GEZİ PARKI
GEZİ PARKI ÜZERİNE
Gezi Parkı, ‘1940 yılında dönemin İstanbul Valisi Lütfi Kırdar tarafından, Henri Prost’un hazırladığı imar planı çerçevesinde istimlak edilmesinden sonra, İstanbul’un Cumhuriyet döneminde yapılan ilk parkı oldu’.1 Bu şekilde, daha ilk yapıldığı dönemde Taksim Gezi Parkı’nın sembolik bir değeri olduğu ve İstanbul Kent Merkezi’ne ilk Cumhuriyet dönemi müdehalelerinden olduğu söylenebilir Yine de, 1940 yılından bu yana Taksim Meydanı ve çevresinde gelişen onlarca toplumsal olaya tanıklık etmiş bu parkın, bu denli büyük bir ‘sivil itaatsizlik’ ve direniş hareketinin kıvılcımı olacağı ve tarihe yepyeni anlamlarla yazılacağı herhalde 31 Mayıs 2013’ten önce kimsenin aklına gelmezdi
Gezi Parkı Direnişi, parktan önce alanda yeralan ve bir Geç Osmanlı Dönemi yapısı olan Topçu Kışlası’nın Ak Parti Hükümeti tarafından alışveriş merkezi işleviyle yeniden inşa edilmesinin istenmesi üzerine küçük bir grup tarafından başlatılan ve parkı korumaya odaklanan protestoların polis tarafından şiddetle bastırılmaya çalışılması üzerine başladı ve tüm ülkeye yayıldı. Şüphesiz ki, kentlilerin kentsel bir mekanın geleceğiyle ilgili karar mekanizmalarında hak iddia etmesiyle başlayan ve hızla geniş kitlelere yayılan bu direniş, çok katmanlı bir olaydır ve birçok yönden ele alınabilir. Uğur Tanyeli’nin saptamasıyla ‘ilk defa mimarlık aracılığıyla isyan ediliyor’ olması dolayısıyla, biz bu konuya kentsel ve mimari açıdan bakmak istedik. Bu şekilde yola çıktığımızda, kısa bir zaman içinde toparlamayı hedeflediğimiz bu dosya için ‘kimler neler demiş’ diye baktık. Direnişin başlamasının üzerinden (sadece) kırk beş gün geçmiş olan bu günlerde, ‘arkitera’ web sitesinde birçok farklı görüşün yer aldığını gördük. Hepsi konunun ayrı bir mimari yönüne dikkat çeken bu görüşler içinden Murat Çetin’in ‘diren-ç-mekanlar’ı toplumsal ve kentsel olan arasındaki ilişkiyi çözümlerken süreci özetlemesi açısından kapsayıcı bir metin olarak dosyamızdaki yerini aldı. Tarih Vakfı, Gezi Direnişi’nin başlamasının hemen ardından 7 Haziran’da bir basın toplantısı düzenleyerek mimari ve kentsel açıdan Topçu Kışlası’nın yeniden inşasının uygunsuzluğunu dile getiren bir basın toplantısı düzenlemişti. Bu basın toplantısından, yine toplumsal ve mekânsal olanın ilişkisini yorumlayan ve ‘ilk defa mimarlık aracılığıyla isyan ediliyor’ saptamasıyla akıllarda yer eden Uğur Tanyeli’nin konuşmasına yer verdik. Dr. Figen Kıvılcım Çorakbaş Anadolu Üniversitesi
1 Wikipedia 04 ▲ GEZİ PARKI
Türk Serbest Mimarlar Derneği’nin basın açıklaması, bir mimarlık sivil toplum örgütünün konuya bakış açısını belgelemesi açısından dosyamızdaki yerini alıyor. Gezi Parkı Direnişi’nin en etkili aktörleri şüphesiz gençlerdi. Bu gençler arasından mimar olanlara ulaşmaya ve Park’ın önemi ve korunması ile ilgili fikirlerini bir mini-anket aracılığıyla almaya çalıştık. On adet genç mimarın Gezi Parkı üzerine mini-ankete verdikleri cevapları ilerleyen sayfalarda bulabilirsiniz. Son olarak, ben Figen Kıvılcım Çorakbaş, Gezi Parkı Direnişi ile başlayan sürece koruma disiplini açısından bakmaya çalıştım.
