Jakość

Jakosc Magazyn TÜV Rheinland Polska 4/2018 ISSN 2299-6249

Temat Numeru:

Dlaczego warto inwestować w szkolenia Technologie i biznes: RMA Polska stawia na wysokie kwalifikacje personelu

04

Wiedza i praktyka:

Bezpieczenstwo: Jak zapewnić bezpieczeństwo pracownikom podczas realizacji projektów budowlanych?

12

Istotne zmiany w zakresie serii norm EN 1090

26

8

Słowo wstępne O sile każdej organizacji stanowi kapitał ludzki.

Tylko wykształcona i kompetentna kadra jest w stanie sprostać rosnącym wymaganiom rynku i budować przewagę konkurencyjną przedsiębiorstwa. Dlatego też tak ważna jest inwestycja w pracownika i ciągły jego rozwój. Te powinny być zawsze wpisane w strategię długofalowego rozwoju samej organizacji.

Ponieważ firma to ludzie, a ta zasada przyświeca również TÜV Rheinland, niniejszy numer magazynu Jakość poświęcamy tym właśnie zagadnieniom.

Do wywiadu numeru zaprosiliśmy firmę RMA Polska Sp. z o.o., której przedstawiciel, Witold Basiszyn, zdradza nam, dlaczego jego przedsiębiorstwo stawia na wysokie kwalifikacje personelu. O rozwoju pracowników jako elemencie strategii organizacji opowiada również Aleksandra Przeradzka, Kierownik Sekcji Szkoleń Specjalistycznych TÜV Rheinland Polska Sp. z o.o.

Z kolei Anna Konewecka, Dyrektor Działu Szkoleń i Certyfikacji Osób TÜV Rheinland Polska, w udzielonym wywiadzie tłumaczy, dlaczego tak ważny jest dialog świata nauki i przemysłu, i skąd wynika potrzeba współpracy z uczelniami wyższymi.

TÜV Rheinland jako globalny gracz rynkowy działa na wielu płaszczyznach biznesowych. Jedną z nich jest kształcenie i kwalifikowanie personelu dla różnych branż i obszarów tematycznych. Dostrzegając potrzeby studentów i pracodawców, współpracuje m.in. z uczelniami wyższymi. O tym, jak w praktyce sprawdza się dialog nauki z przemysłem, rozmawiamy z Anną Konewecką, Dyrektor Działu Szkoleń i Certyfikacji Osób TÜV Rheinland Polska.

Ponadto w numerze m.in. o sposobach zapewnienia bezpieczeństwa na budowie, normie EN 15085, zmianach w BRC i EN 1090, a także nadzorowaniu sprzętu w procesach specjalnych.

Zapraszam do lektury

Janusz Grabka Prezes Zarządu TÜV Rheinland Polska

10 WYDAWCA: TÜV Rheinland Polska Sp. z o.o. ul. Wolności 327, 41-800 Zabrze tel. 32 271 64 89 w.105 fax 32 271 64 88 REDAKCJA: Anna Banach, Mariusz Petri e-mail: redakcja@pl.tuv.com Na okładce: Aleksandra Przeradzka, Kierownik Sekcji Szkoleń Specjalistycznych TÜV Rheinland Polska Fot. Tomasz Grajek Źródła zdjęć: Adobe Stock, Picjumbo, źródła własne KOREKTA: SKŁAD I GRAFIKA: Anna Banach Tomasz Grajek TÜV Rheinland Polska TÜV Rheinland Polska

Eksploatacja pojazdów szynowych wiąże się z dużymi obciążeniami mechanicznymi i naprężeniami zmiennymi, na które narażane są ich części konstrukcyjne.

Zapewnienie odpowiedniego poziomu jakości na etapie wytwarzania komponentów składowych pojazdów szynowych ma więc istotny wpływ na bezpieczeństwo ich użytkowania. Duża część elementów konstrukcyjnych taboru kolejowego, tramwajowego czy metra jest wytwarzana z wykorzystaniem technologii spawalniczych.

Na rynku europejskim ustalone i jednoznaczne wymagania dla procesu spawania pojazdów szynowych i ich części opisuje seria norm EN 15085.

Technologie i biznes Jedną z wartości budujących przewagę konkurencyjną przedsiębiorstwa jest kapitał ludzki. To właśnie wykwalifikowany i kompetentny zespół pracowników, który swoim zaangażowaniem wzmacnia pozycję firmy, powinien stanowić dla niej jedną z priorytetowych inwestycji.

4 RMA Polska stawia na

wysokie kwalifikacje personelu

8 Szkolenia jako element strategii

długofalowego rozwoju organizacji

24

10 Jak dialog świata nauki i przemysłu

wpływa na kwalifikacje pracowników

Bezpieczeństwo

12 Jak zapewnić bezpieczeństwo pracownikom podczas realizacji projektów budowlanych?

14 Spawanie pojazdów szynowych

– certyfikacja zgodnie z normą EN 15085-2:2007

16 Próby robocze w budowie pojazdów szynowych zgodnie z EN 15085-4 oraz DVS 1621

18 Walidacja wyposażenia do spawania i czynności pomocniczych jako przykład nadzorowania sprzętu w procesach specjalnych

Wiedza i praktyka 1 sierpnia 2018 roku BRC opublikowało nową, 8. już wersję standardu BRC. Podobnie, jak ze wszystkimi zmianami globalnych norm, również i w tym przypadku, od momentu publikacji do pełnego wdrożenia obowiązuje okres przejściowy. Mimo że certyfikacja zgodnie z wydaniem 8. rozpocznie się od 1 lutego 2019 roku, warto już teraz zapoznać się z głównymi zmianami, jakie wprowadza.

20 Jak oceniać stan techniczny pojazdów szynowych, aby zminimalizować ryzyko inwestycyjne

22 Jakie wymagania musi spełnić wytwórca

wyrobów medycznych planujący ekspansję na rynek brazylijski

24 Jakie zmiany wprowadza 8. wersja standardu BRC?

14

26 Istotne zmiany w zakresie serii norm EN 1090 27 Motywacje polskich konsumentów i ich stosunek do jakości. Raport z badania TÜV Rheinland Polska

28 Jak zainspirować się do działania?

29 Kopalnia pomysłów. Forum Wymiany Doświadczeń dla Pełnomocników Systemów Zarządzania za nami

www.tuv.pl/LJ

Technologie i biznes

RMA Polska stawia na wysokie kwalifikacje personelu RMA Polska jest producentem armatury gazowej, m.in. monobloków izolacyjnych, śluz nadania i odbioru tłoka, zbiorników ciśnieniowych i bezciśnieniowych oraz regulatorów ciśnienia gazu. Firma należy do koncernu z zakładami w Niemczech, Polsce, Rosji i Bahrajnie i jest modelowym przykładem tego, jak można inwestować w pracowników, widząc w tym jednocześnie drogę do sukcesu dla całego przedsiębiorstwa, o tym właśnie rozmawiamy z Witoldem Basiszynem, Prokurentem RMA Polska Sp. z o.o.

RMA ma blisko 50-letnią tradycję.

Jest wiodącym producentem armatury wykorzystywanej do przesyłu gazu i ropy naftowej w największych inwestycjach w Europie i na całym świecie. Na rynku polskim firma istnieje od ponad 20 lat i cały czas rozwija się. Proszę powiedzieć, jak udało się osiągnąć taką pozycję.

W i to l d B a s i s z y n | RMA Polska została założona w sierpniu 1996 roku przez właścicieli koncernu RMA z Niemiec. To właśnie wtedy firma nabyła osobowość prawną. W kwietniu 1997 roku rozpoczęto budowę hali produkcyjnej, a pierwsi pracownicy odbyli specjalistyczne szkolenia w zakładach RMA w Niemczech. Już w marcu 1998 roku, po przekazaniu budynków i instalacji do eksploatacji, firma wysłała pierwsze transporty z gotowymi produktami – monoblokami izolacyjnymi.

Tworzenie firmy w Polsce to na przestrzeni wielu lat systematyczna rozbudowa budynków, hal, maszyn i urządzeń oraz infrastruktury wewnętrznej. Rozwój RMA nie sprowadza się jednak tylko do środków materialnych.

Siłą spółki są ludzie, których kompetencje i specjalistyczna wiedza od początku działalności stawiane były, na równi ze zorientowaniem na klienta, na pierwszym miejscu. Takie podejście utrzymujemy niezmiennie od 1997, przechodząc przez kolejne fazy rozbudowy zakładu w 2006, 2010 i 2014 roku.

4

Inwestycja w technologię i kadrę pozwoliła zwiększyć nasze możliwości produkcyjne i spełnić wymagania klientów co do procesów produkcji urządzeń. Umożliwiła też poprawę wyników finansowych, zapewniła zrównoważony rozwój firmy i umocniła jej pozycję na rynku gazowniczym w kraju i zagranicą. To wszystko utwierdza nas w przekonaniu, że podjęty przez nas kierunek był właściwy. Tym bardziej, że nasze wysiłki zostały dostrzeżone – RMA Polska jest laureatem licznych nagród w rankingach

gospodarczych, takich jak Gazele Biznesu, Liderzy Eksportu czy Gepardy Biznesu. Obecnie możemy pochwalić się unikatowym na skalę europejską parkiem maszynowym oraz bogatym know-how i wiedzą technologiczną.

Spółka dużą uwagę przywiązuje do ciągłego podnoszenia kwalifikacji i kompetencji swoich pracowników. Koncern w pięciu zakładach na świecie zatrudnia ponad 700 osób, a w polskim oddziale 65 pracowników.

Jak wygląda planowanie ścieżek rozwoju pracowników w Polsce?

W B | Mając świadomość obecnej sytuacji na rynku pracy, postawiliśmy sobie za cel ciągłe doskonalenie kadry. Co roku opracowujemy plan szkoleń dla pracowników, który uwzględnia zgłaszane przez nich potrzeby oraz wynika z przyjmowanych do realizacji nowych projektów. Plany szkoleń dotyczą rozwoju indywidualnego pracowników i mają na celu ugruntować ich wiedzę. Odnoszą się również do obszarów specjalistycznych – ściśle określonych zagadnień dla grup pracowników związanych z daną tematyką.

Uważamy, że tylko wykształcona i kompetentna załoga jest w stanie sprostać coraz większym wymaganiom rynku. RMA Polska w porozumieniu z chojnowskim oddziałem SIMP i dyrekcją Powiatowego Zespołu Szkół w Chojnowie od kilku lat realizuje projekt skierowany do absolwentów szkół zawodowych, chcących zdobyć praktyczne umiejętności w tak poszukiwanych zawodach jak tokarz, frezer czy spawacz. Zachęcając młodych ludzi, stojących przed wyborem szkoły i drogi zawodowej, organizujemy regularnie wycieczki przedmiotowe dla uczniów gimnazjów, zasadniczych szkół zawodowych oraz techników. Zapewniamy chętnym, młodym ludziom specjalnie przygotowane do tego celu stanowiska pracy. Pod opieką naszej doświadczonej kadry, tak w zakresie praktycznej nauki zawodu, jak i obróbki mechanicznej, czy

Technologie i biznes

5

Technologie i biznes

6

Technologie i biznes

też spawalnictwa, uczniowie i absolwenci szkół technicznych mają możliwość podjęcia, często pierwszej w ich życiu, pracy.

Ponadto, we wrześniu 2018 roku, we współpracy z lokalną szkołą zawodową, utworzyliśmy klasę o specjalności „Operator obrabiarek skrawających”. Uczniowie tej klasy mają możliwość nabycia praktycznych umiejętności zawodowych na praktykach, realizowanych na wydziale mechanicznym RMA Polska. Nasza firma zaprasza również na miesięczne kursy przygotowawcze w centrali koncernu, w Niemczech, których celem jest pokazanie szerszej perspektywy i wprowadzenie w program praktyk.

Z uwagi na to, że RMA świadczy usługi dla przemysłu, Państwa pracownicy cyklicznie uczestniczą w szkoleniach technicznych TÜV Rheinland Polska. Zdobywają wiedzę m.in. z zakresu badań nieniszczących, materiałoznawstwa, metrologii, antykorozji i spawalnictwa, doskonalą też kompetencje podczas szkoleń informatycznych. Czy prócz spełnienia wymogów rynku mogą Państwo wskazać jeszcze jakieś inne korzyści z inwestycji w kadrę i posiadania wykwalifikowanego personelu?

W B | Szkolenie pracowników pozwala nam z jednej strony na zachowanie stabilności w realizacji podjętych zobowiązań, z drugiej zaś, posiadając zadowoloną i zmotywowaną kadrę, możemy ze spokojem planować dalszy rozwój firmy. Posiadanie wykwalifikowanego zespołu podnosi prestiż naszej firmy nie tylko w oczach obecnych i przyszłych klientów, ale również pracowników i konkurentów.

Firma posiada wiele certyfikatów, m.in. przy współpracy z TÜV Rheinland Polska wdrożyła system zarządzania jakością ISO 9001:2015 oraz dyrektywę ciśnieniową PED, spawalniczy system jakości zgodnie z ISO 3834-2 oraz certyfikowany system przenoszenia oznaczeń materiałowych.

Co w praktyce dla klienta, ale też samego pracownika oznacza zdobycie kolejnych certyfikatów i uprawnień?

W B | Dzięki wdrożeniu i ciągłemu doskonaleniu systemów zarządzania jakością usprawniliśmy i usystematyzowaliśmy nasze procesy produkcyjne, które są obecnie znacznie lepiej nadzorowane na poszczególnych etapach realizacji wyrobu.

Pozwoliło to znaczne zminimalizować ryzyko

reklamacji u klienta czy też ewentualnych błędów już na wczesnoprodukcyjnym etapie.

Szkolenia realizowane przez TÜV Rheinland, czy to z obszarów technicznych, czy też na przykład dla audytorów wewnętrznych lub odpowiedzialnych za przeprowadzanie audytu u dostawcy, pozwalają na budowanie świadomości naszych pracowników. Dzięki tym szkoleniom zyskujemy kadrę, która nie tylko jest bardziej samodzielna w realizacji codziennych zadań, ale również szybciej i łatwiej przystosowuje się i reaguje na zmiany zachodzące w turbulentnym otoczeniu. Ta sprawność i samodzielność w działaniu przy podejmowaniu nowych wyzwań na dosyć trudnym, wymagającym rynku gazowniczym, gdzie mamy do czynienia przede wszystkim z urządzeniami pracującymi w wysokim zakresie ciśnień przesyłanego medium, jest szczególnie ważna. Otwiera nas na nowych klientów i nowe rynki. Uważamy, że ciągłe doskonalenie się w organizacji może być zapewnione przede wszystkim poprzez zaplanowany i systematyczny rozwój pracowników, którzy ją tworzą.

Proszę powiedzieć, co jest dla Państwa motorem do dalszego rozwoju i stanowi źródło inspiracji.

W B | Silnym bodźcem do działania jest dla nas fakt, że możemy realizować nowe przedsięwzięcia i dostosowywać się do wymagań klientów na trudnym rynku armaturowym. Tworzenie nowych projektów i związanych z tym planów rozwoju zakładu jest zwieńczeniem długoletniego wysiłku całej załogi. Nikt nie przypuszczał, że firma, zatrudniająca na początku swojej działalności jedynie 6 osób, po ponad 20 latach istnienia, dzięki wysiłkom wszystkich pracowników, odniesie takie sukcesy. Przez cały ten okres zakład stale się rozwija, inwestując w ludzi i infrastrukturę, przy jednoczesnym wzroście obrotów firmy i liczby zatrudnionych.

Z perspektywy lat mogę powiedzieć, że najważniejsze dla nas jest i zawsze będzie zaufanie klientów, zarówno zagranicznych, jak i krajowych. To oni potwierdzają nasze kompetencje, przesyłając liczne referencje z branży metalowej i gazowniczej. To motywuje nas do dalszej pracy i rozwoju. Okazuje się, że nawet w tak małym miasteczku, jakim jest Chojnów, można stworzyć dobrą, prężnie rozwijającą się firmę, odnoszącą sukcesy na rynku krajowym i arenie międzynarodowej.

Witold Basiszyn – Prokurent RMA Polska Sp. z o.o. Manager i konstruktor mechanik z długoletnim doświadczeniem w przemyśle maszynowym.

Firmą RMA Polska zarządza od początku jej istnienia, czyli od 1996 roku.

7

Technologie i biznes

Szkolenia jako element strategii długofalowego rozwoju organizacji Jedną z wartości budujących przewagę konkurencyjną przedsiębiorstwa jest kapitał ludzki. To właśnie wykwalifikowany i kompetentny zespół pracowników, który swoim zaangażowaniem wzmacnia pozycję firmy, powinien stanowić dla niej jedną z priorytetowych inwestycji.

Optymalizacja szeroko rozumianych kosztów idzie często w parze z ograniczeniem nakładów na pracownika i jego szkolenia. W perspektywie krótkofalowej taka strategia nie jest bezpośrednio odczuwalna, stąd w czasach kryzysu wydaje się być uzasadniona.

Jednak zarówno doświadczenia ostatnich lat, a szczególnie doświadczenia poważnych graczy na rynku pokazały, że ten kierunek jest błędny, a nakład finansowy na pracownika należy postrzegać jako inwestycję w aspekcie długofalowej strategii rozwoju firmy.

Z A P OT R Z E B OWA N I E N A W Y K WA L I F I KOWA N YC H P R AC OW N I KÓW

Przedsiębiorcy, chcąc sprostać oczekiwaniom rynku i wyzwaniom, przed jakimi stawiają ich innowacyjne technologie, poszukują wykwalifikowanego personelu. To właśnie wykorzystywanie nowoczesnych technologii praktycznie w każdym zakładzie pracy zwiększa świadomość potrzeby ustawicznego kształcenia, szczególnie w zakresie specjalistycznej wiedzy technicznej.

umiejętnością niszową nawet wśród osób z wykształceniem kierunkowym. Świadome tego faktu uczelnie otwierają na przykład studia dualne, które pozwalają łączyć naukę z rzeczywistą pracą studenta w firmie, która to traktuje go jak regularnego pracownika. Innym sposobem na uzupełnianie wiedzy jest uczestnictwo w szkoleniach specjalistycznych. Dobrej jakości szkolenia projektowane są tak, by teoria była jedynie niezbędną bazą, wprowadzeniem do warsztatu, który ukierunkowany jest już na dobre praktyki.

W przypadku szkoleń technicznych program opiera się na wymaganiach normatywnych, ale podstawą jest praca trenera na konkretnych przykładach, z którymi na co dzień spotyka się pracownik, bez względu na to, czy jest to szkolenie z umiejętności nakładania antykorozyjnych powłok malarskich dla malarzy, czy szkolenie dla inspektorów.

Taki model warsztatowego przekazywania wiedzy sprawdza się w wielu dziedzinach, szczególnie tych z zakresu wąskich specjalizacji.

dofinansowania do zaplanowanych inwestycji szkoleniowych, o czym warto wiedzieć już na etapie ich projektowania.

W przedsiębiorstwach produkcyjnych część szkoleń i kwalifikacji jest wymagana ustawowo. Kursy organizowane są wtedy przez uprawnione dla danej kwalifikacji jednostki – dotyczy to szkoleń, jak i egzaminów, co pozwala nadzorować procesy danej firmy. Coraz częściej jednak świadomość przedsiębiorców idzie dalej, w kierunku doskonalenie kwalifikacji personelu technicznego, zarówno w obszarze specjalistycznym, jak i kompetencji interpersonalnych.

Okazuje się bowiem, że od wysokiej klasy specjalisty z branży technicznej, poza kwalifikacjami i wiedzą przedmiotową, pożąda się również umiejętności interpersonalnych. Stąd po zaspokojeniu potrzeb szkoleniowych z zakresu kompetencji technicznych pracodawca, chcąc utrzymać bądź zbudować zespół osób na co dzień ze sobą współpracujących przy obciążających odpowiedzialnością projektach technicznych, zgłasza potrzebę szkolenia z kompetencji miękkich.

UMIEJĘTNE ZARZĄDZANIE

8

Badania zależności między wykonywaną pracą a rzeczywistym wykształceniem („Bilans Kapitału Ludzkiego 2017. Raport z badania ludności w wieku 18-70 lat”, opracowanie PARP Grupa PFR) pokazują, że nieustające uzupełnianie wiedzy jest wręcz konieczne, by móc sprostać wyzwaniom codziennej pracy. Trudność ze znalezieniem wykwalifikowanych pracowników potęgowana jest dodatkowo przez luki w szkolnictwie zawodowym.

Likwidacja warsztatów przyzakładowych spowodowała brak nabywania odpowiedniej praktyki przez osoby wchodzące na rynek pracy. I tak, praktyczna interpretacja rysunku technicznego jest

PERSONELEM

JA K E F E K TY W N I E K S Z TA Ł C I Ć

W dobie szybko zachodzących zmian, kolejnej rewolucji przemysłowej, kluczowe jest przekonanie kadry zarządzającej o konieczności inwestycji w pracownika.

Tylko wykwalifikowana kadra jest motorem do dalszego rozwoju i pozwala nadążać za zmianami na rynku, a dzięki posiadanej przez nią wiedzy utrzymywać dotychczasową pozycję organizacji.

Trudno zdefiniować, jak powinna wyglądać modelowa ścieżka rozwoju pracownika. Na pewno nie bez znaczenia są oczekiwania pracodawcy i samych pracowników.

Ważne, aby zakres i forma kształcenia uwzględniały preferencje obu tych grup. Kluczowym jest też świadomość, w jakim aspekcie dana organizacja powinna wprowadzić elementy doskonalące i jakiej wiedzy deficyt odczuwa. Sam proces jej przyswajania może przebiegać na wiele sposobów, priorytetem jest zbudowanie programu szkolenia i dobranie trenera tak, by przekaz opierał się na komunikatach i sloganach branżowych,

Obecnie dostępne jest dla przedsiębiorców wsparcie m.in. poprzez Bazę Usług Rozwojowych i środki z Krajowego Funduszu Szkoleniowego, w ramach których możliwe jest pozyskanie

Technologie i biznes

łatwo przyswajalnych dla danej grupy uczestników kursu.

Dobrze dobrane szkolenie specjalistyczne, szyte na miarę potrzeb klienta nie jest schematem, a wyróżnia się indywidualnym podejściem do ofertowanego programu i przygotowanego warsztatu, kładzie

nacisk na doświadczenie trenera i jego umiejętności przekazu specjalistycznych treści. Nierzadko angażuje kilku ekspertów. Szeroka wiedza specjalistów z branży gwarantuje sukces wszystkim zaangażowanym stronom, tj. delegującemu na szkolenie pracodawcy, szkolonemu zespołowi pracowników, osobom zaangażowanym w organizację, jest też źródłem satysfakcji dla samego trenera.

Szkolenia, czy to techniczne, czy z kompetencji miękkich, stanowią również czynnik integrujący grupę, który warunkuje lepszą współpracę i chęć wypracowywania nowych rozwiązań, nawet podczas swobodnej rozmowy. To możliwe jest dzięki motywacji, więc warto docenić również i ten aspekt. Co prawda coraz częściej to pracownik, świadomy konieczności rozszerzenia swoich umiejętności czy uzupełniania braków ze względu na dynamicznie zmieniające się

warunki rynku, inwestuje w siebie i swój rozwój, ważne jednak, by chciał tę wiedzę wykorzystywać właśnie w tych warunkach i w tej organizacji.

Rozwój personelu powinien być postrzegany z perspektywy obopólnej

produkcyjnych czy usługowym i tym samym zmniejszyć ilość reklamacji.

Ponadto, to sami pracownicy coraz częściej kształtują swoją ścieżkę rozwoju, ustawicznie podnosząc swoje kompetencje. Ta specjalistyczna wiedza, przy jednoczesnym dobrym zarządzaniu, oznacza dla organizacji

korzyści, zarówno dla pracownika, jak i firmy, która dzięki wykwalifikowanej kadrze pomnaża swoje zyski.

W środowisku pracy, gdzie pracownik może wykorzystać nabyte umiejętności i je doskonalić, wzrasta poczucie wpływu na jakość wykonywanych usług, co w dalszej perspektywie ma odzwierciedlenie w jakości samej firmy.

Dobrze dobrany projekt szkoleniowy może też znacząco wpłynąć na redukcję dotychczas ponoszonych nakładów, zminimalizować ilość błędów w procesie

wzrost wartości rynkowej i zdolność do ekspansji nowych obszarów. Większa samodzielność, kreatywność i odwaga wyszkolonych pracowników to również zrównoważony rozwój firmy, wzrost efektywności i zaangażowania w codzienną pracę zatrudnionych. Koszt inwestycji w pracownika powinien być wprost proporcjonalny do zakładanych celów i strategii, jaką w długofalowym rozwoju planuje firma. To warto zestawić z sytuacją, jakie będą konsekwencje dla organizacji, jeśli ta w pracownika nie zainwestuje.

KO R Z YŚ C I D L A O B U ST R O N

Aleksandra Przeradzka – Kierownik Sekcji Szkoleń Specjalistycznych TÜV Rheinland Polska Sp. z o.o. Z grupą TÜV Rheinland w Polsce związana od 2004 roku. Początkowo odpowiedzialna za doradztwo w zakresie projektów inwestycyjnych i szkoleniowych realizowanych w ramach krajowych i międzynarodowych funduszy. Obecnie rozwija specjalistyczne usługi szkoleniowe oraz dobrowolną certyfikację personelu w obszarach nieakredytowanych.

9

Technologie i biznes

Jak dialog świata nauki i przemysłu wpływa na kwalifikacje pracowników TÜV Rheinland jako globalny gracz rynkowy działa na wielu płaszczyznach biznesowych. Jedną z nich jest kształcenie i kwalifikowanie personelu dla różnych branż i obszarów tematycznych.

Dostrzegając potrzeby studentów i pracodawców, współpracuje m.in. z uczelniami wyższymi. O tym, jak w praktyce sprawdza się dialog nauki z przemysłem, rozmawiamy z Anną Konewecką, Dyrektor Działu Szkoleń i Certyfikacji Osób TÜV Rheinland Polska.

Od wielu lat współpracują Państwo z uczelniami wyższymi. Proszę powiedzieć, skąd taka potrzeba i w ogóle pomysł, by rozwijać działalność w tym kierunku. Proszę powiedzieć, jakie były początki.

A n n a Ko n e we c ka | Początki naszej współpracy z uczelniami sięgają 2000 roku.

Jednym z pierwszych jej efektów było uruchomienie studiów podyplomowych związanych z kwalifikacjami – Pełnomocnik Jakości, Menadżer Jakości i Audytor Jakości na Wydziale Organizacji i Zarządzania Politechniki Śląskiej oraz w Wyższej Szkole Bankowej w Poznaniu.

Wykorzystaliśmy nasze doświadczenia jako akredytowana jednostka certyfikująca oraz doświadczenia innych rynków, w tym niemieckiego, do stworzenia programów kształcenia specjalistów na różnych poziomach kompetencyjnych – do spraw jakości, środowiska, bezpieczeństwa w różnych branżach. Obecnie rynek oferuje wielu ekspertów, ale trzeba mieć świadomość, że w tamtym czasie normy i standardy jakości dopiero się rozwijały, a certyfikacja systemów była kluczowa dla utrzymania dotychczasowych klientów i podboju nowych rynków, w tym międzynarodowych. Ówczesna luka kwalifikacyjna pozwoliła na wypracowanie ustabilizowanej pozycji TÜV Rheinland jako wiarygodnego partnera dla szkolnictwa wyższego.

10

TÜV Rheinland, zgodnie z przyjętą kulturą organizacyjną, wspiera młodych ludzi, którzy dopiero zaczynają swoją karierę zawodową. Zatrudniamy wielu

absolwentów uczelni wyższych, którzy w naszej organizacji zdobywają swoje pierwsze doświadczenia. Jesteśmy też bardzo blisko związani z przemysłem, dzięki czemu dostrzegamy potrzeby i luki kompetencyjne personelu. Naszym zdaniem odpowiedzialny biznes uwzględnia wszystkie strony otoczenia biznesowego, stąd studenci i absolwenci stanowią istotny potencjał rozwoju nowoczesnych przedsiębiorstw. Co prawda ukończenie studiów, odbycie praktyk i uzyskanie dyplomu otwierają nowy etap drogi zawodowej i kształtują karierę, ale często wiedza teoretyczna okazuje się być niewystarczająca. Taką świadomość mają studenci, ale też same uczelnie, które starają się wyposażyć swoich absolwentów we wszystkie potrzebne na rynku pracy umiejętności. Często oferują im możliwość pracy w nowoczesnych laboratoriach, udział w stażach i projektach międzynarodowych, a także praktyczną współpracę z biznesem.

Coraz częściej wychodzą Państwo poza samą organizację szkoleń na uczelniach wyższych, m.in. biorą udział w Sympozjum Katedr i Zakładów Spawalnictwa Politechniki Śląskiej, są członkiem Rady Społecznej Wydziału Mechanicznego Technologicznego Politechniki Śląskiej. Jaki, z Państwa perspektywy, jest cel uczestnictwa w tego typu inicjatywach?

A K | Potrzeba współpracy z uczelniami wynika właśnie z naszej bliskości z otoczeniem przemysłu, ale również z naszych, jako pracodawcy, doświadczeń z absolwentami. Każda inicjatywa, która

wiąże się z możliwością podniesienia kompetencji i kwalifikacji osób, jest dla nas ważna, szczególnie, gdy uczelnie podejmują wysiłek współpracy z szerokim otoczeniem biznesu, aby dostosować programy kształcenia do aktualnych potrzeb rynku pracy. I tak, takim przedsięwzięciem jest sympozjum Politechniki Śląskiej, podczas którego następuje wymiana doświadczeń i wiedzy szerokiego grona świata nauki, przedstawicieli przemysłu oraz studentów.

Naszą rolą jest łączenie potrzeb wszystkich tych obszarów. Czynny udział w takich inicjatywach skutkuje projektowaniem i budowaniem nowych kwalifikacji, programów kształcenia i certyfikacji personelu kadr nowoczesnej gospodarki. Jako przykład możemy tutaj przedstawić kwalifikację Kontrolera jakości antykorozyjnych powłok malarskich, która wynika nie tylko z wymagań norm, np. PN EN ISO 12944-7, EN 1090-2, ale faktycznego zapotrzebowania przemysłu i rynku, również międzynarodowego. Nasz krajowy personel bardzo często pracuje na dużych kontraktach, realizowanych dla międzynarodowych kontrahentów również poza granicami Polski. Dlatego też zdecydowaliśmy o formalizacji programu certyfikacji w tym obszarze i poddaliśmy się niezależnej procedurze akredytacji zgodnie z normą PN EN ISO/IEC 17024 w Polskim Centrum Akredytacji. Od 2018 roku wszystkie osoby uczestniczące w szkoleniu mogą przystąpić do niezależnej weryfikacji uzyskanych kompetencji poprzez uczestnictwo w egzaminie,

Technologie i biznes

zgodnie z przyjętym programem certyfikacji, i uzyskać kwalifikację Kontrolera jakości antykorozyjnych powłok malarskich. Pozytywny wynik egzaminu i formalna weryfikacja kandydata skutkuje wydaniem certyfikatu osobowego przez niezależną i akredytowaną jednostkę certyfikującą osoby TÜV Rheinland.

TÜV Rheinland Polska patronuje m.in. specjalności Technologie Ochrony Przeciwkorozyjnej (TOP) na kierunku Inżynieria Materiałowa Politechniki Śląskiej. Proszę powiedzieć, czym wyróżniają się kierunki studiów pod patronatem zewnętrznych firm.

A K | Specjalność TOP na Wydziale Mechanicznym Technologicznym jest mi szczególnie bliska, ponieważ mieliśmy ten zaszczyt, aby aktywnie uczestniczyć

w tworzeniu programu kształcenia.

Generalnie współpraca z Politechniką Śląską wiąże się dla mnie z pewnymi emocjami jako absolwentki tej uczelni.

Z sentymentem wracam w jej mury, pomimo zupełnie innej już roli.

Techniki ochrony antykorozyjnej wpisują się idealnie w obszar inżynierii materiałowej. Kwalifikacja Kontroler jakości antykorozyjnych powłok malarskich funkcjonuje na rynku od 2012 roku, a to spory przedział czasowy, podczas którego mogliśmy zaobserwować trendy i potrzeby świata przemysłu w obszarze luk kompetencyjnych personelu zabezpieczeń antykorozyjnych.

Bazując na naszej wiedzy jako jednostki szkoleniowej i doświadczeniu we współpracy z przemysłem, wspólnie z Wydziałem Mechanicznym Technologicznym Politechniki Śląskiej stworzyliśmy propozycję specjalności dla studentów, która jest uzupełnieniem procesu kształcenia akademickiego o konkretną i potrzebną kwalifikację rynkową. Intencją całego przedsięwzięcia jest umożliwienie studentom uzyskania tej kwalifikacji dokładanie tak, jak dzieje się to w świecie przemysłu. Studenci mają możliwość uczestnictwa w pełnym procesie kształcenia wraz z innymi osobami, które zostały delegowane przez swoich pracodawców, oraz przystąpienia do niezależnego egzaminu. Takie podejście jest szczególnie ważne, bo samo spotkanie młodych ludzi

zdobywania kwalifikacji. To, co uważam za bardzo ważne to fakt, że studenci wykorzystują ten czas na szkoleniu chętnie i efektywnie, nie tylko na zdobywanie wiedzy teoretycznej, ale przede wszystkim praktycznej. Bardzo aktywnie uczestniczą w realizowanych warsztatach, współpracują ze wszystkimi uczestnikami szkolenia i słuchają doświadczeń praktycznych „starszych” stażem, już aktywnych zawodowo w obszarze antykorozji, koleżanek i kolegów.

z osobami już doświadczonymi może okazać się niezwykle cenne z punktu widzenia ich przyszłej kariery zawodowej. Naszym celem nie jest zindywidualizowanie toku kształcenia teoretycznego i praktycznego dla studenta, ale zaangażowanie go w rynkowy proces

angażując ekspertów z doświadczeniem praktycznym. Takie podejście sprawdza się, bo w dzisiejszym świecie, gdzie postęp technologiczny jest bardzo szybki, to właśnie umiejętność właściwego łączenia wiedzy i doświadczenia decyduje o rozwoju społeczno-ekonomicznym.

Współpracujemy z wieloma uczelniami wyższymi w Polsce. Świadomość potrzeby współpracy przedstawicieli przemysłu i świata nauki na rzecz kompetencji i kwalifikacji studentów staje się faktem. Jako partner uczelni, realizujemy wiele projektów edukacyjnych,

Anna Konewecka – Dyrektor Działu Szkoleń i Certyfikacji Osób TÜV Rheinland Polska Sp. z o.o. Absolwentka Politechniki Śląskiej w Gliwicach, Wydziału Organizacji i Zarządzania w Zabrzu, specjalności Zarządzanie i Marketing Przemysłowy. Z TÜV Rheinland związana od 2000 roku, gdzie do 2016 roku pełniła funkcję Dyrektor Zarządzającej spółki TÜV Akademia Polska.

11

Bezpieczeństwo

Jak zapewnić bezpieczeństwo pracownikom podczas realizacji projektów budowlanych?

Branża budowlana w obszarze wykonawstwa charakteryzuje się wysokim współczynnikiem wypadkowości nie tylko ze względu na niebezpieczny charakter prac, ale również ze względu na różnorodność współdziałających na placu budowy podmiotów. Zatrudnienie pracowników w tym samym miejscu i czasie przez różnych pracodawców wiąże się z istotnym zwiększeniem liczby zagrożeń oraz ryzyka wystąpienia wypadku. Z tej perspektywy bezpieczeństwo i higiena pracy nie odnosi się już tylko do obowiązującego prawa i norm, ale również do wymagań klientów, którzy dostrzegają konieczność współpracy wszystkich uczestników procesu budowlanego.

Wymagania zebrane w zbiór obowiązujących aktów prawnych stanowią bazę i drogowskaz organizacji pracy każdego przedsiębiorstwa.

Aspekt przestrzegania przepisów prawa jest bezdyskusyjny i obligatoryjny dla wszystkich. Na rynku funkcjonują również rozwiązania normatywne. I tak, od 12 marca 2018 roku jest to międzynarodowa norma ISO 45001:2018, która uwzględnia wytyczne Międzynarodowej Organizacji Pracy i wymagania krajowe, zastępując obowiązujące do tej pory standardy BS OHSAS 18001 i PN-N-18001 w 3-letnim okresie przejściowym.

Ponadto, wiele organizacji, w trosce o podniesienie stanu bezpieczeństwa, definiuje dla podwykonawców swoje własne standardy. Stawia tym samym nacisk na determinujące dalszy rozwój kwalifikacje i kompetencje pracowników, dostrzegając ich bezpośredni związek z bezpieczeństwem i higieną pracy.

KO O R DY N ATO R D S. B H P N A B U D OW I E

12

Ze względu na obowiązek zapewnienia pracownikom należytego poziomu bezpieczeństwa oraz warunków pracy pojawia się konieczność współpracy pomiędzy wszystkimi uczestnikami procesu budowlanego w zakresie informowania o zagrożeniach oraz podejmowania działań ochronnych i zapobiegawczych zmierzających do zmniejszenia lub eliminacji zagrożeń

dla zdrowia i życia pracowników.

Współdziałanie jest też konieczne w kwestii udzielania pierwszej pomocy, zwalczania pożarów oraz ewakuacji pracowników.

Pomocne przy zapewnieniu jednolitej formy nadzoru w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy dla wszystkich pracowników, bezpiecznej organizacji prac oraz egzekwowaniu spełnienia minimalnych wymagań prawnych w zakresie BHP okazuje się wyznaczenie koordynatora ds. BHP na budowie, do którego zadań należy: • Czynny udział w przygotowaniu planu bezpieczeństwa i ochrony zdrowia (BIOZ) oraz późniejszy, prowadzony na bieżąco monitoring jego zmian. Przygotowanie planu BIOZ ma podstawy prawne opisane w Dz.U.2010.243.1623 (U) Prawo budowlane art. 21a oraz Dz.U.2003.120.1126 (R) Informacja dotycząca bezpieczeństwa i ochrony zdrowia oraz plan bezpieczeństwa i ochrony zdrowia. Plan BIOZ to dokument uwzględniający specyfikę obiektu budowlanego oraz warunki prowadzenia prac budowlanych, • Koordynacja zadań BHP na budowie, w tym szkolenia wstępne na budowę, analiza przekazanej przez podwykonawców dokumentacji BHP, określanie wytycznych BHP prowadzenia prac przez wszystkich

wykonawców i podwykonawców, bieżące informowanie o zagrożeniach występujących na terenie budowy, • Codzienne raportowanie klientowi oraz innym wskazanym stronom stwierdzonych nieprawidłowości oraz stanu realizacji usunięcia tych nieprawidłowości.

N A D Z Ó R B H P W P R A K TYC E

Obecnie TÜV Rheinland w zakresie koordynacji BHP wspiera jeden z koncernów motoryzacyjnych oraz wiodącego na rynku producenta opakowań. Ze względu na to, że prace budowlane prowadzone są również na terenie działających zakładów i kluczowe jest zapewnienie płynności wszystkich procesów, koordynowanie bezpieczeństwa realizacji prac jest zadaniem wymagającym.

Działania opierają się więc nie tylko na wymogach i przepisach prawnych, ale również na wspólnie tworzonym i aktualizowanym katalogu wytycznych dla wykonawców i podwykonawców, gdzie uwzględnia się szereg działań oraz procedur w ramach tzw. „dobrych praktyk”.

W ramach pełnionych funkcji doradczych i kontrolnych TÜV Rheinland współpracuje z kierownictwem oraz nadzorem budowy, organizując i planując prace w zakresie bezpieczeństwa, w tym wskazania bezpiecznych metod prowadzenia prac oraz sposobu zabezpieczeń. Ponadto, organizowane są narady BHP oraz obchody

Bezpieczeństwo BHP dla wykonawców, których celem jest bieżące rozwiązywanie problematycznych kwestii. Dla wszystkich pracowników firm podwykonawczych wprowadzanych na budowę przeprowadza się szkolenia, a następnie egzekwuje spełnienie wymogów formalnych. TÜV Rheinland uczestniczy w opracowaniu planu BIOZ, procedur, instrukcji bezpiecznego wykonywania robót oraz oceny ryzyka zawodowego. Do obowiązków koordynatora należy również niedopuszczenie do stosowania sposobów wykonywania prac bezpośrednio zagrażających zdrowiu lub życiu pracowników, niezwłoczne wstrzymanie prac w razie stwierdzenia bezpośredniego zagrożenia dla życia lub zdrowia pracowników oraz odsunięcie od pracy pracownika nieprzestrzegającego przepisów i zasad BHP – stąd konieczność stałego nadzoru i kontroli stanu bezpieczeństwa na budowie, pouczanie pracowników, raportowanie niezgodności oraz wskazywanie sposobu ich usunięcia.

Weryfikuje się wykonywanie prac zgodnie z przepisami BHP, sprawność i zgodność maszyn i urządzeń z wymogami BHP, stosowanie wymaganych zabezpieczeń, w tym środków ochrony indywidualnej oraz zbiorowej, zgodność materialnych rzeczywistych warunków pracy z wymogami BHP, prowadzenie wymaganej dokumentacji, bezpieczny sposób organizowania placu budowy, zapewnienie zaplecza socjalnego oraz porządku na placu budowy. Ponadto, podejmowane są różnorodne działania, których celem jest egzekwowanie przyjętych zasad z obszaru zapewnienia bezpieczeństwa wszystkim uczestnikom procesu budowlanego, a także osobom postronnym.

KO R Z YŚ C I D L A K L I E N TA

Kształtowanie kultury bezpieczeństwa i higieny pracy to w dzisiejszych czasach jeden z najważniejszych aspektów funkcjonowania każdej nowoczesnej organizacji. Wśród korzyści dla klienta można wskazać indywidualną analizę potrzeb i zaproponowanie właściwego rozwiązania, kompleksowe i szyte na miarę koncepcje bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach pracy, zapewnienie zindywidualizowanych rozwiązań obejmujących aspekty wymagań prawnych, korporacyjnych i dobrych praktyk rynkowych, dedykowane specjalnie dla klienta zespoły ekspertów, a także zwiększenie produktywności, konkurencyjności organizacji i prestiżu rynkowego oraz atrakcyjności jako pracodawcy. Usługi związane z bezpieczeństwem i higieną pracy TÜV Rheinland w ramach obszaru LifeCare są realizowane dla klienta według jego wymagań i potrzeb, w trosce o bezpieczeństwo i zdrowie pracowników.

Anna Konewecka – Dyrektor Działu Szkoleń i Certyfikacji Osób TÜV Rheinland Polska Sp. z o.o. Absolwentka Politechniki Śląskiej w Gliwicach, Wydziału Organizacji i Zarządzania w Zabrzu, specjalności Zarządzanie i Marketing Przemysłowy. Z TÜV Rheinland związana od 2000 roku, gdzie do 2016 roku pełniła funkcję Dyrektor Zarządzającej spółki TÜV Akademia Polska.

Wiktoria Kępczyńska – Starszy Inspektor ds. BHP TÜV Rheinland Polska Sp. z o.o. Absolwentka Wydziału Inżynierii Zarządzania Politechniki Poznańskiej na kierunku Inżynieria Bezpieczeństwa, specjalności Zarządzanie Bezpieczeństwem i Higieną Pracy wraz z Ergonomią. W TÜV Rheinland zajmuje się koordynacją obszarów związanych z bezpieczeństwem i higieną pracy podczas realizacji projektów budowlanych.

13

Bezpieczeństwo

Spawanie pojazdów szynowych – certyfikacja zgodnie z normą EN 15085-2:2007 Eksploatacja pojazdów szynowych wiąże się z dużymi obciążeniami mechanicznymi i naprężeniami zmiennymi, na które narażane są ich części konstrukcyjne. Zapewnienie odpowiedniego poziomu jakości na etapie wytwarzania komponentów składowych pojazdów szynowych ma więc istotny wpływ na bezpieczeństwo ich użytkowania.

Duża część elementów konstrukcyjnych taboru kolejowego, tramwajowego czy metra jest wytwarzana z wykorzystaniem technologii spawalniczych. Na rynku europejskim ustalone i jednoznaczne wymagania dla procesu spawania pojazdów szynowych i ich części opisuje seria norm EN 15085.

Z uwagi na charakter procesu spawania i poważne konsekwencje w przypadku wystąpienia w nim niezgodności ważne jest zapewnienie odpowiedniego podejścia – od etapu projektowania, przez planowanie i realizację, aż do kontroli ostatecznej i przygotowania dokumentacji powykonawczej. Pięcioczęściowa seria norm EN 15085 („Kolejnictwo – Spawanie pojazdów szynowych i ich części składowych”), która stanowi dla państw będących członkami Europejskiego Komitetu Normalizacyjnego (CEN) podstawę normatywną w obszarze zapewnienia jakości w spawaniu pojazdów szynowych, została przygotowana przez Komitet Techniczny CEN/TC 256 i opublikowana 2007 w roku. Powstałe standardy bazują w dużej części na rodzinie norm niemieckich DIN 6700.

Zakres serii norm EN 15085 odnosi się do spawania materiałów metalowych w procesie wytwarzania pojazdów taboru szynowego i ich części składowych.

Norma EN 15085-2 zestawia wymagania stawiane zakładom spawalniczym oraz opisuje postępowanie przy certyfikacji podmiotów z łańcucha dostaw pojazdów szynowych i ich spawanych komponentów. Należy nadmienić, że grupą docelową dla certyfikacji według EN 15085-2 nie są jedynie zakłady bezpośrednio realizujące proces spawania, ale również organizacje zaangażowane w projektowanie, montaż i dystrybucję części spawanych.

14

Norma EN 15085-2 definiuje 4 poziomy certyfikacji – CL. Poziomy CL 1, CL 2, CL 3 dotyczą zakładów spawalniczych,

które wytwarzają pojazdy szynowe i/lub ich części składowe. To, który poziom jest wymagany dla danego wytwórcy, zależy od znaczenia produkowanego asortymentu pod względem bezpieczeństwa.

Najwyższy poziom jakości – CL 1 – ma zastosowanie na przykład do takich elementów jak szkielety nośne konstrukcji pojazdów, ramy wózków wagonowych, elementy konstrukcyjne zawieszenia, osprzęt hamulców. Wytyczne do możliwej klasyfikacji komponentów w relacji do poziomu jakości zawarte są w informacyjnym Załączniku A do normy EN 15085-2.

Poziom certyfikacji CL 4 przewidziany jest dla podmiotów, które w ramach swojej działalności nie realizują procesu spawania pojazdów szynowych lub ich części, ale operują w obszarach: • prowadzenia prac projektowych, obejmujących spawane elementy pojazdów szynowych (np. biura konstrukcyjne, projektanci działający w ramach własnej działalności gospodarczej), • zakupu spawanych komponentów pojazdów szynowych celem ich montażu, wytwarzania części bazujących na zakupionych elementach spawanych (np. zakup ram spawanych i instalowanie na nich oprzyrządowania elektrycznego, mechanicznego itp.), • zakupu i dalszej odsprzedaży spawanych elementów pojazdów szynowych (np. zewnętrzni pośrednicy w łańcuchu dostaw dla międzynarodowych odbiorców).

Z A RYS W Y M AG A Ń

Wymagania dotyczące zapewnienia jakości w spawaniu, zawarte w normie EN 15085-2, w dużej części odnoszą się bezpośrednio do wymagań serii norm EN ISO 3834.

Zależność pomiędzy poziomem certyfikacji CL a odpowiednią częścią normy EN ISO 3834 jest następująca: • CL 1 -> EN ISO 3834-2 (pełne wymagania jakości), • CL 2 i CL 4 -> EN ISO 3834-3 (standardowe wymagania jakości), • CL 3 -> EN ISO 3834-4 (podstawowe wymagania jakości).

Dodatkowo seria norm EN 15085 uwzględnia specjalne wymagania, jakie muszą spełniać organizacje zaangażowane w projektowanie, wytwarzanie i dystrybucję spawanych elementów taboru szynowego.

Zakład spawalniczy powinien dysponować odpowiednią infrastrukturą i zapleczem technicznym, uwzględniając wyposażenie dodatkowe ułatwiające realizację prac spawalniczych. W przypadku stosowania w produkcji stali nierdzewnych lub aluminium niezbędne jest prawidłowe postępowanie z materiałami i wyrobami dla uniknięcia oddziaływań korozyjnych. Wymagana jest również pełna identyfikowalność materiałów podstawowych, przynajmniej do ich rozkroju, z utrzymaniem jednoznacznej identyfikacji resztek użytkowych.

Ważnym aspektem są odpowiednie kompetencje personelu nadzoru spawalniczego, które uwzględniają fachową wiedzę techniczną, w tym z zakresu spawania pojazdów szynowych. Norma

Bezpieczeństwo wyróżnia trzy poziomy wiedzy technicznej (A, B, C) – wymagane w zależności od poziomu certyfikacji i sprawowanej funkcji.

Organizacja nadzoru spawalniczego musi być jednoznacznie i właściwie uregulowana, zarówno pod względem umocowania w strukturze organizacyjnej przedsiębiorstwa (zapewnienie niezależności od wewnętrznych nacisków), jak i podziału zadań i odpowiedzialności, z uwzględnieniem wymagań normy EN ISO 14731.

personelu, protokoły walidacji sprzętu, procedury, instrukcje, zapisy jakości) oraz bezpośredniej oceny prowadzonych działań operacyjnych. Elementem audytu jest także rozmowa techniczna ze wszystkimi przedstawicielami personelu nadzoru spawalniczego. Imiona, nazwiska, daty urodzenia oraz kwalifikacje personelu nadzoru podawane są na certyfikacie, stąd niezbędne są pisemne zgody na umieszczenie takich danych.

Dla zakładów, które prowadzą produkcję

Personel nadzoru spawalniczego powinien być włączony w procesy, które w jakikolwiek sposób mogą wpłynąć na poprawność i jakość spawania. Dotyczy to także organizacji podlegających poziomowi certyfikacji CL 4, gdzie personel nadzoru powinien być zaangażowany w proces projektowania (jeśli występuje), celem weryfikacji zgodności założeń projektowych z wymaganiami normy EN 15085-3 oraz poprawności i kompletności opracowywanej dokumentacji technicznej (odpowiednia klasyfikacja części, oznaczenia spoin i wymagane informacje na rysunkach).

W przypadku zakupu spawanych elementów pojazdów szynowych nadzór spawalniczy musi być włączony w analizę zleceń klientów, przygotowywanie zapytań ofertowych, proces oceny i kwalifikacji dostawców (z uwzględnieniem wizyt audytowych) oraz odbiory zakupionego asortymentu.

Norma EN 15085-4 przewiduje wykonywanie tzw. prób roboczych.

Za ich planowanie, nadzorowanie realizacji, badania oraz dokumentację odpowiedzialny jest personel nadzoru spawalniczego.

W odniesieniu do działań inspekcyjnych personel kontroli i badań nieniszczących musi być przeszkolony przez przedstawiciela nadzoru spawalniczego w zakresie wymagań odbiorowych w odniesieniu do normy EN 15085-3 (rozdział 5).

P R Z E B I E G C E RTY F I K AC J I

Zgodnie z normą EN 15085-2 dla organizacji prowadzących działalność obejmującą poziomy CL 1, CL 2, CL 4 wymagana jest certyfikacja. Weryfikacja spełnienia wymagań jakości dla wnioskowanego poziomu certyfikacji realizowana jest przez jednostkę certyfikującą w drodze audytu.

Audyt certyfikacyjny odbywa się na wniosek organizacji. Spełnienie wymagań oceniane jest na podstawie przedłożonej przed i w trakcie audytu dokumentacji (np. WPQR, poświadczenia kwalifikacji

spawalniczą, bardzo istotną część audytu stanowi wizytacja zakładu i prześledzenie realizacji zadań produkcyjnych.

Weryfikowane jest przy tym wykonywanie prób roboczych według EN 15085-4.

W przypadku prowadzenia produkcji spawalniczej w kilku lokalizacjach wytwórca powinien umieścić taką informację we wniosku, ponieważ certyfikat jest wydawany tylko w odniesieniu do konkretnych lokalizacji, które podlegały audytowi.

certyfikująca wydaje certyfikat, którego ważność wynosi maksymalnie 3 lata.

W okresie certyfikacji przeprowadzane są coroczne nadzory ze strony jednostki certyfikującej. W przypadku wystąpienia zmian odnoszących się do informacji zamieszczonych na certyfikacie (np. zmiany w personelu nadzoru spawalniczego, uruchamianie produkcji w oparciu o nową technologię spawania) organizacja zobowiązana jest niezwłocznie powiadomić jednostkę certyfikującą. Każdorazowo takie zgłoszenia rozpatrywane są indywidualnie.

Uzyskanie certyfikatu zgodności z wymaganiami normy EN 15085-2 daje wielu organizacjom możliwość uczestniczenia w globalnym rynku dostaw asortymentu części spawanych dla pojazdów szynowych, które eksploatowane są w krajach europejskich. Jest także poświadczeniem możliwości spełnienia restrykcyjnych wymagań spawalniczych dla sektora transportu kolejowego. ŹRÓDŁA: •

W sytuacji stwierdzenia niezgodności w toku certyfikacji audytowana organizacja zobowiązana jest zaplanować i wdrożyć działania, mające na celu wyeliminowanie stwierdzonych uchybień i ich przyczyn.

Weryfikacja takich działań prowadzona jest przez audytora, który indywidualnie rozpatruje każdy przypadek.

Jeśli podczas audytu nie stwierdzono odstępstw od wymagań lub działania po wskazanych niezgodnościach zostały zweryfikowane pozytywnie, jednostka

•

•

•

•

EN 15085-1:2007+A1:2013, Kolejnictwo – Spawanie pojazdów szynowych i ich części składowych – Część 1: Postanowienia ogólne EN 15085-2:2007, Kolejnictwo – Spawanie pojazdów szynowych i ich części składowych – Część 2: Wymagania dotyczące jakości i certyfikacja zakładów spawalniczych EN 15085-3:2007, Kolejnictwo – Spawanie pojazdów szynowych i ich części składowych – Część 3: Wymagania konstrukcyjne EN 15085-4:2007, Kolejnictwo – Spawanie pojazdów szynowych i ich części składowych – Część 4: Wymagania produkcyjne EN 15085-5:2007, Kolejnictwo – Spawanie pojazdów szynowych i ich części składowych – Część 5: Kontrola, badania i dokumentacja

Krzysztof Skrzypek – Specjalista ds. Spawalnictwa TÜV Rheinland Polska Sp. z o.o. Absolwent Wydziału Inżynierii Metali i Informatyki Przemysłowej AGH w Krakowie. Inżynier spawalnik IWE, inspektor IWI-C. Posiada polskie i międzynarodowe doświadczenie w obszarach kontroli i zapewnienia jakości w procesach wytwarzania oraz prowadzeniu nadzoru spawalniczego.

15

Bezpieczeństwo

Próby robocze w budowie pojazdów szynowych zgodnie z EN 15085-4 oraz DVS 1621 Konstrukcje spawane, procesy spawania, kwalifikacje personelu i wreszcie jakość złączy muszą być każdorazowo sprawdzane. W przypadku pojazdów szynowych wymóg ten określają serie norm EN 15085 „Spawanie pojazdów szynowych i części pojazdów szynowych”. Prostym, szybkim i tanim sposobem weryfikacji są próby robocze, które opisuje część czwarta normy EN 15085 poświęcona wymogom produkcyjnym.

Osobą odpowiedzialną za rodzaj i zakres prób roboczych jest pracownik nadzoru spawalniczego zakładu wykonawcy, pod nadzorem którego odbywa się spawanie oraz ocena złącza. Złącza należy wykonywać zgodnie z EN ISO 15613, niezależnie od klasy konstrukcji oraz klasy jakości spoin. Próby należy wykonywać jako technologiczne złącza spawane bezpośrednio na danej konstrukcji na przedłużeniu spoiny lub na elementach zbliżonych do geometrii złącza. Należy je ustalić podczas przeglądu projektu pod względem spawalniczym i ująć w planie produkcji.

P R Ó BY R O B O C Z E D L A W Y K A Z A N I A P O P R AW N O Ś C I I B E Z P I E C Z E Ń STWA KO N ST R U K C J I

W fazie projektowania próby robocze wykonuje się w celu udowodnienia, że zaprojektowane złącza są możliwe do wykonania w produkcji oraz że spełniają stawiane im wymagania. Przygotowanie brzegów złączy do spawania zgodnie z EN 15085-3 omawia tabela B.1 normy.

Dla innego przygotowania brzegów złącza należy wykonać próby robocze, które posłużą do kwalifikowania instrukcji technologicznej spawania (WPS).

16

Poprawnie zaprojektowana konstrukcja spawana powinna uwzględnić kształt ukosowania brzegów materiału do spawania, możliwość/dostęp do obszaru spawania, odpowiednie metody

spawania, materiały dodatkowe i podstawowe, rodzaj spoin, tolerancje oraz oszacowanie i zapewnienie dostępu do przeprowadzenia badań złączy.

Podstawowym celem prób roboczych jest potwierdzenie poprawności projektu konstrukcji pod względem spawalniczym.

Próby robocze nie są ograniczone czasowo.

P R Ó BY R O B O C Z E D L A S P R AW D Z E N I A P R O C E S U S PAWA N I A

Próby robocze dla weryfikacji procesu spawania w przypadku posiadania kwalifikowanej instrukcji spawania WPS wymagane są dla potwierdzenia grubości spoiny bez pełnego przetopu w złączach doczołowych i teowych, dla spoin jednostronnych ½ V w złączach teowych, wystąpienia niezgodności w procesie produkcyjnym oraz nowej produkcji, jeśli wymaga tego stopień trudności oraz brak doświadczenia. Mogą być również wykonane w przypadku wprowadzenia nowych materiałów (materiałów dodatkowych do spawania), nowo zakupionych urządzeń spawalniczych, przydatności oraz konieczności stosowania oprzyrządowania i prowadzenia procesu spawania w szczególnych warunkach (temperatura, wilgotność).

Wyniki prób roboczych muszą być dostępne przed rozpoczęciem produkcji.

Bezpieczeństwo

Ważność prób nie jest ograniczona czasowo, ale jeśli wystąpią istotne zmiany, próby należy powtórzyć.

tylko za pomocą badań niszczących (np. twardość).

PRAKTYKA

P R Ó BY R O B O C Z E D L A W Y K A Z A N I A K WA L I F I K AC J I S PAWAC Z A

Zasadniczo umiejętności spawacza są wykazane przez egzaminy kwalifikacyjne spawacza zgodnie z EN ISO 9606, ale jeśli spoina nie mieści się w zakresie kwalifikacji lub wymaga szczególnej sprawności manualnej, należy wykonać próby robocze. I tak, próby robocze mogą być wymagane dla spoin ½ V lub ½ Y w złączach teowych, trudnego dostępu do wykonania spoiny, dla prac wykonywanych w trudnych warunkach, np. naprawa, dla spawania otworowego lub węzła trzech blach, spawania materiałów o ograniczonej spawalności, dla odgałęzień rurowych, spoin wymagających uzyskania wysokiej jakości, np. CP A, oraz przy zatrudnieniu nowych spawaczy lub operatorów.

Ważność prób roboczych jest ograniczona zgodnie z normą EN ISO 9606 i ustalona jest przez osobę odpowiedzialną nadzoru spawalniczego.

Przystępując do prób roboczych, należy ustalić zakres zastosowania, dla którego obowiązuje próba robocza, a także zidentyfikować problem, np. brak możliwości wykonania badań nieniszczących, brak dostępu do wykonania spoiny, nieznane materiały podstawowe. Wymagane jest również określenie wymiarów oraz kształtu złącza i opracowanie WPS. Należy również ustalić rodzaj oraz zakres badań, nadzorować wykonanie próby oraz ustalić zakres oraz termin ważności próby.

Dokumentacja z prób roboczych powinna zawierać zakres zastosowania próby roboczej, identyfikacje spawacza/operatora wykonującego złącze, zlecenie (wagon, konstrukcja, rysunek), WPS, według którego wykonano próbę, sprawozdanie z wykonanych badań, zakres obowiązywania próby (grubości, średnic, materiałów podstawowych), datę wykonania złącza i badań oraz okres ważności i podpis osoby odpowiedzialnej nadzoru spawalniczego.

P R Ó BY R O B O C Z E D L A W Y K A Z A N I A JA KO Ś C I S P O I N

W złączach, w których nie jest możliwe wykonanie badań nieniszczących lub ich wynik nie jest pewny, wykonuje się próby robocze, które poddaje się badaniom niszczącym. Próby można wykonać na przedłużeniu elementu konstrukcyjnego lub przeprowadzić badania niszczące na gotowych elementach w sposób losowy. Wyniki takich prób muszą być dokumentowane, a same próby ujęte w planie badań. Wykonanie oraz ilość prób ustala osoba nadzoru spawalniczego w ramach przeglądu projektu. Okres ważności prób roboczych dotyczy danej konstrukcji.

Próby są wymagane, jeśli konstrukcja złącza uniemożliwia wykonanie badań nieniszczących, kiedy należy wykonać spoiny bez pełnego przetopu na przekroju złącza (np. spoiny pachwinowe, spoiny na I, Y, ½ Y, K) i określić parametry możliwe do zbadania

Zakres badań prób roboczych nie powinien być większy od zdefiniowanego w EN ISO 15613. Jeśli próby robocze mają służyć do przedłużenia ważności egzaminu spawacza, zakres badań powinien być zgodny z wytycznymi EN ISO 9606. ŹRÓDŁA: •

•

•

•

•

•

EN 15085-1:2007+A1:2013, Kolejnictwo – Spawanie pojazdów szynowych i ich części składowych – Część 1: Postanowienia ogólne EN 15085-2:2007, Kolejnictwo – Spawanie pojazdów szynowych i ich części składowych – Część 2: Wymagania dotyczące jakości i certyfikacja zakładów spawalniczych EN 15085-3:2007, Kolejnictwo – Spawanie pojazdów szynowych i ich części składowych – Część 3: Wymagania konstrukcyjne EN 15085-4:2007, Kolejnictwo – Spawanie pojazdów szynowych i ich części składowych – Część 4: Wymagania produkcyjne EN 15085-5:2007, Kolejnictwo – Spawanie pojazdów szynowych i ich części składowych – Część 5: Kontrola, badania i dokumentacja DVS 1621:2017-11, Próby robocze wykonywane przy budowie pojazdów szynowych

Andrzej Kierzek – Specjalista ds. Spawalnictwa TÜV Rheinland Polska Sp. z o.o. Absolwent Wydziału Mechanicznego Politechniki Wrocławskiej, kierunku Mechanika i Budowa Maszyn. Inżynier spawalnik IWE. Posiada doświadczenie w obszarach kontroli jakości oraz w prowadzeniu nadzoru spawalniczego.

17

Bezpieczeństwo

Walidacja wyposażenia do spawania i czynności pomocniczych jako przykład nadzorowania sprzętu w procesach specjalnych Technologie spawalnicze zaliczane są do grupy procesów specjalnych, czyli takich, których rezultat jest trudny lub niemożliwy do zweryfikowania na wyrobie wyprodukowanym z ich wykorzystaniem. Niewłaściwe prowadzenie procesów specjalnych może doprowadzić do niezgodności i wad, które ujawnią się dopiero w eksploatacji i mogą mieć wpływ na bezpieczeństwo i trwałość wyrobów. Jednym z ważnych czynników budowania jakości w procesie specjalnym spawania jest właściwa walidacja sprzętu operacyjnego oraz kontrolnego.

Poprawność działania używanego sprzętu, obok wymagań dotyczących kwalifikacji personelu i zatwierdzania technologii, jest w spawaniu kluczowym elementem dla zapewnienia jakości w procesie.

Seria norm EN ISO 3834 odnosząca się do jakości w spawaniu materiałów metalowych zawiera wymaganie konserwacji sprzętu dla zapewnienia jego właściwej pracy.

18

Na całość wyposażenia do procesu spawania składają się zarówno spawalnicze źródła energii, jak i cały sprzęt pomocniczy, między innymi do cięcia materiałów, przygotowania powierzchni i geometrii złączy, pozycjonowania i mocowania konstrukcji, podgrzewania

wstępnego, obróbki cieplnej oraz kontroli i badań. Przy przemysłowym stosowaniu technologii spawania wszystkie te urządzenia i przyrządy powinny podlegać walidacji, ponieważ niesprawność sprzętu w którymkolwiek punkcie procesu może nieść negatywne konsekwencje dla bezpieczeństwa i jakości. Organizacja stosująca spawanie jako technologię wytwarzania powinna więc cały posiadany osprzęt techniczny tego procesu ująć w wykazach, z jednoznaczną identyfikacją wszystkich pozycji, oraz prowadzić okresowe czynności kontrolne i walidacje według ustalonych harmonogramów.

S P R Z Ę T D O S PAWA N I A Ł U KO W E G O

We współczesnym przemyśle

najpowszechniej stosowane są metody spawania łukowego (MMA, MIG/MAG, TIG). Energia cieplna w tych procesach dostarczana jest przez jarzący się łuk elektryczny. Utrzymanie parametrów spawania zgodnych z nastawami na źródle oraz właściwe wskazania mierników są konieczne do wykonania złączy zgodnie z instrukcjami technologicznymi.

Nieprawidłowe działanie źródła energii spawania łukowego może przyczynić się do wystąpienia niezgodności spawalniczych (np. przyklejeń, podtopień) oraz niekorzystnych zmian w strukturze materiałów. Niedotrzymanie parametrów prądowo-napięciowych przy spawaniu materiałów o dużej wrażliwości na wprowadzone ciepło (np. stale

Bezpieczeństwo wysokowytrzymałe, stopowe, obrobione cieplnie) może doprowadzić do obniżenia zakładanej trwałości i wytrzymałości złączy, a nawet nagłych pęknięć w czasie eksploatacji, co skutkuje poważnym zagrożeniem dla bezpieczeństwa konstrukcji.

Aby zminimalizować możliwość nieprawidłowego działania, sprzęt do spawania powinien być poddawany okresowym przeglądom kontrolnym i walidacji. W krajach członkowskich Europejskiego Komitetu Normalizacyjnego Elektrotechniki (CENELEC), czyli również w Polsce, normami właściwymi do stosowania są EN 60974-4, „Sprzęt do spawania łukowego – Część 4: Kontrola okresowa i badanie” oraz EN 50504, „Walidacja sprzętu do spawania łukowego”.

Czynności kontrolne powinny być prowadzone przez personel wyspecjalizowany w dziedzinie napraw i eksploatacji urządzeń elektrycznych.

W polskim prawodawstwie wymagania kwalifikacyjne dla takiego personelu są regulowane przez rozporządzenie Dz.U. 2003 nr 89 poz. 828. Zalecane jest, aby wykonujący przegląd i walidację znał specyfikę metod spawania elektrycznego.

Zgodnie z EN 50504 walidację standardowego sprzętu do spawania łukowego powinno przeprowadzać się corocznie. Częstsza walidacja może być konieczna, jeżeli takie są zalecenia producenta urządzenia lub wystąpią czynniki mogące mieć wpływ na poprawność jego działania (np. naprawy serwisowe, przeciążenia lub awarie sieci elektrycznej itp.). Ponieważ urządzenia spawalnicze narażone są na trudne warunki pracy, takie jak silne zakurzenie czy obecność pyłu metalicznego, dobrą praktyką jest ustalenie częstotliwości planowanych czynności serwisowych i ich odpowiedniego doboru, z uwzględnieniem intensywności i warunków eksploatacji konkretnych maszyn.

identyfikacyjny). Poprawnie przygotowany protokół stanowi obiektywny dowód walidacji.

spełnienia wymagań bezpieczeństwa urządzeń i osprzętu, stanowiących wyposażenie stanowisk spawalniczych.

WYPOSAŻENIE POMOCNICZE ORAZ S P R Z Ę T D O KO N T R O L I I B A DA Ń

Do właściwego prowadzenia procesu spawania, poza urządzeniami spawalniczymi, niezbędny jest sprawny sprzęt pomocniczy i kontrolno-pomiarowy.

Takie wyposażenie, dla potwierdzenia spełnienia kryteriów dotyczących zamierzonego zastosowania, powinno być również okresowo walidowane.

Zbiorcze wymagania jakości w tym zakresie opisuje norma EN ISO 17662, „Spawanie – Wzorcowanie, sprawdzanie i walidacja sprzętu używanego do spawania oraz czynności pomocniczych”.

Standard ten odnosi się do urządzeń, które wykorzystywane są w różnych metodach spawania i procesach pokrewnych. Zawiera postanowienia ogólne, odwołania do norm zewnętrznych, klasyfikacje koniecznych czynności związanych z wzorcowaniem, sprawdzeniem lub walidacją. Norma określa ogólne wymaganie prowadzenia czynności kontrolnych w stosunku do urządzeń produkcyjnych i kontrolno-pomiarowych minimum raz w roku. Interwał ten może zostać zmieniony i dostosowany odpowiednio do wytycznych producenta danego sprzętu lub innych czynników występujących u użytkownika (np. intensywności eksploatacji, użytkowania w utrudnionych warunkach).

Przy prowadzeniu nadzoru nad wyposażeniem do kontroli i badań złączy spawanych należy pamiętać, aby, obok walidacji takich instrumentów jak spoinomierze, suwmiarki, defektoskopy itp., zapewnić też odpowiednie postępowanie ze środkami chemicznymi, które mają wpływ na otrzymane wyniki.

Mowa tu na przykład o środkach do badań penetracyjnych i magnetyczno-proszkowych, które powinny być nadzorowane w obszarze sposobu ich przechowywania, terminów przydatności do użycia i wykrywalności niezgodności, jaką zapewniają.

Wewnątrzzakładowa organizacja nadzoru nad sprzętem używanym w procesie spawania wymaga indywidualnego podejścia. Należy pamiętać o zdefiniowaniu ról i zadań oraz rozdzieleniu odpowiedzialności pomiędzy personel nadzoru spawalniczego, służby jakości i utrzymania ruchu. W pierwszej kolejności należy mieć na uwadze spełnienie wymagań prawnych. Uchybienia w tym obszarze często wiążą się z karami, jakie mogą nakładać organy państwowe.

Jednocześnie istotne jest wyjście naprzeciw wszystkim wymogom jakościowym, które wynikają z norm branżowych czy specyfikacji klientów.

Zapisy jakości, takie jak harmonogramy przeglądów i walidacji, świadectwa wzorcowania, protokoły z badań okresowych, powinny być w pełni identyfikowalne, na bieżąco uzupełniane oraz, dla zapewnienia łatwej dostępności dla stron zainteresowanych, przejrzyście archiwizowane.

Opisane podejście do walidacji wyposażenia dla procesu spawania jest elementem minimalizowania ryzyka wystąpienia niezgodności w wyrobach.

Analogicznie – bazując na odpowiednich przepisach i normach – postępuje się przy walidacji sprzętu dla innych procesów specjalnych. Takie działania pozwalają zabezpieczyć interesy wytwórcy w obszarze jakości i bezpieczeństwa stosowanych technologii. ŹRÓDŁA: •

•

• •

Bardzo ważnym aspektem kontroli urządzeń do spawania łukowego jest również potwierdzenie bezpieczeństwa ich użytkowania, co ma odniesienie w wymaganiach prawnych z zakresu BHP. Po przeprowadzonej kontroli powinien zostać sporządzony protokół zawierający wymagane dane oraz odwołania do dokumentów prawnych i normatywnych, stanowiących podstawę przeglądu.

Dokument taki musi wykazywać jednoznaczną identyfikację walidowanego sprzętu (producent, model, numer seryjny/

Bezpieczeństwo przy pracach spawalniczych w polskim prawie reguluje rozporządzenie Dz.U. 2000 nr 40 poz.

470, które mówi m.in. o konieczności udokumentowanego potwierdzenia

• •

Dz.U. 2000 nr 40 poz. 470, Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 27 kwietnia 2000 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy pracach spawalniczych Dz.U. 2003 nr 89 poz. 828, Rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 28 kwietnia 2003 r. w sprawie szczegółowych zasad stwierdzania posiadania kwalifikacji przez osoby zajmujące się eksploatacją urządzeń, instalacji i sieci EN ISO 3834 (seria norm), Wymagania jakości dotyczące spawania materiałów metalowych EN ISO 17662:2016, Spawanie – Wzorcowanie, sprawdzanie i walidacja sprzętu używanego do spawania oraz czynności pomocniczych EN 50504:2008, Walidacja sprzętu do spawania łukowego EN 60974-4:2016, Sprzęt do spawania łukowego – Część 4: Kontrola okresowa i badanie

Krzysztof Skrzypek – Specjalista ds. Spawalnictwa TÜV Rheinland Polska Sp. z o.o. Absolwent Wydziału Inżynierii Metali i Informatyki Przemysłowej AGH w Krakowie. Inżynier spawalnik IWE, inspektor IWI-C. Posiada polskie i międzynarodowe doświadczenie w obszarach kontroli i zapewnienia jakości w procesach wytwarzania oraz prowadzeniu nadzoru spawalniczego.

19

Wiedza i praktyka

Jak oceniać stan techniczny pojazdów szynowych, aby zminimalizować ryzyko inwestycyjne Obserwowana w ostatnich latach w Polsce dynamika rozwoju rynku przewozów kolejowych oraz liczba podmiotów związanych z transportem szynowym (niemal stu przewoźników licencjonowanych przez Urząd Transportu Kolejowego w 2018 roku) sprawia, że pojęcie „ocena stanu technicznego pojazdów szynowych” umyka swej pierwotnej etymologii. Termin ten nie odnosi się już wyłącznie do okresowej kontroli kluczowych parametrów jezdnych bądź konstrukcyjnych taboru, ale dotyczy też coraz większej liczby obszarów związanych m.in. z historią przeglądów w okresie istnienia, standardami systemu utrzymania, analizą gotowości i niezawodności technicznej, a przede wszystkim oceną podatności utrzymaniowej i szacowanym czasem eksploatacji pojazdu w przyszłości. Wysoki poziom nakładów inwestycyjnych w tym obszarze wymaga, aby dochowane zostały wszelkie możliwe zasady „należytej staranności”, które mają na celu zminimalizować ryzyko inwestycyjne.

P R O C E SY U T R Z Y M A N I OW E TA B O R U

20

Ocena stanu technicznego pojazdu szynowego oparta jest na bardziej złożonych zadaniach niż okresowy przegląd samochodu i powiązana jest z systemem utrzymania pojazdu, który zdefiniowany jest w tzw. Dokumentacji Systemu Utrzymania (DSU). Dla pojazdu kolejowego (lokomotywa, wagon, elektryczny zespół trakcyjny itp.) zadania kontrolne, rewizyjne bądź naprawcze podejmowane są zgodnie z pięciopoziomową gradacją P1÷P5. Każdy z poziomów definiuje zadania sprawdzające lub/i naprawcze.

W przypadku wyższych poziomów utrzymania (głównie P3÷P5) czynności kontrolne wymagają demontażu poszczególnych podsystemów/ komponentów pojazdu, np. wywiązania wózka spod wagonu wraz z zestawem kołowym, i mogą być przeprowadzone wyłącznie w specjalistycznych zakładach (dla prowadzenia prac utrzymaniowych wagonów towarowych wymagana jest dodatkowo specjalna certyfikacja, tzw. ECM). Tym samym, w kontekście wymagań prawnych i regulacyjnych dla

pojazdu szynowego, pełna ocena stanu technicznego w danym momencie jego eksploatacji nie jest możliwa bez odniesienia się do kompletnej analizy historii prac utrzymaniowych, tj. weryfikacji poprawności zapisów i sprawdzeń protokołów przekazania, kart kontrolnych, kart pomiarowych właściwych dla danego typu pojazdu.

Niedopełnienie określonych wymagań dla danych poziomów utrzymania wpływa nie tylko na pogorszenie właściwości technicznych pojazdu i jego ocenę, ale jest też złamaniem przepisów i stanowi zagrożenie dla bezpieczeństwa w ruchu kolejowym.

przebywania pojazdu w stanie niezdatności ze względu na realizacje prac utrzymaniowych poziomów P1÷P5, tzw. planowe wyłączenia z eksploatacji, czasu przebywania pojazdu w stanie niezdatności ze względu na nieplanowe uszkodzenia, tj. naprawy bieżące lub naprawy gwarancyjne.

DOSTĘPNOŚĆ I NIEZAWODNOŚĆ TABORU

L I STA KO N T R O L N A

W ocenie stanu technicznego pojazdu kolejowego aspektem równie istotnym jak prawidłowość prowadzenia procesów utrzymaniowych jest ocena dostępności i niezawodności taboru. Najczęściej oparta jest o obliczenia wskaźnika gotowości technicznej, gdzie ujęte zostają dane dotyczące czasu przebywania pojazdu w zdatności, tj. sprawnym technicznie, czasu

Przeprowadzając analizę historii utrzymania pojazdu oraz obliczając wskaźnik gotowości technicznej, otrzymuje się odpowiednie podstawy do przeprowadzenia oględzin pojazdu.

Jednym z możliwych sposobów realizacji tego zadania jest zastosowanie listy kontrolnej, która ujmuje kluczowe podsystemy pojazdu szynowego.

Kontrola poszczególnych jego funkcji

Oparta na kompletnych, wiarygodnych i zweryfikowanych danych wejściowych analiza pozwala na wskazanie poziomu dostępności pojazdu w danym okresie, co z kolei stanowi źródło wiedzy o realnym wykorzystaniu pojazdu w realizacji zadań przewozowych.

Wiedza i praktyka oraz prawidłowości pracy danych układów, rozszerzona o próby ruchowe w terenie, pozwala na wiarygodną ocenę stanu technicznego pojazdu.

D O DAT KOW E Z A B E Z P I E C Z E N I E I N W E S TYC J I

Biorąc pod uwagę fakt, jak wielkie mogą być nakłady finansowe w sektorze kolejowym (dla przykładu, koszt zakupu 1 sztuki nowobudowanej lokomotywy elektrycznej liniowej waha się od 12 mln do 16 mln PLN, a koszt zakupu lokomotywy spalinowej po naprawie głównej to min. 4 mln PLN), omówione czynności kontrolno-analityczne mogą okazać się niewystarczające dla należytego zabezpieczenia procesu inwestycyjnego związanego z zakupem taboru. Zarówno dla pojazdu pozostającego wcześniej w eksploatacji, jak i tego nowego istotnym jest oszacowanie możliwego i efektywnego czasu jego użytkowania oraz kosztów jego obsługi (tzw. Life Cycle Cost – Koszt Istnienia Produktu).

W tym celu należy przeanalizować rozwiązania konstrukcyjne, rodzaje materiałów, urządzenia i komponenty oraz systemy informatyczne zastosowane przy budowie pojazdów, ale też wykorzystać doświadczenia z eksploatacji.

Konsekwencją powyższego jest konieczność wskazania ewentualnych zagrożeń związanych z ograniczeniami w dostępności części zamiennych w przyszłości, szczególnie w kontekście zmian w procesach i technikach wytwarzania komponentów i rozwoju rozwiązań z obszaru automatyki, sterowania i oprogramowania komputerowego.

Nie mniej ważna jest predykcja możliwych zmian legislacyjnych mogących wpłynąć na wymagania związane z dopuszczeniem do eksploatacji pojazdu szynowego, czego obecnym przykładem może być wymóg wyposażenia pojazdów trakcyjnych w urządzenia związane z systemem sterowania ruchem kolejowym ETCS. Przystępując do zakupu lub przejęcia w użytkowanie pojazdu szynowego, warto zwrócić uwagę na kompleksowość obszarów odnoszących się do szeroko pojętej oceny stanu technicznego – kontrola podstawowych funkcji i podzespołów „tu i teraz” stanowi wyłącznie ułamek informacji niezbędnych do właściwej i możliwie pełnej oceny pojazdu szynowego, a tym samym do zachowania zasad „należytej staranności” przy realizacji procesów inwestycyjnych.

Krystian Bochenek – Koordynator Projektów Sekcji Kolejowej TÜV Rheinland Polska Sp. z o.o. Absolwent Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie.

Od ponad 15 lat związany z produkcją, serwisem oraz oceną taboru szynowego w Polsce i zagranicą.

21

Wiedza i praktyka

Jakie wymagania musi spełnić wytwórca wyrobów medycznych planujący ekspansję na rynek brazylijski W Brazylii działa ponad 6 500 szpitali, z czego około 70 procent jest prywatnych.

Pomimo kryzysu gospodarczego w ostatnich latach rynek usług medycznych zauważalnie się rozwija, a co za tym idzie, wzrastają nakłady finansowe na inwestycje w nowy sprzęt medyczny. Sprawia to, że Brazylia staje się atrakcyjnym rynkiem zbytu dla wyrobów medycznych, których wytwórcy, chcąc wprowadzić swoje produkty, zobowiązani są spełnić określone wymagania.

A N V I S A – R E J E ST R AC JA I O G Ó L N E W Y M AG A N I A D L A W Y R O B ÓW M E DYC Z N YC H

Nadzór nad brazylijskim rynkiem wyrobów medycznych prowadzi agencja ANVISA (Agência Nacional de Vigilância Sanitária), która rejestruje wprowadzane na rynek tego kraju wyroby medyczne oraz wyroby medyczne do diagnostyki in-vitro. Wymagania względem nich określa Rezolucja 185 z 2001 roku.

Analogicznie do krajów Unii Europejskiej wyroby medyczne w Brazylii są klasyfikowane według ryzyka związanego z ich stosowaniem. Reguły klasyfikacyjne zostały zdefiniowane w aneksie II wspomnianej rezolucji. Według regulacji brazylijskich wyroby są klasyfikowane do klas I, II, III i IV, które to są tożsame z europejskimi klasami I, IIa, IIb i III i, również podobnie jak w UE, muszą spełniać zasadnicze wymagania dla bezpieczeństwa i skuteczności zdefiniowane w Rezolucji RDC 56.

D O B R A P R A K TY K A W Y TWA R Z A N I A

22

Wytwórcy i importerzy wyrobów medycznych i wyrobów medycznych do diagnostyki in-vitro powinni dodatkowo wdrożyć wymagania Dobrej Praktyki Wytwarzania (GMP) określone w Rezolucji RDC 16. Wymagania te opisują nadzór nad projektowaniem, zakupami, wytwarzaniem, pakowaniem, etykietowaniem, przechowywaniem, dystrybucją, instalowaniem i serwisowaniem wyrobów medycznych i wyrobów medycznych do diagnostyki in-vitro. W przypadku wyrobów

medycznych klasy III i IV wdrożenie tych wymagań musi zostać potwierdzone wystawionym przez ANVISA certyfikatem GMP. Certyfikat ten jest przyznawany na podstawie inspekcji przeprowadzonych przez audytorów ANVISA w miejscach prowadzenia wspomnianych procesów.

Sama agencja ANVISA bierze aktywny udział w programie MDSAP, który to pozwala zaspokoić jednym audytem wymagania różnych organów regulacyjnych innych krajów. Certyfikaty MDSAP są wystarczające jako dowód spełnienia wymagań GMP. I N M E T R O – W Y M AG A N I A T E C H N I C Z N E

wyrobów medycznych (ordynacja 54, wcześniej 350), jednorazowych sterylnych igieł (ordynacja 501), wyrobów jednorazowych do transfuzji i infuzji (ordynacja 502), jednorazowych sterylnych strzykawek (ordynacja 503), implantów piersi (ordynacja 162), chirurgicznych i niechirurgicznych rękawiczek (ordynacja 332) oraz sprzętu ochrony osobistej PPE (ordynacja 230).

Ponadto, zdefiniowano specyficzne wymagania dla tych grup, na przykład dla elektrycznych wyrobów medycznych określono, jakie testy powinny zostać obligatoryjnie wykonane w zakresie finalnej kontroli jakości.

D L A W Y R O B Ó W M E DYC Z N YC H

Poza spełnieniem wymagań Dobrej Praktyki Wytwarzania dla niektórych grup wyrobów medycznych zostały wyróżnione dodatkowe wymagania techniczne, za określenie których oraz stosowną certyfikację odpowiada Narodowy Instytut Metrologii, Jakości i Technologii INMETRO (Instituto Nacional de Metrologia, Qualidade e Tecnologia).

Dotyczą one następujących grup wyrobów medycznych: elektrycznych

Certyfikacja wyrobów medycznych według wymagań INMETRO polega na inspekcji miejsca wytwarzania oraz przeglądzie dokumentacji technicznej.

W ramach inspekcji miejsca wytwarzania audytorzy prowadzą kontrolę linii produkcyjnej każdego modelu wyrobu objętego certyfikacją oraz kontrolę jakości na etapie dostawy materiałów i komponentów oraz wyrobu gotowego.

Przegląd dokumentacji technicznej

Maciej Ściera – Kierownik Produktu TÜV Rheinland Polska Sp. z o.o.

Absolwent Politechniki Krakowskiej, kierunku Inżynieria Komputerowa.

Z TÜV Rheinland Polska związany od 2009 roku. Członek Komitetu Technicznego 67 ds. Elektrycznej Aparatury Medycznej przy Polskim Komitecie Normalizacyjnym. Audytor wiodący, ekspert certyfikujący i audytor senior systemu zarzadzania jakości wyrobów medycznych według EN ISO 13845.

Od 2014 roku zajmuje się koordynacją certyfikacji wyrobów medycznych według brazylijskich wymagań INMETRO w Europie.

Wiedza i praktyka

obejmuje w szczególności dokumentację zarządzania ryzykiem, instrukcję obsługi i etykiety, dokumenty dotyczące inżynierii użyteczności, rozwoju oprogramowania, biokompatybilności oraz raporty z badań potwierdzających zgodność z mającymi zastosowanie normami.

Certyfikacja INMETRO prowadzona jest przez jednostki certyfikujące autoryzowane przez INMETRO, z których jedną jest TÜV Rheinland do Brazil Ltda.

Audytorzy dla wyrobów medycznych TÜV Rheinland Polska są autoryzowani na audytorów INMETRO TÜV Rheinland do Brazil Ltda., dzięki czemu większość inspekcji miejsca wytwarzania wyrobów medycznych w Europie jest prowadzona przez polskich audytorów.

R A P O RTY Z B A DA Ń

MDSAP A INMETRO

Jednym z najistotniejszych elementów dokumentacji analizowanej podczas certyfikacji INMETRO są raporty z badań potwierdzających zgodność z mającymi zastosowanie normami. Badania te są ważne tylko przez 2 lata i po tym czasie muszą być powtórzone. Powinny być wykonane przez akredytowane laboratoria, bo to pozwala uznać, że zostały przeprowadzone zgodnie z wymaganiami i są wiarygodne. Dodatkowo, z uwagi na różny poziom jednostek akredytujących na świecie, INMETRO przyjęło, że uznawane są jedynie akredytacje członków ILAC. Wraz z wprowadzeniem programu MDSAP, który unifikuje certyfikacje w obszarze wyrobów medycznych, INMETRO dopuściło również uznawane w wielu krajach badania w schemacie CB.

Certyfikacje MDSAP i INMETRO są dwoma różnymi certyfikacjami, choć częściowo ich wymagania pokrywają się. MDSAP jest certyfikacją systemu zarządzania jakością, co w Unii Europejskiej można porównać do dobrowolnej certyfikacji EN ISO 13485. INMETRO odnosi się z kolei do certyfikacji produktu, która w UE odpowiada certyfikacji według wymagań jednej z dyrektyw dla wyrobów medycznych. Z formalnego punktu widzenia audyt MDSAP nie zastępuje inspekcji miejsca wytwarzania wymaganej dla certyfikacji INMETRO, ale jeśli audytorzy posiadają odpowiednie autoryzacje, przeprowadzenie obu tych audytów możliwe jest w ramach jednej wizyty u wytwórcy.

23

Wiedza i praktyka

Jakie zmiany wprowadza 8. wersja standardu BRC? 1 sierpnia 2018 roku BRC opublikowało nową, 8. już wersję standardu BRC. Podobnie, jak ze wszystkimi zmianami globalnych norm, również i w tym przypadku, od momentu publikacji do pełnego wdrożenia obowiązuje okres przejściowy. Mimo że certyfikacja zgodnie z wydaniem 8. rozpocznie się od 1 lutego 2019 roku, warto już teraz zapoznać się z głównymi zmianami, jakie wprowadza.

24

Formuła standardu pozostaje bez zmian. BRC zakłada możliwość przeprowadzenia audytów zapowiedzianych i niezapowiedzianych, przy czym audyty niezapowiedziane dostępne są bez podziału na opcje, jak było to w poprzedniej wersji (będzie to pełny audyt zakładu). Dodano też dwa nowe punkty w wymaganiach standardu, tj. strefy wysokiego ryzyka, wysokiej ostrożności i niechłodzone, wymagające wysokiej ostrożności, oraz wymagania

dotyczące produktów będących przedmiotem handlu.

K U LT U R A B E Z P I E C Z E Ń ST WA I JA KO Ś C I Ż Y W N O Ś C I

Analizując treść wymagań nowego wydania standardu, już w pierwszym punkcie normy pojawia się zupełnie nowe wymaganie (klauzula 1.1.2), które odnosi się do kultury bezpieczeństwa i jakości żywności. BRC oczekuje, że kierownictwo firmy określi i utrzyma

klarowny jej plan rozwoju i ciągłego doskonalenia. Tym samym wymaga się w firmie wdrożenia planów angażujących wszystkie zainteresowane strony.

Chodzi zatem o udoskonalone szkolenia pozwalające zrozumieć przyczyny bieżących procesów bezpieczeństwa produktów i zaangażowanie w działania naprawcze, komunikację, jasny proces udzielania informacji zwrotnych (by komunikacja nie polegała jedynie na wydawaniu poleceń, a była też

Wiedza i praktyka

inicjowana), zarządzanie zmierzające do wdrożenia systemu nagradzania personelu. Całość uzupełnia wymaganie konieczności posiadania przez firmę poufnego systemu do zgłaszania przez pracowników wszelkich problemów związanych z bezpieczeństwem, integralnością i jakością produktów, a także ich zgodnością z prawem. Z kolei dane pozyskane w ten sposób powinny podlegać ocenie i w uzasadnionych przypadkach prowadzić do podejmowania określonych działań (klauzula 1.1.6).

rozszerzone o wymagania dotyczące monitorowania środowiska naturalnego (klauzula 4.11.8). BRC oczekuje, że w odniesieniu do patogenów lub organizmów powodujących psucie się żywności zastaną zastosowane, oparte na ryzyku, programy monitorowania środowiska, które obejmą co najmniej wszystkie obszary produkcyjne z produktami otwartymi i gotowymi do spożycia, a także określone odpowiednie limity kontrolne.

Całość powinna podlegać przeglądowi co najmniej raz w roku.

E L E K T R O N I C Z N A D O K U M E N TAC JA JA KO Ś C I OWA

K A R M A D L A Z W I E R Z ĄT D O M O W YC H

Nowa wersja standardu zwraca również uwagę na bezpieczeństwo dokumentacji systemowej. Ta, wraz z innymi zapisami w wersji elektronicznej, powinna być właściwie przechowywana, manipulowana i zabezpieczana kopiami na wypadek przypadkowej ich utraty (klauzule 3.2.1 i 3.3.1).

Dzięki dodaniu nowego punktu 5.8, odnoszącemu się do wymagań względem karmy dla zwierząt, nowe wydanie BRC zapewnia większą przejrzystość wymogów dla zakładów produkcyjnych z tego obszaru.

AU DY T Y W E W N Ę T R Z N E

Kolejna zmiana dotyczy audytów wewnętrznych i nakłada konieczność wyznaczenia ich czterech różnych dat, rozplanowanych na cały rok, których częstotliwość opiera się o analizę ryzyka. Klauzula 3.4.1 definiuje także zakres programu audytu wewnętrznego.

Ponadto, określa potrzebę wykazania w raporcie obiektywnych dowodów zebranych podczas jego trwania.

Punkt 3.12, dotyczący orientacji na klienta, został z nowej wersji standardu usunięty.

Dodatkowe wymagania odnoszą się również do bezpieczeństwa w zakładzie i ochrony żywności. BRC zachęca do rozwoju systemów bezpieczeństwa i food defense, a tym samym przeprowadzania analizy zagrożeń zewnętrznych i wewnętrznych i dokumentowania planu oceny zagrożeń (ten powinien być cykliczne poddawany przeglądowi).

Punkt o kontroli zanieczyszczeń został rozszerzony o podpunkt na temat zanieczyszczeń pochodzenia fizycznego.

Zgodnie z nim należy zapewnić procedury zapobiegające zanieczyszczeniu surowców opakowaniem, np. podczas usuwania opakowania. Pierwszy raz standard omawia wymagania względem długopisów w obszarze produkcyjnym (punkt 4.9.6).

ST R E F Y RY Z Y K A

Z treści całego standardu zostały usunięte wymagania dotyczące stref wysokiego ryzyka i wysokiej ostrożności, a umieszczone w punkcie 8. Zawiera on też dwa nowe podpunkty odnoszące się do konserwacji w strefach wysokiego ryzyka i wysokiej ostrożności względem przenoszenia sprzętów i zapobiegania zagrożeniom, gdy ten wraca ponownie w strefę wysokiego ryzyka (klauzula 8.3.2, 8.3.3). Dodano również klauzulę na temat usuwania odpadów w tych strefach (8.6.1) oraz doprecyzowano w nowym punkcie wymagania względem pomieszczeń socjalnych dla stref wysokiego ryzyka i wysokiej ostrożności (klauzula 8.4.1). Punkt 8. w całości określa wszystkie wymagania, które muszą spełnić producenci żywności wytwarzający produkty z użyciem obróbki w strefach wysokiego ryzyka i wysokiej ostrożności.

TOWA RY H A N D LO W E

Punkt 9., nowość w standardzie, odnosi się do produktów będących przedmiotem handlu, czyli produktów żywnościowych, które są przechowywane w zakładzie, a nie są produkowane, przetwarzane lub

pakowane w zakładzie podlegającym audytowi. Do tej pory zagadnienie to omawiał moduł dobrowolny BRC, „Traded Goods – Towary Handlowe”, teraz produkty te są częścią zakresu certyfikacji. Podlegają audytowi na zgodność z wymaganiami tego punktu i powinny być fizycznie przechowywane w magazynie zakładu, z kolei obiekty magazynowe dla tych produktów powinny być włączone w zakres standardu. Wymagania dla produktów handlowych to: zatwierdzanie i monitorowanie producentów/pakujących towary handlowe, specyfikacje, kontrola produktu i badania laboratoryjne, legalność produktów i ich identyfikowalność.

Zakres certyfikacji musi jasno określać, które produkty są wytwarzane w zakładzie i które procesy są w nim podejmowane. Produkty będące przedmiotem handlu lub kluczowe procesy zlecone na zewnątrz zostaną wyraźnie określone w zakresie certyfikatu, tzn. produkty handlowe mogą zostać wyłączone z zakresu certyfikacji, a zatem wymagania sekcji 9. standardu nie będą miały zastosowania. Informacja ta będzie zawarta w zakresie certyfikacji.

Certyfikacja zgodnie z wydaniem 8. rozpocznie się od 1 lutego 2019 roku. Wszystkie certyfikaty wydane na podstawie audytów przeprowadzonych przed tą datą są zgodne z wydaniem 7. i ważne przez okres określony w certyfikacie.

Dokumentem pomocnym przy przechodzeniu na nową wersję BRC może okazać się „Global Standard Food Safety Issue 8 Interpretation Guideline”.

W tej wydanej przez BRC interpretacji standardu obok każdego punktu wymagań można znaleźć jego omówienie, często także z przykładami rozwiązań. Tekst nowego wydania normy, również w języku polskim, oraz dostępną w języku angielskim interpretację można pobrać ze strony BRC Participate. ŹRÓDŁA: •

Global Standard Food Safety Issue 8

Marta Ciołkowska – Kierownik Produktu Sekcji Certyfikacji Systemów Zarządzania w Przemyśle Spożywczym TÜV Rheinland Polska Sp. z o.o.

Absolwentka Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie na kierunkach Technologia Żywności i Żywienie Człowieka oraz Towaroznawstwo. Posiada 12-letnie doświadczenie w branży spożywczej na stanowiskach związanych z nadzorem nad kontrolą jakości. Audytor ISO 9001, BRC, IFS, IFS Logistics, inspektor QAFP.

M O N I TO R OWA N I E Ś R O D OW I S K A N AT U R A L N E G O

Utrzymanie higieny i porządku zostało

25

Wiedza i praktyka

Istotne zmiany w zakresie serii norm EN 1090

Zgodnie z wydanym 1 października 2018 roku Komunikatem Nr 10/2018 Prezesa Polskiego Komitetu Normalizacyjnego, w sprawie stosowania polskich norm wycofanych jako dokumentów odniesienia w ocenie zgodności, w 2018 roku nastąpiły istotne zmiany w zakresie serii norm EN 1090.

Oznacza to, że wszystkie firmy, które posiadają certyfikat na zgodność z normą EN 1090-2, powinny zapoznać się z rewizją dokumentacji systemowej oraz zmianami, wśród których na szczególną uwagę zasługują następujące kwestie: 1. Projektant jest zobowiązany do określenia klasy wykonania (dotychczas klasę EXC określał projektant lub istniała możliwość jej wyznaczenia według załącznika B normy, albo dopuszczano przyjęcie klasy EXC2 zgodnie z punktem 4.1.2 normy).

2. Z normy usunięto zapisy dotyczące stalowych elementów cienkościennych (zapisy te uwzględniono w nowej normie EN 1090-4).

26

3. Wprowadzono wymagania względem spajania stali zbrojenia betonu oraz wymagania producentów konstrukcji zespolonych z betonu i stali.

Stal zbrojeniowa, która powinna być spawana ze stalą konstrukcyjną, powinna być spawalna zgodnie z EN 10080.

4. Zmieniono wymagania dotyczące dokumentów kontrolnych dla wyrobów metalowych.

5. Zmieniono wymagania dla procesu cięcia termicznego.

6. Zmieniono wymagania względem procesu prostowania termicznego.

7. Zmieniono wymagania dla wykonywania otworów.

8. Zmieniono zasady kwalifikowania technologii spawania.

9. W rozdziale „Kryteria odbioru” wprowadzono nowe pojęcie „klasy spoiny” oraz podano wymagania dla elementów konstrukcyjnych o różnym przeznaczeniu.

10. Wprowadzono podrozdział opisujący zakres i rodzaj „Rutynowej kontroli i badania”.

Więcej informacji na stronie PKN: • Nowe wydanie normy EN 1090-2:2018-09 – Wykonanie konstrukcji stalowych i aluminiowych.

Część 2: Wymagania techniczne dotyczące konstrukcji stalowych: http://sklep.pkn.pl/pn-en-1090-22018-09e.html • Nowe wydanie normy EN 1090-4:2018-09 – Wykonanie konstrukcji stalowych i aluminiowych.

Część 4: Wymagania techniczne dotyczące profilowanych na zimno stalowych elementów konstrukcyjnych oraz konstrukcji poszycia dachów, sufitów, stropów i ścian: http://sklep.pkn.pl/pn-en1090-4-2018-09e.html Ponieważ nowe normy obowiązują od 1 stycznia 2019 roku, procesy certyfikacji i nadzoru muszą odnosić się do nowej aktualnej normy PN-EN 1090. We własnym zakresie należy więc dostosować wszystkie dokumenty obowiązujące w systemie FPC, a także przedstawić podczas audytu poświadczenia kluczowego personelu o zapoznaniu się ze zmianami wynikłymi z nowego wydania normy.

Informacji udziela Adam Troszka, Rzeczoznawca TÜV, Koordynator Obszaru Certyfikacji Spawalniczych TÜV Rheinland Polska Sp. z o.o., adam.troszka@pl.tuv.com.

Wiedza i praktyka

Motywacje polskich konsumentów i ich stosunek do jakości.

Raport z badania TÜV Rheinland Polska Jakość produktu, zdaniem 71 procent polskich konsumentów, jest najważniejszym kryterium zakupowym w Polsce. Polacy nie wierzą reklamom, a zaufanie do produktów znanych marek deklaruje jedynie 28 procent. Często źródłem wiedzy na temat produktów są certyfikaty jakości, które sprawdza przed dokonaniem zakupu aż trzy czwarte Polaków, a ponad połowa (61 proc.) im ufa. Tak wynika z badania przeprowadzonego na zlecenie TÜV Rheinland Polska przez instytut Kantar Millward Brown.

Prawie trzy czwarte polskich konsumentów twierdzi, że podczas zakupów produktów niespożywczych kieruje się głównie kryterium jakości produktu, a dla 61 proc. decydująca jest cena – wynika z badania TÜV Rheinland Polska, które zostało zrealizowane przez Kantar Millward Brown.

Co trzeci badany wskazywał, że przy wyborze produktu liczy się dla niego materiał, z którego towar jest zrobiony oraz marka producenta. Tylko 6 proc.

Polaków deklaruje, że na ich decyzję zakupową ma wpływ obejrzana reklama.

Wyniki pokazują przede wszystkim, że Polacy chcą postrzegać siebie jako świadomych konsumentów, którzy kierują się jakością kupowanego towaru i są raczej obojętni na markę produktu oraz nie sugerują się jego reklamą.

Polacy są mocno podzieleni w ocenie tego, czy znana marka oznacza najwyższą jakość produktu. Blisko połowa (45 proc.) nie widzi zależności między marką a jakością, przeciwnego zdania jest 39 proc. badanych. Stosunek do marek najlepiej oddają jednak deklaracje zakupowe Polaków – tylko 28 proc. konsumentów twierdzi, że kupuje produkty markowe, bo gwarantują jakość.

Co ciekawe, 32 proc. badanych kupuje towary mniej znanych producentów, bo ich zdaniem są porównywalnej lub nawet lepszej jakości.

Konsumenci różnie interpretują samo pojęcie jakości produktu. Dla większości jakość to przede wszystkim trwałość (jest zrobiony z dobrego materiału, dobrze złożony) oraz bezpieczeństwo dla życia

i zdrowia użytkowników – uważa tak siedmiu na dziesięciu badanych. Ponad połowa (55 proc.) postrzega jakość jako użyteczność (produkt jest wygodny, ergonomiczny), a także jako zgodność z normami i przepisami prawnymi (51 proc.). Tylko 45 proc. rozumie jakość produktu jako jego sprawność (np. szybkie działanie). Oznacza to, że dla Polaków najbardziej liczy się, by produkt nadawał się do użycia długoterminowo i był bezpieczny dla zdrowia użytkowników.

- Cieszy nas zaufanie, jakim Polacy darzą jednostki certyfikujące, ale martwi, że tak mało wiedzą o procesie certyfikacji – mówi Tomasz Czampiel,

- Wyniki przeprowadzonego przez nas badania pokazują, że Polacy widzą siebie jako świadomych konsumentów, którzy bazują przede wszystkim na własnych doświadczeniach i spostrzeżeniach przy wyborze produktu. Nie kierują się reklamą, a znana marka nie jest już dla nich wystarczającą gwarancją jakości produktu – mówi Janusz Grabka, Prezes TÜV Rheinland Polska. - To świadczy o aspiracjach konsumenckich Polaków, których sytuacja materialna jest coraz lepsza. Nie chcą już wyłącznie płacić jak najmniej za kupowany towar, oczekują przede wszystkim dobrego jakościowo produktu. To duże wyzwanie dla branży handlowej, która będzie zmuszona do rywalizacji o coraz lepszą relację jakości do ceny produktu – dodaje Prezes

Wyniki badania TÜV Rheinland Polska pokazują przede wszystkim rosnące aspiracje konsumentów w Polsce, co może stanowić coraz większe wyzwanie dla producentów. Większość Polaków nie przykłada dużej wagi do marki, marginalne znaczenie dla ich wyborów konsumenckich ma reklama.

W długim terminie może to wymusić na producentach inwestowanie przede wszystkim w poprawę jakości produktu.

Jednak wciąż bardzo ważnym kryterium dla polskich konsumentów pozostaje cena i pamiętając o tym, producenci powinni zadbać o jak najlepszą relację między ceną a jakością produktów.

TÜV Rheinland Polska.

Z badania wynika również, że trzy czwarte Polaków sprawdza certyfikaty jakości. Większość (61 proc.) im ufa, choć wiedza konsumentów na temat certyfikacji jest bardzo ograniczona – tylko 29 proc. badanych wie, w jaki sposób są testowane produkty w laboratorium.

Dyrektor Działu Certyfikacji Wyrobów w TÜV Rheinland Polska. - Dlatego

prowadzimy kampanię edukacyjną „Testerzy Jakości” na Youtube, gdzie uświadamiamy konsumentów na temat badań i certyfikacji produktów i uczymy, na co zwracać uwagę, by samodzielnie weryfikować jakość produktu – uważa Czampiel.

I N F O R M AC J E O B A DA N I U

Badanie przeprowadził instytut Kantar Millward Brown w dniach 22-28 października 2018 roku za pomocą komputerowo wspomaganych wywiadów telefonicznych (CATI) w ramach syndykatowego sondażu telefonicznego CATIBUS na reprezentatywnej próbie 1001 dorosłych Polaków. Raport z badania na: https://bit.ly/2OVyIIz.

27

Wiedza i praktyka

Jak zainspirować się do działania?

Do niezwykle popularnych ostatnimi czasy obszarów należą coaching i mentoring. Coraz większym zainteresowaniem i gronem odbiorców mogą pochwalić się również mówcy motywacyjni, którzy, w odróżnieniu od coachów, nie towarzyszą klientowi w rozwoju i nie odkrywają jego potencjału, ale swój własny i pokazują własną drogę do sukcesu. Jednym z nich jest Jacek Walkiewicz, który swym „Rozmyślnikiem” chce zainspirować do działania każdego z nas. spójność, prawdziwość i wiarygodność.

Jak mówi sam autor, książka jest owocem kilkuletnich przemyśleń.

Jego intencją jest skłonić czytelnika do działania. Jak? Prezentując własną ścieżkę i własne doświadczenia, pokazując, jak nieprzewidywalnie może potoczyć się życie, jednocześnie zaprowadzając we właściwe miejsce.

Książka podzielona jest na rozdziały, z których każdy poświęcony jest jednemu tematowi. I tak, wśród poruszanych znalazły się m.in. życie, mądrość, hipokryzja, kreatywność, optymizm, uważność, wdzięczność, rozmowa, refleksja, marzenia, czy związki. Szeroko omawiane, oczywiście w kontekście

osobistych doświadczeń autora, uderzają wręcz swoją prawdziwością i trafnością spostrzeżeń. Ciężko wymienić wszystkie wartościowe myśli, ale na uwagę niewątpliwie zasługuje kilka z nich. Życie to według Walkiewicza zbiór doświadczeń, które warto przeżyć.

Człowiek dokonuje wyborów, które akurat w tym czasie i w tych okolicznościach są najlepsze z możliwych. Każdy z nich niesie ze sobą jakieś plusy i minusy, a ostatecznie o życiu zaważa decyzja, którą się podjęło, a nie to rozwiązanie, które można było wybrać. Warto robić swoje i być pewnym swego. Liczy się

Anna Banach – Specjalista ds. Marketingu TÜV Rheinland Polska Sp. z o.o.

Absolwentka Socjologii i Filozofii na Uniwersytecie Śląskim w Katowicach.

Z TÜV Rheinland związana od 2011 roku.

28

Doceniajmy punkt widzenia innych ludzi. Słuchajmy, co do nas mówią i jaką wiedzą się dzielą, bo to może okazać się wskazówką dla nas samych. Sukces polega na podejmowaniu właściwych decyzji, a tej umiejętności nabywa się w czasie, czerpmy więc z życia innych.

Mając bagaż doświadczeń, łatwiej zmierzyć się z teraźniejszością i obawą o przyszłość. To doświadczanie właśnie pozwala poznać nam ogrom emocji i po prostu w pełni żyć. A szczęście zaczyna się wraz z akceptacją tego, co już się osiągnęło. Należy wystrzegać się nudy, bo ta zabija kreatywności i życie.

Wskazany jest natomiast optymizm – zmniejsza poczucie winy. Człowiek nie starzeje się tak długo, jak długo nie przestaje się uczyć. W życiu nie chodzi o to, aby być najlepszą wersją samego siebie. Zdaniem autora ważniejsze jest to, aby być wersją najprawdziwszą.

Chcąc poznać pozostałe przemyślenia Walkiewicza, odsyłam do lektury jego książki. Tę warto uzupełnić wysłuchaniem nagrań z opublikowanych na YouTube wykładów. Niezwykłą popularnością cieszy się inspirujący i humorystyczny styl wypowiedzi autora, o czym świadczą nie tylko wielomilionowe odsłony w Internecie, ale też nagroda Teofrasta miesięcznika Charaktery za „Pełną MOC możliwości”, najpopularniejszą książkę psychologiczną 2013 roku.

Oczywiście opinie na temat mówców motywacyjnych mogą być różne i ciężko rozstrzygać, z czego wynika sceptyczne podejście. Niezależnie jednak od tego, jakie by ono nie było, warto czasem posłuchać czyjejś opowieści, dostrzec inny punkt widzenia i rozszerzyć własne horyzonty myślowe. Zainspirować się do działania w swoim życiu, dzięki postawie i przemyśleniom kogoś innego.

Wiedza i praktyka

Kopalnia pomysłów. Forum Wymiany Doświadczeń dla Pełnomocników Systemów Zarządzania za nami Tematykę tegorocznego forum, które odbyło się dniach 25-26 października, zdominowały dwa wątki. Pierwszy z nich dotyczył doświadczeń pełnomocników, audytorów i konsultantów z wdrożenia nowego podejścia do systemu zarządzania, jakie prezentują aktualne wydania norm ISO 9001 i ISO 14001.

Najwięcej zainteresowania wzbudziły dyskusje dotyczące myślenia opartego na ryzyku i identyfikacji kontekstu organizacji. Nie mniej uwagi poświęcono najczęstszym wyzwaniom, przed jakimi stoją pełnomocnicy w utrzymaniu systemu zarządzania. W bezpiecznej atmosferze można było również porozmawiać o błędach, które popełniają i organizacje, i ludzie.

Uczestnicy spotkania mogli na własnej skórze przekonać się, co oznacza uczenie się na błędach i wspólnie rozpatrywali, jak, znaną z lotnictwa, metodę czarnej skrzynki przenieść na grunt systemu zarządzania jakością.

Wątek zgłaszania błędów i naruszeń wydaje się przybierać na znaczeniu, o czym mieliśmy okazję przekonać się w trakcie wystąpień poświęconych kolejnym normom systemów zarządzania, a mianowicie ISO 45001, dotyczącej systemów zarządzania bezpieczeństwem pracy, oraz ISO 37001, dedykowanej systemom zarządzania działaniami antykorupcyjnymi.

Praca z nowymi wydaniami norm

wymaga wzmocnienia przez pełnomocników tzw. umiejętności miękkich, dlatego tak ważny jest zwrot ku zarządzaniu opartemu o wartości, a prowadzenie biznesu w sposób odpowiedzialny nie jest wymysłem etyków, ale koniecznością zarządów, które chcą zatrzymać najlepszych pracowników, pozyskać wartościowych inwestorów i utrzymać relacje z dobrymi klientami.

Nie ulega wątpliwości, że praca pełnomocników to zajęcie wymagające szerokich horyzontów myślowych, zdolności adaptacji do zmiennych warunków i, nierzadko, pracy pod presją czasu. By móc podołać wszystkim zadaniom, które stawia się pełnomocnikom, trzeba wykazać

się sporą odpornością psychiczną.

O tym, jak ją budować mieliśmy okazję posłuchać w trakcie wykładu zamykającego spotkanie.

Zachęcamy do zapoznania się z publikacjami, które były inspiracją dla tematów poruszanych przez pełnomocników. Najciekawsze wątki tegorocznej konferencji będą też przybliżane w kolejnych numerach magazynu Jakość.

• Automotywacja, Marzena Jankowska, Beata Wolfigiel • Metoda czarnej skrzynki.

Zaskakująca prawda o naturze sukcesu, Matthew Syed • Return of the Vikings, Chris Shern, Henrik Jeberg

29

Wpisz hasło 1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

34

35

Poziomo

30

1. Dzięki ocenie stanu technicznego pojazdów szynowych to ryzyko może zostać zminimalizowane 3. Robocze, do sprawdzania procesu spawania 4. Obszar BHP w TÜV Rheinland 8. Są sprawdzane podczas egzaminów kwalifikacyjnych 9. Kapitał…, stanowi o sile organizacji 11. Utożsamiana z cięciem kosztów 12. System sterowania ruchem kolejowym 13. Kryterium zakupowe produktu 14. Ma inspirować do działania 20. Bezpieczeństwa i jakości żywności 21. Są źródłem wiedzy o produktach 23. Materiałowa ze specjalnością TOP na Politechnice Śląskiej 24. Ten plan uwzględnia specyfikę obiektu budowlanego oraz warunki prowadzenia prac budowlanych 25. Handlowe, omawia je punkt 9.

Global Standard Food Safety Issue 8 26. Nauki z przemysłem

13

14

15

Pionowo

16

17

18

19

2. Może być stwierdzana w toku certyfikacji 3. Zgodnie ze zmianami w EN 1090 jest zobowiązany do określenia klasy wykonania EXC 5. Pojazdów szynowych, wiąże się z dużymi obciążeniami mechanicznymi i naprężeniami zmiennymi 6. RMA jest jej producentem 7. RDC 56, klasyfikuje wyroby medyczne 10. Powinny być wysokie u pracowników 15. Czuwa nad BHP na budowie 16. Nadzoruje brazylijski rynek wyrobów medycznych 17. Utożsamiana z wygodą i ergonomią 18. Podlega jej sprzęt w procesach specjalnych 19. Studia…, pozwalają łączyć naukę z rzeczywistą pracą studenta w firmie 22. Jeden z parametrów badanych za pomocą badań niszczących

20

21

22

23

Do wygrania: •

3 książki Rozmyślnik Jacka

Walkiewicza. Zainspiruj się do działania! ufundowane przez wydawnictwo Helion (www.onepress.pl), • 3 pendrivy TÜV Rheinland.

Litery z pól oznaczonych kolorem tworzą hasło krzyżówki.

Hasło prosimy przesłać mailem na adres redakcja@pl.tuv.com do 28 lutego 2019 roku.

Biorąc udział w konkursie, zgadzam się na przetwarzanie danych w celach udziału w konkursie.

Administratorem danych osobowych osób uczestniczących w konkursie jest TÜV Rheinland Polska Sp. z o.o. ul. Komitetu Obrony Robotników 56, 02-146 Warszawa.

Dane będą przetwarzane na podstawie art. 6 ust 1 lit a RODO, za zgodą Uczestników.

Dane nie będą przekazywane innym podmiotom. Dane będą przechowywane do czasu rozstrzygnięcia konkursu. Są podane są dobrowolnie, lecz są konieczne do uczestnictwa w konkursie. Osoby biorące udział mają prawo dostępu do swoich danych osobowych, sprostowania, sprzeciwu wobec przetwarzania, usunięcia lub ograniczenia, prawo do przenoszenia danych oraz wniesienia skargi do organu nadzorczego. Zgoda osób może być odwołana w dowolnym momencie bez wpływu na zgodność z prawem przetwarzania.

Dane inspektora ochrony danych osobowych: Adam Piątek, adam.piatek@tuv.pl, adres korespondencyjny: TÜV Rheinland Polska Sp. z o.o. ul. Wolności 327, 41-800 Zabrze.

Jakosc Zapisz się na roczną, bezpłatną prenumeratę drukowanej Jakości Imię Nazwisko Firma Stanowisko Adres do wysyłki Skan lub zdjęcie wypełnionego formularza z tej strony prosimy przesłać na adres redakcja@pl.tuv.com lub faksem na numer +48 32 271 64 88.

Aby otrzymywać newsletter z Jakością w formie elektronicznej, prosimy wypełnić formularz pod linkiem: bit.ly/2OaI6Jm Administratorem Pani/Pana danych osobowych jest TÜV Rheinland Polska Sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie 02-146 przy ulicy Komitetu Obrony Robotników 56, wpisana do Rejestru Przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego w Sądzie Rejonowym dla m. st. Warszawy w Warszawie XIII Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego, KRS: 0000081930, REGON: 010422615. Kontakt inspektora ochrony danych: adam.piatek@tuv.pl. Przetwarzanie Pani/Pana danych osobowych odbywać się będzie na podstawie art. 6 ust 1 lit a RODO w celu realizacji prenumeraty magazynu. Pani/Pana dane nie będą przekazywane innym odbiorcom. Pani/Pana dane osobowe nie będą przekazywane do państwa trzeciego/organizacji międzynarodowej. Pani/Pana dane osobowe będą przechowywane przez okres trwania prenumeraty do czasu zakończenia jej realizacji lub odwołania Pani/Pana zgody. W związku z przetwarzaniem Pani/Pana danych osobowych, przysługują Pani/Panu następujące prawa: prawo dostępu do treści swoich danych osobowych, sprostowania, uzupełnienia, usunięcia, ograniczenia przetwarzania danych, wniesienia sprzeciwu wobec ich przetwarzania, przenoszenia danych, prawo do cofnięcia zgody w dowolnym momencie bez wpływu na zgodność z prawem przetwarzania, wniesienia skargi do organu nadzorczego. Podanie przez Panią/Pana danych osobowych jest konieczne do realizacji prenumeraty. Pani/Pana dane osobowe nie będą przetwarzane w sposób zautomatyzowany i nie będą profilowane.

2018/04

Szkolenia i egzaminy dla personelu: • Antykorozyjnych powłok malarskich • Badań nieniszczących • Nadzoru spawalniczego

Sprawdź terminy i lokalizacje na: https://bit.ly/2uY1iAX