Biuletyn Jakości

listopad/grudzieñ 2003

TÜV Rheinland Group

Seminarium PEST CONTROL

Specyfikacja ISO/TS 16949:2002 jako odpowied na globalizacjê przemys³u motoryzacyjnego

TUVdotCOM-ID

PRZEDSIÊBIORSTWO FAIR PLAY 2003 DLA

TÜV Rheinland/ ZETOM Polska

Szanowni Pañstwo, Ostatni numer Biuletynu Jako ci z wydarzeniami 2003 roku dotar³ ju¿ do Pañstwa. W kolejnym numerze postaramy siê podsumowaæ rok 2003 w grupie Spó³ek TÜV Rheinland w Polsce.

W bie¿¹cym numerze przedstawiamy nastêpuj¹ce tematy.

Jeden z naszych auditorów zaprezentuje zmiany jakie zasz³y w SZJ w bran¿y motoryzacyjnej w odpowiedzi na proces globalizacji.

Przedstawimy Pañstwu dzia³ania w ramach naszego koncernu zmierzaj¹ce do szybszej i kompleksowej obs³ugi Klientów na przyk³adzie TÜV Rheinland of North America.

TÜV Rheinland/ ZETOM Polska Sp. z o.o.

Zarz¹d: Janusz Grabka-Prezes Zarz¹du Marek Mucha-Wiceprezes Zarz¹du

W rubryce wydarzenia prezentujemy krótkie sprawozdanie z Konferencji PEST CONTROL, której organizatorem by³a TÜV Akademia Polska. Nasi pracownicy obecni byli równie¿ na Krajowej Konferencji Badañ Nieniszcz¹cych. Mo¿ecie siê Pañstwo zapoznaæ równie¿ z krótk¹ informacj¹ o akredytacji Spó³ek Grupy TÜV Rheinland dzia³aj¹cych w Polsce przy Krajowym Systemie Przygotowañ do Funduszy Strukturalnych.

Siedziba: 02-146 WARSZAWA ul. 17 Stycznia 56 tel. 022/ 846 79 99 tel. 022/ 846 51 63 fax 022/ 868 37 42 41-800 ZABRZE ul. M. Sk³odowskiej-Curie 34 tel. 032/ 271 64 89 tel. 032/ 271 06 23 fax 032/ 271 64 88

W zwi¹zku z zakoñczeniem pierwszego roku funkcjonowania Biuletynu Jako ci prosimy Pañstwa o zg³aszanie uwag co do poruszanej tematyki, zawieranych informacji, kierunków rozwoju naszego pisma i przes³anie ich na adres e-mail zespo³u redakcyjnego.

60-003 POZNAÑ ul. Wo³czyñska 37 tel. 061/ 867 81 87, 864 84 37

Zespó³ redakcyjny

20-079 LUBLIN ul. Chmielna 2 tel. 081/ 532 86 68 tel. 081/ 532 86 87 tel.kom. 0 607 057 028 10-702 OLSZTYN ul. Warszawska 98 tel. 089/ 524 05 01 tel. 089/ 524 05 03 tel. kom. 0 693 410 037

Zespó³ redakcyjny: 41-800 Zabrze ul. M. Sk³odowskiej-Curie 34 tel. 032/ 271 06 23 e-mail mcwiok@pl.tuv.com

42-200 CZÊSTOCHOWA ul. Kuceliñska 22 tel. 034/ 323 50 54

Zespó³ redakcyjny zastrzega sobie prawo do skracania objêto ci artyku³ów nadsy³anych przez Pañstwa.

70-370 SZCZECIN ul. Bohaterów Warszawy 15/16 tel./fax. 091/ 484 49 67 77-100 BYTÓW ul. Lêborska 24 tel./fax 059/822 79 53 tel. kom. 0695 888 838 W zwi¹zku z mo¿liwo ci¹ zamieszczenia adresów internetowych Pañstwa firm na naszej stronie internetowej, gor¹co prosimy zainteresowanych o kontakt (telefoniczny lub mailowy) w tej sprawie z nastêpuj¹c¹ osob¹: Marek Æwiok Tel. 032/ 271 06 23 mcwiok@pl.tuv.com Prze lemy Pañstwu stosowny formularz o wiadczenia, w którym wyrazicie Pañstwo zgodê na umieszczenie adresu internetowego na naszej stronie internetowej.

2

SPIS TRE CI: 1.

2.

3.

4.

Kilka s³ów od Redakcji TUVdotCOM-ID TÜV Rheinland Group - struktura organizacyjna Specyfikacja ISO/TS 16949:2002 jako odpowied na globalizacjê przemys³u motoryzacyjnego.

5. TÜV - NAFTA 6. Wydarzenia z kraju 7. Szkolenia, konferencje, seminaria 8. Ró¿no ci

2 3 4 5 6 7 18 20

Prezentujemy numery identyfikacyjne ID naszych Klientów, które pos³u¿¹ Pañstwu do sprawdzania i uzyskania interesuj¹cych Was informacji odno nie produktów i samych producentów.

Nazwa firmy

Adres

Kod

Miasto

TUVdotCOM ID

AGRICO S.A.

ul. Lotnicza 7a

99-100

£êczyca

ID: 9105017710

AGROMET ZEHS Sp. z o.o.

ul. Esperantystów 2

59-800

Lubañ

ID:9105017584

ALGOR Sp. z o.o.

ul. Mazowiecka

50-412

Wroc³aw

ID:9105017602

ALMA INTERNET S.A.

ul. D¹browskiego 189

60-594

Poznañ

ID:9105017607

ALPINUS S.A.

ul. Ceramiczna 1

41-600

wiêtoch³owice

ID: 9105016721

ANWIL S.A.

ul. Toruñska 222

87-805

W³oc³awek

ID: 1104010744

ASPEL S.A.

Os. H. Sienkiewicza 33

32-080

Zabierzów

ID: 1104000613

AQUA Sp. z o.o.

-

21-008

Tomaszowice k/Lublina

ID:9105018158

Australian Investments in Poland Sp. z o.o.

ul. Bohaterów Getta Warszawskiego 21

41-102

Gliwice

ID:9105017581

Auto Watin Sp. J.

ul. Obornicka 4

62-002

Jelonek K/Poznania

ID:9105017597

Automotive Lighting Sp. z o.o.

ul. Gen. Zaruskiego 11

41-200

Sosnowiec

ID:9105020296

AWAS-SYSTEMY Polska Sp. z o.o.

ul. ¯egañska 1

04-713

Warszawa

ID:9105020397

BAKS

ul. Jagodne 5

05-480

Karczew

ID:9105018104

BALTON Sp. z o.o.

ul. Modliñska 294

03-152

Warszawa

ID:9105018087

BAUMA S.A.

ul. Klasyków 10

03-115

Warszawa

ID:9105018098

BENUS Sp. z o.o.

ul. Wykopy 5

60-001

Poznañ

ID:9105018146

www.tuvdotcom.com

TUVdotCOM

BIULETYN JAKO CI

3

TÜV Rheinland Group

TÜV Rheinland Group struktura organizacyjna

4

BIULETYN JAKO CI

QMS

Specyfikacja ISO/TS 16949:2002 jako odpowied na globalizacjê przemys³u motoryzacyjnego.

Do momentu ustanowienia Specyfikacji technicznej ISO/TS 16949:2002 preferowane przez przemys³ motoryzacyjny Systemy Zarz¹dzania Jako ci¹ opiera³y siê na popularnej serii norm ISO 9000 wydanie 1994. Taka sytuacja istnia³a w przemy le motoryzacyjnym w USA (wytyczne OS9000), Niemczech (wytyczne VDA), Francji (EAQF), we W³oszech (AVSQ) i innych krajach (np. proponowany przez DAEWOO podrêcznik DF-100Q).

Specyfikacja techniczna ISO/TS 16949:2002 to rezultat konsensusu pomiêdzy wiatowymi koncernami motoryzacyjnymi. Jej podstawowa zaleta to struktura oparta na najnowszym wydaniu serii norm ISO 9001:2000. To nowy standard okre laj¹cy wymagania dla dostawców do przemys³u motoryzacyjnego, gdzie jednym z istotnych elementów jest eliminacja konieczno ci dokonywania wielokrotnych certyfikacji Systemu Zarz¹dzania Jako ci¹.

Podstawê budowy Systemów Jako ci dostawców stanowi³o przede wszystkim docenienie znaczenia jako ci kupowanych czê ci, podzespo³ów i us³ug dla jako ci produktu finalnego - gotowego pojazdu. Rozpoczêto wiêc prace nad zapewnieniem przez kooperantów dostaw powtarzalnych, niezawodnych elementów monta¿owych wraz z po³o¿eniem nacisku na zapewnienie odpowiedniej terminowo ci tych¿e dostaw (just-in-time) i zagwarantowanie minimalnych zapasów (wraz z modelem FIFO). W efekcie kilka najwiêkszych w bran¿y motoryzacyjnej koncernów opracowa³o specjalne modele zarz¹dzania jako ci¹ adresowane do swoich dostawców.

Aby zostaæ kwalifikowanym dostawc¹, nale¿y jednak spe³niæ okre lone warunki.

Jedn¹ z metod weryfikacji wiarygodno ci potencjalnego dostawcy w zakresie jako ci i terminowo ci dostaw jest sprawdzenie jego Systemu Zarz¹dzania Jako ci¹, który winien odpowiadaæ oczekiwaniom odbiorcy. Przegl¹d wymagañ zawartych w wytycznych motoryzacyjnych przekonuje, ¿e dostawca czê ci, który wdro¿y³ np. wymagania VDA 6.1, czy QS-9000 - automatycznie wprowadzi³ w³a ciw¹ normê ISO 9000: 1994. Sytuacja odwrotna jest niemo¿liwa.

Jak widaæ z powy¿szego, mimo i¿ przemys³ motoryzacyjny pocz¹tkowo powszechnie akceptowa³ Systemy Zarz¹dzania Jako ci¹ swych dostawców zbudowane na podstawie popularnego modelu ISO 9000:1994, to z czasem poprzeczkê w zakresie wymagañ zdecydowanie podniesiono. Celem by³a eliminacja dostawców niepewnych, po³¹czona z promocj¹ tych, którzy faktycznie podnie li, b¹d zadeklarowali osi¹gniêcie w okre lonym czasie w³a ciwego poziomu jako ci dostarczanych czê ci, czy us³ug - zazwyczaj poprzez wprowadzenie dodatkowych metod zapobiegania problemom, zwiêkszenie nadzoru procesu produkcyjnego i zastosowanie zaawansowanych technik zarz¹dzania i optymalizacji procesów wewn¹trz organizacji. Rozwiniêcie Systemu Zarz¹dzania Jako ci¹ np. z poziomu ISO 9001:1994

do QS-9000, zwiêksza³o wiarygodno æ i stwarza³o dla dostawcy szansê zdobywania dalszych zamówieñ.

Jednak ci¹gle daj¹ca siê zauwa¿yæ znaczna ró¿nica w podej ciu do Systemów Zarz¹dzania Jako ci¹ pomiêdzy stref¹ atlantyck¹ a obszarem producentów japoñskich nie pozwala³a na pe³n¹ ich unifikacjê w aspekcie postêpuj¹cej globalizacji przemys³u motoryzacyjnego na wiecie.

Rozwój nowej serii norm ISO 9000:2000 pozwoli³ na oparcie nowego wydania standardu specyfikacji ISO/TS o wymagania powy¿szej serii norm. Zosta³o przyjêtych wiele nowych elementów systemowych, które wydaj¹ siê byæ zaczerpniête wprost z wymagañ przemys³u motoryzacyjnego strefy japoñskiej w Zakresie Systemów Jako ci jego dostawców. Nale¿¹ do nich takie kwestie jak: wymaganie badania efektywno ci szkoleñ czy satysfakcji klientów, elementy podej cia procesowego, efektywno æ ekonomiczna systemu jako ci, problematyka rodowiska pracy, kompleksowe zarz¹dzanie maszynami i urz¹dzeniami, zapewnienie pe³nego nadzoru nad dostawcami, wnikliwa analiza danych i podejmowanie decyzji na podstawie faktów, upowszechnianie wymagañ klientów w organizacji i ukierunkowanie pracowników na jako æ, ci¹g³e doskonalenie, znajomo æ zagadnieñ statystycznych. Praca zespo³owa i techniki organizacyjne upowszechnione zosta³y w ca³ym ³añcuchu dostaw.

Ocenia siê obecnie, ¿e najwiêkszy potencja³ w tak istotnej dla motoryzacji sferze optymalizacji kosztów tkwi w zakresie zarz¹dzania zamówieniami, powi¹zaniach z dostawcami oraz w logistyce. Jednocze nie niejednokrotnie podkre lana jest przez producentów pojazdów konieczno æ zdobycia zaufania dostawców, aby zechcieli dzieliæ siê stosownymi informacjami.

Osi¹gniête przez koncerny motoryzacyjne porozumienie co do powszechnego uznawania nowego standardu spowoduje, ¿e liczba firm z certyfikatem zgodno ci z VDA 6.1 czy QS-9000 zacznie wkrótce spadaæ, a zwiêkszaæ siê bêdzie grupa dostawców, którzy bêd¹ rozwijaæ swe systemy na zgodno æ ze specyfikacj¹ ISO/TS 16949:2002.

Wielokrotne certyfikacje zostan¹ wyeliminowane.

Certyfikacja na zgodno æ z wytycznymi nowej specyfikacji pozwala realizowaæ dostawy na globalnym rynku motoryzacyjnym - nawet dla producentów japoñskich.

Bior¹c pod uwagê te za³o¿enia warto ju¿ dzi podj¹æ decyzje o wdro¿eniu ISO/TS 16949: 2002.

Maciej Nowiñski Auditor wiod¹cy TÜV CERT Automotive Manager TÜV Akademia Polska Sp. z o.o.

BIULETYN JAKO CI

5

Autor: Gene Panger, Manager ds. Strategii Marketingowych (USA)

TÜV - NAFTA

Jeden Punkt Kontaktowy w sprawach Certyfikacji w ca³ej Ameryce Pó³nocnej Us³ugi TÜV NAFTA w U.S., Kanadzie i Meksyku Pó³nocnoamerykañskie Porozumienie Wolnego Handlu (NAFTA) obejmuje handel miêdzy USA, Kanad¹ i Meksykiem. Porozumienie to zmniejszy³o bariery w handlu miêdzy tymi krajami. Od czasu kiedy porozumienie wesz³o w ¿ycie w 1993 roku, wszystkie trzy kraje odnotowa³y wzrost obrotów handlowych miêdzy sob¹..

Us³uga TÜV - NAFTA Us³uga TÜV Rheinland-NAFTA ³¹czy us³ugê TÜV-USC (dla USA i Kanady) z us³ug¹ TÜV- Meksyk, dostarczaj¹c szybkich rezultatów. Producenci korzystaj¹ z us³ugi TÜV-NAFTA, aby uzyskaæ rozpoznawalny znak w Kanadzie i USA oraz znak NOM w Meksyku. Jeden Punkt Kontaktowy pozwala uzyskaæ dostêp do jednego z najbardziej dynamicznych ekonomicznie regionów wiata w dwa tygodnie.

Us³uga TÜV-USC: dla USA i Kanady Dzisiaj, setki firm i tysi¹ce produktów uzyskuj¹ dostêp do rynków USA i Kanady poprzez znaki certyfikacji TÜV. S³u¿ymy klientom pomoc¹ w takich sektorach jak elektronika gospodarcza, komunikacja, informatyka i sieci komputerowe, elektronika medyczna, oprzyrz¹dowanie, kontrola przemys³owa i pó³przewodniki.

Przez lata, TÜV mocno zwiêkszy³ zakres akredytacji przy programie realizowanym przez Occupational Health and Safety Administration's (OSHA) Nationally Recognized Test Lab (NRTL) oraz przy programie realizowanym przez Kanadyjsk¹ Radê ds. Norm (SCC) Organizacji Certyfikuj¹cych (CO). TÜV wiadczy równie¿ tzw. Us³ugê Oceny Obszaru, która spe³nia wszystkie krajowe, regionalne, wiejskie i miejskie wymagania.

TÜV ma w USA status Narodowej Jednostki Certyfikuj¹cej (NCB) w ramach miêdzynarodowego Schematu CB oraz jest akredytowanym urzêdem przy Amerykañskiej Radzie Akredytacji Urzêdów (U.S. RAB).

Wiarygodno æ na któr¹ mo¿na liczyæ Dok³adno æ ekspertyz technicznych TÜV i znajomo æ rynku USA by³y czêsto uznawane poprzez anga¿owanie w liczne dzia³ania: - Pomoc techniczna w ostatniej rewizji Normy 79 (2002) Narodowego Stowarzyszenia Ochrony Przeciwpo¿arowej (NFPA). NFPA jest odpowiedzialne za Narodowy Kod Elektryczny (NEC), - Pomoc techniczna w rozwoju Amerykañskiego Narodowy Instytut Normalizacyjny (ANSI) i narodowe standardy dla sterowników w robotyce,

6

BIULETYN JAKO CI

- Us³uga bieg³ego s¹dowego, wiadczona w przypadku spraw s¹dowych, w odniesieniu do przypadków zwi¹zanych z amerykañskimi standardami bezpieczeñstwa, - Szkolenie Dyrektorów dla Amerykañskiego Stowarzyszenia In¿ynierów Mechaników (ASME) - Regularne przemówienia odno nie bezpieczeñstwie dla Cz³onków Stowarzyszenia Miêdzynarodowych Inspektorów Elektrycznych (IAEI) - Zatwierdzony us³ugodawca dla amerykañskiego Departamentu ¯ywno ci i Leków (FDA) jako Recenzent Programu w charakterze niezale¿nej trzeciej strony, - Cz³onek Rady Doradczej dla Centrum Urz¹dzeñ i Zdrowia Radiologicznego (CDRH) w Departamencie ¯ywno ci i Leków (FDA), - Jednostka Certyfikuj¹ca ds. Telekomunikacji (TCB) przy Federalnej Komisji Komunikacyjnej (FCC) zarówno dla technologii przewodowych jak i bezprzewodowych, - Doradztwo dla FDA w ramach Centrum Wyrobów Medycznych i Radiologii.

Korzy ci z us³ugi TÜV-USC Klienci oszczêdzaj¹ czas i zasoby poprzez u¿ywanie jednego znaku certyfikuj¹cego akredytowanego w USA i Kanadzie.

Us³uga TÜV przewiduje potrzebê szybkiego pojawienia siê na rynku i dlatego wyniki dostarczane s¹ w terminie dwóch tygodni jako kompletny pakiet informacji i materia³ów.

U producentów z funkcjonuj¹cym systemem jako ci, badania mog¹ byæ zmniejszone z czterech do dwóch na rok, umo¿liwiaj¹c najlepsze wykorzystanie procesów inwestycyjnych.

Czêsto normy techniczne w USA s¹ zharmonizowane z ich miêdzynarodowymi odpowiednikami. Wyniki prób wykonywanych przez TÜV Rheinland odpowiadaj¹ wymogom certyfikatów uznawanych w USA, Kanadzie, Europie, Japonii, Argentynie i Hong Kongu. TÜV mo¿e dotrzeæ do ka¿dego miejsca na wiecie, oferuj¹c typowy pakiet us³ug zapewniaj¹cy dostêp do rynków w 40 krajach w czasie krótszym ni¿ 100 dni.

Us³ugi TÜV Meksyk: Certyfikacja NOM Rynek Meksyku kontynuuje swój wzrost, wiêc TÜV

Wydarzenia rozszerzy³ swoje us³ugi, aby pomóc Klientom dostaæ siê na ten w³a nie rynek.

TÜV wszed³ w porozumienia z CANIETI - Meksykañsk¹ Izb¹ Przemys³u Elektronicznego, Informacji, Technologii i Sprzêtu Telekomunikacyjnego, akredytowan¹ przez EMA - Entidad Mexicana de Acreditación - meksykañska Jednostka Akredytuj¹ca. Porozumienie pozwala na to, aby dane testowe pochodz¹ce z TÜV, by³y akceptowane przez NOM bez konieczno ci wysy³ania próbek do Meksyku.

Certyfikacja wg NOM (Norma Oficial Mexicana, lub Oficjalna Norma Meksykañska) jest obowi¹zkowa dla wiêkszo ci produktów elektrycznych i elektronicznych importowanych do Meksyku. Porozumienie o Wymianie Danych podpisane przez TÜV jest kolejnym wa¿nym kamieniem milowym w rozszerzaniu us³ug oferowanych w Ameryce Pó³nocnej i w ci¹g³ym postêpie w dostarczaniu rozwi¹zañ, które umo¿liwiaj¹ dostêp do rynków wiatowych.

Korzy ci z us³ug TÜV w Meksyku Zgodnie z tym porozumieniem, nie ma ju¿ konieczno ci wysy³ania próbki do Meksyku do testowania zanim Certyfikacja NOM zostanie przyznana. Teraz próby mo¿na przeprowadzaæ pod nadzorem TÜV Rheinland - Ameryka Pó³nocna, bez k³opotów z transportem miêdzynarodowym i odpraw¹ celn¹ oraz eliminowaniem problemów komunikacyjnych miêdzy producentami i odleg³ymi laboratoriami oraz niepotrzebnym powtarzaniem badañ. Chocia¿ wiele prób w tych standardach wykonuje siê podobnie lub identycznie jak te wykonywane zgodnie z normami IEC a ró¿nica pojawia siê dopiero w przypadku gdy wymagane jest przygotowanie raportu. Us³uga TÜV przewiduje potrzebê szybkiego pojawienia siê na rynku i dlatego wyniki dostarczane s¹ w terminie dwóch tygodni jako kompletny pakiet informacji i materia³ów.

Korzy ci: - Zwiêksza szybko æ dostêpu do rynku, - Nie ma potrzeby przesy³ania próbek do Meksyku, - Dzia³anie obejmuje ca³¹ Amerykê Pó³nocn¹: USA, Kanadê i Meksyk, - Certyfikacja w dwa tygodnie.

To zarówno us³uga ..jak i sieæ Tak jak gdzie indziej na ca³ym wiecie, Klienci TÜV maj¹ wiêkszy dostêp do dzia³añ na rynku amerykañskim powsta³ych jako rezultat w³a ciwego po³¹czenia us³ug w jednym miejscu, które s¹ po³¹czone z podobnymi dzia³aniami na ca³ym wiecie. Jak wynika z praktyki, us³uga ta jest odpowiednio ukierunkowana przez co przyci¹ga i pozwala utrzymaæ naszych Klientów.

TÜV rozumie cele, potrzeby, wra¿liwo æ czasu oraz wiarygodno æ na najwy¿szym poziomie. W USA garstka pracowników uros³a do kilkuset, a tysi¹ce produktów nosi znak TÜV.

TÜV Rheinland/ ZETOM Polska po raz drugi uhonorowany tytu³em "PRZEDSIÊBIORSTWO FAIR PLAY" TÜV Rheinland/ ZETOM Polska przyst¹pi³ w roku bie¿¹cym do VI edycji programu "PRZEDSIÊBIORSTWO FAIR PLAY".

W wyniku postêpowania kwalifikacyjnego oraz auditu przeprowadzonego w firmie po raz drugi (poprzednio w 2001 roku) TÜV Rheinland/ ZETOM Polska otrzyma³ tytu³:

"PRZEDSIÊBIORSTWO FAIR PLAY 2003"

Certyfikat z r¹k przedstawicieli Kapitu³y Programu "Przedsiêbiorstwo Fair Play" oraz Krajowej Izby Gospodarczej odebra³ Wiceprezes Zarz¹du - Marek Mucha w dniu 12 grudnia 2003 roku w Pa³acu Kultury i Nauki w Warszawie.

TÜV Consulting Polska sponsorem specjalnym konkursu AGRO EXPORT 2003 !

19 listopada 2003 w Ministerstwie Gospodarki, Pracy i Polityki Spo³ecznej odby³ siê I Kongres Eksporterów Polskich. Celem Kongresu by³o zidentyfikowanie szans i wyzwañ stoj¹cych przed polskimi eksporterami w aspekcie integracji europejskiej oraz prezentacja modelowych rozwi¹zañ w zakresie wspierania i promocji rozwoju eksportu.

W Kongresie wziêli udzia³ przedstawiciele administracji centralnej, instytucji administracji publicznej oraz przedsiêbiorców. Honorowy patronat nad Kongresem obj¹³ premier Leszek Miller.

Na zakoñczenie Kongresu rozstrzygniêto konkursy: AGRO EXPORT 2003 pod patronatem Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi oraz MEBLO EXPORT 2003 pod patronatem Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Spo³ecznej zorganizowane z inicjatywy Stowarzyszenia Klub Eksportera i redakcji Polish Export Review.

Celem konkursu by³o wy³onienie i zaprezentowanie czo³owych polskich eksporterów sektora rolnospo¿ywczego. Za kryterium oceny przyjêto wyniki ekonomiczne przedsiêbiorstwa (warto æ eksportu) jako efekt pozytywnego odbioru jako ci produktu pod wzglêdem: wygl¹du, smaku, estetyki opakowania, spe³nienia norm sanitarnych czy norm bezpieczeñstwa. Nagrody wrêczy³ Minister Rolnictwa Andrzej Olejniczak.

Artyku³ udostêpniony i przet³umaczony za zgod¹ redakcji World News- International Journal of Safety & Standards, Trends & Information - September/October 2003

BIULETYN JAKO CI

7

Wydarzenia - TÜV Akademia Polska

Seminarium PEST CONTROL W dniu 5 listopada 2003 roku w Starych Jab³onkach k. Olsztyna zorganizowane zosta³o przez TÜV Akademia Polska Sp. z o.o. seminarium dla firm bran¿y DDD pt.: "Miêdzynarodowa Wymiana Do wiadczeñ nt. Pest Control w Przemy le Spo¿ywczym".

Ide¹ seminarium, zorganizowanego w formie wymiany do wiadczeñ, by³o przybli¿enie zagadnieñ zwi¹zanych z regulacjami w zakresie pest control nie tylko w Polsce, ale równie¿ w Stanach Zjednoczonych. Seminarium stanowi³o kontynuacjê cyklu rozpoczêtego wiosn¹ b.r. na temat organizacji pest control w bran¿y spo¿ywczej w kraju, Europie i na wiecie.

Oprócz znakomitego grona polskich prelegentów: Jacka Leonkiewicza Radcy G³ównego Lekarza Weterynarii reprezentuj¹cego G³ówny Inspektorat Weterynarii, dr n. wet.

Tadeusza Baku³ê z Polskiego Stowarzyszenia Pracowników DDD oraz ze strony organizatorów Wojciecha Jêdrusika, zaproszenie przyj¹³ Pan Donald V. Rivard z Rivard`s Resources: IPM ze Stanów Zjednoczonych.

Wszystkim prelegentom i uczestnikom dziêkujemy za przyjêcie zaproszenia i aktywny udzia³ w dyskusji.

Niniejsze wydanie Biuletynu Jako ci jest po wiêcone temu w³a nie seminarium i na pro bê uczestników zawiera publikacjê materia³ów seminaryjnych oraz wybrane zdjêcia.

Wszystkich Pañstwa zapraszamy równie¿ do odwiedzenia specjalnie z tej okazji stworzonego wortalu na naszych stronach www. Informacjê o has³ach dostêpu do wortalu otrzymali cie Pañstwo w pi mie wys³anym wraz z za wiadczeniem o uczestnictwie w konferencji.

8

BIULETYN JAKO CI

Organizacja i praktyczne aspekty Pest Control w wybranych obiektach przemys³u spo¿ywczego (dokumentowanie prac) w Stanach Zjednoczonych - D.V. Rivard & Carlson Rivard`s Resources: IPM - USA

BIULETYN JAKO CI

9

Aktualne przepisy prawne w zakresie Pest Control w Polsce - Jacek Leonkiewicz - G³ówny Inspektorat Weterynarii, Radca G³ównego Lekarza Weterynarii.

10

BIULETYN JAKO CI

"Do wiadczenia w zakresie Pest Control w przemy le spo¿ywczym na terenie Polski" - dr n. wet. Tadeusz Baku³a - Katedra Weterynaryjnej Ochrony Zdrowia Publicznego - Wydzia³ Medycyny Weterynaryjnej Uniwersytet Warmiñsko - Mazurski w Olsztynie.

BIULETYN JAKO CI

11

12

BIULETYN JAKO CI

BIULETYN JAKO CI

13

14

BIULETYN JAKO CI

BIULETYN JAKO CI

15

Akredytacja Spó³ek Grupy TÜV Rheinland w Polsce przy Krajowym Systemie Przygotowañ do Funduszy Strukturalnych W dniu 28 listopada 2003 roku TÜV Rheinland/ZETOM Polska Spó³ka z o.o. oraz TÜV Consulting Polska Spó³ka z o.o. uzyska³y certyfikaty akredytacji przy Krajowym Systemie Przygotowañ do Funduszy Strukturalnych. Spó³ki Grupy TÜV Rheinland przygotowuj¹ siê do funkcjonowania w strukturach UE i dlatego ju¿ zdobywaj¹ wiedzê na temat korzystania z Funduszy Strukturalnych celem wiadczenia pomocy swoim Klientom.

Krajowy System Przygotowañ do Funduszy Strukturallnych (KSP) zosta³ stworzony w celu wykszta³cenia zaplecza kadrowego w Polsce dla skutecznego wdra¿ania polityki regionalnej w powi¹zaniu z Funduszami Strukturalnymi UE.

W ramach KSP realizowane s¹ nastêpuj¹ce modu³y: szkolenia, seminaria, konferencje, ekskluzywny serwis internetowy, wizyty w instytucjach europejskich. Tematyka szkoleñ obejmuje nastêpuj¹cy zakres: - Charakterystyka poszczególnych funduszy, - Narodowy Plan Rozwoju na lata 2004-2006, - Kwalifikowalno æ wydatków na dzia³ania wspó³finansowane z Funduszy Strukturalnych, - Monitoring i ewaluacja Funduszy Strukturalnych w Polsce, - Zarz¹dzanie finansowe i kontrola projektów.

Wiêcej informacji wkrótce na stronie www.pl.tuv.com 16

BIULETYN JAKO CI

Wydarzenia Sprawozdanie z 32 Krajowej Konferencji Badañ Nieniszcz¹cych w Miêdzyzdrojach w dniach 28-30.10.2003

W dniach 28-30.10.2003 odby³a siê w Hotelu "Rybak" 32 KKBN Miêdzyzdroje'2003 W Konferencji uczestniczy³o ponad 200 przedstawicieli zak³adów przemys³owych oraz instytutów naukowych z naszego kraju. £¹cznie w trakcie trwania Konferencji przedstawiono 44 referaty. Oprócz wyk³adów na temat wykorzystywania ró¿nych metod badañ nieniszcz¹cych w warunkach przemys³owych i laboratoryjnych przedstawiono równie¿ blok referatów po wiêconych tematyce akredytacji

przedstawian¹ problematykê Dyrektywy Urz¹dzeñ Ci nieniowych na prezentacji opracowanej w jêzyku polskim. Zainteresowanie przedstawion¹ w referacie tematyk¹ widoczne by³o szczególnie w trakcie przerw oraz w kuluarach Konferencji, gdzie Dyrektor Jednostki Certyfikacyjnej Personelu Badañ Nieniszcz¹cych TÜV CERT w Kolonii odpowiada³ na wiele pytañ. Rozmowy z przedstawicielami przemys³u trwa³y do pó nych godzin nocnych.

Swoistym novum by³o udzielanie odpowiedzi na pytania stawiane do autorów referatów zaraz po zakoñczeniu bloku tematycznego. Po raz pierwszy w historii Krajowych Konferencji Badañ Nieniszcz¹cych sta³y obok siebie osoby z dwóch Jednostek Certyfikuj¹cych: UDT-CERT - dr in¿. Gracjan Wi niewski oraz TÜV CERT - dr in¿. Peter Böhm. Wymienieni Panowie, na co dzieñ wspólnie pracuj¹ w miêdzynarodowej Grupie Roboczej tzw. Niezale¿nych Jednostek Trzeciej Strony zgodnie z art. 13 Dyrektywy Urz¹dzeñ Ci nieniowych, której sk³ad przedstawiony zosta³ w trakcie referatu uczestnikom Konferencji, wprawiaj¹c ich w niema³e zdziwienie, gdy¿ jak dot¹d UDT-CERT nie przejawia³ inicjatywy w ramach wspólnych przedsiêwziêæ tej grupy roboczej.

W trakcie trwania konferencji przedstawiciele TÜV Akademia Polska Sp. z o.o. - Artur Donath oraz Roman Gruca odpowiadali na wiele pytañ zwi¹zanych z realizowanymi szkoleniami oraz egzaminami kwalifikacyjnymi z zakresu badañ nieniszcz¹cych.

W trakcie Konferencji przeprowadzono rozmowy zmierzaj¹ce do rozszerzenia dzia³alno ci TÜV Akademii Polska Sp. z o.o. o wspó³pracê z niektórymi wy¿szymi uczelniami technicznymi w naszym kraju.

Wyje¿d¿aj¹c z Miêdzyzdrojów nie mo¿na by³o oprzeæ siê wra¿eniu, ¿e równie¿ w dziedzinie szkoleñ i certyfikacji personelu badañ nieniszcz¹cych TÜV Rheinland Group zaczyna mieæ znacz¹c¹ pozycje na krajowym rynku.

TÜV Rheinland/ ZETOM Polska zaistnia³ w sektorze finansów publicznych.

W dniach 26-27.11.2003 odby³ siê audit certyfikacyjny w Urzêdzie Skarbowym w P³oñsku. Audit zakoñczy³ siê wynikiem pozytywnym. Urz¹d certyfikowa³ siê na zgodno æ z norm¹ ISO 9001:2000. laboratoriów i certyfikacji personelu badañ nieniszcz¹cych.

Na zaproszenie TÜV Akademia Polska Sp. z o.o. wyst¹pi³ Dyrektor Jednostki Certyfikacyjnej TÜV CERT w Kolonii - dr in¿. Peter Böhm z referatem pt.: "Certyfikacja personelu badañ nieniszcz¹cych w odniesieniu do Dyrektywy Urz¹dzeñ Ci nieniowych 97/23/EC oraz norm zharmonizowanych na przyk³adzie normy EN 13445-5".

Referat przedstawiony zosta³ w jêzyku niemieckim z bezpo rednim t³umaczeniem na jêzyk polski. W trakcie referatu dr in¿. Peter Böhm'a uczestnicy Konferencji ledzili

BIULETYN JAKO CI

17

EN ISO 9001:2000

Szkolenia

Szkolenia z badañ nieniszcz¹cych Nazwa szkolenia

Termin

Tematyka

Nazwa szkolenia

Termin

Auditor Wewnêtrzny Systemu Zarz¹dzania Bezpieczeñstwem Pracy wg OHSAS 18001

-

1. Cele Systemów Zarz¹dzania Bezpieczeñstwem i Higien¹ Pracy 2. Struktura OHSAS 18001 i rozumienie zawartych tam definicji 3. Przegl¹d OHSAS 18001 z punktu widzenia auditora 4. Planowanie i przygotowanie siê do auditu 5. Przygotowanie listy kontrolnej 6. Prowadzenie auditu 7. Sprawozdania z auditu i przedstawianie niezgodno ci 8. Dzia³ania poauditowe 9. Omówienie obszarów, w których auditorzy napotykaj¹ na trudno ci 10. Æwiczenia i warsztaty 11. Test egzaminacyjny

Auditor Wiod¹cy SZJ wg EN ISO 9001:2000

-

1. Struktura i wymagania systemu zarz¹dzania jako ci¹ wg ISO 9001:2000 2. Przegl¹d ISO 9001 z punktu widzenia auditora 3. Planowanie i przygotowanie auditów 4. Prowadzenie auditów 5. Obraz lidera grupy (konstruowanie list) 6. Teoria "X-Y" i jej zastosowanie (teoria McGregora)- autoocena 7. Czym jest kierowanie?

8. Zadania kierownika w zespole 9. Zarz¹dzanie i organizacja czasu 10. Ustalanie priorytetów 11. U³atwienia i przeszkody 12. Asertywno æ w kontakcie z samym sob¹ i z innymi 13. Planowanie 14. Narzêdzia planowania czasu 15. Informacja zwrotna - do wiadczenie osobiste 16. Æwiczenia i warsztaty 17. Test egzaminacyjny

Pe³nomocnik i Auditor TÜV SZ wg ISO 14001

17-21.05.2004

Auditor Wewnêtrzny rodowiskowego Systemu Zarz¹dzania wg ISO 14001

-

1.Struktura i wymagania normy ISO 14001 2.Metodologia przeprowadzania auditów w wietle wymagañ normy ISO 14001 3.Cele auditu 4.Odpowiedzialno æ i uprawnienia osób uczestnicz¹cych w audicie 5.Planowanie auditów 6.Ustalanie niezgodno ci z wymaganiami 7.Wymagania wobec auditorów 8.Zapisy dotycz¹ce auditów 9.Dzia³ania koryguj¹ce 10.Æwiczenia i warsztaty 11.Test egzaminacyjny

Pe³nomocnik SZJ w Przemy le Motoryzacyjnym wg ISO TS 16 949

-

1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

Auditor Wewnêtrzny wg ISO TS 16949

-

1. Geneza i struktura normy ISO/TS 16949 2. Wymagania normy ISO/TS 16949 - interpretacja i porównanie z norm¹ ISO9001 3. Wymagania normy ISO/TS 16949 i ISO 4. Cele auditów 5. Definicje stosowanych okre leñ 6. Wymagania wobec auditorów, zasady organizacji auditów 7. Odpowiedzialno æ i kompetencje pracowników uczestnicz¹cych w audicie wewn.

8. Planowanie auditów 9. Wzorcowy przebieg auditu 10. Techniki badania auditowego 11. Ustalanie niezgodno ci z wymaganiami 12. Zapisy dotycz¹ce auditów 13. Dokumentowanie auditu, mo¿liwe dzia³ania poauditowe 14. Æwiczenia 15. Test egzaminacyjny

Szkolenia z zakresu badañ nieniszcz¹cych na (1 i 2) oraz 2 stopieñ kwalifikacji wg EN 473

VT (1+2)

29.03-02.04.2004 20-24.09.2004

Badania wizualne

MT (1+2)

15-19.03.2004 15-19.11.2004

Badania magnetyczno-proszkowe

UT 2

09-20.02.2004 06-17.12.2004

Badania ultrad wiêkowe

RT 2 FER

24-29.05.2004 29.11-04.12.2004

Badania radiograficzne - kurs uzupe³niaj¹cy do RT2FAS

PT (1+2)

02-06.02.2004 04-08.10.2004

Badania penetracyjne

RT 2 FAS

10-14.05.2004 22-27.11.2004

Ocena zdjêæ radiograficznych po³¹czeñ spawanych

Szkolenia z zakresu badañ nieniszcz¹cych na 3 stopieñ kwalifikacji wg EN 473 Basic

19-30.04.2004

kurs podstawowy 3-go stopnia dla wszystkich metod

PT3

06-08.09.2004

Metoda g³ówna - badania penetracyjne

MT3

08-10.09.2004

Metoda g³ówna - badania - magnetycznoproszkowe

VT3

18-20.10.2004

Metoda g³ówna - badania wizualne

SYSTEM HACCP

1.Wymagania zawarte w PN EN ISO 14000 i EMAS 2.Badanie rodowiskowe 3.Polityka rodowiskowa 4.Dokumentacja systemu zarz¹dzania rodowiskowego 5.Deklaracja rodowiskowa 6.Wstêpny raport rodowiskowy 7.Ekspertyzy, wspó³czynniki rodowiskowe 8.Lista pytañ auditowych 9.Procedura certyfikacji i walidacji 10.Plan auditu, raport z auditu

Nazwa szkolenia

Termin

Dokumentacja systemu HACCP

24-27.02.2004

1. Ogólne pojêcie HACCP, GMP, GHP oraz metod dokumentowania. Dokumentowanie GMP i GHP 2. Dokumentowanie metod mycia, dezynfekcji, zwalczania szkodników oraz higieny pracowników 3. Dokumentowanie opisu produktu, dokumentowanie analizy zagro¿eñ oraz CCP 4.Audit systemu, Ksiêga HACCP, Polityka i cele jako ci

Auditor wewnêtrzny systemu HACCP

28-30.01.2004

1. Podstawowe pojêcia dotycz¹ce zarz¹dzania bezpieczeñstwem ¿ywno ci, 2. Pojêcie systemu zapewnienia jako ci i bezpieczeñstwa HACCP 3. Wymagania HACCP wg normy DS 3027 E:2002 i ich omówienie, 4. Rodzaje auditów oraz wymagania i obowi¹zki auditora wewnêtrznego, 5. Proces przygotowania auditu wraz z æwiczeniami, 6. Proces przeprowadzenia auditu wraz z æwiczeniami, 7. Proces raportowania auditu wraz z æwiczeniami, 8. Omówienie dzia³añ poauditowych, 9. Omówienie istoty dzia³añ koryguj¹cych 10. Egzamin

Auditor Zewnêtrzny systemu HACCP

-

1.Podstawy prawne i normatywne referencje, warunki powo³ania na auditora systemu 2.Wprowadzenie duñskiego standardu DS 3027 E:1997

Efektywna komunikacja w praktyce

-

Szkolenie obejmuje analizê sytuacji w sytuacjach zawodowych (rodzaj komunikacji, jako æ, p³ynno æ obiegu informacji, w¹skie gard³a itp.), naukê skutecznych procedur komunikacyjnych oraz sugestie zachowañ w konkretnej strukturze organizacyjnej.

GMP i GHP

-

1. Omówienie zasad GMP i GHP, definicje, historia 2. Codex Allimentarius, wymagania prawne i dokumentowanie GMP i GHP

Negocjacje handlowe bez barier

-

Zintegrowane Systemy Zarz¹dzania wg ISO 9001 i HACCP

-

1.Podstawowe pojêcia dotycz¹ce zarz¹dzania jako ci¹ oraz zarz¹dzania bezpieczeñstwem ¿ywno ci 2.Pojêcie systemu zarz¹dzania jako ci¹ wg normy ISO 9001:2000 oraz systemu HACCP 3.Zasady zarz¹dzania jako ci¹ i ich omówienie 4.Wymagania normy ISO 9001:2000 i ich omówienie 5.Wymagania HACCP i ich omówienie 6.Rodzaje auditów oraz wymagania i obowi¹zki auditora wewnêtrznego 7.Proces przygotowania auditu 8.Proces przeprowadzenia auditu 9.Proces raportowania auditu 10.Omówienie dzia³añ poauditowych 11.Omówienie istoty dzia³añ koryguj¹cych 12.Zintegrowane systemy zarz¹dzania 13.Æwiczenia 14.Test

Szkolenie poprzez gry negocjacyjne, symulacje i analizy zachowañ dostarcza uczestnikom wiedzê i praktyczne do wiadczenia dotycz¹ce procesu negocjacji. Obejmuje zagadnienia pojêæ okre laj¹cych sytuacjê negocjacyjn¹; jej dynamikê oraz kierowanie ni¹ poprzez specyficzne taktyki i techniki. Przejmuj¹c kontrolê nad w³asn¹ emocjonalno ci¹ i posiadaj¹c wiedzê o motywacji/strategii kontrahenta, uczestnicy szkolenia bêd¹ w stanie kontrolowaæ ca³y proces negocjacji osi¹gaj¹c za³o¿one cele strategiczne. Szkolenie obejmuje te¿ zagadnienia wspó³pracy w zespole negocjatorów.

Ekspert Systemu HACCP

14-16.01.2004 24-26.03.2004 28-30.04.2004

Tematyka

Tematyka

Co to jest HACCP? - podstawowe definicje, pojêcie systemu Systemy zapewnienia jako ci w przemy le spo¿ywczym.

Omówienie zasad GMP Omówienie zasad GHP Omówienie zasad GLP Dokumentowanie zasad GMP i GHP Omówienie wymagañ Codex Allimentarius i wymagañ prawnych w zakresie GMP i GHP 8. 7 zasad i 12 kroków HACCP 9. Omówienie normy duñskiej DS 3027:2002 10. Egzamin

Auditor Wewnêtrzny SZJ EN ISO 9001:2000

wg

1. Identyfikacja procesów i powi¹zañ miêdzy nimi 2. Okre lanie celów 3. Dokumentacja systemu zarz¹dzania jako ci¹ 09-11.02.2004

1.

2.

3.

4.

5.

6.

Auditor Jako ci TÜV

05-09.01.2004

1. Zarz¹dzanie procesem 2. Wymagania norm serii ISO 9000:2000 - badanie spe³nienia wymagañ normy w organizacji 3. Dokumentacja systemu zarz¹dzania jako ci¹ - badanie dokumentacji w organizacji 4. Auditowanie - planowanie i przeprowadzanie auditów 5. Akredytacja, certyfikacja, notyfikacja 6. Umiejêtno ci interpersonalne 7. Zajêcia warsztatowe 8. Egzamin

Pe³nomocnik Jako ci TÜV

15-23.03.2004

1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

Punkty Normy EN ISO 9001:2000 - 5.3, 5.4 i 8

-

1. Polityka jako ci 2. Cele organizacji dla poszczególnych funkcji i szczebli 3. Dobór procesów monitorowania, pomiarów i analizy organizacji

Badanie Satysfakcji Klienta

-

1.

2.

3.

4.

5.

1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

Kursy szkoleniowe z zakresu badañ nieniszcz¹cych odbywaj¹ siê we wspó³pracy z Instytutem Spawalnictwa w Gliwicach oraz SLV Halle.

Szczegó³ów odno nie programów szkoleñ udzielaj¹ pracownicy: Anna Królicka - Menad¿er Dzia³u Szkoleñ Artur Donath - Kierownik Sekcji Szkoleñ ds. Badañ Nieniszcz¹cych

18

Dostosowanie SZJ do Wymagañ Nowej Normy EN ISO 9001:2000

TÜV Akademia Polska Sp. z o.o. ul. M. Sk³odowskiej - Curie 34 41-800 Zabrze tel/fax.: (32) 271 64 87

Podej cie procesowe oraz zarz¹dzanie procesem Wytyczne dotycz¹ce certyfikacji Balance Score Card i elementy controllingu Norma: punkt 7,8 SPC i MSA FMAE APQP i PPAP Egzamin

Struktura i wymagania systemu zarz¹dzania jako ci¹ wg ISO 9001:2000 Przegl¹d ISO 9001 z punktu widzenia auditora Planowanie i przygotowanie auditów Prowadzenie auditów Æwiczenia i warsztaty Test egzaminacyjny

Zarz¹dzanie procesem Wymagania norm serii ISO 9000:2000 Dokumentacja systemu zarz¹dzania jako ci¹ Podstawy auditowania i certyfikacji, audit dostawcy Podstawy komunikacji Zajêcia warsztatowe Egzamin

Znaczenie badania satysfakcji klienta w wietle wymagañ normy ISO 9001:2000 Wymagania normy ISO 9001:2000 w aspekcie badania satysfakcji klienta Budowanie i doskonalenie kwestionariuszy badañ Analiza wyników badañ "Klienta nasz Pan" - kontakty z klientami, prezentacja oferty firmy, postêpowanie z trudnym klientem 6. Æwiczenia i warsztaty

KAMIENIEC Z¥BKOWICKI Neogotycki zamek Hohenzollernów

Kamieniec Z¹bkowicki to niewielka wie u podnó¿a Gór Bardzkich. Krzy¿uj¹ siê tutaj linie kolejowe Wroc³aw Miêdzylesie/Praga oraz Kraków - Jelenia Góra. Z dworca nale¿y i æ w kierunku po³udniowym. Do zamku jest oko³o 30-40 minut marszu. Do wsi docieraj¹ równie¿ autobusy PKS, które zatrzymuj¹ siê nieopodal zabytku.

Imponuj¹cy swym rozmachem romantyczny zamek powsta³ z inicjatywy ksiê¿nej Niderlandów, Marianny Wilhelminy Orañskiej, która wybra³a Kamieniec za miejsce swojej g³ównej rezydencji. Projekt budowli sporz¹dzi³ s³awny malarz i architekt Karol Fryderyk Schinkel - twórca m.in.

Muzeum Pa³acowego w Berlinie, natomiast nad ca³o ci¹ robót czuwa³ jego podopieczny Ferdynand Martius. Kamieñ wêgielny pod budowê rezydencji po³o¿ony zosta³ 15 pa dziernika 1838 roku. W roku 1844 obiekt w stanie surowym zosta³ przykryty dachem, a w 1857 - po wykoñczeniu górnego piêtra pa³acu - zamieszka³a w nim ksiê¿na wraz z synem. Mimo to prace budowlane wci¹¿ trwa³y. Do roku 1867 uda³o siê ukoñczyæ piêtro g³ówne budowli, kaplicê,

mauzoleum, stajnie oraz basen, a tak¿e za³o¿ono instalacjê wodn¹ i gazow¹. Przypieczêtowanie budowy nast¹pi³o w maju 1872 roku, gdy nad basenem k¹pielowym ustawiono pomnik zwyciêstwa. Ca³kowity koszt pa³acu wynosi³ równowarto æ 5 ton z³ota.

W 1873 roku zamek, jako prezent lubny, otrzyma³ ksi¹¿ê Albrecht, m³odszy syn Marianny. W roku 1942 Kamieniec przejê³a paramilitarna organizacja Todta, a do rezydencji zaczêto zwoziæ dzie³a sztuki z ca³ego l¹ska oraz z Wawelu, gdzie czekaæ mia³y na wywiezienie na Zachód.

Czego nie wywieziono, zniszczyli b¹d rozkradli Sowieci. Po drugiej wojnie wiatowej postêpowa³a dalsza dewastacja

budowli, m.in. marmury z zamkowych posadzek wykorzystano do wystroju wznoszonego wówczas Pa³acu Kultury i Nauki w Warszawie. W 1990 roku za ok. 60 miliardów z³otych zamek kupi³ jaki bogaty klient. Rezydencja w Kamieñcu wzniesiona zosta³a na planie prostok¹ta o wymiarach 75 na 48 metrów, przy czym jej wysoko æ równa jest mniej wiêcej 1/3 d³ugo ci wiêkszego boku. Wybudowano j¹ niezwykle starannie z kamienia i ceg³y. Partie kamienne dok³adnie wyfugowano i szlifowano, a w pozosta³ych czê ciach murów u¿yto ró¿norodnej ceg³y glazurowanej (do dzi zamek wspaniale b³yszczy). Na naro¿ach umieszczono cylindryczne wie¿e o wysoko ci 33,6 metra. Górna ich czê æ, wyrastaj¹ca ponad wysoko æ fasady ma mniejsz¹ rednicê.

Budynek pa³acu, ³¹cznie z pó³piêtrem miêdzy parterem i piêtrem g³ównym, posiada cztery kondygnacje.

Poszczególne skrzyd³a tworz¹ prostok¹tny dziedziniec wewnêtrzny, otoczony na wysoko ci parteru otwartymi arkadami. Na dziedziñcu wzniesiono kryte, arkadowe przej cie, ³¹cz¹ce dwa d³u¿sze skrzyd³a pa³acowe: po³udniowozachodnie z okaza³ym portalem, i pó³nocno-wschodnie, w którym umieszczono g³ówn¹ klatkê schodow¹. Przej cie to podzieli³o dziedziniec na dwie równe czê ci o wymiarach 19,5 na 18 metrów.

Zamek liczy³ ponad 100 pomieszczeñ mieszkalnych.

Funkcja reprezentacyjna przypad³a fasadzie skrzyd³a po³udniowo-zachodniego, w którym na wysoko ci dwóch piêter umieszczono salê g³ówn¹, nawi¹zuj¹c¹ do Wielkiego Refektarza z Malborka, zaakcentowan¹ ryzalitem, flankowanym dwiema wysmuk³ymi wie¿yczkami. Przed t¹ fasad¹ usytuowano niezwykle efektown¹, dziewiêcioprzês³ow¹ otwart¹ halê, a na niej taras z balustrad¹, pozwalaj¹cy podziwiaæ malownicze okolice. Sala g³ówna, ze sklepieniami palmowymi i ostroko³owymi oknami, mia³a niezwykle wystawny charakter. Obok bogato zdobionych sto³ów znajdowa³y siê tam m.in. trzy XV-wieczne wisz¹ce paj¹ki ( wieczniki). W tzw. pokoju toaletowym rozmaite akcesoria znajduj¹cego siê tam stolika wykonane by³y ze z³ota. Ca³y obiekt stanowi³ zreszt¹ wielk¹ galeriê rze by i malarstwa, jak na siedzibê obrzydliwie bogatych bur¿ujów przysta³o. Pa³ac otoczono prostok¹tnym w zarysie murem o d³ugo ci 419 metrów, wzd³u¿ którego po stronie pó³nocnozachodniej usytuowano wozownie, a po stronie po³udniowo-wschodniej stajnie. Na naro¿ach muru znajduj¹ siê dwie okr¹g³e, 8-metrowej wysoko ci wie¿e, tworz¹ce miêdzy sob¹ niewielki dziedziniec. Oprócz budynku g³ównego i niezbêdnego zaplecza, w sk³ad rezydencji wchodzi³o jeszcze niezwykle bogate za³o¿enie parkowe (150 ha) z ci¹giem tarasów, fontann i pergoli, a tak¿e budowle towarzysz¹ce: basen k¹pielowy na wzgórzu i mauzoleum w g³êbi parku. W podziemiach budowli znajduj¹ siê liczne, nie zbadane korytarze.

Obecnie rezydencja znajduje siê w rêkach prywatnych i powoli przywracana jest do stanu u¿ywalno ci. Opustosza³y obiekt, ze swymi piêknymi, b³yszcz¹cymi murami, wygl¹da jakby ¿ywcem przeniesiony z bajki. We wnêtrzach mie ci siê kawiarenka oraz hotel.

Sa³atka z kurczaka z zio³ami

Z pamiêtnika informatyka: "Wracam do domu, patrzê, ¿ona le¿y w ³ó¿ku z jakim obcym mê¿czyzn¹.

A oczy u nich jakie takie chytre...

Rzucam siê do komputera - faktycznie, zmienili has³o!!!"

Pañstwo Kowalscy ogl¹daj¹ s³ynn¹ studniê ¿yczeñ. Oboje pogr¹¿yli siê we w³asnych my lach.. W pewnym momencie ¿ona przechyli³a siê, aby zajrzeæ w g³¹b studni, straci³a równowagê i wpad³a do rodka.

- O Bo¿e! - wykrzykn¹³ zdumiony m¹¿. - To naprawdê dzia³a!

Sk³adniki na 4 porcje: 400 g piersi kurczaka sól, wie¿o zmielony pieprz ³y¿ka oleju pêczek cebulki ze szczypiorem 1/2 ogórka sa³atkowego (oko³o .250 g) pomidor pêczek rzodkiewek po 1/2 pêczka szczypiorku i koperku Sos: 2 ³y¿ki octu z bia³ego wina 2 ³y¿ki wytrawnego wina ³y¿ka ostrej musztardy sól, zmielony pieprz szczypta cukru 7 ³y¿ek oliwy z oliwek Piersi kurczaka op³ukaæ zimn¹ wod¹, osuszyæ i natrzeæ doko³a sol¹ i pieprzem.

Sma¿yæ w gor¹cym oleju z ka¿dej strony oko³o 5 minut, a¿ miêso bêdzie ca³kiem miêkkie i uzyska' z³otobr¹zowy kolor.

Wyj¹æ z patelni, wystudziæ i pokroiæ w paseczki.

Cebulê ze szczypiorem oczy ciæ, umyæ i z po³ow¹ szczypioru pokroiæ w cieniutkie kr¹¿ki. Ogórek obraæ, przekroiæ wzd³u¿ na cztery czê ci, wybraæ pestki i pokroiæ w cieniutkie plasterki.

Pomidory pokroiæ w kostkê, rzodkiewki w plasterki. Szczypiorek i koperek posiekaæ. Wszystkie te sk³adniki i paseczki kurczaka prze³o¿yæ do miski.

Z octu, wina, musztardy, soli, pieprzu, cukru i oliwy utrzeæ sos, polaæ nim sa³atkê i wszystko delikatnie wymieszaæ.

- S³ysza³em, ¿e Ka ka zerwa³a z tob¹ zarêczyny?

- Tak, to prawda. Stwierdzi³a, ¿e jestem za biedny.

- Przecie¿ masz bogatego wuja! Nie powiedzia³e jej?

- Powiedzia³em... Teraz Ka ka jest moj¹ ciotk¹!

Duchowny pracuj¹cy w Szkocji otrzymuje spor¹ sumê na cele charytatywne.

- Ale na tym czeku brakuje podpisu - mówi zdumiony do ofiarodawcy.

Szkot na to: - Dobre uczynki wolê spe³niaæ anonimowo.

Dwaj Szkoci rozmawiaj¹ o swoim s¹siedzie: - Ten to ma g³owê! Zacz¹³ siê uczyæ alfabetu Braille'a.

- Po co?

- ¯eby wieczorem nie paliæ wiat³a.

Kole¿anka zaprasza przyjació³kê na swoje imieniny.

- Dzwonek u drzwi nie dzia³a, wiêc jak ju¿ dojedziesz, to zapukaj kolanem - obja nia.

- Dlaczego kolanem? - pyta zdziwiona. - No, przecie¿ chyba nie przyjdziesz z pustymi rêkami?

Facet ca³y wieczór topi smutki w kieliszku. W koñcu postanawia siê zwierzyæ barmanowi: - Jutro wyprowadzam siê do innego miasta, znajomi urz¹dzili z tej okazji

huczn¹ zabawê.

- Musz¹ pana bardzo lubiæ.

- To dlaczego mnie nie zaprosili?

W sklepie z komputerami sprzedawca zachwala klientowi swój najnowszy towar: - Ten komputer wykona za Pana po³owê pracy!

- W takim razie biorê dwa.

- Barman, szybko kieliszek koniaku dla mojego kolegi, który w³a nie zemdla³!

- Nie mamy koniaku, jest tylko czysta...

Zemdlony lekko otwiera oczy i szepcze zbola³ym g³osem: - Mo¿e byæ...

Wpada go æ do baru.

- Kelner, podaj pan piwo zanim siê zacznie.

Kelner poda³ piwo, a go æ po chwili znowu: - Kelner, podaj pan piwo zanim siê zacznie.

Sytuacja taka powtarza siê kilka razy i gdy ju¿ nie le podpity go æ znowu wola: - Kelner! Jeszcze jedno zanim siê zacznie! - kelner nie wytrzymuje i pyta: - Panie, a kto za to zap³aci?

- Oho, zaczyna siê... rodek nocy. W domu profesora dzwoni telefon: - pisz? - krzycz¹ studenci.

- piê... - odpowiada zaspanym g³osem profesor.

- A my siê jeszcze uczymy W czasie rozprawy rozwodowej sêdzia zwraca siê do mê¿a: - A wiec zawsze wieczorami, kiedy wraca³ Pan do domu, zastawa³ Pan w szafie ukrytego jakiego mê¿czyznê?

- Tak jest.

- I to by³o powodem nieporozumieñ?

- Tak, bo nigdy nie mia³em gdzie powiesiæ ubrania.

W nastêpnym numerze: 1. Jako æ w szkole - rok po uzyskaniu certyfikatu.

2. Europejskie, kanadyjskie i amerykañskie normy bezpieczeñstwa produktów dla elektrycznego sprzêtu medycznego.