Cursor 1 - jaargang 57 - Nederlands by redactie Cursor

4 september 2014 | jaargang 57

@tuecursor

Tweewekelijks blad van de Technische Universiteit Eindhoven Voor het laatste nieuws: www.cursor.tue.nl en volg tuecursor op

3 | Steeds meer Academisch jaar TU/e gestart met 1.695 nieuwe eerstejaars

4 Familie voor één week

Stiefpapa en introkid blikken terug op hun Intro.

12 Vijftig jaar serenades

Een kostuum vol traditie en symboliek onder de loep.

16 Fusie in zicht

TU/e’er zet wellicht cruciale stap richting energie uit kernfusie.

Check out our English section on pages 21-28

2 | Vooraf

CURTOON

4 september 2014

Hoofdredacteur Han Konings

Eindredacteur Brigit Span

Redactie Judith van Gaal Tom Jeltes | Wetenschap Norbine Schalij San van Suchtelen Monique van de Ven

Medewerkers Nicole Testerink

Rien Meulman Bart van Overbeeke

Coverbeeld Bart van Overbeeke

Opmaak Brigitte de Bont

Vertalingen Annemarie van Limpt

Aangesloten bij Hoger Onderwijs Persbureau

Redactieraad prof.dr. Cees Midden (voorzitter) prof.dr. Marco de Baar Angela Stevens- van Gennip Thomas Reijnaerts (studentlid) Arold Roestenburg Anneliese Vermeulen-Adolfs (secretaris)

Redactieadres TU/e, Laplace 0.35 5600 MB Eindhoven tel. 040 - 2474020 e-mail: cursor@tue.nl

Cursor online www.cursor.tue.nl

Druk Janssen/Pers, Gennep

Advertenties Bureau Van Vliet BV tel. 023 - 5714745

Poll

Han Koning s

lees ik dat we samen met Tilburg en Fontys en Avans het Vincent van Gogh (!) University College uit de grond gaan stampen. Fijn beleidsplan voor gemaakt, opgestuurd naar het provinciebestuur met het verzoek er even 50 miljoen voor uit te trekken en daarna nooit meer iets van gehoord. Oké, hier hebben we kort daarop het hele bacheloronderwijs op de schop genomen, dus lagen onze prioriteiten even elders. Maar ook bij dit nieuwe voornemen staat nog niets vast. Pas eind van dit jaar hakken we de knoop door. Volgens de Tilburgse bestuursvoorzitter Becking kan het van Den Bosch eindelijke een echte universiteitsstad maken. En laten we eerlijk zijn: daar kunnen we er in Nederland nooit genoeg van hebben.

Meer vraagt om meer De TU/e werkt aan haar compacte campus. Steeds minder vierkante meters per persoon, maar ondertussen komen er steeds meer studenten. Aan alle faculteiten hoor je gemor over het ruimtegebrek, dat haaks lijkt te staan op de groeiambities. Cursor geeft het goede voorbeeld en verdubbelt het aantal studentenpagina’s. Ook online is er meer te vinden voor de studenten (én medewerkers).

Een nieuw jaar, nieuwe vraagstukken, nieuwe meningen. De eerste poll op www.cursor.tue.nl gaat over de gedragscode voor wetenschapsbeoefening. De TU/e voerde deze week haar eigen beknopte gedragscode in. Is dat nou echt nodig? Stemmen kan online.

Prima, het is goed om hiermee voorop te lopen

XX%

Uitstekend, dan kan ik er ook mensen op aanspreken

XX%

Goed initiatief, want die VSNU-code was enorme woordenbrij

XX%

Overbodig, de TU/e bezit al een goed zelfcorrigerend vermogen

XX%

Slechte zaak, dit zie ik als een teken van bestuurlijk wantrouwen

XX%

Onzin, wetenschappelijk gesjoemel wordt toch meestal toegedekt

an Brigit Sp

Nieuwsgierig? Kijk op www.cursor.tue.nl!

EENS

Fotograﬁe

Het nieuwe collegejaar is nog maar net begonnen of ook ons College van Bestuur laat maar vast eens een proefballonnetje op. Of is het toch echt een volwassen zeppelin? Samen met de universiteit van Tilburg willen we over twee jaar een vooruitgeschoven post openen in Den Bosch, waardoor we wat meer richting Randstad kruipen. Want al zorgen de instroomcijfers op dit moment voor een breed gedragen halleluja-gevoel, op termijn willen we toch ook in die contreien meer zieltjes werven. Al vinden ze Eindhoven dan nog steeds te ver, misschien zijn ze wel te verleiden om naar de fraaie hoofdstad van Noord-Brabant te komen. In het klooster Mariënburg moet onze gezamenlijke Graduate School dan in 2016 de deuren openen. Daar kunnen de leergierigen zich op drie mastertracks storten: Data Science, Entrepreneurship en Governance. Ergens in mijn achterhoofd begon het te kriebelen. Was enkele jaren terug niet ook zo’n mooi papieren plan voor een gezamenlijk University College voorbij gekomen? Inderdaad, in de Cursor van 18 november 2010

NIET EENS

Colofon

Dat gaat naar Den Bosch toe

Stem via www.cursor.tue.nl

Nieuws | 3

Kijk voor nieuws op www.cursor.tue.nl

Instroom bachelor minder fors dan verwacht 3 september - De TU/e telt momenteel 1.695 inschrijvingen van nieuwkomers in de bachelor. De stijging van 8,2 procent ten opzichte van exact een jaar geleden, ligt een stuk lager dan de 22 tot 25 procent groei waarmee afgelopen mei nog rekening werd gehouden. Lex Lemmens, dean van het Bachelor College, ziet een mogelijke verklaring in het feit dat studiekiezers zich dit jaar -voor het eerst- vóór 1 mei moesten aanmelden. “Daar zitten dus ook aanmeldingen bij van scholieren die uiteindelijk gezakt zijn, terwijl de twijfelgevallen zich voorgaande jaren waarschijnlijk pas later zouden hebben aangemeld.” Lemmens is trouwens niet rouwig om het feit dat de voorjaarsvoorspelling niet is uitgekomen. “Ik ben eigenlijk wel blij dat het ietsje minder is. We hadden ons weliswaar voorbereid op twintig procent extra, dat hadden we ook aangekund. Maar vooral bij Werktuigbouwkunde en Biomedische Technologie hadden we dan, met de verwachte groei daar, nog wel een probleem op te lossen. Dan hadden ze daar bijvoorbeeld van twee naar drie collegezalen gemoeten.”

en bij s s e c c u s t r ie v Rector ch jaar is m e d a c a g openin nale en a scores in natio

ë en de stroom, prim robots in Brazili e groei van de in ig ev st n Ee r voetbal- en zorg de tijdens n os va s ko ie 2 septembe ijn at st en, toppre Hans van Du st or lij ct ng Re ra h. le sc na Bo io n internat successen van ance in De het vieren van de van een depend or st m vo k ko lij e te ke ijk el uk mog jaar nadr van een Gradua het academisch ogelijke komst m de g no k de opening van oo de Van Duijn onthul zijn universiteit. ing met rk we en m sa in sch School in Den Bo j om bi er hi sity. Het gaat et de Tilburg Univer m m ru nt ce opleidings een academisch e, nc ie Sc ks: Data drie mastertrac . p en Governance hi rs eu en Entrepr bachelorijzen voor beste De onderwijspr respect gingen dit jaar en masterdocen School de niël Lakens van tievelijk naar Da al , At l bü m iences en Zü l of Innovation Sc ria st du In j bi ddocent universitair hoof Engineering.

Met luchtzuiverend breiwerk naar Beijing 29 augustus - Over een maand zal op de Beijing Design Week een gebreid pak geshowd worden waarin technieken verwerkt zijn die vervuilde lucht rondom de drager van het pak zuivert. Zes bachelor- en masterstudenten van Industrial Design hebben deze zomervakantie buiten het onderwijsprogramma om gewerkt aan deze zogeheten BB.Suit. Het pak is ook tijdens de Dutch Design Week in Eindhoven van 18 tot 26 oktober te zien.

Komst minisupermarkt in Flux plots onzeker 27 augustus - De TU/e moet op korte termijn een besluit nemen over de komst van een minisupermarkt op de campus. De voorziening zou over een paar maanden een plek krijgen in Flux, het nieuwe onderkomen van Technische Natuurkunde (TN) en Electrical Engineering (EE), maar de faculteiten stellen nu de hiervoor bestemde ruimte hard nodig te hebben voor hun onderwijs.

uws van de ie n e n li n o t e h Een greep uitn zomer. Kijk voor nog l e e.n afgelop ww.cursor.tu w p o s w u ie meer n

Slechts “heel vage plannen” voor Starbucks op TU/e-terrein 27 augustu

s - Als een lopend vuurt je ging het op Twitter ron d: ‘Starbucks krijgt vestiging op TU /e’. Dat zou een mede werkster van de Ameri op de High Tech Camp kaanse koffieketen us een dag eerder he bben gezegd. De TU/e Starbucks interesse he bevestigt dat eft in een vestiging op de campus, maar een ligt er nog allerminst. concreet voorstel Monique Kuyck van Die nst Interne Zaken: “V ooralsnog zit het allem geruchtensfeer. De he aal nog echt in de le TU/e moet op mind er vierkante meters ga moeten eerst maar ee an huizen, we ns bekijken of iedereen binnen de universitei kan krijgen.” t een goede plek

Brons op WK judo voor TU/estudente 27 augustus - TU/e-studente Sanne Verhagen heeft op het WK judo in Rusland de bronzen plak veroverd. De aankomend bedrijfskundige, die uitkomt in de gewichtsklasse tot 57 kilo, versloeg in de finale haar Mongoolse tegenstander. Het is de eerste medaille voor Nederland van dit toernooi. Deze prestatie leverde Sanne een A-status van sportkoepel NOC*NSF op.

Stella leert ook Amerika zon te gebruiken 14 augustus - Zonne-auto Stella gaat in september on tour door de Verenigde Staten, voor een reis die voert langs oude en nieuwe mekka’s van de Amerikaanse auto-industrie. Het met zonnecollectoren beklede TU/e-uithangbord neemt in Amerika deel aan een reeks demonstraties, testritten en expo’s. Twee grote evenementen op het gebied van innovatief transport staan centraal bij de tour die Stella gaat maken: het jaarlijkse congres voor slimme transportsystemen in Detroit en de National Drive Electric Week in Californië. Een team van zestien man reist in twee shifts met Stella mee. Door in ploegen te gaan, hoeven de studenten niet te veel van hun reguliere programma in Nederland te missen.

Voetbalrobots Tech United heroveren goud bij WK 24 juli - In een spannende finale heroverden de voetbalrobots van TU/e-team Tech United eind juli de wereldtitel tijdens de RoboCup 2014 in Brazilië. Ze wonnen de finale met 3-2 van team Water uit China, toen nog de heersende wereldkampioen. Speler van de match was keeper Hans van Sleutelen, die verschillende ballen uit het doel hield. Zorgrobot AMIGO eindigde op de tweede plaats in de @Home-league. Tech United speelt nu al zeven jaar op rij in de finale, dit was de tweede keer dat het team de titel pakte. Dat gebeurde eerder in 2012.

4 | Gelinkt

4 september 2014

Familie voor é De TU/e: dagelijks het tweede thuis van zo’n tienduizend studenten en medewerkers. Een relatief kleine gemeenschap, met ontelbare banden tussen de leden - zakelijk en/of privé. In ‘Gelinkt’ laten we steeds twee van hen aan het woord over hun relatie met elkaar en de universiteit.

Daan Weijers (19, derdejaars Industrial Design) was tijdens de Intro de ‘stiefpapa’ van introkid Jelske van de Ven (18, eerstejaars Industrial Design). De twee enthousiastelingen kijken terug op een leuke, vermoeiende, leerzame maar bovenal erg gezellige Intro.

Gelinkt | 5

Kijk voor nieuws op www.cursor.tue.nl

r één week “Hey kiddo’s!”, roept Daan joviaal als hij ‘zijn’ introgroepje in het Auditorium ziet. Nu ja, zijn groepje. Eigenlijk waren het de kids van intromama’s Marjoleine en Angelique, maar de twee IDgroepjes werden al snel een ‘samengesteld gezin’, zoals Daan het mooi verwoordt. “Ons introgroepje heette de Dino’s vanwege de dino-mascotte die we van de introcommissie van Lucid gebrast hadden - en dat van Jelske de baby’s, omdat hun gadget een fopspeen was. Samen waren we de dinobaby’s.” Volgens zowel de intropapa als ‘stiefdochter’ Jelske is het uiteindelijk één hechte groep geworden. Lachend brengen ze de eerste ontmoeting in herinnering. Jelske: “Bart (een introkid van Daan, red.) kwam naar me toe met een krijtbordje waarop hij had geschreven ‘1 Fristi, 2 rietjes. Jij en ik?’.” Daan: “Dat had ik bedacht!” Jelske: “Oh ja? Hoe dan ook, ik dacht eerst dat ik moest kiezen tussen ofwel een Fristi ofwel die rietjes. Even verwarrend dus en zo kwamen we met elkaar in gesprek.” Daan: “Mijn mede-intropapa Thomas en ik kenden de mama’s

van het andere groepje al en het bleek goed te klikken tussen de introkids onderling. Bijna als vanzelf zijn we toen met z’n allen opgetrokken.”

“Intropapa zijn is zwaarder dan zelf Intro lopen” De Intro viel Jelske alleszins mee. “Ik was bang voor een soort ontgroening. Van een vriendin die eerder aan het hbo ging studeren, had ik gehoord dat je echt opmerkingen krijgt als je niet drinkt. Ik geef zelf niks om alcohol en gelukkig is er totaal geen druk op me uitgeoefend om wel te drinken.” Ze kijkt terug op een fijne en gezellige week. “Het enige dat ik heb gemist, was het contact met ID-studenten buiten mijn groepje om.” Dat kan Daan zich wel voorstellen. “Tijdens mijn Intro zaten er meer facultaire onderdelen in het programma. Het is nu stukken centraler geworden.” En wat vond Daan van zijn eerste keer als intropapa? “Het was ontzettend leuk, maar ook enorm vermoeiend. Ik vond het zwaarder dan zelf de Intro lopen. “Wat, nog vermoeiender?”, roept Jelske verbaasd uit. “Maar jullie gingen ook wel altijd als laatsten weg.” Daan: “Ik had met Thomas, de andere intropapa, afgesproken dat we steeds het langst zouden blijven

en er ’s ochtends als eersten zouden zijn. Daardoor sliepen we vaak maar een uurtje of drie. Maar het vermoeiende zat ’m vooral in het constant in de gaten houden of je alle kids hebt. En dan nabellen als ze er niet zijn en als ze vervolgens niet opnemen nogmaals bellen. Dat zit constant in je achterhoofd.” Zowel Jelske als Daan vond ‘donderdag doorhaalnacht’ de leukste avond van de week. “We hebben met z’n allen bij Daan thuis rond de vuurkorf gezeten. Ik had ook geen zin om weer een avond te stappen en dansen, en dit was echt relaxt.” De moeheid kwam er bij de twee pas achteraf uit. “Ik kan lang doorgaan en ben erg perfectionistisch”, vertelt Jelske. “Daardoor kan ik soms lang en veel met dingen bezig zijn. Pas bij rust komt dat eruit.” Daan zit ook niet stil en heeft slechts anderhalve week vrij gehad deze zomer. Hij was onder meer druk bezig met de organisatie van de opening van het academisch jaar- die afgelopen maandag is geweest. Ook de onderwijscommissie en de faculteitsraad kan hij inmiddels op zijn cv zetten en hij interesseert zich voor het besluitproces van de universiteitsraad. Daarbij loopt hij nog nominaal ook. Jelske wil wel eens weten van Daan hoe je in die raden en commissies komt. Even later zegt ze: “Het is fijn dat je een ouderejaars kent die je van alles kunt vragen. Via de Whatsapp heb ik hem nog allerlei vragen gesteld over komend collegejaar. Hij heeft ons zelfs al het rooster gestuurd.” Daan, nonchalant: “Ach, ik was toch toevallig op de universiteit.”

“Als je alleen maar gaat hangen, is er niets aan” De Goirlese Jelske straalt een en al enthousiasme uit. Een eigenschap die ze met Daan deelt. Jelske: “We

waren een energiek introgroepje. Als je alleen maar gaat hangen, is er ook niets aan.” Daan: “Ik moet wel zeggen dat wij als intropapa’s met de mama’s en Jelske het meest actief deden en de rest een beetje opzweepten.” Jelske: “Ik kan ook rustig zijn, hoor. Maar die kant heb ik nog weinig laten zien tijdens de Intro volgens mij.” Gegrinnik van Daan. De eerstejaars vervolgt: “Ik ben nog enthousiaster als ik wat zenuwachtig ben, en dat heeft vast ook meegespeeld. Ik denk dat veel mensen mij zien als dat ‘kleine, vrolijke meisje.” Daan knikt instemmend. Hebben ze het idee dat ze elkaar in die Introweek goed hebben leren kennen? “Ik denk dat je als introkid toch wat meer afstand houdt van je papa of mama dan van de andere kids. Met hen heb je diepere gesprekken”, denkt Jelske hardop. Daar is Daan het helemaal mee eens. “Ik ben ook wel eens bewust apart gaan staan in de kroeg, het belangrijkste is dat ze elkaar leren kennen. En echte vrienden word je nooit meteen, dat moet groeien.” Gemeenschappelijke hobby’s en eigenschappen hebben ze al wel ontdekt. Zo houden ze allebei van wielrennen, zijn ze enthousiast en harde werkers. Ook hebben ze vergelijkbare bijnamen, zij het om verschillende redenen. Jelske werd wel eens smurf genoemd op de middelbare school, vanwege haar lengte (1,56 meter) en om haar wat hogere stem. Daan staat bij zijn vrienden bekend als ‘kabouter’. Jelske kijkt vragend als ze dat hoort, want met zijn 1.93 meter is hij niet bepaald klein. “Marjoleine vond mijn gezicht wel wat op dat van een kabouter lijken, vandaar”, verklaart Daan. Deze week zijn de twee gewoon aan de studie, maar aan de gezellige tijd als ‘papa en stiefdochter’ zullen ze nog vaak terugdenken.

Tekst | Judith van Gaal Foto | Bart van Overbeeke

6 | Student

Clmn

4 september 2014

Aanschuiven bij

Pasta van Jeffrey Bor de Kock student Softw are Science &

Snij 2 preien, 3 paprika’s, 2 courgettes, 450 gram champignons, 1 stronk broccoli, 7 uien en een halve voet knoﬂook in stukjes. Open 3 blikken tomatenblokjes en 6 blikjes tomatenpuree. Pak de allergrootste pan die in huis is. Bak 1 kilo gehakt rul. Doe eerst de knoﬂook, ui en broccoli erbij. Bak vijf minuten. Voeg de tomatentoestanden erbij. Na nog eens vijf minuten de rest van de groente erbij. Kook in een andere pan 1 kilo penne gaar.

Web Science

De buik inhouden Een interessante ontwikkeling: de directeur bedrijfsvoering van TN en EE wordt in de online Cursor publiekelijk de zwartepiet toegespeeld vanwege zijn vraag om meer ruimte voor onderwijsdoeleinden. Dienst Huisvesting noemt het een ‘donderslag bij heldere hemel’ en lijkt hem te verwijten dat hij ruimte van secundaire processen af wil pakken.

Jeffrey Leijten (tweedejaars Elektro aan Fontys) maakt als nagerecht smoothies. Daar doet hij altijd een stuk of zes blokjes spinazie door, niet voor de kleur, maar omdat het gezond is, “en je proeft er bijna niets van”. Behalve spinazie zit er vandaag veel fruit in dat vorige week is overgebleven van de Intro. “We kregen echt tassen vol fruit mee en hebben er al dertig appelﬂappen, appeltaart en vooral veel smoothies van gemaakt.”

Het is een interessante trend die niet alleen bij deze twee faculteiten speelt: ook anderen moeten snijden, snijden en nog eens snijden in de schaarse ruimte die er is. Bij W&I is bij de verhuizing van 2012 al een gigantisch stuk vloeroppervlak gekort. Na twee jaar gekreun en gesteun van faculteitsmedewerkers en studenten over de beperkte ruimte in het nieuwe gebouw, kan er nog eens een hele verdieping van de vijf worden ingeleverd. Wat TN en EE in Flux doen, doet W&I in het Metaforum en zal ID binnenkort ongetwijfeld ook in het Laplacegebouw doen. De buik inhouden, de broekriem aanhalen en het doen met minder plek voor steeds meer studenten. Want daar wees de rector maandag in zijn openingswoorden opnieuw op: wéér zijn er meer aanmeldingen, en aan selectie of een andere vorm van inperking wordt nog steeds niet gedacht. En is het niet wrang dat de TU/e op de eigen campus de beweegruimte steeds drastischer beperkt, maar dat er wel ruimte is voor een Datsja in ‘s Hertogenbosch? Hoewel ik de levendige campus een warm hart toedraag en we als het aan mij ligt nog deze week een woontoren, een supermarkt, een Starbucks en een HEMA hebben, moet ik nu de kant van dhr. Bruekers kiezen: de ruimte voor het onderwijs inperken is op dit moment de minst slimme actie om te verrichten. Want al die nieuwe studenten kunnen denk ik beter de plek hebben om daadwerkelijk colleges te volgen, dan dat ze een voorverpakte sandwich kunnen kopen tegen AH ToGo-prijzen. Op www.cursor.tue.nl vind je meer columns. De volgens de redactie beste column plaatsen we hier.

TU es

Wat doe je het liefst in je vrije tijd? Het liefst hang ik wat met vrienden rond - thuis, in de kroeg of in de Bunker. Ik ben komend jaar bestuurslid van Quadrivium en daar verwacht ik veel tijd aan te gaan besteden. Wat had je van tevoren niet verwacht over Eindhoven? Ik vind Eindhoven een heel mooie stad, erg groen en gezellig. Dat wist ik niet van tevoren. Ik kom zelf uit het Belgische Kasterlee, bij Turnhout. In België liggen de meeste universiteitsgebouwen verspreid over de stad en ik vind het leuk dat we in Eindhoven een campus hebben. Als je je voor één keer kon - laten - teleporteren, waar zou je dan naartoe gaan? Naar Amerika, lekker rondreizen. Daar is zoveel te zien. Ik zou dan in elk geval naar de Grand Canyon gaan en Los Angeles, New York en Yellowstone Park bezoeken. Met wie zou je graag eens een biertje of wodkaatje drinken? Dan zou het een biertje worden, geen wodka, met mijn vrienden. Die ken je tenminste en daar kun je een leuk gesprek mee voeren. Een biertje met een beroemd persoon hoeft voor mij niet zo. Zo’n gesprek verloopt al snel een beetje awkward. Als je iets aan de TU/e zou mogen veranderen, wat zou dat dan zijn? Oase. Dat systeem blijft ingewikkeld. Ik ken studenten bij wie assignments ingepland staan in Oase, terwijl ze die vorig jaar al gedaan hebben. Welke kleur zou je de gebouwen van de TU/e geven, als je mocht kiezen? Blauw, een beetje een neutrale kleur.

Willem Goossens (18 jaar) Tweedejaars Industrial Design

Tekst | Judith van Gaal Foto | Bart van Overbeeke

Als je jezelf terug in de tijd kon verplaatsen, waar zou de reis dan naartoe gaan en waarom? Eigenlijk wil ik een jaar vooruit in de tijd, om te kijken waar ik dan sta en wat ik doe. Maar als ik terug moet, dan graag naar de middeleeuwen. Dat lijkt me wel iets om daar rond te lopen.

Willem w il de vraa g over de kleur van de TU/e-g ebouwen graag ve rvangen door: ‘In welke tv-s eens wille erie zou je n meespe len en in welke rol?’

Student | 7

Kijk voor nieuws op www.cursor.tue.nl

Studentenhuis Deken van Somerenstraat is onderdeel van een Vestidecomplex op de hoek van de Grote Berg. De naam is niet erg creatief, “maar wel lekker praktisch”. In gelul kun je niet wonen, in Deken van Somerenstraat 9 kun je dat prima. Van de acht bewoners eten er elke dag, stipt om 18.00 uur, gemiddeld vijf samen. Yuk Hang Yuen (vierdejaars Electrical Engineering) en Robbert - die zichzelf de achternaam Janssen heeft toegedicht voor de gelegenheid (zesdejaars EE) hebben dit twee jaar geleden ingesteld. Op donderdag wordt het een uurtje later omdat ze dan eerst borrelen bij de studievereniging. Thijs van der Linden (vierdejaars Werktuigbouw) is steevast de laatste die aanschuift.

Speciale tradities? “Elke vrijdagmiddag bakken we samen pannenkoeken”, zegt Robbert. “Dat is een soort afsluiting van de week. We bakken ze met spek, appel en banaan. Nooit meer met kiwi. “Dat wordt heel erg zuur.” Heeft Deken van Somerenstraat 9 een motto? “Meer is beter”, zegt Yuk Hang. Dat geldt vooral voor het eten. “Bij twijfel, neem meer.” En als we nog eens terugkijken naar de ingrediëntenlijst van de maaltijd van vandaag, houdt kok Sander zich daar prima aan.

Wat eten ze? Sander van Weerdenburg (vandaag een 8 gescoord op zijn bachelor eindproduct Technische Bedrijfskunde en cum laude geslaagd), maakt pasta. Het is één van de drie gerechten die hij kan maken. “Wraps en nasi kan ik ook.” Favoriete hangplek? In de kamer waar ze normaliter eten en ﬁlms kijken, wordt nu onderdak geboden aan zes verzopen Fontys-introgangers. De leden uit het introgroepje van nieuwste bewoner Daphne Spoolder (die verpleegkunde gaat studeren bij Fontys) zijn door haar meegenomen toen de Fontyscamping werd ontruimd wegens teveel nattigheid. Niet dat het past. Als de matten naast elkaar liggen, moet de eettafel op de salontafel staan. In deze kamer kijken de bewoners vaak samen ﬁlms, “na een lang en ingewikkeld selectieproces.” Daar bedoelen zij een uur kibbelen mee. Het probleem is de brede interesse van de studenten.

Interview | Norbine Schalij Foto’s | Bart van Overbeeke

Wil jij ook met je culinaire huisgenoten in deze rubriek? Mail dan naar cursor@tue.nl

En hoe is het in Loitokitok, Kenia? Studenten van de TU/e gaan steeds vaker voor hun studie naar het buitenland. Voor stage of voor het verrichten van onderzoek, omdat het verplicht is of omdat ze het leuk vinden. Cursorlezers kunnen iedere twee weken over de schouder van een TU/e-student in het buitenland meekijken.

In tijden van droogte - hier toch minstens negen maanden per jaar - trekken olifanten, die niet bang voor mensen zijn, graag ‘s nachts de beschermde gebieden uit op zoek naar water. Een door een donor zorgvuldig aangelegde waterput is hierbij niet veilig. Als volleerde vandalen slopen ze de aangelegde infrastructuur en verschaffen ze zich toegang tot onze, maar ook hun eerste levensbehoefte. Met de volgende ochtend als resultaat: velden vol platgestampte gewassen en een gesloopte waterbron. Al meer dan een maand woon ik in een dorp in het zuiden van Kenia om voor mijn master thesis onderzoek te doen naar conﬂicten rondom water. Samen met een lokale organisatie probeer ik in kaart te brengen wat de grootste problemen zijn en waar mogelijkheden liggen tot innovatie. Buiten dat de bevolking concurrentie heeft van wilde dieren, moeten de verschillende groepen het ook met elkaar eens zien te worden over een verdeling van het beetje water dat er is. Toch denk ik dat een duurzame oplossing gevonden kan worden, als niet iedereen alleen aan zichzelf denkt. En dat is lastig, want elk beetje water is hier cruciaal. Ook zelf heb ik de problemen mogen ondervinden; uit onze waterleiding, een luxe hier, komt door de droogte geen water meer en de tankauto laat al een week op zich wachten. Als oplossing kan ik water kopen bij huis-aan-huisventers. Voor veel mensen is dit echter te duur en zij moeten zelf vaak vele kilometers lopen naar een pomp in het dorp om aan water te komen. Maar stel dat ook deze waterbron wordt gesloopt, dan kunnen al die schitterende olifanten je best gestolen worden.

Peter K u m Innoavsterstudienn, ation S t ciences Vind jij het ook leuk om een bijdrage te leveren aan deze rubriek en ben jij dit collegejaar in het buitenland? Stuur dan een mailtje naar cursor@tue.nl.

Lees alle buitenlandervaringen online op www.cursor.tue.nl

8 | Student

4 september 2014

Kracht/en/veld Lacrosse: Screaming Eagles

Facts and ﬁgures Opgericht: in 2009 door Jelle Tuinhout Hoogste prestatie: kampioen tweede divisie (landelijke competitie) Aantal leden: te weinig; 13 mannen Doel voor komend jaar: een compleet Eindhovens team oprichten met 30 mannen Bijzonderheid: Screaming Eagles hebben een zusje: Screaming Unicorns met 10 vrouwen. Trainers: Jan Jaap (in de wandelgangen J.J. genoemd) van Noort en Jelle Tuinhout Trainingstijden: woensdag van 20:00-22:00 uur bij het Studenten Sportcentrum facebook.com/eindhovenlacrosse

Leg lacrosse eens uit? “De koosnaam voor deze sport is fastest sport on two feet”, zegt oprichter en kersvers ID-alumnus Jelle Tuinhout. “Het is duizend jaar geleden ontstaan bij de indianen, in wat nu Canada heet, als voorbereiding op oorlogen.” Het is een full contact balsport (bij de mannen dan, vrouwen mogen elkaar niet raken) waarbij de outﬁt compleet gericht is op bescherming. In viermaal twintig minuten probeer je zo vaak mogelijk te scoren met een kleine rubberen bal die in het netje aan de stick (in het Frans heet die crosse) wordt meegedragen. Dat kan makkelijk twintig maal gebeuren. Vrouwen spelen tweemaal dertig minuten.

Hoe ziet die outﬁt eruit? Verplicht hebben mannen een stick in hun hand, een helm op hun hoofd en dragen ze twee handschoenen. Aan te bevelen zijn ook een toque voor de edele delen, elleboogbescherming, een ribpad en een sleutelbeenbeschermstuk dat ook meteen het hart beschermt. Vrouwen dragen verplicht een stick en bitje en facultatief een beschermbril.

Dus wie te agressief is voor hockey kan hier terecht? “Ja, hier kun je je agressie kwijt.” Wouter Worms, die met een TU/e-propedeuse op zak verder gaat studeren bij Tandheelkunde in Nijmegen, benadrukt ook dat er veel respect heerst. “Als iemand de lucht uit de longen geslagen is, zakken alle spelers op een knie en wachten een paar minuten tot het weer gaat.” Zelf heeft hij de neus van Stefan Janssen (pas afgestudeerd bij Bouwkunde) wel eens gebroken. Trainer J.J. (Fontys-student) heeft een gebroken rib van Thomas van de Moosdijk (Fontys) op zijn naam staan.

Wordt er geklapt bij scoren of hoor je een hoop geschreeuw? Applaudisseren kennen ze bij Lacrosse niet. Het is een sport waarbij een hoop geschreeuw hoort, van publiek en spelers. J.J.: “Er is constant communicatie - in het Engels. Hoe meer je praat, hoe minder je hoeft te lopen. We trainen er zelfs op. I got ball, I’m on ball, I got your left of je roept het nummer dat je dekt. Hoe meer je communiceert, hoe meer speeltijd je krijgt.”

Kleine vereniging, wat doen jullie samen? Mannen en vrouwen trainen ieder op een kant van het veld. Samen gaan ze daarna in vol ornaat de kantine in. Daar houden ze het wat schreeuwen betreft wel beschaafd, volgens Charlotte Bosman (Fontys). Wat zij leuk vindt, is dat alle actieve leden op donderdag gaan stappen bij stamkroeg Kix op het Stratumseind. J.J vindt de traditie om na iedere wedstrijd bij de McDonald’s te gaan eten noemenswaardig.

Welke prestatie verdient een plaats in Cursor? De trainers hebben meegedaan aan een WK met het nationaal lacrosseteam. J.J. in 2012 in Finland bij het WK voor spelers jonger dan 19. Jelle deed dit jaar mee in Denver, Colorado.

Hello... world?

Comic | Elles Raaijmakers

Tekst | Norbine Schalij Foto | Bart van Overbeeke

Student | 9

Kijk voor nieuws op www.cursor.tue.nl

De Intro, een indruk ursor om/introc c r. k ic ﬂ p foto’s o Bekijk alle Foto’s | Bart van Overbeeke Probeer het, terugblikkend, maar eens in een paar alinea’s samen te vatten: zo’n vijf etmalen (en voor sommigen nog wat méér) aan activiteiten, informatie, levenslessen, plezier, ervaringen, indrukken, smaken, geuren, kleuren, regen en een ietsiepietsie zonneschijn. Niet te doen. Vier speciale kranten (terug te vinden via cursor.tue.nl) wijdde onze redactie er dan ook aan: de Intro 2014. De kennismakingsweek van de TU/e telde een recordaantal van 2.041 deelnemers van maar liefst 53 verschillende nationaliteiten. Onze fotograaf Bart van Overbeeke fotografeerde hen vast niet allemaal - maar veel scheelt het waarschijnlijk niet. Hieronder een kleine terugblik.

10 | Universiteitsberichten

ALGEMEEN Dinalog | Symposium stadsdistributie van en voor de toekomst Op vrijdag 3 oktober houden de TU/e en Dinalog een symposium over stadsdistributie van en voor de toekomst. Steden groeien. In bevolkingsaantallen en daarmee ook verkeersdrukte en opstoppingen. Ook de groei van e-commerce met bijhorende pakketjes en winkelleveringen zorgen voor meer vervoersbewegingen in de stad. De leefbaarheid en woonkwaliteit komt hierdoor onder druk te staan. Hoe gaan we om met deze toename in stadsdistributie? Wat zijn mogelijke oplossingen voor de toekomst? Welke effecten heeft dat op e-commerce en retail goederenvervoer? Hoe komen pakketjes daadwerkelijk bij de eindconsument? En hoe kunnen e-commerce en retail goederenvervoer elkaar versterken? Ook op lokaal niveau werkt de TU/e aan innovatieve toepassingen, waaronder het living lab Parcel4me. Dit is een onbemande pakketautomaat welke in gebruik wordt genomen op de TU/e-campus. Aanmelden is mogelijk tot 24 september via www.dinalog.nl/nl/ calendar/cargo_symposium/ Dienst Interne Zaken | Aangepaste dienstverlening DIZ De dienstverlening van Dienst Interne Zaken is aangepast op vrijdag 12 september i.v.m. het jaarlijkse uitje. Dit houdt in dat de volgende onderdelen een aangepaste dienstverlening hebben: de afdelingen Facility Services, Inkoop & Contractmanagement, Waste Management & Logistics en Printservice zijn die dag niet meer bereikbaar vanaf 10.30 uur. De post die na 10.30 uur binnenkomt, wordt op maandag 15 september verwerkt. De Studentshop (Dictatenverkoop en Reproshop) en Educational Facilities zijn wel de hele dag geopend. Conferences is bereikbaar tot 15.00 uur, aanvragen voor hotelreserveringen worden na die tijd niet meer verwerkt. De medewerkers van Safety & Security (beveiliging/brandweer) en Audiovisuele ondersteuning zijn de gehele dag bereikbaar. De medewerkers van Locatiemanagement zijn deels aanwezig met een aangepaste dienstverlening. In dringende gevallen zijn de overige medewerkers van DIZ deze dag ook te bereiken via de TU/eSecurity, tel. 2020.

MENS

Voorzitter: prof.dr.ir. J.A.M. Kuipers Titel proefschrift: “Production of Microcapsules by Templating Pickering Emulsion Droplets: Mechanism and Practical Applications” Dinsdag 9 september, 16:00 uur, CZ4: promotie D.A.J. van Zwieten MSc (W) Promotoren: prof.dr.ir. I.J.B.F. Adan en prof.dr.ir. J.E. Rooda Voorzitter: prof.dr. L.P.H. de Goey Titel proefschrift: “Fluid ﬂow switching servers Control and Observer design” Donderdag 11 september 16:00 uur CZ4 Promotie W. Song MSc (ST) Promotoren: prof.dr.ir. E.J.M. Hensen en prof.dr. R.A. van Santen Voorzitter: prof.dr. D.J. Broer Titel proefschrift: “Computational Studies of Catalytic Reactivity at the Metal-Reducible Oxide Support Interface” Donderdag 11 september, 16:00 uur, CZ5: promotie ir. E. Kleijn (EE) Promotor: prof.dr.ir. M.K. Smit Voorzitter: prof.dr.ir. A.H.M. van Roermund Titel proefschrift: “Passive components in indium phosphide generic integration technologies” Maandag 15 september, 16:00 uur, CZ4: promotie M. Meijer MSc (W) Promotor: prof.dr. L.P.H. de Goey Voorzitter: prof.dr.ir. A.A. van Steenhoven Titel proefschrift: “Direct Injection Fuel Spray Combustion Studied by Optical Diagnostics “A spray A”” Maandag 15 september, 16:00 uur, CZ5: promotie V. Dmitrovic MSc (ST) Promotor: prof.dr. G. de With Voorzitter: prof.dr.ir. R.A.J. Janssen Titel proefschrift: “Bio-inspired poly(amino acid) directed mineralization” Dinsdag 16 september, 16:00 uur, CZ5: promotie H.M. Chang MDes (ID) Promotor: prof.dr. G.W.M. Rauterberg en prof.dr. M. Diaz Voorzitter: prof.dr.ir. A.C. Brombacher Titel proefschrift: “Emotions in archetypal media content” Dinsdag 16 september, 16:00 uur, CZ4: promotie S. Fattah Poor MSc (TN) Promotoren: prof.dr. A. Fiore en prof.dr.ir. M.K. Smit Voorzitter: prof.dr. H.J.H. Clercx Titel proefschrift: “Investigation of Single-Photon Emission from Quantum Dots in Semiconductor Waveguides under Non-Resonant and Resonant Excitation” Intreerede Geert Verbong Vrijdag 5 september, 16.00 uur, BZ: intreerede prof.dr.ir. G.P.J. Verbong (IE&IS) – hl Voorzitter: prof.dr.ir. C.J. van Duijn Titel: Past and Future Energy Transitions

Dinalog | Promoties Donderdag 4 september, 16:00 uur, CZ4: promotie M.J. Weber MSc (TN) Promotor: prof.dr.ir. W.M.M. Kessels Voorzitter: prof.dr.ir. G.M.W. Kroesen Titel proefschrift: “Atomic Layer Deposition of Noble Metal Nanoparticles”

DIVERSEN

Maandag 8 september, 16:00 uur, CZ4: promotie ir. J. van Wijk (ST) Promotoren: prof.dr.ir. L. Klumperman en prof.dr. J. Meuldijk

‘Made in Indonesia | Moving Forward: The Indonesian Innovation’ Moving Forward: The Indonesian Innovation’, organized by PPI/e

4 september 2014

UNIVERSITEITSBERICHTEN

In memoriam Michel Kirkels

(Indonesian Students Association in Eindhoven), showcases the best of Indonesian innovation and innovations for Indonesia. It is not just a cultural event. It aims to inspire young people to think how innovations can move a country forward to a better future. The event takes place at TU/e on 20 September 2014, from 11:00 to 21:00. An innovation seminar will be held in the morning, followed by a stage of cultural performances in the afternoon. The exhibition, experience centre, and food market will be available the whole day. Entry ticket is free for students. For more information, see the event page at www.madeinindonesia2014.nl Lyceo | Gemotiveerde begeleiders gezocht Lyceo is altijd op zoek naar vakkundige en enthousiaste studenten. Vind jij het een uitdaging om leerlingen persoonlijk te begeleiden zodat zij het beste uit zichzelf kunnen halen? Dan zoeken wij jou! Solliciteer bij Lyceo als examentrainer, bijlesdocent of huiswerkbegeleider. Lyceo biedt leerlingen in heel Nederland -van basisschool tot universiteit- begeleiding op maat. Je volgt bij ons een uitgebreid trainingstraject. Lyceo vind je door het hele land. Er dus altijd wel een locatie bij jou in de buurt. Solliciteer direct via jan.hopstaken@lyceo.nl

German-Dutch association Eindhoven | German lessons for children The German-Dutch association Eindhoven organizes German lessons for 4 -12 year old children with German as first or second language (Friday 4pm-6pm, International School Eindhoven). For young children speaking, listening and initial reading skills are developed. For 7 -12 year old children, exercise books are used next to discussions on a variety of topics . Both groups have excellent native speaking teachers. A German children library and children activities complement the lessons. For more information and free try-out lessons please contact Marion Matters m.matters@tue.nl) and have a look at our website www.dnlvereineindhoven.nl).

Na een kort ziekbed is Michel Kirkels op dinsdag 29 juli overleden. Michel behoorde tot de eerste generatie studenten die Technische Bedrijfskunde in Eindhoven ging studeren. Kort na zijn afstuderen, begin jaren zeventig, ging hij aan de TU/e werken. Hij specialiseerde zich in de logistiek in de gezondheidszorg. Naast zijn vakgebied was het menselijk contact op de universiteit met medewerkers en studenten voor hem van groot belang. Hij was onder meer nauw betrokken bij de vereniging van afgestudeerden VBI. Michel was ook een warm familiemens en een fanatiek klusser zaken die na zijn pensioen meer aandacht kregen. Namens de familie, Arjan Kirkels

In memoriam Rogier Coolen De Faculteit Wiskunde en Informatica werd in de vakantie opgeschrikt door het bericht dat student wiskunde Rogier Coolen op 16 juli is overleden, als gevolg van een ongeval tijdens het beoefenen van een van zijn vele hobby’s, het omgaan met zijn paard. Rogier was in veel opzichten een bijzondere student. Hij had chronische medische problemen als gevolg waarvan hij lang niet altijd de energie kon opbrengen die hij wilde. Hij had een hboopleiding Laboratoriumtechniek afgerond, terwijl hij eigenlijk altijd al was gegrepen door wiskunde, maar twijfels had over de zwaarte van een universitaire studie wiskunde. Twee jaar geleden schreef hij zich toch in als bachelorstudent Technische Wiskunde, inmiddels 35 jaar oud, na alle aspecten met zijn ouders, goede vrienden en adviseurs besproken en zorgvuldig afgewogen te hebben. Hij ging vol enthousiasme aan het werk. In de zomer voordat het studiejaar begon, startte hij al met het oefenen van middelbareschoolstof. Vanaf september volgde hij colleges en instructies, samen met eerstejaars die soms maar half zo oud waren als hij. Met zijn mentorgroepje had hij een goede band, en ook bij studievereniging GEWIS was hij al gauw een graag geziene vaste bezoeker. Na een half jaar werd duidelijk dat de studie toch wel heel zwaar was voor hem, en heeft hij zich, weer na zorgvuldig afwegen, uitgeschreven. Rogier is nog wel enkele colleges blijven volgen, voor zichzelf blijven oefenen en was ook regelmatig op de faculteit te vinden, vooral bij GEWIS. Het afgelopen jaar heeft hij het oefenen met eerstejaarsstof zelfstandig volgehouden, met als doel zich per september opnieuw in te schrijven en te proberen de propedeuse te halen, ook al zou hem dat langere tijd gaan kosten. Hij studeerde niet voor een baan, maar puur omdat hij de wiskunde zo de moeite waard vond. Rogier had, naast deze bijzonder grote studiemotivatie, een even zeldzaam groot doorzettingsvermogen. Hij heeft de afgelopen twee jaar volop genoten van het doen van wiskunde en van de vele goede contacten met medestudenten en docenten. Hij keek erg uit naar het weer opstarten van de studie, ook al wist hij dat het opnieuw niet makkelijk zou zijn. Het is hem niet meer gegeven. Rogier laat zijn vader en moeder en vele vrienden, ook op onze faculteit, achter. Hij is 37 jaar oud geworden.

Ook een bericht plaatsen op deze pagina? Mail het bericht (maximaal 100 woorden) dan naar universiteitsberichten@tue.nl.

Namens de faculteit Wiskunde en Informatica en studievereniging GEWIS, Benne de Weger, studieadviseur wiskunde

Mens & Mening | 11

Kijk voor nieuws op www.cursor.tue.nl

TUssen de oren

Personality goes a long way

In Cursor worden iedere twee weken studenten, docenten, labs, technische artefacten, de werkomgeving, het wetenschappelijk bedrijf, de campus, het onderwijs en websites onder een psychologische loep gelegd door de medewerkers van TU/e-opleiding Psychology & Technology.

Illustratie | Sandor Paulus

Bij de opening van het academisch jaar, afgelopen maandag, werd een aantal TU/e-teams in het zonnetje gezet door onze rector. Ons robotvoetbalteam ging door waar Van Gaal deze zomer bleef steken, en pakte de RoboCup wereldtitel in Brazilië. In een tijd van robotvoetbalteams, zelfrijdende auto’s, en Gangnam-style dansende robots, lijkt zelfstandige voortbeweging voor robots een opgelost probleem. Niets is minder waar. Zaken die triviaal lijken voor mensen zijn juist verrassend moeilijk voor robots: patroonherkenning (e.g., het herkennen van Maarten Steinbuchs gezicht met en zonder baard als dezelfde persoon), ﬂexibele bewegingen (e.g., een frisbee gooien en uit de lucht opvangen), en de interpretatie van common sense-situaties (denk aan alle fuzzy gedragsregels en kennis van de wereld die nodig is om een pak melk bij de Albert Heijn te kopen). Ze kunnen leren om een voetbal van een gezicht te onderscheiden, maar om de strategie van een team af te leiden aan de manier waarop ze bal laten rondgaan, zal niet meevallen. Hier ligt voor de komende 10-20 jaar nog een vruchtbaar interdisciplinair onderzoeksgebied tussen mechatronica, artificiële intelligentie en psychologie.

UR-podium

Maar het kan ook anders. Afgelopen vakantie konden we via Twitter en Facebook de avonturen volgen van HitchBot, de liftende robot, die van de oostkust naar de westkust van Canada probeerde te liften - zo’n slordige 6.000 kilometer. Ondanks zijn spillebeentjes in oversized laarzen kon HitchBot zelf niet lopen, of zich anderszins voortbewegen. Hij was compleet afhankelijk van de goodwill van vreemden, die hem optilden, in hun auto zetten, aan de auto-oplader aansloten, en een stuk de goede kant op brachten. Het lukte HitchBot, met de hulp van 19 wildvreemden, om de reis binnen 21 dagen af te leggen. Onderweg wilden veel mensen op de foto met deze vrolijke, Wikipedia-feitjes opdissende, en twitterende robot. In de woorden van Jules uit Pulp Fiction: “Personality goes a long way”. Zo kom je als robot toch nog eens ergens.

Lifter met spillebeentjes in oversized laarzen

Wijnand IJsselsteijn | hoogleraar Cognition and Affect in Human-Technology Interaction

Gelukkig nieuwjaar!

Kalenders en horloges zijn uitvindingen. Heel lang hebben wij het kunnen doen met het kijken naar de stand van de zon, het opkomen van de oogst en de geboorte van mensen en dieren.

historische en religieuze achtergronden. Zo zijn wij aan de TU/e in de gelukkige omstandigheid dat wij enkele keren per jaar ‘gelukkig nieuwjaar’ tegen elkaar kunnen zeggen.

Het meten van tijd door middel van kalenders en horloges zit nu voor een groot deel van de wereldbevolking ‘ingebakken’. Gelukkig is het niet zo dat iedereen zich aan diezelfde kalender of datzelfde horloge hoeft te houden. Dat laatste komt natuurlijk door het feit dat onze aarde draait, maar het eerste is waar vanwege praktische,

We vieren het traditionele westerse nieuwjaar op 1 januari van onze kalender. Onze Chinese collega’s vieren graag met ons hun nieuwjaar en het Iraanse nieuwjaar is dit jaar met een prachtig feest ingeluid waarbij alle collega’s welkom waren. Er zullen wellicht nog meer jaarwisselingen gevierd worden. Ze hebben echter allemaal gemeen dat het de

éne dag nog het oude jaar is, en de volgende dag is het nieuwe jaar begonnen. Het ‘nieuwjaar’ van de TU/e zelf werkt een beetje anders. Begin juli is het ‘oudjaar’. Twee maanden later is het dan tijd om elkaar een ‘gelukkig nieuwjaar’ te wensen bij de opening van het nieuwe academische jaar. Hier ligt een soort ‘niemandsland’ van twee maanden tussen. Twee maanden waarin niet alleen tijd is voor vakantie, maar ook tijd om eens lekker je bureau op te ruimen en álle stukken te lezen waar je nog niet aan toegekomen was. Tijd om

je te verdiepen in bepaalde zaken. Als redelijk ‘vers’ UR-lid heb ik in elk geval die twee maanden gebruikt om na te denken over mijn eerste halfjaar en, belangrijker, over het volgende halfjaar. Nieuwsgierig naar mijn conclusie? Kom langs!

Jannelies Sm

it | Person

eelsfractie

De capa wordt met extra trots gedragen. De tuno toont er namelijk mee aan dat hij het muzikale repertoire van de vereniging beheerst en dat hij de ontgroening heeft doorstaan. Maas: “Bij ons houdt de ontgroening in dat de nieuwelingen drie dagen zonder geld naar een buitenlandse stad worden gestuurd. Ze moeten daar voldoende geld bij elkaar zien te sprokkelen, om de ouderejaars op de laatste dag te trakteren op een diner.”

De gevoerde cape die over de schouder wordt gedragen, wordt de capa genoemd. Deze is in de loop der tijd veranderd. Het oude model was kort, kwam net over de billen en bedekte beide schouders. Ideaal was het ding niet: tijdens het gitaarspel zat ie in de weg en bij regen bood hij nauwelijks bescherming aan het instrument. Dat beschutten kan de ‘nieuwe’ capa - ook alweer veertig jaar oud - wél. Deze is een stuk langer (reikt tot halverwege het scheenbeen), zit over slechts één schouder en bedekt zo nodig de gitaar (of welk instrument dan ook), waardoor ook tijdens een regenbui doorgespeeld kan worden. Sommige tuno’s beschermen behalve hun instrument ook vrouwen tegen de regen met hun cape.

Voor aspirant-leden of carnavalsgangers met tuna-ambities: de kostuums zijn niet te koop bij de Primark of de Bijenkorf, zelfs niet op de TU/e of bij Ciudad zelf. Maas: “Het basismodel ‘type Eindhoven’ wordt besteld bij Saldana, een speciale tuna-kledingfabrikant in de Spaanse stad Cadiz.

“Met een tuna-kostuum doe je je hele leven”, leren we van Bas Maas, voorzitter van Ciudad de Luz. “In ieder geval zolang je lid bij ons bent.” De heren zijn dan ook erg zuinig op hun pakken, die ze tijdens repetities in café Peapod netjes gestreken in de kast laten liggen. Geen biervlekken als het niet nodig is. Het pak gaat alleen aan als de Ciudad in het openbaar optreedt, zoals tijdens de intro, het eigen festival of op een trip naar het buitenland.

Ze lieten weer ﬂink van zich horen tijdens de introductieweek; de in zwart-rood geklede studenten van tuna-vereniging Ciudad de Luz (letterlijk: Lichtstad). Dit jaar bestaat het genootschap vijftig jaar. Het wordt gevierd met een festival in de stad en een jubileumboek. Cursor greep dit moment aan om het kostuum, vol traditie en symboliek, eens onder een vergrootglas te leggen.

Tekst | San van Suchtelen Foto’s | Bart van Overbeeke

Over de polo of blouse dragen de tuno’s een zwarte jas (jubon) met rood-satijn gevoerde pofmouwen. Die wordt voor ieder lid op maat gemaakt. De pofmouw loopt van schouder tot elleboog.

Op de linkermouw en eventueel ook de rechter is plek voor herinneringen als broches, speldjes, buttons en andere memorandi. Elk speldje heeft zijn eigen verhaal. Zo’n aandenken zet je er trouwens nooit zelf op, maar moet je onderweg zien te ‘verdienen’ met je muzikale prestaties.

Middenop de beca bevindt zich het wapen van Ciudad de Luz. Dat valt vooral op door de drie hoorns, de vork en de lepel. Maas: “Dit bestek-symbool is bij veel tuna-verenigingen te zien en verbeeldt hun gedeelde doel. Via muziek en serenades komen we aan ons eten. Dat is ook nog te zien aan het graan en de druiven. De drie hoorns zijn overgenomen van het wapen van Eindhoven en geven daarmee de stedelijke identiteit weer.

De sjerp (beca) is de v-vormige band van zijde of vilt, die over het jasje wordt gedragen. Met deze band wordt de belangrijkste waarde van de universiteit uitgedrukt. Rood staat in dit geval symbool voor ‘techniek’, daar waar blauw (Maastricht) duidt op ‘medicijnen’. De zwarte strook die over deze rode beca loopt, staat voor het brede scala aan faculteiten dat de universiteit rijk is.

Vijftig jaar serenades

12 | Focus 4 september 2014

De gitaar is slechts één van de vele instrumenten die de tuno’s bespelen. “Je komt ze ook tegen met een tamboerijn, een dwarsﬂuit een accordeon of een viool”, weet de Ciudad-voorzitter.

De capa kan worden volgehangen met wapens (escudo’s) en linten (cinta’s). De wapens zijn opgehaald uit de steden waar de tuno’s geweest zijn. De linten komen van vrouwen, die hiermee hun waardering uiten voor de serenades. Er staat vaak een datum en een plaats op.

Tuno Janick Janssen

Als schoeisel moeten nette, zwarte schoenen worden gedragen. Bij voorkeur met een vlakke zool. Het liefst ook nog met een gesp.

Ook de kousen zijn zwart. Ze gaan tot net boven de knieën.

Ter gelegenheid van haar verjaardag heeft Ciudad onlangs een speciaal jubileumboek gemaakt: ‘Tuna Ciudad de Luz 19641014: een halve eeuw Spaanse traditie in Eindhoven’. Ook is een cd verschenen (El camino sin destino), waarop vijf generaties Tuna van Ciudad te horen zijn. Bestellen kan via www.tunacl.nl.

Van 19 tot en met 21 september vindt het 11de Tunafestival in Eindhoven plaats. Dit jaar staat uiteraard het gouden jubileum van Ciudad de Luz centraal. Net als andere jaren zijn ook nu groepen uit Spanje, Portugal en Zuid-Amerika uitgenodigd, die Markt en directe omgeving in Spaanse sferen zullen dompelen met hun serenades en vaandelshows. www.tunafestival.nl

De zwartﬂuwelen broek komt juist net ónder de knieën uit.

De jas wordt aangesnoerd met een brede zwart-leren riem met daarop een grote gesp. Aan deze riem kan een extra instrument worden gehangen, zoals een tamboerijn.

Kijk voor nieuws op www.cursor.tue.nl

Focus | 13

14 | Uitgelicht

4 september 2014

Samen sleutelen aan beter o Tekst | Jan Ligthart Foto’s | Bart van Overbeeke en iStockphoto Eén centrum waarin de drie technische universiteiten de krachten en vooral alle kennis bundelen als het gaat om innovaties in het onderwijs. Dat is waar het Centre for Engineering Education (3TU.CEE) voor staat. Op 22 september vindt de ofﬁciële start van het centrum plaats met een kick-off event in Delft. “We willen hiermee voorop lopen. Niet alleen in Nederland maar in de hele wereld”, vertelt hoogleraar Perry den Brok, die aan de TU/e de kartrekker is van dit nieuwe onderwijscentrum.

Er moeten meer mensen worden opgeleid tot ingenieur. En dus moet het onderwijs daarin aantrekkelijker worden voor een bredere groep. Terwijl daarnaast ook de studierendementen omhoog moeten. Aan de drie technische universiteiten is men bekend met de uitdagingen die er liggen en worden allerlei kleinere en grotere onderwijsinnovaties doorgevoerd. Maar weet men wel van elkaar wie wat doet? En wat werkt wel en wat niet? Het 3TU. Centre for Engineering Education, kortweg CEE, gaat al deze kennis en praktijkinformatie verzamelen en ervoor zorgen dat andere docenten daar gebruik van kunnen maken. “Er is behoefte aan inspiratie, aan evaluatie”, vertelt prof.dr. Perry den Brok van de Eindhoven School of Education. “Aan kennis over wat al goed werkt en wat er nog beter kan. Dit centrum wil docenten inspireren en ondersteunen. Door samen te werken zien de collega’s op de andere TU’s wat er elders gebeurt. De goede dingen maar ook de brilliant failures, want ook daar leer je van.” Het CEE richt zich op drie hoofdtaken. Allereerst de bestaande innovaties verder ondersteunen en begeleiden. Daarnaast wil het centrum eigen onderzoek opzetten en onderwijsinnovaties, zoals interdisciplinair onderwijs, stimuleren. Als derde taak staat het ondersteunen van docenten op het programma en het samen met hen ontwikkelen van nieuwe initiatieven. Internationaal vindt dit soort samenwerking in onderwijs, praktijk en onderzoek ook al wel plaats. Den Brok: “Maar wij willen dat netwerk beter benutten. Bovendien is op mondiaal vlak het onderzoek naar universitair onderwijs maar vrij beperkt. Met het CEE maken we als drie Nederlandse TU’s nu een statement. En omdat wij alle drie al behoorlijk innovatief bezig zijn, kan het CEE zich internationaal ook uniek profileren.” Andere voordelen zijn dat via het centrum ook gemakkelijker onderzoeksfondsen te werven zijn. Daarnaast zal het bedrijfsleven de TU’s hierdoor makkelijker weten te vinden als het om onderwijs gaat. Via het CEE kan men vanuit

die hoek meepraten over wat voor expertise zij toekomstige ingenieurs graag zien opdoen.

“Voor iedere student de beste methode vinden” De toekomst van het onderwijs, daarvan is Den Brok overtuigd, is blended: niet enkel face-to-face of alleen via internet. “Sommige studenten gedijen het beste bij hoorcolleges, maar anderen juist weer niet. Je moet voor iedere student de beste methodes zien te vinden. Innoveren zonder dat je de bestaande goede methodes direct overboord gooit.” Interdisciplinair onderwijs lijkt op dit moment een trend in onderwijsland. “Dat klinkt prachtig”, vindt ook Den Brok. “En ik ben ervan overtuigd dat het ook echt belangrijk wordt, ook voor het latere functioneren van afgestudeerden op de arbeidsmarkt. Maar er staan wat dat aangaat nog veel vragen open. Welke vormen van integratie zijn mogelijk? Wat betekent dat voor de docenten als het gaat om voorbereiding en uitvoering? Praktisch en wetenschappelijk zijn daar nog nauwelijks antwoorden op te vinden. Daar is nog onderzoek naar nodig. Her en der zijn we er al wel mee bezig. Kijk naar de interdisciplinaire keuzepakketten in het Bachelor College. Van de ervaringen die docenten en studenten daar nu opdoen, kunnen ook hun collega’s veel leren en ze kunnen er op hun beurt weer inspiratie uit putten.” Het CEE wil met meer partijen sparren dan enkel met het regionale bedrijfsleven. Den Brok: “Ook met andere universiteiten willen we graag samenwerken. Daarnaast kijken we ook naar het internationale bedrijfsleven, dat kan ons eveneens van kennis, inzicht en antwoorden voorzien.” Het doel van de TU’s en dus ook van het CEE is en blijft uiteraard het overbrengen van vakinhoudelijke basiskennis aan studenten. Studenten krijgen ook een stem in het CEE, zoals binnenkort al via de

werkgroepen die tijdens de kick-off bijeenkomst gaan praten over onderwijsontwikkeling en -innovaties. “Ik denk dat ook studenten ten aanzien van het onderwijsgebied heel innovatieve ideeën hebben”, zegt Den Brok. “Het is heel belangrijk dat ze erbij betrokken zijn, anders bekijken we straks het onderwijs alleen vanuit het perspectief van de docent en wordt er wellicht teveel naar de aanbodkant gekeken.”

“We zijn geen universitair media-offensief om studenten binnen te halen” Den Brok is er overigens mordicus tegen dat het CEE iets gaat worden dat te gebruiken is in een universitair media-offensief om meer studenten binnen te halen. “Hooguit indirect omdat ze hiermee kunnen zien dat we doorlopend het onderwijs beter proberen te maken en dat docenten niet op een eiland zitten, maar met elkaar willen samenwerken.” Het CEE richt de aandacht en energie dan vooral ook op de docenten. “Van hen komen de innovaties en zij moeten ze in de praktijk brengen. De motivatie voor het ontwikkelen van nieuwe en betere onderwijsmethodes is er zeker bij die groep. Waar ik me zorgen over maak is de steun die ze straks in dat proces voelen. Is die wel voldoende? Krijgen ze voldoende ontwikkeltijd? Want door de huidige vernieuwingen wordt er wel een heel zware wissel op hen getrokken. En ze zoeken die steun ook niet altijd omdat ze al te druk zijn met geven van onderwijs.” Daarom ziet Den Brok het als een van de impliciete taken van het CEE ook pluimen aan mensen te geven voor hun inspanningen. “Door via het centrum een onderwijsinnovatie onder de aandacht te brengen van alle docenten, zeg je feitelijk tegen de docent die het ontwikkeld heeft: ‘het is geweldig wat je daar aan het doen bent en het zou jammer zijn als je collega’s daar niets van te weten komen’.”

“De wereld vraagt om onderwijs voor een bredere praktijk” De innovaties die Den Brok vooral ziet gebeuren, betreffen ict, interdisciplinair onderwijs en toekomstgerichter onderwijs. “Praktisch gezien betekent dit dat je de individuele student centraler moet stellen, meer keuzes en variatie moet aanbieden en meer moet differentiëren. Ook moet je het aantal hordes dat die student moet nemen terugsnoeien. Dat betekent minder kleine vakken aanbieden waarover hij of zij kan struikelen. Maar het betekent ook dat de docent er niet meer vanuit moet gaan dat een student puur en alleen voor de technologie zelf naar de TU komt: de inhoud is belangrijk, maar de wereld vraagt nu en straks om een veel bredere praktijk, om studenten die ook zien wat techniek met mensen doet.

We leiden niet langer de ingenieur van de toekomst op maar de ingenieurs. Meervoud dus.” Om het centrum direct breed onder de aandacht van alle betrokkenen te brengen, wordt op maandag 22 september een kick-off event gehouden in Delft. Op die dag zullen via een onderwijsmarkt tal van innovatieve en veelbelovende projecten die al op de drie TU’s lopen aan de bezoekers gepresenteerd worden. Overigens zal de inbreng van het CEE zich op deze dag niet enkel beperken tot het presenteren van informatie en het mentaal ondersteunen van docenten die goede ideeën hebben voor onderwijsinnovaties. “De beste ideeën die deze dag voorbij komen, krijgen steun vanuit het centrum om verder ontwikkeld te worden. “ Dat is namelijk een essentieel onderdeel van onze bredere missie: helpen bij het in elkaar zetten van goed en steeds beter onderwijs. ‘Engineering engineering education’, dat is waar het CEE feitelijk voor staat.”

Perry den Brok

Uitgelicht | 15

Kijk voor nieuws op www.cursor.tue.nl

onderwijs voor ingenieurs

Verrijkt leren via een skelet

Leren organiseren via je medestudent

Betere feedback door de ID-docent

Nee, ESCoM is niet in te zetten bij elke onderwijsleeractiviteit. Bij het leren van motorische vaardigheid, om maar wat te noemen, heb je er niets aan. Maar waar daadwerkelijk inzicht vereist wordt van de student, daar levert Enriched Skeleton Concept Mapping volgens bedenker dr.ir. Ton Marée, werkzaam bij de Eindhoven School of Education, fikse meerwaarde. “Mijn promotieonderzoek toonde significant betere resultaten aan dan bij studenten die hoorcolleges volgden. Het is betekenisvol leren: niet reproduceren maar docent-onafhankelijk kennis opdoen en daardoor inzicht verwerven.” ESCoM wordt dit jaar voor alle eerstejaars Industrial Design ingezet. De docent maakt een ‘skelet’ van de belangrijkste key-concepten. “Neem Newton’s Law. Als dat het skelet is dan heb je dus key-concepten als de eerste, tweede en derde wet, zwaarte kracht of frictie. Studenten gaan aan de hand van een script op zoek naar informatie waarna ze deze concepten betekenis geven en uiteindelijk verbinden. Dat doen ze in duo’s, waarbij ze elk andere bronnen moeten gebruiken. Vervolgens moeten ze die informatie aan elkaar uitleggen en dat alles samen uitwerken.” Omdat de student naast het script ook ‘kennischips’ meekrijgt, is dit volgens Marée een verrijkte manier van leren. “Het bedrijfsleven heeft al interesse getoond om de methode bij cursussen en scholing in te zetten. Via het CEE verwacht ik dat ESCoM ook op de drie TU’s vaker zal worden toegepast.”

Tweedejaars student Technische Natuurkunde en moeite met organiseren en plannen? Dan is de pilot ‘Onderlinge feedback’ misschien iets voor jou: een studiemethode waarbij studenten elkaar feedback geven over hun manier van studeren en opdrachten uitvoeren. “Als de pilot aanslaat, willen we deze methode over een jaar integreren in onze studie-ondersteuning.” Sonia Gomez, beleidsmedewerker onderwijsontwikkeling bij Technische Natuurkunde, heeft er hoge verwachtingen van. “Onderlinge feedback is bedoeld voor studenten die al in het eerste jaar moeite hadden met studieplanning, voorbereiding op tentamens of timemanagement. Via de studiecoaches en studieadviseurs horen wij of dat nog steeds zo is. Deelname aan ‘Onderlinge feedback’ is vervolgens niet verplicht, maar er valt altijd iets te winnen voor deze studenten.” Wekelijks krijgen de deelnemers via een online-platform voor dit doel ontwikkelde opdrachten die zij moeten uitvoeren. Andere deelnemers reageren dan op de manier waarop de organisatie en planning van die persoon zijn opgezet. “Daar zit uiteraard ook een moderator bij die bekijkt of de feedback van voldoende kwaliteit is. Maar wij weten dat onderlinge feedback van medestudenten via de online community de motivatie verhoogt en dat dit soms beter werkt dan van bovenaf vertellen hoe iemand iets moet doen.”

Vaak is de feedback die een student van de docent krijgt meer dan voldoende om vooruit te kunnen. Maar soms ook niet. Met het instrument dat Mathias Funk en Migchiel van Diggelen hebben ontwikkeld, kan de kwaliteit van die feedback nu beoordeeld worden en kunnen student en docent online elkaar betere feedback geven. “Wat wij op basis van analyses en een conferentie hierover ontdekten, is dat de feedback beter kan dan tot nu toe het geval is”, legt Van Diggelen uit. ‘Mining and visualising’ heet het instrument dat het tweetal in het kader van het zelfbestuur- en competentiegericht onderwijsprogramma bij Industrial Design eerst als pilot en vanaf november grootschalig gaat inzetten. Het voorziet in een betere dialoog tussen student en docent en geeft ondertussen ook inzicht in de kwaliteit van de feedback. “Het gaat ons om de grote lijn, om het borgen van de kwaliteit van het onderwijs. Wat krijgt de student van de docent terug? De student gaat hiermee online met de docent in gesprek. Groot voordeel is dat ook verbale feedback hiermee wordt vastgelegd. Daar heeft iedereen baat bij. Wij vragen van onze studenten dat zij zich doorlopend verbeteren. Dat mag je ook van de docenten vragen.”

16 | Onderzoek

4 september 2014

Fusie in zicht Tekst | Tom Jeltes

Kernfusie kan het energieprobleem in één klap oplossen. Maar voor het zover is, moeten nog wel wat serieuze obstakels worden overwonnen. Met een beetje geluk - voor hem en voor de mensheid heeft TU/e-promovendus dr.ir. Gillis Hommen een cruciale stap gezet om energie uit kernfusie mogelijk te maken. Een glaasje kraanwater bevat genoeg energie om op naar Zuid-Frankrijk te rijden. Maar die energie krijg je niet zomaar uit dat water losgepeuterd - en zeker niet in de motor van je Golf, Focus of Panda. Wil de mensheid kunnen profiteren van de praktisch onuitputtelijke energiebron die water vormt - als brandstof voor kernfusie -, dan moeten we erin slagen een plasma van honderd miljoen graden Celsius te creëren en beheersen. Een zon op aarde, wordt zo’n fusieplasma wel genoemd. In het waarschijnlijkste scenario zal een toekomstig fusieplasma in bedwang worden gehouden door magneetvelden. Het plasma, een soort gas van geladen deeltjes, vormt dan een soort ring - een ‘donut’ - en wordt opgewarmd tot

Het is cruciaal dat het fusieplasma de reactorwand niet raakt een temperatuur waarbij waterstofkernen fuseren. De warmte die daarbij vrijkomt, wordt simpelweg gebruikt om elektriciteit op te wekken met stoomturbines. Dat klinkt allemaal prachtig, maar het is wel cruciaal dat het plasma netjes binnen het donutvormige magneetveld blijft - als het hete reactiemengsel de wand raakt, blijft daar al vrij snel niet veel van over. Je wilt dus kunnen zien of het plasma

nog op zijn plek zit, om eventueel correcties te kunnen uitvoeren met de magneetvelden. Toen Gillis Hommen, toen nog student Werktuigbouwkunde, een jaar of vijf geleden mee mocht op een uitje naar de Engelse JET-reactor (een van de handvol proefreactoren waarmee wordt onderzocht hoe kernfusie het best kan worden aangepakt), hoorde hij iemand terloops zeggen dat het misschien een goed idee was om iets met camera’s te doen in een fusiereactor. “De positie van het plasma werd en wordt in het algemeen bepaald met magnetische sensoren, terwijl een fusieplasma aan de rand zichtbaar licht uitzendt. Het verbaasde mij dat daar blijkbaar niets mee werd gedaan. Ik heb toen aan Maarten Steinbuch gevraagd of ik daar mijn afstudeerproject van kon maken.” Steinbuch, hoogleraar Control Systems Technology, stemde in en Hommen studeerde cum laude af op een methode om camerabeelden van het fusieplasma om te rekenen naar de positie van het plasma. Dat succes smaakte naar meer, en Hommen begon aan een promotietraject om te onderzoeken

of feedback van camera’s ook daadwerkelijk gebruikt kon worden om het plasma op zijn plek te houden. Steinbuch werd zijn tweede promotor, terwijl deeltijdhoogleraar en kernfusie-expert prof.dr. Marco de Baar hem vanuit zijn formele werkgever DIFFER begeleidde.

De kennis van Tech United kwam goed van pas Een uitdaging voor de promovendus was om de camerabeelden van het plasma real time te verwerken en om te zetten naar een regelsignaal voor de magneten. “Het gaat om duizend beelden, een gigabyte, per seconde”, vertelt hij. “Gelukkig bestaat er commerciële hardware, een soort omgekeerde versie van de videokaarten die voor veeleisende spellen worden gebruikt, die dergelijke datastromen aankan.” Opvallend genoeg waren de leden

van Tech United Hommen daarbij behulpzaam. “De voetbalrobots hebben een camera om het spel in de gaten te houden. Bij Tech United hebben ze daarom veel ervaring met snelle beeldverwerking.” Hommen analyseerde camerabeelden van het plasma in de experimentele MAST-reactor, en concludeerde dat zijn resultaten goed overeenkwamen met ‘conventionele’ magnetische metingen van de positie van het plasma in diezelfde reactor. Vervolgens vertrok hij naar het Zwitserse Lausanne om zijn methode ter plaatse uit te proberen in de TCV-reactor. Hij slaagde erin om uit camerabeelden een signaal te destilleren waarmee hij de ‘regel’magneten van de testreactor zodanig kon aansturen dat het plasma netjes op zijn plek bleef. Daarmee toonde hij dus aan dat zijn optische methode de concurrentie met de gebruikelijke magnetische regelsystemen aankan. Maar optische metingen zijn in veel opzichten handiger dan magnetische, legt de promovendus uit. “Je hebt wel vijftig tot honderd

Gillis Hommen in het Plasmalab van de TU/e. Foto | Bart van Overbeeke

Onderzoek | 17

Kijk voor nieuws op www.cursor.tue.nl

magnetische sensoren nodig, terwijl je genoeg hebt aan twee camera’s. Daarnaast meten de magneetsensoren alleen de veranderingen in het plasma, en niet de absolute positie. Dat betekent dat je altijd een referentiemeting nodig hebt. Die zou je bijvoorbeeld met camera’s kunnen doen.” En daar komt nog bij dat magneetsensoren de huidige testexperimenten wel overleven, maar de nabijheid van daadwerkelijke kernfusie wellicht niet. “De testexperimenten worden gedaan met plasma’s waarin nauwelijks fusiereacties plaatsvinden”, licht Hommen toe. “Dat is praktisch, omdat je dan eenvoudig dingen in de reactor kunt aanpassen. Maar een echte reactor is een nucleaire omgeving, met alle moeilijkheden van dien. Van de straling die daar bij hoort, gaan de magneetsensoren waarschijnlijk ook kapot. Dat zou

betekenen dat de sensoren buiten het reactorvat geplaatst moeten worden, en daardoor minder nauwkeurig kunnen meten.”

Sluitstuk

In de rubriek Sluitstuk vertellen afstudeerders over hun afstudeeronderzoek. Wil je ook in deze rubriek, mail dan naar cursor@tue.nl.

De grote vraag, en waarschijnlijk bepalend voor de eventuele toepassing van Hommens meetmethode in DEMO (de demonstratiereactor die gepland is als opvolger van het in aanbouw zijnde ITER), is of de benodigde spiegels en lenzen die nodig zijn om het plasma te filmen wél bestand zijn tegen de verwoestende straling in een fusiereactor op industriële schaal. “Het zal nog wel even duren voordat we dat weten”, zegt de werktuigbouwkundige. Maar hij vindt het sowieso een mooie gedachte dat hij wellicht een essentiële bijdrage heeft geleverd aan zo’n belangrijk project. “Dat het me gelukt is om mijn idee toe te passen, is in ieder geval heel mooi. Daar ben ik wel trots op.”

Kernfusie in een tokamak

Martijn Peeters

Sociale eierwekker haalt senioren uit hun stoel Niet iedere oudere stapt even gemakkelijk naar een kaartmiddagje of bejaardensoos. Om deze mensen toch aan te sporen nieuwe contacten te leggen en samen activiteiten te ondernemen, ontwierp ID-student Martijn Peeters communicatiehulpmiddel EGGY.

In een zogeheten tokamak wordt het fusieplasma - een soort gas van twee soorten waterstofkernen (deuterium en tritium; de brandstof), heliumkernen en neutronen (de reactieproducten) - in bedwang gehouden door magneetvelden. Het plasma vormt dan een soort ring, een ‘donut’, waarin het wordt opgewarmd totdat deuterium- en tritiumkernen zo hard botsen dat ze samensmelten tot een heliumkern. Hierbij komt energie en straling vrij,

met name in de vorm van supersnelle neutronen, die het plasma met ruim vijftigduizend kilometer per seconde verlaten en tegen de reactorwand botsen. Deze hete neutronen warmen de wand dusdanig op dat met het koelwater stoomturbines kunnen worden aangedreven. Zo wordt de massa die verloren gaat bij de fusie van waterstofkernen omgezet in praktisch bruikbare elektrische energie.

Plasma in beeld Het plasma in een fusiereactor is nagenoeg transparant. Toch is de rand van dit plasma goed zichtbaar; hier botsen de geladen deeltjes van het plasma namelijk met de neutrale atomen (voornamelijk het waterstofisotoop deuterium) net buiten de magnetische opsluiting, die daardoor zichtbaar licht uitzenden. Promovendus Gillis Hommen is erin geslaagd om met twee strategisch geplaatste hogesnelheidscamera’s real time de vorm en positie van het fusieplasma (hier in de experimentele MAST-reactor) te meten en indien nodig te corrigeren. Ook kan met zijn

methode de zogeheten q-factor worden bepaald, een maatstaf voor de stabiliteit en prestatievermogen van het fusieplasma.

Dat er een taboe rust op eenzaamheid onder ouderen ondervond Martijn Peeters, masterstudent Industrial Design, aan den lijve. Bij het verzamelen van testpersonen introduceerde hij zijn ontwerp als ‘steuntje in de rug om eenzaamheid tegen te gaan’. Mensen sloegen dicht en wezen naar elkaar als geschikte deelnemer. Martijn trok direct een wijze les: juist de positieve aspecten belichten, en vooral het begrip eenzaamheid achterwege laten. “Mensen willen er niet over praten, maar eenzaamheid komt veel vaker voor dan wordt gedacht. Er spelen allerlei angsten mee die het maken van nieuwe contacten belemmeren. Bang voor afwijzing, anderen niet tot last willen zijn, geen eerste stap durven te zetten; en dan blijven ouderen toch maar achter de spreekwoordelijke geraniums hangen.” Met zijn ontwerp EGGY wil Martijn juist deze mensen - de wat passievere ouderen - aansporen tot actie. “De eivormige lamp EGGY is gebaseerd op een eierwekker en het idee tijd voor elkaar vrij te maken. Door aan de EGGY te draaien, geeft een deelnemer aan dat hij behoefte heeft aan sociaal contact of een activiteit. EGGY’s van andere deelnemers in de groep lichten op, waarna geheel vrijblijvend ingegaan kan worden op het verzoek. Even een belletje en de afspraak is gemaakt.” Toch waren de proefpersonen aan het begin wat argwanend tegenover de moderne eierwekker, vertelt Martijn. “Zeker toen ik eenmalig kort internet nodig had om de EGGY’s te verbinden, sloeg bij sommigen de paniek toe en werd erop aangedrongen de kleinkinderen erbij te halen. Maar zo ingewikkeld is EGGY niet, ik heb juist bewust gekozen om schermen uit de weg te gaan en voor een traditioneel voorwerp te kiezen. Gelukkig hadden ze dat snel door. Nu willen ze niet meer zonder.” Het winnen van de Leefbaarheidsprijs, een van de in dit voorjaar uitgereikte BRAINS Awards, biedt Martijn de kans het EGGY-concept door te ontwikkelen. Naast de TU/e werkt hij daarvoor samen met Summa College, Subliem Ondernemen, Delite en Mextal & Innovation Lab. “Ik ben momenteel in gesprek met diverse bedrijven, zo zijn we aan het kijken of dit idee ook via een app in al bestaande domotica-systemen geïmplementeerd kan worden. Maar ook als eivormige lamp zijn de mogelijkheden met kleur en tekst-ring legio, waardoor er zeker een kans bestaat dat EGGY over een aantal jaren in de huiskamers te vinden is.” Toch is Martijn zich ervan bewust dat een diepgeworteld probleem als eenzaamheid niet zomaar is op te lossen. “Ik heb wel goede hoop dat EGGY eraan kan bijdragen, zeker aan het vergroten van de zelfstandigheid van een bepaalde groep ouderen. Je krijgt energie van al die positieve reacties. Mensen die aan het begin korte telefoongesprekjes voeren over het weer, en uiteindelijk gezamenlijk gaan winkelen of wat gaan drinken. Volgende week ben ik uitgenodigd op een koffieochtendje bij een groep proefpersonen; het geeft aan dat er ook nu EGGY weg is er onderling nog binding is. Heel mooi hoe zo’n klein idee over een eierwekkertje tot zo’n project kan evolueren.” Tijdens de Dutch Design Week, van 18 t/m 26 oktober, maakt EGGY zijn publieke debuut en zal hij onder meer te zien zijn op de expositie ‘G/OUD, de toekomst van het ouder worden’ in het Stadhuis Eindhoven.

Tekst | Nicole Testerink Foto’s | Rien Meulman

18 | Onderzoek

4 september 2014

4 brandende vragen

Judith van Wijk | Scheikundige Technologie

Microcapsules voor bacteriën

1 we op n e i z Wat r van e v o de c hrift? c s f e je pro

2 Ho op f e leg j waa eestj e e r je ond s uit e ove r ga rzoek at?

1 | cover We zien van boven naar onder (en van onder naar boven): microdeeltjes, ingekapselde bacteriën (de groene bacteriën leven nog, de rode hebben het inkapselen niet overleefd), de microcapsules waarin we de bacteriën hebben opgesloten, en emulsiedruppels vlak voordat deze als mal worden gebruikt om de microcapsules te maken. Het bijzondere van de emulsiedruppels is dat ze uit een zogeheten Pickering-emulsie komen, die wordt gestabiliseerd met vaste deeltjes (de microdeeltjes in de bovenste en onderste afbeeldingen).

3 Welke persoon, techniek of apparaat is onmisbaar geweest voor je onderzoek?

2 | feestjes Iedereen weet eigenlijk wel wat een capsule is, alleen vertel ik dan dat de capsules die wij maken ontzettend klein zijn. Dan is meestal de tweede vraag; wat doe je dan met die microcapsules? En dan vertel ik dat capsules kunnen worden gebruikt voor gecontroleerde afgifte, van bijvoorbeeld medicijnen in het lichaam. Of voor bescherming van het ingekapselde product, bijvoorbeeld van prebiotische bacteriën.

3 | onmisbaar

4 eft

e Wat h

vin enle

de sa uw werk? aan jo

(Onder redactie van Tom Jeltes) Foto’s | Bart van Overbeeke

Ik had niet gekund zonder de scanning elektronenmicroscoop, de lichtmicroscoop en de ﬂuorescentiemicroscoop. Van alle drie de technieken zijn plaatjes te zien op de cover.

4 | samenleving Er is een heel scala van toepassingen van microcapsules. Ik vind zelf het inkapselen van bacteriën die antimicrobiële stoffen produceren interessant. De capsules zijn dan permeabel voor deze stoffen en kunnen worden gebruikt in bijvoorbeeld verbandmiddelen tegen ontstekingen of voor nog meer fundamenteel onderzoek. Dit is van belang voor de samenleving met het oog op de toenemende resistentie van bacteriën tegen antibiotica.

Onderzoek | 19

Kijk voor nieuws op www.cursor.tue.nl

Corien Prins | Wiskunde & Informatica

De juiste lens berekend 1 | cover Op de cover van mijn proefschrift zie je een soort lens die veel wordt gebruikt in led-spotlampjes, zoals ook in de liften van MetaForum. Voor mijn promotieonderzoek hebben we een aantal lenzen ontworpen en laten maken, op de voorkant van mijn proefschrift zie je er daar één van.

2 | feestjes Het ontwerpen van lenzen en reﬂectoren voor verlichting is een nogal tijdrovend proces. Ik heb gewerkt aan wiskundige methoden die kunnen helpen bij dit proces. Een optisch ontwerper hoeft alleen te specificeren welke lichtbron hij gebruikt en hoe het licht uit de lamp moet komen. Mijn algoritmes rekenen dan uit welke vorm de lens of reﬂector moet hebben. Naast het versnellen van het ontwerpproces, kan dit ook gebruikt worden voor het ontwerpen van lampen die bijvoorbeeld een rechthoek uniform verlichten.

3 | onmisbaar De feedback en het meedenken van mijn begeleiders was onmisbaar in mijn onderzoek. Zonder hen was ik niet zo ver gekomen en had ik niet zoveel geleerd als nu.

4 | samenleving Met de inverse methoden waaraan ik heb gewerkt, wordt het makkelijker om lenzen en reﬂectoren voor verlichting te ontwerpen, waardoor led-verlichting goedkoper wordt. Ook kunnen de technieken worden gebruikt om efficiëntere verlichting te ontwerpen, of om effecten te creëren die eerder nog niet mogelijk waren.

Matthieu Weber | Technische Natuurkunde

Nanodeeltjes uit atoomlaagdepositie 1 | cover Op de cover zien we een landschap met rotsen op het schiereiland Mangyshlak, vlakbij Akau, Kazachstan. Ik wilde een link leggen tussen mijn nanotechnologische onderzoek en de natuur. Ik heb voor deze rotsen gekozen omdat hun vorm en structuur lijkt op de nanodeeltjes die ik tijdens mijn promotieonderzoek heb gemaakt.

2 | feestjes Mijn onderzoek gaat over atoomlaagdepositie (ALD) van edele metalen. ALD is een manier om dunne laagjes te produceren, tot op het niveau van een enkele atoomlaag. Ik heb verschillende ALD-processen ontwikkeld en me daarbij vooral gericht op de eerste fase, die in sommige gevallen begint met het vormen van nanodeeltjes. Mijn doel was om de grootte, samenstelling en nanostructuur van deze deeltjes te leren beheersen.

3 | onmisbaar Logischerwijs had ik een ALD-reactor nodig voor mijn onderzoek, en manieren om mijn samples te karakteriseren. Maar Adrie Mackus, een voormalig promovendus in onze groep, heeft me ook geweldig geholpen. Hij heeft me niet alleen ingewijd in de wetenschap van de atoomlaagdepositie, maar hij heeft me ook geleerd om de experimentele opstelling te gebruiken en de data te analyseren.

4 | samenleving De nanodeeltjes die ik met ALD heb gemaakt, kunnen op allerlei manieren nuttig zijn voor de maatschappij, bijvoorbeeld in sensoren of als katalysatoren. Deze nanodeeltjes lijken vooral heel geschikt als katalysator in microreactoren of micro-brandstofcellen.

Biweekly magazine of the Eindhoven University of Technology

4 September 2014 | year 57

For the latest news: www.cursor.tue.nl/en and follow @TUeCursor_news on

successes s te a r b le e c r to c e R mic Year e d a c A g in n e p O t a onal rankings, national and internati

and tuecursor on

More news on www.cursor.tue.nl/en

, scoring well in an ep student increase il, and perhaps even 2 September - A ste d care robots in Braz an r sses of cce cce so su the the by on s ance citly touched up pli ex ijn Du extraordinary perform n va ns n Bosch: Rector Ha ic Year last Monday. auxiliary branch in De ening of the Academ Op the for ch ee sp his university in his led in r students have enrol transition, and maste r, the elo s ch ow ba sh w y ne arl 00 cle ly 2,6 that number A total of approximate ctor Hans van Duijn, Re to ng rdi co Ac ar. ye a TU/e program this years. iversity over the past huge progress the un sch uate School in Den Bo launch of a new Grad the ic of em lity ad ibi ac ss an po be led the nch is to Van Duijn also revea ty. The auxiliary bra and with Tilburg Universi hip , Entrepreneurship, ers ce rtn ien pa a Sc ta of rt Da s: ck as pa tra r dy, ste ma ilit ee n offering thr ucting a feasib y stu educational institutio iversities will be cond un o rs. tw ge na the , ma me d co an neurs, nths to ta scientists, entrepre Governance. In the mo ced need for academic da ng ce was also announ wi ien gro sc g erev cin cti the pra for t uc mapping nd co of ek de and this we tion of a TU/e co ort about that code, The final implementa s year did Cursor rep thi of ter states a code e let Jun the in s, dy ng ea by Van Duijn. Alr r. Among other thi tte ma the on ter let eive a academic staff will rec set in stone as well. interest is soon to be of ict nﬂ co for t uc of cond to Daniël Lakens cher were awarded tea r ste ma ter) d an r elo sor Zümbül Atal (mas s for best bach and associate profes The education prize s, ce ien /e Sc TU on the ati for ov e ol of Inn ponsibl successful teams res (bachelor) of the Scho Last but not least, the g. ce respectively at the rin pla ee nd gin co En se al d tri an of Indus t landed a first tha IGO AM ot rob re . owers soccer robots and ca ght and treated to ﬂ were put in the limeli World Cup this year

Clmn

New kids in town

After a long, quiet summer break, the university witnessed the dawn of new life with fresh faces from all over the world. Over the past weeks, not only the university campus, but also the city center were ﬂooded with new students wandering around to become familiar with Eindhoven. After a successful TIP (TU/e introduction program), here are some further tips that may come in handy. Don’t trust the weather: sunshine doesn’t necessarily last. Always check the weather forecast before leaving home. There are many weather websites, www.weer.nl and www.buienradar.nl being among the best. Www.opentot.nl is an excellent web portal to check the opening hours of supermarkets, clothing stores etc. Shopping second-hand is very common in the Netherlands, and on www.marktplaats.nl (marketplace) you’ll find almost everything from train tickets to cars. www.open-market.nl is another solid portal for selling and/or purchasing everyday items.

Additionally, there are numerous Facebook groups that serve the same purpose, including ISN Eindhoven, Second hand Eindhoven!, Commodity Market Eindhoven, and Get Together Eindhoven!. Take care of your bike. The Netherlands is very safe in many ways, but definitely not where bikes are concerned. Get a good lock - a very good one. Having your ﬂat tire fixed at a bike shop is an expensive affair, so buy your own bicycle repair kit from HEMA or Kruidvat. For public transport, use www.9292.nl. When travelling with NS (Nederlandse Spoorwegen, or Dutch Railroads in English), buy a discounted ‘dagkaart’ (day ticket) to travel across the Netherlands. There are tons of other things to cover. There’s housing, the healthcare system, open markets, grocery stores etc, so I hope to see you again for my next column.

Mohsin Sir aj | at Electric PhD candidate al Enginee ring

22 | News

4 september 2014

Technique to predict dangerous growth aneurysms abdominal aorta 1 September - TU/e and Catharina Hospital will start a major research project in September to develop techniques to predict the growth of aneurysms -large dilationsof the abdominal aorta. Ruptured aneurysms are often fatal, which means patients need to be examined frequently. The new techniques will help characterize the state of the abdominal aorta. This will reduce the required frequency of examinations, which in turn will save cost. And they should also help to reduce the number of patients who suffer ruptures of the aorta in between checks. Catharina Hospital and TU/e will receive a grant of 450,000 euros from Stichting Lijf & Leven for the research, and are themselves contributing both financially and in materials and equipment.

Opening mini supermarket in Flux suddenly unsure 27 August - This Friday, TU/e will have to decide on the opening of a mini supermarket on campus. In a few months, the facility was to open in Flux, the new home to Applied Physics (TN) and Electrical Engineering (EE). TN has now indicated their department desperately needs the area for teaching. According to DH employee Senders, Flux has had an area right of the main entrance earmarked for a mini supermarket ever since the building was designed. “And now that’s suddenly up for discussion.” Managing Director Alfons Bruekers stresses he’s all for a mini supermarket on campus. “It adds to our desired image, our international vibe, a livelier campus, and bringing our people together. And Flux is an ideal location. Still, I have to facilitate education, too”.

s. t online new ore s te la r u o f o m Some tue.nl/en for r. o rs u .c w w See w

Tension in Israel brings convention to TU/e 27 August - Data Science Center Eindhoven will be hosting a major international Business Process Management convention unexpectedly. The convention was to be held in Haifa, Israel, but because of the current tension in the region it was decided to move it to TU/e. “It’s quite the challenge for our university.” That is how prof.dr.ir. Wil van der Alst (Mathematics & Computer Science) characterizes the large-scale move of the BPM convention to Eindhoven. Being the chairman of the event’s Steering Committee, he was there when it was decided to move the convention for safety reasons.

First fusion master receives degree 26 August - On Monday, August 25, Kevin Verhaegh received the first-ever master degree of Science and Technology of Nuclear Fusion. The master is a joint program of the Departments of Applied Physics, Electrical Engineering, and Mechanical Engineering, and it’s the only two-year master’s program in Europe that focuses on the science and technology of nuclear fusion.

TU/e spinoff in Guinness Book of World Records 26 August - TU/e spinoff Sorama has officially built the world’s largest microphone installation, which has earned them a mention in the Guinness Book of World Records. The receiver is made up of no less than 4096 circuited microphones. The previous record was held by the Massachusetts Institute of Technology and counted 1020 microphones. The giant recorder allows Sorama to register sounds of larger sources such as a passing train. According to the director, their device has gathered a lot of attention nationally and internationally, and the record will only increase interest.

“Really vague plans” only for Starbucks on TU/e grounds 29 August - The news spread like wildfire on Twitter: ‘Starbucks op at TU/e’. An employee ens branch of the US coffee compa ny on the High Tech Campus is reported to have said so a day ea rlier. TU/e has confirm Starbucks’ interest in ed opening a branch on campus, but there are real plans yet. no

Tech United wins RoboCup with combination play 24 July - TU/e robot soccer team Tech United has won the RoboCup, the robot soccer World Cup in Brazil. In the final, the team beat Water from the University of Beijing 3 to 2. Their combination play and excellent goalie landed the Dutch team the title. In the RoboCup @Home-league for service robots, Eindhoven robot AMIGO took second place. The Eindhoven team had already played the Beijing team twice in the RoboCup final, but lost both the 2011 and 2013 matches. The Chinese robots are known for their speed and strength, and their rough play. The Eindhoven team on the other hand is focused on technical combination play. The Eindhoven University of Technology has made it to the finals for seven years straight, but this was only the second time the team actually won the Cup. They did so too in 2012.

People | 23

See for more news www.cursor.tue.nl/en

And how are things in Loitokitok? During a short break from my hard work I had the chance to go on a small safari, where I saw giraffes, elephants, lions, and many more wild animals. It’s a wonderful experience for tourists, which you see a lot in national parks, but for locals the wildlife can be a nightmare.

The dry season - a nine-month period - is the time elephants come out of the parks at night in search of water. Newly installed water pumps, often funded by foreign donors, are demolished frequently by the elephants looking for water. Upon daybreak, villagers are left without a source for clean water and destroyed crops. I have been in a village in southern Kenya for over a month now, where I’m researching water conﬂicts for my master thesis. Together with a local organization I try to map the problems that occur and try to find possible pathways for innovations. Apart from having to share water with local wildlife, the people have conﬂicts sharing it among themselves, too. Finding a durable solution is quite a challenge in a situation where everybody is dependent on a resource that’s scarce, but I still think it is possible. At the moment even I am experiencing problems with water. Our taps have run dry since the water company has stopped supplying water because of the drought. We’ve been waiting for a water tanker to arrive for a week. In the meanwhile I have to buy water from vendors who go around with carts pulled by donkeys. Unfortunately, the water is expensive, and most people cannot afford such ‘luxury’ so they have to walk a couple of kilometers everyday to get to the closest water pump. Should that pump be destroyed as well, I don’t think the elephants will be considered friendly anymore.

Peter K u m Innoavsterstudienn, ation S t ciences Would you also like to write an article about your time abroad? Please send an email to cursor@tue.nl.

Read more stories online: www.cursor.tue.nl/en

Life after TU/e Name: Dr.ir. Gembong Baskoro Place of Birth: Palembang, Indonesia Age: 48 At TU/e: January 2001 - March 2005, PhD in Technology Management Current position: Dean of the Department of Engineering and Informa tion Technology at Swiss German University, BSD City, Tangerang, Indones ia

How did you find your job? After graduating in 2006, I went back home to Indonesia to pursue my academic career directly. It was a success story: I became Rector of Widya Kartika University in Surabaya, Indonesia, in 2009. I held that position until 2013, after which I was appointed Dean at Swiss German University in BSD City, Jakarta, until 2017. I’m managing faculty academic and non-academic matters. I’m supervisor the faculty of two Master programs and four Bachelor programs. Was it difficult to find a job? I always intended to have an academic career at University. In 2005 I wanted to stay in the Netherlands, but my residence permit was not extended, so I had no choice but to return home. It was not too difficult to find a job, but I had to compete with other candidates of course. I found the position through a website. How do you reflect on your time at TU/e? I’ve opted for TU/e because it offered a PhD position in Technology Management, and I was granted a scholarship to support my studies. It has been a great experience. I miss the time when I was a PhDstud ent at TU/e and I consider Eindhoven to be my second hometown.

What happens to international students after they graduate from TU/e? Do they go job hunting in the Netherlands, pack their bags and explore the world, or return to their home countries? International TU/e graduates talk about their lives after TU/e.

What are your plans for the (near) future? I will keep working in academics, be it in Indonesia or overseas. Other than that, I’m looking forward to establishing an academic/research partners hip with TU/e and my department if possible.

24 | Zoom in

Photo | Bart van Overbeeke

4 september 2014

Zoom in | 25

Kijk voor nieuws op www.cursor.tue.nl

They’re impossibly tall. They love bread. And they can be so direct, you’ll spend your ﬁrst months in Holland wondering why everyone is so mean. Ahhhh… the Dutch… it’s a great culture in many ways (those dikes and legalized weed are pretty great!) but just like during any period of integration, you’re going to come across peculiarities in this country that will leave you scratching your head. As one foreigner talking to another, let me guide you a bit, dear student, as you embark on another academic year here in the lowlands. If you’ve ﬂipped back to the English pages of this first issue of the new, academic year, it’s a pretty safe bet that you’re not Dutch. You’re new here or at least new-ish and your home - its sights, sounds, tastes and, of course, your loved ones - is far away. It’s a time of adaptation and adjustment - the time of the year when you have to re-shift your focus. And if you’re brand new to Holland, it may also be a time of adjusting to a new campus, city and culture. I’m also a foreigner - an American girl who fell in love with a nice tall Dutchman in China - so I’m intimately acquainted with this process. With that in mind, I’ve created the list below from my personal collection of observations to help you be prepared for some of the quirks you might encounter in your time in the Netherlands. It will rain. A lot. Get used to it. If you haven’t done it yet, delay no longer. Go out and buy yourself a raincoat. And rubber boots. There will come a day when you’re trudging across campus in a downpour of biblical proportions where you’ll thank me. Even though the weather is generally rainy, gloomy and downright awful, the Dutch are inexplicably optimistic about it. It’s almost like they have no long OR short-term memory when it comes to their own climate. You will often hear expressions such as “Oh well, it’s raining today but I heard it’ll be beautiful by the end of the week!”

Don’t believe them. I can’t stress this enough when I say THIS IS THE WEATHER HERE! Don’t be a sucker like me and spend your entire first year in Holland believing them and thinking it’s an off year or something. If you don’t have a taste for milk, bread, cheese, peanut butter and little chocolate sprinkles, lunch time will be a challenge for you.

The Dutch are eye-wateringly direct Let’s talk about that directness, shall we? The Dutch are not only eye-wateringly direct, they also take great pride in stripping away everything from their communication with others that they deem unnecessary. They want to “tell it like it is” and that could mean you will one day be on the receiving end of some criticism that will feel pretty harsh. If you’re from a culture where social communication is a bit more complex (I’m looking at you, Chinese students), the infamous Dutch directness might send you running back to your room to cry into your pillow. Fear not. One day, you’ll probably come to appreciate this directness and even employ it more in your own dealings with others. (Which will then cause a whole host of problems when you return back home.)

Don’t tell Dutch people that you eat two (or even three!) warm meals a day. They will look at you askew and firmly inform you that that’s the quickest way to get fat. I’m not exactly sure what the relationship is between the warmth of your food and calorie content, but apparently it’s something only explained in Dutch nutritional guidelines. If we have a particularly harsh winter this year - freezing temperatures, snow, cold, pelting rain (please refer back to #1) - every Dutch person will start getting excited by the prospect that this will be THE YEAR to have an Elfstedentocht (11 city tour). This is another way they console themselves about the weather. They strap on ice skates and take to the canals to skate impossibly long distances in arctic temperatures. And they call it entertainment. Frikandel tastes like meat-ﬂavored bike tires and its origins are highly questionable. Do. Not. Eat. It. On the other hand, the French fries are amazing. Eat them as much as humanly possible. The Dutch pride themselves on their mastery of other languages particularly English - and it’s true that you could spend your entire academic career here never learning a single word of Dutch. However, you’re a world citizen, right? And as such, it’s a good idea for you to learn at least three words of this guttural language. Those

words are: leuk, lekker and gezellig. (To pronounce that last one, imagine you need to clear an enormous ball of wet oatmeal from your throat.) You can almost have an entire conversation with a Dutch person if you simply occasionally nod your head and utter these three words, in turn, at appropriate intervals. Trust me… it works like a charm. The Zwarte Pieten (Black Peters) are Sinterklaas’s helpers and um… er… you know what? I’m just going to let you discover this one for yourself. You now live in the south of the Netherlands and this is Carnival territory. In a few, short, months, you’ll be expected - nay, required! - to dress yourself in a ridiculous outfit, get drunk and act like a complete idiot. Enjoy!

You will begin a love affair with your bike No matter what your previous relationship was with bikes, you will begin a love affair with them in Holland. Really. I lived in China for 2 ½ years and what did I miss the most during my time there? Mijn stalen ros (my steel horse). Okay, so, biking in the rain is something we could all do without, but on a beautiful day (they do come, I promise) there’s almost no better way to clear your head than to be

out on the handy Dutch bike paths criss-crossing this country. It’s transportation, exercise and fun all wrapped up into one neat little package. When we do have a break in the almost unceasing grayness of Dutch weather, the locals become sun-worshipping pagans. They will strip off layers of clothes, smile spontaneously at strangers and find any and every excuse to get to the closest terrace for a drink. Those sunny days of unplanned drinks on a terrace are a rarity, so enjoy them. For most of your life here, you’ll need to kiss spontaneity goodbye. The Dutch live their lives according to their agenda and impromptu social engagements rarely happen. Want to have a quick coffee with a Dutch friend? She or he will ﬂip open their agenda and pencil you in for that meeting three weeks from Monday. I spent a solid year fighting this cultural norm, but I soon realized that if I wanted to have any sort of social life, I had to adapt. You will, too. And there you have it! I could go on and on but, unfortunately, there just isn’t time for it. I have a previously planned date with a friend for some French fries. I think I’ll bike there.

Text | Angela Daley

26 | Research

4 September 2014

4 burning questions

Judith van Wijk | Chemical Engineering

Microcapsules for bacteria

1 ’s on f your o r e ov the c rtation? disse What

2 Wh a peo t do y ou t ple a t par ell whe n t abo ut y they a ies our s rese k arch ?

3 What person, technology, or device has been essential for your research?

1 | cover From top to bottom (and back up again) we see microparticles, encapsulated bacteria (the green ones being still alive, the red ones not having survived the encapsulation), microcapsules in which the bacteria have been captured, and emulsion droplets right before being used as a mould for the microcapsules. The extraordinary thing about the emulsion droplets is that they come from a Pickering emulsion, which is stabilized with solid particles (the microparticles in the upper and lower images).

2 | parties Most people probably know what a capsule is, but when they ask, I explain that the capsules we make are inconceivably small. The next question I usually get is: but what do you do with such tiny capsules? And then I tell them that capsules may be used for the controlled release of, say, medicine into the body. They can also be used to protect the encapsulated product, such as prebiotic bacteria.

3 | essential

4 does w o H eﬁt n e b ty socie our work? y from

(edited by Tom Jeltes) Photos | Bart van Overbeeke

I would have been lost without the scanning electron microscope, the light microscope, and the ﬂuorescence microscope. All three techniques are featured on my thesis cover.

4 | society beneﬁt There’s a whole range of uses for microcapsules. To me, the encapsulation of bacteria that produce antimicrobial chemicals is the most interesting. The capsules remain permeable for those chemicals and as such they may be used in bandaging to prevent inﬂammation, or for more fundamental research. It’s important for society, especially when considering bacteria are becoming increasingly resistant to antibiotics.

Research | 27

See for more news www.cursor.tue.nl/en

Corien Prins | Mathematics & Computer Science

Calculating the right lens 1 | cover The cover of my dissertation shows a type of lens that’s often used in LED spotlights, which are used in the MetaForum elevators, for example. For my PhD we’ve developed a number of lenses and also had them made. One of them is featured on the cover of my dissertation.

2 | parties Designing lenses and reﬂectors for lighting is a very time-consuming process. I’ve worked on mathematical methods that can improve that process. An optic designer only specifies what light source he’s using and how the light should be emitted from the lamp. My algorithms then calculate what shape the lens or reﬂector should be. Apart from speeding up the design process, the same approach can be used for the design of lamps that have to light an oblong surface uniformly, for example.

3 | essential The feedback and ideas of my supervisors have indispensable to my research. I’d never have gotten this far without them, and I wouldn’t have learnt as much, either.

4 | society beneﬁt The inversed methods I’ve worked on allow for an easier way of designing lenses and reﬂectors for lighting, which makes LED lighting less expensive. The techniques can also be used to design more efficient lighting, or to create effects that couldn’t be created before.

Matthieu Weber | Applied Physics

Nanoparticles created by atomic layer deposition 1 | cover The cover of my thesis shows a field of rocks located in the Mangyshlak peninsula near Aktau, Kazakhstan. I wanted to link my research in nanotechnologies and nature. I chose these particular rocks because they present a similar morphology as the nanoparticles I synthesized during my PhD.

2 | parties My research deals with the atomic layer deposition (ALD) of noble metals. ALD is a thin film deposition technique mainly known for its atomic level thickness control. I developed different ALD processes, and for my research I focused on the initial stage of ALD that in some cases starts with the formation of nanoparticles. My aim was to achieve control of the size, composition, and nanostructure of these nanoparticles.

3 | essential Apart from the obvious need of an ALD reactor and characterization tools for my experimental research, Adrie (Mackus, ed.), a former PhD student of our group, has been a great help to me. He introduced me to the science of ALD, but also taught me how to use the set-up and how to analyze the data.

4 | society beneﬁt The nanoparticles I synthesized through ALD can be applied in multiple ways that benefit society, including sensing and nanocatalysis. Specifically, nanoparticles prepared using ALD show great promises as catalysts for micro fuel cells or micro reactors.

Thursd a (outsid y Septem ber e), Black TU/e campus , 19:30, De Zw arte D Mar

ble

oos

Selec What w tion e’re go n six you ng tige na do now is rs from go bac who sh k. Tilburg ar . The B Way back. B guaran e a passion ack to lack M for Six teed h th a ties, R it! hythm rble Selectio e Sixties, b ut with n & Blue s, Gara are skate fr iends ge and Beat. It ’ll be a Entran ce fee: none 22:45, ber, 21:00 – m te p e s mpus Donderdag en), TU/e-ca it u (b s o o D t De Zwarte n die uit he

don’t TU/e and Eindhoven so you Cursor collects all events at events, and ic dem aca and c leti ath , have to. Symposiums, ﬁlms notify at www.cursor.tue.nl. You can to parties: you can ﬁnd them all ail em an d website, please sen e us of new events through our her will ine gaz Ma sor do so. Cur cursor@tue.nl if you want to s. ing pen hap ing om publish a selection of upc

Woensdag september, 20:30 – 22:00, Gaslab, TU/e-campus

Comedytrain On (College)Tour

e ma De 100-jarig en en verdwe m lo k m a ra er.

Vanuit de eigen roemruchte comedyclub Toomler in Amsterdam komen de grootste talenten van de Comedytrain naar Eindhoven. Ze hebben met elkaar gemeen dat ze stand-up brengen zoals stand-up bedoeld is. Laat je verrassen door deze comedians van de toekomst.

se opvolg g een Zweed ee kr p m utistisch, u G Forrest jaar, mild-a d er d s tal n o h is n uikt op tijden Allan Karlsso ontuur en d av gs . ru w d u n ee e belandt in ee n uit de 20st he momente van historisc

Entreekosten: studenten gratis, anderen betalen 5 euro

: geen Entreekosten

Monday Se ptember, 20:0 0 – 21:55, De Zwarte Doo s, TU/e campu s Edge

of Tomorrow

The epic actio n of Edge of To morrow unfold future in which s in a near an alien race ha s hit the Earth unrelenting as in an sault, unbeatab le by any milita in the world. M ry unit ajor William Ca ge (Tom Cruise officer who ha ) is an s never seen a day of combat is unceremonio when he usly dropped into what amou suicide mission nts to a . Entrance fee:

e lauw B , 5 13:3

:40 – 2 1 , r e emb Sept campus e rts. sday ium, TU/ e life fe sta arch for e i l n w d o se at We Auditor out h on a a big hit t cre ’ , ng ab kes you s l i a n h a t w a y a Z ta at er ec ry th eijer ns ev

8 euro (student

s 4 euro)

w Why

sto ea tM no m mist Ber thtaking y b t e a u a bre ot, b nd ch w a l fessor a equel to rs ago. o n k o s a e We he y pr few y ks. T ersit Univ ssing lin festival a i s the m Lowland e h t at

Dinsdag september, 15:00 – 16:00, Hal Hoofdgebouw, TU/e-campus

Opening World Press Photo 14 Waardoor onderscheidt een winnende foto zich? Carla Kogelman fotografeert zonder te regisseren en uitsluitend in zwart-wit. Zij vertelt over haar serie ‘Ich Bin Waldviertel’. Wetenschapper Martijn Kleppe deed onderzoek naar icoonfoto’s en de winnende World Press Photos en ontdekte opvallende kenmerken. De tentoonstelling is nog tot 2 oktober te bezichtigen in het Hoofdgebouw. Entreekosten: geen

Wednesday September – Thursday 2 October, Hall Main Building, TU/e campus

World Press Photo 14 When you see some photos you just have to smile. Others make you think or give you a feeling of helplessness. Come and look at the most special and disturbing press photos: pictures with a powerful message, showing events from the past year. Entrance fee: none

one

e: n ce fe n a r t En

September, y a rd tu a S pus 0, TU/e cam 17:00 – 01:0

Holi Run

of On the 13th udent st er b Septem SSRE will association most organize the t of the en colorful ev i Run! ol H e year, th 5km long lain white During this start off in p ill w ts an p ci sounded, run all parti ting gun has ar st ts e th en all participan shirts. Wh n will paint o si ts o lo p sp l ex l ia u a colorf ow. At spec of the rainb w colored in the colors ers will thro te n lu vo k, ac tr ts will pass around the e participan th f o e n there o n er the finish powder so colored. Aft n u e lin h . is the fin l afterparty and colorfu will be a big ro 17,50 eu Entrance fee: