w w w .n
n
o. ed 1 ap er la ril nd 20 in no 13 ve er t. c om
IVO.
Voor de innovatieve denker
Techniek weer sexy? MET VISIE, INZICHT
EN LEF SAMEN
VIND JE
AAN HET WERK DROOMBANEN IN DE TECHNIEK-
VOOR DE
TECHNISCHE SECTOR
ONDERZOEK BÈTA’S:
ALFA’S BEGRIJPEN
BRANCHE ONS NIET 1
FACTS & FIGURES:
INNOVATIEVE EERSTE EDITIE
ONTMOET
NEDERLANDSE
IVO.
PROJECTEN OP DE VOORGROND
NLI SUCCES
Jan Douwe Kroeske aan het woord NL Innoveert….En dat is maar goed ook! Het zou anders knap saai worden in ons kikkerlandje. Zonder innovatie geen verandering. Zonder verandering geen uitdagingen. En zonder uitdagingen geen lol.
Colofon IVO. is het verdiepingsmagazine van NLi, met aandacht voor innovatie, techniek, het 2-daags evenement NLi en meer.
Innovatie is zo oud als de weg naar Rome. Je zou ook kunnen zeggen: de innovatie van vandaag is de geschiedenis van morgen. De lol is namelijk dat iedere innovatie iets nieuws of vernieuwends in zich heeft waardoor we verrast worden. Juist door die verrassing worden we tot nadenken aangezet. Met als gevolg: enthousiasme en verbazing. Het klinkt allemaal heel erg logisch en ik zou bijna zeggen “niet innovatief”, maar zonder innovatie zouden we een stuk saaier af zijn.
Redactie: Sofia Otten Winkelman Van Hessen Bankaplein 3 2585 EV Den Haag
De laatste dagen gebruik ik regelmatig “Die Berg komt er...”, als lichtend voorbeeld voor de vooruitgang van Nederland. Ik vertel dan het verhaal van die ex-wielrennende journalist die ons allemaal wil laten nadenken over een Midden-Europees fenomeen op Nederlands grondgebied: Een Berg! Mensen kijken me dan gek aan. Sommigen aan wie ik het vertel weten er wel iets van. Ze menen die journalist en zijn verhaal ook wel gehoord of gezien te hebben. Maar waar die berg nou precies om gaat (in ieder geval niet alleen als 11e etappe in de Tour des Pays Bas) en wat Thijs Zonneveld nou eigenlijk heeft willen zeggen met zijn innovatieve luchtballon, dát is de meesten ontgaan.
Illustraties: Kwennie Cheng www.kcheng.nl
Toch is het niet zo heel ingewikkeld. De techniek die ervoor nodig is, het bouwen van een berg, bestaat. De plek, waar komt ie te liggen, wordt stevig bediscussieerd. En de zin- of onzinvraag van het hebben van die Berg lijkt ook met de dag steeds gloedvoller beantwoord te kunnen worden…. Zo hoorde ik professor Will de Ruijter, onder andere lid van de Programmaraad van het KNMI, over die Berg zeggen dat er al genoeg bergen op de wereld zijn. Dat deze Berg het lokale klimaat zeker zal veranderen, maar dat het natuurlijk wel een “grappige uitdaging” is. Het lijkt me de hoogste tijd dat meer wetenschappers ‘ns hun mening laten gelden, dat de verschillende universiteiten van ons land op 1 middag bij elkaar komen en een vlugschrift in elkaar zetten voor het bedrijfsleven. Want…mensen…hier ligt een kans! Een kans die van vergelijkbare grootte is als de Olympische Spelen van 2028! Mission almost completed…Nu alleen nog de handen uit de mouwen en met een harde kop er in duiken. Ook innovatie is slechts een kwestie van gewoon DOEN. JDK
2
Vormgeving: Melina Durinck
Met dank aan: Wubbo Ockels Jan Douwe Kroeske Evoluon Alle sprekers Alle partners en beursbedrijven Floris van Driel Olivier Zwolsman
Overname van artikelen (geheel of gedeeltelijk) is toegestaan mits voorzien van bronvermelding en toestemming van de uitgever. © 2013
Houd bij het lezen van IVO. je smartphone bij de hand! Een aantal pagina's zijn verrijkt met leuke extra's. Hoe het werkt Download de layar-app op je smartphone Klik op het scanicoon Houd je mobiel boven de pagina's met het Layarlogo Klik op de button en de extra's verschijnen
INHOUD 4Over- 5 NLi
Wat was er te doen?
6Sfeerimpressie -7 NLi
8Flexibele - 11electronica:
20 21 Kijken voorbij de
grenzen van het bekende, met beide benen op de grond
22 - 23 Met visie, inzicht
en lef samen aan het werk voor de onzichtbaarheids- technische sector mantel binnen handbereik?
12 - 13 Facts & Figures
14 - 16 Inspireren met
droombanen op de beurs
18 19 @NLInnoveert
Onderzoek bèta’s: alfa’s begrijpen ons niet
3
24 25 Technisch kan bijna
alles, maar het moet ook commercieel kloppen
26 27 Buitenaardse
techniek...
OVER NLi "Leegloop dreigt voor technische sector"
MetaalNieuws – dec 2008
"Droomprojecten voor bètastudent" Telegraaf - 21/11/2012
"Ingenieurs weer terughalen naar de techniek"
NU Zakelijk – 21/11/2012
"Kies voor techniek en win een ruimtereis"
Intermediar – 23/11/2012
Voor je ligt de eerste editie van het magazine van het techniekevent Nederland innoveert (NLi). Deze unieke uitgave verschaft alle informatie rondom de eerste editie van NLi, dat op 1 en 2 februari 2013 van start ging in het Evoluon in Eindhoven. Je kunt alles lezen over de bijzondere projecten en innovatieve bedrijven die te bewonderen waren, de bezoekers, de ruimtereiswedstrijd en nog veel meer.
Innovatie is onmisbaar. Dat was vroeger, dat is nu en dat geldt ook voor onze toekomst. Ondanks het feit dat technologische ontwikkelingen elkaar in hoog tempo opvolgen in de wereld, loopt het aanbod van ingenieurs en technisch personeel in ons land achter. Technische studenten en werknemers zijn van cruciaal belang voor innovatie en economische groei. Het besef groeit dat de komende jaren een chronisch tekort aan bèta’s dreigt in Nederland, wat de ontwikkeling van onze kenniseconomie in gevaar kan brengen.
In samenwerking met de betrokken organisaties is in 2012 het concept van NLi ontstaan. Een evenement dat alle mooie innovaties van ons laat zien en waar techniekliefhebbers op laagdrempelige wijze kennis kunnen maken met de ingenieurs en bedrijven achter de innovaties. Daarnaast biedt NLi carrièreperspectief aan professionals, starters en studenten die reeds voor techniek gekozen hebben. Daarmee wil NLi de uitstroom uit de techniek beperken door te zorgen dat technische studenten ook daadwerkelijk in een technische functie aan de slag gaan. Tevens is er aandacht voor technische professionals die bij een baanwissel wederom voor een (inhoudelijk) technische functie willen kiezen. Het gehele team van NLi is de uitdaging aangegaan om techniek weer sexy te maken. En met resultaat! Ruim 1000 bezoekers verdeeld over twee evenementdagen reisden af naar Eindhoven voor een dag vol innovaties, ontmoeting, kennisdeling en inspiratie. Als klap op de vuurpijl gaven we vier flight simulator trainingen weg. Een van deze gelukkige vier winnaars mag na zijn of haar training daadwerkelijk de ruimte in.
Met veel plezier hebben wij als organisatie maandenlang gewerkt aan NLi. Wij hopen je volgend jaar te verwelkomen op de tweede editie. Maar eerst presenteren wij dit magazine, waarin je alles kunt lezen over NLi en het enthousiasme waarmee wij hebben toegewerkt naar hét techniekevent van Nederland.
Dank voor je aanwezigheid en tot volgend jaar! Team Nederland innoveert
Wat was er te doen? Start 10:00u
11:00u - 12:00u
Blok 1
13:30u - 14:30u
Blok 2
15:30u - 16:30u
Blok 3
18:00u
Einde
VR 01/02
ZA 02/02
Het innovatieklimaat in Nederland Wiebe Draijer (Voorzitter SER en KIA-coalitie) 5 Minutes of Innovation: Eternal Sun: zonnesimulatoren Chokri Mousaui (Eternal Sun) Maak je dromen waar. Innovatie, de Superbus en meer Wubbo Ockels (Natuurkundige, astronaut & hoogleraar) 5 Minutes of Innovation: De mogelijkheden van 3D-printing Jos Scheepers (MaukCC)
Impact van techniek: Mijnenvegen met de wind Massoud Hassani (Industrieel ontwerper) 5 Minutes of Innovation: Tastbaar licht Philip Ross (Fonckel) Energie uit kernfusie Marco de Baar (Onderzoeker FOM/DIFFER & hoogleraar TU/e) 5 Minutes of Innovation: Solar Team Eindhoven: smart mobility André Snoeck (Solar Team Eindhoven)
5 Minutes of Innovation: energie uit zeewater Berend Jan Kleute (Bluerise) Maasvlakte 2: Economische groei versus minimale milieu-impact Tiedo Vellinga (directeur milieurapportage Maasvlakte 2) Een volledig automatische containerterminal in Rotterdam Frank Tazelaar (Directeur APM Terminals Maasvlakte 2) 5 Minutes of Innovation: Slaappositietrainer tegen apneu Sem Mekking (Night Balance) Organ on a chip Rogier Schoeman (Technische Universiteit Twente) 5 Minutes of Innovation: Serious gaming als therapie voor patiënten Ard Jacobs (Pillo Games) SpaceXC: Ruimtereizen en innovatie Ben Droste (mede-oprichter SXC) Bekendmaking Ruimtereis
Ontwikkeling van PAL-V, de vliegende auto Robert Barnhoorn (Directeur Spark Design) 5 Minutes of Innovation: Energiezuinige datacenters Loek Wilden (Schneider Electric) Stretchable Electronics Margreet de Kok (Holst Centre)
BEKIJK VIA LAYER
4
5
Die berg komt er! Thijs Zonneveld (Journalist, initiator van Die berg komt er!) Ka-Lung To (Projectmanager infrastructuur Die berg komt er!) 5 Minutes of Innovation: Kogelvrije huid Jalila Essaïdi (BioArt Laboratories) Bekendmaking Ruimtereis Wie maakt kans op een ruimtereis? Afsluiting Rob van Gijzel (Burgemeester Eindhoven)
SFEERIMPRESSIE NLi VR 01/02 ZA 02/02
6
7
Flexibele electronica: onzichtbaarheidsmantel binnen handbereik? We zagen het de afgelopen maanden al voorbij komen in presentaties van smartphoneproducenten: een mobiel met een flexibel scherm dat je zo kunt dubbelvouwen. Handig, als je je smartphone weer eens laat stuiteren of er per ongeluk op bent gaan zitten. Toch is dit slechts een van de meer voor de hand liggende toepassingen van flexibele electronica. Als je een LEDscherm zo flexibel als textiel zou kunnen produceren, met sensoren die de omgeving waarnemen, is dit wellicht de technologie die in de toekomst een onzichtbaarheidsmantel zoals in Harry Potter mogelijk maakt. In cocreatie met bedrijven uit verschillende sectoren doet Holst Centre in Eindhoven baanbrekend onderzoek naar het verwerken van LEDs in flexibel materiaal, zoals een plastic folie of rekbare kunststof. Feitelijk gaat het dan niet om LEDs, maar OLEDs (organische LEDs). Waar LEDs altijd lichtpunten blijven, is het met OLEDs mogelijk hele oppervlakten onder spanning te brengen en licht te laten uitstralen. Een hele muur of vloer zou dus licht kunnen geven. Denk aan de spectaculaire effecten die je daarmee in je huis zou kunnen bereiken. De eerste tv’s met OLEDschermen worden op dit moment al verkocht. Maar die hebben een basis van glas. Veel interessanter worden de toepassingsmogelijkheden bij een flexibele ondergrond.
Uitdagingen Holst Centre werkt aan technologie die het mogelijk maakt om lichtgevende folie in de toekomst op rollen te produceren, zoals in een drukkerij kranten met duizenden tegelijk van de pers afkomen. De actieve materialen in OLEDs kunnen namelijk worden opgelost in een vloeistof, die vervolgens als een soort inkt geprint kan worden op een ondergrond. Start de persen, hoor ik je denken. Een van de uitdagingen waar wetenschappers in Eindhoven nog tegen aanlopen is dat de OLEDs een waterdichte coating nodig hebben, om de kwetsbare geleidende materialen te beschermen. Deze barrièrelaag moet meebewegen met het basismateriaal, en dat is voor zeer flexibele en zelfs rekbare materialen lastig. Volgens de onderzoekers zijn er nog een paar van dergelijke problemen van praktische aard op te lossen en is het slechts een kwestie van een aantal jaar voordat de eerste producten op basis van deze technologie op de markt komen.
8
5 minuten met… Jonge professionals kregen tijdens de ‘5 Minutes of Innovation’ het woord om de meest vernieuwende projecten van het afgelopen jaar te presenteren. In exact vijf minuten pitchten zij hun innovatieve verhaal met het publiek. Na afloop van NLi vuurden wij nog wat vragen op een aantal van hen af:
Lichttherapie Een inspirerende toepassing voor vervormbaar lichtgevend materiaal is als fototherapie voor het menselijk lichaam. Steeds meer wordt namelijk duidelijk over de helende werking van licht, zoals op bijvoorbeeld eczeem of psoriasis. Een baby met geelzucht wordt nu in afzondering onder een blauwe lamp gelegd, maar kan in de toekomst kleding dragen
Jos Scheepers Ontwikkelaar MaukCC 3D printers
Over welk project heb jij verteld op NLi? 3D printen Wat is er bijzonder aan dit project?
die van binnen licht geeft. Dit zal een stuk prettiger zijn voor het kind en de ouders. Ook wondgenezing verloopt sneller door licht. Doorligplekken kunnen voorkomen worden door matrassen te voorzien van een lichtgevende folie. Het mooie van OLEDs is dat het proces omkeerbaar is. Ze functioneren ook als receptor van licht of als sensor. Zo kunnen OLEDs tegelijkertijd het herstelproces van een patiënt monitoren en door middel van licht bijdragen aan de genezing.
Het draait niet om de 3D-printer maar om een maakplatform waar men ook mee kan 3D printen. Het product is flexibel en je kunt er alle kanten mee op. Welke innovatie op het podium of op de beurs sprak jou aan en waarom? Voor mij waren de flexibele OLEDs het meest interessant. In mijn eigen werkveld zie ik mogelijkheden om het toe te passen.
Mini-centrale Dat OLEDs licht kunnen omzetten in elektrische spanning maakt ze ook geschikt als zonnecollectoren. Waar deze nu als rigide platen op daken worden gemonteerd, kan in de toekomst alles als zonnepaneel dienen: zonweringen, gordijnen, maar ook een rugzak, of je hele jas kan stroom opwekken. Zo heb je altijd je persoonlijke energiecentrale bij je. Om je smartphone of tablet op te laden bijvoorbeeld. Een jachtbouwer heeft inmiddels ook interesse getoond in deze technologie. Een interessante gedachte: Een reis om de wereld in een boot waarvan het zeil alle apparatuur van elektriciteit voorziet. En dan ’s avonds in hetzelfde zeil een film “In de toekomst kan alles op bioscoopformaat kijken. als zonnepaneel dienen: Hoe flexibel wil je het zonweringen, gordijnen, hebben?
Hoe heb je NLi ervaren? NLi had een zeer leuk en open programma. Voor elk wat wils!
Welk personen mogen volgend jaar niet ontbreken? Eigenlijk is het jammer. Want de meeste innoverende en bijzondere mensen die ik ken krijg je met geen 10 stokken een podium op! Maar misschien wel de mensen achter deze projecten: www.doodle3d.com of www.fablabzuidlimburg.nl. Wat is innovatie voor jou? Zien en doen wat anderen niet kunnen of willen.
maar ook een rugzak, of je hele jas kan stroom opwekken”
9
Holst Centre – succes door openheid overheid. Het is vernoemd naar Gilles Holst, een Het open innovatie-principe van Holst Centre komt Nederlandse pionier in R&D en de eerste directeur tot uitdrukking in het sluiten van partnerships met van Philips Research. Er werken 180 mensen met 28 bedrijven uit zeer uiteenlopende sectoren, om samen verschillende nationaliteiten. generieke technologieën te ontwikkelen die uiteindelijk leiden tot productinnovaties bij de afzonderlijke Margreet de Kok van Holst Centre over NLi partners. Door de toenemende complexiteit en kosten “Het is niet makkelijk om goede technische mensen van onderzoek en ontwikkeling kunnen veel bedrijven te werven. Er zijn in onze regio meer high-tech banen niet de middelen vrijmaken om zelfstandig nieuwe beschikbaar dan dat er bèta’s afstuderen. Tijdens NLi technologie van meet af aan te ontwikkelen. Juist door was te zien hoeveel jonge mensen nog wel warmlopen deze vorm van kruisbestuiving tussen wetenschap voor techniek en innovatie. Het energielevel lag en bedrijfsleven komt de technologie in dienst te zo ontzettend hoog en er was heel veel interactie staan van de samenleving en de vooruitgang van de en discussie. Dat had op mij en vele anderen een mensheid. Holst Centre is in 2005 opgericht door TNO inspirerende werking. Ik ben blij dat ik er bij was en en het Vlaamse imec met steun van het Nederlandse kijk uit naar de volgende editie.” Ministerie van Economische Zaken en de Vlaamse
5 minuten met…
“ Het zal mogelijk worden om lichtgevende folie op rollen te produceren, zoals in een drukkerij kranten met duizenden tegelijk van de pers afkomen”
Berend-Jan Kleute Mede- oprichter Bluerise
Over welk project heb jij verteld op NLi? Ik heb verteld over onze technologie die thermische energie in (sub-)tropische zeeën rendabel omzet in continue elektriciteit. De zee fungeert als s’werelds grootste zonnecollector en zal een grote bijdrage leveren aan de energievoorziening van morgen. Nederland kan hierin internationaal koploper worden. Wat is er innovatief aan dit project? Bluerise ontwikkelt op dit moment een project om op Curaçao elektriciteit op te wekken met de ther-
mische energie opgeslagen in de tropische zee. Met dit project laten wij zien dat de zee als veelbelovende energiebron kan helpen de wereld zelfvoorzienender te maken.
“Het mooie van OLEDs is dat je de kennis en productieprocessen ook kan hergebruiken voor het maken van zonnecellen.”
Welke innovatie op het podium of op de beurs sprak jou aan en waarom? Eternal Sun, omdat zij een hele concrete oplossing bieden voor een wereldwijd significant probleem. Hoe heb je NLi ervaren? Inspirerend en als een mooie gelegenheid om verbindingen te leggen met mede-‘innovators’ Welke spreker mag volgend jaar niet ontbreken? Boyan Slat, omdat hij een zeer inspirerend project is gestart om plastic uit de oceaan te filteren, genaamd ‘Ocean Cleanup’. Hij combineert milieu-bewustzijn, creativiteit en technologie om dit mondiale vraagstuk aan te pakken. Wat is innovatie voor jou? Het realiseren van unieke, schaalbare oplossingen voor maatschappelijke problemen.
10
11
Facts & Figures
5 minuten met‌ Loek Wilden System Engineer
Over welk project heb jij verteld op NLi? Ik heb een korte pitch gehouden over energiezuinige datacenters en hoe deze datacenters van toepassing zijn in een duurzame samenleving. Wat is er innovatief aan dit project? Het was niet echt een project, maar een blik op de -veelal negatief belichte- datacenterwereld en hoe wij als Schneider Electric proberen deze nog energieefficienter te maken.
NLi trok ruim 1000 bezoekers naar het Evoluon. In dit magazine kom je alles te weten over het evenement, de sprekers en hun innovatieve projecten, de beurs met aanwezige bedrijven en nog veel meer. Maar wie is nou eigenlijk de bezoeker van NLi? Wie zijn de mensen voor wie NLi bedoeld is? Bekijk snel alle facts and figures van onze bezoekers en ontmoet IVO. onze innovatieve denker!
Welke innovatie op het podium of op de beurs
sprak jou aan en waarom? Het meest aansprekende vond ik de MineSweeper van Massoud Hassani. Rondom innovatie hangt altijd een sfeertje van gadgets, maar dat was hierbij helemaal niet. De maatschappelijke relevantie is gewoon 100%. Bovendien sprak de manier waarop hij op het idee was gekomen mij erg aan. Dat herinnert weer aan de appel van Newton. Hoe heb je NLi ervaren? Bijzonder leuke beurs, met een zeer gevarieerd publiek. Nog wat meer stands op de beursvloer was leuk geweest, maar dat deed zeker niet af aan de editie van dit jaar. Welk bedrijf mag volgend jaar niet ontbreken? Wat ik eigenlijk een beetje miste, was een groot technologiebedrijf uit de regio. Waar waren bijvoorbeeld Philips, ASML en DSM?
Wat is innovatie voor jou? Innovatie begint wat mij betreft met buiten de kaders denken. Meestal zijn het kinderlijk eenvoudige oplossingen die het best passen. En als laatste: los het probleem op, niet de symptomen.
12
13
De beurs op met…
Vrijwel ieder bedrijf had zijn stand interactief ingericht, waardoor bezoekers direct betrokken werden. Bezoekers maakten inhoudelijk kennis met alle innovatie die bij Nederlandse bedrijven plaatsvindt, met de cruciale rol van techniek. Tegelijkertijd konden zij zich oriënteren op de technische arbeidsmarkt en zien hoe ze als (aankomend) ingenieur hun jeugddroom kunnen waarmaken in de techniek. Onze verslageefster sprak met een aantal bedrijven op de beurs over hun organisatie, hun ervaringen op NLi en hun visie op innovatie. 14
Welk project hebben jullie getoond op de beurs? Wat is er innovatief aan data-centers? Hoe reageerden de bezoekers op uw stand?
De bedrijvenbeurs was de gehele dag geopend. De eerste twee ringen van het Evoluon waren bezet met tal van bedrijven die hun bijzondere projecten, diensten en producten toonden aan de bezoekers. Er was van alles te zien; onbemande camerahelikopters, een werkend model van de stingray, een maquette van een voedselverwerkingmachine, een gedetailleerd model van een groot jacht, een biscuit capping systeem en nog veel meer! Bovendien was er een 3D-printer non-stop aan het werk, die kopjes, gezichten en andere voorwerpen printte.
Schneider Electric investeert jaarlijks ongeveer 1 miljard euro aan R&D. Deze investering is noodzakelijk om voor op te blijven in een wereldwijde markt. Innovatie, het continue verbeteren en ontwikkelen van betere innovatieve infrastructurele producten is dus ook een noodzaak om onderscheidend vermogen te blijven genereren. Het rechtstreeks laten communiceren van installatieonderdelen onderling, het terugdringen van het gebruik van ruwe grondstoffen en het helpen verlagen van het energieverbruik zijn hierbij belangrijke ankerpunten. Wij zien een wereld waarin wij allemaal meer doen met minder!
Wat is innovatie voor uw bedrijf?
hun ogen uit. De aanwezige bedrijven toonden hun mooiste innovatieve projecten en showcases waar Nederlandse ingenieurs bij (MKB-)bedrijven in Nederland aan werken.
Schneider Electric heeft haar bedrijf algemeen gepresenteerd op NLi. Als wereldwijde specialist in energiemanagement bieden wij geïntegreerde oplossingen om energie veilig, betrouwbaar, efficiënt, productief en groen te maken voor meerdere marktsegmenten. Op NLi hebben we ingezoomd op één van die markten, namelijk de ITmarkt, met de focus op datacenters.
zich is al bijzonder! Omdat beschikbaarheid en daarmee betrouwbaarheid ontzettend belangrijk is, is de datacenterbusiness op het gebied van fysieke infrastructuur erg behoudend. De innovativiteit van datacenters zit niet zozeer in baanbrekende producten, maar meer in het innoverend inzetten van reeds bestaande concepten. Voorbeelden hiervan zijn ‘InRow koeling’ en ‘EcoBreeze’. InRow koeling is een energiezuiniger alternatief dan een standaard airco. EcoBreeze combineert in een luchtgekoelde luchtbehandelingskast bestaande technologie, maar dan op een manier ingezet dat nog nooit iemand eerder heeft gedaan. Het meest innoverende is onze Data Center Infrastructure Management software. Die kan op basis van een flink aantal gegevens helpen bepalen waar een nieuw stuk IT-hardware het beste geplaatst kan worden. De bezoekers waren positief verrast. Veel bezoekers waren voor hun komst naar NLi nog niet bekend met Schneider Electric. De mensen die langskwamen op de stand waren verrast binnen welke markten, in welke omvang en welke technische mogelijkheden onze organisatie biedt. Meerdere malen hebben wij mogen horen: ‘dat klinkt als een mooie organisatie’ of ‘ik wist niet dat dit bestond’. Op deze manier hopen wij huidige professionals en de technici van de toekomst hebben mogen inspireren.
luisteraars te boeien en scherp te houden. Gedurende het tweedaagse event heeft Jan Douwe uitgedragen dat er geen twijfel bestaat betreffende de mogelijkheden, uitdagingen en maatschappelijke relevantie die techniek aan technici te bieden heeft. Een andere spreker die volgend jaar niet mag ontbreken is Massoud Hassani. Een beter voorbeeld van de maatschappelijke relevantie en het verschil dat je als technici aan de wereld kan bieden kan ik niet bedenken. Geïnspireerd door zijn jeugd is Massoud in staat geweest om een Mine Sweeper te ontwikkelen dat in de praktijk, qua productie en materiaal, geen ‘rocket science’ is, maar wel mensenlevens kan redden. Dat is innovativiteit. Durf te dromen!
Welke spreker mag volgend jaar niet ontbreken?
NLi wil (aankomend) technici inspireren met de mogelijkheden, uitdagingen en maatschappelijke relevantie die technische ‘droombanen’ te bieden hebben. Daarom was de beurs een belangrijk onderdeel van het tweedaags techniekevent. Op de beurs keken bezoekers
Voor ons was NLi energiek en inspirerend. Zonder te pretenderen dat wij van iedere gelegenheid 'make the most of your energy' maken. Iedere bezoeker aan wie we vroegen of zij op een tweede editie opnieuw zouden komen reageerde zonder twijfel ‘ja’. Daarnaast heeft NLi laten zien hoe breed de techniek is en tegelijkertijd hoe ver je de diepte in kan gaan door technische mogelijkheden te presenteren. Met techniek kan je een verschil óp en zelfs buiten de aarde maken, dat is het Nederland wordt ook wel het ‘datacenterland’ genoemd. gevoel dat is blijven hangen. Nederland is een van de meest geconnecteerde landen ter wereld, doordat 11 van de 15 onderzeese Jan Douwe Kroeske als dagvoorzitter. Door een kabels direct gekoppeld zijn in Nederland. Dat op combinatie van zijn assertiviteit en humor wist hij de
Hoe heeft u NLi ervaren?
Inspireren met droombanen op de beurs
Schneider Electric - specialist in energiemanagement
De beurs op met…
Rademaker - partner in voedselverwerkingsmachines Welk project hebben jullie getoond op de beurs? Wat is er bijzonder aan jullie machines?
In een wereld die zich snel ontwikkelt, wordt Rademaker aangespoord optimaal te presteren. Verandering in consumentengedrag, gebrek aan grondstoffen, ontwikkelingen bij concurrenten en een
Hoe reageerden de bezoekers op uw stand?
De bezoekers waren enthousiast. De maquette in Door deel te nemen aan NLi laat je als bedrijf zien welke combinatie met de film gaf hen een helder beeld van mogelijkheden Nederland biedt op het gebied van de werkzaamheden bij Rademaker. techniek en innovatie. Hiermee worden toekomstige werknemers geprikkeld om carrière te maken in de techniek.
Hoe heeft u NLi ervaren?
De beurs omgeving zag er keurig uit. Ook de organisatie rondom de beurs was uitstekend. Een punt van aandacht is de verhouding tussen het aantal sprekers en de mogelijkheid voor bedrijven zich goed te presenteren. Door de drukke programmering hadden bedrijven relatief kort de tijd om met de bezoekers in gesprek te gaan.
Waarom moet je als bedrijf meedoen aan NLi?
op de capaciteit van de machine, de kwaliteit van de eindproducten en in toenemende mate ook aspecten van voedselveiligheid en hygiëne. Deze broodlijn is custom made voor een van onze klanten. Dit betekent dat we buiten onze standaard broodlijn om moesten werken om aan alle wensen van de klant te voldoen. De behoeften van klanten groeien, ondermeer qua capaciteit, productkwaliteit en nauwkeurigheid. Door de sterk concurrerende markt waar wij ons in begeven is ontwikkeling noodzaak, om zo onze voorsprong in de markt te behouden.
Welk bedrijf mag volgend jaar niet ontbreken?
Onze brood productiemachines combineren flexibiliteit met de hoogste industrialiteit standaard die in de bakkerijmarkt te krijgen is. De flexibiliteit maakt het mogelijk snel van bakkerijproduct te kunnen wisselen. De industrialiteit heeft betrekking
Wat is innovatie voor uw bedrijf?
Uiteraard ligt de beslissing om aan NLi mee te doen bij bedrijven zelf. Maar veel van de grootste en bekendste Nederlandse bedrijven onderscheiden zich met innovatieve projecten, producten of diensten. Zij weten als geen ander hoe belangrijk innovatie in de markt is. Op een beurs als NLi kunnen bedrijven hun innovatieve projecten laten zien en toekomstige medewerkers voor hun bedrijf en techniek het algemeen interesseren.
Rademaker produceert machines voor industriële bakkerijen. Met behulp van een maquette hebben wij een voorbeeld laten zien van een van onze machines. Een complete brood productiemachine, inclusief rijskast en oven. Bezoekers konden ook een film bekijken, ter verduidelijking van de werking en daadwerkelijke grootte van onze machine en projecten.
aangescherpte wetgeving en milieubeleid zijn onze uitdagingen. Onze R&D afdeling werkt voortdurend aan betere oplossingen. Continu zijn we bezig met controle en verbetering van interne processen om de kwaliteit van de machines in stand te houden. Ideeën worden bedacht en geïmplementeerd in nieuwe en bestaande machines. Daarbij denken we altijd vanuit de behoeften van de klant. Met een innovatieve en ruimdenkende benadering kunnen we toonaangevende ontwerpen met de nieuwste technologieën op de markt brengen. Onze richtlijnen voor hygiëneontwerp voldoen aan de hoogste eisen in de bakkerij-industrie.
17
@NLinnoveert Tijdens NLi was het mogelijk om ons live te volgen via Twitter. met #NLi13 werd zowel in aanloop naar als tijdens het evenement druk getweet. Niet alleen via Twitter, maar zeker ook via Facebook waren er steeds meer mensen die ons in de gaten kregen. Als positief gevolg van alle input hebben we veel leuke en nieuwe ideeën opgedaan voor volgend jaar. Nog geen volger? Blijf niet achter en like, volg, praat mee en share over NLi. 563 TWEETS
1024 VOLGEND
Pieter Gabes @pgabes Nog twee nachtjes slapen en dan is het zover! Het nationale techniekevent Nederland Innoveert. #Passievoortechniek – bit.ly/KHfhLO Rogier van Nimwegen @RogiervNimwegen Einde van deze dag. Morgen vroeg op weg naar Eindhoven voor Nederland Innoveert #nli13 @parentix is aanwezig op dit bijzondere event.
Nederland innoveert @NLInnoveert We zijn van start @Evoluon #innovatie #inspiratie #NLi13 pictwitter.com/5U44w63X Patrick vd Velden @patrickvdvelden Zojuist ‘beedigd’ tot astronaut van het ruimteschip Aarde door Wubbo Ockels. #happyenergy #NLi13 Project Basecamp @ProjectBasecamp Jos Scheepers: chocolade per e-mail. Het kan echt als het aan #MaukCC ligt #NLi13 Nederland innoveert @NLinnoveert De beurs op #droomprojecten #droombaan #NLi13 pictwitter.com/IV4d4lw6 Wouter de Bruijne @Wouterzegt Een bonk innovatie #Maasvlakte. Echt waar Nederland goed in is en moet blijven. Erg interessante lezingen op #NLi13. Nederland innoveert @NLinnoveert Ben Droste: Not because it’s easy, but because it’s hard.. 7 jaar later stonden we op de maan #NLi13 Nederland innoveert @NLinnoveert @RRvdW en Nils van der Blij zijn de eerste 2 kandidaten om de ruimte in te gaan, gefeliciteerd! #NLi13
Volg ons op:
611 VOLGERS
Pieter Gabes @pgabes Ook vandaag weer een fantastisch programma op Nederland Innoveert in Eindhoven – bit.ly/XUKXIq Korrie Louwes @KorrieLouwes Indrukwekkend verhaal van @MassoudHassani met mijnopruimers Mine Kadon mede te financieren via Kickstarter #NLi13 M. v. Pouderoijen @MvanPouderoijen
Gezien wat er met wind, zon, design en techniek kunt de wereld en ben ik wijzer geworden wat NL doet op het gebied van kernfusie #NLi13 Tim Rammelt @Sustimable #NLi13 Geniaal idee een berg in Nederland! Eindelijk een serieuze oplossing voor smeltende ijskappen… Leuke toepassing voor de flevopolder. Nederland innoveert @NLinnoveert Rob van Gijzel: ‘’alle ideeën en presentaties die ik vandaag heb gezien geeft wel aan waar Nederland staat op gebied van innovatie. #NLi13 Nederland innoveert @NLinnoveert De 2 geselecteerden voor de ruimtereis zijn: Jolanda Preusterink en Marijn Wouters. Gefeliciteerd #NLi13 Linsey Sterk @LinseySterk @NLInnoveert goed geregeld hoor! Keep up the good work! Nu tijd voor de borrel ; ) Pascal Booden @pascalbooden Mooi boek ‘De techniek achter Nederland’ meegekregen bij #NLi13 met ook mooie projecten van @ImtechNederland daarin! Solar Team Eindhoven @SolarEHV Zoals alleen Nederland kan innoveren: sterke presentaties, degelijke stands en goede contacten. Samenvatting @NLInnoveert: geslaagde dag!
in
18
Onderzoek bèta’s: alfa’s begrijpen ons niet
www
BEKIJK VIA LAYER
DEN HAAG, 11 DECEMBER 2012
Meer aandacht voor techniek op middelbare scholen en een betere salariëring zijn hard nodig om het tekort aan bèta’s terug te dringen. Volgens een ruime meerderheid van bèta’s (61%) is er daarnaast onbegrip tussen bèta’s en niet-bèta’s. Dit onbegrip lijkt de samenwerking tussen hen in de weg te staan aangezien veel beleidsmakers en docenten geen technische achtergrond hebben.
Dit blijkt uit het onderzoek ‘Zonder bèta’s geen groei’ onder bètastudenten en mensen werkzaam in de sector, dat TNS NIPO heeft uitgevoerd in opdracht van NLi. Aan het onderzoek werkten 550 bèta’s mee.
persoonlijke interesse. Ook bij werkende bèta’s is dit voor ruim vier op de vijf mensen de reden. Relatief veel bèta’s – drie op de tien studenten en een krappe 40 procent van de werkenden – hebben het gevoel dat de buitenwereld negatief aankijkt tegen de technieksector. Zelf hebben vrijwel alle ondervraagden daarentegen een positief beeld van de branche. 30 procent van de mensen werkzaam in de techniek geeft aan dat ze hun droombaan hebben verwezenlijkt. Volgens een ruime meerderheid van bèta’s (61%) is er onbegrip tussen bèta’s en niet-bèta’s. “Om succesvolle technische innovaties te realiseren is samenwerking tussen bèta’s en niet-bèta’s nodig. Of het nu om innovatieve technische projecten gaat of om campagnes om scholieren succesvol te begeleiden in de keuze voor een droombaan in de techniek.”
enden positief. Twee derde denkt betere perspectieven te hebben vergeleken met niet-bèta’s. Dat er ondanks deze overtuiging een groot tekort is aan mensen in de techniek, komt volgens 22 procent van de werkenden in belangrijke mate door de in hun ogen slechte salariëring en arbeidsvoorwaarden. Zowel studenten (64 procent) als werkenden (72 procent) geloven dat bèta’s minder verdienen dan alfa’s. Daarnaast legt meer dan de helft van de ondervraagden de schuld van het tekort bij middelbare scholen, die te weinig aandacht zouden besteden aan exacte vakken. Ook kiezen veel mensen niet voor techniek vanwege de geringe kennis omtrent carrièremogelijkheden, aldus vier op de tien bèta’s
Bijna alle respondenten zijn ervan Onbegrip tussen bèta’s overtuigd dat bèta’s hard nodig zijn en niet-bèta’s voor onze toekomst. Meer dan de Een ruime meerderheid van de Beter salaris en onderwijs helft van de bèta’s vindt zichzelf techniekstudenten, 87 procent, Over de arbeidskansen voor bè- echter niet slimmer dan alfa’s. kiest een technische richting uit ta’s zijn zowel studenten als werk19
Kijken voorbij de grenzen van het bekende, met beide benen op de grond “Als je kijkt naar Maasvlakte II kun je rustig claimen dat Nederland een visionaire blik heeft als het gaat om grootschalige innovatieprojecten”. Aan het woord is Frank Tazelaar, managing director APM Terminals (APMT) Maasvlakte II en één van de sprekers op NLi. Met hem praten we over de unieke positie van Nederland op het gebied van techniek en innovatie, de bouw van de nieuwe, ultramoderne APM containerterminal op de tweede Maasvlakte en zijn ervaring op NLi. Een boeiend gesprek met iemand die als ondernemer lef toont en altijd een stap verder denkt, maar tegelijkertijd een scherp oog heeft voor de menselijke maat. Regeren is vooruitdenken Op Maasvlakte II wordt momenteel druk gebouwd aan de nieuwe containerterminal van APMT, die volgend jaar klaar moet zijn. Een project met een lange termijnperspectief want de bedoeling is dat de terminal vijftig jaar meekan. Hoe pak je dat aan? “Door flexibel te bouwen”, zegt Frank Tazelaar. “De nieuwe terminal voldoet aan de hoogste eisen en beschikt over de modernste technieken van dit moment, maar is zo ingericht dat we kunnen uitbreiden op het moment dat de markt zich verder ontwikkelt. Future proof noemen we dat. Dat vraagt om innovatieve oplossingen. Je wilt toekomstsituaties vermijden waarin je zegt: ‘Had ik daar maar aan gedacht’.”
Een inspirerend voorbeeld zijn de kranen. Deze zijn langer dan nodig zodat ze in de toekomst nog grotere schepen aankunnen. “Daar zit veel techniek achter” laat Tazelaar weten. Daarmee heeft de Rotterdamse haven direct ook een wereldprimeur. De kranen van APMT worden namelijk de hoogste ter wereld. De keuze om flexibel te bouwen kost nu geld omdat de kranen groter zijn dan nu nodig is. In de toekomst betaalt deze investering zich dubbel en dwars terug. Daar is Tazelaar zeker van.
Meer doen dan nodig Op het gebied van duurzaamheid gaat Tazelaar ook een stap verder dan nodig. Zijn doelstelling is een energieneutrale operatie over de volle breedte. Zo heeft het kantoorgebouw als eerste in de haven het BREAAM certificaat. De investering in duurzaamheid is opmerkelijk, omdat hij hier wettelijk gezien niet toe verplicht is. Daarbij is deze factor niet doorslaggevend voor klanten om te kiezen voor APMT. “Het is een investering die je niet hoeft te doen, maar wel doet. Uit overtuiging”, zegt Tazelaar hierover. 20
NLi is een mooi en aansprekend platform… Tazelaar vond het een inspirerende ervaring om zijn verhaal voor zo’n enthousiast publiek te houden. Maar ook als bezoeker heeft het event hem geïnspireerd. Wat hem het meest is opgevallen zijn de persoonlijke verhalen van ingenieurs uit het veld en hun gevoel voor ondernemerschap. “Het enthousiasme en de passie straalden er vanaf” zegt Tazelaar. “Met een goede technische opleiding en met durf, kun je in deze sector echt je eigen toekomst vormgeven”. Verder is NLi een waardevolle ontmoetingsplek. Ook na het evenement heeft hij contact gehad met diverse personen. “Maak het gesprek en de ontmoeting nog meer mogelijk”, adviseert hij. “En probeer de energie die loskwam bij het evenement vast te houden.”
…maar er is ruimte voor verbetering Tazelaar plaatst ook een belangrijke kanttekening. Naar aanleiding van NLi heeft Tazelaar slechts één open sollicitatie ontvangen. Gezien de enorme vraag naar goed opgeleide ingenieurs, vindt hij dit opmerkelijk. Dit roept bij Tazelaar dan ook verschillende vragen op. Bijvoorbeeld of het event zich niet op een bredere doelgroep moet richten. Zijn advies is om naast de mensen die al voor de sector hebben gekozen, ook de groep erbij te betrekken die (mogelijk) interesse hebben voor een toekomst in de technieksector. Niet de ‘usual suspects’ maar de mensen buiten de branche hebben dat extra duwtje nodig. Vooral op 21
deze doelgroep moet volgens hem meer energie worden gericht. Als daar meer verandering komt en een positieve bijdrage wordt geleverd, is NLi voor hem echt een waardevol platform. APM Terminals is een wereldwijde speler en één van de drie grote terminaloperators in de Rotterdamse haven, die internationaal een toppositie inneemt. Rond 2004 begon APMT uit zijn jasje te groeien in Rotterdam en wilde graag uitbreiden om de alsmaar groeiende containersector optimaal te kunnen blijven bedienen met de modernste technieken. In diezelfde periode was het Havenbedrijf op zoek naar klanten voor de nieuw te realiseren Maasvlakte II. Een win-win situatie voor beide partijen. In 2006 werd APMT een van de eerste partijen die zich vestigde op Maasvlakte II. In november 2014 moet de nieuwe terminal klaar zijn.
Met visie, inzicht en lef samen aan het werk voor de technische sector Serge Moesman, 37 jaar, is vormgeven, het tonen van innovaties in de stand, Business Development Manager het voorbereiden van workshops en oplijnen van de bij TRIUS. Hij sprong in mei ingenieurs als stand bemensing.” 2012 in het diepe met NLi. Zojuist in dienst getreden Wat gebeurde er in de periode na de zomervakantie bij TRIUS, als vervolg op zijn en eind 2012? carrière binnen de kwalitatieve “De brochures waren klaar, de website was actief en arbeidsbemiddeling, maakte meer en meer sprekers gaven hun commitment aan hij voor het eerst kennis met dit nieuwe concept. het event. Tegelijkertijd zag je op social media dat er “Tijdens mijn eerste werkweek werd verteld dat wij steeds meer over NLi werd gesproken. mede-initiatiefnemer en hoofdsponsor waren van NLi is nieuw. Vele potentiële deelnemers vergeleken NLi
NLi. Onze klanten werden in de gelegenheid gesteld met een carrière- of techniekbeurs, maar kwamen er in contact te komen met 1000 ingenieurs. Intuïtief is snel achter dat het veel meer is. Typerend bij innovatie dat tegenstrijdig met het bedrijfsbelang van TRIUS, en vernieuwing is de durf om over bestaande grenzen dus ik was verbaasd over dit initiatief. Naarmate ik mij te gaan. En dat doen we met NLi! Deelnemers kregen meer en meer in het concept verdiepte, zag ik NLi een steeds meer het idee dat met NLi een maatschappelijke uniek event zou worden. Met een intrinsieke motivatie verantwoordelijkheid werd genomen door iets te doen en passie voor techniek willen de initiatiefnemers aan het tekort aan technici in Nederland.” het imago van techniekbranche en de ingenieur in Nederland op een hoger niveau te brengen.” Was het gemakkelijk bedrijven aan NLi te binden? “Daadwerkelijk iets op innovatieve wijze doen aan Welke uitdagingen ben je aangegaan bij de de problemen in de technische sector vereist visie, presentatie van NLi? inzicht en lef. Dit is niet voor iedereen weggelegd. “De uitdaging was om een nieuw concept over In het najaar sprak ik met de CTO van een grote te brengen op de klanten van TRIUS en andere beursgenoteerde Nederlandse onderneming. Hij was potentieel geïnteresseerden. NLi is groots, innovatief, direct enthousiast over de maatschappelijke context compleet nieuw en branchevreemd georganiseerd. waarin NLi is geplaatst en wilde dat zijn bedrijf Daarbij vraagt het event best een stevige input van deelnam. Gaandeweg heeft de onderneming echter de deelnemende bedrijven en was de timing te krap. besloten niet mee te doen aan de eerste editie, omdat In eerste instantie stond NLi in september gepland. het intern toch niet gesteund werd. We zijn trots op de Vele technisch managers, hoofden P&O en CEO’s van bedrijven die een stap hebben durven te zetten en hun bedrijven zagen mogelijkheden in NLi en benadrukten interne organisatie hebben overtuigd van de noodzaak de noodzaak van het event, maar hadden moeite met van NLi. Wat uiteindelijk ook geholpen heeft, zijn de de termijn waarop het zou plaatsvinden. De deelname inmiddels substantiële kosten van de werving van een fee speelde geen rol bij de bedrijven. Deze staat niet ingenieur. Als je bedenkt dat het aantrekken hiervan in verhouding tot deelname aan bijvoorbeeld vak- of het gevolg kan zijn van deelname aan NLi, dan is de carrièrebeurzen. Nadat NLi werd verplaatst naar business case voor veel bedrijven al rond. We blijven februari 2013 committeerden steeds meer bedrijven uiteindelijk wel de nuchtere Nederlandse mentaliteit zich aan NLi. Hierbij kwamen nieuwe, inhoudelijke behouden: alles goed en wel, maar het moet ook direct uitdagingen om de hoek. Voor de bedrijven lag de wat opleveren.” moeilijkheid namelijk in het technisch inhoudelijk
22
Wat zijn de ervaringen van de bedrijven die jij aan NLi hebt gebonden? “Zowel kleine bedrijven als grote multinationals hebben laten weten dat NLi hun verwachtingen heeft
toch als elektrotechnisch ingenieur zijn carrière te starten. Dat is een prachtig voorbeeld waar we het uiteindelijk allemaal voor doen.”
overtroffen. Ieder weer op een eigen manier. Zo is er een bedrijf dat acht ingenieurs heeft uitgenodigd om na ‘What’s in it for TRIUS?’ NLi bij het bedrijf langs te komen. Groepsgewijs werken “Die vraag is mij vaak gesteld. Het is niet verwonderlijk ze aan een technische innovatie. Dat is natuurlijk een wanneer je als technisch arbeidsmarktintermediair je unieke manier om tot samenwerking te komen. Verder klantengroep rechtstreeks in contact brengt met een hebben bedrijven met elkaar contact gelegd en is er grote groep ingenieurs. Ik heb meerdere malen mogen de wil elkaar te helpen. NLi is dus onverwacht ook uitleggen dat TRIUS er geen enkel direct commercieel nog business-to-business event geworden. Verder ziet belang bij heeft. Sterker nog, het initiëren en sponsoren het er voor komend jaar goed uit. Op NLi waren veel van NLi kost, zeker bij een eerste editie, veel geld. We bedrijven ter verkenning aanwezig. Een aantal van hen hebben ons bedrijf met NLi juist op een andere manier hebben direct hun commitment voor de volgende editie bij onze klanten, prospects en ingenieurs onder de afgegeven. Zonder uitzondering zijn alle bedrijven aandacht gebracht. Wel hebben we dankzij dit initiatief enorm geïnspireerd door alle innovaties die getoond onze klantenkring vergroot. Een aantal bedrijven waar zijn. Daarbij weet ik zeker dat de ingenieurs die namens ik NLi heb gepresenteerd hebben niet meegedaan de bedrijven aanwezig waren de komende jaren zeker aan het event, maar zijn wel klant geworden bij in de techniek werkzaam blijven bij hun bedrijf. Allen TRIUS. Genoeg spin-off dus die ook bijdragen aan de waren trots op ‘hun’ technische innovaties.” doelstellingen die wij als commerciële onderneming moeten hebben.” En de aanwezige bezoekers; welke ervaringen zijn je opgevallen? “De diversiteit is wat mij het meeste is bijgebleven. Uit alle vakgebieden waren ingenieurs aanwezig. Zowel ervaren professionals als technici in opleiding. De reacties waren enthousiast! Alle bezoekers hadden zich laten inspireren door de deelnemende bedrijven en sprekers. Bijzonder was een vader, zelf werktuigbouwkundig ingenieur, die zijn bijna afgestudeerde zoon mee had genomen omdat hij twijfelde om daadwerkelijk als ingenieur te gaan werken. Zijn bezoek aan NLi heeft hem ervan overtuigd 23
L-V
Rond dezelfde tijd nam ondernemer John Bakker vlieglessen en vroeg zich af waarom hij niet in het weiland achter zijn huis kon landen. Hij en zakenpartner Barnhoorn zijn toen de mogelijkheden van een vliegende auto gaan verkennen op basis van de gyrokoptertechnologie. Deze stamt al uit 1923, maar heeft naast de helikopter –die wel in de lucht kan stilhangen– nooit kunnen doorbreken. Het proces leidde tot de Helios, een soort scooterauto met afneembare rotoren. Het ontwerp werd wereldwijd omarmd, met de kanttekening dat het product ook met hoge snelheid moest kunnen rijden. Toen kwam de Carvertechnologie om de hoek kijken. Dat leidde tot een nieuw ontwerp in 2002. Maar hoe kom je nu tot een daadwerkelijk product?
ICK CK EIR AVVER 15 M MA 20
A LP-V 08 PA 20
De PAL-V, niet uit de lucht komen vallen Ondernemer Ton van den Brink en zijn ontwerpende zoon Chris vroegen zich in 1991 af: hoeveel auto heeft een mens eigenlijk nodig? Het resultaat was een soort overdekte motorfiets, waar vanwege de instabiliteit een derde wiel aan werd toegevoegd. Nu was een smal voertuig mogelijk dat veilig op hoge snelheid kon rijden. Het was de basis van de Carver, waarover Top Gear’s Jeremy Clarkson ooit zei: “The most fun you can have in a car.” Carver had nooit als doel om auto’s te verkopen. Het was een technology demonstrator, gemaakt om de technologie te vermarkten. In 1999 kwam de eerste Carver op de markt.
2
Innovaties kunnen zorgen voor een hoger rendement, behoud of groei van het marktaandeel, of contuinitiet van een bedrijf.” Voorbeelden zijn de Babboe bakfiets, bedden voor Auping of petrochemische apparatuur voor Honeywell Enraf.
S LSIO HLEIO002
24
ooit het levenslicht ziet. Daarin schuilt het succes van werkelijke innovatie. Met ons ontwerpbureau zijn we verantwoordelijk voor veel belangrijke innovaties. Voor het grootste deel zijn die niet zichtbaar onder onze naam, maar onder de naam van onze opdrachtgevers.
HE
Kostprijs Spark is o.a. bekend vanwege de vliegende auto PAL-V. Barnhoorn vertelt trots hoe een jongensdroom in meer dan twaalf jaar tijd kon uitgroeien tot een vliegend prototype en in de nabije toekomst waarschijnlijk gewoon te koop. Dat proces is volgens hem een schoolvoorbeeld van hoe echte innovatie in zijn werk gaat. “Grote innnovaties beginnen met dromen, maar het is belangrijk om in een vroeg stadium ook commerciële haalbaarheid, logistiek en regelgeving in toekomstige afzetmarkten mee te nemen.” Met 350 producten op de markt en naar eigen zeggen meer dan 500.000 uur ervaring in nadenken, ontwikkelen, testen en verbeteren, weten de medewerkers van Spark waar ze het over hebben. “Veel van wat je kunt bedenken valt technisch te realiseren, maar het is uiteindelijk afhankelijk van de kostprijs, ontwikkelingsbudget en afzetmarkten of een product
ER REVR CCAARV1999
vanuit Azië. Maar zijn deze producten daadwerkelijk vernieuwend? Bij het Rotterdamse ontwerpbureau Spark vinden ze dat je pas van echte innovatie kunt spreken als een ontwerp Robert Barnhoorn over NLi: werkelijke meerwaarde voor de gebruiker of een “Ik kijk terug op een prachtig evenement: Top georganiseerd organisatie betekent. Om het label ‘True Innovation’ te verdienen moet en het publiek was echt een ontwerp volgens mede-oprichter Robert geweldig! Het event werd Barnhoorn aan drie eisen voldoen: meaningful, gekenmerkt door snelheid, sustainable en breakthrough. “Een ontwerp moet energie en afwisseling. NLi is betekenisvol zijn voor de gebruiker en moet nog het beste te vergelijken echt iets toevoegen, anders is er geen sprake met een soort TEDx op het van innovatie. Duurzaamheid is belangrijk in de gebied van innovatie.” hele keten, niet iets dat achteraf ook nog moet. Ten slotte moet een innovatie niet een kleine verbetering zijn, maar werkelijk een grote stap voorwaarts. Innovatie gaat niet alleen om ‘het anders doen’ maar om ‘het beter anders doen’.”
E N E ICCOON 4 TTRRI 199
Innovatie, een term waar je tegenwoordig niet omheen kan. Bijvoorbeeld als een politicus claimt: “zonder innnovatie is onze kenniseconomie verloren”. Maar wat is die innovatie dan precies? Dagelijks komen talloze nieuwe producten op de markt, met name
NE
PAL-V als voorbeeld van succesvolle innovatieve productontwikkeling
NE 2 COO EEC 199
Technisch kan bijna alles, maar het moet ook commercieel kloppen
Na jarenlang gelobby en door grote inspanning van ondernemer Robert Dingemanse, die over het juiste netwerk van stakeholders en investeerders beschikte, kwam het project letterlijk van de grond. Op 6 maart 2012 maakte de eerste PAL-V testvluchten boven Nederland. Dit prototype wordt nu doorontwikkeld tot een commercieel rendabel productiemodel met een maximumsnelheid van 180 km/h op land en in de lucht. Hier stopt het proces echter niet. De specifieke toepassing van de Carver-techniek inspireerde tot nieuwe ontwerpen, zoals een elektrische Carver met plek voor twee personen én bagage.
Geoliede machine Innovatie gaat in de visie van Barnhoorn altijd gepaard met samenwerking. Dat betekent dat de in- en externe communicatie goed moet zijn: “Op elk moment lopen er bij ons tientallen projecten en daarbinnen zijn veel verschillende rollen. Bij Spark werken ontwerpers in één grote studio. De open cultuur stimuleert de samenwerking.” Maar ook tussen bedrijven wordt steeds meer samengewerkt om tot innovaties te komen. Een gevolg van de recessie is dat mensen meer openstaan voor nieuwe businessmodellen. De crisis biedt kansen voor open innovatiemodellen. Concurrentie blijft bestaan, maar er is meer onderlinge samenwerking. 25
Buitenaardse techniek… Onze verslaggeefster wilde graag meer te weten komen over de winnaars, die tijdens NLi te horen kregen dat ze waren geselecteerd voor de training. Waarom ben je naar NLi gekomen? Nils: Ik ben naar NLi gegaan voor de sprekers over verschillende innovatieve ideeën. Het voordeel van NLi is de ontspannen sfeer. Bij de carrière events ligt de nadruk niet op goede ideeën maar op banen. Marijn: NLi past perfect binnen mijn interesses: vooruitstrevende, nieuwe technieken uit Nederland. Daarnaast is de beoogde promotie van techniek in Nederland vitaal om internationaal bij te blijven in
Wie wint de ruimtereis? Op 1 en 2 februari heeft de jury vier kandidaten bekend gemaakt die een ruimtereis kunnen winnen. De vier kandidaten, Jolanda, Marijn, Nils en Robert, gaan meedoen aan een trainingstraject in Soesterberg. Hun verslag over deze trainingen worden op onze website gepubliceerd, dus ze zijn op de voet te volgen! Voor de vier kandidaten blijft het nog even spannend. Uiteindelijk wint namelijk een iemand een daadwerkelijke ruimtevlucht. De winnaar gaat naar de Spaceport op Curaçao en vanaf hier begint het avontuur. Samen met de piloot van het SXC Lynx vliegtuig stijgt Jolanda, Marijn, Nils of Robert op met vier raketmotoren. De Lynx accelereert bijzonder snel en binnen een minuut breekt het toestel door
de geluidsbarrière. Sneller dan een straaljager vliegt de winnaar in drie minuten met Mach3 naar 60 kilometer hoogte, gaan de raketmotoren uit en begint de paraboolvlucht. De vlucht gaat door naar 100 kilometer hoogte waarna de inzittenden 3 tot 5 minuten volledig gewichtloos zijn. Wanneer het vliegtuig op z’n kop draait is de volledig zwarte ruimte en de kromming van de aarde te zien. Op deze hoogte zijn in de menselijk historie slechts iets meer dan 500 personen geweest. Na 5 à 6 minuten zweeft de Lynx terug naar de aarde, met een kracht van 4,5G van de pull-out manoeuvre. Hierna cirkelt het toestel in een glijvlucht terug naar Curaçao.
Als je een eigen raket zou mogen ontwerpen, welke de alsmaar evoluerend samenleving Jolanda: Goede aandacht voor innoverende naam zou je deze geven? wetenschap en technologie is hard nodig. Innovaties Nils: Destiny van nu kunnen verstrekkende gevolgen voor de Marijn: Rock-it economie van de nabije toekomst hebben. Ik vind Jolanda: Youniverse1 voor een bemande raket en het belangrijk om als lerares het onderwijs daar SSRI - Space-Science Rock-IT of GTR - Galaxy Travel Rockit voor onbemande cargo raket. duurzaam bij te betrekken. Robert: Toen de reclame op Discovery Channel Robert: Ik zou de raket type M.R. noemen, met de voorbij kwam werd mijn interesse direct gewekt. initialen van mijn broer. Mijn broer betekent veel Ik heb mij direct ingeschreven, omdat het een groot voor mij. Daarnaast vind ik de Latijns tekst Maior evenement is waar mijn gehele interessegebied aan e longiquo Reverentia (van een afstand is alles mooi) erg toepasselijk. Ik denk dat als je in de bod zou komen. ruimte geweest bent, je een ander mens bent bij Wat zou je doen als je een uur op de maan mocht terugkomst. De wereld om ons heen is prachtig en af en toe vergeten we dat. Als je de wereld van een doorbrengen? Nils: Waarschijnlijk een uur lang genieten van de afstand bekeken hebt besef je opnieuw hoe mooi lagere zwaartekracht en de schoonheid van de alles is. Maar dat moeten we nog zien. Hopelijk krijg ik die kans. aarde.
BEKIJK VIA LAYER
26
Marijn: Het maanrecord op verspringen zetten, de slotscene van Armageddon naspelen, maan-steenen stof verzamelen en een grote hoeveelheid foto’s maken. Jolanda: 3D printer installeren en aan Maanbasis beginnen. Helium en maanstenen verzamelen of een waterraket afschieten! Of een webcam opstellen met zonnecellen en natuurlijk veel zwaaien! Robert: Een uur op de maan is veel te weinig! Maar in dat uur zou ik mijn voetafdruk vereeuwigen naast die van Neil Armstrong.
27
POWERED BY
Nederland Innoveert
NLi staat voor postitieve energie, samenwerking en inzet voor de technische sector. Dankzij onze partners was het mogelijk om van een abstract idee een eerste evenenement editie neer te zetten. Wij zijn hen dankbaar voor de samenwerking!
Bedankt & tot volgend jaar!