DİVAN EDEBİYATI TESTİ 1. Aşağıdakilerden hangisi Divan edebiyatı sanatçılarının özelliklerinden biri değildir? A) Yabancı sözcük ve tamlamaları çok kullanmaları B) Konuların anlatımında ortak söyleyişlerden yararlanmaları C) Şiirde "göz için kafiye" anlayışına bağlı kalmaları D) Arap ve Fars edebiyatından etkilenmiş olmaları E) Din ve tasavvuf konusuna hiç yer vermemeleri
2. Aşağıdakilerden hangisi Divan edebiyatı düzyazısının özelliklerinden biri değildir? A) Kimi eserlerde yalın, kimilerinde ise çok ağır bir dil kullanılmıştır. B) Birçok eserde süslü ve sanatlı bir söyleyiş benimsenmiştir. C) Eserlerde kısa cümleli anlatım yeğlenmiş; edatlara, bağlaçlara pek yer verilmemiştir. D) Tezkire, siyer, tarih, velayetnâme gibi türlerde eserler yazılmıştır. E) Konudan çok konunun anlatılışı önemsenmiştir.
3. 13.-14. yüzyıl tasavvuf şairlerinden olan sanatçı kuvvetli bir tasavvuf kültürüyle yetişti. Anadolu Türkleri arasında tasavvufu yaymak, halka dervişlik yol ve törelerini öğretmek amacıyla Garip-nâme adlı Türkçe bir mesnevi yazdı. Sanatçı; "Türk diline kimse bakmaz idi Türklere her gönül akmaz idi Türk dahi bilmez idi bu dilleri İnce yolu, ol ulu menzilleri" diyerek çağının aydınlarını eleştirdi. Bu parçada aşağıdaki sanatçıların hangisinden söz edilmektedir? A) Yunus Emre'den B) Pir Sultan Abdal'dan
1
C) Kaygusuz Abdal'dan D) Âşık Paşa'dan E) Ahmet Yesevi'den
4. Aşağıdakilerin hangisinde, verilen sanatçıların tümü Divan edebiyatının temsilcisidir? A) Nabi, Ahmet Paşa, Hoca Dehhani B) Pir Sultan Abdal, Fuzuli, Baki C) Nedim, Yunus Emre, Nefi D) Neslimi, Kaygusuz Abdal, Pir Sultan Abdal E) Seyrani, Necati, Dadaloğlu
5.
I. Şirin dil, yeşil ördek, elâ gözlüm II. Serv-i revan, serv-i hıraman, bâd-ı sabâ, zülf-i perişan
Yukarıdaki dizilerin ilkinde Halk, ikincisinde Divan şairlerinin, şiirlerinde ortaklaşa kullandıkları sözler verilmiştir. Bu sözler, aşağıdaki terimlerden hangisiyle adlandırılabilir? A) seci B) imale C) mazmun D) takti E) manzume
6. Aşağıdaki sanatçılardan hangisinin "mesnevi"si yoktur? A) Ali Şir Nevai B) Süleyman Çelebi C) Yunus Emre
2
D) Şeyh Galip E) Bâkl 7. Aşağıdakilerden hangisi Divan şiirinin belirleyici özelliği değildir? A) Gündelik yaşam ya da toplum sorunlarından uzak kalma B) Yabancı sözcük ve dil kurallarıyla yüklü olma C) Genellikle din ve kahramanlık temalarını işleme D) Konudan çok söyleyişi önemseme E) Anlatımda ortak söz ve benzetmelerden yararlanma
8. Çağatay edebiyatının en büyük şairidir. Şairliği, sanatı, kişiliği, bilgisi ve eserleriyle büyük ün kazanmıştır. Fars dilinin edebi dil olarak kullanıldığı bir çevrede Türkçenin zenginliğini göstermek için Türkçe ile Farsçayı karşılaştıran bir eser yazmıştır. Bu parçada aşağıdaki sanatçıların hangisinden söz edilmektedir? A) Ali Şir Nevai B) Ahmet Yesevi C) Süleyman Çelebi D) Kadı Burhanettin E) Seyyit Nesimi
9. Asıl adı Yusuf Sinaneddin olan sanatçı İran'da tıp öğrenimi görmüş, Osmanlı sultanları I. Mehmet ile II. Murad'ın doktorluğunu yapmıştır. Divan'ında topladığı şiirlerinde -özellikle gazellerinde- sevgili, onun vefasızlığı, bahar sevinci, şarap... gibi temaları yalın ve kolay bir söyleyişle işlemiştir. Mesnevi yazmayı bir şehir kurmaya benzeten sanatçı, Divan edebiyatının yergi alanındaki en ünlü mesnevilerinden birinin sahibidir. Bu parçada tanıtılan sanatçı aşağıdakilerden hangisidir? A) Şeyhi B) Fuzuli C) Baki
3
D) Nefi E) Şeyh Galip
10. Aşağıdakilerden hangisi Divan şiirinin bir özelliği değildir? A) Nazım birimi olarak "beyit" kullanılması B) Sathiye, semai, ilahi gibi nazım türlerinde ürünler verilmesi C) Arap ve Fars edebiyatı nazım şekillerinin kullanılması D) Yaşamdan kopuk, soyut konulara çokça yer verilmesi E) Söz sanatlarına geniş yer verilmesi
11. Aşağıdaki sanatçılardan hangisinin din-tasavvuf konulu şiirleri yoktur? A) Pir Sultan Abdal B) Fuzuli C) Kaygusuz Abdal D) Nesimi E) Nefi
12. Aşağıdaki yargılardan hangisi Divan şairi Nedim için yanlıştır? A) İstanbul Türkçesini ve halk deyişlerini başarıyla kullanmıştır. B) "Ferhat ile Şirin" adlı mesnevisi en önemli eserlerinden biridir. C) "Şarkı" biçimindeki şiirleriyle ve gazelleriyle ün kazanmıştır. D) Halk şairleri tarzında hece ölçüsüyle bir türkü yazmış, heceyi denemiştir. E) Tasavvufla hiç ilgilenmemiş, din dışı konuları işlemiştir.
13. Edebiyatımızda aruz ölçüsünün kullanıldığı ilk eser aşağıdakilerden hangisidir? 4
A) Vesilet-ün Necat B) Garip-nâme C) Kutadgu Bilig D) Divan-ı Hikmet E) Iskender-nâme
14. Aşağıdakilerden hangisi, Divan şiirinde "hikemi şiir" (bilgece söylenmiş şiir) anlayışının temsilcisidir? A) Fuzuli B)Nabi C) Baki D) Nefi E) Nedim
15. Aşk, zevk ve neşe temalarını işleyen ve yaşadığı dönemi en iyi biçimde yansıtan şair; Divan şiirinin soyut anlayışından sıyrılmış, gerçek yaşamın somut güzelliklerini anlatmıştır. Divan şiirine "yerlileşme" anlayışı kazandıran sanatçı, tasavvufla hiç ilgilenmemiş ve hep din dışı konuları işlemiştir. Bu sanatçı, aşağıdakilerden hangisidir? A) Şeyh Galip B) Necati C) Baki D) Nefi E) Nedim
16. 17. yüzyıl gezi edebiyatımızın en büyük sanatçısıdır. Açık, gerçekçi, sürükleyici bir anlatımı vardır. Zamanının konuşma dilini kullanır. Çağdaşları gibi edebi nesre, söz oyunlarına, yabancı sözcüklere ve dil kurallarına yüz vermemiştir. Ünlü eseri Seyahatnâ-me'den anlıyoruz
5
ki sanatçı Suriye'den Balkanlara, Mısır'dan Macaristan'a kadar çok geniş bir coğrafyayı gezmiştir. Bu parçada kendisinden söz edilen sanatçı aşağıdakilerden hangisidir? A) Katip Çelebi B) Evliya Çelebi C) Âşık Paşa D) Ali Şir Nevai E) Yirmi Sekiz Çelebi Mehmet
17. Aşağıdaki terimlerden hangisi Divan edebiyatı ile ilgili değildir? A) Seci B) Şehrengiz C) Surname D) Tezkire E) Sathiye
18. Aşağıdaki Divan şairlerinden hangisi tasavvuf konusu üzerinde durmamıştır? A) Baki B) Şeyh Galip C) Fuzuli D) Şeyhi E) Şeyyat Hamza
19.
Acep bu derdümün dermanı yok mı Ya bu sabr etmeğün oranı yok mı
6
Yanaram mumlayın başdan ayağa Nedür bu yanmağun pâyânı yok mı
Güler düşman benüm ağladuğuma Acep şol kafirün imânı yok mı
Divan şiirinin ilk temsilcilerinden olan Dehhani'ye ait bu parça, Divan edebiyatıyla ilgili aşağıdaki yargılardan hangisine bir örnek olamaz? A) Şiirlerde nazım birimi olarak beyit kullanılmıştır. B) Toplum sorunları yerine soyut konular işlenmiştir. C) Gazel en çok kullanılan nazım biçimlerinden biridir. D) Şiirlerde daha çok zengin ve tam uyak kullanılmıştır. E) Dilde Arapça, Farsça sözcük ve tamlamalara çok yer verilmiştir.
20. 15. yüzyıl Divan edebiyatının nesir (düzyazı) alanındaki tanınmış sanatçılarındandır. Divan edebiyatında "süslü nesir"in ilk temsilcisi olarak ün kazanmıştır. Nesirde sözcük oyunlarına, yabancı dil kurallarına, seci ve benzetmelere çok geniş yer vermiş, "Tazarru-nâme" adlı eseriyle tanınmıştır. Bu parçada kendisinden söz edilen sanatçı aşağıdakilerden hangisi olabilir? A) Âşık Paşa B) Evliya Çelebi C) Nergisi D) Sinan Paşa E) Katip Çelebi 21. Evliya Çelebi, Katip Çelebi, Sinan Paşa, Veysi, Nergisi... gibi sanatçıların ortak yönü aşağıdakilerden hangisidir? A) Düzyazı (nesir) alanında yapıtlar vermeleri B) Dillerinin çok ağır ve sanatlı olması 7
C) Gezi türünde yapıtlar vermeleri D) Aynı yüzyılda yaşamış olmaları E) Halkın sorunlarını yansıtmaları
22. Aşağıdaki yargılardan hangisi Divan edebiyatı için yanlıştır? A) Şiirlerde kulak için kafiye anlayışı benimsenmiş, genellikle yarım uyak kullanılmıştır. B) Söyleyişte Iran şiirine öykünülmüş, bu şiir aşılmaya çalışılmıştır. C) Söyleyiş ve anlatım süslüdür, kalıplaşmış sözlere sıkça yer verilmiştir. D) Düzyazıdan (nesirden) çok şiire önem verilmiştir. E) Biçim güzelliği amaçlanmış, düşünce ikinci plana itilmiştir.
23. Arapça ve Farsça şiirlerinden çok Türkçe şiirleriyle tanınan bu sanatçı, 14. yüzyılın özellikle İslam hukuku konusunda önemli bir bilginiydi. Azeri şivesiyle yazdığı şiirlerinde siyasal hırslarını, taşkın mizacını tasavvufi bir yaklaşımla dengelemeye çalışmıştır. Türkçe Divan'ındaki şiirlerinde halk edebiyatı motiflerini büyük bir ustalıkla kullanan sanatçı, Eretna Beyliği'ndeki sarsıntılardan yararlanarak Sivas'ta sultanlığını ilan etmiş; Akko-yunlularla giriştiği savaşta yakalanarak öldürülmüştür. Bu parçada aşağıdaki sanatçıların hangisinden söz edilmektedir? A) Ahmet Paşa B) Nesimi C) Kadı Burhanettin D) Ali Şir Nevai E) Şeyhi
24. Aşağıdaki yapıtların hangisinde Hazreti Muhammed'in doğumu konu edinilmiştir? A) Iskender-name B) Divan-ı Hikmet C) Mizan-ül Evzan 8
D) Beng ü Bade E) Vesilet'ün – Necat
25. Klasik Türk edebiyatında bir şairin beş mesnevisine "Hamse" denilmiştir. Aşağıdakilerin hangisinde hamse sahibi sanatçılar bir arada verilmiştir? A) Fuzuli, Baki, Şeyh Galip B) Şeyhi, Necati, Fuzuli C) Ali Şir Nevai, Taşlıcalı Yahya, Atâyi D) Baki, Nedim, Ahmedi E) Necati, Şeyh Galip, Hoca Dehhani
26. I. Şikâyet-name (Fuzuli) lI. Iskender-name (Ahmedi) III. Tazarru-name (Sinan Paşa) IV. Har-name (Şeyhi) V. Garip-name (Âşık Paşa) Yukarıda sanatçıları belirtilen eserlerden hangileri düzyazı (nesir) biçiminde oluşturulmuştur ? A) I. ve II. B) II. ve IV. C) I. ve III. D) III. ve V. E) IV. ve V.
27. Aşağıdaki sanatçılardan hangisi, klasik Türk edebiyatında Sebk-i Hindi akımının temsilcilerinden biridir ? A) Naili
B) Şeyhi
C) Baki
D) Fuzuli
E) Nedim
9