THE INNOVATOR Het verhaal van 32 innovatieve technostarters
Where innovation starts
Inleiding
Voor u ligt THE INNOVATOR, met een greep uit vele Innovators van de Technische Universiteit Eindhoven (TU/e) gestart tussen 2004 en 2009. Innovators met verschillende verhalen, verschillende kwaliteiten en actief in verschillende marktsegmenten. Wat hen bindt is dat ze samen met de universiteit kennis naar de markt brengen. Vanuit het Innovation Lab stimuleert en ondersteunt de TU/e actief haar studenten, promovendi en medewerkers die willen ondernemen. In het verlengde van onderwijs en onderzoek neemt de TU/e vanuit haar valorisatietaak initiatieven om ondernemende mensen te ondersteunen. Dit gebeurt in verschillende fasen waarbij de TU/e samenwerkt met regionale, nationale en internationale partners. In de voorbereidingsfase, in het reguliere onderwijs, geeft de TU/e onderwijs en trainingen waarin studenten ondernemersvaardigheden ontwikkelen. Hierbij werkt ze samen met de Universiteit van Tilburg in het Brabant Center of Entrepeneurship. Aan deze ondernemersvaardigheden voegt de TU/e de uitkomsten van onderzoek toe in de vorm van kennis en octrooien, en samen levert dit het talent en het idee op voor een potentieel succesvolle technostarter. In de startfase van het bedrijf komt de Innovator terecht bij de stichting Incubator3+. De stichting is een samenwerkingsverband van de TU/e met tien regionale partijen, gesteund door de regio, provincie Noord Brabant en het Ministerie van Economische Zaken. Incubator3+ ondersteunt onder andere met financiering, faciliteiten, een netwerk en pr. Onze Innovators kunnen hier terecht wanneer het bedrijfsplan klaar is en ze de markt op willen. Innovators van de TU/e. Sommigen al een paar jaar op de markt, anderen nog volop in de startfase, maar allemaal gedreven door ambities, passie en de wil om dingen om hen heen beter te maken.
Inhoudsopgave
2
Technische Universiteit Eindhoven
3
CED Dolphys Medical MagnaView Novameer HowTech Hybrid Catalysis Inviso WVTTK architecten Afira InSolutions Level Acoustics Optimal Forming Solutions Unit040 Xpress Precision Engineering Fistuca QTIS/e Studio:Ludens Validus Technologies Winkelparade causa Flowid NeoDec Peer+ B-invented EmulTech Ioniqa Technologies Progression Industry SlimRenoveren Sorama SOWISO Vabrema Yoyn Interactive
Where Innovation Starts
6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37
Feiten • Spin-offs: 32 • Spin-offs vroegtijdig gestopt: 0 • Spin-offs op TU/e octrooien gebaseerd: 26 • Bedrijven met omzet: 21 • Bedrijven in de groeifase: 19 • FTE: 132
4
Technische Universiteit Eindhoven
5
Where Innovation Starts
www.dolphys.com
CED
Dolphys Medical “Ik ben een idealist”
Bedrijf CED (Centrum voor Elektrofysiologie en Diagnostiek) Oprichter Pierre Cluitmans Gestart 2004 FTE 1 Octrooien ja Spin-off van Electrical Engineering
“Mijn oudste zoon heeft een aan autisme verwante stoornis. Het heeft ruim vijf jaar geduurd voordat aan zijn aandoening een naam kon worden gegeven. Vanuit mijn wetenschappelijke achtergrond vond ik dat dit beter en efficiënter moest kunnen en besloot ik iets te gaan doen met alle kennis en wetenschappelijke publicaties op het gebied van neurometrie,” zegt Pierre Cluitmans, oprichtter van CED. Bij neurometrie wordt gekekeken naar de werking van de hersenen. Cluitmans combineert verschillende methoden van neurometrie. De combinatie die hij gebruikt is uniek. Met behulp van zijn metingen kan hij uit elkaar halen wat er in de hersenen gebeurt, bijvoorbeeld bij ADHD. “Die diagnose wordt nu standaard gesteld op basis van alleen gedragsmatige criteria. Er wordt alleen naar de buitenkant gekeken, waardoor kinderen soms ten onrechte zware medicijnen toegediend krijgen.” Cluitmans is ervan overtuigd dat zijn methode op termijn officieel goedgekeurd gaat worden. “Iedereen neemt het serieus, maar het is nog niet als een standaard vorm van diagnose geaccepteerd. In de zorg zijn er beroepsgroepen die de methode moeten erkennen. Pas dan gaan zorgverzekeraars het in hun pakket opnemen. Dit zijn stroperige processen.”
“Met een product op de markt ga je van starter naar bedrijf”
Bedrijf Dolphys Medical B.V. Oprichters Dirk van Asseldonk Jos Keurentjes Gestart 2004 FTE 5,5 Octrooien ja Spin-off van Scheikundige Technologie
Over vijf jaar: “Ik ben een idealist en hoef hier niet rijk van te worden. Ik wil dingen beter maken die ik in mijn omgeving zie en waarvan ik denk: daar kan ik iets aan bijdragen.”
6
Technische Universiteit Eindhoven
Dirk van Asseldonk startte in 2004 met Dolphys Medical. Het medicijnafgifte-systeem PolyPulse was het eerste product. Inmiddels is daar Ventrain bijgekomen. De technische ontwikkeling van PolyPulse duurt langer dan verwacht. Van Asseldonk: “Als ondernemer moet je het product dat het dichtst bij de markt staat prioriteit geven. Hiermee kan snel omzet gegenereerd worden. Bovendien ga je met een product op de markt van starter naar bedrijf.” Het product dat naar de markt gaat is Ventrain. Het idee van Ventrain komt uit het Academisch Ziekenhuis Maastricht. Wanneer de luchtweg geblokkeerd is moeten hulpverleners een flinke snede maken om nog te kunnen beademen. Dat is risicovol. Met Ventrain vindt de volledige beademing plaats door een klein ‘rietje’. Via het rietje wordt zuurstof ingeblazen maar ook lucht uitgezogen. Daardoor is de grote snede niet meer nodig. Van Asseldonk verwacht dat Ventrain in de loop van 2010 naar de markt kan. Er bestaat al interesse vanuit artsen. Over de lancering van de PolyPulse wil hij niet veel kwijt. “Er is nu financiering voor de technologie tot 2012. Het is een langere weg dan verwacht, maar het blijft een interessante en kansrijke vinding. Dat blijkt ook weer uit de financiering die nu is vrijgemaakt voor het onderzoek.” Over vijf jaar: “Hebben we vier tot vijf producten in de markt staan op het gebied van noodbeademing en zijn we een belangrijke speler in de wereld. Ook hopen we grote vooruitgang te boeken in het onderzoek naar de PolyPulse zodat de eerste klinische testen kunnen plaatsvinden.”
7
Where Innovation Starts
www.magnaview.com
www.novameer.com
MagnaView
Novameer Nieuw polymeer biedt alternatief
“Een foto van een leerling wordt groter naar mate die vaker afwezig is” Bedrijf MagnaView B.V. Oprichters Erik-Jan van der Linden Roel Vliegen Jack van Wijk Gestart 2004 FTE 12 Octrooien nee Spin-off van Wiskunde & Informatica
Het begon met SequoiaView, een gratis tool om je harde schijf inzichtelijk te maken. Op internet geplaatst en inmiddels een miljoen keer gedownload. Al snel was duidelijk dat daar iets mee moest gebeuren. Inmiddels bestaat het bedrijf MagnaView B.V. vijf jaar, werken er achttien mensen, en levert het software en diensten in zes landen waaronder de USA en Australië. “Wij helpen organisaties enorme hoeveelheden data te gebruiken om hun processen te verbeteren met software die data visueel en interactief toegankelijk maakt,” zegt Roel Vliegen, oud-student Informatica en één van de oprichters van MagnaView. Voor scholen heeft MagnaView bijvoorbeeld het product Cum Laude ontwikkeld. In schooldatabases staat heel veel informatie, maar scholen weten eigenlijk niet wat ze hier allemaal mee kunnen. “Door onze tool te gebruiken kunnen ze al die data visueel inzichtelijk krijgen. Zo wordt een foto van een leerling steeds groter naar mate die vaker afwezig is.” MagnaView levert zowel software als dienstverlening. “Wij weten wat je met data moet doen om die bruikbaar te maken. Vaak vragen klanten ons daarom om analyses op te zetten met onze software.”
Bedrijf Novameer B.V. Oprichter Bart Kranz Gestart 2004 FTE 19 Octrooien ja Spin-off van Scheikundige Technologie
Bart Kranz begon in 2004 met een bedrijf op basis van een nieuw polymeer dat een alternatief biedt voor composietmaterialen zoals polyester en epoxy. De naam van het bedrijf is Novameer. Kranz: “Het was meteen duidelijk dat het polipropyleen polymeer, een vinding van de faculteit Scheikundige Technologie, over uitstekende eigenschappen beschikt. De impactsterkte en stijfheid zijn goed. Daarbij is het erg licht, lichter dan polyester of andere composietmaterialen. Omdat het uit één materiaal is opgebouwd, is het honderd procent recyclebaar.” Novameer heeft samen met een partner ook een variant van deze kunststof ontwikkeld in polyethyleen. Deze is nog eens vier tot zeven keer sterker dan de polymeer die op de universiteit is ontwikkeld en heeft naast de uitstekende eigenschappen van composiet, verrassend genoeg ook extreem goede antiballistische eigenschappen. Novameer heeft twee bedrijfsgebouwen in Veghel. Inmiddels werken hier bijna twintig mensen. Een grote multinational is aandeelhouder van Novameer.
Over vijf jaar: “We vernieuwen voortdurend onze producten en diensten op basis van input van de klant. Tegen die tijd zijn we daarom een van de ‘grote jongens’ op ons gebied.”
8
Technische Universiteit Eindhoven
9
Where Innovation Starts
www.howtech.nl
www.hybridcatalysis.com
HowTech
Hybrid Catalysis
Films kijken die met je meebewegen
“Ik kan nu op feestjes over meer praten dan moleculen”
Bedrijf HowTech B.V. Oprichter Xiaogang Mao Gestart 2005 FTE 5 Octrooien ja Spin-off van Wiskunde & Informatica
De vinding van Xiaogang Mao heet SyncMovie System. Hij kan er korte films mee laten zien aan mensen die in beweging zijn. De beelden bewegen dan met de mensen mee. Bijvoorbeeld als ze op een roltrap of rolbaan staan. Helemaal nieuw is het idee niet. Een Amerikaans bedrijf gebruikt hetzelfde concept maar met een andere technologie. Het nadeel van de Amerikaanse oplossing is volgens Mao dat je daarvan alle beelden op de displays moet vervangen wanneer je de snelheid van de film wilt aanpassen. Zijn oplossing zit in de software, die als voordeel heeft dat je het op alle snelheden kunt laten zien. Mao stapte met zijn idee naar een hoogleraar van de faculteit Wiskunde & Informatica. Hij vond het erg interessant en heeft een student aan het project toegevoegd om een prototype van het systeem te maken. Inmiddels is dat prototype gereed en is Mao zijn markt aan het uitbreiden.
Bedrijf Hybrid Catalysis B.V. Oprichter Erik Abbenhuis Gestart 2005 FTE 4 Octrooien ja Spin-off van Scheikundige Technologie
Vijftien jaar lang heeft Erik Abbenhuis gewerkt aan katalysatoren. Nu is hij klaar om de universiteit te verlaten en zich helemaal op het ondernemerschap te richten met zijn bedrijf Hybrid Catalysis. “Door bedrijfsactiviteiten heb ik het gevoel dichter bij de maatschappij te staan. Ik kan nu op een feestje ook over belasting en personeel praten, in plaats van enkel over moleculen.” Hybrid Catalysis verbetert of vervangt katalysatoren van bedrijven. Bij vervanging wordt gebruik gemaakt van in eigen beheer ontwikkelde katalysatoren. Hierbij wordt een nieuwe grondstof gebruikt. Die nieuwe grondstof is beter omdat je selectievere en efficiëntere katalysatoren kunt maken. De bouwstenen zijn perfect moleculair gedefinieerd. Volgens Abbenhuis is Hybrid Catalysis begonnen als een soort sigarenwinkeltje. “We hadden 18.000 euro om een bv op te richten. Maar we hebben nooit verlies gemaakt en maken nu ieder jaar winst. Heel veel starters hebben plannen met jarenlange investeringen voordat er winst komt. Dat hebben wij nooit gehad.” De winst was er al snel doordat Hybrid Catalysis ook contractonderzoek uitvoert en robottechnieken ontwikkelt zodat bedrijven hun bestaande katalysatoren kunnen testen en vergelijken. Over vijf jaar: “Zijn we een robuust bedrijf waar een man of tien werkt. Hebben we onze eerste commerciële toepassing daadwerkelijk voor elkaar waardoor in één keer honderd ton afgenomen kan worden. Daarnaast kent men ons als een organisatie waar je onderzoek heel goed aan kunt uitbesteden.”
10
Technische Universiteit Eindhoven
11
Where Innovation Starts
www.in-viso.nl
www.slimbouwen.nl www.wvttkarchitecten.nl
Inviso
WVTTK architecten
“Voor hoogleraren ben ik een ondernemer, voor ondernemers een wetenschapper”
“Het is goed dat iedereen de methode kan gebruiken”
Bedrijf Inviso B.V. Oprichter Frans Kanters Gestart 2005 FTE 1 Octrooien ja Spin-off van Biomedische Technologie
“Mijn doel is laten zien dat wetenschap en bedrijfsleven goed te combineren zijn,” zegt Frans Kanters, oprichter van Inviso. Volgens Kanters bestaat bij beide partijen vaak het idee dat een van de twee er bij samenwerking slecht vanaf komt. “Onderzoekers denken dat het ten koste gaat van hun onderzoek en bedrijven denken dat universiteiten geen oog hebben voor toepassingen. Ik wil laten zien dat dit niet het geval is.” De faculteit Biomedische Technologie gebruikt beeldverwerking voor de analyse van onder andere MRI scans en röntgenbeelden. Een compleet nieuwe technologie zorgde ervoor dat zaken die voorheen niet zichtbaar waren nu wel zichtbaar zijn. Kanters zag dat deze technologie voor veel meer markten interessant zou kunnen zijn en ontwikkelde een kastje waarmee de algoritmes ook op gewone computers te gebruiken zijn. Zijn eerste klant is een granietfabriek. “Met de beeldverwerkingstechnologie kunnen snel scheuren in aanrechtbladen gevonden worden. Eerst gebeurde dit met het blote oog. Dat was veel minder nauwkeurig en een stuk arbeidsintensiever.” De mogelijkheden zijn volgens Kanters enorm, maar de markt is voorzichtig. “Het probleem is dat het eigenlijk té nieuw is.”
Bedrijf WVTTK architecten Oprichters Joost van ’t Klooster Jackel Henstra Gestart 2005 FTE 2,5 Octrooien nee Spin-off van Bouwkunde
Over vijf jaar: “Hopen we dat de rol van architect is veranderd naar de architect zoals hij vroeger was: in de rol van bouwmeester. De scheiding die er nu is tussen ontwerp en uitvoering is dan wat ons betreft opgeheven, want daar gaat veel mis. Ook staat dan het merk Slimbouwen sterker in de markt.
Over vijf jaar: “De komende twee jaar moeten we het prototype verbeteren en afstemmen op verschillende markten. Daarna hoop ik op een investeerder om de verkoop van het product verder uit te bouwen en marktaandeel te krijgen in verschillende sectoren.”
12
Technische Universiteit Eindhoven
WVTTK werkt vanuit het concept Slimbouwen dat is ontworpen door prof.dr.ir. Lichtenberg. Lichtenberg heeft al 25 jaar een eigen bureau. In die 25 jaar kwam hij veel aspecten tegen die volgens hem beter konden. Dit heeft hij samengevoegd in zijn visie: Slimbouwen. Joost van ’t Klooster studeerde bij hem af en raakte geïnspireerd door deze visie op de bouw. Samen met Jackel Henstra richtte hij WVTTK architecten op: wat verder ter tafel komt. Van ’t Klooster over de naam van het bedrijf: “Onderaan een agenda van een vergadering staat vaak: wvttk: wat verder ter tafel komt. Wij proberen deze punten juist vroegtijdig op tafel te kijgen om problemen later te voorkomen.” Met Slimbouwen worden veel problemen voorkomen. De methode richt zich op drie punten: lichter en compacter, flexibiliteit en de organisatie van partijen. Lichter en compacter betekent bovendien duurzamer: minder materiaal zorgt voor minder vervoer. Genoeg voordelen dus. Maar de bouwwereld is volgens van ’t Klooster een conservatieve wereld. “Als je iets nieuws wil stuit je altijd op veel weerstand. Daarom is het goed dat iedereen de methode mag gebruiken. Op die manier wordt het bij klanten bekend en vertrouwd.”
13
Where Innovation Starts
www.chemicaltransistor.nl
Afira
InSolutions “Geen grauwe was en geen aanslag op de afwas” “Het bedrijf bestond al voordat ik gevraagd werd decaan te worden”
Bedrijf Afira B.V. Oprichter Dirk van Asseldonk Gestart 2006 FTE 3 Octrooien ja Spin-off van Scheikundige Technologie
Onthardingszout overbodig maken bij het ontharden van water. Daarvoor zorgt ColdSoft, een product van Afira. “Wij kunnen de calcium- en magnesiumionen, waardoor water hard wordt, uit een koude waterstroom halen. Deze worden vervolgens opgesloten in onze ColdSoft hydrogel. Als er bijvoorbeeld na de vaatwas warm afvalwater is, dan worden deze ionen afgegeven en met het afvalwater afgevoerd,” zegt Dirk van Asseldonk, die naast Afira ook Dolphys Medical oprichtte (zie pagina 7). De huidige manier van ontharden van water gebeurt veelal met onthardingszout. Dit is slecht voor het milieu. Van Asseldonk: “In sommige Amerikaanse staten gebruiken huishoudens maar liefst 10 kilogram onthardingszout per week. Steeds meer staten willen een verbod uitbrengen op het gebruik van onthardingszout, omdat het zo slecht is voor het milieu. Met ons systeem is onthardingszout niet meer nodig.” Ook voor de was is ColdSoft positief: “Mensen voegen nu Calgon toe. Dit slaat neer en zorgt voor grauwe was. Met ColdSoft is geen Calgon meer nodig waardoor de was niet meer grauw wordt.” De voordelen voor de consument zijn duidelijk: geen grauwe was en geen aanslag op de afwas, zonder dat Calgon of onthardingzout toegevoegd wordt: het past zo in een reclameboodschap.
Bedrijf InSolutions B.V. Oprichter Ton Backx Gestart 2006 FTE 3 Octrooien ja Spin-off van Electrical Engineering
Over de rol van de universiteit: “Als universiteit moet je proberen om werkelijke vernieuwingen te introduceren, en de spin-offs gebruiken om die vernieuwingen naar de markt te brengen.”
Over vijf jaar: “zijn wij wereldmarktleider in ontharden door het gebruik van temperatuurverschillen.”
14
Technische Universiteit Eindhoven
De oprichter van InSolutions, Ton Backx, valt op tussen de starters. Hij is naast oprichter van het bedrijf ook decaan van de faculteit Electrical Engineering. “Het bedrijf bestond al voordat ik gevraagd werd om decaan te worden. Ik heb toen meteen iemand anders gezocht om de trekkende rol voor InSolutions te vervullen, om geen belangenverstrengeling te krijgen.” InSolutions ontwikkelt een technologie om chemische processen heel dynamisch te kunnen bedrijven. In de huidige chemische processen wordt het gedrag gedicteerd door de fysica. De chemie is echter miljarden keren sneller. Door die langzame fysica is het onmogelijk nauwkeurig grip te krijgen op de chemie. InSolutions wil de chemische en fysische processen van elkaar scheiden om betere procesbeheersing mogelijk te maken. Deze scheiding kan één van de essentiële schakels worden om te komen tot duurzame ontwikkeling. “We kunnen hiermee processtappen ontwikkelen waarmee we een overstap kunnen maken naar duurzame energiebronnen, om uiteindelijk los te komen van het gebruik van fossiele brandstoffen als bron,” aldus Backx.
15
Where Innovation Starts
www.levelacoustics.nl
www.optimalforming.nl
Level Acoustics
Optimal Forming Solutions
“Als kennisinstelling moeten wij aan het front van de kennisontwikkeling staan”
Bedrijf Level Acoustics B.V. Oprichter Renz van Luxemburg Gestart 2006 FTE 3 Octrooien nee Spin-off van Bouwkunde
Renz van Luxemburg, oprichter van Level Acoustics, vond dat het laboratorium voor akoestiek van de faculteit Bouwkunde beter benut kon worden. Hij schreef een bedrijfsplan waarin het laboratorium een functie kreeg als centrum voor kennisoverdracht op akoestisch gebied. Level Acoustics verzorgt kennisoverdracht, consultancy en onderzoek. “Het lab stond er alleen om onderzoek te doen,” vertelt van Luxemburg. “Dat vond ik zonde. Ik heb toen een bedrijfsplan geschreven voor exploitatie van het lab. In eerste instantie vond dit geen gehoor. ‘Daar is de TU/e niet voor’, was de reactie. Uiteindelijk bleek uit het plan dat het voor beide partijen interessant was en zijn we gestart. Inmiddels staan de deuren open voor studenten, architecten en anderen met interesse voor akoestiek.” Level Acoustics organiseert onder andere workshops en masterclasses om de kennis van de TU/e op het gebied van akoestiek te delen. “Als kennisinstelling moeten wij aan het front van de kennisontwikkeling staan en bij voorkeur nieuwe kennis ontwikkelen. Pas dan ben je interessant.”
“Eerst zien, dan geloven”
Bedrijf Optimal Forming Solutions Oprichter Sebastiaan Boers Gestart 2006 FTE 1 Octrooien ja Spin-off van Werktuigbouwkunde
Over vijf jaar: “Hebben wij hier vier promovendi in dienst en zijn we uitgegroeid naar een bedrijf met een stuk of tien werknemers.”
16
Technische Universiteit Eindhoven
Sebastiaan Boers wil alle onderdelen van ondernemen zelf meemaken: de ontwikkeling, de verkoopgesprekken, de zoektocht naar investeerders en het vinden van een compagnon. “Door alles zelf te doen weet ik precies wat er in de markt voor problemen zijn en kan ik veel gerichter een systeem ontwikkelen dat perfect aansluit op de wensen van de eindgebruiker,” zegt Boers. Boers werkt aan een instelbare matrijs die op basis van cadberekeningen een complexe vorm aanneemt. De technologie maakt gebruik van een programmeerbaar pennenbed waarbij je vanuit een digitale vorm een ontwerp op het pennenbed kunt instellen. Binnen enkele minuten kun je zo een functioneel product maken. Onderscheidend hieraan is dat iedere keer een ander product tot stand komt zonder in een mal te investeren. Boers ondervindt net als veel technostarters dat het moeilijk is een niet bestaand product te verkopen. “De klant heeft toch zoiets van: laat maar eens zien dat het werkt voordat wij een dure machine gaan kopen zonder referentie. Ze geloven in het concept maar de houding is: eerst zien, dan geloven.” Over vijf jaar: “Is de pennenbedtechnologie één van de standaardprocessen geworden in de maakindustrie.”
17
Where Innovation Starts
www.unit040.nl
www.xpresspe.com
Unit040
Xpress Precision Engineering “Subsidies zijn mooi, klanten zijn mooier”
“Je moet gewoon eerlijk zijn en zeggen waar het op staat”
Bedrijf Unit040 ontwerp B.V. Oprichters Andreas Huvenaars Andrik Schrijver Frank van Duin Jorick Huizinga Guido van Gageldonk Gestart 2006 FTE 5 Octrooien ja Spin-off van Industrial Design
18
Ze werden veelvuldig gewaarschuwd: ‘Vijf kapiteinen op één schip, dat is wel heel veel’. Maar bij Unit040 werkt het prima. Volgens Guido van Gageldonk, één van de oprichters, moet je gewoon eerlijk zijn en zeggen waar het op staat. “Tijdens een bespreking hebben we een ‘hoe gaat het en hoe voelt men zich’ ronde. Eén voor één vertellen we dan wat goed gaat, maar ook wat ons dwars zit. Op deze manier zorg je ervoor dat de druk van de ketel gaat.” Unit040 richt zich op twee diensten: technische animaties en smart prototyping. “Veel technische bedrijven hebben moeite met het inzichtelijk maken van hun product voor de klant. Omdat wij kennis hebben van techniek én design zijn wij in staat een ingewikkeld product begrijpbaar neer te zetten in een animatie.” Bij smart prototyping komen de verschillende expertises die ze in huis hebben goed van pas. “Samen hebben we verstand van visua-lisaties, engineering, programmeren en elektronica. Met deze kennis zijn we in staat in korte tijd prototypes van technisch complexe producten te maken.” Naast de twee diensten heeft Unit040 het doel om ieder jaar een product op te starten dat zich kan doorontwikkelen binnen een apparte bv, met een andere ‘kapitein op het schip’. Één van die producten is het wonderboek. Het wonderboek is een interactief fotoboek waarbij een ingesproken stem een verhaal vertelt bij iedere foto. “Het boek is in eerste instantie ontwikkeld voor Alzheimer patiënten, maar de startmarkt voor het wonderboek is groter. Over vijf jaar hopen we miljoenen stuks verkocht te hebben in Europa.”
Technische Universiteit Eindhoven
Bedrijf Xpress Precision Engineering B.V. Oprichter Edwin Bos Ernst Treffers Gestart 2006 FTE 4,5 Octrooien ja Spin-off van Werktuigbouwkunde
19
“Veel techno-ondernemers blijven oneindig sleutelen voordat ze naar de markt gaan. Wat mij betreft kun je niet snel genoeg beginnen met verkopen. Je krijgt dan veel feedback op je product, omdat er met een andere bril naar gekeken wordt. Dat levert ontzettend veel waardevolle informatie op, én omzet,” zegt Ernst Treffers. Treffers heeft samen met Edwin Bos Xpress Precision Engineering opgericht: de leverancier van precisie meettechniek met behulp van een taster. De taster is voorzien van een piepklein kogeltje met een diameter tussen 0.5 en 0.05 millimeter. Treffers: “We richten ons op het meten van micro-onderdelen zoals lenzen in mobiele telefoons, medische implantaten en onderdelen van satellieten. We zijn veruit de meest nauwkeurige.” Xpress heeft al producten verkocht in Azië, Amerika en Europa. “Subsidies zijn mooi, maar klanten zijn mooier. Dit jaar gaan we al winst maken.” Over vijf jaar: “Hebben we een mooi bedrijf met een breed productenportfolio in de branche voor 3D-meten van micro-objecten, en een man of dertig in dienst.”
Where Innovation Starts
www.fistuca.com
www.qtis.nl
Fistuca
QTIS/e “Het duurt altijd langer dan je denkt”
“Over vijf jaar hopen we bezig te zijn met de eerste klinische studies” Bedrijf Fistuca B.V. Oprichter Jasper Winkes Gestart 2007 FTE 1,5 Octrooien ja Spin-off van Werktuigbouwkunde
20
Jasper Winkes begon tijdens zijn afstuderen al met de opzet van zijn eigen bedrijf Fistuca bv. Vol enthousiasme en met een hele optimistische tijdsplanning. Inmiddels is hij wel wat realistischer geworden. Winkes: “Het duurt altijd langer dan je denkt.” De machine van Winkes is een nieuw soort heiblok. “Het is een revolutionair concept ten opzichte van bestaande machines. Mijn heiblok is substantieel schoner, beter en stiller.” Op het moment werkt Winkes aan een prototype samen met een partner. Hij merkt veel van de crisis. Veel bedrijven houden investeringen af en kopen amper iets nieuws. “De denkwijze is op dit moment: ‘zolang het werkt is het goed’. Maar ik blijf positief: als de crisis straks voorbij is, is alles versleten en moet men in één keer flink investeren. Op dat moment sta ik klaar om de markt te bedienen.”
Bedrijf QTIS/e B.V. Oprichters Mirjam Rubbens Martijn Cox Gestart 2007 FTE 6 Octrooien ja
Over vijf jaar: “Sta ik aan het hoofd van een bedrijf dat een ‘range’ van funderingsmachines heeft en dat zelfs al interessant is om over te nemen. Een omzet noemen is lastig, maar het moet er wel een zijn met zes nullen.”
Spin-off van Biomedische Technologie
Technische Universiteit Eindhoven
21
QTIS/e ontwikkelt hartkleppen van lichaamseigen materiaal. Dit heeft als grote voordeel dat het lichaam geen afstotingsverschijnselen vertoont en geen bijkomende medicijnen nodig heeft. Bovendien groeien de hartkleppen mee, wat vooral voor kinderen grote voordelen heeft. In Europa worden elk jaar zesduizend kinderen geboren met een afwijkende hartklep. Zij moeten doorgaans drie keer geopereerd worden. Met een meegroeiende hartklep hoeft dat niet meer. Mirjam Rubbens en Martijn Cox zijn beide gepromoveerd bij de faculteit Biomedische Technologie en hebben een bedrijf opgericht om deze vinding uiteindelijk op de markt te krijgen. Rubbens: “Het principe van dit onderzoek is dat we cellen uit de patiënt halen, in een mal plaatsen die de vorm van een hartklep heeft, en ze vervolgens trainen om veel en sterk weefsel te maken. De mal breekt in de tussentijd af en je houdt een hartklep over van lichaamseigen materiaal.” Over vijf jaar: “Hopen we bezig te zijn met de eerste klinische studies. Voor grote bedrijven heeft het een meerwaarde wanneer je tot de klinische studies kunt komen, want dan wordt het risico lager. Vanaf dat moment zou het goed kunnen dat grotere partijen het gaan doorontwikkelen.”
Where Innovation Starts
www.studioludens.com
www.validus-technologies.com
Studio:Ludens
Validus Technologies “Het implementeren van onze technologie bij klanten geeft ontzettend veel voldoening”
“De democratisering van het creatieproces”
Bedrijf Studio:Ludens Oprichters Alexander Rulkens Wouter Walmink Gestart 2007 FTE 2 Octrooien nee Spin-off van Industrial Design
“Wij willen iedereen in staat stellen om mooie dingen te maken,” zegt Wouter Walmink, één van de oprichters van Studio:Ludens. Met mooie woorden noemt hij het ‘de democatisering van het creatieproces’. Ontwerpen moet volgens hem dichter bij de mensen komen. “Je zag het al met filmen en schrijven: met YouTube kan nu iedereen filmpjes laten zien, met weblogs zijn veel mensen gaan schrijven voor een groter publiek. Onze online tools zorgen ervoor dat iedereen kan ontwerpen.” In het begin koppelde Studio:Ludens deze ontwerpen direct aan producten. Klanten konden hun eigen onderzetters of tapijt ontwerpen. Walmink: “Dat bleek toen niet goed te werken, traditionele producenten waren hier nog huiverig voor.” Nu zijn ze bezig met Repper, een tool waarmee iedereen zelf patronen kan ontwerpen. In korte tijd is de applicatie al meer dan vijftigduizend keer gebruikt. “We zijn nu aan het kijken hoe we hier het beste een verdienmodel aan kunnen koppelen.”
Bedrijf Validus Technologies B.V. Oprichters Nico Verloop Robert Vrancken Thijs Meijer Gestart 2007 FTE 8 Octrooien ja Spin-off van Scheikundige Technologie
Over vijf jaar “We zijn met het bedrijf gestart om onze echte passie te vinden. In de bachelor van Industrial Design leer je veel fascinerende vakgebieden kennen, maar waar ga je je in specialiseren? Daar komen we nu achter. Het kan dus goed zijn dat we over vijf jaar een masteropleiding aan het volgen zijn en dit eventueel combineren met Studio:Ludens.”
22
Technische Universiteit Eindhoven
23
Met behulp van een innovatief veiligheidslabel namaak van medicijnen voorkomen. Nico Verloop, Robert Vrancken en Thijs Meijer besloten om deze vinding na hun afstuderen aan de TU/e verder te ontwikkelen. Ze kozen er voor de technologie toe te spitsen op de farmaceutische markt, waar een grote behoefte bestaat aan het beveiligen van medicijnen tegen namaak. Afzonderlijke beveiligingsniveaus die al langer bestaan, worden namelijk steeds professioneler gekopieerd. Validus is inmiddels gestart met de productie van labels. Deze labels kunnen met standaardtechnieken in de industrie op de verpakkingen worden aangebracht, zodat in de productielijnen niets hoeft te worden gewijzigd. Nico Verloop vertelt dat Validus momenteel druk is met het werven van klanten. “We zijn ook een aantal nieuwe projecten gestart. Het implementeren van onze technologie bij klanten geeft ontzettend veel voldoening.” Over vijf jaar: “Zijn we uitgegroeid tot een van de vooraanstaande spelers in de beveiligingsindustrie met wereldwijd meerdere productie sites.”
Where Innovation Starts
www.winkelparade.nl
www.causabv.com
Winkelparade
causa “De kracht van causa is de samenwerking”
“We zien Winkelparade wel uitgroeien tot één grote shopping mall”
Bedrijf Winkelparade B.V. Oprichters Jeroen Bongers Boechie van den Brand Gestart 2007 FTE 10 Octrooien nee Spin-off van Wiskunde & Informatica
Het begon met een idee om sneller muren te bouwen. Via een website voor bouwproducten eindigden ze vervolgens bij websites voor winkeliers. En dit bleek het succesvol: met een bedrijfsomvang van 10 FTE en 750 gebouwde websites en webwinkels is het bedrijf goed op weg. Jeroen Bongers, alumnus van de faculteit Bouwkunde, is één van de oprichters. Hij had tijdens zijn afstuderen een methode bedacht om sneller muren te bouwen en ging hiermee naar de markt, maar dat schoot niet op. Een website voor nieuwe bouwproducten was zijn tweede idee. Samen met Boechie van den Brand, afgestudeerd bij de faculteit Wiskunde & Informatica, zette hij een website op voor vermelding van nieuwe bouwproducten. Ook dat vond uiteindelijk geen doorgang. Nu is daar Winkelparade en ontwikkelen ze allerlei online diensten voor de retail. “Winkeliers hebben de mogelijkheid om via ons een unieke website of webwinkel aan te schaffen. Daarnaast hebben we de verzamelsite Winkelparade.nl waarop alle winkels van Nederland te vinden zijn. De basisinformatie van de winkels staat erop. Willen klanten meer informatie of een advertentie plaatsen, dan betalen ze daarvoor.” Op het moment zijn de ondernemers druk bezig online shopping te implementeren in Winkelparade.nl. “Dat is onze volgende stap.”
Bedrijf causa B.V. Oprichter Jan Jacob Patijn Gestart 2008 FTE 5 Octrooien nee Spin-off van Technische Natuurkunde
Over vijf jaar: “Is het aantal metingen dat wij zelf op locatie uitvoeren gedaald en het aantal verkochte apparaten gestegen. De klant voert dan zelf metingen uit waarbij wij de data-analyse blijven uitvoeren en het kennisniveau bij de klant op peil houden.”
Over vijf jaar: “Heeft Winkelparade een grote invloed op de Nederlandse online en offline verkoop. We zien Winkelparade wel uitgroeien tot één grote shopping mall.”
24
Technische Universiteit Eindhoven
Causa bv voert inspecties en validaties uit op sterilisatie- en desinfectie-apparatuur in de gezondheidszorg en farmaceutische industrie. Dit gebeurt in samenwerking met de TU/e waarbij de universiteit zorgt voor nieuwe methodieken en de daarbij behorende apparatuur. Jan Jacob Patijn werkt al vijftien jaar in de branche. “Het is een kleine markt waardoor je snel door hebt hoe dingen werken. Toen ik langere tijd in de branche actief was, dacht ik: ‘dat moet anders’. Niet lang daarna hebben we causa opgericht. De kracht van causa is de samenwerking tussen iemand die de markt en daarmee het proces goed kent -ikzelf- en een kennisinstelling als de TU/e waar ze kunnen zorgen voor de juiste apparatuur en software.” De inspecties van de producten in deze sector keren jaarlijks terug. “De metingen worden al lang uitgevoerd, ze zijn alleen niet secuur genoeg. Wij meten temperatuur, druk en relatieve vochtigheid op locatie en heel nauwkeurig. Op die manier kun je écht zien of je apparatuur voldoet aan de geldende richtlijnen en normen. Daarnaast blijven we in samenwerking met de TU/e verder onderzoek doen.”
25
Where Innovation Starts
www.flowid.nl
www.neodec.nl
Flowid
NeoDec “Je moet focussen”
“iedere optimale samenstelling is uniek” Bedrijf Flowid B.V. Oprichters Jeoffrey van den Berg Wouter Stam Wessel Hengeveld Gestart 2008 FTE 2,5 Octrooien nee Spin-off van Scheikundige Technologie
Bedrijven zijn niet op de hoogte van het gebruik van microreactoren op pilot- en productieschaal en leveranciers weten niet precies hoe ze klanten moeten bedienen. Flowid brengt de twee partijen bij elkaar. In hun applicatie laboratorium laat Flowid bedrijven zien hoe pompen en reactoren van verschillende leveranciers eruit zien en werken. Flowid onderzoekt de meest optimale setting voor iedere klant. Wat zijn de juiste verhoudingen en wat zijn de juiste temperaturen? “Ieder bedrijf is uniek en daarmee is iedere optimale samenstelling uniek,” zegt Wouter Stam, één van de drie oprichters van Flowid. “Microreactoren zijn een mooie technogie. Helaas wordt er op productieschaal niet veelvuldig gebruik van gemaakt. De doorbraak in de industrie moet nog komen. Wij bieden de industrie twee dingen: we kijken of het werkt in het lab maar belangrijker: we kijken of het op grote productieschaal werkt.” Op den duur wil Flowid ook applicaties en toegepaste productie ‘kits’ gaan verkopen. Stam: “Op een gegeven moment is de rek uit het aantal uren dat je kunt verkopen. We willen niet beperkt worden door onze eigen schaalbaarheid.”
Bedrijf NeoDec B.V. Oprichters Ko Hermans Joost Valeton Rob van den Akker Gestart 2008 FTE 3 Octrooien ja Spin-off van Scheikundige Technologie
Het printen van flexibele elektronica kan met technieken als zeefdruk of inkjet. Het printen van de elektrodes vereist een langdurige warmtebehandeling. Deze behandeling is duur en niet alle materialen zijn ertegen bestand. De manier waarop NeoDec elektroden print is sneller en goedkoper, onder andere omdat een warmtebehandeling niet nodig is. “Je markt is gigantisch groot, maar je moet focussen,” zegt Ko Hermans, één van de oprichters van NeoDec. Het product waar NeoDec zich nu op richt, is de intelligente pilstrip. Dit project wordt eindelijk uitvoerbaar omdat NeoDec geschikt materiaal op een goede en goedkopere manier kan printen. Bij intelligente pilstrips wordt de elektronica gekoppeld aan de pilstrip. Zo registreert de elektronica bijvoorbeeld wanneer de laatste pil is genomen en communiceert dit naar de gebruiker. Voorlopig richt NeoDec zich op deze toepassing, maar de mannen kunnen met hun vinding allerlei kanten op. “Denk bijvoorbeeld aan goedkope wegwerpelektronica. We kunnen hiermee informatie koppelen aan een product en dit communiceren naar de klant. Bij voedselproducten kan dit informatie zijn over ingrediënten of allergieën.” Over vijf jaar: “Hebben we een volle productielijn staan of zijn we in loondienst. Het is alles of niets. We hopen zelf natuurlijk op het eerste.”
26
Technische Universiteit Eindhoven
27
Where Innovation Starts
www.peerplus.nl
www.b-invented.com
Peer+
B-invented
“Met deze toepassing kan de CO2 uitstoot enorm worden teruggedrongen”
“De markt is verleidelijk, maar dit is toch meer de verwezenlijking van een droom” Bedrijf Peer+ B.V. Oprichters Teun Wagenaar Casper van Oosten Gestart 2008 FTE 3 Octrooien ja Spin-off van Scheikundige Technologie
28
De financiering wordt geregeld. Eind 2012 willen ze de markt op. Peer+ heeft nog veel uitdagingen te overwinnen, maar de vraag vanuit de markt is al aanwezig. De ramen van Peer+ zijn te schakelen in drie standen: donker, licht en diffuus. Bij de donkere en diffuse stand wordt het licht dat invalt gebruikt om energie op te wekken. Teun Wagenaar is één van de oprichters van Peer+. Het grote voordeel van deze technologie is volgens hem dat het product snel op grote schaal geïmplementeerd kan worden. “Het is een uitstekende methode om grote gebouwen te verduurzamen. Een gevel van een gebouw bevat al snel 1.000 m2 glas. De hoeveelheid energie die bespaard kan worden op airco en licht in een gebouw is enorm. Bovendien kan electriciteit opgewekt worden. Met deze toepassing kan de CO2 uitstoot enorm worden teruggedrongen.”
Bedrijf B-invented B.V. Oprichters Joost Huijgen Gijs Schalkwijk Gestart 2009 FTE 2 Octrooien ja
Over vijf jaar: “Wordt het product wereldwijd geleverd om de massamarkt te bedienen. Wij zijn uiteindelijk niet degene die een bedrijf met duizend man willen leiden. Tegen die tijd zijn wij bezig met een nieuwe uitdaging.”
Spin-off van Bouwkunde
Technische Universiteit Eindhoven
29
Joost Huijgen en Gijs Schalkwijk hebben samen het bedrijf B-invented opgericht. Na zijn afstuderen heeft Huijgen wel een momentje getwijfeld: “De markt is verleidelijk. Een mooie baan, lease-auto en laptop, het is allemaal zo geregeld. Maar ik heb zeker geen spijt van mijn keuze. Met een eigen bedrijf werk je toch meer aan de verwezenlijking van een droom.” B-invented werkt momenteel aan de B-smart, een nieuwe techniek die de aanleg van funderingen sneller en goedkoper maakt. “Onze techniek is een kant-en-klare bekisting van EPS, inclusief wapeningsstaal. Dit is veel minder werk. Het storten op de bouwplaats kan hierbij nog gewoon plaatsvinden.” Een ander pluspunt is de duurzaamheid van de methode. “Cement veroorzaakt een substantieel deel van de totale CO2 uitstoot. Met de vervanging van beton door EPS in de kern van de balk besparen we een aanzienlijke hoeveelheid cement. Daarnaast leveren we een totaalproduct, waardoor het transport naar de bouwplaats sterk afneemt.” Over vijf jaar: “Is de B-smart verder ontwikkeld en zijn wij bezig met nieuwe ideeën. We willen een ontwikkelclub zijn en meer van dit soort concepten naar de markt brengen.”
Where Innovation Starts
www.emultech.nl
www.ioniqa.com
EmulTech
Ioniqa Technologies
“De grootte van de druppels is enorm belangrijk”
“We willen doorgroeien naar een bedrijf met tien tot vijftien miljoen omzet per jaar”
Bedrijf EmulTech B.V. Oprichters Robin de Bruijn Fränk de Jong Gestart 2009 FTE 2 Octrooien ja Spin-off van Scheikundige Technologie
30
Bedrijf Ioniqa Technologies B.V.
Medicijnafgiftesystemen kunnen gecontroleerd medicijnen afgeven. Hierdoor kan met minder toedieningen en minder bijwerkingen een hoger therapeutisch resultaat worden gerealiseerd. Voor de productie van deze systemen heeft EmulTech een proces ontwikkeld: druppelvorming in microkanalen. “Vroeger roerde men een aantal keer hard in een emmer om de medicijnafgiftesystemen te maken,” zegt Fränk de Jong, een van de oprichters van EmulTech. “Het nadeel hierbij is dat je geen controle hebt over de kwaliteit van het eindproduct.” Het eindproduct dat zijn de druppels, en de grootte van de druppels is enorm belangrijk. Alle druppels die afwijken van de vooraf vastgestelde grootte en verhouding zijn niet bruikbaar. Op het moment moet daarom ongeveer veertig procent van de totale hoeveelheid weggegooid worden. Met de technologie van EmulTech worden de grootte en inhoud van de druppels heel nauwkeurig bepaald waardoor je veertig procent minder dure ingrediënten nodig hebt. Afhankelijk van de specificaties en wensen van de klant is hier tussen de twee en tien kilo van nodig. “Als je bedenkt dat één gram actief farmaceutisch ingrediënt al honderdduizend euro kost, dan bespaar je best een hoop.”
FTE 3
Technische Universiteit Eindhoven
31
Oprichters Tonnis Hooghoudt Carlos Guerrero Sanchez Gestart 2009
Octrooien ja Spin-off van Scheikundige Technologie
“De vloeistof is in eerste instantie vloeibaar, maar zo gauw er een magneet in de buurt komt wordt de vloeistof dikker. Het gaat van limonade naar gelly,” legt Tonnis Hooghoudt uit. Hooghoudt is nu een half jaar betrokken bij Ioniqa. Na twintig jaar ervaring in het bedrijfsleven wilde hij voor zichzelf beginnen. Via zijn netwerk kwam hij met Carlos in contact. Ioniqa maakt ‘magnetic smart materials’. Dit zijn materialen die onder invloed van een magnetisch veld veranderen van eigenschappen. Carlos Guerrero Sanchez promoveerde bij de faculteit Scheikundige Technologie op deze vinding. De technologie zelf bestaat al zo’n vijftig jaar. De manier waarop het magnetische veld geregeld wordt, is nieuw. De elektronica is sterk ontwikkeld en daarmee is de bediening van de vloeistof zeer sterk verbeterd. Op dit moment is Ioniqa bij vier bedrijven bezig met de toepassing. Eén daarvan is een sealing applicatie. Hooghoudt: “Bij een sealing applicatie wordt de magnetische vloeistof op zijn plaats gehouden door een permanent magnetisch veld. Het voordeel is dat er veel minder wrijving optreedt dan bij een rubber sealing en er daarom minder energie verbruikt wordt.” Over vijf jaar: “In de komende twee jaar gaan we grote hoeveelheden magnetische vloeistoffen produceren. Uiteindelijk willen we doorgroeien naar een bedrijf met tien tot vijftien miljoen euro omzet per jaar.”
Where Innovation Starts
www.progression-industry.com
www.slimrenoveren.nl
Progression Industry
SlimRenoveren “We zijn druk in gesprek met verschillende partijen”
“Wij blijven nieuwe dingen ontwikkelen”
Bedrijf Progression Industry B.V. Oprichters Michael Boot Trudo Arts Gestart 2009 FTE 2 Octrooien ja Spin-off van Werktuigbouwkunde
“Alle ideeën zijn tijdens mijn promotie-onderzoek ontstaan,” zegt Michael Boot, één van de oprichters van Progression Industry BV. Met alle ideeën doelt hij op de Pfamen, Wedacs en CyclOx. Progression Industry ontwikkelt oplossingen voor de kernproblemen in de automotive branche: “Je hebt benzinemotoren die te veel CO2 uitstoten en je hebt dieselmotoren die te veel roet uitstoten. Wij hebben een oplossing voor beide problemen.” De oplossing voor benzinemotoren heet Wedacs, de oplossing voor dieselmotoren Pfamen. “Voor het duurzaamheidsprobleem hebben we CyclOx ontwikkeld. Een nieuwe, schone, tweede generatie biobrandstof.” Tot slot neemt Progression Industry deel aan de motorontwikkeling van de Savage-Rivale. Dit is een auto gemaakt vanuit het ideale beeld van de auto als ‘fun’ artikel. Echte ontwikkelaars dus. “Wij zijn een R&D bedrijf, en dat willen we ook blijven. Ons bedrijf zelf zal nooit uit meer dan vijf mensen gaan bestaan. Daarom wordt de techniek, wanneer volwassen genoeg, steeds afgesplitst naar een nieuwe bv, die iemand anders op een gegeven moment moet gaan trekken.”
Bedrijf SlimRenoveren Oprichters Sean Vos Doris de Bruijn Gestart 2009 FTE 2,5 Octrooien ja Spin-off van Bouwkunde
Over vijf jaar: “Wordt schilrenovatie volop toegepast en hopen we dat ook anderen ermee aan de slag zijn gegaan. Wij houden ons dan bezig met nieuwe concepten.”
Over vijf jaar: “Zijn we nieuwe versies aan het bedenken voor de huidige producten of nieuwe ideeën aan het ontwikkelen.”
32
Technische Universiteit Eindhoven
In de bouw kan efficiënter gewerkt worden. Sean Vos en Doris de Bruijn hebben een manier gevonden om na-oorlogse rijtjeswoningen snel en effectief te renoveren. Vos: “De schilrenovatie, zoals wij het noemen, is een totaalaanpak van na-oorlogse rijtjeswoningen waarbij de bestaande schil volledig wordt vervangen door een goed isolerende schil zodat de woningen na renovatie een veel lager energieverbruik kennen. Bovendien verlagen we de overlast enorm: in twee dagen kan de woning al zijn voorzien van een nieuwe schil.” Vos en De Bruijn hebben deze renovatiemethode tijdens hun afstudeerperiode ontwikkeld en geloven dat er een flinke markt voor bestaat. Het gaat dan vooral om na-oorlogse rijtjeswoningen. De Bruijn: “De bewoners van deze huizen hebben vaak een lage huur maar betalen ontzettend hoge energierekeningen. Dit probleem kan met onze vinding worden opgelost zonder dat dit veel overlast veroorzaakt voor de bewoner. We zijn druk in gesprek met verschillende partijen. De woningbouwverenigingen zijn onze belangrijkste klant.”
33
Where Innovation Starts
www.sorama.eu
www.sowiso.nl
Sorama
SOWISO
“Ze zijn allemaal geïnteresseerd”
“We geloven echt dat het wiskunde-onderwijs in Nederland beter kan”
Bedrijf Sorama B.V. Oprichters Vincent Locht Rick Scholte Gestart 2009 FTE 3 Octrooien ja Spin-off van Werktuigbouwkunde
Ze zijn nog niet zo lang bezig, maar hebben al omzet. “We hebben altijd gedacht dat we meteen naar klanten toe moeten stappen, dat hebben we daarom ook gewoon gedaan,” zegt Vincent Locht, de bedrijfseconoom van Sorama. Sorama helpt bedrijven met het opsporen en begrijpelijk maken van geluidsbronnen. Hoe en waarom maakt een product of machine geluid en waar komt het vandaan? Rick Scholte promoveerde op de techniek bij de faculteit Werktuigbouwkunde. Scholte en Locht zijn vervolgens samen Sorama gestart. De interesse komt uit verschillende hoeken. “Wij wisten ook niet precies waar de behoefte in de markt zou zitten, dus we zijn maar gewoon gaan bellen. Producenten van consumentenelektronica, ventilatiesystemen en cv ketels: ze zijn allemaal geïnteresseerd.” Sorama richt zich nu op het opsporen en in kaart brengen van het geluid, maar op korte termijn willen ze een ‘full solution’ bieden. “Dan kunnen mensen niet alleen bij ons terecht voor de opsporing, maar ook voor de vraag hoe je geluidsbronnen wegneemt.”
Bedrijf SOWISO Oprichters Marc Habbema Max Cohen Gestart 2009 FTE 4 Octrooien nee Spin-off van Wiskunde & Informatica
Over vijf jaar: “Willen wij erkend worden als het beste bedrijf ter wereld voor de reductie van productgeluid.”
34
Technische Universiteit Eindhoven
De werkdruk onder leraren is hoog in Nederland. Vooral bij bètavakken is sprake van een ernstig lerarentekort. SOWISO staat voor ‘software voor wiskunde onderwijs’ en neemt taken over van de leraar. Marc Habbema en Max Cohen, twee economen, zijn de oprichters van SOWISO. Ze ontwikkelen educatieve wiskundesoftware voor toepassing in het voortgezet onderwijs. Habbema: “De software is geschikt als volwaardige methode. Er is theorie aanwezig, maar de kracht zit in de interactiviteit en het maatwerk zoals individuele feedback.” De software-ontwikkeling is gestart aan de TU/e. Op dit moment is SOWISO bezig de software geschikt te maken voor commercieel gebruik. De vaders van beide heren zijn hoogleraar Wiskunde. Mede hierdoor hebben ze hier allebei affiniteit mee. Maar er zit ook een idealistischer doel achter. Habbema: “We geloven echt dat het wiskunde-onderwijs in Nederland beter kan en dat deze software een deel van de oplossing is. We willen bijdragen aan kwaliteitsverbeteringen en de kenniseconomie in het algemeen.” Over vijf jaar: “Staat ons bedrijf synoniem aan betrouwbare oplossingen op het gebied van e-learning en e-examination, niet alleen voor middelbare scholen maar veel breder.”
35
Where Innovation Starts
www.vabrema.com
www.yoyn.me
Vabrema
Yoyn Interactive “De toepassingen van onze techniek zijn legio”
Bedrijf Vabrema B.V. Oprichters Joffry Maltha Jan-Willem van Bree Gestart 2009 FTE 2 Octrooien ja Spin-off van Electrical Engineering
Jan-Willem van Bree stuitte toevalligerwijs op het fenomeen: celgroei stimuleren. Inmiddels is Vabrema opgericht en werkt hij samen met Joffry Maltha aan deze toepassing. Vabrema maakt speciale apparatuur waarmee celculturen kunnen worden behandeld met specifieke elektromagnetische velden zodat ze sneller gaan groeien. Maltha: “De toepassingen van onze techniek zijn legio. We richten ons in eerste instantie op de productie van huidcellen die worden gebruikt als alternatief voor dierproeven. Door de lange kweektijd is de productie van deze huidmodellen kostbaar. Met onze apparatuur denken wij de totale kweektijd met een kwart te kunnen reduceren.” Op muizencellen is in het lab al bewezen dat het werkt. Nu zal dat ook op menselijke cellen moeten gebeuren. Op dit moment is Vabrema daarom volop bezig met validatie en fundamenteel onderzoek naar het mechanisme. Over vijf jaar: “Hebben we een volledig bedrijf met een eigen ontwikkelafdeling, is een gedeelte van de productie uitbesteed en zijn de eerste producten in de markt gezet.”
“Bij Monopoly loop je ‘echt’ door de Kalverstraat”
Bedrijf Yoyn Interactive Oprichter Rik van der Linden Gestart 2009 FTE 1 Octrooien nee Spin-off van Industrial Design Technische Bedrijfskunde
In 2007 nam Rik van der Linden deel aan het CTE programma van de TU/e, een certificaatprogramma waarin de universiteit aandacht besteedt aan ondernemerschap. Hij wilde voor een vak graag een bedrijfsplan schrijven over een vinding aan de TU/e, om vervolgens te kijken wat de mogelijkheden waren om het in de markt te zetten. Uiteindelijk kwam hij uit bij Unit040 (zie pag. 18), een startersonderneming die op dat moment bezig was met de ontwikkeling van Yoyn. Het leek hem interessant de commerciële mogelijkheden voor Yoyn op papier te zetten. Van der Linden: “Yoyn is een interactief bordspellen platform, we kunnen detecteren wanneer een speler bijvoorbeeld de pion verplaatst. De computer registreert dit en via de computer kan zo beeld en geluid toegevoegd worden aan het spel. Bij Monopoly kun je bijvoorbeeld ‘echt’ door de Kalverstraat lopen of zien dat je in de gevangenis zit.” Yoyn wil met dit idee inspelen op de kloof tussen ouders en kinderen: “Ouders willen graag met kinderen een bordspel doen aan tafel, kinderen zitten liever achter de computer. Op deze manier kunnen ze dit combineren.” Over vijf jaar: “Hoop ik een nieuwe uitdaging aan te kunnen gaan. Je leert hier heel veel, die kennis is onbetaalbaar. Over vijf jaar hoop ik die te kunnen gebruiken voor iets anders. Tegen die tijd is Yoyn natuurlijk op de markt.”
36
Technische Universiteit Eindhoven
37
Where Innovation Starts
Land of the innovator
38
Technische Universiteit Eindhoven
39
Where Innovation Starts
Colofon
Samenstelling en redactie: Hilde Bosman Met medewerking van: Carline van Best Fotografie: Bart van Overbeeke, Bram Saeys, Casper Rila Vormgeving: vanRixtelvanderPut ontwerpers Druk: Lecturis Uitgave: Technische Universiteit Eindhoven
Bij de samenstelling van dit overzicht is gestreefd naar de grootst mogelijke nauwkeurigheid in de opgenomen vermeldingen. De uitgever stelt zich niet aansprakelijk voor eventuele (druk)fouten en onvolledigheden. Niets uit deze uitgave mag worden vermenigvuldigd, opgenomen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt zonder bronvermelding.
maart 2010
Technische Universiteit Eindhoven Innovation Lab Postbus 513 5600 MB Eindhoven Tel. (040) 247 48 22 www.tue.nl www.theinnovator.nl Bezoekadres: Horsten 1 5612 AX Eindhoven