Jakość by TÜV Rheinland

Jakosc Magazyn TÜV Rheinland Polska 4/2017 ISSN 2299-6249

Temat Numeru:

Kompetencje personelu w antykorozji Jak wygląda bezpieczeństwo na największej stacji narciarskiej Podhala?

Wiedza i praktyka:

Bezpieczenstwo:

Technologie i biznes:

Jak zabezpieczyć konstrukcje przed korozją atmosferyczną?

Jak walczyć ze smogiem?

Słowo wstępne Bezpieczeństwo zajmuje najważniejsze miejsce w życiu każdego człowieka. Dotyczy to zarówno sfery zawodowej, jak i życia prywatnego. Jest także istotne z punktu widzenia wartości, którymi kieruje się w całej swojej działalności jednostka TÜV Rheinland Polska. Ostatnie w tym roku wydanie Jakości poświęcamy bezpieczeństwu, rozumianemu w wielu aspektach.

Ośrodek Narciarski Kotelnica Białczańska to jedna z najnowocześniejszych stacji narciarskich. Kilkanaście kilometrów tras i pełne zaplecze znajdują uznanie wśród miłośników sportów zimowych. O historii ośrodka i dbałości o bezpieczeństwo rozmawiamy z Piotrem Czają, Szefem Eksploatacji i Pełnomocnikiem ds. Systemu Zarządzania Jakością.

O tym, jak zapewniany jest spokojny i bezpieczny wypoczynek w Ośrodku Narciarskim Kotelnica w Białce Tatrzańskiej, rozmawiamy z Piotrem Czają, Szefem Eksploatacji, Pełnomocnikiem ds. Jakości.

Bezpieczeństwo dotyczy również czystego powietrza, co jest zimą tematem numer jeden. Smog, bo o nim mowa, powodowany jest szczególnie przez tzw. niską emisję i zagraża zdrowiu i życiu człowieka. Szczególnie w sezonie grzewczym jest zjawiskiem o nasilonym charakterze. Artykuł wyjaśnia rolę przemysłu w występowaniu smogu i wymienia możliwości walki z zanieczyszczeniami. Poruszamy również kwestię bezpieczeństwa w Internecie. W maju 2018 roku wchodzi w życie nowe Rozporządzenie o Ochronie Danych Osobowych. W artykule na ten temat wyjaśniamy, co to oznacza m.in. dla sklepów internowanych, co się właściwie zmieni dla przedsiębiorców, a przede wszystkim, jakie prawa zyskają konsumenci.

4 Jak wygląda bezpieczeństwo na największej stacji narciarskiej Podhala?

Bezpieczeństwo

8 Jak zabezpieczyć konstrukcje

Odpowiednie zabezpieczenie powierzchni stalowych przed korozją jest gwarantem bezpieczeństwa użytkowania. W szerokim bloku tematycznym przedstawimy, co powoduje powstawanie korozji, w jaki sposób zabezpieczyć przed nią określone elementy, a także jak ważne są kompetencje personelu w tym zakresie. Uwagę poświęcamy również zyskującym popularność biokominkom, których użytkownie wiąże się z koniecznością przestrzegania określonych zasad. O tym opowiada Krzysztof Podolec, Specjalista ds. Certyfikacji Wyrobów.

Technologie i biznes

przed korozją atmosferyczną?

10 Proces certyfikacji przedsiębiorstw w zakresie wykonywania ochrony antykorozyjnej stali

Stal musi posiadać określone parametry użytkowe, być właściwie wytworzona, spełniać wymagania konstrukcyjne, ale także pozwalać na bezpieczną eksploatację. Wiąże się to z koniecznością zabezpieczenia powierzchni antykorozyjnymi powłokami malarskimi i wymaga nadzoru przez specjalistyczny personel.

16 Jak zapewnić trwałość systemom dupleks 18 Biokominki, czyli nowoczesność i komfort w jednym

20 Bezpieczeństwo zimą

28 Ochrona danych osobowych wg RODO

Zawieranie transakcji przez Internet możliwe jest tylko wraz z podaniem swoich danych osobowych poprzez aplikację mobilną lub stronę internetową. W maju 2018 roku wchodzą w życiu nowe regulacje w obszarze danych osobowych. Już teraz warto wiedzieć, co zmieni się dla przedsiębiorców prowadzących sklepy internetowe, a jakie prawa będą przysługiwać konsumentom.

Ludzie

12 Kompetencje personelu w ochronie

konstrukcji stalowych przed korozją

Wiedza i praktyka

Zapraszam do lektury

22 Jak walczyć ze smogiem? Janusz Grabka Prezes Zarządu TÜV Rheinland Polska WYDAWCA: TÜV Rheinland Polska Sp. z o.o. ul. Wolności 327, 41-800 Zabrze tel. 32 271 64 89 w.105 fax 32 271 64 88 REDAKCJA: Sonia Hajduk, Anna Banach, Mariusz Petri e-mail: redakcja@pl.tuv.com Na okładce: Roman Gruca, Kierownik Sekcji Certyfikacji Personelu NDT TÜV Rheinland Polska Fot. Tomasz Grajek Źródła zdjęć: Shutterstock, Picjumbo, Thinkstock, źródła własne KOREKTA: SKŁAD I GRAFIKA: Sonia Hajduk, Anna Banach Tomasz Grajek TÜV Rheinland Polska TÜV Rheinland Polska

26 Jak ludzie sukcesu zarządzają czasem

Ostatnie lata to swoisty renesans kominków. Na tradycyjne pozwolić sobie mogą w szczególności mieszkańcy domów jednorodzinnych, zaś biokominki, opalane płynnym lub żelowym paliwem na bazie alkoholu, pozwalają cieszyć się „żywym ogniem” praktycznie w każdym pomieszczeniu, niezależnie od rodzaju budownictwa. Jedynie certyfikowane urządzenia i znajomość zasad montażu gwarantują bezpieczeństwo i komfort użytkowania.

News

15 Akredytacja TÜV Rheinland Polska

została rozszerzona o kolejne obszary

15 Spotkanie przedstawicieli Korei Południowej, Unii Europejskiej i TÜV Rheinland Polska w obszarze eksportu produktów rolnictwa ekologicznego

Technologie i biznes

Jak wygląda bezpieczeństwo na największej stacji narciarskiej Podhala? Ośrodek Narciarski Kotelnica Białczańska to jedna z najnowocześniejszych stacji narciarskich. Kilkanaście kilometrów tras i pełne zaplecze znajdują uznanie wśród miłośników sportów zimowych. O historii ośrodka i dbałości o bezpieczeństwo rozmawiamy z Piotrem Czają, Szefem Eksploatacji i Pełnomocnikiem ds. Systemu Zarządzania Jakością. Ośrodek Narciarski Kotelnica Białczańska to powierzchnia przeszło 60 ha. Oferuje między innymi 6-osobowe koleje linowe krzesełkowe z podgrzewanymi kanapami i kopułami ochronnymi, jak również wyciągi orczykowe, blisko 15 km tras o różnym stopniu trudności, ponad 2 000 darmowych miejsc parkingowych oraz posiada przepustowość do 20 000 osób na godzinę. Proszę powiedzieć, jak udało się wypracować taką infrastrukturę. Jak duża grupa personelu czuwa nad bezpiecznym i prawidłowym jej funkcjonowaniem? W jakim systemie godzinowym pracuje, by utrzymać bezpieczeństwo? Spółka powstała 1 lipca 2000 roku z inicjatywy białczańskich przedsiębiorców prowadzących własną działalność gospodarczą z obszaru turystycznego. Próby powstania spółki pojawiały się już znacznie wcześniej, lecz nigdy nie udało się ich zrealizować. Jednak, gdy pojawiła się okazja zakupu w korzystnej cenie używanej kolei, plany nabrały realnego kształtu. W tym czasie trwały rozmowy z właścicielami gruntów w celu wybrania najlepszego miejsca do zainstalowania sprzętu. Działania utrudniała między innymi nieobecność wszystkich właścicieli posesji na terenie Białki Tatrzańskiej, którzy wyemigrowali w owym czasie do Stanów Zjednoczonych. Sołtys miejscowości pojechał do Chicago, by skontaktować się z konkretnymi osobami. Negocjacje zakończyły się sukcesem, a umowy zostały wreszcie podpisane. Piotr Czaja |

Wierch, na którym ostatecznie rozpoczęto budowę to Kotelnica, o wysokości 913,6 m. Prace ziemne rozpoczęły się już jesienią 2000 roku. Właściwa budowa ośrodka narciarskiego ruszyła w połowie maja 2001 roku. Jednocześnie zaplanowano wznoszenie wszystkich obiektów, tj. 3-osobowej kolei linowej o długości 1370 m, 2 wyciągów orczykowych, instalacji

do zaśnieżania, zasilania energetycznego, oświetlenia tras, budynku techniczno-usługowego z restauracją, systemu kasowo-biletowego, parkingów oraz kilku mniejszych obiektów. Uroczyste otwarcie ośrodka miało miejsce 8 grudnia 2001 roku. Frekwencja przerosła oczekiwania inwestorów, którzy w związku z tym zdecydowali, że w najbliższych latach wybudowane zostaną nowe obiekty. W latach 2003-2013 powstały 4-osobowa kolej krzesełkowa, kolej linowa z pojazdami wyprzęganymi, wyciąg orczykowy przy snowparku i mniejsza kolej krzesełkowa. Oddano do użytku najnowocześniejszą w Polsce, wyprzęganą kolej krzesełkową, która swoją wyjątkowość zawdzięcza niespotykanym, niebieskim osłonom. Wszystkie obiekty stworzone w tym czasie dały przepustowość blisko 11 000 os./godz. W międzyczasie wybudowano 2 nowe przepompownie i zmodernizowano system sztucznego zaśnieżania tras, który składa się z 25 automatycznych armatek śnieżnych (plus 33 armatki manualne). W kolejnych latach uruchomiono narciarskie trasy biegowe, sztucznie naśnieżane i ratrakowane, 6-osobową kolej linową Remiaszów-Jankulakowski oraz 6-osobową kolej Remiaszów-Wysoki Wierch, wyposażone w szereg innowacji, wpływających na bezpieczeństwo narciarzy i snowboardzistów. Na chwilę obecną ośrodek dysponuje ponad 140 urządzeniami naśnieżającymi stoki narciarskie, z czego 52 obsługują nowe trasy Jankulakowski i Remiaszów. Spółka posiada przeszło 10 ratraków, które przygotowują i utrzymują trasy zjazdowe oraz biegowe. Flota jest sukcesywnie poszerzana o nowe maszyny.

Technologie i biznes

Nad tak rozbudowaną infrastrukturą czuwa sztab ludzi, począwszy od zarządu spółki, na pracownikach szeregowych kończąc. W zarządzie zasiadają 2 osoby, zaś w biurze pracuje 8 osób. W sezonie zimowym kasy obsługiwane są przez 24 pracowników, skibusy prowadzi 8 kierowców. O prawidłowe funkcjonowanie kolei linowych dba 56 osób, a wyciągów narciarskich 14. Stoki przygotowuje 10 pracowników, systemem naśnieżania i zabezpieczeniem tras zajmują się 24 osoby. Oprócz tej kadry, zatrudnionych jest 10 pracowników, którzy dbają między innymi o parkingi, drogi, czy elektrykę. Pracownicy obsługi i utrzymania ruchu pracują w systemie zmianowym, przy czym okresy trwania zmian są różne dla poszczególnych komórek. Na przykład pracownicy odpowiedzialni za przygotowanie stoków, tj. operatorzy ratraków zaczynają pracę dopiero po zakończeniu ruchu pasażerskiego i zamknięciu tras. Nartostrady zostały tak wytyczone, aby mogli korzystać z nich narciarze i snowboardziści, posiadający różne stopnie umiejętności jazdy – trasy łagodnie nachylone, aż po trasy posiadające homologację Międzynarodowej Federacji Narciarskiej FIS. Dzięki oświetleniu tras jazda jest możliwa do godz. 22.00. Dodatkowo, ośrodek zapewnia bezpłatny transport narciarzy skibusami na terenie Białki Tatrzańskiej. Obiekt zamykany jest między godziną 18.00, a 22.00, później przebywanie na terenie ośrodka jest zabronione. W jaki sposób zabezpiecza się obszar wypoczynkowy nocą, kiedy na jego teren wyjeżdżają ratraki dbające o stan stoków? Narciarze są informowani o godzinie zakończenia ruchu pasażerskiego na kolejach linowych i wyciągach narciarski przez system tablic świetlnych, na których podawana jest godzina ostatniego wjazdu. PC |

Dodatkowo, po zakończeniu pracy kolei i wyciągów, pracownicy służb, pełniący zadania z zakresu bezpieczeństwa i ratownictwa w górach na zorganizowanych terenach narciarskich, wykonują objazd ośrodka. Kotelnica Białczańska zawarła umowę z Tatrzańskim Ochotniczym Pogotowiem Ratunkowym w tym zakresie. Niezawodność zaplecza technicznego jest nieodłącznym elementem bezpieczeństwa. Modernizacja napędów i sterowania kolejami oraz wyciągami, kontrola instalacji oświetleniowej to niektóre obszary, o które trzeba dbać. Co jeszcze kontrolowane jest przez Państwa i z jaką częstotliwością? W skład zaplecza technicznego w większości wchodzą urządzenia nowe w chwili zakupu. Kontrole wynikają więc głównie z harmonogramów bieżących przeglądów i konserwacji, które są

Technologie i biznes określone w instrukcjach eksploatacji. Koleje i wyciągi narciarskie są urządzeniami dozorowymi, co zobowiązuje do przechodzenia przed każdym sezonem okresowych badań technicznych, wynikiem których jest decyzja administracyjna dopuszczająca lub nie do użytkowania. Podstawowym aktem prawnym, który określa warunki dopuszczenia do ruchu i późniejszej eksploatacji jest Rozporządzenie Ministra Transportu z dnia 1 czerwca 2006 roku w sprawie warunków technicznych dozoru technicznego w zakresie projektowania, wytwarzania, eksploatacji, naprawy i modernizacji urządzeń transportu linowego (Dz.U. 2006 nr 106 poz. 717). Obsługa kolei i wyciągów także musi posiadać stosowne uprawnienia do obsługi i konserwacji, wydane przez Transportowy Dozór Techniczny, po uprzednim zdaniu egzaminu teoretycznego i praktycznego. Oprócz wymienionych warunków, ośrodek ma obowiązek troszczyć się o okresowe kontrole UDT zbiorników na ON, wózków widłowych i podnośników koszowych. Co roku wykonywane są pomiary elektryczne na urządzeniach transportu linowego, a także kontrola sprzętu do ewakuacji z kolei linowych przy użyciu technik alpinistycznych. Co pięć lat sprawdza się uprawnienia SEP pracowników, zaś przed dopuszczeniem ich do pracy uprawnienia do obsługi i konserwacji urządzeń transportu linowego. W pełni przygotowany i oddany do użytku stok narciarski jest pod stałym dozorem technicznym i podlega cyklicznym przeglądom. Jak często odbywają się owe kontrole i jakiego są rodzaju? Czy wykonuje je jedna jednostka, czy jest ich wiele? Nie wszystkie stoki narciarskie uruchamiane są w tym samym czasie, czego powodem są głownie kwestie techniczne. Każdy ze stoków w ośrodku przed pierwszym uruchomieniem przechodzi kontrolę, podczas której sporządzany jest plan zabezpieczeń, uwzględniający PC |

rozmieszczenie siatek, materacy ochronnych, znaków informacyjnych. Wszystkie wytyczne, którymi trzeba się kierować, znajdują się w Rozporządzeniu Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 29 grudnia 2011 roku w sprawie określenia wzorów znaków nakazu, zakazu, informacyjnych i ostrzegawczych stosowanych do oznakowania w górach i na zorganizowanych terenach narciarskich (Dz.U. 2011 nr 295 poz. 1751). Następnie weryfikowane jest dopuszczalne obciążenie danej trasy narciarskiej zjazdowej oraz warunki oświetlenia dla tras narciarskich sztucznie oświetlanych po zmroku. Jednostką, która przeprowadza kontrolę w tym zakresie jest TOPR. Sporządzony protokół z ww. czynności sprawdzających przed dopuszczeniem trasy do eksploatacji stanowi punkt odniesienia do codziennych kontroli, jakie są przeprowadzane rano przed ruchem pasażerskim, jak również po jego zakończeniu. Ośrodek Kotelnica Białczańska od 2009 roku posiada certyfikowany przez TÜV Rheinland Polska system zarządzania jakością zgodny z ISO 9001. Co to w praktyce oznacza dla pracowników i klientów ośrodka? Certyfikowany system zarządzania jakością przynosi korzyści zarówno spółce, jak i klientom ośrodka. Wdrożenie systemu pozwala dokładnie określić obowiązki pracowników, podnosić ich kwalifikacje przez program szkoleń. Współpraca między pracownikami jest na najwyższym poziomie, dzięki usprawnieniu obiegu informacji w firmie. Zasoby ludzkie i infrastruktura są optymalnie wykorzystane, a wszystko to przekłada się na sprawniejsze zarządzanie procesami zachodzącymi w firmie. Klienci odczuwają znaczną poprawę obsługi, ich wymagania i oczekiwania są spełniane, a co równie istotne, mają możliwość wpływu na ofertę poprzez wyrażanie swoich opinii. Certyfikowany system zarządzania jakością w firmie podnosi jej wiarygodność w oczach nowych klientów, a także poszerza cele jakościowe, co sprzyja wysokiemu standardowi. PC |

Piotr Czaja – Absolwent Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie na kierunku Mechanika i Budowa Maszyn, specjalność Transport Linowy. Od 2006 roku Szef Eksploatacji w Ośrodku Narciarskim Kotelnica Białczańska Sp. z o.o. w Białce Tatrzańskiej. Uczestniczył we wdrożeniu systemu zarządzania jakością ISO 9001. Od 2009 roku Pełnomocnik ds. Jakości.

PC |

Bezpieczeństwo

Jak zabezpieczyć konstrukcje przed korozją atmosferyczną? Warunki atmosferyczne mają wpływ na trwałość elementów ze stali. To, w jaki sposób przygotuje się powierzchnie konstrukcji decyduje o ich wytrzymałości. Korozja atmosferyczna ma charakter elektrochemiczny i zachodzi równomiernie na powierzchni stali. Korozji tej ulegają praktycznie wszystkie metale konstrukcyjne, które są eksploatowane w warunkach atmosferycznych. W zależności od środowiska korozyjności, w jakiej konstrukcja jest eksploatowana, w ciągu roku w skutek korozji możemy spodziewać się ubytku grubości materiału nawet do 200 µm.

W celu zmniejszenia tempa ubytku materiału stosujemy proces antykorozji. Polega on na rozpoznaniu kategorii korozyjności środowiska, w którym konstrukcja będzie eksploatowana, dobraniu odpowiednego systemu malarskiego oraz odpowiednim przygotowaniu powierzchni przed nałożeniem powłoki malarskiej.

Stopień przygotowania powierzchni ma decydujący wpływ na trwałość powłoki antykorozyjnej nakładanej na powierzchnię konstrukcji stalowej. Zalecane stopnie przygotowania powierzchni zestawiono w tablicy nr 1. Metoda

Stopień przygotowania

Obróbka strumieniowo ścierna (Sa)

Sa1 / Sa2 / Sa2,5 / Sa3

Obróbka ręczna lub z wykorzystaniem narzędzi z napędem mechanicznym (St)

St2 / St3

Czyszczenie płomieniem (Fl)

Trawienie (Be)

Przygotowanie powierzchni, ze szczególnym uwzględnieniem wszystkich złącz spawanych, krawędzi oraz innych miejsc wyszczególnionych w normie PN-EN ISO 8501-3 (P)

P1 / P2 / P3

Oczekiwane trwałości powłok i kategorie korozyjności w powiązaniu ze stopniem przygotowania powierzchni, ze szczególnym uwzględnieniem wszystkich złącz spawanych, krawędzi oraz innych miejsc wyszczególnionych w normie PN-EN ISO 8501-3 zestawiono w tablicy nr 2. Okres ochrony powłoki antykorozyjnej a

> 15 lat

Kategoria korozyjności środowiska b

Stopień przygotowania c

C2 do C3

powyżej C3

P2 lub P3 jak ustalono

C1 do C3

powyżej C3

C1 do C4

C5 – IM

5 lat do 15 lat

< 5 lat

Oczekiwane trwałości powłok i kategorie korozyjności według ISO 12944 i ISO 14713. Stopień przygotowania P3 wymagany jest w szczególnych przypadkach, np. w budowie mostów.

Tomasz Jankowski – Kierownik Sekcji Badań Nieniszczących TÜV Rheinland Polska. Pełni również funkcję Kierownika ds. Technicznych w Laboratorium NDT. Absolwent Wydziału Mechaniki i Budowy Maszyn Uniwersytetu Technologiczno-Przyrodniczego w Bydgoszczy. Ukończył studia podyplomowe w zakresie BHP na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu. Międzynarodowy Inspektor Spawalnik IWI-C, Certyfikowany Inspektor Powłok Antykorozyjnych. Certyfikowany Quality Manager Europejskiej Organizacji Jakości EOQ, NDT level III UT, PT, VT, MT, level II RT ORS, audytor norm ISO 3834, EN1090, EN ISO/IEC 17025. Posiada ponad 21 lat doświadczenia w branży metalowej, m.in. jako dyrektor ds. jakości, quality manager, QHSE manager, koordynator i inspektor spawalnictwa na kontraktach zagranicznych.

Bezpieczeństwo

Proces certyfikacji przedsiębiorstw w zakresie wykonywania ochrony antykorozyjnej stali Wzrost zapotrzebowania rynku na ochronę antykorozyjną konstrukcji stalowych i nacisk na trwałość oraz jakość jej wykonania spowodowały konieczność dostosowania się przedsiębiorstw do wymagań opisanych w normach przedmiotowych serii PN-EN ISO 12944. Seria norm PN-EN ISO 12944 dotyczy procesów ochrony antykorozyjnej dla konstrukcji ze stali węglowej i niskostopowej o grubościach większych niż 3 mm. Normy zawierają wytyczne dla projektantów, wykonawców oraz nadzoru w zakresie ochrony przed korozją z użyciem systemów malarskich. Zdefiniowano w nich wymagania dla procesów od projektowania systemów malarskich poprzez przygotowanie podłoża do kontroli wykonania powłok ochronnych. Przedsiębiorstwa wykonujące ochronę antykorozyjną powinny oceniać swoje kompetencje na podstawie wymagań jakościowych opisanych w seriach norm PN-EN ISO 12944, ze szczególnym naciskiem na spełnienie wymagań dotyczących wykonywania oraz nadzoru nad procesami ochrony antykorozyjnej opisanej w normie: PN-EN ISO 12944-7:2001 Farby

i lakiery. Ochrona przed korozją konstrukcji stalowych za pomocą ochronnych systemów malarskich. Część 7: Wykonywanie i nadzór prac malarskich. W zakres oceny procesów wchodzi ocena przedsiębiorstwa pod kątem: • przygotowania powierzchni do malowania oraz wykonywania malowania, • możliwości technicznych, personalnych, • przygotowania merytorycznego do wykonywania ochrony antykorozyjnej.

Przedsiębiorstwo w ramach potwierdzenia swoich możliwości powinno udowodnić, że: • posiada oprzyrządowanie pozwalające na przygotowanie powierzchni, wykonanie powłoki antykorozyjnej oraz sprzęt kontrolno-pomiarowy, • posiada wiedzę techniczną dotyczącą wykonywania antykorozji (szkolenia, normy, personel), • posiada procedury dotyczące procesów: przechowywania materiałów, przygotowania powierzchni, wykonywania prac malarskich, nadzoru nad wyposażeniem kontrolno-pomiarowym. Jednostka certyfikująca TÜV Rheinland Polska przeprowadza ocenę procesów w zakresie wykonywania ochrony antykorozyjnej stali. Wynikiem przeprowadzonej oceny jest wystawienie certyfikatu dla przedsiębiorstwa, poświadczającego, że spełnia ono wymagania jakościowe w procesach wykonywania systemów ochrony antykorozyjnej stali według normy PN-EN ISO 12944-7. Zakres certyfikatu uzależniony jest od możliwości technicznych przedsiębiorstwa. Certyfikat wydawany jest na okres 3 lat przy zachowaniu corocznych audytów w nadzorze.

Certyfikat jednostki TÜV Rheinland Polska Sp. z o.o. potwierdza kompetencje przedsiębiorstwa, jego możliwości jako poddostawcy usług w zakresie ochrony antykorozyjnej, np. do celów przetargowych. Zakres certyfikacji obejmuje rozdział 10 oraz załącznik F normy PN-EN 1090-2.

Paweł Szczepanik – Specjalista ds. Spawalnictwa TÜV Rheinland Polska. Absolwent Wydziału Elektrotechniki i Informatyki Politechniki Rzeszowskiej. Inspektor IWI-C, kontroler jakości antykorozyjnych powłok malarskich. Z TÜV Rheinland Polska związany od 2016 roku, odpowiada za certyfikację przedsiębiorstw wykonujących procesy antykorozji oraz spawanie pojazdów kolejowych i ich części wg EN 15085.

Ludzie

Kompetencje personelu w ochronie konstrukcji stalowych przed korozją Konstrukcja posiada oczekiwane parametry użytkowe i jest bezpieczna w eksploatacji jedynie wtedy, gdy jest właściwie wytworzona i spełnia wymagania konstrukcyjne. Kluczowym jest tutaj m.in. zabezpieczenie powierzchni antykorozyjnymi powłokami malarskimi. Ten końcowy etap wytwarzania konstrukcji wymaga nadzoru przez specjalistyczny personel. O tym, jak ważne są kompetencje w ochronie konstrukcji stalowych przed korozją niech świadczy fakt objęcia przez Polskie Centrum Akredytacji (PCA) akredytacją tego obszaru. E TA PY B U D OW Y KO N ST R U K C J I

N A K Ł A D P R ACY A D Ł U G OT RWA Ł A

Konstrukcja stalowa na etapie budowy przechodzi przez szereg faz. Już podczas projektowania uwzględnia się wszystkie założenia techniczne, począwszy od funkcjonalności konstrukcji, warunków wytrzymałościowych, aż do bezpieczeństwa eksploatacji.

I B E Z P I E C Z N A E K S P LOATAC JA

Po każdym etapie procesu wytwarzania prowadzi się kontrolę – różnego typu pomiary i badania, m.in. NDT. Badania te są zawsze realizowane przed końcowym czyszczeniem konstrukcji i przygotowaniem jej do aplikacji technologii zabezpieczenia antykorozyjnego. Kluczowa jest tu czystość końcowa, którą osiąga się dzięki usunięciu zanieczyszczeń pochodzących z wcześniejszych zabiegów technologicznych, jak również innych pozostałości, chociażby tych po badaniach NDT.

Czystość powierzchni i warunki aplikacji technologii antykorozyjnej muszą być nadzorowane przez wykwalifikowany i doświadczony personel, a proces kontroli realizowany w oparciu o wymagania norm i wytyczne zleceniodawcy konstrukcji.

KO N ST R U K C J I

Konstrukcje stalowe wykonane ze stali, która nie jest odporna na korozję powierzchniową najczęściej zabezpiecza się antykorozyjnymi powłokami malarskimi. Konstrukcja posiada oczekiwane parametry użytkowe i jest bezpieczna w eksploatacji jedynie wtedy, gdy jest właściwie wytworzona i spełnia wymagania konstrukcyjne. Wszelkie zaniedbania w wykonaniu antykorozyjnych powłok malarskich prowadzą do daleko idących konsekwencji. Brak staranności w przygotowaniu podłoża oraz aplikacji i kontroli technologii nanoszenia powłok malarskich skutkują utratą gwarantowanego okresu żywotności konstrukcji, zagrożeniem korozyjnym, niebezpieczeństwem w trakcie eksploatacji, ryzykiem wysokich kar i kosztów dla wytwórcy z tytułu niedotrzymania gwarancji konstrukcji. Szkody korozyjne konstrukcji stalowych, konieczność napraw powłok, przyspieszonych remontów konstrukcji w skali kraju mogą z kolei sięgać niebagatelnych kosztów, nawet kilkunastu miliardów złotych w stosunku rocznym.

Istotnym problemem jest również brak świadomości potrzeby profesjonalnej kadry technologów, inspektorów na etapach kontroli przygotowania podłoża, warunków nanoszenia i gotowej powłoki malarskiej. Nie wystarczy więc zaprojektować i zbadać konstrukcję. Jedynie wykonanie prawidłowej antykorozyjnej powłoki malarskiej zapobiega utracie jej funkcjonalności i tym samym nie stwarza zagrożenia dla ludzi i środowiska. P O D STAWA TO KO M P E T E N C J E

Specjaliści w zakresie antykorozyjnych powłok malarskich mieli do tej pory nieliczne możliwości poszerzania wiedzy i potwierdzenia swoich kompetencji poprzez certyfikację. Norma pochodząca z rynku norweskiego – NS 476 Paints

and coatings. Approval and certification of treatment inspectors – stopniuje

do trzech poziomów kwalifikacje i podaje warunki uzyskania certyfikacji dla inspektora antykorozyjnych powłok malarskich. Nie jest ona jednak właściwie zharmonizowana z podstawową normą EN ISO/IEC 17024 dotyczącą wymagań dla jednostek certyfikujących osoby, co stanowi istotne zubożenie uniwersalności tamtejszych, aczkolwiek merytorycznie cennych, regulacji. Ograniczeniami takiego rozwiązania są lokalność (przepis w niektórych miejscach ograniczony tylko i wyłącznie do rynku norweskiego) i brak odniesienia do dobrych praktyk branżowych, które związane są z takimi międzynarodowymi przepisami jak EN ISO 12944-7 Farby i lakiery – Ochrona

przed korozją konstrukcji stalowych za pomocą ochronnych systemów malarskich. Wykonywanie i nadzór prac malarskich, czy chociażby EN 1090 Wykonanie konstrukcji stalowych i aluminiowych.

Rozwiązaniem są akredytowane przez PCA w październiku br. programy certyfikacji jednostki certyfikującej osoby TÜV Rheinland Polska: MS-0020032 – certyfikacja inspektora antykorozyjnych powłok malarskich i MS-0020033 – certyfikacja kontrolera jakości antykorozyjnych powłok malarskich. Jednostka dostrzegła potrzebę bezstronnego potwierdzania kompetencji i certyfikacji specjalistów z obszaru antykorozji z zakresu niezbędnych, przywołanych powyżej norm branżowych.

Ludzie

C E RTY F I K AT I N S P E K TO R A L U B KO N T R O L E R A

Niezależne programy certyfikacji inspektora oraz kontrolera, w zależności od wyboru danego programu, gwarantują uzyskanie m.in. następujących kompetencji: • prowadzenia nadzoru nad pracami personelu antykorozyjnego, • oceny i odbioru powierzchni przygotowanych do naniesienia powłok malarskich,

Egzamin kwalifikacyjny składa się z części teoretycznej oraz praktycznej, w której kandydat ma do wykonania dokładnie sprecyzowane zadania praktyczne – pomiary, ocenę wyników, wykonanie raportu. Elementami oceny w procesie certyfikacji kandydata są wniosek certyfikacyjny złożony przed egzaminem, wynik egzaminu oraz udokumentowane doświadczenie. Pozytywnie zakończony proces kończy się wystawieniem certyfikatu

G WA R A N C JA P O D KO N T R O L Ą

W procesie nadzoru nad technologią wykonania antykorozyjnych powłok malarskich powstał wyraźny dysonans – pomiędzy dużymi oczekiwaniami klienta co do jakości, gwarancji na długą żywotność powłoki, a kompetencjami osób odpowiedzialnych za dobór systemu malarskiego i nadzór nad jego właściwą aplikacją. Te dwa nurty powinny być zbieżne. Praktyka pokazuje jednak duże braki w kompetencjach

Lp.

Moduły szkoleniowe

Teoria

Praktyka

Materiały konstrukcyjne i projektowanie

Korozja

Przygotowanie powierzchni/ podłoża dla farb i powłok

Warunki otoczenia/ klimatyczne

Farby i powłoki

Wymagania dotyczące wykonywania prac

Normy, specyfikacje, procedury

Prace inspekcyjne, zadania inspektora

BHP i ochrona środowiska

Ogółem

Przykład modułów szkoleniowych zawartych w programie certyfikacji inspektora antykorozyjnych powłok malarskich. • • •

sprawdzania warunków klimatycznych, oceny wizualnej, przyczepności, pomiaru grubości wykonanej powłoki, tworzenia raportów z przeprowadzonych badań wg określnych norm i specyfikacji.

Kandydat do certyfikacji obowiązkowo przygotowuje się do egzaminu, nabywa umiejętności praktyczne, uczestnicząc w specjalistycznym szkoleniu w odpowiedniej jednostce szkoleniowej, realizując ściśle określoną tematykę szkolenia zawartą w danym programie certyfikacji. Moduły szkoleniowe w programie certyfikacji kontrolera antykorozyjnych powłok malarskich zawierają się w łącznym czasie 30 godzin zajęć teoretycznych i praktycznych, a inspektora 52 godzin.

kompetencji na okres 5 lat, z możliwością wnioskowania o ponowną certyfikację przed upływem tego okresu. W przypadku inspektora, w zależności od posiadanego doświadczenia, kandydat może ubiegać się o 1., 2., lub 3. poziom kwalifikacji.

personelu. Dlatego warto zainwestować w specjalistów, niezależną certyfikację i potwierdzenie kompetencji. Zagwarantować, że wymagany okres trwałości powłoki malarskiej na konstrukcji stalowej jest pod kontrolą i zostanie osiągnięty.

Roman Gruca – Kierownik Sekcji Certyfikacji Personelu NDT w TÜV Rheinland Polska. Absolwent Wydziału Mechanicznego Technologicznego Politechniki Śląskiej w Gliwicach na kierunku Automatyka i Robotyka o specjalizacji Automatyzacja i Robotyzacja Procesów Spawalniczych. Inżynier mechanik. Z TÜV Rheinland Polska związany od 2003 roku. Certyfikator personelu i rzeczoznawca NDT w jednostce certyfikującej TÜV Rheinland. Posiada certyfikaty kompetencji w najwyższym 3. stopniu wg EN ISO 9712 – ET3, RT3, UT3, VT3, MT3, PT3.

News

Akredytacja TÜV Rheinland Polska została rozszerzona o kolejne obszary Polskie Centrum Akredytacji poszerzyło jednostce certyfikującej osoby akredytację z zakresu antykorozji i badań nieniszczących. Akredytacja obejmuje teraz nowe programy MS-0020032 – certyfikacja inspektora antykorozyjnych powłok malarskich i MS-0020033 – certyfikacja kontrolera jakości antykorozyjnych powłok malarskich. Ponadto, uwzględnia technikę UT-PA „Phased Array” w metodzie UT w akredytowanym programie MS-0012908, dotyczącym certyfikacji personelu badań nieniszczących. Ostatni obszar to metoda RT w akredytowanym programie MS-0012908, odnoszącym się do certyfikacji personelu badań nieniszczących.

TÜV Rheinland Polska, tworząc jako pierwsza standard kwalifikacji dla kontrolerów jakości antykorozyjnych powłok malarskich w systemie akredytowanej certyfikacji personelu, umożliwia swoim klientom nabycie

kompetencji i ich potwierdzenie przez niezależną jednostkę zgodnie z wymaganiami normy PN-EN ISO 12944-7 Farby i lakiery – Ochrona przed korozją konstrukcji stalowych za pomocą ochronnych systemów malarskich - Część 7: Wykonywanie i nadzór prac malarskich. Decydując się na wprowadzenie kwalifikacji inspektorów antykorozyjnych powłok malarskich opisanych w normie NS 476 w obszar akredytowany, chcemy zapewnić możliwość kontynuacji kształcenia się i uzyskania certyfikatu kompetencji naszym klientom w Polsce na najlepszych dla nich warunkach rynkowych, w ich ojczystym języku, kierując się ideą Life Long Learning. – wyjaśnia Anna Konewecka, Dyrektor Działu Szkoleń i Certyfikacji Osób TÜV Rheinland Polska.

Warto przypomnieć, że jednostka certyfikująca osoby posiada również akredytację dla metod VT, MT, PT, UT i, jako jedyna w Polsce, dla badań prądami wirowymi ET. Każdy certyfikat personelu, uzyskany w systemie akredytowanym, stanowi niekwestionowane na rynku potwierdzenie kompetencji pracowników, a co za tym idzie, spełnienie wymogów norm, standardów i oczekiwań potencjalnych klientów oraz inwestorów. Więcej informacji na temat rozszerzenia akredytacji AC 195 można uzyskać na stronie internetowej jednostki, w globalnej bazie GAD, jak również na stronie Polskiego Centrum Akredytacji.

Spotkanie przedstawicieli Korei Południowej, Unii Europejskiej i TÜV Rheinland Polska w obszarze eksportu produktów rolnictwa ekologicznego W dniu 23 listopada br. dzięki staraniom zarządu TÜV Rheinland Polska przedstawiciele Korei Południowej odwiedzili jeden z oddziałów Spółki w Wieliczce. Spotkanie odbyło się w ramach wizytacji strony koreańskiej w związku z realizacją umowy z Unią Europejską w zakresie eksportu żywności ekologicznej. Wizyta przedstawicieli Korei Południowej miała na celu przybliżyć funkcjonowanie systemu kontroli i certyfikacji w obszarze rolnictwa ekologicznego. Koreę Południową reprezentowali Kim Naehong i Lee KyeongAh z National Agricultural Products Quality Managment Service, a także David Sangbae z FITI Testing & Research Institute. Na spotkaniu w Wieliczce obecni byli reprezentant Komisji Europejskiej, Policy Officer z International Sector Organics – Manuel Rossi Prieto, przedstawiciel Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Naczelnik Wydziału Rolnictwa Ekologicznego – Michał Rzytki, przedstawiciel Głównego Inspektoratu Jakości Handlowej Artykułów Rolno -Spożywczych, Główny Specjalista w Biurze Rolnictwa Ekologicznego i Produktów Regionalnych – Renata Przegalińska. Podczas spotkania strona koreańska miała okazję zapoznać się z procesem certyfikacji rolnictwa ekologicznego, zarówno z punktu widzenia jednostki certyfikującej, jak i od strony funkcjonowania tego obszaru gospodarki według regulacji prawnych w Polsce.

Po przeprowadzonym audycie przedstawiciele Korei Południowej określili system kontroli i certyfikacji jako bardzo dobry i nie stwierdzili żadnych nieprawidłowości w zasadach jego funkcjonowania. Przedstawiciel Komisji Europejskiej wyraził zaś opinię, że audyt był wzorowo przygotowany, a osoby udzielające odpowiedzi wykazały się kompetencją i profesjonalizmem.

Wizyta strony koreańskiej w TÜV Rheinland Polska miała ogromne znaczenie, ponieważ wyniki audytu będą wykorzystywane przez Koreańską Krajową Agencję Zarządzania Jakością Produktów Rolnych (NAQS) do podjęcia decyzji w sprawie przedłużenia porozumienia równoważności pomiędzy Koreą Południową a Unią Europejską. Porozumienie równoważności umożliwiające eksport produktów ekologicznych do Korei wygasa w dniu 31 stycznia 2018 roku. – wyjaśnia Anna Klimas, Kierownik Sekcji Certyfikacji Produkcji Rolniczej TÜV Rheinland Polska.

W ramach realizacji umowy między Koreą Południową a Unią Europejską wizytacją zostały objęte dwie jednostki certyfikujące produkty eksportowane do Korei, w tym TÜV Rheinland Polska.

Współpraca na tak wysokim rządowym szczeblu potwierdza, że TÜV Rheinland Polska jest liczącym się partnerem i jednocześnie łącznikiem dla regionalnej współpracy pomiędzy Europą a Azją. – powiedział Janusz Grabka, Prezes Zarządu TÜV Rheinland Polska. Korea Południowa widzi duży potencjał w sprzedaży na swoim rynku produktów pochodzących z ekologicznych upraw w Unii Europejskiej. Na zasadach określonych w ww. porozumieniu do Korei Południowej mogą być eksportowane przetworzone produkty ekologiczne – zgodnie z definicją zawartą w artykule 1.2.29 Korean Food Code. Ponadto, eksport dotyczy tylko i wyłącznie żywności, która w swoim składzie posiada przynajmniej 95% składników pochodzenia ekologicznego.

Bezpieczeństwo

Jak zapewnić trwałość systemom dupleks Prawidłowe wyspecyfikowanie systemu dupleks jest trudne ze względu na konieczność ujęcia tego problemu całościowo. Nie został on bowiem opisany kompleksowo w jednej normie. Systemem dupleks nazywany jest w antykorozji układ dwóch rodzajów powłok ochronnych nałożonych na stal – pierwszej metalowej, zazwyczaj cynkowej, i drugiej – organicznej, malarskiej lub proszkowej.

jest też literatura fachowa. Odpowiednie systemy powłokowe opisane zostały w normie ISO 12944–5[2] oraz dużo dokładniej, bo wraz z technologią przygotowania podłoża, w GSB ST 663[3] oraz Qualisteelcoat[4].

Stwierdzono doświadczalnie, że takiemu połączeniu powłoki cynkowej z malarską towarzyszy tzw. efekt synergistyczny. Całkowita trwałość układu powłok jest wtedy dłuższa o ok. 50% od sumy trwałości obu jego składników, gdyby rozpatrywać je samodzielnie.

Zapewnienie jakości systemowi dupleks wymaga podjęcia właściwych kroków jeszcze przed cynkowaniem.

Zakłady cynkownicze przyjęły technologię zgodną z normą ISO 1461[1], a wraz z nią wymagania jakościowe tam właśnie opisane. Jak się jednak okazuje, przestrzeganie reżimów technologicznych tej normy jest niewystarczające. W Y M AG A N I A JA KO Ś C I OW E

Problemy jakościowe z systemami dupleks spotyka się nad wyraz często. Błędem projektowym jest addytywne podejście do jakości takich złożonych układów powłok. Przyjęcie, że standardowo wytworzona powłoka cynkowa będzie współpracować z typową powłoką organiczną, jest nieuzasadnione. O ile wymagania odnośnie cynkowania opisane są w normie ISO 1461, to dotyczą one w głównej mierze powłok cynkowych, eksploatowanych samodzielnie i nie są wystarczające dla systemów dupleks. Obecnie nie ma jeszcze normy ISO formułującej wymagania dla powłok cynkowych, które będą pokryte powłokami organicznymi.

Nieco lepiej jest już z nakładaniem warstwy organicznej, bo oprócz wzmożonej troski o podłoże (ocynk trudniej jest pomalować niż stal), typowa jakość powłok malarskich, czy proszkowych jest tutaj do zaakceptowania. W tym zakresie dostępna

JA KO Ś Ć P O D Ł O Ż A STA LOW E G O

Pamiętając, że nie każda stal konstrukcyjna jest dobra do cynkowania, świadomie pominiemy rozwinięcie tego aspektu i skoncentrujemy się na podłożu, które jest właśnie przedmiotem niniejszego opracowania. Norma ISO 8501-3[5] definiuje trzy stopnie przygotowania podłoża stalowego do zabezpieczenia antykorozyjnego, oznaczone odpowiednio: • P1 osiągany przez usunięcie luźnych odprysków spawalniczych i żużla, • P2 wymagający zgrubnej obróbki wszelkich nierówności, • P3 determinujący dokładną, pracochłonną obróbkę mechaniczną dla eliminacji wszelkich nieregularności. Dla powłok cynkowych pracujących samodzielnie wystarcza zazwyczaj stopień P1, który jest nie do przyjęcia dla systemów dupleks. Co więcej, ustalenie wymaganego stopnia zależy od rodzaju powłoki organicznej. Jeśli cynk zamierzamy pokryć powłoką proszkową, to konieczne jest przygotowanie stali do stopnia P3. W wypadku powłok malarskich wystarczy stopień P2. JA KO Ś Ć P OW Ł O K I CY N KOW E J

Opisane w normie ISO 1461 wymagania dotyczące jakości powłok cynkowych zaspokajają potrzeby powłok cynkowych eksploatowanych w warunkach atmosferycznych bez dodatkowego zabezpieczenia. Systemom dupleks należy dodatkowo zapewnić, aby na powierzchni

nie znalazły się inne wady dopuszczone przez normę ISO 1461. Dla nakładania powłok malarskich konieczne jest usunięcie wszelkich ostrych nacieków cynku, zacieków, popiołów, wtrąceń i resztek topnika. Jeśli zakładane jest malowanie proszkowe, to wymagania jakościowe są jeszcze wyższe. Wszelkie nieciągłości powłoki cynkowej muszą zostać naprawione metodą natryskiwania cieplnego. Na powierzchni nie może być jakichkolwiek nierówności, nawet w postaci tzw. twardego cynku. Spękania w warstwie cynkowej są także niedopuszczalne. JA KO Ś Ć P OW Ł O K I O R G A N I C Z N E J

Po spełnieniu wymagań wymienionych wcześniej pozostaje zapewnić dobrą współpracę powłoki cynkowej z organiczną. Konieczna jest obróbka powierzchni. Jako minimum, dające relatywnie najniższą trwałość przyjmuje się omiecenie ścierniwem. Dużo lepsze wyniki daje obróbka chemiczna. W zakresie doboru odpowiedniej metody przydatne są wymienione wcześniej normy branżowe: GSB ST 663 oraz Qualisteelcoat, w których można znaleźć także wymagania dotyczące rodzaju, grubości i ilości warstw. W YS O K I E W Y M AG A N I A OBRÓBKI PODŁOŻA

Prawidłowe wyspecyfikowanie systemu dupleks jest trudne, bo niezbędne jest całościowe ujęcie problemu, który nie jest opisany kompleksowo w jednej normie. Wymagania jakościowe zawarte w ISO 1461 nie są wystarczające dla powłok cynkowych, przeznaczonych do pokrywania dodatkową warstwą powłoki organicznej. Konieczne jest postawienie wysokich wymagań obróbki podłoża wg ISO 8501-3 jeszcze przed cynkowaniem konstrukcji. Wymagania te będą różne dla powłok malarskich oraz proszkowych.

Literatura 1. PN-EN ISO 1461 Powłoki cynkowe nanoszone na wyroby stalowe i żeliwne metodą zanurzeniową -- Wymagania i metody badań 2. PN-EN ISO 12944-5 Farby i lakiery -- Ochrona przed korozją konstrukcji stalowych za pomocą ochronnych systemów malarskich -- Część 5: Ochronne systemy malarskie 3. GSB ST 663 International Quality Regulations for The Coating of Building Components Steel and Galvanized Steel 4. Qualisteelcoat - http://www.qualital.eu/QUALISTEELCOAT/ QSTC2012.pdf 5. PN-EN ISO 8501-3 Przygotowanie podłoży stalowych przed nakładaniem farb i podobnych produktów -- Wzrokowa ocena czystości powierzchni -- Część 3: Stopnie przygotowania spoin, krawędzi i innych obszarów z wadami powierzchni

Łukasz Augustyński – Trener TÜV Rheinland Polska. Absolwent Politechniki Warszawskiej, Wydziału Chemicznego, specjalność Tworzywa Sztuczne. Od 15 lat specjalista w zakresie antykorozji przemysłowej, ze szczególnym uwzględnieniem powłok ochronnych. Wykładowca i egzaminator na kursach organizowanych przez IBDiM, uczestnik programów badawczych zorientowanych na korozję, autor wielu publikacji w czasopismach branżowych polskich i zagranicznych, prelegent na konferencjach i seminariach organizowanych w kraju i za granicą, konsultant w zakresie doboru powłok ochronnych i identyfikacji przyczyn ich degradacji.

Bezpieczeństwo

Biokominki, czyli nowoczesność i komfort w jednym Ostatnie lata to swoisty renesans kominków. Na tradycyjne pozwolić sobie mogą w szczególności mieszkańcy domów jednorodzinnych, zaś biokominki, opalane płynnym lub żelowym paliwem na bazie alkoholu, pozwalają cieszyć się „żywym ogniem” praktycznie w każdym pomieszczeniu, niezależnie od rodzaju budownictwa. Jedynie certyfikowane urządzenia i znajomość zasad montażu gwarantują bezpieczeństwo i komfort użytkowania.

Historia pokazuje, że ogień towarzyszy człowiekowi od zarania dziejów. Przez wieki ognisko było centralnym punktem każdego domostwa, zapewniało możliwość ogrzania, przygotowania posiłków i jednoczyło ludzi. Rozwój cywilizacji i zmiany w technologii budowy spowodowały, że otwarte źródło ognia zostało praktycznie wyparte. Obecnie popularność zyskują biokominki, posiadające szereg zalet, dzięki którym zdobywają rynek i zyskują coraz większą rzeszę użytkowników. B U D OWA I S P E CY F I K A B I O KO M I N K A

Kominki mogą być najczęściej montowane tylko w domach jednorodzinnych. Spełnić bowiem należy szereg restrykcyjnych wymagań, związanych z bezpieczeństwem przeciwpożarowym oraz wentylacją pomieszczeń, co jest praktycznie niemożliwe w przypadku budownictwa wielorodzinnego. Lukę tę wypełniają biokominki, których montaż nie wymaga budowy komina lub stosowania innych sposobów odciągu spalin.

Biokominki to urządzenia na paliwo ciekłe, najczęściej na bazie etanolu, który spalając się, nie wydziela nieprzyjemnego zapachu ani dymu, a jedynie CO2 oraz parę wodną. Duża wartość energetyczna bioetanolu sprawia, że stosunkowo niewielkie urządzenia posiadają moc kilku kW, na przykład wiszący biokominek o rozmiarze 900 x 400 mm z palnikiem długości

500 mm osiąga 2,86 kW mocy, zużywając przy tym 0,37 kg/h paliwa. Jest to dużo w stosunku do standardowego grzejnika elektrycznego o mocy około 2 kW. Należy jednak zaznaczyć, że biokominek nie jest i nigdy nie będzie substytutem systemu ogrzewania w pomieszczeniu. Ma pełnić rolę dekoracyjną, a wytwarzane ciepło to jedynie dodatek do efektów wizualnych. Biokominek można umieścić praktycznie w każdym pomieszczeniu. Ograniczeniem są jedynie wymagana kubatura, sprawna wentylacja i odległość od palnych materiałów, która musi wynosić minimum 0,5 m. Użytkownik ma też dużą dowolność w montażu, gdyż w zależności od modelu dopuszczalne jest zawieszenie, postawienie przy ścianie, czy pozostawienie jako urządzenie wolnostojące.

dodają też zaawansowane funkcje, na przykład samoczynny zapłon, alarm przed przepełnieniem, czy sterowanie bezprzewodowe. Rozwiązania te nie tylko służą bezpieczeństwu, ale również zwiększają komfort użytkowania, zapewniając możliwość regulacji wysokości płomienia, kontrolę przez smartfona, czy połączenie przez Internet z serwisem gwarancyjnym. KO S Z T U R Z Ą D Z E N I A

Rozpiętość cenowa urządzeń dostępnych na rynku jest ogromna, a ceny zaczynają się już od kilkudziesięciu złotych. Za najdroższe modele trzeba zapłacić kilka lub nawet kilkanaście tysięcy. Koszt uzależniony jest od stylistyki, wielkości, zastosowanych materiałów, jakości wykonania, czy możliwości sterowania. B E Z P I E C Z E Ń ST WO U Ż Y T KOWA N I A

Biokominki to proste konstrukcyjnie urządzenia, w których montuje się palnik, umożliwiający napełnienie biopaliwem. Obecnie większość producentów stosuje palniki, które zapobiegają wylaniu się paliwa w przypadku przewrócenia, co ma krytyczne znaczenie dla bezpieczeństwa. Elementy szklane, poza walorami dekoracyjnymi, ograniczają też możliwość przypadkowego kontaktu z płomieniem lub rozgrzanymi częściami. Oprócz prostych zabezpieczeń i mechanicznych systemów gaszenia, niektórzy producenci

Biokominek traktowany jest także jako wyrób dekoracyjny, dlatego doznania estetyczne zwracają uwagę konsumentów. Ważne, by użyteczność i kwestie bezpieczeństwa nie zostały pominięte. Źródło ognia w tego typu urządzeniach jest nieosłonięte, co wymaga od użytkownika większej ostrożności. Istnieje bowiem ryzyko rozlania płonącego paliwa w razie przewrócenia biokominka i podpalenia otaczających przedmiotów, czy poparzenia po dotknięciu rozgrzanej obudowy.

O Z N A C Z E N I A I D O STO S OWA N I E

•

DO NORM

Rynek tego typu wyrobów jest stosunkowo młody, jednak, ze względu na wspomniane powyżej ryzyko, opracowano normę, która określa bezpieczne zasady projektowania i użytkowania: PN-EN 16647:2015-11

Kominki na paliwa ciekłe – Urządzenia dekoracyjne wytwarzające płomień przy wykorzystaniu alkoholu na bazie paliwa w postaci żelu – Zastosowanie w prywatnych gospodarstwach domowych. Standard ten określa szereg wymagań, jakie musi spełnić wyrób, aby być bezpiecznym. Obligują one wytwórcę do takiego zaprojektowana i wykonania produktu, które zapewni odpowiednio wytrzymałą konstrukcję, stabilną pracę, czy ochronę przed poparzeniem. Norma sprzyja zwiększeniu bezpieczeństwa, ale także narzuca na producenta konieczność zamieszczenia w instrukcji, jak i na samym wyrobie dokładnych informacji i ostrzeżeń. Pozwalają one nawet niedoświadczonemu użytkownikowi dokonać właściwego wyboru i gwarantują bezpieczną obsługę urządzenia. Najistotniejsze informacje, jakie można znaleźć w dokumentacji produktu to: • moc grzewcza, pojemność zbiornika, • sposób i warunki montażu, • minimalna powierzchnia lub kubatura pomieszczenia, • odległości od palnych powierzchni i przedmiotów,

•

rodzaj paliwa, jaki może być stosowany wraz z wytycznymi, jak należy, a jak nie wolno go dolewać, adnotacja, że wyroby są przeznaczone tylko do pomieszczeń zamkniętych i nie służą do pracy ciągłej i ogrzewania.

Producent zobligowany jest również do zamieszczenia w dokumentacji ostrzeżenia o zakazie dolewania paliwa do palącego się lub rozgrzanego urządzenia. Może to spowodować rozlanie się zapalonego paliwa lub powstanie wybuchowych oparów. Na palniku obligatoryjnie muszą być umieszczone odpowiednie piktogramy, które o tym przypominają. Występowanie lub brak takiego oznaczenia można wykorzystać już podczas wstępnego przeglądu oferty producentów. Pozwala to ocenić, jak producent podchodzi do kwestii bezpieczeństwa i czy stosuje wymagania normy.

C E RTY F I KOWA N E W Y R O BY A JA KO Ś Ć I B E Z P I E C Z E Ń STWO

W ocenie tego typu wyrobów sprawdza się między innymi, czy produkt jest stabilny, nie przegrzewa się, nie występuje zagrożenie rozlania paliwa, nie posiada zbyt dużej mocy i co pośrednio się z tym wiąże, nie powoduje niebezpiecznego wzrostu stężenia produktów spalania. Szczegółowo weryfikowana jest również dokumentacja biokominka i zawarte w niej oznaczenia pod kątem prawidłowości i czytelności dla użytkownika. Okresowe audyty miejsca produkcji pozwalają określić, czy producent zapewnia wymagane procedury kontroli jakości i przestrzega wymagań narzuconych przez normę. Kupując biokominek ze znakiem certyfikacji, ma się pewność, że producent dokłada wszelkich starań, aby ryzyko zostało zredukowane do minimum i że jego konstrukcja zapewnia długotrwałe i bezproblemowe użytkowanie.

Krzysztof Podolec – Specjalista ds. Certyfikacji Wyrobów TÜV Rheinland Polska. Absolwent Akademii Górniczo-Hutniczej, na kierunku Zarządzanie i Inżynieria Produkcji. Przez 3 lata nadzorował jakość w firmie z branży obróbki stali oraz pełnił funkcję kierownika jakości w akredytowanym laboratorium. W TÜV Rheinland Polska zajmuje się oceną zgodności w obszarach dyrektywy maszynowej, CRP, LVD, EMC i RoHS, a także certyfikacją z zakresu bezpieczeństwa produktu.

Bezpieczeństwo

Bezpieczeństwo Przy wyborze odzieży ochronnej szczególną uwagę należy zwrócić na takie cechy, jak nieprzemakalność, wiatroszczelność, impregnacja, czy wentylacja.

Bezpieczeństwo zimą Odpowiednio przebadany, posiadający określone parametry sprzęt do uprawiania sportów zimowych, wraz z umiejętnościami, gwarantuje bezpieczeństwo, a tym samym spokojny wypoczynek. Narty, snowboard, odzież ochronna, kask, kijki to tylko niektóre ze sprzętów zimowych, których jakość i parametry należy wziąć pod uwagę, oddając się białemu szaleństwu. Powinny zapewniać ciepło, dawać możliwie największą ochronę przed urazami, a same w sobie nie stanowić zagrożenia dla użytkownika. Nie bez znaczenia jest również bezpieczny dojazd w miejsce wypoczynku. C E RTY F I KOWA N Y K AS K N A R C I A R S K I

Kaski stały się popularne nieco ponad 15 lat temu. Przyczyniły się znacząco do

wzrostu bezpieczeństwa, co pokazują statystyki urazów. Urazy głowy stanowią 15% wypadków wśród narciarzy, zaś 16% wśród snowboardzistów. Dla porównania, 65% wypadków to te związane z uszkodzeniem nóg. Mimo wszystko kask nie daje całkowitej ochrony. Sprawdzi się przy mniejszych prędkościach (poniżej 20 km/h), ale już przy prędkości 40 km/h jego funkcja ochronna maleje. Najlepiej wybrać produkt certyfikowany przez jednostkę badawczą, opatrzony oznakowaniem CE (ze względu na konieczną deklarację zgodności z dyrektywą 89/686/EWG)

i, w przypadku kasków dla narciarzy, spełniający normę EN 1077. Norma rozróżnia dwa typy kasków: A i B. Pierwszy zapewnia znacznie wyższy poziom ochrony przed uderzeniami i osłania większą powierzchnię głowy. Drugi typ oferuje lepszą wentylację i w mniejszym stopniu ogranicza słuch. Norma wyszczególnia też szereg informacji, które producent winien podać na produkcie lub jego opakowaniu. Są nimi przede wszystkim: oznaczenie modelu, nazwa producenta, wyróżnienie typu (A lub B), rozmiar, masa, rok i kwartał produkcji. Obowiązkowe jest również podanie informacji o zalecanym sposobie czyszczenia, konieczności regulacji, sposobie zakładania oraz zaprzestaniu używania kasku, w którym doszło do gwałtownego uderzenia. PA R A M E T RY O D Z I E Ż Y O C H R O N N E J

Odzież ochronna to również ważny element stroju, ale bardziej odpowiada za utrzymanie ciepła niż ochronę przed urazami mechanicznymi. Producenci co prawda stosują różnego typu wkładki i wypełnienia, które ostatecznie nie są jednak w stanie ochronić ciała przed poważniejszymi urazami.

Warunki zimowe są zmienne, a strój powinien mieć możliwość oddawania wilgoci na zewnątrz. W przeciwnym wypadku odzież pod kombinezonem może stać się mokra. Dobrym rozwiązaniem jest odzież „oddychająca”, która dzięki membranie odprowadza wilgoć na zewnątrz, ale nie pozwala jej wnikać do środka. Nieprzemakalność jest wartością dającą się sparametryzować na co najmniej dwa sposoby. Najpowszechniejszym wyznacznikiem jest wysokość słupa wody, podawana w milimetrach. Oznacza to, że stawiając na tkaninie słup wody o określonej wysokości, materiał nie będzie przemakać. Oczywiście zaznaczenia wymaga fakt, iż ostatecznie każda odzież przemoknie, to tylko kwestia ilości wody, czasu i ciśnienia. Drugi, odwrotny parametr określa ile wody tkanina potrafi przepuścić w drugą stronę, co oznacza tzw. „oddychalność”. Z reguły wyraża się ją w gH2O/m2/24h lub oznacza skrótem RET. Na przykład oznaczenie 5 000/5 000 informuje, że tkanina zatrzyma od zewnętrznej strony słup wody o wysokości 5 metrów, a jednocześnie metr kwadratowy tkaniny jest w stanie przepuścić od strony wewnętrznej 5 000 g wody w ciągu 24 godzin. Podczas intensywnego wysiłku wskazany parametr odgrywa kluczową rolę. Miłośnicy sportów zimowych uważają, że przy długich i intensywnych wypadach „oddychalność” jest nawet ważniejsza od nieprzemakalności.

Fachowcy twierdzą, że typ odzieży powinien być dobrany do natężenia i rodzaju wykonywanej aktywności. Do niedługich rekreacyjnych zjazdów wystarczająca będzie odzież 5 000/5 000, ponieważ zatrzyma lekki deszcz, czy opady suchego śniegu. Ubranie z oznaczeniem 12 000 mm ochroni przed dużym deszczem, ale bez czynnika wiatru. Chcąc zaś być zabezpieczonym przed wichurami z ulewnym deszczem lub mokrym śniegiem, warto wybrać odzież z parametrem na poziomie 20 000 mm. Jeżeli zamierzamy robić długie wycieczki lub spodziewamy się intensywnego wysiłku, zadbajmy również o dobrą „oddychalność” – 20 000 lub więcej. Równie istotne są szwy, zamki, guziki, czy otwory, którymi może dostać się wilgoć. Warto zatem upewnić się, że producent zadbał o laminowane szwy, uszczelnione zamki, regulowane mankiety, kaptur, czy zewnętrzne i wewnętrzne kieszenie.

zbocza wiążą się z ryzykiem wystąpienia niebezpiecznych zdarzeń. Dzięki łańcuchom poziom bezpieczeństwa podróży znacznie wzrasta, dlatego powinny się znaleźć na wszystkich kołach napędowych. Rynek oferuje różnego typu nakładki. Poza typowym łańcuchem, możemy spotkać tkaninę, linki stalowe, plastikowy oplot, czy gwiaździste nakładki przykręcane do felgi. Decydując się na wybór zabezpieczeń, warto odwołać się do niezależnych badań. Przebadane i certyfikowane wyroby spełniają rygorystyczne wymagania, a ich bezpieczeństwo i przydatność zostały potwierdzone w testach laboratoryjnych. Na przykład testy łańcuchów obejmują ich wytrzymałość, odporność na zużywanie się, podatność na korozję, a co najważniejsze, poddaje się je praktycznym testom podczas manewrowania pojazdem.

O D P OW I E D N I D O B Ó R S P R Z Ę T U

Sprzęt narciarski powinien być dobierany przez doświadczoną osobę. Dotyczy to zarówno nart, deski snowboardowej, kijków, czy butów. Warto poradzić się praktyka, który przy doborze sprzętu weźmie pod uwagę budowę ludzkiego ciała. Czasem już niewielki dyskomfort może doprowadzić do zwyrodnienia, dlatego taka konsultacja jest wręcz wskazana. To samo tyczy się regulacji wiązań w snowboardzie czy nartach, ponieważ siła wypięcia zasadniczo wpływa na bezpieczeństwo i musi być dopasowana do użytkownika sprzętu, z uwzględnieniem jego masy, umiejętności, stylu jazdy, czy terenu, na którym ma zamiar jeździć. Zbyt późne wypięcie się narty może być fatalne w skutkach, ale też wypięcie się jej bez potrzeby, może prowadzić do groźnego upadku. BEZPIECZNA PODRÓŻ DZIĘKI ŁAŃCUCHOM

Warunki zimowe w górach należą do najtrudniejszych. Liczne zakręty i strome

Poza niezależnym dowodem kontroli, który zawsze podnosi wiarygodność wyrobu, warto pamiętać o kilku podstawowych zasadach. Po pierwsze należy skonfrontować typ pojazdu z zaleceniami producenta – inne łańcuchy przeznaczone są do samochodów dostawczych, inne do terenowych i inne do osobowych. Rozmiar, czyli wielkość koła to kolejny, ważny parametr. Budowa łańcucha (czy też alternatywnego środka) znacząco wpływa na zdolność jazdy w określonym terenie. Jeżeli spodziewamy się lodu albo sypkiego śniegu, należy pod tym kątem dobrać typ produktu. Maksymalna prędkość (oscylująca w przedziale 20-50 km/h) jest również bardzo ważnym czynnikiem, a jej nieprzestrzeganie najpewniej spowoduje uszkodzenie łańcuchów i pojazdu. Zakładając łańcuchy, należy pamiętać nie tylko o dozwolonej prędkości, ale także o tym, że zmienia to diametralnie sposób jazdy, która musi być wtedy delikatna.

Krzysztof Wiznerowicz – Koordynator Obszaru Obsługi Klienta, Inżynier Sprzedaży TÜV Rheinland Polska. Towaroznawca. Posiada doświadczenie w obszarze metrologii przemysłowej i zapewnienia jakości wyrobów. Z TÜV Rheinland Polska związany od 2013 roku. Specjalizuje się w wymaganiach UE dla wyrobów użytkowych, w szczególności tych przeznaczonych dla dzieci.

Wiedza i praktyka

Jak walczyć ze smogiem? Jest zmorą coraz większej liczby polskich miast i wsi. Atakuje zimą, ponieważ sezon grzewczy to okres, kiedy powietrze zanieczyszczone jest najbardziej. Problem smogu można interpretować na wiele sposobów, ale najbardziej istotny jest w kontekście gospodarstw domowych i przemysłu oraz tego, co można zrobić, aby mu przeciwdziałać.

Prawo do życia i prawo do ochrony zdrowia są podstawowymi prawami człowieka. Powinno się zatem przyjąć, że każdy, kto przyczynia się do zanieczyszczenia powietrza łamie te podstawowe prawa. Światowa Organizacja Zdrowia potwierdza, że smog doprowadza do przedwczesnej śmierci 7 milionów osób rocznie na całym świecie, a według krajowych ekspertów do około 48 tysięcy osób w Polsce.

Spośród wszystkich emitentów, największe zanieczyszczenie powoduje tzw. niska emisja, czyli ta pochodząca z domowych palenisk, która odpowiada za ponad połowę emisji pyłu zawieszonego, wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych oraz innych toksycznych substancji. Charakteryzują się one długim

okresem półtrwania w środowisku. Owe substancje pochodzą ze spalania niskiej jakości produktów węglowych, tworzyw sztucznych, czy pozostałości mebli zawierających substancje chemiczne. P R Z E M YS Ł A WA L K A Z E S M O G I E M

w przemyśle jest system zarządzania środowiskowego, zbudowany na bazie wymagań normy ISO 14001. Wynika to z głównego celu normy, jakim jest stałe doskonalenie i minimalizacja negatywnego oddziaływania organizacji na otaczające środowisko.

Jeszcze nie tak dawno, gdy mówiło się o zanieczyszczonym powietrzu, skojarzenia dotyczyły wyłącznie zakładów przemysłowych lub transportu. Ze względu na określone prawem obowiązujące limity emisji oraz wysokość emitorów przemysł jest tylko w pewnym stopniu odpowiedzialny za emisję pyłów do powietrza. Ilość szkodliwych substancji wytwarzanych przez ten dział gospodarki jest mniejsza w stosunku do niskiej emisji. Ważnym czynnikiem wpływającym na poprawę świadomości ludzi pracujących

Jednym z istotnych elementów wymagań normy ISO 14001 jest świadomość, coraz bardziej doceniana nie tylko przez pracodawców, ale i samych pracowników. Dzięki wiedzy odpowiedzialnego pracownika można zarówno podnosić efektywność wykonywanych działań, jak i oddziaływać na otoczenie. Pracownik zatrudniony w firmie przestrzegającej normy jest nieustannie szkolony, poszerza swoją wiedzę i posiada większą świadomość przyczyn powstawania

zjawiska smogu, ponadto przenosi tę wiedzę na grunt prywatny, informując swoich bliskich. O D N AW I A L N E Ź R Ó D Ł A

system białych certyfikatów stymulują zachowania prooszczędnościowe wśród przedsiębiorców, dzięki możliwości znacznego zmniejszenia kosztów inwestycji.

E N E R G I I W P R Z E M YŚ L E

Efektywnym sposobem walki ze smogiem są odnawialne źródła energii. Proces wytwarzania „czystej energii” jest procesem bezemisyjnym, co oznacza, że nie powoduje emisji żadnych szkodliwych substancji do atmosfery. Jest to najbardziej ekologiczne i coraz popularniejsze rozwiązanie. Podmioty decydujące się na inwestycje w OZE, mogą liczyć na różnego rodzaju pomoc finansową. Cyklicznie pojawiające się programy wsparcia organizowane przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (programy RPO oraz POIiŚ) oraz

Unia Europejska i polski rząd stale uruchamiają różnego rodzaju sposoby wsparcia, aby zachęcić przedsiębiorców do ograniczania emisji poprzez zmniejszenie zużycia energii oraz zwiększenie udziału źródeł odnawialnych w konsumpcji energii. W latach 2016-2017 pojawiło się ponad 40 programów wsparcia dla OZE. Co roku obserwuje się wzrost rynku kogeneracji o kilkadziesiąt procent. Produkcja energii elektrycznej i cieplnej poprawia stopień wykorzystania energii pierwotnej.

Inwestycje mogą uzyskać dofinansowanie w ramach programów dotacyjnych oraz systemu wsparcia kogeneracji. Rząd przygotowuje nowy system wsparcia kogeneracji, który ma zagwarantować dalszy jej rozwój po 2018 roku i stanowić wsparcie inwestycyjne, szczególnie dla średnich i małych źródeł spalania, które po 2025 roku będą musiały zacząć stopniowo spełniać standardy emisyjne określone w dyrektywie MCP. Okres zwrotu takich inwestycji wynosi przeciętnie dziesięć i więcej lat, ale wdrożenie OZE z perspektywy pełnego cyklu życia inwestycji jest opłacalne finansowo. Świadomość w zakresie efektywnego zarządzania energią w przemyśle stale się rozwija,

Wiedza i praktyka

a sami przedsiębiorcy coraz częściej stawiają wymaganie, aby całość energii wytwarzanej przez ich zakład pochodziła z odnawialnych źródeł. Przedsiębiorcy mogą również zlecać wykonanie audytów efektywności energetycznej, które wskazują możliwości redukcji zużycia energii oraz pozwalają uzyskać dofinansowanie dla planowanych działań. Dzięki tego typu przedsięwzięciom, przedsiębiorstwa stają się nie tylko bardziej ekologiczne, ale również poprawia się ich konkurencyjność, wynikająca z obniżenia kosztów działalności. SPOŁECZNA ŚWIADOMOŚĆ PROBLEMU

Nagłośnienie tematu zanieczyszczenia powietrza w mediach, czy widok setek ludzi w maskach antysmogowych zainteresowały społeczeństwo problemem i uruchomiły proces dociekania przyczyn owego zjawiska. Świadomość występowania smogu i jego konsekwencji jest już stosunkowo wysoka w organizacjach posiadających

Wiedza i praktyka

certyfikat ISO 14001 i przekłada się na instalację urządzeń odpylających, zatrzymujących i neutralizujących pyły. Natomiast uświadomienie ludzi, że walka z niską emisją jest właściwym krokiem, to trudniejsze zadanie.

mentalności, np. poprzez zastosowanie dodatkowego kryterium kwalifikacji, które preferuje dostawców lokalnych, aby dostarczenie materiałów, surowców lub półproduktów wiązało się z jak najmniejszym śladem węglowym.

Poza oczywistymi rozwiązaniami, zmierzającymi do zmniejszenia energochłonności produkcji, należy pamiętać również o drobnych krokach, które może zastosować każda organizacja, czy nawet osoba, bez ponoszenia dodatkowych kosztów na inwestycję. Przykładowo, propagowanie oszczędzania energii poprzez wyłączanie zbędnych źródeł poboru energii, np. telewizor w opcji standby, czy załączone w dzień światło na klatce schodowej. Pracownikom można zasugerować dojazd do pracy z innymi pracownikami jednym samochodem. Dziś nikt nie powie, że organizacja jest „społecznie odpowiedzialna”, a jednocześnie nie inicjuje zmiany postaw pracowników. Tylko przekrojowe myślenie przez wszystkie etapy produkcji lub świadczenia usługi mogą doprowadzić do zmiany

Istotnym wkładem przedsiębiorstw są również kampanie edukacyjne i informacyjne, traktujące o problemach zanieczyszczenia powietrza, podnoszące świadomość społeczną problemu, jakim jest smog. D Z I A Ł A N I A SYST E M OW E

Sektor prywatny i publiczny mogą współpracować na rzecz ochrony klimatu przy wykorzystaniu dostępnych narzędzi prawnych. Przykładem niech będzie chociażby partnerstwo publiczno-prywatne, które pozwala realizować przedsięwzięcia w oparciu o długoterminowe umowy, zawarte pomiędzy podmiotem publicznym a podmiotem prywatnym. Zgodnie z tym partner publiczny świadczy usługi publiczne, a partner prywatny prowadzi działalność gospodarczą i osiąga zyski.

W Polsce jest to ciągle formuła rzadko wykorzystywana, a wydaje się, że mogłaby przyczynić się do stworzenia infrastruktury zapewniającej np. ekologiczne ogrzewanie z sieci miejskich. Niestety, wśród zgłoszonych na dzień 30 czerwca 2017 roku do bazy zamierzeń inwestycyjnych oraz umów w formule PPP, poza kilkoma projektami termomodernizacji budynków, jest zaledwie kilka inwestycji związanych z produkcją energii cieplnej na potrzeby centralnego ogrzewania. Problem zanieczyszczonego powietrza to problem nas wszystkich i nie możemy przechodzić obok niego obojętnie. Każdy z nas ma wpływ na poprawę jakości powietrza zarówno z perspektywy obywatela, poprzez życie w zgodzie z naturą, np. segregując odpady czy stosując ekologiczne źródła ogrzewania, jak i z perspektywy przedsiębiorstwa w zakresie ograniczenia negatywnego wpływu na środowisko i stałego podnoszenia świadomości ekologicznej wśród pracowników.

Danuta Kędzierska – Audytor odpowiedzialności społecznej wg SA8000,BSCI, SEDEX oraz kodeksów dostawców. Reprezentuje TÜV Rheinland Polska w pracach Polskiego Komitetu Normalizacyjnego KT 305 ds. Społecznej Odpowiedzialności oraz w działającej przy Ministerstwie Rozwoju Grupie roboczej do spraw etyki i standardów odpowiedzialnego prowadzenia biznesu. Jarosław Kulig – Kierownik Sekcji Weryfikacji, Analiz i OZE TÜV Rheinland Polska. Absolwent Politechniki Opolskiej na kierunku Zarządzanie i Marketing (specjalizacja Zarządzanie Produkcją). Od 11 lat związany z obszarem ochrony środowiska w zakresie konsultingu i systemów informatycznych. Uczestniczył w kilkudziesięciu projektach dla dużych przedsiębiorstw przemysłowych i administracji państwowej w Polsce, Niemczech i Rumunii, w wyniku których wdrożone zostały systemy zarządzania emisjami wraz z narzędziami informatycznymi, pozwolenia zintegrowane oraz systemy do optymalizacji kosztów procesów technologicznych. Marek Koźmik – Kierownik Systemów Zarządzania Środowiskowego i Energią TÜV Rheinland Polska. Absolwent Wydziału Metali Nieżelaznych Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie na kierunku Inżynierii Materiałowej. Przez 11 lat odpowiedzialny za wdrażanie systemów zarządzania w przemyśle hutniczym. Od 2008 roku w TÜV Rheinland Polska odpowiedzialny za usługi certyfikacji systemów w obszarze ochrony środowiska, energii i biopaliw. Audytor wiodący systemów ISO 9001, ISO 14001, ISO 50001, BS OHSAS, PN-N-18001, Kryteriów Zrównoważonego Rozwoju Instytutu Nafty i Gazu.

Wiedza i praktyka

Jak ludzie sukcesu zarządzają czasem Jeśli nie starcza ci czasu na wykonanie zaplanowanych zadań, jesteś niewolnikiem list „to do”, czujesz frustrację, gdy kolejny raz przekładasz coś „na potem” – to ten poradnik jest dla ciebie. Przykłady z życia miliarderów, olimpijczyków, wzorowych studentów i uczniów, a także przedsiębiorców odnoszących spektakularne sukcesy pomogą ci zmienić nastawienie i wreszcie skupić się na realizacji zadań, które rzeczywiście są priorytetem. Źródłem inspiracji do napisania książki

15 tajemnic zarządzania czasem. Co wiedzą ludzie sukcesu? było życie samego autora i chęć zmiany. Kevin Kruse wspomina siebie jako mistrza tworzenia list zadań i wieczornego ustalania priorytetów na następny dzień. Jego podejście zmieniło się po rozmowie z odnoszącymi sukcesy znajomymi, którzy zupełnie inaczej niż on podchodzili do tematu zarządzania czasem. Autor przeprowadził serię wywiadów, które poparł badaniami wśród aktywnych profesjonalistów. Szukał związków między konkretnymi praktykami a produktywnością, poziomem stresu i szczęściem, których to badania ostatecznie nie potwierdziły. Przekonał się natomiast, że sekret sukcesu tkwi w zmianie nastawienia i uświadomieniu sobie kilku banalnych, wydawałoby się, prawd. 1440

Czas jest wspólnym mianownikiem wszystkich ludzi, niezależnie od statusu czy posiadanych od urodzenia możliwości, wszyscy mamy go dokładnie tyle samo. Każdy dzień składa się z zaledwie 1440 minut i to od nas samych zależy, w jaki sposób spędzimy ten czas. Autor zwraca uwagę na tzw. „złodziei czasu”, czyli osoby pytające o radę lub proszące o pomoc. W udzielaniu pomocy nie ma nic złego, ale często okazuje się, że realizujemy zadania innych, poświęcamy nasz czas na priorytety kolegów, które dla nas priorytetami nie są. Warto ograniczyć tego typu konsultacje. Sposobem ma być umieszczanie w widocznym miejscu kartki z liczbą 1440, która to wzbudza ciekawość innych, jednocześnie przypominając nam samym, by szanować swój czas i skupiać się wyłącznie na ważnych dla nas sprawach.

tj. technika wdrażania metod zarządzania czasem i wybrana taktyka (MIT).Sami powinniśmy zatem wiedzieć, czego chcemy i które zadanie jest dla nas najważniejsze, tzn. które nasze działania przyniosą najwyższy zysk z inwestycji. Wcielając MIT w życie, należy wybierać cele konkretne i wymierne (zamiast tylko oszczędzać, zaplanujmy, że w danym roku odłożymy konkretną kwotę, nie odchudzajmy się, a zrzućmy 5 kg w ciągu najbliższych 3 miesięcy). Zgodnie z opinią profesor psychologii i ekonomii behawioralnej Duke University, Dan Ariely, obranym celom powinniśmy poświęcać najbardziej produktywny czas w ciągu dnia – są to dwie pierwsze godziny naszej aktywności, które powinny być przeznaczone na „prawdziwą pracę” – pracę twórczą. P R Z E K L E Ń STWO L I ST „TO D O”

Kruse radzi, by bezwzględnie je wyeliminować, gdyż są źródłem niekończących się frustracji. Według opinii naukowców 41% list z zadaniami nigdy nie zostaje zrealizowanych, 50% zostaje zamkniętych w dniu sporządzenia, a wiele z nich nawet w ciągu godziny. Zdaniem autora remedium ma być kalendarz i ścisłe jego przestrzeganie – planowanie zadań

i wyznaczanie czasu potrzebnego na ich realizację. Należy rezerwować czas na priorytety i zajmować się nimi możliwe najwcześniej w ciągu dnia. P R O K R ASTY N AC JA

Okazuje się, że około 20% Amerykanów uczyniło z niej sposób na życie. Kluczowy dla jej występowania jest brak motywacji i to, że nie doceniamy siły obecnie odczuwanych emocji w porównaniu z tymi, które będziemy czuć po ustaleniu celów i przygotowaniu listy zadań. Nie kolejkujmy więc filmów, czy książek do przeczytania, skupmy się na tym, co „tu i teraz”. Przeanalizujmy nasze uczucia: jaką przyjemność sprawi mi wykonanie danego zadania, a co poczuję, jeśli go nie zrealizuję. Znajdźmy partnera, dzięki któremu będziemy mogli konsekwentnie uprawiać sport, zastosujmy względem siebie system nagród i kar, ale przede wszystkim zastanówmy się, czy obrany cel jest rzeczywiście naszym priorytetem. Zachowujmy się zgodnie z samym sobą. Może nie jesteśmy jeszcze gotowi na podjęcie danego wysiłku i po prostu należy zadowolić się wcieleniem planu minimum.

N I C N I G DY N I E J E ST S KO Ń C Z O N E

Zdaniem autora książki ludzie sukcesu koncentrują się na priorytetach, wybierają czas wykonania danego zadania, a następnie kończą pracę, gdy uznają, że mają już dość. Należy pogodzić się z faktem, że nic nigdy nie będzie skończone. Zawsze znajdzie się coś więcej do zrobienia, więcej niż jest się w stanie zrobić. To choroba perfekcjonizmu i bycia niezawodnym. Odpuść i pamiętaj, że nigdy nie jesteś zbyt zajęty, by mieć czas na to, co kochasz. D O B R A O R G A N I Z AC JA KLUCZEM DO SUKCESU

Skorzystaj z rady Richarda Bransona, założyciela Virgin Group, albo Arystotelesa Onassisa, i zaopatrz się w notatnik. Dzięki niemu będziesz mieć możliwość zapisać ciekawą myśl, spostrzeżenie, czy pomysł. Jednocześnie uporządkuj skrzynkę e-mail, wypisz się ze wszystkich newsletterów, wyłącz powiadomienia o otrzymaniu kolejnych maili, sprawdzaj pocztę jedynie 3 razy dziennie. Nadaj poszczególnym wiadomościom odpowiedni priorytet (zasada 4D mówi, że e-mail należy od razu przetworzyć (ang. do it), przekazać komuś innemu (delegate), odroczyć wykonanie (defer) lub bezwzględnie skasować (delete), ewentualnie zarchiwizować). Organizuj spotkania z osobami, których rzeczywiście dotyczy dany temat, starając się wcześniej przeprowadzać konsultacje m.in. na temat poruszanych zagadnień, jasnego określenia celu, wskazania, kto jest moderatorem, czy dobrania właściwych uczestników. Twórz listy pytań do wypowiedzi uczestników o charakterze decyzyjnym, przypisuj każdemu etapowi spotkania określony porządek i realistyczny czas. Według badań spotkania na siedząco są średnio o 34% dłuższe od tych na stojąco i przynoszą o wiele gorsze efekty. I tak, formę „spotkań stojących” przyjęli Richard Branson i Mark Zuckerberg, zaś Steve Jobs znany

był z długich spotkań, które odbywały się w ruchu. Nauczmy się też mówić „nie” wszystkim propozycjom, których efekt nie jest naszym zyskiem lub które po prostu nam się nie opłacają. Człowiek sukcesu z wyprzedzeniem planuje swój harmonogram, przewidując, że prędzej czy później miejsce aktywności „jałowych” zajmą zajęcia opłacalne. Zgodnie z zasadą Pareto najważniejsze projekty wykonuj wyjątkowo dobrze, a pozostałe wystarczająco dobrze. Rozwijaj umiejętności dla osiągnięcia świetnych wyników w kilku obszarach, zrezygnuj z bycia najlepszym we wszystkim. Naprawdę możesz pracować mniej, mniej się przy tym stresować, a jednocześnie czuć się szczęśliwszym – wszystko dzięki identyfikacji 20% celów i działań, które są dla ciebie najważniejsze. Z A D B A J O S WO JĄ KO N DYC J Ę

Autor przywołuje poranną rutynę Arnolda Schwarzeneggera, który pierwsze 60 minut po przebudzeniu przeznacza na wzmocnienie ciała, umysłu i ducha – pije dużo wody, zdrowo się odżywia, ćwiczy. Co prawda nie mamy wpływu na ilość czasu – każdy ma go dokładnie tyle samo, ale z pewnością możemy wpływać na poziom posiadanej energii. Odpowiedni wypoczynek, zdrowy sen, czy ograniczenie używek pozwalają zmienić perspektywę i lepiej wydatkować czas. Wydajność to zdaniem autora wypadowa energii i skupienia, a nie czasu. P R A K TY K A C Z Y N I M I ST R Z A

Każdy z rozdziałów książki kończy się ćwiczeniem. Pytaniem o to, jak dana wskazówka może być zastosowana w życiu konkretnej osoby – przedsiębiorcy, kierownika, feelancera, ucznia, studenta, czy pracującego bądź zajmującego się domem rodzica. Pozwala to odnieść poradę autora do konkretnej już sytuacji i wymiernie z niej skorzystać. Zastanawia jedynie tak silne nastawienie na zysk w ujęciu materialnym i szukanie korzyści dokładnie we wszystkich obszarach życia człowieka.

Anna Banach – Specjalista ds. Marketingu TÜV Rheinland Polska. Absolwentka Socjologii i Filozofii na Uniwersytecie Śląskim w Katowicach. Z TÜV Rheinland związana od 2011 roku.

M I T A C E L E KO N K R E T N E I W Y M I E R N E

Najważniejszymi elementami procesu zarządzania są mechanika i priorytety,

Bezpieczeństwo

Ochrona danych osobowych wg RODO Okres świąteczny i początek roku szczególnie zachęcają do zakupów online. Zawieranie tego typu transakcji możliwe jest tylko wraz z podaniem swoich danych osobowych poprzez aplikację mobilną lub stronę internetową. Chociaż nowe regulacje w obszarze danych osobowych wchodzą w życie w maju 2018 roku, warto już teraz wiedzieć, co zmieni się dla przedsiębiorców prowadzących sklepy internetowe, a jakie prawa będą przysługiwać konsumentom. RODO, czyli Rozporządzenie o Ochronie Danych Osobowych, zwane także GDPR (General Data Protection Regulation) to Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady Unii Europejskiej nr 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 roku w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych. Zacznie ono obowiązywać bezpośrednio w całym Europejskim Obszarze Gospodarczym od 25 maja 2018 roku i będzie dotyczyć wszystkich, którzy przetwarzają dane osobowe w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą. N A J WA Ż N I E J S Z E Z M I A N Y

Klient uzyska prawo do zatwierdzania każdej zgody osobno (np. w postaci „checkboxa”) na stronie sklepu zgodnie z zasadą „jedna zgoda – jeden checkbox”. Uprzednio stosowano jedno pole do zaznaczenia zgody na przetwarzanie danych osobowych zarówno w celach realizacji usługi, jak i marketingowych. RODO modyfikuje ten obszar, wprowadzając regułę zabraniającą kumulowania zgód. Przedsiębiorca powinien wyeliminować zawiłe, skomplikowane i napisane „prawniczym” językiem reguły zgód. Klient musi wyrazić zgodę jednoznacznie i świadomie, a do tego potrzebuje prostego, zrozumiałego przekazu.

Profilowanie, czyli pozyskiwanie i przetwarzanie informacji, które

pozwolą lepiej sprzedawać produkty lub usługi, dopasowując je do indywidulnych zachowań i potrzeb klientów, będzie mogło odbywać się tylko i wyłącznie za wyraźną zgodą klientów. Administrator zarządzający danymi osobowymi obligatoryjnie musi zgłaszać jednostce nadzorującej wszelakie incydenty niezgodne z nowymi zasadami, zawartymi w RODO. Należą do nich między innymi wyciek danych osobowych, czy jakakolwiek sytuacja godząca w bezpieczeństwo przechowywania owych informacji. Dodatkowo, administrator, w razie faktycznego wycieku, powiadamia wszystkie osoby, których to zdarzenie dotyczy. Należy również pamiętać o tym, że każda osoba wg wymagań RODO zyska „prawo do bycia zapomnianym”. Klient będzie więc mógł żądać od administratora strony usunięcia w trybie niezwłocznym dotyczących go informacji (wykasowania ich ze zbiorów przedsiębiorcy). W praktyce oznacza to całkowite zaprzestanie przetwarzania danych. K A RY Z A N I E P R Z E ST R Z E G A N I E ROZPORZĄDZENIA

Nowe regulacje nakładają na przedsiębiorców szereg obowiązków związanych z bezpieczeństwem przetwarzania danych osobowych.

Lekceważenie tych przepisów, niewłaściwe przechowywanie danych osobowych, błędy w ich zabezpieczaniu mogą spotkać się z bardzo surowymi karami. W Rozporządzeniu o Ochronie Danych Osobowych określony jest maksymalny poziom kar za naruszenia – mogą one sięgnąć nawet 20 000 000 euro lub 4% całkowitego rocznego obrotu przedsiębiorcy z roku obrotowego poprzedzającego naruszenie. Tak astronomiczne kwoty mogą oznaczać upadek biznesu prowadzonego często od wielu lat. DA N E W R A Ż L I W E A I C H O C H R O N A

Rozporządzenie unijnie dotyczące ochrony danych osobowych przewiduje szczególne obostrzenia w przypadku przetwarzania tzw. danych wrażliwych. Dane wrażliwe to dane, które określają pochodzenie rasowe lub etniczne, poglądy polityczne, przekonania religijne lub filozoficzne, przynależność wyznaniową, partyjną lub związkową, jak również dane o stanie zdrowia, kodzie genetycznym, nałogach lub życiu seksualnym oraz dane dotyczące skazań, orzeczeń o ukaraniu i mandatach karnych, a także innych orzeczeń wydanych w postępowaniu sądowym lub administracyjnym. RODO poszerza zakres danych wrażliwych o dane biometryczne, stosując określenie danych genetycznych (dziedziczonych lub nabytych) i danych biometrycznych, w odróżnieniu od wcześniejszego posługiwania się pojęciem danych o kodzie genetycznym. RODO utrzymuje zakaz przetwarzania danych wrażliwych, wyliczając wyjątki w art. 9. R O D O A SYST E M Z A R Z Ą D Z A N I A B E Z P I E C Z E Ń STW E M I N F O R M A C J I

Czy nowe regulacje w zakresie ochrony danych osobowych mogą lub mają związek z normami ISO? Oczywiście, że tak. Rozporządzenie o Ochronie Danych Osobowych nakłada na każdego przedsiębiorcę przetwarzającego dane

osobowe obowiązek wprowadzenia takich mechanizmów organizacyjnych oraz technicznych w zakresie ochrony danych osobowych, które będą adekwatne do ryzyka naruszenia tych danych. Jest to sytuacja bardzo podobna do utrzymywania w swojej organizacji normy ISO/IEC 27001 (systemu zarządzania bezpieczeństwem informacji). W obu przypadkach koniecznym jest wprowadzenie w organizacji analizy i szacowania ryzyka w zakresie bezpieczeństwa danych osobowych lub bezpieczeństwa informacji. W obu przypadkach szacowanie ryzyka może opierać się na takiej samej metodyce i być komplementarne. Właściwe i zgodne z wymaganiami norm z rodziny ISO/IEC 27000 podejście do analizy i szacowania ryzyka w przedsiębiorstwach jest wystarczające i spełnia wymagania, jakie na podmioty przetwarzające dane osobowe nakłada Ogólne Rozporządzenie o Ochronie Danych z dnia 27 kwietnia 2016 roku. Przedsiębiorcy powinni pamiętać jeszcze, że art. 42 RODO zachęca do dobrowolnej certyfikacji wprowadzonych systemów bezpieczeństwa w ramach audytów ochrony danych osobowych, co ma potwierdzać wzmocnienie kontroli nad przetwarzaniem zbiorów danych osobowych, które są w posiadaniu przedsiębiorstwa. Reasumując, znajomość zasad przetwarzania danych osobowych w myśl Rozporządzenia o Ochronie Danych i stosowanie wszystkich regulacji, które RODO na przedsiębiorców narzuca, jest konieczne, by funkcjonować na rynku zgodnie z prawem. Należy mieć nadzieję, że poprzez nowe wytyczne dotyczące bezpieczeństwa danych osobowych zwiększy się świadomość przedsiębiorców co do kluczowej kwestii ich właściwego zabezpieczania i ochrony. To znów ma kolosalne znaczenie z punktu widzenia konsumentów, ich prawa do anonimowości i zarządzania swoimi danymi osobowymi zgodnie z ich własną wolą.

Tomasz Nikiel – Kierownik Systemów Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji i Usług IT TÜV Rheinland Polska. Doświadczenie zawodowe zdobywał w departamencie IT w sektorze bankowym, gdzie zajmował się m.in. administrowaniem siecią teleinformatyczną. Audytor wiodący systemów ISO 9001, ISO/IEC 27001, ISO/IEC 20000. Z wykształcenia inżynier informatyk. Ukończył studia podyplomowe z zakresu bezpieczeństwa danych. Z TÜV Rheinland Polska związany od 2011 roku.

Jakosc Zapisz się na roczną, bezpłatną prenumeratę drukowanej Jakości Imię Nazwisko Firma Stanowisko Adres do wysyłki

Wpisz hasło 1

Poziomo

Skan lub zdjęcie wypełnionego formularza z tej strony prosimy przesłać na adres redakcja@pl.tuv.com lub faksem na numer +48 32 271 64 88. 5

1. synonim słowa usunięcie lub eliminacja 8. jeden z parametrów odzieży ochronnej 12. forma zakupów wykonywana za pomocą sieci 15. kraj, z rynku którego pochodzi norma NS 476 17. wnikliwy sposób interpretowania, czy też rozpoznawania zagadnienia 18. powinny znajdować się na urządzeniach i w ich instrukcji, by zapobiec wystąpieniu sytuacji niebezpiecznych 19. taktyka w zarządzaniu czasem, polegająca na ustalaniu priorytetów 20. proces, w którym jednocześnie wytwarza się energię elektryczną i ciepło użytkowe w elektrowniach 21. administrator musi je wszystkie zgłaszać jednostce nadzorującej 22. biokominek traktowany jest także jako taki wyrób 23. pokrycie stali powłoką antykorozyjną wpływa na jej bezpieczeństwo, funkcjonalność oraz... 24. zrzeszenie ludzi w jakimś wspólnym celu, np. Wiosna

Pionowo

2. … słupa wody, podawana w milimetrach 3. mogą być różne – osobowe, wrażliwe, czy adresowe 4. opalany płynnym lub żelowym paliwem na bazie alkoholu 5. akt prawny, nowa o ochronie danych osobowych wejdzie w życie w maju 2018 roku 6. PCA w październiku br. objęła nią programy certyfikacji jednostki 7. rozwinięcie pierwszej litery w skrócie RODO 9. pojazdy gąsienicowe, służące do przygotowania tras narciarskich 10. znaczenie litery O w skrócie OZE 11. jedno z zakazanych paliw do opalania 13. taka powłoka malarska powinna być nakładana przez wykwalifikowany i doświadczony personel 14. ten system zarządzania w przemyśle wpływa na poprawę świadomości pracownika 16. wystepuje w odmianie cieplnej, elektrycznej, bądź pierwotnej

Do wygrania: •

• •

3 książki 15 tajemnic

zarządzania czasem. O czym wiedzą ludzie sukcesu?

Zapisz się na newsletter z Jakością

autorstwa Kevina Kruse, ufundowane przez wydawnictwo Helion (www.onepress.pl), 3 kubki ceramiczne TÜV Rheinland, 3 zestawy figurek

Adres email

Eksperci TÜV Rheinland. Litery z pól oznaczonych kolorem tworzą hasło krzyżówki. Hasło prosimy przesłać mailem na adres redakcja@pl.tuv.com do 31 stycznia 2018 roku. Dane osobowe uczestników konkursu będą przetwarzane przez organizatora konkursu tj. TÜV Rheinland Polska Sp. z o.o., w celu realizacji umowy przystąpienia do konkursu i jego prawidłowego przeprowadzenia lub marketingu własnych produktów organizatora konkursu. Gwarantujemy prawo do wglądu do swoich danych osobowych oraz ich poprawiania, jak również żądania zaprzestania przetwarzania danych. Dane osobowe nie będą udostępniane innym podmiotom. Podanie danych jest dobrowolne.

Skan lub zdjęcie wypełnionego formularza prosimy przesłać na adres redakcja@pl.tuv.com lub faksem na numer +48 32 271 64 88. Na podany wyżej adres email prześlemy wiadomość z linkiem potwierdzającym chęć zapisu na elektroniczną wersję Jakości.

2017/04

Testerzy Jakości

Testerzy Jakości, czyli ekstremalne testy i nietuzinkowe porównania. Dowiecie się kilku ciekawych rzeczy o produktach, o tym, na co zwracać uwagę przy ich zakupie, jak są testowane przed pojawieniem się w sklepach. Więcej w Laboratorium Jakości TÜV Rheinland Polska – www.tuv.pl/LJ