ana duygusunu belirler. 2. Okuduklarındaki örtülü anlamlarıbulur. 2.27. Okuduklarını kendi hayatı ve günlük hayatla karşılaştırır.

Terry Pratchett

Fantastik edebiyatın efsanesi Terry Pratchett, sıradışı hayal gücünü kendine özgü mizahi bir üslupla birleştirerek sürükleyici maceralar yaratmada usta bir yazar. Edebiyat dünyasının sınırlarını zorlayan şövalye unvanlı Pratchett, başta Carnegie Madalyası olmak üzere sayısız ödüle değer görülmüştür.

Geceye Bürüneceğim

Küçük Özgür Adamlar

Ulus

Gökyüzü Dolu Şapka

Muhteşem Maurice ve Değişmiş Fareleri

Kış Ustası


Çizgi Öyküler:

Tokaçcan

Şapşal Kuş Piyu

Piko

MAYIS 2014 SAYI: 03 FİYATI: 6 TL KKTC FİYATI: 7.5 TL

HAZİRAN 2014 SAYI: 04 FİYATI: 6 TL KKTC FİYATI: 7.5 TL

hey NİSAN 2014 SAYI: 02 FİYATI: 6 TL KKTC FİYATI: 7.5 TL

hey hey

UFKUNU GENİŞLET!

UFKUNU GENİŞLET! biz dostuz!

Türkiye Bisiklet Turu 50 Yaşında Geri Dönüşümcü Hayvanlar

Yeryüzü Sanatı

En Tuhaf Evler FISS UZUN ETKİLİ!

DOSYA:

Mars'’a gidiyoruz!’

Uykucu hayvanlar

8+aş y

ve 6. 5 , 4 3, nıflar sı

Temalar:

Doğa, Çevre,Yeryüzü, Hayvanlar, Sanat, Felsefe, Bilim, Teknoloji, Aile ve toplum hayatı, Duygular, Alışkanlıklar, İnançlar, Hoşgörü, Farklılıkların kabulü, Merak, Keşif, Beden ve zihin, Hayal gücü

Engelliler Haftası: Farkındalık değil, sıradanlık Akıl dışı

Gezi: Barselona Çizgi Öyküler:

Tokaçcan

En büyük yalancı kim? En tuhaf tabelalar

Tişörtten çanta yapıyoruz!

Kaç tür sevgi var?

Korkular

Reklamlar bize ne yapar? Origami: Kâğıttan Bahar Dalı • Gezi: Mekong Deltası • Eyvah, 1,5 Dünya Tüketiyoruz!

DOSYA:

DOSYA: Para amaç mı, araç mı? Göç eden yorganlar

Şapşal Kuş Piyu

Piko

Arı yoksa hayat da yok!

Renk sihirbazı bukalemun Çizgi Öyküler:

Tokaçcan

Şapşal Kuş Piyu

Dünya Kupası başlıyor! Piko

Dünyalı, ilk sayısı Mart 2014’te yayımlanan aylık bir kültür dergisi. Amacı merak eden, öğrenmek isteyen, düşünmeyi ve gezegenimizi seven, “Ufkunu Genişlet”mek isteyen 8 yaş ve üzerindeki herkese ulaşmak. Dünyalı, doğa, çevre, yeryüzü, hayvanlar, sanat, felsefe, bilim, teknoloji, aile ve toplum hayatı, duygular, alışkanlıklar, inançlar, keşif, beden ve zihin gibi hayatın her alanından pek çok konuya farklı açılardan yaklaşan, kişiyi sorgulamaya teşvik eden ve bunu etkinliklerle yapan bir başvuru dergisi aynı zamanda. Çocukları birer birey olarak gören Dünyalı’nın birincil ilkesi, günlük hayatta yaşanan olayları cesurca, çocuklarla aynı seviyeden iletişim kurarak anlatmak, okuma sevgisi kazandırarak dergi okuma bilincini yerleştirmek. Çocukların giderek doğadan, kendilerini ve çevrelerini tanımaktan uzaklaştığı bir dünyada gelecek için kolektif bir bilinç oluşturmak amacıyla çocukların önce insan olarak kendilerini daha iyi tanımalarını ve çevreleri konusunda farkındalıklarını artırmayı hedefliyor. Bu düşünceden yola çıkarak Dünyalı, “Keşfeden çocuk üretir” ilkesiyle çocukları tüketici değil üretici olarak konumlandırarak konularını seçmektedir. Bu amaçla her aya özel dosya konuları ile bilim, sanat, spor, gezi, doğa ve çevre konularından güncel haberlerle dolu zengin bir içerik uzman bir ekip tarafından hazırlanıyor.


173

Öne Çıkan Özellikler: Dergi okuma kültürü ve bilinci kazandırır. Çocukların kendilerinin de birer üretici oldukları konusunda farkındalık yaratır. Çevresindeki canlılar ve olaylar hakkında duyarlılık kazanmasına yardımcı olur. Çevre bilinci edindirerek yaşama hakkı üzerine düşünmesini sağlar. Az tüketme, geri dönüşüm konularında duyarlılık geliştirmesine yardımcı olur. Farklı toplumların farklı değerleri olduğunu öğrenir. Bunlara saygı duymanın ve birlikte yaşamanın önemini kavrar. Yaşadığı toplumu gözlemleme ve sorgulama fırsatı bulur. Çevresindeki sosyal olayları anlamlandırır. Kendisi ve çevresiyle ilgili sorunlara çözüm önerileri bulup proje geliştirir.

Dergiciliğin temeli olan metin ve görsel ilişkisini sorgular, metinle bağlantı kurarak görsel üzerinden düşünmeyi öğrenir. Grafik ve tablo okuma becerisini geliştirir. Ders müfredatlarında yer alan pek çok konuyu etkinliklerle hem deneyimleyerek hem eğlenerek öğrenmesini sağlar. Dergide yer alan açık uçlu ve düşündürücü sorular, çocukları farklı açılardan düşünmeye yöneltir. Kendi becerilerinin farkına varır. Laboratuvar sayfalarındaki deneyler aracılığıyla fen bilgisi ve matematik konularını eğlenerek ve deneyimleyerek öğrenir. Çizgi roman, karikatür, origami, eko-yaşam sayfalarıyla kendi başına nitelikli zaman geçirir.

Dünyalı Derslerde Nasıl Kullanılabilir? Güncel dosya konularından sanata ve spora, çevreden teknoloji ve bilime, bir yetişkinin ihtiyaç duyduğu her konuyu çocuklara onların dilinden anlatan Dünyalı, derslerde de öğretmen ile öğrenci arasındaki iletişimi güçlendirecek, çocukların hem bireysel hem grup çalışmaları yapabilecekleri şekilde tasarlanmıştır. Bu amaçla derginin hemen her sayfasında etkinlikler önerilmiş, çocukların hem kendi başlarına hem de toplu olarak tartışabilecekleri sorulara yer verilmiştir.

Dosya Konularından Sınıf Etkinlikleri:

Dünyalı, her sayıda güncel ya da güncelliğini yitirmeyecek konulara yer veriyor. Bu dosyalardan yola çıkılarak sınıflarda da pek çok farklı etkinlik kurgulanabilir: Paranın Hikâyesi: Dünyalı’nın 3. sayısının dosya konusu olan “Para: Araç mı, Amaç mı?”, takas yönteminden para ve kredi kartlarının tarihine, para harcamanın nasıl bir ihtiyaçtan çıktığını ele alıp parasız bir yaşamın mümkün olup olamayacağını sorguluyor. 4. sınıf Sosyal Bilgiler “Üretim, Dağıtım ve Tüketim Ünitesi’nde “Paranın Hikâyesi” anlatılarak 4.3.’teki kazanımla, mevcut kaynaklarla ihtiyaçlarını ilişkilendirmesi sağlanabilir. Dünyalı’nın 2. sayısında verdiği harcama çizelgesi sınıfa asılarak tüketimin ve tasarrufun boyutları öğrenciler tarafından düzenli olarak kontrol edilebilir.

*

Zumbara Etkinliği: İnsanların bilgi, beceri ve deneyimlerini paylaştıkları ve karşılığını zaman olarak aldıkları bu sistem, sınıf içinde oluşturularak bütün dönem boyunca uygulanabilir. Bu yolla çocukların her biri iyi oldukları alanda kendilerini gösterme olanağı bulup bunu paylaşmanın zevkini tadacaklardır. Sınıfa asılacak bir panoya herkesin zumbara puanları ile alıp verecekleri servisler eklenebilir. (Kaynak: Dünyalı’nın 3. sayısı)

*

Dikkatli Pazartesi: Sınıf içinde bir gün belirlenerek o gün temel ihtiyaçlar dışında para harcanmaması konusunda bir farkındalık oluşturulabilir. Dönem sonunda sınıfça yapılan tasarrufun boyutu hesaplanır. Öğrenciler bu konuyu sınıf içinde sözel olarak tartışabilecekleri gibi yazılı olarak da düşüncelerini yazabilirler.

*


174 *

Demokrasi dosyasından yola çıkılarak Sosyal Bilgiler 5. sınıf “Güç, Yönetim ve Toplum” ünitesinde çocukların hak, demokrasi ve yönetim konularında düşünmeleri sağlanabilir. Böylece yaşadıkları yerdeki merkeze bağlı yönetim birimleri ile bu birimlerin temel görevlerini ilişkilendirirler (Kazanım 7.2.). Okuldaki demokratik haklarla ilgili sözleşme hazırlama çalışması yapılır. Demokrasi kavramını tartışarak toplumun ihtiyaçları ile merkezî ve merkeze bağlı yönetim birimleri ilişkilendirilir. Dünyalı’nın demokrasi dosyası aynı zamanda sınıf başkanı seçimi gibi okul içinde yapılacak seçimlerde de yardımcı kaynak olarak kullanılabilir. Demokratik bir seçim için gereken unsurlar öğrencilerle tartışılarak sınıfça bir seçim gazetesi hazırlanabilir.

*

Dünyalı’nın başka bir dosya konusu ise “Yalan”. Dosyada “Neden yalan söyleriz?”, “Gelmiş geçmiş en büyük yalan ne ve en büyük yalancı kim?”, “Yalan bir alışkanlığa dönüşebilir mi?” gibi sorulara yanıt aranırken farklı yalan türleri üzerinde durulmaktadır. Çizgi hikâyelerle anlatılan yalanın türlerini öğrenciler sınıfta gruplara ayrılarak tartışabilir. Yalanları ayrıştırma çalışması da bu konuda faydalı olacaktır.Ayrıca yalan bağlamında tarihteki yalanlardan ya da medya, reklam gibi konulardan söz edilebilir.

*

“Reklamlar bize ne yapar?” dosyası üzerinden reklamı oluşturan temel öğeler çıkarılır ve ardından reklamlara eleştirel bir yaklaşım getirilerek tüketim ve ihtiyaçlar konusu tartışılabilir. Reklam Etkinliği: Öğrencilerden sınıftaki ya da yaşamdaki sorunları eleştirel ama mizahi bir dille reklam hâline dönüştürmeleri, sonra bunları sınıf içinde sergilemeleri ve üzerine tartışmaları istenebilir. Dünyalı’nın 2. sayısındaki “Reklam Bize Ne Yapar?” sayfaları (8-12) bu konuda başvuru kaynağı olarak kullanılabilir.

Sanat Sayfaları:

Dünyalı, Güncel Sanat sayfalarında yeryüzü sanatından pop-sanata, kavramsal sanatın temelinde yatan düşünceler ile Türkiye’den ve dünyadan güncel sanata örnekler vermeyi amaçlar. 1960’lardan sonra pek çok sanatçının geleneksel resim ve heykel anlayışından uzaklaşarak malzemeyi öne çıkaran, daha çok düşünceye dayalı yaklaşımlarını çocuklara soru sordurarak eğlenceli sanat etkinlikleriyle anlatır.

Güncel Sanat Sayfalarından Sınıf Etkinlikleri: Kavramsal Sanat:

Bu sayfalardan yola çıkılarak çocukların güncel sanata dair pek çok soruyu irdelemesi

sağlanabilir.

1992-97 yılları arasında toplam 1000 saat gözünü dikerek baktığı bomboş bir kâğıdı sergileyen Tom Friedman’ın bu işini diğer boş kâğıtlardan farklı kılan nedir? Friedman’ın küp şekerlerden yaptığı çalışması örnek gösterilerek şekerler zaman içinde erirse sanat eserinin de yok olup olmayacağı, bir sanat eserine bakıldığında sorulan ilk soruların neler olabileceği konuları tartışılır. (Kaynak: Dünyalı’nın 1. sayısı)

*

Sınıf etkinliği olarak kalem, kürdan, tuvalet kâğıdı, sakız, pipet gibi sıradan malzemeleri olduklarından çok daha farklı şeylere dönüştürecek çalışmalar yaptırılabilir. Örneğin Dünyalı’nın 1. sayısında Friedman’ın sıradan nesnelerle neler yaptığı, çalışmaların arka planında yatan düşünsellik anlatılarak çocukların sıradan malzemelerle çalışmaları istenebilir.

*

Dünyalı’nın sanat sayfaları ile güncel sanata Türk sanatçılardan da örnekler verilebilir. Türkiye’de güncel sanatın öncü isimlerinden Gülsüm Karamustafa’nın “Mistik Nakliye” adlı yerleştirmesinin düşünsel arka planından söz edilerek çalışmada kullanılan tekerlekli metal sepetler içindeki yorganların nasıl bir göç simgesi olarak kullanıldığı öğrencilere anlatılabilir. Çocuklardan kendileri için anlam ifade eden ya da onlarda farklı çağrışımlar yapan malzemeler bulmaları ve yerleştirme yapmaları istenebilir. Ardından sınıfta yapılan işler üzerine konuşulur. (Kaynak: Dünyalı’nın 3. sayısı)

*


175

Yeryüzü Sanatı: * Sanatı ve sanatçıyı sadece mekânlara sığdıran anlayışa karşı çıkan yeryüzü

sanatçıları, çocuklar için ufuk açıcı konulardan biridir. Yeryüzü sanatçıları neden fırça, boya gibi geleneksel malzemeleri değil de taş, kum, buz, ağaç dalları gibi doğal malzemeleri tercih edip bunları müze ve sanat galerileri yerine doğada sergiliyor olabilirler? İşte bu ve bunun gibi pek çok soru sorulabilir. * Yapıtların alınır-satılır olmasından rahatsızlık duyan, daha özgür olabilmek

için atölye ve sergi mekânı olarak doğayı tercih eden yeryüzü sanatçılarının çalışmalarından bazı çok büyük ölçekte olanlarının uydu görüntülerini içeren harita uygulamaları (Google Maps vb.), sınıfta gösterilebilir ve dünya üzerindeki yerlerini harita üzerinde bulma çalışması yapılabilir. Öğrencinin park, orman, sahil, kumsal vb. bir alanda doğal malzemeleri kullanarak bir sanat eseri yapması, bunu farklı zaman dilimlerinde gözlemleyip fotoğraflaması ve notlarını, tutacağı bir gözlem defterine yazması istenebilir. Sonrasında ise bunu sınıfta bir sunum eşliğinde paylaşabilir.

*

Pop-Sanat: Derste, Dünyalı’nın 3. sayısından yokla çıkılarak Amerikan Pop Sanat’ın en önemli ve aykırı isimlerinden Andy Warhol ve Pop Sanat kavramı ele alınabilir. Warhol’un Pop Fabrikası’nda sıradan nesneleri nasıl birer sanat eserine dönüştürdüğü öğrencilere gösterilerek üretilen esere imza atılmayıp başkaları tarafından çoğaltılmasına izin verildiğinde o eserin yine de o kişiye ait olup olmadığı, günümüzde sadece on beş dakikalığına ünlü olmanın mümkün olup olmadığı soruları sorulabilir. Ayrıca seri üretim, sanat ve tüketim kavramları üzerinden pek çok konu tartışılabilir. *

Warhol Tarzı Kendi Resmini Yapmayı Dene: *

Çocuklardan dijital bir makineyle kendi fotoğraflarını çekmeleri istenir.

Püf Noktası: Göz alıcı görüntüler yaratmak için bilgisayarda ışık, renk ve filtre ayarlarını değiştirerek fotoğrafla oyna sonra fotoğrafını bas. Etkinlik sonunda öğrencinin, Pop Sanat kavramını ve altında yatan temel düşünceyi öğrenmesi hedeflenmektedir.

*

Pastalarla Sanat ve Matematik: Dünyalı’nın 5. sayısında yer verdiği Amerikalı ressam Wayne Thiebaud’nun resimleri üzerinden matematik derslerinde toplama, çıkarma ve kesirler konusu işlenebilir. (Kazanım: 3. sınıf matematik dersi “Kesirler” alt öğrenme alanı.)

*

Bütün dünyada çocukların çok sevdiği bu ressamın resimleri örnek gösterilerek ışık ve gölgeyi nasıl kullandığı anlatılır. Ardından öğrencilerin kendi seçecekleri objeleri resimlemeleri istenir. Sonrasında ise sergilenen resimler üzerine tartışılır.

*


176

Çevre-Doğa Sayfalarından Sınıf Etkinlikleri: *

Dünyalı’nın Yeşilist tarafından kaleme alınan çevre sayfaları, derslerde kullanılabilecek, çocukların aktif katılımını sağlayacak etkinlikler öneriyor. Bu bağlamda örneğin geri dönüşümün önemi ve sadece insanlara özgü bir yaklaşım olmadığı konusu işlenerek Dünyalı’nın “Hayvanlar Âlemi”nde ele aldığı bazı hayvanların uyguladıkları yöntemler ile tüketme, geri dönüştürme ve yeniden kullanma konusu üzerinde durulabilir.

Bahçeyi Balkona Taşı: Öğrenciler, çarşıda, pazarda, markette gördükleri sebze, meyve ve otları evlerinin balkonunda yetiştirmeleri konusunda teşvik edilebilirler. Aynı uygulama okul bahçesinde de yapılabilir. Dünyalı’nın Mart 2014’te yayımlanan 1. sayısı ve her hafta yenilediği blog sayfası, bu konuda bazı ipuçları vererek yönlendirici olabilir.

*

Her bitkinin özellikleri ve hangi mevsimde yetiştirmeye uygun olduğu sınıfta anlatılarak öğrencilerin saksıda yetiştirecekleri bitkilerle birer üretici olmayı deneyimlemeleri sağlanabilir.

*

Yaşayan Bahar Projesi: * Dünyanın pek çok ülkesinde aynı anda yürütülen “Yaşayan Bahar” projesi, ülkemizde de devam ediyor. Dünya Kuşları Koruma Kurumu’nun (BirdLife International) öncülüğünde düzenlenen projede çocuklar bahar mevsimiyle birlikte yaşadıkları topraklara gelen göçmen kuşları gözlüyor ve kayıt altına alıyorlar. Amaç etkinlik kapsamında seçilen kuşlara ait belgeleri, etkinliğin web sitesinde dünyanın diğer bölgelerindeki kuş gözlemcileriyle paylaşmak. * Projenin Türkiye ayağını yürüten Doğa Derneği’nin bildirdiğine göre, Yaşayan Bahar internet sitesine geçtiğimiz yıl tüm dünyada 286 binin üzerinde göçmen kuşun gözlem kaydı girildi. 50 ülkeden 54 binin üzerinde çocuk, 900 öğretmen ve uzman etkinliğe katıldı. Yaşayan Bahar etkinliklerini bu yıl Doğa Derneği ve Seferihisar Doğa Okulu birlikte yürütüyor. Ama Doğa Derneği ile bağlantı kuran her okulun bu etkinliğe katılması mümkün.

Araştırma Konuları: * Öğrencilerden su hakkı, küresel ısınma, karbon ayak izi konularını ayrıntılı araştırmaları istenebilir. Bu konuda Dünyalı’nın blog sayfası ile www.karbonayakizi.com gibi pek çok adres yardımcı kaynak olarak kullanılabilir. * Küresel ısınma diye bir tehlikenin olduğu Dünya’da insanların çevre dostu bisikleti neden daha yaygın kullanmadıklarını ve fosil yakıtla çalışan araçlara neden bu kadar bağımlı olduklarını araştırma ödevi verilebilir. * Hayvanlar ve geri dönüşüm konusunu araştırma ödevi verilebilir. Ayrıca birey olarak kendi yaşamlarında geri dönüşüm için neler yapabileceklerini araştırabilirler. Böylece doğada geri dönüşümün önemi konusunda duyarlılık kazanırlar. Etkinlik: 1) Bu konuda öğrencilerin sınıfta çöpleri ayrışmaları istenebilir. 2) Pet Şişe Kullanmıyoruz: Pet şişeyle su alımını engellemek için düzenlenen bu etkinlikte öğrenciler Dünyalı’nın geri dönüşümle ilgili sayfalarını okuyup sınıfa alınacak bir sürahi ya da kendi mataralarını okula taşımaları yoluyla pet şişe almamaya yönlendirilirler. Sınıfa asılacak çizelgede bir dönem boyunca sınıfça ne kadar pet şişe alınmadığı hesap edilir.


177

Düşünce Balonu Sayfalarından Sınıf Etkinlikleri: Dünyalı’nın Düşünce Balonu sayfaları, çocukların özellikle kendilerini daha iyi tanımalarına yardımcı olan, bunu dayatarak ya da tek doğru bir yanıtla açıklamayıp çocukların farklı açılardan düşünmelerini ve soru sormalarını sağlayan sayfalardır. Çocukların gündelik yaşamlarında birbiriyle karıştırdıkları kavramları sorgulamaları amaçlanmıştır. Kazanmak-kaybetmek ilişkisinde kazanmanın, sevilme, ilgi ve onay görme ihtiyacı arasındaki bağıntı tartışılabilir. Aynı şekilde çeşitli ekinliklerle çocukların sevgi ve beklenti arasındaki ilişki üzerine düşünmeleri sağlanabilir.

Okullardan Örnekler: * Dünyalı’nın okullarda nasıl kullanıldığına dair Özel Üsküdar SEV İlköğretim Okulu iyi bir örnek. Okulun beden eğitimi öğretmenlerinden Yaşar Boynikoğlu, öğrencileriyle Dünyalı’nın Haziran 2014 sayısının spor sayfalarında yer alan “Dünya Kupası” konusunu keyifli bir etkinliğe dönüştürmüş. Beden eğitimi dersinde okulun 1. sınıf öğrencileri ile dergideki ilgili yazıyı paylaşarak olimpiyatlar, olimpiyat ruhu, geleceğin turnuvaları konusunda çalışmalar yapmışlar. * Özel Üsküdar SEV İlköğretim Okulu öğretmenleri Dünyalı’nın 1. sayısındaki “Demokrasi ve Seçimler” dosyasını sınıfta kaynak olarak kullanarak demokrasi konusunu işlemişler ve öğrencilere hazırlamaları için ödevler vermişler.


178

İLİŞKİLENDİRİLEN KAZANIMLARDAN BAZILARI: * 3. SINIF-HAYAT BİLGİSİ Okul Heyecanım:

A.3.2. Öğrenciler arasındaki benzerliklerin ve farklılıkların doğal olduğunu kabul eder. Arkadaşlarının fiziksel ve kişisel özelliklerine saygı duyar. Kişilerin yetenek, beceri ve güçlerinin değişik olabileceğinin farkına varır. (Kaynak: Dünyalı’nın “Engelliler Haftası: Farkındalık Değil Sıradanlık” dosyası.)

A.3.7. Demokratik uygulamaların üstünlüklerini okul yaşantısındaki örneklerden hareketle tartışır. Okulda demokratik ortamın geliştirilmesine katkıda bulunması gerektiğini fark eder. Okulda karşılaştığı sorunlara yönelik demokratik çözüm yolları üretir. (Kaynak: Dünyalı’nın “Demokrasi ve Seçimler” dosyası.)

A.3.14. Okulda kurallara uyulmadığında ortaya çıkabilecek sorunlarla ilgili çözüm yolları üretir ve en uygun çözüm yolunu uygular. Okulda karşılaştığı sorunlara yönelik demokratik çözüm yolları üretir. A.3.16. Kişisel bakımını yaparken kaynakları tutumlu kullanır. Kaynakların verimli kullanılması ve bilinçli tüketilmesi gerektiğini kabul eder. (Kaynak: Yeşilist’in Dünyalı için hazırladığı sayfalar.) A.3.23. Tüketici olarak sahip olduğu hakları bilir ve bilinçli tüketici davranışları sergiler. (Kaynak: Dünyalı’nın 2. sayısında “Reklam Bize Ne Yapar?” dosyası ile Düşünce Balonu’nda yer alan “İstek mi, İhtiyaç mı” (2. sayı, s.3435) sayfaları.)

A.3.33. Okulu ve çevresini temiz tutmak için bir proje tasarlar. Çevrenin korunması ve gelecek kuşaklara aktarılmasının bir vatandaşlık görevi olduğu bilincine uygun davranışlar gösterir. (Kaynak: Dünyalı’nın doğa ve çevre sayfaları.)


179 B.3.16. Farklı sosyal ve ekonomik gruplara mensup kişilerin bakış açılarının farklı olabileceğini kabul ederek bu kişilere ön yargısız davranır. Her insanın saygıyı hak ettiği bilincini taşır. Ön yargı, ayrımcılık ve çatışmanın olumsuzluklarını bilir. İnsanların inançlarına saygı duyar. İnsanlar arasında değişik kültürlerin, yaşam tarzlarının, eğilimlerin ve alışkanlıkların olduğunu fark eder. B.3.33. Kaybetme veya başarısız olma olasılığını göze alarak, yenilikleri deneme cesareti gösterir ve bundan zevk alır. Çaba, gayret ve denemenin önemini fark eder. (Dünyalı’nın Düşünce Balonu sayfaları kullanılarak sınıf etkinlikleri yapılabilir.)

Benim Eşsiz Yuvam: B.3.25. Kaynakları bilinçli olarak tüketmenin aile bütçesine katkısını açıklayan çeşitli etkinliklerde bulunur. Kaynakların verimli kullanılması ve bilinçli tüketilmesi gerektiğini kabul eder. B.3.44. Aralarındaki benzerliklere ve farklılıklara karşın bütün insanların aynı gezegeni paylaştıklarını fark ederek, daha iyi bir dünya yaratmak için her bireyin üzerine düşen görevler olduğunu kavrar. Ortak mirasın korunması gerektiğini bilir. Çevre haklarının varlığını bilir. C.3.31. Yaşadığı çevreyi daha temiz bir hâle getirmek için bir proje tasarlar. Çevrenin korunması ve gelecek kuşaklara aktarılmasının bir vatandaşlık görevi olduğu bilincine uygun davranışlar gösterir. (Kaynak: Dünyalı’nın 1. sayısında “Su Hakkı” üzerine hazırladığı yazı.)

3. SINIF-TÜRKÇE Okuma: 2.10. Okuduklarında karşılaştırmalar yapar. 2.11. Okuduklarında sebep-sonuç ilişkileri kurar. 2.18. Okuduğu metnin içeriği hakkındaki düşüncelerini belirtir. 2.22. Metinde ortaya konan sorunları belirler ve onlara farklı çözümler bulur. 2.23. Metindeki düşüncelerle kendi düşünceleri arasındaki benzerlik ve farklılıkları belirler. 2.24. Bir etkinliğin veya işin aşamalarını anlatan yönergeleri uygular. 2. 30. Görsellerden yararlanarak, metnin içeriğini tahmin eder.

Yazma:

2.10. Yazılarında karşılaştırmalar yapar. 2.11. Yazılarında sebep-sonuç ilişkileri kurar. 2.12. İzlenim ve deneyimlerine dayalı yazılar yazar.


180 3.9. İş birliği yaparak yazar. Etkinlik: Sınıf ve okul gazetesi hazırlatılabilir. (MEB tarafından 3. Sınıf Türkçe-Yazma ortak kazanımlarından 3.9 ile ilişkilendirilmiş etkinliktir.)

Görsel Okuma ve Sunu 1.2. Grafik ve tablo ile verilenleri yorumlar. 1.5. Reklamlarda verilen mesajları sorgular. 1.7. Kitle iletişim araçlarıyla (gazete, dergi, TV) verilen bilgileri, haberleri, düşünceleri sorgular. 1.5. “Hangi reklam sizi çok etkiliyor?”, “Neden bu reklamdan etkilediğinizi düşünüyorsunuz?” gibi sorularla öğrencilerin reklamları sorgulamaları sağlanır. 1.9. Doğayı izler, doğadaki değişimleri fark eder ve yorumlar. (Etkinlik: 1. Farklı mevsimlere ilişkin fotoğraflar sınıfa getirilir. Öğrencilerden fotoğrafları inceleyerek doğadaki değişiklikleri yorumlamaları istenebilir. 2. Kış, yaz, sonbahar ve ilkbahar mevsimlerine ilişkin kavram haritası yapmaları istenebilir.) 3. Mevsim değişikliklerinde (ilkbahar ve sonbahar) çevre gezisi ya da piknik düzenlenerek öğrencilerin doğadaki değişikliklere ilişkin izlenimlerini ifade etmeleri istenir.

* 4. SINIF-TÜRKÇE Konuşma 2.21. Duygu, düşünce ve hayallerini sözlü olarak ifade eder. (Etkinlik: Resim, şiir, heykel, yerleştirme gibi sanatsal ürünler hakkında konuşmaları, sunum yapmaları istenebilir.)

Yazma

2.26. Bir fikre katılıp katılmadığını nedenleriyle açıklayan yazılar yazar. 3.4. Açıklayıcı ve bilgilendirici yazılar yazar. Etkinlik: Deney, gezi ve gözlem raporları yazması, çevresinde gerçekleşen olayları açıklaması istenebilir. 3.11. İş birliği yaparak yazar. Etkinlik: Okul veya sınıf gazetesi hazırlamalarını isteyebilirsiniz.

Görsel Okuma ve Görsel Sunu

1.5. Resim ve fotoğrafları yorumlar. Etkinlik: “Resimlerin Söyledikleri” etkinliğini yaptırabilirsiniz. 1.7. Metin ve görsel ilişkisini sorgular. Etkinlik: Gruplar oluşturularak farklı karikatürler verilir ve anladıklarını yazarak sınıfla paylaşmaları istenebilir. 1.10. Doğayı izler, doğadaki değişimleri fark eder ve yorumlar. Etkinlik: Yaşadıkları bölgenin dağ, ova, akarsu, göl vb. yeryüzü şekillerine ilişkin olarak kavram haritası yaptırılabilir. (1.10. kazanımı için fen ve teknoloji dersi “Kuvvet ve Hareket” ünitesi-kazanım 1.3.) (1.10. Rehberlik ve Psikolojik Danışma: Çevre duyarlılığına sahip olur.) 2.3. Duygu, düşünce, bilgi ve izlenimlerini resim, şekil, sembol ve renkleri kullanarak görselleştirir. (Etkinlik: 2.3. Öğrencilerden görselleştirdikleri ürünleri, arkadaşlarıyla paylaşmaları istenebilir. Bunlar, sınıf ve okul panosunda sergilenebilir.)

* 4. SINIF-SOSYAL BİLGİLER İnsanlar Yerler ve Çevreler

1.5. Çevresinde meydana gelen hava olaylarını gözlemleyerek, bulgularını resimli grafiklere aktarır. “Hava Gözlemi” (Belli zaman diliminde hava olayları gözlemlenerek grafikler oluşturulur.) 5. kazanım için Fen ve Teknoloji dersi “Maddeyi Tanıyalım” ünitesine bakınız. Çevresinde gördüğü doğal ve beşerî unsurları ayırt eder. 6. kazanım için Fen ve Teknoloji dersi “Gezegenimiz Dünya” ünitesi (2.9 kazanımı) 6. kazanım için Fen ve Teknoloji dersi “Canlılar Dünyasını Gezelim; Tanıyalım” ünitesi (2.3 kazanımı)

Üretim Dağıtım Tüketim

4.1. İstek ve ihtiyaçlarını ayırt eder. 4.3. Mevcut kaynaklarla ihtiyaçlarını ilişkilendirir. “Paranın Hikâyesi” ( Paranın geçmişi araştırılır.) (3. kazanım)


181

Bilim Teknoloji ve Toplum

1.5. Çevresindeki ihtiyaçlardan yola çıkarak kendine özgü ürünler tasarlar. “Geleceğin Dünyası” (Gelecekteki teknoloji ile ilgili proje çalışması yapılır.)

Gruplar, Kurumlar ve Sosyal Örgütler

1.1. İnsanların belli bir amaç çerçevesinde oluşturdukları sosyal örgüt, resmî kurum ve grupları fark eder. 1.2. Ön bilgi ve yaşantısını kullanarak çevresindeki belli başlı sosyal problemler ya da ihtiyaçlarla grup, kurum ve sosyal örgütleri ilişkilendirir. “Bir Gazete Sayfası Hazırlayalım” (Çevredeki sosyal problemlere karşı duyarlılığı arttırma, neden sonuç ilişkisini belirleme becerisini geliştirme amacına yönelik olarak, bir haberden hareketle gazete sayfası hazırlanır.)

Küresel Bağlantılar

8.2. Görsel materyallerden yararlanarak çeşitli toplumların günlük yaşamlarına ilişkin çıkarımlarda bulunur. “Fotoğrafların Anlattıkları” etkinliğinde herhangi bir ülkeyle ilgili fotoğraflardan yararlanılarak o ülkeyle ilgili tahminlerde bulunulur. 8.3. Kendisi ile başka bir toplumdaki yaşıtlarının günlük yaşamlarını karşılaştırır. “Ortak Yönlerimiz” (Değişik ülkelerde yaşayan çocukların benzerlik ve farklılıklarına ilişkin tablo yapılır. [!] Yaşadığımız Yer (Yaşadığımız yerin özellikleri konusuyla ilişkilendirilir.) [!] Kendimi Tanıyorum (Bireysel farklılıklar ve benzerlikler konusuyla ilişkilendirilir.) [!] Çeşitli toplumların kültürel özellikleri işlenirken giyim, yemek, özel günler gibi konular ele alınabilir (2 ve 3. kazanımlar.) [!] Toplumlara ait belirgin özellikleri içeren görsel materyaller (fotoğraf, film vb.) kullanılabilir. (3. kazanım)


182

* 4. SINIF-TÜRKÇE Yazma:

2.23. İzlenim ve deneyimlerine dayalı yazılar yazar. Etkinlik: Dünyalı’nın sanat sayfalarından ve sanat haberlerinden yola çıkarak tiyatro, müze, resim galerisi, sinema, konser vb. yerlere gidilmesi ve gördükleriyle ilgili yazılar yazmaları istenebilir. 3.5. Açıklayıcı ve bilgilendirici yazılar yazar. (Etkinlik: Deney, gezi ve gözlem raporları yazma, çevresinde gerçekleşen olayları açıklama vb.) 3.12. İş birliği yaparak yazar. Meb Etkinliği: Okul veya sınıf gazetesi hazırlamaları istenebilir. (Dünyalı’nın haber sayfaları örnek olarak kullanılabilir.)

* 1. SINIF-SOSYAL BİLGİLER Birey ve Toplum

Çocuk olarak haklarını fark eder. “Benim Haklarım” (Verilen durumlar -çalışan çocuklar, kız çocuklarının eğitimi vb.- Çocuk Hakları Sözleşmesi’ndeki ilgili maddelerle ilişkilendirilerek tartışılır. Bu kazanımda Rehberlik Servisi ile Çocuk Hakları Sözleşmesi, rol, hak ve sorumluluk ilişkileri konusunda iş birliği yapılmalıdır.

Kültürel Miras:

2.1. Çevresindeki ve ülkemizin çeşitli yerlerindeki doğal varlıklar ile tarihî mekânları, nesneleri ve yapıtları tanır. (“Yerel Tarih Çalışması” ile çevredeki tarihî mekân, nesne ve yapıtlarla ilgili araştırma raporu hazırlanır.) 2.3. Ülkemizin çeşitli yerleri ile kendi çevresinin kültürel özelliklerini benzerlikler ve farklılıklar açısından karşılaştırır.

İnsanlar, Yerler ve Çevreler

3.2. Yaşadığı bölgede görülen iklimin, insan faaliyetlerine etkisini, günlük yaşantısından örnekler vererek açıklar.

Gruplar, Kurumlar ve Sosyal Örgütler

1.4. Sivil toplum kuruluşlarının etkinliklerinin sonuçlarını değerlendirir. Özellikle eğitim, sağlık, çevre çocuk hakları ve kadın hakları ile ilgili sivil toplum kuruluşları vurgulanır.

Güç, Yönetim ve Toplum

7.3. Merkezî yönetim birimlerini tanıyarak bu birimleri temel görevleriyle ilişkilendirir.

Küresel Bağlantılar

8.1. Dünya çocuklarının ortak yönlerini ve ilgi alanlarını fark eder. Çocuk klasikleri, çizgi filmler, sinema, spor, müzik, bilgisayar oyunları vb. konulardan örnekler seçilerek eleştirel düşünme etkinlikleri yapılır. 1.4. Çeşitli ülkelerde bulunan ortak miras ögelerine örnekler verir.

* 6. SINIF-TÜRKÇE Yazma

“Adım Adım Dergicilik”: Okul gazete veya dergisi için yazılar yazılır. “Sınıf Gazetesi”: Çıkarılacak sınıf gazetesi için gönüllü öğrenciler seçilerek görev dağılımı yapılır. Hazırlanan gazete sınıftaki panoya herkesin okuyabileceği şekilde asılır.


183

* 6. SINIF-SOSYAL BİLGİLER Birey ve Toplum 3. Bir soruna getirilen çözümlerin hak, sorumluluk ve özgürlükler temelinde olması gerektiğini savunur. “Ben Olsaydım” etkinliği ile bir sorunun hak, sorumluluk ve özgürlükler temelinde nasıl çözüleceği ile ilgili rol kartı etkinliği yapılır.

İnsanlar, Çevreler ve Yerler 1. Haritalardan ve görsel materyallerden yararlanarak Türkiye’deki iklim tiplerinin dağılışında, konumun ve yeryüzü şekillerinin rolünü açıklar. Doğrudan verilecek beceri: Harita ve atlas kullanma. Doğrudan verilecek değer: Doğal çevreye duyarlılık. 2. Örnek incelemeler yoluyla tarih öncesindeki ilk yerleşmelerden günümüze, yerleşmeyi etkileyen faktörler hakkında çıkarımlarda bulunur. “Yüzyıllar Boyunca Yerleşme” etkinliği ile çeşitli görsel materyallerden yararlanarak yerleşmeyi etkileyen faktörler tarihsel süreçte incelenir.

* 6. SINIFLAR-SOSYAL BİLGİLER Birey ve Toplum-Sosyal Bilgiler Öğreniyorum 6.1. Bir soruna getirilen çözümlerin hak, sorumluluk ve özgürlükler temelinde olması gerektiğini savunur.

* 5. SINIF-FEN Maddeyi Tanıyalım / Madde ve Değişim Dünyalı’nın laboratuvar sayfalarında Fen Bilgisi konularını basit deneyler yoluyla öğrencilere sınıfta yaptırabilirsiniz. Örneğin maddenin hâl değiştirmesi sürecinde oluşan erime, donma, kaynama, yoğunlaşma, buharlaşma, süblimleşme ve kırağılaşma olaylarını ısı alınıp verilmesi temelinde açıklamaları ve erime, donma ve kaynama noktalarını kullanarak saf maddeleri ayırt etmeleri amaçlanmaktadır. Ayrıca öğrencilerin, ısı ve sıcaklık kavramları arasındaki temel farkları kavrayarak ısınma ve soğuma esnasında maddelerde meydana gelen genleşme ve büzülme olaylarını açıklamaları amaçlanmaktadır. 5.3.1.1. Maddelerin ısı etkisiyle hâl değiştirebileceğine yönelik deneyler yapar, elde ettiği verilere dayalı çıkarımlarda bulunur. 5.3.4.1. Isı etkisiyle maddelerin genleşip büzüleceğine yönelik deneyler yapar ve sonuçlarını tartışır. 5.3.4.2. Günlük yaşamdan örneklerle genleşme ve büzülme olayları arasındaki ilişkiyi fark eder.


Dile kolay, yazarlarımız, yayıncılarımız, “İyi Kitap” dostu takipçilerimizle istikrarlı ve üretken olmaya çalışarak, bir yandan da aramıza yeni katılanlarla büyüyerek, heyecanımızı kaybetmeden 5 yılı geride bıraktık. Çocuk ve gençlik edebiyatı gibi sürekli değişen bir alanda eleştiri mekanizmasının işlemesini; iyiyle kötünün sansürle değil ama eleştiriyle, farklı bakış açılarının ortaya konmasıyla ayrılmasını sağlamak amaçlarımızdan biriydi, değişmedi. Daha iyi bir dünya için iyi kitaplara ihtiyaç var. Birlikte nice yıllara…




Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.