Biuletyn Jakości

Lipiec/Sierpieñ 2003

TÜV Rheinland Berlin Brandenburg SPRAWDZONA ¯YWNO Æ SYSTEM HACCP

Wspó³praca z TÜV Rheinland/ Berlin-Brandenburg w Polsce

TUVdotCOM-ID

Szanowni Pañstwo, Pi¹ty numer Biuletynu Jako ci dotar³ ju¿ do Pañstwa. Nasze pismo ulega ci¹g³ym modyfikacjom. Wydaje nam siê, i¿ stanowi ono dobre ród³o informacji dla Pañstwa, a informacje w nim zawarte s¹ pomocne. Poprzez Biuletyn w³a nie, uda³o nam siê rozpowszechniæ Platformê TUVdotCOM i pierwsi Klienci, którzy wyrazili tak¹ chêæ, otrzymali darmowe narzêdzie marketingowe Pieczêæ TÜV Rheinland, któr¹ mog¹ umieszczaæ na swoich materia³ach reklamowych. Kolejni Pe³nomocnicy ds. SZJ przystêpuj¹ do Platformy Komunikacyjnej. Na podstawie tak odbieranych sygna³ów mo¿emy stwierdziæ, i¿ jest to bardzo dobra forma kontaktu z Pañstwem.

W bie¿¹cym numerze przedstawiamy Pañstwu kilka ciekawych tematów.

Przypominamy o tym, i¿ do 15 grudnia 2003 roku nale¿y dostosowaæ swój system do wymogów ISO 9001:2000. Ciekawy pod wzglêdem wymogów prawnych jest artyku³ nt. Systemu HACCP. Wydarzenia, o których informujemy to projekt pod nazw¹ Autobus Energetyczny , który jest wspó³realizowany przez TÜV Rheinland/Berlin-Brandenburg.

Informujemy równie¿, i¿ TÜV Akademia Polska rozpoczê³a wspó³pracê w dziedzinie szkoleñ z Wydawnictwem Verlag Dashöfer a TÜV Rheinland/ ZETOM Polska obj¹³ patronat nad newsletterem ISO Serwis.

TÜV Rheinland/ ZETOM Polska Sp. z o.o.

Zarz¹d: Janusz Grabka-Prezes Zarz¹du Marek Mucha-Wiceprezes Zarz¹du Siedziba: 02-146 WARSZAWA ul. 17 Stycznia 56 tel. 022/ 846 79 99 tel. 022/ 846 51 63 fax 022/ 868 37 42 41-800 ZABRZE ul. M. Sk³odowskiej-Curie 34 tel. 032/ 271 64 89 tel. 032/ 271 06 23 fax 032/ 271 64 88 60-003 POZNAÑ ul. Wo³czyñska 37 tel. 061/ 867 81 87, 864 84 37

Zespó³ redakcyjny

20-079 LUBLIN ul. Chmielna 2 tel. 081/ 532 86 68 tel. 081/ 532 86 87 tel.kom. 0 607 057 028 10-702 OLSZTYN ul. Warszawska 98 tel. 089/ 524 05 01 tel. 089/ 524 05 03 tel. kom. 0 693 410 037

Zespó³ redakcyjny: 41-800 Zabrze ul. M. Sk³odowskiej-Curie 34 tel. 032/ 271 06 23 e-mail mcwiok@pl.tuv.com

42-200 CZÊSTOCHOWA ul. Kuceliñska 22 tel. 034/ 323 50 54

Zespó³ redakcyjny zastrzega sobie prawo do skracania objêto ci artyku³ów nadsy³anych przez Pañstwa.

70-370 SZCZECIN ul. Bohaterów Warszawy 15/16 tel./fax. 091/ 484 49 67 77-100 BYTÓW ul. Lêborska 24 tel./fax 059/822 79 53 tel. kom. 0695 888 838 W zwi¹zku z mo¿liwo ci¹ zamieszczenia adresów internetowych Pañstwa firm na naszej stronie internetowej, gor¹co prosimy zainteresowanych o kontakt (telefoniczny lub mailowy) w tej sprawie z nastêpuj¹c¹ osob¹: Marek Æwiok Tel. 032/ 271 06 23 mcwiok@pl.tuv.com Prze lemy Pañstwu stosowny formularz o wiadczenia, w którym wyrazicie Pañstwo zgodê na umieszczenie adresu internetowego na naszej stronie internetowej.

2

SPIS TRE CI: 1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

Kilka s³ów od Redakcji TUVdotCOM-ID TÜV Consulting Polska - struktura organizacyjna ISO 9001:2000 - czas na zmianê do 15 grudnia 2003 Sprawdzona ¿ywno æ - System HACCP Wydarzenia z kraju Szkolenia, konferencje, seminaria Ró¿no ci

2 3 4 5 7 9 11 12

TUVdotCOM

Prezentujemy numery identyfikacyjne ID naszych Klientów, które pos³u¿¹ Pañstwu do sprawdzania i uzyskania interesuj¹cych Was informacji odno nie produktów i samych producentów.

Nazwa firmy

Adres

Kod

Miasto

TUVdotCOM ID

Przedsiêbiorstwo Górniczo-Produkcyjne "BAZALT" w Wilkowie

Skr. Poczt. 34

59-500

Z³otoryja

ID: 9105013563

PPH PLASMET

ul. Krzywa 8 Widzino

76-251

Kobylnica

ID: 1101002155

PPUH ICE-MASTRY S.C.

ul. Dworska 13

43-354

Czaniec

ID: 9105017426

PPUH RADKOM Sp. z.o.o.

ul. W. Witosa 76

26-600

Radom

ID: 9105013737

Przedsiêbiorstwo PszczelarskoFarmaceutyczne APIPOL-FARMA Sp. z o.o.

ul. Cegielskiego 2

32-400

My lenice

ID: 9105017404

Przedsiêbiorstwo Robót In¿ynieryjnych POLAQUA S.A.

ul. Dworska 1

05-500

Piaseczno

ID: 1104000664

Przemys³ówka Skanska S.A.

Al. Ko ciuszki 101

90-441

£ód

ID: 9105017352

Rzeszowskie Przedsiêbiorstwo Robót In¿ynieryjnych S.A.

ul. S³owackiego 9

35-959

Rzeszów

ID: 9105014291

RUREXPOL Przedsiêbiorstwo Walcownia Rur Sp. z o.o.

ul. Rejtana 6

42-200

Czêstochowa

ID: 9105016162

STALPRODUKT S.A.

ul. Wygoda 69

32-700

Bochnia

ID: 0091049380

TELMONT S.A.

ul. Szpacza 2

04-238

Warszawa

ID: 9105018684

TRW Polska/SSP Sp. z o.o.

ul. Rolnicza 33

42-200

Czêstochowa

ID: 0910186008

TRW Braking Systems Polska Sp z o.o.

ul Leonarda da Vinci 7

44-121

Gliwice

ID: 9105017125

TRW Steering Systems Poland Sp.z o.o.

Electronics Division

ul. 3 Maja 8/B3

05-800

Pruszków

ID: 9105017699

BIULETYN JAKO CI

3

TÜV Rheinland Berlin Brandenburg

TÜV Consulting Polska Sp. z o.o. struktura organizacyjna

4

BIULETYN JAKO CI

QMS

Autor: William West, Menad¿er Dzia³u Jako ci (USA)

CORAZ BLI¯EJ TERMINU OSTATECZNEGO DLA ISO 9001:2000 Systemy Zarz¹dzania musz¹ byæ dostosowane do nowej normy do 15 grudnia 2003 roku

Zbli¿a siê 15 grudnia 2003 roku, a wiele firm nadal prowadzi prace wdro¿eniowe nad systemem zarz¹dzania, który bêdzie spe³nia³ wymagania ISO 9001:2000. Od 2 stycznia 2003 oko³o 60% Klientów TÜV z powodzeniem dostosowa³o swój system do wymagañ nowej normy. Jednak, nadal znaczna czê æ Klientów TÜV jest w trakcie procesu dostosowania SZJ do zgodno ci z now¹ norm¹.

TÜV odkry³ wyra ne trendy, które pokazuj¹ najczê ciej pope³niane przez wszystkie spó³ki b³êdy w trakcie prac nad dostosowaniem systemu i certyfikacji na normê ISO 9001:2000. Najczê ciej odnotowywane b³êdy pope³niane przez Klientów dotyczy³y problemów ze zrozumieniem wymagañ i okre laniem celów.

Sekcja 4.2.2. Ksiêga Jako ci Opis powi¹zañ pomiêdzy procesami Systemu Zarz¹dzania Jako ci¹ (SZJ) ISO 9001:2000 wymaga, aby Ksiêga Jako ci zawiera³a opis tego jak dzia³a SZJ. Mo¿na to przedstawiæ w sposób s³owny, graficznie lub u¿ywaj¹c obu sposobów. Jednak wiadomo, ¿e opis powinien uwzglêdniaæ wszystkie aspekty, które mog¹ mieæ wp³yw na jako æ.

Sekcja 5.4.1. Cele Jako ci Najwy¿sze kierownictwo powinno zapewniæ, ¿e cele jako ci, ujmuj¹c te niezbêdne dla zachowania jako ci produktu, s¹ ustalone w odniesieniu do odpowiednich czynno ci i poziomów w ramach organizacji. Cele Jako ci powinny byæ mierzalne i zgodne z polityk¹ jako ci.

ISO 9001:2000 wymaga, aby organizacja zdefiniowa³a cele w odniesieniu do jako ci. Wydaje siê, ¿e wiêkszo æ organizacji nie ma ¿adnych k³opotów z t¹ czê ci¹ wymagañ. Jednak, te cele musz¹ równie¿ byæ mierzalne i powinny pomóc wykazaæ, ¿e wynikaj¹ z polityki jako ci.

Przyk³adowe cele jako ci powinny uwzglêdniaæ co najmniej: · · · · · ·

Wyniki Przegl¹du Kierownictwa Doskonalenie Produktu Doskonalenie Procesu Zadowolenie Klienta Wyniki Auditu Potrzebne Zasoby

Sekcja 5.6.3. Dane wyj ciowe z przegl¹du kierownictwa Dane wyj ciowe z przegl¹du kierownictwa powinny uwzglêdniaæ wszystkie decyzje i dzia³ania zwi¹zane z: a) popraw¹ skuteczno ci systemu zarz¹dzania jako ci¹ i jego procesami, b) popraw¹ produktu zgodnie z wymaganiami klienta i , c) potrzebnymi zasobami ISO 9001:2000 ja niej definiuje wymagania i oczekiwania przegl¹du kierownictwa. Przegl¹d kierownictwa ma za zadanie pokazaæ, ¿e nie jest tylko informacj¹ przedstawion¹ kierownictwu i przedyskutowan¹, ale jako rezultat jest zbiorem informacji i dzia³añ wspomagaj¹cych trzy obszary wymienione powy¿ej. Nie oznacza to, ¿e decyzje i/lub dzia³ania s¹ wynikiem przegl¹du kierownictwa w trzech obszarach, jednak¿e nale¿a³oby siê spodziewaæ, ¿e niektóre podejmowane decyzje i dzia³ania wynikaj¹ w³a nie z przeprowadzonego przegl¹du kierownictwa.

Sekcja 6.2.2. Kompetencje, wiadomo æ i szkolenia Organizacja powinna: a) oceniæ skuteczno æ podjêtych dzia³añ Wiele organizacji nadal boryka siê z ocen¹ skuteczno ci dzia³añ (w³¹czaj¹c w to szkolenia) aby upewniæ siê, ¿e personel jest wykwalifikowany do wykonywania swojej pracy.

Wymagania w istocie stwierdzaj¹, ¿e wszystkie organizacje musz¹ okre liæ jakie umiejêtno ci, wykszta³cenie i szkolenia s¹ niezbêdne dla wszystkich stanowisk które maj¹ wp³yw na jako æ.

Czasami robi siê jakie szkolenie lub podejmuje dzia³anie ukierunkowane na personel, aby poprawiæ jego kwalifikacje lub go przekwalifikowaæ i nastêpnie ocenia siê czy pracownicy osi¹gnêli wymagane umiejêtno ci.

Jest kilka sposobów osi¹gniêcia tego celu · Wykonuj¹c testy przed i po szkoleniu, · Monitorowanie szkoleñ na stanowiskach pracy, · Przeprowadzanie rozmów z pracownikami, · Weryfikacja celów szkoleniowych.

Sekcja 8.5.1. Ci¹g³e doskonalenie Organizacja powinna ci¹gle poprawiaæ skuteczno æ systemu zarz¹dzania jako ci¹ poprzez politykê jako ci, cele jako ci, wyniki auditów, analizê danych, dzia³ania koryguj¹ce i

BIULETYN JAKO CI

5

QMS

Wydarzenia

zapobiegawcze, przegl¹dy kierownictwa.

Wszystkie organizacje powinny zapewniæ i udowodniæ, jak monitoruj¹ i doskonal¹ skuteczno æ systemu zarz¹dzania jako ci¹.

TÜV uwa¿a, ¿e zdolno æ organizacji do dostosowania jej systemu jako ci do wymagañ normy ISO 9001:2000 jest przyk³adem jej mo¿liwo ci doskonalenia systemu jako ci.

Jednak¿e, inne obszary, w których mo¿na wykazaæ doskonalenie to: · Nadzór nad celami jako ci, · Raporty rozwoju jako ci w spó³ce, · Plan dzia³añ koryguj¹cych i ich status, · Plan dzia³añ zapobiegawczych i ich status, · Wynik benchmarkingu, · Przegl¹d kierownictwa, · Wyniki auditu.

Wa¿nym jest, aby mieæ wiadomo æ zbli¿ania siê terminu ostatecznego na konieczno æ przej cia na wymagania nowej normy ISO 9001:2000 i polityki TÜV w stosunku do ISO 9001/2:1994 po 15 grudnia 2003 roku.

Po 15 grudnia 2003 roku TÜV nie bêdzie ju¿ certyfikowa³ organizacji na zgodno æ z wcze niejszymi edycjami ni¿ ISO 9001:2000.

To równie¿ obejmuje wszystkie inne normy, które s¹ zwi¹zane z ISO 9001:2000. Wszyscy Klienci posiadaj¹cy TL 9000 i ISO/TS 16949 musz¹ równie¿ uaktualniæ ich system zarz¹dzania jako ci¹ przed grudniowym terminem ostatecznym. Obecnie, tylko QS9000:1998 bêdzie kontynuowa³ rozbudowanie wymagañ do ISO 9001/2: 1994 do 14 grudnia 2006 roku i wtedy ta norma przestanie obowi¹zywaæ.

Jakakolwiek organizacja certyfikowana przez TÜV Rheinland, która nie dostosuje systemu do wymagañ ISO 9001:2000 przed grudniowym terminem ostatecznym, bêdzie zobligowana do przeprowadzenia budowy systemu zarz¹dzania jako ci¹ od pocz¹tku zanim zostanie zg³oszona do certyfikacji i zostanie to potraktowane jak nowy proces certyfikacji a nie jego kontynuacja.

Artyku³ udostêpniony i przet³umaczony za zgod¹ redakcji World News- International Journal of Safety & Standards, Trends & Information May/June 2003

Korekta merytoryczna: Grzegorz Grabka Z-ca Dyrektora QMS Audiotor wiod¹cy TÜV Cert

6

BIULETYN JAKO CI

SPROSTOWANIE !!!!!

ZMIANY W HACCP ds. 3027 Informujemy, i¿ ze wzglêdu na opó nienia w uzyskaniu akredytacji DANAK na certyfikacjê systemów zarz¹dzania HACCP opartych o normê DS 3027 E:2002, termin dostosowania siê firm certyfikowanych przez nasz¹ jednostkê do wymagañ nowej normy, zostaje przesuniêty.

Pragniemy zatem przeprosiæ za informacjê przekazan¹ w ostatnim biuletynie, która mówi³a o obowi¹zku dostosowania siê do wymagañ normy z roku 2002 od dnia 1 lipca 2003.

O ostatecznym terminie dostosowania siê do wymagañ poinformujemy z wyprzedzeniem na ³amach naszego Biuletynu Jako ci.

Wojciech Jêdrusik Konsultant ds. Systemów Zarz¹dzania

WSPÓ£PRACA Z WYDAWNICTWEM VERLAG DASHÕFER Spó³ki TÜV Rheinland rozpoczê³y wspó³pracê z Wydawnictwem VERLAG DASHÕFER. TÜV Akademia Polska podpisa³a umowê o wspó³pracy z Wydawnictwem w zakresie wspólnej organizacji szkoleñ z zakresu systemów zarz¹dzania jako ci¹.

TÜV Rheinland/ZETOM Polska obj¹³ patronatem newsletter Wydawnictwa pod tytu³em ISO SERWIS. Jest to miesiêcznik, który rozsy³any jest do Klientów w formie elektronicznej.

Porusza on problematykê norm oraz systemów zarz¹dzania jako ci¹. Redaktorem merytorycznym tego newslettera zosta³ Marek Mucha - Wiceprezes Zarz¹du TÜV Rheinland/ZETOM Polska, Dyrektor Dzia³u QMS. Wiêcej informacji na stronach: www.pl.tuv.com oraz www.dashofer.pl GRUPA TÜV RHEINLAND W S£U¯BIE ZDROWIA I. TÜV Rheinland/ZETOM Polska Sp. o.o. przeprowadzi³ w Regionalnym Centrum Onkologii Centrum Profilaktyczno-Diagnostyczne audit wg ISO 9001:2000. Audit odby³ siê w dniach 30-31.07.2003 r. To ju¿ drugi Zak³ad RCO certyfikowany przez TÜV Rheinland. RCO planuje wdro¿enie i certyfikacjê dokonan¹ przez TÜV Rheinland systemów wg ISO 14001 i OHSAS 18001 w ca³ym szpitalu. Planowana certyfikacja tych systemów: styczeñ 2004 r.

II. W dniu 27 sierpnia 2003 roku TÜV Consulting Polska Sp. z o.o. podpisa³a umowê z SP ZOZ Szpital Specjalistyczny nr 8 w Zabrzu przy ul. M. Sk³odowskiej Curie 10.

Zakres umowy: kompleksowe us³ugi doradczo-szkoleniowe dotycz¹ce opracowania i wdro¿enia systemu zarz¹dzania jako ci¹ wg wymagañ normy PN-EN ISO 9001:2001.

Termin realizacji prac: IX.2003 - VIII. 2004

QMS

SPRAWDZONA ¯YWNO Æ - SYSTEM HACCP

Ogólnie o sytuacji prawnej w Polsce w zakresie miêsa, co obowi¹zuje i z czym siê wi¹¿e? Potem o potrzebie szkoleñ i wdra¿aniu systemu.

Stowarzyszenie Polski z Uni¹ Europejsk¹ w nastêpstwie zawartego 16 grudnia 1991 r. Uk³adu Europejskiego zapocz¹tkowa³o w sposób formalny starania o pe³noprawne cz³onkostwo Polski we Wspólnocie Europejskiej. Podjêto dzia³ania dostosowuj¹ce polskie prawodawstwo do regulacji prawnych UE. Wynika to z postanowieñ art. 68 Uk³adu Europejskiego, który mówi, ¿e: "Polska podejmuje najlepsze starania w celu zapewnienia zgodno ci jej przysz³ego ustawodawstwa z ustawodawstwem Wspólnot". ród³ami podstaw prawnych s¹ wymagania krajowe i Unii Europejskiej. Reguluj¹ one szeroki zakres dzia³añ sektora rolno-spo¿ywczego w UE, od upraw rolnych i hodowli zwierz¹t, poprzez przetwórstwo, opakowania, a nawet dystrybucjê artyku³ów rolno-spo¿ywczych.

Konieczno æ wprowadzenia systemu HACCP w przemy le spo¿ywczym w Polsce wi¹¿e siê z dostosowaniem warunków produkcji ¿ywno ci do standardów UE. Na obszarze Unii Europejskiej, HACCP jest systemem obowi¹zuj¹cym kraje cz³onkowskie od 14 grudnia 1995 r. Zosta³ on wprowadzony na mocy Dyrektywy 93/43/EEC Rady Europy z dnia 14 czerwca 1993 r "W sprawie higieny rodków spo¿ywczych" - okre la ogólne zasady higieny ¿ywno ci, przez co rozumie siê "wszelkie dzia³ania niezbêdne dla zapewnienia bezpieczeñstwa i jako ci zdrowotnej ¿ywno ci". Zapis ten oznacza konieczno æ posiadania przez ka¿dy zak³ad produkcyjny zak³adowego systemu HACCP. System HACCP jest systemem zarz¹dzania przez jako æ, przede wszystkim jako æ zdrowotn¹. Ka¿de podnoszenie jako ci na ogó³ musi byæ zwi¹zane z pewnymi nak³adami, jednak obecnie stanowi¹ niew¹tpliwie obci¹¿enie dla zak³adów.

Niska rentowno æ przedsiêbiorstw bran¿y miêsnej stanowi powa¿n¹ barierê we wdra¿aniu systemu HACCP. Poprawa rentowno ci zak³adów jest zadaniem przede wszystkim dla producentów. Jest to zadanie niew¹tpliwie trudne i dlatego czê æ zak³adów korzysta z uruchamianych z funduszy pomocniczych z programu PHARE. Inn¹ przyczyn¹ opó niaj¹c¹ powszechne wprowadzenie systemu HACCP jest brak przepisu nakazuj¹cego wprowadzenie systemu HACCP we wszystkich przedsiêbiorstwach przemys³u spo¿ywczego, a w chwili wej cia Polski do Unii Europejskiej, system HACCP bêdzie obejmowa³ wszystkie przedsiêbiorstwa (du¿e, rednie i ma³e). System ten jest obowi¹zkowy na terenie ca³ej Unii.

Podstawowe regu³y polskiego prawa ¿ywno ciowego zawarte s¹ w ustawie z dnia 11 maja 2001 roku (Dz.U. Nr 63, poz. 634) o "Warunkach zdrowotnych ¿ywno ci i ¿ywienia", które zast¹pi³o ustawê o tej samej nazwie z 25 listopada 1970 r. Z dniem 1 stycznia 2003 roku wesz³a w ustawa "O jako ci handlowej artyku³ów rolno-spo¿ywczych" (Dz. U. 2001 r., Nr 5, poz. 44). Ustanawia ona Inspekcjê Jako ci Handlowej

Artyku³ów Rolno-Spo¿ywczych oraz okre la jej zadania. Poza kontrol¹ jako ci ¿ywno ci na Polskim rynku ma ona zajmowaæ siê równie¿ ocen¹ ¿ywno ci eksportowanej i importowanej, a tak¿e wydawaæ wiadectwa dotycz¹ce jako ci artyku³ów rolno-spo¿ywczych. Ma równie¿ kontrolowaæ warunki sk³adowania i transportowania, a ponadto gromadziæ i przetwarzaæ informacje o sytuacji na rynku rolnym.

Inspekcja bezpo rednio podlega ministrowi rolnictwa i rozwoju wsi, a kieruje ni¹ mianowany przez premiera g³ówny inspektor. Zainteresowanie Inspekcji JHARS dotyczy procesu produkcji, transportu oraz obrotu handlowego a jako ci¹ ¿ywno ci w handlu detalicznym, równie¿ bezpo rednim oraz jako ci¹ ¿ywno ci wytwarzanej na w³asny rachunek zajmuje siê Inspekcja Handlowa.

Podstawowym dokumentem reguluj¹cym przepisy prawne dotycz¹cym miêsa i jego przetworów jest: Ustawa o zwalczaniu chorób zaka nych zwierz¹t, badaniu zwierz¹t rze nych i miêsa oraz o Inspekcji Weterynaryjnej (tekst jednolity Dz. U. 1999 r., Nr 66, poz. 752). Na jej podstawie wydanych zosta³o wiele rozporz¹dzeñ dotycz¹cych poszczególnych zagadnieñ zwi¹zanych z produkcj¹ i przetwórstwem miêsnym.

Do 31 grudnia 2002 roku ród³em wymagañ dotycz¹cych przetworów miêsnych, by³y Polskie Normy. Wykaz norm obowi¹zkowych do stosowania by³ publikowany przez w³a ciwego ministra, na drodze rozporz¹dzenia. Z dniem 1 stycznia 2003 roku wesz³a w ¿ycie ustawa o normalizacji (Dz. U. 2002 r., Nr 169, poz. 1386), która okre la i¿ "Stosowanie Polskich Norm jest dobrowolne". Producenci mog¹ jednak stosowaæ siê do ich tre ci, a produkty, które spe³niaj¹ ich wymagania mog¹ znakowaæ znakiem zgodno ci z Polsk¹ Norm¹, pod warunkiem uzyskania certyfikatu zgodno ci.

Mo¿liwe jest równie¿ wydanie przez producenta (na w³asn¹ odpowiedzialno æ) tzw. "deklaracji zgodno ci". Deklaracja ta ma zapewniæ, ¿e produkt jest zgodny z powo³anymi w deklaracji dokumentami normatywnymi (np. Polska Norma lub specyfikacja techniczna) oraz dok³adnie okre liæ kto jest odpowiedzialny za t¹ zgodno æ.

G³ównym aktem prawnym w kraju reguluj¹cym sprawy ¿ywno ci i ¿ywienia jest wspomniana wy¿ej ustawa z dnia 11 maja 2001 r. Na mocy tej ustawy system HACCP jest obligatoryjny dla rednich i du¿ych przedsiêbiorstw (w my l rozumienia ustawy z dnia 19 listopada 1999 r. "Prawo o dzia³alno ci gospodarczej") od 1 stycznia 2004 roku. Ustawa ta zobowi¹zuje ma³e przedsiêbiorstwa do wdro¿enia i stosowania zasad GMP i GHP. rednie przedsiêbiorstwa zosta³y do³¹czone na mocy nowelizacji ustawy w dniu 24 lipca 2002 "o zmianie ustawy o warunkach zdrowotnych ¿ywno ci i ¿ywienia oraz innych ustaw".

W ustawie z dnia 11 maja 2001 r. zawarte s¹ m. in. Przepisy ogólne, nadzór oraz przepisy karne. W wietle tej ustawy, nadzór nad jako ci¹ zdrowotn¹ oraz przestrzeganiem warunków sanitarnych w produkcji i obrocie tymi artyku³ami sprawuj¹ organy Inspekcji Sanitarnej podleg³e ministrowi w³a ciwemu do spraw zdrowia (aktualnie Minister Zdrowia)

BIULETYN JAKO CI

7

QMS

oraz organy Inspekcji Weterynaryjnej nadzorowane przez ministra w³a ciwego do spraw rolnictwa (aktualnie Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi).

W tej sytuacji ze szczególn¹ niecierpliwo ci¹ przemys³ miêsny oczekuje na rozwi¹zania ekonomiczne w pakiecie przedsiêbiorczo æ, praca, rozwój , które uchwalone przez Parlament bêd¹ je li nawet nie likwidowaæ, to przynajmniej ograniczaæ istniej¹ce dzi zagro¿enia bankructwem i upad³o ci¹ wielu zak³adów miêsnych. Czas nagli, gdy¿ sytuacja wytwórców, a tym samym przedsiêbiorstw miêsnych podobnie jak hodowców jest trudna, a nierzadko wrêcz dramatyczna.

Bie¿¹ca praktyka kreowania "w³asnego" systemu jest niestety z³a. Bardzo czêsto za zgod¹ kierownictwa zak³adu przewiduj¹cego mo¿liwo ci ³atwiejszego zatwierdzenia systemu w przypadku urzêdowej kontroli w sk³ad zak³adowego zespo³u ds. HACCP wchodzi weterynaryjny inspektor sanitarny.

Kolejn¹ bardzo wa¿n¹ barier¹ nie pozwalaj¹c¹ na szybkie rozpowszechnienie systemu HACCP jest mentalno æ pracowników. Trudnym i d³ugotrwa³ym zadaniem jest przemiana w sferze wiadomo ci pracowników - likwidacja z³ych przyzwyczajeñ, zrozumienie znaczenia higieny i wystêpuj¹cych zagro¿eñ. Konieczne jest zaanga¿owanie ca³ej za³ogi i prze wiadczenie o s³uszno ci podjêcia projektu.

Chodzi tu g³ównie o nie dostateczn¹ znajomo æ zasad higieny, brak zaanga¿owania i niechêæ do zmian.

Pracownicy przedsiêbiorstw wraz z kadr¹ kierownicz¹, przyzwyczajeni do dawnego pojmowania jako ci jako narzuconych urzêdowo, wymagañ, czêsto nie dostrzegaj¹ powi¹zania pomiêdzy zyskami przedsiêbiorstwa, pozycj¹ firmy na rynku a jako ci¹ - zw³aszcza jako ci¹ zdrowotn¹.

W celu zwiêkszenia tempa rozpowszechniania systemu HACCP w polskim przemy le miêsnym nale¿a³oby zwiêkszyæ liczbê szkoleñ pracowników zak³adów miêsnych, zwracaj¹c wiêksz¹ uwagê na zalety systemu HACCP i k³ad¹c wiêkszy nacisk na zaanga¿owanie za³óg w kreowaniu, zak³adowego systemu. Niezbêdne jest zapewnienie odpowiednich rodków na szkolenia, odpowiednie szkolenia, które stanowi¹ niezbêdny element wszystkich faz tworzenia i istnienia systemu bezpieczeñstwa zdrowotnego ¿ywno ci - HACCP. S¹ to kursy teoretyczne po³¹czone z æwiczeniami w ró¿nych elementach niezbêdnych do wykreowania systemu HACCP. Kompleksowy program szkoleñ sk³ada siê z nastêpuj¹cych modu³ów: 1. Dobra praktyka produkcyjna GMP i dobra praktyka higieniczna GHP, 2. Ekspert systemu HACCP, 3. Dokumentowanie systemu HACCP, 4. Auditowanie systemu HACCP, 5. Zintegrowany system zarz¹dzania: EN ISO 9001 i HACCP. szczegó³y: www.akademia.tuv.pl HACCP posiada miêdzynarodow¹ akceptacjê jako system zapewniaj¹cy bezpieczeñstwo zdrowotne ¿ywno ci.

Wdra¿anie HACCP - (Analiza Zagro¿eñ i Krytyczny Punkt Kontroli) w zak³adach przemys³u miêsnego powinno byæ poprzedzone wprowadzaniem zasad zarówno Dobrej Praktyki Produkcyjnej (GMP), jak i Dobrej Praktyki Higienicznej (GHP). Pozwoli to na uporz¹dkowanie spraw zwi¹zanych z higienizacj¹ zak³adu i przestrzeganiem podstawowych, uznanych zasad produkcji wyrobów ¿ywno ciowych tj. stosowanie w³a ciwych dla rodzaju produkcji

8

BIULETYN JAKO CI

czynno ci higienicznych, odpowiednich rodków myj¹cych i dezynfekuj¹cych, zgodnego z wymogami sanitarnymi sprzêtu higienicznego do mycia i dezynfekcji.

Niestety, w praktyce czêsto zdarza siê, ¿e zak³ady miêsne s¹ zlokalizowane w starych budynkach, gdzie dochodzi do krzy¿owania siê dróg surowca z gotowym produktem. Poci¹ga to za sob¹ konieczno æ przebudowy zak³adu lub wybudowania go od nowa. Inne nak³ady, które bardzo czêsto musz¹ byæ poniesione, a s¹ to du¿e koszty, dotycz¹: - Przebudowy systemu wentylacji; - W³a ciwego wyprofilowania posadzek; - Zmiany systemu kanalizacyjnego; - Zapewnienia nale¿ytego ch³odzenia w pomieszczeniach do tego przeznaczonych; - Wymiany przestarza³ych maszyn na typy pozwalaj¹ce na ³atwe rozmontowanie i skuteczne mycie oraz dezynfekcje; - Zainstalowania luz sanitarnych; - Przebudowy i zmiany usytuowania szatni dla pracowników.

W³adze Unii Europejskiej z uwag¹ ledz¹ nasze dzia³ania, a w szczególnych przypadkach prosz¹ o informacje dotycz¹ce strategii dzia³añ.

Pomy lny przebieg tej harmonizacji warunkuje uzyskanie przez Polskê statusu pe³noprawnego cz³onka Unii.

Jako æ tworzonego prawa w Polsce w okresie dostosowawczym powinna byæ bardzo wysoka, winna transponowaæ regulacje Unii w sposób przejrzysty, zrozumia³y, minimalizuj¹cy wieloznaczno æ interpretacji przez zainteresowane strony uraz osoby wdra¿aj¹ce w praktyce prawo w ca³ym ³añcuchu ¿ywno ciowym.

Budowa zaufania do produktów spo¿ywczych drog¹ gwarancji bezpieczeñstwa produktu dawanych przez producenta - wspierana dzia³aniem systemu urzêdowej kontroli ¿ywno ci - uzale¿nia powodzenie produktu od jako ci, a ta podlegaæ musi nadzorowi i kontroli w ca³ym ³añcuchu ¿ywno ciowym. Koñcowy produkt jest emanacj¹ zarówno dobrej praktyki rolniczej, jak i dobrych praktyk przetwórstwa, przechowywania i dystrybucji oraz rozwoju produktów w aspekcie ich jako ci.

Mo¿na powiedzieæ, ¿e ka¿da polska dobra firma miêsna mo¿e konkurowaæ z zachodnioeuropejskimi producentami miêsa na lokalnym, regionalnym, krajowym i wspólnym rynku, tak¿e na rynkach trzecich. Jest to realne, gdy¿: - Wszyscy producenci miêsa w UE, a wiêc tak¿e polskie firmy, bêd¹ prowadziæ dzia³alno æ w oparciu o podobne, choæ nie identyczne - np. z powodu ró¿nych dop³at bezpo rednich - regu³y gry rynkowej, - Koszty produkcji i ceny surowców rze nych, szczególnie byd³a rze nego, s¹ u nas wci¹¿ ni¿sze ni¿ w krajach UE, - Jako æ surowców rze nych, a szczególnie g³ówna ich cecha, czyli miêsno æ jest w prawdzie w Polsce ni¿sza ni¿ w krajach UE, ale równocze nie niski poziom intensyfikacji chowu zwierz¹t stwarza mniejsze zagro¿enia dla jako ci zdrowotnej produktów miêsnych i nadaje im cechy coraz bardziej cenione przez konsumentów, - Mar¿e w przetwórstwie miêsa (mar¿a uboju i przerobu miêsa na produkty finalne) s¹ równie¿ ni¿sze w Polsce ni¿ w krajach UE; dotyczy to równie¿ bran¿ handlowych.

QMS

Zdolno æ dostosowania poszczególnych zak³adów miêsnych do standardów sanitarno-weterynaryjnych UE zosta³a oceniona przez kierownictwo firm i przez s³u¿by weterynaryjne. Wynikiem tych ocen jest nasze stanowisko negocjacyjne i podzia³ zak³adów na cztery grupy. S¹ one kwalifikowane w sposób nastêpuj¹cy: W grupie A spe³niaj¹cej wymaganie standardy UE, jest 60 zak³adów miêsnych, ch³odni przetwórni wytwarzaj¹cych wyroby z udzia³em miêsa, W grupie B zdolnych do spe³nienia tych standardów przed integracj¹ z UE jest ok. 1700 zak³adów przetwórstwa miêsnego, w tym ok. 1,2 tys. zak³adów o ma³ej skali produkcji, W grupie B2 zdolnych do spe³nienia wymagañ w d³u¿szym okresie jest 260 zak³adów ubiegaj¹cych siê o okresy przej ciowe, W grupie C zakwalifikowano ok. 1700 zak³adów, g³ównie ma³ych, które nie s¹ zdolne spe³niæ wymaganych standardów i które musz¹ przerwaæ dzia³alno æ w zakresie uboju i przetwórstwa miêsa do dnia integracji z UE. Taka kwalifikacja zdolno ci dostosowania zak³adów miêsnych do standardów UE okre la strukturê sektora po integracji, zbli¿on¹ do momentu przewidywanego w bran¿owym programie modernizacji i restrukturyzacji przemys³u miêsnego.

W toku rozmów z UE wynegocjowano okres przej ciowy dla bran¿y miêsnej, obowi¹zuj¹cy do 31 grudnia 2007 roku. Oznacza to i¿ prace dostosowawcze w zak³adach, które zadeklarowa³y chêæ spe³nienia wymagañ UE, musz¹ byæ do tego czasu zakoñczone.

Podobne okresy wynegocjowano dla innych bran¿y, w tym: - rybna: do koñca 2006 roku, - mleczarska: do koñca 2005 roku.

Oznacza to i¿ zak³ady produkcyjne, do czasu spe³nienia wszystkich wymagañ bêd¹ mog³y produkowaæ na rynek lokalny. "Jak powiedzia³a dyr. Maria BoratynLaudañska z departamentu produkcji zwierzêcej resortu rolnictwa, po naszym wej ciu do UE rynkiem lokalnym bêdzie rynek ca³ego kraju." ."

Litratura: 1. Skrót referatów wyg³aszanych podczas XVIII dni przemys³u miêsnego, Warszawa, listopad 2002; 2. Obiedziñski M.: Polskie prawodawstwo ¿ywno ciowe a nowe regulacje prawne w UE, "Przemys³ Spo¿ywczy", 8/2002; 3. Urban R.: Szanse polskich firm miêsnych na wspólnym rynku europejskim, "Gospodarka Miêsna",1/2003, 4. Urban R.: Implikacje dla producentów i przetwórców miêsa wynikaj¹ce z wdro¿enia standardów UE, "Gospodarka Miêsna", 2/2001, 5. Ziêba S.: Trzy uwagi o sytuacji sektora miêsnego na tle programu gospodarczego rz¹du wobec rolnictwa, "Gospodarka Miêsna", 10/2002, 6. Tyszkiewicz S.: Prawo ¿ywno ciowe Unii Europejskiej, "Gospodarka Miêsna", 3/2002, 7. Kitzman P.: Wdra¿anie systemu HACCP w przemy le miêsnym "Przemys³ Spo¿ywczy", 4/2001, 8. Tyszkiewicz S.: Strategia bezpieczeñstwa ¿ywno ci w Polosce "Gospodarka Miêsna", 4/2002, 9. Ko³odziej J.: Ksiêga higieny jako element systemu HACCP w przemy le miêsnym, "Gospodarka miêsna", 1/2003, 10. Kwiatek K.: Zakres i forma dzia³ania kontroli wewnêtrznej w zapewnienie produkcji bezpiecznej ¿ywno ci "Gospodarka Miêsna", 10/2001, 11. Wymienione ustawy i rozporz¹dzenia.

Wojciech Jêdrusik - absolwent Akademii Ekonomicznej w Krakowie Wydzia³ Towaroznawstwa. Aktualnie konsultant w zakresie zarz¹dzania jako ci¹. Zaliczony egzamin auditora wiod¹cego w zakresie auditowania systemów zarz¹dzania jako ci¹ wg norm ISO serii 9000:2000 oraz szkolenie Pe³nomocników ds. Kontroli Obrotu w zakresie Wewnêtrznego Systemu Kontroli. Ma na swoim koncie wdro¿enia systemów zarz¹dzania jako ci¹ w 20 firmach oraz 5 systemów zarz¹dzania bezpieczeñstwem ¿ywno ci oraz przeprowadzenie ok. 20 szkoleñ z zakresu HACCP i ISO 9001.

Wojciech Jêdrusik Konsultant ds. Systemów Zarz¹dzania TÜV Akademia Polska Sp. z o.o.

W nastêpnym numerze: 1. Platforma TUVdotCOM - ³atwiejszy dostêp 2. Jako æ w szkole

BIULETYN JAKO CI

9

AUTOBUS ENERGETYCZNY równie¿ przygotowania i efektywnego wdra¿ania systemów zarz¹dzania energi¹ powoduj¹cych znacz¹c¹ redukcjê kosztów funkcjonowania przedsiêbiorstwa.

Kampania rozpoczê³a siê we wrze niu 2003 roku i trwaæ bêdzie do koñca sierpnia 2005 roku.

W ramach 11 dwumiesiêcznych kampanii regionalnych autobus odwiedzi kilkaset gmin w ca³ej Polsce.

AUTOBUS ENERGETYCZNY to mobilne centrum edukacyjno-informacyjne prowadz¹ce kampaniê promuj¹ca przedsiêwziêcia i inicjatywy energo-oszczêdne oraz odnawialne ródta energii we wszystkich regionach Polski.

Przyjazd autobusu poprzedzony zostanie informacj¹ o terminie, czasie i miejscu jego postoju, umieszczon¹ w najbardziej uczêszczanych punktach w danej miejscowo ci.

Eksperci podró¿uj¹cy autobusem demonstruj¹ dzia³anie nowoczesnych urz¹dzeñ i technologii energooszczêdnych wchodz¹cych w sk³ad wyposa¿enia autobusu.

Oferuj¹ nieodp³atn¹, obiektywn¹ i aktualn¹ wiedzê na temat przedsiêwziêæ i inicjatyw zwi¹za-nych z efektywno ci¹ energetyczn¹ i odnawialnymi ród³ami energii realizowanych zarówno w Polsce, jak i w krajach Unii Europejskiej.

Prezentuj¹ mo¿liwo ci finansowania tego typu przedsiêwziêæ. Odwiedzaj¹cy autobus mog¹ do wiadczalnie sprawdziæ zasady dzia³ania wybranych urz¹dzeñ oraz otrzymaæ od ekspertów odpowiednie materia³y.

Mieszkañcy zdobêd¹ informacje na temat, jak ka¿dy z nas mo¿e przyczyniæ siê do oszczêdzania energii we w³asnym domu, mieszkaniu, w miejscu pracy, w czasie podró¿y, a tym samym, jak mo¿e to pozytywnie wp³yn¹æ na stan domowego bud¿etu.

Reprezentanci samorz¹du gminnego bêd¹ mieli mo¿liwo æ podczas rozmów z ekspertami w autobusie oraz w trakcie organizowanych specjalnie spotkañ (seminariów), poznania dostêpnych instrumentów s³u¿¹cych bardziej wydajnej konsumpcji energii na terenie ich dzia³ania oraz mo¿liwo ci wykorzystania alternatywnych róde³ energii.

Przedsiêbiorcy uzyskaj¹ informacje podczas rozmów z ekspertami w autobusie oraz w trakcie organizowanych specjalnie spotkañ (seminariów) na temat mo¿liwo ci zastosowania w swoim przedsiêbiorstwie dostêpnych technologii energooszczêdnych oraz sposobów ich finansowania, jak

10

BIULETYN JAKO CI

Wykonawcy projektu:

Jest organizacj¹ z 10-letnim do wiadczeniem w dziedzinie zarz¹dzania, realizowania i dokumentowania projektów finansowanych przez UE i innych. www.bsu-berlin.de

Zajmuje siê dwoma dziedzinami: Ochron¹ rodowiska i Technologi¹ Energetyczn¹. Istnieje od 20 lat i przez ten czas zajmowa³a siê wdra¿aniem projektów z takich dziedzin jak kontrola zanieczyszczenia powietrza czy zarz¹dzanie odpadami i ich utylizacja. www.umwelt-tuv.de

Jest organizacj¹, która od 8 lat uczestniczy w realizacji i zarz¹dzaniu projektami z dziedziny efektywno ci energetycznej, róde³ energii alternatywnych, budownictwa energooszczêdnego. www.kape.gov.pl

Jest polsko-niemieck¹ firm¹ konsultanck¹ zajmuj¹c¹ siê przede wszystkim efektywno ci¹ energetyczn¹. www.kesco.pl

Jest firm¹ z 8 letnim do wiadczeniem g³ównie w zagadnieniach dotycz¹cych róde³ odnawialnych. www.ecofys.nl

EN ISO 9001:2000 Nazwa szkolenia

Termin

Auditor Wewnêtrzny Systemu Zarz¹dzania Bezpieczeñstwem Pracy wg OHSAS 18001

03-05.11.2003

Auditor Wiod¹cy SZJ wg EN ISO 9001:2000

Auditor Wewnêtrzny rodowiskowegoSystemu Zarz¹dzania wg ISO 14001

-

08-10.12.2003

Pe³nomocnik SZJ w Przemy le Motoryzacyjnym wg ISO TS 16 949

15-22.11.2003

Auditor Wewnêtrzny wg ISO TS 16949

12-14.11.2003

Szkolenia Tematyka

1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

9.

Cele Systemów Zarz¹dzania Bezpieczeñstwem i Higien¹ Pracy Struktura OHSAS 18001 i rozumienie zawartych tam definicji Przegl¹d OHSAS 18001 z punktu widzenia auditora Planowanie i przygotowanie siê do auditu Przygotowanie listy kontrolnej Prowadzenie auditu Sprawozdania z auditu i przedstawianie niezgodno ci Dzia³ania poauditowe Omówienie obszarów, w których auditorzy napotykaj¹ na trudno ci 10. Æwiczenia i warsztaty 11. Test egzaminacyjny 1. Struktura i wymagania systemu zarz¹dzania jako ci¹ wg ISO 9001:2000 2. Przegl¹d ISO 9001 z punktu widzenia auditora 3. Planowanie i przygotowanie auditów 4. Prowadzenie auditów 5. Obraz lidera grupy (konstruowanie list) 6. Teoria "X-Y" i jej zastosowanie (teoria McGregora)- autoocena 7. Czym jest kierowanie?

8. Zadania kierownika w zespole 9. Zarz¹dzanie i organizacja czasu 10. Ustalanie priorytetów 11. U³atwienia i przeszkody 12. Asertywno æ w kontakcie z samym sob¹ i z innymi 13. Planowanie 14. Narzêdzia planowania czasu 15. Informacja zwrotna - do wiadczenie osobiste 16. Æwiczenia i warsztaty 17. Test egzaminacyjny 1.Struktura i wymagania normy ISO 14001 2.Metodologia przeprowadzania auditów w wietle wymagañ normy ISO 14001 3.Cele auditu 4.Odpowiedzialno æ i uprawnienia osób uczestnicz¹cych w audicie 5.Planowanie auditów 6.Ustalanie niezgodno ci z wymaganiami 7.Wymagania wobec auditorów 8.Zapisy dotycz¹ce auditów 9.Dzia³ania koryguj¹ce 10.Æwiczenia i warsztaty 11.Test egzaminacyjny 1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

Podej cie procesowe oraz zarz¹dzanie procesem Wytyczne dotycz¹ce certyfikacji Balance Score Card i elementy controllingu Norma: punkt 7,8 SPC i MSA FMAE APQP i PPAP Egzamin

1. Geneza i struktura normy ISO/TS 16949 2. Wymagania normy ISO/TS 16949 - interpretacja i porównanie z norm¹ ISO 9001 3. Podstawowe wymagania w zakresie: - Zaawansowane planowanie jako ci (APQP) - Zatwierdzanie wyrobów przez klienta (PPAP) - Statystyczne sterowanie procesem (SPC) - Analiza systemów pomiarowych (MSA) - Zapobieganie b³êdom (FMEA)4.Podstawy auditowania 5. Wymagania normy ISO/TS 16949 i ISO 6. Cele auditów 7. Definicje stosowanych okre leñ 8. Wymagania wobec auditorów, zasady organizacji auditów 9. Odpowiedzialno æ i kompetencje pracowników uczestnicz¹cych w audicie wewnêtrznym 10. Planowanie auditów 11. Wzorcowy przebieg auditu 12. Techniki badania auditowego 13. Ustalanie niezgodno ci z wymaganiami 14. Zapisy dotycz¹ce auditów 15. Dokumentowanie auditu, mo¿liwe dzia³ania poauditowe 16. Æwiczenia 17. Test egzaminacyjny

Efektywna komunikacja w praktyce

-

Szkolenie obejmuje analizê sytuacji w sytuacjach zawodowych (rodzaj komunikacji, jako æ, p³ynno æ obiegu informacji, w¹skie gard³a itp.), naukê skutecznych procedur komunikacyjnych oraz sugestie zachowañ w konkretnej stru-kturze organizacyjnej.

Negocjacje handlowe bez barier

-

Szkolenie poprzez gry negocjacyjne, symulacje i analizy zachowañ dostarcza uczestnikom wiedzê i praktyczne do wia-dczenia dotycz¹ce procesu negocjacji. Obejmuje zagadnienia pojêæ okre laj¹cych sytuacjê negocjacyjn¹; jej dynamikê oraz kierowanie ni¹ poprzez specyficzne taktyki i techniki.

Przejmuj¹c kontro-lê nad w³asn¹ emocjonalno ci¹ i posiadaj¹c wiedzê o motywacji/strategii kontrahenta, uczestnicy szkolenia bêd¹ w stanie kontrolowaæ ca³y proces negocja-cji osi¹gaj¹c za³o¿one cele strategiczne. Szkolenie obejmuje te¿ zagadnienia wspó³pracy w zespole negocjatorów.

-

1. Struktura i wymagania systemu zarz¹dzania jako ci¹ wg ISO 9001:2000 2. Przegl¹d ISO 9001 z punktu widzenia auditora 3. Planowanie i przygotowanie auditów 4. Prowadzenie auditów 5. Æwiczenia i warsztaty 6. Test egzaminacyjny

Auditor Jako ci TÜV

05-09.01.2004

1. Zarz¹dzanie procesem 2. Wymagania norm serii ISO 9000:2000 - badanie spe³nienia wymagañ normy w organizacji 3. Dokumentacja systemu zarz¹dzania jako ci¹ - badanie dokumentacji w organizacji 4. Auditowanie - planowanie i przeprowadzanie auditów 5. Akredytacja, certyfikacja, notyfikacja 6. Umiejêtno ci interpersonalne 7. Zajêcia warsztatowe 8. Egzamin

Pe³nomocnik Jako ci TÜV

08-16.03.2004

1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

Auditor Wewnêtrzny SZJ EN ISO 9001:2000

wg

Zarz¹dzanie procesem Wymagania norm serii ISO 9000:2000 Dokumentacja systemu zarz¹dzania jako ci¹ Podstawy auditowania i certyfikacji, audit dostawcy Podstawy komunikacji Zajêcia warsztatowe Egzamin

Punkty Normy EN ISO 9001:2000 - 5.3, 5.4 i 8

22-24.11.2003

1. Polityka jako ci 2. Cele organizacji dla poszczególnych funkcji i szczebli 3. Dobór procesów monitorowania, pomiarów i analizy organizacji

Badanie Satysfakcji Klienta

01-03.12.2003

1. Znaczenie badania satysfakcji klienta w wietle wymagañ normy ISO 9001:2000 2. Wymagania normy ISO 9001:2000 w aspekcie badania satysfakcji klienta 3. Budowanie i doskonalenie kwestionariuszy badañ 4. Analiza wyników badañ 5. "Klienta nasz Pan" - kontakty z klientami, prezentacja oferty firmy, postêpowanie z trudnym klientem 6. Æwiczenia i warsztaty

Szkolenia z badañ nieniszcz¹cych Nazwa szkolenia

Termin

Tematyka

VT (1+2)

06-10.10.2003

Badania wizualne

MT (1+2)

29.09-03.10.2003

Badania magnetyczno-proszkowe

UT 2

03-14.11.2003

Badania ultrad wiêkowe

RT 2 FER

24-29.11.2003

Badania radiograficzne - kurs uzupe³niaj¹cy do RT2FAS

PT (1+2)

01-05.12.2003

Badania penetracyjne

SYSTEM HACCP Nazwa szkolenia

Termin

Tematyka

Dokumentacja systemu HACCP

21-24.10.2003

1. Ogólne pojêcie HACCP, GMP, GHP oraz metod dokumentowania. Dokumentowanie GMP i GHP 2. Dokumentowanie metod mycia, dezynfekcji, zwalczania szkodników oraz higieny pracowników 3. Dokumentowanie opisu produktu, dokumentowanie analizy zagro¿eñ oraz CCP 4.Audit systemu, Ksiêga HACCP, Polityka i cele jako ci

Auditor Zewnêtrzny systemu HACCP

-

1. Podstawy prawne i normatywne referencje, warunki powo³ania na auditora systemu 2. Wprowadzenie duñskiego standardu DS 3027 E:1997

GMP i GHP

-

1. Omówienie zasad GMP i GHP, definicje, historia 2. Codex Allimentarius, wymagania prawne i dokumentowanie GMP i GHP

Zintegrowane Systemy Zarz¹dzania wg ISO 9001 i HACCP

-

1. Podstawowe pojêcia dotycz¹ce zarz¹dzania jako ci¹ oraz zarz¹dzania bezpieczeñstwem ¿ywno ci 2. Pojêcie systemu zarz¹dzania jako ci¹ wg normy ISO 9001:2000 oraz systemu HACCP 3. Zasady zarz¹dzania jako ci¹ i ich omówienie 4. Wymagania normy ISO 9001:2000 i ich omówienie 5. Wymagania HACCP i ich omówienie 6. Rodzaje auditów oraz wymagania i obowi¹zki auditora wewnêtrznego 7. Proces przygotowania auditu 8. Proces przeprowadzenia auditu 9. Proces raportowania auditu 10. Omówienie dzia³añ poauditowych 11. Omówienie istoty dzia³añ koryguj¹cych 12. Zintegrowane systemy zarz¹dzania 13. Æwiczenia 14. Test

Ekspert Systemu HACCP

24-26.09.2003 19-21.11.2003

1. Co to jest HACCP? - podstawowe definicje, pojêcie systemu 2. Systemy zapewnienia jako ci w przemy le spo¿ywczym.

3. Omówienie zasad GMP 4. Omówienie zasad GHP 5. Omówienie zasad GLP 6. Dokumentowanie zasad GMP i GHP 7. Omówienie wymagañ Codex Allimentarius i wymagañ prawnych w zakresie GMP i GHP 8. 7 zasad i 12 kroków HACCP 9. Omówienie normy duñskiej DS 3027:2002 10. Egzamin

W ka¿dym numerze prezentujemy Pañstwu szkolenia planowane na najbli¿sze kilka miesiêcy. Kursy szkoleniowe z zakresu badañ nieniszcz¹cych odbywaj¹ siê we wspó³pracy z Instytutem Spawalnictwa w Gliwicach oraz SLV Halle.

Szczegó³ów odno nie programów szkoleñ udzielaj¹ pracownicy: Anna Królicka - Kierownik Dzia³u Szkoleñ Artur Donath - Kierownik Sekcji Szkoleñ ds. Badañ Nieniszcz¹cych TÜV Akademia Polska Sp. z o.o. ul. M. Sk³odowskiej - Curie 34 41-800 Zabrze tel/fax.: (32) 271 64 87

11

Klasyczna sa³atka makaronowa

Sa³atkê makaronow¹ zostawiæ na l godzinê pod przykryciem do zmacerowania. Potem doprawiæ sol¹, pieprzem i octem, a je li sa³atka bêdzie zbyt sucha, domieszaæ do niej jeszcze trochê wody z gotowania groszku.

Podawaæ udekorowan¹ pomidorami i ga³¹zkami zielonej pietruszki.

RADA Do sa³atki makaronowej najlepiej u¿yæ wie¿e warzywa, takie jak pomidory, ogórki sa³atkowe i str¹ki papryki.

Wyj¹tkowo smaczna jest sa³atka z makaronem z pe³nego ziarna orkiszu, który jest o wiele zdrowszy od makaronu z bia³ej m¹ki.

Sk³adniki na 4 porcje: 300 g makaronu - spiralek lub widerków sól 250 g mro¿onego groszku 8-10 korniszonów 300 g kie³basy pêczek natki pietruszki o kêdzierzawych listkach Dressing: 150 g majonezu 150 g jogurtu 2-3 ³y¿ki octu i bia³ego wina sól wie¿o zmielony bia³y pieprz Do dekoracji: pomidory i ga³¹zki zielonej pietruszki Czas macerowania: l godzina Makaron ugotowaæ "al dente" w du¿ej ilo ci trochê. posolonej wody, wed³ug przepisu .na opakowaniu, odcedziæ, przelaæ zimn¹ wod¹ i zostawiæ do wystygniêcia. Groszek gotowaæ 5 minut w 200 ml lekko posolonej wody i nie odlewaj¹c wystudziæ.

Korniszony pokroiæ w ma³¹ kostkê.

Kie³basê obraæ ze skóry i pokroiæ w kostkê wielko ci l cm. Natkê pietruszki op³ukaæ, strz¹sn¹æ. wodê i posiekaæ listki.. Groszek odcedziæ, wodê w której siê gotowa³ - zostawiæ;.

Wszystkie sk³adniki sa³atki wymieszaæ w du¿ej salaterce.

Utrzeæ na g³adko majonez z jogurtem, 3-4 ³y¿kami wody z gotowania groszku i z octem. Dressing przyprawiæ pikantnie sol¹ i pieprzem i dodaæ do sa³atki.

Do sa³atki pasuje orze wiaj¹cy napój z winem lub sokiem jab³kowym.

M¹¿ niespodziewanie wraca do domu. ¯ona otwiera okno i mówi do kochanka: - Skacz!

- Co ty, przecie¿ to trzynaste piêtro!

- Skacz, nie czas na przes¹dy...

Zamek w Ogrodzieñcu zosta³ wzniesiony przez Kazimierza Wielkiego w po³owie XIV w. W okresie 1370-96 by³ w³asno ci¹ W³adys³awa Jagie³³y.

Stopniowo przekszta³cano go w wielki zespó³ dzie³ obronnych, na który sk³ada³y siê trzy zasadnicze elementy: zamek górny (na skalistym wzgórzu, z cylindryczn¹ wie¿¹ obronn¹), redni oraz dolny. Na pocz. XV w. zamek dzier¿awi³ Jan Odrow¹¿ ze Szczekocin.

W latach 1540-51 starosta Piotr Opaliñski przebudowa³ zamek górny.

W 1587 r. zamek zosta³ znacznie zniszczony przez wojska arcyksiêcia Maksymiliana - pretendenta do tronu polskiego, a w 1655 r. - przez najazd szwedzki. Od tego czasu ulega³ stopniowej ruinie. Zamek sk³ada³ siê z piêciu czê ci. Najstarsz¹ by³ zamek górny o kszta³cie czworoboku (pow. ok. 500 m2). W czê ci pd.-wsch. znajdowa³a siê cylindryczna wie¿a o wys. ok.

20 m. Niewielki dziedziniec zamyka³ dom mieszkalny. Na prze³omie XVI i XVII w. w pn.-wsch. czê ci wzniesiono dwie wie¿e. Zamek dolny, o pow. ponad 2.000 m2, by³ otoczony murem.

W XV i XVI w. postawiono dwa podzamcza od strony pd.-zach.

Co powiedzia³a winka, staj¹c naprzeciw gniazdka elektrycznego?

- I co, bidulko, zamurowali?

Mistrz w pchniêciu kul¹ do trenera: - Dzi muszê pokazaæ klasê... na trybunie siedzi moja te ciowa.

- Eee! Nie dorzucisz...

Idzie Czerwony Kapturek przez las, idzie, idzie... a wilka nigdzie nie ma.

Szuka, wo³a - wilka ni widu, ni s³ychu.

W koñcu Czerwony Kapturek dotar³ do babci, ale u niej te¿ go nie ma.

Babcia zdenerwowana, bo wilk dawno powinien tu byæ i j¹ zje æ.

Obie radz¹, co robiæ: - wilka nie ma, bajka nie mo¿e siê skoñczyæ.

Szukaj¹ go wiêc w lesie. Chodz¹, wo³aj¹.

Wreszcie patrz¹.. na polance le¿y wilk.

Podbiegaj¹ do niego: - Hej, wilk! Kapturka w lesie przegapi³e , babci nie zjad³e , co siê sta³o?

Wilk na to: - Dajcie mi wszyscy spokój. Jestem kompletnie wykoñczony.

Ca³¹ noc tañczy³em z Costnerem.

Podczêstochowski Olsztyn - wi¹¿e siê z jednym z prawdziwie "rzymskich" epizodów naszych dziejów. W 1587 podczas walk z armi¹ próbuj¹cego zaw³adn¹æ polskim tronem Maksymiliana Habsburga zamkiem dowodzi³ Kasper Karliñski. Podczas szturmu oddzia³y landsknechtów u¿y³y jako tarczy 6-letniego syna burgrabiego.

Kiedy ¿o³nierze zbli¿yli siê do bramy, Karliñski chwyci³ zapa³ armatni i zawo³awszy: "Wpierw by³em Polakiem ni¿ ojcem", odpali³ dzia³o. Maksymilian zwin¹³ oblê¿enie. Determinacja Karliñskiego to potwierdzenie znaczenia, jakie zamek olsztyñski mia³ dla Rzeczypospolitej. Zbudowano go na P³askowy¿u Czêstochowskim, gdzie w ród licznych ostañców wyró¿nia siê grzbiet skalny zwany Gór¹ Zamkow¹.