Jaarverslag Home-Start Utrecht 2014 by U Centraal

JAARVERSLAG Home-Start Utrecht 2014

Dit jaarverslag wordt mede mogelijk gemaakt door Mara Witteman van So Happy Design. Zij was vrijwilliger bij Home-Start en is ontwerper en illustrator. Zij sponsort dit jaarverslag.

Drukkerij Damen, dank jullie wel voor de sponsoring van dit jaarverslag!

Inhoudsopgave 1. Inleiding

2. Methodiek

2.a. Uitgangspunten 2.b. Doel 2.c. Doelgroep

3. De uitvoering 3.a. De organisatie 3.b. Samenwerkingspartners 3.c. Voorlichting en PR 3.d. Kwaliteit & ondersteuning 3.e. Onderzoek naar effectiviteit

4. Vrijwilligers

5. De resultaten in 2014

maart 2015

Home-Start Utrecht

Pieterskerkhof 16 3512 JR Utrecht info@home-start-utrecht.nl www.home-start.nl

Marja van der Kroef Marion Liedmeijer Sonja Boere Tjitske de Jong

06 1078 1106 06 1078 0756 06 1077 9664 06 1078 0546

8 9 9

10 10 11 12 13

14 18

5.a. De Home-Start gezinnen 5.b. Achtergrond gezinnen 5.c. Vragen & behoeften van de ouder(s) 5.d. Afsluiting & tevredenheid

18 19 22 23

6. Conclusies

7. Wat levert Home-Start ondersteuning nog meer op?

8. Trends & Aanbevelingen

9. Concrete acties 2015

10. Ervaringen met Home Start

Wist u dat...?

• Home-Start Utrecht in 2014 verhuisd is naar de binnenstad van Utrecht? • 138 gezinnen in 2014 de weg naar Home-Start wisten te vinden? • In Utrecht dit jaar 202 ouders zijn bereikt? • En in totaal 268 kinderen? • We gestart zijn met een pilot voor 7+ kinderen en hun ouders? En dat de resultaten van de eerste gezinnen succesvol zijn? • De gezinnen van 41 verschillende nationaliteiten waren? • Gezinnen de ondersteuning gemiddeld waarderen met een 8,8? • Er al vele jaren onderzoek gedaan wordt naar het effect van Home-Start door de Universiteit van Amsterdam? • Hieruit is gebleken dat ook op de langere termijn ouders de positieve resultaten weten vast te houden? • De uitkomsten van het onderzoek kansen biedt voor Home-Start in de transitie voor de jeugdzorg in 2015, omdat gemeenten nu zelf de vruchten plukken van haar inzet op preventie? • De ondersteuning door 128 betrokken vrijwilligers is gedaan uit 9 verschillende culturen? • Home-Start inmiddels in 130 gemeenten in Nederland beschikbaar is?

• We een grote diversiteit aan vrijwilligers hebben, waaronder een aantal pedagogiek afgestudeerden die Home-Start gebruiken om hun werkervaring nog verder uit te breiden? • Home-Start Utrecht zichzelf al heeft terugverdiend, wanneer 5 kinderen per jaar uit de hulpverlening kunnen worden gehouden? • Dankzij de Linda Foundation een aantal Home-Start gezinnen in december een extraatje hebben gekregen? Zo kon het hele gezin genieten van een aanvulling op het voedselpakket, een mooie winterjas met das en wanten, dat felbegeerde spelletje, een nieuw fietsje.

Inleiding

In het afgelopen jaar hebben in Utrecht 138 gezinnen de weg gevonden naar Home-Start. Dat is weer meer dan in voorgaande jaren. We zijn blij met dit resultaat, want 2014 was een turbulent jaar waarin opnieuw enige tijd het voortbestaan van Home-Start onzeker was. De organisatie waaronder wij vielen, JES 030, zou ophouden te bestaan door de transitie in de jeugdzorg per 1 januari 2015. Gelukkig konden wij aan het eind van dit jaar worden ingebed bij U Centraal.

grote hart van onze vrijwilligers die zich in hun vrije tijd belangeloos voor een ander inzetten! Op dit moment zijn er 128 vrijwilligers actief die zich in 2014 hebben ingezet om de sociale netwerken van en rond gezinnen te versterken. We proberen de competenties van ouders te vergroten. We houden daarbij steeds de behoeften, vragen én grenzen van het gezin voor ogen. Een ouder die lekker in zijn vel zit, is een betere ouder voor zijn kind.

De visie van JES 030 sluit goed aan bij de methodiek van Home-Start: de eigen kracht van cliënten staat hoog in het vaandel, er wordt vraaggericht gewerkt, de verantwoordelijkheid wordt niet overgenomen. Er wordt begeleiding en hulp geboden zodat de betrokkenen weer in staat zijn om zelf problemen op te pakken. De slogan van JES 030 is: ‘Hulp moet eraan bijdragen dat mensen weer zo snel mogelijk op eigen benen staan’. Zo lang als nodig, zo kort als kan. Ook bij Home-Start is de insteek dat de vrijwilliger zich weer overbodig maakt.

Het European Platform for Investing in Children (initiatief van de EU) heeft het programma HomeStart in 2014 beoordeeld als ‘best practice’. Er wordt bij beoordeelde programma’s gekeken naar:

Het afgelopen jaar zijn er weer veel nieuwe vrijwilligers getraind om aan de groeiende vraag te kunnen voldoen. Gelukkig weten vrijwilligers ons goed te vinden. We zijn elke keer weer verrast door het

• bewijs van effectiviteit • overdraagbaarheid • blijvende gevolgen Als een programma op deze drie categorieën positief beoordeeld wordt, krijgt het de status ‘best practice’. Tot nu toe waren er pas twee andere programma’s in Europa die dit bereikten.

Methodiek

Home-Start biedt opvoedondersteuning aan jonge gezinnen. De methodiek is begin jaren zeventig in Groot-Brittannië ontwikkeld door Margaret Harrison. Het is van oorsprong bedoeld als een preventief programma, als aanvulling op de professionele hulpverlening. Home-Start richt zich op gezinnen met ten minste één kind onder de zeven jaar, omdat men er van uitgaat dat goed verlopen eerste levensjaren problemen in een latere levensfase voorkomen. Allerlei aspecten van het leven kunnen een bron van stress vormen, alleenstaand ouderschap, ziekte, opvoedproblemen of sociaal isolement. Meestal kunnen gezinnen zulke problemen zelf oplossen of biedt de omgeving de helpende hand. Maar soms hebben zij meer dan anders behoefte aan een luisterend oor of aan ondersteuning bij het oplossen van praktische (opvoed)problemen, soms ontbreekt, om welke reden dan ook, een eigen netwerk. Home-Start ondersteunt deze gezinnen met vrijwilligers die zijn getraind om hen (weer) in hun eigen kracht te zetten.

2.a. Uitgangspunten

2.b. Doel

Vier belangrijke uitgangspunten van Home-Start zijn:

Home-Start wil voorkomen dat alledaagse problemen of opvoedingsonzekerheden uitgroeien tot ernstige en langdurige problematiek. De vrijwilliger stimuleert ouders hun kracht te (her)vinden om moeilijke situaties het hoofd te bieden, waardoor ze weer grip krijgen op het eigen leven. Home-Start vergroot het zelfvertrouwen van ouders, moedigt hen aan sociale relaties aan te gaan

Tijd en aandacht Een vrijwilliger neemt alle tijd om te luisteren en er regelmatig te zijn. Op die manier wordt een vertrouwensrelatie opgebouwd.

of te versterken en efficiënt gebruik te maken van diensten en voorzieningen in onze stad of (nog liever) in de eigen wijk. Immers: opvoeden kun je niet alleen. Na ondersteuning door een Home-Start vrijwilliger is de zelfredzaamheid van het gezin vergroot en voelen ouders zich (weer) opvoedingsvaardig.

Empowerment Home-Start is er van overtuigd dat ouders in principe over voldoende mogelijkheden beschikken om hun kinderen adequaat te begeleiden en op te voeden. Home-Start benadrukt het vermogen van ouders om zelf problemen op te lossen. Wat goed gaat staat centraal, niet dat wat misloopt en waarover ouders zich onzeker of machteloos voelen.

Gelijkwaardigheid en vertrouwen De contacten tussen ouder en vrijwilliger vinden plaats op basis van gelijkwaardigheid en vertrouwen. De hulp is niet planmatig. De ouder heeft volop ruimte voor eigen inbreng en het vinden van oplossingen samen met de vrijwilliger.

De vraag èn grenzen van de ouders staat centraal Zij hebben de regie. Zij bepalen wat haalbaar is in hun situatie, en waar hun grenzen liggen.

De werkwijze en uitgangspunten zijn beschreven en vastgelegd in een handboek. De kwaliteit van deze methodiek wordt bewaakt door de Stichting Home-Start Nederland (www.home-start.nl).

2.c. Doelgroep De doelgroep van Home-Start is ieder gezin met tenminste één kind onder de zeven jaar, dat behoefte heeft aan (opvoed)ondersteuning. Home-Start richt zich niet alleen op de kinderen in het gezin, maar vooral ook op de ouders. Pilot Home-Start 7+. In 2014 zijn we gestart met een pilot voor gezinnen met oudere kinderen. De vrijwilliger ondersteunt ouders met kinderen in de leeftijd van 7 tot 12 jaar (basisschoolleeftijd) die het moeilijk hebben in de thuissituatie. Er wordt gewerkt met dezelfde uitgangspunten als HomeStart. De vrijwilliger werkt ook hier vraaggericht en kijkt naar zowel de behoefte van de ouders als van het kind. We stellen de eigenheid van het kind centraal en helpen de ouders begrijpen wat hun kind wil en kan. Het kind wordt actief betrokken in het traject. In 2014 ondersteunden we twaalf 7+ gezinnen.

De uitvoering

3.a. De organisatie

3.c. Voorlichting en PR

Home-Start Utrecht is werkzaam in de hele stad. Het Home-Start programma is in 2014 uitgevoerd door JES 030.

De coördinatoren van Home-Start geven regelmatig voorlichting, onder andere aan intern begeleiders en schoolmaatschappelijk werkers op basisscholen. Ook schuiven we aan bij netwerkbijeenkomsten als “Gewoon Opvoeden”. Dit jaar hebben wij bovendien contact gezocht met de politieke partijen en alle mogelijke partners in de stad om Home-Start Utrecht nog beter op de kaart te zetten als voorbereiding op de transitie van de jeugdzorg in 2015. Ouders krijgen informatie over Home-Start tijdens of voorafgaande aan het kennismakingsbezoek. We sturen op verzoek een op maat geschreven brochure. De vrijwilligers van Home-Start attenderen ouders regelmatig op het aanbod aan voorzieningen

3.b. Samenwerkingspartners Home-Start Utrecht werkt nauw samen met belangrijke ketenpartners in de stad. We bezoeken netwerkbijeenkomsten en kenniscafés in de stad, worden soms betrokken bij overleggen over risicogezinnen en nemen alleen deel aan overleggen met toestemming (en liefst aanwezigheid) van de ouders. Voor eventuele aanvullende hulpverlening onderhouden we goede contacten met de partners in de stad, en indien nodig werken we samen, stemmen we op elkaar af en/of verwijzen we naar elkaar. Doordat de vrijwilligers van Home-Start wekelijks naar

het gezin gaan, kunnen zij snel eventuele problemen signaleren. Een verwijzer kan een gezin op Home-Start attenderen, we vragen wel altijd of ouders ons zèlf bellen om ondersteuning te vragen. Dit beschouwen wij als een eerste stap voor het gezin om gemotiveerd een probleem aan te gaan pakken. De meeste gezinnen worden op Home-Start geattendeerd door het consultatiebureau, het schoolmaatschappelijk werk en het opvoedbureau. Een nieuwe verwijzer/samenwerkingspartner is het Buurtteam.

Verloskundigen

Consultatiebureau

Opvoedbureau Schoolmaatschappelijk werk

Instellingen voor LVB

Jes 030

Thuiszorgorganisaties

Jeugdzorginstellingen

Home-Start

Huisartsen

U-Centraal

Peutercentra Spelenderwijs

Altrecht

MEE Trajectum

Basisscholen Jeugdadviesteam

Moviera

en activiteiten in onze stad, zoals speelotheken, het peutercentrum Spelenderwijs, maatschappelijk werk, schuldhulpverlening, ‘administratie-aan-huis’, activiteitenaanbod van buurthuizen, voedselbank, kinderkleding- en speelgoedbeurzen, repair-cafés, voorleesmiddagen in de bibliotheken, activiteiten in speeltuinen en kinderboerderijen, enz. Home-Start Utrecht zoekt regelmatig contact met de (lokale) media. Zo is er dit jaar een radio interview geweest bij Radio M Utrecht met een van onze Home-Start vrijwilligers. Verder hebben wij een ouder en haar vrijwilliger bereid gevonden hun verhaal in een huiselijke setting te vertellen voor de camera. Hiervan is een kort filmpje gemaakt dat we gebruiken tijdens de vrijwilligerstraining en op voorlichtingsbijeenkomsten.

3.e. Onderzoek naar effectiviteit Een programma is pas succesvol als kan worden aangetoond dat het echt werkt. Daarom heeft Home-Start Nederland vanaf de start landelijk onderzoek laten doen door de Universiteit van Amsterdam onder leiding van prof.dr. Jo Hermanns. Het blijkt dat ouders *): • tijdens de ondersteuning meer positieve veranderingen in ouderlijk welbevinden, competentie en opvoedgedrag laten zien • zich na 6 maanden ondersteuning beter gaan voelen • na drie jaar nog altijd beter opvoedgedrag laten zien dan andere onderzoeksgroepen

3.d. Kwaliteit & ondersteuning De kwaliteit van het Home-Start programma wordt bewaakt door de Stichting Landelijk Steunpunt Home-Start Nederland in Amsterdam. We werken met een kwetsbare doelgroep, waardoor zorgvuldige begeleiding, coaching en scholing van de vrijwilligers en coördinatoren noodzakelijk is.

Wereldwijd wordt de kwaliteit gewaarborgd door het afnemen van een jaarlijkse kwaliteitsmonitor. Hiervan wordt een overzicht aangeleverd aan de Quality Assurance Committee (QASC), een commissie van internationale wetenschappers en Home-Start deskundigen.

Het kwaliteitssysteem van Home-Start bevat:

Ieder kwartaal gaan de coördinatoren naar het Regionale Home-Start Coördinatoren Overleg waar zij deskundigheidsbevordering krijgen. Zij zijn dit jaar o.a. geschoold in:

• training en certificering van coördinatoren en vrijwilligers • begeleiding en deskundigheidsbevordering van coördinatoren en vrijwilligers • handleiding voor implementatie • vastgelegde minimale uitvoeringscondities • evaluatie en monitoring • Home-Start registratie en rapportage • tevredenheidsmeting en doelrealisatie • kwaliteitswerkgroep • ondersteuning en toetsing kwaliteitswaarborg • ondersteuning vanuit Home-Start International

• Omdenken • Systeemgericht werken • Oplossingsgericht coachen Twee-maandelijks zijn er intervisiebijeenkomsten voor coördinatoren met collega’s die in andere gemeenten werkzaam zijn.

• ook op lange termijn de positieve resultaten weten vast te houden • minder probleemgedrag bij hun kinderen rapporteren Gebleken is dat sociale steun het ouderlijk welzijn bevordert. Een ouder die prettig in zijn vel zit, heeft het gevoel competent te zijn. Een verhoogd competentiegevoel leidt tot verbeterd opvoedgedrag, wat weer doorwerkt op het gedrag van het kind en diens ontwikkeling. *) ‘Home-start twintig jaar thuis in gezinnen” , Uitgave Home-Start Nederland, 2013.

Best Practice Het European Platform for Investing in Children (initiatief van de EU) heeft het programma Home-Start in 2014 beoordeeld als ‘best practice’. Er wordt bij beoordeelde programma’s gekeken naar: • bewijs van effectiviteit • overdraagbaarheid • blijvende gevolgen

Als een programma op deze drie categorieën positief beoordeeld wordt, krijgt het de status ‘best practice’. Tot nu toe waren er pas twee andere programma’s in Europa die dit bereikten!

Vrijwilligers

k ben nu 6 jaar vrijwilliger bij Home-Start. Ik geloof er in dat vaders en moeders alle steun kunnen gebruiken. Ik werk met ouders om van hun gezin een plek te maken waar ieder zich op zijn gemak voelt. Hierin wordt ik optimaal door de vier coĂśrdinatoren in ondersteund. Ze kennen mijn kwaliteiten en laten me kennis maken met gezinnen waar ik echt iets kan toevoegen. Het maakt me ontzettend blij dat er in Utrecht dus al veel gezinnen wonen die in een tijd waar zij het moeilijk hadden, mijn hulp en steun kregen en hun gezinsleven weer tot ieders tevredenheid alleen oppakten.

EĂŠn van de belangrijkste principes van Home-Start is dat vrijwilligers gezinnen ondersteunen. De achterliggende gedachte is dat vrijwilligers steun kunnen bieden vanuit een gelijkwaardige positie en met eenzelfde ervaringsachtergrond als de ouders. Ouders begrijpen dat vrijwilligers hun problemen niet komen oplossen en nemen (eerder) zelf hun verantwoordelijkheid. Door het wekelijkse contact heeft een vrijwilliger snel een goed beeld van wat er in een gezin speelt. Vrijwilligers kunnen veel tijd investeren, waardoor er vaak meer rust is om problemen aan te pakken. Er is geen druk, het mag in het tempo van het gezin en naar eigen inzicht. We spreken de kracht van mensen aan zodat ze zelf kunnen ontdekken wat voor hen werkt. Zelf verworven inzichten beklijven beter. De Home-Start vrijwilliger blijft tot het gezin het zelf weer aan kan. We blijven zolang als nodig, maar niet langer dan noodzakelijk. Vrijwilligers kunnen ook buiten kantoortijden een gezin bezoeken, ontlasten tijdens spitsuren of ze bezoeken een gezin in het weekend. Voordat vrijwilligers worden ingezet in de gezinnen krijgen ze eerst een intake

gesprek, gevolgd door een meerdaagse training die gegeven wordt door de coĂśrdinatoren. Tijdens de ondersteuning van de gezinnen krijgen vrijwilligers regelmatig persoonlijke coachingsgesprekken, deskundigheidsbevordering en intervisie aangeboden. We hebben dit jaar gewerkt met 128 vrijwilligers. Er zijn vijf trainingen gegeven aan 38 nieuwe vrijwilligers. We hebben afscheid genomen van 8 vrijwilligers die na een waardevolle ervaring en prettige samenwerking weer andere werk of bezigheden hebben gevonden.

In ieder gezin heb ik geleerd en genoten van het warme van hart tot hart contact. Afscheid nemen doet dan soms ook pijn aan beide kanten, maar geeft ook een impuls omdat ouders zien dat ze het nu weer zelf kunnen en een moeilijke periode achter zich kunnen laten. Vrijwilliger Angela

We voeren persoonlijke evaluatiegesprekken met iedere vrijwilliger na afloop van de ondersteuning in het gezin, gericht op de competentieontwikkeling van de vrijwilliger. Daarin staan we open voor tips en tops die we gebruiken om de training en de ondersteuning verder te optimaliseren.

We hebben in 2014 drie scholingsbijeenkomsten voor vrijwilligers georganiseerd:

Opleidingsniveau vrijwilligers

• Workshop over Time management in gezinnen (door Family Factory) 22%

• Culturele Diversiteit, door Annemarie Willemars

16%

• Empowerment, door Jet Biesboer, Kempler Instituut

15%

Overzicht vrijwilligersbestand 2014

onbekend Basisonderwijs

Vrijwilligers die de cursus positief afgerond hebben (met certificaat) en inzetbaar zijn:

MBO

Vrijwilligers in voortgaande jaren getraind en inzetbaar

Inzetbare vrijwilligers

128

Vertrekkende vrijwilligers

Gemiddelde tijd van Home-Start vrijwilligers (in maanden, vanaf datum Home-Start training tot exit gesprek)

HAVO HBO

43%

Tijdsinvestering Gemiddeld besteden vrijwilligers zes uur per week aan Home-Start. Het grootste deel van deze tijd wordt direct besteed aan de contacten en ondersteuning in de gezinnen thuis. De overige uren worden gebruikt voor training, begeleiding en uitwisseling met coördinatoren en andere vrijwilligers.

Achtergrond vrijwilligers van Home-Start

Gemiddelde leeftijd

Tijdsinvestering in gezinnen op jaarbasis

Vrouw

124

Gemiddeld aantal uren v/e vrijwilliger per gezin

200

Man

Totale uren door vrijwilligers besteedt aan alle gezinnen

27.600

2014

Doordat Home-Start vrijwilligers zo lang als nodig in gezinnen blijven, kunnen zij gewenste veranderingen duurzaam integreren. Een dergelijk traject door een betaalde kracht zou op deze manier erg kostbaar zijn. Aan de problematiek die in de gezinnen heerst, liggen vaak ingesleten gedragspatronen ten grondslag. Ouders vragen ondersteuning van Home-Start omdat ze tegen deze patronen aanlopen. Een vrijwilliger levert een grote bijdrage aan het aanpakken daarvan. Het kost tijd om een gedragsverandering voor de langere termijn te consolideren. Het voordeel van het werken met vrijwilligers is dat zij de tijd die hiervoor nodig is, kunnen bieden.

De resultaten in 2014

5.b. Achtergrond gezinnen

5.a. De Home-Start gezinnen

2010 2011 2012 2013 2014

Resultaat afspraak

120

Gezin doorlopend uit voorgaande jaar

Gezinnen wachtend op ondersteuning 1 januari

Nieuwe aangemelde gezinnen

104

Totaal bereikte gezinnen

126

135

113

124

144

Aantal gĂŠĂŠn HS gezinnen

Gezinnen wachtend op ondersteuning 31 december

Totaal aantal gezinnen met Home-Start ondersteuning

116

131

Totaal aantal afgesloten gezinnen

Gezin doorlopend naar volgend jaar

Gemiddelde duur van HS ondersteuning per maand

Elke jonge ouder weet wat het betekent om aan huis gebonden te zijn, korte en gebroken nachten door te maken en aan een totaal ander levensritme te moeten wennen. Gezinnen zijn dan kwetsbaar en vaak tijdelijk uit balans. De opvoeding wordt hen soms te veel en dit kan een bron van spanning en stress vormen. Vooral als er geen sociaal vangnet is. Onze ervaring is dat dit in alle lagen van de samenleving voorkomt. Onze vrijwilligers ondersteunen laag- en hoogopgeleide ouders, van allochtone en autochtone afkomst, rijk en arm, gehuwden en eenoudergezinnen. Home-Start bereikt gezinnen met opvoedingsvragen, gezinnen die hun sociale netwerk willen uitbreiden, of die hun huishouden weer op die rit wil-

len krijgen, maar we bieden ook steun in gezinnen waar zware problematiek is. De Home-Start vrijwilliger komt dan vaak als maatje voor de ouder om een (emotioneel) steuntje in de rug te bieden. We worden regelmatig benaderd door verwijzers over gezinnen met meervoudige problematiek. We hebben daar inmiddels veel ervaring in opgedaan. Gebleken is dat onze vrijwilligers heel goed naast professionele hulpverleners informele ondersteuning kunnen bieden. We stemmen dan goed af wie wat oppakt. Ook na een intensief jeugdhulp-traject (bijvoorbeeld van bureau Jeugdzorg, of Intensieve Gezinsbegeleiding) kan Home-Start als nazorg worden ingezet, om zo terugval te voorkomen.

Risicofactoren In de meeste gezinnen die vastlopen, spelen vaak meer risicofactoren. Dit kan te maken hebben met het kind, met de omgeving, of er kan een probleem zijn bij de ouders.

Aantal risicofactoren

Aantal gezinnen

4 of meer

Aantal kinderen per gezin

Risicofactoren gezinnen

Kind factoren

Aantal gezinnen

Psychische problemen bij kind(eren)

Probleemgedrag kind(eren)

Handicap kind(eren)

2 of meerlingen

45 40 35 30 25 20

Omgevingsfactoren

Aantal gezinnen

Onveilige of onvoldoende behuizing

Pas verhuisd / Gering sociaal netwerk

Ernstige of ingrijpende gebeurtenissen de afgelopen 12 maanden (bijvoorbeeld ziekte / overlijden familielid, partner of kind, echtscheiding, slachtoffer geweldsmisdrijf, ongewenste zwangerschap, ziekenhuisopname, opvang bejaarde ouders etc.)

In 2014 hebben gezinnen van 35 verschillende nationaliteiten een beroep gedaan op ondersteuning van een Home-Start vrijwilliger.

10 5 0 aantal kinderen 1

Hoogst genoten opleiding van de vragende ouder 25

Ouder/gezinsfactoren

Psychische problemen bij ouder(s)

Aantal gezinnen

Handicap ouder(s)

Alleenstaand voor de opvoeding

Minimum inkomen

Kan niet rondkomen

20 15 10 5 0

Onb

eke

Gee

LBO

MA VM VO BO (kb ond (VM , bb eid e r BO w ing ) ijs tl)

no pl

Bas is

MB O

HAV

HBO

hoogst genoten opleiding

5.c. Vragen & behoeften van de ouder(s) De vrijwilliger van Home-Start werkt vraaggericht, dit wil zeggen: de behoeften, vragen en grenzen van het gezin vormen het uitgangspunt voor Home-Start. De ouder heeft de regie in handen, hij/zij bepaalt aan welke vorm van ondersteuning of hulp behoefte is. Home-Start heeft de meest voorkomende vragen van ouders in acht categorieën verdeeld. In onderstaande tabel staat welke vragen en behoefte er voornamelijk bij ouders leven.

5.d. Afsluiting & tevredenheid Initiatief afsluiting

Van het gezin

20 %

Van de vrijwilliger

9.3 %

Van de coördinator

13.3 %

In overleg met alle 3 de partijen

57.3 %

Reden afsluiting

Ondersteuningsvraag aan Home-Start

aangegeven bij kennismaking

Praatpaal en/of luisterend oor

Doorbreken sociaal isolement

Leren gebruikmaken van diensten en/of voorzieningen in de buurt

Ondersteuning bij opvoeding en/of aanpak ‘moeilijk’ kind

Ouders ontlasten door aandacht te geven aan kinderen

(Praktische) hulp bij verzorging kinderen

(Praktische) hulp bij organisatie huishouden en/of huishoudbudget

Anders

percentage

Ik voel me weer sterk genoeg om de situatie / problemen aan te kunnen

81.5 %

Doorverwijzing naar diensten hulpverlening

5.6 %

Tevredenheid rapportcijfer ouders

8.8

Conclusies

Verreweg de meeste gezinnen die in 2014 ondersteuning van Home-Start hebben gekregen, zijn erg tevreden, hetgeen blijkt bij de eindevaluatie. Zij geven als rapportcijfer gemiddeld een 8,8.

De uitbreiding van het aantal voorgenomen koppelingen voor 2014 is ruimschoots gerealiseerd.

We zien een opvallende groei in aanmeldingen van gezinnen met een Chinese, Afghaanse en Indiase achtergrond.

Er is een constante toestroom van enthousiaste en geschikte vrijwilligers die zich willen inzetten voor hun medemens.

Verwijzers weten ons goed te vinden, mede door de inbedding in de Jeugdhulporganisatie JES 030.

Home-Start 7+ heeft potentie, gezien het aantal van 12 aanmeldingen in 2014.

We hebben ervaren dat gezinnen met kinderen voor de pilot 7+ zich (zonder veel PR te hoeven voeren) bij ons aanmelden. En de vrijwilligers die 7+ gezinnen willen begeleiden kunnen zo snel gekoppeld worden.

Aangemelde gezinnen worden meestal binnen drie weken aan een vrijwilliger voorgesteld. Wachtlijsten komen nagenoeg niet voor.

Als we kijken naar de cijfers van de afgelopen 5 jaar zien we de laatste 3 jaar een duidelijke groei in de aanmeldingen van gezinnen. In 2012 werden 93 gezinnen ondersteund door Home-Start. Twee jaar later, in 2014, was dit al 138. Dit is een groei van 40%!

Wat levert Home-Start ondersteuning nog meer op?

Vrijwilligers: • die een carrièreswitch willen maken, doen ervaring op bij Home-Start. • die net afgestudeerd zijn, kunnen hun werkervaring verder uitbreiden en daarmee hun kans op een betaalde baan op de arbeidsmarkt vergroten. We hebben met name pedagogiek-studenten onder onze vrijwilligers.

Tijdens een Home-Start traject ontstaan soms langdurige vriendschappen tussen ouder en vrijwilliger.

• die langdurig buiten het arbeidsproces zijn geweest, re-integreren via Home-Start. Vrijwilligers signaleren snel eventuele problematiek. Het meeste kunnen ze zelf oppakken en indien nodig begeleiden we de gezinnen naar aanvullende (informele) zorg (bijvoorbeeld administratieve ondersteuning of huiswerkbegeleiding) of professionele hulpverlening.

In een gezin waar hulp gevraagd wordt in verband met jonge kinderen, komen we ook oudere kinderen tegen die indien nodig ook gesteund worden.

Home-Start helpt mensen regelmatig inzien dat ze meer nodig hebben, waardoor ouders alsnog durven kiezen voor hulp(-verlening), terwijl er eerst weerstand of ontkenning was.

Vrijwilligers leiden ouders, indien gewenst, toe naar voorzieningen in de stad, zoals voorscholen, speelotheken, buurthuizen, vrijwilligerswerk, enz.

Social return: regelmatig zien we dat moeders die Home-Start ondersteuning hebben gehad, naast de zorg voor het gezin, interesse krijgen in hun leefomgeving en dat van hun kinderen.

• vinden een zinvolle besteding van hun vrije tijd. • willen iets terug doen voor de maatschappij die hen een uitkering geeft. • komen in aanraking met andere culturen, normen en waarden, wat als een verrijking ervaren wordt.

We voeren persoonlijke evaluatiegesprekken met de vrijwilliger na afloop van de ondersteuning, gericht op hun competentieontwikkeling. Dit geeft de vrijwilliger inzicht in eigen kunnen en geeft ons tips en tops die we gebruiken om de ondersteuning steeds weer bij te sturen en te optimaliseren. Zo leren we van elkaar!

Opstap naar betaald werk: • Vrijwilligers die een carrièreswitch willen maken, doen ervaring op bij Home-Start. • Vrijwilligers die net afgestudeerd zijn kunnen werkervaring bij ons opdoen en daarmee hun kans op een betaalde baan op de arbeidsmarkt vergroten. • Mensen die langdurig buiten het arbeidsproces zijn geweest, re-integreren via Home-Start. • Tijdens een Home-Start traject ontstaan soms langdurige vriendschappen. • Indien mogelijk stimuleert de vrijwilliger ouders om (weer) te gaan werken.

Trends & aanbevelingen

Er bereiken ons steeds vaker vragen van ouders met de enkelvoudige vraag om ontlast te worden. De opvoeding valt hen zwaar. Er wordt steeds meer van hen verwacht. Het netwerk rond ouders raakt steeds meer overbelast. Grootouders wonen ver weg, werken, buren hebben geen tijd. Er is al zo vaak een beroep gedaan op het netwerk dat ouders niet meer durven/willen vragen. Kortom, er komt geen steun uit de sociale omgeving. Ouders zitten in de overleefmodus, er is geen ruimte om kritisch naar eigen gedrag en patronen te kijken, ouders willen eerst weer draagkracht opbouwen door ontlast te worden en op krachten te komen. Daarna is er pas weer ruimte om te werken aan veranderingen. Door de kinderen extra aandacht te geven, kunnen deze ouders ontlast worden.

Er komen meer en meer hulpvragen rond voorlezen, Nederlandse taalstimulering voor moeders en kinderen en huiswerkbegeleiding van basisschoolleerlingen. Door ouders te leren hoe ze hun kinderen kunnen stimuleren hun huiswerk te maken, kunnen ze dit in de toekomst zelf toepassen. En kinderen die jong geleerd hebben hoe ze hun huiswerk kunnen maken, hebben hiervan profijt in het vervolgonderwijs.

We merken dat professionals steeds vaker Home-Start adviseren aan ouders, omdat er wel ondersteuning gewenst is maar te licht voor de hulpverlener. Of zij vragen Home-Start ondersteuning nadat professionele hulp ingezet is geweest, met de bedoeling om de veranderingen langdurig te laten beklijven. Zo is er minder kans dat ouders terugvallen.

In de wijken waar de pilots van de buurtteams hebben gelopen (Noordwest en Overvecht), kennen ze Home-Start inmiddels goed. Ook de contacten met de andere buurtteams worden steeds beter. We verwijzen over en weer naar elkaar door. Er is een prettige samenwerking die steeds meer vorm krijgt. We werken ook steeds meer samen met andere (informele) ketenpartners. Graag zouden we nog nauwer samenwerken en elkaar versterken. Zo wordt duidelijker voor burger en professional waar in de stad de juiste hulp te vinden is.

Er zijn de laatste jaren veel verschuivingen geweest in het jeugdbeleid. Voor het komende jaar zijn er opnieuw keuzes gemaakt in het kader van de Transitie Jeugd die op 1 januari 2015 van start is gegaan. Gezien de constante stroom van aanvragen van gezinnen voor ondersteuning door Home-Start in Utrecht, vinden wij het van belang dat Utrechtse gezinnen ook in de toekomst een beroep kunnen blijven doen op de vrijwilligers van Home-Start. Met onze expertise en het vertrouwen dat wij in de afgelopen 14 jaar hebben opgebouwd willen we deze steun graag blijven bieden.

In totaal zijn in 2014 binnen het Home-Start programma 602 Utrechtse burgers (ouders, kinderen, vrijwilligers, coรถrdinatoren) direct met elkaar in contact gebracht om hun kracht, talent en expertise maximaal te mobiliseren ten gunste van elkaars welzijn. Deze vorm van laagdrempelige en toegankelijke opvoedondersteuning aan kwetsbare gezinnen levert tevens een bijdrage aan grotere maatschappelijke participatie en ontplooiing van alle betrokkenen.

Concrete acties 2015

In de eerste helft van 2014 zijn we gestart met een pilot om te kijken of we ook in gezinnen met kinderen in de basisschoolleeftijd dezelfde resultaten kunnen bereiken. Gezien de positieve reacties van de kinderen, de ouders en de vrijwilligers gaan we de 7+ pilot in 2015 continueren.

Home-Start Utrecht is een grote organisatie geworden waarin vier betaalde coĂśrdinatoren rond de 120 vrijwilligers aansturen. De uitdaging is om het contact met de vrijwilligers persoonlijk te houden.

De tips en ideeĂŤn van de vrijwilligers willen we nog meer gaan gebruiken om de training en terugkombijeenkomsten bij te stellen en te actualiseren.

In 2015 willen we de samenwerking met de buurtteams Jeugd & Gezin verder versterken, maar ook de andere verwijzers laten weten dat wij er nog steeds zijn, nu het werkveld weer zo verandert.

In 2015 viert Home-Start Utrecht het 15 jarig jubileum! Het is de bedoeling dat we dit vieren met alle vrijwilligers en de Home-Start gezinnen.

Ervaringen met Home Start

Ik ken hier niemand, mijn familie woont in Eritrea. Ik heb een zus, die woont in Frankrijk. Helen voelde als mijn zus. Ik kon haar alles vragen, dingen waarover in niet met mijn man praat. Over de opvoeding van de kinderen. We gingen samen naar de bibliotheek en het zwembad. Ze heeft me verteld hoe alles hier werkt. We praatten ook over vrouwen-dingen. Ik heb heel veel steun ervaren. Ik zal haar missen….

Met de coördinatoren en de vrijwilligers van Home-Start heb ik als schoolmaatschappelijk werker weer met veel plezier samengewerkt in 2014! Als schoolmaatschappelijk werker werkte ik in één kantoor met de coördinatoren van HomeStart. Dit maakte het heel laagdrempelig voor ouders om na een gesprek op kantoor binnen te lopen bij Home-Start voor informatie en advies en/of een aanmelding. De ouder werd door de coördinator van Home-Start heel vlot gekoppeld aan een geschikte vrijwilliger. Van ouders die ik heb verwezen, hoor ik dat zij in het contact met de vrijwilliger een luisterend oor, humor en goede pedagogische adviezen kregen. In de praktijk heb ik als schoolmaatschappelijk werker ervaren dat de ouders met ondersteuning van een HomeStart vrijwilliger minder en soms zonder professionele hulp op eigen kracht weer verder konden!

Enkele jaren geleden moest ik door omstandigheden stoppen met werken. Dit vond ik heel moeilijk. Ik zocht naar een bezigheid die ik nog wel kon en dat werd vrijwilliger zijn bij Home-Start. De advertentie sprak mij aan. Omgaan met mensen en hen helpen, dat vind ik heerlijk. In mijn arbeidzaam leven als kraamverzorgster hoorde dit ook bij mijn werk. Na een sollicitatie bij Home-Start en een scholing was ik rijp om samen met mijn coördinator te gaan kennismaken in een gezin waar het direct van twee kanten klikte. Nu sta ik al weer op het punt een tweede gezin af te ronden. Het vrijwilliger zijn bij Home Start heeft mij heel veel voldoening gebracht en mij geleerd om te gaan met mijn handicap, en dat er meer is in het leven. De voldoening haal ik uit het feit dat mensen blij zijn je te zien. Je bouwt dan ook een vertrouwensband op wat in het eerste gezin uitmondde in een vriendschap die tot op heden voortduurt. Het voelt heel goed om als Home-Start vrijwilliger een gezin te kunnen helpen alles weer op een rij te zetten en vooruit te kijken en aan een toekomst te werken. Hier worden beide partijen gelukkig en vrolijk van. In mijn geval werkte dit ook voor mij therapeutisch, omdat ook ik moest leren dat er naast een 40-urige werkweek meer is in het leven waar je blij van kunt worden.

Liesbeth Bakker, schoolmaatschappelijk werker

Vrijwilliger Lenie

Een moeder

Home-Start, en met name Maria natuurlijk, heeft ons enorm geholpen. Alleen al de erkenning dat je het als gezin met jonge kinderen even heel pittig kunt hebben, hielp ons bij het vinden van een nieuwe balans. Toen Maria kwam was het alsof ze al jaren meedraaide. Ze voegde zich snel in ons hectische gezin en ging samen met ons lekker met de kinderen aan de slag. Het was ontzettend fijn dat ze mee kon naar de zwemles, zodat zij een oogje in het zeil kon houden op de jongste tweeling terwijl mijn vrouw de oudste tweeling hielp met omkleden. Daardoor werd de zwemles een leuk uitje in plaats van een stressvol avontuur. Maria was voor ons ook altijd een sparringpartner en ze hield ons een spiegel voor, zodat we konden leren van de dingen die juist heel goed gingen of dingen die minder gingen. Maria is echt een onderdeel van het gezin geworden en zowel de kinderen als wij zijn gek op haar. Een vader

I really can’t begin to thank your organization for the generous work being done for new moms. I enjoyed the company of Eline as she took care of my daughter very well in my absence. She observed my daughter’s growth keenly. She used talk about dutch culture with me at home and outside when we go for shopping. I found a very good friend in Eline and we are still in contact. Home-Start is really a very good initiative and really helps mothers efficiently.

Home-Start ervaring van een vrijwilliger

Home-Start ervaringen van een verwijzer

Een moeder