Mantel Maggezien
Gratis tijdschrift voor Utrechtse mantelzorgers • voorjaar 2016
Casemanager dementie steun en toeverlaat voor mantelzorgers
Chinees, Marokkaan, Nederlander of Bengaal;
mantelzorger zijn we allemaal De nieuwste
cijfers over mantelzorg
Team Steunpunt Mantelzorg Utrecht Margriet Tiemersma
Habiba Chrifi
Ans van den Berg
Pien Krolis
Fatos Genc-Canbolat
Mariska Hoencamp
Rob van Asch
Bouchra Amrhar
Steunpunt Mantelzorg Wat kan Steunpunt Mantelzorg Utrecht voor je betekenen? Zorg je voor een zieke naaste? Sta je altijd klaar voor iemand met een beperking? Dan ben je mantelzorger. Je helpt iemand uit liefde, genegenheid of de band die je als familie hebt. Het kan goed voelen om die zorg te kunnen geven. Soms kan het ook zwaar worden. Je bent niet de enige; in Utrecht wonen ongeveer 25.000 mantelzorgers. Steunpunt Mantelzorg Utrecht is de plek waar mantelzorgers, vrijwilligers, beroepskrachten en beleidsmakers elkaar ontmoeten om kennis en ervaringen over mantelzorg uit te wisselen. We verbinden en versterken, zodat mantelzorgers worden gehoord en beter worden ondersteund. Schrijf je in! Ben je mantelzorger en woon je in de gemeente Utrecht? Schrijf je dan gratis in bij Steunpunt Mantelzorg Utrecht. We houden je dan op de hoogte van onze activiteiten, zoals: • Gespreksgroepen voor mantel zorgers. Zo organiseren we bijvoor- beeld groepen voor mantelzorgers van mensen met dementie, Marok- kaanse of Turkse mantelzorgers, of ouders van een kind met een beperking. • Cursussen waarin je leert een goede balans te vinden tussen de zorg voor je naaste en je eigen leven. • Voorlichtingen over actuele onder- werpen zoals persoonsgebonden budget, U-Pas, WMO-voorzienin- gen. • Dagjes uit voor mantelzorgers: ontmoeting en ontspanning tijdens bijvoorbeeld een boottochtje, een bezoek aan een beautyfarm of een mooie wandeling. • De jaarlijkse Dag van de Mantelzorg (op of rond 10 november). • Je ontvangt ons halfjaarlijkse magazine MantelMaggezien, met nieuws en achtergronden voor mantelzorgers in Utrecht. • Je kunt in aanmerking komen voor korting op huishoudelijke hulp, als je verzorgde en jijzelf in de gemeente Utrecht wonen.
Netwerk van beroepskrachten Steunpunt Mantelzorg Utrecht verbindt ook beroepskrachten die in hun werk mantelzorgers ontmoeten. We bieden training en scholing, organiseren wijkconferenties voor beroepskrachten en geven workshops over mantelzorgondersteuning aan vrijwilligers. Graag laten we daarbij ook de stem van mantelzorgers horen. Mantel voor de mantelzorger De term Mantelzorg verwijst naar de zorg die de verzorgde als een mantel beschermt en omringt. Als mantelzorger kun je soms ook wel een lekkere warme mantel gebruiken. Een luisterend oor, kennis en handige tips, mensen die precies begrijpen wat je meemaakt. Zo is Steunpunt Mantelzorg Utrecht jouw mantel! Oproep: Tip de redactie van MantelMaggezien De redactie van MantelMaggezien is op zoek naar mantelzorgers die willen meedenken of meeschrijven aan MantelMaggezien. Zo wordt MantelMaggezien niet alleen een blad voor mantelzorgers, maar ook een blad van mantelzorgers in Utrecht. In overleg bekijken we hoe we je rol als meedenker of meeschrijver kunnen vormgeven. Meer weten? Neem contact op met Eva-Maria den Balvert, 030 236 19 29 of e.denbalvert@u-centraal.nl
Yasmina Karroum
Heb je hulp nodig, dan kun je voor individuele hulpverlening terecht bij het buurtteam in jouw wijk. Kijk voor adressen op www.buurtteamsutrecht.nl 2
MantelMaggezien
Steunpunt Mantelzorg Utrecht www.u-centraal.nl/mantelzorg tel. 030 – 236 17 40
Inhoud Inhoud Kort nieuws
4
Portret van een mantelzorger
8
Nieuwe cijfers over mantelzorg
5
Colofon Steunpunt Mantelzorg Utrecht Kromme Nieuwegracht 50 3512 HK Utrecht 030 - 236 17 40 mantelzorg@u-centraal.nl www.u-centraal.nl/mantelzorg
12
Organisatie in beeld: Huiskamer van de wijk
16
Zorg je als mantelzorger voor iemand met dementie, dan is de casemanager dementie je steun en toeverlaat. Door veranderd beleid bij zorgverzekeraars dreigt deze vorm van ondersteuning in de knel te komen. Casemanager Miranda Lahr vertelt hoe zij mantelzorgers ondersteunt.
14
MantelMaggezien is een uitgave van Steunpunt Mantelzorg Utrecht, onderdeel van U Centraal. Het verschijnt tweemaal per jaar en is gratis voor alle mantelzorgers in de gemeente Utrecht. Jaargang 12, voorjaar 2016 Oplage: 3000. Steunpunt Mantelzorg Utrecht wordt gesubsidieerd door de gemeente Utrecht.
Zorgen voor een ander is van alle culturen. En toch is het in elke cultuur weer
Tekst: Eva-Maria den Balvert, Ans van den Berg met medewerking van Pien Krolis
anders. Steunpunt Mantelzorg Utrecht werkt samen met diverse zelforganisaties van migranten, om mantelzorg onder de aandacht te brengen.
10
Ontwerp en lay-out: Puck Grafisch Ontwerp Drukwerk: Drukwerkconsultancy
Op de middenpagina van dit MantelMaggezien deze keer
Foto’s: Rogier Bos (pag 8), iStockphoto Archief Puck ‘t Hart U Centraal
een bewaarposter. Als u het nietje voorzichtig verwijdert, dan kunt u de poster bijvoorbeeld ophangen op een plek die u regelmatig ziet. Voorjaar 2016 2014
3
Nieuws
Kort nieuws Nieuw: de Respijtmakelaar
Het is belangrijk om de zorg af en toe uit handen te geven, zodat u als mantelzorger kunt bijtanken. In de praktijk is dat niet altijd eenvoudig. Daarom is Steunpunt Mantelzorg Utrecht gestart met de Respijtmakelaar. Beroepskrachten kunnen complexe situaties voorleggen aan de Respijtmakelaar, die vervolgens helpt de situatie op te lossen. Mantelzorgers kunnen hun ervaringen, ideeën en signalen doorgeven aan de Respijtmakelaar. Zo kan de Respijtmakelaar (Mariska Hoencamp) eraan bijdragen dat het uiteindelijk gemakkelijker wordt om even vrijaf te nemen van de zorg. Meer weten over de Respijtmakelaar? Kijk dan op www.u-centraal.nl/respijtmakelaar. Wilt u als mantelzorger graag advies of hulp bij het zoeken naar vervangende zorg, ga dan naar het buurtteam in uw wijk.
Utrechtse inspiratie:
hoiUtrecht
HoiUtrecht bundelt sinds begin dit jaar verhalen van Utrechters met een beperking, stoornis of chronische ziekte en mantelzorgers. hoiUtrecht heeft als doel mensen met en zonder krasje te verbinden, te inspireren en hen bewust te maken van zichzelf en hun omgeving. Het bijzondere aan deze mensen - en hun verhalen - is dat zij zich niet laten leiden door de beperking, maar het heft zelf in handen nemen. HoiUtrecht is op zoek naar meer mensen die hun verhaal willen vertellen. Kent u iemand? Utrechters die hun verhaal willen delen, kunnen contact opnemen met hoiUtrecht: deeljeverhaal@hoiutrecht.nl of kijk op www. hoiutrecht.nl/deel-je-verhaal. Organisaties die helpen hoofdpersonen te vinden, worden onder het verhaal met naam en link genoemd en op social media vermeld. hoiUtrecht schrijft het verhaal en zorgt er voor dat het verhaal van deze persoon zo’n breed mogelijk gehoor krijgt.
Odensehuis Andante in Utrecht gaat open!
Op 14 maart is het Odensehuis Andante de deuren geopend op de Oudwijkerdwarsstraat 148, locatie Podium Oost. Odensehuis Andante is een inloophuis voor thuiswonende mensen met geheugenverlies en beginnende dementie én voor hun naasten. De naam Odensehuis is afgeleid van de Deense stad Odense waar sinds 2001 zo’n inloopcentrum bestaat. Het huis valt niet binnen het zorgstelsel. Deelnemers hebben geen indicatie of diagnose nodig om er gebruik van te maken. Binnen de openingstijden kunnen mensen die zelf geheugenklachten ervaren, maar ook hun partners, kinderen, buren, vrienden en kennissen gewoon binnen lopen wanneer ze daar de behoefte toe voelen. Iedereen is welkom voor een kop koffie of thee, gezelligheid of een goed gesprek. Je kunt ervaringen uitwisselen, informatie krijgen over dementie, deelnemen aan een zelfgekozen activiteit, stoom afblazen of gewoon er zijn. Het op warmte en gezelligheid gerichte inloophuis wordt gefaciliteerd door vrijwilligers en de coördinator. Een vrijwilliger is 1 of 2 dagen per week gastvrouw of gastheer, die de deelnemers ontvangt en voor een gezellige en gemoedelijke sfeer zorgt door activiteiten te faciliteren en mensen te woord te staan. Bent u geïnteresseerd geraakt of heeft u vragen, neem dan gerust contact op met de coördinator van het Odensehuis Andante in Utrecht, Lia Kemerink, telefoon 06 1976 7530, e-mail info@inloophuisandante.nl, website www.odensehuisandante.nl
Werkende mantelzorgers
Er is een nieuwe site voor werkende mantelzorgers: www.mantelzorgpower. nl. M-power staat voor Mantelzorg-power en voor ‘empoweren’: jezelf sterker maken. Dit platform ondersteunt werkende mantelzorgers daarbij met informatie en inspiratie, herkenning en erkenning, maar ook tips, tests en oefeningen om zelf mee aan de slag te gaan. Dit alles onder het motto: ‘’Mantelzorg is zorgen voor een ander, maar zorg ook goed voor jezelf!’’ 4
MantelMaggezien
dementie
Steun en toeverlaat bij
thema
Alzheimer Nederland luidde deze winter de noodklok: de wachtlijsten voor casemanagers dementie lopen op in Nederland. Dat heeft te maken met beleid van de zorgverzekeraars. Miranda Lahr is casemanager dementie bij zorgorganisatie Careyn. “Het grootste deel van ons werk is het ondersteunen van mantelzorgers.”
“Rouwen om de persoon die er niet meer is én moeten omgaan met de persoon die er nog wel is.” De spreekkamer op de zesde verdieping van zorgcentrum Tamarinde is nog even bezet; Miranda’s collega Trees Koeneman rondt een gesprek af met een ouder echtpaar. Vaak komen de casemanagers dementie bij mensen thuis om te kijken hoe het gaat, vertelt Miranda Lahr. “Hier op kantoor praten we meestal alleen met de mantelzorger, dus zonder de persoon met dementie. Mensen kunnen door hun ziektebeeld namelijk achterdochtig worden bij de onderwerpen waar we over praten: hoe ga je om met dementie? Wat is de toekomst? Daar kan iemand met dementie behoorlijk door van slag raken.“ Wie te maken krijgt met dementie, komt terecht in een vaak langdurige en intensieve periode van mantelzorg. Om dat goed te kunnen ondersteunen, werken zorgaanbieders samen in de Ketenzorg Dementie. Spil in die ketenzorg is de casemanager
dementie. Miranda: “De grote meerwaarde is dat ik gespecialiseerd ben op dat stuk dementie en daardoor verdieping heb in het omgaan met dementie. We werken in een mobiel geriatrisch team met een specialist ouderengeneeskunde en een psycholoog. Er is veel kennis van zaken, we kunnen de situaties goed bekijken en bespreken. Zo worden we steeds deskundiger. Ik probeer die kennis ook weer over te dragen aan de wijkverpleegkundige, mantelzorgers en andere betrokkenen.” Miranda werkte dertien als wijkverpleegkundige toen ze praktijkondersteuner bij een huisarts werd en daarna werd gevraagd om casemanager dementie te worden. “Ik heb altijd een generalist willen zijn, maar nu vind ik het juist leuk om me te verdiepen in iets, waardoor ik meer te bieden heb. Wat dementie doet met mensen en hun omgeving kan heel complex zijn.”
Stoom afblazen De casemanager biedt een luisterend oor, biedt uitleg over het omgaan met dementie, vertelt wat er mogelijk is aan zorg en ondersteuning, organiseert overleggen met familie of zorgverleners. Elk gezin en elke situatie is anders. De ene mantelzorger heeft genoeg aan een luisterend oor, een gesprek om stoom af te blazen en kan veel regelwerk zelf doen. De andere mantelzorger heeft meer hulp bij regeltaken nodig. Soms zit een familie op één lijn als het gaat over de zorg voor de persoon met dementie, de andere keer komt het omgaan met dementie bovenop een relatie die ook in de gezonde tijd al niet goed was. “Het moeilijke van dementie is dat mantelzorgers vaak zoveel op hun bordje hebben. Tegelijkertijd zijn ze ook aan het rouwen om de persoon die er niet meer is én moeten ze omgaan met de persoon die er nog wel Voorjaar 2016
5
is. Iemand met dementie heeft geen oog voor een partner die boos of moe is, dus die moeheid of boosheid wordt niet gezien. Vaak komen we in situaties waar de mantelzorger al overbelast is. Het belangrijkste van ons werk is hoe we die mantelzorger gezond en overeind houden. Dat doen we door handvatten te geven, oog te hebben voor de situatie en de mantelzorger het gevoel te geven dat hij of zij er niet alleen voor staat. Zo’n moeilijke beslissing als opname bijvoorbeeld, nemen we samen met de mantelzorger, de huisarts en alle andere betrokkenen. We leren mensen geleidelijk aan dat ze dingen uit handen kunnen geven.” En zo gaat Miranda als casemanager van het ene gezin naar het andere. Als casemanager dementie heeft ze meer tijd en aandacht voor de cliënt en zijn of haar omgeving dan een wijkverpleegkundige. Een casemanager dementie met een fulltime baan heeft zestig 6
MantelMaggezien
clienten, een wijkverpleegkundige zo’n tweehonderd. Meer tijd en aandacht, een vaste contactpersoon, gespecialiseerde kennis van dementie; allemaal argumenten die de voorstanders van casemanagement aanvoeren om de casemanager dementie te behouden. Alzheimer Nederland pleit voor een aparte financiering voor casemanagement dementie, zodat iedereen met die diagnose daar aanspraak op kan maken zonder gedoe over uit welk potje het geld moet komen, wie de verzekeraar is of in welke wijk iemand woont. Miranda Lahr: “Het is belangrijk om deze ondersteuning bij dementie stedelijk te blijven regelen en niet per wijk. Als elke verzekeraar andere regels heeft of de zorg op verschillende manieren wordt gefinancierd, dan is casemanagement niet voor iedereen toegankelijk en zijn we als casemanager ontiegelijk veel tijd kwijt aan de administratie. Die tijd wil ik liever aan de mensen besteden.”
Wachtlijsten voor casemanagement dementie: zo zit het
Wat is er aan de hand? De wachtlijsten voor casemanagement dementie nemen toe. In de regio Eindhoven is de wachtlijst eind 2015 gegroeid naar 200 mensen. In de regio ‘t Gooi is een wachtlijst van 80 mensen met dementie. In Amstelveen/ Aalsmeer en Uithoorn is het casemanagement vrij plotseling anders georganiseerd waarbij mantelzorgers niet gespecialiseerde wijkverpleegkundigen kregen toegewezen. Alzheimer Nederland vindt dit onverantwoord en waarschijnlijk is dit nog maar het topje van de ijsberg. Volgens Alzheimer Nederland informeren zorgverzekeraars hun verzekerden ook niet of nauwelijks over ondersteuning door een casemanager dementie.
Wat wil Alzheimer Nederland? Casemanagement dementie is een vorm van deskundige begeleiding voor de persoon met dementie en zijn mantelzorger en staat duidelijk omschreven in de Zorgstandaard Dementie, een landelijk document waarin goede zorg bij dementie is beschreven, mede ondertekend door zorgverzekeraars. Sinds 1 januari 2015 valt deze vorm van begeleiding onder de zorgverzekeringswet, en wel onder de wijkverpleging. Het is daarmee een verzekerd recht. Alzheimer Nederland heeft gepleit voor een aparte aanspraak op casemanagement dementie in de zorgverzekering. Een aparte aanspraak en daarmee een aparte financiering is hard nodig om de overbelaste mantelzorger te ondersteunen en crisissituaties te voorkomen, betoogt Alzheimer Nederland. En dus ook om het langer thuis wonen bij dementie mogelijk te maken. Leestip: Alzheimer Nederland heeft de website www.dementie.nl gelanceerd. Op die site leest u meer over de mogelijkheden van persoonlijke begeleiding en coaching voor mensen met dementie M
Mantelzorgers over hun casemanager dementie Van de Facebookpagina van Alzheimer Nederland: ‘In de tijd dat mijn vader ziek werd was er nog geen casemanager. Wat hebben wij toen veel zelf moeten uitzoeken! Wij zaten met de handen in het haar. Het was puur geluk dat één van onze wanhoops-mailtjes bij een juiste persoon terecht kwam en wij hulp kregen. Een goede casemanager was een uitkomst voor ons geweest.’ ‘Ik zou echt niet weten wat ik zou moeten zonder onze casemanager. Heel veel kennis van mogelijkheden waar ik zelf nog nooit van had gehoord en hulp bij het lange en moeizame proces van het aanvragen van zorg bij instanties die steeds minder zorg willen leveren, terwijl mensen steeds langer thuis moeten blijven wonen. Echt een steun en toeverlaat!’ ‘Petje af voor onze casemanager, mijn vaders dementie ging sneller dan de (kortste) weg naar het verzorgingstehuis, maar ze heeft ons ondersteund waar mogelijk. Gelukkig was onze huisarts ook heel erg betrokken.’
Voorjaar 2016
7
thema
Hoe zit dat in Utrecht? In Utrecht concentreert de discussie zich rond het inkoopbeleid van zorgverzekeraar Zilveren Kruis. Die heeft bij wijze van proef de wijken van Utrecht verdeeld onder vier aanbieders. Careyn kreeg aanvankelijk vijf wijken, na bezwaren is dat opgehoogd tot acht. Buurtzorg heeft er zeven, AxionContinu twee en Leven en Zorg is hoofdaanbieder in één wijk. Argument voor zo’n hoofdaanbieder is dat de wijkverpleging zo gemakkelijk kan samenwerken met de buurtteams en andere zorgaanbieders in de wijk. De hoofdaanbieder in de wijk krijgt 100 procent van de zorg vergoed, wie geen hoofdaanbieder is, krijgt 75 procent. Organisaties als Careyn en AxionContinu, die al jaren samenwerken in stedelijk casemanagement, krijgen daardoor minder vergoed voor hun ondersteuning in de wijken die niet aan hen zijn toegewezen. “Het wegvallen van casemanagers en de wijkverpleging inzetten met Buurtzorg verengt de zorg,” betoogt Alzheimer Nederland Stad Utrecht. De afdeling is bang dat de stedelijke samenwerking rond casemanagement dementie verloren gaat en de ondersteuning aan mensen met dementie en hun naasten verslechtert.
Mantelzorger in beeld
in beeld
Niet ik, maar wij Meer aandacht vragen voor mantelzorgers. Met dat doel begonnen zeventien mantelzorgers en consulent Pien Krolis in2015 aan een bijzonder fotoproject. En met succes. De expositie reist nu door de stad en wordt gezien. De vrijheid om erover te praten met elkaar Al jaren komt Ronald May in De Hoogstraat om er te sporten. Dezer dagen komt hij zichzelf tegen. Letterlijk, wel te verstaan; zijn foto en tekst maken deel uit van de expositie Mantelzorger in Beeld, die in februari en maart te zien was in het revalidatiecentrum in Utrecht-Oost. Terwijl Ronald vertelt over hoe hij het ervaart om zo in beeld te staan, komen twee bekenden langs. ‘Heb je me al gezien?’, lacht Ronald. Ook is een van zijn sportmaatjes vanochtend langs de panelen gelopen. Ze vond het indrukwekkend om de foto’s te zien en de verhalen te lezen. Toch loopt Ronald May over het algemeen niet zo te koop met zijn leven als mantelzorger. “Tijdens het sporten is het niet zo vanzelfsprekend om te spreken over mijn zorgtaken. Ze weten het wel en ze kennen mijn partner. En ze zeggen: je kunt me altijd bellen als je me nodig hebt.” Mantelzorg kwam op zijn pad toen Ronald May tien jaar geleden zijn huidige partner en haar zoon ontmoette. Zij heeft MS, haar zoon is spastisch. De
8
MantelMaggezien
zorg wordt steeds zwaarder. Wel willen maar niet kunnen brengt onzekerheid en spanning met zich mee. De wetenschap dat de mogelijkheden zullen afnemen, maakt hem soms machteloos en moedeloos. Maar hij blijft positief: iedere dag kunnen we er samen iets moois van maken. Dapper De eerste reactie op expositie kreeg Ronald van zijn zoon. “Hij vond het dapper dat ik er zo voor uit durfde te komen. In mijn eentje zou ik me nooit op deze manier hebben laten zien. Wat me over de streep trok, is de groep mantelzorgers. In die groep zijn we bereid om met elkaar te praten over dingen waar we moeite mee hebben. Die vrijheid om erover te praten, dat vind ik belangrijk. Nederland is een super-individualistische samenleving, die heel ik-gericht is. Ik kom uit een samenleving - in Suriname – waar armoede dwingt om er voor elkaar te zijn; als broers, als familie. Ik ben van nature ook heel erg zorgend. Ik vind dat die ik-gerichtheid doorbroken moet worden. De samenleving bestaat niet uit ikken, maar uit wij-en. Maak van een ik een wij en de samenleving zal beter worden.” “Zo zijn we als groep van zeventien mantelzorgers ook wij-en geworden. Sommige mensen ken ik goed, andere heb ik gesproken, of ik heb hun verhaal gelezen. Ik herken mezelf in een
deel van hen. Zij zijn bijvoorbeeld ook bewust bezig met de gedachte: ik moet er zijn voor de ander. Als ik geen zorgtaken zou hebben, dan zou ik losser leven, meer leuke dingen doen, minder bezig zijn met gezondheid en fit blijven. Mijn partner is jonger dan ik; dus ik moet mijn conditie op peil houden zodat ik nog een tijd voor haar en haar zoon kan zorgen.” De expositie Mantelzorger in Beeld is vooral bedoeld om te laten zien wat het betekent om mantelzorger te zijn, zodat mantelzorgers beter worden gezien en ondersteund. Mantelzorger Theo (68), die ook meedoet aan de expositie, zei in een interview in AD Utrechts Nieuwsblad: ‘Vorig jaar heb ik een cadeaubon gekregen als mantelzorger. Maar eerlijk gezegd zorgt deze expositie voor veel meer steun. Eindelijk erkenning. Hopelijk beseffen meer mensen dat ze mantelzorger zijn. Daar moet de schijnwerper op’. Daar is Ronald het helemaal mee eens. “De kapper weet dat ik zorg, maar hoe dat gaat en hoe intensief dat is, daar heeft hij geen idee van. Ook vrienden weten niet hoe het is. Die expositie helpt daarbij. Ze lezen de tekst en zeggen: het is veel hè? Niet alleen fysiek, maar ook mentaal. Het dringt door. Mensen zijn wel empathisch, maar hebben schroom om die empathie te laten zien. Het helpt als ze de expositie zien.”
Reizende foto-expositie Mantelzorger in Beeld is een reizende foto-expositie, bestaande uit zeventien banners. Zeventien mantelzorgers, bijna allemaal afkomstig uit Utrecht, hebben zich laten fotograferen en vertellen in tekst wat mantelzorg voor hen betekent. Het project is begeleid door Pien Krolis van Steunpunt Mantelzorg Utrecht. De foto’s zijn gemaakt door Rogier Bos, de vormgeving is van Evert Albers (Streeff.nl). De expositie is op 10 november 2015 (de Dag van de Mantelzorg) geopend in het Stadskantoor in Utrecht en was daarna te zien in buurtcentrum De Speler in Ondiep, revalidatiecentrum De Hoogstraat en de bibliotheek in Kanaleneiland. De expositie reist ongeveer twee jaar langs bibliotheken, gezondheidscentra en andere plaatsen waar mantelzorgers komen. Er is veel belangstelling van organisaties om de expositie op te stellen.
Ronald (67) Zorgen voor jezelf, voor elkaar en voor de ander is ons met de paplepel door onze ouders ingegoten. Als vijf jongens groeiden we op in Suriname en het was niet meer dan normaal dat we voor elkaar zorgden. Dit zijn belangrijke sociale waarden die we als kinderen meekregen en als volwassenen nu ook uitdragen. Mijn partner en haar zoon kwamen ruim tien jaar geleden in mijn leven, na mijn scheiding van enkele jaren daarvoor. Vrolijk, ontspannen en vol energie. Zij werden door mijn twee kinderen ook welkom geheten.
De Hoogstraat heeft de expositie Mantelzorger in Beeld in huis gehaald omdat mantelzorg sterk verbonden is met het werk van De Hoogstraat. “We doen veel onderzoek rond mantelzorg. Uit revalidatie komt altijd mantelzorg voort,” vertelt bestuurssecretaris Maria van Kleinwee. “Je behandelt nooit alleen de patiënt, maar altijd het systeem.” Een expositie als Mantelzorger in Beeld zet de schijnwerper op de mantelzorger en zijn of haar verhaal. Die verhalen worden gezien door bezoekers en professionals. De Hoogstraat plande de expositie zo dat ook de bezoekers van het symposium Revalidatie na hersenletsel; samen aan het werk! de panelen ook konden zien. Wilt u weten waar de expositie nu is?
Dat mijn partner al tien jaar MS had en haar zoon spastisch was en
www.u-centraal.nl/mantelzorgerinbeeld
mogelijkheden. Dan word ik verdrietig en kan ik er moeilijk mee omgaan.
zorg nodig hadden, was bij mij bekend. Je zorgt voor elkaar in vooren tegenspoed. Hoewel de ziekte bij mijn partner zowel op haar werk als thuis voor ongemakken zorgde, verliepen de eerste vijf jaren van samenzijn goed. Natuurlijk waren er wekelijks minder energieke tijden bij en nam ik zaken over, maar alles verliep in redelijke harmonie en zonder een overbelast gevoel. De laatste vijf jaar spelen hun beperkingen meer op. Dat brengt onzekerheid en spanning met zich mee. Wel willen, maar niet kunnen! Verwerken kost tijd en is een langdurig proces van erkenning en ontkenning, vallen en opstaan. In mijn zorg naar hen vind ik het belangrijk dat er momenten van rust en ontspanning zijn. De situatie leert mij dat dit niet altijd mogelijk is. Plotselinge ongemakken vragen om actief handelen wat vermoeiend en verstorend is. Als ik naar de toekomst kijk dan zie ik een duidelijke afname van Het heeft mij veranderd in mijn positieve opstelling. Voel me nu soms machteloos en moedeloos. Moet leren meer voor mezelf te zorgen en hoop te blijven koesteren: iedere dag kunnen we er samen iets moois van maken!
Voorjaar 2016 9
10 10
MantelMaggezien MantelMaggezien
Het zijn niet de grote vuren die ons hart verwarmen Het zijn de kleine vonkjes die het doen
Toon Hermans
Voorjaar 2016
11
Nieuwe cijfers over 4
Hoeveel mantelzorgers zijn er nu eigenlijk? Hoe zwaar zijn ze belast? En wat voor gevolgen hebben de mantelzorgtaken voor hun leven? Daar wordt regelmatig onderzoek naar gedaan. Eind 2015 zijn er weer nieuwe cijfers beschikbaar gekomen, in het rapport Informele hulp; wie doet er wat?, door het Sociaal Cultureel Planbureau.
miljoen mensen
gaf in 2014 mantelzorg
bijna
deed
11%
1
van de werkende mantelzorgers die op werkdagen helpt, moet dagelijks of wekelijks het werk onderbreken vanwege de mantelzorgtaak.
1/5
van de mantelzorgers gebruikt respijtzorg zoals dagopvang.
miljoen mensen
vrijwilligerswerk in de zorg.
Dit onderzoek is gebaseerd op ruim 7000 enquêtes met mantelzorgers, vrijwilligers in de zorg en welzijn en ‘niet-actieven’ die eind 2014 werden afgenomen. De rapportage is geschreven op verzoek van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. Eén op de drie Nederlanders geeft informele hulp In 2014 gaven ruim vier miljoen mensen mantelzorg (33% van de volwassen Nederlanders). Dat wil zeggen dat ze een bekende hebben geholpen, zoals een partner, familie, vriend of buur, die hulp nodig heeft vanwege lichamelijke, psychische of verstandelijke beperkingen of vanwege ouderdom. De informele hulp bestond bijvoorbeeld uit helpen bij het huishouden, wassen en aankleden, vervoer, klusjes of gezelschap bieden. 10% biedt alleen emotionele ondersteuning of gezelschap. Naar schatting 610.000 mensen hielpen langer dan drie maanden en meer dan acht uur per week. Hierbij is de gebruikelijke hulp die huisgenoten elkaar geven buiten beschouwing gelaten. Informele helpers gemêleerde groep Vrouwen geven vaker informele hulp dan mannen (58% van de mantelzorgers en 65% van de vrijwilligers in de zorg is vrouw), maar er zijn ook veel mannen die helpen. Er zijn weinig verschillen tussen mannelijke en vrouwelijke mantelzorgers. Zo geven zij gemiddeld evenveel uur hulp. Wel helpen mannen relatief vaak hun partner en helpen vrouwen een bredere groep hulpbehoevenden. Werk en mantelzorg komen vaak samen voor Van de 18-64-jarige mantelzorgers
12
MantelMaggezien
mantelzorg den driekwart van de mannelijke mantelzorgers en ruim een kwart van de vrouwelijke mantelzorgers combineert dit met een baan van 32 uur of meer. Twee op de vijf van de werkende mantelzorgers helpt vaak of altijd op dagen dat ze werken (en 35% soms). 11% van degenen die ook op werkdagen helpen, moet dagelijks of wekelijks het werk onderbreken vanwege de mantelzorgtaak. Vooral mantelzorgers van mensen met een terminale ziekte of degenen die hun partner verzorgen, ondervinden regelmatig dergelijke interrupties op het werk. Veel taakcombineerders kunnen onverwacht een dag vrij nemen, maar 20% kan dit niet. Dit geldt ook voor de mogelijkheid om zelf werktijden te bepalen; 38% heeft die optie bij hun werkgever niet. Velen bespreken hun mantelzorgtaak op het werk: de helft heeft de leidinggevende op de hoogte gesteld van hun zorgtaak. Veertien procent maakt afspraken met de leidinggevende. Minder werken of stoppen met werken komt het minst vaak voor en wordt alleen ingezet als laatste redmiddel. Werkende mantelzorgers leveren vooral eigen vrije tijd in, ze nemen een dag vrij als dat nodig is. Mantelzorgers van mensen met psychische of psychosociale problemen Van alle mantelzorgers ervaren zij die zorgen voor iemand met psychische of psychosociale problemen het vaakst drempels bij het vragen van hulp aan anderen. Bijna een op de drie (t.o.v. een op de vijf in de totale groep) zegt dat de hulpbehoevende niet door iemand anders geholpen wil worden. Van alle mantelzorgers geeft een kwart aan geen andere personen te kennen die zouden kunnen helpen, maar bij mantelzorgers van iemand met een psychisch of psychosociaal probleem is dit 40%. En als deze mantelzorgers met anderen samenwerken, verschillen zij vaker van mening met andere mantelzorgers (36%) en zijn ze vaker ontevreden over de samenwerking met professionals uit de thuiszorg (49%). Bij mantelzorgers van mensen met (alleen) langdurige lichamelijke problemen gaat het om respectievelijk
1 op de 3
mantelzorgers verliest weleens geduld.
23% en 32%. Overigens ervaren ook mantelzorgers die zorgen voor iemand met een verstandelijke beperking of dementie relatief hoge vraagdrempels (ruim 40% in beide groepen en 25% in de totale groep). Over de samenwerking en afstemming met andere mantelzorgers en thuiszorg zijn zij echter niet minder tevreden dan anderen. Ongeveer een vijfde van de mantelzorgers maakt gebruik van respijtzorg. Vooral van dagopvang maakt men veel gebruik. Deze wordt ook genoemd als voorziening waaraan men meer behoefte heeft. Gebruik van en behoefte aan ondersteuning hangen vooral samen met de aard van de beperking van de hulpvrager. Zo wordt respijtzorg veel ingezet en gewenst wanneer de hulpvrager een terminale ziekte, dementie, een psychisch/psychosociaal probleem of een verstandelijke beperking heeft. Een op de drie mantelzorgers verliest wel eens geduld Een op de drie mantelzorgers geeft toe weleens zijn of haar geduld te verliezen bij het verzorgen van de hulpbehoevende en 9% geeft toe dat dit kan leiden tot schreeuwen of ruwe behandeling van de hulpbehoevende. Geduld verliezen komt vaker voor als de mantelzorger ernstig belast is, veel taken doet of als de hulpbehoevende zich agressief kan gedragen of niet laat merken dat hij de hulp waardeert. Het
komt ook vaker voor als de mantelzorger het gevoel heeft dat voor de zorg niemand anders beschikbaar is. De bereidheid om informele hulp te verlenen Over het onderling helpen wordt verschillend gedacht. Voor het idee dat familieleden elkaar moeten helpen is meer steun (63%) dan voor het idee dat vrienden (53%) of buren (23%) elkaar moeten helpen. Onder mensen die nog niet actief zijn als mantelzorger of vrijwilliger is de bereidheid (en mogelijkheid) om voor een ouder te zorgen hoog (ruim 60%). Voor het doen van vrijwilligerswerk in de zorg, door iemand voor langere tijd gedurende twee uur per week te helpen, is de bereidheid beduidend lager. Veel mensen zeggen hier dat het van de situatie afhangt of ze dit willen doen: of er bijvoorbeeld een klik met de hulpvrager is en om welke taken het gaat. In totaal zegt 35% van de mensen die geen informele hulp geven dat ze dat wel zouden kunnen of willen doen. Of ze dat ook echt doen en in welke mate zal van de omstandigheden afhangen.
Voorjaar 2016
13
Chinees, Marokkaan, Nederlander of Bengaal;
Mantelzorger zijn we allemaal
thema
Een maandagmiddag in Buurtcentrum Oase in Zuilen: aan tafel zitten mannen en vrouwen met zes verschillende culturele achtergronden: Turkse, Hindoestaanse, Chinese, Surinaamse, Marokkaanse en Nederlandse mannen en vrouwen, in leeftijd variërend 23 tot 65 jaar, een bont gezelschap. ‘’Deze samenwerking is uniek!’’, zegt een van de aanwezigen enthousiast.
Bijna iedereen behoort tot een migrantenzelforganisatie. Verder zijn er ook nog wat mensen van Cosbo (de Utrechtse organisatie voor de belangenbehartiging voor ouderen) en het Steunpunt Mantelzorg Utrecht. Onderwerp van gesprek is mantelzorg en het opzetten van een training om mantelzorgers in de eigen kring beter te kunnen ondersteunen. De organisaties die meedoen zijn Asha, ’t Zonnetje, Moria, N.I.C.E., Attifa en NISBO. Migrantenzelforganisaties zijn organisaties die activiteiten organiseren voor mensen van hun eigen culturele achtergrond. Het gaat vaak om ouderen, die moeite hebben om informatie te vinden of alleen op pad te gaan. Een van de oorzaken is dat ze de Nederlandse taal niet goed beheersen. In iedere organisatie zijn enkele actieve mensen die zich inzetten voor de mensen uit hun eigen kring. Zij bereiken mensen die niet door Nederlandse instanties worden bereikt. Daarom werkt het Steunpunt Mantelzorg Utrecht graag met ze samen. Voorlichtingen De consulenten van het Steunpunt hebben al verschillende voorlichtingen gegeven aan migrantengroepen over mantelzorg. Sommige mensen bleken
14
MantelMaggezien
het woord ‘mantelzorg’ niet te kennen. Veel mensen vinden de zorg die ze geven eigenlijk ook niet echt een naam waard. Het is toch volkomen vanzelfsprekend dat ze zorgen voor hun naasten? Mantelzorg is echter niet zomaar iets, dat is de boodschap die het Steunpunt in de voorlichtingen overbrengt. Het is bij de overheid bekend, er is een naam voor, er is waardering voor. Sta stil bij de vraag of je het allemaal wel in je eentje moet doen. Kan het misschien handiger worden georganiseerd? Zo wordt het gemakkelijker om de zorg die je geeft, te blijven geven. Tijdens de bijeenkomsten met migrantengroepen bleken sommige mantelzorgers zwaar belast, doordat ze te weinig weten over voorzieningen die er voor ze zijn. Andere deelnemers wilden zich juist graag inzetten voor de mantelzorgers in hun kring. Deze vrijwilligers, afkomstig uit alle zes de migrantenzelforganisaties, krijgen in het voorjaar van 2016 een uitgebreide training. Na de zomer gaan ze onder begeleiding van enkele consulenten van het Steunpunt zelf aan de slag. Zij gaan thuis op bezoek bij mantelzorgers of begeleiden lotgenotengroepen van mantelzorgers. Inderdaad voor Utrecht een uniek multicultureel project!
MIGRANTEN ZELFORGANISATIES Mantelzorg is van alle mensen en van alle culturen. Toch zijn er ook verschillen in de manier waarop mantelzorg in diverse delen van de wereld wordt beleefd. Ook zijn er grote verschillen tussen verschillende migrantengroepen in Nederland. De ene gemeenschap is veel geslotener dan de andere. Migranten uit voormalige koloniën kenden de Nederlandse taal al voordat zij hier kwamen, andere migranten konden ook in de eigen taal niet lezen of schrijven. Veel migranten komen uit wij-culturen, waar de hele familie meer centraal staat en niet alleen het kerngezin van ouders en kinderen. Het idee dat je professionals voor je dierbare laat zorgen, is in de ene cultuur veel meer geaccepteerd dan in de andere. Ideeën ontwikkelen zich naarmate mensen langer in Nederland wonen. Zo is het in de Marokkaanse cultuur gebruikelijk om tot op het laatst voor je naaste te zorgen, maar ontstaan er de laatste jaren ook initiatieven voor de opvang van ouderen uit deze bevolkingsgroep. De zelforganisaties spelen een belangrijke rol in dit soort ontwikkelingen, omdat mensen uit deze organisaties voorop lopen en vaak een voorbeeldfunctie hebben in de gemeenschap.
“ Veel migranten komen uit wij-culturen, waar de hele familie meer centraal staat en niet alleen het kerngezin van ouders en kinderen. Steunpunt Mantelzorg Utrecht werkt samen met de volgende zelforganisaties:
ASHA
Asha betekent ‘hoop’ in het Hindi. Stichting Asha verenigt de Hindoestaans-Surinaamse Nederlanders in Utrecht, sinds 1976. Emancipatie en integratie van de doelgroep staat voorop. Om dat te bereiken, organiseert Asha activiteiten. Een van de successen is het Ontmoetingsproject Ouderen, dat wekelijks zo’n zestig tot zeventig ouderen trekt. www.stichtingasha.nl
Moria
Moria is de Vereniging voor Surinaamse ouderen in Utrecht. Mensen uit de Surinaamse gemeenschap komen elke dinsdagmiddag in de Oase bij elkaar tijdens ontmoetings- en informatiebijeenkomsten. Er is tevens een groep die ondersteunt bij overlijden en rouw. Moira heeft nauwe banden met de Evangelische Broeder gemeente. www.ebgu.nl/cms
‘t Zonnetje
Oudere Chinezen hebben vaak weinig contact buiten de gemeenschap omdat ze altijd in de restaurants aan het werk waren en de Nederlandse taal weinig spreken. De Chinezen in Utrecht vormen een gesloten groep, ouderen leven in een isolement. ’t Zonnetje vormt een brug tussen de Chinese gemeenschap en de rest van Utrecht en de overheid. Zo wijzen ze de ouderen de weg naar hulp en voorzieningen die het leven beter draaglijk maken. Elke donderdagochtend komen Chinese ouderen bij elkaar in de Oase voor ontmoeting en voorlichting. www.csp-zonnetje.nl
Nisbo
De Nisbo is ontstaan vanuit de Turkse gemeenschap, maar zet zich tegenwoordig in voor alle oudere migranten. Voorzieningen voor ouderen houden vaak onvoldoende rekening met de situatie van oudere migranten. Nisbo adviseert oudere migranten rond de thema’s wonen, welzijn, zorg, inkomen en arbeid. Zo zijn er spreekuren en is er
ondersteuning WMO vanuit de Oase, worden Turkse en Marokkaanse ouderen thuis bezocht en komen vrouwengroepen (Turks en Marokkaans) bijeen in Overvecht, Zuilen en Kanaleneiland. www.nisbo.net
Attifa
Attifa is Arabisch voor genegenheid. Dat is precies wat Attifa wil bereiken: een gelukkige en betekenisrijke oude dag, en het ontzorgen van de familie en vrienden van deze ouderen. Attifa biedt dagbesteding (Attifa Samen) en op kleine schaal thuiszorg. Verder zijn er vergaande plannen voor een woongemeenschap en een zorghotel. www.attifa.nl
N.I.C.E.
Turkse Stichting Nederland Inter Culturele Educatie. N.I.C.E. doet activiteiten met jongeren en ouderen.
Voorjaar 2016
15
Huiskamer van de wijk in beeld
Organisatie in beeld
Een dochter zorgt voor haar vader, die het moeilijk heeft na het overlijden van zijn vrouw. Hij is wat vergeetachtig en somber. Een potje biljarten, dat vindt hij leuk en dat kan hij ook goed. Maar met wie? De dochter hoopt dat haar vader weer een leuke bezigheid vindt, zodat hij weer beter in zijn vel zit en zij er ook wat meer rust heeft. Voor iedereen in de wijk Voor mensen als deze vader en dochter staat de deur van de Huiskamer van de wijk wijd open. “Voor iedereen in de wijk,” benadrukt Swarna Ramdin, contactpersoon namens U Centraal voor de huiskamer in Transwijk en Hoograven/Tolsteeg. “Het is voor de wijk, door de wijk.” Uitgangspunt is wat mensen kunnen, niet zozeer hun beperkingen. De Huiskamer van de wijk Hoograven/ Tolsteeg is gevestigd in zorgcentrum Tolsteeg aan de Saffierlaan. Op het raam hangt het programma: leesclub, yoga, kaarten maken, sportieve loopgroep, mandala’s tekenen. De mensen die deze bijeenkomsten runnen, zijn gewone bewoners uit de wijk; professionals zoals Swarna brengen mensen bij elkaar en bekijken wat er nodig is. “We nemen mensen een stukje bij de hand. Hier is een plek, hier zijn de spullen. Mensen willen graag iets gezelligs organiseren, maar weten niet altijd zo goed hoe. Wij helpen ze daarbij, maar de activiteiten blijven de verantwoordelijkheid van de mensen zelf.”
16
MantelMaggezien
Ontmoetingspunt De Huiskamer van de Wijk is begin 2015 geopend in vijf wijken: Overvecht-Noord, Overvecht-Zuid, Kanaleneiland, Transwijk, Leidsche Rijn en Hoograven. Mogelijk komen er nog twee huiskamers bij, in Vleuten en De Meern. De huiskamers zijn gevestigd in openbare gebouwen zoals woonzorgcentra en een wijkcentrum, die op deze manier nog meer een ontmoetingspunt in de wijk worden. Zo ontmoeten bewoners van Rosendael en oudere buurtbewoners elkaar elke woensdag tijdens een buurtetentje voor ruim twintig mensen, georganiseerd door vrijwilligers.
Maar de activiteiten zijn niet alleen voor ouderen. Het doel is meer mensen leren kennen, meedoen in de wijk, voor iedereen met en zonder beperking in de wijk. De kracht en de mogelijkheden van de wijkbewoner staan centraal. Zo kunnen mensen langer en prettiger thuis blijven wonen en worden mantelzorgers ontlast. Het grote verschil met de activiteiten die vroeger in buurthuizen werden georganiseerd is dat het initiatief altijd van bewoners komt en niet van organisaties. De Huiskamers zijn een samenwerking van zorg- en welzijnsorganisaties AxionContinu, Careyn, Doenja Dienstverlening, U Centraal, Welzaam, Rijnhoven en De Wilg.
Waarderingsdagen Dagje uit voor mantelzorgers: ook via uw organisatie
Wilt u als mantelzorger ook wel eens een dagje uit, maar heeft de organisatie waar u regelmatig komt, daar geen budget voor? Neem dan eens contact op met Steunpunt Mantelzorg. Wij organiseren namelijk waarderingsdagen samen met organisaties waar mantelzorgers komen. Waarderingsdagen zijn dagjes uit die worden georganiseerd om de mantelzorgers waardering te tonen voor het werk dat zij verrichten. De gemeente Utrecht vindt het belangrijk dat de mantelzorgers weten dat hun werk wordt gewaardeerd en stelt daar geld voor beschikbaar. Tot 2015 organiseerde Steunpunt Mantelzorg enkele keren per jaar een waarderingsdag voor de mantelzorgers die bij het Steunpunt staan ingeschreven. In 2015 heeft de gemeente het Steun-
punt Mantelzorg gevraagd om óók dit soort dagen te organiseren samen met andere organisaties. Zo krijgen meer mantelzorgers de tijd, aandacht, informatie en waardering. Zo heeft het Steunpunt afgelopen jaar met dertien organisaties waarderingsdagen georganiseerd. Het betrof een bonte mix: grote bekende organisaties als Boogh, maar ook veel kleinere organisaties, waar mantelzorgers komen die soms niet weten dat ze mantelzorger zijn. Een voorbeeld hiervan is de Chinese Vereniging ’t Zonnetje. De nieuwe contacten geven ook de consulenten van het Steunpunt veel voldoening. Ans van den Berg: “Het is fijn om op deze manier mensen tips en informatie te kunnen geven over het geven en volhouden van mantelzorg.” Informatie en advies maakt altijd onderdeel uit van het programma, de ver-
dere invulling hangt af van wat de organisaties en de mantelzorgers willen. Zo was er afgelopen jaar een djembé workshop, een bezoek aan Kasteel De Haar, een verwendagje in een beautyfarm, een leerzame reis door de mens in Corpus en een rondleiding in de biologische moestuin. Vaak staat ook een workshop mindfulness op het programma. Zo kunnen deelnemers kennismaken met ontspanningsoefeningen die ze zelf later thuis ook kunnen toepassen. Bent u ook als mantelzorger betrokken bij een instelling of organisatie? Is uw partner cliënt bij een organisatie? Als u wilt, kunnen wij met deze organisatie contact opnemen en bekijken of het mogelijk is samen een waarderingsdag te organiseren. Laat het ons weten! Bel Ans van den Berg 030 236 17 40 of mail mantelzorg@u-centraal.nl
Voorjaar 2016
17
agenda
Activiteiten Gespreksgroep voor mantelzorgers van mensen met dementie In de gespreksgroep deelt u ervaringen met andere mantelzorgers die zorgen voor iemand met dementie. Daarnaast krijgt u informatie, bijvoorbeeld over het ziekteverloop, omgaan met moeilijk gedrag, rouwverwerking en het inschakelen van hulp. Het maakt niet uit of de dementerende thuis woont of in een instelling. De volgende groep (zes bijeenkomsten) start op 7 april. Leest u dit u net te laat, meld u dan aan voor de volgende serie bij Andrea Lehr, 06-1158 1640, a.lehr@u-centraal.nl of Anna Udo, 06-2248 0155 a.udo@u-centraal.nl Gespreksgroep voor mantelzorgers van mensen met niet-aangeboren hersenletsel In deze gespreksgroep van zeven bijeenkomsten leert u onder meer over de werking van de hersenen en deelt u ervaringen met anderen. Belangrijke thema’s zijn: omgaan met een ‘ander’ mens, verliesverwerking, hulp vragen. De volgende serie start waarschijnlijk na de zomer, in de binnenstad van Utrecht. Aanmelden bij: Pien Krolis, Steunpunt Mantelzorg Utrecht, 030236 17 40, mantelzorg@u-centraal.nl Cursus voor mantelzorgers: voorkom overbelasting Zorgen voor een ander voelt vaak als iets vanzelfsprekends. Toch kan het zwaar kan zijn en moet je soms moeilijke keuzes maken. Om te voorkomen dat u als mantelzorger té zwaar belast wordt organiseert Steunpunt Mantelzorg Utrecht een aantal bijeenkomsten die zijn gericht op het voorkomen van overbelasting. Aan de hand van uw eigen situatie krijgt u in zes bijeenkomsten handreikingen om zo goed mogelijk met uw situatie om te gaan. U wisselt ervaringen en tips uit en leert de zorg zo te regelen dat u er minder alleen voor staat. De ervaring leert ons ook dat er genoeg ruimte is om het met elkaar goed te hebben en te lachen.De cursus start, bij voldoende aanmeldingen, in het najaar (sept/okt ’16), in de binnenstad. Aanmelden bij: Mariska Hoencamp, mantelzorg@u-centraal.nl, 06-1094 1156. 18
MantelMaggezien
Waarderingsdag voor mannen Vaak gaat het bij mantelzorg over vrouwen, maar er zijn ook veel mannen die mantelzorg verlenen. Mandala’s tekenen, een bezoekje aan de beautyfarm of bloemschikken is niet altijd aan mannen besteed. Steunpunt Mantelzorg Utrecht houdt in mei een waarderingsdag voor mannen. Bent u man en staat u ingeschreven bij Steunpunt Mantelzorg Utrecht, dan krijgt u automatisch bericht. Staat u nog niet ingeschreven, vul dan de bon op pagina 19 in of ga naar www.u-centraal.nl/ mantelzorg Rondleiding voor mensen met dementie in het Centraal Museum Onvergetelijk Centraal is een groepsrondleiding speciaal voor mensen met dementie en hun mantelzorgers. Elke laatste woensdag van de maand kunnen de deelnemers in een rondleiding op een ontspannen, positieve sfeer kunst bekijken en bespreken. De focus ligt op het positieve, creatieve en inspirerende; niet op de ziekte. Het museum biedt een veilige in inspirerende omgeving om met lotgenoten in contact te komen. De rondleiding is elke laatste woensdag van de maand van 14.30 – 16.00 uur. Kosten: € 7,50 per persoon inclusief entree museum (met museumkaart gratis) Reserveren (verplicht): rondleidingen@centraalmuseum.nl of bel dinsdag t/m vrijdag tussen 10.00 13.00 uur naar 030-2362393.
Alzheimer Café Vleuten Eén keer per maand is er in Vleuten een Alzheimer Café. Iedere avond heeft een ander thema. Het Alzheimer Café Vleuten is geopend op iedere tweede maandag van de maand van 19.30 – 21.00 uur (inloop vanaf 19 uur) in De Schakel, Schoolstraat 11, Vleuten. Meer informatie: Ans van den Berg, a.vdberg@u-centraal.nl, tel. 030-236 17 02
Alzheimer Café Stad Utrecht: Reizend Café Het Alzheimer Café Stad Utrecht is een reizend café geworden; telkens wordt het op een andere plek in de stad gehouden. De bijeenkomsten voor mensen met dementie en hun naasten hebben altijd een thema. Dit zijn de bijeenkomsten voor 2016: De eerste bijeenkomst gaat over dilemma’s bij dementie: vragen waarop geen pasklaar antwoord is. De avond is op woensdag 6 april in Restaurant de Watertoren, Warande, Werradreef 8999, in Utrecht. Op woensdag 21 september gaat het over: voorkomen dat mantelzorg ontspoort. U krijgt tips om te voorkomen dat het zo zwaar wordt dat het uit de hand loopt. De avond is in Theehuis Voorhoeve, Van Heuven Goedhartlaan 3 in Utrecht. Op woensdag 2 november gaat het over euthanasie en dementie. De locatie is nog niet bekend. Alle bijeenkomsten van het Alzheimer Café Stad Utrecht zijn van 19.30 tot 21.00 uur, inloop vanaf 19.00 uur. Meer informatie via www.alzheimer-nederland.nl/stadutrecht of Caroline Ephraim, 06-5105 5975. ADHD café Leidsche Rijn In Leidsche Rijn zijn twee moeders afgelopen winter gestart met een ADHD-café. Mensen die te maken hebben met ADHD zijn van harte welkom. Het doel is ervaringen en tips uit te wisselen, van elkaar te leren en informatie te krijgen over hulp, ondersteuning en omgaan met ADHD. Entree gratis, wel betaal je voor koffie/thee en vragen de organisatoren een vrijwillige bijdrage. Aanmelden mag, maar hoeft niet: info@ochtendmanager.nl De initiatiefnemers van het AD[H]D-Café Leidsche Rijn zijn Karen de Nooijer (Ochtendmanager die o.a. regelmatig mensen helpt die het huis(houden) even niet meer zien zitten) en Evalien van’t Veen (enthousiasteling die zelf sinds een jaar weet dat ze ADHD heeft en moeder van 2 ADHD-zonen). Meer weten: twitter @ADHDcafeLR, of kijk op Facebook ADHD Cafe Leidsche Rijn.
Mantelzorger? Schrijf u in bij Steunpunt Mantelzorg Utrecht Bent u mantelzorger? En heeft u dit MantelMaggezien niet automatisch thuisgestuurd gekregen? Schrijf u dan in als mantelzorger bij Steunpunt Mantelzorg Utrecht. Waarom? • U blijft op de hoogte van actuele ontwikkelingen en activiteiten voor mantelzorgers via uitnodigingen en MantelMaggezien. • U kunt als mantelzorger steun hebben aan ervaringen van anderen. • Andere mantelzorgers kunnen steun hebben aan uw ervaringen en talenten. • Uw tips en ervaringen kunnen de gemeente Utrecht helpen bij het ontwikkelen van mantelzorgbeleid. • De inschrijving bij Steunpunt Mantelzorg Utrecht is gratis en vrijblijvend. • U komt in aanmerking voor korting op hulp bij het huishouden. Voorwaarden zijn: u woont in de gemeente Utrecht, degene voor wie u zorgt woont ook in de gemeente Utrecht; u koopt hulp bij het huishouden bij een partij waar de gemeente Utrecht een contract mee heeft gesloten. Heeft u een computer? Dan kunt u het inschrijfformulier ook via internet invullen op www.u-centraal.nl/mantelzorg
✄ Ja,ik schrijf me gratis in bij Steunpunt Mantelzorg Utrecht Stuur deze bon naar: Steunpunt Mantelzorg Utrecht, Kromme Nieuwegracht 50, 3512 HK Utrecht. Dit zijn mijn gegevens: De heer / mevrouw (omcirkelen wat van toepassing is) Voornaam, achternaam: ………………………………………………………………………………………………… Straat, huisnummer:
…………………………………………………………………………………………………
Postcode, plaats:
…………………………………………………………………………………………………
Telefoon:
…………………………………………………………………………………………………
E-mail:
…………………………………………………………………………………………………
Ik zorg voor mijn:
…………………………………………………………………………………………………
(vul in: moeder, vader, kind, partner, buurtgenoot, vriend, vriendin, anders) Deze persoon heeft de volgende aandoening: ………………………………………………………………………… Het aantal uur per week dat ik mantelzorg is ongeveer: …………………………………………………………….. Ik zorg voor hem/haar sinds (maand/jaar) …………………………………………………………………………… Hij/zij woont in de plaats: ……………………………………………………………………………………………… Ruimte voor opmerkingen/wensen: …………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………
U Centraal is er voor u U Centraal wijst de weg aan iedereen die woont, werkt of zorgt in Utrecht. Wilt u graag advies, ondersteuning, of wilt u vrijwilligerswerk doen? Dan kunt u terecht bij onderstaande projecten. Meer informatie vindt u op www.u-centraal.nl of www.ugids.nl Steunpunt Mantelzorg Utrecht (030 236 17 40) Iedereen die langdurig en intensief voor een partner, ouder, kind, vriend of buur zorgt, is mantelzorger. Steunpunt Mantelzorg Utrecht voorziet mantelzorgers van informatie en organiseert (lotgenoten)bijeenkomsten en evenementen. Het Steunpunt fungeert ook als lokaal kenniscentrum voor Utrechtse professionals. We bieden ondersteuning, kennisdeling en consultatie aan bijvoorbeeld buurtteammedewerkers en praktijkondersteuners van huisartsen. Algemene Hulpdienst Utrecht (030 236 17 43) Vrijwilligers van de Algemene Hulpdienst verrichten hand- en spandiensten voor Utrechters die dat zelf niet meer kunnen en daar evenmin iemand voor kunnen inhuren. Denk aan boodschappen doen, begeleiding naar het ziekenhuis of tuinonderhoud. Bezoekdienst voor mensen met dementie (030 236 17 42) Vrijwilligers van de Bezoekdienst bezoeken ouderen met dementie in de stad Utrecht. Zo nemen zij mantelzorgers even de zorg uit handen. BoodschappenPlusBus (030 236 17 93) Voor iedereen die er door ouderdom of een andere (lichamelijke) beperking niet zelfstandig op uit kan. De BoodschappenPlusBus biedt vervoer en begeleiding bij een ritje naar een winkelcentrum en regelt gezellige uitstapjes, bijvoorbeeld naar musea, een mooi natuurgebied of leuke plaatsen om te bezoeken. Buddyzorg Midden Nederland (030 236 17 39) Buddy’s van Buddyzorg Midden Nederland bieden emotionele steun en praktische begeleiding aan mensen met een ernstige of levensbedreigende ziekte.
Rechtstreeks en Vriendschap in Utrecht (030 236 17 41) Helpt Utrechters ouder en jonger dan 50 jaar om meer en betere vriendschappen te sluiten. Maaltijdservice Utrecht (030 236 17 91) De chauffeurs van Maaltijdservice Utrecht brengen drie keer per week koelverse maaltijden bij mensen die door ziekte of handicap zelf niet kunnen koken. Netwerkcoach & Mantelzorgcoach (030 236 17 43) Een netwerkcoach biedt stapsgewijze begeleiding aan mensen die graag wat actiever in het leven willen staan en/of behoefte hebben aan meer sociale contacten. Een extra getrainde Mantelzorgcoach ondersteunt mantelzorgers bij het uitbreiden van een netwerk van helpers. Financiën en Administraties (030 236 17 70) Financiën en Administraties biedt inwoners uit de stad Utrecht ondersteuning bij het op orde brengen van de (financiële) administratie. De ondersteuning wordt geboden door speciaal hiervoor opgeleide vrijwilligers.
U Centraal wijst de weg aan iedereen die woont, werkt of zorgt in Utrecht. Wilt u meer informatie over onze projecten? Kijk dan op www.u-centraal.nl