Biuletyn Jakości

BIULETYN JAKOÂCI T Ü V

R h e i n l a n d

P o l s k a

S p ó ∏ k a

z

o . o .

4 2005 (16)

„Certyfikat z ludzkà twarzà” rozmowa z Markiem Muchà, Wiceprezesem Zarzàdu TÜV Rheinland Polska Sp. z o.o.

InnowacyjnoÊç... szansa rozwoju firmy czy problem dla przedsi´biorców

Norma ISO 22000:2005

e-mail: post@pl.tuv.com

•

www.pl.tuv.com

Szanowni Paƒstwo Bie˝àcy rok ma si´ ju˝ ku koƒcowi. Mamy nadziej´, i˝ by∏ dla Paƒstwa równie pomyÊlny jak dla nas i b´dzie kolejnym udanym rokiem na drodze rozwoju Paƒstwa firm. Z tego te˝ tytu∏u zespó∏ redakcyjny sk∏ada Paƒstwu ˝yczenia wszelkiej pomyÊlnoÊci, radoÊci oraz uÊmiechu w nadchodzàcym 2006 roku.

TÜV Rheinland Polska Sp. z o.o.

Zarzàd Janusz Grabka - Prezes Zarzàdu Marek Mucha - Wiceprezes Zarzàdu Siedziba 02-146 WARSZAWA ul. 17 Stycznia 56 tel.: 022/ 846 79 99 tel.: 022/ 846 51 63 fax: 022/ 868 37 42 41-800 ZABRZE ul. M. Sk∏odowskiej-Curie 34 tel.: 032/ 271 64 89 tel.: 032/ 271 06 23 fax: 032/ 271 64 88 60-729 POZNA¡

W bie˝àcym numerze prezentujemy wywiad z Wiceprezesem Zarzàdu TÜV Rheinland Polska pt.: „Certyfikat z ludzkà twarzà” jaki ukaza∏ si´ w miesi´czniku „BANK” Nr 10 (156). Ponadto przybli˝amy zagadnienie nowej normy ISO 22000: 2005 jaka zosta∏a powo∏ana do ˝ycia w bran˝y producentów ˝ywnoÊci. Nasi eksperci od tematyki funduszy strukturalnych starajà si´ wyjaÊniç kolejne zagadnienia zwiàzane z tematykà pozyskiwania funduszy ze Êrodków Unii Europejskiej. W rubryce wydarzenia zamieszczamy informacje o organizowanej przez TÜV Rheinland biesiadzie piwnej dla partnerów biznesowych - OKTOBERFEST 2005 oraz sprawozdanie z otwarcia laboratorium meblowego Dzia∏u Product Safety TÜV Rheinland Polska. ˚yczymy przyjemnej lektury.

ul. ¸ukaszewicza 43 tel./fax: 061/ 867 81 87 tel./fax: 061/ 864 22 58 tel./fax: 061/ 864 31 34

Zespó∏ redakcyjny

20-950 LUBLIN ul. Czechowska 4 tel.: 081/ 532 86 68 tel.: 081/ 532 86 87 10-434 OLSZTYN ul. Ko∏obrzeska 50 tel.: 089/ 533 14 80 tel.: 089/ 533 15 39 tel. kom.: 0 609 579 433 42-200 CZ¢STOCHOWA ul. Kuceliƒska 22 tel.: 034/ 323 50 54 tel. kom.: 0 603 784 817 70-370 SZCZECIN ul. Bohaterów Warszawy 15/16 tel./fax: 091/ 484 49 67 77-100 BYTÓW ul. L´borska 24 tel./fax: 059/ 822 79 53 tel.kom.: 0 695 888 838 85-130 BYDGOSZCZ ul. Grudziàdzka 27-29 tel./fax: 052/ 345 80 80 tel./fax: 052/ 373 97 05 tel.kom.: 0 607 464 786 87-800 W¸OC¸AWEK ul. Toruƒska 222, Budynek KN, p.216 tel./fax: 054/ 237 28 60 tel.kom.: 0 603 950 971 32-020 WIELICZKA Plac Âw. Kingi 1 tel./fax: 012/ 288 30 90 fax.: 012/ 291 53 01

Spis treÊci 1. Kilka s∏ów od Redakcji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . str. 2 2. „Certyfikat z ludzkà twarzà” - Rozmowa z Markiem Muchà, Wiceprezesem Zarzàdu TÜV Rheinland Polska Sp. z o.o. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . str. 5 3. InnowacyjnoÊç... szansa rozwoju firmy czy problem dla przedsi´biorców . . . . . . . . . str. 6 4. Norma ISO 22000:2005 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . str. 8 5. Wydarzenia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . str. 11 5. Szkolenia, konferencje, seminaria . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . str. 12

Redakcja: Marek åwiok • tel.: 032/ 271 06 23 marek.cwiok@pl.tuv.com

2

7. Ró˝noÊci . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . str. 15 BIULETYN JAKOÂCI

Prezentujemy numery identyfikacyjne ID naszych Klientów, które pos∏u˝à Paƒstwu do sprawdzania i uzyskania interesujàcych Was informacji odnoÊnie produktów i samych producentów.

Nazwa firmy

Adres

Kod

Miasto

TÜVdotCOM ID

Fabryka Osi Nap´dowych S.A.

ul. Krasickiego 63/71

97-500

Radomsko

ID: 9105017672

Fabryka Osprz´tu Samochodowego „POLMO” ¸ódê S.A.

ul. Przybyszewskiego 99

93-126

¸ódê

ID: 9105018396

Fabryka Rzeczy ¸adnych NEO-SPIRO G.M. St´clik Sp.J.

ul. Gminna 40A

42-221

Cz´stochowa

ID: 9105023769

Fabryka Urzàdzeƒ Mechanicznych KAMAX S.A.

ul. Zielona 2

37-220

Kaƒczuga

ID: 9105017675

Fabryka Wentylatorów FAWENT S.A.

ul. Techników 22

41-403

Che∏m Âlàski

ID: 9105017665

Fabryka Wódek „POLMOS ¸A¡CUT” S.A.

ul. Kolejowa 1

37-100

¸aƒcut

ID: 9105018394

FALCK BSA Sp. z o.o.

ul. Prosta 69

00-838

Warszawa

ID: 9105018226

FAMED Sp. z o.o. STOLNO SOLTER

86-212

Stolno

ID: 9105024379

FAXIKO Sp. z o.o.

ul. Kopernika 31

10-513

Olsztyn

ID: 9105021654

FELIX POLSKA Sp. z o.o.

Niedêwiedê 64

32-090

S∏omniki

ID: 9105019959

FERREX Sp. z o.o.

ul. R. Maya 1

61-372

Poznaƒ

ID: 9105018216

FERRO Sp. z o.o.

ul. Przemys∏owa 7

32-050

Skawina

ID: 9105019363

Firma ADAM’S Adam Skrzyniarz

ul. Nowina 20

62-081

Baranowo

ID: 9105018103

Firma Handlowo-Produkcyjna BARBARA Sp. z o.o.

ul. Turza 195

33-167

Turza

ID: 9105028655

Firma Produkcyjno-Us∏ugowoHandlowa „Fran-Bud”

Izdebki 390

36-203

Izdebki

ID: 9105020601

Firma Remontowo-Budowlana Adam Mot∏och Sp. z o.o.

ul. Fatimska 16/4

31-831

Kraków

ID: 9105020630

Firma ROLESKI Sp. z o.o. Zak∏ad Produkcji Spo˝ywczej „Firma Roleski”

ul. Spacerowa 181A, Zbylitowska Góra

33-113

Zg∏obice

ID: 9105018674

FISCHER AUTOMOTIVE

Mroczków 4

26-120

Bli˝yn

ID: 9105022706

FLEXPOL-GÑSIOR Sp. z o.o.

ul. Chemików 7

09-411

P∏ock

ID: 9105020641

FLORIAN CENTRUM S.A.

ul. Metalowa 11A

99-300

Kutno

ID: 9105022554

FOBOS Sp. z o.o.

Góra 24

64-410

Sieraków Wlkp.

ID: 9105022169

FOMAR BORG AUTOMOTIVE S.A.

ul. Okólna 45

05-270

Marki k. Warszawy

ID: 1101002165

FORM-PLAST Sp. z o.o.

ul. Toruƒska 143

85-831

Bydgoszcz

ID: 9105016527

FORTECH Sp. z o.o.

ul. Grobelna 4

95-200

Pabianice

ID: 9105017679

Francusko-Polskie Przedsi´biorstwo Instalacji Przemys∏owych POLSING Sp. z o.o.

ul. Kwiatkowskiego 8

33-101

Tarnów

ID: 9105017777

FSO S.A.

ul. Jagielloƒska 88

00-992

Warszawa

ID: 9105018107

Fundacja Rozwoju Demokracji LokalnejMa∏opolski Instytut Samorzàdu Terytorialnego i Administracji

ul. Szlak 73a

31-153

Kraków

ID: 9105019006

GAMBIT Humaƒski Janiszewski Sp.J.

ul. Spó∏dzielcza 3

99-300

Kutno

ID: 9105024824

Gazex Drzewicki Sp.J.

ul. Malinowskiego 5

02-776

Warszawa

ID: 9105018213

GAZSTAL S.A.

ul. Foluszowa 116

65-786

Zielona Góra

ID: 9105017626

GEBO Technika Polska Sp. z o.o.

ul. Bardowskiego 4

03-888

Warszawa

ID: 9105018210

GEOKONS Sp. z o.o.

ul. Al. Jerozolimskie 29A

05-820

Regu∏y

ID: 9105024037

GEORG SPRINGMAN Sp. z o.o.

ul. CzarnoleÊna 16

41-709

Ruda Âlàska

ID: 9105017690

GEPOL Sp. o.o.

ul. Sienkiewicza 22

60-819

Poznaƒ

ID: 9105018204

Gliwicka Fabryka Wagonów Holding S.A

ul. B∏. Czes∏awa 13

44-100

Gliwice

ID: 9105029521

Gliwickie Biuro Projektów Budownictwa Przemys∏owego PROJPRZEM S.A.

ul. Prymasa Stefana Wyszyƒkiego 11

44-101

Gliwice

ID: 9105018496

GOLD DROP Sp. z o.o.

ul. Rzeczna 11d

34-600

Limanowa

ID: 9105017648

BIULETYN JAKOÂCI

www.tuvdotcom.com

TUVdotCOM

3

˚YCZENIA

Szanowni Paƒstwo Z okazji zbli˝ajàcych si´ Âwiàt Bo˝ego Narodzenia oraz Nowego 2006 Roku, sk∏adam Paƒstwu najserdeczniejsze ˝yczenia dalszych sukcesów zawodowych, dobrego zdrowia oraz wszelkiej pomyÊlnoÊci w ˝yciu osobistym.

MyÊl´, i˝ korzystanie z us∏ug TÜV Rheinland Group w przysz∏oÊci przyniesie firmom, w których pracujecie wymierne korzyÊci, co potwierdzi wysokà jakoÊç us∏ug jakà staramy si´ Paƒstwu oferowaç.

Chcia∏bym na Paƒstwa r´ce z∏o˝yç równie˝ serdeczne podzi´kowania za wspó∏prac´ oraz okazane nam zaufanie.

Janusz Grabka Prezes Zarzàdu Dyrektor Generalny 4

BIULETYN JAKOÂCI

SYSTEM ZARZÑDZANIA BEZPIECZE¡STWEM INFORMACJI

Certyfikat z ludzkà twarzà.

Rozmowa z Markiem Muchà, Wiceprezesem Zarzàdu TÜV Rheinland Polska Sp. z o.o.

Czy Pana zdaniem s∏uszne sà zarzuty, ˝e systemy zarzàdzania jakoÊcià oparte na ISO rodzà w firmach nadmiernà biurokracj´, t∏umiàc przy tym inicjatyw´ i kreatywnoÊç pracowników?

Sàdz´, ˝e wypowiadajàcy te opinie ludzie nie majà racji. Systemy zarzàdzania jakoÊcià, które my certyfikujemy, okreÊlajà standardy przyj´te przez wszystkie kraje Unii Europejskiej. MyÊl´, ˝e ˝aden z tych krajów nie pozwoli∏by sobie w ten sposób na rozkwit biurokracji. Celem tych systemów jest przede wszystkim uniezale˝nienie si´ od wp∏ywów cz∏owieka, to znaczy, ˝e opisujà one pewien tok post´powania tak, ˝e ka˝da osoba, podejmujàca prac´ na danym stanowisku w dowolnym miejscu funkcjonowania firmy, dzia∏a z formalnego punktu widzenia w taki sam sposób. Wcale to jednak nie musi ograniczaç jej pola inwencji i kreatywnoÊci. Moim zdaniem w∏aÊnie w bankach mamy do czynienia z wieloma wewn´trznymi zarzàdzeniami, które sà bardziej restrykcyjne w stosunku do pracowników ni˝ procedury zwiàzane z systemami zarzàdzania jakoÊcià.

Kolejnym argumentem przeciw zarzutom o rozrost biurokracji mo˝e byç fakt, ˝e ju˝ w ponad po∏owie firm stosujàcych systemy zarzàdzania jakoÊcià ich procedury sà dost´pne dla pracowników poprzez wewn´trznà sieç informatycznà (intranet), co minimalizuje potrzeb´ tworzenia dokumentów papierowych.

Czy zgodzi si´ Pan z panujàcym przeÊwiadczeniem, ˝e wiele firm wprowadza systemy zarzàdzania jakoÊcià bardziej dla efektów marketingowych ni˝ z przekonania, ˝e systemy te poprawià organizacj´ pracy i wyniki finansowe?

RzeczywiÊcie panuje taka opinia, bowiem certyfikat systemu zarzàdzania jakoÊcià jest pewnym symbolem, zwykle pozytywnie odbieranym przez klientów. Umieszczony w dokumentach, logo czy innych znakach graficznych pozwala przyspieszyç proces budowania pozytywnego wizerunku firmy. Niemniej jednak firma posiadajàca taki certyfikat jest w pe∏ni odpowiedzialna za swój produkt czy us∏ug´ i zobowiàzuje si´ do spe∏nienia oczekiwaƒ zwiàzanych z jakoÊcià, takich jak pewnoÊç czy zaufanie, a wszelkie dzia∏ania sà ukierunkowane na wymagania klienta i realizowane poprzez procesy zwiàzane z kszta∏towaniem jakoÊci oraz wspó∏prac´ z kontrahentami.

Wdra˝anie systemów zarzàdzania jakoÊcià i ich certyfikacja nie jest procesem ∏atwym, a wymierne efekty nie przychodzà zbyt szybko. Co

wi´c jednak sk∏ania firmy do poddawania si´ tym procedurom?

Zastosowanie systemów zarzàdzania jakoÊcià pozwala przed doprowadzeniem do najistotniejszych zamierzeƒ na realizacj´ nie mniej wa˝nych celów czàstkowych. Sà to m.in. identyfikacja, wi´ksza przejrzystoÊç i optymalizacja procesów zachodzàcych wewnàtrz firmy, obni˝anie ich kosztów i czasu realizacji, okreÊlenie odpowiedzialnoÊci za wykonywane zadania itp. Z kolei posiadanie certyfikatu jakoÊci daje firmie poczucie profesjonalizmu jej pracowników i metod dzia∏ania, a dla klientów i otoczenia biznesowego jest Êwiadectwem jej dynamizmu i nowoczesnoÊci.

Czy banki w Polsce wykazujà zainteresowanie wdra˝aniem i certyfikacjà systemów zarzàdzania?

Z mojego punktu widzenia to zainteresowanie jest za ma∏e w stosunku do potrzeb. Mówiàc o potrzebach, myÊl´ chocia˝by o swojej sprawie z uzyskaniem kredytu w banku, która trwa ju˝ ponad trzy miesiàce. Gdyby w tym banku stosowano systemy jakoÊci, wiadomo by by∏o kto i w jakim terminie podejmuje w tej sprawie decyzje.

Uwa˝am wi´c, ˝e w przypadku banków jesteÊmy raczej na poczàtku drogi do osiàgni´cia satysfakcji z poziomu Êwiadczonych us∏ug.

JeÊli zaÊ chodzi o certyfikacj´ systemów zarzàdzania w bankach, to istotny wp∏yw na zainteresowanie tymi procedurami ma coraz mniejsza liczba banków z kapita∏em polskim. Trzeba przy tym wyraênie podkreÊliç, ˝e zakres samej certyfikacji systemów zarzàdzania jakoÊcià w bankach jest znacznie mniejszy od certyfikacji w innych jednostkach, gdy˝ obejmuje zwykle tylko niektóre czynnoÊci bankowe. W ostatnich kilku latach nasza firma przyzna∏a tylko trzy takie certyfikaty: dla Narodowego Banku Polskiego, który by∏ jednoczeÊnie tysi´cznym certyfikatem wydanym przez naszà jednostk´ certyfikujàcà w Polsce, oraz dla BRE Banku i Kredyt Banku.

Oczekujemy, ˝e zainteresowanie uzyskaniem takich certyfikatów przez banki b´dzie jednak ros∏o, a nasza firma, dysponujàca wysoko wykwalifikowanym i doÊwiadczonym zespo∏em, b´dzie mog∏a, ku satysfakcji naszych klientów, tym potrzebom sprostaç.

Marek Mucha Wiceprezes Zarzàdu TÜV Rheinland Polska Sp. z o.o., Dyrektor Dzia∏u QMS, Dyrektor Jednostki Certyfikujàcej, Senior Auditor TUV CERT

Rozmawia∏: Jacek Wnukowski

Wywiad zosta∏ zamieszczony w miesi´czniku „BANK”, Nr 10 (156) BIULETYN JAKOÂCI

5

SYSTEM ZARZÑDZANIA BEZPIECZE¡STWEM INFORMACJI

InnowacyjnoÊç... szansa rozwoju firmy, czy problem dla przedsi´biorców?

Ewa Labus TÜV Consulting Polska - Unternehmensgruppe TÜV Rheinland Sp. z o.o.

Artyku ukaza∏ si´ w dwumiesi´czniku „Fundusze Europejskie” numer 4(11) VI-VIII-IXI.2005

6

InnowacyjnoÊç w przedsi´biorstwach, innowacyjne dzia∏ania, innowacyjne podejÊcie do zarzàdzania firmà... to tylko kilka z popularnych okreÊleƒ odnoszàcych si´ do dzia∏ania polskich firm. Temat innowacyjnoÊci sta∏ si´ jednym z popularnych okreÊleƒ i tematów wÊród sfery biznesu. Szczególnego znaczenia nabra∏o s∏owo InnowacyjnoÊç w zestawieniu z funduszami Unii Europejskiej. Mniej wi´cej rok temu, kiedy oswajaliÊmy si´ z poj´ciami dost´pnych Êrodków finansowych w ramach poszczególnych programów operacyjnych, jednym z wa˝niejszych poj´ç dla polskich przedsi´biorców sta∏o si´ poj´cie i odpowiednia interpretacja poj´cia innowacyjnoÊci w odniesieniu do prowadzonej dzia∏alnoÊci.

InnowacyjnoÊç mo˝na opisaç jako zdolnoÊç istniejàcà w danej firmie do tworzenia nowych produktów. Wykorzystywanie w firmie planowania strategicznego oraz tworzenie wyodr´bnionych Êrodków finansowych na cele badawczo-naukowe jest wskaênikiem otwartoÊci na wprowadzenie innowacji. O potencjale innowacyjnoÊci Êwiadczy tak˝e wspó∏praca z oÊrodkiem naukowym, instytutem badawczym lub wy˝szà uczelnià. Jednak bezpoÊrednim wskaênikiem poziomu innowacyjnoÊci w firmie sà zg∏aszane patenty.

Badania statystyczne wskazujà, i˝ najwi´kszy odsetek firm stanowià firmy nale˝àce do sektora ma∏ych i Êrednich firm. Z kolei wielkoÊç przedsi´biorstwa, wysokoÊç osiàganych przychodów, a przede wszystkim bran˝a - to dane, które maja zwiàzek z poziomem innowacyjnoÊci.

Najwi´kszy odsetek podmiotów gospodarczych wykorzystujàcych planowanie d∏ugookresowe (powy˝ej 5 lat) oraz strategiczne podejÊcie do zarzàdzania firmà, stanowià firmy du˝e.

Najwi´kszy jest równie˝ odsetek wÊród firm du˝ych, które wdra˝ajà innowacyjne rozwiàzania w prowadzonej dzia∏alnoÊci.

Bioràc pod uwag´ dzia∏y gospodarki, które cechuje najwi´ksza innowacyjnoÊç nale˝à do nich: przemys∏ chemiczny, elektrotechnika, mechanika precyzyjna, przemys∏ maszynowy - czyli wszystkie dziedziny rozwojowe, w których na wysokiej pozycji jest sta∏y rozwój technologiczny. Niestety niewielki odsetek spoÊród wdra˝anych i stosowanych innowacji stanowià te, które opierajà si´ na w∏asnych patentach i licencjach. Podstawowà przeszkodà jest d∏ugotrwa∏y i kosztowny proces, zgodnie z polskimi przepisami nadania praw patentowych oraz fakt i˝ wi´kszoÊç wdra˝anych technologii jest sprawdzona na rynkach krajów europejskich czy Êwiatowych.

BIULETYN JAKOÂCI

Polscy przedsi´biorcy majà problem z odpowiednim zdefiniowaniem dzia∏aƒ zmierzajàcych do wprowadzenia innowacji w swoim przedsi´biorstwie.

Trudno jest równie˝ ustaliç precyzyjne wskaêniki innowacyjnoÊci. W badawczej praktyce stosowane sà rozró˝nienia na innowacj´ produktu i innowacj´ procesu. Przyjmuje si´, ˝e podstawowymi êród∏ami innowacji sà nak∏ady na inwestycje w Êrodki trwa∏e oraz dzia∏alnoÊç badawczo-rozwojowa.

W rozwoju innowacyjnoÊci niezb´dne jest tak˝e zagwarantowanie jasnych i funkcjonalnych (nadà˝ajàcych za rozwojem nauki i techniki) ram prawnych. Dobrym przyk∏adem jest tu ochrona w∏asnoÊci intelektualnej. Wa˝nym jest tak˝e stworzenie lokalnych rozwiàzaƒ podatkowych wspierajàcych innowacyjnoÊç.

Przedsi´biorcy nale˝àcy do najliczniejszego sektora, czyli sektora ma∏ych i Êrednich firm, zainteresowani pozyskaniem znacznych funduszy z puli Unii Europejskiej, przeznaczonej dla Polski zostali niejako przymuszeni do szybkiego przyswojenia zagadnieƒ zwiàzanych z innowacyjnoÊcià. Sektorowy Program Operacyjny Wzrost KonkurencyjnoÊci Przedsi´biorstw, znany wszystkim zainteresowanym pod skrótem SPO WKP, umo˝liwi∏ dofinansowanie do wysokoÊci max. 1.250 tys. pln inwestycji przyczyniajàcych si´ do znaczàcego wzrostu konkurencyjnoÊci zainteresowanych firm na rynku krajowym i zagranicznym.

Jednak mo˝liwoÊç uzyskania dotacji to dopiero poczàtek ˝mudnej drogi, na poczàtku której przedsi´biorcy powinni dok∏adnie zweryfikowaç swojà firm´, rodzaj prowadzonej dzia∏alnoÊci oraz planowanà inwestycj´ pod kàtem rygorystycznych wymagaƒ narzuconych dokumentami programowymi przez Ministerstwo Gospodarki i Pracy oraz Polskà Agencj´ Rozwoju Przedsi´biorczoÊci w Warszawie. Podstawowym kryterium dzia∏ania 2.3 SPO WKP jest to, aby realizowana inwestycja by∏a innowacyjna. W uzupe∏nieniu do programu zosta∏a podana dok∏adna definicja innowacyjnoÊci: „...Wszystkie projekty zg∏aszane przez Wnioskodawców powinny dotyczyç wprowadzanej przez nich innowacji produktowej lub procesowej. Przez innowacj´ nale˝y rozumieç prace zwiàzane z przygotowaniem i uruchomieniem wytwarzania, a tak˝e przygotowaniem do sprzeda˝y nowych lub udoskonalonych produktów i us∏ug (oferty) przeznaczonych do wprowadzenia na rynek albo innego wykorzystania w praktyce lub wprowadzenie unowoczeÊnionego procesu dystrybucji. W przypadku innowacji:

SYSTEM ZARZÑDZANIA BEZPIECZE¡STWEM INFORMACJI • produktowej - nale˝y rozumieç wprowadzenie przez Wnioskodawc´ nowego lub ulepszonego w stosunku do dotychczasowej oferty - produktu lub us∏ugi z zastosowaniem dotychczasowego procesu technologicznego, zarzàdzania oraz innych procesów majàcych wp∏yw na asortyment oferty; • procesowej - nale˝y rozumieç wprowadzenie przez Wnioskodawc´ nowego - w stosunku do istniejàcego u Wnioskodawcy - procesu technologicznego, zarzàdzania lub innego, majàcego na celu oferowanie dotychczasowej lub nowej oferty...”

Pierwszy termin sk∏adnia wniosków w grudniu ubieg∏ego roku dla wi´kszoÊci przedsi´biorców stanowi∏ poligon nowych doÊwiadczeƒ, jednak ju˝ kolejny lutowy termin z 2005 roku cechowa∏a wi´ksza iloÊç z∏o˝onych dobrych projektów. Dane z po∏owy lipca 2005r dotyczàce selekcji wniosków do dzia∏ania 2.3 SPO WKP: z ponad 8 tys wniosków z∏o˝onych na termin lutowy 2005 tylko 5 400 wniosków przesz∏o ocen´ formalnà na poziomie regionalnym, z czego 1 800 zosta∏o po ocenie techniczno-ekonomicznej.

Przedsi´biorcy podchodzà do tematu pozyskania funduszy unijnych z wi´kszà rezerwà ni˝ rok temu. Wielu uÊwiadomi∏o sobie fakt, i˝ nie wszyscy przedsi´biorcy z potrzebà doinwestowania swoich przedsi´biorstw mogà dotacj´ otrzymaç.

Podstawowà przeszkodà jest zapora w postaci wdra˝anej poprzez realizowanà inwestycj´ innowacji. Wspó∏praca konsultantów - doradców piszàcych projekty dla przedsi´biorców powinna cechowaç si´ uczciwym podejÊciem i indywidualnym spojrzeniem na Klienta. Nie wszyscy mogà si´gnàç po fundusze na rozwój swoich przedsi´biorstw.

WÊród przedsi´biorców sà równie˝ tacy, którzy nie rozumiejà poj´ç i definicji zwiàzanych z innowacjà, wdra˝aniem nowych technologii. Pomimo, i˝ od kilku lat istnia∏a mo˝liwoÊci rozwoju firm wdra˝ajàcych innowacyjne rozwiàzania i nowe technologie - program przedakcesyjny Phare - dopiero mo˝liwoÊç pozyskania wi´kszej puli finansowej wp∏yn´∏a na mentalnoÊç polskich przedsi´biorców.

Z praktycznego podejÊcia do aplikowania po fundusze UE wynika problem zwiàzany z cz´sto odmiennà interpretacjà poj´cia czy dana inwestycja jest innowacyjna czy te˝ nie. Dlatego zosta∏ wprowadzony za∏àcznik stanowiàcy poÊwiadczenie niezale˝nej jednostki naukowo- badawczej, umocowanej do wydawania tzw. opinii o innowacyjnoÊci danej technologii.

W Polsce funkcjonujà liczne instytucje ogniskujàce swoje dzia∏ania na wiàzaniu sfery badawczo-rozowojowej ze sferà produkcyjnà. Nale˝à do nich centra transferu technologii i innowacji, parki technologiczne, inkubatory przedsi´biorczoÊci i centra technologiczne, krajowe sieci informacyjne i krajowe sieci us∏ug itp.

Instytucje pe∏niàce rol´ centrów transferu technologii i innowacji sà najcz´Êciej: jednostkami sfery nauki (placówki naukowo-badawcze, instytuty, jednostki badawczo - rozwojowe) lub b´dàce

integralnà ich cz´Êcià, cz´sto te˝ stanowià zaplecze merytoryczne uczelni, jednostkami pomostowymi lub integralnà cz´Êcià jednostek pomostowych, np. parków technologicznych, agencji rozwoju regionalnego, inkubatorów przedsi´biorczoÊci, fundacji itp.

Wi´kszoÊç przedsi´biorców, którzy sk∏adali wnioski do SPO WKP i zale˝a∏o im na uzyskaniu jak najwi´kszej iloÊci punktów za InnowacyjnoÊç ubiega∏o si´ równoczeÊnie o wydanie opinii o innowacyjnoÊci w∏aÊnie w niezale˝nych jednostkach naukowo- badawczych.

Polscy przedsi´biorcy sà wspierani w dà˝eniu do wdra˝ania innowacyjnych technologii stanowiàcych zapewnienie sta∏ego wzrostu gospodarczego naszego kraju.

Po po∏àczeniu w 2002 roku z Agencjà Techniki i Technologii jednym z zadaƒ Polskiej Agencji Rozwoju Przedsi´biorczoÊci jest realizacja za∏o˝eƒ polityki paƒstwa w dziedzinie wspierania innowacyjnoÊci gospodarki oraz transferu technologii.

Strategia Rzàdu z zakresu polityki proinnowacyjnej zapisana jest na nast´pujàcych dokumentach: „Zwi´kszanie innowacyjnoÊci gospodarki w Polsce do 2006 roku”, „Narodowy Plan Rozwoju 2004-2006” oraz „Sektorowy Program Operacyjny Wzrost konkurencyjnoÊci przedsi´biorstw” wraz z Uzupe∏nieniami Programu.

Podsumowujàc rozwa˝ania dotyczàce podejÊcia polskich przedsi´biorców do wa˝nej lecz trudnej tematyki wdra˝ania nowych technologii przytocz´ zapisy kluczowego dokumentu, w którym sà uj´te podstawy polityki strukturalnej w odniesieniu do Polski na lata 2004- 2006, a mianowicie Narodowego Planu Rozwoju dla Polski na lata 2004 - 2006: „...Celem strategicznym Narodowego Planu Rozwoju jest rozwijanie konkurencyjnej gospodarki opartej na wiedzy i przedsi´biorczoÊci, zdolnej do d∏ugofalowego, harmonijnego rozwoju, zapewniajàcej wzrost zatrudnienia oraz popraw´ spójnoÊci spo∏ecznej, ekonomicznej i przestrzennej z Unià Europejskà na poziomie regionalnym i krajowym...”.

Na moment pisania niniejszego tekstu przed polskimi przedsi´biorcami istnieje mo˝liwoÊç skorzystania z puli finansowej funduszu przedakcesyjnego Phare 2003 linia bud˝etowa z 2003 roku.

Dla szczególnie zainteresowanych tematykà poni˝ej wykaz prasy fachowej, w której mo˝na znaleêç informacje dotyczàce zagadnieƒ zwiàzanych z innowacyjnoÊcià: Gazeta Innowacje Przeglàd Techniczny - www.pt.pol.pl Nowy Przemys∏ - http://nowyprzemysl.wnp.pl/ Sprawy Nauki - http://www.kbn.gov.pl/pub/kbn/sn CORDIS focus - www.cordis.lu/focus/en/

BIULETYN JAKOÂCI

7

NOWE NORMY

Norma ISO 22000:2005

Zbigniew Oczad∏y Kierownik Sekcji HACCP TÜV Rheinland Polska Sp. z o.o. zbigniew.oczadly@pl.tuv.com

8

Wspó∏czesna technologia zwiàzana z wytwarzaniem ˝ywnoÊci wymaga ciàg∏ego doskonalenia. Poczàtkowo przedsi´biorstwa funkcjonujàce w bran˝y spo˝ywczej wdra˝a∏y system zapewnienia jakoÊci ISO 9000. Po wprowadzeniu uregulowaƒ prawnych w przedsi´biorstwach rozpocz´∏y si´ prace zwiàzane z wdro˝eniem systemu bezpieczeƒstwa ˝ywnoÊci HACCP. W ostatnich latach zosta∏y opracowane nowe standardy takie jak BRC, IFS czy EurepGap. Sytuacja ta powoduje, ˝e niektóre przedsi´biorstwa posiadajà dwa systemy jednoczeÊnie. Oczywista jest koniecznoÊç posiadania przez producentów ˝ywnoÊci (oraz organizacji zwiàzanych z tym sektorem) systemu zarzàdzania bezpieczeƒstwem w ich firmie. Aby u∏atwiç im sprawne zarzàdzanie bezpieczeƒstwem i jakoÊcià ich produktów, w roku 2005 zosta∏a powo∏ana do ˝ycia norma ISO 22000.

Norma ISO 22000:2005 zosta∏a opracowana po to, by zniwelowaç ró˝nice, dotyczàce zarzàdzania bezpieczeƒstwem ˝ywnoÊci w przemyÊle spo˝ywczym, w wymaganiach systemów zapewnienia bezpieczeƒstwa ˝ywnoÊci HACCP i systemu zarzàdzania jakoÊcià ISO 9001:2000.

Standard ten mo˝e byç stosowany na wszystkich etapach procesu pozyskiwania ˝ywnoÊci, rozpoczynajàc od produkcji pierwotniej, poprzez przetwórstwo, na ostatecznej dystrybucji koƒczàc. Wymagania normy mo˝na równie˝ odnieÊç do dzia∏alnoÊci poÊrednio zwiàzanej z produkcjà i dystrybucjà ˝ywnoÊci (producenci opakowaƒ, Êrodków myjàcych, wyposa˝enia dla przemys∏u spo˝ywczego oraz firmy transportujàce i przechowujàce ˝ywnoÊç). Norma uwzgl´dnia wszystkie zalecenia odnoszàce si´ do systemu HACCP zawarte w Kodeksie ˚ywnoÊciowym FAO/ WHO oraz wymaganiach Dobrej Praktyki Produkcyjnej i Higienicznej. W pracach nad ISO 22000 zosta∏y wzi´te pod uwag´ wnioski ekspertów z wielu paƒstw oraz organizacji mi´dzynarodowych takich jak Codex Alimentarius Commission, International Hotel and Restaurant Assosciation, itp.

Dzi´ki temu norma ta stanowi wytyczne dla tych przedsi´biorstw, które poza podstawowym systemem HACCP wymagajà dalszego doskonalenia.

Norma ta zosta∏a uznana za Êwiatowy standard, co u∏atwi uczestnictwo we wspó∏pracy i handlu mi´dzynarodowym.

Elementami kluczowymi normy ISO 22000 sà: system zarzàdzania jakoÊcià, warunkowe programy wst´pne (Prerequisite Programs - PRP) oraz zasady HACCP. Zasady HACCP obejmujà BIULETYN JAKOÂCI

system HACCP opracowany i wdro˝ony zgodnie z wymogami opisanymi w Codex Alimentarius (CAC / RCP 1-1969, Rev. 4). Warunkowe programy wst´pne (PRP), zidentyfikowane w trakcie analizy zagro˝eƒ, stanowià podstawowe warunki i czynnoÊci, które sà konieczne do utrzymania odpowiedniego stanu higieny w przedsi´biorstwie. PRP musi dotyczyç ca∏ego ∏aƒcucha ˝ywnoÊciowego odpowiednio dla zaopatrzenia, magazynowania, produkcji, obrotu oraz procesów pomocniczych (np. infrastruktura i programy utrzymania technicznego). Przyk∏adami PRP mogà byç: Dobra Praktyka Rolnicza (GAP), Dobra Praktyka Weterynaryjna (GVP), Dobra Praktyka Produkcyjna (GMP), Dobra Praktyka Higieny (GHP), Dobra Praktyka Wytwarzania (GPP), Dobra Praktyka Dystrybucji (GDP) oraz Dobra Praktyka Handlu (GTP). Wyst´pujà dwa rodzaje PRP: programy dotyczàce infrastruktury i utrzymywania oraz operacyjne PRP, przy czym te ostatnie sà zidentyfikowane przez analiz´ zagro˝eƒ jako niezb´dne dla kontroli zagro˝eƒ. Programy te nie sà sta∏e i niezmienne - powinny byç one modyfikowane w razie koniecznoÊci jeÊli ich planowa weryfikacja na to wska˝e, przy czym zapisy z weryfikacji i modyfikacji powinny byç utrzymywane przez organizacj´.

Podstawowym i najwa˝niejszym elementem efektywnego systemu zarzàdzania bezpieczeƒstwem ˝ywnoÊci jest analiza zagro˝eƒ, która porzàdkuje wiedz´ wymaganà do ustanowienia efektywnej kombinacji pomiarów kontrolnych. W sk∏ad analizy wchodzi identyfikacja i ocena wszystkich zagro˝eƒ, które mogà si´ pojawiç (∏àcznie z zagro˝eniami, które wià˝à si´ z rodzajem procesu i u˝ywanym sprz´tem) oraz okreÊleniem akceptowalnych poziomów zagro˝eƒ w produkcie gotowym, jeÊli jest to mo˝liwe. Podczas analizy zagro˝eƒ dokonuje si´ selekcji i oceny dzia∏aƒ kontrolnych, jak równie˝ organizacja okreÊla strategi´ post´powania w celu zapewnienia kontroli zagro˝eƒ dzi´ki kombinacji PRP oraz planów HACCP. Celem normy jest zaplanowanie, wdro˝enie, stosowanie, utrzymywanie i aktualizowanie systemu zarzàdzania bezpieczeƒstwem ˝ywnoÊci. Norma zwraca uwag´ równie˝ na ocen´ i oszacowanie wymagaƒ klientów oraz demonstracj´ zgodnoÊci wzajemnie uzgodnionych wymagaƒ odnoszàcych si´ do bezpieczeƒstwa ˝ywnoÊci. W jej zakres wchodzi zapewnienie, ˝e organizacja dostosowuje si´ do ustanowionej strategii bezpieczeƒstwa ˝ywnoÊci oraz wykazanie tego dostosowania odpo-

NOWE NORMY / WYDARZENIA wiednim zainteresowanym stronom. Wa˝nym elementem jest deklaracja spe∏nienia wymagaƒ odpowiedniego ustawodawstwa i rozporzàdzeƒ w zakresie bezpieczeƒstwa ˝ywnoÊci. Nale˝y zaznaczyç, ˝e celem omawianej normy jest równie˝ ubieganie si´ o certyfikacj´ lub rejestracj´ swojego systemu zarzàdzania bezpieczeƒstwem ˝ywnoÊci przez zewn´trznà organizacj´, samoocena lub deklaracja zgodnoÊci ze Standardem Mi´dzynarodowym oraz efektywna komunikacja zagadnieƒ bezpieczeƒstwa ˝ywnoÊci odpowiednim, zainteresowanym stronom w ∏aƒcuchu ˝ywnoÊciowym.

Dostosowanie posiadanego systemu zarzàdzania do wymagaƒ ISO 22000 b´dzie mo˝liwe. Jak bardzo b´dzie to skomplikowany proces b´dzie zale˝a∏o od tego, jaki dane przedsi´biorstwo posiada certyfikat zarzàdzania.

W przypadku posiadania zintegrowanego systemu ISO 9001 i HACCP sprawa wydaje si´ prosta, na pewno wi´cej pracy czeka przedsi´biorstwa posiadajàce tylko jeden z tych systemów. W przy-

padku standardów BRC, czy IFS, ze wzgl´du na ró˝nice w wymaganiach, konieczne b´dzie uzupe∏nienie funkcjonujàcego systemu o dodatkowe wymagania wynikajàce z normy.

Prawdopodobnie norma ISO 22000 stanie si´ dokumentem uniwersalnym dla ca∏ej bran˝y spo˝ywczej, stanowiàcym podstaw´ do prowadzenia auditów wewn´trznych i zewn´trznych oraz certyfikacji. Nie stanie si´ to jednak natychmiast, poczàtkowo norma ta b´dzie zapewne stanowiç uzupe∏nienie dla opracowanych wczeÊniej na ca∏ym Êwiecie norm i zaleceƒ takich jak: DS.3027, IFS, BRC, EFSIS itp., które w ostatnim czasie powsta∏y w znacznej iloÊci.

W przysz∏oÊci sukces i utrzymanie si´ na rynku systemów zgodnych z ISO 22000 b´dzie zale˝a∏o od tego, czy b´dzie on konkurencyjny wobec mi´dzynarodowych standardów wymaganych przez mi´dzynarodowe organizacje handlowe, takich jak BRC czy IFS mogàcych przecie˝ wyst´powaç zupe∏nie samodzielnie.

Forum Wymiany DoÊwiadczeƒ dla Pe∏nomocników ds.

Systemów Zarzàdzania JakoÊcià i Ârodowiskowego

tycznego dyskutowano i zadawano pytania prelegentom oraz wymieniano uwagi na podstawie w∏asnych doÊwiadczeƒ. WartoÊç spotkania podkreÊla fakt, i˝ uczestnicy dyskutowali mi´dzy sobà równie˝ po zakoƒczeniu zaj´ç, chwalàc si´ swoimi osiàgni´ciami, a tak˝e pomys∏ami na doskonalenie systemów zarzàdzania. Pierwszy dzieƒ zakoƒczono zwiedzaniem barokowych wn´trz zamku oraz uroczystà kolacjà w trakcie której czas umila∏ wyst´p zespo∏u muzycznego.

Podczas podsumowania uczestnicy wyrazili ch´ç i zainteresowanie uczestnictwem w kolejnych spotkaniach, dzi´ki którym w mi∏ym towarzystwie mo˝na podyskutowaç, wymieniç poglàdy i uczestniczyç w warsztatach praktycznych.

Sponsorami tegorocznego spotkania byli: • Deutsche Bank PBC S.A. (sponsor g∏ówny), który podczas prelekcji przedstawi∏ równie˝ informacje na temat finansowania pomostowego projektów dotowanych przez Uni´ Europejskà, • Wydawnictwa Normalizacyjne Alfa - Wero Sp. z o.o.

• TÜV Rheinland Polska Sp. z o.o.

W dniach 21-22 wrzeÊnia 2005 na Zamku w Rydzynie ko∏o Leszna, który by∏ niegdyÊ siedzibà Ksià˝àt Leszczyƒskich oraz Su∏kowskich odby∏o si´ szóste ju˝ z kolei Forum Wymiany DoÊwiadczeƒ dla Pe∏nomocników ds. Systemów Zarzàdzania JakoÊcià i Ârodowiskowego, organizowane przez TÜV Akademi´ Polskà Sp. z o.o.

W forum uczestniczy∏o 55 Pe∏nomocników reprezentujàcych ró˝ne organizacje. Celem spotkania by∏o przedstawienie nowych sposobów na doskonalenie systemów zarzàdzania, wymiana doÊwiadczeƒ mi´dzy uczestnikami oraz przedstawicielami jednostki certyfikujàcej TÜV Rheinland Polska Sp. z o.o.

Uroczystego otwarcia imprezy dokona∏ Prezes Zarzàdu TÜV Akademia Polska Sp. z o.o.

Pan Janusz Grabka. Podczas forum omawiane by∏y nast´pujàce zagadnienia: • Zagro˝enia na wspó∏czesnym rynku certyfikacji.

• Cele dotyczàce jakoÊci i mierniki ich realizacji podstawà ciàg∏ego doskonalenia i funkcjonowania organizacji.

• Zmiany w normie EN ISO 14001:2004 • System Zarzàdzania Bezpieczeƒstwem i Higienà Pracy - cele, wskaêniki i korzyÊci z wdra˝ania.

• Ocena kompetencji personelu na podstawie doÊwiadczeƒ firmy Atmoterm S.A. • Kompetencje auditorów wewn´trznych.

Po zakoƒczeniu ka˝dego panelu tema-

BIULETYN JAKOÂCI

9

WYDARZENIA Certyfikat ISO 9001:2000 dla G∏ównego Inspektoratu JakoÊci Handlowej Artyku∏ów Rolno-Spo˝ywczych Inspekcja JakoÊci Handlowej Artyku∏ów Rolno-Spo˝ywczych jako pierwsza inspekcja w Polsce o tak z∏o˝onej strukturze organizacyjnej otrzyma∏a certyfikat zarzàdzania jakoÊcià na zgodnoÊç z ISO 9001:2000 przyznany przez TÜV Rheinland Polska, który potwierdza wysokà jakoÊç realizowanych zadaƒ i spójnoÊç stosowanych procedur oraz kompetencje pracowników. IJHARS w roku 2004 wdro˝y∏a system zarzàdzania jakoÊcià zgodnà ze Êwiatowym standardem ISO 9001:2000. Ma on na celu m.in. spe∏nienie oczekiwaƒ przedsi´biorców i konsumentów w zakresie jakoÊci realizowanych zadaƒ oraz rzetelnoÊci wykonywanych prac, wzmocnienie niepodwa˝alnoÊci oraz obiektywnoÊci wyników kontroli, ujednolicenie procedur kontrolnych we wszystkich jednostkach organizacyjnych. Przyznany certyfikat jest wa˝ny do 2008.05.10.

Otwarcie laboratorium meblowego 13 paêdziernika w Poznaniu rozpocz´∏o dzia∏alnoÊç nowe laboratorium mechaniczne firmy TÜV Rheinland Polska Sp. z o. o. dzia∏ajàce w ramach Sekcji Meblowej Dzia∏u Product Safety, Êwiadczàcej szerokie us∏ugi w zakresie kontroli i oceny oraz potwierdzenia bezpieczeƒstwa wyrobów bran˝y meblowej, zgodnoÊci z wymaganiami norm, jak równie˝ wymaganiami znaków kontrolnych oferowanych przez Jednostk´ Certyfikujàcà TÜV Rheinland Group.

W uroczystym otwarciu laboratorium udzia∏ wzi´li przedstawiciele producentów mebli, wspó∏pracujàce jednostki badawcze, a tak˝e partnerzy koncernu TÜV Rheinland Group, do którego nale˝y TÜV Rheinland Polska Sp. z o.o.

10

BIULETYN JAKOÂCI

Ze strony TÜV Rheinland Product Safety GmbH w uroczystoÊci uczestniczyli: Günter Ziebell oraz Peter Weber, kierownik laboratorium meblowego w Dreênie oraz Reimund Heym, kierownik laboratorium meblowego w Norymberdze oraz Herford firmy LGA. „Jako jednostka certyfikujàca od lat zajmujemy si´ badaniem systemów zarzàdzania i wyrobów pod wzgl´dem jakoÊci. Do tej pory badania dla bran˝y meblarskiej przeprowadzaliÊmy w laboratoriach w Niemczech. Laboratorium w Poznaniu zapewni nam mo˝liwoÊç przeprowadzania badaƒ wyrobów meblowych w Polsce, co z pewnoÊcià wp∏ynie na konkurencyjnoÊç naszej oferty” - zapewni∏ Janusz Grabka, Prezes Zarzàdu TÜV Rheinland Polska Sp. z o. o.

Laboratorium mechaniczne TÜV Rheinland Polska zosta∏o wyposa˝one w nowoczesne urzàdzenia badawcze niemieckiej firmy Hegewald & Peschke pozwalajàce na przeprowadzenie kontrolnych testów zgodnie z wymaganiami norm europejskich oraz krajów spoza Unii Europejskiej. Konstrukcja ramowa stanowiska badawczego pozwala na dowolnà konfiguracj´ miejsca pomiaru w zale˝noÊci od potrzeb.

UniwersalnoÊç zastosowanych rozwiàzaƒ konstrukcyjnych oraz elementów z∏àcznych umo˝liwia rozbudow´ stanowiska o kolejne modu∏y.

Kontakt: Tomasz Maƒczak, TÜV Rheinland Polska Sp. z o.o. Sekcja Wyrobów Meblowych, tel. 061 867 81 87, kom. 661 917 036

WYDARZENIA

21 paêdziernika br. odby∏a si´ organizowana specjalnie dla partnerów biznesowych TÜV Rheinland Polska Sp. z o.o. biesiada piwna OKTOBERFEST. Ju˝ po raz trzeci spotkaliÊmy si´ z naszymi Klientami przy biesiadnym stole, aby wspólnie sp´dziç czas przy dêwi´kach Êlàskiej muzyki i sporej dawce Êlàskiego humoru.

Sponsorem g∏ównym imprezy by∏ TÜV Inter Cert , sponsorami nagród: TÜV Akademia Polska Sp. z o.o., Huta Szk∏a w JaÊle oraz TÜV Rheinland Polska Sp. z o.o., a ochronà imprezy zaj´∏a si´ Firma Era Sp. z o. o.

OKTOBERFEST 2005 odby∏ si´ w hali MOSiR-u w Zabrzu.

Licznie przyby∏ych goÊci bawi∏ znany na Âlàsku zespó∏ Antyki. Wyst´py kabaretowe zespo∏u przeplatane wspólnym Êpiewaniem biesiadnym i licznymi konkursami zapewni∏y uczestnikom imprezy sporo wra˝eƒ. Podczas biesiady Zarzàd TÜV Rheinland Polska wyró˝ni∏ firmy, które w sposób szczególny dbajà o jakoÊç swoich wyrobów i us∏ug.

Wr´czenie statuetek (od prawej) Tomasz Petelicki - Dyrektor Zarzàdzajàcy, Firma Roleski; Henryk Krawiec - Szef JakoÊci, Mittal Steel S.A. Oddzia∏ Dàbrowa Górnicza; Antoni Galwas Z-ca Dyrektora ds. Administracyjno-Ekonomicznych, Centrum Onkologii w Gliwicach; Wodzirej; Janusz Grabka - Prezes Zarzàdu TÜV Rheinland Polska Sp. z o.o; Marek Mucha - Wiceprezes Zarzàdu TÜV Rheinland Polska Sp. z o.o.

Statuetki GRABKOMUCHY w tym roku otrzyma∏y: • Firma Roleski • Mittal Steel S.A. Oddzia∏ Dàbrowa Górnicza • Centrum Onkologii Instytut im. M. Sk∏odowskiejCurie w Gliwicach.

Punktem kulminacyjnym biesiady by∏a TÜVTOMBOLA - loteria, w której nagrodà by∏ rejs dla dwóch osób promem Stena Line z Gdyni do Karlskrony. W tym roku szcz´Êcie dopisa∏o Panu Jerzemu Bogdanowi, Pe∏nomocnikowi ds. JakoÊci Firmy TALMEX Systemy Chemoodporne.

W tym roku do Karlskrony pop∏ynie Pan Jerzy Bogdan z Firmy Talmex.

Serdecznie dzi´kujemy wszystkim uczestnikom biesiady OKTOBERFEST 2005 za przybycie oraz za wspólnà zabaw´. Dzi´kujemy równie˝ Sponsorom i Fundatorom nagród.

ZAPRASZAMY NA „OKTOBERFEST 2006” BIULETYN JAKOÂCI

11

SZKOLENIA

Szkolenia TÜV Akademia Polska Informacje ogólne SZKOLENIA OTWARTE Szkolenia otwarte sà kierowane zarówno do pracowników ró˝nych firm i organizacji, jak i osób prywatnych, pragnàcych zdobyç nowe kwalifikacje.

Miejsce realizacji szkoleƒ ustalane jest na podstawie zró˝nicowania geograficznego zg∏oszonych uczestników w jednym ze wspó∏pracujàcych z nami oÊrodków szkoleniowych.

Uczestnicy w cenie szkolenia otrzymujà: • Profesjonalny trening umiej´tnoÊci • ZaÊwiadczenie / Certyfikat TÜV o nabytych kompetencjach • Materia∏y szkoleniowe • Materia∏y piÊmiennicze • Zakwaterowanie w pokojach jednoosobowych • Wy˝ywienie • Opiek´ rezydenta TÜV Akademia Polska L.P. Modu∏ 1

12

2

I

3

II

SZKOLENIA ZAMKNI¢TE Organizujemy tak˝e szkolenia tzw.: „szyte na miar´”, tzn. dostosowane do specyfiki firmy oraz potrzeb i oczekiwaƒ uczestników szkolenia. Ceny szkoleƒ zamkni´tych sà ustalane indywidualnie dla ka˝dej firmy.

TRENERZY Wszystkie zaj´cia sà prowadzone nowoczesnymi metodami aktywizujàcymi przez doÊwiadczonych specjalistów: auditorów, trenerów i konsultantów TÜV Rheinland Group. Uzyskali oni akredytacj´ Polskiej Agencji Rozwoju Przedsi´biorczoÊci do realizacji Programów PHARE 2000 - SSG RZL oraz PHARE 2001 - PZ RZL. Docenieniem kompetencji i profesjonalizmu merytorycznego i organizacyjnego TÜV Akademia Polska Sp. z o.o. jest przyznanie tytu∏u oraz certyfikatów „Przedsi´biorstwo Fair Play 2004” oraz „Przedsi´biorstwo Fair Play 2005” przez Krajowà Izb´ Gospodarczà oraz Instytut Badaƒ nad Demokracjà i Przedsi´biorstwem Prywatnym.

Nazwa szkolenia

Data

Cena

Pe∏nomocnik JakoÊci w przemyÊle spo˝ywczym TÜV

03-11.04 02.-10.10

4 000 PLN

Wst´p do systemu HACCP

20-22.03 11-13.10

1 600 PLN

08-10.05 07-09.11 06-08.11

1 600 PLN

(1)

Auditor wewn´trzny systemu HACCP

4

Zintegrowane systemy zarzàdzania (ISO 9001 i HACCP)

12-14.06 04-06.12

2 000 PLN

5

Auditor zewn´trzny systemu HACCP

15-17.05

4 200 PLN 2 700 PLN*

6

ISO 22000 - System Zarzàdzania Bezpieczeƒstwem ˚ywnoÊci

27-29.04 18-20.09

1 600 PLN

7

STANDARD BRC (BRITISH RETAIL CONSORTIUM)

25-26.05

1 200 PLN

8

STANDARD IFS (INTERNATIONAL FOOD STANDARD)

14-15.04 01-02.06

1 200 PLN

9

STANDARD EUREPGAP

31.05

600 PLN

13-15.05 18-20.09

1 600 PLN

01-03.03 19-21.06 28-30.09 27-29.09

1 600 PLN

Warsztaty doskonalàce dla auditorów wewn´trznych

26-28.04 11-13.12

1 750 PLN

13

Zarzàdzanie jakoÊcià

19-21.06

1 450 PLN

10

I

11

II

12

III

Wst´p do systemu zarzàdzania jakoÊcià (ISO 9001:2000)

(2)

Auditor wewn´trzny systemu zarzàdzania jakoÊcià (ISO 9001:2000)

14

Zarzàdzanie procesowe w przedsi´biorstwie

15-17.05

1 450 PLN

15

Badania satysfakcji klienta pod wzgl´dem wymagaƒ normy ISO 9001:2000

24-26.04

1 600 PLN

16

Pe∏nomocnik JakoÊci TÜV

13-21.03 19-27.06 02-10.10

3 600 PLN

17

Auditor JakoÊci TÜV

23-27.01 11-15.09

3 800 PLN

BIULETYN JAKOÂCI

SZKOLENIA

L.P. Modu∏ 18

I

19

II

20

III

21 22 23

I II

24 25

26

Nazwa szkolenia

Data

Cena

30.03-01.04 13-15.03 06-08.09 07-09.09

1 600 PLN

12-14.04 03-05.04 23-25.10 26-28.10

1 600 PLN

Warsztaty doskonalàce dla auditorów wewn´trznych

08-10.05 06-08.11

1 750 PLN

Pe∏nomocnik i Auditor w systemie zarzàdzania Êrodowiskowego

08-12.05

4 000 PLN

Wst´p do systemu zarzàdzania w przemyÊle motoryzacyjnym

05-07.04 18-20.09

1 600 PLN

10-12.05 09-11.10

1 600 PLN

Wst´p do systemu zarzàdzania Êrodowiskowego (ISO 14001:2004)

(3)

(4)

Auditor wewn´trzny systemu zarzàdzania Êrodowiskowego wg ISO 14001:2004

Auditor wewn´trzny systemu zarzàdzania jakoscià w przemyÊle motoryzacyjnym (ISO/TS 16949:2002)

Pe∏nomocnik jakoÊci w przemyÊle motoryzacyjnym (ISO/TS 16949:2002) I

II

Podstawy systemu zarzàdzania bezpieczeƒstwem i higienà pracy (5)

Auditor wewn´trzny systemu zarzàdzania bezpieczeƒstwem i higienà pracy (PN-N 18001)

06-12.03 04-10.04 17-23.11 22-24.02 04-06.10 21-23.04 26-28.04 02-04.11 28-30.11

4 200 PLN 1 600 PLN

1 600 PLN

27

Oznaczenie CE (szkolenie 1-dniowe)

Termin otwarty

600 PLN

28

Oznaczenie CE wyrobów medycznych (szkolenie 4-dniowe)

Termin otwarty

4 000 PLN

29

Pe∏nomocnik Zintegrowanych Systemów Zarzàdzania (ISO 9000, ISO 14000, PN-N 18000)

20-24.03

4 000 PLN

*cena dla osób wspó∏pracujàcych z TÜV Rheinland Group (1) W przypadku osób nie posiadajàcych doÊwiadczenia zawodowego w bran˝y spo˝ywczej wymagany jest wczeÊniejszy udzia∏ w module I w/w szkolenia lub/i dobra znajomoÊç wymagaƒ GMP, GHP i HACCP (2) W przypadku osób nie posiadajàcych doÊwiadczenia zawodowego w systemach zarzàdzania jakoÊcià wymagany jest wczeÊniejszy udzia∏ w module I w/w szkolenia lub/i dobra znajomoÊç wymagaƒ normy ISO 9001:2000.

(3) W przypadku osób nie posiadajàcych doÊwiadczenia zawodowego w obszarze Êrodowiskowego systemu zarzàdzania wymagany jest wczeÊniejszy udzia∏ w module I w/w szkolenia lub/i dobra znajomoÊç wymagaƒ normy ISO 14001.

(4) W przypadku osób nie posiadajàcych doÊwiadczenia zawodowego w obszarze systemu zarzàdzania jakoÊcià w przemyÊle motoryzacyjnym wymagany jest wczeÊniejszy udzia∏ w module I w/w szkolenia lub/i dobra znajomoÊç wymagaƒ normy ISO 9001:2000.

(5) W przypadku osób nie posiadajàcych doÊwiadczenia zawodowego w obszarze systemu zarzàdzania BHP wymagany jest wczeÊniejszy udzia∏ w module I w/w szkolenia lub/i dobra znajomoÊç wymagaƒ normy PN-N 18001.

Szkolenia personelu badaƒ nieniszczàcych Informacje ogólne SZKOLENIA OTWARTE Szkolenia oprowadzone sà zgodnie z og∏oszonym harmonogramem. Realizowany jest standardowy plan szkolenia. Zaj´cia odbywajà si´ w grupach od 12 do 16 osób w miejscach okreÊlonych przez jednostk´ szkoleniowà. Ka˝dy uczestnik szkolenia otrzymuje: • Materia∏y szkoleniowe • Materia∏y piÊmiennicze • ZaÊwiadczenie o uczestnictwie w szkoleniu • Wy˝ywienie (obiad, kolacja, ca∏odzienny serwis kawowy) • Opiek´ rezydenta TÜV Akademia Polska SZKOLENIA ZAMKNI¢TE Realizowane sà u klienta zg∏aszajàcego jednorazowo wi´kszà iloÊç osób w jednej metodzie. Poprzez indywidualne podejÊcie, staramy si´ dopasowaç

do jego potrzeb, np.: zwiàzanych z profilem produkcji. Dodatkowà korzyÊcià dla klienta jest brak kosztów zwiàzanych z oddelegowaniem pracowników oraz mo˝liwoÊç uzyskania rabatu. Zaj´cia odbywajà si´ w grupach od 10 osób, w miejscu uzgodnionym ze zleceniodawcà.

TRENERZY Zaj´cia szkoleniowe prowadzone sà przez trenerów TÜV Akademia Polska, personel krajowy oraz przy wspó∏udziale specjalistów niemieckich z SLV Halle, posiadajàcych wieloletnie doÊwiadczenie na europejskim rynku badaƒ nieniszczàcych.

Prowadzàcy zaj´cia posiadajà certyfikaty w stopniu 2 i 3 wg EN 473. Dzi´ki temu uczestnicy majà mo˝liwoÊç nabycia wiedzy merytorycznej oraz umiej´tnoÊci praktycznych umo˝liwiajàcych sprostanie ró˝norodnym wymaganiom stawianym w zakresie badaƒ nieniszczàcych na europejskim rynku us∏ug badawczych.

BIULETYN JAKOÂCI

13

SZKOLENIA

Harmonogram szkoleƒ na rok 2006 1 stopieƒ kwalifikacji wg EN 473 Termin szkolenia Nazwa szkolenia

Cena

Symbol I pó∏rocze

II pó∏rocze

szkolenia

egzaminy wraz z certyfikatem

Badania radiograficzne

RT 1

13.03-24.03.2006

09.10-20.10.2006

(*)

1 650

Badania ultradêwi´kowe

UT 1

09.01-20.01.2006 22.05-02.06.2006

02.10-13.10.2006 11.12-22.12.2006

3 500

1 650

2 stopieƒ kwalifikacji wg EN 473 Termin szkolenia Nazwa szkolenia

Cena

Symbol I pó∏rocze

II pó∏rocze

szkolenia

egzaminy wraz z certyfikatem

Badania penetracyjne

PT (1+2)

23.01-27.01.2006

06.11-10.11.2006

2 550

1 450

Badania ultradêwi´kowe

UT 2

13.02-24.02.2006

04.09-15.09.2006

4 3501 / 4 7502

1 650

Badania wizualne

VT (1+2)

27.02-03.03.2006

20.11-24.11.2006

2 550

1 450

Badania magnetyczno-proszkowe

MT (1+2)

06.03-10.03.2006

18.09-22.09.2006

2 550

1 450

Ocena zdj´ç radiograficznych

RT 2 FAS

15.05-19.05.2006

04.12-08.12.2006

2 550

1 650

Badania radiograficzne - wykonane (kurs uzupe∏niajàcy)

RT2 FER

08.05-13.05.2006

27.11-02.12.2006

2 775

1 650

Badania radiograficzne

RT 2

08.05-19.05.2006

27.11-08.12.2006

(*)

1 650

Badania pràdami wirowymi

ET (1+2)

(*)

(*)

(*)

1 650

3 stopieƒ kwalifikacji wg EN 473 Cena Nazwa szkolenia

Symbol

Termin szkolenia szkolenia

egzaminy wraz z certyfikatem

Kurs podstawowy

Basic

27.03-07.04.2006

7 250

1 700

Metoda g∏ówna badania penetracyjne

PT 3

21.08-23.08.2006

4 100 / 3 7504

1 750

Metoda g∏ówna badania magnetyczno-proszkowe

MT 3

24.08-26.08.2006

4 100 / 3 7504

1 750

Metoda g∏ówna badania wizualne

VT 3

18.04-21.04.2006

4 300 / 3 9004

1 750

Badania radiograficzne

RT 3

05.06-09.06.2006

6 500 / 6 1004

1 750

Badania ultradêwi´kowe

UT 3

26.06-01.07.2006

7 000 / 6 6004

1 750

Ceny podane w PLN (*) - termin i cena zostanà podane na stronie internetowej do koƒca roku 2005 1 Cena szkolenia z wykorzystaniem w∏asnego sprz´tu 2 Cena szkolenia z wykorzystaniem sprz´tu TÜV Akademia Polska Sp. z o.o.

3 Ceny obejmujà pe∏ne wy˝ywienie i zakwaterowanie w czasie szkolenia i egzaminu 4 Dotyczy osób, które uczestniczy∏y w szkoleniu BASIC oraz zg∏oso∏y swój udzia∏ w szkoleniach trzeciego stopnia w min 2 metodach g∏ównych (w jednym roku kalendarzowym) organizowanych przez TÜV Akademia Polska Sp. z o.o.

14

BIULETYN JAKOÂCI

NASZE PODRÓ˚E

TÜV Rheinland na Âwiecie

W podró˝y po miastach, w których znajdujà si´ biura TÜV Rheinland Group, tym razem zaw´drowaliÊmy do Pary˝a.

Tà wielokulturowà mieszank´ narodowoÊci, nale˝àcà do jednej z najliczniej zaludnionych metropolii, zamieszkuje ponad 2 miliony ludzi, ale z ca∏à aglomeracjà jest ich oko∏o 10 milionów. Zresztà ju˝ w przesz∏oÊci Pary˝ by∏ bardzo zaludniony. Liczna migracja z prowincji do stolicy Francji spowodowa∏a, i˝ w 1846 roku Pary˝ liczy∏ 1 mln mieszkaƒców.

Obecnie Pary˝ sk∏ada si´ z 20. dzielnic.

Miasto ma uk∏ad koncentryczny z rozchodzàcymi si´ gwiaêdziÊcie bulwarami. Jego oÊ stanowi wci´ta dolina Sekwany, która dzieli Pary˝ na dwie cz´Êci: prawobrze˝nà (pó∏nocnà) Rive Droite oraz lewobrze˝nà (po∏udniowà) Rive Gauche. W przesz∏oÊci podzia∏ ten by∏ wyraêny nie tylko ze wzgl´du na rzek´.

Prawy brzeg mia∏ charakter handlowy, tu znajdowa∏a si´ w∏adza polityczna i religijna, natomiast na lewym brzegu miasta toczy∏o si´ ˝ycie intelektualne.

Miasto wywodzi si´ z wioski celtyckich rybaków. Plemi´ Parisii osiedli∏o si´ na wyspie w III w. p. n. e. , umocni∏o jà i nazwa∏o Lutetia. Stolicà Francji Pary˝ zosta∏ za panowania Chlodwiga, w 508 r. n e.

Obecnie Pary˝ to jedno z najcz´Êciej odwiedzanych miast Êwiata. Jest tu tyle atrakcji, ˝e ka˝dy znajdzie coÊ dla siebie: ciekawe zabytki, muzea, pysznà kuchnia, pi´kne ogrody, Êwiat wielkiej mody i wreszcie liczne kafejki, gdzie czas p∏ynie wolno i przyjemnie.

Naszà wycieczk´ rozpoczniemy od Placu Zgody (Place de la Concorde). Plac ten, jeden z najwi´kszych w Pary˝u, ozdobiony jest staroegipskim obeliskiem pochodzàcym ze Êwiàtyni w Luksorze.

Zosta∏ podarowany Francji przez w∏adze Egiptu na poczàtku XIX wieku. Sam plac natomiast znany jest przede wszystkim z najbardziej widowiskowych i najbardziej licznych egzekucji podczas Rewolucji Francuskiej (Êci´to tu ponad 1300 g∏ów). Gilotyna, zwana Pi´knà Pannà, Êci´∏a g∏ow´ m. in. Ludwika XVI, Marii Antoniny, Dantona i Robespierrea.

Z Placu Zgody ruszamy w stron´ Champs Elysees, jednej z najs∏ynniejszych ulic na Êwiecie. Swà renom´ ulica zacz´∏a zdobywaç w XIX wieku, kiedy to sta∏a si´ najmodniejszà ulicà Pary˝a. To tutaj w∏aÊnie

koncentruje si´ ˝ycie towarzyskie miasta, odbywajà si´ oficjalne parady, ceremonie i manifestacje. Pola Elizejskie ∏àczà Plac Zgody i Place Genera∏a de Gaullea, na którym znajduje si´ ¸uk Triumfalny - kolejny przystanek naszej w´drówki. ¸uk Triumfalny zosta∏ wybudowany na zlecenie Napoleona, który chcia∏ w ten sposób uczciç swoje militarne podboje. Na górze na pó∏kolu wyrzeêbione sà nazwy najwi´kszych zwyci´stw, a te mniejsze zosta∏y opisane wewnàtrz wraz z nazwiskami 558 genera∏ów. Raz w roku, stojàc na Êrodku Champs Elysees mo˝na podobno zobaczyç zachodzàce s∏oƒce w osi ¸uku. Ten dzieƒ to 2 grudnia - rocznica bitwy pod Austerlitz, kiedy to Napoleon przyrzek∏ swoim ˝o∏nierzom, ˝e do domu b´dà wracaç pod ¸ukiem Triumfalnym.

Spod ¸uku Triumfalnego ruszamy w kierunku Pola Marsowego, gdzie le˝y Wie˝a Eiffla - tryumf kultury przemys∏owej. Zbudowana z okazji 100. rocznicy Wielkiej Rewolucji do 1931 roku by∏a najwy˝szym budynkiem Êwiata. 320 m wysokoÊci (latem, pod wp∏ywem wysokiej temperatury wie˝a wyd∏u˝a si´ o dodatkowe 15 cm) i 7 tys. ton wagi to wymiary jednej z najs∏ynniejszych wie˝ Êwiata.

Chcàc wejÊç na samà gór´ trzeba pokonaç 1710 stopni. Aby utrzymaç atrakcyjny wyglàd Wie˝y Francuzi malujà jà co 7 lat, zu˝ywajàc w tym celu 50 ton ciemnobràzowej farby.

Po obejrzeniu panoramy Pary˝a wsiadamy do metra i udajemy si´ do Luwru - jednego z najwi´kszych i najwa˝niejszych muzeów Êwiata.

Znajdujà si´ tutaj dzie∏a sztuki od staro˝ytnoÊci do po∏owy XIX wieku. Zwiedzajàcym udost´pnione jest tylko 10 % zbiorów - pozosta∏e dzie∏a znajdujà si´ w magazynach.

Kolekcje Luwru prezentowane sà w siedmiu dzia∏ach: Staro˝ytna Sztuka Wschodnia i Sztuka Islamu, Sztuka Egipska, Sztuka Grecka, Rzymska i Etruska, Rzemios∏o Artystyczne, Rzeêby, Grafika, Malarstwo. Osobnà cz´Êç zajmuje historia samego Luwru.Mo˝na tu obejrzeç rzeêby z okresu staro˝ytnoÊci: Nike z Samotraki oraz Wenus z Milo, najs∏ynniejsze dzie∏a malarstwa, wÊród których króluje Mona Lisa Leonarda Da Vinci, cenne regalia, spoÊród których najwi´ksze zainteresowanie wzbudza 140 karatowy diament Regent, wyposa˝enie pokoi królewskich i wiele innych cennych pamiàtek z historii.

Po ca∏odziennym zwiedzaniu warto zakosztowaç rozrywki i odwiedziç znany kabaret Moulin Rouge, znajdujàcy si´ w dzielnicy Montrmartre. KiedyÊ by∏o to najbardziej skandalizujàce miejsce Pary˝a. Do rozs∏awienia kabaretu znacznie przyczyni∏ si´ malarz Toulouse-Lautrec, który b´dàc jego cz´stym goÊciem utrwala∏ na p∏ótnie najciekawsze szczegó∏y z ˝ycia kabaretu.

To tylko kilka miejsc, które warto odwiedziç b´dàc w Pary˝u. To miasto jest tak rozleg∏e i pe∏ne ciekawych pi´knych miejsc, ˝e trudno by∏oby je wszystkie opisaç. Poza tym, zamiast czytaç i marzyç o jednym z najbardziej romantycznych miast Êwiata, lepiej spakowaç walizk´ i samemu przekonaç si´ jak pi´kny jest Pary˝. To przecie˝ tak niedaleko.

BIULETYN JAKOÂCI

15

HUMOR Nauczycielka pyta Piotrka: - Zrobi∏eÊ zadanie?

- Prosz´ pani, mamusia zachorowa∏a i musia∏em wszystko w domu robiç...

- Siadaj, dwója! A ty Witku, zrobi∏eÊ zadanie?

- Ja prosz´ pani musia∏em ojcu pomagaç w polu...

- Siadaj, dwója! A ty Jasiu, zrobi∏eÊ zadanie?

- Jakie zadanie, prosz´ pani, mój brat wyszed∏ z wi´zienia, taka balanga by∏a, ˝e szkoda gadaç!

- Ty mnie tutaj swoim bratem nie strasz! Siadaj, trója.

Samochodem jadà: fizyk, chemik i informatyk. Nagle samochód staje i nie chce jechaç dalej.

Fizyk mówi: - To pewnie coÊ z przeniesieniem nap´du...

Chemik:- A ja myÊl´, ˝e to coÊ nie tak z paliwem...

A informatyk na to: - Zamknijmy wszystkie okna, wyjdêmy i wejdêmy jeszcze raz...

Sa∏atka ry˝owa Sk∏adniki • 1 woreczek ry˝u • pó∏ puszki groszku konserwowego • pó∏ puszki kukurydzy konserwowej • 1 papryka czerwona • mi´so gyros • cebula • natka pietruszki • oliwa z oliwek

Sposób przyrzàdzenia Ry˝ ugotowaç na sypko; na patelni usma˝yç pokrojonà drobno cebul´ i papryk´; dodaç po pó∏ puszki groszku i kukurydzy i razem przesma˝yç. Na koƒcu dodaç ugotowany na sypko ry˝ oraz mi´so.

Przyprawiç do smaku solà i pieprzem. Posypaç Êwie˝o pokrojonà natkà pietruszki.

Smacznego!

W zimowy wieczór gajowy z∏apa∏ w lesie z∏odzieja, który krad∏ Êci´te drzewo.

- Co, kradniemy drzewo?

- Panie gajowy, ja tylko zbieram pasz´ dla królików!

- Chcesz mi wmówiç draniu, ˝e króliki jedzà drewno?

- JeÊli nie b´dà chcia∏y jeÊç, to napal´ nim w piecu...

Turysta w wakacje zachodzi w deszczu do bacówki, baca goÊcinnie cz´stuje go goràcà strawà, turysta zajadajàc spostrzega, ˝e do talerza leci mu z góry woda...

- Baco dach ci przecieka!

- Wim...

- To dlaczego nie naprawisz?!

- Ni mog´, przecie˝ dysc pada.

- To dlaczego nie naprawisz, kiedy nie pada?!!

- A bo wtedy nie cieknie...

W restauracji rodzina posila si´ promocyjnym obiadem.

Zostaje sporo resztek i ojciec prosi kelnera: - Czy mo˝e pan nam zapakowaç te resztki? Wzi´libyÊmy dla pieska...

- Hurrra!!! - krzyczà dzieci. B´dziemy mieç pieska..!

Pani od biologii pyta Jasia: Jasiu wymieƒ mi 5 zwierzàt mieszkajàcych w Afryce.

Na to JaÊ: 2 ma∏py i 3 s∏onie.

Idzie pijany Kowalski przez ulic´.

Raz si´ zaÊmieje raz pomacha r´kà.

W koƒcu podchodzi do niego jakiÊ facet i pyta: Co pan sie tak Êmiejesz?

Opowiadam sobie dowcipy.

A dlaczego machasz pan r´kà?

Bo niektóre ju˝ znam Do sklepu wchodzi zajàczek, niedêwiedê i wilk. Kupili piwo, wychodzà i tak patrzà, jak to otworzyç. Niedêwiedê mówi: Kto przyniesie otwieracz?

Ja mieszkam na drugim koƒcu lasu.

Wilk: Ja tak samo. Niech zajàczek idzie.

Zajàczek: Ale jak ja pójd´ to wypijecie sami! Nie wypijemy!

I zajàczek poszed∏.

Mija dzieƒ, tydzieƒ, miesiàc, rok, 2 lata... Niedêwiedê mówi: Nie ma go i nie ma. Musimy je jakoÊ sami otworzyç.

W tym momencie wyskakuje z krzaków zajàczek i mówi: Bo nie pójd´!!!

Jedzie zajàczek z niedêwiedziem na jeden bilet i przychodzi kanar.

Niedêwiedê schowa∏ zajàczka do kieszeni w marynarce i pokazuje bilet.

Kanar si´ pyta: A co pan tam trzyma w kieszeni marynarki?

Niedêwiedê uderza si´ w pierÊ, wyciàga sp∏aszczonego zajàczka i mówi: Zdj´cie kolegi.

Do Putina dzwoni boss Coca Coli i mówi: Mam ofert´. Zap∏ac´ 2 mld euro rocznie jeÊli Rosja zmieni flag´ na czerwonà. B´dzie jak za starych dobrych czasów.

Zastanowi´ si´ - mówi Putin.

Odk∏ada s∏uchawk´ i dzwoni do swojego zast´pcy: Sasza, kiedy koƒczy si´ nam umowa z Aquafresh?

Jak masz na imi´?

Joanna.

Jo Andrzej, ty˝ ze wsi.

DRUKARNIA, Zabrze, tel.: 0-32/ 278 47 33, www.mrstudio.pl

KULINARIA