AYŞEGÜL ÖZASLAN 1. Aşağıdakilerin hangisinde Âşık edebiyatı ürünleri bir arada verilmiştir? A) Semai, koşma, destan, varsağı B) Koşma, ağıt, mani, semai C) Mani, destan, ilahi, ağıt D) Ağıt, semai, türkü, nefes E) Türkü, varsağı, semai, ilahi 2. (I) Mani ortak Halk edebiyatının en yaygın ve en küçük nazım biçimidir. (II) Dizeler yedi hecelidir. (III) Genelde birinci, ikinci ve dördüncü dizeleri uyaklı, üçüncü dizesi serbesttir. (IV) İlk iki dizeyle son iki dize arasında anlamsal bir bağıntı yoktur. (V) Tüm maniler dört dizeden oluşur. Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisinde "mani" ile ilgili bir bilgi yanlışı vardır? A)l.
B)ll.
C) III.
D) IV. E) V.
3. Divan şiirinde belli bir uyak düzeniyle yazılan, dizeleri arasında ölçü birliği bulunan, herhangi bir düşünce ve duyguyu en az iki, en çok on iki beyit içinde anlatan nazım biçimidir. Bu parçada aşağıdakilerin hangisinden söz edilmektedir? A) Müstezat B) Kıta C) Gazel D) Şarkı
E) Mesnevi
4. En eski örneklerine 16. yüzyılda rastlanan bu tür, Halk edebiyatında bireysel ve toplumsal bir sevinci veya üzüntüyü, ezgili biçimde anlatmak için hece ölçüsüyle oluşturulur. Bu nazım biçimi, daima bir ezgiyle söylenir. En belirgin özelliği ise anonim oluşudur. Bununla birlikte âşıkların bu nazım biçimiyle şiirler söyledikleri de olmuştur. Bu parçada, aşağıdaki nazım biçimlerinin hangisinden söz edilmektedir? A) Koşma
5.
I.
B) Mani
C) Varsağı D) Türkü
E) Semai
Divan şiirinde en çok kullanılan nazım biçimlerindendir.
II. Konusu bakımından Halk şiirindeki koşmaya benzer. III. Fuzuli, Baki, Nedim gibi şairlerin bu nazım biçimiyle ortaya koydukları eserler ünlüdür. 1
AYŞEGÜL ÖZASLAN Yukarıda verilen özellikler aşağıdaki nazım biçimlerinden hangisine uygundur? A) Kaside
B) Rubai
D) Şarkı
E) Gazel
C) Mesnevi
6. Aşağıdakilerden hangisi Halk edebiyatı nazım biçimi ya da türlerinden değildir? A) Tuyug B) Semai C) Mani D) Koçaklama E) İlahi
7.
Bilmem kime, bilmem neye uyduk gittik Gâhi meye, gâhi ney'e uyduk gittik. Erbab-ı zeka rivayı mezhep bildi bizi Bizler dil-i divaneye uyduk gittik.
Bu parçanın nazım biçimi aşağıdakilerden hangisi olabilir? A) Mani
B) İlahi C) Rubai
D) Türkü
E) Semai
8. Divan şiirinde dört, beş, altı ve daha çok dizeli bentlerin bir araya getirilmesiyle oluşturulan nazım biçimlerinin genel adına .... denir. Bu cümledeki boş yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir? A) Musammat B) Kıta C) Manzume D) Mesnevi 2
AYŞEGÜL ÖZASLAN E) Müstezat
9. Aşağıdakilerin hangisinde Tekke (tasavvuf) edebiyatına ait ürünler bir arada verilmiştir? A) Semai, ilahi, devriye B) Koşma, semai, varsağı C) İlahi, nefes, sathiye D) Ağıt, mani,destan E) Tuyug, rubai, ilahi
10. Halk edebiyatında tabiat, kadın, at.. gibi beğenilen bir varlığı övme amacıyla söylenen lirik şirilere "güzelleme" denilmiştir. Aşağıdakilerden hangisi "güzelleme"nin, konu bakımından Divan edebiyatındaki karşılığı olabilir? A) Mersiye
B) Kıta C) Rubai
D) Methiye
E) Tuyug
11.
Havada bulut yok, bu ne dumandır Mahlede ölen yok bu ne figandır Şu Yemen elleri ne de yamandır Adı Yemen 'dir gülü çemendir Giden gelmiyor acep nedendir?
Bu parçanın nazım şekli aşağıdakilerden hangisidir? A) Semai
B) Türkü
C) İlahi D) Rubai
E) Şarkı
12. (I) Halk şiirinin en yaygın nazım biçimi koşmadır. (II) Koşmaların çoğu 11 'li ölçüyle söylenir. (III) Koşma, Divan edebiyatının "gazel'i gibi lirik konuları işler. (IV) Genellikle 3-6 dörtlükten meydana gelir. (V) En ünlü şairi Yunus Emre'dir. 3
AYŞEGÜL ÖZASLAN Bu parçadaki cümlelerin hangisinde "koşma"ya ilişkin bir bilgi yanlışı vardır? A)l.
B)ll.
C. III.
D) IV. E)V.
13. I. Şarkı II. Mesnevi III. Tuyug IV. Gazel Bu nazım biçimlerinden hangilerinin Halk edebiyatı etkisiyle ortaya çıktığı söylenebilir? A) I. ve III. D) II. ve IV.
B) II. ve III.
C) I. ve IV.
E) III. ve IV.
14. Edebiyatımıza İran edebiyatından geçmiştir. Beyitler halinde yazılır. Genellikle aşk ve kahramanlık konularını işler. Aruzun kısa kalıplarıyla yazılır. Divan edebiyatında bir bakıma bugünkü roman ve öykü türünün yerini tutmuştur. Bu parçada aşağıdakilerden hangisi hakkında bilgi verilmiştir? A) Murabba B) Mesnevi C) Terkib-i bent D) Kaside E) Rubai
15. *
İlahi * Varsağı *
Koşma * Tuyug
Semai * Şathiye Yukarıda verilenlerden kaç tanesi Âşık edebiyatına aittir? A)1
B)2
C)3
D) 4
E) 5
4
AYŞEGÜL ÖZASLAN 16. Aşağıdakilerin hangisinde konularına göre adlandırılan nazım türleri bir arada verilmiştir? A) Mani, gazel, kıta B) Müstezat, türkü, mani C) Gazel, rubai, kaside D) Semai, koşma, destan E) Güzelleme, ilahi, koçaklama
17. Cana can vermeyenin ne canı var Can verenin adiyle sanı var Er kişinin metaı erlik olur Cevherinin lâl ile mercanı var Bu parçanın nazım şekli aşağıdakilerden hangisidir? A) Tuyug
B) Mani
C) Mesnevi D) Türkü
E) Semai
18. Aşağıdaki nazım biçimlerinden hangisi beyitler halinde oluşturulmaz? A) Mesnevi B) Gazel C) Müstezat D) Kaside E) Şarkı
19. Aşağıdaki nazım biçimlerinden hangisinde aruz ölçüsü kullanılmamıştır? A) Mesnevi D) Mani
B) Rubai
C) Kıta
E) Tuyug
20. Aşağıdakilerden hangisi bir kasidenin ilk (matla) beyti olabilir? A) Uyku gözüne girmedi çalıştı can ile Çekti efendisi yoluna bunca zahmeti B) Bu şehr-i Stanbûl ki bi-misl ü bahâdır 5
AYŞEGÜL ÖZASLAN Bir sengine yekpare Acem mülkü fedadır C) Gayret kemerlerini kuşandı kılıç gibi Aldı hisarı verdi Hüdafeth ü nusreti D) Minnet Hûda'ya devlet ü dünya fena bulur Baki kalır sahife-yi âlemde adımız E) Bir câm sun Allah için bir kâse de ol mâh için Tâ medh-i şâhenşâh için alam ele levh ü kalem
21. Aşağıdakilerden hangisi kasidenin bölümlerinden biri değildir? A) Tegazzül B) Fahriye C) Tac beyti D) Nesip - teşbip E) Müstezat
22. Aşağıdakilerden hangisi "kavuştak"lı bir nazım biçimidir? A) Gazel
23.
B) Türkü C) Mesnevi D) Rubai
E) Mani
Yürü bre yalan dünya Sana konan göçer bir gün İnsan bir ekine misal Seni eken biçer bir gün
Bu dörtlük konusu ve söyleyiş özelliği bakımından, aşağıdaki nazım biçimlerinin hangisinden alınmış olabilir? A) Semai
B) Destan
D) Koşma
C) Varsağı
E) Mani
24. Aşağıdakilerden hangisi bir mesneviden alınmış olabilir? 6
AYŞEGÜL ÖZASLAN A)
Boynu burulu, ayağı bağlı Şehlâ gözü nemli, canı dağlı
B)
Gül hasretinle yollara tutsun kulağını Nergis gibi kıyamete dek çeksin intizar
C)
Lebine benzediğiyçün mey-i nâb El üstünde tutarlar hürmeti var
D)
Haberi olsa anın yoluna can verdiğime Bana rahm eyleyüben eyleye idi nazarı
E)
Gülmek ol gonceye münasibdir Ağlamak bu dil-i hazine gerek
25.
Bahçede iğde midir Dalları yerde midir Her gördüğün seversin Sendeki mide midir
Bu parça, aşağıdakilerden hangisine bir örnektir? A) Rubai
B) Tuyug
C) Mani D) Şarkı
E) Türkü
26. Divan şiirinde beyit öylesine önemlidir ki, ozanlar, kimi zaman eser diye bir tek beyit dahi yazarlar. Divan şiirinde bu tür beyitlere ...................denir. Bu parçadaki boş yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir? A) müfred B) beyt-ül gazel C) âzâde D) mısra-ı berceste E) bent 7
AYŞEGÜL ÖZASLAN
27. Aşağıdaki dizilerin hangisinde Divan şiir nazım türleri bir arada verilmiştir ? A) methiye, gazel, kaside, naat B) rubai, tuyug, tevhit, mersiye C) ilahi, sathiye, şarkı, mesnevi D) mersiye, naat, hicviye, münacaat E) mesnevi, müstezat, rubai, naat
Cevap Anahtarı: 1) A 2)E 3)B 4)D 5)E 6)A 7)C 8)A 9)C 10)D 11)B 12)E 13)A 14)B 15)C 16)E 17)A 18)E 19)D 20)B 21)E 22)B 23)C 24)A 25)C 26)A 27)D
8