ÇALIŞANLARINIZI ÇOK MUTLU EDECEK
40 UYGULAMA
Derleyen: Prof.Dr. Türker Baş
Bu kitapçığa görüşleriyle katkı sağlayan profesyoneller; Ahmet Coşguner
Galip Hırka
Mustafa Duman
Ali Bozkaya
Gökhan Cansen
Mustafa Oğuz
Aydan Çağ
Gökşin Uzun
Necmiye Güneş
Ayfer Barkan
Gürsel Bütün
Neşe Gökgün Çakıroğlu
Başar Baypınar
Halil Demirel
Neşe Uğurkan
Betül Tırıs Eryeriçer
Halil Ölmez
Nilda Berrin Alptekin
Bülent Şahin
Haluk Onat
Nurten Aydın
Cengiz Bag
Handan Piriştine
Osman Sudi Erdoğan
Cüneyt Akyıldız
Hatice Ergüven
Ö.Faruk Uysal
Cüneyt Olgun
Hayati Taştan
Ömür Koç
Çağatay Özdemir
Hülya Avcı
Özge Güler
Çiğdem Demir
Kaan Dilber
Özge Şağbaner
Derya Ertok
Kazım Köse
Özlem T. Nalbantoğlu
Ebru Aytekin
Kemal Albayrak
Semih Akyıldız
Ekrem Öztürk
Mehmet Aykut Soysal
Simin Yalçıntaş
Elif Tuğba Avşar
Mehmet Biçer
Sinan Atasoy
Ergün Koçak
Mehmet Hüseyin Şentürk
Sinan Bayraktar
Erhan Aksu
Mehmet Savaş
Soner Karol
Evrim Öztürk
Melis Varan Tiftikçi
Uygar Aytun
Fatih Cantürk
Mesut Güztoklusu
Ümmühan Ballı Çayırcı
Fatih Yakup Yalçın
Mithat Güney
Ziya Yılmaz
#01 Teşekkür Edin Teşekkür edin. Hem de her fırsatta! Bu iki basit kelime çalışanlarınıza, yaptıkları işi önemsediğinizi ve çabalarını takdir ettiğinizi anlatır. Ayrıca korkmayın! Bu kelimeleri sık tekrarlamanız verdiğiniz mesajı zayıflatmaz. Aksine siz çalışanlarınıza teşekkür ettikçe onlarla etkileşiminiz güçlenir ve her bir teşekkür bir öncekinden daha fazla etki yaratır.
İdeal İşyeri Sürdürülebilir Performans yeniik.com.tr I yeniik@yeniik.com I (212) 318 01 42
#02 “Lütfen” ihmal etmeyin. Çalışanlarınızla sevgi ve saygıya dayalı güçlü ilişkiler mi kurmak istiyorsunuz… O zaman lütfen “lütfen” demeyi ihmal etmeyin.
İdeal İşyeri Sürdürülebilir Performans yeniik.com.tr I yeniik@yeniik.com I (212) 318 01 42
#03 Adımı söyle. Adımı söyle. İnsanlara isimleriyle hitap etmeniz, ilişkinizi kişiselleştirir. Onları herhangi biri olmaktan çıkartır. Kendilerine birey olarak değer verdiğinizi hissetmelerini sağlar.
İdeal İşyeri Sürdürülebilir Performans yeniik.com.tr I yeniik@yeniik.com I (212) 318 01 42
#04 Adil Olun Her zaman, her konuda… Tek bir istisna dahi güvenilirliğiniz yok etmeye yeter.
İdeal İşyeri Sürdürülebilir Performans yeniik.com.tr I yeniik@yeniik.com I (212) 318 01 42
#05 Neler oluyor? Çalışanlarla sadece iş konuşmanız onlarla olan ilişkinizi mekanikleştirir. Bu nedenle biraz daha derine inin ve özel yaşantılarına ilgi gösterin. Ne hakkında konuşacağınızı bilmiyor musunuz? İşte başlangıç için kullanabileceğiniz birkaç konu: • Aile, özellikle çocuklar • Evcil hayvanlar • Hafta sonu planları • Favori restoranlar • Tabii ki futbol
İdeal İşyeri Sürdürülebilir Performans yeniik.com.tr I yeniik@yeniik.com I (212) 318 01 42
#06 Ne düşünüyorsun? Çalışanlarınızın fikirlerini alın. Özellikle bunu onları doğrudan ilgilendiren ya da onların uzman oldukları konularda kesinlikle ihmal etmeyin. Ayrıca bunu onları mutlu etmek için değil, fikirlerine önem verdiğiniz için yapın. Ancak o zaman kendilerini değerli hissedebilirler. Bunun için Assan Hanil’de olduğu gibi yemeklerde çalışanlarla bir araya gelin ve bunu sık sık tekrarlayın.
İdeal İşyeri Sürdürülebilir Performans yeniik.com.tr I yeniik@yeniik.com I (212) 318 01 42
#07 Saatleri Esnetin Çalışma saatlerini bir miktar esneterek tahminlerinizin üzerinde etki yaratabilirsiniz. Esneklik insanlara işleri kendi istedikleri gibi yapma özgürlüğü tanırken, kişisel ajandalarını kendilerini mutlu edecek şekilde düzenlemelerine imkan sağlar. Hayır olmaz mı? O zaman hiç değilse, işe geliş gidişlerde yarım saatlik bir esneklik sağlayın. Böylece çalışanların sabah işe geç kalma stresi yaşamalarını önleyin.
İdeal İşyeri Sürdürülebilir Performans yeniik.com.tr I yeniik@yeniik.com I (212) 318 01 42
#08 Sürpriz Yapın! Çalışanları küçük sürprizlerle ödüllendirin. Örneğin evlilik yıldönümünde, şirket arabası başarılı çalışan ve eşini evlerinden alsın ve iyi bir restorana akşam yemeğine götürüsün. Ya da; - Sabah Boğaz’da kahvaltı. - İki günlük Alaçatı, herşey dahil. - Paris, Amsterdam… hayal gücünüzü biraz da onlar için kullanın.
İdeal İşyeri Sürdürülebilir Performans yeniik.com.tr I yeniik@yeniik.com I (212) 318 01 42
#09 Gerçek Çaba İçin A+ Genellikle iyi yapılan işleri, tuturulan hedefleri fark ederiz. Ya başarıyı kıl payı ıskalayan projeler için harcanan çaba ve zaman? Çalışanların motivasyonunu sürdürmek ve tekrar kendilerine güvenmelerini sağlamak için gerçek çabayı takdir edin ve başarısızlığı öğrenme deneyimine dönüştürün.
İdeal İşyeri Sürdürülebilir Performans yeniik.com.tr I yeniik@yeniik.com I (212) 318 01 42
#10 Değerleri Pekiştirin Yalnız sonuçları değil, davranışları da takdir edin. Bunun için bir miktar eğlence içeren, fakat ciddi ödüller kullanın. Ayrıca bu ödülleri şirket değerleriyle ilişkilendirin. Kazananları şirket içi kısa toplantılardan, abartılı törenlere kadar değişen etkiliklerde duyurun. İşte bazı fikirler: -Ayın takım oyuncusu. -Pazartesi’nin en enerjik çalışanı. -En eğlenceli takım lideri. -Aykırı fikir şampiyonu.
İdeal İşyeri Sürdürülebilir Performans yeniik.com.tr I yeniik@yeniik.com I (212) 318 01 42
#11 Doğru İş Çalışanların yeteneklerine, bilgi birikimlerine en uygun işleri yaptıklarından emin olun. Mükemmel iş çıkarmalarını, yarattıkları değer ile gurur duymalarını sağlayın. İnanın daha büyük bir mutluluk olmaz.
İdeal İşyeri Sürdürülebilir Performans yeniik.com.tr I yeniik@yeniik.com I (212) 318 01 42
#12 El Yazısı Kullanın Takdirlerinizi kişiselleştirin ve takdir notunu el yazısı ile gönderin. Bu basit jest çalışanlarınızı tahminlerinizin ötesinde mutlu edecektir.
İdeal İşyeri Sürdürülebilir Performans yeniik.com.tr I yeniik@yeniik.com I (212) 318 01 42
#13 Mutlu Yıllar Bir olayın yıl dönümü kutlamıyorsanız, o olay heyecanını hatta anlamını yitirmiş demektir. Evlilikleri düşünün… İşte bu nedenle çalışanların şirketinize katıldıkları günün yıldönümü kutlamayı sakın ihmal etmeyin. Ayrıca kutlamayı gününde yapın ve ay sonunda düzenlenen toplu kutlamalara son verin. Büyük bir şirket misiniz? O zaman parti planlama işini takım liderlerine devredin. Her bir grubun küçük kutlamalarla arkadaşlarını onurlandırmalarına imkan sağlayın.
İdeal İşyeri Sürdürülebilir Performans yeniik.com.tr I yeniik@yeniik.com I (212) 318 01 42
#14 Biraz Dopamin Bir şeyler başardığımızda vücudumuz Dopamin hormonu salgılar ve kendiminizi mutlu hissederiz. Bunun için küçük başarıları dahi tanıyın. İnsanların kendilerini başarılı görmelerini sağlayın. Kısacası onları dopamin ile ödüllendirin.
İdeal İşyeri Sürdürülebilir Performans yeniik.com.tr I yeniik@yeniik.com I (212) 318 01 42
#15 Biraz Seratonin Gurur ile duyduğumuz mutluluk hissini seratonin hormonuna borçluyuz. Bunun için önemli olaylara herkesin katılımını sağlayın. Eğer sıra dışı bir performans söz konusuysa insanları bir odada toplayın. Takdirlerinizi herkesin huzurunda ifade edin. Başarı ile birlikte salgılanan dopamine, seratonin takviyesi yapın. Mutluluğu katlayın.
İdeal İşyeri Sürdürülebilir Performans yeniik.com.tr I yeniik@yeniik.com I (212) 318 01 42
#16 Biraz Endorfin Bir diğer mutluluk hormonu olan endorfini spor yaptığımızda salgılarız. Çalışanlarınızın endorfinle gelen mutluluğu yaşayabilmeleri için onları spor yapmaya yöneltin. Nasıl mı? - İmkanınız varsa sahibinden.com gibi işyerinde fitness salonu açın. - Olmadı çalışanlarınıza abonelik hediye edin. - Ya da Experian gibi çalışanlara spor etkinlikleri düzenleme sorumluluğu verin, bunu KPI’lara dahil edin.
İdeal İşyeri Sürdürülebilir Performans yeniik.com.tr I yeniik@yeniik.com I (212) 318 01 42
#17 Biraz Oksitosin İyilik yaptığımızda vücudumuz oksitosin mutluluk hormonunu salgılar ve kendimizi eşsiz hissederiz. Bunun için çalışanlarınızı iyilik yapmaya yöneltin. Toplumsal Sosyal Sorumluluk projelerine dahi olmalarını sağlayın. Örnek? - Özel günlerde çalışanlarınızla birlikte çevre okulları ziyaret edebilirsiniz. - TG Expo A.Ş.’nin yaptığı gibi çalışma saatleri sonrasında bir araya gelip sokak hayvanları için barınak üretebilirsiniz.
İdeal İşyeri Sürdürülebilir Performans yeniik.com.tr I yeniik@yeniik.com I (212) 318 01 42
#18 Kortisolu Atın Kortisol vücudumuzun stres hormonudur. Bu hormon damarlarımızda dolaştığı müddetçe mutlu olmayız. Gülücükler politiktir. Enerjimizi değer yaratmak için değil, tehlikelerden korunmak, pozisyonumuzu sağlamlaştırmak için harcarız. Dolayısıyla kortisol, hem çalışanlara hem de şirkete zarar verir. Çalışanların vücudundan kortisolü atmanın en kolay ve garantili yolu ise, yerine mutluluk kimyasallarından birini koymaktır.
İdeal İşyeri Sürdürülebilir Performans yeniik.com.tr I yeniik@yeniik.com I (212) 318 01 42
#19 Ayrıcalıklı Park Yeri Basit mi gözüküyor? Kesinlikle değil. Hele şirketiniz İstanbul’da ise… Başarılı çalışanlarınıza ayrıcalıklı bir noktaya park ederek işe başlamanın mutluluğunu yaşatın, mutlaka karşılığını alırsınız.
İdeal İşyeri Sürdürülebilir Performans yeniik.com.tr I yeniik@yeniik.com I (212) 318 01 42
#20 Sizden duysunlar Toplantı öncesinde iyi haberleri çalışanlarla paylaşmak için bir iki dakikanızı ayrın. Gelişmeleri bizzat sizin ağzınızdan duysunlar. Müthiş bir etki yaratacağından emin olun.
İdeal İşyeri Sürdürülebilir Performans yeniik.com.tr I yeniik@yeniik.com I (212) 318 01 42
#21 Mesajınız Var Hızlı e-posta patlamaları ile iyi haberleri mümkün olduğunca hızlı bir şekilde yayın. Çok edebi yazılar olmasına gerek yok. Sadece müthiş bir çalışanın, müthiş başarısından herkesi haberdar edin yeter.
İdeal İşyeri Sürdürülebilir Performans yeniik.com.tr I yeniik@yeniik.com I (212) 318 01 42
#22 Happy Hour Mutlu saatlerin etkisini küçümsemeyin. Tabii bunların nasıl organize edildiği çok önemli. Başta çalışanlara müjdeli haberleri bu saatlerde paylaşın. Başarıyı kutlayın ve çalışanların çabalarıyla ilişkilendirin. Kendilerini değerli ve şirket için önemli hissetmelerini sağlayın. Bir de ikramlarda lütfen ucuza kaçmayın.
İdeal İşyeri Sürdürülebilir Performans yeniik.com.tr I yeniik@yeniik.com I (212) 318 01 42
#23 Sırada Ne Var? Çalışanlar için kariyer yolları oluşturun. Taahhütlerinizi netleştirin. Onlar geleceğin belirsizliğini azaltın. Sağlıklı bir kariyer planlamasının çalışan mutluluğunun önşartı olduğunu unutmayın.
İdeal İşyeri Sürdürülebilir Performans yeniik.com.tr I yeniik@yeniik.com I (212) 318 01 42
#24 İzin Zamanı Çalışanlarınızın çabalarını sürpriz ücretli izinlerle kutlayın.
İdeal İşyeri Sürdürülebilir Performans yeniik.com.tr I yeniik@yeniik.com I (212) 318 01 42
#25 Destek Olun Yüksek nitelikli çalışanlar, kişisel gelişim ve öğrenme fırsatlarına her şeyden fazla önem verirler. Onlara yeni bir şeyler öğrenme fırsatları yaratın. -Konferanslara gönderin, -Online kurslara kaydedin, -MBA eğitimlerine maddi destek sağlayın, -Mesai saatlerinde kolaylık gösterin
İdeal İşyeri Sürdürülebilir Performans yeniik.com.tr I yeniik@yeniik.com I (212) 318 01 42
#26 Zaman Dağıtın Özel yaşantısına daha fazla zaman ayırmayı kim istemez? Çalışanları “zaman” ile ödüllendirin ve onlara kişisel/özel işleri için zaman yaratın. Bunun için departman yöneticilerine çalışanlarına birer saatlik dilimler halinde dağıtabilecekleri 10 saat tahsis edin. Bu tahsisi her hafta tekrarlayın.
İdeal İşyeri Sürdürülebilir Performans yeniik.com.tr I yeniik@yeniik.com I (212) 318 01 42
#27 Toplu Takdir Davranışlarıyla örnek teşkil eden bir çalışan için çalışma arkadaşlarından bir şeyler yazmasını isteyin. Bu değerlendirmeleri grup toplantısında okuyun.
İdeal İşyeri Sürdürülebilir Performans yeniik.com.tr I yeniik@yeniik.com I (212) 318 01 42
#28 Sosyal Medya Çalışanların sosyal medyada paylaşabilecekleri tarzda etkinlikler düzenleyin. Örnek: -Waffle saati. -Meyve şöleni. -Arkadaşının karikatürünü yap, panoya as. -Şirket korosu. -Şarkı yarışması.
İdeal İşyeri Sürdürülebilir Performans yeniik.com.tr I yeniik@yeniik.com I (212) 318 01 42
#29 Pasta,Baklava… Başarıyı tanımak için illa ki happy hour düzenlemenize gerek yok. Sıkı çalışma ve elde edilen sonuçları tatlı kaçamaklarla kutlayabilirsiniz. İşe 10 dakika vererek keseceğiniz bir pasta ya da dağıtılacak baklavalar bunun için yeterli olacaktır.
İdeal İşyeri Sürdürülebilir Performans yeniik.com.tr I yeniik@yeniik.com I (212) 318 01 42
#30 Haber Yapın Şirket ile ilgili güncel gelişmeler, haberler ya da yaklaşan etkinlikler hakkında çalışanları bilgilendirdiğiniz bir bülteniniz var mı? Bunun bir sayfasını çalışanları takdir etmek için ayırın. Ayrıca bu bölüme yaratıcı bir isim verin. Örnek: “Başarı Vitrini”.
İdeal İşyeri Sürdürülebilir Performans yeniik.com.tr I yeniik@yeniik.com I (212) 318 01 42
#31 Ya Billboardlar… Şirketinizin civarlarındaki ya da çalışanlarınızın yoğun olarak yemek yedikleri yerlere yakın billboardları kullanarak kutlamaları herkese duyurun. Çalışanlar sabah işe gelirken ya da yemek sırasında kendi resimlerinin döndüğünü görmekten mutlu olacaktır. Nasıl mı? Clear Channel’dan yardım alabilirsiniz.
İdeal İşyeri Sürdürülebilir Performans yeniik.com.tr I yeniik@yeniik.com I (212) 318 01 42
#32 Araç Bakımı Geleneksel ödüllerin dışına çıkın. Çalışanlar işeyken araçlarına profesyonel cila ve boya koruma yaptırın. Akşam eve pırıl pırıl bir arabayla dönmenin vereceği mutluluğu küçümsemeyin.
İdeal İşyeri Sürdürülebilir Performans yeniik.com.tr I yeniik@yeniik.com I (212) 318 01 42
#33 Abone Olun İş dünyasından, kişisel bakıma, eğlenceye kadar çok sayıda dergiye abone olun. Ancak abonelikleri başlatmadan önce hangi dergilerin istendiğine dair küçük bir anket yapın ve çalışanların geri beslemelerini mutlaka dikkate alın.
İdeal İşyeri Sürdürülebilir Performans yeniik.com.tr I yeniik@yeniik.com I (212) 318 01 42
#34 Sınırları Zorlayın Çalışanlarınıza bir projeye liderlik etme ya da yeni sorunluluklar alma fırsatı sağlayın. Bu onları onları geliştirecek, yeni şeyler öğrenmelerini sağlayacak ve kendilerine olan güvenini arttıracaktır.
İdeal İşyeri Sürdürülebilir Performans yeniik.com.tr I yeniik@yeniik.com I (212) 318 01 42
#35 Coşku Yaratın Bir fabrikanın tatil sonrası açıldığı ilk günü düşünün. Sanırım mavi yaka için daha zor ve sıkıcı bir gün olmaz. Bu olumsuzluğu coşkuya dönüştürmeye ne dersiniz? Örneğin VİKO tatil sonrası mavi yaka çalışanlarını kırmızı halı ile klasik müzik eşliğinde karşılıyor. Onlara müthiş bir brunch veriyor. Sonuç: O gün makineler 1 saat geç çalışıyor. Fakat insanlar işe büyük bir coşku ile başlıyorlar.
İdeal İşyeri Sürdürülebilir Performans yeniik.com.tr I yeniik@yeniik.com I (212) 318 01 42
#36 Kilometre Taşları Bireysel Kilometre Taşlarını Kutlayın! Çalışanlarınıza verdiğiniz değerin bir diğer göstergesi onların kişisel yaşantılarına ve onlar için önemli olayları hatırlamanızdır. Yaşgünleri, evlilik yıl dönümleri, yeni bebekler, yeni evler, yeni araba, yıl dönümleri, mezuniyetler…
İdeal İşyeri Sürdürülebilir Performans yeniik.com.tr I yeniik@yeniik.com I (212) 318 01 42
#37 Aykırı Uygulamalar Aykırı uygulamalarla diğer şirketlerden ayırın. Örneğin Google, Çalışanların otomobillerini vale alıyor. Maliyeti yüksek olmaz. O zaman Lykia Muğla’ya bakalım. -Tutuğu takımı önemli maç kazanan çalışan ertesi gün takım formasıyla işe geliyor. -Kendini iyi hissetmeyen işe gelmiyor, izninden düşülmüyor. -Çalışanlar yılda bir gün otelde aileleriyle misafir ediliyor.
İdeal İşyeri Sürdürülebilir Performans yeniik.com.tr I yeniik@yeniik.com I (212) 318 01 42
#38 Kurumsallaştırın Mutluluğu şirket mottosu haline getirerek kurumsallaştırın. Nasıl mı? Bakın nef’in ne yapıyor. “Mutluluk Çanı”, “Mutluluk Piyangosu” projeleriyle çalışanlara kişiye özel hediyeler sürprizler hazırlıyor. “Çalışma Arkadaşını Mutlu Et” projesi ile arkadaşlarını mutlu eden çalışanları ödüllendiriyor.
İdeal İşyeri Sürdürülebilir Performans yeniik.com.tr I yeniik@yeniik.com I (212) 318 01 42
#39 Gülümsetin “Sen gülümse ki AVES gülümsesin” harika slogan, harika uygulama… Çalışanlar sürpriz hediyelerini aldıktan sonra AVES Güneşi içinde gülümseyerek fotoğraf çektiriyorlar. Tabi burada şirketin ve çalışanların içtenliği çok önemli.
İdeal İşyeri Sürdürülebilir Performans yeniik.com.tr I yeniik@yeniik.com I (212) 318 01 42
#40 Para Ödülleri Uzak durun! Uzak durun! Uzak durun! Para değersizleştirir. İşin içindeki anlamı yok eder. Eğer sisteme nakit ödemeyi sokarsanız, yukarıda saydıklarımızın tümü anlamını yitirir. İnsanlar verilen tüm hediyeleri para ile ölçmeye başlarlar. 200 TL’lik yemek, 70 TL’lik pasta vs. vs.
İdeal İşyeri Sürdürülebilir Performans yeniik.com.tr I yeniik@yeniik.com I (212) 318 01 42