$/7,1 3รธ<$6$6, 9( $/7,1 )รธ<$7/$5,1, (7.รธ/(<(1 )$.7g5/(5
0 *|NQLO 985$/
8]PDQOร N <HWHUOLOLN 7H]L
7ย UNL\H &XPKXUL\HW 0HUNH] %DQNDVร 3L\DVDODU *HQHO 0ย Gย UOย รทย $QNDUD 0D\ร V
g16g= 7DULK |QFHVL oDรทODUGDQ EHUL |QFHOHUL GHรทLรบLP DUDFร GDKD VRQUDODUร LVH
\DWร Uร P YH VDNODPD DUDFร RODUDN SDUDVDO VLVWHPGH |QHPOL ELU URO R\QD\DQ DOWร Q รผstรผn fiziksel ve kimyasal รถzellikleri nedeniyle sanayi รผretiminin de vazgeรงilmez
ELU XQVXUX KDOLQH JHOPLรบWLU +HU NRรบXOGD VDWร Q DOPD Jย Fย Qย NRUX\DELOPHVL GHรทHU VDNODPD DUDFร RODUDN Wย P Gย Q\D WDUDIร QGDQ NDEXO HGLOPHVL VL\DVL YH HNRQRPLN
EHOLUVL]OLN RUWDPร QGD Jย YHQLOLU ROPDVร KHPHQ KHPHQ Wย P \DWร Uร P DUDoODUร Qร Q JHWLULOHUL\OH QHJDWLI NRUHODV\RQD VDKLS WHN \DWร Uร P DUDFร ROPDVร QHGHQL\OH DOWร Q
stratejik รถnem WDรบร PDNWDGร U 0HUNH] EDQNDODUร Doร Vร QGDQ GD EDรบYXUXODELOHFHN
VRQ ND\QDN RODUDN GHรทHUOHQGLULOHQ DOWร Q VRQ G|QHPGH Gย Q\D HNRQRPLVLQGH
\DรบDQDQ NUL]OHU ILQDQV SL\DVDODUร QGDNL LVWLNUDUVร ]Oร N YH ย ONHOHU DUDVร QGD \DรบDQDQ
SROLWLN JHUJLQOLNOHULQ SL\DVDODUGDNL ULVN IDNW|Uย Qย DUWร UPDVร QHGHQL\OH \DWร Uร PFร ODUร Q
GLNNDWLQL GDKD oRN oHNPH\H EDรบODPร รบWร U
*HQLรบ ELU OLWHUDWย U WDUDPDVร VRQXFXQGD DOWร Q SL\DVDVร YH IL\DWODUร Qร Q
GHWD\Oร ELU รบHNLOGH HOH DOร QGร รทร Gย Q\D DOWร Q IL\DWODUร Qร HWNLOH\HQ IDNW|UOHULQ DPSLULN
ELU oDOร รบPD LOH DUDรบWร Uร OGร รทร EX oDOร รบPD GLรทHU ILQDQV SL\DVDODUร NDGDU WDQร QPD\DQ
DOWร Q SL\DVDVร QGDNL JHOLรบPHOHULQ WDNLS HGLOPHVLQGH YH IL\DW KDUHNHWOHULQLQ
\RUXPODQDELOPHVLQGH NROD\Oร N VDรทODPDVร DOWร Q YH DOWร Q SL\DVDVร NRQXVXQGD ELU
EDรบYXUX ND\QDรทร ROPDVร DPDFร \OD KD]ร UODQPร รบWร U
%X oDOร รบPDQร Q KD]ร UODQPDVร QGD EHQL \|QOHQGLUHQ GHรทHUOL ]DPDQร Qร
D\ร UDUDN \DUGร PODUร Qร HVLUJHPH\HQ 6D\ร Q <UG 'Ro 'U $VOร KDQ $OWD\ 6DOLKยถH
GHVWHรทLQL \RUXP YH NDWNร ODUร Qร HVLUJHPH\HQ '|YL] รธรบOHPOHUL 0ย Gย Uย 6D\ร Q
*ย QD\ <HรบLOGRUXNยถD oDOร รบPDODUร P Vร UDVร QGD \DUGร PODUร Qร YH DQOD\ร รบODUร Qร
HVLUJHPH\HQ Wย P DUNDGDรบODUร PD VRQVX] WHรบHNNย UOHULPL VXQDUร P
L
ødø1'(.ø/(5
ÖNSÖZ.............................................................................................................. L
ødø1'(.ø/(5 6$<6)$6, LL
7$%/2 /ø67(6ø YL
ù(.ø/ /ø67(6ø YLL
.,6$/70$ /ø67(6ø YLLL ÖZET (Türkçe)............................................................... L[
$%675$&7 [L %ø5ø1&ø %g/h0
*ø5øù ø.ø1&ø %g/h0
$/7,1 .$95$0, $/7,1,1 3$5$6$/ 6ø67(0'(.ø <(5ø 9( g1(0ø
7$5ø+6(/ %ø5 <$./$ù,0
$OWÕQ YH g]HOOLNOHUL
$OWÕQÕQ 3DUDVDO 6LVWHPGHNL <HUL YH 7DULKVHO *HOLúLPL
2.2.1. Merkantilist Dönem (15. yy– \\ $OWÕQ 6LNNH 6WDQGDUGÕ 6LVWHPL –
øNL 6DYDú $UDVÕ '|QHP
%UHWWRQ :RRGV YH $OWÕQ .DPEL\R 6LVWHPL – 6HUEHVW $OWÕQ 3L\DVDVÕ '|QHPL – ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
$/7,1 7$/(%ø
(QG VWUL\HO $OWÕQ 7DOHEL .X\XPFXOXN 6HNW|U $OWÕQ 7DOHEL
(OHNWURQLN 6HNW|U $OWÕQ 7DOHEL
LL
'LúoLOLN 6HNW|U $OWÕQ 7DOHEL 0DGDO\RQ YH +DWÕUD 3DUD %DVÕPÕ øoLQ $OWÕQ 7DOHEL
0HUNH] %DQNDODUÕQÕQ $OWÕQ 7DOHEL
6DNODPD $PDoOÕ $OWÕQ 7DOHEL
<DWÕUÕP $PDoOÕ $OWÕQ 7DOHEL DÖRDÜNCÜ BÖLÜM $/7,1 $5=, 4.1. Maden Üretimi............................................................................................
5HVPL 6HNW|U 6DWÕúODUÕ 4.2.1. ‘The Central Bank Gold Agreement’................................................
+XUGD $OWÕQ $U]Õ
+HGJLQJ øúOHPOHUL« %(ùø1&ø %g/h0
'h1<$ $/7,1 3ø<$6$/$5,
6SRW $OWÕQ 3L\DVDODUÕ
/RQGUD $OWÕQ 3L\DVDVÕ¶QGD )L\DW %HOLUOHPH 0HNDQL]PDVÕ «
9DGHOL $OWÕQ 3L\DVDODUÕ
' Q\DQÕQ gQGH *HOHQ $OWÕQ 3L\DVDODUÕ 3L\DVDODUÕQ gUJ WOHQPH %LoLPL
$OWÕQ 3L\DVDODUÕQGD ' ]HQOH\LFL 2WRULWHOHU
øúOHP %LULPL
5.3.4. Üyelik..............................
. OoH $OWÕQ 6WDQGDUWODUÕ
7HVOLPDW
6DNODPD
$OWÕQ gG Qo 3L\DVDVÕ «« «««««
gG Qo $OWÕQ 3L\DVDVÕQGD 7DOHS««««««««««««««
gG Qo $OWÕQ 3L\DVDVÕQGD $U]«««««««««««««
$OWÕQ )DL] 2UDQODUÕ«««« «««««««««««««««
LLL
ALTINCI BÖLÜM 7h5.ø<( $/7,1 3ø<$6$6,
7 UNL\H¶GH $OWÕQÕQ <HUL YH gQHPL
7 UNL\H¶GH $OWÕQ 7DOHEL
7 UNL\H¶GH $OWÕQ $U]Õ
7 UNL\H $OWÕQ 3L\DVDVÕ
7 UNL\H¶GH gQFHVL $OWÕQ
7 UN /LUDVÕ .DUúÕOÕ÷Õ $OWÕQ 3L\DVDVÕ
'|YL] .DUúÕOÕ÷Õ $OWÕQ 3L\DVDVÕ
øVWDQEXO $OWÕQ %RUVDVÕ <('ø1&ø %g/h0
'h1<$ $/7,1 )ø<$7/$5,1, (7.ø/(<(1 )$.7g5/(5 h=(5ø1(
(.2120(75ø. %ø5 ø1&(/(0(
7.1. DünyD $OWÕQ )L\DWODUÕQÕQ $QDOL]L«««««««« /LWHUDW U 7DUDPDVÕ
$%' 'RODUÕ YH $OWÕQ )L\DWODUÕ
(QIODV\RQ YH $OWÕQ )L\DWODUÕ
$OWHUQDWLI <DWÕUÕP $UDoODUÕ YH $OWÕQ )L\DWODUÕ
)DL] 2UDQODUÕ YH $OWÕQ )L\DWODUÕ
+LVVH 6HQHGL 3L\DVDODUÕ YH $OWÕQ )L\DWODUÕ
3HWURO YH $OWÕQ )L\DWODUÕ * P ú YH $OWÕQ )L\DWODUÕ
%DNÕU YH $OWÕQ )L\DWODUÕ
$QDOL] 9HUL 7DQÕPODPD
7.3.2. Zaman Serisi Özelliklerinin Tespiti……………………………........... 7.3.3. Ekonometrik Yöntem......
øVWDWLVWLNL %XOJXODU 'H÷HUOHQGLUPH
LY
6(.ø=ø1&ø %g/h0
6218d 9( '(ö(5/(1'ø50(
KAYNAKÇA.....................................................................................................
Y
7$%/2 /ø67(6ø
7DEOR ' Q\D $OWÕQ $U] YH 7DOHEL««««««««««««««««
7DEOR 0HUNH] %DQNDODUÕQÕQ $OWÕQ 5H]HUYL 1LVDQ « 7DEOR 0HUNH] %DQNDODUÕ 6DWÕú .URQRORMLVL – 2000)… … … ............
0HUNH] %DQNDODUÕ 6DWÕú .URQRORMLVL – 2002)… … … .............
7DEOR $YUXSD 0HUNH] %DQNDODUÕQÕQ $OWÕQ 6DWÕúODUÕ ««
7DEOR gG Qo $OWÕQ 3L\DVDVÕQGD 7DOHS YH $U] 2000)… ...… … … … … 7DEOR ' Q\D $OWÕQ )L\DWODUÕ 2001)… … ..… … … … … … … … … ...........
Tablo 7.2. Birim Kök Testleri… … … … … ...… … … … … … … … … … … … .............
7DEOR 'H÷LúNHQ 6HULOHULQL 7DQÕWÕFÕ øVWDWLVWLNOHU 7DEOR .RUHODV\RQ 0DWULNVL
YL
ù(.ø/ /ø67(6ø
ùHNLO *HOLúPLú hONHOHUGH $OWÕQ 7DOHEL .RPSR]LV\RQX «««««
ùHNLO *HOLúPHNWH 2ODQ hONHOHUGH $OWÕQ 7DOHEL .RPSR]LV\RQX «
ùHNLO gQHPOL $OWÕQ 7 NHWLFLVL hONHOHULQ $OWÕQ 7DOHEL ««««
ùHNLO 5HVPL 6HNW|U 7DUDIÕQGDQ %XOXQGXUXODQ $OWÕQ 0LNWDUÕ
ùHNLO ' Q\D $OWÕQ $U]Õ «««««««««««««« ««««
ùHNLO <ÕOOÕN 2UWDODPD $OWÕQ hUHWLPL 999)… … … … … … … … ...… … ...
ùHNLO $OWÕQ hUHWLPLQLQ hONHOHUH *|UH 'D÷ÕOÕPÕ «««««««««
ùHNLO $OWÕQ hUHWLPLQLQ hONHOHUH *|UH 'D÷ÕOÕPÕ «««««««««
ùHNLO $OWÕQ hUHWLFLVL hONHOHU «««««««««««««««««
ùHNLO $YUXSD YH 'L÷HU 0HUNH] %DQNDODUÕQGDQ *HOHQ $OWÕQ 6DWÕúODUÕ« « ùHNLO +HGJLQJ øúOHP 0HNDQL]PDVÕ YH 6SRW $OWÕQ 3L\DVDVÕQD (WNLVL«
ùHNLO 0HUNH] %DQNDODUÕ 7DUDIÕQGDQ gG Qo $OWÕQ 3L\DVDVÕQD 6D÷ODQDQ
/LNLGLWH
ùHNLO 0HUNH] %DQNDODUÕQÕQ gG Qo $OWÕQ 'D÷ÕOÕPÕ
ùHNLO $OWÕQ )DL] 2UDQODUÕ
ùHNLO 7 UNL\H $OWÕQ øWKDODWÕ
ùHNLO ' Q\D YH 7 UNL\H $OWÕQ )L\DWODUÕ
ùHNLO ' Q\D $OWÕQ )L\DWODUÕ 2001)… … … … … … … … … … … … ..… ....
ùHNLO 86' (85 3DULWHVL YH $OWÕQ )L\DWODUÕ
ùHNLO (QIODV\RQ YH $OWÕQ )L\DWODUÕ
ùHNLO )DL] 2UDQÕ YH $OWÕQ )L\DWODUÕ
ùHNLO 'RZ -RQHV (QGHNVL YH $OWÕQ )L\DWODUÕ
ùHNLO 3HWURO YH $OWÕQ )L\DWODUÕ
ùHNLO * P ú YH $OWÕQ )L\DWODUÕ
ùHNLO %DNÕU YH $OWÕQ )L\DWODUÕ
YLL
.,6$/70$ /ø67(6ø JU *UDP
FP : Santimetreküp
P 0HWUHNDUH
NJ .LORJUDP
M.Ö: Milattan ÖncH \\ < ]\ÕO
86 8QLWHG 6WDWHV
$%' $PHULND %LUOHúLN 'HYOHWOHUL 86' $%' 'RODUÕ (85 (XUR
)(' )HGHUDO 5HVHUYH %DQN $%' 0HUNH] %DQNDVÕ
/%0$ /RQGRQ %XOOLRQ 0DUNHWV $VVRFLDWLRQ /RQGUD . OoH $OWÕQ %LUOL÷L &20(; 1HZ <RUN $OWÕQ %RUVDVÕ 72&20 7RN\R $OWÕQ 3L\DVDVÕ
*)06 *ROG )LHOGV 0LQHUDO 6HUYLFHV /WG ,0) ,QWHUQDWLRQDO 0RQHWDU\ )XQG ø$% øVWDQEXO $OWÕQ %RUVDVÕ
7&0% 7 UNL\H &XPKXUL\HW 0HUNH] %DQNDVÕ $') $XJPHQWHG 'LFNH\ )XOOHU 33 3KLOOLSV 3HURQ
$,& $NDLNH ,QIRUPDWLRQ &ULWHULD
6,& 6FKZDU] ,QIRUPDWLRQ &ULWHULD
YLLL
$/7,1 3ø<$6$6, 9( $/7,1 )ø<$7/$5,1, (7.ø/(<(1 )$.7g5/(5 *|NQLO 9XUDO
7 UNL\H &XPKXUL\HW 0HUNH] %DQNDVÕ 8]PDQOÕN <HWHUOLOLN 7H]L
g=(7
$OWÕQ \ÕOODU ER\XQFD SDUDVDO VLVWHPLQ WHPHOLQL ROXúWXUPXú XOXVODUDUDVÕ
WLFDUHWWH YH ILQDQVDO LúOHPOHUGH GH÷LúLP DUDFÕ RODUDN NXOODQÕOPÕúWÕU $OWÕQ PRGHUQ HNRQRPLOHULQ ROXúPDVÕ YH EDQNDFÕOÕN VLVWHPOHULQLQ JHOLúPHVL\OH ELUOLNWH SDUDVDO
LúOHYLQL \LWLUPHVLQH UD÷PHQ XOXVDO GHYOHWOHULQ PHUNH] EDQNDVÕ UH]HUYOHULQLQ
YD]JHoLOPH] XQVXUODUÕQGDQ ELUL ROPXúWXU $OWÕQÕ EDúYXUXODFDN VRQ ND\QDN RODUDN
GH÷HUOHQGLUHQ PHUNH] EDQNDODUÕ XOXVODUDUDVÕ UH]HUYOHULQGH ULVNL D]DOWPDN
OLNLGLWH YH J YHQOLN VD÷ODPDN DPDFÕ\OD DOWÕQ EXOXQGXUPD\D GHYDP HWPHNWHGLUOHU
$OWÕQÕQ HQ |QHPOL |]HOOL÷L HQG VWUL KDPPDGGHVL YH P FHYKHU RODUDN
NXOODQÕOPDVÕQÕQ \DQÕVÕUD ILQDQVDO ELU HQVWU PDQ RODUDN GD NXOODQÕODELOPHVLGLU
$OWÕQ WDOHEL GH EX QHGHQOH HQG VWUL\HO DOWÕQ WDOHEL PHUNH] EDQNDODUÕQÕQ DOWÕQ
WDOHEL VDNODPD YH \DWÕUÕP DPDoOÕ DOWÕQ WDOHELQGHQ ROXúPDNWDGÕU $OWÕQ DU]Õ LVH
DOWÕQ PDGHQ UHWLPL PHUNH] EDQNDODUÕQGDQ JHOHQ DOWÕQ VDWÕúODUÕ KXUGD DOWÕQ DU]Õ YH YDGHOL VDWÕúODUGDQ ROXúPDNWDGÕU
$OWÕQ SL\DVDODUÕ $%' 'RODUÕ¶\OD DOWÕQ DUDVÕQGDNL VDELW ED÷ÕQ VRQD HUPHVL
DOWÕQÕQ SDUDVDO VLVWHP LoLQGHNL URO Q Q D]DOPDVÕ\OD ELUOLNWH JHOLúPH\H
EDúODPÕúWÕU 8OXVODUDUDVÕ DOWÕQ WLFDUHWLQLQ VHUEHVWOHúWLULOPHVL VRQXFXQGD RUWD\D oÕNDQ VSRW DOWÕQ SL\DVDVÕQÕ VRQUDNL \ÕOODUGD NXUXODQ YDGHOL YH |G Qo DOWÕQ
SL\DVDODUÕ L]OHPLúWLU
' Q\D DOWÕQ WDOHELQGH VW VÕUDODUGD \HU DODQ ONHPL]GH DOWÕQ UHWLPL \RN
GHQHFHN NDGDU D]GÕU 7 UNL\H¶GH JHOHQHNVHO RODUDN VRV\DO KD\DWÕQ YD]JHoLOPH]
ELU SDUoDVÕ RODQ V V Hú\DVÕ ROPDVÕQÕQ \DQÕVÕUD \DWÕUÕP YH VDNODPD DPDFÕ\OD GD
L[
NXOODQÕODQ DOWÕQ |QFHVL G|QHPGH UHVPL ROPD\DQ \ROODUGDQ \XUGD
JHWLUWLOPLúWLU VRQUDVÕQGD LVH DOWÕQ WDOHEL OLEHUDOL]DV\RQ KDUHNHWOHUL LOH VHUEHVWOHúWLULOHQ DOWÕQ LWKDODWÕ\OD NDUúÕODQPÕúWÕU 6ÕUDVÕ\OD ¶WH YH ¶GD 7 &
0HUNH] %DQNDVÕ E Q\HVLQGH NXUXODQ 7/ .DUúÕOÕ÷Õ $OWÕQ 3L\DVDVÕ YH '|YL]
.DUúÕOÕ÷Õ $OWÕQ 3L\DVDVÕ ¶WH øVWDQEXO $OWÕQ %RUVDVÕ¶QÕQ NXUXOPDVÕQD ]HPLQ
KD]ÕUODPÕúWÕU %RUVD¶QÕQ NXUXOPDVÕ\OD ELUOLNWH DOWÕQ LWKDO HWPH \HWNLVL ERUVD \HVL
NXUXOXúODUD YHULOPLú IL\DWODU GD VHUEHVW SL\DVD NRúXOODUÕQGD XOXVODUDUDVÕ
VHYL\HOHUH SDUDOHO RODUDN EHOLUOHQPH\H EDúODPÕúWÕU
8OXVODUDUDVÕ DOWÕQ IL\DWODUÕ X]XQ G|QHPGH G Q\D DOWÕQ DU] YH WDOHEL\OH
EHOLUOHQLUNHQ NÕVD G|QHPGH DOWÕQ DU]ÕQÕQ DUWÕUÕOPDVÕQÕQ P PN Q ROPDPDVÕ
QHGHQL\OH GDKD oRN WDOHS IDNW|UOHUL\OH ROXúPDNWDGÕU $NDGHPLV\HQOHU YH SL\DVD
DQDOLVWOHULQH J|UH ILQDQV SL\DVDODUÕQGDNL JHOLúPHOHU HQIODV\RQ EHNOHQWLOHUL
DOWHUQDWLI \DWÕUÕP DUDoODUÕQÕQ JHWLULOHUL J P ú YH SHWURO IL\DWODUÕ SROLWLN YH
HNRQRPLN NRúXOODU WHNQLN IDNW|UOHU VSHN ODWLI KDUHNHWOHU PHYVLPVHO IDNW|UOHU YH
LúOHPFLOHULQ SVLNRORMLVL DOWÕQ IL\DWODUÕ ]HULQGH HWNLVL RODQ IDNW|UOHUGLU )LQDQV
OLWHUDW U QGH \HU DODQ ELUoRN DPSLULN DUDúWÕUPDGD V|] NRQXVX IDNW|UOHUGHQ |]HOOLNOH $%' 'RODUÕ G|YL] NXUX J P ú IL\DWODUÕ SHWURO IL\DWODUÕ DOWHUQDWLI \DWÕUÕP DUDoODUÕQÕQ JHWLULOHUL YH HQIODV\RQXQ DOWÕQ IL\DWODUÕ ]HULQGHNL HWNLVLQLQ LQFHOHQPLú
ROGX÷X GLNNDW oHNPHNWHGLU
$OWÕQÕQ SDUDVDO VLVWHPGHNL URO Q WDULKL V UHoWH LQFHOH\HQ DOWÕQ WDOHELQL YH
DU]ÕQÕ ROXúWXUDQ IDNW|UOHUL DUDúWÕUDQ G Q\DGD YH 7 UNL\H¶GH DOWÕQ SL\DVDVÕQÕQ
ROXúXPXQD GH÷LQHQ XOXVODUDUDVÕ DOWÕQ IL\DWODUÕQÕ LQFHOH\HQ EX oDOÕúPDGD DOWÕQ
IL\DWODUÕQÕ HWNLOH\HQ IDNW|UOHU HNRQRPHWULN ELU PRGHO LOH DUDúWÕUÕOPÕúWÕU $OWÕQ
IL\DWODUÕ LOH 86' (85 G|YL] NXUX SHWURO J P ú EDNÕU IL\DWODUÕ $%' IDL] RUDQÕ
YH 'RZ -RQHV (QGHNVL DUDVÕQGDNL LOLúNL (Q . o N .DUHOHU \|QWHPL LOH WHVW HGLOPLú UHJUHV\RQXQ VRQXFXQGD DOWÕQ IL\DWODUÕ LOH 86' (85 G|YL] NXUX 'RZ
-RQHV (QGHNVL YH IDL] RUDQODUÕQÕQ WHUV \|QGH SHWURO J P ú YH EDNÕU IL\DWODUÕQÕQ LVH GR÷UX \|QGH KDUHNHW HWWL÷L WHVSLW HGLOPLúWLU $OWÕQ IL\DWÕ LOH HQ J oO LOLúNL\H
VDKLS GH÷LúNHQ RODQ J P ú IL\DWÕQÕ VÕUDVÕ\OD SHWURO IL\DWÕ 86' (85 G|YL] NXUX
YH 'RZ -RQHV (QGHNVL L]OHUNHQ EDNÕU IL\DWODUÕ YH IDL] RUDQODUÕQGDNL
GH÷LúLNOLNOHULQ DOWÕQ IL\DWODUÕ ]HULQGH LVWDWLVWLNVHO RODUDN DQODPOÕ ELU HWNLVLQLQ
EXOXQPDGÕ÷Õ VRQXFXQD XODúÕOPÕúWÕU
$QDKWDU .HOLPHOHU $OWÕQ $OWÕQ SL\DVDVÕ $OWÕQ IL\DWODUÕ $OWÕQ IL\DWODUÕQÕ
etkileyen faktörler.
[
*2/' 0$5.(7 $1' 7+( )$&7256 $))(&7,1* *2/' 35,&(6 *|NQLO 9XUDO
7 UNL\H &XPKXUL\HW 0HUNH] %DQNDVÕ $%675$&7
+LVWRULFDOO\ JROG SOD\HG DQ LPSRUWDQW UROH DV D PHGLXP RI H[FKDQJH LQ
LQWHUQDWLRQDO WUDGH DQG ILQDQFLDO WUDQVDFWLRQV RYHU WKH \HDUV $OWKRXJK WKH
V\VWHP ZKHUH JROG VHUYHG DV D QRPLQDO DQFKRU ZDV DEDQGRQHG LQ WKH HDUO\
V JROG KDV UHPDLQHG DV DQ LPSRUWDQW UHVHUYH DVVHW IRU WKH FHQWUDO EDQNV
7KH PDLQ UHDVRQV IRU LQYHVWLQJ LQ JROG LV LWV VHFXULW\ OLTXLGLW\ LWV XVH DV D ULVN
GLYHUVLILHU DQG DQ DVVHW RI ODVW UHVRUW
7KH XQLTXH FKDUDFWHU RI JROG LV GXH WR LWV VLPXOWDQHRXV XVH DV DQ
LQGXVWULDO FRPPRGLW\ MHZHOOHU\ DQG D PRQHWDU\ DVVHW 7KHUHIRUH JROG GHPDQG LV
FRPSRVHG RI LQGXVWULDO GHPDQG LQYHVWPHQW GHPDQG DQG RIILFLDO VHFWRU KROGLQJV
7KH PDMRU VRXUFHV RI WKH JROG VXSSO\ DUH PLQHG JROG JROG VDOHV IURP WKH RIILFLDO
VHFWRU VFUDS JROG DQG IRUZDUG VDOHV GXH WR KHGJLQJ RSHUDWLRQV RI WKH PLQLQJ
VHFWRU
2UJDQL]HG LQWHUQDWLRQDO JROG PDUNHWV EHJDQ WR DSSHDU DIWHU WKH PRQHWDU\
UROH RI JROG ZDV FRPSOHWHO\ DEDQGRQHG ZLWK WKH UHPRYDO RI WKH RIILFLDO OLQN
EHWZHHQ JROG DQG WKH 86 'ROODUV $V WKH UHVWULFWLRQV RQ WKH LQWHUQDWLRQDO JROG
WUDGH ZHUH UHPRYHG LQLWLDOO\ VSRW JROG PDUNHWV ZHUH HVWDEOLVKHG DQG WKHQ
IROORZHG E\ IXWXUHV PDUNHW DQG WKHQ JROG OHQGLQJ PDUNHW
7XUNH\ LV RQH RI WKH OHDGLQJ JROG MHZHOOHU\ SURGXFLQJ DQG FRQVXPLQJ
FRXQWULHV -HZHOOHU\ DQ LQWHJUDO SDUW RI RXU VRFLDO FXVWRPV LV ZLGHO\ DFFHSWHG
QRW RQO\ DV FRQVXPSWLRQ JRRG EXW DOVR DV D PHDQV RI VDYLQJ DQG D PHGLXP RI LQYHVWPHQW 'XULQJ WKH ODVW WZR GHFDGHV FRQWUROOHG JROG PDUNHW LQ 7XUNH\ ZDV
WUDQVIRUPHG WR D OLEHUDOL]HG RQH ZLWK D VLJQLILFDQW UROH RI WKH &HQWUDO %DQN RI 7XUNH\ LQ WKHVH OLEHUDOL]DWLRQ HIIRrts by establishing first the “Gold Against TL Market” in 1984 and then the “Gold Against FX Market” in 1989. The
[L
HVWDEOLVKPHQW RI WKHVH JROG PDUNHWV SDYHG WKH ZD\ IRU WKH RSHQLQJ RI ,VWDQEXO
*ROG ([FKDQJH LQ ZKLFK KHOSHG GRPHVWLF JROG SULFHV WR EH VHW SDUDOOHO WR
WKH ZRUOG SULFHV
,QWHUQDWLRQDO JROG SULFHV DUH GHWHUPLQHG E\ WKH PDUNHW IXQGDPHQWDOV
VXSSO\ DQG GHPDQG FRQGLWLRQV LQ WKH ORQJ UXQ +RZHYHU LQ WKH VKRUW UXQ GXH WR
WKH SK\VLFDO OLPLWDWLRQV RQ WKH JROG PLQLQJ DQG WKH LQHODVWLF FKDUDFWHULVWLFV RI WKH JROG SURGXFWLRQ FKDQJHV LQ WKH JROG SULFHV DUH PRUH VXEMHFW WR GHPDQG IRUFHV
)DFWRUV LQIOXHQFLQJ JROG SULFH PRYHPHQWV PD\ LQFOXGH SROLWLFDO DQG
HFRQRPLF IDFWRUV SHUIRUPDQFH RI WKH IRUHLJQ H[FKDQJH DQG VWRFNV PDUNHWV
LQIODWLRQ XQFHUWDLQW\ LQWHUHVW UDWHV GHFLVLRQV RI WKH FHQWUDO EDQNV UHODWHG WR
PRQHWDU\ SROLF\ DQG UHVHUYH PDQDJHPHQW RLO SULFHV SULFHV RI RWKHU SUHFLRXV PHWDOV VSHFXODWLRQ VHDVRQDO DQG SV\FKRORJLFDO IDFWRUV 6LQFH WKH UHPRYDO RI
WKH JRYHUQPHQWDOO\ HQIRUFHG SHJ RI WKH SULFH RI JROG LQ WKH HDUO\ V WKH
IDFWRUV LQIOXHQFLQJ JROG SULFH PRYHPHQWV KDV GUDZQ DQ LQFUHDVLQJ DPRXQW RI DWWHQWLRQ IURP DFDGHPLFV DQG ILQDQFLDO DQDO\VWV 9DULRXV HPSLULFDO PRGHOV H[LVW
LQ WKH OLWHUDWXUH WU\LQJ WR H[SODLQ WKH LPSDFW RI FHUWDLQ IDFWRUV RQ gold prices.
7KLV UHVHDUFK WULHV WR FRPSOHPHQW DQG H[WHQG WKH SUHYLRXV UHVHDUFK
UHJDUGLQJ WKH LQWHUQDWLRQDO JROG PDUNHW )LUVWO\ WKH UHODWLRQVKLS EHWZHHQ
SRVVLEOH IDFWRUV UHODWHG WR JROG SULFHV LV DQDO\]HG DVVRFLDWHG ZLWK DQ LQ GHSWK
ORRN DW WKH JROG PDUNHW ZLWK DQ KLVWRULFDO SHUVSHFWLYH 6HFRQGO\ WKH IDFWRUV DIIHFWLQJ JROG SULFHV DUH DQDO\]HG ZLWK DQ HPSLULFDO PRGHO 7KH PRGHO LV DQ
HFRQRPHWULF PRGHO WKDW XVHV 86' (85 H[FKDQJH UDWH RLO VLOYHU DQG FRSSHU
SULFHV LQWHUHVW UDWHV )(' IXQGV UDWH DQG 'RZ -RQHV ,QGXVWULDO ,QGH[ DV
H[SODQDWRU\ YDULDEOHV :LWK UHVSHFW WR WKH UHVXOWV RI WKH PRGHO WKH KLJKHVW FRUUHODWLRQ ZLWK WKH JROG SULFH EHORQJV WR VLOYHU SULFHV IROORZHG E\ RLO SULFHV
86' (85 H[FKDQJH UDWH DQG 'RZ -RQHV ,QGXVWULDO ,QGH[ +RZHYHU FRSSHU SULFHV DQG LQWHUHVW UDWHV IRXQG WR EH VWDWLVWLFDOO\ LQVLJQLILFDQW LQ H[SODLQLQJ WKH
FKDQJHV LQ JROG SULFHV 7KH UHVXOWV VKRZ WKDW 86' (85 H[FKDQJH UDWH DQG
'RZ -RQHV ,QGXVWULDO ,QGH[ PRYH LQ LQYHUVH GLUHFWLRQ ZLWK WKH JROG SULFHV
ZKHUHDV RLO DQG VLOYHU SULFHV WHQG WR PRYH LQ WKH VDPH GLUHFWLRQ
.H\ ZRUGV *ROG *ROG PDUNHW *ROG SULFHV )DFWRUV DIIHFWLQJ JROG
SULFHV
[LL
%รธ5รธ1&รธ %g/h0 *รธ5รธรน dDรทODU ER\XQFD Wย P Gย Q\D WDUDIร QGDQ NDEXO HGLOPLรบ ELU GHรทHU
VDNODPD ELULPL RODQ DOWร Q GRรทDGD D] EXOXQPDVร ย UHWLPLQLQ Nร Vร WOร ROPDVร YH
GHรทHULQL KHU NRรบXOGD NRUX\DELOPHVL QHGHQL\OH KDOHQ Jย YHQOL ELU \DWร Uร P YH
WDVDUUXI DUDFร ROPD |]HOOLรทLQL Vย UGย UPHNWHGLU
WDULKOHUL DUDVร QGD X\JXODQDQ $OWร Q 6LNNH 6WDQGDUGร
6LVWHPL QGH WDPDPHQ SDUD VLVWHPLQLQ WHPHOLQL ROXรบWXUDQ DOWร Q
\ร OODUร DUDVร QGD JHoHUOL RODQ %UHWWRQ :RRGV 6LVWHPL QGH GHรทHUL $%' 'RODUร ยถQD
VDELWOHQPLรบ ELU UH]HUY DUDFร RODUDN LรบOHP J|UPย รบWย U 0DUW ยถWH
%Uย NVHOยถGH \DSร ODQ ELU DQODรบPD LOH DOร QDQ NDUDUODU VRQXFXQGD ED]ร $YUXSD
ย ONHOHULQLQ SDUDODUร Qร $%' 'RODUร NDUรบร Vร QGD GDOJDODQPD\D Eร UDNPDODUร LOH
ELUOLNWH DOWร Q LOH $%' 'RODUร DUDVร QGDNL VDELW EDรท VRQD HUPLรบ DOWร Q SDUD ROPD |]HOOLรทLQL \LWLUPLรบWLU $OWร Q |]HOOLNOH VRQ \ร OODUGD ILQDQVDO SL\DVDODUร Q JHOLรบPHVL
YH DOWHUQDWLI \DWร Uร P DUDoODUร Qร Q oRรทDOPDVร QHGHQL\OH Nร VPHQ |QHPLQL
\LWLUPHVLQH UDรทPHQ ย ONHOHULQ XOXVODUDUDVร UH]HUYOHUL LoLQGH KDOHQ YD]JHoLOPH]
ELU SD\D VDKLSWLU g]HOOLNOH VRQ G|QHPGH Gย Q\D HNRQRPLVLQGH \DรบDQDQ
NUL]OHU ILQDQV SL\DVDODUร QGDNL LVWLNUDUVร ]Oร N WHU|UL]P HQGLรบHOHUL YH ย ONHOHU
DUDVร QGD \DรบDQDQ SROLWLN JHUJLQOLNOHULQ SL\DVDODUGDNL ULVN IDNW|Uย Qย DUWร UPDVร
QHGHQL\OH DOWร Q \DWร Uร PFร ODU Doร Vร QGDQ WHNUDU |QHP ND]DQPD\D EDรบODPร รบWร U
$OWร Q WDOHELQL EHOLUOH\HQ WHPHO XQVXUODU HQGย VWUL\HO DOWร Q WDOHEL PHUNH]
EDQNDODUร Qร Q DOWร Q WDOHEL VDNODPD YH \DWร Uร P DPDoOร DOWร Q WDOHELGLU (QGย VWUL\HO
DOWร Q WDOHELQLQ LoLQGH \HU DODQ NX\XPFXOXN VHNW|Uย WDOHEL WRSODP DOWร Q WDOHEL
LoLQGH HQ |QHPOL SD\ร ROXรบWXUPDNWDGร U $OWร Q DU]ร QGD LVH EHOLUOH\LFL XQVXUODU
DOWÕQ PDGHQ UHWLPL PHUNH] EDQNDODUÕQGDQ JHOHQ DOWÕQ VDWÕúODUÕ KXUGD DOWÕQ
DU]Õ YH YDGHOL VDWÕúODUGÕU
$OWÕQ SL\DVDODUÕ DOWÕQÕQ SDUDVDO VLVWHP LoLQGHNL URO Q Q D]DOPDVÕ\OD
ELUOLNWH XOXVODUDUDVÕ DOWÕQ WLFDUHWLQLQ VHUEHVW KDOH JHOPHVL VRQXFX JHOLúPH\H
EDúODPÕúWÕU $OWÕQ SL\DVDODUÕ DUDVÕQGD HNRQRPLN NRúXOODU JHOHQHN YH \HUHO
NRQXPGDQ ND\QDNODQDQ IDUNOÕOÕNODUÕQ DUWDQ UHNDEHW SDUDOHOLQGH JLGHUHN
D]DOGÕ÷Õ GLNNDW oHNPHNWHGLU 8OXVODUDUDVÕ DOWÕQ SL\DVDODUÕ DUDVÕQGD HQ
|QHPOLOHUL /RQGUD = ULK 1HZ <RUN YH 7RN\R $OWÕQ 3L\DVDODUÕGÕU /RQGUD $OWÕQ
3L\DVDVÕ¶QGD ROXúDQ J QO N VDELW IL\DW G Q\D DOWÕQ IL\DWÕQÕQ ROXúPDVÕ
NRQXVXQGD SL\DVDGDNL HQ |QHPOL J|VWHUJH RODUDN NDEXO HGLOPHNWHGLU $OWÕQ
UHWLFLVL úLUNHWOHULQ JHOHFHNWHNL IL\DW EHOLUVL]OLNOHULQH NDUúÕ NHQGLOHULQL J YHQFH
DOWÕQD DOPDN LVWHPHOHUL YH PHUNH] EDQNDODUÕQÕQ DWÕO GXUXPGDNL DOWÕQ UH]HUYOHULQGHQ JHWLUL HOGH HWPH DPDFÕ J WPHOHUL DOWÕQ DOÕP VDWÕPÕQÕQ \DSÕOGÕ÷Õ
SL\DVDODUD HN RODUDN ¶OHUGH DOWÕQ |G Qo SL\DVDVÕQÕQ GD ROXúPDVÕQD
]HPLQ KD]ÕUODPÕúWÕU
hONHPL]GH DOWÕQ UHWLPL \RN GHQHFHN NDGDU D] ROPDNOD ELUOLNWH \R÷XQ
DOWÕQ WDOHEL 7 UNL\H¶QLQ G Q\D DOWÕQ WDOHELQGH VW VÕUDODUGD \HU DOPDVÕQD QHGHQ
ROPDNWDGÕU $OWÕQ WDOHEL |QFHVL G|QHPGH UHVPL ROPD\DQ \ROODUGDQ \XUGD
JHWLUWLOHUHN VRQUDVÕQGD LVH OLEHUDOL]DV\RQ KDUHNHWOHUL LOH VHUEHVWOHúWLULOHQ
DOWÕQ LWKDODWÕ\OD NDUúÕODQPÕúWÕU ¶WHQ LWLEDUHQ LVH WDOHS øVWDQEXO $OWÕQ
%RUVDVÕ DUDFÕOÕ÷Õ LOH NDUúÕODQPDNWDGÕU øVWDQEXO $OWÕQ %RUVDVÕ DOWÕQ VHNW|U Q Q
UHIRUPX V UHFLQGH HQ |QHPOL DúDPD ROPXú |QFHGHQ \DOQÕ]FD 7 & 0HUNH]
%DQNDVÕ¶QGD RODQ DOWÕQ LWKDO HWPH \HWNLVL ERUVD \HVL NXUXOXúODUD YHULOPLú
IL\DWODU GD VHUEHVW SL\DVD NRúXOODUÕQGD XOXVODUDUDVÕ VHYL\HOHUH SDUDOHO RODUDN
EHOLUOHQPH\H EDúODPÕúWÕU
)L]LNVHO NÕVÕWODU QHGHQL\OH NÕVD G|QHPGH DOWÕQ DU]ÕQÕQ DUWÕUÕOPDVÕQÕQ
P PN Q ROPDPDVÕ G Q\D DOWÕQ SL\DVDVÕQGD IL\DWODUÕQ ROXúXPXQGD GDKD oRN
WDOHELQ EHOLUOH\LFL ROPDVÕ VRQXFXQX GR÷XUPDNWDGÕU $NDGHPLV\HQOHU YH SL\DVD
DQDOLVWOHULQH J|UH ILQDQV SL\DVDODUÕQGDNL JHOLúPHOHU HQIODV\RQ EHNOHQWLOHUL
DOWHUQDWLI \DWÕUÕP DUDoODUÕQÕQ JHWLULOHUL J P ú YH SHWURO IL\DWODUÕ SROLWLN YH
HNRQRPLN NRúXOODU PLNUR SL\DVD \DSÕVÕ VSHN ODWLI KDUHNHWOHU PHYVLPVHO
HWNLOHU YH LúOHPFLOHULQ SVLNRORMLVL DOWÕQ IL\DWODUÕ ]HULQGH HWNLVL RODQ IDNW|UOHUGLU
Söz konusu faktörlerden özellikle ABD DolDUÕ G|YL] NXUX J P ú IL\DWODUÕ
SHWURO IL\DWODUร DOWHUQDWLI \DWร Uร P DUDoODUร Qร Q JHWLULOHUL YH HQIODV\RQXQ DOWร Q
IL\DWODUร ย ]HULQGHNL HWNLVL ILQDQV OLWHUDWย Uย QGH ELUoRN DPSLULN DUDรบWร UPD\D NRQX
ROPXรบWXU
%X WH]LQ DPDoODUร
8OXVODUDUDVร YH 7ย UNL\H DOWร Q SL\DVDVร KDNNร QGD WDULKVHO ELU SHUVSHNWLI vermek ve bu konudaki literatรผrรผ taramak, $OWร Q IL\DWODUร Qร HWNLOH\HQ EDรบOร FD IDNW|UOHUL LoHUHQ DPSLULN ELU oDOร รบPD \ROX\OD EX NRQXGDNL OLWHUDWย UH NDWNร GD EXOXQPDNWร U
$OWร Qร Q SDUDVDO VLVWHPGHNL \HUL YH |QHPLQL WDrihsel bir sรผreรงte ele
DODQ DU] YH WDOHS \DSร Vร Qร RUWD\D NR\DUDN XOXVODUDUDVร DOWร Q SL\DVDVร KDNNร QGD
ELOJL YHUHQ 7ย UNL\HยถGH DOWร Qร Q \HUL YH |QHPLQH DOWร Q SL\DVDVร Qร Q KDQJL
DรบDPDODUGDQ JHoHUHN ROXรบWXรทXQD GHรทLQHQ YH VRQ RODUDN Gย Q\D DOWร Q
IL\DWODUร Qร HWNLOH\HQ IDNW|UOHUL LQFHOH\HQ EX oDOร รบPDGD DOWร Q IL\DWODUร Qร HWNLOH\HQ faktรถrler Ocak 1990 โ Mart 2003 dรถnemini kapsayan bir analiz ile
LQFHOHQPLรบWLU
dDOร รบPD VHNL] DQD E|Oย PGHQ ROXรบPDNWDGร U *LULรบLQ \HU DOGร รทร ELULQFL
E|Oย PGHQ VRQUDNL LNLQFL E|Oย PGH DOWร Qร Q SDUDVDO VLVWHPGHNL \HUL YH
SL\DVDGDNL UROย Qย Q WDULKVHO JHOLรบLPL VXQXOPDNWDGร U hoย QFย E|Oย PGH DOWร Q
WDOHEL EDรบOร รทร DOWร QGD HQGย VWUL\HO DOWร Q WDOHEL VDNODPD DPDoOร DOWร Q WDOHEL
\DWร Uร P DPDoOร DOWร Q WDOHEL YH PHUNH] EDQNDODUร Qร Q DOWร Q WDOHEL Doร NODQร UNHQ
G|UGย QFย E|Oย PGH Gย Q\D DOWร Q DU]ร Qร ROXรบWXUDQ PDGHQ ย UHWLPL KXUGD DOWร Q
DU]ร KHGJLQJ LรบOHPOHUL YH PHUNH] EDQNDODUร Qร Q DOWร Q VDWร รบODUร QD \HU
YHULOPHNWHGLU %HรบLQFL E|Oย PGH VSRW YDGHOL YH |Gย Qo DOWร Q SL\DVDODUร
WDQร Wร OPDNWD Gย Q\DQร Q EHOOL EDรบOร DOWร Q SL\DVDODUร Qร Q |]HOOLNOHULQH \HU
YHULOPHNWHGLU $OWร QFร E|Oย PGH 7ย UNL\HยถGH DOWร Q NRQXVXQD GHรทLQLOLUNHQ
ย ONHPL]GHNL DOWร Q WDOHEL YH DU]ร \DVDO Gย ]HQOHPHOHU Doร Vร QGDQ DOWร Qร Q 7ย UN
HNRQRPLVLQGHNL JHOLรบLPL YH DOWร Q SL\DVDVร Qร Q ROXรบXPX DQODWร OPDNWDGร U 6|]
NRQXVX E|Oย POHU ELU OLWHUDWย U WDUDPDVร QLWHOLรทL WDรบร PDNWDGร U +HU ELU E|Oย PGH
NXOODQร ODQ ND\QDNODU KHP JHQHO RODUDN KHP GH ELUHELU NXOODQร OGร NODUร \HUOHUGH
UHIHUDQV YHULOHUHN EHOLUWLOPLรบWLU %X E|Oย POHULQ DPDFร NRQX KDNNร QGD
7ย UNL\HยถGH YH Gย Q\DGD รบX DQD NDGDU \DSร ODQ \D\ร QODUร Q ELU VHQWH]LQL
RNX\XFX\D YHUPHNWLU 'ย Q\D DOWร Q IL\DWODUร Qร Q WDULKVHO DQDOL]LQLQ \DSร OGร รทร
\HGLQFL E|Oย PGH LVH Gย Q\D DOWร Q IL\DWร Qร HWNLOH\HQ IDNW|UOHU LQFHOHQPHNWH YH EX
NRQXGD DPSLULN ELU oDOร รบPD \HU DOPDNWDGร U %X E|Oย Pย Q DPDFร GD DOWร Q
IL\DWODUร Qร HWNLOH\HQ IDNW|UOHU NRQXVXQGDNL OLWHUDWย UH NDWNร GD EXOXQPDNWร U
6HNL]LQFL YH VRQ E|Oย PGH LVH JHQHO ELU GHรทHUOHQGLUPH \DSร OPDNWD YH
\DUDUODQร ODQ ND\QDNODU VXQXOPDNWDGร U
รธ.รธ1&รธ %g/h0 $/7,1 .$95$0, $/7,1,1 3$5$6$/ 6รธ67(0'(.รธ <(5รธ 9( g1(0รธ 7$5รธ+6(/ %รธ5 <$./$รน,0
$OWร Q YH g]HOOLNOHUL dDรทODU ER\XQFD |QHPOL ELU GHรทHU VDNODPD ELULPL RODQ DOWร Q JHoPLรบWHQ
Jย Qย Pย ]H |QHPLQL JLGHUHN DUWWร UDQ \ย ]\ร OODUFD SDUD YH Pย FHYKHU \DSร Pร QGD
NXOODQร ODQ Nร \PHWOL ELU PDGHQGLU $OWร Q NROD\ รบHNLO YHULOHELOHQ NLP\DVDO
PDGGHOHUH NDUรบร GD\DQร NOร NRUR]\RQD XรทUDPD\DQ RNVLWOHQPH\H NDUรบร GLUHQoOL ร Vร YH HOHNWULN LOHWNHQOLรทL \ย NVHN \DQVร Wร Fร ROPD |]HOOLรทL WDรบร \DQ ELU
PHWDO ROPDVร VHEHEL\OH VRQ \ร OODUGD JHOLรบHQ WHNQRORML LOH HQGย VWUL\HO DODQGD
GD Vร NOร NOD NXOODQร OPD\D EDรบODQPร รบWร U $VODQ V \ร Oร LWLEDUร \OD
Gย Q\DGD \ร OOร N WRSODP DOWร Q ย UHWLPLQLQ ยถOร N Nร VPร Qร NX\XPFXOXN EDรบWD
ROPDN ย ]HUH NDSODPD Vย VOHPH YH PDGDO\RQ EDVร Pร LรบOHUL ROXรบWXUPDNWDGร U
*ROG 6XUYH\ V
$WRP QXPDUDVร DWRP Dรทร UOร รทร RODQ DOWร Qร Q |]Jย O Dรทร UOร รทร
JU FP HULPH QRNWDVร & GD\DQร NOร Oร รทร LVH NJ P GLU
$OWร Qร Q XOXVODUDUDVร DODQGD DOร P VDWร Pร QGD WUR\ RQV YH NJ |Ooย
ELULPOHUL NXOODQร OPDNWDGร U 7UR\ RQV GDKD oRN RQV RODUDN LIDGH HGLOPHNWHGLU WUR\ RQV JU NJ RQV
$OWร Q Jย Pย รบ YH EDNร U JLEL EDรบND PDGHQOHUOH DODรบร P KDOLQGH
NXOODQร OPDNWDGร U $ODรบร P LoLQGHNL DOWร Q PHWDOLQLQ DODรบร P Dรทร UOร รทร QD RUDQร DOWร Qร Q
$OWร Qร Q NLP\DVDO |]HOOLNOHULQLQ Vร UDODQPDVร QGD KWWS ZZZ NLP\DRNXOX FRP PLQHUDO VLQLIODPD QDELWOHU DOWLQ KWP YH $VODQ V ยถGDQ \DUDUODQร OPร รบWร U
VDIOร รทร Qร J|VWHUPHNWHGLU %X RUDQ ELQGH RODUDN LIDGH HGLOLUNHQ VDGHFH
DOWร Q VDI DOWร Q RODUDN GHรทHUOHQGLULOPHNWHGLU 8OXVODUDUDVร DOWร Q
SL\DVDVร QGD WLFDUHWH NRQX RODQ Nย OoH DOWร QODU JHQHOOLNOH VDIOร N
RUDQร QGDGร U 6DIOร N RUDQร Qร J|VWHUPHNWH NXOODQร ODQ ELU GLรทHU VLVWHP LVH NDUDW
D\DU VLVWHPLGLU .DUDW VLVWHPLQGH D\DU DOWร Q VDIOร NWDGร U %LOLP
YH 7HNQLN 'HJLVL
.XOODQร P DODQODUร FRรทUDIL E|OJHOHUH YH WRSOXPODUD J|UH GHรทLรบPHNOH
ELUOLNWH DOWร Qร Q JHoPLรบWHQ Jย Qย Pย ]H NDGDU GHรทHUOL ELU PDGHQ QLWHOLรทL
WDรบร PDVร Qร Q HQ |QHPOL QHGHQOHULQGHQ ELUL ย UHWLP PLNWDUร Qร Q Nร Vร WOร ROPDVร Gร U
%HOOL ELU ย UHWLP NDSDVLWHVLQH VDKLS RODQ PDGHQ RFDNODUร QGD DOWร Q IL\DWODUร QGDNL
DUWร รบ YH Gย รบย รบH J|UH ย UHWLP \DSร OPDVร Qร Q Pย PNย Q ROPDPDVร QHGHQL\OH
ย UHWLPLQ IL\DW GHรทLรบLNOLNOHULQH NDUรบร HVQHNOLรทL Gย รบย NWย U %X QHGHQOH DOWร Q
DU]ร Qร Q DOWร Q IL\DWODUร QGD ROXรบDQ GHรทLรบLNOLNOHUH Nร VD Vย UHGH FHYDS YHUHELOPHVL oldukรงa gรผรงtรผr. $OWร Qร Q ELU GLรทHU |]HOOLรทL \HULQH NRQDELOHFHN EDรบND ELU PDGHQ
ROPD\ร รบร Gร U *HUHN IL]LNVHO JHUHNVH NLP\DVDO |]HOOLNOHUL LQFHOHQGLรทLQGH EX
PDGHQLQ Nร \PHWOL PHWDO JUXEXQGD \HU DODQ Jย Pย รบ YH SODWLQ JLEL GLรทHU PHWDOOHUL
JHULGH Eร UDNWร รทร GLNNDWL oHNPHNWHGLU
<XNDUร GD VD\ร ODQ IDNW|UOHULQ \DQร Vร UD DOWร Qร Q GLรทHU PHWDOOHU NDUรบร Vร QGD
ELU GLรทHU ย VWย QOย รทย GH X]XQ \ร OODU ER\XQFD SDUDVDO VLVWHPGH ELU GHรทLรบLP DUDFร
RODUDN NXOODQร OPร รบ ROPDVร KDOHQ WDVDUUXI YH \DWร Uร P DUDFร RODUDN
NXOODQร ODELOPHVL YH Jย Qย Pย ]GH Gย Q\D ย ONHOHULQLQ ELUoRรทX WDUDIร QGDQ UH]HUY
DUDFร RODUDN NXOODQร OPD\D GHYDP HWPHVLGLU $VODQ V $OWร Qร Q 3DUDVDO 6LVWHPGHNL <HUL YH 7DULKVHO *HOLรบLPL
7DULK |QFHVL oDรทODUGDQ EHUL DOWร Q |QFHOHUL |GHPH DUDFร GDKD
VRQUDODUร LVH \DWร Uร P YH VDNODPD DUDFร RODUDN NXOODQร ODUDN KHU G|QHPGH
|QHPLQL NRUXPXรบWXU $OWร Qร Q \DVDO RODUDN SDUD \HULQH NXOODQร OPDVร QD LON NH]
0 g ยถGH dLQยถGH EDรบODQPร รบWร U KWWS ZZZ MHZHOOHU\\WW FRP JROG LQWHUHVW
KWP $รทร UOร NODUร UHVPL PHUFLOHUOH GDPJDODQPร รบ Nย OoHOHU KDOLQGH ELU GHรทLรบLP
DUDFร RODUDN NXOODQร OPD\D EDรบODQDQ DOWร Q KDOHQ Jย Qย Pย ]GH Wย P Gย Q\D
WDUDIร QGDQ WDQร QDQ WHN GHรทLรบLP DUDFร ROPD |]HOOLรทLQL WDรบร PDNWDGร U
Önceleri hüN PGDUODUÕQ KD]LQHOHULQLQ HQ |QHPOL SDUoDVÕQÕ ROXúWXUDQ
DOWÕQ PRGHUQ HNRQRPLOHULQ ROXúPDVÕ YH EDQNDFÕOÕN VLVWHPOHULQLQ JHOLúPHVL\OH
ELUOLNWH SDUDVDO LúOHYLQL \LWLUPHVLQH UD÷PHQ XOXVDO GHYOHWOHULQ PHUNH] EDQNDVÕ
UH]HUYOHULQLQ YD]JHoLOPH] XQVXUODUÕQGDQ ELUL KDOLQH JHOPLúWLU \\¶GD XOXVDO
UH]HUYOHU LoLQGH oRN E \ N ELU SD\D VDKLS RODQ DOWÕQ XOXVODUDUDVÕ WLFDUHWLQ
DUWPDVÕ YH ILQDQV SL\DVDODUÕQGD J|U OHQ JHOLúPHOHU SDUDOHOLQGH \HULQL GDKD
oRN G|YL] FLQVL ]HULQGHQ DOWHUQDWLI \DWÕUÕP DUDoODUÕQD EÕUDNPÕú ROPDVÕQD
UD÷PHQ KDOHQ |QHPLQL \LWLUPHPLúWLU $OWÕQÕQ
SDUDVDO
VLVWHPGH
NXOODQÕOÕúÕQÕQ
EDNÕOGÕ÷ÕQGD D\UÕ G|QHP GLNNDWL oHNPHNWHGLU
WDULKVHO
JHOLúLPLQH
\\ – 18. yy) Merkantilist Dönem
– $OWÕQ 6LNNH 6WDQGDUGÕ 6LVWHPL – øNL 6DYDú $UDVÕ '|QHP
– %UHWWRQ :RRGV '|QHPL YH $OWÕQ .DPEL\R 6LVWHPL – 6HUEHVW $OWÕQ 3L\DVDVÕ '|QHPL
0HUNDQWLOLVW '|QHP \\ ± \\
Avrupa’da 15. yy – \\ DUDVÕQGD K N P V UHQ 0HUNDQWLOLVW
G|QHPGH DOWÕQ ONH ]HQJLQOL÷LQLQ Hkonomik gücün ve refah düzeyinin bir
J|VWHUJHVL RODUDN NDEXO HGLOPLúWLU 0HUNDQWLOLVW G ú QFHGH WLFDUHW GHQJHVLQLQ
OHKWH ROPDVÕ LoLQ GHYOHWLQ HNRQRPL ]HULQGH GHQHWLPL ]RUXQOX NÕOÕQPÕúWÕU
<ÕOGÕUÕP V hONHOHULQ ]HQJLQOL÷LQLQ GDKD oRN DOWÕQ PDGHQLQH VDKLS
ROPDNOD P PN Q ROGX÷X G ú QFHVL QHGHQL\OH 0HUNDQWLOLVW HNRQRPL
SROLWLNDODUÕ ELU ONH\H WLFDUL RODUDN GROD\OÕ \D GD V|P UJHOHUGHQ GROD\Õ
GR÷UXGDQ JLUHQ NÕ\PHWOHUL YH HQ EDúWD DOWÕQÕ DUWÕUPD\Õ KHGHIOHPLúWLU <LQH D\QÕ
QHGHQOH ONHGHQ DOWÕQ oÕNÕúÕQÕ HQJHOOHPHN DPDFÕ\OD EX G|QHPGH LWKDODW
\ NVHN J PU N YHUJLOHUL\OH \DVDNODQPD\D oDOÕúÕOPÕúWÕU \ ]\ÕO VRQODUÕ YH
\ ]\ÕO EDúODUÕQGD DOWÕQ YH J P ú GH÷LúLP DUDFÕ RODUDN NXOODQÕOPÕúWÕU $OÕo
V
$OWร Q 6LNNH 6WDQGDUGร 6LVWHPL ยฑ
\ย ]\ร OGD VDQD\L WRSOXPXQXQ RUWD\D oร NPDVร \OD ELUOLNWH XOXVDO YH
XOXVODUDUDVร WLFDUHWLQ JHOLรบPHVL UHVPL ELU GHรทLรบLP VWDQGDUGร QD RODQ LKWL\DFร Q
DUWPDVร QD \RO DoPร รบWร U %RUGR YH (LFKHQJUHHQ V %X G|QHPGH \HQL
DOWร Q PDGHQOHULQLQ NHรบIHGLOPHVL LOH DOWร Q DU]ร Qร Q DUWPDVร DOWร Qร Q \XUW LoLQGH
SDUD RODUDN NXOODQร ODELOPHVLQLQ \DQร Vร UD XOXVODUDUDVร WLFDUL LรบOHPOHUGH YH
|GHPHOHUGH GH SDUD VWDQGDUGร RODUDN NDEXO HGLOPHVLQH QHGHQ ROPXรบWXU
*UHHQ V
รธQJLOWHUHยถQLQ 1DSRO\RQ 6DYDรบODUร VRQXQGD GLรทHU $YUXSD ย ONHOHULQLQ
LVH ยถOHULQ EDรบร QGD DOWร Q VWDQGDUGร QD JHoPHVL\OH ELUOLNWH DOWร Qร Q GHรทLรบLP YH
UH]HUY DUDFร RODUDN EDรบร oHNWLรทL DOWร Qร Q EDรบOร EDรบร QD SDUDVDO VLVWHPLQ WHPHOLQL
ROXรบWXUGXรทX ELU VLVWHP RODQ $OWร Q 6LNNH 6WDQGDUGร 6LVWHPL X\JXODQPD\D
EDรบODPร รบWร U 7XUDQ V
$OWร Qร Q SDUD RODUDN Wย P IRQNVL\RQODUร Qร \HULQH JHWLUGLรทL $OWร Q 6LNNH
6WDQGDUGร ยถWHQ ยถH NDGDU WDPDPร \OD HNRQRPLOHUH KDNLP GXUXPD
JHOPLรบWLU 6|] NRQXVX G|QHPGH Gย Q\D HNRQRPLVLQLQ PHUNH]LQL %DWร $YUXSD
|]HOOLNOH GH รธQJLOWHUHยถQLQ ROXรบWXUPDVร QHGHQL\OH DOWร Q VWDQGDUGร Qร oRรทXQOXNOD
$YUXSD ย ONHOHUL EHQLPVHPLรบWLU 6H\LGRรทOX V
$OWร Q 6LNNH 6WDQGDUGร ยถQGD NHQGLOHULQH JHWLULOHQ ELU DOWร Q Nย OoH\L
DOPDNOD \ย Nย POย RODQ SDUD RWRULWHOHULQH Nย OoH NDUรบร Oร รทร QGD DOWร Q VLNNH EDVPD
]RUXQOXOXรทX JHWLULOPLรบWLU %X QHGHQOH ย ONHGHNL DOWร Q UH]HUYL GDLPD Lo SDUD
DU]ร QD HรบLWWLU $OWร Q SDUDQร Q KLoELU Nร Vร WODPD ROPDGDQ Lo YH Gร รบ SL\DVDGD
VHUEHVWoH GRODรบPDVร QD LPNDQ WDQร QPร รบWร U $Oร o V
Bu sistemde รผlkeleUGHNL SDUD RWRULWHOHULQH NHQGL XOXVDO SDUDODUร Qร Q
UHVPL DOWร Q GHรทHULQL EHOLUWPH ]RUXQOXOXรทX JHWLULOPLรบWLU $OWร Q SDUDQร Q GHรทHUL
LoHUGLรทL VDELW Dรทร UOร NWDNL YH VDIOร NWDNL DOWร QD HรบLW WXWXOPXรบWXU 7XUDQ
V 'LรทHU ELU LIDGH LOH ย ONH SDUDODUร EHOLUOL ELU DOWร Q Dรทร UOร รทร LOH LIDGH HGLOPLรบWLU
gUQHรทLQ 2VPDQOร SDUDVร JU รธQJLOL] SDUD ELULPL JU VDI DOWร Q
GHรทHULQH HรบLWOHQPLรบ G|YL] NXUX RODUDN NDEXO HGLOPLรบWLU
<ร OGร Uร P V
Sรถz konusu sistemin en รถnemli รถzelliรทL 2WRPDWLN $OWร Q 0HNDQL]PDVร Qร
KDUHNHWH JHoLUPHVL ROPXรบWXU %X PHNDQL]PD\D J|UH G|YL] NXUX LNL ย ONH
SDUDVร Qร Q DOWร Q SDULWHVLQL EHOLUOH\HQ ELU Gย ]H\GH VDELW NDODFDN Gร รบ WLFDUHWLQ GH
VHUEHVW ROPDVร GXUXPXQGD |GHPHOHU ELODQoRVX EX NXU ย ]HULQGHQ RWRPDWLN
RODUDN GHQJH\H JHOHFHNWLU $VODQ V ร demelerde dengenin
VDรทODQร รบร SDUD PDO DNร Pร WHRULVL oHUoHYHVLQGH Doร NODQPร รบWร U .ODVLN Gย รบย QFH
oHUoHYHVLQGH IL\DWODUร Q HVQHN ย ONH LoL ย UHWLP IDNW|UOHULQLQ DNร รบNDQOร รทร Qร Q
\ย NVHN ROGXรทX ย UHWLP YH LVWLKGDP VHYL\HVLQLQ SDUDVDO GHรทLรบNHQOHUGHQ
HWNLOHQPHGLรทL YDUVD\ร OPDNWDGร U hONH LoL IL\DW ROXรบXPXQXQ SDUDQร Q PLNWDU
WHRULVLQH GD\DQGร Uร OPDVร VHEHEL\OH ELU ย ONHQLQ Gร รบ WLFDUHW NDOHPOHULQGH
J|Uย OHELOHFHN ELU Doร รทร Q JLGHULOPHVL LoLQ R ย ONH DOWร Q LKUDo HGHFHNWLU $OWร Q
LKUDFร LOH SDUD DU]ร GDUDODFDN YH PLNWDU WHRULVLQLQ LรบOHPHVL\OH IL\DW VHYL\HVL
Gย รบHFHN Doร N YHUHQ ย ONHQLQ LKUDFDWร DUWDFDN GHQJH\H GRรทUX ELU KDUHNHW
RODFDNWร U 7XUDQ V
$OWร Q 6LNNH 6WDQGDUGร 6LVWHPLยถQGH DOWร Q VLNNHOHULQ \DQร Vร UD EXQODUร
WHPVLO HGHQ EDQNQRWODU GD VLVWHPGH \HU DOPDNWDGร U %X EDQNQRWODU DOWร QD
G|Qย รบWย Uย OHELOPH |]HOOLNOHUL QHGHQL\OH VLVWHPLQ PDQWร รทร Qร GHรทLรบWLUPHPHNWHGLU
%LU DQODPGD DOWร Q UH]HUY NDUรบร Oร N RODUDN WXWXOPXรบWXU $NGLรบ V รธNL 6DYDรบ $UDVร '|QHP ยฑ
ยถWH %LULQFL 'ย Q\D 6DYDรบร ยถQร Q EDรบODPDVร ย ]HULQH $YUXSDยถGDNL
Jย oOHU GHQJHVL VDUVร OPร รบ ELUELULQL L]OH\HQ PDOL NUL]OHU VRQXQGD EDรบWD รธQJLOWHUH
ROPDN ย ]HUH DOWร Q VLNNH VWDQGDUGร Qร EHQLPVHPLรบ ย ONHOHU JLGHUHN EX VLVWHPGHQ
X]DNODรบPร รบODUGร U 7XUDQ V 6DYDรบยถร Q EDรบODQJร Fร QD NDGDU NDรทร W
SDUDODUร Q DOWร Q NDUรบร Oร รทร EXOXQXUNHQ ย ONHOHULQ DOWร Q VWRNODUร Qร Q VDYDรบ Vร UDVร QGD
YH VRQUDVร QGD |QHPOL |Ooย GH D]DOPDVร QHGHQL\OH ยถWHQ ยถOL \ร OODUร Q
EDรบODUร QD NDGDU RODQ G|QHPGH NDรทร W SDUDODUร Q DOWร Q NRQYHUWLELOLWHVLQH DUD
YHULOPLรบWLU $VODQ V
.Dรทร W SDUDODUร Q VDYDรบ QHGHQL\OH DOWร QD G|Qย รบWย Uย OHELOPH |]HOOLรทLQH
VRQ YHULOPHVL %LULQFL 'ย Q\D 6DYDรบร VRQUDVร QGD ]DUDU J|UHQ ย ONHOHUH VDYDรบ
PDVUDIODUร Qร NDUรบร ODPDN LoLQ NRQWUROVย ] ELU รบHNLOGH SDUD EDVPD VHUEHVWLVL
VDรทODPร รบ ย ONHOHULQ PHUNH] EDQNDODUร QGDQ Vย UHNOL ERUoODQPDODUร HQIODV\RQLVW
ELU RUWDP \DUDWPร รบ IDUNOร ย ONH SDUDODUร Qร Q ELUELUOHUL YH DOWร Q NDUรบร Vร QGDNL
GHรทHUOHULQLQ JHQLรบ ELU EDQG LoHULVLQGH VHUEHVW Eร UDNร OPDVร QD QHGHQ ROPXรบWXU
<ร OGร Uร P V 6DYDรบ VRQUDVร QGD $YUXSDยถGDNL DOWร Q UH]HUYLQLQ |QHPOL ELU
Nร VPร Qร Q VDYDรบWDQ Jย oOย oร NDQ $%'ยถ\H ND\PDVร ย ONHOHU DUDVร QGD DOWร Q
UH]HUYOHULQLQ GDรทร Oร Pร Qร ROXPVX] HWNLOH\HUHN $OWร Q 6LNNH 6WDQGDUGร 6LVWHPLยถQLQ
o|Nย รบย Qย Kร ]ODQGร UPร รบWร U 7XUDQ V
%LULQFL 'ย Q\D 6DYDรบร \ย ]\ร OGDQ LWLEDUHQ JHOLรบPHNWH RODQ WLFDUHW
YH |GHPH VLVWHPLQL LรบOHPH] KDOH JHWLUPLรบ VDYDรบWDQ ]DUDU J|UPย รบ ย ONHOHUL
HNRQRPLOHULQL WHNUDU Gย ]HQOHPHN JLEL ELU VRUXQOD EDรบEDรบD Eร UDNPร รบWร U $YUXSD
Gย Q\D WLFDUHWLQGHNL WDUWร รบร OPD] ย VWย QOย รทย Qย ND\EHWPLรบ VDYDรบWDQ VDGHFH $%'
Jย oOย ELU HNRQRPL\H VDKLS RODUDN oร NDELOPLรบWLU %X GXUXPX Gย ]HOWHELOPHQLQ YH
HVNL SUHVWLMLQL JHUL ND]DQPDQร Q \ROODUร Qร DUD\DQ $YUXSD ย ONHOHUL \HQLGHQ DOWร Q
VWDQGDUGร QD G|QPH oDEDVร QD JLUPLรบOHUGLU $NGLรบ V
$OWร Q 6WDQGDUGร 6LVWHPLยถQLQ DOWร Q oDรทร Qร \DรบDGร รทร
G|QHPLQGH Gร รบ |GHPHOHUGH GHYDPOร GHQJHQLQ VDรทODQPร รบ ROPDVร EX VLVWHPH
RODQ Jย YHQL GHYDPOร Nร OPร รบWร U %LULQFL 'ย Q\D 6DYDรบร Vร UDVร QGD YH VRQUDVร QGD
NDรทร W SDUD\D RODQ Jย YHQLQ VDUVร OPDVร YH Jย YHQLOLU SDUDQร Q VDGHFH DOWร Q SDUD
ROGXรทXQD LOLรบNLQ ELU J|Uย รบย Q \D\Jร QODรบPDVร ย ONHOHULQ HNRQRPLN Gย ]Oย รทH
oร NDELOPHVL LoLQ WHN o|]ย Pย Q \HQLGHQ DOWร Q VWDQGDUGร QD G|QPHN ROGXรทX ILNULQL
GRรทXUPXรบWXU %XQXQ ย ]HULQH \ร Oร QGD ย ONH WHPVLOFLVLQLQ NDWร Oร Pร \OD gerรงeklHรบWLULOHQ &HQRYDยถGDNL 8OXVODUDUDVร 3DUD .RQIHUDQVร ยถQGD \HQLGHQ DOWร QD
G|Qย รบย VDรทOD\DFDN |QOHPOHUOH LOJLOL NDUDUODU DOร QPร รบWร U $QODรบPD\D J|UH
NDWร Oร PFร ย ONHOHU SDUDODUร Qร Q LVWLNUDUร Qร VDรทODGร NWDQ VRQUD NXUODUร VDYDรบ |QFHVL
parite รผzerinden ya da yeni hesDSODGร NODUร SDULWH ย ]HULQGHQ EHOLUOH\HFHNOHUGLU
7XUDQ V 1LWHNLP \ร Oร QD JHOLQGLรทLQGH Wย P ย ONHOHU \HQLGHQ
DOWร Q VWDQGDUGร QD G|QPย รบOHUGLU $QFDN ย ONHOHU XOXVDO SDUDODUร Qร \HQLGHQ DOWร QD
EDรทODUNHQ VDYDรบ |QFHVL SDULWHOHULQ D\QHQ EHQLPVHQPesine รงok รถnem
YHUPLรบOHU EXQX XOXVDO ELU SUHVWLM RODUDN J|UPย รบOHUGLU 2\VD VDYDรบ Vร UDVร QGDNL
HQIODV\RQ QHGHQL\OH ย ONHOHULQ J|UHFHOL UHNDEHW Jย oOHULQGH GHรทLรบLNOLNOHU
PH\GDQD JHOPLรบ ROPDVร EX WXWXPXQ LOHULGH RUWD\D oร NDFDN SDUDVDO
EXKUDQODUร Q WRKXPODUร Qร DWPDVร QD \RO DoPร รบWร U 6H\LGRรทOX V ยถOL
\ร OODUGD
EHQLPVHQHQ
DOWร Q
VWDQGDUGร
$OWร Q
6LNNH
6WDQGDUGร ยถQGDQ ELUD] IDUNOร Oร N J|VWHUPHNWH VLVWHP $OWร Q .ย OoH 6WDQGDUGร
6LVWHPL RODUDN DGODQGร Uร OPDNWDGร U $OWร Q .ย OoH 6WDQGDUGร GRODรบร PGD EXOXQDQ
NDรทร W SDUDQร Q VDGHFH |QFHGHQ DVJDUL RUDQร EHOLUOHQPLรบ DOWร Q ELU Nย OoH\H
oHYULOHELOGLรทL DOWร Q VWDQGDUGร VLVWHPLGLU gUQHรทLQ รธQJLOWHUHยถGH SDUDQร Q DOWร QD
NRQYHUWLELOLWHVL RQVยถOXN DOWร Q Nย OoH DOร Pร รบDUWร QD EDรทODQPร รบWร U 7XUDQ
V %X VLVWHPLQ $OWร Q 6LNNH 6WDQGDUGร 6LVWHPLยถQGHQ WHPHO IDUNร DOWร QGDQ
WDVDUUXI HGLOPHVL DPDFร \OD WHGDYย OGH DOWร Q VLNNHOHULQ ROPD\ร รบร Gร U 6|] NRQXVX
G|QHPGH DOWร Q Lo |GHPHOHUGH GHรทLO VDGHFH Gร รบ |GHPHOHUGH Nร \PHW |Ooย Vย
RODUDN EDรบร oHNPLรบWLU g]Jย O V
ร lkedeki io SDUD DU]ร DOWร Q VLNNH VWDQGDUGร QGD ROGXรทX JLEL DOWร Q Nย OoH
VWDQGDUGร QGD GD DOWร Q UH]HUYLQH HรบLWWLU $QFDN DOWร Q VLNNH VWDQGDUGร NDGDU Vร Nร
ROPD\DQ VLVWHP GDKD oRN SDUD RWRULWHOHULQLQ NRQWUROย DOWร QGD NDOPร รบWร U %X
dรถnemde, hรผkรผmetlerin izledikleri polLWLNDODU QHGHQL\OH SDUD DU]ร QD |]HOOLNOH
GH EDQNQRW KDFPLQH Pย GDKDOH HGLOPLรบWLU hONHOHU NHQGL LQVL\DWLIOHUL\OH
SDUDODUร Qร Q GHรทHULQL ROGXรทXQGDQ \ย NVHN YH\D Gย รบย N WXWPD\D oDOร รบPร รบODUGร U
$Oร o V 'HYOHW Pย GDKDOHFLOLรทLQLQ JLGHUHN DUWPDVร $OWร n Kรผlรงe
6WDQGDUGร 6LVWHPLยถQLQ EDรบDUร Vร ] ROPDVร QD QHGHQ ROPXรบWXU 'HYOHWOHULQ
HNRQRPLN YH VRV\DO DODQGD \HQL J|UHYOHU ย VWOHQPHVL LรบVL]OLNOH Pย FDGHOH
VRV\DO Jย YHQOLN GHQJHOL JHOLU GDรทร Oร Pร IL\DW LVWLNUDUร YH LNWLVDGL NDONร QPD JLEL
DPDoODUร Qร JHUoHNOHรบWLUHELOPHN LoLQ Gร รบ GHQJH\L LNLQFL SODQD DWDUDN Lo GHQJH\L
VDรทODPD\D |QFHOLN YHUPHOHUL VHUEHVW WLFDUHWH Nร Vร WODPDODU NRQPDVร QD QHGHQ
ROPXรบWXU %X GD \HQL DOWร Q VWDQGDUGร X\JXODPDVร Qร Q X]XQ |Pย UOย ROPDVร Qร
HQJHOOHPLรบWLU 6H\LGRรทOX V
$\Uร FD DOWร Q Nย OoH VWDQGDUGร Qร EHQLPVH\HQ ย ONHOHULQ SDULWHOHULQL XOXVDO
YH XOXVODUDUDVร VD\Jร QOร N JLEL QHGHQOHUGHQ VDYDรบ |QFHVL VHYL\HGH WXWPD\D
oDOร รบPDODUร Gย Q\D oDSร QGD GHIODV\RQLVW EDVNร \DUDWPร รบWร U hONHOHULQ
UH]HUYOHULQL NRUX\DELOPHN LoLQ Nร Vร WOD\ร Fร SDUD YH PDOL\H SROLWLNDODUร L]OHPHOHUL
%ย \ย N %XKUDQร ยถQร Q ROXรบPDVร QGD URO R\QDPร รบWร U %XKUDQ QHGHQL\OH
DUGDUGD \DรบDQDQ LIODVODU DUWDQ OLNLGLWH WDOHEL SDUD SL\DVDODUร QGDNL SDQLN YH
XOXVODUDUDVร |GHPHOHU VLVWHPLQLQ o|NPHVL \ร OODUร DUDVร QGD HQ D]
RWX]EHรบ ย ONH SDUDVร Qร Q DOWร Q LOH RODQ LOLรบNLVLQH VRQ YHULOPHVLQH QHGHQ ROPXรบWXU
7XUDQ V $OWร Q VWDQGDUGร Qร Q ELU ย ONHQLQ NDONร QPDVร LoLQ JHUHNOL
NUHGL YH LVWLKGDP SROLWLNDVร Qร Q JHUHNOHULQH WHUV Gย รบWย รทย ILNUL \D\Jร QODรบPร รบ
$OWร Q .ย OoH 6WDQGDUGร 6LVWHPL VRQD HUPLรบWLU 7XUDQ V
$OWร Q VWDQGDUGร Qร Q \ร Nร OPDVร Qร Q DUGร QGDQ XOXVODUDUDVร SDUD VLVWHPL ย o
EORND D\Uร OPร รบWร U )UDQVDยถQร Q |QGHUOLรทLQGH รธVYLoUH %HOoLND YH +ROODQGD XOXVDO
SDUDODUร Qร Q DOWร QD EDรทOร Oร รทร Qร Vย UGย UPย รบ $OWร Q %ORNXยถQX ROXรบWXUPXรบWXU (VNL
รธQJLOL] V|Pย UJHOHULQGHQ ROXรบDQ ELU JUXS XOXVDO SDUDODODUร Qร รธQJLOL] 6WHUOLQLยถQH
EDรทOD\DUDN 6WHUOLQ %|OJHVLยถQL ROXรบWXUXUNHQ $OPDQ\D |QGHUOLรทLQGH oRรทXQOXรทX
D] JHOLรบPLรบ ย ONHOHUGHQ ROXรบDQ JHQLรบ ELU JUXS LVH NDPEL\R GHQHWLPL
X\JXODPDODUร QD EDรบODPร รบWร U $%' LVH VHUEHVW RODUDN GDOJDODQPD\D Eร UDNWร รทร
$%' 'RODUร ยถQร Q ELU PLNWDU GHรทHU ND\EHWPHVLQH L]LQ YHUGLNWHQ VRQUD 2FDN
ยถWH RQV DOWร Qร $%' 'RODUร RODUDN EHOLUOHPLรบ EX UHVPL 'RODU IL\DWร QGD
\ร Oร Qร Q $UDOร N D\ร QD NDGDU ELU GHรทLรบLNOLN \DSร OPDPร รบWร U 6H\LGRรทOX
V
g]HWOH V|\OHPHN JHUHNLUVH 'ย Q\D 6DYDรบร DULIHVLQGH XOXVODUDUDVร
SDUD VLVWHPLQGH WDP ELU NDUร รบร NOร N \DรบDQPร รบWร U 8OXVODUDUDVร WLFDUHW YH SDUD
SL\DVDODUร Qร Q JHoLUGLNOHUL VDUVร QWร ODUร Q |QOHQHPHPHVL ย ONHOHUDUDVร LรบELUOLรทLQH
RODQ LKWL\DFร Jย QGHPH JHWLUPLรบWLU hONHOHULQ ELUELULQGHQ D\Uร VRQXFXQX
Gย รบย QPHNVL]LQ DOGร NODUร NDUDUODUร Q LNL VDYDรบ DUDVร G|QHPGH XOXVODUDUDVร SDUD
VLVWHPLQLQ o|Nย รบย Qย Kร ]ODQGร UGร รทร J|Uย รบย %UHWWRQ :RRGV 6LVWHPLยถQLQ GH
GRรทXรบXQX VDรทOD\DFDN \HQL DUD\ร รบODUD NDSร DoPร รบWร U $NGLรบ V
%UHWWRQ :RRGV YH $OWร Q .DPEL\R 6LVWHPL ยฑ
รธNL VDYDรบ DUDVร QGDNL G|QHPGH Gย Q\D HNRQRPLOHULQLQ JHoLUPLรบ ROGXรทX
GHQH\OHU ร รบร รทร QGD |]HOOLNOH $%' YH รธQJLOWHUH VDYDรบ VRQUDVร XOXVODUDUDVร SDUD
VLVWHPLQL Gย ]HQOHPHN ย ]HUH \ร Oร QGDQ LWLEDUHQ oDOร รบPDODUD EDรบODPร รบWร U
7XUDQ V $YUXSDยถQร Q \HQLGHQ \DSร ODQGร Uร OPDVร LoLQ NUHGL VDรทODQPDVร Gย Q\DGD \HQL HNRQRPLN Gย ]HQ NXUXOPDVร OLNLGLWH VRUXQXQXQ
o|]ย POHQHELOPHVL YH XOXVODUDUDVร |GHPHOHU LoLQ DUaรง belirlenmesi gibi konular
Jย QGHPH JHOPLรบWLU %X VRUXQODUD o|]ย P JHWLULOHELOPHVL DPDFร \OD ย ONHQLQ
NDWร Oร Pร \OD 7HPPX] ยถWH $%'ยถQLQ +DPSVKLUH (\DOHWLยถQGHNL %UHWWRQ :RRGV NDVDEDVร QGD ELU WRSODQWร JHUoHNOHรบWLULOPLรบ YH Gย Q\DGDNL HNRQRPLN Gย ]HQOH
LOJLOL ROGXNoD |QHPOL NDUDUODU DOร QPร รบWร U $Oร o V
\ร Oร QGD LP]DODQDQ %UHWWRQ :RRGV $QODรบPDVร X\DUร QFD ย ONH
SDUDODUร Qร Q VDELW ELU NXU ย ]HULQGHQ DOWร Q VWDQGDUGร QD EDรทOร EDรบND ELU ย ONH
SDUDVร \OD VHUEHVWoH GHรทLรบWLULOHELOGLรทL ELU SDUD VLVWHPL RODQ $OWร Q .DPEL\R
6LVWHPL X\JXODPD\D NRQPXúWXU 8OXVODUDUDVÕ |GHPHOHUGH $%' 'RODUÕ¶QD
D\UÕFDOÕN WDQÕQPÕú $%' 'RODUÕ DOWÕQD WDKYLO HGLOHELOPH |]HOOL÷LQH VDKLS WHN
XOXVDO SDUD RODUDN NDEXO HGLOPLúWLU 'L÷HU XOXVDO SDUDODUÕQ DOWÕQD NRQYHUWLELOLWHVL
NDOGÕUÕOPÕú YH GÕú GH÷HUOHUL $%' 'RODUÕ¶QD J|UH VDSWDQPÕúWÕU %X oHUoHYHGH
VDELW DPD D\DUODQDELOLU NXU VLVWHPLQH J|UH RQV DOWÕQ $%' 'RODUÕ¶QD
HúLWOHQPLú GL÷HU SDUD ELULPOHULQLQ GH÷HUL GH $%' 'RODUÕ¶QD J|UH WDQÕPODQPÕúWÕU .XUODUÕQ VDGHFH ¶OLN EDQG LoHULVLQGH GDOJDODQPDVÕQD L]LQ
YHULOPLúWLU g]EHN V
$OWÕQ 6WDQGDUGÕ 6LVWHPL¶QLQ JHOLúWLULOPLú ELU úHNOL RODQ $OWÕQ .DPEL\R
6LVWHPL¶QLQ |QHPL $%' 'RODUÕ¶QÕQ XOXVODUDUDVÕ µUH]HUY SDUD¶ VWDW V QH
NDYXúWXUXOPDVÕGÕU 6H\LGR÷OX V %X VD\HGH DOWÕQGDQ WDVDUUXI
HGLOHUHN XOXVODUDUDVÕ |GHPHOHUGH NXOODQÕODFDN UH]HUY PLNWDUÕQÕ DUWWÕUPDN YH
|GHPHOHUGH UDKDWOÕN \DUDWPDN DPDoODQPÕúWÕU $OÕo V
$OWÕQ 6LNNH 6WDQGDUGÕ¶QGDQ $OWÕQ .DPEL\R 6LVWHPL¶QH GR÷UX \DSÕODQ
JHoLú DOWÕQD RODQ J YHQLQ VDUVÕOPDVÕQGDQ GH÷LO G Q\D WLFDUHW KDFPLQLQ DUWÕú
KÕ]ÕQÕQ DOWÕQ PLNWDUÕQÕQ DUWÕú KÕ]ÕQGDQ \ NVHN ROPDVÕ QHGHQL\OH XOXVODUDUDVÕ
|GHPHOHUGH NDUúÕODúÕODQ OLNLGLWH VÕNÕQWÕVÕQGDQ ND\QDNODQPÕúWÕU $OWÕQ UHWLPLQLQ IL]LNHQ NÕVÕWOÕ YH PDOL\HWOL ROPDVÕ QHGHQL\OH G Q\D HNRQRPLVLQGHNL
E \ PH\H SDUDOHO RODUDN R G|QHPGH GH÷LúLP DUDFÕ RODQ DOWÕQ SDUDQÕQ KDFLP
RODUDN DUWÕúÕ VD÷ODQDPDPÕúWÕU 0DNURHNRQRPLN GHQJHQLQ NRUXQPDVÕ LoLQ
HNRQRPLOHULQ
JLGHUHN
SDUDVDOODúWÕ÷Õ
G|QHPOHUGH
PHYFXW
LKWL\DFÕ
NDUúÕOD\DFDN |GHPH DUDoODUÕQÕQ NXOODQÕPÕQÕ ]RUXQOX KDOH JHOPLúWLU %X
JHOLúPH YH JHUHNVLQLPOHU ]DPDQ LoLQGH DOWÕQ $%' 'RODUÕ RUDQÕ G ú U OHUHN
UH]HUY \DUDWÕOPDVÕ \ROXQD JLGLOPHVLQL NDoÕQÕOPD] NÕOPÕúWÕU $OÕo V ¶H NDGDU EDúDUÕOÕ ELU úHNLOGH LúOH\HQ %UHWWRQ :RRGV 6LVWHPL EX
\ÕOGDQ LWLEDUHQ DNVDPD\D EDúODPÕúWÕU ¶ODUGD $%'¶QLQ JHQLúOH\LFL SDUD
SROLWLNDVÕ L]OHPHVL 9LHWQDP 6DYDúÕ QHGHQL\OH NDPX KDUFDPDODUÕQÕQ
ID]ODODúPDVÕ GROD\ÕVÕ\OD GD $%'¶QLQ |GHPHOHU GHQJHVL DoÕ÷ÕQÕQ DUWPDVÕ
$%'¶GH HQIODV\RQXQ DUWPDVÕQD QHGHQ ROPXúWXU 5H]HUY SDUD\D VDKLS
$%'¶GH J|U OHQ HQIODV\RQXQ W P G Q\D\D \D\ÕOPDVÕ |GHPHOHU GHQJHVL
DoÕNODUÕQÕ HPLV\RQOD NDSDWPD\D oDOÕúPDVÕQGDQ ND\QDNODQPÕú G Q\DGD ELU
'RODU EROOX÷X PH\GDQD JHOPHVLQH QHGHQ ROPXúWXU %X JHOLúPHOHU UH]HUY
SDUD\D RODQ J YHQL VDUVPÕú $%' 'RODUÕ¶QÕQ GHYDO H HGLOPHVL JHUHNWL÷L NDQÕVÕ
\D\JÕQODúPÕú $%' 'RODUÕ¶QGDQ NDoÕú J QGHPH JHOPLúWLU $OÕo V
$%'¶QLQ GÕú DoÕNODUÕQÕQ JLGHUHN V UHNOLOLN ND]DQPDVÕ $%' 'RODUÕ ]HULQGHNL
VSHN ODWLI KDUHNHWOHUL EDúODWDUDN NÕVD YDGHOL VHUPD\H oÕNÕúODUÕQÕ DUWWÕUPÕúWÕU
$NGLú V
6|] NRQXVX ROXPVX] JHOLúPHOHU QHWLFHVLQGH \ÕOÕQGD DOWÕQD
K FXP EDúODPÕúWÕU $%'¶QLQ JLGHUHN HUL\HQ DOWÕQ VWRNODUÕ NDUúÕVÕQGD
VSHN ODW|UOHU $%' 'RODUÕ¶QÕQ GHYDO H HGLOHFH÷L EHNOHQWLOHULQLQ DUWPDVÕ\OD
EDúOÕFD DOWÕQ ERUVDVÕ RODQ /RQGUD¶GD \R÷XQ ELU úHNLOGH DOWÕQ VDWÕQ DOPD\D
EDúODPÕúODUGÕU %X DúÕUÕ WDOHS NDUúÕVÕQGD VHUEHVW SL\DVDGDNL DOWÕQ IL\DWODUÕQÕ
UHVPL IL\DW RQV 86' G ]H\LQGH WXWDELOPHN LoLQ \ÕOÕQGD ILQDQVDO
DoÕGDQ J oO VDQD\L ONHVLQLQ PHUNH] EDQNDODUÕQÕQ ELUDUD\D JHOPHOHUL\OH
$OWÕQ +DYX]X ROXúWXUXOPXúWXU 6H\LGR÷OX V %X ELUOL÷LQ DPDFÕ
$%' 'RODUÕ¶QÕQ DOWÕQ GH÷HULQL VDUVDQ ROD\ODUGD EX ONHOHU DUDVÕQGDNL LúELUOL÷LQL
VD÷ODPDNWÕU %LUOL÷H \H ONHOHU VSHN ODW|UOHULQ DOWÕQ WDOHELQL NDUúÕODPDN
]HUH DOWÕQ IL\DWODUÕQÕ VDELW WXWDELOPHN DPDFÕ\OD UHVPL UH]HUYOHULQLQ ELU NÕVPÕQÕ
DOWÕQ VDWÕúÕ LoLQ NXOODQPÕúODUGÕU $VODQ V
$OWÕQ +DYX]X SDUDVDO LVWLNUDUÕQ VD÷ODQPDVÕQGD ¶OÕ \ÕOODUÕQ LNLQFL
\DUÕVÕQD NDGDU EDúDUÕOÕ ROPXúWXU $QFDN DOWÕQ SL\DVDVÕQGDNL VSHN ODWLI
EDVNÕODUD GLUHQHELOPHN LoLQ JLWWLNoH D]DODQ PHUNH] EDQNDODUÕ UH]HUYOHUL ELUOL÷LQ
HWNLVL] NDOPDVÕQD \RO DoPÕúWÕU <ÕOGÕUÕP V 1LWHNLP 0DUW
¶GH )UDQVD GÕúÕQGDNL GL÷HU \H ONHOHU :DVKLQJWRQ¶GD ELUDUD\D JHOHUHN
PHUNH] EDQNDODUÕQÕQ |]HO úDKÕVODUOD KLoELU DOWÕQ DOÕP \D GD VDWÕP LúOHPLQGH
EXOXQPD\DFDNODUÕ \|Q QGH NDUDU DOPÕúODU VHUEHVW SL\DVDGD IL\DWODUÕQ DU] YH
WDOHSOH EHOLUOHQPHVL JHUHNWL÷L NRQXVXQGD DQODúPÕúODUGÕU %|\OHFH $OWÕQ
+DYX]X IHVKHGLOPLúWLU 'L÷HU WDUDIWDQ DQODúPDGD PHUNH] EDQNDODUÕ
WDUDIÕQGDQ EXOXQGXUXODQ DOWÕQ UH]HUYOHULQLQ RQV
86' ¶WHQ LúOHP
J|UPH\H GHYDP HWPHVL \|Q QGH NDUDU DOÕQPDVÕ LVH DOWÕQ SL\DVDVÕQGD LNL IDUNOÕ
\DSÕQÕQ ROXúPDVÕQD QHGHQ ROPXúWXU 7XUDQ V
\ÕOÕQGDQ \ÕOÕQD NDGDU IL\DWÕ $%' 'RODUÕ RQV RODUDN
EHOLUOHQPLú RODQ DOWÕQ HQG VWULOHúPLú %DWÕ ONHOHULQLQ ILQDQVDO \HWNLOLOHULQLQ
0DUW ¶GH :DVKLQJWRQ¶GD ELUDUD\D JHOHUHN XOXVODUDUDVÕ DOWÕQ SL\DVDVÕQÕ
$OWÕQ +DYX]X¶QD *ROG 3RRO \H ONHOHU $%' øQJLOWHUH $OPDQ\D )UDQVD øWDO\D %HOoLND +ROODQGD YH øVYLoUH¶GLU
LNL\H E|OPHOHUL LOH EX IL\DWÕQ GÕúÕQGD LúOHP J|UPH RODQD÷ÕQD NDYXúPXúWXU øNL
GL]LOL SL\DVD RODUDN DGODQGÕUÕODQ EX VLVWHPOH UHVPL YH VHUEHVW SL\DVD RODUDN
LNLOL ELU \DSÕ\D L]LQ YHULOPLúWLU %X SL\DVDODUGDQ LONL DOWÕQÕQ UHVPL NXUXPODU
DUDVÕQGD $%' 'RODUÕ RQV¶GDQ LúOHP J|UG ÷ UHVPL SL\DVa, ikincisi ise özel
WHúHEE VOHULQ \HU DOGÕ÷Õ YH DOWÕQ IL\DWÕQÕQ VHUEHVWoH DU] YH WDOHEH J|UH
EHOLUOHQGL÷L VHUEHVW SL\DVDGÕU dÕWDN V
%X X\JXODPDGD SL\DVD NRúXOODUÕ SDUDOHOLQGH \ NVHOHQ VHUEHVW SL\DVD
IL\DWÕQÕQ DOWÕQ UHWLPLQL |]HQGLUPHVL EX \ROOD VD÷ODQDQ DU] ID]ODVÕQÕQ VHUEHVW
SL\DVD IL\DWÕQÕ UHVPL IL\DWÕQ DOWÕQD G ú UPHVL GROD\ÕVÕ\OD GD |]HO VHNW|UGHNL
DOWÕQODUÕQ UHVPL SDULWH ]HULQGHQ PHUNH] EDQNDODUÕQD VDWÕOPDVÕ DPDoODQPÕúWÕU
(Özbek, 1981, s.29).
¶OL \ÕOODUÕQ EDúÕQGD V UHNOL JHQLúOH\HQ ELU HNRQRPLQLQ ILQDQVPDQ
LKWL\DFÕQÕ NDUúÕODPDN LoLQ DUWÕUÕODQ SDUD DU]Õ $%'¶GHNL \ NVHN HQIODV\RQ YH
NURQLNOHúHQ GÕú WLFDUHW DoÕ÷Õ $%' 0HUNH] %DQNDVÕ¶QÕQ DOWÕQ UH]HUYLQL KÕ]OD D]DOWPÕúWÕU %X GXUXP GD $%' 'RODUÕ¶QD GX\XODQ J YHQLQ VDUVÕOPDVÕQGD
önemlL URO R\QDPÕú $OWÕQ .DPEL\R 6LVWHPL¶QLQ |] Q ROXúWXUDQ $%'
'RODUÕ¶QÕQ DOWÕQD NRQYHUWLELOLWHVLQL NXúNX\D G ú UP úW U $YUXSD PHUNH]
EDQNDODUÕQÕQ UH]HUYOHULQGHNL 'RODUODUÕ DOWÕQD G|Q úW UPH WDOHSOHULQLQ GH L\LFH
DUWPDVÕ VRQXFXQGD $%'¶QLQ D]DODQ DOWÕQ UH]HUYOHUL YH DUWDQ E WoH DoÕ÷Õ
VRUXQODUÕQD o|] P RODUDN \ÕOÕQGD $%' 'RODUÕ¶QÕQ DOWÕQ NDUúÕVÕQGD
GHYDO H HGLOPHVL ]RUXQOXOX÷X RUWD\D oÕNPÕúWÕU <ÕOGÕUÕP V
%X VRUXQODU QHGHQL\OH $%' %DúNDQÕ 1L[RQ $÷XVWRV ¶GH Lo YH
GÕú SROLWLND DODQÕQGD JHQLú NDSVDPOÕ WDULKL NDUDUODU DOPDN ]RUXQGD NDOPÕúWÕU
%X NDUDUODUÕQ DOWÕQOD LOJLOL RODQ NÕVPÕ DOWÕQÕQ $%' 'RODUÕ¶QD NRQYHUWLELOLWHVLQLQ
JHoLFL RODUDN NDOGÕUÕOPÕú ROPDVÕGÕU g]EHN V %X NDUDU XOXVODUDUDVÕ
SDUD VLVWHPLQH |QHPOL ELU GH÷LúLNOLN JHWLUPLúWLU $UWÕN DOWÕQD oHYULOHELOHQ ELU
SDUDQÕQ EXOXQPDPDVÕ QHGHQL\OH %UHWWRQ :RRGV $QODúPDVÕ¶QGDQ
LWLEDUHQ X\JXODQDQ $OWÕQ .DPEL\R 6LVWHPL ILLOHQ VRQD HUPLúWLU 7XUDQ
V
%X NDUDUÕQ DUGÕQGDQ $UDOÕN ¶GH $OWÕQ .DPEL\R 6LVWHPL¶QL
FDQODQGÕUPD\D G|Q N 6PLWKVRQLDQ $QODúPDVÕ \DSÕOPÕúWÕU %X DQODúPD LOH
DOWÕQÕQ RQV IL\DWÕ $%' 'RODUÕ¶QD oÕNDUÕOPÕú NXUODU DUDVÕQGDNL GDOJDODQPD
OLPLWLQLQ ¶H JHQLúOHWLOPHVL NDUDUODúWÕUÕOPÕúWÕU $QFDN \ÕOÕ EDúÕQGD
$%' GÕú |GHPHOHULQLQ FDUL NDOHPOHULQGH WDKPLQOHULQ ]HULQGH ROXúDQ DoÕNODU
YH -DSRQ\D YH %DWÕ $YUXSD ONHOHULQGHNL GÕú WLFDUHW ID]ODVÕ $%' 'RODUÕ
DOH\KLQH -DSRQ <HQL YH $OPDQ 0DUNÕ OHKLQH VSHN ODWLI KDUHNHWOHUH QHGHQ
ROPXúWXU dRN XOXVOX úLUNHWOHULQ GDKL HOOHULQGHNL 'RODUODUÕ 0DUN YH\a Yen’e
oHYLUGLNOHUL J|]OHQPLúWLU %X GXUXPGD $%' 'RODUÕ¶QÕQ \HQLGHQ GHYDO H
HGLOPHVL NDoÕQÕOPD] KDOH JHOPLú ùXEDW ¶WH 'RODU GHYDO H
HGLOPLúWLU
%X G ]HQOHPHOHUGHQ VRQUD ROXúDQ NXUODUD GD J YHQ GX\XOPDPÕú
DOWÕQD \|QHOLN WDOHS YH VSHN ODV\RQ GXUPDPÕú DOWÕQÕQ VHUEHVW SL\DVDGDNL
IL\DWÕ V UHNOL RODUDN DUWPÕúWÕU \ÕOÕQGD VHUEHVW SL\DVDGD RQV DOWÕQ
$%' 'RODUÕ¶QD \ NVHOPLúWLU dÕWDN V 6RQXo LWLEDUÕ\OD YH
GHYDO DV\RQODUÕ LOH JHOLúHQ ROD\ODU 0DUW ¶WH %U NVHO¶GH \DSÕODQ
ELU DQODúPD LOH $OPDQ\D YH ED]Õ %DWÕ $YUXSD ONHOHULQLQ SDUDODUÕQÕ $%' 'RODUÕ
NDUúÕVÕQGD GDOJDODQPD\D EÕUDNPDODUÕQD QHGHQ ROPXú %UHWWRQ :RRGV 6LVWHPL
UHVPHQ VRQODQGÕUÕOPÕúWÕU 8OXVODUDUDVÕ SDUDVDO VLVWHP %UHWWRQ :RRGV LOH
EHOLUOHQHQ NXUDOODUÕQ ED÷ÕPOÕOÕ÷ÕQGDQ NXUWXOPXú DOWÕQ R G|QHPH NDGDU VLVWHP
LoLQGH R\QDGÕ÷Õ UHVPL URO Q \LWLUPH\H EDúODPÕúWÕU $NGLú V 6HUEHVW $OWÕQ 3L\DVDVÕ '|QHPL
$÷XVWRV ¶WH 2QODU *UXEX 7KH *URXS RI 7HQ YH øVYLoUH¶QLQ
NDWÕOÕPÕ\OD LP]DODQDQ µ7KH *URXS RI 7HQ $JUHHPHQW¶ X\DUÕQFD DOWÕQ SDUDVDO
VLVWHPGH UH]HUY \ N PO O N ROPDNWDQ oÕNDUÕOPÕú UHVPL DOWÕQ IL\DWÕQÕQ
HNRQRPLN JHoHUOLOL÷L RUWDGDQ NDOGÕUÕOPÕú IDUNOÕ ONH SDUD ELULPOHUL DUDVÕQGD
GDOJDOÕ NXU VLVWHPLQH JHoLOPHVL HVDV DOÕQPÕúWÕU 3ULQJOH V
%UHWWRQ :RRGV 6LVWHPL¶QLQ VRQD HUPHVL VRQUDVÕQGD \DúDQDQ
JHOLúPHOHU DOWÕQÕQ ELU GH÷LúLP DUDFÕ ROPD |]HOOL÷LQL WDPDPHQ ND\EHWPHVLQH
\RO DoDUNHQ VHUEHVW DOWÕQ SL\DVDVÕQD \|QHOLN NÕVÕWOD\ÕFÕ WHGELUOHULQ DúDPDOÕ
RODUDN NDOGÕUÕOPDVÕQD X\JXQ ]HPLQ KD]ÕUODPÕúWÕU 1LWHNLP G Q\D DOWÕQ
SL\DVDVÕQGDNL /RQGUD YH\D = ULK JLEL NODVLN PHUNH]OHU GÕúÕQGDNL GL÷HU DOWÕQ
SL\DVDODUร Qร Q
JHOLรบLPL
JHUoHNOHรบHELOPLรบWLU
GH
DQFDN
ยถWHQ
VRQUDNL
Vย UHo
LoLQGH
$OWร Qร Q JHoPLรบWH R\QDGร รทร OLNLGLWH ND\QDรทร UROย Qย Q JLGHUHN D]DOPDVร QD
UDรทPHQ Jย Qย Pย ]GH DOWร Q oRรทXQOXNOD HQIODV\RQD NDUรบร NRUXQPD KHGJH
DPDoOร NXOODQร ODELOPHVL VL\DVL YH HNRQRPLN EHOLUVL]OLN RUWDPร QGD Jย YHQLOLU
ROPDVร YH \DWร Uร P DUDFร RODUDN NXOODQร ODELOPHVL QHGHQL\OH ILQDQVDO ELU YDUOร N
olarak รถnemini sรผrdรผrmektedir (Bordo ve Schwartz, 1994, s.27). Sรถz konusu
QHGHQOHUOH DOWร Q Jย Qย Pย ]GH KDOHQ XOXVODUDUDVร ELU UH]HUY DUDFร RODUDN
PHUNH] EDQNDODUร Qร Q UH]HUY NRPSR]LV\RQODUร QGD |QHPOL |Ooย GH \HU DOPDNWDGร U 5HVPL RWRULWHOHU WDUDIร QGDQ EXOXQGXUXODQ WRSODP DOWร Q PLNWDUร
\ร Oร LWLEDUร \OD \DNODรบร N WRQยถX EXOPDNWDGร U :DUH V
'ย Q\D DOWร Q SL\DVDODUร oDOร รบPDQร Q %HรบLQFL %|Oย Pย QGH DQODWร OPDNWDGร U EX QHGHQOH EXUDGD NRQX\OD LOJLOL GHWD\D JLULOPHPHNWHGLU 0HUNH] EDQNDODUร Qร Q DOWร Q UH]HUYL EXOXQGXUPDODUร Qร Q VHEHSOHUL oDOร รบPDQร Q hoย QFย Bรถlรผmรผnde yer alan MerkH] EDQNDODUร Qร Q $OWร Q 7DOHEL %|Oย Pย ยถQGH GHWD\Oร RODUDN Doร NODQPDNWDGร U
hdh1&h %g/h0
$/7,1 7$/(%รธ *HoPLรบWH EHOOL G|QHPOHUGH SDUDVDO VLVWHPGH ELU GHรทLรบLP DUDFร RODUDN
NDEXO HGLOHQ DOWร Q 7DEOR ยถGHQ GH J|Uย OHELOHFHรทL JLEL Jย nรผmรผzde en fazla
endรผstri hammaddesi olarak kuyumculuk sektรถrรผnde, HOHNWURQLNWH GLรบoLOLNWH PDGDO\RQ YH WDNร \DSร Pร QGD NXOODQร OPDN ย ]HUH WDOHS HGLOPHNWHGLU 7$%/2 'h1<$ $/7,1 $5= 9( 7$/(%รธ 721
"! ,.- / 0 13254 67/ 8 938
# " $ # " % "# & "# ' # ( ) (# $ (# * # + " & "# & "# :(; :"< =&:(; : >5?@:(; : A :&:5; :"= B':(; < BC?):5; D"= >*:5; E < =&:(; E B"=*:5; E A D
:5; B"F D
Resmi Sektรถr
B : :
D B"A
?+< F
?+B =
: = >
< : B
< A F
D"= A
D"A >
E F D
J5K+4 L H ,.- / 0 1M,.4 N 0
D A =
E = B
B5? >
B : >
B D":
B : DO? ; F A A
B F E
B F B
= F B
P 67/ J 67L+Q 8 1RQ
? < E
?RD":
?+F E
D = E
?RD":
E F D
E F B
S
S
P 67/ T H / 0 4 0 9
?+>
S
?+A D
= >
?+F =
< F B
S
: > F
G H / 0 I7- H 4 0
> = S
E <
U + V + U W XCY
# " $ # " % "# & "# ' # ( ) (# $ (# * # + " & "# & "#
Mรผcevher Z
:(; = = :':(; E B"F[:5; B :"=*:5; A F E&:(; A E B'<(; < E F&<(; ? E ='< ; ?RD F&<(; ?+= =&<(; F F B
9 H -H / 0
\58 ]+6 4 Z 9 H - H /
D D"E
D"A A
D"E B
E F <
D"A B
E BC?
E B A
E > :
E B :
D A D
,.- / 0 13^"8 4 8 _`/ 8 4 9a6
:"A D
?7B"=
: < B
<5?+A
?+A >
< :"=
? E D
: E <
:5? =
:"< :
P 67/ J 67L+Q 8 1RQ
S
S
S
S
S
S
S
S
? E
?7D"=
P 67/ T H / 0 4 0 9 S
: B"<
S
S
S
: : <
?+= :
S
S
S
.D\QDN *ROG 6XUYH\ *ROG )LHOGV 0LQHUDO 6HUYLFH V
6ร Qร UOร ย UHWLP KDFPLQH NDUรบร Oร N DOWร Qร Q NXOODQร P DODQร VRQ GHUHFH
JHQLรบWLU (QGย VWUL\HO DOWร Q WDOHELQLQ \DQร Vร UD Gย Q\D DOWร Q WDOHELQGHNL GLรทHU DQD
XQVXUODU ELULNLP YH WDVDUUXI VDNODPD DPDoOร DOWร Q WDOHEL \DWร Uร P DPDoOร DOWร Q
WDOHEL YH PHUNH] EDQNDODUร EDรบWD ROPDN ย ]HUH UHVPL RWRULWHOHULQ UH]HUY WXWPDN
DPDFร \OD DOWร Q WDOHELGLU %XQXQ \DQร Vร UD JHOHFHNWH RUWD\D oร NDELOHFHN RODVร
IL\DW GHรทLรบLNOLNOHULQH NDUรบร NRUXQPDN KHGJLQJ DPDFร \OD \DSร ODQ YDGHOL DOร PODU
YH VSHNย ODWLI DPDoOร DOWร Q DOร PODUร DOWร Q WDOHELQL ROXรบWXUDQ XQVXUODU DUDVร QGD
VD\ร ODELOLU g]Jย O V (QGย VWUL\HO $OWร Q 7DOHEL
$OWร Qร Q NLP\DVDO PDGGHOHUH NDUรบร GD\DQร NOร Oร รทร RNVLWOHQPH\H NDUรบร
GLUHQoOL ROPDVร NRUR]\RQD XรทUDPDPDVร ร Vร YH HOHNWULN LOHWNHQOLรทLQLQ \ย NVHN
ROPDVร \DQVร Wร Fร ROPDVร NROD\ LรบOHQHELOLUOLรทL YH NDOร Fร Oร รทร JLEL ย VWย Q IL]LNVHO YH kimyasal รถzellikleri endรผstriyel alanda bรผyรผk รถlรงรผde talep gรถrmesine neden
ROPDNWDGร U $VODQ V
รนHNLO YH ยถGHQ GH J|Uย OHELOHFHรทL JLEL HQGย VWUL\HO DOWร Q WDOHELQGH
HQ Eย \ย N SD\ NX\XPFXOXN VHNW|Uย QH DLWWLU *HOLรบPLรบ ย ONHOHUGH NX\XPFXOXN
VHNW|Uย Qย Vร UDVร \OD HOHNWURQLN GLรบoLOLN YH PDGDO\RQ YH KDWร UD SDUD EDVร Pร
L]OHUNHQ JHOLรบPHNWH RODQ ย ONHOHUGH HOHNWURQLN VHNW|Uย QGH DOWร Qร Q SD\ร GDKD D]
ROXS GLรบoLOLN VHNW|Uย QGH DOWร Q NXOODQร Pร \RN GHQHFHN NDGDU D]Gร U *ROG
6XUYH\
| t7f } h t ~+t h taย d s t+ย t c x i j ย m
n k r d h k s t c t7f u m n k o p k c k e q m b c d egf h i j k e l lRm
v wyx"w+s z w c w+e { { m
รนHNLO *HOLรบPLรบ hONHOHUGH $OWร Q 7DOHEL .RPSR]LV\RQX
.D\QDN *ROG 6XUYH\ *ROG )LHOGV 0LQHUDO 6HUYLFH V
(QGย VWUL KDPPDGGHVL RODUDN NXOODQร OGร รทร QGD DOWร Qร Q WDOHEL JHOHQHNVHO
SL\DVD PDOร JLEL ROXรบPDNWDGร U 'LรทHU ELU LIDGH LOH HQGย VWUL\HO DOWร Q WDOHEL DOWร Qร Q
IL\DWร QD D\Qร LรบOHPOHUGH DOWร Q \HULQH NXOODQร ODELOHFHN EHQ]HU LNDPH
PDGHQOHULQ IL\DWร QD ย UHWLPLQGH NXOODQร OGร รทร PDOD RODQ WDOHEH YH HNRQRPLN
Eย \ย PH Kร ]ร QD EDรทOร RODUDN GHรทLรบLNOLN J|VWHUPHNWHGLU /LSVFKLW] YH 2WDQL
V 1LWHNLP VRQ \ร OODUGD DOWร Q IL\DWODUร QGDNL \ย NVHOLรบH EDรทOร RODUDN GLรบ
\DSร Pร QGD DOWร Q \HULQH WLWDQ\XP YH SRUVHOHQ JLEL DOWHUQDWLI PDGGHOHULQ
NXOODQร Pร \RรทXQOXN ND]DQร UNHQ HOHNWURQLN HQGย VWULVinde bilgisayar รงiplerinin
Nย oย OWย OPHVL \ROXQD JLGLOPLรบWLU .ร \PHWOL 0DGHQOHU YH 3L\DVDODUร V
ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย
ย ย ย +ย ย ย ย ย ย ย 7ย ย ย
ย ย Rย ย ย ย 3ย 7ย ย ย ย ย ย ย +ย ย ย ย ย ย ย ย ย
ย +ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย
Kuyumculuk Sektรถrรผ
ย +ย ย
รนHNLO *HOLรบPHNWH 2ODQ hONHOHUGH $OWร Q 7DOHEL .RPSR]LV\RQX
.D\QDN *ROG 6XUYH\ *ROG )LHOGV 0LQHUDO 6HUYLFH V
.X\XPFXOXN 6HNW|Uย $OWร Q 7DOHEL
$OWร Qร Q Dรทร UOร NOร RODUDN NXOODQร OGร รทร DODQ NX\XPFXOXN VHNW|Uย Gย U $OWร Q
Pย FHYKHUH RODQ WDOHS ย ONHGHQ ย ONH\H YH NXOODQร P DODQร QD J|UH IDUNOร Oร N
J|VWHUPHNWHGLU hONHOHULQ LoLQGH EXOXQGXรทX HNRQRPLN SROLWLN YH Nย OWย UHO
IDUNOร Oร NODU R ย ONHGH \DรบD\DQ LQVDQODUร Q LรบOHQPLรบ Pย FHYKHU WDOHELQL GRรทUXGDQ
HWNLOHPHNWHGLU *HOLรบPLรบ ย ONHOHUGH DOWร Q Pย FHYKHU VDGHFH WDNร DPDFร \OD
NXOODQร Oร UNHQ JHOLรบPHNWH RODQ ย ONHOHUGH Jย YHQ XQVXUX RODUDN WDVDUUXI GHรทHU
NRUXPD YH VHUYHW ELULNWLUPH DPDFร \OD GD DOร QPDNWDGร U รธรบOHQPLรบ Pย FHYKHU
WDOHELQLQ JHOLรบPHNWH RODQ ย ONHOHUGH \ร OGDQ \ร OD Eย \ย N IDUNOร Oร NODU J|VWHUPHVL
DOWร Q DOร P VDWร P LรบOHPOHULQLQ GDKD oRN EX DPDoODUD \|QHOLN ROGXรทXQXQ ELU
J|VWHUJHVL RODUDN NDEXO HGLOPHNWHGLU .ร \PHWOL 0DGHQOHU YH 3L\DVDODUร
V ' Q\D DOWÕQ WDOHELQGH LON VÕUDODUGD RODQ ONHOHULQ \ÕOÕ LWLEDUÕ\OD DOWÕQ
WDOHSOHUL ùHNLO ¶GH J|VWHULOPHNWHGLU
ØRÂ+Ù`½ À7Á Â ¾ Õ ¾¥× ½ Ö Á Ó É Ó Õ Á Â Ö Ñ Â
Güney Kore
ÒR¾R¿+Ð ¾¥Ó7 ÔRÑ Â Î«Â ÏRÐ ¾«Ñ Â
Ì Í À Í É
Türkiye
Æ Ç7Ç ¿ ½ÈÃÊÉ Â+Ë+½ À7 Á  ¾
Körfez Ülkeleri
Çin
Ã Ä Å ¼ ½ ¾¥¿ ½ À7 Á  ¾
£«¦ ¡` ¥¢ ª ª¥¤ ¢ ¦ ¦¥¤ ¢ ¤ §`¡¥¢ © ¤ ¤ ©y¢ ¦ ¤ ¤ £¥¢ ¤ ¤ ¤ y¢ £ ¤ ¨`¨¥¢ £ ¤ ¡`¨¥¢ £ `§`¨y¢ ¡ £R¤ ¥¢ ¦ ` `¡y¢ ¬[7¬¯®«¬+¬°®«+¬²±+¬+¬³± 7¬µ´+¬7¬µ´+7¬·¶ ¬7¬³¶ +¬µ7¬+¬µ7+¬³¸+¬+¬²¸++¬µ¹+¬7¬º¹+7¬µ»+¬7¬ ton
ùHNLO gQHPOL $OWÕQ 7 NHWLFLVL hONHOHULQ $OWÕQ 7DOHEL
.D\QDN *ROG 'HPDQG 7UHQGV 1R :RUOG *ROG &RXQFLO 3XEOLFDWLRQV V
$OWÕQ P FHYKHUDW WDOHEL HNRQRPLN E \ PH JHOLU G ]H\L YH UHIDK
VHYL\HVL LOH GR÷UXGDQ LOLúNLOLGLU 0DOL GXUXPX G ]HOHQ YH JHOLU VHYL\HVL DUWDQ
NLúLOHULQ DOWÕQ WDNÕODUD D\ÕUGÕNODUÕ SDUD PLNWDUÕQGD DUWÕú J|U OPHNWHGLU 3VLNRORMLN
YH VRV\DO IDNW|UOHU PRGD ]HYNOHU YH WHUFLKOHUGHNL GH÷LúLNOLNOHU GH DOWÕQ
P FHYKHUDW WDOHELQL HWNLOH\HQ IDNW|UOHU DUDVÕQGD \HU DOPDNWDGÕU 1HXEHUJHU
V
$OWÕQ WDOHELQLQ \ NVHN ROGX÷X ONHOHULQ RUWDN |]HOOL÷L V|] NRQXVX
ülkelerde mücevheraW LPDODWÕQÕQ |QHPOL ER\XWWD ROPDVÕGÕU %X ONHOHUGHQ
ED]ÕODUÕ WDOHS HWWLNOHUL DOWÕQÕ NHQGL ONHOHULQGH LúOH\LS PDPXO PDO KDOLQH
JHWLULUNHQ ED]ÕODUÕ GD PDPXO PDO LKWL\DoODUÕQÕ EX NRQXGD X]PDQODúPÕú
ONHOHUGHQ LWKDODW \ROX\OD NDUúÕODPDNWDGÕU 7 UNL\H +LQGLVWDQ 6XXGL
$UDELVWDQ 0ÕVÕU %UH]LO\D YH 0HNVLND JLEL JHOLúPHNWH RODQ ONHOHULQ
ELUoR÷XQGD XOXVDO DOWÕQ P FHYKHUDW LPDODW HQG VWULVL EXOXQPDNWDGÕU .XYH\W
$EX 'DEL %LUOHúLN $UDS (PLUOLNOHUL YH øUDQ JLEL ONHOHUGH LVH LúOHQPLú
mücevhere duyulan talep TürNL\H YH øWDO\D JLEL ONHOHUGHQ \DSÕODQ LWKDODW
\ROX\OD NDUúÕODQPDNWDGÕU .Õ\PHWOL 0DGHQOHU YH 3L\DVDODUÕ V
(OHNWURQLN 6HNW|Uย $OWร Q 7DOHEL
'LรทHU PHWDOOHUH J|UH ROGXNoD SDKDOร ROPDVร QD UDรทPHQ SDVODQPD\D
olan direncinden ve yรผksek iletkHQOLรทLQGHQ GROD\ร NRQYHNW|U รบDOWHU YH HOHNWULN
Gย ]HQOH\LFLVL JLEL HOHNWURQLN DOHWOHULQ \DSร Pร QGD NXODQร ODQ DOWร Q GDKD oRN
\ย NVHN WHNQRORMLOL VDYXQPD VLVWHPOHUL LOH KDYDFร Oร N YH X]D\ HQGย VWULVLQGH
NXOODQร OPDNWDGร U (OHNWURQLN Hรบ\DODUร Q ย UHWLPLQGH DOWร Q NXllanan รผlkelerin
EDรบร QGD $%' YH -DSRQ\D JHOPHNWHGLU $QFDN 7D\YDQ +RQJ .RQJ YH *ย QH\
.RUH JLEL ย ONHOHU HQGย VWUL\HO ย UHWLP Jย oOHULQH EDรทOร RODUDN HOHNWURQLN
VHNW|Uย QGH NXOODQGร NODUร DOWร Q PLNWDUร Qร DUWร UPร รบODUGร U (OHNWURQLN VHNW|Uย QGHQ
ND\QDNODQDQ DOWร Q WDOHEL Gย Q\D HNRQRPLVLQGHNL JHOLรบPH\OH \DNร QGDQ LOLรบNLOLGLU
\ร Oร QGDQ LWLEDUHQ ELOJLVD\DU ย UHWLPLQLQ Kร ]ODQPDVร LOH ELUOLNWH HOHNWURQLN
HQGย VWULVLQGH NXOODQร ODQ DOWร Q PLNWDUร GD Kร ]OD DUWPร รบWร U 6HNW|UGHNL DOWร Q WDOHEL
ย UHWLPLQGH NXOODQร OGร รทร PDOODUD RODQ WDOHSOH YH DOWร Q \HULQH NXOODQร ODELOHFHN
EHQ]HU IL]LNVHO YH NLP\DVDO |]HOOLNOHUH VDKLS GLรทHU Nร \PHWOL PDGHQOHULQ IL\DWODUร
LOH GH GRรทUXGDQ LOLรบNLOLGLU .ร \PHWOL 0DGHQOHU YH 3L\DVDODUร V
$OWร Q IL\DWODUร Qร Q ]DPDQ LoLQGH \ย NVHOPHVL QHGHQL\OH HOHNWURQLN
VHNW|Uย QGHNL ย UHWLFLOHULQ NXOODQGร NODUร DOWร Q PLNWDUร Qร D]DOWPDODUร oHรบLWOL
Hรบ\DODUร Q NDSODPDVร QGD NXOODQร ODQ DOWร Qร Q LQFHOWLOPHVL DOWร Q \HULQH SDODG\XP
QLNHO DODรบร PODUร Qร Q NXOODQร OPD\D EDรบODPDVร YH WHNQRORMLN JHOLรบPHOHUH EDรทOร
RODUDN oRรทX HOHNWURQLN GHYUH YH ย Uย QOHULQ ER\XWODUร Qร Q Nย oย OPHVL HOHNWURQLN
VDQD\LQGH NXOODQร ODQ DOWร Q PLNWDUร Qร Q VRQ \ร OODUGD DUWร รบ J|VWHUPHPHVLQH QHGHQ
ROPXรบWXU .ร \PHWOL 0DGHQOHU YH 3L\DVDODUร V 'LรบoLOLN 6HNW|Uย $OWร Q 7DOHEL
7RSODP DOWร Q WDOHEL LoLQGH Nย oย N ELU SD\ร RODQ GLรบoLOLN VHNW|Uย QGH DOWร Q
WDOHEL SDODG\XP WLWDQ\XP YH SRUVHOHQ JLEL DOWร Q \HULQH NXOODQร ODELOHFHN
PDGGHOHULQ IL\DWODUร QD EDรทOร RODUDN GHรทLรบLNOLN J|VWHUPHNWHGLU <ร OODU LoLQGH
DOWร Qร Q SDKDOร ODรบPDVร VHNW|UGH GLรทHU DOWHUQDWLI PDGGHOHULQ NXOODQร Pร QD Dรทร UOร N
YHULOPHVLQH QHGHQ ROPXรบWXU $\Uร FD EDรบWD $OPDQ\D ROPDN ย ]HUH ED]ร
ย ONHOHULQ GLรบ KDVWDOร NODUร LoLQ \DSWร NODUร VRV\DO VLJRUWD |GHPHOHULQL D]DOWPDODUร
GD GLรบoLOLN VHNW|Uย QGHNL DOWร Q WDOHELQLQ ]DPDQOD D]DOPDVร QD QHGHQ ROPXรบWXU
.ร \PHWOL 0DGHQOHU YH 3L\DVDODUร V
0DGDO\RQ YH +DWร UD 3DUD %DVร Pร รธoLQ $OWร Q 7DOHEL
hONHOHULQ LoLQGH EXOXQGXรทX HNRQRPLN YH SROLWLN NRรบXOODUD EDรทOร RODUDN
PDGDO\RQ SDUD EDVร Pร \ร OGDQ \ร OD GHรทLรบLNOLN J|VWHUPHNOH ELUOLNWH EX Wย U
SDUDODUD RODQ WDOHS Wย P Gย Q\DGD JLGHUHN D]DOPDNWDGร U .ร \PHWOL 0DGHQOHU YH
3L\DVDODUร V
gQHPOL |Ooย GH DOWร Q KDWร UD EDVร Pร HQ VRQ $OPDQ\DยถGD \DSร OPร รบWร U
$OPDQ 0DUNODUร ยถQร Q NXOODQร Pร Qร Q (XURยถQXQ WHGDYย OH JLUPHVL\OH ELUOLNWH VRQD
HUPHVL QHGHQL\OH ยถGH WRQ ยถGH WRQ DOWร QGDQ $OPDQ 0DUNร
KDWร UD SDUDVร EDVWร Uร OPร รบWร U KWWS ZZZ JROG RUJ 0HUNH] %DQNDODUร Qร Q $OWร Q 7DOHEL
รธNLQFL %|Oย PยถGH GH DQODWร OGร รทร JLEL DOWร Q SL\DVDVร \ย ]\ร OODUFD SDUD
RWRULWHOHULQLQ KDNLP ROGXรทX ELU SL\DVD ROPXรบWXU \\ยถGD PHUNH]
EDQNDODUร Qร Q DOWร Q UH]HUYL EXOXQGXUPDODUร Qร Q HQ |QHPOL VHEHELQLQ \HUHO
SDUDQร Q DOWร Q FLQVLQGHQ GHรทHULQL NRUXPDN ROGXรทX V|\OHQHELOLU :DUH
V 1LWHNLP รนHNLO ยถGHQ GH J|Uย OHELOHFHรทL JLEL $OWร Q 6WDQGDUGร ยถQร
NDEXO HGHQ ย ONH VD\ร Vร QGDNL DUWร รบ SDUDOHOLQGH |]HO NHVLP WDUDIร QGDQ
EXOXQGXUXODQ DOWร QODUร Q UHVPL VHNW|UH JHoPHVL\OH 'ย Q\D 6DYDรบร ยถQD NDGDU
PHUNH] EDQNDODUร Qร Q DOWร Q UH]HUYLQGH |QHPOL ELU DUWร รบ ND\GHGLOPLรบWLU
ton 45,000 40,000 35,000 30,000 25,000 20,000 15,000 10,000 5,000 -
1870
1900
1913
1920
1930
1940
1945
1950
1960
1970
1980
1990
2000
รนHNLO 5HVPL 6HNW|U 7DUDIร QGDQ %XOXQGXUXODQ $OWร Q 0LNWDUร
.D\QDN :DUH 'LFN +RZ &RXQWULHV 0DQDJH 5HVHUYH $VVHWV &HQWUDO %DQN 3XEOLFDWLRQV 5R\DO %DQN RI 6FRWODQG V
7$%/2 0(5.(= %$1.$/$5,1,1 $/7,1 5(=(59ø 1ø6$1 Ă&#x161;"Ă&#x203A; Ă&#x153;"Ă?Â&#x2DC;Ă&#x17E;5Ă&#x; Ă ABD
å â.ã
ä
Ă? ĂĽ Ă?
ĂŁ Ă&#x;"Ă? Ă&#x153; ä ĂŚ ç è(ç ç Ă&#x17E; ĂŞ5Ă yĂŤ ĂŹMĂ ĂŠ
Ă&#x161; Ă&#x203A;+Ă&#x153; Ă?Ă&#x160;Ă&#x17E;CĂ&#x;"Ă
8149
58
2451.8
49.1
Papua Yeni Gine
Fransa
3024.8
49.1
Hollanda
884.5
48
Zimbabve
6.2
47.9
Antiller
17
Surinam
ä
Ă? ĂĽ Ă?
ĂŁ Ă&#x;"Ă? Ă&#x153; ä ĂŚ ç è ç ç Ă&#x17E; ĂŞ5Ă ÂĽĂŤ ĂŹMĂ ĂŠ
4.8
4.1
2
4.1
Tunus
6.8
3.8
Peru
34.2
3.7
Polonya
102.9
3.7
43
Ă&#x153;rdĂźn
12.6
3.6
8
40.3
Katar
4.7
3.6
2128.8
39.2
Endonezya
96.5
3.3
Portekiz
606.8
38.8
Danimarka
66.6
3.2
Almanya
3448.2
38.7
Umman
9
3.2
LĂźbnan
286.8
34.8
Tayvan
421.8
3.2
Venezuella
356.4
31
Litvanya
5.8
3
Bolivya
28.3
27.5
Guatemala
6.8
2.8
Pakistan
65
26.8
Ăş
3.4
2.8
Gana
8.7
26.2
Fas
22
2.5
Belarus
10
22.8
Bahreyn
4.7
2.5
Ekvator
26.3
22.7
Tayland
77.1
2.2
GĂźney Afrika
177.9
22.1
Norveç
36.8
2.2
Avusturya
347.5
21.1
Ă&#x2021;in
500.8
2.1
Kazakistan
54.8
20.3
Ăż
1.9
2.1
Belçika
258.1
18.7
Japonya
765.2
1.8
Romanya
105.2
15.9
Paraguay
1.1
1.8
3.7
15.6
Mali
0.6
1.7
2.4
14.8
Slovenya
7.6
1.7
Filipinler
249.2
14.5
Singapur
127.4
1.6
Myanmar
7.2
14.4
Burundi
0
1.4
523.4
14
Etyopya
0.6
1.4
Î ï ð7ù òyð
Î óþôyÜ á¼ø Ú
Ăż
ù Ü óþï ð7Ý
LĂźksemburg
Î ó ð7Ý`òð
Yunanistan
122.6
13.9
185.4
13
Sri Lanka
19.5
12.8
Rusya
ø ß yÜ óþï ð+Ý
424.2
Bulgaristan Aruba Libya
Nepal
å â.ã
ð7ݍß+ù ð¼ý¼Ú¼Þ
ð ¼ø Ü ï Ü ó ý¼ðRó
Malavi
0.3
1.2
Malezya
Î ø ù ð7ݍýRð
36.4
1.1
5.5
1
11
Kolombiya
10.2
0.9
2.6
9.4
Ă&#x2021;ek Cumhuriyeti
13.8
0.9
32.1
9.2
Dominik Cum.
0.6
0.9
3.1
9.1
Trinidad&Tobago
1.9
0.9
143.8
8.6
Ăş
12.3
0.8
Arnavutluk
3.5
8.5
Kanada
Slovakya
35.1
8.4
Ăż
Î óþô`ÚRá
Cezayir
Ü ø ù Ú¼Þ¼Ü 5ø ð UÜ ø ù Ü `ù Ú7ø Ü ð+ù ý7Ü ô (ý¼ð7ù ð+ø
29.8
0.8
1
0.6
173.6
8.3
Brezilya
14.3
0.4
314.8
7.6
Honduras
0.7
0.4
El Salvador
14.6
7.3
Yemen
1.6
0.4
Makedonya
6
7.2
Haiti
0
0.3
Kuveyt
79
6.9
Macaristan
3.1
0.3
357.8
6.8
Estonya
0.2
0.3
143
6.5
2.3
0.2
Letonya
7.7
6.2
Uruguay
0.2
0.1
Finlandiya
49.1
5.6
Meksika
6.4
0.1
14.5
"! #
5.5
Kore
13.8
0.1
Malta
0.2
0.1
75.6
5.4
Fiji
0
0.1
1.9
5.1
Kostarika
0.1
0
Ukrayna
15.2
4.7
Hong Kong
2.1
0
Avustralya
79.7
4.5
Arjantin
0.3
0
Ermenistan
1.4
4.1
Πݍß7Ü ù ï Ú+ø Ú
Hindistan Suudi Arabistan
¼ø ó å ó ø ÿ Î yù ð7Ýyý¼ð
.D\QDN KWWS ZZZ JROG RUJ
$ # $
ÜùÜ
$OWร Q 6LNNH 6WDQGDUGร 6LVWHPLยถQGH YH %UHWWRQ :RRGV 6LVWHPLยถQGH
ยถH NDGDU SDUD RWRULWHOHUL \ย NOย PLNWDUGD DOWร QD VDKLS RODUDN DOWร Q IL\DWร Qร Q
VDELW NDOPDVร Qร VDรทODPร รบODUGร U $QFDN ยถOHULQ LON \DUร Vร QGD DOWร Qร Q SDUD ROPD |]HOOLรทLQLQ VRQD HUPHVLGHQ VRQUD GD PHUNH] EDQNDODUร Qร Q DOWร QD LOLรบNLQ
SROLWLNDODUร QGD ELU GHรทLรบLNOLN ROPDPร รบWร U $VODQ V
ยถOHUH JHOLQGLรทLQGH XOXVODUDUDVร WLFDUHWLQ Kร ]OD JHQLรบOHPHVLQGHQ
GROD\ร DOWร Qร Q SDUDVDO UH]HUY LoLQGHNL SD\ร D]DOPร รบWร U %UHWWRQ :RRGV Sistemiโ nin sona HUPHVL YH VHUEHVW SL\DVD NRรบXOODUร Qร Q LรบOHPH\H EDรบODPDVร
LOH LVH UH]HUYOHU LoLQGH DOWร Qร Q SD\ร \HQLGHQ DUWPD\D EDรบODPร รบWร U ยถOHUGH
23(& ย ONHOHULQLQ SHWURO JHOLUOHULQLQ |QHPOL ELU Nร VPร Qร DOWร QD \DWร UPDODUร GD
PHUNH] EDQNDODUร Qร Q DOWร Q UH]HUYOHULQGH DUWร รบ VDรทODPร รบWร U .ร \PHWOL 0DGHQOHU
YH 3L\DVDODUร V
$OWร Qร Q SDUDVDO VLVWHPGH UH]HUY \ย Nย POย Oย N ROPDNWDQ oร NDUร OPDVร YH
SDUD ROPD |]HOOLรทLQL ND\EHWPHVLQH UDรทPHQ 7DEOR ยถGHQ GH J|Uย OHELOHFHรทL
JLEL DOWร Q KDOHQ Jย Qย Pย ]GH KHPHQ KHPHQ Wย P ย ONH KD]LQHOHUL YH PHUNH]
EDQNDODUร WDUDIร QGDQ UH]HUY WXWPD DUDFร RODUDN NXOODQร OPD\D GHYDP
HWPHNWHGLU
<ร OODU LoHULVLQGH WRSODP UH]HUY LoLQGHNL SD\ร D]DOPDNOD ELUOLNWH EHOOL ELU
PLNWDU DOWร Q PHYFXGXQXQ PXWODN VXUHWWH PHUNH] EDQNDODUร Qร Q UH]HUYOHUL LoLQGH
\HU DOPDVร Qร Q JHUHNoHOHULQGHQ ELULQFLVL WDULKVHO Vย UHFH EDNร OGร รทร QGD DOWร Q
IL\DWODUร QGD GDOJDODQPDODUร Q J|Uย OPHVL\OH ELUOLNWH X]XQ G|QHPGH DOWร Qร Q
JHUoHN GHรทHULQL VDWร Q DOPD Jย Fย Qย NRUXPDVร Gร U +DUPVWRQ
5H]HUY LoLQGHNL DOWร Qร Q G|YL] ED]Oร KHUKDQJL ELU \DWร Uร P DUDFร Qร Q
DNVLQH KLoELU ย ONHQLQ \ย Nย POย Oย รทย QGH ROPDPDVร QHGHQL\OH ย ONHOHULQ
SROLWLNDODUร QGDQ GLUHNW RODUDN HWNLOHQPHPHVL YH DOWร Qร Q HYUHQVHO RODUDN
ยตEDรบYXUXODELOHFHN VRQ ND\QDNยถ NDEXO HGLOPHVL GH PHUNH] EDQNDODUร Doร Vร QGDQ
DOWร Qร |QHPOL Nร OPDNWDGร U '|YL] SL\DVDODUร QGD KLVVH VHQHGL SL\DVDODUร QGD \D
GD PHQNXO Nร \PHW SL\DVDODUร QGD PH\GDQD JHOHELOHFHN ROXPVX]OXNODUD
UDรทPHQ DOWร Qร Q NHQGL GHรทHULQL NRUXPDVร YH JHUHNWLรทLQGH SL\DVDGD QDNLWH
oHYULOHELOLU ROPDVร PHUNH] EDQNDODUร Qร Q DOWร Q WXWPDODUร Qร Q Hn รถnemli
QHGHQOHULQGHQ VD\ร OPDNWDGร U )HUKDQL
%LU
SRUWI|\GH
ULVNLQ
PLQLPL]H
HGLOPHVL
LoLQ
YDUOร NODUร Q
oHรบLWOHQGLULOPHVLQGH ID\GD J|Uย OPHNWHGLU $OWร Qร Q GHรทHULQLQ oRรทX \DWร Uร P
DUDFร Qร Q JHWLULVL\OH WHUV RUDQWร Oร ROPDVร QHGHQL\OH PHUNH] EDQNDVร UH]HUY
NRPSR]LV\RQX
gรถrรผlmektedir %
LoHULVLQGH
DOWร Qร Q
EXOXQPDVร
EX
DQODPGD
\DUDUOร
gGHPHOHU GHQJHVL Doร Vร QGDQ ]RU GXUXPGD NDODQ ย ONHOHULQ
XOXVODUDUDVร SL\DVDGD NUHGL DODELOPHN LoLQ DODFDNODUร ERUFD NDUรบร Oร N RODUDN
DOWร Q PHYFXWODUร Qร WHPLQDW RODUDN J|VWHULS NROD\Oร N VDรทOD\DELOPHOHUL GH DOWร Qร
|QHPOL Nร ODQ ELU GLรทHU HWNHQGLU $\Uร FD DOWร Qร Q JHQHO RODUDN GHรทHU \LWLUPH\HQ
ELU YDUOร N RODUDN NDEXO HGLOPHVL QHGHQL\OH ELUoRN ย ONHGH GHYOHWOHULQLQ DOWร QD
VDKLS ROGXรทXQX ELOHQ KDON EXQGDQ Jย o DODUDN GDKD ID]OD Jย YHQ GX\PDNWDGร U
&HQWUDO %DQNLQJ LQ WKH V 6DNODPD $PDoOร $OWร Q 7DOHEL
6DNODPD DPDoOร DOWร Q WDOHEL JHQHOOLNOH ELUH\OHUGHQ JHOHQ Nร VD
]DPDQGD NDU HOGH HWPH DPDFร Qร Q Jย Gย OPHGLรทL Jย YHQ XQVXUX LoHUHQ WDVDUUXI
YH GHรทHU NRUXPD DPDFร QD \|QHOLN DOWร Q WDOHELGLU $ENHQ V %XUDGD
|QHPOL RODQ QRNWD DOWร Qร Q X]XQ Vย UH PXKDID]D HGLOPHN ย ]HUH VDWร Q
DOร QPDVร Gร U <DQL DPDo WLFDUL GHรทLO VHUYHW WRSODPD\D \|QHOLN ROXS DOWร Qร Q X]XQ
G|QHP LoLQ SL\DVDGDQ oHNLOLS GHSRODQPDVร V|] NRQXVXGXU $VODQ
V
haven)
$OWร Qร Q KHU NRรบXOGD GHรทHULQL NRUX\DELOPHVL Jย YHQOL Vร รทร QDN VDIH olarak
kabul
edilmesi
nedeniyle;
รถzellikle
yรผksek
enflasyon
GXUXPXQGD NUL] YH VDYDรบ RUWDPODUร QGD HNRQRPLN YH SROLWLN EHOLUVL]OLN YH
Jย YHQVL]OLรทLQ \RรทXQ ROGXรทX GXUXPODUGD VDNODPD DPDoOร DOWร Q WDOHELQGH DUWร รบ
gรถrรผlmektedir (Abken, 1980, s.6).
g]HOOLNOH DOWร Qร Q ELU SUHVWLM DUDFร RODUDN NDEXO HGLOGLรทL JHOLรบPHNWH RODQ
ย ONHOHUGH VDNODPD DPDoOร DOWร Q WDOHEL \RรทXQ ROPDNWDGร U <ร OOร N DOWร Q ย UHWLPLQLQ
\DNODรบร N ยถL 2UWD 'RรทX ย ONHOHUL WDUDIร QGDQ WDOHS HGLOPHNWHGLU %XQXQ
QHGHQOHUL HQIODV\RQ NDUรบร Vร QGD SDUDVDO YDUOร NODUร Q GHรทHULQL NRUX\DELOPHN &
/LSVFKLW] YH 2WDQL %DNHU YH 9DQ 7DVVHO *LDQQDURV YH /DVJKJDUL .RXWVL\DQQLV &KDQ YH 0RXQWDLQ $ENHQ 6PLWK .LP $Oร o
DOWร Qร Q Nย oย N \DWร Uร PODU LoLQ HOYHULรบOL ROPDVร OLNLGLWHVLQLQ \ย NVHN ROPDVร EX WLS
ย ONHOHUGHNL VHUPD\H SL\DVDODUร Qร Q \HWHUVL]OLรทL YH JHOHQHNVHO DOร รบNDQOร NODUGร U
.ร \PHWOL 0DGHQOHU YH 3L\DVDODUร V <DWร Uร P $PDoOร $OWร Q 7DOHEL
*HQHOOLNOH \DWร Uร P IRQODUร QGDQ JHOHQ \DWร Uร P DPDoOร DOWร Q WDOHELQLQ HQ
|QHPOL VHEHEL NDU HOGH HWPH Jย Gย Vย Gย U 3L\DVDGD DOWร Q IL\DWODUร Qร Q
\ย NVHOHFHรทLQH LOLรบNLQ WDKPLQ YH EHNOHQWLOHULQ \RรทXQODรบPDVร GXUXPXQGD
ILQDQV SL\DVDODUร QGD DNWLI RODQ \DWร Uร PFร ODU YH VSHNย ODW|UOHULQ DOWร Q WDOHSOHULQL
DUWร UGร NODUร J|]OHQPHNWHGLU <DWร Uร PFร ODU YH VSHNย ODW|UOHU PHYFXW VHYL\HOHUGHQ
DOWร Q DODUDN EX DOWร QODUร JHOHFHNWH EHNOHQWLOHUL GRรทUXOWXVXQGD JHUoHNOHรบHFHN
\ย NVHN IL\DWODUGDQ VDWDUDN NDU HOGH HWPH\L DPDoODPDNWDGร UODU $ENHQ
V
$OWร QD \DSร ODFDN \DWร Uร P DOWร Qร GRรทUXGDQ Nย OoH YH\D DOWร Q SDUD VLNNH
RODUDN VDWร Q DOร S HOGH WXWPDN ELU EDQND YH\D DUDFร \ROX\OD DOWร Q KHVDEร
ย ]HULQH \DWร Uร P \DSPDN \D GD LOHUL\H \|QHOLN YDGHOL LรบOHP \DSPDN รบHNOLQGH ย o
\ROOD JHUoHNOHรบHELOPHNWHGLU .ร \PHWOL 0DGHQOHU YH 3L\DVDODUร V
<DWร Uร P DPDoOร DOWร Q WDOHELQL EHOLUOH\HQ IDNW|UOHU DUDVร QGD XOXVODUDUDVร
SL\DVDODUGD EHOLUOHQHQ DOWร Q IL\DWODUร Qร Q \DQร Vร UD IDL] RUDQODUร HQIODV\RQ RUDQร
HNRQRPLN Eย \ย PH Kร ]ร G|YL] IL\DWODUร XOXVODUDUDVร SROLWLN JHUJLQOLN JLEL PDNUR
YH PLNUR GHQJHOHU LOH DOWHUQDWLI \DWร Uร P DUDoODUร Qร Q JHWLULOHUL VD\ร ODELOLU %RUGR
YH 6FKZDUW] V
$OWร Q \DWร Uร P WDOHEL JHQHOGH GLรทHU \DWร Uร P DUDoODUร QD RODQ LOJLQLQ
D]DOPDVร GXUXPXQGD DUWร รบ ND\GHWPHNWHGLU 5HHO IDL] RUDQODUร Qร Q QHJDWLI JHWLUL
VDรทODGร รทร KLVVH VHQHGL SL\DVDODUร QGD HQGHNVOHULQ Gย รบย รบ ND\GHWWLรทL YH PHQNXO
Nร \PHW ERUVDODUร QD RODQ LOJLQLQ D]DOGร รทร G|QHPOHUGH DWร O GXUXPGD EXOXQDQ
IRQODU DOWร QD \|QHOPHNWHGLU $OWHUQDWLI \DWร Uร P DUDoODUร Qร Q \ย NVHN JHWLUL
VDรทODGร รทร YH PHQNXO Nร \PHW SL\DVDODUร Qร Q KDUHNHWOL ROGXรทX Jย QOHUGH LVH
\DWร Uร PFร ODUร Q DOWร QD RODQ LOJLVL D]DOPDNWDGร U '
(
.RXWVL\DQQLV %DNHU YH 9DQ 7DVVHO 'RROH\ ,VDUG YH 7D\ORU 6MDDVWDG YH 6FDFFLDYLOODQL 5DWQHU /LSVFKLW] YH 2WDQL *LDQQDURV YH /DVKJDUL &KDQ YH 0RXQWDLQ $ENHQ 6PLWK .LP $Oร o
'g5'h1&h %g/h0
$/7,1 $5=, 0 g \ร Oร QGDQ EX \DQD WRQX DรบNร Q DOWร Q oร NDUร OGร รทร
EXQXQ \DNODรบร N ยถย Qย Q PHUNH] EDQNDODUร Qร Q HOLQGH EXOXQGXรทX ยถXQXQ
Pย FHYKHU RODUDN LรบOHQGLรทL ยถVLQLQ LVH VDQD\L VHNW|Uย QGH NXOODQร OGร รทร
WDKPLQ HGLOPHNWHGLU $VODQ V
3L\DVDGD WRSODP DOWร Q DU]ร Qร Vร Qร UOร VD\ร GDNL ย ONHGH EXOXQDQ PDGHQ
RFDรทร LรบOHWPHOHULQGH \DSร ODQ DOWร Q ย UHWLPL HVNLGHQ NXOODQร OPร รบ DUWร NODUGDQ
ย UHWLOHQ DOWร Q KXUGD DOWร Q DU]ร PHUNH] EDQNDODUร YH UHVPL RWRULWHOHUGHQ JHOHQ
DOWร Q VDWร รบODUร YH DOWร Q PDGHQFLOLN รบLUNHWOHULQLQ JHOHFHNWHNL IL\DW EHOLUVL]OLNOHULQH
NDUรบร NRUXQPDN DPDFร \OD \DSWร NODUร YDGHOL VDWร รบODUร KHGJLQJ LรบOHPOHUL
EHOLUOHPHNWHGLU %RUGR YH 6FKZDUW] V 0DGHQ hUHWLPL
รนHNLO ยถGHQ GH J|Uย OHELOHFHรทL JLEL Gย Q\D DOWร Q DU]ร Qร Q \DNODรบร N
ยถOLN E|Oย Pย DOWร Q \DWDNODUร QGDQ VDรทODQPDNWDGร U 0DGHQ ย UHWLPL DOWร Qร Q HQ
Eย \ย N DU] ND\QDรทร ROPDNOD ELUOLNWH VRQ \ร OODUGD EX ND\QDรทร Q WRSODP DU]D RODQ
NDWNร Vร JLGHUHN D]DOPD\D EDรบODPร รบWร U *ROG 6XUYH\
7DULKLQ EDรบODQJร Fร QGDQ LWLEDUHQ PDGHQOHUGHQ oร NDUWร ODQ DOWร Qร Q ย UHWLPL
ยถOHULQ RUWDODUร QGDQ LWLEDUHQ Kร ]OD DUWPร รบWร U รนHNLO ยถGHQ GH J|Uย OHELOHFHรทL
JLEL \ย ]\ร Oร Q EDรบODUร QGD \ร OGD WRQ FLYDUร QGD RODQ DOWร Q ย UHWLPL \ย ]\ร Oร Q
VRQODUร QGD \ร OGD WRQยถX JHoPLรบWLU *HQLรบ DOWร Q PDGHQOHULQLQ NHรบIHGLOPHVL
YH DOWร Q oร NDUPD WHNQLNOHULQLQ JHOLรบPHVL LOH VDรทODQDQ ย UHWLPGHNL EX DUWร รบ
VRQXFXQGD EXJย QH NDGDU PDGHQOHUGHQ oร NDUWร OPร รบ RODQ DOWร Q PLNWDUร Qร Q ย oWH
ELULQGHQ ID]ODVร VRQ RWX] \ร OGD HOGH HGLOPLรบWLU 1HXEHUJHU V
TUE FVG CWG >YXZG"E C [ G J L
M BNCPONEQE I F2G R J SNL
:<; = >@? A B CDB > = E F2G H I E C"G J K L
\]I F2G RQ^NCP; FP? >@? _ SNL
รนHNLO 'ย Q\D $OWร Q $U]ร
.D\QDN *ROG 6XUYH\ *ROG )LHOGV 0LQHUDO 6HUYLFH V ton
* + ) ) * * + ) * ) ) ) - , + ) - + ) ) - * + ) - ) ) ) , + ) + ) ) * + ) )
0/
./
./
0
03 20 1
04
.3 20 1 ./
./
./
1 .
.4
53 20 1 5/
./
./
1 5
54
63 20 1
6/
./
./
1 6
64
3 203 1 3 1 ./
/3 ./
43
3 204 1 4 1
/4
./
./
44
73 021
7/
./
./
1 7
74
83 021 8 1 ./
./
/8 84
93 20 1
9/
./
./
1
รนHNLO <ร OOร N 2UWDODPD $OWร Q hUHWLPL
9
94
1 /./
3 /021 /./
// 4
1
.D\QDN 1HXEHUJHU $QWKRQ\ *ROG 'HULYDWLYHV 7KH 0DUNHW ,PSDFW :RUOG *ROG &RXQFLO V
%HOLUOL ELU ]DPDQ DUDOร รทร QGD UHHO DOWร Q IL\DWODUร Qร Q Gย ]Jย Q ELU HรทLOLP
FOHDU WUHQG L]OHPHPHVL QHGHQL\OH DOWร Q ย UHWLPLQLQ VDGHFH UHHO DOWร Q
IL\DWODUร QGDNL DUWร รบD EDรทOร RODUDN DUWWร รทร Qร V|\OHPHN GRรทUX GHรทLOGLU 5HHO DOWร Q
IL\DWODUร QGDNL GDOJDODQPDODUร Q HWNLVL SL\DVDGD EHOOL ELU DUDGDQ VRQUD RUWD
YDGHGH J|]OHQPHNWHGLU $OWร Q ย UHWLPL DOWร Q IL\DWODUร QGDNL GDOJDODQPDODUร Q
\DQร Vร UD EHOOL EDรบOร ย UHWLFL ย ONHOHULQ SROLWLNDODUร QD EDรทOร RODUDN GD
GH÷LúHELOPHNWHGLU $VODQ V <HQL PDGHQOHULQ EXOXQPDVÕ DOWÕQ
UHWLPL \DSDQ \HQL ONH YH E|OJHOHULQ NHúIHGLOPHVL WHNQRORMLGHNL \HQLOLNOHU
DOWÕQ UHWLPLQLQ X]XQ G|QHPGH DUWPDVÕQÕ VD÷OD\DQ GL÷HU |QHPOL HWNHQOHU
RODUDN VÕUDODQDELOLU 1HXEHUJHU V
, ' Q\D 6DYDúÕ VÕUDVÕQGD D]DODQ DOWÕQ UHWLPL VDYDú VRQUDVÕ DUWDQ
HQIODV\RQ RUDQÕ YH ELU oRN ONHQLQ WHNUDU DOWÕQ VWDQGDUGÕQÕ EHQLPVHPHVL
]HULQH DUWPD\D EDúODPÕúWÕU \ÕOÕQGD DOWÕQ IL\DWODUÕQÕQ $%' 'RODUÕ RQV¶D \ NVHOPHVL DOWÕQ UHWLPLQLQ ' Q\D 6DYDúÕ QHGHQL\OH VHNWH\H
X÷UD\DQD NDGDU DUWPDVÕQD QHGHQ ROPXúWXU YH ¶ODUGD UHWLP \DYDú
ELU úHNLOGH DUWDUNHQ DOWÕQÕQ RQV IL\DWÕQÕQ $%' 'RODUÕ¶QGD VDELW ROPDVÕ
QHGHQL\OH UHHO IL\DWODUGDNL G ú ú EDVNÕ \DUDWPÕúWÕU <HQL PDGHQOHULQ
EXOXQPDPDVÕ YH HVNL PDGHQOHUGHQ DUWÕN DOWÕQ oÕNDUWÕODPDPDVÕ ¶OHUGH
DOWÕQ IL\DWODUÕQGDNL DUWÕúD UD÷PHQ UHWLPLQ D]DOPDVÕQD QHGHQ ROPXúWXU <HQL
PDGHQOHULQ EXOXQPDVÕQGDQ VRQUD UHWLPLQ DUWPDVÕ ¶OHUL EXOPXúWXU
1HXEHUJHU V
YH ¶ODUGD DOWÕQ UHWLPLQLQ NHVLQWLVL] DUWÕú H÷LOLPL GLNNDWL
oHNPHNWHGLU %X DUWÕúWD \HQL PDGHQOHULQ NHúIHGLOPHVLQLQ \DQÕVÕUD PDGHQFLOLN
LúOHPOHUL VÕUDVÕQGD X\JXODQDQ \HQL WHNQLNOHULQ YHULPOLOL÷L DUWÕUPDVÕ GD HWNLOL
ROPXúWXU %LUoRN JHOLúPHNWH RODQ ONH\H \DSÕODQ GR÷UXGDQ \DWÕUÕPODU YH
iktisadi yönetimlerindekL JHOLúPHOHU VD\HVLQGH EX ONHOHU XOXVODUDUDVÕ
PDGHQFLOLN úLUNHWOHUL DoÕVÕQGDQ \HQL oDOÕúPD DODQODUÕ RODUDN DYDQWDMOÕ
J|U OP ú EX VD\HGH DOWÕQ UHWLPLQGH \HQL \HUOHU RUWD\D oÕNPÕúWÕU 7KH *ROG
0DUNHW V
øOHUOH\HQ WHNQRORMLQLQ VD÷ODGÕ÷Õ \HQL LPNanlar ve birçok yeni ülkede ve
oDOÕúPD úDUWODUÕQGDNL ROXPOX JHOLúPHOHU DOWÕQ UHWLFLVL NRQXPXQGDNL ONH
VD\ÕVÕQÕ KÕ]OD DUWÕUPÕúWÕU ùHNLO YH ¶WHQ J|U OHELOHFH÷L JLEL ¶GH sadece Güney Afrika toplam üretimin % 67’sine sahipken, yeni ülkelerin
üretLPH NDWNÕVÕ\OD ¶GH EX RUDQ ¶H JHULOHPLúWLU 1HXEHUJHU V
YH ¶ODUGD DOWÕQ UHWLPLQGHNL DUWÕú ¶GH GXUDNODPÕúWÕU
%XQXQ VHEHEL WHNQRORMLN JHOLúPHOHULQ VÕQÕUODUÕQD XODúÕOPÕú ROPDVÕ YH
¶ODUGDQ LWLEDUHQ |]HOOLNOH ¶QÕQ LNLQFL \DUÕVÕQGDQ VRQUD DOWÕQ
IL\DWODUÕQGDNL G ú úW U $OWÕQ IL\DWODUÕQÕQ G úPHVL PDGHQ úLUNHWOHULQLQ NDU
PDUMÕQÕQ D]DOPDVÕQD EX QHGHQOH GH IDDOL\HWOHULQL D]DOWPDODUÕQD QHGHQ
ROPXúWXU
{Nr s m p | o xDm o m p i e
` a b c d e
v c n r g `Yw m pPr xWc y e `zq { d e f c g c h c i e
j k l b m n o m p q r pPr s r t d e
Güney Afrika
i u e
ùHNLO $OWÕQ hUHWLPLQLQ hONHOHUH *|UH 'D÷ÕOÕPÕ
.D\QDN 1HXEHUJHU $QWKRQ\ *ROG 'HULYDWLYHV 7KH 0DUNHW ,PSDFW :RUOG *ROG &RXQFLO V
Güney Afrika
} ~
N D z }
} }
P ~
N
Çin
ùHNLO $OWÕQ hUHWLPLQLQ hONHOHUH *|UH 'D÷ÕOÕPÕ
.D\QDN *ROG 6XUYH\ V *ROG )LHOGV 0LQHUDO 6HUYLFH V
¶ÕQ LNLQFL \DUÕVÕQGDQ LWLEDUHQ IL\DWODUÕQ ROXPVX] VH\UL ]HULQH
UHWLPGHNL D]DOÕú DQL ELU úHNLOGH ROPDPÕú DOWÕQ UHWLPLQLQ DUWÕú KÕ]Õ D]DOPÕúWÕU
$OWÕQ IL\DWODUÕQGDNL GH÷LúLNOLN NDUúÕVÕQGD UHWLPL D\DUODPD HVQHNOL÷LQH VDKLS
RODQ DOWÕQ PDGHQOHUL ]DPDQOD N|W OHúHQ SL\DVD NRúXOODUÕQD PDOL\HWOHULQL
D]DOWDUDN YH KHGJLQJ ULVNH NDUúÕ NRUXQPD SURJUDPODUÕ X\JXOD\DUDN FHYDS
YHUPLúOHUGLU %XQD UD÷PHQ ]DUDU HGHQ PDGHQOHU NDSDWÕOPÕú \D GD LIODV
HWPLúWLU .Õ\PHWOL 0DGHQOHU YH 3L\DVDODUÕ V
ùHNLO ¶WHQ GH J|U OHFH÷L JLEL G Q\D DOWÕQ UHWLPLQGH önde gelen üç
ONH VÕUDVÕ\OD * QH\ $IULND $%' YH $YXVWUDO\D¶GÕU
Ï Ë Æ Ë Þ ß Õ Ç Å Ý Õ Þ ß Å ß ¿ Ì ÏNÛ Ä Ü Û Í Õ Â Ã Å É Ö<Ì Ú2Â Õ Ú2Å » Ä Ù Å É Ã Õ É Ø Õ Æ Õ Ò Õ É Æ Ì Ä Ö<× Å Õ ÆÆ ÕÕ ¼ Ä Ì Í Õ Æ Ç Å Ð Å Ò Á Å ÓÔÌ É Õ Ñ Õ É Ì Ñ Å É Å
¤"¨ ¤ ¤W¤ ¦ ¤W¢ § W¨ W¨ D¤ ¤ W ¥ ¢W¢ § £ ¨" ¡
Özbekistan Ð Ì Ä Á
Ï Å É Å Ê Å Î Á Â Ç Å
È É Ê Ë É Ì Í Çin Ç Å »À¿ Á Â Ã Ä Å Æ Ç Å »½¼ ¾
Güney Af rika
©
§"¥ ¦ ¡2¦ ¡
¥W£V ¢
¦ D¢
¦ £ ¡P ¢ ¦ §"£P ¦ ¦ ¡ ¤ ¡ ¦ ¥D¤
¤"¥W£
W D¢ £
W W ¡
ª ©¬« ©® ©°¯W± ©²¯"³ ©²¯"´ ©µ± ¯"©¶± · ©¶± ¸ ©¹ª © ©¹ª ª ©¹ª « ©¶ª ©º· ± © Ã Ë É
ùHNLO $OWÕQ hUHWLFLVL hONHOHU
.D\QDN *ROG 6XUYH\ *ROG )LHOGV 0LQHUDO 6HUYLFH V
' Q\DQÕQ HQ E \ N DOWÕQ UHWLFLVL úLUNHWLQLQ ¶VÕQD VDKLS RODQ
* QH\ $IULND¶GD UHWLP VRQ \ÕOODUGD JHULOHPLúWLU %XQXQ QHGHQL WHPHO RODUDN
DOWÕQ oÕNDUPD PDOL\HWOHULQLQ G Q\DGD JHULOHPHVL EXQD ED÷OÕ RODUDN DOWÕQ
IL\DWODUÕQÕQ V UHNOL G úW ÷ ELU RUWDPGD DOWÕQ oÕNDUPD PDOL\HWL \ NVHN
PDGHQOHULQ NDSDWÕOPD\D EDúODPDVÕGÕU .Õ\PHWOL 0DGHQOHU YH 3L\DVDODUÕ
V
$%'¶GH LVH VRQ \ÕOGÕU DOWÕQ UHWLPLQLQ DUWWÕ÷Õ J|]OHQPHNWHGLU
%XQXQ QHGHQL $%'¶QLQ WRSODP QDNLW DOWÕQ oÕNDUPD PDVUDIODUÕ DoÕVÕQGDQ
G Q\DQÕQ HQ D] PDVUDIOÕ ONHOHULQGHQ ELUL ROPDVÕGÕU
$YXVWUDO\D oRN VD\ÕGD \HU\ ] QH \DNÕQ DOWÕQ PDGHQLQH VDKLS ROPDVÕ
YH DOWÕQ oÕNDUPD PDVUDIODUÕQÕQ G ú N ROPDVÕ QHGHQL\OH UHWLPGH |QHPOL ELU
SD\D VDKLS ROPDVÕQD UD÷PHQ PDOL\HWOHULQ G Q\D RUWDODPDVÕQÕQ ]HULQGH
NDOPDVÕ QHGHQL\OH VRQ o VHQHGLU EX PDGHQOHUGHQ oÕNDUÕODQ DOWÕQ PLNWDUÕ
D]DOPร รบWร U %X ย o ย ONHQLQ \DQร Vร UD dLQ .DQDGD 5XV\D (QGRQH]\D YH 3HUX
GD DOWร Q ย UHWLPLQGH EHOOL Eย \ย NOย รทH XODรบPร รบWร U 'ย Q\DGD YH 7ย UNL\HยถGH $OWร Q
V
5HVPL 6HNW|U 6DWร รบODUร
$OWร Q PDGHQ ย UHWLPLQLQ \DQร Vร UD DOWร Q DU]ร Qร Q LoLQGH HQ |QHPOL SD\ร
ROXรบWXUDQ ELU GLรทHU HWNHQ UHVPL NXUXPODUGDQ |]HOOLNOH GH PHUNH]
EDQNDODUร QGDQ JHOHQ DOWร Q VDWร รบODUร Gร U 0HUNH] EDQNDODUร DOWร Q UH]HUYOHULQL
\ร Oร QGDQ LWLEDUHQ Vย UHNOL RODUDN D]DOWPDNWDGร U 6RQ \ร OGร U SL\DVD\D Doร NODPD
\DSDQ PHUNH] EDQNDODUร WDUDIร QGDQ JHUoHNOHรบWLULOHQ DOWร Q VDWร รบODUร 7DEOR ยถGH gรถsterilmektedir. 0HUNH] EDQNDODUร SDUDQร Q LVWLNUDUร Qร VDรทODPDN SRUWI|\OHULQL
oHรบLWOHQGLUPHN YH HQIODV\RQOD Pย FDGHOH HWPHN JLEL QHGHQOHUGHQ GROD\ร DOWร Q
VDWPDNWDGร UODU รธVYLoUH YH รธQJLOWHUH JLEL ILQDQV SL\DVDODUร VDรทOร NOร ELU รบHNLOGH
LรบOH\HQ JHOLรบPLรบ ย ONHOHU UH]HUYOHULQL GDKD ID]OD JHWLULVL RODQ YH GDKD OLNLW RODQ
YDUOร NODUGDQ ROXรบWXUPD\ร WHUFLK HWPHOHUL QHGHQL\OH Gย ]HQOL RODUDN DOWร Q
VDWPDNWDGร UODU 6WDQOH\
$OWร Qร Q ย ONH Vร Nร QWร GD ROGXรทX ]DPDQODUGD EDรบYXUXODFDN VRQ ND\QDN
RODUDN NXOODQร ODELOPH |]HOOLรทL GH DOWร Q VDWร รบร Qร Q ELU EDรบND VHEHELGLU gUQHรทLQ
ยถOร \ร OODUGD %HOoLND $YUXSD 3DUD %LUOLรทLยถQH JLUHELOPHN LoLQ VDรทODPDVร
JHUHNHQ NULWHUOHU DUDVร QGD \HU DODQ NDPX ERUFXQX WRQ DOWร Q VDWDUDN
D]DOWร UNHQ DOWร Q ย UHWLFLVL ELU ย ONH RODQ .DQDGD GD Eย WoH Doร รทร Qร NDSDWPDN
DPDFร \OD DOWร Q VDWPร รบWร U (NRQRPLVLQLQ Eย \ย NOย รทย QH RUDQOD XOXVDO UH]HUYLQLQ
LoLQGH \ย NVHN PLNWDUGD DOWร Q EXOXQGXUDQ รธVYLoUH ยถGD DOWร Q VWRNODUร Qร \ร O
LoLQGH D]DOWPD\D \|QHOLN ELU SODQ \DSPร รบ YH DOWร Q VDWร รบร QD EDรบODPร รบWร U
6DWร รบWDQ HOGH HGLOHQ IRQODUร Q ELU Nร VPร VDYXQPD IRQXQD DNWDUร OPร รบWร U %RUGR YH
6FKZDUW] V
$OPDQ\D LVH (XURยถQXQ WHGDYย OH JLUPHVL\OH ELUOLNWH $OPDQ 0DUNODUร ยถQร Q
NXOODQร Pร Qร Q VRQD HUPHVL QHGHQL\OH KDWร UD QLWHOLรทLQGH DOWร Q $OPDQ 0DUNร
EDVWร UPร รบ EX DPDoOD ยถGH WRQ ยถGH WRQ DOWร Q VDWร รบร \DSPร รบWร U
KWWS ZZZ JROG RUJ
7$%/2 0(5.(= %$1.$/$5, 6$7,รน .5212/2-รธ6รธ
à á á âQã óPô
ê õ ö ñ ê ç ÷ à á á øQã<ô ù
ù
ä ä ê ç úNêüû ý ýUå çüê ä åPæ çéè ê å åPæ ë æ çNæ ó þ@ÿ ê ì æ í ä ê îïæ ð åPæ ñ ò ê í ÷ à á á ïã ù ù ê ç ê ýüå çüêNä åPæ ç êNñ êUè ê å î]ê æ
ä ê ç ú<æ ë æ çNæ ê ì æ í ä êNîïæ ð åPæ ñPò à á á ã ù ä ì ö í ê üå çUêNä åPæ çéè ê å åPæ ë æ çNæ ê ì æ í ä êNîïæ ð åPæ ñ ò ó êNñ å ÷ à á á Qã ù ä ì ö í ê ý üå çUêNä åPæ çéè ê å åPæ ë æ çNæ ê ì æ í ä êNîïæ ð åPæ ñ ò ó êNñ å ÷ ô ù ä ä êNç ú ê ýüå ù çüê ä å æ çüè ê å åPæ ë<æ ç æ ê ì æ í ä êNîïæ ð åPæ ñPò ó þéÿ ê í ÷ à áNá ù è å ñ ê ä ê !" üå çüê ä å æ çüè ê å å æ ë<æ ç æ ó #$ ê ì æ í ä ê îïæ ð åPæ ñ ò î î õ ÷ % è! ê & zå ù çüê ä åPæ çüè ê å åPæ ë æ çNæ ê ì æ í ä êNîïæ ð å æ ñPò &' í)( î+* ñ ö å ö, " üå ù çüê ä å æ çüè ê å å æ ë<æ ç æ ê ì æ í ä êNîïæ ð åPæ ñPò ñ - ê ç å ö ç. Uå ù çüê ä åPæ çüè ê å åPæ ë æ çNæ ê ì æ í ä êNîïæ ð å æ ñPò
ó
ñ êNä æ í ÷ à á á /
ó
êNñ å ÷
ñ ê ñ í õ êNç í ê ä ê ñ æ å êNñ ê CVæ ç úNêNç D # *
Belçika 202 ton a ä åPæ çéè ê å åPæ ë æ çNæ ê ì æ í ä êNîïæ ð åPæ ñ ò
ù ä ì ö í ê üå U ç êNä åPæ çéè ê å åPæ ë æ çNæ ê ì æ í ä êNîïæ ð åPæ ñ ò
10 2 í è î.3 ñ 45 ! å ù çüê ä åPæ çéè ê å åPæ ë æ çNæ
ê ì æ í ä ê îïæ ð åPæ ñ ò &' í)( î+* ñ ö å ö6 Yå ù çüê ä å æ çüè ê å å æ ë<æ ç æ ê ì æ í ä ê îïæ ð åPæ ñ ò 17 ù ä ù ç8 ê ý ýUå ù ü ç ê ä åPæ çéè ê å åPæ ë æ çNæ ê ì æ í ä êNîïæ ð å æ ñPò à á á á 19 ù ÿ ç84 ö ä å ñ ê ä åPæ ç]ñ õ ñ ö ç ö û$ 8 üå çüê õ ê ä å ê ê ë<æ ç æ ê ì æ í ä ê îïæ ð åPæ ñ ò è å ñ ê 8 ê ñ ê ä æ ë æ ç ú ê]êNä åPæ ç ù ñ õ ñ ö ç ö6 8 üå çüê õ ê ä å å æ ë<æ ç æ ê ì æ í ä ê î æ ð åPæ ñ ò 1: ê ç ê úNê ]êNñ êNä æ ë<æ ç úNê êNä åPæ ç ù ñ õ ñ ö ç ö6 û" Uå çüê õ ê ä å å æ ë<æ ç æ ê ì æ í ä ê î æ ð åPæ ñ ò êNä õ8 ê å ù çüê ä åPæ çéè ê å îïæ ð åPæ ñ ò ;9 ç 4 ö ä å ñ + < ñ í õ ê ç í ê è æ = çNæ ç]ö ä ízê ä åPæ ç ù ó ô ö * ê ä è ö ç ú üå çüê ä å æ çüè ê åPæ ä îïæ ð åPæ ñPò ê õ ö ñ êNç >@? A ò ý ÷ ;9 ç 4 ö ä å ñ + < ñ í õ ê ç í ê è æ = çNæ ç]ö í ö ç ÿ ö êNä åPæ ç ù ó >@? A ö * ê ä è ö ç ú üå çüê ä å æ çüè ê åPæ ä îïæ ð åPæ ñPò B& ä 2 ä
Central Bank Gold Agreement’ (CBGA) ó ö îUõ êNä ê ç î æ ð åPæ ñPò B& ä 2 ä ÷ 19 ç 4 ö ä å ñ + < ñ í õ êNç í ê è æ = ç æ ç 2 ì 2 ç ÿ 2 ê äå æ ç ù ó : ö * ê ä è ö ç ú üå çüê ä å æ çüè ê åPæ ä îïæ ð å æ ñPò ê è æ î >@? A " ò ý ÷ â E E E 1 9 8ç 4 ö ä å ñ . < ñ í õ ê ç í ê è æ = çNæ çéú"FNñ ú 2 ç ÿ 2 ù ó þéÿ êNä åPæ ç ö * êNä è ö ç ú " üå çUêNä åPæ çéè ê å æ ä îïæ ð åPæ ñ ò " ê í >@? A "G ò ý ÷ 19 ç 4 ö ä å ñ + < ñ í õ êNç í ê è æ = ç æ ç 3 ð ö ç ÿ ö êNä åPæ ç ù ó >@? A ö * ê ä è ö ç ú üå çüê ä å æ çüè ê åPæ ä îïæ ð å æ ñPò ê ñ å
G ò " ÷ 19 è ÿ 3 ê ð ä ê ê #
ö ì ñ H ý ýüå ù çüêNä åPæ çéè ê å î]ê ê ó ê ë<æ çNæ ê ì æ í ä ê îïæ ð åPæ ñ ò ê æ è ÷
ù * ( ç å ñ êNä ê ç íJI ld Agreement’ ù í ê è êNîïæ ç ú ê ! Nýüå çUêNä åPæ çéè ê åPæ ä îïæ ð åPæ ñ ò 19 ç 4 ö ä å ñ + < ñ í õ êNç í ê è æ = ç æ çUêNä åPæ ç ÿ æ êNä åPæ ç ù ó >@? A ö * ê ä è ö ç ú üå çüê ä å æ çüè ê åPæ ä îïæ ð å æ ñPò ê æ è
ò " ÷ è å ñ ê ýUå ù çüê ä åPæ çüè ê å îïæ ð åPæ ñPò 19 ç 4 ö ä å ñ + < ñ í õ êNç í ê è æ = ç æ çK ú ö ç ÿ ö êNä åPæ ç ù ó ô ö * ê ä è ö ç ú üå çüê ä åPæ çüè ê åPæ ä îïæ ð å æ ñPò ê õ ö ñ êNç >@? A ò ý ÷ &L ö ä ö ò ý G]îïö ä ù çüê ä åPæ çéè ê å åPæ ë æ çNæ ê ì æ í ä êNîïæ ð å æ ñPò ó ù ë è å è ÷ > ñ 4 ê K ýMH ý ý ý ù ç èéê ä å æ çüè ê å ê ÿ ê ë æ çNæ ó ù ê ì æ í ä ê î æ ð åPæ ñ ò ë è å è ÷ N9 ç 4 ö ä å ñ + < ñ í õ êNç í ê è æ = ç æ çüè í ö õ ö ç ÿ ö êNä åPæ ç >@? A ù ó ö * ê ä è ö ç ú üå çüê ä å æ çüè ê åPæ ä îïæ ð å æ ñPò G Eylül ý ò Ný ÷ 19 ç 4 ö ä å ñ . ñ í õ êNç í ê è æ = ç æ çéú ù í õ ç ÿ ù ó êNä åPæ ç ö * êNä è ö ç ú " üå çUêNä åPæ çéè ê å æ ä îïæ ð åPæ ñ ò : ê è æ î >@? A ûZò ý ÷ ä îQêNç8 ê ò Uå ù ç * ê åPæ ñ êQç ö å ä ö ë ö å ê ð æ ê çüêNä åPæ ç ÿ ê ñ ê è ê å ê ê ë æ çNæ ê ì æ í ä êNîïæ ð åPæ ñPò
ò ÷
.D\QDN 0DQDJLQJ *ROG 5HVHUYHV 'HXWVFKH %DQN V
7$%/2 0(5.(= %$1.$/$5, 6$7,Ú .5212/2-ø6ø OQP R"S T
UNV W X Y Z [ \"] \ ^J\"] _,\ ` a b W8_!b c d e W d WJf W g W8h g
O)P8R"S T
b Z [id W<Y j8b Z \ c Y W k \<l mJ[ f WJb Z [id WJc8b [id Z n.d o![id ] p
b Z [id W<Y j8b Z \ c Y W k \ l yJ[ f WKb Z [ d WJc8b [id Z n.d o![id ] p
q l r<s)h b _QU$t1u@v5l w&x8p l y8z
q x6w s)h b _QU"l Â&#x2014; r p m y8z
U{V c!| Y } ] \ x,w<[ f WKb Z [id WJc b8[ n.d o![id ] p
UNV c!| Y }8] \<l Â&#x2C6;&p wK[ f WJb Z [ d WJc8b [ n.d o![id ] p
~@ MÂ&#x20AC; R8Â Â&#x201A;TÂ&#x192;U{V c!| Y } ] \ x6Â&#x201E;"p wK[ f WJb Z [id W)c8b [ n+d o![id ] p Â&#x2026; R"Â&#x2020; Â Â&#x201A;T
UNV W!X"Y Z [ \"] \ ^J\"] _6\ ` a b W _!b c d e W d WJf W8b Z [id W8h d
~@ MÂ&#x20AC; R8Â Â&#x201A;T
U{ÂŽ b W8b k b r p yK[ f WÂąb Z [id W)c8b8[ n.d o![ d ] p
U{V W X Y Z [ \"] \ ^J\"] _,\ ` a b W8_!b c d e W d WJf W Â&#x2021; Y ] Y W8h Y
UNV c!| Y } ] \<l lMp mJ[ f WKb Z [ d WJc8b [ n.d o![id ] p
b Z [id W<Y j8b Z \ c Y W k \<l mJ[ f WJb Z [id WJc8b [id Z n.d o![id ] p
U ²¥g W b W Y c![ b WJb Z [id W<] \ `!\"] | Y W Y,lMp mJ[ f W
q x,Â&#x2C6; ^<b ] [ U tÂ&#x2030;uÂ&#x160;vÂ&#x2039;l w wMp y y z UNV c6| Y } ] \+x!mJ[ f WJb Z [id W)c8b8[ n.d o![ d ] p
b8`8b Z [ n+d o6[id ] p Â&#x2026; R"Â&#x2020; Â Â&#x201A;T
U Â&#x152;@| g c![ g ] Â?8b<r yJ[ f WJb Z [id W)c8b [ n+d o![id ] p
UNV c!| Y }8] \<l lMp mJ[ f WJb Z [ d WJc8b [ n.d o![id ] p U Â&#x152;)Z n b W!Â?8b<Â&#x2014;"p mJ[ f WKb Z [ d WJc8b [ n.d o![id ] p
Â&#x17D;@Â? Â? R"Â&#x2018;&Â&#x2019;Â&#x201C;U{V c!| Y } ] \ x6mK[ f WKb Z [ d WJc b8[ n.d o![id ] p
UNV W!X"Y Z [ \"] \ ^J\"] _6\ ` a b W _!b c d e W d WJf W!Â?!\ k"Y W h Y
Â&#x2026; R8Â&#x201D; Â&#x2022; Â? TÂ&#x2013;UNV W!X"Y Z [ \"] \ ^J\"] _6\ ` a b W _!b c d e W d WJf W Y _ Y W8h Y
b Z [id W<Y j8b Z \ c Y W k \ l yK[ f WKb Z [ d WJc8b [id Z n.d o![id ] p
b Z [id W<Y j8b Z \ c Y W k \<l yJ[ f WJb Z [id WJc8b [id Z n.d o![id ] p
q m ^<b ] [ U"l ¢8wMp m y8z
q x!m ^<b Â? d cJU tÂ&#x2030;uÂ&#x160;vÂ&#x2039;l w Â&#x2014;"p y y z U{V c!| Y } ] \ x,wMp mJ[ f WJb Z [id W)c8b [ n+d o![id ] p
U ÂłÂ&#x160;\"W!\ ` g \ Z Z b+x,lMp x!rJ[ f WKb Z [ d WJc8b [ n.d o![id ] p Â&#x17D;@Â? Â? R"Â&#x2018; T
Uit@] g!X"g8b Â? x p Â&#x201E;J[ f WKb Z [ d WJc8b [ n.d o![id ] p Â&#x2DC; R8Â&#x2122; Â? Â&#x2020; R"Â&#x2018; TÂ&#x161;UNV c6| Y } ] \+x6wMp mK[ f WKb Z [id WJc b8[ n.d o![id ] p UiÂ&#x203A;Â&#x2030;f Z Z b W k bKl<[ f WKb Z [id W)c8b8[ n.d o![id ] p
UNV c!| Y } ] \<l r"p wK[ f WKb Z [ d WJc8b [ n.d o![id ] p Â&#x2026; R8Â&#x201D; Â&#x2022; Â? T
Â&#x153;"Â? Â&#x17E;+Â&#x17E; Â&#x2122; T U{V W X Y Z [ \"] \ ^J\"] _6\8` a b W8_!b c d e W d WKf W Â&#x;8}8Â&#x; W8h Â&#x;
U{ÂŻ@g c6Â?8b b Z [id W ] \ ` \ ] | Y W Y´Â&#x2C6; x p mJ[ f W
q x xÂĄÂ \ n n g!`)U$tÂ&#x2030;uÂ&#x160;vÂ&#x2039;l w Â&#x201E; p l m z
b8`8b Z [ n+d o6[id ] p
U{V c!| Y } ] \ x6Â&#x201E;"p Â&#x2C6;<[ f WJb Z [id W)c8b [ n+d o![id ] p
U Â b8Â? Z b W!k b Z [id W<] \ ` \ ] | Y W Y,y"p mJ[ f WJb ] [id ] n.d o![id ] p
UiÂ&#x203A;Â&#x2030;f Z Z b W k b.x p ¢J[ f WJb Z [id WJc8b [ n+d o![id ] p
Â&#x2DC; R8Â&#x2122; Â? Â&#x2020; R"Â&#x2018; Tœ¾ Â&#x152;)Z n b W6Â?8b<l"p Â&#x2C6; [ f WKb Z [id W)c8b8[ n.d o![id ] p
U Â&#x152;)Z n b W!Â?8b.x6lK[ f WJb Z [id W)c8b8[ n+d o![ d ] p ÂŁ@¤ Â? i ¼ Â? TÂŚUNV c!| Y } ] \+x!Â&#x201E; p Â&#x201E;K[ f WKb Z [id W)c8b8[ n.d o![ d ] p
UNV c!| Y } ] \<l y"p lK[ f WKb Z [ d WJc8b [ n.d o![id ] p Â&#x153;"Â? Â&#x17E;+Â&#x17E; Â&#x2122; TÂŚUNV c!| Y }8] \ b Z [id W<] \ ` \ ] | Y W Y,l m"p ¢K[ f W
UiÂ&#x203A;Â&#x2030;f Z Z b W k bKwMp mJ[ f WJb Z [id WJc8b [ n+d o![id ] p UNV W X Y Z [ \"] \ ^J\"] _,\ ` a b W8_!b c d e W d W
b `8b Z [ n.d o![ d ] p ÂŁ@¤ Â?  iÂĽ Â? TÂŚU{ÂŽ b W8b k b<l"p Â&#x2014;K[ f WKb Z [id W)c8b8[ n.d o![id ] p
f W k ÂŞ ] k Â&#x; W8h Â&#x;Jb Z [id W Y j8b Z \ c Y W!k \ l yK[ f WKb Z [id W c b8[id Z n.d o![id ] p q x6l ÂŤ&Â? Z Â&#x; Z,U tÂ&#x2030;uÂ&#x160;vÂ&#x2039;l Â&#x2014; y"p y y8z
U{V c!| Y } ] \ l r"p mJ[ f WJb Z [id W)c8b [ n+d o![id ] p § Â&#x201D; ¨ ŠM¨ T
U{V c!| Y } ] \ l r p xÂĄ[ f WJb Z [id W)c8b8[ n+d o![ d ] p
U{V c!| Y } ] \ x6m"p lK[ f WJb Z [id W)c8b [ n+d o![id ] p
Ui¡&Y Z Y ¸ Y W Z \"] b Z [id W ] \8` \"] | Y W Y,l"p Â&#x2C6; [ f W
UiÂ&#x203A;Â&#x2030;f Z Z b W k b.x6wMp mK[ f WKb Z [id WJc b8[ n.d o![id ] p
b ] [id ] n.d o![id ] p
UiÂ&#x203A;ÂĄd ] | b8[ Y c![ b W x6r"p xÂĄ[ f WJb Z [id W)c8b8[ n+d o6[id ] p § S Â?Â&#x17E; T
UNV c!| Y }8] \<l Â&#x2C6;&p Â&#x2014;J[ f WJb Z [ d WJc8b [ n.d o![id ] p U{Â&#x203A;Â&#x2030;f Z Z b W k b<Â&#x201E;"p mJ[ f WKb Z [ d WJc8b [ n.d o![id ] p
b Z [id W<Y j8b Z \ c Y W k \<l yJ[ f WJb Z [id WJc8b [id Z n.d o![id ] p
§ Â&#x201D; ¨ ŠM¨ T
U{ÂŽ b W b k b<r"p yJ[ f WKb Z [ d WJc8b [ n.d o![id ] p U Â&#x152;@| g c6[ g ] Â? b r y p yK[ f WJb Z [id W)c8b8[ n.d o![ d ] p
U{V c!| Y } ] \ l m"p wK[ f WJb Z [id W)c8b [ n+d o![id ] p
UiÂŽ b W8b8k b<b Z [id W<] \8` \"] | Y W Y,lMp Â&#x201E;J[ f WJb8`8b Z [ n.d o![id ] p § S Â?Â&#x17E; T
ÂŹ R Â? Â&#x2022; Â&#x17E; TÂUNV W!X"Y Z [ \"] \ ^J\"] _,\ ` a b W _!b c d e W d WJf W Â&#x2021; \ o Y W8h8Y
U{V c!| Y } ] \ l Â&#x2014;"p mJ[ f WJb Z [id W)c8b [ n+d o![id ] p Ui¡&Y Z Y ¸ Y W Z \"] b Z [id W<] \8` \"] | Y W Y x p Â&#x2014;J[ f WKb ] [id ] n+d o![ d ] p
b Z [id W<Y j8b Z \ c Y W k \<l yJ[ f WJb Z [id WJc8b [id Z n.d o![id ] p
UiaÂ&#x2030;g Z X b ] Y c![ b WJb Z [ d W ] \ ` \"] | Y W Y,l r"p ¢J[ f W
q l Â&#x201E; ÂŽ b c d nÂŚU tÂ&#x2030;uÂ&#x160;vÂ&#x2039;l Â&#x201E; r"p m y8z
b ] [id ] n+d o6[id ] p
ÂŁ Â&#x2020; R"¨ Â&#x2022; S TÂ&#x2013;UNV c!| Y }8] \<l&x p rJ[ f WJb Z [ d WJc8b [ n.d o![id ] p
ÂŹ R Â? Â&#x2022; Â&#x17E; TÂUNV c!| Y }8] \ l ¢"p yJ[ f WJb Z [id WJc8b [ n.d o![id ] p
UiÂŽ b W8b8k b.x p Â&#x201E;J[ f WJb Z [id W)c8b8[ n+d o6[id ] p
UiÂ&#x203A;Â&#x2030;f Z Z b W!k b<l"p yJ[ f WJb Z [id W)c8b8[ n+d o![ d ] p
UiÂ&#x203A;Â&#x2030;f Z Z b W k b<y"p Â&#x2C6;<[ f WJb Z [id WJc8b [ n+d o![id ] p
U{¡MY Z Y ¸ Y W Z \"] r"p mJ[ f WKb Z [ d WKb Z n+d o6[id ] p
U ^K\ _6c Y _!b<y"p rJ[ f WJb Z [id WJc8b [ n+d o![id ] p UiÂŻ@g c!Â? b b Z [ d W ] \ ` \"] | Y W Y6Â&#x201E; p x [ f WKb ] [id ] n.d o![id ] p U °Â&#x2030;Y n Â&#x2021; b Â&#x2021; | \ y"p wK[ f WJb Z [id WJc8b [ n+d o![id ] p
.D\QDN 0DQDJLQJ *ROG 5HVHUYHV 'HXWVFKH %DQN V
$YUXSD 0HUNH] %DQNDODUÕ¶QÕQ DOWÕQ VDWÕúODUÕ \ÕOÕQGD WRQOXN
VDWÕúOD WDULKLQ HQ \ NVHN VDWÕú VHYL\HVLQH XODúÕUNHQ YH \ÕOODUÕQGD
VDWÕú UDNDPODUÕQGD |QHPOL ELU GH÷LúLNOLN ROPDPÕú KHU LNL \ÕOGD GD WRQOXN
VDWÕú JHUoHNOHúPLúWLU 7DEOR 7 P G Q\DGDNL PHUNH] EDQNDODUÕQÕQ WRSODP
DOWÕQ VDWÕúÕ LVH \ÕOÕQGD WRQ¶GXU ùHNLO
7$%/2 $9583$ 0(5.(= %$1.$/$5,1,1 $/7,1 6$7,ù/$5, 721
øVYLoUH
øQJLOWHUH
+ROODQGD
$YXVWXU\D
$OPDQ\D
7RSODP
.D\QDN *ROG 6XUYH\ *ROG )LHOGV 0LQHUDO 6HUYLFHV /WG V
ton 450
400
350
422
422
300 250
¹JºM»{¼ ½8¾ ¿ À"» Á´À Â.ÃM¾ Ä Á´¾ Å ¾ »NÆ Ç
200
È É Ê À"» ÇiÇ
150
100
50 0
82
68
2000
2001
À Í&À"Ä Î » ¾ Å,ÃM¾ Ä Á@Ï¡Ð Å Ñ ¹<Ò » À À Ó À"Ä!Î Ô Õ!Ö Ö Ö ×{Ø ¾ É Ó Â ¾ ¾8Î ¾ Ä<Ù Å Á´À"Å À"»iÉÚÁÚ¾ ½ Û ¾ Ó@¾ Á´Î ¾ ÑMÆ »NÜ Ç{Ç È&Ù Ä!Ý ¾ Ñ ¾ Á6É Ñ"É Ê À"»"Î Ù ÓÞÙ Å Á À"Å À"»{É´ÁÚ¾ ½8Û ¾ Ó¡¾ Á´Î ¾8ÑMÆ »NÜ
* Ë"Ì
ùHNLO $YUXSD YH 'L÷HU 0HUNH] %DQNDODUÕQGDQ *HOHQ $OWÕQ 6DWÕúODUÕ
.D\QDN *ROG 6XUYH\ *ROG )LHOGV 0LQHUDO 6HUYLFHV /WG V
0HUNH]L SODQODPD LOH \|QHWLOHQ HNRQRPLOHUGH DOWÕQ VDWÕúODUÕ \ÕOOÕN
PDGHQ UHWLPOHULQH J|UH GH÷LO EX ONHOHULQ G|YL] LKWL\DoODUÕQD J|UH EHOLUOHQPHNWHGLU 0HUNH] EDQNDODUÕQÕQ DOÕP YH VDWÕP NDUDUODUÕQGD \ÕOGDQ \ÕOD
E \ N IDUNOÕOÕNODU J|]H oDUSPDNWDGÕU $OWÕQ SL\DVDODUÕQGD ROGXNoD DNWLI RODQ
PHUNH] EDQNDODUÕQÕQ VD\ÕFD DUWPDVÕ KHU ELULQLQ NHQGL ONH SROLWLNDVÕQD ED÷OÕ
RODUDN IDUNOÕ HNRQRPLN YH SDUD SROLWLNDVÕ RODQ PHUNH] EDQNDODUÕQÕQ DOWÕQ
UH]HUYOHUL NRQXVXQGD QH \DSWÕNODUÕ YH\D QH \DSDFDNODUÕ NRQXVXQGD WDKPLQ
\DSPD\Õ J oOHúWLUPLúLU gUQH÷LQ ¶GD SL\DVDODUD WRQ DOWÕQ DU] HGHQ
PHUNH] EDQNDODUÕ ¶GH WRQ DOWÕQ DOPÕúODUGÕU .Õ\PHWOL 0DGHQOHU YH
3L\DVDODUÕ V
gQHPOL PLNWDUGD DOWÕQÕQ UHVPL VHNW|UGH DWÕO RODUDN WXWXOGX÷X
ELOLQGL÷LQGHQ EX VWRNODUÕQ VDWÕúD VXQXOPDVÕ KDOLQGH SL\DVDGDNL DOWÕQ DU]ÕQGD
DUWÕú PH\GDQD JHOPHNWH EX GD IL\DWODUÕ DúD÷Õ\D oHNPHNWHGLU %X GXUXPX
HQJHOOHPHN GDKD úHIIDI YH GHQJHOL ELU DOWÕQ SL\DVDVÕ ROXúWXUPDN DPDFÕ\OD
(\O O ¶GD PHUNH] EDQNDVÕ WDUDIÕQGDQ µ7KH &HQWUDO %DQN *ROG
$JUHHPHQW¶ DGÕ DOWÕQGD NDWÕOÕPFÕ ONHOHULQ DOWÕQ UH]HUY SROLWLNDODUÕQÕ LOJLOHQGLUHQ
YH DOWÕQ VDWÕúODUÕQD NÕVÕWODPD JHWLUHQ ELU DQODúPD LP]DODQPÕúWÕU $QODúPD
VRQUDVÕQGD UHVPL NXUXP DOWÕQ VDWÕúODUÕQÕQ EHOOL ELU PLNWDUGD NDODFD÷ÕQÕ YH DOWÕQ
IL\DWODUÕQÕQ \ NVHOHFH÷LQL G ú QHQ DOWÕQ UHWLFLOHULQLQ KHGJLQJ LúOHPOHULQL
D]DOWPDODUÕ GD DOWÕQ DU]ÕQÕQ G úPHVLQH QHGHQ ROPXúWXU &URVV V
µ7KH &HQWUDO %DQN *ROG $JUHHPHQW¶
$QODúPD NDSVDPÕQGDNL PHUNH] EDQNDVÕ $YXVWXU\D 0HUNH]
%DQNDVÕ øWDO\D 0HUNH] %DQNDVÕ )UDQVD 0HUNH] %DQNDVÕ 3RUWHNL] 0HUNH]
%DQNDVÕ øVYLoUH 0HUNH] %DQNDVÕ %HOoLND 0HUNH] %DQNDVÕ / NVHPEXUJ
0HUNH] %DQNDVÕ $OPDQ\D 0HUNH] %DQNDVÕ øVSDQ\D 0HUNH] %DQNDVÕ
øQJLOWHUH 0HUNH] %DQNDVÕ )LQODQGL\D 0HUNH] %DQNDVÕ +ROODQGD 0HUNH]
%DQNDVÕ øUODQGD 0HUNH] %DQNDVÕ øVYHo 0HUNH] %DQNDVÕ YH $YUXSD 0HUNH]
%DQNDVÕ¶GÕU
6|] NRQXVX DQODúPD\D J|UH DOWÕQ JOREDO SDUDVDO VLVWHPLQ |QHPOL ELU
SDUoDVÕ RODUDN NDOPD\D GHYDP HGHFHNWLU $QODúPD\D LP]D DWPÕú ONH
PHUNH] EDQNDVÕ DOWÕQ VDWÕúODUÕQÕ |QFHGHQ SODQOD\ÕS ELU SURJUDPD ED÷OD\DUDN
VDWÕú WDULKOHULQL |QFHGHQ SL\DVD\D LODQ HGHFHNOHULQL WDDKK W HWPLúOHUGLU
hONHOHU SODQODQPÕú VDWÕúODUÕQ GÕúÕQGD ELU VDWÕú JHUoHNOHúWLUHPH\HFHNOHUGLU
$QODúPDQÕQ ELU GL÷HU PDGGHVLQH J|UH SODQODQPÕú DOWÕQ VDWÕúODUÕ
\ÕOOÕN ]DPDQ GLOLPL LoHULVLQGH JHoHUOL RODFDNWÕU <ÕOOÕN VDWÕúODU \DNODúÕN
WRQGDQ ID]OD RODPD\DFDNWÕU GROD\ÕVÕ\OD GD DQODúPDQÕQ JHoHUOL RODFD÷Õ \ÕO
LoLQGH WRSODP DOWÕQ VDWÕúODUÕQÕ \DNODúÕN WRQX JHoHPH\HFHNWLU $\UÕFD
\ÕO VRQUD \HQLOHQHFHN RODQ DQODúPD\Õ LP]DOD\DQ ONHOHU YDGHOL YH RSVL\RQ
DOWÕQ LúOHPOHULQL DUWÕUDPD\DFDNODUGÕU 1HXEHUJHU V
%X DQODúPD DOWÕQ DU]ÕQÕ EHOLUOH\LFL HWPHQOHUGHQ RODQ UHVPL NXUXP
VDWÕúODUÕQD NÕVÕW JHWLUPHVL VHEHEL\OH DOWÕQ DU]ÕQÕ HWNLOHPLúWLU $QODúPD VRQ
\ÕOODUGD GHYDP HGHQ PHUNH] EDQNDODUÕ VDWÕúODUÕ QHGHQL\OH WHGLUJLQ RODQ DOWÕQ
SL\DVDVÕQGD UDKDWODPD \DUDWPÕúWÕU
$YUXSD 0HUNH] %DQNDVÕQÕQ DOWÕQ VDWÕúODUÕQÕ VÕQÕUODQGÕUPDODUÕ
NRQXVXQGD YDUGÕNODUÕ DQODúPDQÕQ VRQD HUHFH÷L \ÕOÕQGDQ VRQUD \HQL
WXWXPXQ QH RODFD÷Õ SL\DVDGD PHUDN NRQXVXGXU %DQN IRU ,QWHUQDWLRQDO
6HWWOHPHQWV %,6 '|YL] YH $OWÕQ %|O P %DúNDQÕ *LDFRPR 3DQL]]XWWL¶\H J|UH
DQODúPDQÕQ VRQD HUPHVLQGHQ VRQUD o VHQDU\RGDQ ELULQLQ JHUoHNOHúPHVL
RODVÕ J|] NPHNWHGLU $QODúPDQÕQ X]DWÕOPDPDVÕ KDOLQGH SL\DVD KD\DO
NÕUÕNOÕ÷ÕQD X÷UD\DFDN YH GDKD oRN ROXPVX] yönde tepki verecektir. Piyasada
E|\OH ELU GXUXP DQODúPD\Õ LP]DOD\DQ ONHOHULQ úDUWODUGD YH V UHOHUGH
X]ODúDPDGÕ÷Õ úHNOLQGH \RUXPODQDFDN YH DOWÕQ UH]HUYOHUL LOH LOJLOL \HQL ELU
G ]HQOHPH EHNOHQHFHNWLU %X GXUXP PHUNH] EDQNDODUÕQÕQ JHOHFHNWHNL |G Qo
IDDOL\HWOHUL LOH LOJLOL RODUDN GD EHOLUVL]OLN \DUDWDFDNWÕU ß
3DQL]XWWL¶\H J|UH DQODúPDQÕQ PHYFXW úHNOLQGH \HQLGHQ X]DWÕOPDVÕ
DOWÕQ DU] YH WDOHELQGH oRN |QHPOL ELU GH÷LúLNOLN ROPDGÕ÷Õ P GGHWoH ROXPOX
NDUúÕODQDFDNWÕU $QODúPDQÕQ GH÷LúWLULOPLú ELU YHUVL\RQOD X]DWÕOPDVÕ LVH HQ RODVÕ
VHQDU\R RODUDN NDEXO HGLOPHNWHGLU <DSÕODFDN GH÷LúLNOLNOHUH ED÷OÕ RODUDN
SL\DVDGD ROXPOX YH\D ROXPVX] HWNL \DUDWDELOHFH÷L G ú Q OPHNWHGLU 6DWÕODFDN
YH\D |G Qo YHULOHFHN DOWÕQ PLNWDUODUÕQÕQ D]DOWÕOPDVÕ DOWÕQ IL\DWÕQD X]XQ YDGHOL
ELU GHVWHN VD÷OD\DFDNWÕU $\UÕFD DQODúPDQÕQ YDGH VRQXQGDQ |QFH ROPDN à
3DQL]]XWWL¶QLQ J|U úOHUL 7KH /%0$ 3UHFLRXV 0HWDOV &RQIHUHQFH 0D\ÕV øVWDQEXO .RQIHUDQV 1RWODUÕ¶QGDQ DOÕQPÕúWÕU
]HUH EHú \ÕO GDKD X]DWÕOPDVÕ YH\D DQODúPD\D \HQL PHUNH] EDQNDODUÕQÕQ
NDWÕOPDVÕ GD SL\DVDGD ROXPOX NDUúÕODQDFDNWÕU 'L÷HU WDUDIWDQ DOWÕQ VDWÕúODUÕQÕQ
YH\D |G Qo LúOHPOHULQLQ E \ NO ÷ QGHNL ELU DUWÕú WDOHSWH GHYDPOÕ ELU DUWÕú YH\D DU]GD E \ N ELU G ú ú ROPDGÕNoD ROXPVX] NDUúÕODQDFDNWÕU $\UÕFD
DQODúPD\Õ LP]DODPÕú RODQ ONHOHUGHQ ELULQLQ D\UÕOPDVÕ GD SL\DVDGD ]DUDU
YHULFL ELU JHOLúPH RODFDNWÕU
+XUGD $OWÕQ $U]Õ
+XUGD DOWÕQ DU]Õ KDONÕQ HOLQGH EXOXQGXUGX÷X EDúWD P FHYKHU ROPDN
]HUH KDWÕUD SDUD PDGDO\RQ YH EHQ]HUL DOWÕQ Hú\DODUÕ QDNLW LKWL\DFÕQÕ
NDUúÕODPDN \D GD \HQLVLQL DOPDN ]HUH GH÷LúWLUPHN DPDFÕ\OD VDWPDVÕ\OD
VD÷ODQPDNWDGÕU
$OWÕQ SDUD YH\D P FHYKHUDW Hú\DVÕQD VDKLS RODQ NLúLOHU WDUDIÕQGDQ
NX\XPFX YH VDUUDIODUD VDWÕODQ KXUGD DOWÕQODU HULWLOGLNWHQ VRQUD UDILQDM LúOHPLQH
WDEL WXWXOPDNWD YH D\DU VWDQGDUW DOWÕQ N oHVL KDOLQH JHWLULOGLNWHQ VRQUD
WHNUDU G Q\D DOWÕQ SL\DVDODUÕQD DU] HGLOPHNWHGLU
$OWÕQ IL\DWODUÕQÕQ \ NVHOPH\H EDúODGÕ÷Õ YH HNRQRPLGH \DSÕVDO
GH÷LúLNOLNOHULQ PH\GDQD JHOGL÷L G|QHPOHUGH oHúLWOL ONH YDWDQGDúODUÕ
WDUDIÕQGDQ VDWÕúD VXQXODQ DOWÕQ P FHYKHUDW Hú\DODUÕ KXUGD DOWÕQ DU]ÕQÕQ HQ
|QHPOL ND\QD÷ÕQÕ ROXúWXUPDNWDGÕU
g]HOOLNOH JHOLúPHNWH RODQ ONHOHUGH DOWÕQ P FHYKHU DODQ NLúLOHU DOWÕQ
IL\DWODUÕQÕQ \ NVHOPHVL YH\D HNRQRPLN J oO NOHUOH NDUúÕODúÕOPDVÕ GXUXPXQGD
HOOHULQGHNL DOWÕQODUÕQÕ VDWPDN LVWHPHNWHGLUOHU gUQH÷LQ \OÕQGDNL $V\D
.UL]L VÕUDVÕQGD 7D\ODQG¶GD KXUGD DOWÕQ DU]ÕQGD RUDQÕQGD ELU DUWÕú
J|U OP úW U
Dünya DOWÕQ DU]ÕQÕ ROXúWXUDQ PDGHQ UHWLPL UHVPL VHNW|U VDWÕúODUÕ YH
KXUGD DOWÕQ DU]Õ DUDVÕQGD IL\DW HVQHNOL÷L HQ \ NVHN RODQÕ KXUGD DOWÕQ DU]ÕGÕU
$OWÕQ IL\DWODUÕQÕQ DUWPD\D EDúODPDVÕ\OD ELUOLNWH HOOHULQGHNL DOWÕQÕ SDUD\D
oHYLUPH\H EDúOD\DQ LQVDQODU DOWÕQ IL\DWODUÕQÕQ G úPH\H EDúODPDVÕ\OD ELUOLNWH
VDWÕú LúOHPOHULQL VRQD HUGLUPHNWH YH VDWPÕú ROGXNODUÕ P FHYKHUDW Hú\DODUÕQÕ
RUWD YDGHGH \HQLGHQ VDWÕQ DOPDNWDGÕUODU \ÕOÕQGD DOWÕQÕQ RQV IL\DWÕQÕQ
$%' 'RODUÕ¶QD \ NVHOPHVL KXUGD DOWÕQ DU]ÕQÕQ WRQ¶D oÕNPDVÕQD QHGHQ
ROXUNHQ RQV IL\DWร Qร Q \ร Oร QGD $%' 'RODUร ยถQD Gย รบPHVL KXUGD DOWร Q
DU]ร Qร Q WRQยถD JHULOHPHVLQH QHGHQ ROPXรบWXU .ร \PHWOL 0DGHQOHU YH
3L\DVDODUร V
$U] PLNWDUร Qร Q VH\UL L]OHQHUHN SL\DVDGDNL Gย รบย รบ YH \ย NVHOLรบLQ QHUHGH
VRQXoODQDFDรทร QD LOLรบNLQ ELU ILNLU HGLQLOHELOPHN NROD\ODรบPDNWDGร U +XUGD DOWร Q
DU]ร Qร Q DUWPDVร IL\DW \ย NVHOLรบLQLQ VRQXQD JHOLQGLรทLQLQ YH IL\DWODUร Q \DNร QGD
Gย รบย รบH JHoHFHรทLQLQ KXUGD DOWร Q DU]ร Qร Q D]DOPDVร LVH IL\DW Gย รบย รบย Qย Q VRQXQD
JHOLQGLรทLQLQ YH IL\DWODUร Q \DNร QGD \ย NVHOLรบH JHoHFHรทLQLQ J|VWHUJHVL RODUDN
\RUXPODQPDNWDGร U
+HGJLQJ รธรบOHPOHUL
$OWร Q ย UHWLFLVLQLQ IL\DWODUร Q Gย รบPH ULVNLQH NDUรบร NHQGLVLQL NRUXPD DOWร QD
DOPDN DPDFร \OD JHOHFHNWH ย UHWHFHรทL DOWร QODUร |QFHGHQ EHOLUOHQPLรบ ELU WDULKWH
EHOOL ELU IL\DWOD VDWPDN ย ]HUH Nย OoH DOWร Q WLFDUHWL \DSDQ ELU EDQND YH\D DUDFร
NXUXPOD DQODรบPDVร SL\DVDGD KHGJLQJ LรบOHPL RODUDN DGODQGร Uร OPDNWDGร U %X
DQODPGD KHGJLQJ LรบOHPL YDGHOL VDWร รบ RODUDN GD GHรทHUOHQGLULOHELOLU 1HXEHUJHU
V
Piyasada รผreticilerin hedgLQJ LรบOHPOHULQGHQ GRรทDQ YDGHOL VDWร รบODUร
VSRW SL\DVDGD GD IL]LNL DOWร Q VDWร รบร QD QHGHQ ROPDNWD YH DOWร Q DU]ร Qร
DUWร UPDNWDGร U *HOHFHNWHNL ELU WDULKWH DOWร Q ย UHWLFLVLQGHQ DOWร Q DOPD\ร WDDKKย W
HGHQ WLFDUL EDQND YH\D DUDFร NXUXP GD NHQGLQL ULVNH NDUรบร NRUXPDN รผzere
JHQHOOLNOH ELU PHUNH] EDQNDVร QGDQ DOWร Q |Gย Qo DODUDN VSRW SL\DVDGD EX
DOWร QODUร QDNGH oHYLUPHNWHGLU (OGH HWWLรทL QDNLW IRQX ILQDQV SL\DVDVร QGD
LรบOHWHUHN EHOOL ELU ND]DQo HOGH HGHQ EDQND YDGHVL JHOGLรทLQGH ย UHWLFLGHQ
DOWร QODUร G|YL] NDUรบร Oร รทร QGD DOPDNWD YH PHUNH] EDQNDVร QD RODQ DOWร Q ERUFXQX
|GHPHN ย ]HUH NXOODQPDNWDGร U 6|] NRQXVX KHGJLQJ LรบOHPLQGH WDUDIODUGDQ ELUL
RODQ WLFDUL EDQNDQร Q PHUNH] EDQNDVร Qร Q UH]HUYLQGHQ |Gย Qo DOGร รทร DOWร QODUร
VSRW SL\DVDGD VDWPDVร DOWร Q DU]ร Qร DUWร Uร Fร HWNL \DUDWPDNWDGร U +HGJLQJ LรบOHP รก
PHNDQL]PDVร YH DOWร Q DU]ร QD RODQ HWNLVL รนHNLO ยถGH J|VWHULOPHNWHGLU รข
%X E|Oย Pย Q KD]ร UODQPDVร QGD 1HXEHUJHU V *ROG 6XUYH\ V 7KH *ROG 0DUNHW V +D]LUDQ รธVWDQEXO $OWร Q %RUVDVร $\Oร N %ย OWHQL V 'RUDQ V ยถGHQ \DUDUODQร OPร รบWร U %X NRQXGD GDKD GHWD\Oร ELOJL LoLQ EX ND\QDNODUD EDNร ODELOLU
W =DPDQÕ 0HUNH] EDQNDVÕQÕQ DOWÕQ |G Qo YHUPHVL YH UHWLFLQLQ YDGHOL DOWÕQ VDWÕúÕ
0HUNH] %DQNDVÕ
)LQDQV 3L\DVDVÕ
$OWÕQ hUHWLFLVL YDGHOL DOWÕQ DOÕú VDWÕúÕ
DOWÕQ GHSRVX
\DWÕUÕP
DOWÕQ VDWÕúÕ DOWÕQ DU]ÕQGD DUWÕú
7LFDUL %DQND
6SRW $OWÕQ 3L\DVDVÕ
G|YL] |GHPHVL
W =DPDQÕ $OWÕQ GHSRVXQXQ YDGHVL YH DOWÕQ WHVOLPDWÕ 0HUNH] %DQNDVÕ
DOWÕQ GHSRVXQXQ G|Q ú
)LQDQV 3L\DVDVÕ
$OWÕQ hUHWLFLVL
DOWÕQ IDL]L
DOWÕQ WHVOLPDWÕ
G|YL] |GHPHVL
DQDSDUD YH IDL] JHUL |GHPHVL
7LFDUL %DQND
$OWÕQ KDUHNHWL 1DNLW KDUHNHWL 9DGHOL LúOHP
ùHNLO +HGJLQJ øúOHP 0HNDQL]PDVÕ YH 6SRW $OWÕQ 3L\DVDVÕQD (WNLVL .D\QDN 7KH *ROG 0DUNHW ,QWHUQDWLRQDO 0RQHWDU\ )XQG 7UHDVXUHU 'HSDUWPHQW V
%(ùø1&ø %g/h0
'h1<$ $/7,1 3ø<$6$/$5, $OWÕQÕQ SDUDVDO VLVWHPGH GH÷LúLP DUDFÕ RODUDN NXOODQÕOGÕ÷Õ G|QHPOHUGH
XOXVODUDUDVÕ NDPEL\R VLVWHPL GROD\ÕVÕ\OD GD DOWÕQ WLFDUHWL ]HULQGHNL VÕNÕ
NRQWUROOHU ELU oRN ONHGH DOWÕQ SL\DVDVÕQÕQ JHOLúLPLQL HQJHOOHPLúWLU $QFDN
¶OL \ÕOODUÕQ EDúÕQGD %UHWWRQ :RRGV SUHQVLSOHULQLQ JHoHUOLOL÷LQH VRQ
YHULOPHVL LOH ELUOLNWH DOWÕQÕQ HNRQRPLN G ]HQGH SDUDVDO LúOHYLQL ND\EHWPHVL
XOXVODUDUDVÕ DOWÕQ WLFDUHWLQH \|QHOLN \DVDNODPDODUÕQ JHUHNoHVLQL RUWDGDQ
NDOGÕUPÕúWÕU
$OWÕQ
WLFDUHWLQH
\|QHOLN
OLEHUDOL]DV\RQ
KDUHNHWOHULQLQ
\D\JÕQODúPDVÕ XOXVODUDUDVÕ DOWÕQ SL\DVDODUÕQÕQ ROXúXPX YH JHOLúLPLQH X\JXQ
]HPLQ KD]ÕUODPÕúWÕU <ÕOGÕUÕP V
$OWÕQÕQ VWUDWHMLN |QHP WDúÕ\DQ ELU PDO YH XOXVODUDUDVÕ ELU UH]HUY DUDFÕ
ROPDVÕ QHGHQL\OH G Q\DGDNL SHN oRN SL\DVDGD DOWÕQ ERUVDODUÕ PDO ERUVDODUÕQGDQ D\UÕ RODUDN \DSÕODQGÕUÕOPÕúWÕU %XQODU DOWÕQ YH\D NÕ\PHWOL PDGHQ
ERUVDODUÕ RODUDN DGODQGÕUÕODQ YH VDDW IDDOL\HW J|VWHUHQ ERUVDODUGÕU
' Q\D DOWÕQ ERUVDODUÕ LoLQGH EDúOÕFDODUÕ /RQGUD $OWÕQ %RUVDVÕ = ULK
$OWÕQ %RUVDVÕ 1HZ <RUN $OWÕQ %RUVDVÕ &20(; +RQJ .RQJ $OWÕQ %RUVDVÕ YH
7RN\R $OWÕQ %RUVDVÕ¶GÕU %RUVDODUÕQ JHOLúLPLQGH ]DPDQ DoÕVÕQGDQ IDUOÕOÕN
ROGX÷X JLEL IDUNOÕ XOXVDO \D GD E|OJHVHO NRúXOODUGD JHOLúHQ SL\DVDODU DUDVÕQGD
LúOHYVHO RODUDN GD IDUOÕOÕNODU J|U OPHNWHGLU
3DUDVDO VLVWHPGH DOWÕQÕQ |QHPLQLQ JLGHUHN D]DOPDVÕ IL]LNL VSRW DOWÕQ
WLFDUHWLQGH \R÷XQODúDQ HVNL WLS ERUVDODUÕQ \DQÕVÕUD DOWÕQD GD\DOÕ YDGHOL DOÕP
VDWÕPODUÕQ YH RSVL\RQ LúOHPOHULQLQ \ U W OPHNWH ROGX÷X \HQL PHUNH]OHULQ
JHOLúPHVLQH \RO DoPÕúWÕU /RQGUD YH = ULK $OWÕQ 3L\DVDODUÕ VSRW DOWÕQ
LúOHPOHULQLQ \DSÕOGÕ÷Õ PHUNH]OHU LoLQ WDP ELU |UQHN ROXúWXUXUNHQ 1HZ <RUN
&20(; YH +RQJ .RQJ SL\DVDODUร GD YDGHOL LรบOHPOHULQ \DSร OGร รทร SL\DVDODUD รถrnek olarak gรถsterilebilir. 6SRW $OWร Q 3L\DVDODUร
6SRW SL\DVDODU DOWร Qร Q IL]LNVHO RODUDN DOร Qร S VDWร OGร รทร |GHPHQLQ YH
WHVOLPDWร Q LรบOHPLQ JHUoHNOHรบWLULOGLรทL Jย QGHQ LNL Jย Q VRQUD \DSร OGร รทร
SL\DVDODUGร U dHรบLWOL DPDoODUOD DOWร Qร IL]LNL RODUDN HOOHULQGH EXOXQGXUPDN
LVWH\HQ \DWร Uร PFร ODU LPDODWODUร QGD NXOODQPDN ย ]HUH DOWร QD LKWL\Do GX\DQ
NX\XPFXODU YH VDKLEL EXOXQGXรทX DOWร Qร VDWWร รทร DQGD SDUDVร Qร DOPDN LVWH\HQ
PDGHQ รบLUNHWOHUL YH EDQNDODU VSRW SL\DVDODUร Q EDรบOร FD NDWร Oร PFร ODUร Gร U
'ย Q\DQร Q |QGH JHOHQ VSRW DOWร Q SL\DVDODUร /RQGUD $OWร Q 3L\DVDVร YH
=ย ULK $OWร Q 3L\DVDVร ยถGร U 8OXVODUDUDVร IL]LNL DOWร Q WLFDUHWLQLQ KDOHQ HQ Eย \ย N
PHUNH]L RODQ /RQGUD VSRW DOWร Q SL\DVDODUร Qร Q JHOLรบPHsinde oldukรงa รถnemli bir
URO R\QDPร รบWร U
+HUKDQJL ELU SL\DVDGD SD]DUODQDFDN RODQ PDOร Q \DQL KDPPDGGHQLQ
DU]ร Qร Q VDรทODQPDVร JHUHNPHNWHGLU 'ROD\ร Vร \OD DOWร Q SL\DVDVร LoLQ GH ELU
ย ONHQLQ GRรทDO ND\QDNODUร DUDVร QGD ]HQJLQ DOWร Q \DWDNODUร QD VDKLS ROPDVร QGDQ
รงoN HQ D] JLUGL PDOL\HWL LOH ย ONH\H DOWร Q DU]ร Qร Q VDรทODQPDVร |QHP
WDรบร PDNWDGร U 1LWHNLP *ย QH\ $IULNDยถGDNL ]HQJLQ DOWร Q \DWDNODUร EX ย ONHQLQ
PHUNH] RODUDN JHOLรบPHVLQH \HWPHPLรบWLU \ย ]\ร O รธQJLOWHUHVLQGH V|Pย UJH
ย ONHOHUGHQ JHWLULOHQ DOWร QODU /RQGUDยถGD SD]DUODQPร รบ /RQGUDยถQร Q Gย Q\DQร Q LON
YH HQ |QHPOL DOWร Q SL\DVDVร KDOLQH JHOPHVLQH QHGHQ ROPXรบWXU <ร OGร Uร P
V
$OWร Q SL\DVDVร Qร Q JHOLรบLPLQGH LNLQFL NRรบXO VHUPD\HQLQ PHUNH]LOHรบWLรทL
ELU SL\DVDQร Q JHUHNOLOLรทL ROPXรบWXU ยถOย \ร OODUGD /RQGUD รธQJLOWereโ nin
V|Pย UJHFL NRQXPXQXQ GD HWNLVL\OH XOXVODUDUDVร KDPPDGGH WLFDUHWLQLQ EXQD
EDรทOร RODUDN GD VHUPD\HQLQ PHUNH]LOHรบWLรทL ELU NDYรบDN ROPXรบWXU %X GD DOWร Qร Q
SD]DUODQDELOHFHรทL ELU SL\DVD LoLQ /RQGUDยถGD JHUHNOL DOW\DSร Qร Q ROXรบPDVร Qร
VDรทODPร รบWร U <ร OGร Uร P V
/RQGUD DOWร Q DOร P VDWร Pร QGD |UJย WOย ELU SL\DVD\D VDKLSWLU
*ย Qย Pย ]GH ROGXNoD KDUHNHWOL ELU WLFDUL IDDOL\HWH VDKQH RODQ YH XOXVODUDUDVร
DOWร Q SL\DVDVร QGD HQ |QHPOL \HUH VDKLS RODQ /RQGUD $OWร Q 3L\DVDVร ยถQGD ROXรบDQ
IL\DW Gย Q\D DOWร Q IL\DWร Qร Q EHlirlenmesini รถnemli รถlรงรผde ekilemektedir.
/RQGUD $OWร Q 3L\DVDVร ยถQGD )L\DW %HOLUOHPH 0HNDQL]PDVร
)L\DW EHOLUOHPH IL[LQJ XOXVODUDUDVร DOWร Q SL\DVDODUร QGD DOร P VDWร P
HPLUOHULQLQ GHQNOHรบWLULOGLรทL IL\DW EHOLUOHPH VHDQVODUร Qร Q VRQXFXQGD ROXรบDQ
NHVLQ IL\DWODUD NDUรบร Oร N JHOPHNWHGLU /RQGUD .ย OoH 3L\DVDVร %LUOLรทLยถQGH /RQGRQ
%XOOLRQ 0DUNHW $VVRFLDWLRQ /%0$ KHUJย Q รธQJLOWHUH VDDWL LOH LNL NHUH VDDW
YH ยถWH EHรบ SL\DVD \DSร Fร ย \HQLQ 7KH %DQN RI 1RYD 6FRWLD
6FRWLD0RFDWWD 'HXWVFKH %DQN $* +6%& %DQN 86$ 1 0 5RWVFKLOG DQG
6RQV /7' 6RFLHWH *HQHUDOH DOร P VDWร P HPLUOHULQH J|UH WHVSLW HGLOHQ WHN ELU
DOร รบ YH VDWร รบ IL\DWร DOWร Q ย UHWLFLOHUL KDPPDGGH NXOODQร Fร Vร VDQD\LFLOHU
\DWร Uร PFร ODU VSHNย ODW|UOHU YH XOXVODUDUDVร KDEHU DMDQVODUร WDUDIร QGDQ UHIHUDQV
IL\DW RODUDN NDEXO HGLOPHNWHGLU *ROG V
h\HOHULQ ELUHU WHPVLOFL LOH NDWร OGร NODUร VHDQVODU \ร Oร QGDQ EHUL
Vย UHJHOHQ ELU JHOHQHNOH 1 0 5RWVFKLOG DQG 6RQV /WG รบLUNHWLQLQ /RQGUD
RILVLQGH D\Qร รบLUNHWLQ EDรบNDQOร รทร QGD Gย ]HQOHQPHNWHGLU 6HDQVD NDWร ODQ DUDFร รฃ
NXUXP WHPVLOFLOHUL LOH DUDFร NXUXPXQ LรบOHP RGDVร DUDVร QGD GHYDPOร ELU WHOHIRQ
EDรทODQWร Vร EXOXQPDNWDGร U $oร Oร รบ IL\DWร Doร NODQGร NWDQ VRQUD ย \HOHU Vร UD\OD EX
IL\DWร Pย รบWHULOHULQH ELOGLULUOHU 0ย รบWHULOHUGHQ ย \HOHUH JHOHQ WDOHSOHUH J|UH
รผyeleU WHPVLOFLOHULQH WDOLPDW YHULUOHU $Oร P YH VDWร P RUDQODUร EHOLUOHQGLNWHQ
VRQUD ย \HOHU LรบOHP \DSPDN LVWHGLNOHUL Nย OoH VD\ร Vร Qร ELOGLULUOHU $oร Oร รบ IL\DWร ย ]HULQGHQ DOร P VDWร P WDOHEL JHOPHGLรทL YH\D DOร P VDWร P GHQJHVL
VDรทODQDPDGร รทร WDNGLUGH Vย UHo DOร P VDWร P HPLUOHULQLQ GHQNOHรบHFHรทL ELU GHQJH
QRNWDVร VDรทODQร QFD\D NDGDU WHNUDUODQร U 'HQJH IL\DW ROXรบWXรทXQGD VHDQV VRQD
HUHU YH EX IL\DW EDรบNDQ WDUDIร QGDQ VDELWOHQHQ IL\DW IL[LQJ RODUDN DQRQV HGLOLU
)L\DW EHOLUOHPH VHDQVODUร ER\XQFD Pย รบWHULOHU GHYDPOร RODUDN IL\DW
GHQJHVLQGHQ KDEHUGDU HGLOPHNWH IL\DWWDNL KHUKDQJL ELU R\QDPD\D NDUรบร DU]
YH WDOHELQ HQ Nร VD Vย UHGH X\XP J|VWHUPHVL VDรทODQPDNWDGร U 0ย รบWHULOHU IL\DW
VDELWOHรบLQFH\H NDGDU DOร P VDWร P HPLUOHULQL GHรทLรบWLUHELOPHNWHGLUOHU %X Wย U ELU
GHรทLรบLNOLรทL DUDFร NXUXP WHPVLOFLOHUL ED\UDN NDOGร UDUDN \DSPDNWDGร U YH KDYDGD
ELU ED\UDN GXUGXรทX Vย UHFH VDELW IL\DW DQRQV HGLOHPHPHNWHGLU รค
)L[LQJ PHNDQL]PDVร KWWS ZZZ OEPD RUJ XN 7|Uย QHU YH $FDU V <ร OGร Uร P V ยถGHQ \DUDUODQร ODUDN DQODWร OPร รบWร U
6DELW IL\DW |QHPOL YH \ย NVHN KDFLPOHUGHNL Pย รบWHUL WDOHSOHUL DUDVร QGDNL
EDรทร WHPVLO HWPHNWHGLU )L\DW ROXรบXP VHDQVODUร LOH Eย Wย Q Gย Q\DGDNL DOWร Q
VDWร Fร ODUร Wย NHWLFLOHUL YH LรบOHPFLOHU ELU DUD\D JHWLULOPHNWHGLU 3L\DVDGDNL Eย Wย Q
SD]DUOร NODU LODQ HGLOHQ VDELW IL\DWODUGDQ \DSร OPDNWD YH EX IL\DW XOXVODUDUDVร
KDEHU
DMDQVODUร
GX\XUXOPDNWDGร U
NDQDOร \OD
Wย P
Gย Q\DGDNL
Wย NHWLFL
YH
ย UHWLFLOHUH
9DGHOL $OWร Q 3L\DVDODUร
9DGHOL LรบOHP QLWHOLNOHUL EHOLUOHQPLรบ VWDQGDUW ELU PDOร Q GHรทHULQLQ
EXJย QGHQ EHOLUOHQHUHN WHVOLPDWร Qร Q YH |GHPHVLQLQ LOHULGHNL ELU WDULKWH
\DSร OPDVร Qร ND\GD EDรทOD\DQ V|]OHรบPHOHULQ DOร Qร S VDWร OPDVร GHPHNWLU
9DGHOL LรบOHP SL\DVDODUร ULVNH NDUรบร NRUXQPD VSHNย ODV\RQ YH DUELWUDM
DPDFร \OD NXOODQร OPDNWDGร UODU *HOHFHรทH G|Qย N WDKPLQL IL\DWร Q ROXรบPDVร Qร ULVN
WUDQVIHULQL DU] WDOHS GHQJHVLQL GRรทUX ND\QDN GDรทร Oร Pร Qร HWNLQ SL\DVD
NRรบXOODUร Qร VDรทOD\DQ EX SL\DVDODUGD LรบOHP J|UHQ V|]OHรบPHOHULQ QLWHOLNOHUL YH
WHVOLPDW WDULKOHUL V|]OHรบPHOHULQ LรบOHP J|UGย รทย ERUVDODU WDUDIร QGDQ
EHOLUOHQPHNWHGLU KWWS ZZZ LDE JRY WU
%X SL\DVDODUร Q NXUXOPDVร QGDNL DPDo SL\DVDODUGD NDUDU DOPD
Vย UHoOHULQL ROXPVX] ELU ELoLPGH HWNLOH\HQ IL\DW ULVNLQL D]DOWPDNWร U 9DGHOL LรบOHP
SL\DVDODUร Qร Q HWNLQ LรบOHPHVL GXUXPXQGD SL\DVDGD LรบOHP \DSDQ NXUXOXรบODU LOJLOL
ย Uย QH DLW DU] YH WDOHELQ JHOHFHNWHNL RODVร VH\UL KDNNร QGD ELOJL HGLQPH รบDQVร QD
VDKLS RODELOPHNWH YH \DSDFDNODUร DOร P VDWร PODUGD VDGHFH JHoPLรบ IL\DWODUร
GHรทLO
JHOHFHNWHNL
\DSDELOPHNWHGLUOHU
IL\DWODUร
GD
GLNNDWH
DODUDN
GHรทHUOHQGLUPH
9DGHOL LรบOHP V|]OHรบPHOHUL LรบOHP \DSร ODQ YDGHGH V|] NRQXVX ย Uย QH
LKWL\DFร RODQ ย \HOHULQ DQODรบPD\ร EXJย QGHQ \DSPDODUร VD\HVLQGH IL\DW
DUWร รบODUร QD YH\D Gย รบย รบOHULQH NDUรบร NRUXQPDODUร Qร VDรทODPDNWDGร U 'LรทHU WDUDIWDQ
YDGHOL LรบOHPOHU LรบOHP \DSร ODQ ย Uย Qย IL]LNL RODUDN NXOODQDFDN Wย NHWLFLOHULQ
JHOHFHNWH LKWL\Do GX\DFDรทร ย Uย Qย WHVOLPDW YDGHVLQGH DODUDN GHSRODPD
PDOL\HWLQGHQ NXUWXOPDODUร Qร VDรทODPDNWDGร U %X VD\HGH |GHPHQLQ LรบOHP
YDGHVLQGH \DSร OPDVร Qร VDรทOD\DUDN V|] NRQXVX ย Uย Q NDUรบร Oร รทร |GHQHFHN
WXWDUร Q GD WHVOLPDW WDULKLQH NDGDU DOWHUQDWLI NXOODQร Pร QD LPNDQ WDQร QPDNWDGร U
9DGHOL LรบOHP SL\DVDVร Qร Q ULVN D]DOWร Fร HWNLVL V|] NRQXVX ROPDNOD EHUDEHU EX
SL\DVDODUÕQ ROXúXPX LOH ULVN IDNW|U RUWDGDQ NDONPDPDNWD VDGHFH ULVNLQ HO
GH÷LúWLUPHVLQH LPNDQ YHULOHUHN ULVN YH ND]DQo NRUXQPD DPDoOÕ LúOHP
\DSDQODUGDQ
VSHN ODWLI
KWWS ZZZ LDE JRY WU
DPDoOÕ
LúOHP
\DSDQODUD
DNWDUÕOPDNWDGÕU
' Q\DGD DOWÕQ VSRW SL\DVDODUÕQ \DQÕ VÕUD YDGHOL SL\DVDODUGD GD LúOHP
görmektedir.
' Q\D DOWÕQ ERUVDODUÕ DUDVÕQGDNL UHNDEHW \HQL JHOLúHQ
PHUNH]OHULQ \HQL DUDoODU VXQXPXQGD |QF O N HWPHOHULQGH HWNLOL ROPXú EX GD
LúOHYVHO IDUNOÕODúPD\Õ YH YDGHOL DOWÕQ SL\DVDODUÕQÕQ RUWD\D oÕNPDVÕQÕ J QGHPH
JHWLUPLúWLU $%'¶GH DOWÕQ WLFDUHWLQLQ \ÕOÕQD NDGDU \DVDN ROPDVÕ
JHOHQHNVHO /RQGUD YH = ULK PHUNH]OHULQGHQ VRQUD JHOLúHQ 1HZ <RUN YH
&KLFDJR DOWÕQ SL\DVDODUÕQÕQ R G|QHPGH IDDOL\HWWH RODQ YDGHOL LúOHP ERUVDODUÕQGDQ \DUDUODQDUDN VSHN ODWLI DOWÕQ WDOHEL ]HULQGH \R÷XQODúPDODUÕQD
\RO DoPÕúWÕU <ÕOGÕUÕP V
+RQJ .RQJ GD XOXVODUDUDVÕ UHNDEHWWHNL \HULQL DODELOPHN LoLQ QDNLW
DOÕP VDWÕPÕQ \DSÕOGÕ÷Õ DOWÕQ YH J P ú ERUVDVÕQÕQ \DQÕVÕUD ¶OHULQ LNLQFL
\DUÕVÕQGD YDGHOL DOWÕQ ERUVDVÕQÕ IDDOL\HWH JHoLUPLúWLU +RQJ .RQJ 9DGHOL $OWÕQ
3L\DVDVÕ 1HZ <RUN &20(; SL\DVDVÕQGDQ VRQUD YDGHOL DOÕP VDWÕPODUÕQ
\DSÕOGÕ÷Õ HQ |QHPOL LNLQFL ERUVD NRQXPXQGDGÕU
¶OL \ÕOODUGD \DúDQDQ SHWURO NUL]L YH \ NVHN HQIODV\RQGDQ VRQUD
J QGHPH JHOHQ YDGHOL DOWÕQ SL\DVDODUÕQÕQ JHOLúLPLQGH EDúOÕFD o HWNHQ URO
R\QDPÕúWÕU øON LNL HWNHQ VSHN ODWLI \DWÕUÕP DPDoOÕ DOWÕQ WDOHELQLQ \R÷XQ ROPDVÕ
YH XOXVODUDUDVÕ IRQ \|QHWLPLQH \|QHOLN PHNDQL]PDODUÕQ \HQL DUDo YH
WHNQLNOHULQ JHOLúWLULOPHVLGLU 9DGHOL SL\DVDODUÕQ JHOLúLPLQH NDWNÕGD EXOXQDQ
üçüncü etken ise, kurumsal ve teknik altyapÕQÕQ WDPDPODQPÕú ROPDVÕ
XOXVODUDUDVÕ VWDQGDUWODUGD IDDOL\HW J|VWHUHQ ELU WDNDV PHUNH]LQLQ ROPDVÕ
RWRPDV\RQ YH JHOLúPLú WHNQRORML NXOODQÕPÕQGDQ ID\GDODQÕOPDVÕ XOXVODUDUDVÕ
SL\DVDODUOD LOHWLúLP D÷ÕQÕQ VD÷ODQPÕú ROPDVÕGÕU <ÕOGÕUÕP V
9DGHOL SL\DVDODUGD NX\XPFXODU DOWÕQ IL\DWODUÕQÕQ GH÷LúLPLQGHQ
ND\QDNODQDQ ULVNOHUL RUWDGDQ NDOGÕUDUDN U QOHULQLQ IL\DWÕQÕ EHOOL ELU G|QHP LoLQ
VDELWOHPHN DPDFÕ\OD DOÕP \DSPDNWD PDGHQFLOLN úLUNHWOHUL LVH UHWLPOHULQL
JHOHFHNWHNL RODVÕ IL\DW G ú úOHULQH NDUúÕ NRUXPDN DPDFÕ\OD VDWÕú
\DSPDNWDGÕUODU
'ย Q\DQร Q gQGH *HOHQ $OWร Q 3L\DVDODUร
8OXVODUDUDVร DOWร Q SL\DVDODUร LQFHOHQGLรทLQGH IDUNOร PHUNH]OHUGH \HU
DODQ SL\DVDODUร Q RUWDN |]HOOLNOHUL ROGXรทX JLEL IDUNOร Oร NODUร Qร Q GD EXOXQGXรทX
GLNNDW oHNPHNWHGLU 'ย Q\DQร Q |QGH JHOHQ DOWร Q SL\DVDODUร Qร Q EHOOL EDรบOร
|]HOOLNOHUL DรบDรทร GD \HU DOPDNWDGร U รฅ6รฆ
3L\DVDODUร Q gUJย WOHQPH %LoLPL
8OXVODUDUDVร DOWร Q SL\DVDODUร QGD GLNNDW oHNHQ ELU QRNWD ED]ร ย ONHOHUGH
WHN ELU ERUVDQร Q \HU DOGร รทร PHUNH]L ELU |UJย WOHQPH V|] NRQXVX LNHQ ED]ร ย ONHOHUGH ELUGHQ ID]OD ERUVDQร Q IDDOL\HWWH ROPDVร Gร U รธQJLOWHUH รธVYLoUH YH
-DSRQ\DยถGD Vร UDVร \OD /RQGUD =ย ULK YH 7RN\R $OWร Q 3L\DVDVร RODUDN
DGODQGร Uร ODQ WHN ELU ERUVD \HU DOPDNWDGร U $%' DOWร Q SL\DVDVร QGD LVH Eย \ย N
borsa faaliyet gรถstermektedir. %XQODU 1HZ <RUN &RPPRGLW\ ([FKDQJH
&20(; &KLFDJR ,QWHUQDWLRQDO 0RQHWDU\ 0DUNHW &KLFDJR %RDUG RI 7UDGH
0LG America Exchange ve New York Mercantile Exchangeโ dir. Vadeli
LรบOHPOHULQ \DSร OGร รทร SL\DVDODU RODQ EX ERUVDODU DUDVร QGD ยถOLN SD\OD HQ
Eย \ย N LรบOHP KDFPL &20(; WDUDIร QGDQ JHUoHNOHรบWLULOPHNWHGLU $OWร Q 3L\DVDODUร QGD 'ย ]HQOH\LFL 2WRULWHOHU
'ย Q\D DOWร Q SL\DVDODUร DUDVร QGDNL ELU GLรทHU IDUNOร Oร N GD Gย ]HQOH\LFL
RWRULWHOHUOH LOJLOLGLU $OWร Q ERUVDODUร ED]ร ย ONHOHUGH PHUNH] EDQNDODUร Qร Q
gรถzetimindH IDDOL\HW J|VWHULUNHQ ED]ร ODUร QGD LVH EX J|UHY YDGHOL LรบOHP
SL\DVDODUร Qร Q LรบOH\LรบLQGHQ VRUXPOX NDPX NXUXOXรบODUร QFD \ย Uย Wย OPHNWHGLU
gUQHรทLQ รธQJLOWHUHยถGH /RQGUD $OWร Q 3L\DVDVร รธQJLOWHUH 0HUNH] %DQNDVร ยถQร Q
J|]HWLPL YH GDQร รบPDQOร รทร QGD NXUXODQ /%0$ oDWร Vร DOWร QGD IDDOL\HW
J|VWHUPHNWHGLU $%'ยถGH LVH DOWร Q ERUVDODUร PDO ERUVDODUร Qร Q ELU SDUoDVร RODUDN
GHรทHUOHQGLULOPHNWHGLU %X QHGHQOH DOWร Q SL\DVDVร YDGHOL LรบOHP SL\DVDODUร Qร Q
LรบOH\LรบLQGHQ VRUXPOX NDPX NXUXOXรบX RODQ 0DO YH 9DGHOL รธรบOHP .RPLV\RQXยถQXQ
&RPPRGLWy and Futures Tading Commission) gรถzetimi ve denetiminde faaliyet gรถstermektedir. รงiรจ
%X E|Oย Pย Q KD]ร UODQPDVร QGD .ร \PHWOL 0DGHQOHU YH 3L\DVDODUร <ร OGร Uร P http://www.lbma.org, http://www.tocom.or.jp, http://www.comex.com, Grabbe (2002)โ den \DUDUODQร OPร รบWร U
รธรบOHP %LULPL
8OXVODUDUDVร DOWร Q SL\DVDODUร QGD JHUoHNOHรบHQ LรบOHPOHUGH JHQHOOLNOH
EHOOL VWDQGDUWODU X\JXODQPDNOD ELUOLNWH IDUNOร ODรบPDODU GD J|Uย OPHNWHGLU 6|]
NRQXVX XOXVODUDUDVร VWDQGDUWODUD J|UH /RQGUD 6LQJDSXU +RQJ .RQJ YH $%'
SL\DVDODUร QGD Dรทร UOร N |Ooย Vย RODUDN RQV SDUD ELULPL RODUDN GD $%' 'RODUร
NXOODQร OPDNWDGร U =ย ULK $OWร Q 3L\DVDVร ยถQGD LรบOHPOHU รธVYLoUH )UDQJร ย ]HULQGHQ
\DSร OPDNWD 7RN\R $OWร Q 3L\DVDVร ยถQGD LVH Dรทร UOร N ELULPL RODUDN RQV \HULQH
JU NXOODQร OPDNWDGร U h\HOLN
+HPHQ
KHPHQ
Wย P
ย ONHOHULQ
DOWร Q
SL\DVDODUร QGD
IDDOL\HW
J|VWHUHELOPHN LoLQ DOWร Q ERUVDVร QD ย \HOLN ]RUXQOX WXWXOPDNWD YH VHUPD\H
\HWHUOLOLรทL JLEL EHOOL NRรบXOODUร Q NDUรบร ODQPDVร JHUHNPHNWHGLU /RQGUD YH $%'
$OWร Q 3L\DVDODUร QGD IDDOL\HW J|VWHUPHN LVWH\HQ SURIHV\RQHO NLรบL YH\D NXUXOXรบODU LoLQ PHVOHNL \HWHUOLN YH GHQH\LP GH |QHPOL ELU NRรบXOGXU
$OWร Q SL\DVDODUร QGD JHQHO HรทLOLP ย \HOLN PHNDQL]PDVร QGD ย oOย ELU
\DSร Qร Q ROPDVร Gร U %X \DSร NRPLV\RQFX NHVLP EURNHU NHQGL DGร QD DOร P
VDWร P \DSDQ NHVLP GHDOHU YH WLFDUL NHVLPGHQ DUELWUDM DPDFร \OD DOร P VDWร P
\DSDQ LรบOHPFLOHU ROXรบPDNWDGร U %URNHUยถODU WLFDUL \D GD VSHNย ODWLI DPDoOD DOWร Q
DOร P VDWร Pร \DSDQ Pย รบWHULOHULQ HPLUOHULQL EHOOL ELU NRPLV\RQ ย FUHWL NDUรบร Oร รทร QGD
ERUVD VDORQXQD LOHWHQ DUDFร ODUGร U
'HDOHUยถODU NHQGL KHVDSODUร QD LรบOHP \DSDQ LรบOHPFLOHUGLU YH HQ |QHPOL
LรบOHYOHUL SL\DVD\D OLNLGLWH VXQPDNWร U $UELWUDMFร ODU LVH DOWร Q SL\DVDVร QGD GDKD
oRN IL]LNL LรบOHPOHUL \ย Uย WPHNWHGLUOHU .ย OoH DOWร Q WLFDUHWL \DSDQ EDQND YH DUDFร
NXUXPODU UDILQHULFLOHU DOWร Q ย UHWLPL DQDOL] HGLOPHVL DUร Wร OPDVร GHSRODQPDVร
IL]LNL GDรทร Wร Pร YH SD]DUODQPDVร QGD DNWLI IDDOL\HW J|VWHUHQ WLFDUL NXUXOXรบODU EX
JUXSWDGร U %X ย \HOHULQ DPDFร DOWร Q ERUVDODUร DUDVร QGDNL IL\DW IDUNร QGDQ
\DUDUODQDUDN NDU VDรทODPDN YH DOWร Q WLFDUHWLQGHQ ND\QDNODQDELOHFHN IL\DW YH
G|YL] ULVNLQH NDUรบร NRUXQPDNWร U
.ย OoH $OWร Q 6WDQGDUWODUร
$OWร Q ERUVDODUร QGD DOร P VDWร PD NRQX RODFDN DOWร Q Nย OoHOHULQ Dรทร UOร N ayar, fiziki gรถrรผnรผm, eritme ve DQDOL] ILUPDODUร Qร Q GHรทHUOHQGLUPH UDSRUX \D GD
GDPJDVร QD LOLรบNLQ NRQXODUGD EHOOL VWDQGDUWODUร NDUรบร ODPDVร JHUHNPHNWHGLU
)DUNOร ย ONH SL\DVDODUร QD J|UH oRN |QHPOL IDUNODU J|VWHUPH\HQ EX VWDQGDUWODU
DรบDรทร GD |]HWOHQPLรบWLU .ร \PHWOL 0DGHQOHU YH 3L\DVDODUร V
$รทร UOร N .ย OoHOHULQ Dรทร UOร รทร /RQGUD $OWร Q 3L\DVDVร ยถQGD RQV
COMEXโ te 95 RQV 7RN\R $OWร Q 3L\DVDVร ยถQGD LVH JU Dรทร UOร รทร QGD
ROPDOร Gร U
6DIOร N GHUHFHVL D\DU /RQGUD YH 1HZ <RUN $OWร Q 3L\DVDODUร ยถQGD
WLFDUHWH NRQX RODFDN DOWร Qร Q PLQLPXP VDIOร รทร Qร Q RUDQร QGD ROPDVร
JHUHNLUNHQ 7RN\R $OWร Q 3L\DVDVร ยถQGD NDEXO HGLOHQ VDIOร N GHUHFHVL 999/1000โ dir.
'DPJD $OWร Q Nย OoH WHVFLOOL ELU WDKOLO YH D\DU X]PDQร WDUDIร QGDQ
Pย Kย UOHQPLรบ YH VHUL QXPDUDOร ROPDOร Gร U 8]PDQ Pย KUย WDรบร PD\an kรผlรงeler
LoLQ LVH DOWร Qร Q VHUL QXPDUDVร YH D\DUร QD LOLรบNLQ RODUDN Nย OoHQLQ \DQร Vร UD
WHVFLOOL ELU X]PDQ WDUDIร QGDQ KD]ร UODQPร รบ ELU EHOJH EXOXQPDOร Gร U
*|Uย Qย P $OWร Q Nย OoH DUWร N PDGGHOHUGHQ WHPL]OHQPLรบ VDI Dรบร Uร GHรทHU
ND\Eร QGDQ YH WDEDNDODQPDGDQ X]Dk; yรผzeyi ise pรผrรผzsรผz, รงukur ve
NDEDUFร NODUGDQ DUร QGร Uร OPร รบ ROPDOร Gร U 7Dรบร PD YH GHSRODPDGD VRUXQOD
NDUรบร ODรบร OPDPDVร DPDFร \OD VLYUL NHQDUODUร Qร Q ROPDPDVร JHUHNPHNWHGLU 7HVOLPDW
6SRW DOWร Q SL\DVDVร QGD JHUoHNOHรบHQ DOร P VDWร P LรบOHPOHUL VRQXFXQGD
IL]LNL WHVOLPDW LรบOHP Jย Qย QGHQ LNL Jย Q VRQUD V|] NRQXVX ERUVD WDUDIร QGDQ
WHVFLO HGLOPLรบ VDNODPD ILUPDODUร QGD \DSร OPDNWDGร U 0ย รบWHULQLQ WHVOLPDWร Q
EDรบND ELU \HUGH \DSร OPDVร Qร LVWHPHVL KDOLQGH HN PDOL\HW YH ULVN Pย รบWHUL
WDUDIร QGDQ NDUรบร ODQPDN ย ]HUH LVWHรทL JHUoHNOHรบWLULOLU
9DGHOL SL\DVDODUGD LVH WHVOLPDWร Q \DSร OGร รทร WDULKOHU Doร Vร QGDQ IDUNOร ELU
X\JXODPD L]OHQPHNWHGLU 9DGHOL LรบOHPOHUGH JHQHO ELU WHNQLN RODUDN LรบOHP
KDFPLQLQ \RรทXQ ROGXรทX EHOOL D\ODU V|] NRQXVXGXU รธรบOHPOHULQ oRรทXQOXรทX
VWDQGDUW RODUDN VDSWDQPร รบ RODQ EX D\ODUGD JHUoHNOHรบPHNWHGLU gUQHรทLQ
&20(;ยถWH SL\DVDGD ยตDNWLI D\ODUยถ RODUDN ELOLQHQ WHVOLPDW D\ODUร รนXEDW 1LVDQ
+D]LUDQ $รทXVWRV (NLP YH $UDOร N RODUDN EHOLUOHQPLรบWLU %X GXUXPGD WHVOLPDW
ancak iรงinde bulunan ay ve onu takip eden 11 aktif aydaQ ELULQGH
JHUoHNOHรบHELOLU 7HVOLPDWร Q KDQJL D\GD \DSร ODFDรทร VDWร Fร Qร Q WHUFLKLQH NDOPร รบWร U 6DNODPD
+HPHQ KHPHQ Wย P DOWร Q ERUVDODUร QGD ย \HOHU NHQGL Jย YHQOL
NDVDODUร QGD DOWร Q VDNODPD KL]PHWL YHUPHNWHGLUOHU 6DNODPD ยตWDKVLV HGLOPH\HQ hesaplarโ
ve
โ taKVLV
JHUoHNOHรบHELOPHNWHGLU
HGLOHQ
KHVDSODUยถ
ROPDN
ย ]HUH
LNL
รบHNLOGH
7DKVLV HGLOPH\HQ KHVDSODU 8QDOORFDWHG $FFRXQWV 0ย รบWHULOHULQ
Eย \ย N ELU oRรทXQOXรทX DOWร Qร Q IL]LNL WHVOLPDWร Qร LVWHPHPHNWH RQXQ \HULQH
DGODUร QD ELU DOWร Q KHVDEร DoWร UDUDN DOWร Qร Q RUDGD GHSRODQPDVร Qร GDKD X\JXQ
EXOPDNWDGร U %X Wย U ELU X\JXODPD V|] NRQXVX ROGXรทXQGD DOWร Q Nย OoHOHU
Pย รบWHUL ED]ร QGD WDKVLV HGLOPHPHNWH ELU KDYX] VLVWHPL ROXรบWXUXODUDN
VDNODQPDNWDGร U 0ย รบWHULQLQ DOWร QODU ย ]HULQGH WDVDUUXI KDNNร EXOXQPDNWDGร U %X
รบHNLOGH \DSร ODQ DOWร Q DOร P VDWร Pร Nย OoHOHULQ IL]LNVHO KDUHNHWL JHUHNWLUPHGLรทL LoLQ
WDรบร PD PDOL\HWL ROPDPDNWD WRSODP LรบOHP PDOL\HWL GH D]DOPDNWDGร U
7DKVLV HGLOHQ KHVDSODU $OORFDWHG $FFRXQWV 0ย รบWHULQLQ VDWร Q DOGร รทร
KHVDSODUร WHVOLP DOPDN LVWHGLรทL GXUXPGD L]OHQHQ \|QWHPGLU 0ย รบWHULQLQ Nย OoH
DOWร Qร Q IL]LNL RODUDN GD D\Uร WXWXOPDVร Qร LVWHPHVL GXUXPXQGD Doร ODQ EX KHVDSODU
LoLQ WDUWร YH LQFHOHPH VRQXoODUร Qร LoHUHQ GHWD\Oร ELU OLVWH EXOXQGXUXOPDNWDGร U
<ร OGร Uร P V
$QD EDรบOร NODU KDOLQGH NDUรบร ODรบWร Uร ODQ Gย Q\D DOWร Q SL\DVDODUร Qร Q RUWDN YH
IDUNOร QRNWDODUร LQFHOHQGLรทLQGH DUDODUร QGDNL XOXVODUDUDVร UHNDEHW QHGHQL\OH
LรบOH\Lรบ YH NXUXPVDO \DSร GDNL IDUNOร Oร NODUร Q JLGHUHN D]DOGร รทร EXQD UDรทPHQ
HNRQRPLN NRรบXOODUGDQ JHOHQHNOHUGHQ YH \HUHO NRQXPGDQ ND\QDNODQDQ
IDUNOร Oร NODUร Q D] GD ROVD YDUOร รทร Qร Vย UGย UGย รทย GLNNDWL oHNPHNWHGLU
$OWร Q gGย Qo 3L\DVDVร
$OWร Q |Gย Qo SL\DVDVร DOWร Qร Q EHOOL ELU IDL] NDUรบร Oร รทร QGD EHOOL ELU YDGHGH
|Gย Qo DOร Qร S YHULOGLรทL SL\DVDGร U 0HUNH] EDQNDODUร Qร Q UH]HUYOHULQGH
EXOXQGXUGXNODUร DOWร QODUร \DWร Uร PD WDEL WXWDUDN EHOLUOL ELU ND]DQo HOGH HWPHOHUL
LoLQ Iร UVDW VDรทOD\DQ DOWร Q |Gย Qo SL\DVDVร ยถOHULQ EDรบร QGD ROXรบPD\D
EDรบODPร รบWร U 3L\DVDGDNL LรบOHP KDFPL VRQ RQ \ร OGD \DNODรบร N EHรบ NDWร DUWร รบ
ND\GHWPLรบ \ร Oร QGD WRQ RODQ |Gย Qo YHULOHQ DOWร Q PLNWDUร \ร Oร
LWLEDUร \OD WRQยถD \ย NVHOPLรบWLU *ROG 6XUYH\ 8SGDWH V
3L\DVDQร Q JHOLรบPHVLQGH EDรบOร FD ย o DQD NDWร Oร PFร JUXEXQ SD\ร ROGXรทX
V|\OHQHELOLU %XQODU \HQL DOWร Q \DWDNODUร Qร RUWD\D oร NDUร S ROGXNoD YHULPOL ELU
รบHNLOGH EX \DWDNODUGDNL DOWร Qร oร NDUDQ PDGHQFLOLN รบLUNHWOHUL ย UHWLFLOHULQ
LKWL\DoODUร Qร NDUรบร ODPDN LoLQ KHP DUDFร Oร N \DSDQ KHP GH \HQL YH NRPSOLNH
WHNQLNOHU JHOLรบWLUHQ Nย OoH DOWร Q EDQNDODUร |Gย Qo YHUPH YH WDNDV LรบOHPOHUL
DUDFร Oร รทร \OD KHGJLQJ SL\DVDVร LoLQ |QHPOL ELU OLNLGLWH VDรทOD\DQ PHUNH]
EDQNDODUร Gร U .ร \PHWOL 0DGHQOHU YH 3L\DVDODUร V gGย Qo $OWร Q 3L\DVDVร QGD 7DOHS
3L\DVDGDNL LรบOHP KDFPLQLQ Eย \ย PHVLQLQ HQ |QHPOL VHEHEL DOWร Q
|Gย Qo SL\DVDVร Qร Q EDรบOร FD WDOHS IDNW|Uย NRQXPXQD JHOHQ PDGHQFLOLN sektรถrรผnรผn hHGJLQJ LรบOHPOHULQLQ \DUDWWร รทร DOWร Q |Gย Qo DOPD WDOHELGLU 3L\DVDGD DOWร Q IL\DWODUร Qร Q Gย รบHFHรทL \|Qย QGH ELU EHNOHQWL ROXรบWXรทXQGD
DOWร Q ย UHWLFLOHUL JHOHFHNWHNL RODVร IL\DW Gย รบย รบย QH NDUรบร NHQGLOHULQL NRUXPD DOWร QD
DOPDN DPDFร \OD IL\DWร YH WDULKL EXJย QGHQ EHOOL ROPDN ย ]HUH Nย OoH DOWร Q WLFDUHWL
\DSDQ EDQND YH\D DUDFร NXUXPODUD YDGHOL DOWร Q VDWPDNWDGร UODU 6|] NRQXVX
KHGJLQJ LรบOHPLQGH NDUรบร WDUDI EDQND YH\D DUDFร NXUXP GD NHQGLVLQL NRUXPDN
LoLQ SL\DVDGDQ DOWร Q |Gย Qo DODUDN VSRW SL\DVDGD VDWร S HOGH HWWLรทL QDNLW IRQODUร
IDL] ND]DQPDN ย ]HUH \DWร Uร PD WDEL WXWPDNWDGร U 9DGH GROGXรทXQGD LVH PHUNH]
EDQNDVร QD RODQ DOWร Q \ย Nย POย Oย รทย Qย ย UHWLFLGHQ DOPD\ร WDDKKย W HWWLรทL DOWร QGDQ
NDUรบร ODPDNWD IRQODUร LVH ย UHWLFL\H |GHPHNWHGLU รฅ8รฅ
รฉNรฉ
รป M รผ $ รฒ รต
รธMรฑ รท รผ&รฝ&รฝ"รผย รป1รดMรฟ $ รป รพ รฝย รป Bu bรถlรผm รชMรซรญรฌ รฎ"รฏMรฐ รฑ{รฒ รฎ$รซMรณ รฎMรดMรฐ รซ รตMรฎยฆรถ รท รธMรน"รท รฑ รบ&รท รฑย รป$รผ รฝMรฝย รพMรปย รด"รฟ 1รปQรพ รฝ1รป1รผ @ @รฌ รท $รฒ รต .รฎ รฑ 8รท Nรป$รพ 1รป รดMรฟ รผ Mรผ รฎ รฏ รฑiรฎ รซ+รผ&รฝ&รฝMรฝ! รด" รฎ รซ&รนMรธMรฒ$#Kรฒ ;รฐ รซ % รฑiรด รฎ&รด"รฐ #& รฒ รฐ '%@รช&รฒ รท$รซ รด"รฟ รผ (& $รฑ รฎ รซ$รป รพ )1รป รด"รฟ รผ ) " รผ+* รตMรท รซ รฎ$รฑ รฎ รฑNรฒ รฎ รซ รฐ รฒ รณ รฐ ,"; รฐ รฑ;รฟ ย % รธ- รซ&รธ รตMรฎ5รตMรฎ รฌ"รฎ รตMรท รฎ " รฒ รฐ"รน รฒ รบ+ . / รซ5รนMรธ- รฎ " รซ รฎ+ รฒ รฎ รฑiรฎย รน รฎ+" รฐ รฒ รฎ รน รฒ รฑย รฟ
$OWร Q ย UHWLFLOHULQLQ |Gย Qo SL\DVDVร QGDNL LรบOHPOHULQLQ GLรทHU ELU |QHPOL
VHEHEL LVH DOWร Q IL\DWODUร QGD VRQ \ร OODUGD \DรบDQDQ Gย รบย รบOHULQ ย UHWLFLOHUL
PDOL\HWOHUL Gย รบย UPH\H ]RUODPDVร Gร U 0DGHQ รบLUNHWOHUL DOWร Q ย UHWLPL LoLQ JHUHNOL
\DWร Uร P YH LรบOHP KDUFDPDODUร Qร ILQDQVH HGHELOPHN DPDFร \OD Nร \PHWOL PDGHQ
DUDFร NXUXPODUร QGDQ DOWร Q |Gย Qo DODUDN |Gย Qo DOร QDQ DOWร QODUร JHOHFHNWHNL
ย UHWLPGHQ |GHPH \ROXQX WHUFLK HWPLรบOHUGLU hUHWLFLOHU |Gย Qo DOGร NODUร DOWร QODUร
VSRW SL\DVDGD JHQHOOLNOH $%' 'RODUร ROPDN ย ]HUH QDNLW IRQ NDUรบร Oร รทร QGD
VDWPDNWD NDUรบร Oร รทร QGD VDรทODQDQ IRQODUร LVH ย UHWLPOHULQLQ ILQDQVPDQร QGD
NXOODQPDNWDGร UODU
7DEOR ยถGHQ GH J|Uย OHELOHFHรทL JLEL PDGHQ รบLUNHWOHULQLQ KHGJLQJ
LรบOHPOHULQGHNL Eย \ย PH RQ \ร OOร N G|QHP LoHULVLQGH |Gย Qo YHUPH LรบOHPOHULQGH
WRQGDQ WRQยถD \ย NVHOHQ ELU LรบOHP KDFPLQL GH EHUDEHULQGH JHWLUPLรบWLU
%X UDNDP Wย P DOWร Q |Gย Qo YHUPH KDFPLQLQ \DNODรบร N ยถVLQL LIDGH
HWPHNWHGLU
7$%/2 g'h1d $/7,1 3รธ<$6$6,1'$ 7$/(3 9( $5=
$5=
5HVPL 6HNW|U .D\QDNOร ร zel tasarruf
7$/(3
+HGJLQJ รธรบOHPOHUL 'LรทHU
550
4,275
4,710
650
450
520
500
2,700
3,021
700
2,025
2,209
Kaynak: The Gold Market, International Monetary Fund, Treasurerโ s Department, 1999 s. 3 YH KWWS ZZZ JIPV FR XN
$OWร Q ย UHWLFLOHULQLQ KHGJLQJ LรบOHPOHULQL GHVWHNOHPHN DUDรบWร UPD YH
ND\QDN \DUDWPD DNWLYLWHOHULQL ILQDQVH HWPHN DPDFร \OD |Gย Qo DOWร Q WDOHS
HWPHOHULQLQ \DQร Vร UD |Gย Qo SL\DVDVร QGDNL GLรทHU WDOHS XQVXUODUร NX\XPFXODU
mรผcevher imalaWoร ODUร WLFDUL EDQNDODU DUDFร NXUXPODU \DWร Uร PFร ODU YH
VSHNย ODW|UOHUGLU .X\XPFXODU YH LPDODWoร ODU ย UHWLPOHULQGH NXOODQPDN ย ]HUH \D
GD KDPPDGGHQLQ VRQ PDPXO KDOLQH JHOHQH NDGDU NDUรบร ODรบDELOHFHNOHUL IL\DW
ULVNLQGHQ NRUXQPDN DPDFร \OD |Gย Qo DOWร Q WDOHELQGH EXOXQPDNWDGร UODU
รธVWDQEXO $OWร Q %RUVDVร $\Oร N %ย OWHQ 7HPPX] V g]HO \DWร Uร P IRQODUร
YH VSHNย ODW|UOHU LVH NHQGL \DWร Uร P VWUDWHMLOHUL GRรทUXOWXVXQGD IL\DWODUร Q LOHULGH
Gย รบPHVLQL EHNOHPHOHUL KDOLQGH Doร รทD VDWร รบ \DSPDN ย ]HUH DOWร Q |Gย Qo DOร S
รถdรผnรง DOGร NODUร DOWร Qร VSRW SL\DVDGD VDWPDNWDGร UODU 9DGH JHOGLรทLQGH LVH DOWร Q
ERUoODUร Qร SL\DVDGDQ DODUDN NDUรบร ODPDNWDGร UODU 7KH *ROG 0DUNHW V
gGย Qo $OWร Q 3L\DVDVร QGD $U]
gGย Qo DOWร Q SL\DVDVร QGD RQ \ร O LoHULVLQGH ND\GHGLOHQ Kร ]Oร Eย \ย PHGH
PHUNH] EDQNDODUร Qร Q UH]HUYOHULQGHNL DOWร QODUร |Gย Qo YHUPH NRQXVXQGD
J|VWHUGLรทL LVWHNOLOLรทLQ ROGXNoD FLGGL ELU SD\ร EXOXQPDNWDGร U 0HUNH] EDQNDODUร
VRQ \ร OODUGD DOWร Q YH G|YL] UH]HUYOHULQLQ \|QHWLPL NRQXVXQGD GDKD WXWDUOร YH
VLVWHPDWLN ELU \DNODรบร P LoLQH JLUPLรบOHUGLU %X oHUoHYHGH DWร O GXUXPGDNL DOWร Q rezervlerini de son dรถnemlerde etkin olarak yรถneterek elde ettikleri
ND]DQoODUร Qร DUWร UPD DPDFร Jย WPย รบOHU |Gย Qo DOWร Q SL\DVDVร QGD Vร NOร NOD \HU
DOPD\D EDรบODPร รบODUGร U
0HUNH] EDQNDODUร YDGHOL DOWร Q GHSRVX YH\D G|YL] NDUรบร Oร รทร DOWร Q VZDS
LรบOHPOHUL \ROX\OD |Gย Qo SL\DVDVร QD OLNLGLWH VDรทODPDNWDGร UODU 0HUNH] EDQNDODUร
GHSR NDQDOร \OD WLFDUL EDQND YH NXUXOXรบODUD DOWร Q |Gย Qo YHULUOHUNHQ EDQNDQร Q
ULVNLQL WDPDPHQ ย ]HUOHULQH DOPDNWDGร UODU 6ZDS LรบOHPOHULQGH LVH YDGH VRQXQD
NDGDU |Gย Qo YHULOHQ DOWร Q NDUรบร Oร รทร QGD G|YL] DOร QPDNWDGร U +HU LNL \|QWHPGH GH
|Gย Qo YHULOHQ DOWร Qร Q IDL]L G|YL] \D GD DOWร Q RODELOPHNWHGLU
ยถOL \ร OODUร Q VRQXQGD VDGHFH EHOOL EDรบOร JHOLรบPLรบ ย ONH PHUNH]
EDQNDODUร Qร Q |Gย Qo DOWร Q SL\DVDVร QGD \HU DOPDVร QHGHQL\OH DU]ร Q D] ROPDVร Qร Q
\DQร Vร UD KHGJLQJ LรบOHPOHULQLQ \D\Jร QODรบPDPร รบ ROPDVร QHGHQL\OH SL\DVDGDNL
WDOHELQ GH ROGXNoD D] ROGXรทX GLNNDW oHNLFLGLU <ร OODU ER\XQFD SL\DVDGD DNWLI
RODQ PHUNH] EDQNDODUร Qร Q VD\ร Vร QGDNL DUWร รบ YH DOWร Q PDGHQ ย UHWLFLOHULQLQ
KHGJLQJ LรบOHPOHULQLQ \D\Jร QODรบPDVร SL\DVDGDNL DU] YH WDOHELQ Eย \ย N |Ooย GH
DUWPDVร QD QHGHQ ROPXรบWXU 0HUNH] EDQNDODUร QGDQ |Gย Qo DOGร NODUร DOWร QODUร
DOWร Q ย UHWLFLOHUL LoLQ KHGJLQJ SL\DVDVร Qร Q Eย \ย PHVLQGH NXOODQDQ Nย OoH DOWร Q
EDQNDODUร Qร Q GD SL\DVDGDNL Eย \ย PHGH |QHPOL HWNLVL ROPXรบWXU 1LWHNLP รนHNLO
ยถGHQ GH J|Uย OHELOHFHรทL JLEL \ร Oร QGD WRQ RODQ PHUNH]
EDQNDODUร QGDQ |Gย Qo SL\DVDVร QD VDรทODQDQ DOWร Q OLNLGLWHVL \ร Oร QGD
\DNODúÕN NDWÕ NDGDU DUWDUDN WRQ¶D XODúPÕúWÕU *ROG 6XUYH\
8SGDWH V
3L\DVDGDNL ELOJLOHUH J|UH PHUNH] EDQNDVÕQGDQ ¶L DOWÕQ
UH]HUYOHULQLQ ELU NÕVPÕQÕ |G Qo YHUPHN VXUHWL\OH \DWÕUÕPD WDEL WXWPDNWDGÕU
&RQIHUHQFH RQ *ROG :RUOG *ROG &RXQFLO .RQIHUDQV 1RWODUÕ V
\ÕOÕ LWLEDUÕ\OD PHUNH] EDQNDODUÕ WDUDIÕQGDQ |G Qo YHULOHQ DOWÕQ
PLNWDUÕ UHVPL VHNW|UGHNL WRSODP DOWÕQ UH]HUYLQLQ \DNODúÕN ¶L NDGDUGÕU ton 5,500 5,000 4,500 4,000 3,500 3,000
2,500 2,000 1,500 1,000 500 1988
1990
1995
1998
1999
2000
2001
ùHNLO 0HUNH] %DQNDODUÕ 7DUDIÕQGDQ gG Qo $OWÕQ 3L\DVDVÕQD 6D÷ODQDQ /LNLGLWH 0 1
1995’ten 1999’a kadar olan dönemGH $OPDQ 0HUNH] %DQNDVÕ YH
øVYLoUH 0HUNH] %DQNDVÕ JLEL DOWÕQ UH]HUYLQLQ \ NVHN ROGX÷X ONHOHULQ SL\DVD\D
JLUPHVL\OH ELUOLNWH $YUXSD¶QÕQ SL\DVDGDNL SD\Õ DUWPÕúWÕU ùHNLO $OWÕQ rezervi çok olan, bu nedenle de likidite sorunu göreceli olarak daha az olaQ
PHUNH] EDQNDODUÕQÕQ |G Qo SL\DVDVÕQGD GDKD DNWLI ROGXNODUÕ J|]OHQPHNWHGLU
7KH *ROG 0DUNHW V
(\O O ¶GD $YUXSD 0HUNH] %DQNDVÕ WDUDIÕQGDQ LP]DODQDQ µ7KH
&HQWUDO %DQN *ROG $JUHHPHQW¶ DQODúPDVÕ NDSVDPÕQGD DQODúPDGD LP]DVÕ ç32
ùHNLO o IDUNOÕ ND\QDNWDQ GHUOHQHQ UDNDPODU VRQXFXQGD ROXúWXUXOPXúWXU 6|] NRQXVX ND\QDNODU &URVV -HVVLFD *ROG 'HULYDWLYHV 7KH 0DUNHW 9LHZ :RUOG *ROG &RXQFLO V &RQIHUHQFH RQ *ROG :RUOG *ROG &RXQFLO .RQIHUDQV 1RWODUÕ V YH 7KH *ROG Market. International Monetary Fund, Treasurer’s Department, 1999’dur.
EXOXQDQ PHUNH] EDQNDODUÕQÕQ \ÕOÕ VRQXQD NDGDU |G Qo YHUHFHNOHUL DOWÕQ
PLNWDUÕQD NÕVÕWODPD JHWLULOPLú ROPDVÕ DOWÕQ |G Qo SL\DVDVÕQGD LúOHP KDFPLQLQ
¶WHQ EHUL LON NH] \ÕOÕQGD G úPHVLQH QHGHQ ROPXúWXU
4HR @3= AS7 E ;
M"7$N = C&4PO ?.@3= AB7 Q.; 4&5$6 7 8:9.;
4HG @ I J"7 K.L ;
< = > ?.@ AB7$6 C"7 A:D 7 @ 8FE ; < = >T?.@ UTD AV?.D ?.@ 8XW ;
ùHNLO 0HUNH] %DQNDODUÕQÕQ gG Qo $OWÕQ 'D÷ÕOÕPÕ
.D\QDN &URVV -HVVLFD *ROG 'HULYDWLYHV 7KH 0DUNHW 9LHZ :RUOG *ROG &RXQFLO V
hUHWLFLOHULQ KHGJLQJ LúOHPOHULQL D]DOWPDODUÕ SDUDOHOLQGH |G Qo DOWÕQ
WDOHELQLQ D]DOPDVÕ YH DOWÕQ IDL] RUDQODUÕQÕQ JHULOHPHVL QHGHQL\OH PHUNH]
EDQNDODUÕQÕQ DOWÕQ UH]HUYOHULQL G ú N IDL]GHQ \DWÕUÕPD WDEL WXWPDN
LVWHPHPHOHUL GH |G Qo SL\DVDVÕQD PHUNH] EDQNDODUÕQGDQ VD÷ODQDQ OLNLGLWHQLQ
D]DOPDVÕQD \RO DoPÕúWÕU *ROG 6XUYH\ 8SGDWH V $\UÕFD NUHGL
GHUHFHOHQGLUPH NXUXOXúODUÕQÕQ EDQNDFÕOÕN VHNW|U QGH NUHGL QRWODUÕQÕ DUGDUGD
G ú UPHVL QHGHQL\OH EDQNDODUÕQ NUHGLELOLWHVL NRQXVXQGD DUWDQ HQGLúHOHU
PHUNH] EDQNDODUÕQÕQ YDGHOL GHSR LúOHPOHUL VRQXFXQGD DOWÕQODUÕQÕ JHUL DODPDPD ULVNLQLQ DUWPDVÕQD EX oHUoHYHGH DOWÕQODUÕQÕ \DWÕUÕPD WDEL WXWPDN
LVWHPHPHOHULQH \RO DoPÕúWÕU 6RQ G|QHPGH |G Qo DOWÕQ SL\DVDVÕQD PHUNH]
EDQNDODUÕ WDUDIÕQGDQ VXQXODQ OLNLGLWHQLQ D]DOPDVÕQGD EX HWNHQLQ GH URO
ROPXúWXU
0HUNH] EDQNDODUÕQÕQ \DQÕVÕUD SL\DVDGDNL GL÷HU OLNLGLWH ND\QD÷Õ N OoH
EDQNDODUÕQGD WXWXODQ WDKVLVOL NLúLVHO DOWÕQ KHVDSODUÕQGDQ |G Qo SL\DVDVÕQD
\DSÕODQ DU]ODU \DQL |]HO WDVDUUXI ND\QDNODUÕGÕU $QFDN VRQ \ÕOODUGD \DNODúÕN
WRQ RODQ EX ND\QDNODUGDQ VDรทODQDQ OLNLGLWHQLQ SL\DVD LoLQGHNL SD\ร
ROGXNoD Gย รบย NWย U
$OWร Q )DL] 2UDQODUร
$OWร Q IDL] RUDQร |Gย Qo DOWร Q SL\DVDVร QGDNL DU] YH WDOHS NRรบXOODUร LOH
EHOLUOHQPHNWHGLU
0HUNH]
EDQNDODUร Qร Q
\ย NOย
PLNWDUGD
DOWร Q
VWRNX
EXOXQGXUPDODUร QHGHQL\OH |Gย Qo DOWร Q SL\DVDVร QGDNL DU] ID]ODVร DOWร Q IDL]
RUDQร Qร Q KHPHQ KHU ]DPDQ SDUD SL\DVDVร QGDNL IDL] RUDQร QGDQ GDKD Gย รบย N
ROPDVร QD QHGHQ ROPDNWDGร U
+HGJLQJ LรบOHPOHULQLQ Eย \ย NOย รทย YH PHUNH] EDQNDODUร Qร Q |Gย Qo
SL\DVDVร QGDNL DNWLYLWHOHULQLQ \RรทXQOXรทX DOWร Q IDL] RUDQODUร Qร |QHPOL |Ooย GH
HWNLOHPHNWHGLU ยถOHULQ EDรบร QGD KHGJLQJ LรบOHPOHULQLQ \D\Jร QODรบPDPร รบ
ROPDVร QHGHQL\OH |Gย Qo SL\DVDVร QGD \HWHUOL WDOHELQ ROPDPDVร YH PHUNH]
EDQNDODUร Qร Q LรบOHPOHULQGHNL DUWร รบ SDUDOHOLQGH SL\DVDGDNL OLNLGLWHQLQ ID]ODOร รทร
DOWร Q IDL] RUDQODUร Qร Q ROGXNoD Gย รบย N DUDOร รทร QGD NDOPDVร QD QHGHQ
ROPXรบWXU ยถOร \ร OODUD NDGDU JHQHO RODUDN \ย NVHOPH HรทLOLPL J|VWHUHQ IDL]
RUDQODUร \ร OODU ER\XQFD JHQHOOLNOH VHYL\HOHULQGH LรบOHP J|UPย รบWย U
$QFDN \ร Oร QGDQ VRQUD IDL] RUDQODUร Qร Q GDKD JHQLรบ ELU DUDOร NWD
GDOJDOร ELU VH\LU L]OHGLรทL GLNNDW oHNPHNWHGLU $OWร Q IDL] RUDQODUร WDULK
ER\XQFD HQ Eย \ย N Vร oUD\ร รบร Qร ยถGD JHUoHNOHรบWLUPLรบWLU $\Qร \ร O PHUNH]
EDQNDODUร QGDQ DUGDUGD JHOHQ DOWร Q VDWร รบODUร YH (\Oย O ยถGD $YUXSD
0HUNH] %DQNDVร Qร Q LP]DODGร รทร DQODรบPD LOH PHUNH] EDQNDODUร Qร Q \ร Oร
sonuna kadar รถdรผnรง verecekleri aOWร Q PLNWDUร QD Nร Vร WODPD JHWLULOPLรบ ROPDVร
D\Uร FD \ร Oร QD JLULOLUNHQ PHUNH] EDQNDODUร Qร Q VLVWHPOHUGH < . VRUXQX
\DรบDQPDVร QGDQ HQGLรบH HWPHOHUL YH |Gย Qo DOWร Q YHUPHNWHQ NDoร QPDODUร
SL\DVDGD OLNLGLWH Vร Nร รบร NOร รทร QD \RO DoPร รบWร U %X JHOLรบPHOHU SDUDOHOLQGH DOWร Q IDL]
RUDQODUร ยถODUD NDGDU \ย NVHOPLรบWLU
d ] \$\ cT] ^$\ cT] \$\ ^"] ^$\ ^"] \$\ b ] ^$\ b ] \$\ a"] ^$\ a"] \$\ `T] ^$\ `T] \$\ _:] ^$\ _:] \$\ \"] ^$\ \"] \$\
o
k k gjije gjijk gh gh ef li
k k gjij gjij gfh gii li lh
m m gjije gjijk gh gh ej li
.D\QDN %ORRPEHUJ
m m gjij gjij gfh gii lh ej
n n n gjije gjijk gjij gh gh gfh ef lh ej
n
gjij gii
fe _ p q r s t
f f gjije gjijk ghn gh e ej
f f j gjij gjij gjije gfh gii ghm li lh e a p q r s t
j j j hh hh gjijk gjji gjij gehe gehk gh gfh gii gh gh li li lh ej li _ u&s r r s t
hh
geh gfh li
hh ih ih ih ih eh eh eh eh geh ghee gehk geh geh gehe gehk geh geh gii gh gh gfh gii gh gh gfh gii lh ef li li lh fe li hl ej
ĂšHNLO $OWĂ&#x2022;Q )DL] 2UDQODUĂ&#x2022;
6RQ LNL \Ă&#x2022;OGĂ&#x2022;U LVH DOWĂ&#x2022;Q IDL] RUDQODUĂ&#x2022;QĂ&#x2022;Q G ú ú HáLOLPL J|VWHUGLáL GLNNDW
oHNPHNWHGLU $OWĂ&#x2022;Q IL\DWODUĂ&#x2022;QĂ&#x2022;Q GÂ Q\DGDNL SROLWLN YH HNRQRPLN ROXPVX]OXNODU YH
MHRSROLWLN ULVNOHULQ DUWPDVĂ&#x2022; QHGHQL\OH \Â NVHOPHVL YH \Â NVHOPH\H GHYDP
HGHFHáL EHNOHQWLVL DOWĂ&#x2022;Q  UHWLFLOHULQLQ IL\DWODUĂ&#x2022;Q JHOHFHNWH G úPH ULVNLQH NDUĂşĂ&#x2022;
NRUXQPDN DPDFĂ&#x2022;\OD \DSWĂ&#x2022;NODUĂ&#x2022; LĂşOHPOHULQL GROD\Ă&#x2022;VĂ&#x2022; LOH GH |GÂ Qo DOWĂ&#x2022;Q WDOHSOHULQL
D]DOWPDODUĂ&#x2022;QD QHGHQ ROPXĂşWXU %X GD IDL] RUDQODUĂ&#x2022;QGD \Ă&#x2022;OĂ&#x2022; JHQHOLQGH gerileme kaydedilmesinde etkili olan faktĂśrlerden birisidir.
)DL]OHUGHNL G ú ú Q GLáHU ELU QHGHQL LVH son dÜnemlerde FED funds
IDL] RUDQĂ&#x2022;QĂ&#x2022;Q VRQ \Ă&#x2022;OĂ&#x2022;Q HQ G ú N VHYL\HOHULQGH ROPDVĂ&#x2022; YH $%' 'RODUĂ&#x2022; IDL]
RUDQODUĂ&#x2022;QĂ&#x2022;Q ROGXNoD JHULOHPHVLGLU 3DUD SL\DVDVĂ&#x2022;QGDNL IDL] RUDQODUĂ&#x2022;QĂ&#x2022;Q
GÂ ĂşPHVL QHGHQL\OH $%' 'RODUĂ&#x2022; \HULQH DOWĂ&#x2022;Q WXWPDQĂ&#x2022;Q IĂ&#x2022;UVDW PDOL\HWLQLQ
D]DOPDVĂ&#x2022; GD |GÂ Qo DOWĂ&#x2022;Q SL\DVDVĂ&#x2022;QGDNL WDOHEL D]DOWDUDN IDL] RUDQODUĂ&#x2022;QĂ&#x2022;Q YXZ JHULOHPHVLQGH HWNLOL ROPXĂşWXU
ç3[
$OWĂ&#x2022;Q IDL] RUDQODUĂ&#x2022;QĂ&#x2022;Q WDULKVHO DQDOL]LQGH &RQIHUHQFH RQ *ROG :RUOG *ROG &RXQFLO .RQIHUDQV 1RWODUĂ&#x2022; V 7KH *ROG 0DUNHW ,QWHUQDtional Monetary Fund, Treasurerâ&#x20AC;&#x2122;s 'HSDUWPHQW 0DQDJLQJ *ROG 5HVHUYHV 'HXWVFKH %DQN 9XUDO JLEL ND\QDNODUĂ&#x2022;Q \DQĂ&#x2022;VĂ&#x2022;UD 5HXWHUV YH %ORRPEHUJ JLEL KDEHU ND\QDNODUĂ&#x2022;QGDQ DOĂ&#x2022;QDQ ELOJLOHUGHQ GH \DUDUODQĂ&#x2022;OPĂ&#x2022;ĂşWĂ&#x2022;U
$/7,1&, %g/h0
7h5.รธ<( $/7,1 3รธ<$6$6, 7ย UNL\HยถGH $OWร Qร Q <HUL 9H gQHPL
7ย UN HNRQRPLVL LoLQGH X]XQ ELU JHoPLรบH VDKLS RODQ DOWร Q ย ONH
HNRQRPLVLQLQ IDUNOร DรบDPDODUร QGD IDUNOร UROOHU R\QDPร รบWร U hONHPL]GH NXOODQร ODQ
LON DOWร Q SDUD รธVWDQEXOยถXQ IHWKLQGHQ VRQUD \ร Oร QGD )DWLK 6XOWDQ 0HKPHW
WDUDIร QGDQ EDVWร Uร ODQ 6XOWDQL DOWร Qร Gร U (ร zgรผl,1992,
s.26) 2VPDQOร
รธPSDUDWRUOXรทXยถQXQ VRQ \ร OODUร QGD NDรทร W SDUD NXOODQร Pร QD EDรบODQPร รบ DQFDN
\DรบDQDQ VL\DVL YH HNRQRPLN LVWLNUDUVร ]Oร NODU KDONร Q DOWร QD GX\GXรทX Jย YHQL
GROD\ร Vร \OD GD DOWร Q WDOHELQL DUWร UPร รบWร U ยถOL \ร OODUD NDGDU |]HOOLNOH DOWHUQDWLI
\DWร Uร P DUDoODUร Qร Q D]Oร รทร QD YH Gย รบย N IDL]H EDรทOร RODUDN JHWLUL VDรทOD\DQ DOWร Q
ยถOL \ร OODUGDQ LWLEDUHQ HQIODV\RQ RUDQร QGDNL DUWร รบ IDL]OHUGHNL \ย NVHOLรบ YH
GLรทHU \DWร Uร P DUDoODUร Qร Q oRรทDOPDVร YH XOXVODUDUDVร SL\DVDODUGDNL JHOLรบPHOHULQ
GH HWNLVL\OH |QFHNL G|QHPOHUGH ND]DQGร UGร รทร \ย NVHN JHWLUL\L VDรทOD\DPDPร รบWร U
%XQD UDรทPHQ 7ย UN KDONร Qร Q DOWร Q WDOHELQLQ NHQGLQH KDV ELU |]HOOLรทL
EXOXQPDNWDGร U
2VPDQOร ODU G|QHPLQGH SDUD RODUDN NXOODQร OPDVร Qร Q GD HWNLVL\OH DOWร Qร Q
WDVDUUXI Doร Vร QGDQ Jย YHQOL ELU DUDo RODUDN NDEXO HGLOPHVL YH ELULNWLULOPHVL
JHOHQHNVHO ELU DOร รบNDQOร N ROPXรบWXU 7ย UNL\HยถGH DOWร Q Nย OWย Uย KHP ]L\QHW Hรบ\DVร
ย UHWLPL KHP GH KDONร Q JHOHQHNVHO VDNODPD YH \DWร Uร P DUDFร ROPDVร
EDNร Pร QGDQ oRN JHOLรบPLรบWLU
7ย UNL\HยถGH $OWร Q 7DOHEL
7ย UNL\HยถGH DOWร Q WDOHELQL HWNLOH\HQ IDNW|UOHU VRV\DO VL\DVL YH HNRQRPLN
ROPDN ย ]HUH ย o JUXSWD WRSODQDELOLU 7ย UNL\HยถGH DOWร Qร Q |QHPOL ELU Nร VPร QLNDK
tรถrenleri, bayramlaU YH Vย QQHW Gย รทย QOHUL JLEL VRV\DO IDNW|UOHU QHGHQL\OH DOร Qร S
VDWร Oร UNHQ VDYDรบ Vร Nร \|QHWLP RODรทDQย VWย KDO JLEL VL\DVL oDONDQWร ODU
G|QHPLQGH GH KDONร Q NDรทร W SDUDGDQ NDoDUDN DOWร Q WDOHELQL DUWWร UGร NODUร GLNNDWL
รงekmektedir.
Sosyal ve siyasi faktรถrlerin yaQร Vร UD DOWร Q WDOHELQL GDKD Eย \ย N |Ooย GH
HWNLOH\HQ ELU EDรบND |QHPOL HWNHQ GH HNRQRPLN IDNW|UOHUGLU hONHPL]GH
|QFHVLQGH X\JXODQDQ Vร Nร NDPEL\R NRQWUROOHUL VDELW NXU VLVWHPL \ย NVHN RUDQOร
GHYDOย DV\RQODU KDONร Q XOXVDO SDUDGDQ X]DNODรบPDVร QD YH DOWร QD RODQ WDOHELQ
DUWPDVร QD \RO DoPร รบWร U
6RQ \ร OODUGD DOWHUQDWLI \DWร Uร P DUDoODUร Qร Q oHรบLWOLOLรทLQLQ DUWPDVร LVH DOWร Q
WDOHELQL ROXPVX] HWNLOHPLรบ DOWร Qร Q \DWร Uร P DUDFร RODUDN R\QDGร รทร URO HVNL
|QHPLQL \LWLUPLรบWLU 7ย UNL\HยถGH |]HOOLNOH ยถOL \ร OODUGDQ VRQUD VHUPD\H
SL\DVDVร Qร Q JHOLรบPHVL KLVVH VHQHGL WDKYLO UHSR JLEL DOWHUQDWLI DODQODUร Q RUWD\D
oร NPDVร LOH DOWร Q WDOHELQGH D]DOPD J|]OHQPLรบWLU <DWร Uร P YH VSHNย ODV\RQ
DPDoOร DOWร Q WDOHEL GLรทHU \DWร Uร P DUDoODUร Qร Q JHWLULVLQH NDUรบร ROGXNoD GX\DUOร
ROPDVร VHEHEL\OH DOWร Q IL\DWODUร QGDNL \ย ]GH DUWร รบร Q G|YL] YH KLVVH VHQHGL
JHWLULOHULQLQ JHULVLQGH NDOPDVร \DWร Uร P FHSKHVLQGH DOWร Qร Q FD]LEHVLQL
D]DOWPร รบWร U
hONH HNRQRPLVLQLQ GXUXPXQX \DQVร WDQ WDKPLQ YH J|VWHUJHOHU LOH
Kย Nย PHWLQ DOGร รทร HNRQRPLN NDUDUODU GD DOWร Q WDOHELQL HWNLOHPHNWHGLU รธWKDODW YH
LKUDFDWD \HQL Gย ]HQOHPHOHU JHWLULOPHVL HQIODV\RQ RUDQร Qร Gย รบย UHELOPHN LoLQ
Vร Nร SDUD SROLWLNDVร L]OHQPHVL IDL] RUDQODUร QGD GHรทLรบLNOLN \DSร OPDVร 0HUNH]
%DQNDVร ยถQร Q PXQ]DP NDUรบร Oร N RUDQODUร Qร \ย NVHOWPHVL YH\D Gย รบย UPHVL
\DWร Uร PODUGD KHUKDQJL ELU Nร Vร WODPD\D JLGLOPHVL DOWร Q WDOHELQL GRรทUXGDQ
HWNLOHPHNWHGLU
hONHPL]GH DOWร Q NXOODQร Pร Dรทร UOร NOร RODUDN Pย FHYKHUDW VHNW|Uย QGH
\RรทXQODรบPDNWDGร U \ร Oร QGD 'ย Q\D $OWร Q .RQVH\L WDUDIร QGDQ 3,$5 *DOOXS
ILUPDVร QD \DSWร Uร ODQ DUDรบWร UPDGD 7ย UN KDONร Qร Q ยถVLQLQ DOWร Qร VDGHFH
Pย FHYKHUDWWD NXOODQร ODQ ELU PDGGH ยถLQLQ LVH DOWร Qร JHQHO DQODPGD ELU
\DWร Uร P DUDFร RODUDN J|UPHNWH ROGXรทX WHVSLW HGLOPLรบWLU .ร \PHWOL 0DGHQOHU YH
3L\DVDODUร V $\Qร DUDรบWร UPDGD \ร Oร LWLEDUร \OD EDQND
PHYGXDWร Qร Q YH JD\Uร PHQNXOย Q WRSODP WDVDUUXI LoLQGHNL SD\ร Vร UDVร \OD
YH LNHQ DOWร Q Pย FHYKHUDW FXPKXUL\HW DOWร Qร YH Nย OoH DOWร Q WRSODP
WDVDUUXIXQ ยถLQL ROXรบWXUGXรทX VRQXFX RUWD\D oร NPร รบWร U dร WDN V
220
ton
200
180
140
160
120 100
80 60 40 1990 1991
1992 1993 1994 1995
1996 1997 1998 1999 2000
2001 2002
รนHNLO 7ย UNL\H $OWร Q รธWKDODWร
.D\QDN KWWS ZZZ LDE JRY WU
7ย UNL\H LOH WRQ DUDVร QGD GHรทLรบHQ DOWร Q LWKDODWร LOH Gย Q\DGD HQ
oRN DOWร Q WDOHS HGHQ ย ONHOHU DUDVร QGD LON RQ LoHULVLQGH \HU DOPDNWDGร U %X GD
Gย Q\D DOWร Q VHNW|Uย QGH 7ย UNL\HยถQLQ VDKLS ROGXรทX UROย Q |QHPLQL RUWD\D
NR\PDNWDGร U 7ย UN NX\XPFXOXN VHNW|Uย Qย Q LKUDFDWWD \DSWร รทร SDWODPD
7ย UNL\Hยถ\L EX DODQGD |Q SODQD oร NDUPร รบWร U .ร \PHWOL 0DGHQOHU YH 3L\DVDODUร
V
รนHNLO ยถGHQ \ร OODU LWLEDUร \OD 7ย UNL\HยถQLQ DOWร Q LWKDODWร LQFHOHQGLรทLQGH
LWKDODW UDNDPร Qร Q HNRQRPLN NUL]LQ EDรบ J|VWHUGLรทL \ร Oร KDULo ROPDN ย ]HUH
Vย UHNOL RODUDN WRQXQ ย ]HULQGH NDOGร รทร ]DPDQ ]DPDQ GD WRQยถD
\DNODรบWร รทร J|Uย OPHNWHGLU hONH HNRQRPLVLQGH NUL]LQ EDรบ E|VWHUGLรทL G|QHPOHUGH
LVH *D\UL 6DIL 0LOOL +DVร OD DUWร รบ Kร ]ร Qร Q Gย รบPHVLQH EDรทOร RODUDN DOWร Q LWKDODWร QGD
gerileme dikkati รงekmektedir.
7ย UNL\HยถGH $OWร Q $U]ร
7ย UNL\HยถGH DOWร Q PDGHQOHUL EXOXQPDVร QD UDรทPHQ KHQย ] PDGHQOHU
IDDOL\HWH JHoLULOHPHGLรทL LoLQ DOWร Q LKWL\DFร Qร Q Eย \ย N ELU Nร VPร LWKDODWWDQ
\DNODรบร N ยถX LVH KXUGD DOWร Q DU]ร RODUDN QLWHOHQGLULOHQ KDONร Q HOLQGHNL
DOWร QODUร ER]GXUPDVร QGDQ NDUรบร ODQPDNWDGร U .ร \PHWOL 0DGHQOHU YH 3L\DVDODUร
V
7ย UNL\H $OWร Q 3L\DVDVร
7ย UNL\HยถGH DOWร Q SL\DVDVร Qร Q ROXรบXPX G|UW DรบDPDGD LQFHOHQHELOLU
|QFHVLQGH DOWร Q LWKDODWร Qร Q \DVDN ROGXรทX G|QHPOH EDรบOD\DQ WDULKL Vย UHo
7 & 0HUNH] %DQNDVร Eย Q\HVLQGH NXUXODQ 7ย UN /LUDVร .DUรบร Oร รทร $OWร Q 3L\DVDVร
ยถGD NXUXODQ '|YL] .DUรบร Oร รทร $OWร Q 3L\DVDVร YH VRQ RODUDN \ร Oร QGD
NXUXODQ รธVWDQEXO $OWร Q %RUVDVร ยถ\OD VRQ EXOPXรบWXU 7ย UNL\HยถGH gQFHVL $OWร Q
&XPKXUL\HWLQ NXUXOPDVร QGDQ ยถD NDGDU RODQ G|QHPGH Kย Nย PHWOHU
7 & 0HUNH] %DQNDVร LoLQ DOWร Q UH]HUYL ELULNWLUPH \ROXQD JLWPLรบOHUGLU %X
G|QHPGH JHUHN G|YL]GH JHUHNVH Gร รบ WLFDUHWWH Vร Nร NRQWUROOHU Vย UGย Uย OPย รบ
DOWร Q WLFDUHWL Eย \ย N |Ooย GH LKPDO HGLOPLรบWLU $VODQ V
G|QHPLQGH LVH GLNNDWOHU Lo YH Gร รบ DOWร Q DNร PODUร ย ]HULQH
\RรทXQODรบPร รบ DOWร Q NDoDNoร Oร รทร Qร NRQWURO HWPH\H \|QHOLN oDEDODU DUWร Uร OPร รบWร U
%X DPDoOD ยต7ย UN 3DUDVร Qร Q .ร \PHWLQL .RUXPD .DQXQXยถ JHWLULOPLรบ 0DOL\H
%DNDQOร รทร ยถQD Nร \PHWOL PDGHQ LWKDOLQL YH LKUDFร Qร Nร \PHWOL WDรบ YH ย Uย QOHULQ
LKUDFร Qร \DVDNODPD Nร Vร WODPD YH Gย ]HQOHPH \HWNLVL YHULOPLรบWLU $QFDN
NDPEL\R UHMLPLQGHNL Nร Vร WODPDODU QHGHQL\OH DOWร Q LWKDODW YH LKUDFDWร Qร Q \DVDN
ROXรบX DOWร Qร Q oRN \ย NVHN NDUOD NDoDN RODUDN DOร Qร S VDWร OPDVร QD \RO DoPร รบWร U
%X G|QHPGH \ร OOร N \DNODรบร N WRQ DOWร Qร Q \DVDO ROPD\DQ \ROODUGDQ ย ONH\H
JLUGLรทL WDKPLQ HGLOPHNWHGLU dร WDN V
'|YL] UH]HUYOHULQLQ oRN D] ROGXรทX G|YL] NUL]OHULQLQ \DรบDQGร รทร G|QHP
7ย UNL\HยถVLQGH KDPPDGGH YH GLรทHU PDOODUร Q LWKDOLQLQ \DSร ODELOPHVL LoLQ DOWร Q
oRN |QHPOL ELU ND\QDN RODUDN GHรทHUOHQGLULOPLรบWLU |QFHVLQGH 7ย UNL\HยถGH
DOWร Q WHPHO RODUDN ELU NDPEL\R DUDFร UROย R\QDPร รบ G|YL] NXUODUร Qร Q VDELW
ROGXรทX ]DPDQODUGD Gร รบ WLFDUHWH JHUHNOL HVQHNOLรทL VDรทOD\DFDN ELU DUDo QLWHOLรทL
WDรบร Pร รบWร U %|\OHFH รธVWDQEXOยถGD VHUEHVW DOWร Q YH G|YL] SL\DVDVร JHOLรบPLรบ
7DKWDNDOH EX LรบOHPOHULQ PHUNH]L KDOLQH JHOPLรบWLU ยถOHULQ VRQXQGD G|YL]
NUL]LQLQ |QHPOL ER\XWODUD XODรบWร รทร YH KDPPDGGH LWKDODWร |GHPHOHUL LoLQ G|YL]
WUDQVIHULQLQ \DSร ODPDGร รทร G|QHPGH |GHPHOHU LoLQ JHUHNOL WUDQVIHUOHU
7DKWDNDOHยถGHQ JHUoHNOHรบWLULOPLรบ ย ONHGHQ |QHPOL PLNWDUGD DOWร Q oร Nร รบร ROPXรบWXU
$\WRรทX V
7ย UN /LUDVร .DUรบร Oร รทร $OWร Q 3L\DVDVร 24 Ocak 1980โ de Tรผrk hรผkรผmeti, liberalizasyonu iรงeren bir yeniden
\DSร ODQPD SURJUDPร Qร EHQLPVH\HUHN JOREDO SL\DVDODU LOH HQWHJUH ROPD oDEDVร QD JLUPLรบWLU 7ย P PDO G|YL] YH VHUPD\H SL\DVDODUร QGD VHUEHVW SL\DVD
NXUDOODUร Qร Q \HUOHรบWLULOPHVL HVDVร QD GD\DQDQ SURJUDP DOWร Q WLFDUHWLQLQ
OLEHUDOL]DV\RQXQGD GD Eย \ย N URO R\QDPร รบWร U G|QHPLQGH DOWร Qร Q
ย ONH LoLQGHNL WLFDUHWL YH LWKDODWร VHUEHVW Eร UDNร OPร รบ LKUDFDWร LVH EHOLUOL L]LQOHUH
EDรทODQPร รบWร U 7ย UN /LUDVร 7/ NDUรบร Vร QGD \DEDQFร SDUDODUร Q YH DOWร Qร Q IL\DWร Qร
EHOLUOHPH \HWNLVL 7 & 0HUNH] %DQNDVร ยถQD YHULOPLรบWLU %X \HWNL\OH 7ย UNL\HยถGH LON
NH] UHVPL ELU DOWร Q SL\DVDVร ROXรบPXรบWXU $VODQ V
7 & 0HUNH] %DQNDVร \ร Oร QGD 7/ .DUรบร Oร รทร $OWร Q 3L\DVDVร ยถQร
NXUDUDN DOWร Q LWKDO HWPH\H LWKDO HGLOHQ DOWร QODUร GD ELUH\OHUH YH NXUXPODUD 7/
NDUรบร Oร รทร QGD VDWPD\D DOWร Qร Q SL\DVD IL\DWร Qร 7ย UN /LUDVร ED]ร QGD EHOLUOHPH\H
EDรบODPร รบWร U
3L\DVDQร Q WHN LWKDODWoร YH DU]Fร \DSร GD ROXรบX Gย Q\D DOWร Q IL\DWODUร LOH
\HUHO DOWร Q IL\DWODUร DUDVร QGDNL IDUNร Q ND\EROPDVร Qร HQJHOOHPLรบ DOWร Qร Q VDGHFH
7ย UN /LUDVร ย ]HULQGHQ DOร Qร S VDWร ODELOLU ROPDVร G|YL] NXUX ULVNLQLQ GRรทPDVร QD
QHGHQ ROPXรบWXU 1LWHNLP EX JLULรบLP SL\DVDGD 7 & 0HUNH] %DQNDVร LOH
ELUH\OHU DUDVร QGD DUDFร UROย R\QD\DFDN |UJย WOย ILQDQVDO NXUXOXรบODUร Q ROPDGร รทร
YH 7 & 0HUNH] %DQNDVร ยถQร Q \HWHUOL G|YL]LQLQ EXOXQPDGร รทร G|QHPH GHQN
JHOPHVL QHGHQL\OH EDรบDUร Vร ]Oร NOD VRQXoODQPร รบWร U $OWร Q LWKDODWร QGD \HWNLOL WHN
NXUXP RODQ 7 & 0HUNH] %DQNDVร ยถQร Q VDWร รบODUร D]DOWPDN LoLQ DOWร Q IL\DWODUร Qร
\ย NVHN WXWPDN ]RUXQGD NDOPDVร Pย FHYKHU LPDODWoร ODUร Qร Q UHNDEHW Jย Fย Qย Q
]D\ร IODPDVร QD YH DOWร Q NDoDNoร Oร รทร \DSDQ \HWNLVL] Wย FFDUODUร Q RUWD\D oร NPDVร QD
QHGHQ ROPXรบWXU $VODQ V
%XQXQ ย ]HULQH ยถGH Kย Nย PHW DOWร Q NDoDNoร Oร รทร Qร Q YH DOWร Q
WLFDUHWLQGHNL \DVDO ROPD\DQ X\JXODPDODUร Q RUWDGDQ NDOGร Uร OPDVร DPDFร \OD
7 & 0HUNH] %DQNDVร ยถQD DOWร Q WLFDUHWL LOH LOJLOL \HQL Gย ]HQOHPHOHU \DSPD \HWNLVL
YHUPLรบWLU $\WRรทX V %|\OHFH 7 & 0HUNH] %DQNDVร Eย Q\HVLQGH
รนXEDW ยถGD '|YL] .DUรบร Oร รทร $OWร Q 3L\DVDVร ยถQร Q NXUXOPDVร QD ]HPLQ
KD]ร UODQPร รบWร U 7 & 0HUNH] %DQNDVร ยถQร Q DOWร Q SL\DVDVร QGDNL \HWNLVL
NXYYHWOHQGLULOPLรบ EDQNDODU |]HO ILQDQV NXUXPODUร YH \HWNLOL Pย HVVHVHOHUH Y:v G|YL] NDUรบร Oร รทร DOWร Q WLFDUHWL \DSPD \HWNLVL YHULOPLรบWLU '|YL] .DUรบร Oร รทร $OWร Q 3L\DVDVร
7 & 0HUNH] %DQNDVร LรบOHQPHPLรบ DOWร Q LWKDODWร QGD WHN \HWNLOL NXUXOXรบ
ROPD |]HOOLรทLQL NRUX\DUDN รนXEDW ยถGD '|YL] .DUรบร Oร รทร $OWร Q 3L\DVDVร ยถQร
NXUPXรบWXU %X SL\DVDGD 7 & 0HUNH] %DQNDVร WDUDIร QGDQ LWKDO HGLOHQ DOWร QODU
\XUWLoLQGHNL ELUH\OHUH G|YL] YH HIHNWLI NDUรบร Oร รทร QGD VDWร OPร รบWร U '|YL] .DUรบร Oร รทร
$OWร Q 3L\DVDVร ยถQร Q NXUXOPDVร 7ย UNL\HยถGH DOWร Q SL\DVDVร Qร Q OLEHUDOL]DV\RQXQGD
oRN |QHPOL ELU JHOLรบPH RODUDN NDEXO HGLOPHNWHGLU $VODQ V
$OWร Q VHNW|Uย QGH \DSร ODQ \HQL UHIRUPODUร Q DUGร QGDQ \ร Oร QGD 7ย UN
3DUDVร Qร Q .ร \PHWLQL .RUXPD .DQXQX LOH LOJLOL 6D\ร Oร .DUDUยถGD GHรทLรบLNOLN
\DSร ODUDN รธVWDQEXO $OWร Q %RUVDVร ยถQร Q NXUXOPDVร DGร QD |QHPOL ELU DGร P
DWร OPร รบWร U 6|] NRQXVX GHรทLรบLNOLN LOH DOWร Q LWKDODWร YH LKUDFDWร OLEHUDOOHรบWLULOPLรบ
\HWNLOL SL\DVD NDWร Oร PFร ODUร QD EH\DQ รบDUWร QD EDรทOร RODUDN DOWร Q Nย OoH LWKDO YH
LKUDo HWPH KDNNร YHULOPLรบ DOWร Q IL\DWร Qร Q 7 & 0HUNH] %DQNDVร WDUDIร QGDQ
EHOLUOHQPHVL \HULQH VHUEHVWoH EHOLUOHQPHVLQH L]LQ YHULOPLรบWLU $VODQ V
%X \HQL Gย ]HQOHPHOHU รธVWDQEXO $OWร Q %RUVDVร ยถQร Q 7HPPX]
WDULKLQGH NXUXOPDVร LOH KD\DWD JHoLULOPLรบWLU
รธVWDQEXO $OWร Q %RUVDVร รธ $ %
7HPPX] WDULKLQGH Doร ODQ รธVWDQEXO $OWร Q %RUVDVร DOWร Q
VHNW|Uย Qย Q UHIRUPX Vย UHFLQGH HQ |QHPOL DรบDPD ROPXรบWXU รธVWDQEXO $OWร Q
%RUVDVร ยถQร Q IDDOL\HWH JHoPHVL LOH ELUOLNWH DOWร Q LWKDO HWPH \HWNLVL 7 & 0HUNH]
%DQNDVร ยถQร Q WHNHOLQGHQ oร NDUร ODUDN ERUVD ย \HVL NXUXPODUD YHULOPLรบ ย ONHPL]GH wx
'HWD\Oร ELOJL iรงin 0DUW WDULKOL 7 & 0HUNH] %DQNDVร 3DUD 3L\DVDODUร YH )RQ <|QHWLPL *HQHO 0ย Gย UOย รทย '|YL] .DUรบร Oร รทร $OWร Q 3L\DVDVร 8\JXODPD 7DOLPDWร ยถQD EDNร ODELOLU
DOWÕQ DOÕP VDWÕP LúOHPOHULQLQ úHIIDI ELU RUWDPGD WDP UHNDEHW NXUDOODUÕ
oHUoHYHVLQGH YH RUJDQL]H ELU SL\DVDGD \DSÕOPDVÕQD EDúODQPÕúWÕU
$OWÕQ %RUVDVÕ EHOLUOL ELU NXUXPVDO \DSÕ oHUoHYHVLQGH DOWÕQ DU] YH WDOHS
HGHQOHULQ LúOHP PDOL\HWOHULQL HQ D]D LQGLUHFHN úHNLOGH EXOXúPDODUÕQD DOÕP
VDWÕP IL\DWODPD WDNDV WHVOLPDW YH EHQ]HUL V UHoOHULQ EHOLUOHQHQ NXUDOODU
çerçevesinde, \DVDODUÕQ HWNLQ GHQHWLPLQGH JHUoHNOHúPHVLQH RODQDN
YHUPHNWHGLU øVWDQEXO $OWÕQ %RUVDVÕ¶QÕQ IDDOL\HWH JHoPHVL LOH UHNDEHWoL IL\DW
ROXúXPXQD LPNDQ WDQÕQPÕú JD\UL UHVPL DOWÕQ SL\DVDVÕ NXUXPVDO ELU \DSÕ\D
NDYXúPXú E|\OHFH \DWÕUÕPFÕODUD J YHQOL ELU RUWDP VXQXOPXúWXU %X VD\HGH
|QFHOHUL E \ N |Oo GH P FHYKHUDW IRUPXQGD ELU VDNODPD YH GH÷HU NRUXPD
DUDFÕ RODUDN J|U OHQ DOWÕQ 7 UN KDONÕQD N OoH IRUPXQGD ELU \DWÕUÕP DUDFÕ
RODUDN GD VXQXOPXúWXU z z USD/ons { z z y z { z z z z { z z y y z { z z y z z { z z y z { z z z z { z z ~ y z { z z ~ z z { z z } y z { z z } z z { z z | y z { z z | z z { z z y z { z z
+ P . B¡
¢+£ ¥¤$ ¦¨§© ¥¡ . 3 B¡
ùHNLO ' Q\D YH 7 UNL\H $OWÕQ )L\DWODUÕ
.D\QDN %ORRPEHUJ YH 7 & 0HUNH] %DQNDVÕ øVWDWLVWLN 9HUL 7DEDQÕ
$OWÕQ NRQXVXQGDNL EX JHOLúPHOHU \XUWLoL DOWÕQ IL\DWODUÕ\OD G Q\D
IL\DWODUÕ DUDVÕQGDNL DOH\KWH IDUNÕQ D]DOPDVÕQÕ YH PDOL\HWOHULQ G úPHVLQL
VD÷ODPÕúWÕU .X\XPFXOXN VHNW|U Q Q \XUWGÕúÕ UHNDEHW úDQVÕ DUWPÕú VHNW|UGH
LWKDO HGLOHQ DOWÕQÕQ LúOHQHUHN KHP \XUWLoLQGHNL WDOHELQ NDUúÕODQPDVÕQD KHP GH
\XUWGÕúÕQD LKUDFDW \DSÕOPDVÕQD LPNDQ YHUHFHN ELU E \ PH V UHFLQH JLULOPLúWLU
ùHNLO ¶GHQ GH J|U OHELOHFH÷L JLEL IL\DWODUÕQ VHUEHVW SL\DVD RUWDPÕQGD
EHOLUOHQPHVL LOH 7 UNL\H¶GHNL DOWÕQ IL\DWODUÕ XOXVODUDUDVÕ VHYL\HOHUH SDUDOHO
RODUDN VH\UHWPH\H EDúODPÕúWÕU
<('ø1&ø %g/h0
'h1<$ $/7,1 )ø<$7/$5,1, (7.ø/(<(1 )$.7g5/(5 h=(5ø1( (.2120(75ø. %ø5 ø1&(/(0(
$OWÕQ SL\DVDVÕQGD X]XQ G|QHPGH IL\DWODU DU] YH WDOHEL EHOLUOH\HQ
IDNW|UOHUFH EHOLUOHQPHNWHGLU .ÕVD G|QHPGH LVH IL]LNVHO NÕVÕWODU QHGHQL\OH DOWÕQ
UHWLPLQLQ EHOOL ELU QRNWD\Õ JHoPHVLQLQ P PN Q ROPDPDVÕ DU]ÕQÕQ HVQHN
ROPDPDVÕ QHGHQL\OH IL\DW ROXúXPXQGD GDKD oRN DOWÕQ WDOHEL EHOLUOH\LFL
ROPDNWDGÕU
$U] DoÕVÕQGDQ EDNÕOGÕ÷ÕQGD WRSODP RODUDN \ÕOOÕN G Q\D DOWÕQ UHWLP
PLNWDUÕ UHWLP PDOL\HWOHUL DOWÕQ UHWLFLVL ONHOHUGHNL SROLWLN RUWDP YH EX
ONHOHULQ |GHPHOHU GHQJHVLQGHNL JHOLúPHOHU PHUNH] EDQNDODUÕQÕQ DOWÕQ
VDWÕúODUÕ YH PDGHQ UHWLFLOHULQLQ YDGHOL VDWÕúODUÕ IL\DW KDUHNHWOHULQGH HWNLOL
ROPDNWDGÕU 0DGHQFLOLN úLUNHWOHULQLQ DOWÕQ UHWLPLQGH EXOXQPDODUÕ LoLQ NDUúÕODPDN ]RUXQGD ROGXNODUÕ PDOL\HWOHU DOWÕQ IL\DWODUÕ LoLQ ELU WDEDQ VHYL\HVL
ROXúWXUPDNWDGÕU
7DOHS DoÕVÕQGDQ LVH G Q\DGDNL HNRQRPLN YH SROLWLN JHOLúPHOHU KLVVH
VHQHGL YH G|YL] SL\DVDODUÕQGD \DúDQDQ GDOJDODQPDODU HQIODV\RQ
GHYDO DV\RQ EHNOHQWLOHUL SHWURO IL\DWODUÕ PHUNH] EDQNDODUÕQÕQ SDUD SROLWLNDVÕ
X\JXODPDODUÕ YH IDL] RUDQODUÕ PHUNH] EDQNDODUÕ WDUDIÕQGDQ SL\DVDODUD \DSÕODQ
P GDKDOHOHU PHUNH] EDQNDODUÕQÕQ UH]HUY \|QHWLPL DOWÕQ IL\DWODUÕQGD EHOLUOH\LFL
RODQ GL÷HU IDNW|UOHUGLU 1LWHNLP ¶GHQ LWLEDUHQ DOWÕQ IL\DWODUÕQGDNL
JHOLúPHOHUH EDNÕOGÕ÷ÕQGD GDKD oRN WDOHS IDNW|UOHULQLQ DOWÕQ IL\DWODUÕQÕ HWNLOHGL÷L dikkati çekmektedir.
8OXVODUDUDVร SDUDVDO VLVWHPGH DOWร Qร Q WHGDYย O ROPD |]HOOLรทLQLQ VRQD
HUPHVL YH GHรทHULQLQ SL\DVDGD DU] YH WDOHS NRรบXOODUร \OD VHUEHVWoH
EHOLUOHQPH\H EDรบODPDVร Kย Nย PHWOHU Lรบ oHYUHOHUL YH DNDGHPLV\HQOHULQ DOWร Q
IL\DWODUร QD RODQ LOJLVLQLQ DUWPDVร QD QHGHQ ROPXรบWXU 'ย Q\D HNRQRPLVLQGH
gรถrรผOHQ KHU \HQL NUL] LVH EX LOJL\L N|Uย NOHPLรบ HNRQRPLVWOHULQ DOWร Q IL\DWODUร QGDNL GHรทLรบLNOLNOHUL NHQGLOHULQFH Doร NODPD\D oDOร รบPDODUร QD QHGHQ
ROPXรบWXU g]HOOLNOH $%' 'RODUร G|YL] NXUX Jย Pย รบ IL\DWODUร SHWURO IL\DWODUร
DOWHUQDWLI \DWร Uร P DUDoODUร Qร Q JHWLULOHUL YH HQIODV\RQXQ DOWร Q IL\DWODUร ย ]HULQGHNL
HWNLVL ILQDQV OLWHUDWย Uย QGH ELUoRN DPSLULN DUDรบWร UPD\D NRQX ROPXรบWXU %RRWK
.DHQ YH .RYHRV V
dDOร รบPDQร Q EX E|Oย Pย QGH LON RODUDN \ร OODUร DUDVร QGD
Gย Q\D DOWร Q IL\DWODUร QGD J|]OHQHQ JHOLรบPHOHU |]HWOHQPHNWHGLU รธNLQFL E|Oย PGH
LVH DOWร Q IL\DWODUร Qร HWNLOH\HQ IDNW|UOHU NRQXVXQGD DNDGHPLV\HQOHUH YH SL\DVD
DQDOLVWOHULQH DLW oDOร รบPDODUร Q LQFHOHQPHVLQLQ DUGร QGDQ DOWร Q IL\DWODUร LOH G|YL]
SL\DVDVร KLVVH VHQHGL SL\DVDVร IDL] RUDQODUร SHWURO Jย Pย รบ YH EDNร U IL\DWODUร
DUDVร QGD ROGXรทX Gย รบย Qย OHQ LOLรบNL โ G|QHPL LoLQ D\Oร N YHULOHUOH
X\JXODPDOร RODUDN LQFHOHQPHNWHGLU 6|] NRQXVX DQDOL] LOH DOWร Q IL\DWODUร Qร Q
KDQJL IDNW|UOHUH GDKD GX\DUOร ROGXรทXQXQ DUDรบWร Uร OPDVร YH EXOJXODUร Q |QFHNL
oDOร รบPDODUOD NDUรบร ODรบWร Uร OPDVร DPDoODQPDNWDGร U $OWร Q IL\DWODUร Qร HWNLOH\HQ
IDNW|UOHUOH LOJLOL OLWHUDWย U WDUDPDVร Qร Q DUGร QGDQ oDOร รบPDGD NXOODQร ODQ YHUL VHWL
WDQร PODQPDNWD PRGHOGH NXOODQร ODQ GHรทLรบNHQOHULQ ]DPDQ VHULVL |]HOOLNOHULQLQ
WHVSLWLQL WDNLEHQ VXQXODQ HNRQometrik yรถntemi, istatistiki bulgular ve
GHรทHUOHQGLUPH Nร VPร L]OHPHNWHGLU
'ย Q\D $OWร Q )L\DWODUร Qร Q $QDOL]L \ร Oร QGD $%' 'RODUร ยถQร Q DOWร Q NRQYHUWLELOLWHVLQLQ NDOGร Uร OPDVร \OD
ELUOLNWH VHUEHVW SL\DVDGD RQV DOWร Q $%' 'RODUร ยถQGDQ LรบOHP J|UPH\H
EDรบODPร รบWร U %UHWWRQ :RRGV VLVWHPLQLQ JHoHUOL ROGXรทX \ร OODUร
DUDVร QGD GDOJDODQPDVร QD Vร Qร UOร RODUDN L]LQ YHULOHQ DOWร Q IL\DWODUร VLVWHPLQ
VRQD HUPHVLQLQ DUGร QGDQ Kร ]OD \ย NVHOPH\H EDรบODPร รบWร U 'RรทX YH %DWร EORNODUร
DUDVร QGD oHNLรบPHOHULQ Kย Nย P Vย UGย รทย 2UWD 'RรทXยถGD VDYDรบODUร Q EDรบODGร รทร
SHWURO IL\DWODUร Qร Q YH HQIODV\RQXQ \ย NVHOGLรทL IDL] RUDQODUร Qร Q UHHO RODUDN
QHJDWLI JHOLU VDรทODGร รทร YH VHUPD\H SL\DVDODUร Qร Q Jย Qย Pย ]GHNL NDGDU
JHOLúPHGL÷L \ÕOODUÕ DUDVÕQGDNL G|QHP NLúLOHULQ DOWÕQD RODQ LOJLVLQLQ
DUWPDVÕ LoLQ JHUHNOL RUWDPÕ VD÷ODPÕúWÕU
¿.À+ÁTÂ Ã Ä Å ´"ª"ª.« ªTª ³"ª"ª.« ªTª ²"ª"ª.« ªTª ±Tª"ª.« ªTª °"ª"ª.« ªTª ¯ ª"ª.« ªTª ®"ª"ª.« ªTª Tª"ª.« ªTª ¬Xª"ª.« ªTª ª.« ªTª ¶ ¹ µ º » ¼ ½ · ¸ ¾ ¶ ¹¾ µ¾ º¾ »¾ ¾¼ ¾½ ¾· ¾¸ ¾¾ ¾¶ ¹¶ µ¶ º¶ »¶ ¶¼ ¶½ ¶· ¶¸ ¾¶ ¶¶ ¹¹¹ µ¶· µ¶¸ µ¶¸ ¶µ¸ µ¶¸ µ¶¸ µ¶¸ µ¶¸ µ¶¸ µ¶¸ µ¶¸ µ¶ µ¶ µ¶ µ¶ µ¶ µ¶ ¶µ µ¶ µ¶ µ¶ µ¶ µ¶ µ¶ µ¶ µ¶ ¶µ µ¶ µ¶ µ¶ µ¶ º Æ$ÇTÈFÉ Ê Ë Ì"ÍÏÎ$Ð Ñ Ð È$ÒÔÓ Ê Õ ËTÖ ËT× Ë Î$Ð Ø ËFÕ Ö Ë Ê3Ù "Ú ÈÔÛ ÜFÝ Ü"ÞßÎ$Ð Ø.ËFÕ En Yüksek Fiyat
µ¹ º¹ ¹º ¹º
ùHNLO ' Q\D $OWÕQ )L\DWODUÕ
.D\QDN KWWS ZZZ JROG RUJ YH *ROG 6XUYH\ *ROG )LHOGV 0LQHUDO 6HUYLFHV /WG
¶OL \ÕOODUÕQ EDúÕQGD SDUD SL\DVDODUÕQGDNL LVWLNUDUVÕ]OÕN |]HOOLNOH
VSHN ODWLI DOWÕQ WDOHELQL V UHNOL FDQOÕ WXWPXú \ÕOÕ VRQXQGD $%'
'RODUÕ RQV¶D oÕNDQ IL\DWODU $%' K N PHWLQLQ |]HO úDKÕVODUD DOWÕQ VDWÕúÕQÕ
VHUEHVW EÕUDNDFD÷ÕQÕ DoÕNODPDVÕ YH ¶WH EDúOD\DQ SHWURO NUL]L LOH
N|U NOHQHUHN $%' 'RODUÕ RQV¶D NDGDU \ NVHOPLúWLU $OÕo V
3HWURO IL\DWODUÕQÕQ EX G|QHPGH KÕ]OD DUWPDVÕ SHWURO UHWLFLVL ONHOHULQ |QHPOL
PLNWDUGD IRQ ID]ODVÕQD VDKLS ROPDVÕQD YH EX IRQODUÕQ E \ N E|O P Q Q
$YUXSD YH $PHULND PHUNH]OL EDQNDODUGD DOWÕQD GD\DOÕ YDGHOL KHVDSODUD
\DWÕUÕOPDVÕQD \RO DoPÕúWÕU $OWÕQD RODQ WDOHELQ DUWPDVÕ GR÷DO RODUDN IL\DWODUD GD
\DQVÕPÕúWÕU <ÕOGÕUÕP V
$%' HNRQRPLVLQGH J|U OHQ FDQODQPD YH ,0)¶QLQ µDOWÕQÕQ ELU |OoHN
RODUDN SDUDVDO VLVWHP LoLQGHNL URO QH VRQ YHULOPHVL¶ NDUDUÕQÕ DOPDVÕ DOWÕQÕQ
NÕ\PHWOL ELU PDGHQGHQ |WH\H JLWPH\HQ ELU PDO RODUDN DOJÕODQPDVÕQD \RO
DoPÕú DOWÕQD RODQ WDOHSWH JHULOHPH EDúODPÕúWÕU %X GXUXPXQ IL\DWODU üzerindeki olumsuz etkisine ek olarak 1975’te IMF’nin elinde bulunan
DOWÕQODUÕQ ¶VÕQÕ G|UW \ÕOOÕN V UH LoLQGH VHUEHVW SL\DVDGD VDWÕOPDVÕQD NDUDU
YHUPHVL YH VDWÕúODUD EDúODPDVÕ GD IL\DWODUÕQ $%' 'RODUÕ RQV¶D NDGDU
JHULOHPHVLQH QHGHQ ROPXúWXU $OÕo V 0HUNH] EDQNDODUÕQÕQ
VHUEHVW DOWÕQ SL\DVDVÕQD LOJLOHULQLQ DUWPDVÕ YH G|YL] SL\DVDODUÕQGDNL
LVWLNUDUVÕ]OÕNODU LOH \HQLGHQ \ NVHOLú V UHFLQH JLUHQ IL\DWODU ¶GD øUDQ YH
$IJDQLVWDQ¶GD \DúDQDQ VL\DVL JHUJLQOLN ]HULQH ¶OHULQ EDúÕQGD $%'
'RODUÕ RQV¶D NDGDU \ NVHOPLúWLU $ENHQ V $QFDN EX QRNWDGDQ
VRQUD DOWÕQ X]XQ ELU V UH G ú ú ND\GHWPLúWLU
7$%/2 'h1<$ $/7,1 )ø<$7/$5, àVá
# $ $ $ $ $ $ $ # $ $ $ $ $ # $
â ã ä å æ¥ç'è éëê+ì í ì ä î ï æ ð3ç ñ ç ò'ç.ó+ôTõ¥öH÷ùø ú ã ä ó û
" " !
"
% % "
%
% % "
% "
ä-øPý þ+ý+ÿ©ê+ì ç ð ü ¥õ öß÷ùø ú ã ä ó û
! " " " % %
% % % " % %
ä ý ÿ"ó ÿ©ê+ì ç ð ü 3õ öH÷ùø ú ã ä ó û
" " ! %
" % "
w'&
9HULOHU %ORRPEHUJ KWWS ZZZ JROG RUJ YH *ROG 6XUYH\ *ROG )LHOGV 0LQHUDO 6HUYLFHV Ltd.’GHQ GHUOHQPLúWLU
6DQD\LOHรบPLรบ ย ONHOHULQ HNRQRPLOHULQH oHNL Gย ]HQ YHUPHOHUL $%'
'RODUร ยถQร Q GHรทHU ND]DQPDVร DOWร Q DU]ร Qร Q DUWPDVร IDL] RUDQODUร Qร Q \ย NVHOPHVL
YH SHWURO IL\DWODUร Qร Q Gย รบPHVL DOWร Q IL\DWODUร Qร Q LNL \ร O LoLQGH RUDQร QGD
JHULOH\HUHN $%' 'RODUร RQVยถD JHUL G|QPHVLQLQ EDรบOร FD QHGHQOHUL ROPXรบWXU
$Oร o V ยถOHUGH ND\GHWWLรทL Kร ]Oร \ย NVHOLรบL ยถOHUGH
WHNUDUOD\DPD\DQ DOWร Q IL\DWODUร NXOODQร P DODQODUร QGDNL WDOHEH $%' 'RODUร ยถQร Q
G|YL] SL\DVDODUร QGDNL VH\ULQH YH DOWร Q DU]ร QGDNL GHรทLรบLNOLNOHUH EDรทOร RODUDN
ยถH NDGDU RODQ G|QHPGH \ร OODU LWLEDUร \OD LQLรบ oร Nร รบODU J|VWHUPLรบ ยถGHQ
LWLEDUHQ EHOLUJLQ ELU \DYDรบODPD HรทLOLPLQH JLUPLรบWLU
g]HOOLNOH XOXVODUDUDVร VHUPD\H SL\DVDODUร Qร Q J|VWHUGLรทL Kร ]Oร JHOLรบPH
GRรทX EORNX ย ONHOHULQLQ JHoLUGLรทL VL\DVL YH HNRQRPLN GHรทLรบLP QHGHQL\OH DOWร Q
VDWร รบODUร Qร Kร ]ODQGร UPDODUร YH ยถGDNL IL\DW Gย รบย รบOHULQGH HWNLOL ROPXรบWXU
\ร Oร QGD RUWD\D oร NDQ .|UIH] .UL]LยถQLQ HWNLVL\OH \ย NVHOHQ IL\DWODU
VDYDรบร Q X]XQ Vย UPHPHVL JOREDO ย UHWLPGHNL GXUJXQOXN YH 6RY\HWOHU %LUOLรทLยถQLQ
GDรทร OPDVร \OD ELUOLNWH VL\DVL JHUJLQOLรทLQ D]DOPDVร QHGHQL\OH ยถGH \HQLGHQ
JHULOHPLรบWLU g]Jย O V
$%' 'RODUร ED]ร QGD DOWร Q IL\DWร Qร Q VDGHFH RUDQร QGD DUWร S D]DOGร รทร
ย o \ร Oร Q DUGร QGDQ ยถGDQ LWLEDUHQ PHUNH] EDQNDODUร Qร Q \DSWร รทร DOWร Q
VDWร รบODUร Qร Q DUWPDVร YH 'RรทX $V\DยถGD \ร Oร Q LNLQFL \DUร Vร QGD SDWODN YHUHQ SDUD
NUL]L QHGHQL\OH \HUHO DOWร Q IL\DWODUร Qร Q Dรบร Uร GHUHFHGH \ย NVHOPHVL\OH DOWร Q
IL\DWODUร \ร OODU ER\XQFD JHUoHNOHรบHQ HQ |QHPOL Gย รบย รบย Qย \ร Oร QGD
ND\GHWPLรบ ยถ\H NDGDU GD Gย รบย รบ HรทLOLPLQL Vย UGย UPย รบWย U
)L\DWODUร Q \ร Oร QGDQ LWLEDUHQ ยถ\H NDGDU Gย รบPH Vย UHFLQH
JLUPHVLQGHNL HWNHQOHU PHUNH] EDQNDODUร Qร Q \DSWร รทร VDWร รบODU ย UHWLFLOHULQ
NRUXQPD DPDoOร LรบOHPOHUL QHGHQL\OH \DSWร NODUร YDGHOL DOWร Q VDWร รบODUร YH $%'
'RODUร ยถQร Q NXYYHWOHQPHVLQLQ DOWร Qร Q $%' 'RODUร ED]ร QGDNL IL\DWร Qร GDKD GD
]D\ร IODWDFDรทร EHNOHQWLOHUL YH EX QHGHQOH UHVPL VHNW|Uย Q LOHULGH \DSDFDรทร
VDWร รบODUร Q Gย ]H\L LOH LOJLOL RODUDN SL\DVDGD \DรบDQDQ WHGLUJLQOLN ROPXรบWXU
.ร \PHWOL 0DGHQOHU YH 3L\DVDODUร V
\ร OODUร DUDVร QGD JHQHO HรทLOLPLQ \ร OOร N ED]GD DOWร Q IL\DWODUร Qร Q
Gย รบPHVL \|Qย QGH ROPDVร QD UDรทPHQ EX Vย UHo LoLQGH G|QHPVHO RODUDN DOWร Q
IL\DWODUÕQÕQ GHVWHN J|UG ÷ GH J|]OHQPLúWLU (\O O ¶GD $YUXSD
0HUNH] %DQNDVÕ WDUDIÕQGDQ LP]DODQan ‘The Central Bank Gold Agreement’ ile
ELUOLNWH DOWÕQ VDWÕúODUÕQD NÕVÕW JHWLULOHUHN VRQ \ÕOODUGD DUWDQ PHUNH] EDQNDODUÕ
VDWÕúODUÕ QHGHQL\OH SL\DVDGD ROXúDQ EHOLUVL]OLN YH WHGLUJLQOL÷LQ NÕVPHQ RUWDGDQ
NDOGÕUÕOPDVÕ DOWÕQ IL\DWODUÕQÕQ \ NVHOPHVLQH QHGHQ ROPXúWXU %XQXQ \DQÕVÕUD
ED]Õ úLUNHWOHULQ NDSDQPDVÕ ED]Õ E \ N úLUNHWOHULQ LVH ELUOHúPHVL QHGHQL\OH
DOWÕQ PDGHQFLOLN VHNW|U Q Q N o OPHVL PDGHQ úLUNHWOHULQ NRUXQPD DPDoOÕ
YDGHOL DOWÕQ VDWÕúODUÕQÕQ D]DOPDVÕQD \RO DoPÕú EX GD DOWÕQ IL\DWODUÕQÕ
GHVWHNOHPLúWLU *ROG 6XUYH\
(\O O ¶GH $%'¶GH PH\GDQD JHOHQ WHU|ULVW VDOGÕUÕODUÕQ DUGÕQGDQ
DOWÕQÕQ J YHQLOLU ELU \DWÕUÕP DUDFÕ ROPD |]HOOL÷LQLQ |Q SODQD oÕNPDVÕ G|YL]
SL\DVDODUÕQGDNL GDOJDODQPDODU YH G Q\D HNRQRPLVLQGH \DúDQDQ GDUDOPD
\DWÕUÕPFÕ GLNNDWLQL DOWÕQD \|QHOWPLúWLU +LVVH VHQHGL SL\DVDODUÕQGDNL ND\ÕSODU
J YHQ EXQDOÕPÕ YH 2UWD 'R÷X¶GD øVUDLO LOH )LOLVWLQ DUDVÕQGDNL oDWÕúPDODUÕQ
\R÷XQODúPDVÕ DOWÕQÕ GHVWHNOH\HQ GL÷HU IDNW|UOHU ROPXúWXU %X QHGHQOH
\ÕOÕ LoLQGH JHUHN IL]LNL WDOHSWHNL FDQODQPD JHUHNVH \DWÕUÕP DPDoOÕ LúOHPOHULQ
HWNLVL LOH DOWÕQ IL\DWODUÕ \ NVHOLú H÷LOLPL J|VWHUPLúWLU $\UÕFD W P EX IDNW|UOHULQ
\DQÕVÕUD \ÕOÕQGD ,UDN¶ÕQ VLODKVÕ]ODQGÕUÕOPDVÕ NRQXVXQGD $%' YH ,UDN
DUDVÕQGD \DúDQDQ JHUJLQOLN MHRSROLWLN ULVNOHULQ GRUX÷D oÕNPDVÕ ,UDN¶WD VDYDú
oÕNDELOHFH÷L HQGLúHOHUL $%' 'RODUÕ¶QÕQ GH÷HU ND\EHWPHVL YH SHWURO
IL\DWODUÕQGDNL KÕ]OÕ \ NVHOLú GH DOWÕQ IL\DWODUÕQÕQ VRQ EHú \ÕOÕQ HQ \ NVHN
VHYL\HVLQH $%' 'RODUÕ RQV¶D NDGDU \ NVHOPHVLQH QHGHQ ROPXúWXU
)L\DWODUGDNL ¶OÕN DUWÕúOD DOWÕQ ¶QLQ HQ oRN ND]DQGÕUDQ \DWÕUÕP DUDFÕ
ROPXúWXU 9XUDO V /LWHUDW U 7DUDPDVÕ
8OXVODUDUDVÕ ILQDQV SL\DVDVÕ OLWHUDW U QGH DOWÕQ IL\DWODUÕQÕ HWNLOH\HQ
IDNW|UOHU NRQXVXQGD HNRQRPHWULN DQDOL]OHUH GD\DQÕODUDN IDUNOÕ J|U úOHU RUWD\D
DWÕOPÕú ROGX÷X ]DPDQ VHULVL DQDOL]OHULQGHQ \DUDUODQÕODUDN IDUNOÕ DoÕNOD\ÕFÕ
GH÷LúNHQOHUOH IDUNOÕ HNRQRPHWULN PRGHOOHU ROXúWXUXODUDN GH÷LúLN VRQXoODUD
YDUÕOGÕ÷Õ GLNNDWL oHNPHNWHGLU
$%' 'RODUร YH $OWร Q )L\DWODUร
.RXWVL\DQQLV 'RROH\ ,VDUG YH 7D\ORU 6MDDVWDG YH
6FDFFLDYLOODQL *KRVK /HYLQ YH 0DFPLOODQ ยถQLQ oDOร รบPDODUร QD
J|UH DNDGHPLV\HQOHU YH SURIHV\RQHOOHU DUDVร QGDNL NDQร YH SL\DVDGD J|]OHQHQ
JHQHO HรทLOLP DOWร Q IL\DWODUร LOH $%' 'RODUร DUDVร QGD WHUV \|QOย \DNร QGDQ ELU
LOLรบNL ROGXรทX \|Qย QGHGLU %X LOLรบNL XOXVODUDUDVร SL\DVDGD RQV DOWร Q IL\DWร Qร Q
$%' 'RODUร FLQVLQGHQ LIDGH HGLOPHVLQGHQ LOHUL JHOPHNWHGLU $%' 'RODUร ยถQร Q
GHรทHUL \ย NVHOGLNoH DOWร Q IL\DWร Gย รบPHNWH $%' 'RODUร ยถQร Q GHรทHUL Gย รบWย NoH
DOWร Q IL\DWODUร \ย NVHOPHNWHGLU $%' 'RODUร GHรทHU ND]DQGร รทร QGD XOXVDO SDUDODUร
J|UHOL RODUDN GHรทHU ND\EHGHQ GROD\ร Vร \OD DOWร Q DOร P Jย oOHUL D]DODQ
\DWร Uร PFร ODUร Q SL\DVDGDQ DOWร Q WDOHSOHULQL oHNPHOHUL DOWร Q IL\DWODUร ย ]HULQGH
EDVNร \DUDWPDNWD IL\DWODUร Q JHULOHPHVLQH QHGHQ ROPDNWDGร U *KRVK /HYLQ YH
0DFPLOODQ V
3 4 5 6 7 8 9
440.00 420.00 400.00 380.00 360.00 340.00 320.00 300.00
280.00 260.00 240.00 220.00
3 4 5 6 : 3 ;
1.30
1.20
1.10
1.00
0.90
0.80 0.70
+, +, +, ,) ,) ,) +) * +- * ,+ * +) * +- * ,++ () * () * ./ * () * () * (
., ., ., * +) * +,- * ,++ * () * . * (
(, (, (, ,0 ,0 ,0 ,- ,- ,- ,1 ,1 ,1 ,2 ,2 ,2 ,/ ,/ ,/ ,, ,, ,, * +), * +- * ,++ * )+ * +- * ,++ * +) * +- * ,+, * +) * +- * ,++ * )+ * ++- * ,++ * +)+ * +,- * ,++ * +), * +- * ,++ * . * () * ( * ) ( * () * ( * () * () * . * () * () * ( * () * ( * ( * ( * . * ( * . * () * ( <>= ? @ ACB!D E"F!? = F G'@ H I J K L H MONPF G D ? Q R D
++ ++ ++ )+ +) +) .+ .+ .+ * +) * +- * ,+, * )+ * +- * ,+ * +) * +- * ,++ * () * () * . * ) ( * () * ./ * () * () * (
(+
0.60
* +) * * () *
รนHNLO 86' (85 3DULWHVL YH $OWร Q )L\DWODUร
$%'ยถQLQ XOXVODUDUDVร WLFDUHW KDFPLQLQ YH VHUPD\H KDUHNHWLQLQ
\RรทXQOXรทX EDNร Pร QGDQ $%' IDL] RUDQODUร QGDNL KDUHNHWOHULQ Wย P Gย Q\D
HNRQRPLVLQL HWNLOHPHVL YH $%' 'RODUร ยถQร Q XOXVODUDUDVร ILQDQV SL\DVDODUร QGDNL
OLNLGLWHQLQ oRN |QHPOL ELU Nร VPร Qร ROXรบWXUPDVร DOWร Q IL\DWODUร YH $%' 'RODUร
GROD\ร Vร LOH GH $PHULNDQ HNRQRPLVL DUDVร QGDNL LOLรบNLQLQ HQ |QHPOL QHGHQOHUL
RODUDN NDEXO HGLOPHNWHGLU $OWร Q YDUOร รทร QD VDKLS RODQ LรบOHPFLOHULQ SDUD
SL\DVDODUร QGDNL IDL] RUDQODUร |Ooย Vย QGH IDL] ND]DQFร QGDQ PDKUXP ROPDODUร
Iร UVDW PDOL\HWL \DUDWPDNWDGร U $%' 'RODUร ยถQร Q Jย oOHQPHVLQLQ IDL] ND]DQFร Qร
DUWร Uร Fร HWNLVL GH LรบOHPFLOHULQ DOWร QGDQ $%' 'RODUร ยถQD \|QHOPHOHULQH QHGHQ
RODELOPHNWHGLU .RXWVL\DQQLV V
+DP SHWURO IL\DWร Qร Q $%' 'RODUร ย ]HULQGHQ LรบOHP J|UPHVL QHGHQL\OH
DOWร Q SL\DVDVร QGD HQ DNWLI NDWร Oร PFร ODU DUDVร QGD J|Uย OHQ 23(& ย \HVL ย ONHOHULQ
SHWURO JHOLUOHULQLQ $%' 'RODUร FLQVLQGHQ ROPDVร Qร Q GD DOWร Q IL\DWODUร YH $%'
'RODUร DUDVร QGDNL LOLรบNLGH HWNLOL ROGXรทX Gย รบย Qย OPHNWHGLU .RXWVL\DQQLV
V
)LQDQV SL\DVDODUร \OD LOJLOL DPSLULN oDOร รบPDODU DUDVร QGD $%' 'RODUร YH
DOWร Q IL\DWODUร DUDVร QGDNL LOLรบNL\L Vร QD\DQ oHรบLWOL oDOร รบPDODUD UDVWODQPDNWDGร U
.RXWVL\DQQLV 2FDN โ Mart 1981 dรถneminde gรผnlรผk fiyat
KDUHNHWOHULQL LQFHOHPLรบ YH DOWร Q IL\DWODUร Qร Q $%' 'RODUร ยถQD ]ร W KDUHNHW HWWLรทLQL
DUDODUร QGD \D\Jร Q NDQร \ร GHVWHNOHU QLWHOLNWH Jย oOย ELU LOLรบNL ROGXรทXQX
J|VWHUPLรบWLU
$\Oร N YHULOHUGHQ \DUDUODQDUDN 1980 dรถnemini kapsayan Baker
YH 9DQ 7DVVHO ยถLQ oDOร รบPDODUร QGD $%' 'RODUร ยถQร Q G|YL] SL\DVDODUร QGDNL
GHรทHUL YH DOWร Q IL\DWODUร DUDVร QGD LVWDWLVWLNVHO RODUDN DQODPOร WHUV \|QOย ELU LOLรบNL
ROGXรทX VDSWDQPร รบWร U
'|YL] NXUX YH DOWร Q IL\DWODUร DUDVร QGDNL LOLรบNL\L LQFHOH\HQ GLรทHU ELU
oDOร รบPDGD 'RROH\ ,VDUG YH 7D\ORU D\Oร N YHULOHU NXOODQPDN VXUHWL\OH
$%' 'RODUร ยถQร Q $OPDQ 0DUNร -DSRQ <HQL YH รธQJLOL] 6WHUOLQL NDUรบร Vร QGDNL G|YL]
NXUX SDULWHVLQLQ DOWร Q IL\DWODUร QGDNL GHรทLรบLNOLNOHUL Doร NODPDNWD HWNLOL ROGXรทXQX
WHVSLW HWPLรบOHUGLU
Sjaastad ve Scacciavillaniโ nin (1996), 1982 G|QHPLQGH DOWร Q
IL\DWODUร YH G|YL] NXUODUร DUDVร QGDNL LOLรบNL\L J|VWHUPHN DPDFร \OD ROXรบWXUGXNODUร
HNRQRPHWULN PRGHOLQ VRQXoODUร QD J|UH LVH $%' 'RODUร ยถQร Q GHรทHULQGHNL
GHรทLรบLNOLNOHU DOWร Q IL\DWODUร Qร WHUV \|QGH HWNLOHPHNOH ELUOLNWH DUDGDNL LOLรบNL
VDQร OGร รทร NDGDU NXYYHWOL GHรทLOGLU 0RGHOLQ GLรทHU EXOJXODUร Gย Q\D DOWร Q
ย UHWLPLQGH |QHPOL SD\D VDKLS ย ONH SDUD ELULPOHULQGHNL GHรทLรบLNOLNOHU YH DOWร Q
IL\DWODUร DUDVร QGD VLVWHPDWLN ELU LOLรบNL ROPDGร รทร DOWร Q IL\DWODUร Qร Q HQ oRN $YUXSD
ย ONH SDUDODUร Qร Q GHรทHU ND\Eร \D GD ND]DQFร QGDQ HWNLOHQGLรทL DUDODUร QGD GRรทUX
\|QOย ELU LOLรบNL EXOXQGXรทX รบHNOLQGHGLU 6MDDVWDG YH 6FDFFLDYLOODQL ยถQLQ
DUJย PDQร QD J|UH Gย Q\D DOWร Q SL\DVDVร QGD HQ Eย \ย N LรบOHP KDFPL $YUXSD
ย ONHOHULQGHQ ND\QDNODQPDNWDGร U hONH SDUD ELULPOHULQLQ GLรทHU G|YL]OHU
NDUรบร Vร QGD GHรทHU ND]DQPDVร $YUXSDOร \DWร Uร PFร ODUร Q DOร P Jย Fย Qย DUWร UPDNWD
GDKD ID]OD DOWร Q DODELOPHOHULQH QHGHQ ROPDNWDGร U %X GXUXPGD GD DOWร Q
IL\DWODUร GHVWHN J|UPHNWHGLU 6MDDVWDG YH 6FDFFLDYLOODQL V
5DWQHU 1LVDQ โ $UDOร N G|QHPLQL LoHUHQ .DQDGD
)UDQVD รธWDO\D -DSRQ\D $OPDQ\D YH รธQJLOWHUHยถGH G|YL] NXUODUร Qร Q DOWร Q IL\DWODUร
ย ]HULQGHNL HWNLVLQL DUDรบWร UDQ ELU oDOร รบPD \DSPร รบ OLWHUDWย UGHNL GLรทHU DUDรบWร UPDODUร Q EXOJXODUร Qร Qร Q DNVLQH G|YL] NXUODUร Qร Q DOWร Q IL\DWODUร ย ]HULQGH
LVWDWLNVHO RODUDN DQODPOร ELU HWNLVL ROPDGร รทร VRQXFXQD XODรบPร รบWร U (QIODV\RQ YH $OWร Q )L\DWODUร
$OWร Q HQIODV\RQD NDUรบร ELU NRUXQPD DUDFร RODUDN NDEXO HGLOPHNWH
GROD\ร Vร LOH GH JHQHO NDQร RODUDN HQIODV\RQ RUDQร YH DOWร Q IL\DWODUร DUDVร QGD
SR]LWLI ELU LOLรบNL ROGXรทX Gย รบย Qย OPHNWHGLU +DUPVWRQ V
(QIODV\RQXQ DOร P Jย Fย Qย D]DOWร Fร SDUDQร Q GHรทHULQL Gย รบย Uย Fย HWNLVLQH NDUรบร
DOWร Qร Q GHรทHULQL NRUXPD\D GHYDP HWPHVL HQIODV\RQLVW RUWDPGD DOWร Qร Q GHรทHUOL
ROPDVร QD DOWร Q IL\DWODUร Qร Q \ย NVHOPHVLQH QHGHQ ROPDNWDGร U
e
^ _%` a b c d 440.00 420.00 400.00 380.00 360.00 340.00 320.00 300.00 280.00 260.00 240.00 220.00
VW VW VW WT WT WT VT U VX U WV U VT U VX U WVV ST U ST U YZ U ST U ST U S
YW YW U VT U VWX U ST U Y
YW SW SW SW W[ W[ W[ WX WX WX W\ W\ W\ W] W] U WVV U VT W U VX U WVV U T V U VX U WVV U T V U VX U WVW U VT U VX U WVV U T V U VVX U S U Y U ST U S U T S U ST U S U T S U ST U Y U ST U ST U S U ST U S f>g h i jlk m n o!h g o pqi
W] WZ WZ WZ WW WW WW U WVV U VT V U VWX U WVV U VT W U VX U WVV U S U S U Y U S U Y U ST U S r j!stg o u n v j
VV VV VV TV VT VT YV YV YV U VT U VX U WVW U T V U VX U WV U VT U VX U WVV U ST U ST U Y U T S U ST U YZ U ST U ST U S
SV U VT U U ST U
1.00 0.90 0.80 0.70 0.60 0.50 0.40 0.30 0.20 0.10 0.00 -0.10 -0.20 -0.30 -0.40
รนHNLO (QIODV\RQ YH $OWร Q )L\DWODUร
Literatรผrde รถzellikle 1970โ lerde, petrol krizi ve yรผksek enflasyonXQ
\DรบDQGร รทร G|QHPOHUGH DOWร Q IL\DWODUร YH HQIODV\RQ DUDVร QGDNL LOLรบNL\L LQFHOH\HQ
ELUoRN oDOร รบPD\D UDVWODQPDNWDGร U $UDรบWร UPDODUGD HQIODV\RQXQ DOWร Q IL\DWODUร QGDNL GHรทLรบLNOLNOHUL Doร NODPDGD LVWDWLVWLNVHO RODUDN DQODPOร ROXS
ROPDGร รทร NRQXVXQGD IDUNOร VRQXoODUD XODรบร OPร รบ ROPDVร QD UDรทPHQ Wย P
oDOร รบPDODU HQIODV\RQ YH DOWร Q IL\DWODUร Qร Q GRรทUX \|QGH KDUHNHW HWWLรทLQL WHVSLW
HWPLรบWLU
/LSVFKLW] YH 2WDQL $ENHQ 6KHUPDQ %DNHU YH
9DQ 7DVVHO 7DQGRQ YH 8ULFK \DSPร รบ ROGXNODUร HNRQRPHWULN
oDOร รบPDODUGD DOWร Q IL\DWODUร YH HQIODV\RQ DUDVร QGD GRรทUX \|QGH ELU LOLรบNL
ROGXรทXQX
DOWร Qร Q
HQIODV\RQD
NDUรบร
NRUXQPD
DPDoOร
NXOODQร OGร รทร Qร
J|VWHUPLรบOHUGLU 6|] NRQXVX oDOร รบPDODUร Q RUWDN |]HOOLรทL DOWร Q IL\DWODUร YH
HQIODV\RQ DUDVร QGDNL LOLรบNL\L SHWrol krizinin etkisiyle yรผksek enflasyonun
\DรบDQGร รทร ยถOL \ร OODU LoLQ LQFHOHPLรบ ROPDODUร Gร U
(QIODV\RQ YH DOWร Q IL\DWODUร DUDVร QGDNL LOLรบNL\L DUDรบWร UDQ ELU EDรบND
oDOร รบPD +DUPVWRQ ยถGDQ JHOPLรบWLU +DUPVWRQ โ
G|QHPLQGH $%' รธQJLOWHUH, Fransa, Almanya ve Japonyaโ daki enflasyon
RUDQODUร YH DOWร Q IL\DWODUร QGDNL KDUHNHWOHUL LQFHOHPLรบ ย ONHOHUGHNL IL\DW
Gย ]H\OHULQLQ \DรบDQDQ NUL]OHU YH\D รบRNODU QHGHQL\OH Nร VD G|QHPOL Dรบร Uร GDOJDODQPDODU J|VWHUHELOGLรทLQL DQFDN DOWร Qร Q X]XQ G|QHPGH DOร P Jย Fย QGHQ
ELUรบH\ ND\EHWPHGLรทLQL VDYXQPXรบWXU
Jaffe (1989)โ nin 1971 โ 1989, Ratner (1992)โ in de 1973 โ
G|QHPLQGHNL IL\DW KDUHNHWOHULQL LQFHOHGLรทL oDOร รบPDODUร QGDQ oร NDQ RUWDN VRQXo
LVH HQIODV\RQ YH DOWร Q IL\DWODUร Qร Q GRรทUX \|QGH KDUHNHW HWWLรทL DQFDN
DUDODUร QGDNL LOLรบNLQLQ ROGXNoD ]D\ร I ROGXรทX รบHNOLQGHGLU 5DWQHU V $OWHUQDWLI <DWร Uร P $UDoODUร YH $OWร Q )L\DWODUร
$OWร Q KHPHQ KHPHQ Wย P \DWร Uร P DUDoODUร LOH oRรทXQOXNOD WHUV \|QOย
KDUHNHW HGHQ ELU \DWร Uร P DUDFร RODUDN ELOLQPHNWHGLU +DUPVWRQ DOWร Qร Q
GHรทLรบLN ILQDQVDO HQVWUย PDQODU LoHUHQ \DWร Uร P SRUWI|\ย LoLQGHNL HWNLVL ย ]HULQH
G|QHPLQL NDSVD\DQ HNRQRPHWULN ELU oDOร รบPD \DSPร รบ DOWร Qร Q
DOWHUQDWLI \DWร Uร P DUDoODUร Qร Q JHWLULOHUL\OH |]HOOLNOH KD]LQH ERQRVX X]XQ G|QHP
GHYOHW WDKYLOL YH KLVVH VHQHWOHULQLQ JHWLULOHUL LOH WHUV \|QOย LOLรบNLOL ROGXรทX
GROD\ร Vร LOH GH LoLQGH EXOXQGXรทX SRUWI|\ย Q ULVNLQL D]DOWWร รทร VRQXFXQD YDUPร รบWร U
)DL] 2UDQร YH $OWร Q )L\DWODUร
%LU \DWร Uร PFร Qร Q DOWร QD YH\D IDL] JHWLULOL \DWร Uร P DUDFร QD \DWร Uร P \DSPDN
JLEL LNL DOWHUQDWLIOH NDUรบร NDUรบร \D ROGXรทX Gย รบย Qย Oย UVH IDL] RUDQODUร QGDNL DUWร รบร Q
DOWร Q WXWPDQร Q Iร UVDW PDOL\HWLQL DUWร UPDVร YH EX GXUXPGD DOWร QGDQ NDoร รบ ROPDVร
YH DOWร Q IL\DWODUร Qร Q Gย รบPHVLQLQ Pย PNย Q ROGXรทX V|\OHQHELOLU 'LรทHU ELU LIDGH
LOH DOWร Q IL\DWODUร LOH IDL] RUDQODUร DUDVร QGD WHUV \|QOย ELU LOLรบNL EXOXQGXรทX
sรถylenebilir.
%DNHU YH 9DQ 7DVVHO *LDQQDURV YH /DVKJDUL โ
G|QHPLQL NDSVD\DQ oDOร รบPDODUร QGD DOWร Q IL\DWODUร LOH KD]LQH ERQRVX
JHWLULOHUL DUDVร QGD WHUV \|QOย ELU LOLรบNL ROGXรทXQX \DSWร NODUร UHJUHV\RQODUOD
J|VWHUPLรบOHUGLU /DVKJDUL V
ย
ย ย ย ย ย ย ย 440.00 420.00
9.00 8.00
400.00
7.00
380.00
6.00
360.00 340.00
5.00
320.00
4.00
300.00
3.00
280.00
2.00
260.00
1.00
240.00 220.00
z{ z{ z{ {x {x {x zx y z| y {z y zx y z| y {zz wx y wx y }~ y wx y wx y w
}{ }{ }{ y zx y z| { y {zz y wx y } y w
w{ w{ w{ { { { |{ {| {| {ย {ย {ย ย { {ย {ย y zx { y z| y {zz y x z y z| y {zz y x z y z| y {z{ y zx y z| y {zz y x z y z| z y {zz y } y wx y w y x w y wx y w y x w y wx y } y wx y wx y w y wx y w y w ย >ย ย ย ย >ย !ย ย "ย !ย ย ย ย 'ย
{~ ~{ {~ {{ {{ {{ y zx z y z| { y {zz y zx { y z| y {zz y w y } y w y } y wx y w ย Pย ย ย Cย ย ย "ย ย
zz zz zz xz zx zx }z }z }z y zx y z| y {z{ y x z y z| y {z y zx y z| y {zz y wx y wx y } y x w y wx y }~ y wx y wx y w
wz
0.00
y zx y y wx y
รนHNLO )DL] 2UDQร YH $OWร Q )L\DWODUร
.RXWVL\DQQLV 2FDN โ Mart 1981 dรถnemi iรงin gรผnlรผk
YHULOHUOH $%' 0HUNH] %DQNDVร ยถQร Q EHOLUOHGLรทL EDQNDODUDUDVร IDL] RUDQร Qร
UHIHUDQV DODUDN &KDQ YH 0RXQWDLQ GD 0DUW D\ร Qร Q
KDIWDVร QGDQ EDรบOD\DUDN รนXEDW D\ร Qร Q ELULQFL KDIWDVร QD NDGDU RODQ
G|QHP LoLQ KDIWDOร N YHULOHUOH .DQDGD 0HUNH] %DQNDVร WDUDIร QGDQ EHOLUOHQHQ
IDL] RUDQODUร Qร UHIHUDQV DODUDN IDL] RUDQODUร QGDNL GHรทLรบLNOLNOHULQ DOWร Q IL\DWODUร QGDNL GHรทLรบLNOLNOHUL Doร NODPDNWD HWNLOL ROGXรทX VRQXFXQD XODรบPร รบODUGร U
$ENHQ LVH โ G|QHPL LoLQ D\Oร N YHULOHUGHQ
\DUDUODQPร รบ YH GLรทHU EXOJXODUร Q DNVLQH |QHPOLOLN Gย ]H\LQGH DOWร Q IL\DWODUร
YH IDL] RUDQODUÕ DUDVÕQGD LVWDWLVWLNVHO RODUDN DQODPOÕ ELU LOLúNL ROPDGÕ÷Õ
VRQXFXQD XODúPÕúWÕU
+LVVH 6HQHGL 3L\DVDODUÕ YH $OWÕQ )L\DWODUÕ
$OWÕQD \DWÕUÕP \DSPDQÕQ QHGHQ ROGX÷X IÕUVDW PDOL\HWL J|] |Q QGH
EXOXQGXUXOGX÷XQGD KLVVH VHQHWOHULQLQ JHWLULOHULQLQ GL÷HU ELU LIDGH LOH KLVVH VHQHGL SL\DVDODUÕQGDNL WUHQGLQ GH DOWÕQ IL\DWODUÕ LOH WHUV RUDQWÕOÕ ROGX÷X
V|\OHQHELOLU g]HOOLNOH EHOLUVL]OLN RUWDPÕQGD DOWÕQ IL\DWODUÕ\OD KLVVH VHQHGL
SL\DVDODUÕQÕQ WHUV \|QGH KDUHNHW HWWLNOHUL J|]OHQPHNWHGLU %XQXQ HQ \DNÕQ
|UQH÷L (\O O WDULKLQGH $%'¶GH PH\GDQD JHOHQ WHU|ULVW VDOGÕUÕODUÕQ
VRQUDVÕQGD \DúDQPÕúWÕU 2OD\ODUÕQ DUGÕQGDQ 'RZ -RQHV 6DQD\L (QGHNVL¶QLQ
J Q NDSDOÕ ROPDVÕQD UD÷PHQ (\O O ¶H NDGDU RODQ J QO N G|QHPGH
'RZ -RQHV 6DQD\L (QGHNVL 1DVGDT (QGHNVL )76( $OO 6KDUH
(QGHNVL RUDQÕQGD G ú ú ND\GHGHUNHQ DOWÕQ IL\DWODUÕ LVH
\ NVHOPLúWLU 6PLWK V 6PLWK V
¡ ¢ £"¤ ¥ ¦"§
440.00 420.00 400.00 380.00 360.00 340.00 320.00 300.00 280.00 260.00 240.00 220.00
¨"¦ © ª « §
14000
12000
10000
8000
6000
4000
2000
¬® ¯ ° ±>² ³ ´"µ!¯ µ ¶q° · º¸ ¹¼»½¸ ±¿¾ ÀÂÁ ±¿Ã ¾ ÄqÀ ³
0
ùHNLO 'RZ -RQHV (QGHNVL YH $OWÕQ )L\DWODUÕ
6PLWK 2001 dönemi için Avrupa, ABD ve
-DSRQ\D¶QÕQ KLVVH VHQHGL SL\DVDODUÕ HQGHNVOHUL LOH DOWÕQ IL\DWODUÕ DUDVÕQGDNL
LOLúNL\L LQFHOHPLú DUDODUÕQGD NÕVD G|QHPGH WHUV \|QGH ELU LOLúNL ROGX÷X X]XQ
G|QHPGH LVH DQODPOÕ ELU LOLúNL ROPDGÕ÷Õ VRQXFXQD YDUPÕúWÕU
Kim (2002)’in 1985 – G|QHPL LoLQ ROXúWXUGX÷X ]DPDQ VHULVL
DQDOL]LQGHQ oÕNDQ VRQXo LVH 6 3 (QGHNVL YH DOWÕQ IL\DWODUÕQÕQ WHUV \|QO
KDUHNHW HWPHNOH ELUOLNWH 6 3 (QGHNVL¶QLQ DOWÕQ IL\DWODUÕQÕ DoÕNODPDGD
LVWDWLVWLNVHO RODUDN DQODPOÕ ROPDGÕ÷ÕGÕU 3HWURO YH $OWÕQ )L\DWODUÕ
8OXVODUDUDVÕ SL\DVDGD $%' 'RODUÕ FLQVLQGHQ LIDGH HGLOHQ YH LúOHP
J|UHQ SHWURO IL\DWODUÕQÕQ DOWÕQ IL\DWODUÕ ]HULQGH SR]LWLI \|QGH ELU HWNL \DUDWWÕ÷Õ
G ú Q OPHNWHGLU 3HWURO IL\DWODUÕQGDNL DUWÕúÕQ DOWÕQ IL\DWODUÕQGD DUWÕúD QHGHQ
ROPDVÕ JHQHO RODUDN LNL WHPHO IDNW|UH ED÷ODQPDNWDGÕU %LULQFLVL G Q\D oDSÕQGD
EHOOL EDúOÕ SHWURO UHWLFL ONHOHUGHQ ROXúDQ 23(& NDUWHOLQLQ SHWURO ND]DQFÕQÕQ
$%' 'RODUÕ FLQVLQGHQ ROPDVÕGÕU 23(& \HVL ONHOHULQ G Q\D DOWÕQ WDOHELQGH
önemlL URO R\QD\DQ ONHOHU ROGX÷X GLNNDWH DOÕQGÕ÷ÕQGD $%' 'RODUÕ FLQVLQGHQ
SHWURO IL\DWODUÕQÕQ DUWPDVÕ\OD ELUOLNWH 23(& ONHOHULQLQ JHOLUOHULQLQ GH DUWPDVÕ
DOWÕQ IL\DWÕQÕQ \ NVHOPHVLQH QHGHQ ROPDNWDGÕU
Ð Ñ Ò Ó × Ø ÙÛÚ Ü
Ð Ñ Ò Ó Ô Õ"Ö
440.00 420.00 400.00 380.00 360.00 340.00 320.00 300.00 280.00 260.00 240.00 220.00
45 40 35
30
25
20
15 10
ÉÈ ÈÉ ÉÈÉ ÆÉ ÉÆ ÉÆÉ ËÉ ÉË ÉËÉ ÈÆ Ç ÈÊ Ç È Ç Æ È Ç ÈÊ Ç ÈÈ Ç Æ È Ç ÈÊ É Ç ÈÈ ÅÆ Ç ÅÆ Ç ËÌ Ç Æ Å Ç ÅÆ Ç Å Ç ÅÆ Ç Ë Ç Å
ÉÅ ÅÉ ÉÅ ÍÉ ÉÍ Ç ÈÆ É Ç ÈÊ Ç ÉÈÈ Ç Æ È Ç ÈÊ Ç Ç Ë Ç ÅÆ Ç Å Ç Æ Å Ç ÅÆ Ç
ÉÍÉ ÊÉ ÉÊ ÉÊÉ ÉÎ ÉÎ ÉÎÉ ÏÉ ÉÏ ÉÏÉ ÉÌ ÉÌ ÉÌÉ ÉÉ ÉÉ ÉÉÉ ÈÈ ÈÈ Ç ÈÆ Ç ÈÊ Ç ÈÉ Ç ÈÆ Ç ÈÊ Ç ÈÈ Ç Æ È Ç ÈÊ È Ç ÈÈ Ç ÈÆ È Ç ÈÊ É Ç ÈÈ Ç ÈÆ É Ç ÈÊ Ç ÈÈ Ç Æ È Ç Å Ç ÅÆ Ç ÅÆ Ç Ë Ç ÅÆ Ç ÅÆ Ç Å Ç ÅÆ Ç Å Ç Å Ç Å Ç Ë Ç Å Ç Ë Ç ÅÆ Ç Å Ç Æ Å Ç Ý>Þ ß à á>â!ã ä"å!ß Þ å æ'à Pç è!ß æ é Þºâ!ã ä å!ß Þ å æ'à
ÈÈ ÈÈÉ ÆÈ ÈÆ ÈÊ Ç ÈÉ Ç Æ È Ç ÈÊ Ç ÅÆ Ç Ë Ç Æ Å Ç ÅÆ Ç
ÈÆÉ ËÈ ËÈ È Ç ÈÆ Ç ÈÊ Ç ËÌ Ç ÅÆ Ç ÅÆ Ç
ÈËÉ ÅÈ ÈÈ Ç ÈÆ Ç Å Ç ÅÆ Ç
5
ùHNLO 3HWURO YH $OWÕQ )L\DWODUÕ
'L÷HU WDUDIWDQ G Q\DGDNL SHN oRN ONHQLQ SHWURO LWKDODWoÕVÕ
NRQXPXQGD ROGX÷X KDWÕUODQDFDN ROXUVD JLUGL PDOL\HWOHUL DoÕVÕQGDQ
EDNÕOGÕ÷ÕQGD SHWURO IL\DWODUÕQÕQ \ NVHOPHVL G Q\D oDSÕQGD HQIODV\RQLVW ELU
EDVNÕ DQODPÕQD JHOPHNWHGLU $OWÕQÕQ GD HQIODV\RQLVW RUWDPODUGD GD GH÷HULQL
NRUX\DELOPH |]HOOL÷L \ NVHOHQ SHWURO IL\DWODUÕ SDUDOHOLQGH HQIODV\RQ
EHNOHQWLVLQLQ DUWPDVÕ\OD DOWÕQD RODQ WDOHELQ \R÷XQODúPDVÕQD YH DOWÕQÕQ GH÷HU
ND]DQPDVÕQD \RO DoPDNWDGÕU 1LWHNLP .RXWVL\DQQLV SL\DVDODUGD gözlenen petrRO YH DOWÕQ IL\DWODUÕ DUDVÕQGDNL GR÷UX \|QO LOLúNLQLQ YDUROGX÷XQX
ROXúWXUGX÷X HNRQRPHWULN PRGHO \DUGÕPÕ\OD J|VWHUPLúWLU .D]JDQ GD
3HWURO .UL]L VRQUDVÕQGD G Q\DGD YH 7 UNL\H¶GH DOWÕQÕQ UHHO JHWLULVLQL LQFHOHGL÷L
oDOÕúPDVÕQGD X\JXODPDGD DOWÕQ YH SHWURO IL\DWODUÕQÕQ ELUELULQL EHOLUOHU YH HWNLOHU
QLWHOLNWH ROGX÷X VRQXFXQD YDUPÕúWÕU * P ú YH $OWÕQ )L\DWODUÕ
.Õ\PHWOL PDGHQ SL\DVDVÕQGD \DWÕUÕPFÕODU WDUDIÕQGDQ HQ oRN WDOHS
J|UHQ LNL PDGHQ DOWÕQ YH J P úW U <DWÕUÕPFÕODU DoÕVÕQGDQ DOWÕQÕQ LNDPHVL
RODUDN GH÷HUOHQGLULOHQ J P ú HOHNWURQLN VHNW|U QGH YH GLúoLOLNWH GH DOWÕQÕQ HQ
\DNÕQ LNDPHVL RODUDN GH÷HUOHQGLULOPHNWHGLU %X QHGHQOH DOWÕQ YH J P ú
IL\DWODUÕ DUDVÕQGDNL SR]LWLI LOLúNL GH oHúLWOL DUDúWÕUPDODUD NRQX ROPXúWXU
õ ö ÷"ø ù ú"û 440.00 420.00 400.00 380.00 360.00 340.00 320.00 300.00 280.00 260.00 240.00 220.00
õ ö ÷"ø ù ú û 6.75 6.50
6.25 6.00 5.75 5.50
5.25 5.00 4.75
4.50 4.25 4.00 3.75
îí îí îíî íë ì íï ì í êë ì êë ì ðñ
îë îë îë ðî îð îð ì íë ì íï ì îíí ì ë í ì íï î ì îíí ì êë ì êë ì ê ì êë ì ð ì ê
îê îê îê òî îò îò îï îï îï îó îó îó ôî îô îô îñ îñ îñ îî îî îî íí íí íí ì íë î ì íï ì îíí ì ë í ì íï ì îíí ì íë ì íï ì îíî ì íë ì íï ì îíí ì ë í ì íï í ì îíí ì íë í ì íï î ì îíí ì íë î ì íï ì îíí ì ë í ì íï ì îíî ì ð ì êë ì ê ì ë ê ì êë ì ê ì êë ì êë ì ð ì êë ì êë ì ê ì êë ì ê ì ê ì ê ì ð ì ê ì ð ì êë ì ê ì ë ê ì êë ì ð ü>ý þ ÿ ¿þ ý 'ÿ ¿þ ý 'ÿ
íë íë íë ðí ðí íð êí ì íë ì íï ì îí ì ë í ì íï ì îíí ì ë í ì ì êë ì êë ì ðñ ì ë ê ì êë ì ê ì ë ê ì
3.50 3.25
ùHNLO * P ú YH $OWÕQ )L\DWODUÕ
&KDQ YH 0RXQWDLQ – 1983 dönemine ait verilerden,
:DKDE &RKQ YH /DVKJDUL LVH – 1994 dönemindeki verilerden
\DUDUODQDUDN UHJUHV\RQ \DSPÕú J P ú YH DOWÕQ IL\DWODUÕ DUDVÕQGD SR]LWLI ELU
LOLúNL ROGX÷XQX VDYXQPXúODUGÕU (VFULEDQR YH *UDQJHU –
YH – G|QHPLQGHNL D\OÕN IL\DW KDUHNHWOHULQL D\UÕ D\UÕ
LQFHOHPLú ¶D NDGDU DOWÕQ YH J P ú IL\DWODUÕQÕQ LOLúNLOL ROGX÷X ¶GDQ
LWLEDUHQ LVH EX LOLúNLQLQ ND\EROGX÷X VRQXFXQD XODúPÕúWÕU &LQHU GH
– G|QHPL LoLQ D\QÕ WDU]GD oDOÕúPDODU \DSPÕú DOWÕQ IL\DWODUÕ YH
Jย Pย รบ IL\DWODUร DUDVร QGD ELU EDรทODQWร ROPDGร รทร Qร DOWร Q YH Jย Pย รบย Q \DWร Uร P
SRUWI|\ย Qย Q ULVNLQL D]DOWPDN ย ]HUH D\Qร DPDoOD NXOODQร ODELOHFHN LNDPH PDOODU
ROPDGร รทร Qร LGGLD HWPLรบWLU
&LQHU ยถLQ oDOร รบPDVร QGD DOWร Q YH Jย Pย รบ SL\DVDODUร Qร Q IDUNOร
\DSร ODUGD ROPDVร DOWร Q YH Jย Pย รบย Q IDUNOร VDQD\L NROODUร QGD LรบOHP J|UPHVL
QHGHQL\OH IDUNOร DU] YH WDOHS NRรบXOODUร \OD IL\DWODUร Qร Q EHOLUOHQGLรทL GROD\ร Vร \OD GD
Jย Pย รบ IL\DWODUร Qร Q VLVWHPDWLN RODUDN DOWร Q IL\DWODUร Qร HWNLOHPHGLรทL VRQXFXQD
XODรบร OPร รบWร U
%DNร U YH $OWร Q )L\DWODUร 6DI KDOLQLQ oRN \XPXรบDN ROPDVร QHGHQL\OH DOWร Q LPDODW VDQD\LLQGH
JHQHOOLNOH Jย Pย รบ EDNร U QLNHO oLQNR SODWLQ YH SDODG\XP JLEL PHWDOOHUOH
DODรบร P KDOLQGH NXOODQร OPDNWDGร U $OWร Qร Q GLรทHU PHWDOOHUOH DODรบร P KDOLQH
JHWLULOPHVLQLQ ELU GLรทHU VHEHEL GH DOWร QD J|UH GDKD HNRQRPLN ROPDODUร Gร U
"!$# %"& '
440.00 420.00 400.00 380.00 360.00 340.00 320.00 300.00 280.00 260.00 240.00 220.00
"! # ()%"&
3250
3000
2750 2500
2250
2000
1750 1500
1250
*,+ - . /10 2 3 4 - + 4 5). $6 4$78. 590 2 3 4 - + 4$5).
1000
รนHNLO %DNร U YH $OWร Q )L\DWODUร
$OWร QD NROD\ รบHNLO YHULOHELOPHVL LoLQ NDUร รบWร Uร ODQ EDNร U DOWร Qร Q VHUWOLรทLQL
YH GD\DQร NOร Oร รทร Qร DUWร UPDNWDGร U .ย OoH DOWร Qร Q DODรบร Pร QGD \HU DODQ PHWDOOHUH
J|UH DOWร Qร Q UHQJL GH GHรทLรบPHNWHGLU 'ROD\ร Vร \OD EDNร U GD DOWร QD UHQJLQL YHUHQ
PDGHQOHUGHQ ELU WDQHVLGLU 6DQD\LGH DOWร Q EDNร U DODรบร PODUร QGDQ oRรทXQOXNOD
OHKLP LรบOHULQGH YH GLรบoLOLNWH \DUDUODQร OPDNWDGร U KWWS ZZZ NLP\DRNXOX FRP mineral/siniflama/nabitler/altin.htm).
Bu
nedenle,
finans
literatรผrรผnde
DUDODUร QGDNL LOLรบNLQLQ LQFHOHQGLรทLQH UDVWODQPDPDVร QD UDรทPHQ EDNร U YH DOWร Q
IL\DWODUร DUDVร QGD GRรทUX \|QOย ELU LOLรบNL RODELOHFHรทL Gย รบย Qย OPHNWHGLU $QDOL]
%X E|Oย PGH XOXVODUDUDVร DOWร Q SL\DVDVร QGD ROXรบDQ IL\DWODUร HWNLOH\HQ
IDNW|UOHUL X\JXODPDOร RODUDN WHVSLW HWPHN DPDFร \OD DOWร Q IL\DWODUร LOH $%'
'RODUร ยถQร Q HXUR G|YL] NXUX 'RZ -RQHV 6DQD\L (QGHNVL SHWURO IL\DWODUร IDL]
RUDQร Jย Pย รบ YH EDNร U IL\DWODUร DUDVร QGDNL LOLรบNL HNRQRPHWULN \|QWHPOHUOH
DUDรบWร Uร OPDNWDGร U
2FDN 0DUW G|QHPLQH DLW D\Oร N YHULOHU NXOODQร ODUDN DOWร Q
IL\DWร Qร Q V|] NRQXVX GHรทLรบNHQOHUOH Doร NODQDELOLUOLรทLQL J|VWHUPeye yรถnelik bir
PRGHO ROXรบWXUXODFDN DOWร Q IL\DWร Qร Q KDQJL GHรทLรบNHQOHUH GDKD GX\DUOร ROGXรทX
LQFHOHQHFHNWLU
9HUL 7DQร PODPD
Modelin analizi iรงin Ocak 1990 Mart 2003 dรถnemini kapsayan 157
: ;
D\Oร N J|]OHPGHQ ROXรบDQ ELU |UQHNOHP JUXEX VHoLOPLรบWLU
6HoLOHQ G|QHP PRGHOGH EDรทร POร GHรทLรบNHQ RODQ DOWร Q IL\DWODUร Qร Q YH
GLรทHU EDรทร PVร ] GHรทLรบNHQOHULQ GDOJDODQPDVร QD QHGHQ RODQ oHรบLWOL SROLWLN YH
HNRQRPLN JHOLรบPHOHUL LoHUPHNWH LVWDWLVWLNVHO DQDOL]H YH KLSRWH] WHVWOHULQLQ
JHUoHNOHรบWLULOPHVLQH X\JXQ ELU ]HPLQ ROXรบWXUPDNWDGร U 'ย Q\D OLWHUDWย Uย QGH
LQFHOHGLNOHUL G|QHP Doร Vร QGDQ Jย Qย Pย ]H NDGDU X]DQDQ oDOร รบPDODUร Q D]ร QOร NWD
ROPDVร GD oDOร รบPDGD EX G|QHPLQ VHoLOPHVLQGH HWNLOL ROPXรบWXU 3< = > ? @
0RGHOGH NXOODQร ODQ YHUL VHWL DรบDรทร GD VXQXOPDNWDGร U
/RQGUD $OWร Q 3L\DVDVร ยถQGD Londra saatiyle sabah 10:30โ da sabitlenen
RQV DOWร Qร Q $%' 'RODUร FLQVLQGHQ LIDGH HGLOHQ IL\DWร Gร U 6|] NRQXVX
VDELW IL\DW Wย P Gย Q\D WDUDIร QGDQ J|VWHUJH QLWHOLรทL WDรบร \DQ ELU IL\DW
VHYL\HVL RODUDN NDEXO HGLOPHNWHGLU A)B
%X QRNWDGD WHNQLN RODUDN EHOLUWPHN JHUHNLU NL NXOODQร ODQ GHรทLรบNHQOHUH DLW YHULOHU IDUNOร SL\DVDODUGD IDUNOร VDDWOHUGH ROXรบDQ GHรทHUOHUGLU (รบ]DPDQOร ROPD\DQ GHรทHUOHULQ \ย NVHN IUHNDQVOร HNRQRPHWULN DQDOL]OHUGH NXOODQร OPDVร SUREOHPOL VRnuรงlara neden olabilmektedir. Bu SUREOHPL PLQLPL]H HGHELOPHN LoLQ LQFHOHPHPL]GH OLWHUDWย UGHNL GLรทHU Eย Wย Q oDOร รบPDODUGD GD J|Uย OGย รทย JLEL GDKD Gย รบย N IUHNDQVOร YHULOHU NXOODQร OPร รบWร U
3 C DFE $YUXSD 3DUD %LUOL÷L \HOHULQFH RUWDN RODUDN NXOODQÕODQ (XUR (85 NDUúÕVÕQGD $%' 'RODUÕ¶QÕQ 86' GH÷HUL GL÷HU ELU LIDGH LOH 86' (85
paritesi, USD’nin EUR cinsinden ifade edilen döviz kuru’dur. Bu
oDOÕúPDGD NXOODQÕODQ SDULWH 1HZ <RUN SL\DVDVÕQGD 1HZ <RUN VDDWL\OH
'-
¶GH JHUoHNOHúHQ NDSDQÕú IL\DWÕGÕU
ABD’nin Dow Jones Sanayi Endeksidir. Endeks, New York Menkul
.Õ\PHWOHU %RUVDVÕ¶QGD LúOHP J|UHQ LúOHP KDFPL ROGXNoD JHQLú RODQ
YH VHNW|UOHULQGH OLGHU GXUXPGD RODQ E \ N úLUNHWLQ KLVVH
VHQHWOHULQL
NDSVDPDNWDGÕU
(QGHNVLQ
IL\DWODUÕQ
D÷ÕUOÕNOÕ
RUWDODPDODUÕQGDQ ROXúPDVÕ QHGHQL\OH \ NVHN IL\DWOÕ ELU KLVVH VHQHGLQLQ IL\DWÕQGDNL GH÷LúLNOL÷LQ RUWDODPD\D RODQ HWNLVL G ú N IL\DWOÕ
ELU KLVVH VHQHGLQLQ IL\DWÕQGDNL GH÷LúLNOLNWHQ GDKD ID]OD ROPDNWDGÕU Ekim 1928’den itibaren Dow Jones Endeksi’nin hisse senedi
ERUVDODUÕ DoÕVÕQGDQ J|VWHUJH RODUDN NDEXO HGLOPHVL G Q\D oDSÕQGD
HQ oRN ELOLQHQ YH WDQÕQDQ ERUVD ROPDVÕ oDOÕúPDGD NXOODQÕOPDVÕQGD
|QHPOL URO R\QDPÕúWÕU $\UÕFD /RQGUD $OWÕQ 3L\DVDVÕ¶QGD EHOLUOHQHQ
VDELW DOWÕQ IL\DWÕQÕQ ED] G|YL] NXUXQXQ $%' 'RODUÕ ROPDVÕ GD G|YL]
NXUX ULVNLQLQ PLQLPL]H HGLOPHVL DPDFÕ\OD KLVVH VHQHGL SL\DVDODUÕQÕ
WHPVLOHQ EX HQGHNVLQ VHoLOPHVLQGH HWNLOL ROPXúWXU
3 G H > I J = $YUXSD SL\DVDODUÕQGD HQ oRN WDNLS HGLOHQ SHWURO IL\DWÕ RODQ %UHQW SHWURO Q $%' 'RODUÕ FLQVLQGHQ LIDGH HGLOHQ YDULO IL\DWÕGÕU %UHQW
.X]H\ 'HQL]L¶QGH øQJLOWHUH YH 1RUYHo WDUDIÕQGDQ oÕNDUÕODQ SHWURO
W U Q LIDGH HWPHNWHGLU YH /RQGUD ,3( %RUVDVÕ¶QGD ,QWHUQDWLRQDO
3HWUROHXP ([FKDQJH LúOHP J|UPHNWHGLU 6SRW SL\DVDGDNL SHWURO DOÕP
VDWÕP LúOHPOHULQLQ \DQÕVÕUD EHOOL WDULK YH PLNWDUODUGD YDGHOL LúOHPOHU GH
\DSÕOPDNWDGÕU 3HWURO IL\DWODUÕQÕQ JHOHFHNWHNL \|Q Q WDKPLQ HWPHN
DoÕVÕQGDQ HQ oRN NXOODQÕODQ YHULQLQ ELU D\OÕN YDGHOL NRQWUDW ,3( %UHQW
55
IL\DWÕ ROPDVÕ QHGHQL\OH PRGHOGH NXOODQÕOPÕúWÕU
$PHULNDQ 0HUNH] %DQNDVÕ )HGHUDO 5HVHUYH %DQN RI 1HZ <RUN
WDUDIÕQGDQ
EHOLUOHQHQ
EDQNDODUDUDVÕ
SL\DVDGD
EDQNDODUÕQ
ELUELUOHULQGHQ ERUoODQÕUNHQ NXOODQÕODQ IDL] RUDQÕGÕU )HG )XQGV 5DWH
$%'¶QLQ XOXVODUDUDVÕ DUHQDGD VDKLS ROGX÷X OLGHUOLN |]HOOL÷LQLQ GH
HWNLVL\OH $PHULNDQ 0HUNH] %DQNDVÕ¶QÕQ XOXVODUDUDVÕ SDUD SROLWLNDVÕQÕ
\|QHWPHN YH PDOL VLVWHPLQ LVWLNUDUร Qร VDรทODPDN DPDFร \OD EHOLUOHGLรทL
IDL] RUDQODUร QD LOLรบNLQ NDUDUร Qร Q Wย P Gย Q\DGD \DQNร X\DQGร UPDVร YH
ILQDQV SL\DVDODUร Qร HWNLOHPHVL QHGHQL\OH EX IDL] RUDQร VHoLOPLรบWLU
3K L MNL O /RQGUD .ย OoH 3L\DVDVร %LUOLรทLยถQGH /%0$ /RQGUD VDDWL\OH |รทOHQ ยถGH VDELWOHQHQ RQV Jย Pย รบย Q $%' 'RODUร FLQVLQGHQ LIDGH
3 P Q$R ? I H<
HGLOHQ IL\DWร Gร U
ยต/RQGRQ 0HWDO ([FKDQJHยถ %RUVDVร ยถQGD LรบOHP J|UHQ WRQ EDNร Uร Q $%'
'RODUร FLQVLQGHQ LIDGH HGLOHQ VSRW IL\DWร Gร U 5DVVDO KDWD WHULPLGLU
7ย P GHรทLรบNHQOHUH DLW YHULOHU %ORRPEHUJ )LQDQVDO 3L\DVDODU (OHNWURQLN
6LVWHPLยถQGHQ HOGH HGLOPLรบWLU
$OWร Q IL\DWODUร Qร HWNLOH\HQ IDNW|UOHULQ DUDรบWร Uร OGร รทร ELUoRN oDOร รบPDGD
Doร NOD\ร Fร GHรทLรบNHQOHUGHQ ELUL RODUDN NXOODQร ODQ HQIODV\RQ RUDQร QD PRGHOGH
\HU YHULOPHPLรบWLU %XQXQ ELULQFL VHEHEL Gย Q\D DOWร Q IL\DWร Qร Q ROXรบPDVร QGD HQ
|QHPOL UROย R\QD\DQ $%' $YUXSD ย ONHOHUL YH -DSRQ\DยถQร Q RUWDODPD HQIODV\RQ
RUDQODUร Qร Q ROGXNoD Gย รบย N ROPDVร Gร U (QIODV\RQXQ \ย NVHN ROGXรทX ย ONHOHUGH
SDUDQร Q DOร P Jย Fย Qย Q D]DOPDVร QHGHQL\OH NRUXQPD DPDoOร DOWร Q WDOHELQLQ YH
DOWร Q IL\DWODUร Qร Q \ย NVHOPHVL EHNOHQHELOLU $QFDN V|] NRQXVX ย ONHOHULQ Gย Q\D
DOWร Q SL\DVDVร QGDNL LรบOHP KDFLPOHUL YH SL\DVDGDNL IL\DWODUร Q ROXรบPDVร QD
NDWNร ODUร Qร Q
$%'
$YUXSD
YH
-DSRQ\D
JLEL
JHOLรบPLรบ
SL\DVDODUOD
NDUรบร ODรบWร Uร OGร NODUร QGD ROGXNoD Nย oย N ROGXรทX GLNNDWH DOร QGร รทร QGD PRGHOGH
NXOODQร ODQ Doร NOD\ร Fร GHรทLรบNHQOHU DUDVร QGD HQIODV\RQD \HU YHULOPHPHVL X\JXQ
J|Uย OPย รบWย U
$OWร Q IL\DW IRQNVL\RQXQXQ YH DOWร Q IL\DWODUร Qร HWNLOH\HQ IDNW|UOHULQ WHVSLW
HGLOHELOPHVL DPDFร \OD \XNDUร GD Vร UDODQDQ GHรทLรบNHQOHULQ PHYFXW IL\DW GHรทHUOHUL
NXOODQร ODELOHFHรทL JLEL VHULOHULQ >OQ ;> OQ ;> S : OQ ;> ;> S : @ รบHNOLQGH LIDGH HGLOHQ
ORJDULWPLN IDUNODUร GLรทHU ELU LIDGH LOH JHWLULOHUL GH NXOODQร ODELOLU %X oDOร รบPDGD
IDL] RUDQร KDULo Wย P IL\DW VHULOHULQLQ RULMLQDO GHรทHUOHUL \HULQH OQ ;> ;> S : รบHNOLQGH IRUPย OH HGLOHQ JHWLULOHUL NXOODQร ODFDN EX DรบDPDGDQ VRQUD Eย Wย Q DQDOL] JHWLUL
RUDQODUร ย ]HULQGHQ \DSร ODFDNWร U
=DPDQ 6HULVL g]HOOLNOHULQLQ 7HVSLWL
=DPDQ VHULVL YHULOHUL NXOODQร ODUDN \DSร ODQ UHJUHV\RQ oDOร รบPDODUร QGD
HWNLQ WXWDUOร YH VDSPDVร ] VRQXo DOร QDELOPHVL LoLQ GXUDรทDQOร N รบDUWร Qร Q \HULQH
JHWLULOPLรบ ROPDVร |QHPOLGLU 'XUDรทDQ ROPD\DQ VHULOHULQ NXOODQร OGร รทร UHJUHV\RQ
GHQNOHPOHULQGH GHรทLรบNHQOHU DUDVร QGD JHUoHNWH LOLรบNL ROPDPDVร QD UDรทPHQ
VHULOHUGHNL WUHQG QHGHQL\OH VDKWH UHJUHV\RQ RODUDN LIDGH HGLOHQ DQODPOร W )
LVWDWLVWLNOHUL LOH \ย NVHN NRUHODV\RQ NDWVD\ร ODUร QD UDVWODQPDVร Pย PNย QGย U
%X QHGHQOH DQDOL]LQ LON DรบDPDVร QGD KHU GHรทLรบNHQLQ ]DPDQ VHULVL
รถzellikOHULQL LQFHOHUNHQ |QFHOLNOH VHULOHULQ GXUDรทDQ ROXS ROPDGร NODUร Qร
VDSWDPDN JHUHNPHNWHGLU %LU ]DPDQ VHULVLQLQ |]HOOLNOHULQLQ \DQL RUWDODPDVร
YDU\DQVร
YH
GLรทHU
PRPHQWOHULQLQ
]DPDQ
RULMLQLQLQ
GHรทLรบPHVLQGHQ
etkilenmemesi durumunda sรถz konusu zaman serisinin GXUDรทDQ ROGXรทX
sรถylenebilir.
7$%/2 %รธ5รธ0 .g. 7(67/(5รธ
TVUNW
5$
58
5'- 53
55
5* 5%
X,X
Z [ \^]`_ [ c d9e Yba ] [ _ [ c d9e Y a"g Yba Z [ Z`_ [ c d9e Y h Yba ] [ dlcm_ [ c d9e Y Yba [ \"cm_ [ c d9e Y f Yba [ Znjk_ [ cFd"e Y f h Yba ] [ j _ [ c d9e Y f Yba
[ c \`_ [ cFd9e Yba [ _ [ cFd9e Y f h aif Yba [ \ jk_ [ cFd9e Y f a Yba [ dnZk_ [ cFd9e Y f h Yba [ Z"\`_ [ cFd"e Yoh Yoa cp[ Z^jk_ [ cFd9e Y f Yba \i[ dnZk_ [ cFd9e Y f Yba
Y
Y f a
1RW 7DEORยถGD \HU DODQ UDNDPODU GHรทLรบNHQOHULQ ELULQFL JHFLNPH GHรทHULQGH YH |QHPOLOLN Gย ]H\LQGHNL WHVW GHรทHUOHUL SDUDQWH] LoLQGHNL UDNDPODU LVH YH |QHPOLOLN Gย ]H\LQGH 0DF.LQQRQ NUWLN GHรทHUOHULGLU 7DEORQXQ DOW Nร VPร QGD \HU DODQ GHรทLรบNHQOHU 5$ 58 5'- 53 5* 5% Vร UDVร \OD 3q r s t u 3 v$w$xly 3 x z 3 { |}s ~ 8r 3 ย "ย 8ย ย oย 3 ย ย 8ย }t ~ ยถร Q JHWLULOHULGLU 55 LVH IDL] RUDQร Qร Q NHQGLVLGLU
%X oDOร รบPDGD |QFHOLNOH DOWร Q JHWLUL IRQNVL\RQXQGD \HU DODQ \HGL
GHรทLรบNHQH DLW VHULOHULQ GXUDรทDQ ROXS ROPDGร NODUร *HOLรบWLULOPLรบ 'LFNH\ )XOOHU
$') YH 3KLOOLSV 3HURQ 33 ELULP N|N WHVWOHUL LOH LQFHOHQPLรบWLU 7DEOR ยถGH
YHULOHQ VRQXoODUGDQ GD J|Uย OHELOHFHรทL JLEL IDL] RUDQร KDULFLQGHNL Wย P JHWLUL
VHULOHULQLQ GXUDรทDQ ROGXรทX WHVSLW HGLOPLรบWLU 7DEORGD J|VWHULOPHPHNOH ELUOLNWH
IDL] RUDQÕQÕQ ELULQFL GHUHFHGHQ IDUNÕQÕQ LVH GXUD÷DQ ROGX÷X EXOXQPXúWXU )DL]
RUDQÕQÕQ ELULQFL GHUHFHGHQ IDUNÕQÕQ DOÕQPDVÕQÕQ JHUHNPHVLQH UD÷PHQ WH]GH
LNWLVDGL RODUDN JHWLULOHU DUDVÕQGDNL LOLúNL LQFHOHQGL÷LQGHQ IDL] RUDQÕ G ]H\ RODUDN
DOÕQPÕúWÕU
7DEOR ¶WH PRGHOGH \HU DODQ GH÷LúNHQOHULQ ]DPDQ VHULOHULQL WDQÕWÕFÕ
LVWDWLVWLNOHU YHULOPHNWHGLU
7$%/2 '(öøù.(1 6(5ø/(5ø1ø 7$1,7,&, ø67$7ø67ø./(5
V ) ) ^ ¦¨§n©"ª ^«
¦ $®F¯ k° ¦ ¯ « ¯ k°^
5$
¾ l®Fµ " µ
55
53
58
5'
5%
^ 9 " l n ^ 9 " ¡ ¡ ¢9£" l "¤ 9 F $¥F 9 9 F $£ 9 9¥F ¡ ) 9 F $ " ^ 9 F $ l¡ ^ 9 9 9¤n¥ ¬ ¬ 9 " 9 F $ F ^ 9 " 9 "¢ 9 ¬ ¡n¥ ) 9 F $¥9¤
²± ) « © F²i ³^ ´ ^ o³Fµ " µ
5*
9¢9¤9¤"¤ 9¢"¥ ¡^ ¬ 9 " ¤9¡n ¬ ¡"¤" 9¤ ¡n¥"¢9¢ ¬ "¡
^ ¡± $ ¬ ^ 9£" l n¢ 9 ¬ " 9 ^ ¡^ 9£"£ ^ 9¥"¥l n ) 9¢F "¤ ) 9 "¢ ¡n¤ ¬ ¥" l "¤"¢9¤ 9 ¤"¥9 9 n¢ ¡n l¡^¢ $¥" 9 $£l¡n¥ 9 9¤n l¤
¶ ·p¸ ¹$º¨» ¹9¼ ¼ ½ ¢9¢" ¬"¬ ^ ¡"¡n "¥ ^ 9 ¬ "£"£l n "£l¤n¢9¥ ) ¢9 "¥l n ¡n¤"
¶ ¿±À"Á  Ãl¼9Ä ¼ ½
¤F ¥l n¥ ¥ ¥ £9¥"¥l 9¡ F ¢9£ ¬ ¢ ¬ ¤ ¬ "£"¢ ¥ ¤"£9 l¡9¡ ¡ $£l n£9¢ ¡ £"¥ " $
6RQXo RODUDN DOWÕQ IL\DWODUÕQÕ HWNLOH\HQ IDNW|UOHULQ WHVSLW HGLOHELOPHVL
DPDFÕ\OD ROXúWXUXOPXú DOWÕQ JHWLUL IRQNVL\RQXQXQ WDKPLQL LoLQ \DSÕOPÕú RODQ regresyon modeli Denlem (7,1)’de verilmektedir. 5$ 58 5'- 53 55 5* 5% H
*HoHQ E|O PGH \HU DODQ OLWHUDW U WDUDPDVÕ GR÷UXOWXVXQGD DoÕNOD\ÕFÕ
GH÷LúNHQOHUH DLW SDUDPHWUHOHULQ \|Q : < 0, ß 0, ß > 0, ß < 0, ß > 0, ß; ! úHNOLQGH |QJ|U OPHNWHGLU
(NRQRPHWULN <|QWHP Denklem (7,1)’de yer alan modelin tahmin edilebilmesi için çoklu
GR÷UXVDO UHJUHV\RQ \|QWHPL X\JXODQDFDN SDUDPHWUHler, En Küçük Kareler
(.. \|QWHPL X\JXODQDUDN WDKPLQ HGLOHFHNWLU %X \|QWHPOH ELU ED÷ÕPOÕ
GH÷LúNHQ LOH ELU YH\D GDKD oRN ED÷ÕPVÕ] GH÷LúNHQ VHoLOHUHN ED÷ÕPOÕ
GH÷LúNHQLQ JHUoHN |Oo POHUL LOH ED÷ÕPVÕ] GH÷LúNHQOHUGHQ HOGH HGLOHQ WDKPLQ
|Ooย POHUL DUDVร QGDNL X]DNOร รทร HQ Nย oย N \DSDQ UHJUHV\RQ NDWVD\ร ODUร WDKPLQ
HGLOPHNWHGLU
'LNNDW HGLOLUVH 'HQNOHP GLQDPLN ELU \DSร LoHUPHPHNWHGLU 'LรทHU
ELU GH\LรบOH GHรทLรบNHQOHU DUDVร QGD VDGHFH Hรบ ]DPDQOร LOLรบNL EXOXQGXรทX NDEXO
HGLOPLรบWLU %XQXQ QHGHQL GHQNOHPGHNL GHรทLรบNHQOHULQ KHUKDQJL ELULQGH
RODELOHFHN KDUHNHWOHULQ Jย Qย Pย ] ILQDQV Gย Q\DVร GLNNDWH DOร QGร รทร QGD DQร QGD
GLรทHUOHULQL GH HWNLOH\HFHรทL JHUoHรทLGLU %XUDGD \ย NVHN IUHNDQVOร YHULOHU
NXOODQร OPDGร รทร D\Oร N ELU PRGHOOHPH \DSร OGร รทร GD GLNNDWH DOร QPDOร Gร U
ร oklu regresyoQ DQDOL]OHULQGH HQ Vร N NDUรบร ODรบร ODQ VRUXQ EDรทร PVร ]
GHรทLรบNHQOHULQ DUDVร QGD GRรทUXVDO EDรทODQWร ODUร Q EXOXQPDVร oRNOX EDรทODQWร
GXUXPXGXU %X oDOร รบPDGD \HU DODQ PRGHOGH oRNOX EDรทODQWร VRUXQX EXOXQXS
EXOXQPDGร รทร Qร Q RUWD\D oร NDUร OPDVร DPDFร \OD PRGHOLQ WDKPLQLQH geรงmeden
|QFH NRUHODV\RQ PDWULNVL ROXรบWXUXOPXรบWXU 7DEOR ยถWH VXQXODQ PDWULNV
PRGHOGH EXOXQDQ EDรทร POร EDรทร PVร ] Wย P GHรทLรบNHQOHULQ ELUELUOHUL\OH RODQ
LOLรบNLOHULQLQ GHUHFHVLQL NRUHODV\RQ NDWVD\ร ODUร Qร VHUJLOHPHNWHGLU รธVWDWLVWLNVHO
RODUDN NRUHODV\RQ NDWVD\ร Vร โ LOH DUDVร QGD ELU GHรทHUGLU 'HรทHULQ QHJDWLI
ROPDVร LOLรบNLQLQ WHUV \|QOย ROGXรทXQX SR]LWLI ROPDVร LVH LOLรบNLQLQ GRรทUX \|QOย
ROGXรทXQX LIDGH HWPHNWHGLU .RUHODV\RQ NDWVD\ร Vร Qร Q PXWODN GHรทHULQLQ ยถH
\DNร Q ROPDVร GHรทLรบNHQOHU DUDVร QGD Jย oOย ELU LOLรบNL ROGXรทXQX Vร Iร UD \DNร Q
ROPDVร LVH GHรทLรบNHQOHU DUDVร QGDNL LOLรบNLQLQ ]D\ร I ROGXรทXQX J|VWHUPHNWHGLU 7$%/2 .25(/$6<21 0$75รธ.6รธ
5$
5$
5*
f [ j^d
53
58
5'- 5% 55
h h
[\
5*
f
f
[ d oY h f [ Yoh f$g [ h fnf [ Z Yoh f
[ h h [ h h [ h h [
j
53
58
5'-
5%
55
f
\ j
c h f [ \ Ybh f
[ ] Ybh h [ j Ybh f [ \ h f [ Ybh hยฑf
f [ c h f [ h hnh [ j h h
h
f
[\ [
h
h f^f
f
[ c Ybh h f
7DEOR ¶WHQ GH J|U OHELOHFH÷L JLEL DoÕNOD\ÕFÕ GH÷LúNHQOHULQ NHQGL
DUDODUÕQGDNL NRUHODV\RQODUÕQ ROGXNoD G ú N ROPDVÕ PRGHOGH VRQXoODUÕ
ROXPVX] HWNLOH\HFHN oRNOX ED÷ODQWÕ VRUXQX EXOXQPDGÕ÷ÕQÕ J|VWHUPHNWHGLU
$OWÕQ JHWLUL IRQNVL\RQXQXQ WDKPLQLQGH IDL] RUDQÕ KDULo GL÷HU
GH÷LúNHQOHU ORJDULWPLN RODUDN LIDGH HGLOPLúWLU 6|] NRQXVX ORJDULWPLN NDOÕEÕQ
|]HOOL÷L RODUDN IDL] RUDQÕ KDULFLQGHNL ED÷ÕPVÕ] GH÷LúNHQOHULQ SDUDPHWUHOHUL
HVQHNOL÷L LIDGH HWPHNWH ED÷ÕPVÕ] GH÷LúNHQGHNL \ ]GH ELU RUDQÕQGDNL
GH÷LúLPOH
ED÷ÕPOÕ
GH÷LúNHQGH
PH\GDQD
JHOHFHN
\ ]GH
GH÷LúLPL
göstermektedir. øVWDWLVWLNL %XOJXODU
$OWÕQ JHWLUL IRQNVL\RQXQXQ ORJDULWPLN GR÷UXVDO NDOÕS X\JXODPDODUÕ
VRQXFX HOGH HGLOHQ UHJUHV\RQXQD LOLúNLQ EXOJXODU DúD÷ÕGD YHULOPLúWLU 3DUDQWH]
LoLQGHNL GH÷HUOHU W LVWDWLVWLNOHULGLU
5$ 58 5'- 53 55 5* 5% H
¶ 9 ¬ l "½k¶ ) ^ ¥9¤ ¬ ½
¶ ) $¢9¥"½
¶ ¥ ¬ ½
¶ } 9 ¬ ¥9 9½
) LVWDWLVWL÷L 5 5Å
¶ ^ ¢l "£"½
¶ ^ ¤ ¬ $½
G
(Q . o N .DUHOHU <|QWHPL LOH WDKPLQ HGLOHQ GH÷LúNHQOHULQ
SDUDPHWUHOHULQLQ LúDUHWOHULQGHQ J|U OHELOHFH÷L JLEL DOWÕQÕQ JHWLULVL LOH J P ú
SHWURO YH EDNÕUÕQ JHWLULOHUL DUDVÕQGD SR]LWLI 86' (85 SDULWHVLQLQ YH 'RZ
-RQHV (QGHNVLQLQ JHWLULOHUL YH IDL] RUDQÕ DUDVÕQGD LVH QHJDWLI ELU LOLúNL
EXOXQPDNWDGÕU øOLúNLOHULQ \|Q ILQDQV SL\DVDODUÕQGD J|]OHQHQ JHQHO H÷LOLP YH
|QFHNL oDOÕúPDODUÕQ VRQXoODUÕ\OD SDUDOHOGLU YH EHNOHQGL÷L JLEL oÕNPÕúWÕU
0RGHOGH WDKPLQ HGLOHQ SDUDPHWUHOHUH J|UH GL÷HU GH÷LúNHQOHU D\QÕ
NDOPDN NRúXOX LOH J P ú Q JHWLULVLQGHNL ¶OLN DUWÕúÕQ DOWÕQÕQ JHWLULVL
]HULQGH ¶OLN DUWÕú SHWURO Q JHWLULVLQGHNL ¶OLN DUWÕúÕQ ¶OLN ELU
DUWÕú 86' (85 SDULWHVLQLQ JHWLULVLQGHNL ¶OLN DUWÕúÕQ ¶OLN ELU D]DOÕú
'RZ -RQHV (QGHNVL¶QLQ JHWLULVLQGHNL ¶OLN DUWÕúÕQ ¶OLN ELU D]DOÕú
EDNÕUÕQ JHWLULVLQGHNL ¶OLN DUWÕúÕQ ¶OLN ELU DUWÕú IDL] RUDQÕQGDNL
ELULPOLN DUWÕúÕQ GD ELULPOLN ELU D]DOÕú VD÷OD\DFD÷Õ VDSWDQPÕúWÕU
'HรทLรบNHQOHULQ SDUDPHWUHOHULQLQ DOWร QGD SDUDQWH] LoLQGH YHULOHQ W
LVWDWLVWLNOHULQH EDNร OGร รทร QGD EDNร U YH IDL] RUDQร KDULo GLรทHU GHรทLรบNHQOHUH DLW W
LVWDWLVWLNOHULQLQ PXWODN GHรทHULQLQ ยถGDQ Eย \ย N ROGXรทX GROD\ร Vร LOH
|QHPOLOLN Gย ]H\LQGH EDNร U YH IDL] RUDQร KDULFLQGHNL Wย P EDรทร PVร ]
GHรทLรบNHQOHULQ DOWร Qร Q JHWLULVLQGHNL GHรทLรบLNOLNOHUL Doร NODPDGD LVWDWLVWLNVHO RODUDN
: ร
|QHPOL ROGXรทX VRQXFXQD XODรบร OPร รบWร U $OWร Qร Q JHWLULVL LOH EDNร Uร Q JHWLULVL YH IDL] RUDQร DUDVร QGD LVH |QHPOLOLN Gย ]H\LQGH LVWDWLVWLNVHO RODUDN DQODPOร ELU
LOLรบNL EXOXQPDGร รทร V|\OHQHELOLU
5HJUHV\RQXQ ) LVWDWLVWLรทLQLQ NULWLN ) GHรทHUL RODQ ยถGHQ Eย \ย N
ROPDVร |QHPOLOLN Gย ]H\LQGH PRGHOLQ LVWDWLVWLNVHO RODUDN DQODPOร ROGXรทX
DQODPร QD JHOPHNWHGLU
Sรถz NRQXVX PRGHOLQ 'XUELQ :DWVRQ WHVW GHรทHUL G ยถQLQ
|QHPOLOLN Gย ]H\LQGHNL NULWLN DOW Vร Qร U RODQ G ร =1.651โ den; 4 d=2.13โ รผn de kritik ย VW Vร Qร U RODQ G C
ยถGHQ Eย \ย N ROPDVร QHGHQL\OH KDWD WHULPOHUL DUDVร QGD
birinci derecede pozitif ya da negatif yรถnGH ELU VHUL EDรทODQWร ROPDGร รทร
sรถylenebilir.
'HรทHUOHQGLUPH 0RGHO VRQXoODUร QGDQ oร NDUร ODFDN VRQXo Nร VD G|QHPGH DOWร Q
IL\DWODUร QGDNL GHรทLรบLNOLNOHULQ ยถร Qร Q G|YL] YH KLVVH VHQHGL SL\DVDVร Jย Pย รบ
YH SHWURO IL\DWODUร \OD Doร NODQDELOHFHรทL EDNร U IL\DWร QGDNL YH IDL] RUDQร QGDNL
GHรทLรบLNOLNOHULQ DOWร Q IL\DWร Qร HWNLOHPHGLรทLGLU
0RGHOLQ WDKPLQLQGHQ HOGH HGLOHQ VRQXoODUร Q $%' 'RODUร G|YL] NXUX YH
DOWร Q IL\DWร DUDVร QGD LVWDWLVWLNVHO RODUDN DQODPOร ELU LOLรบNL ROGXรทXQX J|VWHUPHVL
.RXWVL\DQQLV 6MDDVWDG YH 6FDFFLDYLOODQL %DNHU YH 9DQ 7DVVHO
'RROH\ ,VDUG YH 7D\ORU ยถร Q EXOJXODUร Qร GHVWHNOHU QLWHOLNWH\NHQ
5DWQHU ยถLQ VDYร \OD LVH WHUV Gย รบPHNWHGLU
%X oDOร รบPDQร Q VRQXFXQGD DOWร Q YH Jย Pย รบ IL\DWODUร DUDVร QGD GLรทHU
Doร NOD\ร Fร GHรทLรบNHQOHUH RUDQOD GDKD Jย oOย ELU LOLรบNL ROGXรทXQXQ WHVSLW HGLOPLรบ
ROPDVร Chan ve Mountain (1988), Wahab, Cohn ve Lashgari (1994)โ nin
A)ร
%LU EDรทร PVร ] GHรทLรบNHQLQ SDUDPHWUHVL LoLQ UHJUHV\RQGDQ HOGH HGLOHQ W LVWDWLVWLรทL WHVW W GHรทHULQGHQ Eย \ย NVH EDรทร PVร ] GHรทLรบNHQ LVWDWLVWLNVHO RODUDN |QHPOLGLU |QHPOLOLN dรผzeyinde รถrneklem grubu 10โ un รผzerinde olan modellerde test |W| GHรทHUL ยถGร U
EXOJXODUร \OD SDUDOHO ROPDNOD ELUOLNWH &LQHU ยถLQ YH ยถOร \ร OODUGDQ VRQUD
DOWร Q YH Jย Pย รบ DUDVร QGDNL LOLรบNLQLQ LVWDWLVWLNVHO RODUDN DQODPร Qร \LWLUGLรทLQL
VDYXQDQ (VFULEDQR YH *UDQJHU ยถร Q VRQXoODUร \OD oHOLรบPHNWHGLU
3HWURO IL\DWร Qร Q DOWร Q IL\DWร Qร Doร NODPDGD LVWDWLNVHO RODUDN DQODPOร
ROGXรทX VRQXFXQD XODรบDQ EX oDOร รบPD SHWURO IL\DWODUร \OD DOWร Q IL\DWODUร DUDVร QGD
SR]LWLI ELU LOLรบNL ROGXรทXQX WHVSLW HGHQ .RXWVL\DQQLV YH .D]JDQ ยถร Q
DUJย PDQร Qร GHVWHNOHPLรบWLU
+DWร UODQDFDรทร JLEL DOWร Q IL\DWODUร \OD KLVVH VHQHGL SL\DVDODUร QGDQ HOGH
HGLOHQ JHWLULOHU DUDVร QGDNL WHUV \|QOย LOLรบNL\L DUDรบWร UDQ DNDGHPLV\HQOHULQ IDUNOร
J|Uย รบOHULQH OLWHUDWย U WDUDPDVร Nร VPร QGD \HU YHULOPLรบWL 5HJUHV\RQ PRGHOLQLQ
WDKPLQLQGHQ HOGH HGLOHQ VRQXo GRรทUXOWXVXQGD 'RZ -RQHV (QGHNVL YH DOWร Q
IL\DWร DUDVร QGD WHVSLW HGLOHQ QHJDWLI LOLรบNL 6PLWK 6PLWK ยถQLQ Nร VD
G|QHPGH KLVVH VHQHGL SL\DVDODUร QGDQ HOGH HGLOHQ JHWLUL YH DOWร Q IL\DWร Qร Q LOLรบNLOL
ROGXรทX \|Qย QGHNL VDYร Qร GHVWHNOHU QLWHOLNWHGLU 'LรทHU WDUDIWDQ EX VRQXo .LP
ยถLQ LVWDWLVWLNVHO RODUDN DQODPOร ELU LOLรบNL ROPDGร รทร \|Qย QGHNL EXOJXVX\OD
WHUV Gย รบPHNWHGLU
)DL] RUDQODUร Qร Q % 10 รถnemlilik dรผzeyinde DOWร Q IL\DWODUร QGDNL
GHรทLรบLNOLNOHUL Doร NODPDGD HWNLOL ROGXรทX KDOGH % 5 รถnemlilik dรผzeyinde iki
GHรทLรบNHQ DUDVร QGD LVWDWLVWLNVHO RODUDN ELU LOLรบNL ROPDGร รทร VRQXFX .RXWVL\DQQLV
+DUPVWRQ &KDQ YH 0RXQWDLQ %DNHU YH 9DQ 7DVVHO
*LDQQDURV YH /DVKJDUL ยถQLQ EXOJXODUร QD WHUV Gย รบHUNHQ $ENHQ
ยถLQ EXOJXODUร Qร GHVWHNOHPHNWHGLU
dDOร รบPDGD EDNร U IL\DWODUร DOWร Q IL\DWODUร QGDNL GHรทLรบLNOLNOHUL Doร NODPDGD
LVWDWLNVHO RODUDN DQODPVร ] oร NPร รบWร U %X VRQXo $ENHQ ยถLQ VDYร Qร
GHVWHNOHU QLWHOLNWHGLU $ENHQ EDNร U WDOHEL YH DU]ร Qร Q IL\DW HVQHNOLรทLQLQ
DOWร QD J|UH \ย NVHN ROGXรทXQX HQGย VWUL KDPPDGGHVL RODUDN DOWร QD J|UH GDKD
ID]OD NXOODQร OPDVร QHGHQL\OH EDNร Uร Q JHQHOOLNOH VSHNย ODWLI DPDoOร GHรทLO
NXOODQร P DPDoOร VWRNODQGร รทร Qร EHOLUWPLรบWLU %X QHGHQOH GH DOWร Q YH EDNร U
IL\DWODUร Qร Q ROXรบXPXQGD IDUNOร PHNDQL]PDODUร Q URO R\QDGร รทร Qร V|] NRQXVX LNL
PHWDOLQ IL\DWODUร Qร LOLรบNLOHQGLUPHQLQ SHN GH Pย PNย Q ROPD\DFDรทร Qร LIDGH
HWPLรบWLU 6|] NRQXVX QHGHQGHQ GROD\ร $ENHQ DOWร Q IL\DWODUร Qร HWNLOH\HQ
IDNW|UOHUL WHVSLW HWPHN DPDFร \OD ROXรบWXUGXรทX PRGHOH EDNร U IL\DWODUร Qร GDKLO
HWPHPLรบWLU 1LWHNLP PHYFXW OLWHUDWย UGH GH DOWร Q YH EDNร U IL\DWODUร DUDVร QGDNL
LOLรบNL\L DUDรบWร UDQ ELU oDOร รบPD\D UDVWODQPDPร รบWร U
)L\DWODUGDNL GDOJDODQPDQร Q EX oDOร รบPDGD ROXรบWXUXODQ PRGHOOH
Doร NODQDPD\DQ Nร VPร Qร Q LVH SL\DVDGDNL Jย YHQ XQVXUX YH LVWLNUDU EHOLUVL]OLN
EHNOHQWLOHU WHNQLN YH VSHNย ODWLI KDUHNHWOHULQ NXOODQGร รทร Pร ] IDNW|UOHUH
\DQVร PD\DQ GLรทHU HWNLOHUL JLEL EDรบND IDNW|UOHUGHQ ND\QDNODQGร รทร V|\OHQHELOLU
6|] NRQXVX IDNW|UOHU WDOHS NRรบXOODUร \OD LOJLOL RODQ IDNW|UOHUGLU 'DKD |QFH GH
GHรทLQLOGLรทL JLEL Nร VD G|QHPGH DOWร Q DU]ร Qร Q HQ Eย \ย N E|Oย Pย Qย ROXรบWXUDQ DOWร Q
PDGHQ ย UHWLPLQLQ IL]LNVHO Nร Vร WODU QHGHQL\OH IL\DW HVQHNOLรทLQLQ EXOXQPDPDVร
SL\DVDGD DOWร Q IL\DWODUร Qร Q Nร VD G|QHPGH WDOHEH EDรทOร HWNHQOHUOH
EHOLUOHQPHVLQH \RO DoPDNWDGร U
$OWร Q IL\DWODUร LOH Jย YHQ RUWDPร DUDVร QGD Jย oOย ELU LOLรบNL EXOXQPDNWDGร U
(NRQRPLN RUWDPGDNL Jย YHQ YH LVWLNUDU DOWร Q WDOHELQL D]DOWPDNWD ND\QDNODUร
PDOL NXUXPODUD YH GLรทHU SDUDVDO YDUOร NODUD \|QHOWPHNWHGLU hONHGH ROXรบDQ
VRV\DO YH VL\DVL LVWLNUDU EDQND VLVWHPLQLQ Jย YHQFH\H NDYXรบWXUXOPDVร
VHUPD\H SL\DVDVร Qร Q JHOLรบPHVL Eย WoH Doร รทร Qร Q NDSDWร OPDVร IDL] RUDQODUร Qร Q
\ย NVHOWLOPHVL PDOL\H SROLWLNDODUร LOH NDPX KDUFDPDODUร Qร Q Nร Vร OPDVร YH EX
รบHNLOGH HQIODV\RQLVW EHNOHQWLQLQ D]DOPDVร VD\HVLQGH WDVDUUXIODU DOWร Q \HULQH
GLรทHU \DWร Uร P DUDoODUร QD NDQDOL]H HGLOPHNWHGLU $OWร Q WDOHELQGHNL D]DOร รบ GD
DOWร Qร Q SL\DVD IL\DWร Qร Gย รบย UPHNWHGLU
%HNOHQWLOHU GH IL\DW ROXรบXPXQGD |QHPOL |Ooย GH EHOLUOH\LFL ROPDNWDGร U
Enflasyondan, sosyal, ekonomik veya politik belirsizliklerden olumsuz yรถnde
HWNLOHQPHPHN EXQODUD NDUรบร NRUXQPDN LoLQ DOWร Qร Q Jย YHQOL ELU Vร รทร QPD DUDFร
RODUDN NXOODQร OGร รทร KDWร UODQร UVD LOHUL\H G|Qย N HQIODV\RQLVW EHNOHQWLOHU YH\D
WRSOXPVDO EHOLUVL]OLNOHU DOWร Q WDOHELQL DUWร UDUDN IL\DWODUร Q \ย NVHOPHVLQH QHGHQ
RODELOPHNWHGLU
(NRQRPLN YH SROLWLN EHOLUVL]OLN RUWDPร QGD Jย YHQOL \DWร Uร P DUDFร RODUDN
NDEXO HGLOHQ DOWร QD RODQ LOJL DUWPDNWDGร U $OWร Qร Q NLPVHQLQ \ย Nย POย Oย รทย QGH
ROPDPDVร QHGHQL\OH NUHGL ULVNL WDรบร PDPDVร SL\DVDGD OLNLGLWH |]HOOLรทLQLQ
ROPDVร WDรบร QDELOLU ROPDVร ILQDQV SL\DVDODUร QGD EHOLUVL]OLN YH\D ROXPVX]
JHOLรบPHOHU \DรบDQGร รทร QGD DOWร Qร Q GHรทHULQL DUWร UPDNWDGร U 1LWHNLP \ร Oร Qร Q
(\Oย O D\ร QGD $%'ยถ\H Gย ]HQOHQHQ VDOGร Uร ODUร Q DUGร QGDQ Jย Qdeme gelen terรถr
HQGLúHVL YH \ÕOÕQÕQ VRQ D\ÕQGD $%'¶QLQ ,UDN¶ÕQ EDUÕúoÕ \ROODUGDQ
VLODKVÕ]ODQPDPDVÕ
GXUXPXQGD
DVNHUL
RSHUDV\RQ
G ]HQOHPHNWHQ
NDoÕQPD\DFD÷Õ \|Q QGHNL DoÕNODPDODUÕQ DUGÕQGDQ EHOLUHQ VDYDú HQGLúHVL
ILQDQV SL\DODUÕQGD VDUVÕQWÕ \DUDWPÕú \DWÕUÕPFÕODUÕ J YHQOL \DWÕUÕP DUDFÕ RODUDN
NDEXO HGLOHQ DOWÕQD \|QHOWPLú IL\DWODUÕQ |]HOOLNOH \DWÕUÕP IRQODUÕQGDQ JHOHQ
DOÕPODUOD KÕ]OD \ NVHOPHVLQH QHGHQ ROPXúWXU
<XNDUÕGD \HU DODQ HWNHQOHULQ \DQÕVÕUD WHNQLN IDNW|UOHU GH DOWÕQ
IL\DWODUÕQÕ HWNLOHPHNWH LúOHPFLOHULQ SVLNRORMLVL IL\DWODUD \DQVÕPDNWDGÕU 0DKOXS
0DUWLQ YH :LOOLDPV DOWÕQ IL\DWODUÕQGDNL KDUHNHWOHUGH
VSHN ODWLI KDUHNHWOHULQ |QHPOL |Oo GH HWNLOL ROGX÷XQX YXUJXODPÕúODUGÕU %RRWK
V
6(.ø=ø1&ø %g/h0
6218d 9( '(ö(5/(1'ø50( $OWÕQ DU]ÕQÕQ VÕQÕUOÕ ROPDVÕQÕQ \DQÕVÕUD VDKLS ROGX÷X VW Q QLWHOLNOHU
QHGHQL\OH \ ]\ÕOODUGDQ EHUL NÕ\PHWOL PDGHQ QLWHOL÷LQL NRUXPXúWXU øON RODUDN
P FHYKHU YH V V \DSÕPÕQGD NXOODQÕODQ DOWÕQ WDULK ER\XQFD X]XQ \ÕOODU SDUD
LúOHYL J|UP ú ELOLP YH WHNQRORMLGHNL JHOLúPHOHUOH VDQD\L VHNW|U QGH GH
VÕNOÕNOD NXOODQÕOPD\D EDúODQPÕúWÕU \\¶GD XOXVDO UH]HUYOHU LoLQGH HQ |QHPOL
SD\D VDKLS RODQ DOWÕQ XOXVODUDUDVÕ WLFDUHWLQ DUWPDVÕ YH ILQDQV SL\DVDODUÕQGD
J|U OHQ JHOLúPHOHU SDUDOHOLQGH \HULQL NÕVPHQ G|YL]H YH IDL] JHWLULOL GL÷HU
\DWÕUÕP DUDoODUÕQD EÕUDNPÕúWÕU %XQD UD÷PHQ DOWÕQÕQ X]XQ G|QHPGH VDWÕQ
DOPD J F Q NRUXPDVÕ DOWHUQDWLI \DWÕUÕP DUDoODUÕQÕQ JHWLULOHUL\OH JHQHOOLNOH
WHUV \|QGH KDUHNHW HWPHVL LoLQGH EXOXQGX÷X SRUWI|\ Q ULVNLQL D]DOWPDVÕ
üONHQLQ VÕNÕQWÕOÕ ]DPDQODUÕQGD EDúYXUXODELOHFHN VRQ ND\QDN RODUDN NDEXO
HGLOPHVL NROD\OÕNOD QDNGH oHYULOHELOLU ROPDVÕ PHUNH] EDQNDODUÕQÕQ DOWÕQ
UH]HUYL WXWPDNWDQ YD]JHoHPHPHOHULQH QHGHQ ROPDNWDGÕU 6RQ G|QHPGH
G Q\D HNRQRPLVLQGH \DúDQDQ NUL]OHU ILQDQV SL\DVDODUÕQGDNL LVWLNUDUVÕ]OÕN
WHU|UL]P HQGLúHOHUL YH ONHOHU DUDVÕQGD \DúDQDQ SROLWLN JHUJLQOLNOHULQ
SL\DVDODUGDNL ULVN IDNW|U Q DUWÕUPDVÕ QHGHQL\OH DOWÕQ \DWÕUÕPFÕODUÕQ GLNNDWLQL
GDKD oRN oHNPH\H EDúODPÕúWÕU
' Q\D DOWÕQ WDOHELQLQ HQ |QHPOL E|O P Q NX\umculuk sektörü
ROXúWXUPDNWDGÕU 7DOHELQ GL÷HU ND\QDNODUÕQÕ PDGDO\RQ YH KDWÕUD SDUD EDVÕPÕ
GLúoLOLN HOHNWURQLN YH GL÷HU VDQD\L NXOODQÕP DODQODUÕ PHUNH] EDQNDODUÕQÕQ DOWÕQ
WDOHEL VDNODPD YH \DWÕUÕP DPDoOÕ DOWÕQ WDOHEL ROXúWXUPDNWDGÕU $OWÕQ DU]ÕQÕQ LVH
EDúOÕFD G|UW ND\QD÷Õ EXOXQPDNWDGÕU %XQODU PDGHQ UHWLPL PHUNH]
EDQNDODUÕQGDQ JHOHQ DOWÕQ VDWÕúODUÕ KXUGD DOWÕQ DU]Õ YH YDGHOL VDWÕúODUGÕU
8OXVODUDUDVÕ DOWÕQ SL\DVDODUÕ DOWÕQÕQ SDUDVDO VLVWHP LoLQGHNL URO Q Q
D]DOPDVÕ\OD ELUOLNWH DOWÕQ WLFDUHWLQLQ VHrbest hale gelmesi sonucu 1970’lerden
VRQUD
JHOLúPH\H
EDúODPÕúWÕU
øON
RODUDN
IL]LNVHO
DOÕP VDWÕPODUÕQÕQ
JHUoHNOHúWLULOGL÷L VSRW DOWÕQ SL\DVDODUÕ ROXúPXú DUGÕQGDQ G Q\D DOWÕQ ERUVDODUÕ
DUDVÕQGDNL UHNDEHWLQ DUWPDVÕ YH VSHN ODWLI DPDoOÕ DOWÕQ WDOHELQLQ
\R÷XQODúPDVÕ VRQXFXQGD YDGHOL DOWÕQ SL\DVDODUÕ RUWD\D oÕNPÕúWÕU $OWÕQ
SL\DVDODUÕ DUDVÕQGD HNRQRPLN NRúXOODU JHOHQHN YH \HUHO NRQXPGDQ
ND\QDNODQDQ IDUNOÕOÕNODUÕQ DUWDQ UHNDEHW SDUDOHOLQGH JLGHUHN D]DOGÕ÷Õ GLNNDW
oHNPHNWHGLU 8OXVODUDUDVÕ DOWÕQ SL\DVDODUÕ DUDVÕQGD HQ |QHPOLOHUL /RQGUD
= ULK 1HZ <RUN YH 7RN\R $OWÕQ 3L\DVDODUÕGÕU $QFDN /RQGUD $OWÕQ
3L\DVDVÕ¶QGD ROXúDQ J QO N VDELW IL\DW G Q\D DOWÕQ IL\DWÕ LoLQ HQ |QHPOL
J|VWHUJH RODUDN GH÷HUOHQGLULOPHNWHGLU
$OWÕQ UHWLFLVL úLUNHWOHULQ JHOHFHNWHNL IL\DW EHOLUVL]OLNOHULQH NDUúÕ
NHQGLOHULQL J YHQFH DOWÕQD DOPDN LVWHPHOHUL YH PHUNH] EDQNDODUÕQÕQ DWÕO
GXUXPGDNL DOWÕQ UH]HUYOHULQGHQ JHWLUL HOGH HWPH DPDFÕ J WPHOHUL ¶OHUGH
DOWÕQ DOÕP VDWÕPÕQÕQ \DSÕOGÕ÷Õ SL\DVDODUD HN RODUDN DOWÕQ |G Qo SL\DVDVÕQÕQ GD
ROXúPDVÕQD ]HPLQ KD]ÕUODPÕúWÕU %X SL\DVDQÕQ ROXúPDVÕQGD PDGHQFLOLN
úLUNHWOHULQLQ DOWÕQ \DWDNODUÕQGDQ YHULPOL ELU úHNLOGH DOWÕQ oÕNDUPD\D EDúODPDODUÕ
YH N OoH DOWÕQ EDQNDODUÕQÕQ PHUNH] EDQNDODUÕ LOH UHWLFLOHU DUDVÕQGD DUDFÕOÕN
\DSPD\D EDúODPDODUÕ HWNLOL ROPXúWXU
7 UN HNRQRPLVL LoLQGH GH X]XQ ELU JHoPLúH VDKLS RODQ DOWÕQÕQ HQ ID]OD
NXOODQÕP DODQÕ NX\XPFXOXN VHNW|U G U 7DVDUUXI J YHQ LWLEDU YH V V
IRQNVL\RQODUÕQÕQ KHPHQ KHPHQ KHSVLQL LoHUHQ P FHYKHU WDOHEL 7 UNL\H¶GHNL
DOWÕQ WDOHELQLQ HQ |QHPOL ND\QD÷ÕQÕ ROXúWXUPDNWD YH ONHPL]LQ G Q\D DOWÕQ
WDOHELQGH VW VÕUDODUD \HUOHúPHVLQH QHGHQ ROPDNWDGÕU 7 UNL\H¶GH W NHWLOHQ
DOWÕQ PLNWDUÕQD NDUúÕOÕN UHWLPLQLQ oRN VÕQÕUOÕ NDOPDVÕ QHGHQL\OH WDOHS LWKDODW
\ROX\OD NDUúÕODQPDNWDGÕU .DPEL\R UHMLPOHULQGHNL NÕVÕWODPDODUOD DOWÕQ LWKDODW YH
LKUDFDWÕQÕQ X]XQ \ÕOODU \DVDN ROPDVÕ ONH\H \DVDO ROPD\DQ \ROODUGDQ oRN
\ NVHN IL\DWODUGDQ DOWÕQ JLUPHVLQH VHEHS ROPXúWXU VRQUDVÕQGD
OLEHUDOL]DV\RQ KDUHNHWOHUL LOH DOWÕQ LWKDODWÕ VHUEHVWOHúWLULOPLú ¶WH 7 &
0HUNH] %DQNDVÕ E Q\HVLQGH NXUXODQ 7/ .DUúÕOÕ÷Õ $OWÕQ 3L\DVDVÕ LOH EDúOD\DQ
DOWÕQ VHNW|U UHIRUPXQGD ¶WH NXUXODQ øVWDQEXO $OWÕQ %RUVDVÕ HQ |QHPOL
DúDPD ROPXú |QFHGHQ \DOQÕ]FD 7 & 0HUNH] %DQNDVÕ¶QGD RODQ DOWÕQ LWKDO
HWPH \HWNLVL ERUVD \HVL NXUXOXúODUD YHULOPLú IL\DWODU GD VHUEHVW SL\DVD
NRúXOODUÕQGD XOXVODUDUDVÕ VHYL\HOHUH SDUDOHO RODUDN EHOLUOHQPH\H EDúODPÕúWÕU
)L]LNVHO NÕVÕWODU QHGHQL\OH NÕVD G|QHPGH DOWÕQ DU]ÕQÕQ DUWÕUÕOPDVÕQÕQ
P PN Q ROPDPDVÕ IL\DW ROXúXPXQGD GDKD oRN WDOHELQ EHOLUOH\LFL ROPDVÕ
VRQXFXQX GR÷XUPDNWDGÕU )LQDQV SL\DVDODUÕQGDNL JHOLúPHOHU HQIODV\RQ
J P ú YH SHWURO IL\DWODUÕ SROLWLN YH HNRQRPLN NRúXOODU WHNQLN IDNW|UOHU
VSHN ODWLI KDUHNHWOHU PHYVLPVHO IDNW|UOHU YH LúOHPFLOHULQ SVLNRORMLVL JLEL
IDNW|UOHULQ DOWÕQ IL\DWODUÕ ]HULQGHNL HWNLVL ELUoRN DPSLULN DUDúWÕUPD\D NRQX
ROPXúWXU ' Q\D HNRQRPLVLQGH J|U OHQ KHU \HQL NUL] DOWÕQ IL\DWODUÕQD RODQ LOJL\L
N|U NOHPLú HNRQRPLVWOHULQ DOWÕQ IL\DWODUÕQGDNL GH÷LúLNOLNOHUL |]HOOLNOH G|YL] YH
KLVVH VHQHGL SL\DVDODUÕQGDNL JHOLúPHOHU J P ú YH SHWURO IL\DWODUÕ DOWHUQDWLI
\DWÕUÕP DUDoODUÕQÕQ JHWLULOHUL YH HQIODV\RQ LOH DoÕNODPD\D oDOÕúPDODUÕQD QHGHQ
ROPXúWXU
%X oDOÕúPDGD NRQX LOH LOJLOL OLWHUDW U Q WDUDQPDVÕQÕQ DUGÕQGDQ DOWÕQ
IL\DWÕ LOH 86' (85 G|YL] NXUX SHWURO J P ú EDNÕU IL\DWODUÕ $%' IDL] RUDQÕ YH
'RZ -RQHV (QGHNVL DUDVÕQGDNL LOLúNL HNRQRPHWULN ELU PRGHO \DUGÕPÕ\OD 2FDN
– 0DUW G|QHPL LoLQ DUDúWÕUÕOPÕúWÕU %XQD J|UH DOWÕQ IL\DWÕ LOH J P ú
SHWURO YH EDNÕU IL\DWÕQÕQ GR÷UX \|QGH IDL] RUDQÕ 86' (85 G|YL] NXUX YH 'RZ
Jones Endeksi’nin ise ters yönde KDUHNHW HWWL÷L WHVSLW HGLOPLúWLU (Q . o N
.DUHOHU <|QWHPL NXOODQÕODUDN WDKPLQ HGLOHQ SDUDPHWUHOHULQ LúDUHWOHUL GL÷HU ELU
LIDGH LOH DoÕNOD\ÕFÕ GH÷LúNHQOHU YH DOWÕQ IL\DWÕ DUDVÕQGDNL LOLúNLOHULQ \|Q GDKD
|QFHNL oDOÕúPDODUOD HOGH HGLOHQ EXOJXODUÕ GHVWHNOHU QLWHOLNWHGLU
øVWDWLVWLNVHO WHVWOHUGHQ HOGH HGLOHQ VRQXoODU DOWÕQ IL\DWODUÕ LOH
86' (85 SDULWHVL 'RZ -RQHV (QGHNVL J P ú YH SHWURO IL\DWODUÕÕ DUDVÕQGD
|QHPOLOLN G ]H\LQGH LVWDWLVWLNVHO RODUDN DQODPOÕ ELU LOLúNL ROGX÷XQX IDL] RUDQÕ
YH EDNÕU IL\DWÕQGDNL GH÷LúLNOLNOHULQ LVH DOWÕQ IL\DWODUÕ ]HULQGH LVWDWLVWLNVHO RODUDN
DQODPOÕ ELU HWNLVLQLQ EXOXQPDGÕ÷ÕQÕ LúDUHW HWPHNWHGLU
.$<1$.d$
ABKEN, A. Peter. â&#x20AC;&#x153;The Economics of Gold Price Movements,â&#x20AC;? (FRQRPLF 5HYLHZ )HGHUDO 5HVHUYH %DQN RI 5LFKPRQG $.'øÚ 0XKDPPHW 3DUD 7HRULVL YH 3ROLWLNDVĂ&#x2022; %HWD <D\Ă&#x2022;QODUĂ&#x2022; øVWDQEXO ALIĂ&#x2021;, Ali. ' Q\DGD YH 7 UNL\HÂśGH $OWĂ&#x2022;Q 0DOL\H YH * PU N %DNDQOĂ&#x2022;áĂ&#x2022; $UDĂşWĂ&#x2022;UPD 3ODQODPD YH .RRUGLQDV\RQ .XUXOX <D\Ă&#x2022;QĂ&#x2022; 1R $/7,1$< *DOLS ´%DQGĂ&#x2022;UPD 7LFDUHW %RUVDVĂ&#x2022;QGD øúOHP *|UHQ %D]Ă&#x2022; 7DUĂ&#x2022;PVDO hU Q IL\DWODUĂ&#x2022;QĂ&#x2022;Q =DPDQ 6HULOHUL g]HOOLNOHUL´ KWWS LNWLVDW XOXGDJ HGX WU GHUJL JDOLS JDOLS KWPO $6/$1 6LQDQ $OWĂ&#x2022;Q YH $OWĂ&#x2022;QD 'D\DOĂ&#x2022; øúOHPOHU 0XKDVHEHVL øVWDQEXO $OWĂ&#x2022;Q %RUVDVĂ&#x2022; <D\Ă&#x2022;QODUĂ&#x2022; 1R $<72Ăś8 . 5DVLP øVWDQEXO *ROG ([FKDQJH $V $Q (PHUJLQJ *ROG 7UDGH &HQWHU RI WKH 1HDU (DVW ,QWHUQDWLRQDO *ROG 0DUNHWV &RQIHUHQFH øVWDQEXO (NLP V %$.(5 6 $ YH 5 & 9DQ 7DVVHO )RUHFDVWLQJ 7KH 3ULFH RI *ROG $ )XQGDPHQWDOLVW $SSURDFK $WODQWLF (FRQRPLF -RXUQDO 9RO V BOOTH, G. Geoffrey, Fred, R. Kaen and Peter E. Koveos. â&#x20AC;&#x153;Persistent Dependence in Gold Prices,â&#x20AC;? 7KH -RXUQDO RI )LQDQFLDO 5HVHDUFK 9RO 9 1R 6SULQJ V %25'2 0LFKDHO DQG $QQD - 6FKZDUWz. â&#x20AC;&#x153;The Changing Relationship Between Gold and the Money Supply,â&#x20AC;? :RUOG *ROG &RXQFLO 5HVHDUFK 6WXG\ 1R BORDO, Michael and Barry Eichengreen. â&#x20AC;&#x153;The Rise and Fall of a Barbarous Relic: The Role of Gold in the International Monetary System,â&#x20AC;? 1%(5 :RUNLQJ 3DSHU 6HULHV :RUNLQJ 3DSHU CHAN, Luke and Dean Mountain. â&#x20AC;&#x153;The Interactive and Casual Relationships ,QYROYLQJ 3UHFLRXV 0HWDO 3ULFH 0RYHPHQWV $Q $QDO\VLV RI WKH *ROG and Silver Markets,â&#x20AC;? -RXUQDO RI %XVLQHVV DQG (FRQRPLF 6WDWLVWLFV -DQXDU\ 9RO 1R CINER C. â&#x20AC;&#x153;On the Long Run Relationship Between Gold and Silver Prices, A Noteâ&#x20AC;?, *OREDO )LQDQFH -RXUQDO V &RQIHUHQFH RQ *ROG 7KH (XUR 7KH 'ROODU DQG *ROG :RUOG *ROG &RXQFLO .RQIHUDQV 1RWODUĂ&#x2022; %HUOLQ .DVĂ&#x2022;P &5266 -HVVLFD *ROG 'HULYDWLYHV 7KH 0DUNHW 9LHZ :RUOG *ROG &RXQFLO
d,7$. 6HUGDU Âł' Q\D $OWĂ&#x2022;Q 3L\DVDODUĂ&#x2022; øVWDQEXO $OWĂ&#x2022;Q %RUVDVĂ&#x2022; YH 5LVN <|QHWLPLQGH $OWĂ&#x2022;Q´ ø0.% 'HUJLVL (NLP $UDOĂ&#x2022;N &LOW 1R Ă&#x2021;OL$. (UWXáUXO Âł=DPDQ 6HULOHULQGH (ĂşE W QOHĂşLP &RLQWHJUDWLRQ ´ KWWS ZZZ NKR HGX WU \D\LQODU ELOLPGHUJLVL ELOLPGHU GRF ELOGHU GRF DOOLEY, Michael P., Peter Isard and Mark Taylor. â&#x20AC;&#x153;Exchange Rates, &RXQWU\ Specific Shocks and Gold,â&#x20AC;? $SSOLHG )LQDQFLDO (FRQRPLFV V DORAN, Alan. â&#x20AC;&#x153;Trends in Gold Banking,â&#x20AC;? :RUOG *ROG &RXQFLO 5HVHDUFK 6WXG\ 1R ERTEK, TĂźmay. (NRQRPHWUL\H *LULĂş øNLQFL %DVĂ&#x2022;P øVWDQEXO ESCRIBANO, A and C. W. J. Granger. â&#x20AC;&#x153;Investing the RelationshLS %HWZHHQ Gold and Silver Prices,â&#x20AC;? -RXUQDO RI )RUHFDVWLQJ V )(5+$1ø +HUYH Âł$ 1HZ 5ROH )RU *ROG´ KWWS ZZZ JROG RUJ *ROG )LHOGV 0LQHUDO 6HUYLFHV /WG *ROG 6XUYH\ *ROG )LHOGV 0LQHUDO 6HUYLFHV /WG *ROG 6XUYH\ 8SGDWH *ROG )LHOGV 0LQHUDO 6HUYLFHV /WG *ROG 6XUYH\ GHOSH, Dipak, Eric Levin ve Peter Macmillan. â&#x20AC;&#x153;Gold As An Inflation Hedge?â&#x20AC;?, 'LVFXVVLRQ 3DSHU 6HULHV 'HSDUWPHQW RI (FRQRPLFV 8QLYHUVLW\ RI 6W $QGUHZV 2FDN *5$%%( - 2UOLQ 7KH *ROG 0DUNHW KWWS ZZZ ]RODWLPHV FRP 9 *2/' WH[W KWPO GREEN, Timothy. â&#x20AC;&#x153;Central Bank Gold Reserves: An Historical Perspective Since 1845â&#x20AC;?, :RUOG *ROG &RXQFLO 5HVHDUFK 6WXG\ 1RWH 1R GULLEY, David. â&#x20AC;&#x153;Trends in the Gold Market Todayâ&#x20AC;?, :RUOG *ROG &RXQFLO 5HVHDUFK 6WXG\ 1RWH 1R *h9(/ ( $OSHU Âł7 UNL\H (NRQRPLVLQLQ .Ă&#x2022;VD '|QHP $QDOL]L Makro Politikalar ve Ekonomik Dalgalanmalar Ă&#x153;zerine Ekonometrik %LU øQFHOHPH´ KWWS ZZZ HFRQWXUN RUJ HQYHU SGI HARMSTON, Stephen. â&#x20AC;&#x153;Gold As a Store of Valueâ&#x20AC;?, :RUOG *ROG &RXQFLO 5HVHDUFK 6WXG\ 1R
+($/ *HRIIUH\ 0LFKDHO %DUURZ 7KH 5HODWLRQVKLS %HWZHHQ ,QWHUHVW 5DWHV DQG 0HWDO 3ULFH 0RYHPHQWV 5HYLHZ RI (FRQRPLF 6WXGLHV ,QWHUQDWLRQDO 0RQHWDU\ )XQG. The Gold Market, Treasurerâ&#x20AC;&#x2122;s Department, ø3(. 2UKDQ Âł<DQOĂ&#x2022; 5HJUHV\RQ <|QWHPOHULQGHQ 5LGJH 5HJUHV\RQ´ %LOLP 'HUJLVL øVWDQEXO $OWĂ&#x2022;Q %RUVDVĂ&#x2022; $\OĂ&#x2022;N % OWHQ 7HPPX] øVWDQEXO $OWĂ&#x2022;Q %RUVDVĂ&#x2022; .Ă&#x2022;\PHWOL 0DGHQOHU YH 3L\DVDODUĂ&#x2022; 1R øVWDQEXO $OWĂ&#x2022;Q %RUVDVĂ&#x2022;. DĂźnyada ve TĂźrki\HÂśGH $OWĂ&#x2022;Q * P ú 3ODWLQ YH 3DODG\XP 1R JUNZ, H. B. â&#x20AC;&#x153;Gold Holdings 6WUXFWXUDO &KDQJH DQG $SSURSULDWH Responsesâ&#x20AC;?, :RUOG *ROG &RXQFLO (FRQRPLF 1RWH 1R KOUTSIYANNIS, A. â&#x20AC;&#x153;A Short 5XQ 3ULFLQJ 0RGHO )RU $ 6SHFXODWLYH $VVHW 7HVted With Data From The Gold Bullion Marketâ&#x20AC;?, $SSOLHG (FRQRPLFV V LASHGARI, K. Malek â&#x20AC;&#x153;Information From Successive Changes in Gold and Silver Prices During Phases of the Business Cyclesâ&#x20AC;?, -RXUQDO RI (FRQRPLFV DQG )LQDQFH 6XPPHU 9RO ,VVXH V LIPSCHITZ Leslie and Ichiro Otani. â&#x20AC;&#x153;A Simple Model of the Private Gold 0DUNHW 74: An Explanatory Econometric Exerciseâ&#x20AC;?, ,QWHUQDWLRQDO 0RQHWDU\ )XQG 6WDII 3DSHUV 0DUFK 1R V 0DQDJLQJ *ROG 5HVHUYHV 'HXWVFKH %DQN 0(7ø1 .Ă&#x2022;YĂ&#x2022;OFĂ&#x2022;P YH ĂšHQD\ hoGRáUXN ´7 UN øPDODW 6DQD\LLÂśQGH 8]XQ '|QHP Ă&#x153;cret )L\DW øVWLKGDP øOLĂşNLOHULQLQ (NRQRPHWULN 2ODUDN øQFHOHQPHVL´ KWWS ZZZ LGDUL FX WU GHUJL PHWLQVHQD\ SGI > MUNDELL A. Robert. â&#x20AC;&#x153;7KH ,QWHUQDWLRQDO 0RQHWDU\ 6\VWHP LQ WKH Ă&#x2030; Century: Could Gold Make a Comeback?â&#x20AC;? /HFWXUH 'HOLYHUHG DW 6W 9LQFHQW &ROOHJH /HWUREH 3HQQV\OYDQLD 0DUFK NEISSER P. Hans. â&#x20AC;&#x153;Gold and the Monetary System, the Price Level and the Gold Problemâ&#x20AC;?, $PHULFDQ (FRQRPLF 5HYLHZ )HE 9RO ,VVXH V 1(8%(5*(5 $QWKRQ\ *ROG 'HULYDWLYHV 7KH 0DUNHW ,PSDFW :RUOG *ROG &RXQFLO
18*(( -RKQ )RUHLJQ ([FKDQJH 5HVHUYHV 0DQDJHPHQW %DQN RI (QJODQG &HQWUH IRU &HQWUDO %DQNLQJ 6WXGLHV 1R KWWS ZZZ EDQN RIHQJODQG FR XN FFEV SXEOLFDWLRQ FFEVKE SGI
Ă&#x2013;ZBEK, S. Dilek. 8OXVODUDUDVĂ&#x2022; 3DUD 6LVWHPOHUL YH 3DUDVDO øOLĂşNLOHU Ă&#x2013;ZGĂ&#x153;L, Handan. ' Q\DGD YH 7 UNL\HÂśGH $OWĂ&#x2022;Q 7 UNL\H øú %DQNDVĂ&#x2022; øNWLVDGL $UDĂşWĂ&#x2022;UPDODU 0 G UO á PRINGLE, Robert. â&#x20AC;&#x153;The Changing Monetary Role of Goldâ&#x20AC;?, :RUOG *ROG &RXQFLO 5HVHDUFK 6WXG\ 1R RATNER, Mitchell. â&#x20AC;&#x153;Inflation, Currency Devaluation, and the Price of Goldâ&#x20AC;?, $PHULFDQ %XVLQHVV 5HYLHZ -DQ 9RO ,VVXH V SELVANATHAN, E. A. â&#x20AC;&#x153;A Note on the Accuracy of Business Economistsâ&#x20AC;&#x2122; Gold Price Forecastsâ&#x20AC;?, $XVWUDOLDQ -RXUQDO RI 0DQDJHPHQW -XQH V 6(<ø'2Ăś/8 +DOLO 8OXVODUDUDVĂ&#x2022; øNWLVDW %DVNĂ&#x2022; øVWDQEXO
6+(50$1 ( $ *ROG 3ULFLQJ 0RGHO -RXUQDO RI 3RUWIROLR 0DQDJHPHQW 9RO V 6ø95ø 8áXU ´7 UNL\HÂśGH (QIODV\RQ YH 1LVEL )L\DW 'HáLĂşNHQOLáL´ KWWS ZZZ VEH GHX HGX WU 6%(:(% GHUJL GHUJL VLYUL KWP SJAASTAD A.Larry. and Fabio Scacciavillani. â&#x20AC;&#x153;The Price of Gold and the Exchange Rateâ&#x20AC;?, -RXUQDO RI ,QWHUQDWLRQDO 0RQH\ DQG )LQDQFH 9RO 1R V SMITH, Graham. â&#x20AC;&#x153;The Price of Gold and Stock Price IndiceV IRU WKH 8QLWHG 6WDWHV´ .DVĂ&#x2022;P KWWS ZZZ JROG RUJ YDOXH VWDWV UHVHDUFK SGI JROG 866WRFN,QGLFHV'HF ILQD SGI SMITH, Graham. â&#x20AC;&#x153;London Gold Prices and Stock Price Indices in Europe and -DSDQ´ ĂšXEDW KWWS ZZZ JROG RUJ YDOXH VWDWV UHVHDUFK SGI JROG HXMSVWRFNLQGLFHV)HE SGI STANLEY, George Milling. â&#x20AC;&#x153;Central Banks and Gold â&#x20AC;&#x201C; The Factsâ&#x20AC;?, World *ROG &RXQFLO 6SHHFK DW WKH %UD]LO *ROG 6\PSRVLXP 5LR GH -DQHULR %UD]LO 6HSWHPEHU 7$1'21 .LVKRUH YH 7KRPDV 8ULFK ,QWHUQDWLRQDO 0DUNHW 5HVSRQFH WR $QQRXQFHPHQWV RI 8 6 0DFURHFRQRPLF 'DWD -RXUQDO RI ,QWHUQDWLRQDO 0RQH\ DQG )LQDQFH VV 7 & 0HUNH] %DQNDVĂ&#x2022; 3DUD 3L\DVDODUĂ&#x2022; YH )RQ <|QHWLPL *HQHO 0 G UO á '|YL] .DUĂşĂ&#x2022;OĂ&#x2022;áĂ&#x2022; $OWĂ&#x2022;Q 3L\DVDVĂ&#x2022; 8\JXODPD 7DOLPDWĂ&#x2022; 0DUW
7KH /%0$ 3UHFLRXV 0HWDOV &RQIHUHQFH รนXEDW .RQIHUDQV 1RWODUร 'XEDL 7KH /%0$ 3UHFLRXV 0HWDOV &RQIHUHQFH 0D\ร V .RQIHUDQV 1RWODUร รธVWDQEXO 7g5h1(5 <DPDQ $FDU $MODQ ยณ$OWร Q .RQXVXQGD %DรบODQJร o 1LWHOLรทLยถQGH ELU 'HQHPH dDOร รบPDVร ยด 7 & 0HUNH] %DQNDVร .DPEL\R *HQHO 0ย Gย UOย รทย %DQNHU รธรบOHPOHU 0ย Gย UOย รทย TURAN, G. Gรผl. 8OXVODUDUDVร 3DUD 6LVWHPL 'ย Qย YH %XJย Qย 7ย UNL\H รธรบ %DQNDVร .ย OWย U <D\ร QODUร $QNDUD 7h%รธ7$. %LOLP YH 7HNQLN 'HUJLVL 1R 0D\ร V VURAL, M. Gรถknil. $OWร Q 3L\DVDVร QGDNL *HOLรบPHOHU ยณ$U] 7DOHS YH )L\DWยด '|YL] รธรบOHPOHUL 0ย Gย UOย รทย 3L\DVDODU *HQHO 0ย Gย UOย รทย 0D\ร V VURAL, M. Gรถknil. $OWร Q 3L\DVDVร QGDNL *HOLรบPHOHU ยณ$U] 7DOHS YH )L\DWยด '|YL] รธรบOHPOHUL 0ย Gย UOย รทย 3L\DVDODU *HQHO 0ย Gย UOย รทย 0D\ร V VURAL, M. Gรถknil. $OWร Q 3L\DVDVร QGDNL *HOLรบPHOHU ยณ$U] 7DOHS YH )L\DWยด '|YL] รธรบOHPOHUL 0ย Gย UOย รทย 3L\DVDODU *HQHO 0ย Gย UOย รทย 2FDN WAHAB, M., R. Cohn and M. Lashgari. โ The Gold 6LOYHU 6SUHDG ,QWHJUDWLRQ &RLQWHJUDWLRQ 3UHGLFWDELOLW\ DQG ([ ante Arbitrageโ , -RXUQDO RI )XWXUHV 0DUNHWV V :$5( 'LFN +RZ &RXQWULHV 0DQDJH 5HVHUYH $VVHWV &HQWUDO %DQN 3XEOLFDWLRQV 5R\DO %DQN RI 6FRWODQG :,//(< + 'DYLG 7KH 5HGXQGDQF\ RI 2IILFLDO *ROG 0RUJDQ 6WDQOH\ &R ,QFRUSRUDWHG :RUOG *ROG &RXQFLO *ROG +D]LUDQ ,VVXH :RUOG *ROG &RXQFLO *ROG 'HPDQG 7UHQGV 1R :RUOG *ROG &RXQFLO &HQWUDO %DQNLQJ LQ WKH V $VVHW 0DQDJHPHQW DQG WKH 5ROH RI *ROG 5HVHDUFK 6WXG\ 1R <,/',5,0 6HYGLO 8OXVODUDUDVร $OWร Q 3L\DVDODUร YH 7ย UNL\H $OWร Q %RUVDVร 6HUPD\H 3L\DVDVร .XUXOX $UDรบWร UPD 5DSRUX $*' KWWS ZZZ DQDOL] FRP WU VR]OXN $B785.B,1* KWPO KWWS ZZZ FRPH[ FRP
KWWS ZZZ JROG RUJ KWWS ZZZ NLP\DRNXOX FRP PLQHUDO VLQLIODPD QDELWOHU DOWLQ KWP KWWS ZZZ LDE JRY WU KWWS ZZZ JIPV FR XN KWWS ZZZ OEPD RUJ XN KWWS ZZZ MHZHOOHU\\WW FRP JROG LQWHUHVW KWP KWWS ZZZ WRFRP RU MS
)LOHQDPH 3') 7(= 'LUHFWRU\ $ 7HPSODWH & ?:,1'2:6?$SSOLFDWLRQ 'DWD?0LFURVRIW?7HPSODWHV?1RUPDO GRW 7LWOH ødø1'(.ø/(5 6XEMHFW $XWKRU PHGXVD .H\ZRUGV &RPPHQWV &UHDWLRQ 'DWH &KDQJH 1XPEHU /DVW 6DYHG 2Q /DVW 6DYHG %\ 7RWDO (GLWLQJ 7LPH 0LQXWHV /DVW 3ULQWHG 2Q $V RI /DVW &RPSOHWH 3ULQWLQJ 1XPEHU RI 3DJHV 1XPEHU RI :RUGV DSSUR[ 1XPEHU RI &KDUDFWHUV DSSUR[