BIULETYN JAKOÂCI T Ü V
R h e i n l a n d
P o l s k a
S p ó ∏ k a
z
o . o .
2006(18)
Wprowadzenie do Bezpieczeƒstwa Opartego na Zachowaniach (Technologia BAPP®)
Otrzymanie dotacji na realizacj´ projektu to dopiero po∏owa sukcesu
TÜV Rheinland Polska akredytowany przez Polskie Centrum Akredytacji e-mail: post@pl.tuv.com
•
www.pl.tuv.com
Proces szkolenia w organizacji
Szanowni Paƒstwo, TÜV Rheinland Polska Sp. z o.o. Zarzàd Janusz Grabka - Prezes Zarzàdu Marek Mucha - Wiceprezes Zarzàdu Siedziba 02-146 WARSZAWA ul. 17 Stycznia 56 tel.: 022/ 846 79 99 tel.: 022/ 846 51 63 fax: 022/ 868 37 42
W bie˝àcym numerze zamieszczamy interesujàcy artyku∏ odnoÊnie dotacji z funduszy unijnych, który stanowi kontynuacj´ cyklu zapoczàtkowanego w numerze 5-2004 (12). Po raz pierwszy na ∏amach naszego periodyku poruszamy temat, który jest ca∏kowicie nowy, a dotyczy Bezpieczeƒstwa Opartego na Zachowaniach, tzw. Technologia BAPP. W zwiàzku z tym, i˝ jesteÊmy firmà, która ciàgle si´ rozwija i stara si´ nadà˝aç za potrzebami swoich Klientów, w rubryce wydarzenia prezentujemy nowe us∏ugi, jakie TÜV Rheinland Polska Êwiadczy swoim Klientom. ˚yczymy przyjemnej lektury
41-800 ZABRZE ul. M. Sk∏odowskiej-Curie 34 tel.: 032/ 271 64 89 tel.: 032/ 271 06 23 fax: 032/ 271 64 88
Zespó∏ redakcyjny
60-729 POZNA¡ ul. ¸ukaszewicza 43 tel./fax: 061/ 867 81 87 tel./fax: 061/ 864 22 58 tel./fax: 061/ 864 31 34 20-950 LUBLIN ul. Czechowska 4 tel.: 081/ 532 86 68 tel.: 081/ 532 86 87 10-434 OLSZTYN ul. Ko∏obrzeska 50 tel.: 089/ 533 14 80 tel.: 089/ 533 15 39 tel. kom.: 0 609 579 433 42-200 CZ¢STOCHOWA ul. Kuceliƒska 22 tel.: 034/ 323 50 54 tel. kom.: 0 603 784 817 70-370 SZCZECIN ul. Bohaterów Warszawy 15/16 tel./fax: 091/ 484 49 67 77-100 BYTÓW ul. L´borska 24 tel./fax: 059/ 822 79 53 tel.kom.: 0 695 888 838 85-130 BYDGOSZCZ ul. Grudziàdzka 27-29 tel./fax: 052/ 345 80 80 tel./fax: 052/ 373 97 05 tel.kom.: 0 607 464 786 32-020 WIELICZKA Park Kingi 1 tel./fax: 012/ 288 30 90 35-103 RZESZÓW ul. Handlowa 4 tel.kom.: 0 603 784 813
Spis treÊci 1. Kilka s∏ów od Redakcji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . str . 2 2. „Wprowadzenie do Bezpieczeƒstwa Opartego na Zachowaniach (Technologia BAPP®)” str . 4 2. „Otrzymanie dotacji na realizacj´ projektu to dopiero po∏owa sukcesu” . . . . . . . . . . . . . . . . str . 6 3. „Proces szkolenia w organizacji” . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . str . 8 5. Szkolenia, konferencje, seminaria . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . str . 10 6. Wydarzenia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . str . 15
Redakcja: Marek åwiok • tel.: 032/ 271 06 23 marek.cwiok@pl.tuv.com
2
7. Ró˝noÊci . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . str . 16
BIULETYN JAKOÂCI
Prezentujemy numery identyfikacyjne ID naszych Klientów, które pos∏u˝à Paƒstwu do sprawdzania i uzyskania interesujàcych Was informacji odnoÊnie produktów i samych producentów. Nazwa firmy
Adres
Kod
Miasto
TÜVdotCOM ID
Stora Enso Poland S.A.
ul. I Armii Wojska Polskiego 21
07-401
Ostro∏´ka
ID: 9105018283
INTERSILESIA Mc Bride Polska Sp z o.o.
ul. Matejki 2a
47-100
Strzelce Opolskie
ID: 9105017669
INTROGRAF LUBLIN Sp. z o.o.
ul. Rapackiego 12
20-150
Lublin
ID: 9105020702
ISKRA Zak∏ady Precyzyjne Sp. z o.o.
ul. Mielczarskiego 47
25-709
Kielce
ID: 9105021659
Mittal Steel Poland Oddzia∏ w Dàbrowie Górniczej
Al. Pi∏sudskiego 92
41-308
Dàbrowa Górnicza
ID: 9105011800
ITE Sp. z o.o.
ul. Armii Poznania 91A
62-032
Luboƒ k. poznania
ID: 9105026169
JABO MARMI S.A.
ul. Nagawczyna 330
39-200
D´bica
ID: 9105018294
Jahnckepol Sp. z o.o.
ul. Gra˝yny 15
02-548
Warszawa
ID: 9105017403
JAKUSZ Systemy Zabezpieczeƒ Bankowych
ul. Przemys∏owa 40
83-400
KoÊcierzyna
ID: 910072050
JAS-FBG S.A.
ul. Krucza 8
43-251
Paw∏owice Âlàskie
ID: 9105016709
JASTA Sp. z o.o.
ul. Zamkowa 1
68-200
˚ary
ID: 9105025328
Jastrz´bskie Zak∏ady Remontowe Sp. z o.o.
ul. Rybnicka 6
44-335
Jastrz´bie Zdrój
ID: 9105018718
JC AUTO S.A.
ul. Szyszkowa 35/37
02-285
Warszawa
ID: 9105020404
JESTIC J.K. Cykowiak, S.M. Cykowiak Sp. J.
ul. 28 Grudnia 43/45
62-060
St´szew
ID: 9105018301
KAMELMAG Sp. z o.o.
ul. U∏anów 14a
05-551
Mroków Stefanowo
ID: 9105018305
KARCHER Poland Sp. z o.o.
ul. Stawowa 140
31-346
Kraków
ID: 9105018286
KIEL Polska Sp. z o.o.
ul. Paproci 196
64-300
Nowy TomyÊl
ID: 9105020771
KIEPUREX Sp. J.A.P.P. KIEPUROWIE
ul. Wapiennik 25
42-165
Lipie
ID: 9105025117
KLINIKA KRAKOWSKA Sp. z o.o.
ul.Halki 4a
30-228
Kraków
ID: 9105025129
Komenda Wojewódzka Paƒstwowej Stra˝y Po˝arnej w Lublinie
ul. Stra˝acka 7
20-012
Lublin
ID: 9105019741
Komenda Wojewódzka Policji w Bia∏ymstoku
ul. H. Sienkiewicza 65
15-003
Bia∏ystok
ID: 9105025403
König Stahl Sp. z o.o.
ul. Post´pu 2
02-676
Warszawa
ID: 9105018265
Konmex Sp. z o.o.
ul. Wojska Polskiego 42B
05-804
Pruszków
ID: 9105021501
KONSORCJUM STALI Sp. z o.o.
ul. Traktorzystów 10 hala 156
02-498
Warszawa
ID: 9105021759
KORONA Sp. z o.o.
ul. Fabryczna 10
98-300
Wieluƒ
ID: 9105024755
Korporacja “SEDPOL” Sp. z o.o.
ul. Czapelska 38
04-081
Warszawa
ID: 9105018681
Korporacja KGL S.A.
ul. Post´pu 20
05-080
Izabelin
ID: 9105020693
KOSTA Sp. z o.o.
ul. Bestwiƒska 21
43-500
Czechowice-Dziedzice
ID: 9105028682
Koszaliƒskie Przedsi´biorstwo Przemys∏u Drzewnego S.A.
ul. 3 Maja 2
78-400
Szczecinek
ID: 9105018296
Krakowskie Zak∏ady Wyrobów Papierowych TREFL-KRAKÓW Sp. z o.o.
ul. S∏omnicka 4
30-003
Kraków
ID: 9105022231
KREDYT BANK S.A.
ul. M. Kasprzaka 2/8
01-211
Warszawa
ID: 9105016720
KROL Zak∏ad Robót Drogowych i In˝ynieryjno - Instalacyjnych
ul. ¸ukasiewicza 9g
05-200
Wo∏omin
ID: 9105021502
KROLSAN Ryszard Króliczak
ul. Warszawska 12
12-130
Pasym
ID: 9105026058
KRUK - TRANSPORT
ul. Kobyliƒska 33
63-760
Zduny
ID: 9105019024
KRUK Sp. z o.o. - SYSTEMY INKASO
ul. Ostrowskiego 7
53-238
Wroc∏aw
ID: 9105017644
BIULETYN JAKOÂCI
www.tuvdotcom.com
TUVdotCOM
3
SYSTEMY ZARZÑDZANIA
Wprowadzenie do Bezpieczeƒstwa Opartego na Zachowaniach (Technologia BAPP®)
Antonina Polok TÜV Consulting Polska Sp. z o.o. Kierownik Działu Wdra˝ania Systemów Konsultant BST antonina.polok@pl.tuv.com
We wczesnych latach 80-tych, grupa psychologów rozpocz´∏a wspólnà prac´ nad zastosowaniem wiedzy na temat zachowaƒ w powiàzaniu z doÊwiadczeniem w bezpieczeƒstwie przemys∏owym do zapobiegania wypadkom przemys∏owym. DziÊ Firma za∏o˝ycielska - Behavioral Science Technology Inc. czyli BST® - posiada szereg dowodów na pomyÊlnà redukcj´ wypadków i urazów w ponad 1,750 miejscach na Êwiecie. By∏ to zaledwie wst´p do tego, co dziÊ jest znane jako Behavioural Accident Prevention Process Technology®, (Proces Zapobiegania Wypadkom przez Zachowania) czyli Technologia BAPP®.
Miros∏aw Koêlik Menager TÜV Consulting Polska Sp. z o.o. Konsultant BST miroslaw.kozlik@pl.tuv.com
Wi´kszoÊç wypadków jest rezultatem Ryzykownych Zachowaƒ „Góra lodowa wypadków” czy „piramida wypadków” pokazujà, ˝e zachowania ryzykowne w wi´kszoÊci prowadzà do stosunkowo ma∏ej iloÊci „zdarzeƒ potencjalnie wypadkowych” i jeszcze mniejszej iloÊci “przypadków pierwszej pomocy”, a idàc dalej, do niespe∏na kilku wypadków Êmiertelnych. Ró˝ni eksperci mogà spieraç si´ na temat precyzyjnych wspó∏czynników pomi´dzy zdarzeniami, lecz wszyscy sà zgodni, co do ogólnej zasady. Zdarzenia z pobli˝a czubka góry lodowej - Wypadki Âmiertelne i Wypadki Ci´˝kie - na szcz´Êcie wyst´pujà rzadko. Kiedy ju˝ si´ zdarzà, zgodnie z tradycyjnym podejÊciem do bezpieczeƒstwa - prowadzi si´ dochodzenie w sprawie ka˝dego zg∏oszonego wypadku i wprowadza zmiany „zapobiegajàce ponownemu zdarzeniu”. Mimo i˝ zdarzenia te nie wyst´pujà cz´sto, a ka˝dy z nich posiada unikatowe cechy charakterystyczne, podejÊcie to jest nieefektywne, nawet, jeÊli zosta∏o w∏aÊciwie przeprowadzone i zakoƒczone. Poziom wypadków mo˝e zostaç zredukowany, lecz dalsze jego obni˝enie wydaj´ si´ nieosiàgalne. Eksperci w dziedzinie bezpieczeƒstwa zgadzajà si´ z faktem, ˝e stopieƒ redukcji ryzykownych zachowaƒ spada od do∏u w gór´ góry lodowej i, tym samym, maleje iloÊç lekkich i ci´˝kich wypadków. Do tego momentu jest DOBRZE, ale JAK organizacja mo˝e obni˝yç aktualnà iloÊç zachowaƒ ryzykownych? W te tajniki wchodzi Technologia BAPP®.
4
BIULETYN JAKOÂCI
Jest to Wysi∏ek Zespo∏u Kto w organizacji mo˝e najlepiej przyczyniç si´ do zmniejszenia liczby ryzykownych zachowaƒ? Czy to kadra kierownicza, która ustala priorytety produkcji i zatwierdza procedury operacyjno / konserwacyjne? Osoby nadzoru, które sà na produkcji przez 24 godziny w ciàgu dnia? Czy pracownicy, którzy obs∏ugujà maszyny, otwierajà zawory i naprawiajà wyposa˝enie? Czy jest to ta osoba, którà dotknie wypadek, je˝eli si´ zdarzy? Oczywista odpowiedê jest nast´pujàca: redukcja zachowaƒ ryzykownych to wysi∏ek ca∏ego zespo∏u. Niemniej jednak, wiele inicjatyw dotyczàcych bezpieczeƒstwa pochodzi od kadry kierowniczej, która narzuca je przez dozór pracownikom. PodejÊcie BAPP® odwraca to - proces jest inicjowany przez pracowników wraz z personelem nadzoru i kadrà kierowniczà, która zaanga˝owana jest jako kluczowi koordynatorzy, których zadaniem jest wspomaganie procesu. Identyfikacja Krytycznych Zachowaƒ Badania BST® wykazujà, ˝e w ka˝dym miejscu pracy identyfikuje si´ tylko klika ryzykownych zachowaƒ, które by∏y zwiàzane z przygniatajàcà wi´kszoÊcià wypadków. Nawet doÊwiadczony pracownik ze zdumieniem odkrywa, które z ryzykownych zachowaƒ (od 15 do 25) sà kluczowe dla danego miejsca pracy. W podejÊciu BAPP®, zespó∏ pracowników i osób nadzoru kierowany przez Konsultanta BST® identyfikuje i rozwija rejestr krytycznych zachowaƒ dla danego miejsca pracy.
SYSTEMY ZARZÑDZANIA
Czego Nie Mo˝esz Zmierzyç, Nie Mo˝esz Kontrolowaç
To naprawd´ dzia∏a
Kierownicy, z codziennych obchodów danego miejsca pracy, wyciàgajà ogólne wyobra˝enie o tym, czy ich zespó∏ pracuje bezpiecznie czy nie. Jednak˝e, ta obserwacja jest bardzo subiektywna. Nie odpowie na pytanie, czy w danej chwili poziom ryzykownych zachowaƒ zmniejsza si´, pozostaje na tym samym poziomie, czy wzrasta. Istotà podejÊcia BAPP® jest naukowo zaprojektowany proces Obserwacji i Feedbacku. Pracownicy przeszkoleni jako Obserwatorzy, stosujàc list´ kontrolà Rejestru Krytycznych Zachowaƒ, czy list´ kontrolnà pytaƒ ICB® opracowanà na bazie rejestru krytycznych zachowaƒ z danego miejsca, prowadzà regularne obserwacje zachowaƒ swoich kolegów, (i swoje w∏asne), odnotowujà wykonane bezpieczne i ryzykowne operacje. Wyniki z ka˝dej obserwacji wchodzà do bazy danych BAPPTrack®. Raporty z tej bazy danych wkrótce b´dà wskazywaç trendy najcz´Êciej wykonywanych ryzykownych zachowaƒ - wypadków i urazów czekajàcych na zdarzenie.
Personel BST® odpowiedzialny za Badania i Rozwój aktualnie obserwuje 603 wdro˝enia technologii BAPP®. W 73 miejscach, w których zosta∏ zastosowany proces zachowaƒ przez co najmniej rok i które posiada∏y rejestrowane dane dotyczàce urazów z minimum dwóch cykli przed wdro˝eniem i dwóch cykli póêniej, odkry∏ ˝e:
Usuwanie barier do bezpiecznej pracy Ludzie nie podejmujà ryzykownych zachowaƒ po to, aby umyÊlnie doznaç urazu; dlaczego wi´c post´pujà w ten sposób? Na podstawie rzeczywistych danych zebranych przez Obserwatorów, zespó∏ BAPP® mo˝e identyfikowaç bariery do bezpiecznej pracy. Czasami bariery te b´dà tak proste jak informacja: „Nie by∏em Êwiadomy, ˝e jest to niebezpieczne”. Innym razem oka˝e si´, ˝e nikt nie poÊwi´ci∏ czasu na stworzenie procedury bezpieczeƒstwa i przeszkolenie pracowników do jej stosowania; czy: miejsce pracy lub sprz´t jest zaprojektowany tak, ˝e osiàgniecie celów produkcyjnych jest niemo˝liwe, je˝eli stosowane sà procedury bezpieczeƒstwa. Bez wzgl´du na przyczyn´, kluczem do doskonalenia i identyfikacji barier jest wspólne uzgodnienie przez pracowników, kierownictwo i menad˝erów sposobów ich usuni´cia.
73miejsca osiàgn´∏y Êrednià ca∏kowità redukcj´ urazów w pierwszym (1) roku o 25% i 55% po pi´ciu (5) latach. Szczytowe 25% organizacji uzyska∏o jeszcze lepsze osiàgni´cia, Êrednià ca∏kowità redukcj´ urazów po pierwszym (1) roku o 45%, i 72% po koƒcu piàtego (5)roku. To coÊ wi´cej ni˝ proces bezpieczeƒstwa Klienci BST® zg∏aszajà równie˝, ˝e ich dzia∏ania w zakresie BAPP® przyczyniajà si´ w znaczàcy sposób równie˝ w zaanga˝owanie pracowników, prac´ zespo∏owà, morale, komunikacj´ oraz relacje na linii kierownictwo / pracownik, poprawia si´ równie˝ produktywnoÊç oraz jakoÊç.
Droga do udoskonaleƒ
JesteÊmy dumni z naszych klientów
Zespó∏ BAPP® mo˝e równie˝ wykorzystaç dane z obserwacji do sprawdzenia czy usuni´cie bariery zakoƒczy∏o si´ sukcesem. Raporty BAPPTrack® zawierajàce dane z ciàg∏ych obserwacji i ich feedbacku wska˝à czy procentowy udzia∏ bezpiecznych dzia∏aƒ wzrasta czy te˝ nie. Innà drogà Êledzenia udoskonaleƒ jest obserwowanie znaczàcych zmian w zakresie statystyki wypadkowej. B∏´dem, jaki pope∏niajà zwykle kierownicy jest reagowanie na pozorne zmiany w poziomie wypadków, które naprawd´ nie sà faktycznymi zmianami tylko przypadkowym wahaniem. Na przyk∏ad, je˝eli na danym stanowisku pracy zdarzy∏y si´ w ciàgu miesiàca 2 wypadki powodujàce czasowà niezdolnoÊç do pracy, wtedy ka˝da liczba pomi´dzy 0 a 6 jest w granicach normalnej zmiennej statystycznej. Je˝eli wartoÊç osiàgnie 7 lub wi´cej w jakimkolwiek miesiàcu to mo˝emy wyciàgnàç wniosek, ˝e stan bezpieczeƒstwa pogarsza si´, je˝eli natomiast wartoÊç wyniesie w trzech nast´pujàcych po sobie miesiàcach od 0 do 3 to mo˝emy pogratulowaç sobie poprawy poziomu bezpieczeƒstwa. Oprogramowanie BAPPTrack® zawiera testy statystycznie istotnych, najwa˝niejszych faktycznych zmian, jakie nastàpi∏y.
Lista naszych priorytetowych klientów to ponad 1,750 miejsc na Êwiecie, która zawiera m.in. BASF plc, Norsk Hydro, GlaxoSmithKline, PPG Industries (UK) Ltd, oraz NASA. Mi∏o b´dzie nam zorganizowaç spotkanie dla Paƒstwa, które przybli˝y Technologi´ BST® Dostosowujemy Technologi´ BAPP® do Waszych specyficznych wymagaƒ Nie ma nic takiego w BAPP®, co mo˝na by uwa˝aç za standardowe rozwiàzanie. Nasze indywidualne podejÊcie, które pomaga firmom na drodze do pomocy samym sobie, polega na elastycznym przystosowaniu modu∏ów tak, aby spe∏nia∏y wymagania ka˝dego klienta. BST® dostarcza swe us∏ugi na ca∏ym Êwiecie poprzez w∏asne biura jak równie˝ swoich przedstawicieli. TÜV Consulting Polska Sp. z o.o. jest jedynym, wy∏àcznym licencjonowanym przedstawicielem Behavioral Science Technology Inc. na Terenie Polski i Ukrainy.
Kontynuacja procesu PodejÊcie BAPP® jest procesem, a nie jednorazowym projektem czy programem, który umrze po kilku pierwszych miesiàcach. Gdy najbardziej krytyczne zachowania ryzykowne zostanà wyeliminowane z danego miejsca, zespó∏ BAPP® rozpocznie identyfikacj´ kolejnych warstw zachowaƒ ryzykownych. Ten trwajàcy proces pozwala na ciàg∏e doskonalenie i nowe poziomy bezpieczeƒstwa dzia∏ania.
BIULETYN JAKOÂCI
5
FUNDUSZE UNIJNE
Otrzymanie dotacji na realizacj´ projektu to dopiero po∏owa sukcesu
Ewa Labus TÜV Consulting Polska Sp. z o.o. Trener Europejski w ramach Krajowego Systemu Przygotowaƒ do Funduszy strukturalnych
PodejÊcie projektowe do planów, które zamierzamy realizowaç jest szczególnie wa˝ne w przypadku kiedy pomys∏odawca zamierza ubiegaç si´ o zewn´trzne êród∏a dofinansowania. Podstawowà cechà pomys∏ów realizowanych na podstawie z góry okreÊlonych regu∏ jest okreÊlenie celów i zaplanowanie dzia∏aƒ przyczyniajàcych si´ do ich osiàgni´cia. Wszelkie projekty, które instytucje zamierzajà zrealizowaç przy pomocy Êrodków finansowych dost´pnych w ramach funduszy strukturalnych powinny zostaç przygotowane zgodnie z obowiàzujàcymi wymaganiami okreÊlonymi w dokumentach konkursowych. Bioràc pod uwag´ zainteresowanie ze strony przedsi´biorstw przybli˝´ Paƒstwu problemy, na jakie napotykajà beneficjenci sk∏adajàcy projekty szkoleniowe - êród∏o dofinansowania: Sektorowy Program Operacyjny Rozwój Zasobów Ludzkich dzia∏anie 2.3 a) Rozwój kadr nowoczesnej gospodarki. Wymagania stawiane potencjalnym beneficjentom wymienionego dzia∏ania sà okreÊlone w >wytycznych< oraz dokumentach stanowiàcych formularze za∏àczników. Podstawowym warunkiem brzegowym, który muszà spe∏niç projektodawcy jest posiadanie w∏aÊciwej podmiotowoÊci prawnej - projekty mogà sk∏adaç m.in. instytucje szkoleniowe lub przedsi´biorstwa prowadzàce dzia∏alnoÊç szkoleniowà. Projektodawcy przygotowujà projekt szkoleniowy skierowany do przedsi´biorców w celu podniesienia konkurencyjnoÊci i potencja∏u adaptacyjnego przedsi´biorstw poprzez doskonalenie umiej´tnoÊci i kwalifikacji kadr zarzàdzajàcych i pracowników. Tematyka szkoleƒ powinna byç zbie˝na z prowadzonà dzia∏alnoÊcià oraz doÊwiadczeniem, które nale˝y wykazaç m.in. poprzez wykazanie si´ kadrà trenerów kompetentnych do wykonania zadaƒ.
Elementy projektowania niezb´dne na etapie tworzenia projektów Przygotowanie projektu szkoleniowego wymaga zaanga˝owania osób znajàcych dobrze specyfik´ dzia∏alnoÊci beneficjenta, posiadajàcych wiedz´ nt. dokumentów programowych (Uzupe∏nienie Programu, Wytyczne konkursowe, regulacje prawne krajowe oraz unijne). Aby projekt szkoleniowy zosta∏ rozpatrzony pozytywnie i zosta∏ przyj´ty na list´ projektów za-twierdzonych do dofinansowania konieczne jest aby osoba przygotowujàca projekt posiada∏a praktyczne doÊwiadczenie w aplikowaniu o zewn´trzne êród∏a finansowania - narzucony sposób opracowania dokumentów aplikacyjnych wymaga przemyÊlenia i sprz´˝eniu kilku podstawowych elementów: • cele i rezultaty projektu, czyli co chcemy osiàgnàç w wyniku realizacji projektu, • grupa docelowa, czyli ca∏kowita iloÊç osób obj´tych wsparciem, • harmonogram realizacji zadaƒ, czyli umiejscowienie w czasie wszystkich zaplanowanych szkoleƒ, • bud˝et projektu, czyli uwzgl´dnienie wszystkich kosztów niezb´dnych do realizacji projektu (zarazem uznanych za kwalifikowane do dofinansowania).
6
BIULETYN JAKOÂCI
Projektowe myÊlenie opiera si´ na: dog∏´bnej analizie za∏o˝eƒ projektu, celowym zaplanowaniu dzia∏aƒ w taki sposób, aby by∏y one mo˝liwe do przeprowadzenia zasobami posiadanymi przez wnioskodawc´ - zarówno finansowymi jak i pozosta∏ymi przemyÊlanym zaplanowaniu rezultatów, jakie powinny zostaç osiàgni´te w wyniku realizacji projektu.
Przed podpisaniem umowy zastanów si´ dwa razy Napisanie dobrego projektu powinno skutkowaç uzyskaniem dotacji na zaplanowane dzia∏ania, czyli „wygraniem konkursu”. Nale˝y jednak pami´taç, ˝e uzyskanie dotacji to dopiero po∏owa sukcesu. Drugà cz´Êç stanowi realizacja projektu, prawid∏owe rozliczenie wszystkich kosztów poniesionych w zwiàzku z jego realizacjà oraz osiàgni´cie za∏o˝onych celów. Na etapie negocjowania warunków umowy z Instytucjà Wdra˝ajàcà, którà w przypadku dzia∏ania 2.3 SPO RZL jest Polska Agencja Rozwoju Przedsi´biorczoÊci, nale˝y zwróciç uwag´ na pozycje w bud˝ecie, których stawki zosta∏y obni˝one w trakcie trwania procesu oceny projektu. Przed podpisaniem umowy warto jest ponownie przeanalizowaç nasz projekt pod kàtem wykonalnoÊci, tzn. czy zaplanowane dzia∏ania mogà zostaç zrealizowane przy wykorzystaniu Êrodków finansowych uznanych przez Instytucj´ Wdra˝ajàcà. Pod poj´ciem Êrodków uznanych przez Instytucj´ Wdra˝ajàcà nale˝y rozumieç ca∏kowità wysokoÊç wsparcia przyznanego oraz jego podzia∏ na poszczególne pozycje bud˝etu, czyli zaplanowane dzia∏ania. Je˝eli w wyniku oceny projektu Komisja Oceniajàca Projekty uzna, ˝e szkolenia powinny zostaç przeprowadzone za ni˝sze ni˝ podane w kosztorysie kwoty (wynagrodzenie trenerów), a nasza kalkulacja jest oparta o stawki, poni˝ej których realizacja zaplanowanych dzia∏aƒ jest zagro˝ona, nale˝y zastanowiç si´, czy nie zrezygnowaç z realizacji projektu. Innym przyk∏adem pozycji kosztowych, których obni˝enie mo˝e wp∏ynàç na problemy z realizacjà projektu zgodnie z przyj´tymi za∏o˝eniami sà koszty wynajmu sal szkoleniowych, koszty wy˝ywienia i noclegu uczestników je˝eli specyfika dzia∏aƒ tego wymaga. Kolejnym etapem jest rozpocz´cie realizacji projektu: po podpisaniu umowy: nale˝y zaplanowaç dzia∏ania operacyjne, przeprowadziç spotkanie osób zaanga˝owanych w realizacj´ projektu, szkolenie wprowadzajàce nt. projektu dla trenerów. Jednym z czynników warunkujàcych przeprowadzenie projektu z sukcesem jest dba∏oÊç o ciàg∏oÊç realizowanych zadaƒ i dotrzymywanie warunków umowy. Zapisy w umowie regulujà podstawowe kwestie zwiàzane z wprowadzaniem ewentualnych zmian, ze sprawozdawczoÊcià, monitoringiem projektu.
SprawozdawczoÊç projektu Zgodnie z zapisami umowy beneficjent jest zobowiàzany do przygotowania i dostarczenia okresowych i rocznych sprawozdaƒ z realizacji projektu oraz raportu koƒcowego. Prawid∏owo przygotowany formularz sprawozdania oraz dokumenty ksi´gowe opisane w sposób wymagany przez Instytucj´
FUNDUSZE UNIJNE
Wdra˝ajàcà sà podstawà do rozliczenia kosztów poniesionych w wyniku realizacji projektu, czyli do uzyskania zwrotu wydatków poniesionych w danym etapie realizacji projektu. Beneficjent decyduje o cz´stotliwoÊci okresu rozliczeniowego na etapie sk∏adania wniosku, najdogodniejszym okresem rozliczeniowym jest okres 3 miesi´cy. Dokumentami potwierdzajàcymi poniesienie wydatków sà potwierdzone za zgodnoÊç z orygina∏em kopie faktur lub dokumenty ksi´gowe o podobnej wartoÊci dowodowej, zgodne z zestawieniem dokumentów potwierdzajàcych poniesione wydatki obj´te wnioskiem wraz z dowodami zap∏aty (wyciàgi bankowe lub potwierdzenia zap∏aty gotówkà). Beneficjent otrzymuje dofinansowanie w formie refundacji poniesionych wydatków w postaci p∏atnoÊci okresowych i p∏atnoÊci koƒcowej.
Przetarg na realizacj´ zadaƒ w ramach projektu. Najwi´cej problemów, szczególnie w poczàtkowej fazie realizacji projektu, sprawia problematyka zamówieƒ publicznych. Ze wzgl´du na fakt, i˝ dotacje pochodzàce ze Êrodków finansowych Unii Europejskiej stanowià pomoc publicznà, zasady ich wydatkowania i rozliczania podlegajà przepisom w∏aÊciwym do wydatkowania Êrodków publicznych, czyli ustawie o zamówieniach publicznych. Wszystkie zaplanowane w bud˝ecie wydatki niezb´dne do realizacji projektu podlegajà stosowaniu ustawy i za prawid∏owoÊç wydatkowania Êrodków odpowiada beneficjent, dlatego warto na etapie ustalania bud˝etu wkalkulowaç obs∏ug´ prawnà projektu, która zapewni przygotowanie niezb´dnej dokumentacji przetargowej. Beneficjent odpowiada za zastosowanie w∏aÊciwego trybu przetargowego oraz przechowywanie dokumentacji przetargowej wraz z kompletem dokumentów projektu. Niedopuszczalne jest rozdzielanie wydatków na odr´bne pozycje kosztowe w celu omini´cia ustawy o zamówieniach publicznych, np. zlecenie przeprowadzenia szkolenia dotyczàcego tej samej tematyki kilku osobom, np. w zwiàzku z du˝à liczbà beneficjentów ostatecznych, stanowi jedno zamówienie publiczne i jego wartoÊç jest sumà planowanych wynagrodzeƒ wszystkich szkoleniowców. Nale˝y pami´taç o tym, ˝e wybór osób fizycznych wykonujàcych us∏ugi w ramach projektu (np. koordynatora projektu, ksi´gowego, szkoleniowca, terapeuty itp.) na podstawie umowy cywilno-prawnej, czyli umowy zlecenia lub umowy o dzie∏o, równie˝ podlega ustawie Prawo zamówieƒ publicznych. Niestety, na podstawie przeprowadzonych kontroli dotychczas rozpocz´tych projektów zosta∏y wykryte niezgodnoÊci i próby omini´cia ustawy o zamówieniach publicznych. Jest to sytuacja niedopuszczalna i wszelkie niezgodnoÊci w stosowaniu ustawy o zamówieniach publicznych b´dà skutkowaç ukaraniem beneficjentów, w tym nawet zwrotem uzyskanych Êrodków w ramach umowy o przyznaniu dotacji.
Monitoring - trudny element realizacji projektu
bezpoÊredni efekt realizacji projektu, który zostaje osiàgni´ty bezpoÊrednio w wyniku realizacji projektu. W przypadku projektów realizowanych w ramach SPO RZL dzia∏anie 2.3 celem na poziomie produktu powinna byç iloÊç osób przeszkolonych w wyniku zrealizowanych dni szkoleniowych. Efekty, które zostanà osiàgni´te w perspektywie d∏u˝ej, czyli w okresie po zakoƒczeniu projektu to cele na poziomie rezultatów. Bazujàc nadal na przyk∏adzie projektów edukacyjnych, rezultatem, który mo˝e zostaç osiàgni´ty b´dzie m.in.: podniesienie poziomu wiedzy uczestników w tematyce zgodnej z tematyka szkolenia, podniesienie kwalifikacji zawodowych pracowników dzi´ki zdobytej wiedzy. W perspektywie d∏ugofalowej, czyli w okresie do kilku lat po zakoƒczeniu projektu obserwujemy efekty oddzia∏ywania projektu. Efektem d∏ugofalowym mo˝na okreÊliç np. wzrost konkurencyjnoÊci przedsi´biorstw poprzez podniesienie kwalifikacji zawodowych swoich pracowników. Podane przyk∏ady zak∏adanych celów projektu w oparciu o projekty dotyczàce szkoleƒ powinny pos∏u˝yç jako przyk∏ad. W trakcie oceny projektu jednym z podstawowych kryteriów oceny sà w∏aÊnie zak∏adane rezultaty projektu, które w projektach dofinansowanych ze Êrodków Europejskiego Funduszu Spo∏ecznego zosta∏y okreÊlone jako rezultaty mi´kkie i twarde. Beneficjent jest zobowiàzany do realizacji projektu zgodnie z przyj´tymi w umowie od dofinansowanie zasadami oraz w sposób zapewniajàcy osiàgni´cia za∏o˝onych celów projektu. Monitoring projektów dofinansowanych jest przeprowadzany przez Instytucj´ Wdra˝ajàce i Instytucje Zarzàdzajàce danym Programem Operacyjnym. Monitoring powinien byç przeprowadzany po zakoƒczeniu realizacji projektów. W odniesieniu do projektów unijnych monitoring to proces systematycznego zbierania i analizowania iloÊciowych i jakoÊciowych informacji na temat wdra˝anych projektów i ca∏ego Programu Operacyjnego w aspekcie finansowym i rzeczowym. Celem monitoringu jest: - zapewnienie zgodnoÊci realizacji projektów z uprzednio zaplanowanymi celami, - zapewnienie prawid∏owoÊci i zgodnoÊci z przepisami obowiàzujàcymi dla danego Programu Operacyjnego, - ciàg∏e wspomaganie procesu decyzyjnego w trakcie trwania projektu. Przyk∏ady projektów realizowanych obecnie przez polskich beneficjentów wskazujà, ˝e du˝à wag´ przywiàzuje si´ do zgodnoÊci z obowiàzujàcymi przepisami oraz do wywiàzywania si´ z obowiàzków spoczywajàcych na stronie otrzymujàcej dotacj´ na realizowane dzia∏ania. SkutecznoÊç w wykorzystaniu Êrodków unijnych dost´pnych w bie˝àcym okresie programowania, czyli do koƒca 2006 roku, b´dzie wskazówkà do decyzji podejmowanych przez instytucje odpowiedzialne po stronie polskiej za polityk´ strukturalnà w procesie programowania dzia∏aƒ na kolejne lata cz∏onkostwa Polski w Unii Europejskiej.
Niezwykle wa˝nym elementem realizacji projektów dofinansowanych ze Êrodków finansowych Unii Europejskiej sà wskaêniki monitoringu. Na etapie powstawania projektu wnioskodawca jest zobowiàzany do okreÊlenia, wed∏ug jakich wskaêników zostanà zmierzone zaplanowane do osiàgni´cia cele projektu. Zgodnie z zasadami obowiàzujàcymi w projektowym podejÊciu przy aplikowaniu o Êrodki unijne rozró˝niamy cele na poziomie produktu, rezultatu i oddzia∏ywania. Cele odnoszàce si´ do poziomu produktu to nic innego jak
BIULETYN JAKOÂCI
7
SZKOLENIA
Proces szkolenia w organizacji
Anna Konewecka Dyrektor Zarzàdzajàcy TÜV Akademia Polska Sp. z o.o. anna.konwecka@pl.tuv.com
Prawid∏owe funkcjonowanie i rozwój ka˝dej organizacji jest zdeterminowane nie tylko przez stosowane technologie, know-now, park maszynowy, zasi´g terytorialny, otoczenie prawne, ale przede wszystkim przez pracowników.To w∏aÊnie oni stanowià najcenniejszy zasób ka˝dej organizacji. Cz´sto nie doceniamy roli, jakà poszczególni pracownicy, zatrudnieni na poszczególnych poziomach hierarchii organizacyjnej, odgrywajà w ˝yciu organizacji. Jednak to sposób w jaki kontaktujà si´ z klientami, dostawcami, odnoszà nawzajem do siebie, wspó∏pracujà w zespo∏ach zadaniowych i komunikujà si´ w ramach w∏asnych zespo∏ów oraz z osobami z innych jednostek organizacyjnych oraz to, jak realizujà zadania, decyduje o sprawnoÊci funkcjonowania organizacji, postrzeganiu jej przez otoczenie zewn´trzne, a w konsekwencji równie˝ o jej rozwoju. Znalezienie pracownika „uszytego na miar´” potrzeb konkretnego pracodawcy jest w zasadzie niemo˝liwe. Zatrudnianie osób z odpowiednimi kwalifikacjami, po pierwsze, nie gwarantuje nam, ˝e b´dà one dobrymi pracownikami, po drugie, wymaga od nas przeszkolenia ich w zakresie kultury organizacyjnej, procedur pracy, oferty produktowej, zwyczajów panujàcych w organizacji i jej funkcjonowania, itp. OczywiÊcie zakres takiego szkolenia wewn´trznego jest ÊciÊle uzale˝niony od stanowiska, jakie pracownik zajmuje, wielkoÊci firmy, profilu dzia∏alnoÊci, asortymentu produktowego. Nie mniej jednak proces szkolenia rozpoczynamy w momencie zatrudnienia ka˝dego pracownika - zarówno Êwie˝o upieczonego absolwenta, jak równie˝ wybitnego specjalisty. Rozwój pracowników poprzez szkolenia jest procesem ciàg∏ym, który rozpoczynamy w momencie ich przyj´cia i kontynuujemy przez ca∏y okres ich zatrudnienia. Jak powiedzia∏ Pat Cross „Proces uczenia si´ przez ca∏e ˝ycie nie jest przywilejem ani prawem. Jest koniecznoÊcià”. W procesie szkolenia uczestniczy wiele osób z ró˝nych szczebli organizacyjnych - od uczestników po decydentów ostatecznych. Proces ten jest z∏o˝ony i wieloetapowy, wymaga du˝ego zaanga˝owania, powinien byç planowany oraz realizowany zgodnie z wizjà i strategià organizacji. Je˝eli przyjmiemy za∏o˝enie, ˝e szkolenie pracowników to sposób osiàgania celów biznesowych, musimy stworzyç systemowe narz´dzia projektowania i realizacji procesu szkoleniowego. Pierwszym i kluczowym etapem realizacji procesu szkoleniowego jest analiza potrzeb szkoleniowych. Stanowi ona punkt wyjÊcia do okreÊlenia nie tylko planów i programów szkoleniowych, ale równie˝ bud˝etu szkoleniowego. To w∏aÊnie w tym etapie musimy odpowiedzieç sobie na zasadnicze pytania: 1. Jakie szkolenia sà nam potrzebne i dlaczego? 2. Jakie kompetencje i umiej´tnoÊci chcemy rozwinàç? 3. Jakie potrzeby zg∏aszajà pracownicy? Sporzàdzajàc analiz´ potrzeb szkoleniowych nale˝y korzystaç z istniejàcych ju˝ danych takich jak: opisy stanowisk, zakresy obowiàzków, wyniki oceny pracowniczej, formularze badania satysfakcji pracowników, ankiety poszkoleniowe lub raporty ewaluacyjne sporzàdzone na podstawie realizowanych ju˝
8
BIULETYN JAKOÂCI
projektów szkoleniowych, schemat organizacyjny, okreÊlone Êcie˝ki karier, strategia organizacji. Celowe jest równie˝ przeprowadzanie wywiadów pracowniczych, ankiet. Aby zapewniç maksymalny obiektywizm na tym etapie wskazana jest praca zespo∏owa specjalistów ds. szkoleƒ, specjalistów ds. HR i kierowników poszczególnych komórek organizacyjnych oraz ewentualne wsparcie przez konsultantów zewn´trznych. Analiza potrzeb szkoleniowych powinna byç wsparta analizà otoczenia wewn´trznego (np. przynale˝noÊç do grup formalnych i nieformalnych), w którym funkcjonujà pracownicy oraz otoczenia zewn´trznego (np. zmiany w otoczeniu prawnym, nowe trendy na rynku). Analiza dostarcza nam informacji iloÊciowych i jakoÊciowych, które s∏u˝à do projektowania planu szkoleƒ i programów szkoleniowych. W tym etapie wa˝ne jest opisanie i podzia∏ na w∏aÊciwe grupy docelowe, okreÊlenie czasu trwania szkolenia, celów szkolenia i korzyÊci dla uczestników oraz dobór w∏aÊciwych metod szkoleniowych. Plan szkoleƒ powinien uwzgl´dniaç specyfik´ pracy firmy na przyk∏ad: sezonowoÊç, obowiàzkowe przestoje, okresy urlopowe. Na etapie planowania szkoleƒ nale˝y okreÊliç czynniki zewn´trzne, które mogà wp∏ynàç na ich efektywnoÊç - przyk∏adowo planowanie szkoleƒ wyjazdowych i stacjonarnych. Cz´sto zdarza si´, i˝ planujàc szkolenie stacjonarne na terenie firmy pojawia si´ problem ze zdyscyplinowaniem grupy do pe∏nego uczestnictwa w zaj´ciach. Uczestnicy nie koncentrujà si´ w pe∏ni na aktywnym uczestnictwie w szkoleniu poniewa˝ w przerwach za∏atwiajà sprawy s∏u˝bowe, dlatego te˝, w niektórych przypadkach, organizacja szkolenia „na wyjeêdzie” jest bardziej celowa. Kolejnym krokiem realizacji procesu szkoleniowego jest konstruowanie bud˝etu szkoleniowego. Bud˝et szkoleniowy mo˝e byç tworzony ca∏oÊciowo dla danej organizacji lub jako bud˝et czàstkowy dla poszczególnych komórek organizacyjnych ∏àczony nast´pnie w ca∏oÊç. Zatwierdzony bud˝et szkoleniowy, jakim organizacja ostatecznie dysponuje, determinuje bardzo cz´sto nie tylko wybór dostawców us∏ug szkoleniowych, ale równie˝ iloÊç us∏ug szkoleniowych realizowanych przez wewn´trzne zasoby szkoleniowe i iloÊç us∏ug kupowanych na zewnàtrz. Planowanie bud˝etu szkoleniowego powinno uwzgl´dniaç nie tylko wyniki analizy potrzeb szkoleniowych ale równie˝: 1. Elementy strategii organizacji takie jak: - planowane zmiany w strukturze zatrudnienia, - planowane zmiany wynikajàce z przepisów prawnych, dyrektyw, norm, modernizacji parku maszynowego, zakupu/rozwoju nowych technologii 2. Informacje na temat wykorzystania bud˝etu w poprzednich okresach, czyli faktyczne koszty realizowanych szkoleƒ, a wi´c analiza kosztów bezpoÊrednich takich jak: zakup szkolenia, delegacje uczestników, koszty wynaj´cia sali wyk∏adowej i us∏ug gastronomicznych. Nale˝y uwzgl´dniç równie˝ koszty zwiàzane z nieobecnoÊcià pracownika na stanowisku pracy w trakcie szkolenia oraz koszty poÊrednie realizacji procesu szkoleƒ, takie jak utrzymanie dzia∏u szkoleƒ.
SZKOLENIA 3. Informacje p∏ynàce z rynku us∏ug szkoleniowych dotyczàce cen, metodyki, narz´dzi wspomagajàcych realizacj´ szkoleƒ, dost´pnoÊci szkoleƒ. Cz´sto mo˝liwoÊci finansowe organizacji nie pozwalajà jej na pe∏nà realizacj´ potrzeb szkoleniowych. Jednak dzi´ki projektom szkoleniowym, które sà realizowane przez firmy szkoleniowe w ramach Sektorowego Programu Operacyjnego Rozwój Zasobów Ludzkich 2004-2006, istnieje mo˝liwoÊç przeszkolenia pracowników ma∏ych i Êrednich przedsi´biorstw za 20% ceny szkolenia i pracowników du˝ych przedsi´biorstw za 40% ceny szkolenia. Wiemy ju˝ w jakim zakresie i jakich pracowników mamy przeszkoliç, wiemy jakim dysponujemy bud˝etem, wi´c przechodzimy do kolejnego etapu, czyli wyboru dostawcy us∏ug szkoleniowych. Generalnie dostawców us∏ug szkoleniowych mo˝emy podzieliç na: 1. wewn´trznych 2. zewn´trznych. Wewn´trzni dostawcy us∏ug szkoleniowych to pracownicy danej organizacji, którzy posiadajà specjalistycznà wiedz´ i umiej´tnoÊci, np. menad˝erowie, mistrzowie, brygadziÊci. Realizacja szkoleƒ przez w∏asne zasoby szkoleniowe, mimo wielu zalet, niesie za sobà równie˝ pewne ryzyka. Nale˝y tu przede wszystkim zwróciç uwag´ na fakt, i˝ wysokiej klasy specjaliÊci, mimo ogromu posiadanej wiedzy i doÊwiadczeƒ, doskona∏ej znajomoÊci specyfiki organizacji, nie zawsze potrafià jà przekazaç innym, a nieefektywne szkolenie to strata czasu i pieni´dzy dla wszystkich. Do grupy zewn´trznych dostawców us∏ug szkoleniowych zaliczamy firmy szkoleniowe, szko∏y wy˝sze, uniwersytety, szko∏y techniczne i zawodowe. Aby dobrze wybraç dostawc´ us∏ug szkoleniowych nale˝y okreÊliç kryteria wyboru oraz przyporzàdkowaç im wagi. Przyk∏adowe kryteria oceny:
Badanie to mo˝na powtórzyç po up∏ywie okreÊlonego wczeÊniej okresu czasu i porównaç otrzymane wyniki z poprzednim raportem. Sporzàdzony raport powinien zawieraç równie˝ ocen´ uczestników sporzàdzonà przez trenera. Analiza badania ankietowego mo˝e dostarczyç nam cennych informacji dotyczàcych kolejnych potrzeb szkoleniowych. Badanie ankietowe dostarcza nam równie˝ informacji zwrotnych o zgodnoÊci oczekiwaƒ uczestników szkolenia z prezentowanymi treÊciami merytorycznymi, ocenie przez uczestników kompetencji trenera, materia∏ów szkoleniowych, miejsca realizacji szkolenia i jego organizacji. Aby prawid∏owo przeprowadziç badanie efektywnoÊci szkolenia w organizacji nale˝y: 1. okreÊliç szczegó∏owe cele badania 2. okreÊliç zespó∏ odpowiedzialny za przeprowadzenie badania 3. przygotowaç narz´dzia badawcze. Wnioski wynikajàce z badania efektywnoÊci szkoleƒ powinny dostarczyç nam informacji na temat: 1. koniecznoÊci wprowadzenia zmian iloÊciowych i jakoÊciowych w kolejnym cyklu szkoleniowym 2. dostawcy us∏ug szkoleniowych 3. identyfikacj´ obszarów utrudniajàcych wprowadzenie w ˝ycie zdobytej wiedzy 4. zasadnoÊci wydatkowania Êrodków pochodzàcych z bud˝etu szkoleniowego i mo˝liwoÊci jego racjonalizacji. I jeszcze jedna wa˝na uwaga dotyczàca badania efektywnoÊci szkoleƒ i wdra˝ania wiedzy w organizacji. Nawet najlepiej zaprojektowane i zrealizowane szkolenie pod zdiagnozowane potrzeby nie b´dzie sprzyja∏o wdro˝eniu wiedzy w organizacji, je˝eli szkolony pracownik b´dzie funkcjonowa∏ w niesprzyjajàcych warunkach i atmosferze pracy, odczuwajàc nieprzychylnoÊç kierownictwa.
1. DoÊwiadczenia w realizacji danej us∏ugi szkoleniowej w konkretnej bran˝y 2. Metodyka szkolenia 3. Program szkolenia 4. Referencje 5. Cena 6. Materia∏y szkoleniowe i materia∏y pomocnicze WybraliÊmy dostawc´ us∏ugi szkoleniowej, zrealizowaliÊmy szkolenie, a wi´c przychodzi czas na sprawdzenie efektywnoÊci szkolenia i sposóbu wdro˝enia wiedzy w organizacji. W tym etapie sprawdzamy, czy za∏o˝one przez nas cele zosta∏y precyzyjnie zdefiniowane i spe∏nione, a tak˝e czy w sposób efektywny wydatkowaliÊmy zabud˝etowane pieniàdze. Szkolenia to inwestycja - inwestycja w kapita∏ ludzki - i jak ka˝da inwestycja musi si´ zwróciç. Najbardziej popularnà metodà badania efektywnoÊci szkolenia jest kwestionariusz ankiety poszkoleniowej. Miarà przyswojenia wiedzy przez uczestników jest równie˝ test wiedzy przeprowadzany w formie egzaminu na koƒcu szkolenia. Mo˝na tak˝e zastosowaç pomiar przyrostu wiedzy, który polega na dwuetapowym badaniu poziomu wiedzy - badanie ankietowe (arkusz wiedzy) przeprowadza si´ przed rozpocz´ciem szkolenia i po zakoƒczeniu szkolenia, a nast´pnie porównuje wyniki i przedstawia w formie raportu.
BIULETYN JAKOÂCI
9
SZKOLENIA
14
BIULETYN JAKOÂCI
SZKOLENIA
Rozwój kapita∏u ludzkiego w ma∏ych i Êrednich przedsi´biorstwach
Jednym z podstawowych i najbardziej istotnych zasobów ma∏ej lub Êredniej firmy sà ludzie w niej zatrudnieni. Ich umiej´tnoÊci, kreatywnoÊç i motywacja majà decydujàce znaczenie dla rozwoju i przysz∏oÊci przedsi´biorstwa. Stanowià oni niepowtarzalny i najbardziej cenny kapita∏ niejednej firmy. Zadaniem projektu Rozwój kapita∏u ludzkiego w ma∏ych i Êrednich przedsi´biorstwach jest wzmocnienie kadr, a tym samym zwi´kszenie mo˝liwoÊci rozwoju i szans na rynkowy sukces firm z sektora MÂP.
Pakiet szkoleƒ zosta∏ przygotowany przez wybitnych specjalistów, którzy od kilkunastu lat prowadzà szeroki zakres dzia∏aƒ wspierajàcych firmy z sektora MÂP. Szkolenia zgrupowano w szeÊciu pakietach tematycznych sprofilowanych z myÊlà o ró˝nych grupach zawodowych. Ich program zosta∏ sprofilowany i przygotowany, tak aby uczestnicy mogli skutecznie doskonaliç swoje umiej´tnoÊci i pog∏´biaç wiedz´ dla dobra firm, w których pracujà.
PAKIET 1.
Akademia Zarzàdzania
PAKIET 2.
Akademia Kompetencji Europejskich
PAKIET 3.
Akademia JakoÊci
PAKIET 4.
Akademia Marketingu i Sprzeda˝y
PAKIET 5.
Akademia Handlu
PAKIET 6.
Akademia Umiej´tnoÊci Zawodowych
Projekt jest wspó∏finansowany ze Êrodków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Spo∏ecznego realizowany pod nadzorem Polskiej Agencji Rozwoju Przedsi´biorczoÊci.
Projekt realizowany jest przez konsorcjum: Lider Projektu OTS “Wolna Przedsi´biorczoÊç” Centrum Wspierania Biznesu, Partner - TÜV Akademia Polska Sp. z o.o.
W razie zainteresowania prosimy o kontakt: TÜV Akademia Polska Sp. z o.o. tel. 032 273 21 82 , t el./fax 032 271 64 87, www.akademia.tuv.pl Katarzyna Kolonko: katarzyna.kolonko@pl.tuv.com, Katarzyna Sieradzka: katarzyna.sieradzka@pl.tuv.com
BIULETYN JAKOÂCI
15
SZKOLENIA
Szkolenia TÜV AKADEMIA POLSKA - ROK 2006
SZKOLENIA OTWARTE
SZKOLENIA ZAMKNI¢TE
Szkolenia otwarte sà kierowane zarówno do pracowników ró˝nych firm i organizacji, jak i osób prywatnych, pragnàcych zdobyç nowe kwalifikacje. Miejsce realizacji szkoleƒ ustalane jest na podstawie zró˝nicowania geograficznego zg∏oszonych uczestników w jednym ze wspó∏pracujàcych z nami oÊrodków szkoleniowych.
Organizujemy tak˝e szkolenia tzw.: „szyte na miar´” tzn. dostosowane do specyfiki firmy oraz potrzeb i oczekiwaƒ uczestników szkolenia. Ceny szkoleƒ zamkni´tych sà ustalane indywidualnie dla ka˝dej firmy.
Uczestnicy w cenie szkolenia otrzymujà: • Profesjonalny trening umiej´tnoÊci • ZaÊwiadczenie/Certyfikat TÜV o nabytych kompetencjach • Materia∏y szkoleniowe • Materia∏y piÊmiennicze • Zakwaterowanie w pokojach jednoosobowych • Wy˝ywienie • Opiek´ rezydenta TÜV Akademia Polska L.P.
MODU¸
1. 2. 3.
I II
4.
Wszystkie zaj´cia sà prowadzone nowoczesnymi metodami aktywizujàcymi przez doÊwiadczonych specjalistów: auditorów, trenerów i konsultantów TÜV Rheinland Group. Uzyskali oni akredytacj´ Polskiej Agencji Rozwoju Przedsi´biorczoÊci do realizacji Programów PHARE 2000 - SSG RZL oraz PHARE 2001 - PZ RZL. Docenieniem kompetencji i profesjonalizmu merytorycznego i organizacyjnego TÜV Akademia Polska Sp. z o.o. jest przyznanie tytu∏u oraz certyfikatu „Przedsi´biorstwo Fair Play 2004” oraz „Przedsi´biorstwo Fair Play 2005” przez Krajowà Izb´ Gospodarczà oraz Instytut Badaƒ nad Demokracjà i Przedsi´biorstwem Prywatnym.
NAZWA SZKOLENIA
DATA
CENA
Pe∏nomocnik JakoÊci w przemyÊle spo˝ywczym TÜV
02-10.10
4 000 PLN
Wst´p do systemu HACCP
11-13.10
1 600 PLN
(1)Auditor wewn´trzny systemu HACCP
28-30.06 06-08.11
1 600 PLN
Zintegrowane systemy zarzàdzania (ISO 9001 I HACCP)
04-06.12
2 000 PLN
5.
Auditor zewn´trzny systemu HACCP
20-22.09
4 200 PLN 2 700* PLN
6.
ISO 22000- System Zarzàdzania Bezpieczeƒstwem ˚ywnoÊci
21-23.06 18-20.09
1600 PLN
7.
STANDARD BRC (BRITISH RETAIL CONSORTIUM)
25-26.05.
1 200 PLN
8.
STANDARD IFS (INTERNATIONAL FOOD STANDARD)
01-02.06
1 200 PLN
9.
STANDARD EUREPGAP
31.05
600 PLN 1 600 PLN
10.
I
Wst´p do systemu zarzàdzania jakoÊcià
21-23.06 18-20.09
11.
II
(2)Auditor wewn´trzny systemu zarzàdzania jakoÊcià (ISO 9001:2000)
19-21.06 27-29.09
1 600 PLN
12.
III
Warsztaty doskonalàce dla auditorów wewn´trznych
11-13.12
1 750 PLN
13.
Zarzàdzanie jakoÊcià
19-21.06
1 450 PLN
14.
Zarzàdzanie procesowe w przedsi´biorstwie
wrzesieƒ
1 450 PLN
15.
Badanie satysfakcji klienta pod wzgl´dem wymagaƒ normy ISO 9001: 2000
24-26.04
1 600 PLN
16.
Pe∏nomocnik JakoÊci TÜV
19-27.06 02-10.10
3 600 PLN
17.
Auditor JakoÊci TÜV
11-15.09
3 800 PLN
I
Wst´p do systemu zarzàdzania Êrodowiskowego (ISO 14001:2004)
06-08.09
1 600 PLN
19.
II
(3)Auditor wewn´trzny systemu zarzàdzania Êrodowiskowego wg ISO 14001:2004
23-25.10
1 600 PLN
20.
III
Warsztaty doskonalàce dla auditorów wewn´trznych
07-09.06 06-08.11
1 750 PLN
Pe∏nomocnik i Auditor systemu zarzàdzania Êrodowiskowego
25-29.05
4 000 PLN
Wst´p do systemu zarzàdzania jakoÊcià w przemyÊle motoryzacyjnym (ISO/TS 1649:2002)
18-20.09
1 600 PLN
18.
21. 22.
10
TRENERZY
I
BIULETYN JAKOÂCI
SZKOLENIA L.P.
MODU¸
NAZWA SZKOLENIA
DATA
CENA
23.
II
(4)Auditor wewn´trzny systemu zarzàdzania jakoÊcià w przemyÊle motoryzacyjnym (ISO/TS 16949:2002)
26-28.06 09-11.10
1 600 PLN
Pe∏nomocnik JakoÊci w przemyÊle motoryzacyjnym (ISO/TS 16949:2002)
17-23.11
4 200 PLN
24. 25.
I
Podstawy systemu zarzàdzania bezpieczeƒstwem i higienà pracy
04-06.10
1600 PLN
26.
II
(5)Auditor wewn´trzny systemu zarzàdzania bezpieczeƒstwem i higienà pracy (PN-N 18001)
28-30.11
1 600 PLN
Termin otwarty
600 PLN
12.09
600 PLN
27.
Oznaczenie CE (szkolenie 1-dniowe)
28.
Wyroby medyczne - wymagania Dyrektyw MDD/IVDD/AIMD, Technical Files. Zarzàdzanie ryzykiem wg EN ISO 14971.
29.
Auditor wewn´trzny Systemu Zarzàdzania JakoÊcià wytwórców wyrobów medycznych
05-08.06
2400 PLN
30.
Pe∏nomocnik Zintegrowanych Systemów Zarzàdzania (ISO 9000, ISO 14000, PN-N 18000)
11-15.09
4000 PLN
*cena dla osób wspó∏pracujàcych z TÜV Rheinland Group (1) W przypadku osób nie posiadajàcych doÊwiadczenia zawodowego w bran˝y spo˝ywczej wymagany jest wczeÊniejszy udzia∏ w module I w/w szkolenia lub/i dobra znajomoÊç wymagaƒ GMP, GHP i HACCP (2) W przypadku osób nie posiadajàcych doÊwiadczenia zawodowego w systemach zarzàdzania jakoÊcià wymagany jest wczeÊniejszy udzia∏ w module I w/w szkolenia lub/i dobra znajomoÊç wymagaƒ normy ISO 9001:2000. (3) W przypadku osób nie posiadajàcych doÊwiadczenia zawodowego w obszarze Êrodowiskowego systemu zarzàdzania wymagany jest wczeÊniejszy udzia∏ w module I w/w szkolenia lub/i dobra znajomoÊç wymagaƒ normy ISO 14001. (4) W przypadku osób nie posiadajàcych doÊwiadczenia zawodowego w obszarze systemu zarzàdzania jakoÊcià w przemyÊle motoryzacyjnym wymagany jest wczeÊniejszy udzia∏ w module I w/w szkolenia lub/i dobra znajomoÊç wymagaƒ normy ISO 9001:2000. (5) W przypadku osób nie posiadajàcych doÊwiadczenia zawodowego w obszarze systemu zarzàdzania BHP wymagany jest wczeÊniejszy udzia∏ w module I w/w szkolenia lub/i dobra znajomoÊç wymagaƒ normy PN-N 18001.
SZKOLENIA PERSONELU BADA¡ NIENISZCZÑCYCH - INFORMACJE OGÓLNE SZKOLENIA OTWARTE Szkolenia przeprowadzane sà zgodnie z og∏oszonym harmonogramem. Realizowany jest standardowy plan szkolenia. Zaj´cia odbywajà si´ w grupach od 12 do 16 osób w miejscach okreÊlonych przez jednostk´ szkoleniowà Ka˝dy uczestnik szkolenia otrzymuje: • Materia∏y szkoleniowe • Materia∏y piÊmiennicze • ZaÊwiadczenie o uczestnictwie w szkoleniu • Wy˝ywienie (obiad, kolacja, ca∏odzienny serwis kawowy) SZKOLENIA ZAMKNI¢TE Realizowane sà u Klienta, zg∏aszajàcego jednorazowo wi´kszà iloÊç osób w jednej metodzie. Poprzez indywidualne podejÊcie, staramy si´ dopasowaç do jego potrzeb np.
zwiàzanych z profilem produkcji. Dodatkowà korzyÊcià dla klienta jest brak kosztów zwiàzanych z oddelegowaniem pracowników oraz mo˝liwoÊç uzyskania rabatu. Zaj´cia odbywajà si´ w grupach od 10 osób, w miejscu uzgodnionym ze zleceniodawcà. TRENERZY Zaj´cia szkoleniowe prowadzone sà przez trenerów TÜV Akademia Polska, personel krajowy oraz przy wspó∏udziale specjalistów niemieckich z SLV Halle, posiadajàcych wieloletnie doÊwiadczenie na europejskim rynku badaƒ nieniszczàcych. Prowadzàcy zaj´cia posiadajà certyfikaty w stopniu 2 i 3 wg EN 473. Dzi´ki temu uczestnicy majà mo˝liwoÊç nabycia wiedzy merytorycznej oraz umiej´tnoÊci praktycznych umo˝liwiajàcych sprostanie ró˝norodnym wymaganiom stawianym w zakresie badaƒ nieniszczàcych na europejskim rynku us∏ug badawczych.
BIULETYN JAKOÂCI
11
SZKOLENIA
Szkolenia TÜV AKADEMIA POLSKA - rok 2006
1 stopieƒ kwalifikacji wg EN 473 NAZWA SZKOLENIA
Badania radiograficzne Badania ultradêwi´kowe
SYMBOL
TERMIN SZKOLENIA
CENA
I pó∏rocze
II pó∏rocze
szkolenia
egzamin i certyfikat
RT1
13.03-22.03.2006
09.10-20.10.2006
2 950 PLN
1 650 PLN
UT1
09.01-20.01.2006 22.05-02.06.2006
02.10-13.10.2006 11.12-22.12.2006
3 500 PLN
1 650 PLN
2 stopieƒ kwalifikacji wg EN 473 NAZWA SZKOLENIA
Badania penetracyjne
SYMBOL
TERMIN SZKOLENIA I pó∏rocze
CENA
II pó∏rocze
szkolenia
egzamin i certyfikat
PT (1+2)
23.01-27.01.2006
06.11-10.112006
2 550 PLN
UT 2
13.02-24.02.2006
04.09-15.09.2006
4 350 / 4 750
1 650 PLN
Badania wizualne
VT (1+2)
27.02-03.03.2006
20.11-24.11.2006
2 550 PLN
1 450 PLN
Badania magnetyczno - proszkowe
MT (1+2)
06.03-10.03.2006
18.09-22.09.2006
2 550 PLN
1 450 PLN
Ocena zdj´ç radiograficznych
RT 2 FAS
15.05-19.05.2006
04.12-08.12.2006
2 550 PLN
1 650 PLN
Badania radiograficzne - wykonanie (kurs uzupe∏niajàcy)
RT 2 FER
08.05-13.05.2006
27.11-02.12.2006
2 775 PLN
1 650 PLN
RT 2
08.05-19.05.2006
27.11-08.12.2006
(*)
1 650 PLN
-
4 950 PLN
1 650 PLN
Badania ultradêwi´kowe
Badania radiograficzne Badania pràdami wirowymi
ET (1+2)
3
13.02-23.02.2006
1 450 PLN
1
2
3 stopieƒ kwalifikacji wg EN 473 NAZWA SZKOLENIA
Kurs podstawowy
SYMBOL
TERMIN SZKOLENIA
Basic
27.03-07.04.2006
CENA szkolenia
egzamin i certyfikat
7 250 PLN
1 700 PLN
Metoda g∏ówna - badnia penetracyjne
PT 3
21.08-23-08.2006
4 100 / 3 750
Metoda g∏ówna - badnia magnetyczno - proszkowe
MT 3
24.08-26-08.2006
4 100 / 3 750
Metoda g∏ówna - badania wizualne Badania radiograficzne Badania ultradêwi´kowe
VT 3 RT 3 UT 3
18.04-21.04.2006 05.06-09.06.2006 26.06-01.07.2006
5
1 750 PLN
5
1 750 PLN
5
1 750 PLN
5
1 750 PLN
5
1 750 PLN
4 300 / 3 950 6 500 / 6 100 7 000 / 6 600
Ceny podane w PLN (*) cena szkolenia zostanie podana w terminie póêniejszym 1. Cena szkolenia z wykorzystaniem własnego sprz´tu 2. Cena szkolenia z wykorzystaniem sprz´tu TÜV Akademia Polska Sp. z o.o. 3. ¸àczny czas trwania szkolenia wynosi 10 dni (zaj´cia odbywajà si´ równieê w sobot´ - 18.02.2006) 4. Ceny obejmujà pe∏ne wy˝ywienie i zakwaterowanie w czasie szkolenia i egzaminu 5. Dotyczy osób, które uczestniczy∏y w szkoleniu BASIC oraz zg∏osiy swój udzia∏ w szkleniach trzeciego stopnia w min 2 metodach g∏ównych (w jednym roku kalendarzowym) organizowanym przez TÜV Akademia Polska Sp. z o.o.
12
BIULETYN JAKOÂCI
WYDARZENIA
AktualnoÊci
TÜV RHEINLAND POLSKA AKREDYTOWANY PRZEZ POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI W dniu 27.03.2006 r. TÜV Rheinland Polska otrzyma∏ Certyfikat Akredytacji Jednostki Certyfikujàcej Wyroby Nr AC 127 w zakresie weryfikacji raportów dotyczàcych emisji gazów cieplarnianych. Certyfikat akredytacji wa˝ny jest do 26.03.2010 r. W dniach 15-16.03.2006 r. w TÜV Rheinland Polska odby∏ si´ audit Polskiego Centrum Akredytacji w zakresie akredytacji Jednostki Certyfikujàcej Systemy Zarzàdzania. W dniu 31.05.2006 r. Prezes Zarzàdu - Janusz Grabka oraz Wiceprezes Zarzàdu - Marek Mucha odebrali Certyfikat Akredytacji Jednostki Certyfikujàcej Systemy Zarzàdzania Nr AC 129 w zakresie: Certyfikacji Systemu Zarzàdzania JakoÊcià (QMS) PN-EN ISO 9001:2001 Certyfikacji Systemu Zarzàdzania Ârodowiskowego (EMS) PN-EN ISO 14001:2005 Certyfikacji Systemu Zarzàdzania Bezpieczeƒstwem i Higienà Pracy (BHP) PN-N-18001:2004 Certyfikacji Systemu Zarzàdzania Bezpieczeƒstwem ˚ywnoÊci (HACCP) DS 3027:2002; Codex Alimentarius Certyfikat akredytacji wa˝ny jest do 30.05.2010 r.
WYMIANA DOÂWIADCZE¡ AUDITORÓW TÜV CERT W dniach 19-20 maja br. odby∏a si´ wymiana doÊwiadczeƒ dla auditorów TÜV CERT. Podczas spotkania auditorzy zapoznali si´ m. in. z zagadnieniami zwiàzanymi z prawem budowlanym, obowiàzkami w∏aÊcicieli i zarzàdców obiektów, dowodami, jakie powinien zebraç auditor w trakcie prowadzenia auditów w firmie budowlanej, poznali zagadnienia zwiàzane z ustawa o substancjach i preparatach chemicznych oraz Rozporzàdzenie Ministra Gospodarki i Polityki Spo∏ecznej z dn. 10 kwietnia 2003 w sprawie zasadniczych wymagaƒ dla maszyn i elementów bezpieczeƒstwa. Ponadto auditorzy wzi´li udzia∏ w warsztatach doskonalenia umiej´tnoÊci auditorów w zakresie formu∏owania niezgodnoÊci, uzgadniania dzia∏aƒ korygujàcych oraz okreÊlania propozycji do doskonalenia. Uczestnicy zapoznali si´ równie˝ ze sprawozdaniem z auditu wewn´trznego dotyczàcego zaleceƒ dla auditorów TÜV CERT. Na zakoƒczenie spotkania auditorzy wymienili si´ uwagami na tematy zwiàzane z bie˝àcà dzia∏alnoÊcià jednostki certyfikujàcej, które pozwalajà na ciàg∏e doskonalenie obs∏ugi Klientów TÜV Rheinland Polska.
NOWE US¸UGI DLA BRAN˚Y MEDYCZNEJ Sekcja Wyrobów Medycznych TÜV Rheinland Polska Sp. z o.o. wprowadzi∏a do swojej oferty nowe us∏ugi dla firm z bran˝y medycznej. Sà to: Certyfikacja procedury oceny zgodnoÊci, prowadzàcej do oznaczenia symbolem CE wyrobów medycznych klasy I. W ramach certyfikacji weryfikujemy posiadanà przez producenta dokumentacj´ i procesy wytwarzania wyrobu, wspó∏pracujemy w uzupe∏nieniu dokumentacji i skorygowaniu procesów produkcyjnych. Na zakoƒczenie wystawimy Certyfikat Weryfikacji Deklaracji ZgodnoÊci, potwierdzajàcy pozytywny wynik weryfikacji. Badania laboratoryjne pomocy technicznych dla osób niepe∏nosprawnych, ∏ó˝ek szpitalnych oraz sprz´tu rehabilitacyjnego. Testy prowadzone sà w Laboratorium Badaƒ Mechanicznych TÜV Rheinland Polska Sp. z o.o. w Poznaniu. Badania laboratoryjne stanu mikrobiologicznego wyrobów medycznych oraz badania fizyko-chemiczne wyrobów. Badania prowadzone sà w Laboratorium Badaƒ Mikrobiologicznych i Fizyko-Chemicznych TÜV Rheinland Polska Sp. z o.o. w Wieliczce. Walidacja dawki sterylizacyjnej dla procesów sterylizacji radiacyjnej wyrobów medycznych, zgodnie z normà EN 552. Walidacja parametrów procesu sterylizacji dla procesów sterylizacji parowej wyrobów medycznych, zgodnie z normà EN 554. Monitoring mikrobiologiczny stref kontrolowanej czystoÊci wg Farmakopei Europejskiej i EN ISO 14644-1. Badania stanu mikrobiologicznego: powietrza, powierzchni, wyposa˝enia, odzie˝y i personelu. W zwiàzku z tym, i˝ zatrudniamy audytorów i ekspertów z Polski, audyty, jak równie˝ dokumentacja testów, prowadzone sà w j´zyku polskim. Wi´cej informacji na temat nowych us∏ug: Daniel Âwiàtko, Kierownik Sekcji Wyrobów Medycznych, Auditor wiodàcy TÜV Rheinland Product Safety GmbH daniel.swiatko@pl.tuv.com, tel. 012 288 30 90, kom. 693 413 039
TÜV RHEINLAND POLSKA SPONSOREM III EDYCJI OLIMPIADY J¢ZYKOWEJ Szko∏a J´zyków Obcych „LEVEL” zorganizowa∏a olimpiad´ j´zykowà dla uczniów szkó∏ podstawowych i gimnazjów z regionu Górnego Âlàska, w której wzi´∏o udzia∏ ponad 2,5 tysiàce uczestników. Sponsorem olimpiady by∏a TÜV Rheinland Polska Sp. z o.o. Olimpiada trwa∏a od wrzeÊnia 2005 do maja 2006 i przebiega∏a w trzech etapach. Uroczyste og∏oszenie wyników olimpiady oraz wr´czenie nagród odby∏o si´ w dniu 02 czerwca 2006 roku w Bytomiu.
BIULETYN JAKOÂCI
13
RÓ˚NOÂCI
PODRÓ˚E MOSKWA
Kolejnym miastem, w którym znajduje si´ oddzia∏ TUV Rheinland Group jest Moskwa - jedna z najszybciej rozwijajàcych si´ metropolii europejskich. Miasto to jest najwi´kszym oÊrodkiem kulturalno-naukowym, gdzie skoncentrowane jest ˝ycie polityczne i ekonomiczne Rosji. Wed∏ug prognoz Âwiatowej Organizacji Turystyki w roku 2020 Moskwa wejdzie do dziesiàtki najcz´Êciej odwiedzanych miast Êwiata. Ju˝ teraz Moskw´ co roku odwiedza ponad 2 miliony turystów. Moskwa to miasto, które zaskakuje bogactwem i ró˝norodnoÊcià. Szerokie, kilkunastopasmowe ulice, socrealistyczne gmachy, cerkwie, nowoczesne wie˝owce, eleganckie kamienice z czasów carskich oraz przede wszystkim ciekawe zabytki tworzà niepowtarzalnà przestrzeƒ, która fascynuje turystów. Symbolem Moskwy jest Kreml - twierdza carów, siedziba w∏adz ZSRR, a obecnie rezydencja prezydenta Rosji. Do najpi´kniejszych budowli znajdujàcych si´ na terenie Kremla nale˝à: najwy˝szy budynek Moskwy, jakim jest 81 metrowa dzwonnica Iwana III, barokowy pa∏ac Tieremnoj w którym carowie przyjmowali goÊci i pos∏aƒców oraz pa∏ac Potiesznyj w którym dzia∏a∏ pierwszy teatr rosyjski. Do ciekawostek turystycznych Kremla nale˝y m. in. wa˝àca 40 ton car-puszka (czyli armata) oraz najwi´kszy na Êwiecie car-dzwon wa˝àcy 200 ton. Miejscem, które koniecznie trzeba odwiedziç na Kremlu jest Oru˝ejnaja Pa∏ata, czyli zbrojownia, a zarazem skarbiec. Znajdujà si´ tam bogactwa, które przez wiele stuleci gromadzili ruscy ksià˝´ta i rosyjscy carowie, m. in. szaty koronacyjne, trony, powozy oraz srebrne wiadra, z których pi∏y carskie konie oraz srebrne podkowy. W latach 30-stych XX wieku, na rozkaz Stalina zburzono kilka Êwiàtyƒ i pa∏aców kremlowskich a twierdza zosta∏a zamkni´ta. W 1955 roku cz´Êç Kremla ponownie udost´pniono publicznoÊci. Najwa˝niejszym placem w Moskwie jest Plac Czerwony, który okreÊla si´ cz´sto sercem Moskwy. Odbywa∏y si´ tam targi, paƒstwowe uroczystoÊci, stàd szturmowano mury Kremla. Na tym placu wymierzano kary i po nim chodzili „jazyki” (obmawiajàcy) z zas∏oni´tymi twarzami. Ludzie uciekali na ich widok, poniewa˝ na kogo wskazali by∏ bez sàdu zabierany i poddawany torturom. Po lewej stronie placu znajduje si´ GUM-najbardziej znany sklep moskiewski, a po prawej Kreml i Mauzoleum Lenina, które stanowi jednà z najciekawszych atrakcji turystycznych Moskwy. Sk∏ad substancji, którà zabalsamowany jest Lenin pozostaje do dziÊ tajemnicà paƒstwowà. Plac zamyka cerkiew Wasilija B∏ogos∏awionego, której cebulowe kopu∏y z charakterystycznym ukoÊnym wzorem znane sà wszystkim na Êwiecie. Jest to najpi´kniejszy budynek w mieÊcie. Podania g∏oszà, ze car Iwan Groêny kaza∏ oÊlepiç architekta, aby ten ju˝ nigdy nie zbudowa∏ tak okaza∏ej budowli. Architektura cerkwi jest unikalna, poniewa˝ g∏ówny budynek ∏àczy osiem samodzielnych, mniejszych cerkwi, które sà zgrupowane wokó∏ dziewiàtej, zakoƒczonej ma∏à kopu∏à. Najs∏ynniejszà i najcz´Êciej odwiedzanà ulicà miasta jest Arbat, która nosi miano artystycznego zakàtka Moskwy. W XIX wieku spotykali si´ tu malarze, muzycy poeci i pisarze. Arbat pe∏en jest staroÊwieckich sklepików, butików, stoisk z pamiàtkami, kafejek i najrozmaitszych restauracji. Uliczni artyÊci przywracajà Arbatowi s∏aw´ siedziby cyganerii artystycznej.
HUMOR: HUMOR
Pewien informatyk poszed∏ na ryby. Z∏apa∏ z∏otà rybk´, która obieca∏a spe∏niç tradycyjnie trzy ˝yczenia. Informatyk mówi: -˚eby by∏ pokój na Êwiecie. Rybka mówi: -Za trudne. -No to, aby Windows si´ nie zacina∏. Ryba na to: -To ju˝ niech b´dzie ten pokój na Êwiecie ;) Psychiatra do pacjenta dresiarza zatwardzialego kryminalisty: - Opowiem panu poczatek historii a pan ja dokonczy. - Dziad i baba posadzili rzepke...? - A Rzepka odsiedzial swoje i zalatwil i dziada i babe. Przychodzi M∏ody Asystent ds. Personalnych (Rekrutacji) do swojego szefa z pokaênym plikiem dokumentów. - Zrobi∏em wst´pnà selekcj´. To sà dokumenty osób, z którymi warto si´ spotkaç, spe∏niajà wszystkie kryteria. Szef bierze plik dokumentów, pewnà r´kà odmierza po∏ow´ i wrzuca do kosza. Drugà cz´Êç oddaje podw∏adnemu: - Z tymi ludêmi si´ spotkamy. Oniemia∏y asystent pyta: - Jak to?... Ale˝ oni wszyscy spe∏niajà kryteria! - Proooosz´ Paaaaana... - przerywa szef, czy chce pan pracowaç z ludêmi, którzy majà pecha? Rozmawia dwóch rolników: - Alem si´ urobi∏... - Czemu? - To przez te Unie. Musia∏em zakolczykowaç ca∏y inwentarz! - Tak? A ja nie mia∏em z tym problemu. Koƒ, dwie krowy i pare Êwiƒ... Có˝ to za robota? - Ale ja mam pszczo∏y...
PROJEKT • DRUK • Zabrze, ul. Galla 29, tel.: 0-32/ 278 47 33
Zwiedzajàc Moskw´ warto równie˝ zobaczyç Kuskowo, nazywane wyspà z innych czasów, prawdziwà oazà przepychu rosyjskich ksià˝àt i carów, a tak˝e Wersalem pod Moskwà. Przez ponad 200 lat by∏a to rezydencja Szeremetiewów, jednej z najbogatszych rodzin Rosji. G∏ównà atrakcjà Kuskowa jest ogromny, francuski park oraz pi´trowy, drewniany pa∏ac z 1777 r. Mimo ograniczeƒ (w przypadku du˝ych mrozów lub gdy wilgotnoÊç powietrza przekracza 80% Kuskowo jest zamkni´te) rocznie miejsce to odwiedza ponad milion turystów. Z ciekawostek o Moskwie warto na zakoƒczenie dodaç, i˝ Moskwa jest pi´kna nie tylko za dnia, lecz tak˝e nocà. Dba o to specjalny urzàd ustalajàcy nie tylko, jak budynki majà byç pomalowane, lecz równie˝ o to, jak majà byç podÊwietlone.