ORADAYDIK
HIZLI MODERNLEŞME İLE ÇAĞDAŞLIĞIN ÇARPIŞTIĞI KENT
QINGPU
Modernleşme ile çağdaşlık arasındaki çatışmanın iki farklı biçimini gözler önüne seriyor oluşuyla Qingpu mimarlığı bizler için ayrı bir önem taşımaktadır Öncelikle, ülkemizde de yaygınlık kazanan, hızlı modernleşmeyi olumlayan günümüzün kalkınmacı anlayışı ve bu pragmatik zihniyetin model aldığı Çin’deki hızlı modernleşme olgusu, mal, değer, imge vb. tüketimlerin aşırı hızlandığı bir dinamizmi tetiklemekte ve bu hızlı tüketimin olası sonuçları Qingpu mimarlığında gözlemlenebilmektedir
Foto 01/ Ön kısımda Qingpu Müzesi, arka tarafta ise Xiayang Gölü’ne uzanan yapay yarımada şeklindeki Qingpu Thumb Island-Puyangge Kitaplığı / MADA s.p.a.m. (F: Deke Erh) Su Jiwei (Ed.), Discover Qingpu, 2007, s. 121.
Modernleşme ile çağdaşlaşma olgularını birbirleri yerine rahatlıkla kullanabilenler için başlığın irkiltici olduğunun farkında olarak, bu irkilmenin içinde yaşadığımız modern dünyanın hem zihinsel hem de algısal kalıplarını belirleyen Avrupa-merkezci bakışın gücünü yitirip iktidarsızlaştığı, bu nedenle de bildiğimizi sandığımız kavramların, zihinsel haritaların, mantık yürütme biçimlerininin işlevsiz kaldığı bir coğrafyada yer alan Qingpu kentinin bizler için hem mekansal ve hem de zihinsel uzaklıkta oluşuyla yakından bir ilişkisi var.1 Yalnızca Çin’in değil dünyanın en önemli metropollerinden biri olan 24 milyonluk Şangay kentinin yönetim sınırları içinde yer alan Qingpu ilçesi, yaklaşık 1.081.000 kişilik nüfusu ile Çin Halk Cumhuriyeti’nin 1 milyonluk nüfus sınırını aşan 160 kentinden birisidir. Devasa megalopolün çeperinde yer alan bu görece küçük kent, sahip olduğu çağdaş mimarlık birikimi ve yenilikçi kent planlama anlayışı nedeniyle 2003 yılından itibaren ulusal sınırların ötesine taşan bir tanınırlığa sahiptir. Hemen bitişiğindeki Şangay yerine Qingpu’nun uluslararası mimari arenada tanınırlık kazanışında, Çin’in ekonomik kalkınma planı içindeki Şangay’ın sahip olduğu öncelikli konum ve otonom yapısı, Qingpu belediye başkanının yenilikçi ve vizyoner bakışı ile güncel Çin mimarlığını yurtdışında temsil etmeye yönelik girişilen ulusal tanıtım atakları da etkili olmaktadır. Ama herşeyin öncesinde, tüm bu girişimci, vizyoner ve liberalist yaklaşıma karşın komünist rejimle yönetilen dünyadaki sayılı ülkelerden biri olan Çin Halk Cumhuriyeti’nin sıradışı melez ekonomi-politik rejimine bakmak, modernliğin Asya kültürel coğrafyası içindeki anlamlarına ve Çin kimliğini nasıl belirlediğine bakmak, hem Çin’deki güncel mimarlık pratiğini, hem de Qingpu mimarlığını anlamak için elzem niteliktedir. 1 Bu irkiltmenin öğretici yanına vurgu yapan, Avrupalı bir mimarın Çin’de mimarlık yapma serüvenini yanlış anlamalar, farkına varmalar, uzlaşmalar gibi kavramlar üzerinden, yani kısacası bir kültürel karşılaşma pratiği olarak okuyan bir çalışma için bkz: John van de Water, You Can’t Change China, China Changes You, 010 Publishers, 2012.
72 ▲ ORADAYDIK
