8/86/$5$5$6, 5(=(59/(5
7h5.ø<( ødø1 5(=(59 <(7(5/ø/øöø 9( 237ø080 5(=(59 6(9ø<(6ø 8<*8/$0$6,
% OHQW <$0$1
8]PDQOÕN <HWHUOLOLN 7H]L
'DQÕúPDQ
<UG 'Ro 6 KH\OD g=<,/',5,0
7 UNL\H &XPKXUL\HW 0HUNH] %DQNDVÕ 3L\DVDODU *HQHO 0 G UO ÷ $QNDUD +D]LUDQ
g16g=
8OXVODUDUDVÕ SDUD VLVWHPL LoLQGH |QHPOL ELU \HUH VDKLS RODQ
XOXVODUDUDVÕ UH]HUYOHU ONHQLQ HNRQRPLN J F Q \DQVÕWDQ |QHPOL
E \ NO NOHUGHQ ELULGLU %XQGDQ GROD\Õ XOXVODUDUDVÕ UH]HUY NRQXVX V UHNOL
DUDúWÕUÕODQ ELU NRQX ROPXúWXU $QFDN \DSÕODQ OLWHUDW U WDUDPDVÕQGD
oDOÕúPDODUÕQ E \ N E|O P Q Q XOXVODUDUDVÕ UH]HUYOHUL VDGHFH ELU \|Q \OH
LQFHOHGL÷L J|U OP úW U =LUD oDOÕúPDODU \D WHRULN \D GD X\JXODPDOÕ
X\JXODPDOÕ RODQODU LVH \D UH]HUYLQ \HWHUOLOL÷LQH YH\D RSWLPXP VHYL\HVLQH
RGDNODQPÕúODUGÕU %X oDOÕúPDGD LVH NRQX WHRULN RODUDN DQODWÕOGÕNWDQ VRQUD
Türkiye’de 1988 \ÕOODUÕ DUDVÕQGD UH]HUY YH ELOHúHQOHULQLQ JHOLúLPL
DQODWÕOPÕú ONHPL] XOXVODUDUDVÕ UH]HUYOHULQLQ \HWHUOLOL÷L DUDúWÕUÕOPÕú
\ÕOÕ LWLEDUÕ\OD 7 UNL\H LOH GDOJDOÕ G|YL] Nuru sistemi uygulayan 24 ülke
UH]HUYOHUL NDUúÕODúWÕUÕOPÕúWÕU 6RQ RODUDN RSWLPXP UH]HUY VHYL\HOHUL ELU PRGHO
\DUGÕPÕ\OD
KHVDSODQDUDN
7 UNL\H
&XPKXUL\HW
0HUNH]
%DQNDVÕ
UH]HUYOHULQLQ RSWLPXP VHYL\HGH ROXS ROPDGÕ÷Õ WHVW HGLOPLúWLU dDOÕúPDQÕQ
JHQLú ELU OLWHUDW U WDUDPDVÕQÕQ \DQÕQGD G Q\D YH 7 UNL\H X\JXODPDVÕ
LoHUPHVL DPDoODQPÕúWÕU
%X oDOÕúPDQÕQ KD]ÕUODQPDVÕQGD EHQL \|QOHQGLUHQ GH÷HUOL ]DPDQÕQÕ
D\ÕUDUDN \DUGÕPODUÕQÕ HVLUJHPH\HQ 6D\ÕQ <UG 'Ro 'U 6 KH\OD
g]\ÕOGÕUÕP¶D GHVWH÷LQL \RUXP YH NDWNÕODUÕQÕ HVirgemeyen Döviz ve Efektif
3L\DVDODUÕ 0 G U (PUDK (NúL¶\H YH '|YL] øúOHPOHUL 0 G U 6D\ÕQ * QD\
<HúLOGRUXN¶D oDOÕúPDODUÕP VÕUDVÕQGD \DUGÕPODUÕQÕ YH DQOD\ÕúODUÕQÕ
HVLUJHPH\HQ W P DUNDGDúODUÕPD VRQVX] WHúHNN UOHULPL VXQDUÕP
L
ødø1'(.ø/(5 ÖNSÖZ…………………………………………………………………………. L
ødø1'(.ø/(5« «««««««««««««««««««««««« LL
7$%/2 /ø67(6ø «««««« ««««««««« « YL
ù(.ø/ /ø67(6ø «««««« ««««««««« « YLL
.,6$/70$ /ø67(6ø ««««««««««««««««« «« « YLLL
(. /ø67(6ø ......……………………………………………………………….. L[
ÖZET………………………………………………………………………….… [ ABSTRACT…………………………………………………………………….. [LL
*ø5øù %ø5ø1&ø %g/h0
8/86/$5$5$6, 5(ZERVLER.........……..………………………………… 8OXVODUDUDVÕ 5H]HUY 7DQÕPODPDODUÕ
8OXVODUDUDVÕ 5H]HUY .RPSR]LV\RQX
$OWÕQ
Döviz......................................................................................
,0) 5H]HUY 3R]LV\RQX
g]HO dHNPH +DNODUÕ 6'5
' Q\D 5H]HUY .RPSR]LV\RQXQXQ *HOLúLPL
7 UNL\H¶GH 8OXVODUDUDVÕ 5H]HUYOHU YH .RPSR]LV\RQXQXQ *HOLúLPL
LL
ø.ø1&ø %g/h0
8/86/$5$5$6, 3$5$ 6ø67(0ø1'( 5(=(59
$OWĂ&#x2022;Q 6WDQGDUGĂ&#x2022; '|QHPL
øNL 6DYDĂş $UDVĂ&#x2022; '|QHP
%UHWWRQ :RRGV 6LVWHPL
6HUEHVWOLáH 'D\DOĂ&#x2022; .DUPD 6LVWHPOHU % W QÂ
Ă&#x153;Ă&#x2021;Ă&#x153;NCĂ&#x153; BĂ&#x2013;LĂ&#x153;M 8/86/$5$5$6, 5(=(59 7$/(%ø 9( 0$/ø<(7ø
8OXVODUDUDVĂ&#x2022; 5H]HUY 7DOHEL
<HUHO 3DUD .DUĂşĂ&#x2022;OĂ&#x2022;áĂ&#x2022; 5H]HUY 7DOHEL
Ă&#x2013;demeler Bilançosu Dengesizlikleri NHGHQL\OH 5H]HUY
7DOHEL
'|YL] 3L\DVDODUĂ&#x2022;QD 0Â GDKDOH 1HGHQL\OH 5H]HUY 7DOHEL
'Ă&#x2022;Ăş %RUo gGHPHOHUL 1HGHQL\OH 5H]HUY 7DOHEL
Sterilize Edilen MĂźdahaleler.................................... Sterilize Edilmeyen MĂźdahaleler...............................
<DEDQFĂ&#x2022; 3DUD gGHPHOHUL 1HGHQL\OH 5H]HUY 7DOHEL
Ă&#x153;lkenin PrestLML 1HGHQL\OH 5H]HUY 7DOHEL
8OXVODUDUDVĂ&#x2022; 5H]HUYOHULQ 0DOL\HWL
DĂ&#x2013;RDĂ&#x153;NCĂ&#x153; BĂ&#x2013;LĂ&#x153;M 8/86/$5$5$6, 5(=(59 <(7(5/ø/øÜø 9( 7h5.ø<( 8<*8/$0$6,
8OXVODUDUDVĂ&#x2022; 5H]HUY Seviyesinin Tespit Edilmesinin Ă&#x2013;nemi..............
8OXVODUDUDVĂ&#x2022; 5H]HUY 6HYL\HVLQL (WNLOH\HQ 8QVXUODU
LLL
.XU 3ROLWLNDODUร
'ร รบD $oร NOร N
3DUDVDO 7DEDQ <DNODรบร Pร
8OXVODUDUDVร 5H]HUYOHU รธoLQ <HWHUOLOLN <DNODรบร PODUร
รธWKDODW <DNODรบร Pร
'ร รบ %RUo <DNODรบร Pร
.DUPD <DNODรบร PODU
3DUDVDO 7DEDQ <DNODรบร Pร
7ย UNL\H 5H]HUYOHULQLQ <HWHUOLOLรทL
รธWKDODW <DNODรบร Pร
.ร VD 9DGHOL 'ร รบ %RUo <DNODรบร Pร
:LMQKROGV .DSWH\Q <DNODรบร Pร
'LรทHU (NRQRPLN %ย \ย NOย NOHUH *|UH <HWHUOLOLN
7ย UNL\H YH 'LรทHU hONH 5H]HUYOHULQLQ .DUรบร ODรบWร Uร OPDVร %(รนรธ1&รธ %g/h0 237รธ080 5(=(59 6(9รธ<(6รธ 9( 7h5.รธ<( 8<*8/$0$6,
2SWLPXP 5H]HUY 6HYL\HVL
7ย UNL\H รธoLQ 2SWLPXP 5H]HUY 6HYL\HVL 8\JXODPDVร
7HRULN 0RGHO
$PSLULN (NRQRPHWULN 0RGHO
5H]HUYLQ $]DOPDVร \OD 'ร รบ %RUo gGH\HPHPH
0DOL\HWL & 'ร รบ %RUo gGH\HPHPH YH 0DUMLQDO 'ร รบ
%RUo gGH\HPHPH 2ODVร Oร NODUร
LY
7ย UNL\H &XPKXUL\HW 0HUNH] %DQNDVร รธoLQ 2SWLPXP
5H]HUY 6HYL\HVL
Sonuรง.....................................................................................
ALTINCI Bร Lร M 6218d 9( '(รถ(5/(1'รธ50( KAYNAKร A.................................................. (./(5
Y
7$%/2 /ø67(6ø
6D\ID 1R
7DEOR 5H]HUY %LOHúHQOHUL ,0) 6ÕQÕIODPDVÕ ««««« «« «
7DEOR 5HVPL '|YL] 5H]HUYOHUL øoLQGH 8OXVDO 3DUD $÷ÕUOÕNODUÕ«
7DEOR 6'5 6HSHWL 3DUD %LULPL < ]GH $÷ÕUOÕNODUÕ««««««
7DEOR gGHPHOHU %LODQoRVX ùHPDWLN <DSÕVÕ«««««««««
7DEOR Ülkelerin Yeterli ve Gerçek Rezerv Seviyeleri… … … … .… 7DEOR : . <DNODúÕPÕ\OD 7 UNL\H 5H]HUYOHUL YH <HWHUOLOL÷L«««
7DEOR 'DOJDOÕ '|YL] .XUX 8\JXOD\DQ hONHOHULQ 5H]HUY 2UDQODUÕ
7DEOR 5HJUHV\RQ 6RQXoODUÕ«««««««««««««««
7DEOR 2SWLPXP 5H]HUY 6HYL\HOHUL I.....… … … … … … … ........…
7DEOR 2SWLPXP 5H]HUY 6HYL\HOHUL II… … … … … … … ............…
YL
ù(.ø/ /ø67(6ø
6D\ID 1R
ùHNLO YH 0DUW ' Q\D 5H]HUY %LOHúHQOHUL«««««
ùHNLO ' Q\D $OWÕQ 5H]HUYOHUL YH 8OXVODUDUDVÕ 5H]HUY øoLQGHNL 3D\Õ
ùHNLO Döviz Rezervleri ve 86'
ùHNLO 8OXVODUDUDVÕ 5H]HUY YH %LOHúHQOHULQLQ *HOLúLPL ùHNLO hONH *UXSODUÕQD *|UH 5H]HUY %LOHúHQOHUL
ùHNLO 7&0% 8OXVODUDUDVÕ 5H]HUY %LOHúHQOHUL
ùHNLO 7&0% 8OXVODUDUDVÕ 5H]HUY *HOLúLPL
ùHNLO 5H]HUY 0 < .DUúÕODúWÕUPDVÕ
ùHNLO 5H]HUY øWKDODW .DUúÕODúWÕUPDVÕ ,
ùHNLO 5H]HUY øWKDODW .DUúÕODúWÕUPDVÕ ,,
ùHNLO 5H]HUY .ÕVD 9DGHOL 'Õú %RUo .DUúÕODúWÕUPDVÕ
ùHNLO Ülke Rezervleri ve W . <DNODúÕPÕ
ùHNLO 5H]HUYOHU LOH 'L÷HU % \ NO NOHULQ .DUúÕODúWÕUPDVÕ
ùHNLO 5H]HUYOHULQ 'L÷HU % \ NO NOHUL .DUúÕODPD 2UDQÕ ùHNLO 2SWLPXP 5H]HUY 6HYL\HVL *UXEHO
ùHNLO 2SWLPXP 8OXVODUDUDVÕ /LNLGLWH ùHNLO
Türkiye Rezervleri ve Optimum Rezerv Seviyesi.............
YLL
.,6$/70$ /ø67(6ø $%'
$PHULND %LUOHúLN 'HYOHWOHUL
'(0
$OPDQ PDUNÕ
&+) '7+ '37
(&8
(08
(85 )5)
*%3
øVYLoUH IUDQJÕ
'|YL] 7HYGLDW +HVDSODUÕ
'HYOHW 3ODQODPD 7HúNLODWÕ $YUXSD 3DUD %LULPL
$YUXSD 3DUD %LULPL
(XUR
)UDQVÕ] IUDQJÕ
øQJLOL] SRXQGX
*00
*HQHOOHQPLú 0RPHQW 0HWRGX
-3<
-DSRQ \HQL
,0)
.9'%
8OXVODUDUDVÕ 3DUD )RQX
.ÕVD 9DGHOL 'Õú %RUoODU
/,%25
/RQGUD %DQNDODU $UDVÕ )DL] 2UDQODUÕ
2/6
En küçük kareler yöntemi
1/*
6'5
+ROODQGD JXOGHQL
g]HO dHNPH +DNNÕ
7&0%
7 UNL\H &XPKXUL\HW 0HUNH] %DQNDVÕ
: .
:LMQKROGV YH .DSWH\Q <DNODúÕPÕ
86'
.0'0
$PHULNDQ GRODUÕ
.UHGL 0HNWXSOX '|YL] 0HYGXDWÕ
YLLL
(. /ø67(6ø
6D\ID 1R
(N
,0) 7DUDIÕQGDQ .XOODQÕODQ 8OXVODUDUDVÕ 5H]HUY %LOHúHQOHUL
(N
* Q P ] 8OXVODUDUDVÕ 3DUD 6LVWHPLQGH '|YL] .XUX
6LVWHPL 8\JXODPDODUÕ
(N 7 UNL\H &XPKXUL\HW 0HUNH] %DQNDVÕ øoLQ 8\JXODQDQ
2SWLPXP 5H]HUY 6HYL\HVL 0RGHOL 9HUL 7DQÕPODPDODUÕ
L[
g=(7 8OXVODUDUDVร UH]HUYOHU ย ONHOHU \DWร Uร PFร ODU YH NUHGL YHUHQOHU Lรงin รถnemli
ELU J|VWHUJH ROPDVร XOXVODUDUDVร SDUD VLVWHPLQGH YH ย ONHOHUDUDVร WLFDUHWWH
NXOODQร OPDVร QHGHQL\OH JHoPLรบWH YH Jย Qย Pย ]GH Vย UHNOL DUDรบWร Uร ODQ YH
JHOLรบWLULOPH\H oDOร รบร ODQ ELU NRQX ROPXรบWXU
.UL]OHUH NDUรบร ELU WDPSRQ RODUDN NXOODQร ODQ YH ย ONHQLQ |QHPOL HNRQRPLN
ND\QDNODUร DUDVร QGD RODQ XOXVODUDUDVร UH]HUYOHU oRรทXQOXรทXQX ROXรบWXUDQ G|YL]
UH]HUYOHULQLQ \DQร Vร UD DOWร Q 6'5 YH ,0) UH]HUY SR]LV\RQXQGDQ ROXรบDQ YDUOร NODU
Eย Wย Qย Gย U 'ย Q\D XOXVODUDUDVร UH]HUY VHYL\HVLQLQ \ร Oร QGD \DNODรบร N WULO\RQ
6'5 ROPDVร QH GHQOL Eย \ย N ELU Jย o ROGXรทXQX J|VWHUPHNWHGLU dRรทXQOXรทXQX
G|YL]LQ ROXรบWXUGXรทX 7ย UNL\H UH]HUYOHUL LVH \ร Oร VRQX LWLEDUร \OD \DNODรบร N milyar SDRโ dir.
*ย Qย Pย ] XOXVODUDUDVร SDUD VLVWHPLQGH |QHPOL ELU \HUH VDKLS RODQ
XOXVODUDUDVร UH]HUYOHU JHoPLรบ SDUD VLVWHPOHULQGH GH HWNLQ ELU URO R\QDPร รบWร U
5H]HUYLQ \HUHO SDUD NDUรบร Oร รทร RODUDN NXOODQร OGร รทร DOWร Q VWDQGDUGร G|QHPLQGH WHPHO
UH]HUY |รทHVL DOWร QNHQ G|YL] LON NH] UH]HUY ELOHรบHQL RODUDN NXOODQร OPD\D
EDรบODQPร รบWร U %UHWWRQ :RRGV VLVWHPLQGH LVH DOWร Q, รถnemini azaltarak devam
HWWLUPLรบ \HQL VLVWHPGH GRODU JLGHUHN Jย oOHQPLรบWLU %UHWWRQ :RRGV VLVWHPL
VRQUDVร QGD JHQHO RODUDN ELU XOXVODUDUDVร SDUD VLVWHPL X\JXODQPDPร รบWร U <ร OODUGร U
HQ Eย \ย N UH]HUY ELOHรบHQL RODQ GRODUร Q HXURQXQ WHGDYย OH oร NPDVร Qร Q DUGร QGDQ
|QHPLQLQ D]DODFDรทร Gย รบย Qย OPHNOH ELUOLNWH GRODU \ร Oร QGD GD HQ Eย \ย N UH]HUY
ELOHรบHQL ROPXรบWXU
[
hONHOHULQ XOXVODUDUDVร UH]HUY WDOHS HWPHOHULQLQ HQ |QHPOL QHGHQL
XOXVODUDUDVร UH]HUYOHULQ NUL]OHUH NDUรบร ELU WDPSRQ RODUDN NXOODQร ODELOPHVLGLU %XQXQ
ELU \DQVร PDVร RODUDN XOXVODUDUDVร UH]HUYOHU Gร รบ ERUo JHUL |GHPHOHULQGH G|YL]
NXUXQGD YH |GHPHOHU ELODQoRVXQGD PH\GDQD JHOHELOHFHN DQL GHรทLรบLPOHUL |QOHPHN
LoLQ EDรบYXUXODQ ND\QDN ROPXรบWXU <HUHO SDUD NDUรบร Oร รทร UH]HUY WDOHEL LVH Jย Qย Pย ]GH
JHQHO RODUDN NXOODQร OPDPDNWDGร U 'LรทHU WDUDIWDQ |]HOOLNOH JHOLรบPHNWH RODQ ย ONHOHU
UH]HUY EXOXQGXUPDQร Q Iร UVDW PDOL\HWLQH NDWODQPDN GXUXPXQGDGร UODU 5H]HUY
VHYL\HVL
ย ONHOHULQ
NUL]OHUH
NDUรบร
NR\DELOPH
Jย Fย Qย
J|VWHUGLรทLQGHQ |]HOOLNOH EX ย ONHOHUH NUHGL YHUHQ \DWร Uร P \DSDQ NXUXOXรบ YH ย ONHOHU
LoLQ |QHPOLGLU 5H]HUY VHYL\HVLQLQ WHVSLWLQGH UH]HUYLQ \HWHUOLOLรทL YH RSWLPXPOXรทX
NXOODQร ODQ LNL WHPHO \DNODรบร PGร U hONH UH]HUYOHULQLQ Nร VD YDGHOL Gร รบ ERUoODUOD SDUD
WDEDQร \OD YH LWKDODWOD NDUรบร ODรบWร Uร OPDVร HQ ID]OD UDVWODQDQ UH]HUY \HWHUOLOLรทL
\DNODรบร PODUร ROPDNOD ELUOLNWH NDUPD \DNODรบร PODU GD NXOODQร OPDNWDGร U 7ย UNL\H
UH]HUYOHULQLQ \HWHUOLOLรทLQLQ Nร VD YDGHOL Gร รบ ERUo VWRNX LWKDODW YH SDUD WDEDQร
\DNODรบร PODUร \OD WHVW HGLOPHVL VRQXFXQGD \ร Oร QGDQ VRQUD \HWHUOL ROGXรทX
Gย รบย Qย OPHNWHGLU $\Qร RUDQODUร Q GDOJDOร G|YL] NXUX VLVWHPL X\JXOD\DQ GLรทHU ย ONH
RUDQODUร \OD NDUรบร ODรบWร Uร OPDVร VRQXFXQGD LVH |]HOOLNOH Nร VD YDGHOL Gร รบ ERUoODU
Doร Vร QGDQ GLรทHU ย ONHOHUH J|UH UH]HUY VHYL\HPL]LQ Gย รบย N ROGXรทX J|Uย OPย รบWย U
5H]HUY VHYL\HVLQLQ WHVSLW HGLOPHVLQGH NXOODQร ODQ GLรทHU \DNODรบร P LVH ย ONH
UH]HUYOHUL Gร รบD Doร NOร N Iร UVDW PDOL\HWL YH |GHPHOHU ELODQoRVX JLEL ELOHรบHQOHULQ
NXOODQร ODUDN RSWLPXP UH]HUY VHYL\HVLQLQ EXOXQPDVร Gร U hONH ULVNL SDUD LNDPHVL
Gร รบD Doร NOร N Iร UVDW PDOL\HWLQL LoHUHQ YH Gร รบ ERUoODUร |GH\HPHPH RODVร Oร รทร Qร WHPHO
YDUVD\ร P RODUDN NXOODQDQ RSWLPXP UH]HUY VHYL\HVL X\JXODPDVร VRQXFXQGD
\ร OODUร LoLQ 7ย UNL\H &XPKXUL\HW 0HUNH] %DQNDVร XOXVODUDUDVร UH]HUYOHULQLQ
KHVDSODQDQ RSWLPXP UH]HUY VHYL\HOHULQGHQ IDUNOร ROGXรทX VRQXFXQD XODรบร OPร รบWร U
*HUoHNOHรบHQ YH KHVDSODQDQ UH]HUYOHU DUDVร QGD EX oDOร รบPDGD RUWD\D oร NDQ IDUNร Q
PRGHOLQ Iร UVDW PDOL\HWL YH Gร รบ ERUo |GHPHPH YDUVD\ร PODUร Qร LoHUPHVLQGHQ
ND\QDNODQGร รทร Gย รบย Qย OPHNWHGLU
$QDKWDU .HOLPHOHU 8OXVODUDUDVร 5H]HUY <HWHUOLOLN 2SWLPXP 6HYL\H, Tรผrkiye.
[L
$%675$&7 ,QWHUQDWLRQDO UHVHUYHV KDYH EHHQ DQ LPSRUWDQW WRSLF IRU OHQGHUV
LQYHVWRUV DQG FRXQWULHV DV WKH\ KDYH EHHQ ZLGHO\ XVHG LQ WKH LQWHUQDWLRQDO WUDGH
DQG PRQHWDU\ V\VWHP
Reserves indicate countriesâ&#x20AC;&#x2122; power and ability to resist to ecRQRPLF
FULVHV ,QWHUQDWLRQDO UHVHUYHV D EXIIHU VWRFN DJDLQVW HFRQRPLF FULVHV FRQVLVWV RI
IRUHLJQ H[FKDQJH JROG 6'5 DQG ,0) UHVHUYH SRVLWLRQ ,Q WKH OHYHO RI
JOREDO LQWHUQDWLRQDO UHVHUYHV ZDV WULOOLRQV 6'5 ZKLFK LQGLFDWHV WKH LPSRUWDQFH
RI WKH reserve holdings. The level of Turkeyâ&#x20AC;&#x2122;s reserves is 20 billions SDR by the
HQG RI 7KH ELJJHVW SRUWLRQ RI WKH UHVHUYHV LV IRUHLJQ H[FKDQJH IRU ERWK
7XUNH\ DQG WKH ZRUOG
5HVHUYHV SOD\HG DQ LPSRUWDQW UROH LQ DOO RI WKH ,QWHUQDWLRQDO 0RQHWDU\
6\VWHPV IRU DJHV ,Q WKH *ROG 6WDQGDUG 3HULRG JROG ZDV WKH PDMRU UHVHUYH
FRPSRQHQW DQG UHVHUYHV ZHUH XVXDOO\ KHOG DV IRUPDO EDFNLQJ IRU WKH GRPHVWLF
FXUUHQF\ )RUHLJQ H[FKDQJH ZDV LQLWLDOO\ XVHG DV D SDUW RI UHVHUYHV LQ WKLV SHULRG
DV ZHOO :LWK WKH %UHWWRQ :RRGV V\VWHP IRUHLJQ FXUUHQFLHV HVSHFLDOO\ GROODU
EHFDPH WKH PRVW LPSRUWDQW UHVHUYH FRPSRQHQW LQVWHDG RI JROG $OWKRXJK VRPH RI
WKH HFRQRPLVWV DUJXH WKDW HXUR FDQ EH PRUH LPSRUWDQW WKDQ GROODU LQ WKH IXWXUH
GROODU ZDV VWLOO WKH ELJJHVW UHVHUYH FRPSRQHQW RI WKH ZRUOG UHVHUYH YROXPH LQ
Because of countriesâ&#x20AC;&#x2122; demand for reserve holdings, reserves are the
PRVW LPSRUWDQW SDUW RI WKH LQWHUQDWLRQDO OLTXLGLW\ DQG VKDSH LQWHUQDWLRQDO PRQHWDU\
V\VWHPV *HQHUDOO\ UHVHUYH KROGLQJV DUH XVHG DV D EXIIHU VWRFN IRU ILQDQFLDO
FULVLV WR VXSSRUW QDWLRQDO FXUUHQF\ WR DGMXVW EDODQFH RI SD\PHQWV GLVHTXLOLEULD WR
VHUYH DV D EDVLV IRU IRUHLJQ ERUURZLQJ DQG IRUPDO EDFNLQJ IRU WKH GRPHVWLF
FXUUHQF\ 2Q WKH RWKHU KDQG RSSRUWXQLW\ FRVWV VKRXOG EH FRQVLGHUHG E\
GHYHORSLQJ FRXQWULHV
7KH OHYHO DQG DGHTXDF\ RI LQWHUQDWLRQDO UHVHUYHV KDV EHFRPH PRUH
LPSRUWDQW IRU OHQGHUV DV LW LQGLFDWHV WKH VWUHQJWK RI WKH FRXQWULHV WR RYHUFRPH
ILQDQFLDO FULVHV 5HVHUYH DGHTXDF\ DQG RSWLPL]DWLRQ DUH WKH PDLQ DSSURDFKHV IRU
[LL
GHWHUPLQLQJ WKH OHYHO RI UHVHUYH KROGLQJV 7R FRPSDUH WKH OHYHO RI UHVHUYHV ZLWK
WKH VKRUW WHUP H[WHUQDO GHEW WKH OHYHO RI PRQHWDU\ EDVH DQG LPSRUWV DUH XVHG IRU countriesâ&#x20AC;&#x2122; reserves adequacy. Moreover, there are some new mixed approaches
that can be used. As far as Turkeyâ&#x20AC;&#x2122;s interQDWLRQDO UHVHUYHV DUH FRQFHUQHG Turkeyâ&#x20AC;&#x2122;s international reserves after 1996 are adequate according to these
DGHTXDF\ DSSURDFKHV
$QRWKHU DSSURDFK LV WR WHVW DQ RSWLPXP UHVHUYH OHYHO PRGHO LQ ZKLFK
RSHQQHVV RSSRUWXQLW\ FRVW RI KROGLQJ UHVHUYHV EDODQFH RI SD\PHQW YDULDEOHV etc. are involved. In this research, Turkeyâ&#x20AC;&#x2122;s optimum model was run by using Turkeyâ&#x20AC;&#x2122;s default risk, opportunity and reserve depletion costs, marginal
SURSHQVLW\ WR LPSRUW VKRUW WHUP FDSLWDO IORZV DQG WLPH GHSRVLWV 7KH UHVXOWV RI
WKLV Podel indicate that Turkeyâ&#x20AC;&#x2122;s international reserves are higher than optimum
IRU WKH SHULRG RI
.H\ :RUGV ,QWHUQDWLRQDO 5HVHUYHV $GHTXDF\ 2SWLPXP /HYHO 7XUNH\
[LLL
*รธ5รธรน
6RQ \ร OODUGD \DรบDQDQ WHNQRORMLN JHOLรบPHOHU YH WLFDUHWLQ DUWPDVร
VRQXFXQGD Gย Q\D QHUHGH\VH WHN ELU ย ONH KDOLQH G|Qย รบPย รบ ย ONH
HNRQRPLOHULQLQ Gร รบ DOHP RODUDN QLWHOHQGLULOHQ ย ONH Gร รบร QGD PH\GDQD JHOHQ
ROD\ YH JHOLรบPHOHUH ND\ร WVร ] NDOPDVร LPNDQVร ]ODรบPร รบWร U %LU ย ONHGH
EDรบOD\DQ HNRQRPLN GHQJHVL]OLN YH NUL] R ย ONHGH NDOPD\ร S GLรทHU ย ONHOHUL GH
HWNLVL DOWร QD DODELOPHNWHGLU 1LWHNLP \ร Oร QGD .RUHยถGH EDรบOD\DQ $V\D
HNRQRPLN NUL]L QHUHGH\VH Wย P Gย Q\D\ร HWNLOHPLรบWLU
%LU ย ONHQLQ JHOLรบHQ YH \HQLGHQ \DSร ODQDQ dรผnya dรผzenindeki yerini
HVNLVL JLEL VDGHFH DVNHUL GHรทLO HNRQRPLN Jย Fย Qย Q GH EHOLUOHGLรทL NDEXO
HGLOPHNWHGLU %ย \ย PH Kร ]ร HQGย VWUL\HO GXUXP WHNQRORMLN JHOLรบPLรบOLN YH
VDKLS ROXQDQ KHU Wย UOย HNRQRPLN YH GRรทDO ND\QDNODU ย ONHQLQ HNRQRPLN
gรผcรผnรผ gรถstermektHGLU 'ROD\ร Vร \OD ย ONHOHULQ VDKLS ROGXรทX HNRQRPLN YH
GRรทDO ND\QDNODUร Q VHYL\HVL EXQODUร Q NXOODQร Pร QGDNL YHULPOLOLN YH EDรบDUร
JHOLรบHQ Gย Q\DGD ย ONHOHULQ NRQXPXQX EHOLUOHPHNWHGLU %X EDรทODPGD
XOXVODUDUDVร UH]HUYOHU ย ONHOHULQ Gย Q\DGDNL \HUOHULQL EHOLUOH\HQ รถnemli bir
J|VWHUJH KDOLQL DOPร รบWร U
8OXVODUDUDVร UH]HUYOHULQ HQ |QHPOL |]HOOLรทL NUL]OHUL WDKPLQ HWPH\L
oHYUHGH RODQ NUL]OHUGHQ NRUXQPD\ร YH ย ONHGH NUL] oร NWร รทร QGD NXUWXOPD\ร
VDรทOD\DFDN DUDo YH ND\QDNODUGDQ ELUL ROPDVร Gร U %XQGDQ GROD\ร |]HOOLNOH
JHOLรบPHNWH RODQ ย ONHOHULQ YDUOร NODUร Qร Vย UGย UHELOPHOHUL LoLQ XOXVODUDUDVร
UH]HUYOHUH LKWL\DoODUร YDUGร U
8OXVODUDUDVร UH]HUY VHYL\HVLQLQ WHVSLWL UH]HUY NRPSR]LV\RQX YH
NDUรบร ODรบWร UPDVร JLEL ย ONHPL]L GH LoHUHQ HNRQRPHWULN PRGHOOL YH PRGHOVL]
DNDGHPLN oDOร รบPDODU ROGXรทX KDOGH VDGHFH 7ย UNL\H LoLQ \DSร OPร รบ
DUDรบWร UPDODUD Vร NOร NOD NDUรบร ODรบร OPDPDNWDGร U +DOEXNL JHOLรบPHNWH RODQ
ย ONHOHULQ ELU oRรทXQGD XOXVODUDUDVร UH]HUYOHULQ oHรบLWOL NULWHUOHUH J|UH
\HWHUOLOLรทLQLQ YH RSWLPXPOXรทXQXQ DUDรบWร UGร รทร oDOร รบPDODU PHYFXWWXU
%XQGDQ GROD\ร WH]LQ DPDoODUร
8OXVODUDUDVร UH]HUYOHUL 7ย UNL\HยถGH YH Gย Q\DGD VHYL\H YH
8OXVODUDUDVร UH]HUYOHUL XOXVODUDUDVร SDUD VLVWHPL LoLQGH
ELOHรบHQOHUL Doร Vร QGDQ DUDรบWร UPDN
tarihsel olarak inceleyerek bu konudaki literatรผrรผ taramak,
\ร OODUร DUDVร QGD 7ย UNL\HยถQLQ XOXVODUDUDVร UH]HUY
VHYL\HVLQLQ \HWHUOLOLรทLQL DUDรบWร UDUDN GLรทHU GDOJDOร G|YL] NXUX VLVWHPL
X\JXOD\DQ ย ONH UH]HUYOHUL LOH NDUรบร ODรบWร UPDN
7ย UNL\H XOXVODUDUDVร UH]HUYOHULQLQ G|QHPL LoLQ Gร รบ
ERUo |GHPHPH RODVร Oร รทร YH PDOL\HWOHUL Doร Vร QGDQ HQ L\L RSWLPXP VHYL\HGH
ROXS ROPDGร รทร Qร X\JXODPDOร RODUDN DUDรบWร UPDNWร U
8OXVODUDUDVร UH]HUYOHULQ WDULKVHO |QHPL Gย Q\DGD YH 7ย UNL\HยถGHNL
JHOLรบLPL KDNNร QGD ELOJL YHUHQ OLWHUDWย UGH UH]HUYOHULQ WDOHS YH PDOL\HW
XQVXUODUร Qร LQFHOH\HQ EX oDOร รบPDGa, Tรผrkiye dรถviz rezervleri 1988
G|QHPL LoLQ RSWLPXP YH \HWHUOLOLN DQDOL]L EDNร Pร QGDQ LQFHOHQPHNWHGLU
<HGL E|Oย PGHQ ROXรบDQ EX oDOร รบPDQร Q JLULรบ E|Oย Pย Qย WDNLS HGHQ
ELULQFL E|Oย PGH XOXVODUDUDVร UH]HUY YH ELOHรบHQOHULQLQ WDQร PODPDVร Gย Q\DGD
ve TรผrkiyeยถGH XOXVODUDUDVร UH]HUYOHU YH UH]HUY ELOHรบHQOHULQLQ JHOLรบLPL
Doร NODQPDNWDGร U LNLQFL E|Oย PGH XOXVODUDUDVร UH]HUYOHULQ XOXVODUDUDVร SDUD
VLVWHPL LoLQGH JHOLรบLPL LQFHOHQGLNWHQ VRQUD ย oย QFย E|Oย PGH UH]HUY WDOHEL
YH PDOL\HWL Doร NODQPDNWDGร U G|UGย QFย E|Oย PGH XOXVODUDUDVร UH]HUYOHULQ
\HWHUOLOLรทLQLQ KDQJL \DNODรบร PODU NXOODQร ODUDN EHOLUOHQGLรทL WDUWร รบร OGร NWDQ VRQUD
EX \DNODรบร PODU 7ย UNL\H &XPKXUL\HW 0HUNH] %DQNDVร XOXVODUDUDVร UH]HUYOHUL
LoLQ X\JXODQGร NWDQ VRQUD UH]HUYOHULPL] GDOJDOร G|YL] NXUX VLVWHPL
X\JXOD\DQ ย ONH UH]HUYOHUL LOH NDUรบร ODรบWร Uร OPDNWDGร U %X E|Oย Pย Q DPDFร
NXOODQร ODQ \DNODรบร PODUOD 7ย UNL\H UH]HUYOHULQLQ RODVร NUL] YH\D รบRNODU
NDUรบร Vร QGD \HWHUOLOLรทLQLQ Vร QDQPDVร YH GDOJDOร G|YL] NXUX VLVWHPL X\JXOD\DQ
GLรทHU ย ONHOHUOH NDUรบร ODรบWร Uร OPDVร Gร U %HรบLQFL bรถlรผmde ise รผlke rezervlerinin
RSWLPXPOXรทXQXQ WHVW HGLOPHVL LoLQ NXOODQร ODQ WHPHO oDOร รบPDODU DQODWร OGร NWDQ
VRQUD 7ย UNL\H XOXVODUDUDVร UH]HUYOHULQLQ 2002 dรถneminde optimum
ROXS ROPDGร รทร DPSLULN ELU oDOร รบPD LOH DUDรบWร Uร OPDNWDGร U $OWร QFร YH VRQ
bรถlรผmde LVH oDOร รบPDQร Q GHรทHUOHQGLULOPHVL \DSร ODUDN \DUDUODQร ODQ
ND\QDNODU YH HNOHU VXQXOPDNWDGร U
%รธ5รธ1&รธ %g/h0 8/86/$5$6, 5(=(59/(5
8]XQ \ร OODU ER\XQFD XOXVODUDUDVร SDUD VLVWHPLQLQ YH OLNLGLWHQLQ
|QHPOL ELU SDUoDVร RODQ XOXVODUDUDVร UH]HUYOHU JHQHOGH ย ONHOHULQ D] \D GD
oRN VDKLS ROGXNODUร |QHPOL ELU HNRQRPLN ND\QDNWร U 8OXVODUDUDVร UH]HUY
VD\ร VDO Eย \ย NOย N RODUDN JHQHOGH |GHPHOHU ELODQoRVXQXQ DOW NDOHPL YH
PHUNH] EDQNDODUร Qร Q |QHPOL ELU ELODQoR NDOHPL RODUDN NDUรบร Pร ]D
oร NPDNWDGร U dHรบLWOL ND\QDNODUGD XOXVODUDUDVร UH]HUYOHU UH]HUY Gร รบ
YDUOร NODU Gร รบ ND\QDNODU รบHNOLQGH LVLPOHQGLULOHQ ND\QDNODU EX oDOร รบPDGD
ยณUH]HUYยด RODUDN DGODQGร Uร ODFDNWร U $QFDN UH]HUYLQ VDGHFH ELU ND\QDรทร GHรทLO
ELU NDo ILQDQVDO YDUOร รทร Q WRSODPร Qร LIDGH HWWLรทLQL XQXWPDPDN JHUHNLU
Bu bรถlรผmde XOXVODUDUDVร UH]HUYOHULQ WDQร PODPDVร \DSร ODFDN JHQHO
RODUDN ย ONH UH]HUYOHULQL ROXรบWXUDQ ILQDQVDO ND\QDNODUร Q |QHPOL RODQODUร
WDUWร รบร ODFDN XOXVODUDUDVร OLNLGLWH LoLQGH XOXVODUDUDVร UH]HUY VHYL\HVLQLQ
JHOLรบLPL YH GHรทLรบLPL G|QHPL LoLQ DQODWร ODFDNWร U 6RQ RODUDN
Tรผrkiyeโ nin 1988 \ร OODUร VRQODUร LWLEDUร \OD XOXVODUDUDVร UH]HUY VHYL\HVL
YH NRPSR]LV\RQ JHOLรบLPL VXQXODFDNWร U
8OXVODUDUDVร 5H]HUY 7DQร PODPDODUร 8OXVODUDUDVร VLVWHP LoLQGH X]XQ ]DPDQGDQ EHUL |QHPOL ELU \HUH
sahip olan รผlke rezerYOHUL ELU ]DPDQODU VDGHFH XOXVODUDUDVร VWDQGDUWWD
DOWร QNHQ Jย Qย Pย ]GH G|YL] FLQVL Nร \PHWOL NDรทร WODU GD XOXVODUDUDVร UH]HUY
RODUDN QLWHOHQGLULOPHNWHGLU 8OXVODUDUDVร UH]HUYLQ QH ROGXรทX YH QDVร O
WDQร PODQPDVร JHUHNWLรทL NRQXVXQGD oHรบLWOL WDQร PODU EHOLUWLOPHNWHGLU %X
WDQร PODPDODUGDQ ED]ร ODUร DรบDรทร GD Doร NODQPDNWDGร U
1LHKDQVยถร Q V \DSWร รทร WDQร PODPDGD PHUNH] EDQNDVร
XOXVODUDUDVร
UH]HUYOHUL
WLFDUL
EDQNDODUร Q
\XUWLoL
UH]HUYOHULQH
EHQ]HWLOPHNWHGLU $QFDN PHUNH] EDQNDVร XOXVODUDUDVร UH]HUYOHUL NHQGL
GHรทLรบLPOHUL LoLQ GHรทLO GLรทHU HNRQRPLN ELULPOHULQ GHรทLรบLPOHULQH NDUรบร WDPSRQ
J|UHYL J|UHQ ELU VWRN oHรบLGL RODUDN NXOODQร OPDNWDGร U 7LFDUL EDQNDODU Eย \ย N
Nร VPร Qร PHYGXDWODUร Q LoHUGLรทL SDVLIOHULQLQ OLNLW GHรทHUOHUH JHQHO RODUDN SDUD
YH GLรทHU EDQNDODUGDNL PHYGXDW RODUDN Gย รบย Qย OHELOLU G|Qย รบย Pย Qย
VDรทODPDN LoLQ UH]HUY EXOXQGXUXUODU %HQ]HU RODUDN PHUNH] EDQNDODUร GD
SDUD YH PHUNH] EDQNDVร PHYGXDWร JLEL SDVLI NDOHPOHULQL DOWร Q YH \DEDQFร
SDUD ELULPOHULQH G|Qย รบย Pย Qย VDรทODPDN LoLQ UH]HUY EXOXQGXUXUODU
*UXEHO XOXVODUDUDVร UH]HUYOHUL GHYOHWOHULQ GLรทHU \DEDQFร
GHYOHWOHUGHQ ERUoODUร Qร NDSDWPDN LoLQ DOPD\D KD]ร U ROGXNODUร ELU DNWLI NDOHP
RODUDN WDQร PODQPDNWDGร U /HKWR V LVH XOXVODUDUDVร UH]HUYOHUL SDUD
DU]ร Qร Q \DEDQFร ELOHรบHQL ROXS G|YL] DU] YH WDOHEL DUDVร QGD ROXรบDELOHFHN
GHQJHVL]OLรทLQ JLGHULOPHVLQGH NXOODQร ODQ ELU WDPSRQ RODUDN WDQร PODPDNWDGร U *ย Qย Pย ]GH HQ oRN NXOODQร ODQ YH JHQHO NDEXO J|UPย รบ WDQร PODPD
LVH ,0) WDUDIร QGDQ \DSร ODQร Gร U %XQD J|UH XOXVODUDUDVร UH]HUYOHU SDUD
RWRULWHOHUL WDUDIร QGDQ KHU DQ NXOODQร ODELOHQ YH NRQWURO HGLOHELOHQ |GHPHOHU
GHQJHVL Doร NODUร Qร ILQDQVH HWPHN LoLQ YH GROD\Oร RODUDN GD ED]ร
GHQJHVL]OLNOHUL Gย ]HQOHPHN LoLQ G|YL] SL\DVDODUร QD G|YL] NXUXQX HWNLOHPHN
YH YH\D EDรบND DPDoOร Pย GDKDOH HWPHN LoLQ NXOODQร ODQ Gร รบ DNWLIOHUGLU ,0)
V
*HQHO
RODUDN
NDEXO
J|UPย รบ
WDQร PODPDODUร
ELUOHรบWLULUVHN
XOXVODUDUDVร UH]HUYOHU ย ONHQLQ VDKLS ROGXรทX \DEDQFร SDUD NDUรบร Oร รทร RODQ
Eย Wย Q Nร \PHWOHU LOH DOWร QGDQ ROXรบDQ DNWLIOHU WRSODPร RODUDN NDUรบร Pร ]D
oร NPDNWDGร U %X GXUXPGD UH]HUY WHN ELU YDUOร N ROPD\ร S ELUGHQ ID]OD YDUOร รทร Q
WRSODPร Gร U 5H]HUYL ROXรบWXUDQ YDUOร NODU LVH XOXVODUDUDVร VWDQGDUWWD DOWร Q
NRQYHUWLELO G|YL]OHU |]HO oHNPH KDNODUร 6'5 YH 8OXVODUDUDVร 3DUD )RQX
,0) UH]HUY SR]LV\RQXGXU
8OXVODUDUDVร 5H]HUY .RPSR]LV\RQX 5H]HUY NRPSR]LV\RQX NRQXVX HOH DOร QGร รทร QGD NDUรบร Pร ]D oร NDQ LON
SUREOHP
KDQJL
YDUOร NODUร Q
XOXVODUDUDVร
UH]HUY
NRPSR]LV\RQXQX
ROXรบWXUGXรทXGXU 8OXVODUDUDVร UH]HUY RODUDN NXOODQร ODQ YDUOร N QH ROXUVD ROVXQ
EHOLUOL WHPHO |]HOOLNOHUH VDKLS ROPDVร JHUHNPHNWHGLU 8OXVODUDUDVร SDUD
VLVWHPL LoLQGH WDQร Qร \RU YH EX VLVWHP LoLQGH NXOODQร ODELOL\RU ROPDVร EX รถzelliklerden en รถnemlileridir. %LU YDUOร รทร Q UH]HUY VD\ร ODELOPHVL LoLQ JHQHO YH RUWDN NULWHU PLOOL SDUD
FLQVLQGHQ ROPDPDVร \D \DEDQFร SDUD FLQVLQGHQ \D GD XOXVODUDUDVร
VWDQGDUWWD DOWร Q ROPDVร Gร U $QFDN EXUDGD PLOOL SDUDODUร XOXVODUDUDVร
SL\DVDODUGD ELUHU UH]HUY DUDFร RODUDN NXOODQร ODQ $PHULND %LUOHรบLN 'HYOHWOHUL
รธQJLOWHUH YH $YUXSD %LUOLรทL ย ONHOHUL JHQHO RODUDN GLรทHU ย ONHOHUGHQ D\Uร
GHรทHUOHQGLUPHN GDKD GRรทUX RODFDNWร U =LUD EX ย ONH SDUDODUร XOXVODUDUDVร
VLVWHP LoLQGH ELU UH]HUY ELOHรบHQL RODUDN NXOODQร OPDNWD EX LVH DGร JHoHQ
ย ONHOHULQ VLVWHPL HWNLOHPH Jย oOHULQL DUWร UPDNWDGร U
*HQHO NDEXO J|UPย รบ YH XOXVODUDUDVร UH]HUY RODUDN PHUNH]
EDQNDODUร Qร Q ELODQoRODUร QGD \HU DODQ NDOHPOHU PHUNH] EDQNDVร Qร Q VDKLS
ROGXรทX DOWร Q PHYFXGX NRQYHUWLELO \DEDQFร SDUDODU 6'5 YH ,0) UH]HUY
SR]LV\RQODUร Gร U
8OXVODUDUDVร UH]HUYOHU NRQXVXQGD HQ ID]OD DUDรบWร UPD \DSDQ
NXUXPODUร Q EDรบร QGD ,0) JHOPHNWHGLU 'ROD\ร Vร \OD ,0) \DSWร รทร oDOร รบPDODUD
WHPHO YH VD\ร VDO ELU YHUL WDEDQร ROXรบWXUPDN DPDFร \OD QHUHGH\VH NXUXOGXรทX
Jย QGHQ LWLEDUHQ ย \H YH ย \H ROPD\DQ ED]ร ย ONHOHUGHQ oHรบLWOL UH]HUY
NDOHPOHULQL LoHUHQ YHULOHU DOPDNWDGร U hONHOHUGHQ WRSODQDQ YHULOHU GDKD
VRQUD ELUOHรบWLULOHUHN Doร NODQPDNWDGร U
%X QHGHQOH UH]HUY NRPSR]LV\RQXQXQ ELOHรบHQOHULQH EDNPDN LoLQ
WDEORODUGDQ \DUDUODQPDN HQ GRรทUX \DNODรบร P RODFDNWร U ,0) WDUDIร QGDQ
ย ONHOHUGHQ LVWHQHQ UHVPL UH]HUY DNWLIOHUL 7DEOR ยถGH J|VWHULOPLรบWLU
,0) WDUDIร QGDQ ยณ$QQXDO 5HSRUWยด DGร DOWร QGD \ร OOร N RODUDN \DSร ODQ UDSRUODUGD EHOOL ELU G|QHP LoLQ oHรบLWOL ย ONH JUXSODUร QD SDUD ELULPOHULQH YH UH]HUY ELOHรบHQOHULQH J|UH VD\ร VDO ELOJLOHU VXQXOPDNWDGร U
7DEOR ยถGH J|VWHULOHQ UH]HUY ELOHรบHQOHUL XOXVODUDUDVร UH]HUYOHULQ
VDGHFH UHVPL UH]HUY RODUDN WDQร PODQDQ E|Oย Pย Qย LoHUPHNWHGLU %XQODUร Q
Gร รบร QGD ED]ร \D]DUODU WDUDIร QGDQ VDKLS ROXQPD\DQ UH]HUY NDOHPL RODUDN GD
WDQร PODQDQ EHOOL ELU G|QHP VRQUD HOGHQ oร NDUWร OPDVร NHVLQ RODQ UH]HUY
NDOHPOHUL GH EXOXQPDNWDGร U 5HVPL UH]HUY Gร รบร QGD NDODQ ELOHรบHQOHU EX
oDOร รบPDGD HOH DOร QPDPร รบ (N ยถGH UHVPL YH GLรทHU UH]HUY NDOHPOHULQLQ
Wย Pย Qย LoHUHQ ,0) UDSRUODPDODUร QGD NXOODQร ODQ รบDEORQ VXQXOPXรบWXU 7$%/2 5(=(59 %รธ/(รน(1/(5รธ ,0) 6,1,)/$0$6,
$ 5HVPL 5H]HUYOHU
.RQYHUWLELO Dรถviz
D <DEDQFร 3DUD &LQVLQGHQ 7DKYLO YH %RQRODU
E 7RSODP '|YL] 'HSRODUร
L 'LรทHU 0HUNH] %DQNDODUร YH %,6 LOH \DSร ODQ LL 5DSRUODPD <DSDQ hONHOHUOH <DSร ODQ LLL 5DSRUODPD 'ร รบร QGD .DODQ hONHOHUOH <DSร ODQ
,0) 5H]HUY 3R]LV\RQX
6'5
$OWร Q
'LรทHU 5H]HUY .DOHPOHUL
% 'LรทHU <DEDQFร 3DUD 9DUOร NODU ! "$#&% % ' ( ( )*)*),+ - . /$+ 0 12+
5H]HUY NRPSR]LV\RQXQX ROXรบWXUDQ ELOHรบHQOHULQ RUDQODUร LVH
GHรทLรบNHQOLN J|VWHUPHNWHGLU hONH HNRQRPLOHULQLQ GLQDPLN ELU \DSร \D VDKLS
ROPDVร QHGHQL\OH EX ELOHรบHQOHULQ Dรทร UOร NODUร \ร OODU LWLEDUร \OD YH ย ONHGHQ
ย ONH\H GHรทLรบLNOLN J|VWHUPHNWHGLU รนHNLO ยถGH YH 0DUW D\ร
LWLEDUร \OD UH]HUY ELOHรบHQOHULQLQ Gย Q\D UH]HUY WRSODPร LoLQGHNL SD\ODUร
J|VWHULOPHNWHGLU รธNL G|QHP NDUรบร ODรบWร Uร OGร รทร QGD \ร OOร N G|QHP VRQXQGD
,0) UH]HUY SR]LV\RQX Gร รบร QGD UH]HUY ELOHรบHQOHULQLQ Dรทร UOร NODUร Qร Q GHรทLรบWLรทL
gรถrรผlmektedir.
,0) 5H]HUY 3R]LV\RQX
0DUW $ OWร Q
3 A AG F H IJ7:9 ; <>=,? @
6'5
,0)
5H]HUY 3R]LV\RQX
6'5 Dรถ viz 3 4 5 687:9 ; <>=,? @
$ OWร Q
3 A 4 687B9 ; <>=,? @
Dรถ v iz
D3 C E F 6>5 7:9 ; <>=,? @
รนHNLO YH 0DUW 'ย Q\D 5H]HUY %LOHรบHQOHUL
.D\QDN ,0) $QQXDO 5HSRUW
รนHNLO ยถGHQ GH J|Uย OGย รทย JLEL 0DUW LWLEDUL\OH UH]HUY
NRPSR]LV\RQX LoLQGH HQ Eย \ย N SD\ร G|YL] UH]HUYOHUL ROXรบWXUPDNWDGร U %X
WDULKWH G|YL] \ย ]GH ยถOย N ELU SD\D VDKLSNHQ DOWร Q \ย ]GH ,0) UH]HUY
pozisyonu yรผzde 3 ve SDR yรผzde 1โ lik paylarD VDKLSWLU %X ELOHรบHQOHUL
\ร Oร LOH NDUรบร ODรบWร UGร รทร Pร ]GD SD\ RODUDN G|YL]LQ DUWWร รทร DOWร Qร Q D]DOGร รทร
6'5 YH ,0) UH]HUY SR]LV\RQODUร Qร Q |QHPOL รบHNLOGH GHรทLรบPHGLรทL
J|Uย OPHNWHGLU *|Uย OGย รทย JLEL UH]HUY ELOHรบHQOHUL GLQDPLN ELU \DSร
VHUJLOHPLรบWLU
5H]HUY NRPSR]LV\RQXQ GDKD L\L DQODรบร ODELOPHVL LoLQ UH]HUY
ELOHรบHQOHULQL ROXรบWXUDQ DOWร Q G|YL] 6'5 YH ,0) SR]LV\RQXQX GDKD D\Uร QWร Oร
LQFHOHPHN JHUHNPHNWHGLU $OWร Q
$OWร Q LQVDQOร N WDULKL ER\XQFD Nร \PHWOL ELU PDGHQ RODUDN
QLWHOHQGLULOPLรบWLU 8OXVODUDUDVร SDUD VLVWHPL LoLQGH NXOODQร OPDGDQ |QFH ELU
oRN ย ONH WDUDIร QGDQ SDUD RODUDN NXOODQร OPร รบWร U <RรทXQ RODUDN XOXVODUDUDVร
SDUD VLVWHPLQGH NXOODQร OPDVร DOWร Q VWDQGDUGร G|QHPLQGHGLU %UHWWRQ :RRGV
VLVWHPL LoLQGH GH NXOODQร Pร Qร Vย UGย UPHVLQH UDรทPHQ \ร Oร QGDQ VRQUD
|QHPLQL J|UHFHOL RODUDN \LWLUPLรบWLU
*HOHQHNVHO RODUDN |QFHOHUL UH]HUYLQ WHN ND\QDรทร RODQ XOXVODUDUDVร
VWDQGDUWWDNL DOWร Q Jย Qย Pย ]GH EDรบND YDUOร NODUร Q GD UH]HUY RODUDN
NXOODQร OPDVร Qร Q DUGร QGDQ UH]HUY ELOHรบHQOHULQL ROXรบWXUDQ ELU SDUoD KDOLQH
JHOPLรบWLU $OWร Q oHรบLWOL VHEHSOHU \ย ]ย QGHQ UH]HUY NDOHPL RODUDN NXOODQร ODQ
ELU YDUOร NWร U $OWร Qร Q HNRQRPLGHNL EX |QHPOL \HUH VDKLS ROPDVร Qร Q ELU oRN
QHGHQL EXOXQPDNWD EXQODUร Q |QHPOL RODQODUร LVH DรบDรทร GD Vร UDODQPDNWDGร U
ย 6DYDรบ *ย Gย Vย $OWร Qร Q ย ONHOHU WDUDIร QGDQ EXOXQGXUXOPDVร Qร Q VHEHSOHULQGHQ ELULVL YH HQ |QHPOLVL VDYDรบ RODVร Oร รทร Gร U 2ODVร ELU
VDYDรบ GXUXPXQGD ILQDQVDO JHOHFHรทLQ EHOLUVL] ROGXรทX YH GHQJHVL]OLNOHULQ EDรบ J|VWHUGLรทL ELU RUWDPGD NXOODQร ODELOHFHN HQ
|QHPOL YDUOร N DOWร QGร U %X JLEL GXUXPODU GD VDGHFH DOWร Qร Q ELU
|GHPH DUDFร RODELOHFHรทL LKWLPDOLQH NDUรบร ย ONHOHU UH]HUYOHULQLQ ELU
Nร VPร Qร DOWร Q RODUDN EXOXQGXUPD\ร WHUFLK HGHUOHU
ย $OWร Qร Q 'HรทHULQL .D\EHWPHPHVL %LU ย ONHGH HQIODV\RQXQ HWNLVL LOH \HUHO SDUD\D RODQ Jย YHQ D]DODELOLU YH\D oHรบLWOL VHEHSOHUGHQ |Wย rรผ
\HUHO SDUD GHรทHU ND\EHGHELOLU $QFDN DOWร Q HQIODV\RQD NDUรบร
JHOHQHNVHO RODUDN GHรทHULQL NRUXPD\ร EDรบDUDQ ELU YDUOร NWร U hONHOHU
DUDVร QGD GHรทLรบLPL KHU ]DPDQ Pย PNย QGย U
ย 5LVNLQLQ 0LQLPXP 2OPDVร $OWร Qร Q NDUรบร WDUDIWDQ GROD\ร ND\QDNODQDQ ULVNL \RNWXU %XQXQ HQ |QHPOL QHGHQL DOWร Qร Q NLPVHQLQ
WHNHOLQGH ROPDPDVร Gร U $OWร Q KHU SDUD ELULPL LOH GHรทLรบWLULOHELOLU
Eย Wย Q |GHPH LรบOHPOHULQGH NXOODQร ODELOLU YH WHN ELU DOWร Q ย UHWLFLVL
\RNWXU $OWร Q GHSRVX YH VZDS \ROX LOH PHUNH] EDQNDODUร HOOHULQGHNL
DOWร Q
UH]HUYOHULQL
GHรทHUOHQGLUHELOLUOHU
$OWร Q
XOXVODUDUDVร
VWDQGDUWODUGD EHOLUOHQPLรบ |]HOOLNOHUGH NXOODQร ODELOHQ VDKWH ROXS
ROPDGร รทร oRN oDEXN WHVW HGLOHELOHQ YH \ร SUDQPDVร QHUHGH\VH
LPNDQVร ] RODQ ELU YDUOร NWร U
ย 7HPLQDW $OWร Q \XUW Gร รบร QGDQ Nร VD YDGHOL ERUo DOPD Vร UDVร QGD WHPLQDW RODUDN NXOODQร ODELOLU
ย 6RQ .D\QDN 2OPDVร $OWร Q Jย Qย Pย ]GH NXOODQร ODQ ILQDQVDO DUDoODUร Q Wย Pย Qย Q VDKLS ROGXรทX RUWDGDQ NDONPD ULVNLQL
LoHUPHPHNWHGLU %XQGDQ GROD\ร DOWร Q EDรบYXUXODFDN VRQ ND\QDN
RODUDN WDQร PODQร U
ย 3DUDQร Q
.DUรบร Oร รทร
2OPDVร
*ย Qย Pย ]GH X\JXODQPDPDVร QD
UDรทPHQ DOWร Qร Q HQ JHOHQHNVHO DQODPGD WXWXOPDVร Qร Q VHEHEL LVH
XOXVODUDUDVร SDUD VLVWHPOHULQGH \HUHO SDUDQร Q NDUรบร Oร รทร RODUDN
NXOODQร ODELOPHVLGLU
<XNDUร GD GHรทLQLOHQ DYDQWDMODUร Qร Q \DQร QGD VRQ \ร OODUGD \DรบDQDQ
JHOLรบPHOHULQ HWNLVL\OH DOWร Qร Q UH]HUY RODUDN NXOODQร OPDVร PLNWDU RODUDN
ROPDVD GD WRSODP UH]HUY LoLQGHNL SD\ร RUDQVDO RODUDN D]DOPร รบWร U
รนHNLO ยถGH 0DUW G|QHPLQGH DOWร Qร Q Gย Q\D UH]HUYL
LoLQGHNL \ย ]GH SD\ร YH 6'5 FLQVLQGHQ GHรทHULQLQ JHOLรบLPL J|VWHULOPHNWHGLU W X Y Z [>\&]&^ _ O&K&K
a
bdc e2f g f gihkj l m nioqp n p r l c p>r m s t m g u p v m w x y f z${ | hkj l m nioqp n p r l mQ},c x r x v~bdc e$f g z ย ย c |
NL`
NLK
N&K&K
N&KQ`
MDL K
MDL `
M K&K
M KQ`
LK K
L`
MDP&P K
MDP&P M
MDPQP N
MRP&P O
MDP&P&S
MDP&PQL
MRP&P T
MDP&P U
MDP&P&V
MDPQP&P
NQK&K&K
N&K&K M
N&K&KQN
รนHNLO 'ย Q\D $OWร Q 5H]HUYOHUL YH 8OXVODUDUDVร 5H]HUY รธoLQGHNL 3D\ร
.D\QDN ,0) $QQXDO 5HSRUW
O&KQ`
K&`
รนHNLO ยถGHQ GH J|Uย OGย รทย JLEL UH]HUY LoLQGH \ร OODUร
DUDVร QGD UH]HUY ELOHรบHQL RODUDN ย ONHOHULQ EXOXQGXUGXNODUร DOWร Q PLNWDUร
\DNODรบร N RODUDN PLO\DU 6'5 DUDOร รทร QGD \DWD\ VH\UHWPLรบWLU $QFDN
UH]HUY LoLQGHNL Dรทร UOร รทร EX Vย UH LoLQGH \ย ]GH ยถGHQ \ย ]GH ยถODUD NDGDU
JHULOHPLรบWLU
$OWร Qร Q RUDQVDO RODUDN UH]HUY LoLQGHNL SD\ร Qร Q D]DOPDVร QGD NL DQD
QHGHQ Jย Qย Pย ]GH QH DOWร Q SDUD VWDQGDUGร QH GH %UHWWRQ :RRGV
VLVWHPLQLQ NXOODQร Oร \RU ROPDVร Gร U 'ROD\ร Vร \OD ILQDQVDO VLVWHP LoLQGH DOWร Q D]
YH\D KLo NXOODQร OPDPDNWD EX GD DOWร Qร Q SDUD VLVWHPLQLQ PHUNH]L ROPDNWDQ
X]DNODรบPDVร QD QHGHQ ROPDNWDGร U gQย Pย ]GHNL G|QHPGH GH XOXVODUDUDVร
SDUD VLVWHPLQGH WHNUDU metal para sistemine geรงilmesinin ya da Bretton
:RRGV VLVWHPLQH EHQ]HU ELU VLVWHPLQ NXOODQร OPDVร Qร Q ]RU ROPDVร QGDQ
GROD\ร DOWร Qร Q JHoPLรบWH ROGXรทX JLEL ILQDQVDO SL\DVDODUGD WHNUDU Dรทร UOร N
ND]DQPD LKWLPDOL ROGXNoD Gย รบย NWย U
'LรทHU WDUDIWDQ Jย Qย Pย ]GH Wย UHY รผrรผnler ve elektronik para gibi
\HQL ILQDQVDO DUDoODU NXOODQร OPD\D EDรบODQPร รบWร U %X DUDoODUร Q PDOL\HWOHUL LOH
DOWร Qร Q
GHSRODPDVร
WXWXOPDVร
YH
WDรบร PDVร
JLEL
PDOL\HWOHUL
NDUรบร ODรบWร Uร OGร รทร QGD DOWร Qร Q PDOL\HWL oRN \ย NVHN NDOPDNWDGร U %X GD DOWร Qร Q
ILQDQVDO DUDo RODUDN WHUFLK HGLOPHPHVLQH QHGHQ ROPDNWDGร U %XQODUD ELU GH
DOWร Qร Q HQGย VWUL\HO YH WHNQRORMLN DODQODUGD NXOODQร Pร Qร Q DUWPDVร YH EX DPDo
GRรทUXOWXVXQGD NXOODQร OPDVร HNOHQLQFH DOWร Qร Q UH]HUY LoLQGHNL VHYL\HVLQGH
DUWร รบ ROPDPDVร QRUPDOGLU
Gรผnรผmรผzde finanVDO DUDo YH UH]HUY ELOHรบHQL RODUDN \XNDUร GD
GHรทLQLOHQ VHEHSOHU \ย ]ย QGHQ UH]HUY LoLQGHNL PLNWDUร Qร Q D]DOPDVร QD NDUรบร Q
DOWร Q HNRQRPLN SDUD VLVWHPL LoLQGH UH]HUY ELOHรบHQL RODUDN NXOODQร OPDVร Qร
sรผrdรผrmektedir.
'|YL]
'|YL] XOXVODUDUDVร UH]HUY YH OLNLGLWH RODUDN EDNร OGร รทร QGD EX
ND\QDNODUร Q Eย \ย N E|Oย Pย Qย ROXรบWXUDQ |QHPOL ELU ELOHรบHQGLU '|YL] RODUDN
NDEXO HGLOHQ ND\QDNODU VDGHFH \DEDQFร SDUD ROPD\ร S 7DEOR ยถGH
J|Uย OGย รทย JLEL G|YL] FLQVLQGHQ GHSRODU YH ED]ร Nร \PHWOHU GH G|YL] UH]HUYL
RODUDN NDEXO HGLOPHNWHGLU
รนHNLO ยถGH UH]HUY ELOHรบHQOHUL LoLQGH \ร Oร 0DUW D\ร LWLEDUร \OD
UH]HUYLQ \DNODรบร N \ย ]GH ยถOย N E|Oย Pย Qย Q G|YL] FLQVLQGHQ YDUOร NODU
WDUDIร QGDQ ROXรบWXรทX J|Uย OPHNWHGLU 5H]HUYLQ Eย \ย N Nร VPร Qร Q G|YL] RODUDN
WXWXOPDVร Qร Q ELU oRN QHGHQL EXOXQPDNWDGร U *ย Qย Pย ] NRรบXOODUร QGD DOWร Q
XOXVODUDUDVร SL\DVDODUGD ID]OD JHWLULVL ROPD\DQ ELU DUDoWร U %HQ]HU รบHNLOGH
,0) UH]HUY SR]LV\RQX YH 6'5ยถGH JHOLU JHWLUPHPHNWHGLU 'LรทHU WDUDIWDQ toplam olarak 1.6 trilyon SDRโ lik ekonomik bir gรผcรผn tam likit olarak
WXWXOPDVร YH EXQGDQ GD JHOLU HOGH HGLOPHPHVL Gย รบย Qย OHPH] %XQGDQ
GROD\ร ED]ร ย ONHOHU UH]HUY NDOHPOHULQLQ Eย \ย N Nร VPร Qร G|YL] FLQVLQGHQ
EXOXQGXUXUODU %XQODUร GD XOXVODUDUDVร ILQDQV SL\DVDODUร QGD oHรบLWOL \DWร Uร P
DUDoODUร LOH GHรทHUOHQGLULUOHU %XUDGD |QHPOL ELU QRNWD LVH EX \DWร Uร P
DUDoODUร Qร Q JHQHOGH Nร VD G|QHPOL Nร \PHWOHU RODUDN YH GHSR \DSร ODUDN
NXOODQร OPDVร Gร U =LUD UH]HUYOHUGH |QFHOLN Vร UDODPDVร Jย YHQ OLNLGLWH YH
JHWLULGLU
8OXVODUDUDVร SL\DVDODUGD KHU Wย U ย ONH SDUDVร G|YL] UH]HUYL RODUDN
NXOODQร OPDPDNWDGร U '|YL] UH]HUYL RODUDN NDUรบร Pร ]D oร NDQ SDUD ELULPOHUL
oRรทXQOXNOD $PHULNDQ GRODUร รธQJLOL] VWHUOLQL HXUR รธVYLoUH IUDQJร YH -DSRQ
\HQLGLU %XQODUร Q Gร รบร QGD G|YL] UH]HUYL RODUDN NXOODQร ODQ ED]ร SDUD ELULPOHUL
GH NXOODQร OPDNWDGร U $QFDN G|YL] UH]HUYL LoLQGH |QHPOL ELU SD\D VDKLS
ROPDGร NODUร QGDQ
GROD\ร
,0)
UDSRUODPDODUร QGD
EHOLUWLOPHPHNWHGLU
'ROD\ร Vร \OD ED]ร SDUDODU GLรทHU G|YL] FLQVOHUL RODUDN WRSOXFD EHOLUWLOPHNWHGLU
7DEOR ยถGH Gย Q\D UHVPL G|YL] UH]HUYOHULQL ROXรบWXUDQ XOXVDO
SDUDODUร Q VDKLS ROGXNODUร Dรทร UOร NODU \ย ]GH RODUDN EHOLUWLOPLรบWLU \ร Oร QGDQ
VRQUD $OPDQ PDUNร )UDQVร ] IUDQJร (&8 YH +ROODQGD IORULQL WHGDYย OGHQ
NDONWร รทร LoLQ OLVWHGH \HU DOPDPDNWD \ร Oร QGDQ LWLEDUHQ VDGHFH G|YL]
RODUDN NXOODQร ODQ \ร Oร QGDQ VRQUD GD HIHNWLI RODUDN WHGDYย OH oร NDQ HXUR
\HU DOPDNWDGร U gQHPOL ELU D\ร Uร P LVH $YUXSD 3DUD %LUOLรทLยถQH (08 JHoHQ
ย ONH SDUD ELULPOHULQLQ WRSODPร Qร Q \ร Oร QGD \ย ]GH ROPDVร QD NDUรบร Q
\ร Oร VRQXQGD EX RUDQร Q \ย ]GH ยถH NDGDU JHULOHPLรบ ROPDVร Gร U
(XURQXQ UHVPHQ WHGDYย OH oร NPDVร Qร Q DUGร QGDQ EX SDUD ELULPL
\ÕOODUÕ DUDVÕQGD \ ]GH ¶O N ELU SD\D VDKLS ROPDVÕ YH $PHULNDQ GRODUÕQÕQ
VHUJLOHGL÷L SHUIRUPDQVÕ \DNDOD\DPDGÕ÷Õ GLNNDWL oHNHQ ELU EDúND QRNWDGÕU
7DEORGDQ J|U OG ÷ JLEL $PHULNDQ GRODUÕ V|] NRQXVX G|QHPGH G|YL]
UH]HUYleri içinde yüzde 68,3’lük bir oranla en fazla paya sahip ülke
SDUDVÕGÕU
7$%/2 5(60ø 'g9ø= 5(=(59/(5ø ødø1'( 8/86$/ 3$5$ $ö,5/,./$5,
&
&
&
k ~
>
>
>
>
>
>
>
¡ £¢
¤ £¥
¦
¦
¦
¦
¦
¦
¦
Q
&
Q
~¤q§
&
Q
¨
Q
Q
Q >
Q
¦
¦
¦
¢ ¥ ¢
>
¦
©£ª
¦
¦
¦
¤
>
¦
¦
¦
£« ¬ ®
¦
¦
.D\QDN ,0) $QQXDO 5HSRUW
'|YL] UH]HUYOHULQLQ oHúLWOLOLN LoHUPHVL PHUNH] EDQNDODUÕ LoLQ ELU
SUREOHP ROXúWXUPDNWDGÕU =LUD WRSODP G|YL] UH]HUYOHULQLQ KDQJL RUDQGD YH
KDQJL SDUD ELULPLQL LoHUHFH÷L SUREOHPL bu bankalar için rezerv yönetimi
\DSPD\Õ ]RUXQOXOXN KDOLQH JHWLUPLúWLU *HQHO RODUDN PHUNH] EDQNDODUÕ
HOOHULQGHNL G|YL]OHUL NÕVD YDGHOL XOXVODUDUDVÕ PDOL DUDoODUÕ NXOODQDUDN ve/veya faiz geliri elde edebilecekleri para birimlerine çevirerek gelir elde
HWPH\H oDOÕúÕUODU
$PHULNDQ
GRODUÕQÕQ
G|YL]
UH]HUYOHULQLQ
E \ N
NÕVPÕQÕ
ROXúWXUPDVÕQÕQ DOWÕQGD ELU oRN QHGHQ \DWPDNWDGÕU %XQODUÕQ DUDVÕQGD HQ
|QHPOL RODQÕ %UHWWRQ :RRGV VLVWHPLQGH DQDKWDU SDUD RODUDN GRODUÕQ
NXOODQÕOPDVÕGÕU
6LVWHPLQ
o|NPHVLQH
UD÷PHQ
ONHOHU
$PHULNDQ
HNRQRPLVLQH GX\GXNODUÕ J YHQ QHGHQL\OH UH]HUY NDOHPL RODUDN $PHULNDQ
GRODUÕQÕ HOOHULQGH WXWPD\D GHYDP HWPLúOHUGLU %XQXQ $%'¶QLQ 6RY\HWOHU
%LUOL÷L¶QLQ GD GD÷ÕOPDVÕQÕQ DUGÕQGDQ WHN V SHU J o RODUDN NDOPDVÕQÕQ sonucunda dünya ekonomisine yön vermesi de önemli bir neden olarak
VD\ÕODELOLU
ùHNLO ¶GH \ÕOODUÕ DUDVÕQGD G Q\D G|YL] UH]HUYOHUL YH
UH]HUY RODUDN NXOODQÕODQ $PHULNDQ GRODUÕQÕQ JHOLúLPL J|VWHULOPHNWHGLU
 ¶D· µ²Ã Ä Å²¯²Æȯ ÇQÉ Ê Ë ¶D· ´±¯²¯ ¶D· ³¨¯²¯ ¶D· °±¯²¯
ÂkÃ Ä Å²ÆÈÇQÉ Ê Ë ¶D· µ²¯²¯ Toplam Döviz Rezervleri
¶D· ´±¯²¯
Ì ÍQÎ¨Í Ï Ð£Ñ£Ò Ó Ï Ó ÔÖÕ ×&Ò Ò Ó Ø Ù Ò Ó Ø¡Ú>ÛGÜ
¶D· ³¨¯²¯
¶D· °±¯²¯
¶D· ¯²¯²¯ µ²¯²¯
µ²¯²¯
´±¯²¯
³¨¯²¯
³¨¯²¯
¯
°±¯²¯ ¸$¹²¹²º
¸$¹²¹ ¸
¸$¹²¹±»
¸2¹²¹²¼
¸$¹²¹²½
¸$¹²¹²¾
¸$¹²¹¨¿
¸$¹²¹¨À
¸$¹²¹²Á
ùHNLO '|YL] 5H]HUYOHUL YH 86'
¸$¹±¹²¹ »²º²º²º
»²º²º ¸
¯
.D\QDN ,0) $QQXDO 5HSRUW
ùHNLO ¶GH J|U OG ÷ JLEL GRODUÕQ G|YL] UH]HUYL LoLQGHNL SD\Õ
V UHNOL DUWPÕúWÕU 5H]HUY RODUDN NXOODQÕODQ GRODU \ÕOÕ VRQX LWLEDUÕ\OD
\DNODúÕN RODUDN WULO\RQ 6'5¶QLQ ELUD] VW QGH GH÷HUH VDKLSWLU %X
UDNDPÕQ WRSODP WULO\RQ 6'5 RODQ G|YL] UH]Hrvleri içinde yüzde 68,3 gibi
oRN E \ N ELU SD\D VDKLS ROPDVÕQÕ VD÷ODPÕúWÕU $PHULNDQ GRODUÕQÕQ WRSODP
XOXVODUDUDVÕ UH]HUYOHULQ \ ]GH ¶VLQL ROXúWXUPDVÕ LVH EX SDUD FLQVLQLQ rezervler içinde ki öneminin en önemli göstergesidir.
¶D· ¯²¯²¯
´±¯²¯
°±¯²¯
,0) 5H]HUY 3R]LV\RQX Ý
5H]HUY SR]LV\RQX ,0)¶QLQ UH]HUY ND\QDNODUÕQGDQ ELULVLGLU +HU \H
ONH EHOLUOHQPLú PLNWDUGD 6'5 FLQVLQGHQ NRWD EXOXQGXUPDN GXUXPXQGDGÕU
hONH NRWDVÕ ONHQLQ R\ J F Q ILQDQVDO ND\QDN NXOODQÕPÕQÕ YH ,0)¶\L QH
NDGDU ILQDQVH HWPHVL JHUHNWL÷LQL EHOLUOHPHGH NXOODQÕOÕU hONHQLQ ,0)¶\H
YHUHFH÷L NRWDQÕQ EHOLUOHQPHVLQGH GL÷HU ONHOHUH J|UH HNRQRPLN J F
GLNNDWH DOQÕPDNWDGÕU hONHQLQ HNRQRPLN J F QGH LVH JD\UL VDIL \XUWLoL
KDVÕODVÕ FDUL LúOHPOHU ELODQoRVX YH UHVPL UH]HUYOHUL EHOLUOH\LFL RODQ
J|VWHUJHOHUGLU \ÕOÕ EDúÕQGD WRSODP ,0) SR]LV\RQX PLO\DU 6'5
HQ E \ N NRWD\D VDKLS ONH PLO\RQ 6'5 LOH $%' HQ N o ÷ LVH
PLO\RQ 6'5 LOH 3DODX ROXS 7 UNL\H¶QLQ NRWDVÕ PLO\RQ 6'5¶GLU
ùHNLO ¶GH J|U OG ÷ JLEL 0DUW LWLEDUÕ\OD ,0) UH]HUY
SR]LV\RQODUÕ WRSODP RODUDN PLO\DU 6'5 ROXS JHQHO UH]HUY LoLQGH VDGHFH
yüzde 3’lük bir bölümü ifade etmektedir.
g]HO dHNPH +DNODUÕ 6'5 Þ
$OWÕQ YH G|YL] ¶OÕ \ÕOODUGD LNL DQD UH]HUY NDOHPLQL
ROXúWXUPXúWXU %X \ÕOODUGD GRODUD RODQ J YHQLQ D]DOPDVÕQD YH %UHWWRQ
:RRGV VLVWHPLQLQ VDUVÕOPDVÕQD UD÷PHQ ONHOHU HOOHULQGH WXWWXNODUÕ 86'
UH]HUYOHULQL DUWÕUPD\D GHYDP HWPLúOHUGLU %XQXQ VRQXFXQGD $%'¶QLQ ELU
\DQGDQ |GHPHOHU GHQJHVL DoÕNODUÕ DUWPÕú GL÷HU \DQGDQ GD 86'¶QLQ GH÷HUL
]HULQGH |QHPOL ELU WHKGLW ROXúWXUPXúWXU $PHULND HNRQRPLVL YH GROD\ÕVÕ\OD
G Q\D HNRQRPLVLQLQ ROXPVX] HWNLOHQPHVLQL |QOHPHN LoLQ EDúND ELU UH]HUY
DUDFÕQÕQ NXOODQÕOPDVÕQÕQ GDKD L\L RODFD÷Õ JHQHO ELU H÷LOLP ROPXúWXU 7 P
EXQODUÕQ VRQXFX RODUDN \ÕOÕQGD 6SHFLDO 'UDZLQJ 5LJKWV 6'5
NXOODQÕOPD\D EDúODQPÕúWÕU
øON RODUDN 6'5 JUDP DOWÕQD HúGH÷HU RODUDN
WDQÕPODQPÕúWÕU %X GXUXPGD R J Q LoLQ 86' 6'5 YH JUDP
DOWÕQ D\QÕ GH÷HUGH\GL $QFDN GDKD VRQUD 86' ]HULQGH \DSÕODQ ß
Kaynak belirtilmeyen bölümler için IMF Quotas and Quota Reviews factsheet NXOODQÕOPÕúWÕU KWWS LPI RUJ H[WHUQDO QS H[U IDFWV TXRWDV KWPO à Kaynak belirtilmeyen bölümler için IMF Special DUDZLQJ 5LJKWV IDFWVKHHW¶, NXOODQÕOPÕúWÕU KWWS ZZZ LPI RUJ H[WHUQDO QS H[U IDFWV VGU KWPO
GHYDOย DV\RQODU VRQXFXQGD 6'5 $PHULNDQ GRODUร NDUรบร Vร QGD GHรทHU
ND]DQPร รบ YH EX HรบLWOLN ER]XOPXรบWXU
,0)ยถQLQ Wย P oDEDODUร QD NDUรบร Q \ร Oร QGD %UHWWRQ :RRGV
VLVWHPLQLQ o|NPHVLQLQ DUGร QGDQ |QHPOL SDUD ELULPOHULQLQ GDOJDODQPD\D
Eร UDNร OPDVร QGDQ VRQUD 6'5 GHรทHUL ยณSDUD VHSHWLยด RODUDN KHVDSODQPร รบWร U
<DSร ODQ LON VHSHWWH ย ONH SDUDVร \HU DOPร รบWร U $QFDN \ร Oร QGD \DSร ODQ
\HQLOLNOHUOH VHSHWH VDGHFH $PHULNDQ GRODUร รธQJLOL] SRXQGX -DSRQ \HQL
)UDQVร ] IUDQJร YH $OPDQ PDUNร GDKLO HGLOPLรบWLU %X ย ONHOHULQ VDQD\LOHรบPLรบ
dรผnya ticareti iรงinde รถnemli รถlรงรผde mal ve hizmet LKUDFร \DSDQ ย ONHOHU
ROPDVร 6'5ยถQLQ Jย oOย ELU SDUD KDOLQH JHOPHVLQL VDรทODPร รบWร U 1LWHNLP VHSHW
NXOODQร Pร Qร Q DUGร QGDQ 6'5 GRODU NDUรบร Vร QGD GHรทHULQL Vย UHNOL NRUXPXรบWXU
%XQXQ DQD VHEHEL ย ONHOHUGHQ ELULQLQ HNRQRPLVL \DYDรบODVD GD GLรทHUOHULQLQ
JHQHOGH L\L SHUIRUPDQV J|VWHUPHVLQLQ DOWร QGD \DWPDNWDGร U 8OXVODUDUDVร
SDUDVDO
VLVWHPGH
PH\GDQD
JHOHQ
Eย \ย N
GHรทLรบLNOLNOHULQ HWNLVL\OH YH \ร OODUร DUDVร QGD ย ONHOHUH
6'5 SD\ GDรทร Wร Pร \DSร OPร รบWร U %X SD\ODรบร PODUร Q VRQXFXQGD WRSODP
PLO\DU 6'5 GDรทร Wร OPร รบWร U \ร Oร QGD \DSร ODQ \HQLGHQ SD\ GDรทร Wร Pร LOH ELUOLNWH WRSODP 6'5 PLNWDUร WDP LNL NDWร QD \DQL PLO\DU 6'5ยถ\H
XODรบPร รบWร U 6'5 NXOODQร Pร Qร \D\Jร QODรบWร UPD\D G|Qย N \DSร ODQ EX SD\
DUWร รบODUร 6'5 NXOODQร Pร QD |QHPOL ELU HWNLGH EXOXQPDPร รบWร U :LOOLDPV
V 3D\ODUร Q \HQLGHQ EHOLUOHQPHVL X]XQ G|QHPOL JOREDO UH]HUY
LKWL\DFร ROGXรทX GXUXPODUGD \DSร OPDNWDGร U
3DUD ELULPOHULQLQ VHSHWWHNL Dรทร UOร NODUร EHรบ \ร OGD ELU \DSร ODQ
GHรทHUOHQGLUPHOHU VRQXFXQGD \HQLGHQ KHVDSODQPDNWDGร U 7DEOR ยถGH
YH \ร OODUร QGD EHOLUOHQPLรบ ย ONH SDUDODUร Qร Q Dรทร UOร NODUร
EXOXQPDNWDGร U
7$%/2 6'5 6(3(7รธ 3$5$ %รธ5รธ0รธ <h='( $รถ,5/,./$5,
3DUD %LULPL
86'
'(0
-3<
(85
)5)
*%3
HNRQRPLN
.D\QDN ,0) KWWS ZZZ LPI RUJ
hONHOHULQ
GXUXPODUร QD
J|UH
\HQLGHQ
\DSร ODQ
Gย ]HQOHPHOHU YH $YUXSDยถGD WHN SDUD ELULPLQH JHoLOPHVLQLQ DUGร QGDQ
\ร Oร QGDNL VHSHW Dรทร UOร รทร EHOLUOHPHVLQGH '(0 YH )5) VHSHWWHQ oร NDUร OPร รบ
EXQODUร Q \HULQH VHSHWH HXUR GDKLO HGLOPLรบWLU
รนHNLO ยถGHQ GH J|Uย OGย รทย JLEL 2002
dรถneminde,
XOXVODUDUDVร UH]HUY LoLQGH 6'5 SD\ร QGD |QHPOL ELU JHOLรบPH ROPDPร รบ 6'5
SD\ร \DNODรบร N RODUDN \ย ]GH DUDVร QGD VH\UHWPLรบWLU %D]ร |]HO VHNW|U
NXUXOXรบODUร ILQDQVDO HQVWUย PDQODUGD 6'5 FLQVLQGHQ \DSร OVD GD 6'5ยถQLQ
NXOODQร Pร JHOLรบPHPLรบWLU
'LNNDWL oHNHQ |QHPOL ELU ROD\ LVH \ร Oร QGD %UHWWRQ :RRGV
J|Uย รบPHOHULQGH GDKD VRQUD รธQJLOL] \DNODรบร Pร RODUDN DGODQGร Uร ODQ ย QOย
LNWLVDWoร .H\QHVยถLQ WDUWร รบร ODQ DQFDN NDEXO HGLOmeyen โ bancorโ isimli rezerv
DUDFร Qร Q \ร OODU VRQUD 6'5 DGร DOWร QGD X\JXODPD\D NRQXOPDVร Gร U
<DSร ODQ Wย P WHรบYLN JLULรบLPOHULQH UDรทPHQ 6'5ยถQLQ DQD NXOODQร P
DODQร ,0) YH GLรทHU ED]ร RUJDQL]DV\RQODU LoLQ ,0) KHVDEร QGD ELU ELULPGLU
%XQGDQ GROD\ร 6'5 VDGHFH ,0) YH ย \HOHUL DUDVร QGD \DSร ODQ LรบOHPOHUGH
NXOODQร ODQ ELU UH]HUY ELOHรบHQL RODUDN NXOODQร OPDNWDGร U
'ย Q\D 5H]HUY .RPSR]LV\RQXQXQ *HOLรบLPL
,, 'ย Q\D 6DYDรบร VRQUDVร YH %UHWWRQ :RRGV VLVWHPLQLQ ELU
\DQVร PDVร RODUDN XOXVODUDUDVร WLFDUHWLQ JHOLรบWLULOPHVL oDOร รบPDODUร VRQXFXQGD
Gย Q\D UH]HUY VHYL\HVL JLGHUHN DUWPร รบWร U +HU QH NDGDU ,0)ยถQLQ UDSRUODPD
\DSDQ ย ONHOHUGHQ WDOHS HWWLรทL UH]HUY NDOHPOHUL DUDVร QGD ELU oRN YDUOร N ROVD
GD ย ONHQLQ VDKLS ROGXรทX UH]HUY NDOHPOHUL EXQGDQ GDKD ID]OD oHรบLWOLOLN
gรถsterebilmektediU %XQXQOD EHUDEHU ILQDQVDO SL\DVDODUGD \DรบDQDQ
JHOLรบPHOHU VRQXFX ย ONHOHU UH]HUY NDOHPOHULQL oHรบLWOL \DWร Uร P DODQODUร QGD
NXOODQPDNWD EX \DWร Uร PODU GD G|YL] FLQVL ED]ร QGD oHรบLWOLOLN J|VWHUPHNWHGLU
Bu durum รผlkelerin portfรถy yรถnetimi iรงin รถnemli bir durum ROGXรทXQGDQ
UH]HUY NRPSR]LV\RQODUร Qร Q D\Uร QWร ODUร Qร YHUPHNWH ROGXNoD LVWHNVL]
GDYUDQPDNWD YH\D JHo ELOJL YHUPHNWHGLUOHU 7ย P EX VHEHSOHUGHQ GROD\ร
UH]HUY NRPSR]LV\RQX KDNNร QGD DOร QDQ ELOJLOHU ID]OD D\Uร QWร LoHUPHPHNWHGLU รก รข รฃ รค รฅ รฆ รง รจGรฉ 2,000
Dรถviz
รชร รซ รฌ2รญ รฎ
1,800
IMF Rezerv Pozisyonu
1,600
SDR Toplam Rezerv
1,400 1,200 1,000 800 600 400 200 0 1990
1991
1992
1993
1994
1995
1996
1998
1999
2000
รนHNLO 8OXVODUDUDVร 5H]HUY YH %LOHรบHQOHULQLQ *HOLรบLPL
.D\QDN ,0) $QQXDO 5HSRUW
1997
2001
2002
5H]HUYLQ XOXVODUDUDVร SL\DVDODUGD DUWDQ |QHPL QHGHQL\OH YH
UH]HUY \HWHUOLOLรทLQ ELU oRN \DWร Uร PFร WDUDIร QGDQ WDNLS HGLOPHVL JHOLรบPHNWH
RODQ ย ONHOHULQ SL\DVDGD UH]HUY WXWPD RUDQODUร Qร DUWร UPDODUร QD QHGHQ
ROPXรบWXU %RURUPDQ YH ,QJYHV V
รนHNLO ยถGHQ GH J|Uย OGย รทย JLEL Gย Q\D JHQHOLQGH UH]HUY
JHOLรบLPLQH EDNร OGร รทร QGD \ร Oร VRQXQGD PLO\DU 6'5 VHYL\HVLQGHGLU
'ย Q\D UH]HUY VHYL\HVL \ร OODU LWLEDUร \OD \ร Oร KDULFLQGH Vย UHNOL DUWร รบ
J|VWHUPLรบWLU %X JHOLรบPHQLQ VRQXFX RODUDN \ร Oร Qร Q 0DUW D\ร QGD
\ร Oร Qร Q VRQXQD J|UH UH]HUY VHYL\HVLQGH \ย ]GH ยถOLN DUWร รบ ROPXรบWXU %X
DUWร รบร Q VHEHELQH EDNร OGร รทร QGD QHUHGH\VH Wย Pย Qย Q G|YL] UH]HUYOHULQGHNL
DUWร รบWDQ ND\QDNODQGร รทร DOWร Q 6'5 YH ,0) SR]LV\RQODUร QGD V|] NRQXVX
G|QHPGH |QHPOL ELU JHOLรบPH ROPDGร รทร J|]OHPOHQPLรบWLU '|YL] UH]HUYOHULQLQ
\ร OODU LWLEDUร \OD DUWPDVร Qร Q QHGHQOHUL LVH oHรบLWOLGLU %XQODUร Q DUDVร QGD HQ
|QHPOLOHULQL Vร UDOD\DFDN ROXUVDN
ย $PHULND %LUOHรบLN 'HYOHWOHULยถQLQ X\JXODGร รทร YH GHYDP HWWLUGLรทL |GHPHOHU GHQJHVL Doร NODUร
ย $%' YH GLรทHU JHOLรบPLรบ ย ONHOHU JLEL ERUo YHUHQ GXUXPXQGD RODQ ย ONHOHU DUDVร QGD PH\GDQD JHOHQ IDL] IDUNODUร
ย 23(& ย ONHOHULQLQ FDUL LรบOHPOHU ID]ODVร YHUPHVL ย g]HOOLNOH SHWURO LKUDo HWPH\HQ YH Gร รบ Doร N YHUHQ ย ONHOHULQ borรง
WDOHSOHUL JLEL VHEHSOHUGHQ GROD\ร G|YL] UH]HUY PLNWDUร QGD \DรบDQDQ
DUWร รบODU
UH]HUY VHYL\HVLQLQ DUWPDVร QD QHGHQ ROPXรบWXU %,6 V
<DรบDQDQ HNRQRPLN JHOLรบPHOHU YH JOREDOOHรบPH XOXVODUDUDVร SDUD
VLVWHPLQL ROGXNoD HWNLOHPLรบWLU %X GHรทLรบLPOHULQ VRQXFXQGD JHOLรบPHNWH RODQ
YH JHOLรบLPLQL WDPDPODPร รบ ย ONHOHU DUDVร QGD UH]HUY NRPSR]LV\RQX
GDYUDQร รบODUร EDNร Pร QGDQ GHรทLรบLNOLNOHU GLNNDWL oHNPHNWHGLU 'ROD\ร Vร \OD
UH]HUY NRPSR]LV\RQXQX VDGHFH ELOHรบHQOHUL \|Qย \OH GHรทLO ย ONH JUXEXQX
GLNNDWH DODUDN GD LQFHOHPHN GRรทUX RODFDNWร U
รนHNLO ยถGH 0DUW LWLEDUร \OD Gย Q\D UH]HUY NRPSR]LV\RQXQX
ROXรบWXUDQ DOWร Q G|YL] 6'5 YH ,0) UH]HUY SR]LV\RQX JHOLรบPLรบ YH
JHOLรบPHNWH RODQ ย ONHOHU GLNNDWH DOร QDUDN J|VWHULOPHNWHGLU รนHNLO ยถGH
J|Uย OGย รทย JLEL JHOLรบPLรบ YH JHOLรบPHNWH RODQ ย ONHOHU DUDVร QGD UH]HUY
ELOHรบHQOHULQLQ
GDรทร Oร Pร
EDNร Pร QGDQ
ROGXNoD
IDNOร
RUDQODU
J|]H
oDUSPDNWDGร U %XQODUร UH]HUY NRPSR]LV\RQX LoLQGHNL Dรทร UOร NODUร QD J|UH
Doร NODPDN GDKD DQODรบร Oร U ROGXรทX Gย รบย Qย OPHNWHGLU
รฑ รฏ&รฏQรฐ รนQรฏ&รฐ
รธ&รฏ&รฐ
รท รฏ&รฐ
รถยจรฏ&รฐ
รต รฏ&รฐ
รด&รฏ&รฐ
รณ&รฏ&รฐ
รฒ&รฏ&รฐ
รฑ รฏ&รฐ
รฏ&รฐ
*HOLรบPHNWH 2 h *HOLรบPLรบ h
0LO\DU 6'5
Dรถviz
$OWร Q
,0) 3R]
6'5
รนHNLO hONH *UXSODUร QD *|UH 5H]HUY %LOHรบHQOHUL
7RSODP
.D\QDN ,0) $QQXDO 5HSRUW
ย '|YL] 5H]HUYOHUL *HOLรบPHNWH RODQ ย ONHOHU Gย Q\D JHQHOLQGH WULO\RQ 6'5 RODQ G|YL] UH]HUYOHULQLQ \ย ]GH ยถVLQH VDKLSWLU รธNL ย ONH
JUXEX DUDVร QGDNL EX RUDQVDO IDUNร Q LNL DQD VHEHEL EXOXQPDNWDGร U
%XQODUGDQ LONL JHOLรบPHNWH RODQ ย ONHOHULQ Eย \ย N Gร รบ ERUo
UDNDPODUร Gร U <DEDQFร SDUD FLQVLQGHQ DOร QDQ ERUoODU ย ONH
UH]HUYOHULQL GROD\Oร RODUDN \ย NVHOWPHNWHGLU *HOLรบPHNWH RODQ
ย ONHOHULQ G|YL] UH]HUYOHULQGHQ Gร รบ ERUo UDNDPODUร oร NDUร OGร รทร QGD EX
ย ONHOHULQ UH]HUYOHUL LOH JHOLรบPHNWH RODQ รผlkelerin dรถviz rezervleri
D\Qร VHYL\H\H JHOPHNWHGLU รธNLQFL VHEHS LVH JHOLรบPLรบ ย ONH
SDUDODUร Qร Q JHOLรบPHNWH RODQ ย ONHOHU WDUDIร QGDQ UH]HUY RODUDN
WXWXOPDODUร Gร U *HOLรบPHNWH RODQ ย ONHOHU YDUOร NODUร Qร ย ONH ULVNL D]
olan รผlke para birimlerine รงevirerek riskOHULQL PLQLPL]H HGHUOHU
%XQXQ WHUVLQH JHOLรบPLรบ ย ONHOHU GLรทHU ย ONH SDUDODUร Qร UH]HUY RODUDN
EXOXQGXUPD\ร WHUFLK HWPHPHNWH EXQXQ VRQXFX RODUDN JHOLรบPLรบ
ย ONHOHULQ G|YL] UH]HUYOHUL JHOLรบPHNWH RODQ ย ONHOHUH Nร \DVOD GDKD D]
ELU VHYL\HGH ROPDNWDGร U *HOLรบPHNWH RODQ ย ONHOHU \DSร RODUDN
NUL]OHUH JHOLรบPLรบ RODQ ย ONHOHUH RUDQOD GDKD \DNร QGร UODU
'ROD\ร Vร \OD EX ย ONHOHUGH PXKWHPHO NUL]OHUH NDUรบร LKWL\DW Jย Gย Vย LOH
G|YL] UH]HUYL EXOXQGXUPDODUร GD DOWHUQDWLI ELU QHGHQ RODUDN
GHรทHUOHQGLULOHELOLU
ย $OWร Q *HOLรบPLรบ ย ONHOHU UH]HUY LoLQGH DOWร Qร Q \DNODรบร N RODUDN \ย ]GH ยถOย N ELU Nร VPร QD VDKLSOHUGLU %XQXQ DQD VHEHEL LVH JHOLรบPLรบ
ย ONHOHULQ DOWร Q SDUD YH %UHWWRQ :RRGV VLVWHPL LoLQGH |QHPOL ELU
\HUH VDKLS ย ONHOHU ROPDODUร Gร U 6LVWHPOHULQ \ร Nร OPDVร QGDQ VRQUD EX
รผlkeler ellerinde EXOXQDQ DOWร Q VWRNODUร Qร GHรทHU ND\Eร Qร J|]H
DOPDGร NODUร QGDQ VDWPD HรทLOLPLQH JLWPHPLรบOHUGLU *HOLรบPHNWH RODQ
ย ONHOHUGH LVH DOWร Qร Q Iร UVDW PDOL\HWLQLQ ID]OD RODELOPHVL YH \HQL
VLVWHPGH Dรทร UOร NOร RODUDN NXOODQร OPDPDVร QGDQ GROD\ร WHUFLK
HGLOPHPHNWHGLU
ย ,0) 5H]HUY 3R]LV\RQX YH 6'5 %X ELOHรบHQOHUGH GRรทDO RODUDN JHOLรบPLรบ ย ONHOHULQ SD\ODUร JHOLรบPHNWH RODQ ย ONHOHUGHQ GDKD
ID]ODGร U =LUD ,0) SR]LV\RQODUร YH 6'5 GDรทร Oร PODUร ย ONHOHULQ ekonomik gรผรงleri gรถz รถnรผnde bulundurularak hesaplanmakta,
GROD\ร Vร \OD EX ย ONHOHULQ 6'5 YH ,0) SR]LV\RQODUร JHQHO RODUDN
JHOLรบPHNWH RODQ ย ONHOHUH RUDQOD GDKD ID]OD ROPDNWDGร U
ย 7RSODP 8OXVODUDUDVร 5H]HUYOHU *HQHO RODUDN UH]HUY VDKLSOLรทLQH EDNร OGร รทร QGD JHOLรบPHNWH RODQ ย ONHOHULQ JHOLรบPLรบ RODQ ย ONHOHUGHQ
GDKD ID]OD UH]HUYH VDKLS ROGXรทX J|Uรผlmektedir.
5H]HUY NRPSR]LV\RQX JHOLรบLPLQH JHQHO RODUDN EDNร OGร รทร QGD UH]HUY
KDFPLQLQ \ร OODU LWLEDUร \OD DUWWร รทร J|]H oDUSDQ |QHPOL ELU QRNWDGร U %XQGDQ
VRQUDNL G|QHPGH JHOLรบHQ HNRQRPLN รบDUWODU NRPSR]LV\RQ ELOHรบHQOHULQH YH
genel hacmine yรถn verecek, yeni rezHUY ELOHรบHQOHUL ROXรบWXUXODELOHFHรทL JLEL
ED]ร ELOHรบHQOHU UH]HUY RODUDN NXOODQร OPDNWDQ YD]JHoLOHELOHFHNWLU $QFDN รบX
XQXWXOPDPDOร Gร U NL ELU ย ONH LoLQ UH]HUY NRPSR]LV\RQX QH ROXUVD ROVXQ
Gย Q\DGDNL \HULQLQ EHOLUOHQPHVLQGH UH]HUY VHYL\HVL YH UH]HUYL QDVร O
NXOODQGร รทร |QHPOL ELU HWNHQ ROPDNWDGร U
7ย UNL\HยถGH 8OXVODUDUDVร 5H]HUYOHU YH .RPSR]LV\RQXQXQ *HOLรบLPL รธQJLOWHUH -DSRQ\D YH $%' ย ONHOHULQLQ Gร รบร QGD UH]HUYH VDKLS ROPD
YH \|QHWPH J|UHYL JHQHOOLNOH PHUNH] EDQNDODUร QD DLWWLU 1XJHH s.10). ร lkemiz rezervlerini yรถnetmek de Tรผrkiye Cumhuriyet Merkez
%DQNDVร ยถQร Q J|UHYOHULQGHQ ROXS ย ONHPL] UH]HUYOHULQL QDVร O NXOODQDFDรทร รบ
0HUNH] %DQNDVร .DQXQXยถQGD EHOLUWLOPLรบWLU
ยณE %DQND ย ONH DOWร Q YH G|YL] UH]HUYOHULQL SDUD SROLWLNDVร KHGHIOHUL YH X\JXODPDODUร oHUoHYHVLQGH \|QHWLU %X DPDoOD %DQND Vร UDVร \OD Jย YHQOL \DWร Uร P OLNLGLWH YH JHWLUL |QFHOLNOHULQL GLNNDWH DODUDN EHOLUOH\HFHรทL XVXO YH HVDVODUD J|UH \XUW LoL YH
\XUW Gร รบร SL\DVDODUGD YDGHOL \D GD YDGHVL] DOWร Q G|YL] PHQNXO
Nร \PHW Wย UHY ย Uย Q DOร P VDWร P ERUoODQPD YH ERUo YHUPH LรบOHPOHULQL
GH
LoHUHQ
Wย P
EXOXQDELOLU.โ (TCMB, 2001, s.51).
EDQNDFร Oร N
IDDOL\HWOHULQGH
รธOJLOL NDQXQ PDGGHVLQGH GH J|Uย OGย รทย JLEL ย ONH UH]HUYOHULPL]LQ
LGDUH HGLOPHVLQGH XOXVODUDUDVร SL\DVDODUGD GLรทHU PHUNH] EDQNDODUร JLEL |QFHOLN \DSร ODQ \DWร Uร Pร Q Jย YHQOLOLรทLQH YHULOPLรบWLU =LUD V|] NRQXVX RODQ ELU
ย ONHQLQ YDUOร NODUร Gร U รธNLQFL |QFHOLN LVH OLNLGLWHGLU %XUDGD GD J|] |Qย QGH รป 0HUNH] %DQNDVร .DQXQX PDGGH 7HPHO *|UHY YH <HWNLOHU H hONH DOWร Q YH G|YL] LรบOHPOHULQL \|QHWPHN
EXOXQGXUXODQ NULWHU UH]HUYLQ WDQร PODPDVร QGD \DรบDQDQ HNRQRPLN NUL]OHUH NDUรบร WDPSRQ RODUDN NXOODQร OPD\ร VDรทODPDN LoLQGLr. ร lkede meydana
JHOHELOHFHN NUL] DQร QGD LON DNOD JHOHQ DUDoODUGDQ ELULVLQLQ UH]HUY ROPDVร GROD\ร Vร \OD UH]HUYLQ KHU DQ OLNLW YH\D OLNLW KDOH JHWLULOHELOHFHN รบHNLOGH
EXOXQGXUXOPDVร JHUHNPHNWHGLU *|Uย OGย รทย JLEL UH]HUY JHWLULVL NXOODQร P Nร VWDVODUร LoLQGH VRQ Vร UDGD JHOPHNWHGLU 'ROD\ร Vร \OD ย ONHPL] LoLQ
UH]HUYOHULQLQ QRUPDO ELU IRQD J|UH JHWLULVL JHQHOGH Gย รบย N NDODELOPHNWH EXQXQ GRรทDO ELU VRQXFX RODUDN GD Iร UVDW PDOL\HWL J|UHFHOL RODUDN DUWDELOPHNWHGLU
hONHPL] UH]HUYOHULQ XOXVODUDUDVร ILQDQVDO SL\DVDODUGD NXOODQร P
DODQODUร LOH LOJLOL ELU Nร Vร WODPD \DSร OPDPร รบ JHQHO RODUDN Wย P EDQNDFร Oร N IDDOL\HWOHULQGH EXOXQDELOHFHรทL EHOLUWLOPLรบWLU $QFDN Jย YHQ OLNLGLWH YH JHWLUL
NULWHUOHULQLQ \DWร Uร P RODUDN Wย P EDQNDFร Oร N IDDOL\HWOHULQL \DSPD\ร HQJHOOHGLรทL Gย รบย Qย OPHNWHGLU
7ย UNL\H &XPKXUL\HW 0HUNH] %DQNDVร XOXVODUDUDVร UH]HUY VHYL\HVL
ย ONHPL]LQ YH Gย Q\DQร Q HNRQRPLN \DSร Vร YH GLQDPLNOHUL LoLQGH Vย UHNOL
GHรทLรบPLรบWLU รนHNLO ยถGD YH \ร O VRQODUร LWLEDUร \OD XOXVODUDUDVร UH]HUY ELOHรบHQOHULQLQ \ย ]GH Dรทร UOร NODUร J|VWHULOPHNWHGLU
!< +- 9":,/7=. &)0 ( * รผ,รฝ รพยฃรฟ
รฟ
6 "8+-75 ,/.5&)0 ( *
132 4
รผ รฝ รพร รฟ
9&)% ( * "!":+-7 ,/. 0
! +-"$#!,/%'. &)0 ( *
รนHNLO 7&0% 8OXVODUDUDVร 5H]HUY %LOHรบHQOHUL
.D\QDN ,QWHUQDWLRQDO )LQDQFLDO 6WDWLVWLFV ,)6
;
รฟ 1 2 5
รนHNLO ยถGD J|Uย OGย รทย JLEL ย ONH UH]HUYOHULPL]LQ NRPSR]LV\RQX
รนHNLO ยถGH GDKD |QFH EHOLUWLOGLรทL JLEL Gย Q\D UH]HUY NRPSR]LV\RQXQD
SDUDOHO RODUDN GHรทLรบPLรบWLU \ร Oร QGD UH]HUYOHULPL]LQ LoLQGH DOWร Qร Q SD\ร \ย ]GH ยถLNHQ \ร Oร VRQXQGD EX SD\ \ย ]GH VHYL\HOHULQH NDGDU JHULOHPLรบWLU %XQXQ HQ Eย \ย N VHEHSOHULQGHQ ELUL DOWร Q UH]HUY VHYL\HVLQLQ
VDELW NDOPDVร G|YL] UH]HUY VHYL\HVLQLQ LVH Vย UHNOL DUWPDVร Gร U *HOLรบPHNWH
RODQ ย ONHOHULQ UH]HUYOHUL LoLQGH DOWร Qร Q SD\ร \ร OODU LWLEDUร \OD D]DOPร รบWร U %XQXQ VHEHSOHUL RODUDN DOWร Qร Q VLVWHP LoLQGH NXOODQร Pร Qร Q JLGHUHN D]DOPDVร EXQXQ \DQร QGD G|YL] UH]HUYOHULQLQ DUWPDVร J|VWHULOHELOLU
'LรทHU WDUDIWDQ LNL G|QHPL G|YL] UH]HUYOHULPL] Doร Vร QGDQ
LQFHOH\HFHN ROXUVDN \ร Oร QGD WRSODP XOXVODUDUDVร UH]HUYLQ \ย ]GH ยถOXN ELU Nร VPร Qร ROXรบWXUXUNHQ EX RUDQ \ร Oร VRQXQGD \ย ]GH VHYL\HOHULQH NDGDU oร NPร รบWร U 6'5 YH ,0) UH]HUY SR]LV\RQODUร Doร Vร QGDQ dikkati รงeken รถnemli bir nokta dรผnya rezervleri iรงinde IMF rezerv
SR]LV\RQXQXQ DUWPDVร QD NDUรบร Q ย ONHPL]GH \ย ]GH HOOL RUDQร QGD D]DOPDVร Gร U
รนHNLO ยถGH \ร OODUร DUDVร QGD UH]HUY VHYL\HPL]LQ
JHOLรบLPL J|VWHULOPHNWHGLU hONHPL] UH]HUYOHUL LOH Gย Q\D UH]HUYOHULQLQ gรถsteULOGLรทL \ร Oร QGD WRSODP UH]HUY VHYL\HPL] PLO\DU 6'5 NDGDUNHQ \ร OODU LWLEDUร \OD EX UDNDP \ย NVHOHQ ELU WUHQG VHUJLOH\HUHN \ร Oร VRQXQGD PLO\DU 6'5 VHYL\HVLQL JHoPLรบWLU \ร Oร QGD \DรบDQDQ HNRQRPLN NUL] G|QHPLQGH 7&0%ยถQLQ G|YL] SL\DVDODUร QD mรผdahaleleri sonucu รผlke
UH]HUYOHULPL] PLO\DU 6'5 D]DOPร รบWร U '|YL] UH]HUYOHULPL]LQ Vย UHNOL
DUWPDVร QD NDUรบร Q DOWร Q UH]HUYOHULPL] EDKVL JHoHQ G|QHPGH PLO\RQ PLO\DU 6'5 EDQGร QGD VH\UHWPLรบ YH UH]HUY LoLQGHNL SD\ร JLGHUHN D]DOPร รบWร U
LNM O P9Q:RTSVUXW A8@ Y-ZV[ \ ] ^5_ ` \ a;b E D _ c-d-e f [Xg h ZVY a EC EB EA E@ D C B A @ EGF D9D EHF D F EGF8F @ EGF9F E EGF8F A EGF8F9I EHF8F B EGF8F9J EHF8F C EGF8F!K EGF8F D EHF8F8F A8@8@9@ A9@8@ E A8@8@8A รนHNLO 7&0% 8OXVODUDUDVร 5H]HUY *HOLรบLPL
.D\QDN ,QWHUQDWLRQDO )LQDQFLDO 6WDWLVWLFV ,)6 ,0)
ร lkemiz UH]HUYOHUL Gย Q\D UH]HUYOHUL LOH NDUรบร ODรบWร Uร OGร รทร QGD LVH รบX
VRQXoODUD XODรบPDN Pย PNย QGย U hONHPL] \ร Oร VRQX LWLEDUร \OD DOWร Q rezervlerinin yรผzde 0.33โ รผne, SDR rezervlerinin yรผzde 0.12โ sine, IMF rezerv pozisyonunun yรผzde 0.19โ una, dรถviz rezervlerinin yรผzde 1.2โ sine ve
WULO\RQ 6'5 RODQ WRSODP Gย Q\D UH]HUYLQLQ \ย ]GH ยถLQH VDKLSWLU 'LรทHU WDUDIWDQ ELOLQGLรทL JLEL ,0) ย \HVL RODQ KHU ย ONH ,0) ND\QDรทร NXOODQDELOPHNWHGLU hONHPL]GH EX G|QHP LoLQGH ,0) ND\QDNODUร Qร
NXOODQPร รบWร U ,0)ยถGHQ NXOODQร ODQ ND\QDNODUร Qร Q WRSODP XOXVODUDUDVร
UH]HUYOHULPL]H RUDQร \ร Oร QGD \ย ]GH ยถLNHQ EX RUDQ \ร Oร VRQX
>
LWLEDUร \OD \ย ]GH VHYL\HVLQH XODรบPร รบWร U
?
.D\QDN RODUDN ,QWHUQDWLRQDO )LQDQFLDO 6WDWLVWLFV ,)6 ,0) NXOODQร OPร รบ ROXS DOWร Q LoLQ 186.1ANDZFโ ฆ , SDR iรงin 186.1B.SZFโ ฆ , IMF rezerv pozisyonu iรงin 186.1C.SZFโ ฆ , Dรถviz UH]HUYOHUL LoLQ ' '=)ยซ 7RSODP UH]HUY LoLQ / '=)ยซ VDWร UODUร NXOODQร OPร รบ ROXS 6'5 ROPD\DQ YHULOHU 86' 6'5 NXUXQGDQ 6'5ยถ\H G|Qย รบWย Uย OPย รบWย U
ø.ø1&ø %g/h0 8/86/$5$5$6, 3$5$ 6ø67(0ø1'( 5(=(59 8OXVODUDUDVÕ UH]HUYOHULQ J Q P ] XOXVODUDUDVÕ OLNLGLWHVL LoLQGH
E \ N ELU \HUH VDKLS ROPDVÕQÕQ |QHPOL ELU VHEHEL JHoPLúWH NXOODQÕODQ
XOXVODUDUDVÕ SDUD VLVWHPOHULQLQ ELU PLUDVÕ ROPDVÕGÕU 'ROD\ÕVÕ\OD J Q P ]
UH]HUY GXUXPXQX GDKD L\L GH÷HUOHQGLUPHN LoLQ JHoPLú \ÕOODUGDNL
X\JXODPDODUD GD EDNPDPÕ] JHUHNPHNWHGLU %X oHUoHvede, üçüncü
E|O PGH XOXVODUDUDVÕ SDUD VLVWHPOHUL LOH XOXVODUDUDVÕ UH]HUYOHULQ ED÷ODQWÕVÕ
DUDúWÕUÕOPÕúWÕU hONHOHULQ VDKLS ROGXNODUÕ XOXVODUDUDVÕ UH]HUYOHU JHUHNOLOLN
RODUDN oRN X]XQ \ÕOODU |QFHVLQH JLWPHVLQH UD÷PHQ |]HOOLNOH XOXVDO PHUNH]
EDQNDODUÕQÕQ NXUXOPDVÕ\OD EHUDEHU |QHP ND]DQPÕúWÕU
8OXVODUDUDVÕ WLFDUHWLQ DUWPDVÕQÕQ ELU VRQXFX RODUDN ONHOHULQ JHQHO
LúOH\Lú HVDVODUÕ oHUoHYHVLQGH X\GXNODUÕ YH X\JXODGÕNODUÕ VLVWHPOHU
ROXúPD\D EDúODPÕú EX VLVWHPOHU JHQHO RODUDN ³XOXVODUDUDVÕ SDUD olaraN LVLPOHQGLULOPLúOHUGLU 8OXVODUDUDVÕ UH]HUYOHULQ \HQL
sistemleri”
NXOODQÕP DODQODUÕ YH ELOHúHQOHUL EX SDUD VLVWHPOHULQGH RUWD\D oÕNPÕúWÕU
8OXVODUDUDVÕ SDUD VLVWHPOHUL SHN oRN DUD VLVWHPL LoHUPHVLQH UD÷PHQ JHQHO
RODUDN G|UW DQD EDúOÕN DOWÕQGD WRSODQPDNWDGÕU 8\JXODQDQ XOXVODUDUDVÕ SDUD
VLVWHPOHUL VÕUDVÕ\OD $OWÕQ 6WDQGDUGÕ 6LVWHPL øNL 6DYDú $UDVÕ '|QHP
%UHWWRQ :RRGV 6LVWHPL YH 6HUEHVWOL÷H 'D\DOÕ .DUPD 6LVWHPOHU
i
Bütünüdür
j
Genel olarak Bretton Woods sisteminin çökmesinden sonra günümüze kadar X\JXODPDGD RODQ VLVWHP LoLQ %UHWWRQ :RRGV 6RQUDVÕ '|QHP LVPL NXOODQÕOPDNWDGÕU $QFDN oDOÕúPDGD VLVWHPOHU DUDVÕQGD WDQÕPODPD RODUDN IDUNOÕOÕNODUÕ GDKD EHOLUJLQOHúWLUPHN LoLQ EX G|QHPH ³6HUEHVWOL÷H 'D\DOÕ .DUPD 6LVWHPOHU Bütünü” LVPLQLQ YHULOPHVLQLQ X\JXQ RODFD÷Õ G ú Q OP úW U
$OWร Q 6WDQGDUGร '|QHPL
$OWร Q VWDQGDUGร XOXVODUDUDVร SDUD VLVWHPL RODUDN \ร Oร QGD
LรบOHUOLN ND]DQPร รบWร U $OWร Q VWDQGDUGร G|QHPLQGH XOXVODUDUDVร SDUD
VLVWHPLQLQ PHUNH]L รธQJLOWHUH /RQGUD YH WHPHO \DSร WDรบร LVH DOWร Q ROPXรบWXU
'LรทHU WDUDIWDQ XOXVODUDUDVร UH]HUY RODUDN WDOHS HGLOHQ YDUOร NODU Jย Pย รบ YH
JHQHOOLNOH DOWร Q ROPXรบWXU
6LVWHPLQ LรบOH\LรบL LNL WHPHO YDUVD\ร PD GD\DQPร รบWร U $OWร Qร Q WHGDYย Oย
Vร Qร UVร ] ROXS LWKDO YH LKUDFร VHUEHVW RODUDN JHUoHNOHรบWLULOPLรบWLU 3DUD
ELULPOHULQLQ GHรทHUL QH NDGDU DOWร QD HรบLW ROGXNODUร |Ooย Vย QGH WHVSLW HGLOPLรบ
YH EX SDUDODU ยณDOWร Q SDUDยด RODUDN LVLPOHQGLULOPLรบWLU $OWร Q SDUDQร Q GHรทHUL EHOOL
|]HOOLNWH RODQ DOWร Q Dรทร UOร รทร QD HรบLWOHQPLรบWLU gUQHN RODUDN EX G|QHPGH
PDUN NLORJUDP VDI DOWร Q GHรทHULQGH\GL 3DUD ELULPOHUL DUDVร QGD ELU GHรทLรบLP
RODFDNVD KHU LNL SDUDQร Q GHรทHUL DOWร QD G|Qย รบWย Uย OHUHN DUDODUร QGDNL NXU
KHVDSODQPร รบWร U 6LVWHPLQ Vร Nร QWร Vร ] RODUDN LรบOHGLรทL G|QHPOHUGH ย ONHOHU SDUD
EDVDUNHQ EXQX \ย ]GH XOXVODUDUDVร UH]HUYOHULQH NDUรบร Oร N \DSPร รบODUGร U
6|] NRQXVX G|QHPGH $%' รธQJLOWHUH YH )UDQVD Gย Q\D SDUD DU]ร Qร Q YH
XOXVODUDUDVร UH]HUYOHULQLQ QHUHGH\VH \DUร Vร QD VDKLS ROPXรบODUGร U 3ULQJOH
V
$OWร Q VWDQGDUGร G|QHPLQGH GLNNDWL oHNHQ |QHPOL ELU QRNWD DOWร Q YH
Jย Pย รบ Gร รบร QGD \DEDQFร SDUDODUร QGD UH]HUY RODUDN NXOODQร Pร Qร Q
EDรบODPDVร Gร U 2 G|QHPGHNL ED]ร PHUNH] EDQNDODUร |GHPHOHU ELODQoRVX
Doร NODUร Qร NDUรบร ODPDN LoLQ DOWร Q UH]HUYOHULQLQ \HWHUOL RODPD\DFDรทร Qร
Gย รบย QHUHN UH]HUY PLNWDUODUร Qร DUWร UPDN LoLQ G|YL] VHQHW YH EHQ]HU
DNWLIOHUH
\|QHOPLรบ
EX
ND\QDNODUร
GD
UH]HUY
ELOHรบHQL
RODUDN
EXOXQGXUPXรบODUGร U 5H]HUY RODUDN G|YL] VHQHW YH GLรทHU DNWLI YDUOร NODUร
EXOXQGXUPDN IDL] JHOLUL VDรทODPDVร Qร Q \DQร Vร UD ย ONH PHUNH] EDQNDODUร LoLQ
G|YL] NXUXQXQ DOWร Q QRNWDODUร DUDVร QGD R\QDPDVร Qร Vร Qร UODPDN ย ]HUH G|YL]
SL\DVDODUร QD Pย GDKDOH HGHELOPH LPNDQร GD YHUPLรบWLU 5H]HUYOHUL \HWHUOL
ROPD\DQ ED]ร ย ONHOHU EX Doร NODUร Qร NDSDPDN LoLQ NHQGL DUDODUร QGD Nย oย N
SDUD ELUOLNOHUL NXUPXรบODUGร U 3DUDQร Q EX ย ONHOHU DUDVร QGD VHUEHVWoH WUDQVIHUL
VRQXFXQGD DOWร Q LWKDO YH LKUDFร QD JHUHN NDOPDPร รบWร U g]EHN V
6LVWHPLQ DQLGHQ YH W P G Q\DGD D\QÕ DQGD o|NW ÷ Q V|\OHPHN
GR÷UX ROPD] , ' Q\D 6DYDúÕ DULIHVLQGH EDQNDODUÕQ HOOHULQGH
EXOXQGXUGXNODUÕ VHQHWOHUL ER]GXUPDN LVWHPHOHUL PHUNH] EDQNDODUÕQÕQ
UH]HUYOHUL VW QGH |QHPOL ELU WHKOLNH ROXúWXUPXúWXU %X GXUXPGD ERUo
YHUHQ YH\D DODFDNOÕ RODQ ONHOHUH DOWÕQ DNÕQÕ \DúDQPÕú øQJLOWHUH YH
$OPDQ\D UH]HUY VHYL\HOHULQL DUWÕUPÕúWÕU 2ODVÕ VDYDú KDUFDPDODUÕQÕQ
ILQDQVPDQÕ LoLQ SDUD DU]ÕQD LKWL\DFÕ RODQ $OPDQ\D )UDQVD YH 5XV\D JLEL
ONHOHU PLOOL SDUDODUÕQÕQ DOWÕQD NRQYHUWLELOLWHVLQL GXUGXUPXú YH DOWÕQ
LKUDFDWÕQÕ \DVDNOD\DUDN KDONWDQ JHOHELOHFHN WDOHSOHUL HQJHOOHPH\H
oDOÕúPÕúODUGÕU øQJLOWHUH¶QLQ GXUXPX VLVWHPLQ PHUNH]L ROPDVÕQGDQ GROD\Õ
ELUD] IDUNOÕOÕN J|VWHUPLúWLU =LUD øQJLOWHUH KXNXNL RODUDN VLVWHP LoLQGH
ROPDNOD EHUDEHU ILLOHQ VLVWHPL WHUN HWPLúWLU , ' Q\D 6DYDúÕ V UHUNHQ böylece sistHP JHQHO X\JXODPDVÕQÕ ND\EHWPLúWLU $NGLú V $QFDN \XNDUÕGD GD L]DK HGLOGL÷L JLEL DOWÕQ VWDQGDUGÕ G|QHPLQLQ
UH]HUY DoÕVÕQGDQ HQ |QHPOL JHWLULVL DOWÕQ YH J P ú GÕúÕQGD LON GHID
\DEDQFÕ SDUD ND÷ÕW YH ED]Õ VHQHWOHULQ UH]HUY ELOHúHQL RODUDN NXOODQÕOPDVÕ
YH XOXVODUDUDVÕ UH]HUY VHYL\HVLQLQ DUWPD\D EDúODPDVÕGÕU øNL 6DYDú $UDVÕ '|QHP
\ÕOODUÕ DUDVÕQGD \DúDQDQ G|QHPH VDYDú DUDVÕ G ]HQVL]
NDUPD G|QHP YH\D EXKUDQ G|QHPL GHQPHNWHGLU , ' Q\D 6DYDúÕ
DUGÕQGDQ ONHOHULQ VDYDú PDVUDIODUÕQÕ NDUúÕODPDN LoLQ DOGÕNODUÕ ERUoODU
HNRQRPLOHULQL HQIODV\RQLVW EDVNÕ DOWÕQD DOPÕúWÕU 6DYDú VÕUDVÕQGD $YUXSD YH
GL÷HU ONHOHUGHQ DOWÕQ oÕNÕúÕ ROPXú $%'¶\H E \ N PLNWDUGD DOWÕQ JLULúL
JHUoHNOHúPLúWLU %XQXQ VRQXFXQGD VDYDú |QFHVL DOWÕQ UH]HUY VHYL\HOHUL
ülkelHU DUDVÕQGD QLVSHWHQ GHQJHOL ELU GD÷ÕOÕPD VDKLSNHQ VDYDú VÕUDVÕQGD
YH VRQUDVÕQGD |]HOOLNOH DOWÕQ UH]HUY PLNWDUÕ DoÕVÕQGDQ $YUXSD DOH\KLQH
|QHPOL ELU GHQJHVL]OLN ROXúPXúWXU 6DYDú YH HNRQRPLN JHOLúPHOHU sonucunda Avrupa ülkeleri, rezervlerinin tükenmeye baúODPDVÕQGDQ
GROD\Õ ONH LoL YH GÕúÕ KDUFDPDODUÕQÕ NÕVPD\D EDúODPÕúODUGÕU 1LWHNLP
$%'¶GH UHWLP WRSWDQ Hú\D IL\DWODUÕ YH úDKVL JHOLUOHULQ G úPHVLQLQ
DUGÕQGDQ (NLP ¶GD 1HZ <RUN ERUVDVÕQÕQ NDSDQPDVÕ LOH EDúOD\DQ
HNRQRPLN G ú ú $%'¶QLQ LWKDODWÕQÕ YH GÕú \DUGÕP PLNWDUODUÕQÕ D]DOWPDVÕ
bununla
birlikte
yerli
sanayiyi
destekleyen
politikalar
gütmesiyle
VRQXoODQPÕúWÕU $YUXSD $PHULND YH GL÷HU ONHOHUGH \DúDQDQ EX
JHOLúPHOHU W P G Q\DGD EXKUDQ G|QHPLQLQ EDúODPDVÕQD QHGHQ ROPXúWXU
7XUDQ V
8OXVODUDUDVÕ OLNLGLWH YH UH]HUYOHUL PLNWDU RODUDN D]DOPDPDNOD
ELUOLNWH GÕú WLFDUHWLQ D]DOPDVÕ ONHOHULQ JHQHOGH ONH LoL PDOODUÕ NXOODQPD\D
oDOÕúPDODUÕ YH oHúLWOL J PU N WDULIHOHULQLQ X\JXODQPDVÕ VRQXFXQGD \|Q
GH÷LúWLUPLú $%' OLNLGLWHQLQ HQ E \ N ND\QDNODUÕQGDQ ELUL KDOLQH JHOPLúWLU
%XQXQOD EHUDEHU ONHOHU JHQHOOLNOH VDYDú VRQUDVÕ G|QHPGH HOOHULQGH NDODQ
DOWÕQ YH G|YL] UH]HUYOHULQL NRUXPDN DPDFÕ\OD SDUDODUÕQÕ GHYDO H HWPLúOHUGLU
(÷LOPH] V
hONHOHULQ LoLQH G úW NOHUL |GHPHOHU ELODQoRVX DoÕNODUÕ YH EXQX
NDSDWPDN LoLQ ONH UH]HUYOHULQL NXOODQPDNWDQ NDoÕQPDODUÕQGDQ GROD\Õ JHQHO
NDEXO J|UP ú XOXVODUDUDVÕ ELU SDUD VLVWHPLQH LúOHUOLN ND]DQGÕUÕODPDPÕú YH
XOXVODUDUDVÕ UH]HUY DoÕVÕQGDQ |QHPOL ELU JHOLúPH \DúDQPDPÕúWÕU 'L÷HU
WDUDIWDQ LNL VDYDú DUDVÕ G|QHPGH ELU VLVWHP ROXúWXUXODPDPDVÕ XOXVODUDUDVÕ
ELU VLVWHPLQ JHUHNOLOL÷LQL RUWD\D NR\PXú KHQ ] ,, ' Q\D 6DYDúÕ WDP RODUDN
VRQD HUPHGHQ %UHWWRQ :RRGV VLVWHPLQLQ GR÷PDVÕQD QHGHQ ROPXúWXU %UHWWRQ :RRGV 6LVWHPL
g]HOOLNOH $%' YH øQJLOWHUH VDYDú VRQUDVÕQGD XOXVODUDUDVÕ ELU SDUD
VLVWHPL G ]HQOHPHN LoLQ \ÕOÕQGD oDOÕúPDODUD EDúODPÕúODU KHP UH]HUY hem de ödemeler bilançosu dengesizliklerini telafi edici bir sistemin
JHWLULOPHVL JHUHNOLOL÷L RUWD\D NRQXOPXúWXU (÷LOPH] V
gQ oDOÕúPDODUÕQ VRQXFXQGD \ÕOÕQGD $%'¶GH ONHQLQ
NDWÕOPDVÕ\OD \DSÕODQ WRSODQWÕGD %UHWWRQ :RRGV VLVWHPL RODUDN DQÕODQ \HQL
XOXVODUDUDVÕ SDUD VLVWHPL NDEXO HGLOPLúWLU 7 UNL\H EX WRSODQWÕ\D NDWÕOPDPÕú
GROD\ÕVÕ\OD NXUXFX \H ROPDPÕúWÕU 7XUDQ V 89). Çok tarafOÕ
|GHPHOHU ELUOL÷LQLQ NXUXOPDVÕ \H ONHOHULQ UHIDK VHYL\HOHULQLQ DUWÕUÕOPDVÕ
YH GÕú WLFDUHWWH \HQL G ]HQOHPHOHULQ \DSÕOPDVÕ %UHWWRQ :RRGV VLVWHPLQLQ
WHPHO DPDoODUÕ RODUDN EHOLUWLOPLúWLU %UHWWRQ :RRGV VLVWHPLQGH 8OXVODUDUDVÕ
Para Fonu (IMF) ve Dünya BanNDVÕ NXUXOPXúWXU %X LNL NXUXOXú
Jย Qย Pย ]GH %UHWWRQ :RRGV VLVWHPLQLQ \ร Nร OPDVร QD UDรทPHQ KDOHQ
oDOร รบPDODUร QD GHYDP HWPHNWHGLUOHU
,0) ย \HOHULQLQ Wย Pย QH R\ KDNODUร YH EXQXQ JLEL LรบOHUOH LOJLOL
Gย ]HQOHPHOHULQ \DSร OPDVร LoLQ NRWDODU GDรทร Wร OPร รบWร U .RWDODU ย ONHOHULQ PLOOL
JHOLUOHUL Gร รบ WLFDUHW YH G|YL] UH]HUYOHUL J|] |Qย QGH EXOXQGXUXODUDN
EHOLUOHQPLรบ KHU EHรบ \ร OGD ELU \HQLGHQ Gย ]HQOHQPHVL NDUDUODรบWร Uร OPร รบWร U h\H
ย ONHOHUGH G|YL] NXUX SROLWLNDVร RODUDN D\DUODQDELOLU NXU VLVWHPL
EHQLPVHQPLรบWLU %X NRWDODU Jย Qย Pย ] UH]HUY ELOHรบHQOHULQGHQ RODQ ,0)
UH]HUY SR]LV\RQODUร Qร Q WHPHOLQL ROXรบWXUPXรบWXU 6LVWHP NXOODQร OPD\D
EDรบODQGร รทร QGD ย ONHOHUH EHOLUOHQHQ Vร Qร UODU LoLQGH G|YL] NXUODUร Qร VDELW
WXWPDN LoLQ G|YL] SL\DVDODUร QD Pย GDKDOH HWPH LPNDQร YHUPLรบWLU %|\OHFH
DOWร Q VWDQGDUGร QGD NXOODQร OPDNOD ELUOLNWH LON NH] XOXVODUDUDVร UH]HUYOHU G|YL]
Pย GDKDOHOHULQGH UHVPL RODUDN NXOODQร OPD\D EDรบODQPร รบWร U hONH PH\GDQD gelen รถdemeler bilanรงosu dengesizliklerini telafi etmek iรงin mรผdahale
\ROXQD EDรบYXUDELOL\RUNHQ EXQX \DSDUNHQ ย ONHQLQ Gร รบ WLFDUHWLQL Vร Qร UOD\DFDN
|QOHPOHU DOPDVร QD L]LQ YHULOPHPLรบWLU '|YL] SL\DVDODUร QD Pย GDKDOH HWPHN
LoLQ GH ย ONHQLQ \HWHUOL PLNWDUGD G|YL] UH]HUYLQH VDKLS ROPDVร JHUHNPLรบWLU
%X LKWL\Do ย ONH LoLQ ELU OLNLGLWH VRUXQX RUWD\D oร NPD LKWLPDOLQL DUWร UPร รบWร U %X
GXUXPGD SDUD IRQXQXQ V|] NRQXVX OLNLGLWH VRUXQXQX o|]HELOGLรทL Vย UHFH
VLVWHPL DNVDPDGDQ GHYDP HWWLUHELOPHVL Pย PNย Q ROPXรบWXU 6LVWHPGH
ย ONHOHU PLOOL SDUDODUร Qร GRODUD VDELWOHPLรบ GRODU KLo ELU SDUD ELULPLQH
EDรทODQPDPร รบ GRODU RQV DOWร Q RODUDN LODQ HWPLรบWLU %X GXUXPGD
ย ONHOHULQ SDUDODUร GRODUD GRODU GD DOWร QD HรบLWOHQPLรบWLU %XQXQ \DQร QGD PLOOL
SDUDODUร Q GRODU NDUรบร Vร QGD ย ยถOLN ELU GDOJDODQPD J|VWHUPHVL VHUEHVW
Eร UDNร OPร รบWร U 7XUDQ V
6LVWHPLQ NXOODQร OPD\D EDรบODPDVร QGDQ VRQUD ย ONHOHU VDYDรบ VRQUDVร
\HQLGHQ \DSร ODQPDODUร LoLQ WHN ND\QDN JLEL J|Uย OHQ $%'ยถGHQ DOWร Q
NDUรบร Oร รทร QGD IRQ VDรทODPร รบODUGร U $%'ยถGH 0DUVKDOO \DUGร PODUร LOH KHP
$YUXSDยถ\D KHP GH -DSRQ\D JLEL ย ONHOHUH \DUGร P \DSDUDN SDUDVร Qร LWKDO
HWPLรบWLU 7|UH V 'RODUร Q EX NDGDU oRN WDOHS HGLOPHVL VRQXFXQGD
ยถOL \ร OODUD NDGDU Gย Q\DGD ELU GRODU Nร WOร รทร Vย UHFL \DรบDQPร รบ EX G|QHPH
GH ยณGRODU Nร WOร รทร ยด LVPL YHULOPLรบWLU
$%' HNRQRPLVLQLQ \ร OODUร DUDVร QGD |GHPHOHU ELODQoRVX
Doร รทร YHUPHVL\OH LVH Gย Q\DGD GRODU EROOXรทX EDรบODPร รบWร U 'RODU EROOXรทXQGDQ
GROD\ร VLVWHP JHUHรทL GRODUร Q RQV HWPHVLQH NDUรบร Q GRODUร Q HNRQRPLN
RODUDN GHรทHULQLQ Gย รบPHVL GHYDOย H HGLOPHVL JHUHNOLOLรทLQL GRรทXUPXรบWXU
$QFDN VLVWHPGH ย \H ย ONHOHULQ SDUDODUร Qร GHYDOย H HGHELOPHOHULQH UDรทPHQ dolar
iรงLQ ELU Doร NODPD EXOXQPDGร รทร QGDQ GRODUร Q GHYDOย DV\RQX
WDUWร รบPDODUD QHGHQ ROPXรบWXU %X G|QHP ยณDOWร Q EROOXรทX G|QHPLยด RODUDN
LVLPOHQGLULOPLรบWLU %XQODUD HN RODUDN VDYDรบ Vร UDVร QGD HNRQRPLN RODUDN
o|NHQ -DSRQ\D JLEL ย ONHOHUGHNL JHOLรบPHOHU VRQXFXQGD EX ย ONHOHU WHNUDU
HNRQRPLN ELUHU Jย o KDOLQH JHOPLรบOHU YH HOOHULQGH EXOXQDQ GRODUODUร DOWร QD
oHYLUPH\H EDรบODPร รบODUGร U 6H\LGRรทOX V %X GXUXP
X\JXODQDQ %UHWWRQ :RRGV VLVWHPLQLQ \ร Nร OPDVร QD QHGHQ RODFDN WHPHO ELU
GHรทLรบLNOLN ROPXรบWXU
$PHULND JHOHQ EDVNร ODUD UDรทPHQ GRODUร GHYDOย H HWPHNWH LVWHNVL]
GDYUDQPร รบ EXQXQ \HULQH |GHPHOHU ELODQoRVX Doร NODUร Qร NDSDPDN LoLQ
LWKDODWร Qร D]DOWร Fร |QOHPOHU DOPร รบWร U $QFDN EX |QOHPOHU \HWHUVL] NDOร QFD LON
RODUDN \ร Oร QGD GRODU DOWร QD NDUรบร \ย ]GH GHYDOย H HGLOPLรบ YH รผye
ย ONHOHULQ ย RODQ GDOJDODQPD PDUMร ย VHYL\HVLQH oร NDUร OPร รบWร U
%XQODUD HN RODUDN GRODUร Q DOWร QD NRQYHUWLELOLWHVLQL VDรทOD\DQ DOWร Q SHQFHUHVL
GH NDOGร Uร OPร รบWร U %X Gย ]HQOHPHOHU GH Vย UH JHOHQ GHQJHVL]OLรทL
JLGHUHPH\LQFH \ร Oร QGD GRODU WHNUDU DOWร QD NDUรบร \ย ]GH RUDQร QGD
GHYDOย H HGLOPLรบWLU 6RQ GHYDOย DV\RQ GD EHNOHQHQ HWNL\L J|VWHUPH\LQFH
EHOOL EDรบOร VDQD\LOHรบPLรบ ย ONHOHU SDUDODUร Qร GRODUD VDELWOHPHNWHQ YD]JHoLS
GDOJDODQPD\D GROD\ร Vร \OD $%'ยถGH Eร UDNPร รบODUGร U $รทXVWRV
WDULKLQGH 2QODU *UXEX 7KH *URXS RI 7HQ YH รธVYLoUHยถQLQ NDWร Oร Pร \OD imzalanan โ 7KH *URXS RI 7HQ $JUHHPHQWยด X\DUร QFD DOWร Q SDUDVDO VLVWHPGH
UH]HUY \ย Nย POย Oย N ROPDNWDQ oร NDUร OPร รบ UHVPL DOWร Q IL\DWร Qร Q HNRQRPLN
JHoHUOLOLรทL RUWDGDQ NDOGร Uร OPร รบ IDUNOร ย ONH SDUD ELULPOHUL DUDVร QGD GDOJDOร
G|YL] NXUX VLVWHPLQH JHoLOPHVL HVDV DOร QPร รบWร U 3ULQJOH V
%UHWWRQ :RRGV VLVWHPLQLQ WHUN HGLOPHVLQH UDรทPHQ ,0) 'ย Q\D
%DQNDVร YH 'ย Q\D 7LFDUHW gUJย Wย IDDOL\HWOHULQL Jย Qย Pย ]H NDGDU
Vย UGย UPย รบOHUGLU ,0)ยถQLQ GDKD VRQUDGDQ \DSWร รทร GHรทLรบiklikler ile รผye
ONHOHUGH ³EHOLUOL úDUWODUD X\PDN NRúXOX\OD´ GLOHGLNOHUL G|YL] NXUX VLVWHPLQL
EHOLUOHPH VHUEHVWLVL JHWLULOPLúWLU %XQXQ VRQXFXQGD HNRQRPLN VLVWHP LoLQGH
GDOJDOÕ G|YL] NXUX VLVWHPOHUL LOH VDELW G|YL] NXUX VLVWHPOHUL DUDVÕQGD JHQLú
ELU \HOSD]HGH NXU VLVWHPOHUL X\JXODQPD\D EDúODQPÕúWÕU
%UHWWRQ :RRGV VLVWHPLQLQ J Q P ] XOXVODUDUDVÕ SDUD VLVWHPOHULQL
ELU oRN DoÕGDQ HWNLOHGL÷LQL V|\OH\HELOLUL] %X HWNLOHU XOXVODUDUDVÕ UH]HUY YH
OLNLGLWHQLQ $%'¶\H ND\PDVÕ ,0) UH]HUY SR]LV\RQX YH 6'5 UH]HUY
ELOHúHQOHULQLQ NXOODQÕOPD\D EDúODQPDVÕ XOXVODUDUDVÕ UH]HUYOHULQ \HUHO
SDUD\D NDUúÕ WDOHEL \HULQH P GDKDOH QHGHQL\OH UH]HUY WDOHELQLQ DUWPDVÕGÕU
%XQODUÕQ \DQÕVÕUD ,0) ' Q\D 7LFDUHW gUJ W YH ' Q\D %DQNDVÕ JLEL
J Q P ]GH GH |]HOOLNOH JHOLúPHNWH RODQ ONHOHU LoLQ ND\QDN VD÷OD\DQ
XOXVODUDUDVÕ RUJDQL]DV\RQODUÕQ NXUXOPDVÕ GD %UHWWRQ :RRGV VLVWHPLQLQ
J Q P ] XOXVODUDUDVÕ SDUD VLVWHPLQH ELU PLUDVÕGÕU
6HUEHVWOL÷H 'D\DOÕ .DUPD 6LVWHPOHU % W Q
%UHWWRQ :RRGV VLVWHPLQ o|N ú Q Q DUGÕQGDQ JHQHO NDEXO J|UP ú
WHN ELU G|YL] NXUX VLVWHPLQLQ EHOLUOHQHPHPHVL YH |QHPOL ONH SDUDODUÕQGD
LVWLNUDU VD÷ODQDPDPDVÕ VLVWHPLQ o|NPHVLQGHQ VRQUD oHúLWOL ROXPVX]OXNODUD
\RO DoPÕúWÕU $QFDN SDUDODUÕQÕ GDOJDODQPD\D EÕUDNDQ VDQD\L ONHOHULQLQ
XOXVODUDUDVÕ SDUD VLVWHPLQLQ NXUXOPDPDVÕQGDQ SHN úLND\HWoL ROPDPDODUÕ
VRQXFXQGD \HQL ELU VLVWHPLQ ROXúWXUXODELOPHVL P PN Q ROPDPÕú \HULQH
,0)¶QLQ J|UHY YH LúOH\Lú VLVWHPLQGH GH÷LúLNOLNOHU \DSÕOPDVÕ WHUFLK HGLOPLúWLU
(÷LOPH] \ÕOÕQGD ,0)¶QLQ VRUXPOXOXNODUÕ \H ONHOHUH ND\QDN
NXOODQGÕUÕOPDVÕ XOXVODUDUDVÕ SL\DVDODUD OLNLGLWH VD÷ODPD YH PDOL SL\DVDODUÕ
J|]HWPHN RODUDN JHQLúOHWLOPLúWLU $NGLú V 37). Günümüzde
NXOODQÕOPDNWD RODQ NXU UHMLPOHULQL J|VWHUHQ WDEOR (N ¶GH \HU DOPDNWDGÕU
'L÷HU WDUDIWDQ $YUXSD %LUOL÷L JLEL SDUDVDO E W QOHúPH\H VDKLS
ELUOHúPHOHU PH\GDQD JHOPLúWLU %X E W QOHúPHOHULQ HQ |QHPOLVL RODQ
$YUXSD 3DUD 6LVWHPL \ÕOÕQGD NXUXOPXúWXU %X ELUOLN WDUDIÕQGDQ
XOXVODUDUDVÕ VLVWHPGH NXOODQÕODFDN ELU SDUD ELULPL RODQ (&8 $YUXSD 3DUD
%LULPL WHGDY OH oÕNDUÕOPÕúWÕU (&8¶Q Q GH÷HUL ELU SDUD VHSHWL RODUDN
EHOLUOHQPLúWLU 6'5 LOH EHQ]HU oRN \|QOHUL EXOXQPDNWD RODQ (&8¶GD 6'5
JLEL ND\GL ELU SDUD RODUDN NXOODQร OPร รบWร U 0DDVWULFKW $QODรบPDVร LOH
$YUXSD %LUOLรทL ย ONHOHUL DรบDPDOร RODUDN \HQL ELU SDUD ELULPLQL NXOODQPD\D
NDUDU YHUPLรบOHUGLU %XQXQ VRQXFXQGD \ร Oร QGDQ LWLEDUHQ XOXVODUDUDVร
rezerv olarak bulundurulabilecek para birimlerine โ HXURยด GD HNOHQPLรบWLU
(XUR Wร SNร 6'5 YH (&8 JLEL |QFHOHUL ND\GL SDUD RODUDN 2FDN YH
2FDN WDULKOHUL DUDVร QGD NXOODQร OPร รบWร U (XUR 2FDN WDULKLQGHQ
VRQUD HIHNWLI SDUD ROPD |]HOOLรทLQL ND]DQPร รบ YH EX WDULKWHQ VRQUD $YUXSD
%LUOLรทL ย ONH SDUD ELULPOHUL YH (&8 WHGDYย OGHQ NDOGร Uร OPร รบWร U
%UHWWRQ :RRGV VLVWHPLQLQ XOXVODUDUDVร UH]HUY \|Qย QGHQ \HQLOLNOHUL
รถteden beri ELUHU UH]HUY DUDFร RODUDN NXOODQร ODQ $OPDQ PDUNร YH )UDQVร ]
IUDQJร JLEL ELUoRN SDUD ELULPLQLQ WHGDYย OGHQ NDOGร Uร OPDVร DOWร Qร Q UH]HUY
ELOHรบHQL RODUDN Dรทร UOร รทร Qร Q JLGHUHN D]DOPDVร YH \HULQL G|YL]H Eร UDNPDVร Gร U
8OXVODUDUDVร UH]HUYOHU ย ONHOHUGH oร NDQ HNRQRPLN EXKUDQODUร Q
VDYXรบWXUXOPDVร QGD YH\D |QOHQPHVLQGH EDรบYXUXODQ |QHPOL ELU ND\QDN
RODUDN NXOODQร OPร รบWร U 8]XQ \ร OODUGร U NXOODQร ODQ YH XOXVODUDUDVร OLNLGLWHQLQ
|QHPOL ELU E|Oย Pย Qย ROXรบWXUDQ XOXVODUDUDVร UH]HUYOHULQ JHOHFHNWH GH
รบHNLOOHQHFHN RODQ SDUD VLVWHPOHULQH \|Q YHUHFHN |QHPOL ELU Jย o RODFDรทร
sรถylenebilir.
hdh1&h %g/h0 8/86/$5$5$6, 5(=(59 7$/(%รธ 9( 0$/รธ<(7รธ 8OXVODUDUDVร UH]HUYOHU UH]HUY ELOHรบHQOHUL YH NRPSR]LV\RQXQXQ
JHOLรบLPL LQFHOHQGLรทLQGH XOXVODUDUDVร UH]HUY VHYL\HVLQLQ KHP 7ย UNL\HยถGH
hem de dรผnyada JHQHO RODUDN \ร OODU LWLEDUร \OD DUWWร รทร DQODรบร OPDNWDGร U %X
GRรทUXOWXGD KHPHQ KHPHQ KHU ย ONH LoLQ XOXVODUDUDVร UH]HUY WDOHELQLQ
ROGXรทXQX V|\OH\HELOLUL] hONHOHULQ XOXVODUDUDVร UH]HUY EXOXQGXUPDODUร YH
UH]HUY VHYL\HOHULQGH GHรทLรบLNOLN \DSPDODUร Qร Q DOWร QGD Eir รงok neden
EXOXQPDNWDGร U 'LรทHU WDUDIWDQ XOXVODUDUDVร UH]HUY WDOHEL VRQVX] GHรทLOGLU
EX WDOHELQ PXKDNNDN ELU ย VW Vร Qร Uร YH ELU PDOL\HWL EXOXQPDNWDGร U
%X E|Oย PGH |QFH ย ONHOHU WDUDIร QGDQ QHGHQ XOXVODUDUDVร UH]HUYLQ
WDOHS HGLOGLรทL GDKD VRQUD GD UH]HUY PDOL\HWL oHรบLWOL Doร ODUGDQ Doร NODQPD\D
oDOร รบร ODFDNWร U
8OXVODUDUDVร 5H]HUY 7DOHEL
8OXVODUDUDVร UH]HUYOHU PDOL\HWOHULQH NDUรบร Q WDULKL Vย UHo LoLQGH
oHรบLWOL VHEHSOHUGHQ GROD\ร VDKLS ROXQPDVร JHUHNOL ELU ND\QDN RODUDN
J|Uย OPย รบWย U *ย Qย Pย ]GH |]HOOLNOH ย ONHOHU DUDVร QGDNL WLFDUHWLQ Vย UHNOL
DUWPDVร VRQXFXQGD UH]HUY WDOHELQLQ YH DU]ร Qร Q DUWDFDรทร WDKPLQ
HGLOPHNWHGLU %DKPDQL YH %URZQ V 5H]HUYH VDKLS NXUXOXรบ
JHQHOGH UH]HUYL ย ONHQLQ \ย Uย WPHNWH ROGXรทX SDUD YH PDOL\H SROLWLNDODUร LoLQ yani toplumsal รผlNH oร NDUODUร LoLQ NXOODQPDNWDGร U 8OXVODUDUDVร VLVWHP LoLQGH UH]HUY oRN |QHPOL ELU \HUH VDKLSWLU
5H]HUYLQ NXOODQร P DODQODUร QD YH\D WDOHS QHGHQOHULQH JHoPHGHQ |QFH
UH]HUYH LKWL\Do GX\PD\DFDรทร Pร ] LNL GXUXPX EHOLUWPHN JHUHNPHNWHGLU
Bunlardan ilki tรผm dรผnyanร Q WHN ELU SDUD ELULPL NXOODQร \RU ROPDVร GLรทHUL LVH
Wย P Gย Q\DQร Q WHN ELU ย ONH ROPDVร \DQL WDP RODUDN LรบOH\HQ LVWLVQDVร ]
NDWร Oร Pร Q
ROGXรทX
ELU
*UHHQVSDQ V
GDOJDOร
G|YL]
NXUX
VLVWHPLQLQ
ROPDVร Gร U
8OXVODUDUDVร UH]HUYOHU ย ONHQLQ Wย Pย Qย Q VDKLS ROGXรทX ELU GHรทHU
ROPDVร QGDQ GROD\ร VRUXPVX]FD NXOODQร OPDVร Gย รบย Qย OHPH] <DSร ODFDN ELU
\DQOร รบOร N Wย P ย ONHQLQ VRV\DO YH HNRQRPLN Gย ]HQLQL HWNLOH\HELOLU %XQGDQ
GROD\ร KHU QH NDGDU ELODQoRQXQ DNWLI WDUDIร QGD GD ROVD UH]HUYOHU GLรทHU WLFDUL
bankalar gibi รถncelikle NDU HOGH HWPHN LoLQ NXOODQร OPD]ODU
hONHOHU WDUDIร QGDQ XOXVODUDUDVร UH]HUY WDOHS HGLOPHVLQLQ oHรบLWOL
VHEHSOHUL EXOXQPDNWDGร U *HQHO RODUDN ย ONH UH]HUYLQLQ NXOODQร OPD DPDoODUร
\HUHO SDUDQร Q NDUรบร Oร รทร |GHPHOHU GHQJHVL ER]XNOXNODUร Qร Q WHODILVL G|YL]
SL\DVDODUร QD Pย GDKDOH Gร รบ ERUo |GHPHOHUL YH \DEDQFร SDUD |GHPHOHULGLU
'LรทHU WDUDIWDQ ย ONH UH]HUY VHYL\HVL R ย ONHQLQ SUHVWLMLQL GH \DQVร WPDNWD
ROXS ย ONHOHU D\Uร FD SUHVWLM LoLQ UH]HUY WDOHS HWPHPHNWH UH]HUYLQ ID]ODOร รทร
ย ONH SUHVWLMLQH NDWNร GD EXOXQPDNWDGร U
<HUHO 3DUD .DUรบร Oร รทร 5H]HUY 7DOHEL
%X NXOODQร P XOXVODUDUDVร UH]HUYLQ NODVLN NXOODQร P รบHNOLGLU 7DULKVHO
Vย UHo LoLQGH |]HOOLNOH ELU UH]HUY ELOHรบHQL RODQ DOWร Q EX DPDo LoLQ
NXOODQร OPร รบWร U $OWร Q \HUHO SDUD NDUรบร Oร รทร RODUDN |]HOOLNOH $OWร Q 6WDQGDUGร
G|QHPLQGH HWNLQ RODUDN NXOODQร OPร รบWร U %UHWWRQ :RRGV VLVWHPLQGH
JHoHUOLOLรทLQL HWNLVLQL D]DOWDUDN GHYDP HWWLUPLรบ VLVWHPLQ o|NPHVLQGHQ VRQUD
QHUHGH\VH NXOODQร Pร Qร WDPDPHQ ND\EHWPLรบWLU
$OWร Q VWDQGDUGร G|QHPLQGH ย ONHOHU PLOL SDUDODUร Qร Q GHรทHULQL EHOOL
Dรทร UOร NWDNL DOWร QD J|UH D\DUODPDNWD\Gร ODU %X VLVWHP LoLQGH WHGDYย OH NDรทร W
SDUD oร NDUWร ODFDรทร QGD ย ONHOHU EX GHรทHUGH DOWร Qร DOร NR\PXรบWXU $QFDN
|]HOOLNOH ยถOย \ร OODUร Q EDรบร QGD EX X\JXODPD D]DOPร รบWร U
%UHWWRQ :RRGV VLVWHPLQLQ X\JXODQPD\D EDรบODPDVร QGDQ VRQUD
DOWร Q \HUHO SDUDQร Q NDUรบร Oร รทร RODUDN NXOODQร Pร Qร ND\EHWPLรบWLU 'LรทHU WDUDIWDQ
ย ONHOHU LoLQ GROD\Oร RODUDN PLOOL SDUDODUร Qร \DEDQFร SDUD NDUรบร Oร รทร EDVPD
HรทLOLPLQGH ROGXNODUร V|\OHQHELOLU 5H]HUYLQ \HUHO SDUD NDUรบร Oร รทร RODUDN WDOHS
edilmesi, II. Dรผnya 6DYDรบร VRQXQGD |QHPLQL ND\EHWPLรบ \ร Oร QGD
%UHWWRQ :RRGV 6LVWHPLยถQLQ WHUN HGLOPHVL VRQXFXQGD PLOOL SDUD NDUรบร Oร รทร
UH]HUY WXWPD \D\Jร QOร รทร Qร \LWLUPLรบWLU
*ย Qย Pย ]GH XOXVODUDUDVร UH]HUYOHULQ PLOOL SDUDQร Q NDUรบร Oร รทร RODUDN
EXOXQGXUXOPDVร VDGHFH G|YL] NXUX VLVWHPL RODUDN SDUD NXUXOX SROLWLNDVร Qร
X\JXOD\DQ ย ONHOHUGH J|Uย OPHNWHGLU %DรบND ELU GH\LรบOH WHGDYย OH oร NDFDN
SDUDQร Q GHรทHUL NDGDU YH\D EHOOL RUDQร QGD G|YL] UH]HUY RODUDN WXWXOPDNWDGร U
'LรทHU |QHPOL ELU QRNWD LVH VHoLOHQ G|YL]LQ YH\D G|YL]OHULQ LOHULGH UHHO RODUDN
GHรทHULQLQ D]DOPD\DFDรทร \|Qย QGH ELU EHNOHQWLQLQ ROPDVร JHUHNWLรทLGLU
1XJHH V
*ย Qย Pย ] HNRQRPLN YH PDOL \DSร Vร LoLQGH GHรทHUOHQGLUHFHN ROXUVD
\HUHO SDUDQร Q DOWร Q YH G|YL] JLEL UH]HUY ELOHรบHQOHULQH \ย ]GH NDUรบร Oร N
RODUDN EDVร OPDVร SHN NDEXO J|UPH\HQ ELU XOXVODUDUDVร UH]HUY WDOHEL รบHNOLGLU
gGHPHOHU %LODQoRVX 'HQJHVL]OLNOHUL 1HGHQL\OH 5H]HUY
7DOHEL
gGHPHOHU ELODQoRVX GHQJHVL]OLNOHULQL WHODIL HWPHN LoLQ XOXVODUDUDVร
UH]HUY NXOODQร Pร JHoPLรบWH YH Jย Qย Pย ]GH Vร NOร NOD UDVWODQDQ ELU UH]HUY WDOHS
VHEHELGLU $QFDN UH]HUYLQ QDVร O NXOODQร OGร รทร Qร DQODWPDGDQ |QFH Nร VDFD
|GHPHOHU ELODQoRVX WDQร Pร Qร YH NDOHPOHULQL EHOLUWPHN JHUHNPHNWHGLU
gGHPHOHU ELODQoRVX ELU ย ONHQLQ EHOLUOL ELU G|QHP LoLQGH Gร รบ
ย ONHOHUGHQ VDรทODGร รทร JHOLUOHU LOH Gร รบ ย ONHOHUH \DSWร รทร |GHPHOHULQ \HU DOGร รทร
ELU WDEORGXU 6H\LGRรทOX V 5H]HUYOHULQ NXOODQร OPDVร QGD HQ
|QHPOL QHGHQOHUGHQ ELUL ย ONHQLQ |GHPHOHU ELODQoRVX Doร NODUร Qร WHODIL
HWPHNWLU
gGHPHOHU ELODQoRVX VDGHFH ELU NDOHPGHQ ROXรบPDPDNWD DQD
kalemden ve dรถrt tane de denge unsurunu iรงermektedir. Tablo 4.1.โ de
JHQHO WDQร PODPDODU oHUoHYHVLQGH \DSร ODQ EDVLW ELU |GHPHOHU ELODQoRVX gรถsterilmektedir.
7$%/2 g'(0(/(5 %รธ/$1d268 รน(0$7รธ. <$3,6, &$5รธ รธรน/(0/(5 +(6$%, รธWKDODW
รธKUDFDW
0DO 'HQJHVL
+L]PHW *HOLUOHUL
+L]PHW *LGHUOHUL
0DO YH +L]PHW 'HQJHVL
<DWร Uร P *HOLUOHUL
<DWร Uร P *LGHUOHUL &DUL 7UDQVIHUOHU
0DO +L]PHW YH <DWร Uร P 'HQJHVL
6(50$<( +(6$%, )รธ1$16 +(6$%, 1(7 +$7$ 9( 12.6$1 *(1(/ '(1*( 5(=(59 9$5/,./$5 5H]HUY 9DUOร NODUร
8OXVODUDUDVร 3DUD )RQX .UHGLOHUL gGHPHOHU 'HQJHVL )LQDQVPDQร
Kaynak: ร demeler Dengesi Raporu, Mart 2003 (http//www.tcmb.gov.tr)
7DEOR ยถGH J|Uย OGย รทย JLEL EHOLUOL E|Oย POHUH D\Uร OPร รบ RODQ รถdemeler bilanรงosunda rezervler bir hesap kalemidir. Bunun sonucunda
KHVDEร Q ELU WDUDIร QGD PH\GDQD JHOHQ GHรทLรบLNOLN UH]HUYOHUL GRรทUXGDQ
HWNLOH\HFHNWLU 'LรทHU WDUDIWDQ |GHPHOHU GHQJHVL LOH UHVPL UH]HUYOHUGHNL
GHรทLรบPHOHU DUDVร QGDNL LOLรบNL ย ONHGH X\JXODQDQ G|YL] NXUX VLVWHPLQH
EDรทOร Gร U 0HUNH] EDQNDODUร Qร Q Pย GDKDOH HWWLรทL VDELW G|YL] NXUX
VLVWHPOHULQGH ย ONHQLQ LWKDODWร LKUDFDWร QGDQ ID]OD LVH FDUL LรบOHPOHU GHQJHVL
QHJDWLI VRQXo YHUHFHN YH UH]HUY NDOHPL D]DODFDNWร U %HQ]HU รบHNLOGH LKUDFDW
LWKDODWWDQ ID]OD LVH ย ONH UH]HUYL DUWDFDNWร U 'DOJDOร G|YL] NXUX VLVWHPLQGH LVH
NXUODU DU] YH WDOHEH EDรทOร RODUDN ROXรบWXรทXQGDQ UH]HUY NDOHPLQGH ELU
GHรทLรบPH ROPD] +ย Nย PHW Pย GDKDOHOHUL QH NDGDU D]VD SROLWLNDODU VHUEHVW
GDOJDOร G|YL] NXUX VLVWHPLQH \DNODรบDFDN YH UHVPL UH]HUYOHUGHNL GHรทLรบPHOHU
J|UHFHOL RODUDN R NDGDU Gย รบHFHNWLU 6H\LGRรทOX V
$OWร Q 6WDQGDUGร G|QHPLQGH UH]HUYLQ FDUL LรบOHPOHU GHQJHVL
X\XPVX]OXNODUร LoLQ NXOODQร OPDVร QGD SUREOHPOHUOH Vร N NDUรบร ODรบร OPDPร รบWร U
$QFDN ย ONHOHULQ HNRQRPLOHULQLQ Gร รบ WLFDUHWWHQ HWNLOHรบLP Vย UHoOHULQLQ YH Gร รบ
WLFDUHWLQ \D GD FDUL LรบOHP KDFLPOHULQLQ DUWPDVร VRQXFXQGD UH]HUYLQ EX
GHQJHVL]OLNOHUL WHODIL Jย Fย D]DOPร รบWร U %XQXQ VRQXFXQGD ย ONHOHU Gร รบ DOHPOH
\DSWร NODUร LWKDODW YH LKUDFDW LรบOHPOHULQL Pย PNย Q ROGXรทXQFD D]DOWPD\D
oDOร รบPร รบODU EXQXQ \DQร QGD UH]HUYOHULQL NXOODQPDPDN LoLQ oDED
KDUFDPร รบODUGร U 7ย P EX \DรบDQDQ JHOLรบPHOerin sonucunda da dรผnya ticaret
VHYL\HVL oRN Gย รบPย รบWย U รธNLQFL E|Oย PGH GH DQODWร OGร รทร JLEL Gย Q\D WLFDUHWLQL
DUWร UPD oDOร รบPDODUร ,0)ยถQLQ NXUXOPDVร QD QHGHQ ROPXรบWXU ,0)ยถQLQ HQ
|QHPOL IDDOL\HW DPDoODUร QGDQ ELULVL XOXVODUDUDVร UH]HUYOHUL V|] NRQXVX
Doร NODUร NDSDWPDGD \HWHUVL] NDODQ ย ONHOHUH ND\QDN VDรทODPD \ROX\OD
XOXVODUDUDVร WLFDUHWL DUWร Uร OPD ROPXรบWXU
gGHPHOHU ELODQoRVX X\XPVX]OXNODUร JHQHOGH FDUL LรบOHPOHU
GHQJHVLQGH PH\GDQD JHOHQ HNVL EDNL\HOHUOH LIDGH HGLOPHNWHGLU %XQX ELU
|UQHNOH Doร NODPDN GDKD ID\GDOร RODFDNWร U (รทHU ELU NLรบL JHOLULQGHQ ID]OD
KDUFDPD \DSDUVD Eย WoHVL Doร N YHUPLรบ ROXU $oร N YHUHQ NLรบL EX Doร รทร ELU
รบHNLOGH ILQDQVH HWPHN ]RUXQGD NDODFDNWร U *HUoHN NLรบLOHU LoLQ EX Doร รทร WHODIL
HWPHQLQ LNL DQD \ROX EXOXQPDNWDGร U %XQODUGDQ LONL NLรบLQLQ VHUYHWLQL
NXOODQPDVร \DQL HY DUDED JLEL VDKLS ROGXรทX VHUYHWOHULQL VDWPDVร LNLQFLVL LVH
EDรบND ELU NLรบL YH\D NXUXOXรบWDQ ERUo DOPDNWร U %HQ]HU รบHNLOGH ELU ย ONHQLQ
\XUWGร รบร KDUFDPDODUร GLรทHU ย ONHOHUH \DSWร รทร IDDOL\HWOHU VRQXFX HOGH HWWLรทL
JHOLUOHUGHQ ID]OD LVH FDUL LรบOHPOHULQGH Doร N YHUL\RU GHPHNWLU %X Doร รทร VDKLS
ROGXรทX YDUOร NODUร Qร NXOODQDUDN YH oHรบLWOL \|QWHPOHUOH NDSDWDELOLU
hONHQLQ HOLQGH RODQ DOWHUQDWLIOHUGHQ ED]ร ODUร Qร รบX รบHNLOGH
Vร UDOD\DELOLUL] (NRQRPLGHNL JHOLU YH KDUFDPD VHYL\HVL GHรทLรบWLULOPHGHQ LWKDO
k
PDOODUGDQ \HUOL PDOODUD JHoLรบ \DSร ODUDN FDUL GHQJH\H XODรบPD\D oDOร รบPDN l
Burada bahsedilen WDQร PODQPDNWDGร U
kavram
literatรผrde
โ expenditure switching
policyโ
olarak
ย ONH\H VHUPD\H JLULรบOHULQL |]HQGLUPHN YH\D Gร รบDUร GDQ \DQL XOXVODUDUDVร
SL\DVDODUGDQ ERUo DOPDNWร U 'LNNDWL oHNHQ |QHPOL ELU QRNWD ย ONH\H VHUPD\H
JLULรบOHULQL Kร ]ODQGร UPDN LoLQ \XUWLoL IDL] RUDQODUร Qร \ย NVHOWPHN Gร รบร QGD
EDรบYXUXODQ \|QWHPOHULQ oRรทXQGD ]DPDQD LKWL\Do GX\XOPDVร Gร U gUQHรทLQ
ย ONHQLQ
LKUDFDWร Qร
DUWร UPDN
X]XQ
YDGHOL
\DWร Uร PODU
VRQXFXQGD
RODELOHFHรทLQGHQ EX KHPHQ \DSร ODPD] &DUL LรบOHPOHU Doร รทร YHULOGLรทLQGH HQ
D]ร QGDQ ย ONH Vรผre kazanmak iรงin rezervlerini kullanabilir. Aksi takdirde
|]HOOLNOH 7ย UNL\H JLEL JHOLรบPHNWH RODQ ย ONH SL\DVDODUร LoLQ \XUWGร รบร QGDQ ERUo
DOPDN \XUWLoL IDL] RUDQODUร Qร \ย NVHOWPHN UH]HUY NXOODQPDNWDQ GDKD
PDOL\HWOL
RODELOLU
Vร Qร UODQGร Uร OPDGร รทร
*HOLรบPHNWH
ย ONHOHU
RODQ
|GHPHOHU
YH
VHUPD\H
GHQJHVL
NDUรบร ODรบPDNWD YH EX GHQJHVL]OLN NURQLNOHรบHELOPHNWHGLU
KDUHNHWOHULQLQ
Doร NODUร \OD
Vร NoD
gGHPHOHU GHQJHVL ER]XNOXNODUร ย ONHQLQ YH JHQHO \DSร Qร Q
GXUXPXQD J|UH oHรบLWOLOLN J|VWHUHELOPHNWHGLU %X oHรบLWOLOLNOHU Gย ]HOWLOHELOLU ELU
m
NHUHOLN YH NURQLN GHQJHVL]OLNOHU ROPDN ย ]HUH ย o DQD JUXED D\Uร ODELOLU %X GXUXPGD UH]HUYLQ EX GHQJHVL]OLNOHUL WHODIL HWPHN LoLQ NXOODQร Oร S
NXOODQร ODPD\DFDรทร GD IDUNOร Oร NODU J|VWHUHELOPHNWHGLU
'ย ]HOWLOHELOLU GHQJHVL]OLNOHU DOร P \D GD |GHPHOHULQ ED]ร
G|QHPOHUGH YH\D VH]RQODUGD DUWPDVร \OD RUWD\D oร NDELOHFHรทL JLEL ย ONH LoL
YH\D Gร รบร QGD PH\GDQD JHOHQ HNRQRPLN JHOLรบPHOHU VRQXFXQGD GD RUWD\D
oร NDELOLU g]HO VHNW|U WDUDIร QGDQ PH\GDQD JHOHQ Doร รทร NDSDWPDN oRN
PDOL\HWOL\VH YH\D Pย PNย Q GHรทLOVH HNRQRPLN X\JXQOXN Doร Vร QGDQ dengesizlik ekonominin tรผmรผ iรงin รงok maliyetli ise o รผlke dรผzeltilebilir
GHQJHVL]OLรทL EDรบDUร Oร รบHNLOGH NDSDPDN LoLQ UH]HUYOHULQL NXOODQร U YH GDKD
VRQUD HVNL UH]HUY VHYL\HVLQH JHWLUHELOLU %LU NHUHOLN GHQJHVL]OLNOHU
tesadรผfen meydana gelHQ ROD\ODU VRQXFXQGD RUWD\D oร NDU YH GHYDPOร Oร N
LoHUPH]OHU hONHGH PH\GDQD JHOHQ GHSUHP JLEL GRรทDO DIHWOHU VRQXFXQGD
\XUWLoL \HUOHรบLNOHULQ VDKLS ROGXNODUร LWKDO PDOODUD LOLรบNLQ YH\D \HUOHรบLN
ROPD\DQODUร Q VDKLS ROGXNODUร \HUHO PDOODUD LOLรบNLQ ELU GHID\D PDKVXV
D\DUODPDODUร LoHUHQ NDUDUODU ELU NHUHOLN |GHPHOHU ELODQoRVXQGD
n
gGHPHOHU GHQJHVL X\XPVX]OXNODUร Qร Q EX รบHNLOGH Vร Qร IODQGร Uร OPDVร &RRSHU V WDUDIร QGDQ \DSร OPร รบWร U
GHQJHVL]OLรทH \RO DoDELOLUOHU 0H\GDQD JHOHQ EX Wย U GHQJHVL]OLNOHU UH]HUY
VHYL\HVLQLQ
D]DOPDVร \OD
WHODIL
HGLOHELOLU
%X
VD\HGH
RWRULWHOHUH
GHQJHVL]OLรทLQ EDVNร Vร DOWร QGD KDUHNHW HWPHNWHQVH D]DOPD PH\GDQD
JHOGLNWHQ VRQUD DรบDPDOร RODUDN UH]HUYL HVNL VHYL\HVLQH JHWLUPH Iร UVDWร
YHULOPHNWHGLU $QFDN Nร VD YDGHOL Gร รบ ERUo DODUDN GD EX \DSร ODELOLU 'LรทHU
WDUDIWDQ XOXVODUDUDVร LรบOHPOHUH NRQX RODQ PDO KL]PHW YH KDNODUร Q DU] \D
GD WDOHSOHULQGH X]XQ Vย UHOL ND\PDODU PH\GDQD JHOGLรทLQGH Vย UHJHOHQ
GHQJHVL]OLNOHU RUWD\D oร NPDNWDGร U %X รบDUWODU DOWร QGD |GHPHOHU ELODQoRVX
Doร รทร YHUHQ ELU ย ONHQLQ HU \D GD JHo PH\GDQD JHOHQ Gร รบVDO DNร PODUร รถnlemek iรงin harekete geรงmesi gerekmektedir. Ancak, bunu rezerv
NXOODQPDGDQ \DSPD\D oDOร รบPDN Vย UHFLQ X]DPDVร QD QHGHQ RODFDNWร U
%HQ]HU รบHNLOGH |GHPHOHU GHQJHVL ID]OD YHUHQ ย ONHOHU UH]HUY ELULNWLUPH\L
WHUFLK HGHELOLU %|\OH \DSPDQร Q HQ Eย \ย N QHGHQL LON DรบDPDODUGD
GHQJHVL]OLรทLQ Vย UHNOL ROXS ROPDGร รทร Qร WHVSLW HWPHQLQ ]RU ROPDVร Gร U
'ROD\ร Vร \OD JHQHOGH WHUFLK HGLOHQ GHQJHVL]OLรทL LON DรบDPDGD UH]HUY
NXOODQDUDN JLGHUPHNWLU &RRSHU V 128). Gรผnรผmรผzde genelde
JHOLรบPHNWH RODQ ย ONHOHU Vย UHJHOHQ \DQL NURQLNOHรบPLรบ GHQJHVL]OLNOHUL
\DรบDPDNWDGร UODU
*|Uย OGย รทย JLEL VDELW G|YL] NXUu sistemi uygulayan รผlkelerde
|GHPHOHU ELODQoRVX ER]XNOXNODUร KDQJL \DSร GD ROXUVXQ JHQHO X\JXODPD
ย ONH UH]HUYOHULQLQ NXOODQร OPDVร \|Qย QGHGLU $QFDN UH]HUYLQ NXOODQร OPDVร Qร Q
DUGร QGD \DWDQ WHPHO QHGHQ Doร รทร Q WDPDPHQ WHODIL HGLOPHVL GHรทLOGLU
%XUDGDNL DQD QHGHQ ER]XNOXรทX WDPDPHQ RUWDGDQ NDOGร UDFDN WHGELUOHUL
DOPDN LoLQ JHUHNOL ]DPDQร ND]DQPDNWร U *HQHO RODUDN ย ONHOHU Gร รบD
Doร NODUVD YH WDP GDOJDOร G|YL] NXUX VLVWHPL X\JXODPร \RUODUVD |GHPHOHU
ELODQoRVX
Doร Vร QGDQ
GXUXPXQGDGร UODU
PXWODND
XOXVODUDUDVร
UH]HUY
EXOXQGXUPDN
'|YL] 3L\DVDODUร QD 0ย GDKDOH 1HGHQL\OH 5H]HUY 7DOHEL 5H]HUYLQ
ย ONHOHU
WDUDIร QGDQ
WDOHS
HGLOPHVLQGH
|QHPOL
VHEHSOHULQGHQ ELUL GH G|YL] SL\DVDODUร QD Pย GDKDOH HGHELOPHNWLU
0ย GDKDOH JHQHOOLNOH \XUWLoL G|YL] SL\DVDODUร QGD \DEDQFร SDUDQร Q PLOOL SDUD
NDUรบร Oร รทร QGD DOร Qร S VDWร OPDVร LรบOHPL RODUDN WDQร PODQPDNWDGร U *HQHOOLNOH PLOOL
SDUD NDUรบร Oร รทร QGD \DEDQFร SDUD VDWร ODUDN \DSร ODQ G|YL] NXUX Pย GDKDOHOHUL
PLOOL SDUDQร Q GHรทHULQL NRUXPDN LoLQ \DSร ODQ Pย GDKDOHOHUGLU
'|YL] NXUODUร QD Pย GDKDOH LรบOHPL PHUNH] EDQNDODUร WDUDIร QGDQ
\DSร OPDNWDGร U 5H]HUYLQ PHUNH] EDQNDVร Qร Q ELODQoRVXQGD ELU DNWLI NDOHP
RODUDN J|VWHULOGLรทL GDKD |QFH EHOLUWLOPLรบWL 'ROD\ร Vร \OD SL\DVDODUD Pย GDKDOH
GXUXPXQGD PHUNH] EDQNDVร UH]HUYOHUL GRรทUXGDQ HWNLOHQLU (รทHU SL\DVDODUD
PLOOL SDUD NDUรบร Oร รทร QGD \DEDQFร SDUD VDWร Oร UVD PHUNH] EDQNDVร UH]HUYOHUL
D]DODFDN SL\DVDODUD PLOOL SDUD VDWร ODUDN NDUรบร Oร รทร QGD \DEDQFร SDUD
DOร QGร รทร QGD LVH DUWDFDNWร U 'LรทHU WDUDIWDQ 1HHO\ V \DSWร รทร
oDOร รบPDGD PHUNH] EDQNDODUร Qร Q SL\DVDODUD Pย GDKDOHOHULQLQ DUGร QGDQ
UH]HUY VHYL\HVLQGHNL GHรทLรบLP LOH RODQ LOLรบNLVLQLQ WHVSLWLQLQ WHNQLN RODUDN oRN
]RU ROGXรทXQX EHOLUWPLรบWLU 6HEHS RODUDN XOXVODUDUDVร UH]HUY VHYL\HVLQLQ
GHรทLรบLPOHULQLQ VDGHFH Pย GDKDOHOHU VRQXFXQGD ROPDGร รทร YH JHQHOGH
PHUNH] EDQNDODUร Qร Q \DSWร NODUร Pย GDKDOH UDNDPODUร Qร Doร NODPDGร รทร Qร
Doร NODVD GD \D oRN JHo YH \D D\Oร N \ร OOร N YHUL RODUDN GX\XUGXรทXQX
GROD\ร Vร \OD Pย GDKDOHOHULQ UH]HUY VHYL\HVLQL QH NDGDU HWNLOHGLรทLQL WHVSLW
HWPHQLQ oRN ]RU ROGXรทXQX EHOLUWPLรบWLU
Bretton Woods sisteminin รงรถkmesinin aUGร QGDQ ELU oRN JHOLรบPLรบ
ย ONH PLOOL SDUDODUร Qร GDOJDODQPD\D Eร UDNPร รบWร U 7DP GDOJDOร G|YL] NXUX
VLVWHPOHULQGH
PHUNH]
EDQNDODUร Qร Q
SL\DVDODUD
KLo
Pย GDKDOH
HWPH\HFHNOHUL EX QHGHQOH Pย GDKDOH DPDFร \OD UH]HUY WDOHELQLQ
ROPD\DFDรทร QGDQ WRSODP UH]HUY WDOHELQL D]DODFDรทร Gย รบย Qย OPย รบVH GH
X\JXODPDGD E|\OH ROPDPร รบWร U *HQHOGH ย ONHOHU oHรบLWOL VHEHSOHUGHQ G|YL]
SL\DVDODUร QD Pย GDKDOH HWPHN GXUXPXQGD NDOGร NODUร QGDQ QHUHGH\VH KLo
ELU ย ONH WDP GDOJDOร G|YL] NXUX VLVWHPLQL X\JXODPDGD EDรบDUร
VDรทOD\DPDPร รบWร U %XQXQ WHN LVWLVQDVร \ร OODUร DUDVร QGD $%'ยถGH
X\JXODQDQ WDP GDOJDOร G|YL] NXUX VLVWHPLGLU 'RUQEXVK YH )LVFKHU
V 'DOJDOร G|YL] NXUX VLVWHPLQL X\JXOD\DQ Eย Wย Q ย ONHOHU JHUHNWLรทLQGH
SL\DVDODUD Pย GDKDOH HWPHNWHGLUOHU *ย Qย Pย ]GH WDP GDOJDOร G|YL] NXUX
o
VLVWHPLQL X\JXOD\DQ ย ONHOHU DUDVร QGD 7ย UNL\HยถGH \HU DOPDNWDGร U $QFDN
GDOJDOร NXU VLVWHPLQL X\JXOD\DQ ย ONHOHU JHQHOOLNOH JHOHFHNWH VDELW NXU
VLWHPLQH JHUL G|Qย รบ RODELOHFHรทL LKWLPDOLQH NDUรบร UH]HUY WDOHELQGH
EXOXQDELOPHNWHGLUOHU %DKPDQL YH %URZQ V
%LU EDรบND LIDGH LOH ย ONHOHU SDUDODUร Qร Q Jย Fย QH J|UH YH
X\JXODGร NODUร G|YL] NXUX VLVWHPL WDP GDOJDOร G|YL] NXUX GDKL ROVD
Pย GDKDOH HWPH LKWLPDOLQH NDUรบร XOXVODUDUDVร UH]HUY EXOXQGXUPD
HรทLOLPLQGHGLUOHU 8QXWXOPDPDVร JHUHNHQ ELU QRNWD LVH G|YL] NXUODUร QD
Pย GDKDOH HWPHN LoLQ ย ONHQLQ HOLQGH PXKDNNDN OLNLW KDOGH YH NXOODQร OPD\D
KD]ร U G|YL] UH]HUYLQLQ JHUHNOLOLรทLGLU
0ย GDKDOH Jย Gย Vย \OH NXOODQร ODQ UH]HUY ย ONHQLQ X\JXODGร รทร G|YL]
NXUX VLVWHPLQH J|UH IDUNOร Oร N J|VWHUPHNWHGLU 7HRULN RODUDN EDNร OGร รทร QGD
VDELW Gรถviz kuru sistemi uygulayan bir รผlkede dรถviz rezervleri, merkez
EDQNDVร Qร Q G|YL] NXUXQX GHYDP HWWLUHELOPHVLQGH G|YL] SL\DVDODUร QD
Pย GDKDOH HWPHN LoLQ JHUHNOLGLU %XQXQ WDP WHUVL RODUDN GDOJDOร NXU VLVWHPL
X\JXOD\DQ ย ONHOHUGH PHUNH] EDQNDODUร G|YL] NXUXQXQ SL\DVD DU] YH
WDOHELQLQ GHQJHOHQGLรทL QRNWDGD ROXรบPDVร Qร EHNOH\HFHรทLQGHQ YH SL\DVDODUD
Pย GDKDOH HGLOPH\HFHรทLQGHQ XOXVODUDUDVร UH]HUY EXOXQGXUPDODUร JHUHNPH]
%HUQKRO] V
hONHOHULQ SL\DVDODUD Pย GDKDOH VHEHSOHUL oHรบLWOLOLN J|VWHUPHNWHGLU
%D]ร |QHPOL Pย GDKDOH VHEHSOHUL DรบDรทร GD Vร UDODQPร รบWร U
ย hONH ELU oRN VHEHSWHQ GROD\ร IL\DW LVWLNUDUร Qร NRUXPDN LoLQ Gร รบVDO ELU oDSD NXOODQPD\ร WHUFLK HGHELOLU %X GXUXPGD JHQHOOLNOH NHQGL SDUD
ELULPLQL NRUXPD\ร WDDKKย W HGHU YH NHQGL SDUD ELULPLQL EDรบND ELU
SDUD ELULPLQH YH\D ELU VHSHWH NDUรบร VDELWOHU รธรบWH EX GXUXPGD G|YL]
NXUX Pย GDKDOHOHUL NDoร Qร OPD] ROXU =LUD ย ONH LoL YH Gร รบร GLQDPLNOHUL
SDUDQร Q ED]HQ GHรทHUOL ED]HQ GHรทHUVL] ROPDVร \|Qย QGH EDVNร
\DSDELOLU 0HUNH] EDQNDVร YHUGLรทL WDDKKย Gย \HULQH JHWLUPHN LoLQ dรถvL] SL\DVDODUร QD Pย GDKDOH HWPHN GXUXPXQGD NDODELOLU p
,0) $QQXDO 5HSRUW ยถGH GDOJDOร G|YL] NXUX X\JXOD\DQ ย ONH VD\ร Vร RODUDN EHOLUWLOPLรบWLU 'LรทHU WDUDIWDQ EX ย ONHOHULQ Wย Pย oHรบLWOL SDUDVDO HQIODV\RQ ,0) GHVWHNOL SDUDVDO SURJUDPODU YH EDรบND KHGHIOHUL X\JXODPDNWDGร UODU 7ย UNL\H LVH EX UDSRUGD SDUDVDO KHGHIOL GDOJDOร NXU VLVWHPL X\JXOD\DQ ย ONHOHU DUDVร QGD J|VWHULOPLรบWLU %DNร Qร ] (N
ย .HQGL SDUD ELULPLQH VDKLS ย ONHOHULQ Eย \ย N oRรทXQOXรทX PLOOL SDUD NDUรบร Oร รทร \DEDQFร SDUD SL\DVDVร QD VDKLSWLUOHU $QFDN oRรทXQOXรทXQX
JHOLรบPHNWH RODQ ย ONHOHULQ ROXรบWXUGXรทX ED]ร ย ONHOHU WDP DQODPร \OD
VDรทOร NOร ELU SDUD SL\DVDVร QD VDKLS GHรทLOOHUGLU %X WLS ย ONHOHUGH
JHQHOOLNOH PHUNH] EDQNDODUร SL\DVD\D PLOOL SDUDODUร Qร Vย UPHN LoLQ
G|YL] Pย GDKDOHOHULQL NXOODQPDNWDGร UODU
ย g]HOOLNOH JHOLรบPHNWH RODQ ย ONHOHUGH G|YL] SL\DVDODUร Nร VD G|QHPGH kendi iรง dinamikleri nedeniyOH VDรทOร NOร ROPD\DELOLU Nร VD G|QHPOL
ROXรบDQ GHQJHVL]OLNOHUL WHODIL HWPHN LoLQ EX SL\DVDODUD PHUNH]
EDQNDVร WDUDIร QGDQ Pย GDKDOH HGLOHELOLU *RRGKDUW
'LรทHU WDUDIWDQ \HUHO SDUDQร Q GHรทHU ND\Eร Qร \D GD ND]DQPDVร Qร
รถnlemenin tek yolu dรถviz piyaVDODUร QGD G|YL] NXUXQD Pย GDKDOH HWPHN
GHรทLOGLU %XQODUร Q Gร รบร QGD IDL] SROLWLNDODUร YH VHUPD\H NRQWUROOHUL
NXOODQร ODUDN GD \HUHO SDUDQร Q GHรทHUL NRUXQPD\D oDOร รบร ODELOLU %XUDGD WHUFLK
ย ONHQLQ NXU SROLWLNDODUร QD \DSร Vร QD PDOL YH HNRQRPLN SROLWLNDODUร QD J|UH
GHรทLรบLNOLN J|VWHUPHNWHGLU 'LรทHU WDUDIWDQ G|YL] NXUX Pย GDKDOHOHUL
Pย GDKDOH VRQUDVร X\JXODPDODU Doร Vร QGDQ VWHULOL]H HGLOHQ YH VWHULOL]H
HGLOPH\HQ G|YL] NXUX Pย GDKDOHOHUL RODUDN LNL\H D\Uร OPDNWDGร U 6WHULOL]H (GLOHQ 0ย GDKDOHOHU
Sterilize edilen mรผdahaleler G|YL] SL\DVDODUร QD \DSร ODQ Pย GDKDOH
VRQUDVร QGD \DSร ODFDN PLOOL SDUD LรบOHPOHULQLQ SDUDVDO WDEDQ ย ]HULQGHNL
HWNLVLQLQ
WHUV oHYULOGLรทL GXUXPGD V|] NRQXVXGXU 6WHULOL]DV\RQ
Pย GDKDOHGH SL\DVD\D YHULOHQ PLOOL SDUDQร Q Nร VD YDGHGH EDรบND DUDoODUOD
WHNUDU SL\DVDGDQ oHNLOPHVLGLU %LU oRN ย ONHGH G|YL] SL\DVDODUร QD \DSร ODQ
Pย GDKDOHOHU LoLQ ELU PLNWDU G|YL] UH]HUYL EXOXQGXUXOPDNWDGร U 6WHULOL]H
HGLOHQ G|YL] NXUX Pย GDKDOHOHULQLQ NXOODQร OPDVร Qร Q HQ |QHPOL QHGHQL Nร VD dรถnemde dรถviz kuru volatilitesini ve spekรผlatif hareketleri รถnlemek ve
HQIODV\RQX HWNLOHPHNWLU 1HOO\ V
%X Pย GDKDOHOHU VSHNย ODWLI EDORQODUร Q HWNLVLQL D]DOWPDN YH\D
|QOHPHN LOH NDWODQร ODPD\DQ Nร VD G|QHPOL G|YL] NXUX YRODWLOLWHOHULQL
NDWODQร ODELOLU
ELU
VHYL\H\H
LQGLUPHN
LoLQ
NXOODQร OPDNWDGร U
'รถviz
SL\DVDODUร QGDNL NDUร รบร NOร NODU \XUWLoL ILQDQVDO SL\DVDODUD VLUD\HW HGHELOLU YH
\DSร VDO HNRQRPLN JHOLรบPHOHUOH LOLรบNLOL ROPDGร รทร Gย รบย Qย OHQ Nร VD G|QHPOL
VSHNย ODWLI VHUPD\H KDUHNHWOHUL\OH \DNร QGDQ LOJLOL RODELOLU 'ROD\ร Vร \OD
SROLWLND \DSร Fร ODU IDL] RUDQODUร JLEL PHYFXW SROLWLNDODUร Qร GHรทLรบWLUPHN
LVWHGLNOHULQGH GH G|YL] NXUODUร QD Pย GDKDOH HGHELOLUOHU (รทHU G|YL] NXUXQGD
PH\GDQD JHOHQ GHรทLรบLNOLN VSHNย ODWLIVH \DSร ODQ Pย GDKDOHQLQ VWHULOL]H
HGLOPHVL GDKD GRรทUX ELU \DNODรบร P RODELOLU
Gรผnรผmรผzde dรถviz piyasalaUร QD \DSร ODQ Pย GDKDOHOHULQ QHUHGH\VH
Wย Pย PHUNH] EDQNDODUร Qร Q SDUD SL\DVDODUร QGD Nร VD G|QHPOL IDL] mรผdahaleleri ile otomatik olarak sterilize edilmektedir (Goodhart, 2003, s.55). Bunun sonucunda genel olarak dรถviz kuru mรผdahaleleri daha sonra
VWHULOL]H HGLlen mรผdahalelerdir.
6WHULOL]H (GLOPH\HQ 0ย GDKDOHOHU Sterilize edilmeyen dรถviz kuru mรผdahaleleri orta dรถnemli dรถviz
NXUODUร QD Pย GDKDOH RODUDN QLWHOHQGLULOHELOLU %X Pย GDKDOHOHU RUWD G|QHPGH
PDNURHNRQRPLN
NXOODQร Oร U
VWDELOL]DV\RQ
6WHUOL]DV\RQ
SROLWLNDODUร Qร Q
SROLWLNDODUร
JHUoHNOHรบWLULOPHVL
Doร Vร QGDQ
EDNร OGร รทร QGD
LoLQ
SDUD
RWRULWHOHULQLQ \XUWLoL IDL] RUDQODUร Qร YH SDUD DU]ร Qร Q G|YL] NXUX GHรทLรบPHOHUL
EDVNร Vร QD NDUรบร NXOODQร OPDVร QD X\JXQ RODFDรทร J|Uย รบย \D\Jร QGร U /HKWR
V 1HOO\ V
GerรงekWH SDUDVDO SROLWLNDODUGD G|YL] SL\DVDVร QGDQ ND\QDNODQDQ
EDVNร ODUD FHYDS YHUPHN LoLQ LNL \RO YDUGร U (Q ID]OD NXOODQร ODQ \|QWHP G|YL]
NXUX KDUHNHWOHULQL Vร Qร UODPDN YH\D \RN HWPHN LoLQ IDL] D\DUODPDVร LOH \XUWLoL finansal piyasalara direkt mรผdahale etmektir. Bu durumda รผlkenin
UH]HUYLQL NXOODQPDVร JHUHNPH] $QFDN D] NXOODQร ODQ GLรทHU \|QWHPGH SDUD
DU]ร Qร GHรทLรบWLUPHN LoLQ RUWD YDGHOL VWHULOL]H DPDFร ROPDGDQ G|YL] NXUXQD
qVr
mรผdahale edilir. $QFDN EX Pย GDKDOHOHULQ IDL]OHU ย ]HULQGH HWNLVL GROD\Oร YH Nร Vร WOร RODFDNWร U %X \|QWHP SDUD NXUXOX X\JXODPDVร RODQ ย ONHOHU Gร รบร QGD
SHN J|]OHPOHQHQ ELU \|QWHP GHรทLOGLU sut
,0) WDUDIร QGDQ \ร Oร QGD Gย ]HQOHQHQ ,QWHUQDWLRQDO 5HVHUYHV 1HHGV DQG $YDLODELOLW\ VHPLQHULQGH VWHULOL]H HGLOPH\HQ G|YL] Pย GDKDOHOHULQLQ HWNLOL ROPDGร รทร YXUJXODQPร รบWร U
7ย UNL\H |]HOOLNOH \ร Oร QD NDGDU G|YL] SL\DVDODUร QD Pย GDKDOH
HGHELOPHN LoLQ Eย \ย N PLNWDUGD UH]HUY WDOHELQGH EXOXQPXรบWXU
\ร Oร QGDQ VRQUD GDOJDOร G|YL] NXUX VLVWHPLQL X\JXODPD\D EDรบODPDVร QGDQ
GROD\ร WDDKKย W HWWLรทL ELU G|YL] NXUX VHYL\HVL ROPDPร รบWร U 3L\DVDODUD Dรบร Uร
YRODWLOLWHQLQ \DรบDQGร รทร G|QHPOHUGH Pย GDKDOH HGHFHรทLQL Doร NODGร รทร QGDQ
q8q
G|YL] SL\DVDODUร QD Pย GDKDOH Jย Gย Vย \OH UH]HUY WDOHEL D]DOPร รบWร U
5H]HUYLQ SL\DVDODUD Pย GDKDOH HWPHN DPDFร \OD EXOXQGXUXOPDVร
GDKD VRQUDGDQ VWHULOL]H HGLOVLQ HGLOPHVLQ QHUHGH\VH Wย P ย ONHOHU WDUDIร QGDQ
NDEXO J|UPย รบ ELU X\JXODPDGร U %XQXQ HQ |QHPOL QHGHQL JHOLรบHQ YH
GHรทLรบHQ รบDUWODUร Q KHU DQ LoVHO YH\D Gร รบVDO รบRNODUร KD]ร UOD\DELOPHVL
VRQXFXQGD ย ONH WDP GDOJDOร NXU VLVWHPLQL GH X\JXODVD EX รบRND WHSNL
YHUPHN ]RUXQGD NDODELOHFHรทLGLU 7HRULN RODUDN GDOJDOร NXU VLVWHPLQGH
Pย GDKDOH Jย Gย Vย \OH UH]HUY EXOXQGXUXOPD\D JHUHN NDOPDGร รทร V|\OHQVH GH
SUDWLNWH NUL] DQร QGD E|\OH GDYUDQPDN Pย PNย Q GHรทLOGLU *HOLรบPHNWH RODQ
ย ONHOHULQ NUL]OHUH GDKD \DNร Q ROPDVร YH NUL]OHUGHQ HWNLOHQPH RODVร Oร NODUร
Gย รบย Qย OGย รทย QGH EX ย ONHOHULQ GDLPD SL\DVDODUD Pย GDKDOH HWPHN DPDFร \OD
rezerve ihtiyaรง duyabilecekleri sรถylenebilir.
'ร รบ %RUo gGHPHOHUL 1HGHQL\OH 5H]HUY 7DOHEL
g]HOOLNOH JHOLรบPHNWH RODQ ย ONHOHULQ HNRQRPLOHULQGH |QHPOL ELU \HUH
VDKLS RODQ Gร รบ ERUoODU UH]HUY WDOHELQL HWNLOH\HQ ELU Eย \ย NOย NWย U +DQJL
VHEHSOH ROXUVD ROVXQ \DEDQFร ND\QDNODUGDQ VDรทODQDQ YH JHUL |GHQPHVL
JHUHNHQ ERUo NDOHPOHULQH ย ONHQLQ Gร รบ ERUFX GHQPHNWHGLU 'ร รบ ERUoODU
oHรบLWOL YDGHOHUGH RODELOLU *HOLรบPHNWH
RODQ
ย ONHOHULQ HNRQRPLN
ND\QDNODUร JHQHOGH
\HWHUVL]GLU 'LรทHU WDUDIWDQ HNRQRPLN RODUDN JHOLรบPHOHUL LoLQ PXKDNNDN
ND\QDNODUD LKWL\DoODUร ROPDNWDGร U %X ND\QDNODU \XUWLoLQGHQ WHPLQ HGLOPH\H
oDOร รบร OPDNWD HGLOHPH\HQ Nร Vร PODU LoLQ \XUWGร รบร QGDQ ERUo DODUDN ND\QDN
\DUDWPD \ROXQD JLGLOPHNWHGLU hONH ULVNOHULQLQ \ย NVHN ROPDVร QGDQ YH
XOXVODUDUDVร HNRQRPLN VLVWHP LoLQGH V|] VDKLEL RODPDGร NODUร QGDQ GROD\ร sGs
1LWHNLP 7&0% WDUDIร QGDQ 7/ NDUรบร Oร รทร G|YL] SL\DVDVร QD \ร Oร QGD +D]LUDQ D\ร QD NDGDU LVH NH] Pย GDKDOH HWPLรบWLU
JHOLรบPHNWH RODQ ย ONHOHU LoLQ ERUo DOPD LรบOHPL PDVUDIOร ROPDNWDGร U *HQHOGH
JHOLรบPHNWH RODQ ย ONHOHU LoLQ ,0) Nร VD G|QHPOL ERUo YHUPH PDNDPร
RODELOPHNWHGLU g]HOOLNOH JHOLรบPHNWH RODQ ย ONHOHU LoLQ ,0) NUHGL JHUL
|GHPHOHUL Gร รบ ERUoODU LoLQGH Eย \ย N ELU Dรทร UOร รทD VDKLSWLU hONHOHU |GHPH
Jย Qย QGHQ Nร VD ELr sรผre รถnce yurtiรงinden yeniden kaynak bulma yoluna
JLGHELOLU $QFDN EX รบHNLOGH KDUHNHW HWPHQLQ oHรบLWOL VDNร QFDODUร RODELOLU %X
VDNร QFDODUGDQ HQ |QHPOLVL \XUWLoL ILQDQV SL\DVDODUร Qร Q KX]XUVX] RODELOPHVL
YH PLOOL SDUDQร Q GHรทHULQL NRUX\DPDPD ULVNL VD\ร ODELOLU
*HQHO X\JXODPD RODUDN EDNร OGร รทร QGD \XUW Gร รบร QGDQ ERUo DOPDN
PHUNH] EDQNDODUร Qร Q J|UHYOHUL DUDVร QGD GHรทLOGLU %X J|UHYL Kย Nย PHWH
EDรทOร ELU RUJDQ \ย Uย WPHNWHGLU %LU oRN ย ONHGH KD]LQH YH\D PDOL\H
EDNDQOร NODUร Gร รบ ERUo DOPD YH |GHPH LรบOHPOHULQGHQ VRUXPOXGXU %X
LรบOHPOHU LoLQ ELU NDPX NXUXPXQGDQ L]LQ DOPDN YH\D PHUNH] EDQNDVร
KHVDSODUร Qร NXOODQPDN GXUXPXQGDGร UODU *HQHO X\JXODPD PHUNH]
EDQNDODUร Qร Q NXOODQร OPDVร Gร U ,รบร N %XQXQ VRQXFX RODUDN GD PHUNH]
EDQNDODUร Qร Q ELODQoR KHVDSODUร Gร รบ ERUo KDUHNHWOHULQGHQ HWNLOHQLUOHU %LU
ย ONH XOXVODUDUDVร SL\DVD YH NXUXOXรบODUGDQ ERUo DOGร รทร QGD XOXVODUDUDVร
UH]HUY VHYL\HVL DUWDU 'LรทHU WDUDIWDQ JHOHQ SDUD PLOOL SDUD\D
G|Qย รบWย Uย OGย รทย QGH SDUD WDEDQร JHQLรบOH\HFHรทLQGHQ EX SDUDQร Q VWHULOL]H
edilmesi gerekebilir. Borรง vH\D IDL] |GHPHOHUL ROGXรทXQGD GD UH]HUY
VHYL\HVL D]DOPDNWDGร U $Oร QDQ EX Gร รบ ERUFXQ IDL] YH DQD SDUD |GHPHOHUL
EHOOL ELU WDNYLP oHUoHYHVLQGH PHUNH] EDQNDODUร DUDFร Oร รทร LOH \DSร OPDNWDGร U
'ROD\ร Vร \OD |GHPHOHU LoLQ PHUNH] EDQNDODUร HOOHULQGH UH]HUY EXOXQGXUPDN
GXUXPXQGDGร UODU
7ย UNL\H GH JHOLรบPHNWH RODQ ย ONHOHU DUDVร QGD \HU DOPDNWDGร U YH Gร รบ
ERUo VWRNXPX] HNRQRPLPL]GH |QHPOL PHEODรทODUD XODรบPร รบWร U \ร Oร Qร Q
VRQ oH\UHรทLQGH Nร VD YDGHOL Gร รบ ERUo WRSODPร Pร ] PLO\DU GRODU RUWD YH
X]XQ YDGHOL Gร รบ ERUoODUร Pร ] LVH PLO\DU GRODU VHYL\HVLQH JHOPLรบ YH EX
G|QHP LWLEDUร \OD PLO\DU GRODU RODQ WRSODP Gร รบ ERUo VWRNXPX] ย ONH
UH]HUYOHULPL]LQ EHรบ NDWร QD XODรบPร รบWร U 'ร รบ ERUo LOH LOJLOL LรบOHPOHUGH 0HUNH]
%DQNDVร KHVDSODUร NXOODQร OPDNWD ROGXรทXQGDQ EX ERUoODUร Q KHP DOร QGร รทร
KHP GH |GHQGLรทL G|QHPOHUGH XOXVODUDUDVร UH]HUYOHULPL] HWNLOHQPHNWHGLU
<DEDQFร 3DUD gGHPHOHUL 1HGHQL\OH 5H]HUY 7DOHEL
'ร รบ WLFDUHWLQ YH HWNLOHรบLPLQ DUWPDVร VRQXFXQGD JHOLรบPLรบ YH\D
JHOLรบPHNWH RODQ ย ONHOHULQ \DEDQFร SDUD FLQVLQGHQ RODQ |GHPHOHUL
EXOXQPDNWDGร U <DEDQFร SDUD |GHPHOHULQL Gร รบ ERUo |GHPHOHULQGHQ D\ร UPDN
JHUHNPHNWHGLU =LUD EX |GHPHOHU JHQHOOLNOH GHYOHWLQ \XUW Gร รบร QGDQ JHWLUGLรทL
PDO YH KL]PHW |GHPHOHULQL NDSVDPDNWDGร U %X |GHPHOHU PHUNH] EDQNDVร
DUDFร Oร รทร \OD YH \DEDQFร SDUD FLQVLQGHQ \DSร OGร NODUร QGDQ ย ONH UH]HUYOHUL LoLQ
QHJDWLI ELU HWNLGH EXOXQPDNWDGร UODU %X HWNL Gร รบ ERUo |GHPHOHUL NDGDU oRN
ROPDPDNOD ELUOLNWH ELU YDUOร รทร Q \XUW Gร รบร QD oร NPDVร DQODPร Qร WDรบร PDNWDGร U
,รบร N V
%XQXQ \DQร QGD ย ONH Gร รบร QGD oDOร รบDQ NDPX J|UHYOLOHULnin รถdemeleri
GH EX NDSVDPGD GHรทHUOHQGLULOPHNWHGLU =LUD ย ONH Gร รบร QGD oDOร รบPDNWD RODQ
ELU GLSORPDW RUDGD \DSDFDรทร KDUFDPDODU LoLQ R ย ONH SDUD ELULPLQGHQ ELU
PDDรบ DOPDVร JHUHNPHNWHGLU %X Wย U |GHPHOHUGH JHQHOOLNOH PHUNH]
EDQNDODUร DUDFร Oร รทร \OD \DSร OGร รทร QGDQ UH]HUYH D] GD ROVD HWNL HGHQ ELU \DSร \D
VDKLSWLU *HQHO RODUDN \DEDQFร SDUD |GHPHOHUL KHU ]DPDQ UH]HUY
VHYL\HVLQL D]DOWร Fร ELU HWNL\H VDKLSWLUOHU
hONHQLQ 3UHVWLML 1HGHQL\OH 5H]HUY 7DOHEL
8OXVODUDUDVร UH]HUY VHYL\HVL ย ONHQLQ HNRQRPLGHNL Jย Fย Qย \DQVร WDQ รถnemli bir gรถstergedir. Dรผnya likiditesi iรงinde รงok az bir paya sahip olan
ย ONHQLQ Gย Q\D HNRQRPLVLQL HWNLOHPHVL QHUHGH\VH LPNDQVร ]Gร U hONHQLQ
JHOLรบPLรบOLN VHYL\HVLQL DUWร UDELOPHVL LoLQ GH XOXVODUDUDVร UH]HUYOHUH LKWL\DFร
EXOXQPDNWDGร U %XQXQ \DQร QGD SDUDVร Qร Q GHรทHULQL NRUXPD\D oDOร รบDQ ELU
ย ONH LoLQ |]HOOLNOH G|YL] UH]HUY VHYL\HVLQLQ \HWHUOL ROPDVร JHUHNLU %XQXQ
VRQXFX RODUDN JHOLรบPHNWH RODQ ย ONHOHULQ G|YL] UH]HUYOHUL JHOLรบPLรบ
ย ONHOHUGHQ GDKD ID]OD ROPDNWDGร U hONH LoLQGH GH XOXVODUDUDVร Jย YHQH
EHQ]HU ELU Jย YHQLQ VDรทODQPDVร QGD UH]HUYLQ |QHPL Eย \ย NWย U 0HUNH]
EDQNDVร Qร Q G|YL] UH]HUYL QH NDGDU ID]OD LVH Lo YH Gร รบ SL\DVDODUGD Jย YHQ
GX\JXVX DUWDFDN EX GXUXP VSHNย ODWLI NXU YH IDL] RUDQร KDUHNHWOHUL VRQXFX
ROXรบDELOHFHN LVWLNUDUVร ]Oร NODUร |QOH\HELOHFHNWLU ,รบร N V =LUD UH]HUY
VHYL\HVL D] RODQ ELU PHUNH] EDQNDVร ILQDQVDO VLVWHP LoLQGH KDUHNHW HGHQ
R\XQFXODU LoLQ ULVN WHVSLWLQGH HWNLOL RODELOLU YH JHUoHN IL\DWร Q ROXรบPDVร Qร
HQJHOOH\HELOLU
%XQODUร Q VRQXFXQGD XOXVODUDUDVร UH]HUYOHU ย ONHOHULQ XOXVODUDUDVร
platformda ve yurtiรงinde prestij ve gรผvenini temsil eden รถnemli bir gรถstergedir. 8OXVODUDUDVร 5H]HUYOHULQ 0DOL\HWL
0HUNH] EDQNDODUร EHGHOVL] RODUDN UH]HUY HOGH HGHPH]OHU UH]HUYL
WHPLQ YH PXKDID]D HGHUNHQ PXWODND ELU PDOL\HWH NDWODQร UODU 5H]HUY
VHYL\HVLQLQ |Ooย OPHVLQGH NXOODQร ODQ |QHPOL HWNHQOHUGHQ ELUL RODQ UH]HUYLQ
PDOL\HWL ย ONH LoLQ WXWXODQ UH]HUY VHYL\HVLQLQ VRQVX] ROPD\DFDรทร Qร PXWODND
ELU OLPLWLQLQ ROPDVร JHUHNWLรทLQL LIDGH HWPHNWHGLU %X QRNWDGD UH]HUY PDOL\HW
LOLรบNLVL NDUรบร Pร ]D oร NPDNWDGร U =LUD ย ONHQLQ YDUOร รทร Qร Vย UGย UPHVL LoLQ
PXWODND ELU WDNร P KDUFDPDODU GD \DSPDVร JHUHNHFHรทLQGHQ EX UH]HUYLQ ELU
Nร VPร Qร Q \XUW LoLQGH NXOODQร OPDVร JHUHNHELOPHNWHGLU 8OXVODUDUDVร
UH]HUYOHULQ OLWHUDWย UGH NDUรบร Pร ]D HQ ID]OD oร NDQ PDOL\HW NDYUDPร GHYOHWLQ
VRV\DO VRUXPOXOXNODUร QGDQ ND\QDNODQDQ Iร UVDW PDOL\HWLGLU <DSร ODQ
HNRQRPLN oDOร รบPDODUร Q Eย \ย N oRรทXQOXรทX +HOOHU .HQHQ YH <XGLQ
%DKPDQL YH %URZQ %DVVDW YH *RWWOLHE D %DVVDW YH *RWWOLHE
E
KHVDSODPDNWDGร UODU
XOXVODUDUDVร
UH]HUYOHULQ
Iร UVDW
PDOL\HWLQL
8OXVODUDUDVร UH]HUYOHULQ Iร UVDW PDOL\HWL KHVDSODPDVร QGD WHPHO
\DNODรบร P
UH]HUY
ND\QDNODQPDNWDGร U
GROD\ร Vร \OD hONHOHU
ย ONHQLQ
JHQHOGH
VDKLS
ROGXรทX
XOXVODUDUDVร
VHoLPGHQ
UH]HUY
RODUDN
EXOXQGXUGXNODUร ND\QDNODUร Gร รบ ERUo |GHPHVL Ye ya รผlke iรงi bรผyรผmeyi
VDรทODPD JLEL NRQXODUGD NXOODQDELOHFHNNHQ UH]HUY \|QHWLPL GRรทUXOWXVXQGD
OLNLW ULVNL YH JHWLULVL D] SL\DVDODUGD GHรทHUOHQGLUPHNWHGLUOHU %XQXQ sonucunda รผlke, toplumsal olarak belirli bir miktar getiriden mahrum
NDOPDNWD \DQL DUDGD NDODQ IDUN ย ONHQLQ Iร UVDW PDOL\HWL ROPDNWDGร U
+HOOHU V ย ONHOHULQ oRรทXQOXรทXQGD UH]HUYLQ Iร UVDW
PDOL\HWLQLQ WRSODP UH]HUY VHYL\HVLQLQ \ย ]GH LOD \ย ]GH ยถX DUDVร QGD ELU
GHรทHUH HรบLW ROGXรทXQX JHOLรบPLรบ ย ONHOHU LoLQ EX RUDQร Q \ย ]GH JHOLรบPHNWH
RODQ ย ONHOHUGH LVH \ย ]GH ยถD \DNร Q ROGXรทXQX EHOLUWPLรบWLU $QFDN
Jย Qย Pย ]GH Wย P ย ONHOHULQ IDUNOร \DSร GD ROPDVร GROD\ร Vร \OD EX รบHNLOGH ELU
JHQHOOHPH \DSPDN GRรทUX ROPD\DFDNWร U %X NRQXGD \DSร OPร รบ Jย QFHO
DUDรบWร UPDODUGD LVH GDKD IDUNOร VRQXoODUD XODรบร OPร รบWร U (GZDUGV %HQ
%DVVDW YH *RWWOLHE D ยถD J|UH UH]HUY LOH Iร UVDW PDOL\HWL DUDVร QGD QHJDWLI
ELU LOLรบNL EXOXQPDNWDGร U
5H]HUYLQ Iร UVDW PDOL\HWLQH JHWLUL \|Qย QGHQ EDNร OGร รทร QGD JHQHO
NDEXO J|UPย รบ LNL \DNODรบร P EXOXQPDNWDGร U %XQODUร Q LONL VHUPD\HQLQ
PDUMLQDO YHULPOLOLรทL \DNODรบร Pร Gร U %XUDGD ]RU RODQ QRNWD XOXVODUDUDVร
UH]HUYOHULQ DOWHUQDWLI NXOODQร PODUร QGDQ HOGH HGLOHQ JHWLUL GHรทHUOHULQH
XODรบPD\D oDOร รบPDNWร U %X NRQXGDNL JHOHQHNVHO \DNODรบร P LVH UH]HUYLQ
gerรงek maliyetinin o รผlkedeki sermayenin sosyal marMLQDO YHULPLQH HรบLW
ROGXรทXGXU 9HUL WRSODPDQร Q ]RUOXรทXQXQ \DQร QGD JHUoHN VRV\DO VHUPD\HQLQ
JHWLULVL LOH J|]OHQHQ JHWLUL DUDVร QGDNL Doร รทร Q oRN Eย \ย N ROPDVร QGDQ GROD\ร
EX J|Uย รบ oRN ID]OD \LQHOHQPHPLรบWLU รธNLQFL \DNODรบร P PDUMLQDO ERUoODQPD
PDOL\HWL \DNODรบร Pร Gร U %XQD J|UH PDOL\HW XOXVODUDUDVร VHUPD\H
SL\DVDODUร QGDNL PDUMLQDO ERUoODQPD PDOL\HWLQH HรบLWWLU %X \DNODรบร Pร Q
VHUPD\HQLQ PDUMLQDO YHULPOLOLN \DNODรบร Pร QD J|UH LNL WHPHO DYDQWDMร
EXOXQPDNWDGร U %LULQFLVL NXOODQร ODFDN YHULOHUH XODรบPDQร Q GDKD NROD\ ROPDVร
LNLQFLVL LVH SODQODPDFร ODUร Q \XUWLoL \DWร Uร P Iร UVDWODUร QD RGDNODQPDODUร QD
UDรทPHQ UH]HUY \|QHWLPL Doร Vร QGDQ NDUDUODUร Q GDKD oRN UH]HUYLQ IRQODPD
PDOL\HWLQH RGDNODQPDODUร YH\D UH]HUYL Gร รบ ERUo |GHPHOHULQGH NXOODQPD
HรทLOLPLQGH ROPDODUร Gร U 5RJHU V
8OXVODUDUDVร UH]HUYOHULQ PDOL\HWL NRQXVXQGD Iร UVDW PDOL\HWLQGHQ
IDUNOร PDOL\HWOHUL GH EXOXQPDNWDGร U 5H]HUYLQ VHYL\HVLQL NRUXPDN LoLQ ย ONH
WDUDIร QGDQ NDWODQร ODQ PDOL\HW Vย UHNOL PDOL\HWL ROXรบWXUPDNWDGร U hONH UH]HUY
VHYL\HVLQL NRUXGXรทX Vย UH ER\XQFD EX PDOL\HWH NDWODQDFDNWร U 8OXVODUDUDVร
UH]HUY VHYL\HVLQGH PH\GDQD JHOHQ DUWร รบWDQ GROD\ร ND\QDNODQDQ PDOL\HW
WUDQVIHU PDOL\HWL RODUDN LVLPOHQGLULOHELOLU 7UDQVIHU PDOL\HWLQH UH]HUY
VHYL\HVLQGH ELU GHรทLรบLNOLN NDUDUร DOร QGร NWDQ VRQUD NDWODQร Oร U 7UDQVIHU
PDOL\HWL \HQL UH]HUY VHYL\HQGH EXOXQPD\D GHYDP HGLOGLรทL Vย UHFH RUWDGDQ
NDONDU %XQODU UH]HUYL WXWPD YH ELULNWLUPH PDOL\HWOHULGLU (รทHU VLVWHPLQ
HรบLWOLN QRNWDVร VDELW YH GHรทLรบPH] LVH EX LNL PDOL\HWLQ HรบLW ROPDVร EHNOHQLU
VHYL\H GHรทLรบL\RUVD IDUNOร ODรบร U dย QNย JHOLรบHQ ELU HNRQRPLGH HรบLWOLN
VHYL\HVLQL Vย UGย UHELOPHN LoLQ Vย UHNOL UH]HUY VHYL\HVLQL DUWร UPDN JHUHNLU
6ย UHNOL PDOL\HW YH JHoLFL PDOL\HW RODUDN GD ELU D\ร Uร PD JLWPHN Pย PNย QGย U Sรผrekli maliyet toplama maliyetini de iรงeren bir maliyet olurken geรงici
PDOL\HW WUDQVIHU PDOL\HWL LOH |UWย รบPHNWHGLU 1LHKDQV V
g]HOOLNOH YH ยถOX \ร OODUGD \DSร ODQ oDOร รบPDODU JHQHOOHQGLรทLQGH
UH]HUY WDOHEL LOH UH]HUYLQ Iร UVDW PDOL\HWL DUDVร QGD FLGGL ELU LOLรบNL ROGXรทX
RUWD\D NRQXOPXรบWXU %X QHGHQOH \DSร ODFDN RSWLPXP UH]HUY VHYL\HVL
oDOร รบPDODUร QGD Iร UVDW PDOL\HWLQLQ NXOODQร OPDVร ELU JHUHNOLOLN KDOLQH JHOPLรบWLU
%DKPDQL YH %URZQ V
8OXVODUDUDVร UH]HUY ELUoRN QHGHQGHQ GROD\ร ย ONHOHU WDUDIร QGDQ
WDOHS HGLOHQ |QHPOL ELU ILQDQVDO YDUOร NODU Eย Wย Qย Gย U *ย Qย Pย ] NRรบXOODUร QGD
UH]HUY RODUDN EXOXQGXUXODQ ELOHรบHQOHULQ NXOODQร P DODQODUร Qร Q GD DUWPDVร Qร Q
ELU VRQXFX RODUDN JHoPLรบWH VDGHFH LKWL\DW YH SDUD NDUรบร Oร รทร RODUDN WDOHS
HGLOHQ XOXVODUDUDVร UH]HUYOHUH RODQ WDOHS WDOHS IRQNVL\RQXQX ROXรบWXUDQ
GHรทLรบNHQOHULQ VD\ร Vร Qร Q DUWPDVร LOH ELUOLNWH DUWPร รบWร U 'LรทHU WDUDIWDQ ย ONH
PHUNH] EDQNDODUร Qร Q HOOHULQGHNL UH]HUYOHUL EHOOL VHYL\HQLQ ย VWย QH oร NDUPD
JLULรบLPOHULQLQ NDUรบร Vร QGD VRV\DO YH HNRQRPLN ELU WDNร P JHUHNOLOLNOHULQ
ROXรบWXUGXรทX Iร UVDW PDOL\HWOHUL RUWD\D oร NPDNWDGร U %X GXUXPGD PHUNH]
EDQNDODUร Qร Q YH SROLWLND \DSร Fร ODUร Qร Q NDUรบร Vร QD XOXVODUDUDVร UH]HUY WDOHEL YH
PDOL\HWL DUDVร QGD KDVVDV ELU GHQJH NXUPD JHUHNOLOLรทL RUWD\D oร NPDNWDGร U
'g5'h1&h %g/h0
8/86/$5$5$6, 5(=(59 <(7(5/รธ/รธรถรธ 9( 7h5.รธ<( 8<*8/$0$6,
Dรถrdรผncรผ bรถlรผmde anlDWร OGร รทร JLEL ย ONHOHU EHOOL ELU PDOL\HWH
NDWODQPDODUร QD NDUรบร Q oHรบLWOL VHEHSOHUGHQ GROD\ร XOXVODUDUDVร UH]HUY
EXOXQGXUXUODU 'LรทHU WDUDIWDQ KHU ย ONH LoLQ IDUNOร ROPDNOD ELUOLNWH PXWODND
UH]HUY VHYL\HVLQLQ KDQJL DPDoODU GRรทUXOWXVXQGD NXOODQร ODFDรทร Qร Q ELOLQPHVL
|QHP WDรบร PDNWDGร U
8OXVODUDUDVร
UH]HUYOHULQ
NXOODQร P
DPDoODUร
GRรทUXOWXVXQGD
PLNWDUร Qร Q QH NDGDU ROPDVร JHUHNWLรทL Vย UHNOL WDUWร รบร ODQ YH DUDรบWร Uร ODQ ELU
NRQX ROPXรบWXU %LU oRN oDOร รบPDGD ย ONHOHULQ HNRQRPLN GXUXPXQD Gย Q\D
WLFDUHWLQGHNL \HULQH X\JXODGร รทร NXU UHMLPLQH YH ILQDQVDO \DSร Vร QD J|UH
XOXVODUDUDVร UH]HUYOHULQLQ VHYL\HVLQLQ IDUNOร Oร N J|VWHUGLรทL EHOLUWLOPHNWHGLU
*HQHO RODUDN EX NRQXGD \DSร ODQ DNDGHPLN oDOร รบPDODUร Q Eย \ย N E|Oย Pย
XOXVODUDUDVร UH]HUYOHULQ \HWHUOLรทLQLQ YH RSWLPXPOXรทXQXQ WHVSLWLQGH
\RรทXQODรบPร รบWร U
8OXVODUDUDVร WLFDUHW YH SDUD VLVWHPLQGH \DรบDQDQ JHOLรบPHOHU
VRQXFXQGD UH]HUY NDYUDPร Vย UHNOL WDUWร รบร OPDNOD ELUOLNWH UH]HUY \HWHUOLOLรทL YH
RSWLPXP
UH]HUY
VHYL\HVLQLQ
WDULKoHVL
ยถOL
\ร OODUGDQ
|QFH\H
JLWPHPHNWHGLU ยถOL \ร OODUGD ,0) XOXVODUDUDVร SL\DVDODUGD |QHPOL ELU \HU
DOPD\D EDรบODPร รบ EXQXQ GD HWNLVL\OH \ร Oร QGD %LUOHรบPLรบ 0LOOHWOHU
WDUDIร QGDQ UH]HUY \HWHUOLOLรทL NRQXVXQGD ELU oDOร รบPD \DSPD\D GDYHW
HGLOPLรบWLU :LMQKROGV YH .DSWH\Q V %|\OHFH EX NRQXGD \DSร ODQ
oDOร รบPDODU Jย Qย Pย ]H NDGDU GHรทLรบHQ Gย Q\D VLVWHPL LoLQGH NHQGLQL
\HQLOH\HUHN JHOPLรบWLU
8OXVODUDUDVร UH]HUY VHYL\HVL NUL] DQร QGD WDPSRQ J|UHYLQL
\DSDELOPH G|YL] NXUXQX GHVWHNOHPH Gร รบ ERUoODUร NDUรบร ODPD YH PLOOL SDUD\D
RODQ Jย YHQL Vย UGย UHELOPH IRQNVL\RQODUร Qร \HULQH JHWLUPH\H LPNDQ YHUGLรทL
Vย UHFH \HWHUOL VD\ร ODELOLU
%X E|Oย PGH |QFHOLNOH OLWHUDWย UGH XOXVODUDUDVร UH]HUY VHYL\HVLQLQ
ELOLQPHVLQLQ |QHPL YH EXQX HWNLOH\HQ XQVXUODU DQODWร OGร NWDQ VRQUD ย ONHOHU
LoLQ UH]HUY VHYL\HVLQLQ \HWHUOLOLรทLQLQ WHVSLW HGLOPHVLQGH NXOODQร ODQ
\DNODรบร PODU HOH DOร QDFDNWร U %X \DNODรบร PODU VRQXFXQGD HOGH HGLOHFHN
RUDQODU
NXOODQร ODUDN
G|QHPLQGH
7ย UNL\H
XOXVODUDUDVร
UH]HUYOHULQLQ \HWHUOLOLรทL DUDรบWร Uร ODFDNWร U 6RQ RODUDN \ร Oร VRQX LWLEDUร \OD
ย ONHPL] JLEL GDOJDOร G|YL] NXUX VLstemi uygulayan 24 รผlkenin rezerv
\HWHUOLOLN RUDQODUร 7ย UNL\H RUDQODUร \OD NDUรบร ODรบWร Uร ODFDNWร U
8OXVODUDUDVร 5H]HUY 6HYL\HVLQLQ 7HVSLW (GLOPHVLQLQ gQHPL
8OXVODUDUDVร UH]HUY VHYL\HVLQLQ WHVSLW HGLOPHVLQGH LVWHU WDOHS \|QOย
\DQL Iร UVDW PDOL\HWLQLQ NXOODQร OGร รทร ELU PRGHO \DSร OVร Q LVWHU EHOOL
Eย \ย NOย NOHUOH Nร \DVODPD \DSร ODUDN EXOXQPD\D oDOร รบร OVร Q ROPDVร JHUHNHQ
UH]HUY VHYL\HVLQLQ WHVSLW HGLOPHVL KHU ย ONH Doร Vร QGDQ |QHP WDรบร PDNWDGร U
5H]HUY VHYL\HVLQLQ VDSWDQPDVร Qร Q |QHPOL QHGHQOHULQGHQ ELUL PXKWHPHO
qVv
NUL]OHU LoLQ ELU HUNHQ X\DUร VLVWHPL RODUDN NXOODQร ODELOPHVLGLU .UL]OHUL |QOHPH YH HUNHQ X\DUร KDULFLQGH ย ONH LoLQ UH]HUY VHYL\HVLQLQ WHVSLW
HGLOPHVL ELU oRN QHGHQGHQ GROD\ร |QHPOLGLU %XQODU DรบDรทร GD Vร UDODQPร รบWร U
ย *ย Qย Pย ]GH JHOLรบPHNWH RODQ ย ONHOHU LoLQ UHIHUDQV QLWHOLรทLQGH ELU UH]HUY VHYL\HVL NULWHUL ROXรบWXUXODPDPร รบWร U 5H]HUY \HWHUOLOLรทL
NDYUDPร LoLQ \DSร ODQ oDOร รบPDODUร Q \RรทXQOXN ND]DQGร รทร G|QHP
ยถOร YH ยถOL \ร OODUGร U %X oDOร รบPDODU JHQHOGH SDUDVDO WDEDQOร
GHรทLรบNHQOHU LOH \DSร OPร รบ YH Nร VD G|QHPOL VHUPD\H KDUHNHWOHUL
ย ]HULQGH GXUXOPXรบWXU %X NRQXGD JHOLรบHQ Gย Q\DGD J|] |Qย QGH
WXWXODUDN GDKD Jย QFHO ELU \DNODรบร PD LKWL\Do YDUGร U %X QHGHQOH suw
%LUoRN oDOร รบPDGD UH]HUYOHUL LoHUHQ NDUรบร ODรบWร UPDODU YH RUDQODU NXOODQร OPDNWDGร U %XQODUร Q Vร NOร NOD NXOODQร ODQODUร Gร รบ ERUo YH oHรบLWOL SDUD WDEDQODUร Qร Q UH]HUYOHUH RUDQODUร Gร U &DOYR YH 9HODVFR V
SDUD SROLWLNDVร Qร \ย Uย WHQOHULQ NUL]OHULQ \RO DoWร รทร Doร NODUร NDSDPDN iรงin gerekli olabilecek rezerv seviyesini bLOPHOHUL JHUHNPHNWHGLU ย hONHOHULQ UH]HUY VHYL\HOHULQLQ ELOLQPHVL ,0) Doร Vร QGDQ GD oRN |QHPOLGLU 5H]HUY VHYL\HVL ,0) SURJUDPODUร QGD ILQDQVDO Doร N
KHVDSODPDODUร QGD |QHPOL ELU IDNW|U YH )RQ DQODรบPDODUร Qร Q KDFPLQL
EHOLUOHPHGH NXOODQร OPDNWDGร U
ย 5H]HUY VHYL\esi ekonominin durumunu belirlemede รถnemli bir rol
R\QDPDNWDGร U (รทHU Eย \ย N VHUPD\H NDoร รบODUร \DรบDQร \RUVD YH
ROXรบDQ ILQDQVDO Doร N ,0) ND\QDNODUร \OD NDSDWร ODPร \RU YH\D
NDSDWร ODPD\DFDNVD UH]HUY VHYL\HVLQLQ D]DODFDรทร Qร WDKPLQ HWPHN
]RU ROPD\DFDNWร U %XQXQ VRnucunda da รผlke rezervi eriyebilir. Net
XOXVODUDUDVร UH]HUY DOW VHYL\HVLQLQ DOWร QD JHOHELOLU YH ,0)
SHUIRUPDQV NULWHULQLQ DOWร QD JHOLQGLรทLQGHQ GROD\ร YHULOHQ NUHGL\L
NHVHELOLU 6RQXo RODUDN Eย Wย Q \DรบDQDQODUGDQ |]HO VHNW|Uย Q GH
HWNLOHQPHVL NDoร Qร OPD]Gร U :LMQKROGV YH .DSWH\Q V
g]HOOLNOH JHOLรบPHNWH RODQ ย ONHOHU LoLQ ย ONHOHULQ VDKLS ROGXNODUร
UH]HUY VHYL\HOHUL ย ONHOHULQ JHOLรบPLรบ ย ONHOHU DUDVร QD JLUHELOPHVL LoLQ |QHP
WDรบร PDNWDGร U
8OXVODUDUDVร 5H]HUY 6HYL\HVLQL (WNLOH\HQ 8QVXUODU
*ย Qย Pย ]GH D\Qร FRรทUDI\DGD EXOXQDQ D\Qร GLOL NRQXรบDQ EHONL GH
D\Qร N|NOHUGHQ JHOHQ LNL ย ONH ELOH HNRQRPLN RODUDN IDUNOร Oร NODU
VHUJLOHPHNWHGLU <DQ \DQD ROPDVร QD UDรทPHQ $PHULND %LUOHรบLN 'HYOHWOHUL LOH
0HNVLND D\Qร N|NHQGHQ JHOPHVLQH UDรทPHQ $OPDQ\D YH $YXVWXU\D
ELUELUOHULQGHQ HNRQRPLN RODUDN IDUNOร Oร N J|VWHUPHNWHGLU %XQXQ VRQXFX
RODUDN ELU ย ONHGH JHoHUOL RODQ ELU NDYUDP YH\D ELU NRQXGD \DSร ODQ
X\JXODPD VRQXoODUร LWLEDUร \OD IDUNOร Oร N J|VWHUHELOLU
5H]HUY \HWHUOLOLรทL NDYUDPร ย ONHGHQ ย ONH\H GHรทLรบPHNWHGLU g]HOOLNOH
JHOLรบPHNWH RODQ ย ONH HNRQRPLOHUL LoLQ EX NRQX GDKD Vร NOร NOD NDUรบร Pร ]D
oร NPDNWDGร U hONHQLQ HNRQRPLN \DSร Vร X\JXODGร รทร NXU UHMLPL Gร รบ WLFDUHW
X\JXODPDODUร ย ONHQLQ JHOLรบPLรบOLN GHUHFHVLQLQ QH ROGXรทX WRSOXPVDO ELOLQo
VHYL\HVL PHUNH] EDQNDVร Qร Q EXOXQGXรทX NRQXP SDUD YH NXU SROLWLNDODUร JLEL
ELU oRN NDYUDP XOXVODUDUDVร UH]HUY \HWHUOLOLรทLQLQ WHVSLWLQGH |QHPOL URO
R\QDPDNWDGร U
.XU 3ROLWLNDODUร
hONH
WDUDIร QGDQ
\ย Uย Wย OPHNWH
RODQ
G|YL]
NXUX
VLVWHPL
EXOXQGXUXOPDVร JHUHNHQ UH]HUY PLNWDUร Qร GRรทUXGDQ HWNLOH\HQ ELU
NDYUDPGร U =LUD WDP GDOJDOร NXU UHMLPL X\JXOD\DQ ย ONHOHU LoLQ Pย GDKDOH
Jย Gย Vย LOH UH]HUY EXOXQGXUPDQร Q ELU JHUHรทL NDOPD\DFDN EX GD UH]HUY
VHYL\HVLQLQ GDKD DรบDรทร GD RODELOPHVLQH RODQDN YHUHFHNWLU 'LรทHU WDUDIWDQ
X\JXODQDQ NXU ELU SDUDVDO Eย \ย NOย รทH HNRQRPLVL Jย oOย EDรบND ELU ย ONH SDUD
ELULPLQH YH\D ELU NDo ย ONH SDUD ELULPLQLQ ROXรบWXUGXรทX ELU VHSHWH EDรทODQPร รบ
RODELOLU %X GXUXPGD PHUNH] EDQNDVร YHUGLรทL WDDKKย Gย \HULQH JHWLUPHN LoLQ
EDQNDODUDUDVร G|YL] SL\DVDODUร QD Pย GDKDOH HWPHN GXUXPXQGD NDODFDNWร U
%X QHGHQOH UH]HUY VHYL\HVLQLQ \HWHUOLOLรทLQL WHVSLW HGHUNHQ X\JXODQDQ G|YL] kuru sisteminin gรถz รถnรผnde bulundurmak gerekmektedir. %UHWWRQ :RRGV VLVWHPLQLQ o|NPHVLQGHQ VRQUD GLNNDWOHU GDOJDOร
G|YL] NXUX VLVWHPOHUL LoLQGH UH]HUY WDOHELQLQ QDVร O HWNLOHQGLรทLQL WDNLS HWPH\H
\RรทXQODรบPร รบWร U :LMQKROGV YH .DSWH\Q V dย QNย DUWร N VDELW G|YL]
NXUX SROLWLNDVร \HULQL GDOJDOร NXU VLVWHPOHULQH Eร UDNร \RU DQFDN VDELW G|YL]
NXUX VLVWHPLQGH UH]HUYLQ VHUJLOHGLรทL SHUIRUPDQV D] oRN ELOLQPHVLQH
UDรทPHQ GDOJDOร NXU VLVWHPOHUi iรงin bilinmiyordu.
'DOJDOร G|YL] NXUX SROLWLNDVร X\JXOD\DQ VDQD\LOHรบPLรบ ย ONHOHUGH
UH]HUY WDOHEL oRN ID]OD ROPDPDNOD ELUOLNWH DรบDรทร \|QGH ELU WUHQG DOPร รบNHQ
%UHWWRQ :RRGV VLVWHPLQLQ o|NPHVLQH UDรทPHQ VDELW NXU SROLWLNDVร
X\JXOD\DQ JHOLรบPHNWH RODQ SHWURO ihraรง etmeyen รผlkelerde ise rezerv
WDOHELQLQ DUWWร รทร J|Uย OPHNWHGLU +HOOHU YH .KDQ *HOLรบPLรบ ย ONHOHUGH
JHOLรบPHNWH RODQ ย ONHOHUH J|UH GDKD ID]OD ROPDNOD ELUOLNWH GDOJDOร G|YL]
NXUXQD JHoLรบLQ UH]HUY WDOHELQL D]DOWWร รทร \|Qย QGH EXOJXODU RUWD\D
NRQXOPXรบWXU '|YL] NXUX UHMLPL VDELW YH GDOJDOร G|YL] NXUX UHMLPOHULQLQ
DUDVร QGD RODQ ย ONHOHUGH GXUXP Pย GDKDOH Jย Gย Vย Qย Q รบLGGHWLQH EDรทOร
RODUDN GHรทLรบHELOPHNWHGLU 1DDPHK *RRGKDUW
'ร รบD $oร NOร N
hONH HNRQRPLVLQLQ Gร รบD Doร NOร รทร UH]HUY VHYL\HVLQL KDWWD UH]HUY bulundurma gereksinimini belirler. ร lke kendi kendine yetebiliyor ve
HNRQRPLVL Gร รบD NDSDOร \VD XOXVODUDUDVร UH]HUY EXOXQGXUPDVร QD JHUHN
ROPD] oย QNย LWKDODW YH LKUDFDW \DSPD\DFDNWร U %X GXUXPGD |GHPHOHU
GHQJHVL Doร รทร YHUPH\HFHรทLQGHQ |GHPHOHU ELOanรงosunda dengesizlik
\DรบDPD\DFDN YH UH]HUYH LKWL\DFร ROPD\DFDNWร U 'ร รบD NDSDOร Oร รทร Q GLรทHU
VRQXoODUร LVH PLOOL SDUDVร Qร GLรทHU SDUD ELULPOHULQH NDUรบร VDYXQPDVร
JHUHNPH\HFHN YH Gร รบ ERUFD GD LKWL\DFร ROPD\DFDNWร U %XQXQ VRQXFXQGD QH
Pย GDKDOH QH GH Gร รบ ERUo JHri
รถdemeleri
iรงin
rezerve
ihtiyaรง
GX\PD\DFDNWร U $QFDN SUDWLN RODUDN Gร รบD WDPDPHQ NDSDOร ELU HNRQRPL
Gย รบย QPHN LPNDQVร ]Gร U
'LรทHU WDUDIWDQ \DSร ODQ oHรบLWOL oDOร รบPDODUGD oHOLรบNLOL oร NDUร PODU
EXOXQPXรบWXU *HOLรบPLรบ ย ONHOHULQ JHOLรบPHNWH RODQ ย ONHOHUH J|UH UH]HUY
WDOHSOHUL Gร รบ WLFDUHWWHNL GXUXPODUร J|] |Qย QGH DOร QGร รทร QGD |QHPOL IDUNOร Oร NODU
LoHUPHNWHGLU :LMQKROGV YH .DSWH\Q V ยถOL \ร OODUร Q LON \DUร Vร QGD
PH\GDQD JHOHQ ERUo HQGHNVOL NUL]OHUOH %UHWWRQ :RRGV VLVWHPLQLQ DUDVร QGD
oldukรงa benzerlikler bXOXQPDNWDGร U 'ร รบD Doร NOร N YH |GHPHOHU GHQJHVL
Doร NODUร QD RODQ KDVVDVL\HW JHOLรบPHNWH RODQ ย ONHOHU LoLQ DUWPร รบ JHOLรบPLรบ
ย ONHOHU LoLQ D]DOPร รบWร U %XQXQ GD LNL JUXEXQ J|UHFHOL RODUDN XOXVODUDUDVร
SL\DVDODUD XODรบร ODELOLUOLรทL DUDVร QGDNL RUDQVDOOร รทร \DQVร WWร รทร oร NDUร Pร \DSร ODELOLU
/L]RQGR YH 0DWKLHVRQ
*HQHO RODUDN ย ONHOHULQ Gร รบD Doร NOร รทร Qร Q WHVSLW HGLOPHVLQGH
NXOODQร ODQ \DNODรบร P |GHPHOHU ELODQoRVX NDOHPOHULQLQ YH EX NDOHPOHU LoLQGH
|]HOOLNOH PDUMLQDO LWKDODW HรทLOLPLQLQ NXOODQร OPDVร Gร U 0DUMLQDO LWKDODW HรทLOLPL
ย ONH LWKDODWร Qร Q JD\UL VDIL PLOOL YH\D \XUWLoL KDVร OD\D RUDQODQPDVร Gร U 'ร รบD
Doร NOร N LOH UH]HUY WDOHELQLQ DUWPDVร YH\D D]DOPDVร DUDVร QGD ELU LOLรบNLQLQ
ROPDGร รทร Qร VDYXQDQ J|Uย รบOHUGH EXOXQPDNWDGร U %XQODUร Q GD\DQGร NODUร LNL
WHPHO \DNODรบร P YDUGร U 6HUPD\H KDUHNHWOLOLรทLQLQ |GHPHOHU GHQJHVL
Doร NODUร Qร Q KLo ROPD]VD ELU Nร VPร Qร XOXVODUDUDVร SL\DVDODUGDQ ERUoODQDUDN
ILQDQVH HWPH Iร UVDWร Qร YHUPHVL YH WHN EDรบร QD VHUPD\H KDUHNHWOHULQLQ
Nร Uร OJDQOร รทร Q ELU VHEHEL ROPD\DFDรทร WHPHO YDUVD\ร PODUGร U +HOOHU YH .KDQ
<DรบDQDQ VRQ NUL]OHULQ DUGร QGDQ ย ONHOHULQ Gร รบD Doร NOร รทร Qร Q UH]HUY
VHYL\HVLQL HWNLOHGLรทL WDUWร รบPDVร ] RODUDN NDEXO HGLOPHNWHGLU 8OXVODUDUDVร
VHUPD\H\H XODรบร Pร Q NROD\ ROGXรทX JHOLรบPHNWH RODQ ย ONHOHUGH FDUL LรบOHPOHU
GHQJHVL]OLNOHULQL VHUPD\H JLULรบOHUL\OH NDSDWPDN Pย PNย Q RODELOHFHรทLQGHQ
EX ย ONHOHULQ UH]HUY VHYL\HOHUL XODรบร P LPNDQร Nร Vร WOร RODQ ย ONHOHUH J|UH GDKD
DรบDรทร GD RODELOHFHรทL Gย รบย Qย OHELOLU $QFDN XQXWXOPDPDVร JHUHNHQ EX
VHUPD\HQLQ ELU รบRN DQร QGD ย ONHGHQ NDoDELOHFHรทLGLU 1LWHNLP JHoPLรบ
NUL]OHUGH EX \DรบDQPร รบWร U )LVKHU V
8OXVODUDUDVร 5H]HUYOHU รธoLQ <HWHUOLOLN <DNODรบร PODUร
5H]HUY VHYL\HVLQLQ ELOLQPHVL WHN EDรบร QD |QHPOL ELU J|VWHUJH
ROPD\DELOLU 6D\ร VDO ELU GHรทHULQ EXOXQPDVร QGDQ VRQUD EXQXQ DQODPOร
RODUDN
\RUXPODQDELOPHVL
LoLQ
ED]ร
Eย \ย NOย NOHUOH
NDUรบร ODรบWร Uร OPDVร
JHUHNPHNWHGLU %LU oRN oDOร รบPDGD UH]HUY YH GLรทHU HNRQRPLN Eย \ย NOย NOHU
DUDVร QGD ELU RUDQVDOOร N ROXS ROPDGร รทร DUDรบWร Uร OPDNWDGร U $QFDN NDUรบร Pร ]D
oร NDQ KHU Wย UOย Eย \ย NOย รทย NXOODQPDN SUDWLN YH WHRULN DQODPGD Pย PNย Q
GHรทLOGLU
5H]HUY VHYL\HVL KDNNร QGD \DSร ODQ LNL IDUNOร oDOร รบPDGDQ LONLQH J|UH
UH]HUY VHYL\HVLQLQ PDUMLQDO ID\GDVร Qร Q PDUMLQDO PDOL\HWLQH HรบLW ROGXรทX
QRNWD +HOOHU GLรทHULQH J|UH LVH ยณ%D\DQ 0DFKOXSยถXQ (OELVH 'RODEร Teorisiโ dir. Machlup teorisine gรถre, rezervin belli bir รผst seviyesi yoktur,
oย QNย SDUD SROLWLNDVร Qร \ย Uย WHQ RWRULWHOHU UH]HUY VHYL\HOHULQLQ DUWPร รบ
ROPDVร QGDQ oHNLQPH] Vย UHNOL UH]HUY VHYL\HOHULQL \ย NVHOWPH\H oDOร รบร UODU
%LUG YH 5DMDQ V
'LรทHU WDUDIWDQ UH]HUY VHYL\HVL \ย NVHN RODQ ย ONHOHU ILQDQVDO
krizlerin etkilerinden, rezerv seviyesi nispeten az olan รผlkelere oranla daha
oDEXN oร NPร รบODUGร U %X NUL]OHUGHQ oร NDUWร ODELOHFHN HQ |QHPOL VRQXo
JHOLรบPHNWH RODQ ย ONHOHU LoLQ UH]HUY VHYL\HVLQLQ NUL] |QFHNLQGHQ GDKD ID]OD
ROPDVร JHUHNOLOLรทLGLU )LVFKHU
8OXVODUDUDVร UH]HUYOHU NRQXVX LoLQGH UH]HUY \HWHUOLOLN VHYL\HVL HQ
ID]OD WDUWร รบร ODQ NDYUDPGร U 5H]HUY \HWHUOLOLรทL LOH LOJLOL oDOร รบPDODUGD LVH ย ONH
UH]HUY VHYL\HVLQLQ JHQHOGH ED]ร SDUDVDO Eย \ย NOย NOHUOH ย ONHQLQ LWKDODW YH
Gร รบ ERUo UDNDPODUร LOH NDUรบร ODรบWร UPDVร Vร NoD UDVWODQDQ \|QWHPOHUGLU $QFDN
UH]HUY \HWHUOLOLรทL NRQXVXQGD \DรบDQDQ HQ |QHPOL Vร Nร QWร UH]HUY \HWHUOLOLรทL
NDYUDPร LOH LOJLOL OLWHUDWย Uย Q oRรทXQXQ \ร Oร QGDQ |QFH \DSร OPร รบ ROPDVร Gร U
:LMQKROGV YH .DSWH\Q 5H]HUY \HWHUOLOLรทL NRQXVXQGD \DSร ODQ
X\JXODPDOร DUDรบWร UPDODUGDQ ELU JHQHOOHPH \DSร OGร รทร QGD SDUDVDO WDEDQ Gร รบ
WLFDUHW ELOHรบHQOHUL YH Gร รบ ERUo VWRNX ย ]HULQGH \RรทXQOXN J|VWHUGLรทL GLNNDW
oHNPHNWHGLU 1LWHNLP WDUDIร Pร ]FD \DSร ODQ YH DOWร QFร E|Oย PGH VXQXODQ similasyon modelinde bu bรผyย NOย NOHULQ Wย Pย NXOODQร OPร รบWร U 3DUDVDO 7DEDQ <DNODรบร Pร
5H]HUY oDOร รบPDODUร Qร Q EDรบODQJร Fร Qร ROXรบWXUDQ NDYUDP RODUDN
UH]HUY VHYL\HVLQLQ SDUDVDO Eย \ย NOย NOHUOH NDUรบร ODรบWร Uร OPDVร NDUรบร Pร ]D
oร NPDNWDGร U 5H]HUYLQ SDUDVDO Eย \ย NOย NOHUOH NDUรบร ODรบWร Uร OPDVร \OD EHUDEHU
UH]HUY \HWHUOLOLรทL NDYUDPร GD WDUWร รบร OPD\D EDรบODQPร รบWร U 3DUDVDO WDEDQ
\DNODรบร Pร QGD ย ONH UH]HUY VHYL\HVL JHQHOGH JHQLรบ SDUD WDEDQร \OD
NDUรบร ODรบWร Uร Oร S VHYL\HQLQ \HWHUOL ROXS ROPDGร รทร \RUXPODQPDNWDGร U 5HHG\
V 8OXVODUDUDVร UH]HUY \HWHUOLOLรทL X\JXODPDODUร QGD JHQHO
RODUDN 0 < JHQLรบ SDUD WDEDQร NXOODQร OPร รบWร U Gร รบVDO
%X \DNODรบร Pร Q HQ |QHPOL HNVLNOLรทL Gย Q\D WLFDUHWL QHGHQL\OH JHOLรบPHOHUGHQ
ย ONHQLQ
HWNLOHQPH\HFHรทLQLQ
YDUVD\ร OPDVร Gร U
.DUรบร ODรบWร UPDGD ย ONHQLQ VDGHFH LoVHO ELU GLQDPLรทL RODQ JHQLรบ SDUD WDEDQร
NXOODQร OPDNWDGร U %X GXUXP GD Jย Qย Pย ] NRรบXOODUร QGD ย ONHQLQ UH]HUY
VHYL\HVLQLQ |Ooย OPHVLQGH |QHPOL RODQ Gร รบ WLFDUHW YH Gร รบ ERUo VWRNX LOH LOJLOL
Eย \ย NOย NOHU J|] DUGร HGLOPHNWHGLU
3DUDVDO WDEDQOร UH]HUY VHYL\HVL \DNODรบร Pร SRWDnsiyel yurtiรงi
ELUH\OHULQ \HUHO SDUDGDQ NDoร รบODUร Qร GLNNDWH DODQ ELU \DNODรบร PGร U 3DUD
WDOHELQGHNL YRODWLOLWH \D GD EDQNDFร Oร N VLVWHPLQLQ ]D\ร I ROGXรทX ย ONHOHUGH
VHUPD\H NDoร รบ LKWLPDOL ID]OD ROPDNWDGร U 6|] NRQXVX \DNODรบร P EX GXUXPGD
olan รผlkeler iรงin kullDQร ODELOHFHN ELU J|VWHUJHGLU 8OXVODUDUDVร UH]HUYOHULQ
SDUD WDEDQร LOH NDUรบร ODรบWร Uร OPDVร LVH JHQHOOLNOH Jย Qย Pย ]GH SDUD NXUXOX
SROLWLNDVร X\JXOD\DQ ย ONHOHU WDUDIร QGDQ NXOODQร OPDNWDGร U ,0) V รธWKDODW <DNODรบร Pร
7HPHO RODUDN EDNร OGร รทร QGD LWKDODW \DNODรบร Pร XOXVODUDUDVร
UH]HUYOHULQ \ร OOร N LWKDODW KDFPL LOH NDUรบร ODรบWร Uร ODUDN \HWHUOLOLรทLQLQ |Ooย OPHVLQH
GD\DQPDNWDGร U <DEDQFร ND\QDNOร JLULรบ YH \XUWLoLQGHQ oร Nร รบ ROPDNVร ]ร Q
ย ONHQLQ EHOOL ELU G|QHP ER\XQFD LWKDODWร Qร NDUรบร OD\DELOHFHรทL NDGDU UH]HUY
EXOXQGXUPDVร Qร VDYXQPDNWDGร U 5H]HUYLQ LWKDODW LOH NDUรบร ODรบWร UPDVร
|]HOOLNOH \DEDQFร VHUPD\H KDUHNHWOHULQLQ D] ROGXรทX YH JHOLรบLPLQL
WDPDPODPDPร รบ ย ONHOHU LoLQ |QHPOL ELU \DNODรบร PGร U :LMQKROGV YH .DSWH\Q
*ย Qย Pย ]GH WHN EDรบร QD EX \DNODรบร Pร UH]HUY VHYL\HVLQLQ
\HWHUOLOLรทLQGH X\JXOD\DQ ย ONH VD\ร Vร oRN D]Gร U %XQXQ WHPHO QHGHQL LVH
JOREDOOHรบPH VRQXFXQGD XOXVODUDUDVร WLFDUHWH Vร Qร UODUร NDSDWPDQร Q
QHUHGH\VH LPNDQVร ] ROPDVร Gร U
รธWKDODW \DNODรบร Pร Qร Q JHoPLรบLQH EDNร ODFDN ROXUVD EX \DNODรบร Pร Q LON
GHID รธNLQFL 'ย Q\D 6DYDรบร ยถQร Q DUGร QGDQ WDUWร รบร OPD\D EDรบODQGร รทร Qร
V|\OH\HELOLUL] g]HOOLNOH $PHULNDยถGD \DรบDQDQ %ย \ย N 'HSUHV\RQ VDYDรบ
VRQUDVร Qร Q HNRQRPLN HWNLOHUL YH \HQL Gย Q\D Gย ]HQL VD\HVLQGH UH]HUY
NDYUDPร WHNUDU Jย QGHPH JHOPLรบWLU %XQODUร Q \DQร QGD .H\QHVยถLQ NXUPD\D
oDOร รบWร รทร ,0) PRGHOLQGH ย ONHOHULQ ,0) VLVWHPL GDKLOLQGH R\ YHUPH ,0)
ND\QDNODUร Qร NXOODQPDGDNL Dรทร UOร รทร Qร VDSWDPDGD NXOODQร ODFDN EHรบ
GHรทLรบNHQGHQ ELULVL R ย ONHQLQ LKUDFDW Eย \ย NOย รทย ROPXรบ EX GD LWKDODW
\DNODรบร Pร Qร Q WHPHOLQL ROXรบWXUPXรบWXU :LMQKROGV YH .DSWH\Q V
7ULIILQ .H\QHVยถLQ XOXVODUDUDVร UH]HUYOHU LOH LKUDFDW DUDVร QGD
LOLรบNL ROGXรทXQX LOHUL Vย UPHVLQGHQ VRQUD UH]HUY WDOHELQL LWKDODW LOH LOLรบNLOHQGLUPLรบWLU 5H]HUY WDOHELQLQ QRUPDO RODUDN WLFDUHWOH D\Qร GRรทUXOWXGD
KDUHNHW HWPHVLQLQ EHNOHQPHVLQL EXQXQ VRQXFXQGD GD UH]HUY LWKDODW
RUDQร Qร Q UH]HUY \HWHUOLOLรทLQLQ |Ooย OPHVLQGH NXOODQร ODELOHFHรทLQL VDYXQPXรบWXU
'DKD VRQUD \DSร ODQ oDOร รบPDODUGD EDVLW RODUDN HOH DOร QDQ LWKDODW
\DNODรบร Pร JHOLรบWLULOPLรบ YH EX \DNODรบร P LoLQGH UH]HUY \HWHUOLOLรทLQLQ
รถlรงย OPHVLQGH LWKDODW UDNDPODUร QD HN RODUDN |GHPHOHU GHQJHVL oHรบLWOLOLรทL
LWKDODWร Q PDUMLQDO HรทLOLPL YH UH]HUYLQ Iร UVDW PDOL\HWL GH NXOODQร OPD\D
EDรบODQPร รบWร U
'ร รบ WLFDUHWLQ |GHPHOHU ELODQoRVXQXQ HQ Eย \ย N NDOHPL ROGXรทX
EXQGDQ GROD\ร UH]HUYLQ ย ONHQLQ WLFDUHW UDNDPODUร LOH NDUรบร ODรบWร Uร OPDVร Qร Q
GRรทDO ROGXรทX EHOLUWLOPHNWHGLU %XQXQ LVH WHN EDรบร QD ELU J|VWHUJH
RODPD\DFDรทร YH VDGHFH |Q ELU J|VWHUJH RODELOHFHรทL YXUJXODQPร รบWร U
:LMQKROGV YH .DSWH\Q
Ancak, en uygun rezerv seviyesinin tespit edilmesi iรงin sadecH ELU
\DNODรบร Pร Q NXOODQร OPDVร \HWHUOL GHรทLOGLU 7HN ELU RUDQ NXOODQร ODUDN \DSร ODQ ELU
\DNODรบร P Jย Qย Pย ] VLVWHPLQGH \HWHUOL ROPD\DFDNWร U 'ROD\ร Vร \OD UH]HUY seviyesinin sadece ithalat seviyesi ile รถlรงรผlmesi yeterli olmayabilir. Bunun
WHPHO QHGHQL LVH UH]HUY WDOHELQLQ |GHPHOHU GHQJHVL Doร รทร Qร NDSDWPD
PDOL\HWL UH]HUYL WXWPD PDOL\HWL YH UH]HUY LKWL\DFร QD QHGHQ RODQ GXUXPXQ
รบLGGHWOHQPH LKWLPDOLQLQ GH UH]HUY VHYL\HVL LoLQ |QHPOL ROPDVร Gร U +HOOHU
*HQHO RODUDN EDNร OGร รทร QGD UH]HUY \HWHUOLOLรทLQLQ LWKDODW LOH WHVSLW
qVx
HGLOHELOPHVLQGH SDUDVDO \DNODรบร PGDQ IDUNOร RODUDN ELU UHIHUDQV EXOPDN ROGXNoD Jย oWย U 3DUDVDO WDEDQGD NXOODQร ODQ NDYUDP ย ONHQLQ JHQLรบ SDUD
WDEDQร LNHQ LWKDODW \DNODรบร Pร QGD ย ONHQLQ LWKDODWร Qร Q DOร QDFDรทร SHUL\RW LoLQ
oHรบLWOL J|Uย รบOHU EXOXQPDNWDGร U
รธWKDODW \DNODรบร Pร QD OLWHUDWย UGH \DSร ODQ oDOร รบPDODU ร รบร รทร QGD
EDNร OGร รทร QGD NRQX\X JHQHOOHUVHN ย o DQD UHIHUDQVWDQ V|] HGHELOLUL]
5H]HUYLQ \ร OOร N LWKDODWร Q \ย ]GH ยถLQL NDUรบร ODPDVร %X \DNODรบร PGD LVH XOXVODUDUDVร UH]HUYOHULQ ย ONHQLQ D\Oร N LWKDODWร NDUรบร OD\DFDN
Gย ]H\GH ROPDVร JHUHNPHNWHGLU 7ULIILQ
5H]HUYLQ LWKDODWร \ย ]GH LOD \ย ]GH DUDVร QGD NDUรบร ODPDVร %X \DNODรบร PGD XOXVODUDUDVร UH]HUYOHULQ \DNODรบร N LOD D\Oร N LWKDODW
PLNWDUร Qร NDUรบร ODPDVร JHUHNWLรทL |QH Vย Uย OPHNWHGLU :LOOLDPVRQ
suy %HQFKPDUN
ho D\Oร N LWKDODWOD UH]HUYLQ NDUรบร ODรบWร Uร OPDVร %X \DNODรบร P KDOHQ ,0) WDUDIร QGDQ ย ONHQLQ UH]HUY \HWHUOLOLรทL LoLQ NXOODQร ODQ \DNODรบร PGร U %XQD
J|UH UH]HUY VHYL\HVLQLQ \ร OOร N LWKDODW UDNDPร Qร Q \ย ]GH ยถLQL
NDUรบร ODPDVร \HWHUOL ROPDNWDGร U 0RYFKDQ V :LMQKROGV YH
.DSWH\Q
*|Uย OGย รทย JLEL UH]HUY LWKDODW RUDQร LoLQ UH]HUY \HWHUOLOLรทL \|Qย QGH
NXOODQร ODQ
\DNODรบร PODU
oHรบLWOLOLN
J|VWHUPHNWHGLU
$QFDN
HQ
VRQ
X\JXODPDODUGDQ ELUL ROPDVร YH ,0) WDUDIร QGDQ NXOODQร Oร \RU ROPDVร QGDQ
hareketle gรผnรผmรผzdeki eรบLN GHรทHUL \ร OOร N LWKDODW WRSODPร Qร Q \ย ]GH ยถL
EDรบND ELU LIDGH LOH ย o D\Oร N LWKDODW PLNWDUร Gร U 'ROD\ร Vร \OD JHQHO RODUDN ย ONH
UH]HUY VHYL\HVL \ร OOร N LWKDODWร Q \ย ]GH ยถยถLQL NDUรบร OD\DELOL\RUVD R ย ONHQLQ
UH]HUY VHYL\HVL LWKDODW Doร Vร QGDQ \HWHUOLGLU GHQLOHELOLU 'ร รบ %RUo <DNODรบร Pร
'ร รบ ERUo \DNODรบร Pร UH]HUY \HWHUOLOLรทLQLQ VDSWDQPDVร QGD |]HOOLNOH
$V\D .UL]L VRQUDVร QGD RUWD\D oร NDQ ELU NDYUDP RODUDN NDUรบร Pร ]D
oร NPDNWDGร U %X \DNODรบร P XOXVODUDUDVร UH]HUY VHYL\HVLQLQ Gร รบ ERUo VWRNX LOH
NDUรบร ODรบWร Uร ODUDN UH]HUY \HWHUOLOLรทLQLQ EXOXQPDVร Gร U $QFDN NDUรบร ODรบWร UPD\ร
\DSDUNHQ NDUรบร Pร ]D oร NDQ HQ |QHPOL SUREOHP Gร รบ ERUFX LIDGH HGHQ NULWHULQ
WHVSLW HGLOPHVLGLU
$V\D NUL]L JHOLรบPHNWH RODQ ย ONHOHU LoLQ UH]HUYOHULQL QDVร O
yรถnettikleri konusuna รถzen gรถstermeleri geUHNOLOLรทLQL RUWD\D NR\PXรบWXU
$QFDN VDGHFH L\L ELU UH]HUY \|QHWLP VWUDWHMLVL WHN EDรบร QD \HWHUOL GHรทLOGLU
g]HOOLNOH G|YL] UH]HUYOHUL oHรบLWOLOLN J|VWHUHQ Gร รบVDO รบRNODUร Q JHOLรบPHNWH RODQ รผlke ekonomilerine olan etkilerini minimuma indirmek iรงin รผlkenin sahLS
ROGXรทX SDVLI YH G|YL] UH]HUYOHUL Gร รบร QGD NDODQ UH]HUY NDOHPOHUL LOH Hรบ
Jย Gย POย RODUDN NXOODQร OPDOร Gร U *UHHQVSDQ V 'ROD\ร Vร \OD
NXOODQร ODFDN UH]HUY VHYL\HVLQLQ WHVSLW HGLOPHVLQGH JHOLรบPHNWH RODQ ย ONHOHU
LoLQ Gร รบ ERUo VWRNX EHOLUOH\LFL ELU NDYUDP RODUDN NXOODQร ODELOLU
'ร รบ ERUo JHQLรบ ELU NDYUDPGร U YH EX QHGHQOH EX \DNODรบร PGD KDQJL
ERUo JUXEXQXQ YH QH RUDQGD NXOODQร ODFDรทร Qร Q WHVSLW HGLOPHVL
JHUHNPHNWHGLU 'ร รบ ERUFX ย o DQD EDรบOร N DOWร QGD WRSODUVDN EXQODU Nร VD RUWD
YH X]XQ YDGHOL Gร รบ ERUo NDYUDPODUร Gร U 5H]HUY \HWHUOLOLรทL WHVSLWLQGH
NXOODQร ODQร LVH .ร VD 9DGHOL 'ร รบ %RUoODU .9'% ROXS YDGHVL ELU \ร OGDQ GDKD
D] RODQ ERUoODUร NDSVDPDNWDGร U
*HOLรบPHNWH RODQ ย ONH HNRQRPLOHULQLQ VRQ \ร OODUGD VHUPD\H
KDUHNHWOHULQH PDUX] NDOPDODUร QGDQ GROD\ร EX NDYUDPD RODQ LOJL L\LFH
DUWPร รบWร U %XQGDQ GROD\ร GD UH]HUYLQ Nร VD G|QHPOL Gร รบ ERUo UDNDPODUร LOH
RODQ LOLรบNLVL |QHP ND]DQPร รบWร U 5H]HUY Gร รบ ERUo RUDQร XOXVODUDUDVร ILQDQVDO
SL\DVDODUGDQ ERUo DODQ ย ONH HNRQRPLOHUL LoLQ NXOODQร ODELOHFHN ELU RUDQ
RODUDN NDUรบร Pร ]D oร NPDNWDGร U *ย Qย Pย ]GH Nร VD G|QHPOL Gร รบ ERUo LKWL\DFร
RODQ ย ONHOHU JHQHOGH JHOLรบPHNWH RODQ ย ONHOHU ROXS EX ย ONHOHULQ
HNRQRPLOHULQGH |QHPOL ELU Eย \ย NOย รทย ROXรบWXUPDNWDGร U 'ROD\ร Vร \OD Gร รบ ERUo
\DNODรบร Pร Qร Q UH]HUY \HWHUOLOLรทLQGH NXOODQร OPDVร GRรทDOGร U
ร lkenin OLNLGLWHVL QH NDGDU ID]OD ROXUVD ]D\ร I \XUWLoL \DSร GDQ
ND\QDNODQDQ Gร รบVDO รบRNODUD RODQ Nร Uร OJDQOร รทร R NDGDU D] ROPDNWDGร U %XQXQ
VRQXFXQGD GD ย ONHQLQ WRSODP Nร VD YDGHOL Gร รบ ERUFX NDUรบร OD\DFDN NDGDU
UH]HUY EXOXQGXUPDVร JHUHNPHNWHGLU %XVVL UH YH 0XOGHU $QFDN EXUDGD XQXWXODPDPDVร JHUHNHQ ELU QRNWD G|YL] NXUXQXQ Dรบร Uร GHรทHUOL
ROPDPDVร YH FDUL LรบOHPOHU Doร รทร Qร Q NDWODQร ODELOLU ROPDVร Gร U :LMQKROGV YH
.DSWH\Q V
.ร VD YDGHOL Gร รบ ERUo \DNODรบร Pร ELU ย ONHQLQ JHOHFHN \ร OGD
\XUWGร รบร QGDQ ERUoODQPDPDVร Qร Q ย ONH\L QDVร O HWNLOHGLรทLQL J|VWHUPHVL
QHGHQL\OH |QHPOL ROXS VHUPD\H SL\DVDODUร QD XODรบร Pร ]RU RODQ ย ONHOHU LoLQ
NXOODQร ODELOHFHN ELU \DNODรบร PGร U ,0) V
5H]HUY 'ร รบ %RUo RUDQร LOH \DSร ODQ oDOร รบPDODU oHรบLWOLOLN J|VWHUPHNOH
ELUOLNWH EX NRQXGD ELU DQD J|Uย รบ ROXรบPXรบWXU %X \DNODรบร Pร Q oร Nร รบ QRNWDVร
%RQQยถGD \DSร ODQ * 6HPLQHULยถQGH $UMDQWLQ HVNL +D]LQH %DNDQร RODQ
3DEOR *XLGRWWLยถQLQ \DSWร รทร NRQXรบPDGร U %X NRQXรบPDGD *XLGRWWL ย ONHOHULQ
ELU \ร O ER\XQFD \XUWGร รบร QGDQ \HQL ERUo DOPDNVร ]ร Q ILQDQVDO \DSร ODUร Qร
Vย UGย UHFHN รบHNLOGH VDKLS ROGXNODUร Gร รบ YDUOร NODUร Qร EXUDGD NDVWHGLOHQ
XOXVODUDUDVร UH]HUYOHUGLU YH ERUoODUร Qร \|QHWHELOPHOHUL JHUHNWLรทLQL
|QHUPHVLGLU *UHHQVSDQ %X \DNODรบร P *XLGRWWL NXUDOร RODUDN LIDGH
HGLOPHNWHGLU
6|] NRQXVX \DNODรบร P NXOODQร ODELOHFHN RODQ G|YL] UH]HUY
VHYL\HVLQLQ ELU \ร OOร N |GHPH SODQร LoLQGH SURJUDPODQPร รบ \DEDQFร SDUD
FLQVLQGHQ Gร รบ ERUo PLNWDUร Qร Q DPRUWLVPDQร QGDQ GDKD ID]OD ROPDVร
JHUHNWLรทLQL LIDGH HWPHNWHGLU gQHPOL ELU QRNWD LVH V|] NRQXVX ERUoODUร Q
รงevrilmesi deรทLO |GHQPHVLGLU 'ROD\ร Vร \OD KHP IDL] KHP GH DQDSDUD ERUo รถdemeleri kastedilmektedir. *XLGRWWL NXUDOร *UHHQVSDQ WDUDIร QGDQ LNL \|QGHQ
JHOLรบWLULOPLรบWLU
ย hONHQLQ Gร รบ ERUo NDOHPOHULQLQ RUWDODPD YDGHVLQLQ WDQร PODQPร รบ ELU EDVDPDรทร Q ย VWย QGH EXQXQGD ย o \ร O ROPDVร
ย %X \DNODรบร P LoLQ ELU OLNLGLWH ULVNL VWDQGDUGร QD LKWL\Do GX\XOPDVร Gร U %X VWDQGDUW DOWร QGD ย ONHQLQ Gร รบ OLNLGLWH SR]LV\RQX RODVร ELU oRN
VRQXoODUร KHVDSODPร รบ RODFDNWร U %X VD\HGH X\JXQ UH]HUY VHYL\HVL
ELU \ร O ER\XQFD Gร รบ ERUo DOPDNVร ]ร Q JHUHNOL RODQ OLNLGLWH\L VDรทODPร รบ
ROXU
%X LNL KXVXVD UDรทPHQ 5H]HUY 'ร รบ %RUo RUDQร Qร Q KDOHQ HNVLN NDODQ
QRNWDODUร ROGXรทX V|\OHQPHNWHGLU %X J|Uย รบOHULQ HQ |QHPOL HNVLNOLรทL ย ONH
UH]HUYOHUL Doร Vร QGDQ VDGHFH Gร รบVDO VHUPD\H NDoร รบODUร Qร Q Gย รบย Qย OPHVLGLU Halbuki,
รผlke
yeUOHรบLNOHULQLQ GH ELU
VHUPD\H NDoร UPD LKWLPDOL
EXOXQPDNWDGร U %XQXQOD ELUOLNWH SUDWLN RODELOLUOLรทL VDรทODPDN LoLQ OLNLGLWH
VWDQGDUGร Qร Q JHWLULOPLรบ ROPDVร Gร U :LMQKROGV YH .DSWH\Q V
5H]HUY \HWHUOLOLรทLQLQ SDUD WDEDQร LWKDODW YH Gร รบ ERUo UDNDPODUร \OD
NDUรบร ODรบWร Uร OPDVร ]DPDQ LoLQGH GHรทLรบLNOLN J|VWHUPHNWHGLU *ย Qย Pย ]
NRรบXOODUร QGD \DNODรบร PODUร Q VDGHFH ELULQH EDNDUDN UH]HUYLQ \HWHUOLOLรทLQLQ
NRQWURO HGLOPHVL \HWHUVL] RODELOLU %X QHGHQOH NDUPD \DNODรบร PODUร GD
LQFHOHPHN JHUHNPHNWHGLU
.DUPD <DNODรบร PODU
*HOLรบHQ WLFDUHW HNRQRPLN oHรบLWOLOLN YH ย ONHOHULQ HWNLOHรบLPLQLQ
DUWPDVร ย ONH UH]HUYLQLQ WHN Eย \ย NOย NOH NDUรบร ODรบWร Uร OPDVร Qร \HWHUVL] KDOH
JHWLUPLรบWLU *ย Qย Pย ]GH UH]HUY \HWHUOLOLรทLQLQ VDSWDQPDVร QGD ELUGHQ ID]OD
Eย \ย NOย NOH NDUรบร ODรบWร Uร OPDVร \ROX GLNNDWH DOร QPDNWDGร U
.DUPD \DNODรบร P RODUDN QLWHOHQGLULOHELOHFHN oDOร รบPDODU LoLQGH
:LMQKROGV YH .DSWH\Q WDUDIร QGDQ \DSร ODQร ELU oRN ย ONH LoLQ UH]HUY
\HWHUOLOLรทLQLQ VDSWDQPDVร QGD |]HOOLNOH NUL] VRQUDVร QGD JHOLรบPHNWH RODQ
ย ONHOHU WDUDIร QGDQ EHQLPVHQPLรบWLU 0RYFKDQ <DNODรบร PGD ย ONHQLQ
LWKDODW \DNODรบร Pร J|] |Qย QGH EXOXQGXUXOPDPร รบ ROXS ย o DรบDPDOร RODUDN
ย ONHOHU LoLQ \HWHUOL RODFDN UH]HUY VHYL\HOHUL KHVDSODQPD\D oDOร รบร OPร รบWร U รธON
RODUDN ย ONHQLQ KHU NRรบXOGD .9'%ยถODUร Qร |GH\HELOPHVL JHUHNWLรทLQGHQ \ROD
oร NDUDN .9'%ยถODUร Q Wย Pย YH SDUD WDEDQร Qร Q EHOOL Nร VPร Qร Q WRSODPร NDGDU
UH]HUYH VDKLS RODQ ย ONHQLQ \HWHUOL UH]HUYH VDKLS ROGXรทX EHOLUWLOPHNWHGLU
7DEOR ยถGH :LMQKROGV YH .DSWH\Q V WDUDIร QGDQ
\DSร ODQ YH : . \DNODรบร Pร DGร YHULOHQ oDOร รบPD VRQXQGD HOGH HGLOHQ EXOJXODU
gรถsterilmektedir. W . KHVDSODPDVร QGD ย ONH UH]HUYOHULQLQ \HWHUOLOLรทLQLQ
WHVSLW HGLOPHVLQGH SDUD WDEDQร X\JXODPDGDNL G|YL] NXUX VLVWHPL ย ONH ULVNL
YH Nร VD YDGHOL Gร รบ ERUoODU NXOODQร OPร รบWร U
.9'% hONHOHULQ Nร VD YDGHOL Gร รบ ERUo VWRNODUร Qร Q Wย Pย \DQL ELU \ร OD NDGDU RODQ Gร รบ ERUo WRSODPODUร DOร QPร รบWร U
3DUD 7DEDQร $UDOร รทร hONHQLQ SDUD WDEDQร LoLQ ELU DUDOร N KHVDSODQPDNWDGร U hONHQLQ 0 < UDNDPODUร WRSODPร DOร QPร รบ
GDOJDOร G|YL] NXUX YH \D SDUD NXUXOX VLVWHPL X\JXOD\DQ ย ONHOHU
iรงin alW Vร Qร U 0 ยถQLQ \ย ]GH ยถL ย VW Vร Qร U \ย ]GH ยถX RODUDN
KHVDSODQPร รบWร U 6DELW NXU VLVWHPL X\JXOD\DQ ย ONHOHU LoLQ SDUD
WDEDQร RUDQร DUDOร รทร Qร Q DOW Vร Qร Uร LoLQ 0 ยถQLQ \ย ]GH ยถX ย VW
Vร Qร U LoLQVH \ย ]GH ยถVL NXOODQร OPร รบWร U
ร lke Risk Endeksi: ร lkenin risk endeksi iรงinse The Ecomomist
GHUJLVLQLQ \D\ร QODGร รทร ย ONH ULVN HQGHNVL NXOODQร OPร รบWร U %X RUDQ
LOH DUDVร QGD ROXS ยถH \DNODรบร OGร NoD ย ONHQLQ ULVNL
DUWPDNWDGร U
<HWHUOL 5H]HUY $UDOร รทร hONHQLQ UH]HUY \HWHUOLOLรทL DUDOร รทร KHVDSODPDVร QGD SDUD WDEDQร DUDOร NODUร ile
รผlke
riski
oDUSÕOPDNWD EXQD .9'% HNOHQPHNWHGLU %XQXQ VRQXFXQGD
ONH LoLQ UH]HUY \HWHUOLOL÷L LoLQ DOW YH VW VÕQÕUODU RUWD\D
oÕNPDNWDGÕU
z {
7$%/2 h/.(/(5ø1 <(7(5/ø 9( *(5d(. 5(=(59 6(9ø<(/(5ø
.9'% 'DOJDOÕ .XU
D
3DUD 7DEDQÕ $UDOÕ÷Õ
E
%UH]LO\D ùLOL .RORPEL\D +LQGLVWDQ (QGRQH]\D .RUH 0HNVLND 3HUX )LOLSLQOHU 3RORQ\D 5XV )HGHUDV\RQX Güney Afrika 7D\ODQG
|5}$~ ~ | } ~ ~ }$~ ~ ~ }$~ ~ } }9 ~ }$}$~ X ~ | }$~ |5~ ~ | ~ }T|5~ X ~ $ ~ ~ } ~ ~ ~ }$~ ~ } ~ | |5~ ~ ~ ~ } } ~ } }$~ ~ }T|5~ ~ ~ } ~ ~ }9 ~ | $ 3 $ -¡ ¢ ¡ £ ¤X :¥ ¡)¦-¡ § ¨ © ª !|5~ }«}T| ~ ) X $ ~ | Çin ~ ~ ) ~ Çek Cumhuriyeti ~ } ~ }; |5~ 0DFDULVWDQ ~ } ~ ) } ~ 0DOH]\D X ~ ~ ) }9 ~ | Türkiye ~ }!~ ) ~ Venezüella ³5¡ ª ¡ ¨ © ªH© © |X ~ | ~ ) ~ $UMDQWLQ $ ~ µ}8 ~ ) ¶ $ ~ +RQJ .RQJ
.D\QDN :LMQKROGV YH .DSWH\Q V
hONH 5LVNL
<HWHUOL 5H]HUY $UDOÕ÷Õ
~ X ~ } ~ X ~ | ~ } ~ $ ~ } ~ $ ~ | ~ X ~ X ~ $ ~ |
| ~ | = X ~ ~ ~ ~ ~ }T|5~ 3}8 ~ !|5~ ' ~ | }$~ = $ ~ X ~ = X ~ } ~ } ~ }9 ~ 3}X}!~ ~ }8 ~ }9 ~ }8 ~ } ~ }8 ~ }9 ~ 5}!~
:|5~ }T|5~ | ~ ! ~ $ ~ | :|5~ }$~ ~ }9 ~ !|5~ ~ ~ | :|5~ }
~ | ¬ ! ~ }T| ~ ~ $ ~ ® ~ ~ | ~ ® ~ ~ $ ¯} ~ }° ±}8 ~ } ~ X ² X ~ }° X ~ ~ !| ~ ® ~
}8 $ ~ } ~ }$}$~ $ ~ X ~ } ~
~ X ´| ~ | ~ ~ X · $ ~ 5}9 X ~
$ ~ ! ~
F D E[F
*HUoHN 5H]HUY 6HYL\HVL
H
7DEOR ¶GH J|U OG ÷ GDOJDOÕ G|YL] NXUX VLVWHPL X\JXOD\DQ
ONHOHU DUDVÕQGD %UH]LO\D 5XV\D )HGHUDV\RQX YH * QH\ $IULND¶QÕQ G|YL]
UH]HUYOHULQLQ \HWHUVL] ROGX÷X J|U OPHNWHGLU <|QHWLPOL GDOJDOÕ YH\D VDELW
G|YL] NXUX X\JXOD\DQ ONHOHU DUDVÕQGD VDGHFH 7 UNL\H¶QLQ YH SDUD NXUXOX sistemi uygulayan Hong Kong ve Arjantin’in rezerv seviyelerinin yetersiz s¸
7DEOR ¶GH NXOODQÕODQ UDNDPODU \ÕO VRQX LWLEDUÕ\ODGÕU
ROGXรทX J|Uย OPHNWHGLU *HQHO RODUDN EDNร OGร รทร QGD LVH : . \DNODรบร Pร QGD
NXOODQร ODQ ย ONHOHULQ Eย \ย N Nร VPร Qร Q \HWHUOL UH]HUY VHYL\HVLQLQ GH ย VWย GH
UH]HUY EXOXQGXUGXNODUร J|Uย OPHNWHGLU
*HQHO RODUDN PH\GDQD JHOHFHN ELU NUL] DQร QGD VDGHFH \XUWLoL YH\D
\XUWGร รบร WDOHSOHULQ NDUรบร ODQPDVร QD \|QHOLN RODQ \DNODรบร PODUร Q JHUoHNWHQ
Jย Qย Pย ] NRรบXOODUร QGD WDWPLQNDUOร รทร WDUWร รบร OPDNWD ROGXรทXQGDQ NDUPD
\DNODรบร PODUOD EXQGDQ VRQUD OLWHUDWย UGH GDKD ID]OD NDUรบร ODรบร ODFDรทร
Gย รบย Qย OPHNWHGLU
7ย UNL\H 5H]HUYOHULQLQ <HWHUOLOLรทL /LWHUDWย UGH XOXVODUDUDVร UH]HUY \HWHUOLOLรทLQLQ WHVSLWL LoLQ XOXVODUDUDVร
UH]HUYOHULQ SDUD WDEDQร \OD Nร VD YDGHOL Gร รบ ERUo VWRNX\OD LWKDODWOD YH\D
EXQODUร Q EHOOL RUDQODUGD ELUOHรบWLULOPHOHUL\OH ROXรบWXUXODQ Eย \ย NOย NOHUOH NDUรบร ODรบWร Uร OPDVร NXOODQร OPDNWDGร U %X Nร Vร PGD LVH DQODWร ODQ EX \DNODรบร PODU YH NDUPD \DNODรบร P RODUDN :LMQKROGV YH .DSWH\Q NXOODQร ODUDN
\ร OODUร DUDVร QGD 7ย UNL\H XOXVODUDUDVร UH]HUYOHULQLQ \HWHUOLOLรทL \ร OOร N YHULOHU NXOODQร ODUDN WHVW HGLOHFHNWLU
3DUDVDO 7DEDQ <DNODรบร Pร 5H]HUYLQ
SDUDVDO
Eย \ย NOย N
RODUDN
SDUD
WDEDQร \OD
NDUรบร ODรบWร Uร OPDVร QGD JHQHOGH 0 < JHQLรบ SDUD WDEDQร NXOODQร OPร รบWร U
8QXWXOPDPDVร JHUHNHQ |QHPOL ELU QRNWD ย ONHPL]GH 0 < JHQLรบ SDUD WDEDQร LoLQGH '|YL] 7HYGLDW +HVDSODUร Qร Q '7+ |QHPOL ELU Eย \ย NOย N ROPDVร Gร U
'ROD\ร Vร \OD 7ย UNL\H LoLQ XOXVODUDUDVร UH]HUYOHULQ 0 < SDUD WDEDQร Qร QH RUDQGD NDUรบร ODGร รทร |QHPOL RODELOPHNWHGLU
รนHNLO ยถGH ย ONHPL] XOXVODUDUDVร UH]HUY JHOLรบLPL YH 5H]HUY 0 <
RUDQODUร \ร OODU LWLEDUร \OD J|VWHULOPHNWHGLU 8OXVODUDUDVร UH]HUY 0 < NDUรบร ODรบWร Uร OPDVร VRQXFXQGD \ร Oร QD NDGDU UH]HUYOHULPL]LQ 0 <ยถQLQ
\ย ]GH ยถVLQL JHoHPHGLรทL GDKD VRQUD EX RUDQร Q DUWPD\D EDรบODGร รทร YH \ร OODUร DUDVร QGD 5H]HUY 0 < RUDQร Qร Q \ย ]GH LOH \ย ]GH DUDVร QGD VH\UHWWLรทL J|Uย OPHNWHGLU
ؽ٠ÚÜÛVÝ/Þ ß-à » ¹½¹ ×¹ á$â ã ä å5æ ç åÂç½æÂã è ç½æVä ¼º Ö½¹ æTçHåÂçÂæ½ãXéuê ¼VëÜì æ½í î ïÂð ñ5ò Õ¹ ¼½¹ ÔG¹ º¹ » º Ó½¹ »¹ ¾½¹ ¼½¹ º »¹ ¹ ¹ ¿GÀ8Á8Á ¿ÂÀ8Á9À ¿ÂÀ8À8à ¿ÂÀ9À ¿ ¿ÂÀ8À9Ä ¿ÂÀ8À8Å ¿ÂÀ9À8Æ ¿ÂÀ8À8Ç ¿GÀ8À:È ¿ÂÀ8À:É ¿ÂÀ8À8Á ¿GÀ8À8À Ä8Ã8Ã9à Ä8Ã8à ¿ Ä8Ã9Ã8Ä ½¾ ¹ Ê' Ë Ì Í$Î Ï Ð!Ñ!Ò
ùHNLO 5H]HUY 0 < .DUúÕODúWÕUPDVÕ
.D\QDN KWWS ZZZ WFPE JRY WU HYGV
<XUWLoL \HUOHúLNOHULQ VHEHS RODELOHFH÷L ELU VHUPD\H NDoÕúÕQD NDUúÕ
WDPSRQ RODUDN NXOODQÕODELOHFHN SDUD WDEDQÕ RUDQÕ ONHPL] LoLQ \HWHUOL
J|U QPHNWHGLU 5H]HUY 0 < RUDQÕQÕQ GDOJDOÕ NXU VLVWHPL X\JXOD\DQ
ONHOHUGH VDELW NXU VLVWHPL X\JXOD\DQ ONHOHUH QD]DUDQ GDKD G ú N ROGX÷X J|]OHQPHNWHGLU 'L÷HU WDUDIWDQ ONHPL]LQ '7+ KHVDSODUÕ WRSODPÕQÕQ |]HOOLNOH \ÕOÕQÕQ LNLQFL oH\UH÷LQGHQ VRQUD 0 < LoLQGHNL
RUDQÕQÕQ \ ]GH ¶OHULQ VW QGH VH\UHWWL÷L EX GXUXPXQ LVH \XUWLoL
\HUOHúLNOHUGHQ ND\QDNODQDELOHFHN G|YL] WDOHEL NDUúÕVÕQGD XOXVODUDUDVÕ UH]HUYOHU ]HULQGH |QHPOL ELU EDVNÕ \DUDWDELOHFH÷L G ú Q OPHNWHGLU øWKDODW <DNODúÕPÕ hONH UH]HUYOHULPL]LQ \HWHUOLOL÷LQL LNLQFL RODUDN LWKDODW UDNDPODUÕ LOH
NDUúÕODúWÕUPDPÕ]GD NDUúÕPÕ]D oÕNDQ HQ E \ N SUREOHP X\JXODQDFDN RUDQ
LoLQ KDQJL UHIHUDQVÕQ NXOODQÕODFD÷ÕGÕU %X QHGHQOH LWKDODW \DNODúÕPÕQGD o ana orana göre ülke rezeUYOHUL D\UÕ D\UÕ NDUúÕODúWÕUÕOPÕúWÕU
รฝ'รพ รฟ รท8รณ รถรด
! " # "
รฝ)รพ รฟ รท9รณ
รถรด
" # "$ %'&( % &*)+&-, . /
รถ8รณ
รถ9รณ
รตร รด
รตGรด
รตรณ
รตรณ
รด
รด
รณ รณ รตร รธ8รน8รน รตร รธ8รน8รธ รตร รธ9รธ รณ รตร รธ8รธ รต รตร รธ8รธ รถ รตGรธ8รธ รท รตร รธ8รธ8รบ รตร รธ9รธ8รด รตร รธ8รธ!รป รตร รธ8รธ!รผ รตร รธ9รธ8รน รตร รธ8รธ8รธ รถ8รณ8รณ9รณ รถ8รณ9รณ รต รถ8รณ8รณ8รถ รนHNLO 5H]HUY รธWKDODW .DUรบร ODรบWร UPDVร ,
.D\QDN KWWS ZZZ WFPE JRY WU HYGV
รนHNLO ยถGH 7ย UNL\H XOXVODUDUDVร UH]HUYOHUL ย o D\Oร N LWKDODW
KDFPLPL] YH LWKDODWร Q \ย ]GH ยถL \ร OODU LWLEDUร \OD J|VWHULOPHNWH ROXS EX RUDQODU ELUELUOHUL LOH NDUรบร ODรบWร Uร OPDNWDGร U รนHNLO ยถGHQ GH J|Uย OGย รทย ย ]HUH UH]HUYOHULPL] G|QHPLQLQ Wย Pย QGH ย o D\Oร N LWKDODWร Pร ]ร WDP
RODUDN NDUรบร ODPDNWD GLรทHU WDUDIWDQ \ร Oร QGDQ VRQUD KHP LWKDODWร Pร ]ร Q D\Oร N E|Oย Pย Qย KHP GH LWKDODWร Q \ย ]GH ยถLQL NDUรบร ODPDNWDGร U <>= ? @BA C D E F 5 0
4 1 4 0
GIH J K LNMPO$L O M J Q O M K K R S+T QUTVR W XZY\[ ] ^ _ K R S+T QUTVR W XZY\` ] ^ a K
231 20 1 0 236 7 7 236$7 6 236 6 0 236$6 2 236 6 4 236 6 5 236$6 8 236 6 1 236$6 9 236 6 : 2;6 6 7 236$6 6 4 0 0 0 4 0$0 2 4 0 0$4 รนHNLO 5H]HUY รธWKDODW .DUรบร ODรบWร UPDVร ,,
.D\QDN KWWS ZZZ WFPE JRY WU HYGV
รนHNLO ยถGH LVH XOXVODUDUDVร UH]HUYOHULPL] EX VHIHU \ร OOร N LWKDODW
KDFPLPL]LQ \ย ]GH ยถX YH \ย ]GH ยถVL LOH NDUรบร ODรบWร Uร OPร รบWร U 5H]HUYOHULPL]
\ร Oร QD NDGDU LWKDODWร Pร ]ร Q \ย ]GH ยถXQX NDUรบร OD\DFDN VHYL\HGH
ROPDPร รบWร U $QFDN XOXVODUDUDVร UH]HUYOHULPL] \ร Oร QGDQ VRQUD JHQHO
RODUDN LWKDODWร Q \ย ]GH ยถX LOH \ย ]GH ยถVL DUDVร QGD VH\UHWPLรบWLU
,0) WDUDIร QGDQ XOXVODUDUDVร UH]HUYOHULQ LWKDODW Doร Vร QGDQ \HWHUOL
ROPDVร XOXVODUDUDVร UH]HUYOHULQ D\Oร N \DQL \ร OOร N LWKDODWร Q \ย ]GH ยถLQL
NDUรบร ODPDVร
RODUDN
GHรทHUOHQGLULOPHNWHGLU 6|] NRQXVX G|QHPGH
XOXVODUDUDVร UH]HUYOHULPL] \ร OOร N LWKDODWร Pร ]ร Q \ย ]GH ยถLQL JHQHO RODUDN
NDUรบร ODPDNWD ROGXรทXndan, Tรผrkiye rezervleri 1988 \ร OODUร DUDVร QGDNL
G|QHPGH LWKDODW Doร Vร QGDQ \HWHUOLGLU GHQLOHELOLU
.ร VD 9DGHOL 'ร รบ %RUo <DNODรบร Pร %LOLQGLรทL JLEL ย ONHPL] Gร รบ ERUo VWRNX EDNร Pร QGDQ JHOLรบPHNWH RODQ
ย ONHOHU DUDVร QGD |Q Vร UDODUGD \HU DOPDNWDGร U \ร Oร EDรบร QGD ย ONHPL]
ERUoODUร QD EDNร OGร รทร QGD UHVPL RODUDN Nร VD YDGHOL Gร รบ ERUoODUร Pร ] .9'% PLO\DU GRODU VHYL\HVLQGH\NHQ RUWD YH X]XQ YDGHOL Gร รบ ERUoODUร Pร ] \DNODรบร N PLO\DU GRODU VHYL\HVLQGHGLU %X GXUXPGD Nร VD YDGHOL Gร รบ ERUo \DNODรบร Pร LOH ย ONH UH]HUYOHULPL]LQ NDUรบร ODรบWร Uร OPDVร GLรทHU \DNODรบร PODUGDQ GDKD |QHPOL ELU \DNODรบร P RODUDN GHรทHUOHQGLULOHELOLU
รนHNLO ยถGH ย ONHPL] Nร VD YDGHOL Gร รบ ERUoODUร XOXVODUDUDVร
UH]HUYOHULPL] YH \ย ]GH RODUDN UH]HUY .9'% RUDQร NDUรบร ODรบWร Uร OPDNWDGร U 'LรทHU WDUDIWDQ ELOLQGLรทL JLEL ย ONHPL] .UHGL 0HNWXSOX '|YL] 0HYGXDWร .0'0 DGร DOWร QGD \XUWGร รบร LรบoL G|YL]OHULQL PHYGXDW RODUDN NDEXO HWPHNWHGLU '|YL] WDOHEL \DUDWDFDN EX PHYGXDWร Q \ร OD NDGDU YDGHGH RODQ Nร VPร .9'%ยถODU LoLQGH GHรทHUOHQGLULOPLรบWLU
b c d egfghgikj3l 30
b c d egfghmikj;l 30
ngo prq s qBtBu;v wUtBo x+y3z|{m}
25
25
t ~Ps w { u ;u;{UsBv u;{gw
20
20
15
15
10
10
5
5
0 1988
0 1989
1990
1991
1992
1993
1994
1995
1996
1997
1998
1999
2000
2001
200
2002
200
180
180
R/KVDB (%)
160
160
140
140
120
120
100
100
80
80
60
60
40
40
20
20
0 1988
0 1989
1990
1991
1992
1993
1994
1995
1996
1997
1998
1999
2000
ùHNLO 5H]HUY .ÕVD 9DGHOL 'Õú %RUo .DUúÕODúWÕUPDVÕ
2001
2002
.D\QDN ZZZ WFPE JRY WU HYGV
8OXVODUDUDVÕ UH]HUYOHULPL] \ÕOÕQD NDGDU NÕVD YDGHOL GÕú
ERUoODUÕPÕ]ÕQ HQ ID]OD \ ]GH ¶LQL NDUúÕODPÕúWÕU %X \ÕOODUGD 7 UNL\H XOXVODUDUDVÕ SL\DVDODUGD ERUoODUÕQÕ |GHPHN GXUXPXQGD NDOVD\GÕ
UH]HUYOHULPL]LQ W P NXOODQÕOVD ELOH GÕú ERUoODUÕQ |GHQHPH\HFH÷L J|U OPHNWHGLU 'L÷HU WDUDIWDQ \ÕOODUÕ DUDVÕQGD UH]HUYOHULPL] NÕVD YDGHOL GÕú ERUoODUÕQ W P Q NDUúÕODPDNWDGÕU \ÕOÕQGDQ VRQUD LVH ONH
UH]HUYOHULPL]LQ NÕVD YDGHOL GÕú ERUoODUÕQ W P Q NDUúÕODPDNOD NDOPDPÕú \ÕOÕ VRQXQGD QHUHGH\VH NÕVD YDGHOL GÕú ERUoODUÕPÕ]ÕQ LNL NDWÕQD
XODúPÕúWÕU %X GXUXPGD XOXVODUDUDVÕ UH]HUYOHULPL]LQ \ÕOÕQGDQ VRQUD NÕVD YDGHOL GÕú ERUoODU \DNODúÕPÕ oHUoHYHVLQGH \HWHUOL ROGX÷X V|\OHQHELOLU
:LMQKROGV .DSWH\Q <DNODúÕPÕ %X E|O PGH NDUPD \DNODúÕP RODUDN OLWHUDW UGHNL VRQ oDOÕúPD RODQ
:LMQKROGV YH .DSWH\Q WDUDIÕQGDQ X\JXODQDQ NDUPD \DNODúÕPOD ONHPL] UH]HUYOHUL LQFHOHQHFHNWLU <DNODúÕP \ÕOÕQGD ,0) WDUDIÕQGDQ \D\ÕQODQPÕúWÕU 'DKD |QFH : . \DNODúÕPÕQÕQ QDVÕO KHVDSODQGÕ÷Õ DQODWÕOPÕúWÕ : . \DNODúÕPÕQGD ONH UH]HUYOHULQLQ NÕVD YDGHOL GÕú ERUoODUÕQ W P Q EXQD LODYH RODUDN SDUD WDEDQÕQÕQ EHOOL ELU RUDQÕQÕQ ONH ULVNL LOH
oDUSÕOPDVÕQGDQ HOGH HGLOHFHN PLNWDUÕQ WRSODPÕ NDGDU ROPDVÕ JHUHNWL÷L önerilmektedir. W . \DNODúÕPÕ LoLQ ONH ULVNL NDWVD\ÕVÕ RODUDN 7KH
(FRQRPLVW GHUJLVLQLQ \DSWÕ÷Õ ULVN HQGHNVL NXOODQÕOPÕúWÕU :LMQKROGV YH .DSWH\Q V $QFDN EX ULVN HQGHNVL LoLQ JHoPLú GH÷HUOHUH
XODúÕODPDGÕ÷Õ LoLQ DOWÕQFÕ E|O PGH \DSÕODQ PRGHO VRQXFXQGD XODúÕODQ \ÕOODU LWLEDUÕ\OD 7 UNL\H ULVN GH÷HUOHUL NXOODQÕODFDNWÕU
7$%/2 : . <$./$ù,0,</$ 7h5.ø<( 5(=(59/(5ø 9( <(7(5/ø/øöø
\ $ B $ B $ B ¤ $ B $ B ¡ $ B ¢ $ B £ $ B ¥ $ B ¦ $ B $ B $ B ¡B¤B¤ ¤ ¡B¤B¤ ¡B¤B¤ ¡
| I ¡ ¦ ¥ $¤ ¥ $¢ $ ¡ ¤ ¦ £ $ $ ¥ ¡ ¦ ¡B¢ ¡B ¦ $¥ ¦
\ | \ + \ | \ m \ | \ N ¢ £ ¡ £ £ ¢ ¤ ¦ ¢ ¦ ¢ ¥ ¦ ¢ ¦ ¡ ¢ ¤ ¦ ¤ ¢ £ ¦ ¡ ¥ ¤ ¦ ¡ ¡ ¥ ¡ m£P ¥ $¥ ¢ £ ¦ £ ¤ ¤
¤ ¥ ¤ ¢ ¤ ¤ ¤ ¥ ¤ ¥ ¤ ¥ ¢ ¤ ¥ ¤ ¤ ¦B ¤ ¦B ¤ ¥ ¤ ¦B ¤ ¦ £ ¤ ¥ ¤ ¥
\ P V V P Z V + * \ | \ ¢ B m£P £ B £ $¢ £ ¦ ¡ ¤ £ ¡ ¡ ¢ ¢ ¤ m£P ¥ ¡ ¡ ¡ ¤ ¡ ¡B¢ ¢ ¡P ¡ £P ¥ ¡ £ ¢ ¡B ¡ ¢ ¢ ¤ ¢B¢ £ ¢ £ ¢ ¡B¤ ¢ £ $
V + I P ¡ ¥ £ ¥ ¥ £ ¦ ¦ ¢ ¦ $¡ ¤ $¦ £ ¦ ¡ ¢ ¡ ¡ ¥ ¡ ¤
.D\QDN KWWS ZZZ WFPE JRY WU HYGV
Daha önce W . \DNODúÕPÕQGD SDUD WDEDQÕ DUDOÕ÷Õ DQODWÕOPÕúWÕ
7 UNL\H LoLQ \ÕOODU LWLEDUÕ\OD \DSÕODFDN EX X\JXODPDGD \ÕOÕQD NDGDU GDOJDOÕ YH\D SDUD NXUXOX VLVWHPL X\JXODPDGÕ÷ÕQGDQ SDUD WDEDQÕ DUDOÕ÷ÕQÕQ DOW VÕQÕUÕ RODUDN 0 <¶QLQ \ ]GH ¶X VW VÕQÕUÕ LoLQ \ ]GH ¶VL
\ÕOÕQGDQ VRQUD LVH DOW VÕQÕU LoLQ 0 <¶QLQ \ ]GH ¶L VW VÕQÕUÕ LoLQ LVH \ ]GH ¶X KHVDSODQPÕúWÕU
<DSÕODQ KHVDSODPDODUGDQ VRQUD 7DEOR ¶GH J|VWHULOHQ
VRQXoODUD XODúÕOPÕúWÕU *|U OG ÷ JLEL \HWHUOL UH]HUY VHYL\HVLQH HQ ID]OD etkide bulunan büyüklük KVDB ödemeleridir. § ¨ © ªB« ¬ ® ¯
§ ¨ © ª « ¬B ® ¯
40 35 30
40
°²±r³µ´P¶ · ¶ ´B¸º¹B¶$¸ » ¼P¶ ¹ »B½ °²±r³µ´P¶ · ¶ ´B¸º¹B¶$¸ » ¼P¶ ¹ »B½ ½ ¾ ¿!¸ » ·>´ ¶$· ¶ ´B¸ »
35 30
25
25
20
20
15
15
10
10
5
5
0
0
1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002
ùHNLO hONH 5H]HUYOHUL YH : . <DNODúÕPÕ
.D\QDN KWWS ZZZ WFPE JRY WU HYGV
ùHNLO ¶GH 7 UNL\H .9'%¶ODUÕ SDUD WDEDQÕ ONH ULVNL
XOXVODUDUDVÕ G|YL] UH]HUYOHUL YH : . \DNODúÕPÕ\OD ONHPL] LoLQ \ÕOODU
LWLEDUÕ\OD \HWHUOL RODQ G|YL] UH]HUY VHYL\HOHUL J|VWHULOPHNWHGLU : . \DNODúÕPÕQD J|UH XOXVODUDUDVÕ UH]HUY VHYL\HPL] \ÕOÕQD NDGDU \HWHUVL] \ÕOÕQGDQ VRQUD LVH \HWHUOL ROGX÷X V|\OHQHELOLU
'L÷HU (NRQRPLN % \ NO NOHUH *|UH <HWHUOLOLN %LOLQGL÷L JLEL ONHPL] GL÷HU ONHOHUGHQ IDUNOÕ HNRQRPLN ELU \DSÕ
VHUJLOHPHNWHGLU 'ROD\ÕVÕ\OD OLWHUDW UGH NXOODQÕODQ UH]HUY \HWHUOLOL÷L \DNODúÕPODUÕQD HN RODUDN ED]Õ HNRQRPLN E \ NO NOHUOH ONH UH]HUYOHULPL]LQ
NDUúÕODúWÕUÕOPDVÕQÕQ X\JXQ RODFD÷Õ G ú Q OP úW U %X oHUoHYHGH
NDUúÕODúWÕUPDGD HPLV\RQ YDGHVL] YH YDGHOL PHYGXDW D\D YH D\D
NDGDU \DWÕUÕP IRQODUÕ YH UHSR WRSODPODUÕ NXOODQÕOPÕúWÕU =LUD ELU NUL]
GXUXPXQGD \XUWLoL \HUOHúLNOHU \DEDQFÕ SDUD PHYGXDWODUÕQÕ oHNHELOLU YH\D
7 UN OLUDVÕ YDUOÕNODUÕQÕ \DEDQFÕ SDUD\D G|QHELOLU %X GXUXP LVH XOXVODUDUDVÕ UH]HUYOHU ]HULQGH |QHPOL ELU EDVNÕ\D QHGHQ RODELOLU Ï Ð Ñ Ò Ó Ô Õ Ö+×
ÅUÁ À
Ï Ð Ñ Ò Ó Ô Õ Ö|×
ÅgÁ À
Ë Ø Ù Ú Û Ú$Ü Ú Ý Å Ø Ù Ú Û Ú$Ü Ú Ý Þ+ßBà ß Þ á|â ß Þ
ÅgÀ À Ä À
ÅmÀ À Ä À
à à   Á À
Á À À
ÅmÆ Ä ÄÇÅmÆ Ä ÆÈÅmÆ Æ$ÀÉÅmÆ$Æ ÅÊÅgÆ Æ$ÁÉÅmÆ Æ ËÈÅmÆ Æ Â
ÅmÆ Æ$ÌÉÅmÆ$Æ$ÃÉÅgÆ Æ ÍÉÅgÆ Æ ÄÈÅmÆ Æ ÆÎÁ À À$ÀÎÁ À À Å-Á À$À$Á
À
ùHNLO 5H]HUYOHU LOH 'L÷HU % \ NO NOHULQ .DUúÕODúWÕUPDVÕ
.D\QDN KWWS ZZZ WFPE JRY WU HYGV KWWS ZZZ VSN JRY WU
Bu çerçevede, rezervler ile 1 ve 3 aya kadar vadeli ve vadesiz
IRQODUÕQ NDUúÕODúWÕUPDVÕ ùHNLO ¶GH J|VWHULOPHNWHGLU 5H]HUYOHULPL] D\D NDGDU RODQ IRQODU WRSODPÕQÕQ \DUÕVÕ NDGDUNHQ D\D NDGDU RODQ IRQODU WRSODPÕQÕQ oRN DOWÕQGD NDOPDNWDGÕU 'L÷HU WDUDIWDQ XOXVODUDUDVÕ UH]HUYOHULQ V|] NRQXVX IRQODUÕ NDUúÕODPD RUDQODUÕQD EDNÕOGÕ÷ÕQGD LVH ùHNLO HOGH HGLOPLúWLU
ùHNLO ¶\H J|UH XOXVODUDUDVÕ UH]HUYOHULPL] JHQHO RODUDN D\D
NDGDU RODQ IRQ WRSODPÕQÕ \ ]GH LOD \ ]GH DUDVÕQGD D\D NDGDU RODQ IRQODUÕ LVH \ ]GH LOD \ ]GH DUDVÕQGD NDUúÕODPÕúWÕU
รฉgรง รง รจ รฑ รง รจ รฐ รง รจ รฏ รง รจ
รฉmรง$รง รจ $\D .DGDU
รฑ รง รจ
$\D .DGDU
รฐ รง รจ รฏ รง รจ
รฎ รง รจ
รฎ รง รจ
รญ รง รจ
รญ รง รจ
รฌ รง รจ
รฌ รง รจ
รซ รง รจ
รซ รง รจ
รช รง รจ
รช รง รจ
รฉmรง รจ
รฉmรง รจ
รง รจ
รฉmรฑ$รฐ รฐร รฉmรฑ รฐ$รฑรฒรฉmรฑ รฑ$รงร รฉmรฑ รฑ รฉรณรฉmรฑ รฑ$รชร รฉmรฑ รฑ รซรฒรฉgรฑ รฑ รฌ
รฉgรฑ รฑ รญ
รฉgรฑ รฑ$รฎร รฉmรฑ$รฑ รฏ
รฉmรฑ$รฑ รฐรฒรฉmรฑ รฑ$รฑรณรช รง รง$รงรดรช รง รง รฉรตรช รง รง$รช
รง รจ
รนHNLO 5H]HUYOHULQ 'LรทHU %ย \ย NOย NOHUL .DUรบร ODPD 2UDQร .D\QDN ZZZ WFPE JRY WU HYGV
5H]HUY \HWHUOLOLรทL YH VHYL\HVL LoLQ NXOODQร ODQ \DNODรบร PODU J|]
|Qย QGH EXOXQGXUXOGXรทXQGD .9'% VWRNXQXQ ย ONHQLQ UH]HUY \HWHUOLOLรทLQGH
EHOLUOH\LFL XQVXU ROGXรทX GLNNDWL oHNPHNWHGLU .XOODQร ODQ \DNODรบร PODUร Q
\ร OODUร LoLQ 7ย UNL\H XOXVODUDUDVร UH]HUYOHULQH X\JXODQPDVร VRQXFXQGD
SDUD WDEDQร Doร Vร QGDQ LWKDODW Doร Vร QGDQ .9'% Doร Vร QGDQ
YH : . \DNODรบร Pร Doร Vร QGDQ \ร OODUร QGDQ VRQUD UH]HUY VHYL\HOHULPL]LQ
\HWHUOL ROGXรทX V|\OHQHELOLU
7ย UNL\H YH 'LรทHU hONH 5H]HUYOHULQLQ .DUรบร ODรบWร Uร OPDVร รฃ รค
7ย UNL\HยถQLQ UH]HUY \HWHUOLOLรทLQL VDGHFH NHQGL Lo GLQDPLNOHUL LOH
GHรทHUOHQGLUPHQLQ \DQร QGD GLรทHU ย ONHOHUOH EX RUDQODUร Q NDUรบร ODรบWร Uร OPDVร
X\JXQ RODFDNWร U 7ย UNL\H \ร Oร QGD GDOJDOร NXU VLVWHPLQH JHoHUHN 7ย UN
OLUDVร Qร GDOJDODQPD\D Eร UDNWร รทร QGDQ UH]HUY \HWHUOLOLรทLQGH NXOODQร ODQ NULWHUOHU
GDKD |QFHNL \ร OODUD J|UH IDUNOร Oร N J|VWHUHELOPHNWHGLU (N ยถGH Jย Qย Pย ]GH
ย ONHOHULQ X\JXODGร NODUร G|YL] NXUX VLVWHPOHUL VXQXOPDNWDGร U %X E|Oย PGH
(N ยถGHQ KDUHNHWOH GDOJDOร G|YL] NXUX VLVWHPL X\JXOD\DQ ย ONHOHU YH 7ย UNL\H
NDUรบร ODรบWร UPDVร \DSร OPDNWDGร U 'LรทHU WDUDIWDQ GDOJDOร NXU VLVWHPL GH NHQGL
LoLQGH oHรบLWOLOLN J|VWHUPHNWHGLU %XQODU SDUDVDO HQIODV\RQ KHGHIOL ,0) รฅย รฆ
7ย UNL\H 5H]HUYOHULQLQ <HWHUOLOLรทL E|Oย Pย QGH NXOODQร ODQ YHULOHU ZZZ WFPE JRY WU HYGV EX E|Oย PGH NXOODQร ODQ YHULOHU LVH ,0) YH :% HOHNWURQLN YHUL WDEDQODUร QGDQ HOGH HGLOGLรทLQGHQ GROD\ร VHYL\HOHUGH Nย oย N IDUNOร Oร NODU EXOXQPDNWDGร U
GHVWHNOL YH\D GL÷HU KHGHIOL GDOJDOÕ NXUODUGÕU hONHPL] ,0) \ÕOOÕN
UDSRUXQGD SDUDVDO KHGHIOL GDOJDOÕ G|YL] NXUX X\JXOD\DQ ONHOHU DUDVÕQGD
EHOLUWLOPLúWLU 7DEOR ¶GH ED]Õ ONHOHULQ UH]HUYOHULQLQ NÕVD YDGHOL GÕú
ERUoODUÕ LWKDODWODUÕ YH SDUD WDEDQODUÕ LOH NDUúÕODúWÕUPDODU SDUDVDO HQIODV\RQ
YH ,0) GHVWHNOL GDOJDOÕ NXU UHMLPOHUL D\ÕUÕPÕQGD J|VWHULOPHNWHGLU
7$%/2 '$/*$/, 'g9ø= .858 8<*8/$<$1 h/.(/(5ø1 5(=(59 25$1/$5,
+('() \ | + \
V , B
=, P V V V
h/.( üúý þ ÿ Pý þ ý g ý
ý
+ þ V \ ÿ
.- /P ý 0 1 2 þ ÿ P ý 3 54 ú þ 6
. 1 þ B ý 1 2 1 7 Pý ü1 . ý
B ý98 : V \ ý
ý > ú
þ ý ü1 49 ý þ ý @ ýIüúý B ý
þ 1 @ P ý þ - ý þ ÿ ý 49 ý ý > - ý >P ý ü ý @ ý 6 ý V \
|ö V÷| B ø V úù ¥
¢ B ¥ ¡ ¦ ¢ ¦ £ ¢ ¥ ¢
( ¡ ¢ ¢ ¦
¦
"
¡
+ö \ | Z | \ ø ûV V +ù
£ ¤B¢ ¦ ¤ £ ¢B ¥B¤ ¡B B¥ £ ¡ ¡ ¡ ¤ ¡B¢B¤ ¢ ¡ £P ¦P ¤B¢ ¤B¢
£ £ ¦ B £ B¢ ¢ ¡ ¤ ¢B ¡ ¡ ¥ ¢ ¡ B ¤B¤
!#"%$%& ! '
(*)*& + (
¡B¦ ¢B¥ ¥ £ ¢ ¡B¥B ¢B $¥B £ ¢ ¡B ¦ ¡ £ ¦ ¥B ¢ ¦P ¡ ¤ ¦ ¤B¤
¡ ¢ ¥ £ £ ¤ £ ¡ B ¢ ¡ ¤ ¡ B ¢ £+ ¡ ¦ ¤ $¡ ¤
¡.? $¢B ¢B £ ¡B¥B ¤B¤ ¦B¦ £ ; ? ¤ ¦P ¦ m£ ¢ ¥B¢ ¤ ¡B¤ ¦ ¥ £ ¦ £ ¦ ¥B B
¡B¡ ¤ ¢B¢ £ ¢ ¢B ¢B ¤B ¦P ¦P ¡ B¤ $¡ ¦ £ ¤ ¡ $¤ ¡ B B ¤B
$;(*)%& $
£ £
+ö | I ø ûV V +ù
( ( " & '
! +*& < +
!*& < <
.D\QDN ,0) ,)6 21/,1( ,0) $QQXDO 5HSRUW :% *') 21/,1(
Tablo 4.3.’de öncelikle ülke re]HUYOHULQLQ NDo D\OÕN ONH LWKDODWÕQÕ
NDUúÕODGÕ÷Õ GDKD VRQUD SDUD WDEDQÕ YH NÕVD YDGHOL GÕú ERUo VWRNXQD åBA
Güney Afrika dün\D DOWÕQ UHWLFLOHULQLQ EDúÕQGD JHOPHNWH ROXS XOXVODUDUDVÕ UH]HUYOHUL LoLQGH DOWÕQ oRN E \ N SD\D VDKLS ROXS G|YL] UH]HUYOHUL QLVSHWHQ GDKD D] VHYL\HOHUGHGLU
RUDQODUร J|VWHULOPHNWHGLU .XOODQร ODQ YHULOHU \ร Oร VRQX LWLEDUร \OD YH
GRODU FLQVLQGHQGLU
7ย UNL\HยถQLQ GH LoLQGH EXOXQGXรทX SDUDVDO KHGHIOL GDOJDOร NXU VLVWHPL
X\JXOD\DQ ย ONHOHU Nร VD YDGHOL Gร รบ ERUo VWRNX YH SDUD WDEDQร Doร Vร QGDQ
NDUรบร ODรบWร Uร OGร รทร QGD UH]HUY VHYL\HPL]LQ JUXS LoLQGH HQ D] VHYL\HGH ROGXรทX
J|Uย OPHNWHGLU .ร VD YDGHOL Gร รบ ERUo \DNODรบร Pร LOH XOXVODUDUDVร UH]HUY
VHYL\HVLQLQ \ร Oร QGDQ VRQUD \HWHUOL ROGXรทX GDKD |QFHNL Nร Vร PGD
EHOLUWLOPLรบWL $QFDN 7DEOR ยถGHQ GH J|Uย OGย รทย JLEL SDUDVDO KHGHIOL GDOJDOร
NXU VLVWHPL X\JXOD\DQ ย ONHOHUOH NDUรบร ODรบWร Uร OGร รทร QGD ย ONHPL] UH]HUYOHULQLQ
DUWร Uร OPDVร JHUHNWLรทL ]LUD EX JUXS RUWDODPDVร Qร Q UH]HUYLQ Nร VD YDGHOL Gร รบ
ERUo VWRNXQXQ NDWร QGDQ GDKD ID]OD ROGXรทX \ร Oร LWLEDUร \OD
7ย UNL\HยถQLQ LVH UH]HUYOHULQLQ Nร VD YDGHOL Gร รบ ERUoODUร QD HรบLW ROGXรทX gรถrรผlmektedir. 8OXVODUDUDVร
UH]HUYOHULQ
SDUD
WDEDQร
LOH
NDUรบร ODรบWร Uร OPDVร
VRQXFXQGD 7ย UNL\H LOH D\Qร JUXpta bulunan รผlke rezervlerinin para
WDEDQร QD RUDQร Qร Q RUWDODPDVร Qร Q \ย ]GH ROGXรทX GLรทHU ELU LIDGH\OH ย ONH
UH]HUYOHULQLQ SDUD WDEDQร Qร Q \DUร Vร QGDQ ELUD] ID]OD ROGXรทX J|Uย OPHNWHGLU
7ย UNL\HยถQLQ UH]HUY VHYL\HVL LVH JUXS RUWDODPDVร Qร Q \DUร Vร QGDQ GD D] ROXS
EX RUDQ \ย ]GH RODUDN JHUoHNOHรบPLรบWLU
8OXVODUDUDVร UH]HUYOHULQ ย ONHQLQ NDo D\Oร N LWKDODWร Qร NDUรบร ODGร รทร QD
EDNร OGร รทร QGD JHQHOGH NXOODQร ODQ RUDQร Q ย ONHQLQ ย o D\Oร N LWKDODW KDFPLQL
NDUรบร ODPDVร \|Qย QGH ROGXรทX EHOLUWLOPLรบWL hONH UH]HUYOHULQLQ LWKDODW
KDFPL\OH NDUรบร ODรบWร Uร OPDVร VRQXFXQGD SDUDVDO KHGHIOL ย ONHOHU LoLQ
HQIODV\RQ KHGHIOLOHU LoLQ YH ,0) GHVWHNOL ย ONHOHU LoLQ RUWDODPDQร Q D\
ROGXรทX J|Uย OPHNWHGLU 7ย UNL\H UH]HUYOHUL LVH D\Oร N LWKDODW KDFPLPL]L
NDUรบร ODPDNWD ROXS LWKDODW EDNร Pร QGDQ ย ONH UH]HUYOHULPL]LQ RUWDODPD
VHYL\HGH ROGXรทX V|\OHQHELOLU
*HQHO RODUDN SDUDVDO KHGHIOL ย ONHOHUH EDNร OGร รทร QGD 7ย UNL\HยถQLQ
XOXVODUDUDVร UH]HUYOHUL GLรทHU ย ONHOHUOH NDUรบร ODรบWร Uร OGร รทร QGD Gย รบย N VHYL\HGH
ROGXรทX J|Uย OPHNWHGLU
Tablo 4.3.โ de enflasyon hedefi uygulayan ve IMF destekli รผlkelerin
GH UH]HUY RUDQODUร J|VWHULOPHNWHGLU +HU QH NDGDU ย ONHPL] HQIODV\RQ KHGHIOL
SROLWLND X\JXODPDVD GD 7ย UNL\H &XPKXUL\HW 0HUNH] %DQNDVร HQIODV\RQ
RUDQร Qร WHN oร SD DODQ HQIODV\RQ KHGHIOHPHVL UHMLPLQH \|QHOHFHรทL CED Gย รบย Qย OPHNWHGLU Bu nedenle Tรผrkiye rezervlerinin enflasyon hedefli
GDOJDOร NXU VLVWHPL X\JXOD\DQ ย ONHOHUOH NDUรบร ODรบWร Uร OPDVร Qร Q X\JXQ RODFDรทร
Gย รบย Qย OPHNWHGLU
(QIODV\RQ KHGHIOL GDOJDOร NXU VLVWHPL X\JXOD\DQ ย ONH UH]HUYOHULQLQ
RUWDODPD RODUDN Nร VD YDGHOL Gร รบ ERUoODUร Qร Q NDWร YH SDUD WDEDQODUร Qร Q
\ย ]GH ยถL VHYL\HVLQGH ROGXรทX J|Uย OPHNWHGLU 7ย UNL\HยถQLQ SDUDVDO WDEDQ
RUDQร \DNODรบร N RODUDN EX VHYL\HOHUGH\NHQ Nร VD YDGHOL Gร รบ ERUo RUDQร Qร Q LVH
\LQH RUWDODPDGDQ GDKD D] ROGXรทX J|]H oDUSPDNWDGร U
8OXVODUDUDVร UH]HUY \HWHUOLOLรทLQH Wย P \DNODรบร PODU Doร Vร QGDQ
EDNร OGร รทร QGD 7ย UNL\H UH]HUYOHULQLQ OLWHUDWย UGH JHQHO NDEXO J|UPย รบ RUDQODU
Doร Vร QGDQ |]HOOLNOH \ร Oร QGDQ VRQUD \HWHUOL ROGXรทX V|\OHQHELOLU 'LรทHU
WDUDIWDQ EX RUDQODUGDQ EDรทร PVร ] RODUDN 7ย UNL\H XOXVODUDUDVร UH]HUYOHULQLQ
GDOJDOร G|YL] NXUX X\JXOD\DQ ย ONH LOH NDUรบร ODรบWร Uร OPDVร VRQXFXQGD LWKDODW
Doร Vร QGDQ SDUDVDO KHGHIOL ย ONHOHUOH D\Qร VHYL\HOHUGH UH]HUYH VDKLS ROGXรทX
DQFDN SDUD WDEDQร YH Nร VD YDGHOL Gร รบ ERUoODU Doร Vร QGDQ KHP HQIODV\RQ KHP
de parasal hedefli รผlke ortDODPDODUร QGDQ ELU KD\OL Gย รบย N ROGXรทX gรถrรผlmektedir.
รฅBF
รนXEDW WDULK VD\ร Oร 0HUNH] %DQNDVร EDVร Q GX\XUXVX
%(รนรธ1&รธ %g/h0 237รธ080 5(=(59 6(9รธ<(6รธ 9( 7h5.รธ<( 8<*8/$0$6, %HรบLQFL E|Oย PGH ย ONH UH]HUYOHULQLQ \HWHUOLOLรทLQL WHVSLW HWPHNWH
NXOODQร ODQ \|QWHPOHU DQODWร OPร รบWร hONH UH]HUY VHYL\HVLQLQ |Ooย OPHVLQGH
NXOODQร ODQ GLรทHU X\JXODPD LVH PHYFXW UH]HUY VHYL\HVLQLQ RSWLPXP UH]HUY
VHYL\HVL LOH NDUรบร ODรบWร Uร OPDVร Gร U %X \DNODรบร P GLรทHU \DNODรบร PODUGDQ ELU KD\OL
IDUNOร Gร U
=LUD
GLรทHU
\DNODรบร PODUGD
UH]HUYLQ
PDOL\HWL
JHQHOGH
GHรทHUOHQGLUPHOHUH NDWร OPD]NHQ RSWLPXP UH]HUY VHYL\HVLQLQ EXOXQPDVร QGD maliyet รถnemli bir yere sahiptir. Rezerv seviyesinin optimum olarak รถlรงรผlmesi rezervin talep fonksiyonunun gรถz รถnรผnde bulundurularak tespit
HGLOPH\H oDOร รบร OPDVร Gร U <DSร ODQ oDOร รบPDODUGD JHQHO RODUDN UH]HUY
IRQNVL\RQXQX LWKDODW Iร UVDW PDOL\HWL YH SDUD WDEDQร ROXรบWXUPDNWDGร U
2SWLPXP UH]HUY VHYL\HVL NRQXVXQGD ELU oRN oDOร รบPD \DSร OPร รบWร U
8OXVODUDUDVร SDUD VLVWHPL LoLQGH UH]HUY oRN NXOODQร OPDVร QD UDรทPHQ
RSWLPXP UH]HUY VHYL\HVL KDNNร QGD \DSร ODQ LON oDOร รบPD \ร Oร QGD CHG \DSร OPร รบWร U 2SWLPXP 5H]HUY 6HYL\HVL
5H]HUY VHYL\HVLQLQ \HWHUOLOLN \DNODรบร Pร QGD NXOODQร ODQ YHULOHULQ Wย Pย
HOGH HGLOHELOLU YH WHN DรบDPDGD \RUXPODQDELOLU QLWHOLNWHGLU 'LรทHU WDUDIWDQ
UH]HUYLQ WDOHS \|Qย QGH NXOODQร ODELOHFHN YHULOHULQ VHoLPL YH ย ONHOHUL gruplamak
oldukรงa
gย o
RODELOPHNWHGLU
0HUNH]
EDQNDODUร Qร Q
EXOXQGXUGXNODUร XOXVODUDUDVร UH]HUY ELOHรบHQOHULQL YH KDQJL HQVWUย PDQODUD รฅBI
+ 5REHUW +HOOHU WDUDIร QGDQ \ร Oร QGD \DSร ODQ EX LON oDOร รบPDQร Q DGร ยณ2SWLPXP International Reservesโ dir.
\DWÕUÕP \DSWÕNODUÕQÕ DoÕNODPDPDODUÕ XOXVODUDUDVÕ UH]HUYOHULQ JHWLULOHULQLQ YH
PDOL\HWOHULQLQ ELOLQHPHPHVLQH QHGHQ ROPDNWDGÕU %XQXQ VRQXFXQGD GD
RSWLPXP UH]HUY VHYL\HVL KHVDSODPDODUÕ ]RUODúPDNWDGÕU
2SWLPXP UH]HUY oDOÕúPDODUÕQÕ NURQRORMLN RODUDN VÕUDODUVDN +HOOHU
*UXEHO +DOORZ YH 0F'RQDOG YH %DVVDW YH *RWWOLHE
D E oDOÕúPDODUÕGÕU
+HOOHU WDUDIÕQGDQ \DSÕODn modelde, ilk olarak bir ülkenin optimum rezerv seviyesi tesadüfi yürüme (random walk) dahilinde gelir ve
PDOL\HW DoÕVÕQGDQ KHVDSODQPÕú UH]HUYOHUL WXWPDQÕQ JHWLULVL DOWHUQDWLI
SROLWLNDODUÕQ ELU PDOL\HWL RODUDN EHOLUWLOPLúWLU <DSÕODQ LON oDOÕúPD ROPDVÕQÕQ
ELU VRQXFX RODUDN GDKD VRQUDNL oDOÕúPDODUGD JHOLúWLULOPLúWLU +HOOHU
WDUDIÕQGDQ \DSÕODQ RSWLPXP UH]HUY VHYL\HVL oDOÕúPDVÕQÕQ KHPHQ DUGÕQGDQ
EX NRQXGD \HQL oDOÕúPDODU \DSÕOPD\D EDúODQPÕúWÕU
e_ ]X ][
]d
_c V UV
M
Y
ZV ZbZ__ Za VX _`
5
R r
Z^ ][ \ ]X
Z [Y VX U VW
P 2 M
N
J K*LHK.M N O P QER S7M T
ùHNLO 2SWLPXP 5H]HUY 6HYL\HVL *UXEHO
*UXEHO V WDUDIÕQGDQ \DSÕODQ oDOÕúPDGD ELU ONHQLQ
ND\QDNODUÕQÕ LVUDI HWPHNVL]LQ WXWDELOHFH÷L ELU PRGHO NXOODQÕOPÕúWÕU ùHNLO
¶GH *UXEHO WDUDIÕQGDQ \DSÕODQ RSWLPXP UH]HUY VHYL\HVL JUDIL÷L
gösterilmektedir. Burada RR ekonomide reel kaynaklDUÕQ JHWLULVLQL 03
PDUMLQDO VRV\DO YHULPOLOL÷L YH UH]HUY WDOHELQL U LVH UH]HUYOHULQ JHWLULVLQL
J|VWHUPHNWHGLU (รทHU DOWร Q WHN UH]HUY ELOHรบHQL ROXUVD X]XQ G|QHPGH GHQJH
YH RSWLPXP UH]HUY VHYL\HVL 20 DOWร Q Gร รบร UH]HUY NDOHPOHUL NXOODQร Oร \RUVD uzun dรถnemli RSWLPXP UH]HUY VHYL\HVL 21 ROPDNWDGร U +DOORZ YH 0F'RQDOG \DSWร NODUร oDOร รบPDGD RSWLPXP UH]HUY
VHYL\HVL RSWLPXP OLNLGLWH LoLQGH WDQร PODPร รบODUGร U รนHNLO ยถGH ELU ย ONHQLQ
KDQJL VHYL\HGH RSWLPXP UH]HUYH VDKLS RODELOHFHรทL EHOLUWLOPLรบWLU %X
oDOร รบPDGD RSWLPXP UH]HUY VHYL\HVL PDUMLQDO PDOL\HW 0& LOH PDUMLQDO
ID\GD 06% IRQNVL\RQODUร Qร Q NHVLรบWLรทL GHรทHUGHNL UH]HUY VHYL\HVLGLU %X
GXUXPGD XOXVODUDUDVร UH]HUYOHULQLQ oRรทXQOXรทXQX DOWร Qร Q ROXรบWXUGXรทX ELU
ย ONH LoLQ RSWLPXP UH]HUY VHYL\HVL $ RODFDNWร U 'LรทHU WDUDIWDQ XOXVODUDUDVร
UH]HUYOHULQLQ oRรทXQOXรทXQX 6'5 YH GRODUร Q ROXรบWXUGXรทX ELU ย ONH LoLQVH
RSWLPXP UH]HUY VHYL\HVL % RODFDNWร U %XQXQ VHEHEL LVH 6'5 YH GRODUร Q
WHUVLQH oRรทXQOXรทXQX DOWร Qร Q ROXรบWXUGXรทX UH]HUYGHQ JHOLU HOGH HGLOHPHPHVL
EXQXQGD RSWLPXP UH]HUY VHYL\HVLQL DUWร UPDVร Gร U
f g;h i j kEg lBmonqp rEg ltsug2rEv g f g;h i j kEg lwf g l j rEx2y 06% 5
2
0& *ROG U
$
0& 'LรนHU 5H]HUOHU
%
z;{ |o{%} ~9 ย ย ย ย ย } ย
รนHNLO 2SWLPXP 8OXVODUDUDVร /LNLGLWH
%DVVDW YH *RWWOLHE D RSWLPXP UH]HUY VHYL\HVL LOH LOJLOL
\DSร ODQ VRQ oDOร รบPDODUGDQ ELULGLU %X oDOร รบPDQร Q WHPHO YDUVD\ร Pร ย ONH
PHUNH] EDQNDVร Qร Q PDOL\HWOHULQL PLQLPXP VHYL\HGH WXWPD\D oDOร รบWร รทร Gร U
0RGHOLQ GLรทHU |QHPOL |]HOOLรทL XOXVODUDUDVร SL\DVDODUGDQ ERUoODQDQ YH
\DSร VDO Doร N YHUHQ ย ONHOHU LoLQ ELU PRGHO ROPDVร Gร U hONH ULVNL LKUDFDW Gร รบD
Doร NOร N YH Gร รบ ERUo |GHPHOHUL RSWLPXP UH]HUY IRQNVL\RQXQGD NXOODQร OPร รบWร U
7HRULN PRGHOGH XOXVODUDUDVร UH]HUYOHULQ ย ONH ULVNL UH]HUYLQ JHWLULVL YH QHW
Gร รบ ERUo LOH SR]LWLI VHUPD\H YHULPOLOLรทL LOH QHJDWLI LOLรบNLOL ROGXรทXQX
J|VWHUPLรบWLU $PSLULN oDOร รบPD VRQXFXQGD LVH UH]HUY LOH UH]HUYLQ LWKDODWD
RUDQร NLรบL EDรบร \XUWLoL PLOOL JHOLU YH LWKDODWร Q PDUMLQDO HรทLOLPL LOH QHJDWLI Gร รบ
ERUFXQ LWKDODWD RUDQร LOH SR]LWLI LOLรบNLOL ROGXรทX J|VWHULOPLรบWLU
2SWLPXP UH]HUY VHYL\HVLQLQ WHVSLW HGLOPHVLQGH \DSร ODQ PRGHOOHULQ
RUWDN |]HOOLรทL UH]HUYLQ JHWLULVLQL PDNVLPXP YH \D PDOL\HWOHULQL PLQLPXP
\DSDQ ELU UH]HUY IRQNVL\RQXQXQ EXOXQPD\D oDOร รบร OPDVร Gร U 5H]HUY WDOHEL
UH]HUY D]DOPD LKWLPDOOHUL YH GHQJHOHPH PDOL\HWOHUL LOH SR]LWLI LOLรบNLOLGLU
%HQ]HU รบHNLOGH WXWXODQ UH]HUYLQ PDOL\HWL DUWWร รทร QGD UH]HUYLQ \HWHUOLOLN
VHYL\HVL GH D]DOPDNWDGร U /HKWR V
2SWLPXP UH]HUY VHYL\HVL PRGHOOHULQGH NXOODQร ODQ EDรทร PVร ]
GHรทLรบNHQOHU GHรทLรบNHQOHULQ UH]HUY VHYL\HVL LOH RODQ LOLรบNLOHULQLQ Vร Nร Oร รทร YH
LรบDUHWL ย ONHGHQ ย ONH\H IDUNOร Oร N J|VWHUPHNWHGLU 'LรทHU WDUDIWDQ ย ONHQLQ
UH]HUYOHUGHQ GROD\ร NDWODQGร รทร Iร UVDW PDOLyeti optimum rezerv seviyesi iรงin
|QHPOL ELU EDรทร PVร ] GHรทLรบNHQGLU
7ย UNL\H รธoLQ 2SWLPXP 5H]HUY 6HYL\HVL 8\JXODPDVร *HQHO RODUDN ย ONHOHULQ \DSร VDO RODUDN IDUNOร Oร NODU J|VWHUPHVL
QHGHQL\OH UH]HUY VHYL\HVL \DNODรบร PODUร QGDQ IDUNOร RODUDN D\Qร PRGHOLQ Wย P ย ONHOHUGH NXOODQร OPDVร ROGXNoD ]RUGXU .XOODQร OVD GDKL XODรบร ODFDN VRQXoODU DQODPVร ] oร NDELOPHNWHGLU <LQHGH RSWLPXP UH]HUY VHYL\HVL EHOLUOHPHN LoLQ
NXUXODFDN ELU PRGHOGH UH]HUY WXWPD QHGHQOHULQGHQ ROXรบWXUXODFDN ID\GD IRQNVL\RQODUร Qร HQ ID]OD YH\D ]DUDU IRQNVL\RQODUร Qร HQ D]D LQGLUPH DPDoODQPDOร Gร U %X Nร Vร PGD WHPHO RODUDN %DVVDW YH *RWWOLHE D E ยถร Q oDOร รบPDODUร QD EHQ]HU ELU PRGHO oHUoHYHVLQGH 7ย UNL\H
&XPKXUL\HW 0HUNH] %DQNDVร ยถQร Q \ร OODUร DUDVร QGD ย o D\Oร N dรถnemlerdeki optimum rezerv seviyeleri bulunarak, ilgili dรถnemdeki
JHUoHNOHรบHQ UH]HUY UDNDPODUร \OD NDUรบร ODรบWร Uร ODFDNWร U *HOLรบPHNWH RODQ \XUWGร รบร SL\DVDODUGDQ ERUoODQDQ FDUL Doร N YHUHQ YH ย ONH ULVNL ID]OD RODQ
ย ONHOHU LoLQ X\JXODQDELOLUOLรทL QHGHQL\OH V|] NRQXVX PRGHO WHPHO RODUDN
NXOODQร OPร รบWร U %|\OHFH UH]HUY VHYL\HVLQLQ D] ROPDVร QGDQ GROD\ร ROXรบDFDN EDWPD
oDOร รบPDQร Q
EXQGDQ
VRQUDNL
E|Oย POHULQGH
ยณGร รบ
ERUo
\HQLOHQHPHPHVLยด RODUDN NXOODQร ODFDNWร U PDOL\HWLQL HQ D]D LQGLUPH RSWLPXP UH]HUY VHYL\HVLQL VHoPHPL]GH EHOLUOH\LFL RODFDNWร U %X PDOL\HWLQ DVOร QGD ย ONHQLQ Gร รบ ERUo |GH\HPHPH ULVNLQH EDรทOร ROPDVร GROD\ร Vร \OD
EHNOHQHQ H[SHFWHG ELU PDOL\HW ROGXรทXQX GD EHOLUWPHOL\L] %XQXQ Gร รบร QGD ย UHWLPH JLUPH\HQ ELU ND\QDN RODQ XOXVODUDUDVร UH]HUYOHULQ ID]OD ROGXรทX
GXUXPGD NDUรบร ODรบร ODFDN RODQ Iร UVDW PDOL\HWL GH WRSODP PDOL\HW IRQNVL\RQXQD HNOHQPHOLGLU 0HUNH] %DQNDVร Qร Q RSWLPL]DV\RQ SUREOHPL WRSODP EHNOHQHQ
PDOL\HWOHUL HQ D]D LQGLUHFHN SR]LWLI ELU UH]HUY VHYL\HVL EHOLUOHPHN RODFDNWร U 0RGHOGH NXOODQร ODQ Wย P YHUL WDQร PODPDODUร (N ยถGH VXQXOPXรบWXU 7HRULN 0RGHO
ย %X PRGHOGH 0HUNH] %DQNDVร RSWLPXP UH]HUY VHYL\HVLQL 5
seรงerken beklenen maliyetlerini, (& PLQLPXP HQ D] \DSPD\D oDOร รบร U %HNOHQHQ PDOL\HW UH]HUYOHULQ D] ROPDVร \OD GRรทDELOHFHN Gร รบ ERUo รถdeyememe
maliyeti, & 0 YH ID]OD ROPDVร \OD NDUรบร ODรบร ODFDN Iร UVDW
PDOL\HWLQLQ &1 WRSODPร QGDQ ROXรบXU min ย (& = ฯ & 0 + (1 โ ฯ )&1
Denklem (6.1)โ de ฯ ย ONHQLQ Gร รบ ERUo |GH\HPHPH RODVร Oร รทร ฯ ) LVH EXQXQ WHUVL \DQL UH]HUYLQ ID]OD ROPD RODVร Oร รทร Gร U 7HRULN YH X\JXODPD RODUDN Gร รบ ERUo |GH\HPHPH RODVร Oร รทร UH]HUY VHYL\HVLQH YH KHU ย ONHQLQ NHQGL PDNUR GHรทLรบNHQOHULQH EDรทOร Gร U
ฯ = ฯ ( 5, ] ย ) ,
M Q
] ย PDNUR GHรทLรบNHQOHULQ EHOLUOHQGLรทL Q รถlรงรผtlรผ bir vektรถrdรผr. Son olarak
UH]HUY VHYL\HVLQLQ VRQVX] PLNWDUGD WXWXOPDVร Qร HQJHOOH\HQ ELU GH VHUYHW Nร Vร Wร Qร Q HNOHQPHVL JHUHNPHNWHGLU
. + $ + 5 = : + '
Denklem (6.3)โ de . VHUPD\H ELULNLPLQL $ GLรทHU YDUOร NODUร 5 UH]HUYOHUL ' EUย W Gร รบ ERUo PLNWDUร Qร YH : ยถGH รบX DQNL VHUYHWL J|VWHUPHNWHGLU
%|\OHFH PHUNH] EDQNDVร Qร Q problemi denklem (6.1)โ i en aza ย LQGLUHQ YH GHQNOHP Nร Vร WODUร Qร VDรทOD\DQ 5 VHYL\HVLQL EXOPDN
RODFDNWร U %X UH]HUY VHYL\HVLQL EXOPDN LoLQ GHQNOHP YH ยถย GHQNOHP ยถGH \HULQH NR\DUDN \HQL ROXรบDFDN GHQNOHPLQ 5โ ye gรถre tรผrevi
Vร Iร UD HรบLWOHQLU %XQX \DSPDGDQ |QFH Iร UVDW PDOL\HWLQLQ GH Doร NoD
UH]HUYOHUH EDรทOร ROGXรทXQX GD HNOHUVHN SUREOHPLQ o|]ย Pย Qย J|VWHUPHN GDKD NROD\ RODFDNWร U )ร UVDW PDOL\HWLQH UH]HUY PLNWDUร NDGDU ND\ร S ND]DQo GHUVHN EDVLWoH ELU UH]HUYH EDรทOร GRรทUXVDO ELU PDOL\HW RODUDN WDQร PODQDELOLU
&1 = U5
Denklem (6.4)โ de U GHรทHUL WHRULN RODUDN VHUPD\HQLQ PDUMLQDO YHULPOLOLรทL LOH
UH]HUYLQ JHWLULVL DUDVร QGDNL IDUN RODUDN WDQร PODQDELOLU 'DKD |QFH EHOLUWLOGLรทL
JLEL EX \DNODรบร Pร Q JHQHO RODUDN YHUL WRSODPDQร Q ]RU ROPDVร QHGHQL\OH NXOODQร OPDVร ROGXNoD Jย o ROPDNWDGร U hONHPL] LoLQ VHUPD\HQLQ PDUMLQDO YHULPOLOLรทL \HULQH PDUMLQDO ERUoODQPD PDOL\HWL \DNODรบร Pร NXOODQร OPร รบWร U Denklem (6.4)โ de U LoLQ (GZDUGV WDUDIร QGDQ GD NXOODQร OPร รบ RODQ Gร รบ borรง faiz รถdemeleri ฯ LOH UH]HUYGHQ HOGH HGLOHELOHFHN RODQ IDL] L DUDVร QGDNL
IDUN NXOODQร OPร รบWร U U ฯ L <DSร ODQ oDOร รบPDGD ย ONHPL]LQ V|] NRQXVX G|QHP
LoLQGH ULVNOL ELU ย ONH ROGXรทXQGDQ GROD\ร U Vย UHNOL SR]LWLI GHรทHU DOPร รบWร U Denklem (6.4)โ รผ de denklem (6.1)โ de yeULQH NR\DUVDN 0HUNH] %DQNDVร Qร Q RSWLPL]DV\RQ SUREOHPL RODFDNWร U
min ย (& = ฯ & 0 (P, < ) + (1 โ ฯ )U5
5โ ye gรถre birinci tรผrev,
G(& Gฯ Gฯ = & 0 + (1 โ ฯ )U โ U5 = 0 G5 G5 G5 ^ ^ ฯ ฯ 5 5 ย VRQXFXQGD RSWLPXP UH]HUY VHYL\HVLQL 5
ย ฯ & 0 + (1 โ ฯ )U & 0 (1 โ ฯ ) ย ย U 5 = = + U ฯ U ฯ *
RODUDN EXOXQDFDNWร U %XUDGD ฯ ย UH]HUYH J|UH PDUMLQDO Gร รบ ERUo |GH\HPHPH RODVร Oร รทร Gร U YH 5 DUWWร NoD Gย รบPHVL EHNOHQPHNWHGLU $PSLULN (NRQRPHWULN 0RGHO
%X Nร Vร PGD GHQNOHP ยถGH EXOXQDQ RSWLPXP UH]HUY VHYL\HVLQLQ
Tรผrkiye Cumhuriyet Merkez BankDVร ยถQร Q \ร OODUร DUDVร QGD VDKLS ROGXรทX UH]HUYOHUGHQ |QHPOL |Ooย GH VLJQLILFDQWO\ IDUNOร ROXS ROPDGร รทร
Vร QDQDFDNWร U %XQX \DSPDN LoLQ UH]HUY PDOL\HWOHUL \DQL Iร UVDW YH Gร รบ ERUo |GH\HPHPH PDOL\HWL \LQH %DVVDW YH *RWWOLHE D ยถWH |QHULOGLรทL JLEL
EXOXQDFDN Gร รบ ERUo |GH\HPHPH YH PDUMLQDO Gร รบ ERUo |GH\HPHPH RODVร Oร NODUร 7ย UNL\Hยถ\H X\DUODQDFDNWร U %DVVDW YH *RWWOLHE D รธVUDLO LoLQ
Vร QDGร NODUร PRGHO VRQXFXQGD \ร OODUร DUDVร QGD JHUoHNOHรบHQ UH]HUYOHULQLQ RSWLPXP ROPDGร รทร VRQXFXQD YDUPร รบWร U &ย
5H]HUYLQ $]DOPDVร \OD 'ร รบ %RUo gGH\HPHPH 0DOL\HWL 5H]HUYLQ D]DOPDVร \OD Gร รบ ERUo |GH\HPHPH PDOL\HWL ย ONHOHULQ Gร รบ
ERUo |GH\HPHPHVLQGHQ GRรทDFDN PDOL\HWWLU (NRQRPHWULN PRGHOGH GH J|Uย OHFHรทL JLEL ย ONHQLQ Gร รบ ERUo |GH\HPHPHVL LOH NDVWHGLOHQ ย ONHQLQ
HNRQRPLN NUL] VRQUDVร Gร รบ ERUoODUร Qร |GHPH Jย oOย รทย LoLQH JLUPHVL EXQXQ VRQXFXQGD Gร รบ ERUoODUร Qร Q \HQLGHQ \DSร ODQPDVร Gร U hONHQLQ Gร รบ ERUo |GH\HPHPHVL R ย ONH LOH JHUL NDODQ ย ONHOHU DUDVร QGD RODQ Wย P LOLรบNLOHUL HWNLOHPHNWHGLU *HQHO RODUDN Gร รบ ERUo |GH\HPHPH VRQUDVร \DรบDQDQ NUL]
DUGร QGDQ ย ONHQLQ Eย \ย PH Kร ]ร D]DOPDNWD YH\D *60+ < VHYL\HVL ELU
|QFHNL G|QHPH J|UH Gย รบHELOPHNWHGLU 6|] NRQXVX Gย รบย รบ YH ย ONHQLQ WHNUDU QRUPDO Eย \ย PH Kร ]ร QD XODรบPDVร LoLQ ELU NDo \ร Oร Q JHoPHVL JHUHNPHNWHGLU
Bu durumda รผlkenLQ ERUoODUร Qร |GH\HPHPHVL VRQXFXQGD NDUรบร ODรบDFDรทร PDOL\HW DรบDรทร GDNL รบHNLOGH RODFDNWร U
ย
ย ย & 0 = โ (<ย โ <ย )ฮด ย =0
Denklem (6.8)’de < SRWDQVL\HO *60+ < JHUoHNOHúHQ *60+ YH
δ D]DOPD PDOL\HWLQLQ \ÕOOÕN LVNRQWR RUDQÕGÕU %XUDGD ERUoODUÕQÕ oHYLUHPHPH
ULVNL \ ] QGHQ ROXúDFDN ND\ÕS GÕúD DoÕN ONHOHUGH GDKD oRN RODFD÷ÕQGDQ HNRQRPHWULN PRGHOGH GÕú ERUo |GH\HPHPH PDOL\HWL & JD\UL VDIL PLOOL KDVÕODQÕQ < YH GÕúD DoÕNOÕ÷ÕQ P ELU IRQNVL\RQX RODUDN EHOLUOHQPLúWLU
& 0 / < = I ( P)
'ÕúD DoÕNOÕN %DVVDW YH *RWWOLHE D ¶ÕQ oDOÕúPDVÕQGD GÕú ERUo |GH\HPHPH PDOL\HWLQL SR]LWLI RODUDN HWNLOH\HQ ELU IDNW|U RODUDN LQFHOHQPLú YH EX HNRQRPHWULN RODUDN GD GHVWHNOHQPLúWLU %X oDOÕúPDGD GD UH]HUYLQ
D]DOPD PDOL\HWL LOH GÕúD DoÕNOÕN LWKDODWÕQ PDUMLQDO H÷LOLPL DUDVÕQGD SR]LWLI ELU LOLúNL ROGX÷X YDUVD\ÕODFDN YH EX GDKD \HQL ELU YHUL VHWL LOH VÕQDQDFDNWÕU hONHQLQ HNRQRPLN NUL] VRQUDVÕ *60+ ND\ÕSODUÕ \ÕOODU JHoWLNoH
D]DODFD÷ÕQGDQ & KHVDSODPDVÕQGD \ÕOOÕN LVNRQWR RUDQÕ NXOODQÕOPDVÕ JHUHNPHNWH ROXS EX oDOÕúPDGD GD W P ONHOHU LoLQ \ ]GH RODUDN NDEXO E HGLOPLúWLU *60+¶QÕQ D]DOPD PLNWDUÕ NUL] VRQUDVÕ JHUoHNOHúHQ UH]HUY VHYL\HVL < LOH SRWDQVL\HO *60+ DUDVÕQGDNL IDUND HúLW RODFDNWÕU < VHYL\HVL KHVDSODPDVÕQGD GHQNOHP NXOODQÕOPÕúWÕU
< = <0 (1 + J )
Potansiyel GSMH, ülkenin krize girmemesi halinde kriz öncesi
E \ PH
RUDQODUÕ\OD
E \ PH\H
GHYDP
HGHFH÷L
YDUVD\ÕPÕ
LOH
KHVDSODQPDNWDGÕU .XOODQÕODQ J ülkenin ortalama büyümesi olup, her ülke
LoLQ NHQGL RUWDODPD E \ PH RUDQÕ NXOODQÕOPÕúWÕU <0 LVH ERUoODUÕ \HQLOHPH |QFHVLQGHNL \ÕOÕQ *60+¶VÕGÕU
hONHOHULQ GÕú ERUo |GH\HPHPH \D GD ERUo |GHPH ]RUOX÷X oHNLOHQ
dönHPGHQ VRQUD JHQHOGH \ÕO VRQXQGD *60+ ND\ÕSODUÕQÕ WHODIL HWWLNOHUL J|]OHPOHQGL÷LQGHQ Q RODUDN NXOODQÕOPÕúWÕU %X oDOÕúPDGD %DVVDW YH *RWWOLHE D V ¶GHQ IDUNOÕ RODUDN NXOODQÕODQ ERUo oHYLUPH B
%DVVDW YH *RWWOLHE D V ¶GH \DSÕODQ oRN ONHOL DUDúWÕUPD VRQXFX EX RUDQÕQ \DNODúÕN \ ]GH ROGX÷X EHOLUWLOPLúWLU %X oDOÕúPDGD RUDQ D\QHQ NXOODQÕOPÕúWÕU
VÕNÕQWÕVÕQD JLUPLú ONH\H HN RODUDN WDQH \HQL ONH YHULVL NXOODQÕODUDN
WRSODP ONH YHULVL NXOODQÕOPÕúWÕU %|\OHFH %DVVDW YH *RWWOLHE E YH 6WHLQ YH 3DODGLQR V ¶WD ROXúWXUXODQ YHUL VHWL GÕú ERUo |GH\HPHPH \D GD ERUo |GHPH ]RUOX÷X oHNLOHQ G|QHPOHU SDUDQWH] LoLQGH # EHOLUWLOPLúWLU %UH]LO\D $UMDQWLQ *DQD +LQGLVWDQ
ùLOL *DQD 6LHUD /HRQH 7 UNL\H 3HUX 1LNDUDJXD %ROLY\D .RVWDULND +RQGXUDV YH (NYDWRU )DV %UH]LO\D ùLOL
)LOLSLQOHU $UMDQWLQ 0HNVLND 8UXJXD\ (NYDWRU 0ÕVÕU $UMDQWLQ %ROLY\D &H]D\LU YH Peru (1996)’dur.
Her ülke için hesaplanan & ¡/¢ <0 YH P GH÷HUOHUL HQ N o N NDUHOHU
\|QWHPL NXOODQÕODUDN GHQNOHP ¶GH KHVDSODQPÕú ROXS W LVWDWLVWLN GH÷HUOHUL SDUDQWH] LoLQGH EHOLUWLOPLúWLU
(& 0 / < ) = 0.0021+ 0.0112 P, 5 = 0.24 (2.2) (3.0) 2
'HQNOHP ¶GHQ GH J|U OG ÷ JLEL D]DOPD PDOL\HWL LOH GÕúD DoÕNOÕN
DUDVÕQGD J oO YH SR]LWLI ELU LOLúNL EXOXQPDNWDGÕU %X PRGHO UH]HUYOHULQ
D]DOPDVÕ\OD GR÷DELOHFHN GÕú ERUo |GH\HPHPH PDOL\HWLQGHNL GH÷LúPHOHULQ £ ¤ \ ]GH ¶ Q GÕúD DoÕNOÕN LOH EHOLUOH\HELOHFH÷LPL]L V|\OHPHNWHGLU 'HQNOHP NXOODQÕODUDN 7 UNL\H UH]HUYOHULQLQ D]DOPD PDOL\HWL KHVDSODQÕS RSWLPXP UH]HUY GHQNOHPLQGH \HULQH NRQXODFDNWÕU
'Õú %RUo gGH\HPHPH YH 0DUMLQDO 'Õú %RUo gGH\HPHPH 2ODVÕOÕNODUÕ
+HU ONHQLQ GÕú ERUo |GH\HPHPH EDWPD default) ihtimali ve ülke
ULVNLQL HWNLOH\HQ IDNW|UOHU GH÷LúLN ROGX÷Xndan
Türkiye
ülke
riski
¥§¦
%D]Õ ONHOHUGH GÕú ERUo |GH\HPHPH G|QHPOHULQLQ VW VWH JHOPHVL QHGHQL\OH EX G|QHPOHUGHQ VDGHFH ELU YHUL VHWLQH HNOHQPLúWLU
¥E¨
%DVVDW YH *RWWOLHE D V UHJUHV\RQODUÕQGD GD EHQ]HU LOLúNL EXOXQPXú G ]HOWLOPLú 5 © RODUDN EHOLUWLOPLúWLU
KHVDSODPDVร QGD %DVVDW YH *RWWOLHE D ยถGDQ IDUNOร GHรทLรบNHQOHU YH PRGHO NXOODQร ODFDNWร U 'HQNOHP ยถGH LIDGH HGLOHQ UH]HUYLQ D]DOPD YH ID]OD ROPD RODVร Oร NODUร WRSODPร ยถH HรบLW RODFDรทร QGDQ UH]HUYLQ D]DOPD RODVร Oร รทร Qร KHVDSODPDN \HWHUOL RODFDNWร U <DSร ODQ HNRQRPHWULN oDOร รบPDODUGD รผlke riski ile ( ฯ XOXVODUDUDVร OLNLGLWH SUREOHPOHUL YH JHQHO HNRQRPLN J|VWHUJHOHU DUDVร QGD GRรทUXGDQ ELU LOLรบNL ROGXรทX EHOLUWLOPLรบWLU $VOร QGD HNRQRPHWULN PRGHOOHUGH RODVร Oร N KHVDSOamak iรงin Logit veya Probit
PRGHOOHPHVL GDKD \D\Jร QGร U )DNDW EXQXQ LoLQ GDKD |QFH ย ONHQLQ ELUoRN GHID Gร รบ ERUo |GH\HPHPH GXUXPXQD JLUPHVL JHUHNPHNWHGLU 7ย UNL\H &XPKXUL\HWL NXUXOGXรทXQGDQ EHUL NHVLQ Gร รบ ERUo |GH\HPHPH \D GD
PRUDWRU\XP JLEL GXUXPODUD Gย รบPHGLรทLQGHQ D\Qร ]DPDQGD GD oRN Vร N ERUo \HQLOHQPHVL QHJRWLDWLRQ \DSร OPDGร รทร QGDQ EX Nร Vร PGD Gร รบ ERUo |GH\HPHPH RODVร Oร รทร ELU \DNODรบร P SUR[\ NXOODQร OPDN VXUHWL\OH YH GRรทUXVDO HQ Nย oย N NDUHOHU \|QWHPL LOH KHVDSODQDFDNWร U
*HQHOGH Pย NHPPHO LรบOH\HQ ELU SL\Dsada risksiz borรง alan รผlke,
Jย YHQOL IDL] RUDQร QGDQ L ve riskli borรงlananlar ise Lยช IDL] RUDQODUร QGDQ
ERUoODQDELOPHNWHGLU รธNL ย ONH ULVNL DUDVร QGDNL ULVN IDUNร ERUoODQDELOPH IDL] RUDQODUร Qร IDUNOร ODรบWร UPDNWDGร U Lยซ โ L ฯ = 1โ ฯ 1+ L
'HQNOHP ERUo oHYLUPH Jย oOย รทย oHNHELOHFHN ย ONHOHU LoLQ ULVN
IDNW|Uย KHVDSODPDGD NXOODQร ODFDNWร U %XUDGD 1 โ ฯ Gร รบ ERUo |GH\HPHPH
GXUXPXQXQ ROPDPDVร Qร J|VWHUGLรทLQGHQ ERUoODQPD IDL]L 1 โ L RODFDNWร U
)DNDW Gร รบ ERUo |GH\HPHPH GXUXPXQXQ DUWPDVร GXUXPXQGD ULVN SULPL Lยฌ โ L DUWDFDรทร QGDQ ฯ ยตGH Eย \ย \HFHNWLU 'ร รบ SL\DVDODUGD ERUoODQPD IL\DWร EL]H 7ย UNL\HยถQLQ Gร รบ ERUo |GH\HPHPH ULVNLQL \DQVร WDFDNWร U
<DSร ODQ DNDGHPLN oDOร รบPDODUGD Gร รบ ERUo |GH\HPHPH RODVร Oร รทร \D ยญ2ยญ GD ERUoODQPD IDL]LQLQ DUWPDVร ย ONH UH]HUYOHULQH GROD\Oร RODUDN EDรทOร Gร U Rezervde meydana gelecek ani bir azalma kredi verenlerin รผlkenin ยฎยงยฎ
Bรถlรผm 5โ te detayODUร LOH DQODWร OPร รบWร U
ERUoODUร Qร |GHPHVL \|Qย QGH GX\GXรทX Jย YHQL D]DOWDELOHFHNWLU %X GXUXP GDKD ID]OD ERUo DOร QDPDPDVร QD EX GD UH]HUYLQ GDKD ID]OD HULPHVLQH YH YH \D IDL]OHULQ YH GROD\ร Vร \OD ย ONH ULVN SULPLQLQ DUWPDVร QD QHGHQ RODFDNWร U %X QHGHQOH Gร รบ ERUo |GH\HPHPH RODVร Oร รทร UH]HUYOHUH YH ELUoRN PDNUR GHรทLรบNHQH EDรทODQDUDN PRGHOGH NXOODQร OPร รบWร U %HรบLQFL
E|Oย PGH
EHOLUWLOHQ
RUDQODU
ยญ#ยฏ
.96+ 5
0 5
รบWKDODW *60+ YH GLรทHU PDNUR HNRQRPLN YHULOHU NXOODQร ODUDN \DSร ODQ HNRQRPHWULN oDOร รบPDODU VRQXFXQGD DรบDรทร GDNL GRรทUXVDO PRGHO 7ย UNL\HยถQLQ
Gร รบ ERUo |GH\HPHPH ULVNLQL HQ L\L \DQVร WDQ PRGHO RODUDN EHOLUOHQPLรบWLU %X PRGHOGH Nร VD YDGHOL VHUPD\H KDUHNHWOHULQLQ .96+ 5 UH]HUYOHUH RUDQร Gร รบ Doร NOร N P YH G|YL] WHYGLDW KHVDSODUร Qร Q 7ย UN OLUDVร PHYGXDWODUร QD RUDQร '7+ 7/90 Doร NOD\ร Fร GHรทLรบNHQOHU RODUDN EHOLUOHQPLรบWLU
ln
ยฑ7ยฒยงยณwยด / ยฐ ๏ฃซ (Lยต โ L ) ๏ฃถ ฯ '7+ ๏ฃท๏ฃท = ฮฑ 0 + ฮฑ1H = ln๏ฃฌ๏ฃฌ + ฮฑ 2 ln( ) + ฮฑ 3 ln P + ฮต (1 โ ฯ ) 7/90 ๏ฃญ (1 + L ) ๏ฃธ
'HQNOHP ยถGH EHNOHQHQ LOLรบNL Gร รบ ERUo |GH\HPHPH ULVNLQLQ
'7+ 7/90 YH .96+ 5 LOH SR]LWLI P LOH QHJDWLI ROPDVร Gร U %XUDGD '7+ 7/90 RUDQร Qร Q DUWPDVร ELU SDQLN GXUXPXQGD \HWHUOL UH]HUYL ROPD\DQ
ย ONHQLQ Vร Nร QWร \D JLUHELOHFHรทLQL \DQVร WPDNWDGร U .96+ 5 RUDQODUร Qร Q ยญqยถ DUWPDVร ย ONH\H JLULรบ YH oร Nร รบODUร NDSVDGร รทร QGDQ Vร FDN SDUDQร Q ย ONH\L WHUN HWPHVL JLEL ELU NUL] GXUXPXQGD UH]HUY Vร Nร QWร Vร QD \RO DoPD RODVร Oร รทร
EHNOHQHQ LOLรบNLQLQ GRรทUX \D GD SR]LWLI ROPDVร QD QHGHQ RODFDNWร U 'ร รบD ยทยงยธ /LWHUDWย UGH Vร NoD ย ONH ULVNOHULQLQ |Ooย OPHVLQGH NXOODQร ODQ 'ยน < (iรง borcun GSMHโ a
RUDQร YH NLรบL EDรบร *60+ EDรทร PVร ] GHรทLรบNHQOHULQGH RWRNRUHODV\RQ ROGXรทXQGDQ YH VHULOHULQ RWRNRUHODV\RQGDQ DUร QGร Uร ODPDPDVร ย ]HULQH EX RUDQODU NXOODQร ODPDPร รบWร U 'LรทHU
WDUDIWDQ 'ยบ ; Gร รบ ERUFXQ LKUDFDWD RUDQร oHรบLWOL |GHPHOHU GHQJHVL GHรทLรบNHQOHUL ; 0 ; 0 < ,ยป 5 ,ยผ 5 UH]HUY GHรทLรบLPL 5 0 YH HQIODV\RQ JLEL EDรทร PVร ] GHรทLรบNHQOHULQ W
LVWDWLVWLNOHULQH EDNร OGร รทร QGD PXWODN GHรทHUOHULQLQ ยถGDQ Nย oย N ROGXรทX EXQXQ VRQXFXQGD
GD \ย ]GH |QHPOLOLN Gย ]H\LQGH ย ONH ULVNL LoLQ LVWDWLVWLNVHO RODUDN |QHPVL] ROGXNODUร J|Uย OPย รบ YH PRGHOGH NXOODQร OPDPร รบODUGร U
ยทtยฝ
.ร VD YDGHOL VHUPD\H KDUHNHWOHUL ED]HQ HNVL ED]HQ DUWร ROGXรทXQGDQ PRGHOGH ย VVHO H[SRQHQWLDO IRUPGD NXOODQร OPร รบWร U
DoÕNOÕN LVH R ONHQLQ GÕú HNRQRPLOHUGHQ HWNLOHQPHVLQL J|VWHUPHNWH ROXS ONH GÕúD DoÕN ELU HNRQRPL L]OL\RUVD ELU NUL] DQÕQGD GÕú SL\DVDODUD HULúHELOLUOL÷LQL \DQVÕWPDNWDGÕU %X GXUXPGD ONH HNRQRPLVLQLQ GÕúD DoÕNOÕ÷Õ RUDQÕQGD ULVNVL] ROPDVÕ EHNOHQPHNWHGLU
)DL] WDQÕPÕQGD ONHPL] ERUo DODQ ELU ONH ROGX÷XQGDQ ULVNOL RODUDN
WDQÕPODQPÕúWÕU 5LVN SULPL KHVDSODPDVÕQGD \ÕOODUÕ DUDVÕQGD o D\OÕN YHULOHU NXOODQÕODUDN KHP ONH ULVNL KHP GH RSWLPXP UH]HUY VHYL\HVL KHVDSODQDFDNWÕU )DL] KHVDSODUÕQGD L¾ için ülkemiz eurobond faiz 2¿ RUDQODUÕ L LoLQ LVH /,%25 IDL] RUDQODUÕ NXOODQÕOPÕúWÕU 5HJUHV\RQ DQDOL]L VRQXoODUÕ 7DEOR ¶GH |]HWOHQPLúWLU
7$%/2 5(*5(6<21 6218d/$5,
$oÕNOD\ÕFÕ 'H÷LúNHQOHU
6DELW 6D\Õ
H
Ã Ä Å*Æ%Ç È
Ê;ËÍÌ Î1Ï;Ð Ñ/Ï;Ê>Ò*Ó Ô
αÂ
Ê;ËÖÕ $GMXVWHG 5
'XUELQ :DWVRQ
αÉ
.DWVD\ÕÀoÁ
α α¯
2/6 W VWDW
*00 W VWDW
* =yüzde 10 önemlilik, ** =yüzde 5 önemlilik, *** =yüzde 1 önemlilik seviyesinde istatistiksel
×*Ø Ù%Ú Ù*Û Ù*Ü Ø Ù Ý=Ø Þ Ø Þ ß Þ2à á Ù;â ã1ã ä Ý1ã*ÛEä ã â%à ÚBå
7DEOR ¶GH LNL GH÷LúLN \|QWHP LOH KHVDSODQDQ UHJUHV\RQ
VRQXFXQGD EHNOHQGL÷L JLEL ONH ULVNL LOH .96+ 5 YH '7+ 7/90 RUDQODUÕ DUDVÕQGD SR]LWLI P LOH DUDVÕQGD QHJDWLI ELU LOLúNL ROGX÷X VRQXFXQD YDUÕOPÕúWÕU
ç7è§éwê / æ (Lë − L ) '7+ = -3,4482 + 1,2808 H ln + 1,2761 ln( ) - 0,88123 ln P 7/90 (1 + L )
ì§í hONHPL] (XURERQG¶ODUÕQÕQ o D\OÕN IDL] RUDQODUÕGÕU .D\QDN %ORRPEHUJ ì§î .DWVD\Õ GH÷HUOHUL 2/6 YH *00 LoLQ D\QÕGÕU
(Q Nย oย N NDUHOHU \|QWHPLQH 2/6 J|UH Eย Wย Q GHรทLรบNHQOHU *00 ยญ#รฏ (Generalized Method of Moments) yรถnteminde ise KVSH/R Gร รบร QGDNL GHรทLรบNHQOHU Doร NOD\ร Fร EXOXQPXรบWXU 'LรทHU Eย Wย Q ]DPDQ VHULOHUL LOH \DSร ODQ 2/6 oDOร รบPDODUร QGD GD J|Uย OHQ RWRNRUHODV\RQ VRQXFX KHVDSODQDQ VWDQGDUW ND\PDODUร Q Gย รบย N ROPDVร VRQXFX LVWDWLVWLNVHO RODUDN GDKD DQODPOร J|Uย QHQ GHรทLรบNHQOHU *00 \|QWHPL LOH WHNUDU DQDOL] HGLOGLรทLQGH PRGHOLQ Doร NOD\ร Fร Oร รทร Qร Q \HWHUOL ROGXรทX Gย รบย Qย OPHNWHGLU +DPLOWRQ V
%X รบHNLOGH KHVDSODQDQ Gร รบ ERUo |GH\HPHPH RODVร Oร NODUร 7DEOR ยถGH |]HWOHQPLรบWLU
Optimum rezerv seviyesinin tespit edilmesi iรงin ise denklem
ยถGH J|VWHULOHQ PDUMLQDO Gร รบ ERUo |GH\HPHPH RODVร Oร รทร Qร Q ฯ รฐ GD KHVDSODQPDVร JHUHNPHNWHGLU %XQXQ LoLQ GHnklem (6.13)โ teki genel model
YH ยถWH KHVDSODQDQ NDWVD\ร ODU NXOODQร OPร รบWร U 'HQNOHP ยถย Q Eย Wย Q GHรทLรบNHQOHUH J|UH Wย UHYL DOร QGร รทร QGD WRWDO GHULYDWLYH ๏ฃซ (1 โ ฯ ) + ฯ ๏ฃฌ 2 ๏ฃฌ (1 โ ฯ ) ๏ฃฌ ฯ ๏ฃฌ ๏ฃญ (1 โ ฯ )
๏ฃถ รฒ7รณยงรดwรต ๏ฃท .96+ ๏ฃท Gฯ = โ ฮฑ H รฑ G5 1 ๏ฃท 52 ๏ฃท ๏ฃธ
YH VDGHOHรบWLUGLรทLQGH UH]HUYH J|UH PDUMLQDO Gร รบ ERUo |GH\HPHPH RODVร Oร รทร
WHRULN RODUDN QHJDWLI ROXU 'LรทHU ELU GH\LรบOH UH]HUY VHYL\HVL \ย NVHOGLNoH ฯ D]DOPDNWDGร U
รท7รธยงรนwรบ Gฯ .96+ = ฯ = โ ฯ (1 โ ฯ )ฮฑ 1 H รถ < 0 รถ G5 52
7DEOR ยถ\H EDNร OGร รทร QGD GD 2002 dรถneminde ฯ รป oRรทXQOXNOD D]DOPDNWDGร U รผยงรฝ
%X GHรทLรบNHQ \ย ]GH |QHPOLOLN VHYL\HVLQGH Doร NOD\ร Fร Gร U
7 UNL\H &XPKXUL\HW 0HUNH] %DQNDVÕ øoLQ 2SWLPXP
5H]HUY 6HYL\HVL
0RGHOLPL] VRQXFXQGD 7 UNL\H &XPKXUL\HW 0HUNH] %DQNDVÕ
UH]HUYOHULQLQ RSWLPXP VHYL\HVL GHQNOHP NXOODQÕODUDN KHVDSODQPÕú DOÕQDQ VRQXoODU 7DEOR ¶GH J|VWHULOPLúWLU
7$%/2 237ø080 5(=(59 6(9ø<(/(5ø ,
þ.ÿ
* + , ,&-.*0/ 1 2 13*"1 , 1 2 1;*"5;* 1 2 1 6 1 1 1 2 1;* +:, * + , + -.*@1 2 1;* 8 8 1 2 1 1 1&8 / 1 2 1:1;* 8 1 2 1 1 1 4 * +:+:1&-.*0/ 1 2 13*"1 4 / 1 2 1:1&7 8 / 1 2 1:1 6 4 / 1 2 1:1 =;* * +:+3* -.*@1 2 1 1 + + 1 2 1 1;*"4 1 2 1 1 , + 1 2 1 1 = 4 * +:+:4&-.*@1 2 1 1&7 6 / 1 2 1:4 1 + / 1 2 1:1 6&8 / 1 2 1:1 =;* * +:+:6&-.*0/ 1 2 13* * 8 / 1 2 1:1 +:= / 1 2 1:1 5 5 1 2 1 1 6 1 * +:+:=&-.*@1 2 1;* 7?* 1 2 1 4 4;* 1 2 1 1 ,&7 1 2 1 1 6;*
1 2 4 5 6 + 7 8 9 7'1 , 9 8 1:1 1 2 * + 7 = ,&8 9 8>*", 9 8 =3* 1 2 4 4 4 4 +:= 9 7', 6 9 1&7'1 1 2 *"=&8 7 ,&8 9 7'= 5 9 +3*<= 1 2 *"4 , , 7 = 9 = 8 , 9 4 53* 1 2 * 8 5&8 ,&7 9 7:8 4 9 = + 6 1 2 4 6 6 5A*"4 1 9 *<4 1 9 = + 5 1 2 * 7?*"6A* *"= 9 6 7:+&9 1 = 7 1 2 * +:5 =A*"1&8 9 7'4&8 9 , 4:= 1 2 4;* 7 5A*"4 6 9 1:4 , 9 8:+:+ 1 2 4 = 6 ,A* 8?* 9 + 4&7 9 ,&8', 1 2 * +:, 5A* 8 7 9 =:5&7 9 1&8'4 1 2 *"= 4 4A* * 8 9 7>* * 9 ,;*<5 1 2 4 4 5 4A* * +&9 6:= 6 9 4 6:= 1 2 4 = + +B*"5&8 9 , 7 4 9 = 53* 1 2 4 =&7 4A*"= +&9 6:4 6 9 ,&8 + 1 2 4&8 8 4A* * +&9 7 +:, 9 +:1 8 1 2 = 1 6;*C*"6 1 9 7'6 +&9 5 6:= 1 2 = 5 + 7D* 8:+&9 + 5 5 9 4 1:= 1 2 = 1 ,;*C* 8 1 9 7'6&8 9 * 7:7 1 2 = 6 5 5A*"6 5 9 ,:5 , 9 5;*<5 1 2 = = , 4A* 7?* 9 43*", 9 * 8', 1 2 5 5 1 4C4 1 4 9 5 7 1 9 4 5 8 1 2 =&7 6 =A*",&7 9 1 7:+&9 *"1 + 1 2 = = , ,A*"4 = 9 7 +:= 9 =;*<4 1 2 6&8 7 5A*"1&8 9 1 7 1 9 4 5 7 1 2 6 , , 4A*"= 6 9 7'6 5 9 ,;*:* 1 2 = 4 4 6A*"5 1 9 7:7 8 9 8 4 7
1 9 1:6 5 1 ,;*<4 1 9 1:4 = +:4 5:1 1 9 13* + +:4 5:1 1 9 1:4;* * 7 5:1 1 9 1:1&8 8 7:+ , 1 9 13*"6 + 8 5:1 1 9 13* 7 1 +:1:1 1 9 1:4 6 6 = 1:1 1 2 1 4 = 5 +:1 1 1 2 1 4 5 43*"5 1 1 2 1 4&7 1 8 6&7 1 2 1 4 , =:4 5 1 1 2 1 = 6 1:5 5 1 1 2 1 =&8 6:6 5 1 1 2 1 5 4 4 +:5 1 1 2 1 5 1;* 7 5 4 1 2 1&7 1 4:1 5 1 1 2 1&8 1 1:6 5 1 1 2 1 5 4 1:1 5 1 1 2 1 5 6;*<= 5 1 1 2 1 = , =:4 5 1 1 2 1 = = 6:= 5 1 1 2 1 6&7?* 8 5 1 1 2 1 6 + +:+:1 1 1 2 1 6 6&7:7 5 1 1 2 1 4 5 1:4 5 1 1 2 1 , 4 43*"6;* 1 2 1&7 4&7:8 1 1
4 9 *",&8 9 8 1;* 9 6:1 5 6 9 =&7 5&9 * 7?* 9 43*", = 9 7 5&8 9 + +:4 9 4 8 6 7 9 7 8 4&9 = + 7 9 + 5 + *:* 9 *"= ,&9 4 6;* 9 53*"= 8 9 4 , =&9 =&8 4 9 *<1 + 7 9 1 4 ,&9 7 1 1 9 4:4&7 = 9 +:1 1&9 5&8 6 9 1 +:1 = 9 6 = 1&9 4 5 6 9 13*"5 = 9 ,&7:+ 9 *",&8 9 ,:=&7 5 9 +:, 6&9 4;*"4 9 4:5&8 5 9 , +3* 9 *", +&9 6:6;* 4 9 7?*"1&9 7 8?* 9 *<1 4 4 9 5&7 5&9 8 8?* 9 4 7 = 4 9 + + + 9 7 8 1 9 *<4 = 4 9 + 7 8 9 1&8?* 9 6:= 5 * 9 7 1&8 9 =;*"5 9 8', 1 4 9 * 7 7 9 7 4;* 9 , 8 7 6 9 4&8 ,&9 1 5 = 9 + 6 6 6 9 1 4 =&9 = , 6 9 6:,;* 4 9 , 1 5&9 5 = = 9 + 1 , 6 9 ,&8?* 9 1 =&7 9 ,:4 6 5 9 = 5 1&9 5&8 5 9 *<6 4 = 9 8 7 ,&9 *"=&7 9 =:= 6 6 9 8:+:=&9 ,&7 5 9 6:1 + = 9 4 6 ,&9 5&7?* 9 7'= , * 9 7 = ,&9 6 6 4 9 4:, = 4 9 1&7 4&9 4 =&8 9 4 +:,
! " # $ % & ' )( 4 2 *",&8:2 8'1;* 2 6 , + 6 2 =&7 5 2 * 7?* 2 * 8>* = 2 7 5&8:2 +:+:4 2 4 6:= 7 2 7 8 4 2 = + 7:2 +3*<6 8 2 4 4;* 2 6:6 1 2 +3*:* 8 2 4 , = 2 = 8 1 2 8 =:1 7 2 1 4 , 2 7'1 1 2 8:+?* = 2 +:1 1 2 5:5 , 2 +:, 8 = 2 6 = 1 2 4:5 6 2 1 + , = 2 ,&7:+ 2 *<,&8:2 +:5 + 5 2 +:, 6 2 43*"4 2 5 5:1 5 2 , +3* 2 *<, + 2 5 6:6 = 2 = 5 + 2 =3*"5 2 4 1 7 = 2 * 8 4 2 6 8?* 2 8 ,:5 = 2 = +:4 2 1:, 1 2 +:5:5 6 2 4 6 = 2 1 7 , 2 =;*<4 4 2 1 ,&8:2 4:, + 2 = =:= 4 2 8?*", 2 , 7 8:2 *"6:1 4 2 +:5 + 2 7'5&7:2 8 53* 4 2 ,&8?* 2 = + + 2 +:4 + 4 2 4 6 = 2 +:+:4 2 +:4:6 4 2 ,;* 8:2 8 +:1 2 5 5:4 6 2 6 6 4 2 = 8 1 2 * 7'= 6 2 *"1 + 2 5:, + 2 4 4:4 4 2 4 6&8:2 + , 1 2 *",3* 4 2 4 5 5 2 1:6 , 2 7 6 + 6 2 =;*"4 2 + 4 , 2 * 8:8 = 2 8?* 8:2 4 7 1 2 = ,:6
7$%/2 237รธ080 5(=(59 6(9รธ<(/(5รธ ,,
รพ.รฟ
* +:+:5&-.*0/ 1 2 13*"6 + / 1 2 1:1 4 , / 1 2 1:1 1&8 1 2 1 1 6 5 * +:+ 8 -.*0/ 1 2 1:1 6 = / 1 2 1:1 4 + 1 2 1 1 1 + 1 2 1 1 1 = * +:+ 7 -.*@1 2 1 1 1 , / 1 2 1:1 4 1 / 1 2 1:1 1;* 1 2 1 1 1 , * +:+:,&-.*0/ 1 2 1:1;*"6 / 1 2 1:1 1 6 1 2 1 1 4 = / 1 2 1:1 6 , * +:+ + -.*0/ 1 2 1:1 1 4 1 2 1 1 1 1 / 1 2 1:1 1 6 / 1 2 1:1 1;* 4 1:1 1&-.*0/ 1 2 1:1 1&7 / 1 2 1:1 1 = / 1 2 1:1 1 4 / 1 2 1:1 1 + 4 1:1;* -.*@1 2 1 1 1 , 1 2 1 1 6 5 1 2 1 1;*"6 1 2 1 1 4 5 4 1:1 4&-.*0/ 1 2 1:1 1 6 / 1 2 1:1 1;* 1 2 1 1 1&8 4 1:1 4&-H=I/ 1 2 1:1 1;*
1 2 5 4 +:5A*"6 +&9 4:,&7 9 ,;*:* 1 2 6&7:+:=A* 7 8 9 = +:4 9 +:6:, 1 2 6 +:6;*E4;*", 9 + 5 1 9 5 +:+ 1 2 4 +:=&7F4;*"= 9 5 7 4 9 , + 6 1 2 6&7 5 =A*", 1 9 +?* 8 9 *"4:1 1 2 6&8 8 =C4 1 6 9 8',&8 9 = 6:= 1 2 6 , 4 4C4 6 +&9 ,3*", 9 ,;*<= 1 2 6 4 4 =C4 6 5 9 7:8 1 9 = 4:= 1 2 4 +:, 1A* +3* 9 8:8 1 9 7:+ 4 1 2 6 5 4 1C4;*", 9 7'4 +&9 , 5 + 1 2 6&7 = =C4&8 7 9 6:1;* 9 *"6 + 1 2 6;*"4 1C4 5 5 9 + 4 , 9 =&7'= 1 2 6&8 6 =C4 1&7 9 *<4 +&9 ,&8'6 1 2 6 =;* 8F4 4 5 9 + 1&8 9 1 5:= 1 2 6 6 +:1C4&8 4 9 =:6 4 9 4&8>* 1 2 = 4 , +G4 6 5 9 6:1 6 9 4 5:5 1 2 6;*"4&8D* 8 6 9 , + 8 9 *"5:6 1 2 6 1 6 =C4 1;* 9 ,:, 5 9 4 ,:1 1 2 6 5 ,;*E4 6 , 9 ,:6 = 9 4 5:4 1 2 6 1&8 6C4 6 1 9 1:= 6 9 8:+ 7 1 2 6;*"6 +G4 1 5 9 1 7 5 9 =;*"+ 1 2 6 6;*",C4 5;* 9 = 7 = 9 =;* 7 1 2 6 + 7 ,C4 , , 9 *<=&8 9 , 4:6 1 2 6&8 1 5C4&7 5 9 6 8 5 9 8?*<= 1 2 4&8 1 =A*", = 9 5:=&8 9 *",3* 1 2 4&7 , 6A* 7 8 9 1 7 7 9 7 6 + 1 2 = 5 +:=A* +:, 9 5:5 6 9 8 8>* 1 2 =;* *"=A*", 5 9 , 8 4 9 6;* 8 1 2 =;* 8 4A*", 5 9 + 4 6 9 + 7'= 1 2 = 1 1&7F4 4 4 9 = +3* 9 8 4:= 1 2 = 5 6&8F4 5 4 9 ,:6;* 9 7 8>* 1 2 = 4 ,&7F4&8 4 9 = 8 4 9 4 5 7
1 2 1&8 = +:+:1 1 1 2 1 = 1 + 1 1 1 1 2 1 6 = ,:= 1 1 1 2 1 6 = 4 7 5 1 1 2 1 4 +:=:4 5 1 1 2 1 6 4;*<, +3* 1 2 1 6 5 1:6 =;* 1 2 1 4 + 8>*"1 1 1 2 1 6;*"43*"5 1 1 2 1 4 6 5:= 5 1 1 2 1;* 7 7'=&7 5 1 2 1 4;* + 6 4 5 1 2 1 4 1&7>* 7 5 1 2 1 6 1;*<=&8 4 1 2 1&7 4;*<, , = 1 2 1&8 = = 7 5 1 1 2 1 5 ,&8'= ,;* 1 2 1 5 6;* 7 7 5 1 2 1 5 4;*:*"1 1 1 2 1 = = 63*"5 1 1 2 1 6 6 13*"5 1 1 2 1 4 = + ,;*"4 1 2 1 4&8:+ = 5 1 1 2 1 5 = =:,&7 5 1 2 1 , 5&8'4 5 1 1 2 1&8 , + 5 5 1 1 2 1 , 5;*<5 1 1 1 2 1 5 =&7'1 4 5 1 2 1 6 6 1:5 4 5 1 2 1&7 1 ,:1 4 5 1 2 1 = 6 = + 7 5 1 2 1 = =;*:*"1 1
4 9 *"= 6&9 4;* +&9 1:,&7 = 9 6;*"5&9 4 6 1 9 5:=&7 8 9 4 , =&9 = 5 +&9 6:, 1 8 9 4&8 1&9 6 6 4 9 5 + 7 8 9 *"= ,&9 6 ,;* 9 *<6 = 8 9 6 4&7 9 , 1&7 9 =:=&8 8 9 , = 5&9 4 + 7 9 5:4 1 7 9 + 8 4&9 * +:1 9 + = 4 8 9 *"= 1&9 1 4 6 9 13*"6 +&9 4 , + 9 ,&8 = 9 *<5 1 *<5 9 1&8?* 9 6 6 5 9 = 8 5 *:* 9 8 8 ,&9 +3*"5 9 8:7 , +&9 + + 7 9 , 4 1 9 ,:1&7 7 9 = +:6&9 8 , 1 9 *<4&8 6 9 8 6 5&9 6 , 1 9 4:1&8 6 9 8 = + 9 5 4&8 9 , 7:+ 4 9 7:+:=&9 5&8 = 9 5 7 6 6 9 7:+ 8 9 = 4&8 9 , 7 6 = 9 5 , 6&9 4&8 , 9 = + 7 5 9 * +3* 9 1 +:5 9 8:7 = 8 9 4;* * 9 5 , 4 9 * 7 = *<1 9 1&8 8 9 5 = 5 9 1 7 8 *<1 9 8:+:6&9 , , 5 9 *<1&8 5 9 1 5 6&9 7 6 , 9 = +:6 4 9 *"5 5&9 4 , = 9 7:7 1 4 9 5 5 6&9 5;* 8 9 ,:6 , 4 9 6 6;* 9 ,;*"1 9 , 8:+ 6 9 6 + 7 9 8:+:6 9 5:1 5 5 9 8 4 5&9 *"1 , 9 ,:1 1 6 9 *"= 4&9 = 4;* 9 7'= , 5 9 ,;*"4&9 5 5 +&9 6:4 4 5 9 +:5 1&9 * 7?* 9 *<1&7
! " # $ % & ' "* 2 8 7 6 2 5:4 , 2 +:1:, 4 2 *"6&8:2 =:5 + 2 7 8>* 6 2 8 7 7:2 6 8:+ 2 , 1 7 6 2 , 1 , 2 , 7 6 2 5 4:, 6 2 1 =;* 2 6 7 6 2 , 1:, = 2 * 8:+ 2 7'1&7:2 1;*:* 5 2 =;* * 2 7 +:= 2 7 =:1 5 2 4 = 4 2 8>*"5 2 7 8'5 = 2 ,;*", 2 8'4 = 2 5 6 7 = 2 4&8 7:2 =:, 6 2 6&8>* 4 2 7 8 , 2 63*"1 2 =&7'6 4 2 = 4 , 2 7 + 7:2 = 4:1 *"2 6 4 + 2 5 8 8:2 5 6 7 *"2 7 8 8:2 , 7 8:2 1;*<4 4 2 4 5;* 2 *<4 4 2 = + 8 4 2 7 4&7:2 8:7:+ 2 6 1 7 *"2 +:4 6 2 1:4 + 2 5;*<6 4 2 5&8:+ 2 + 1 = 2 5 5 8 4 2 + 8 6 2 4:1 = 2 1 ,3* 6 2 4 1 6 2 *"+:4 2 , 5:4 6 2 4 1&8:2 1:5&8:2 7 5:, = 2 4 6&8:2 6:= 4 2 +:4:1 6 2 +3*"6 2 7'1 + 2 4 = 8 6 2 *", + 2 =:1 + 2 * 7', *"2 =;*", 2 5:= + 2 6 + 4 5 2 1 6 1 2 1 7 6 2 + 8'4 = 2 = , + 2 *:* 7:2 6 6:4 6 2 5 = + 2 , 8:+ 2 +:= 8 6 2 7 , = 2 + 1 = 2 5 ,:1 6 2 *", 4 2 7'6 5 2 , + = = 2 = 4 5 2 * 8 = 2 4&8:8 5 2 , +:, 2 1:4 , 2 * 7>*
7ย UNL\H Iร UVDW PDOL\HWL \HULQH %UH]LO\DยถQร Q ERUoODQPD PDOL\HWL NXOODQร OGร รทร QGD ROXรบDELOHFHN RSWLPXP UH]HUY VHYL\HOHULGLU
7DEOR ยถGH ELULQFL oH\UHรทL LOH VRQ oH\UHรทL DUDVร QGD
UH]HUYLQ PDUMLQDO Gร รบ ERUo |GH\HPHPH RODVร Oร รทร Gร รบ ERUo |GH\HPHPH PDOL\HWL Iร UVDW PDOL\HWLQLQ oDUSDQร YH RSWLPXP UH]HUY VHYL\HOHUL J|VWHULOPHNWHGLU hONHPL]LQ Gร รบ ERUo |GH\HPHPH RODVร Oร รทร \ร Oร QGDQ
VRQUD DUWPร รบ |QFHVL VHYL\HOHULQH ELU GDKD JHOLQHPHPLรบWLU 'LรทHU WDUDIWDQ UH]HUYLQ D]DOPDVร QGDQ GROD\ร Gร รบ ERUo |GH\HPHPH PDOL\HWL Wย P dรถnem iรงin 70 PLO\RQ 86' FLYDUร QGD JHUoHNOHรบPLรบWLU 7ย UNL\HยถQLQ
\HULQH %UH]LO\DยถQร Q Iร UVDW PDOL\HWL GHรทHUOHUL NXOODQร ODUDN DOWHUQDWLI RSWLPXP UH]HUY VHYL\HOHUL HOGH HGLOPLรบ DOWHUQDWLI RSWLPXP UH]HUY VHYL\HOHUL JHQHO RODUDN KHVDSODQDQ RSWLPXP UH]HUY VHYL\HOHULQGHQ Gย รบย N ROGXรทX J|]OHPOHQPLรบWLU
7ย UNL\H UH]HUYOHUL LOH PRGHO VRQXFXQGD 7ย UNL\HยถQLQ Gร รบ ERUoODUร Qร
|GH\HPHPHVL LKWLPDOL GLNNDWH DOร QDUDN KHVDSODQDQ RSWLPXP UH]HUY VHYL\HOHUL LVH รนHNLO ยถGH NDUรบร ODรบWร Uร OPร รบWร U .DUรบร ODรบWร UPDGD \ร Oร QD
NDGDU UH]HUY VHYL\HVL LOH RSWLPXP VHYL\H QHUHGH\VH D\Qร EXQGDQ VRQUD UH]HUY VHYL\HPL] RSWLPXP VHYL\HQLQ ย ]HULQGH VH\UHWPLรบWLU $QFDN XQXWXOPDPDVร JHUHNHQ QRNWD KHVDSODPDODUร Q 7ย UNL\HยถQLQ Gร รบ ERUo |GH\HPHPH LKWLPDOL YDUVD\ร Pร ย ]HULQH \DSร OPDVร Gร U 30
J!K L M"N O P<Q<R
J!K L M"N O P<Q<R
30
S:T>U:V W X"Y WZY[X[U \ Y[X<V
R*
25
25
2002Q4
รนHNLO 7ย UNL\H 5H]HUYOHUL YH 2SWLPXP 5H]HUY 6HYL\HVL
2002Q1
2001Q1
2000Q1
1999Q1
1998Q1
1997Q1
0 1996Q1
0 1995Q1
5
1994Q1
5
1993Q1
10
1992Q1
10
1991Q1
15
1990Q1
15
1989Q1
20
1988Q1
20
6RQ RODUDN \XNDUร GD EXOXQDQ RSWLPXP UH]HUY VHYL\HOHUL LOH 7ย UNL\H
&XPKXUL\HW 0HUNH] %DQNDVร ยถQร Q \ร Oร QGDQ VRQUD VDKLS ROGXรทX
UH]HUYOHU DUDVร QGD LVWDWLVWLNVHO ELU LOLรบNLQLQ YDUOร รทร Qร Q ROXS ROPDGร รทร Qร Q WHVW HGLOPHVL LoLQ \DSร ODQ UHJUHV\RQ DQDOL]L VRQXFXQGD HOGH HGLOHQ NDWVD\ร YH W LVWDWLVWLNOHUL SDUDQWH] LoLQGH GHQNOHP ยถGH EHOLUWLOPLรบWLU
5 = 3,819+ 0.107 5 * P, 5 = .10 ( 2. 6) ( 6. 0) 2
'HQNOHP ยถGH J|Uย OGย รทย JLEL GHรทLรบNHQOHU LVWDWLVWLNVHO RODUDN
Doร NOD\ร Fร ROPDVร QD UDรทPHQ WHVW HGLOPHVL JHUHNPHNWHGLU +LSRWH] 5 ฮฒ0+ฮฒ ] 5 ^ VDELW NDWVD\ร Qร Q Vร Iร U YH RSWLPXP UH]HUYLQ |Qย QGHNL NDWVD\ร Qร Q
GD ELU ROPDVร Gร U + 0 : ฮฒ 0 = 0, ฮฒ 1 = 1 %|\OHFH \ร OODU LWLEDUL\OH WXWXODQ UH]HUYOHULQ RSWLPXP ROXS ROPDGร รทร Vร QDQPร รบ RODFDNWร U %XQXQ LoLQ \DSร ODQ
_ `
yรผzde 5 รถnemlilik seviyesi iรงin F WHVW VRQXFXQGD GHรทHUL EXOXQPXรบ
ROXS EX GHรทHU ) WHVW a b:c d e:f ROPDVร JHUHNHQ VHYL\HGHQ ID]ODGร U 'ROD\ร Vร \OD KLSRWH]LPL] UHGGHGLOPLรบWLU
Denklem (6.17)โ de bulunan modelde, optimum rezerv seviyesinin
Vร Iร U ROGXรทX GXUXPGD ย ONHPL]LQ PLO\RQ 86' UH]HUY EXOXQGXUPDVร JHUHNWLรทL V|\OHQHELOLU %X GXUXPGD GD ย ONHPL] LoLQ |GHPHOHU GHQJHVL YH\D ELU NUL] DQร QGD JHUHNOL RODQ PLQLPXP UH]HUY VHYL\HVLQL YHUHELOPHNWHGLU
'LรทHU WDUDIWDQ ELOLQGLรทL JLEL |]HOOLNOH JHOLรบPHNWH RODQ ย ONHOHU LoLQ UH]HUY
VHYL\HVL ย ONHGH X\JXODQDQ G|YL] NXUX SROLWLNDODUร QGDQ HWNLOHQPHNWHGLU %X
_e
GXUXPGD PRGHOGH G|YL] NXUX VLVWHPL NXNOD GHรทLรบNHQ RODUDN NXOODQร ODELOLU 7ย UNL\HยถQLQ
รนXEDW
ยถGH
GDOJDOร
NXU
VLVWHPLQL
X\JXODPD\D
EDรบODQPDVร QGDQ GROD\ร PRGHOLPL]GH \ร Oร Qร Q LON oH\UHรทLQH NDGDU EXQGDQ VRQUDVร LoLQ NXOODQร OPร รบ YH GHQNOHP HOGH HGLOPLรบWLU 5 = 3,623+ 0,147 5 * โ 2,657 ''. , 5 = .16 (5.9) (3.4) (โ 2.4) 2
'HQNOHP ยถGH ''. G|YL] NXUX GHรทLรบNHQLQL J|VWHUPHNWHGLU
7ย UNL\H UH]HUYOHUL \ร Oร LNLQFL oH\UHรทLQGHQ VRQUD X\JXODPD\D NRQDQ GDOJDOร G|YL] NXUX VLVWHPLQGHQ HWNLOHQPHNWH YH DUDVร QGDQ \ย ]GH |QHPOLOLN VHYL\HVLQGH Vร Nร YH QHJDWLI ELU LVWDWLVWLNVHO LOLรบNL EXOXQPDNWDGร U
'DKD |QFHNL E|Oย POHUGH GH DQODWร OGร รทร JLEL JHQHO RODUDN GDOJDOร G|YL] NXUX
VLVWHPOHULQGH GLรทHU VLVWHPOHUH RUDQOD GDKD D] UH]HUY JHUHNWLรทL g"h
+LQHV YH 0RQWJRPHU\ V WDUDIร QGDQ NXOODQร ODQ ) WHVW WDEORVX NXOODQร OPร รบWร U g"i 'XPP\ YDULDEOHV
YXUJXODQPร รบWร 7ย UNL\H LoLQ GH GDOJDOร G|YL] NXUX X\JXODPDVร DOWร QGD UH]HUY VHYL\HPL]LQ GDKD D] ROPDVร JHUHNWLรทL YH LNL VLVWHP DUDVร QGDNL VHYL\H IDUNร Qร Q PLO\DU GRODU ROGXรทX VRQXFXQD YDUร OPร รบWร U 6RQXo Bu bรถlรผmde 1988 \ร OODUร DUDVร QGD ย ONHPL] UH]HUY VHYL\HVL LOH
PRGHO VRQXFXQGD EXOXQDQ RSWLPXP UH]HUY VHYL\HOHUL NDUรบร ODรบWร Uร OPร รบWร U 8OXVODUDUDVร SL\DVDODUGD ELUoRN NXUXOXรบ WDUDIร QGDQ NXOODQร ODQ RUDQODU รผlkemizdeki rezerv seviyesiniQ WHVW HGLOPHVLQGH NXOODQร OPร รบ DQFDN VRQXoODU JHQHOGH LVWDWLVWLNVHO RODUDN DQODPVร ] oร NPร รบWร U
dDOร รบPDGD GDKD |QFHGHQ GH EHOLUWLOGLรทL JLEL |]HOOLNOH ย ONHPL] JLEL
JHOLรบPHNWH RODQ ย ONHOHU LoLQ NXOODQร ODQ G|YL] NXUX VLVWHPOHULQLQ UH]HUY seviyesi iรงin รถnemli ROGXรทXQD GHรทLQLOPLรบWL 0RGHOGH NXNOD GHรทLรบNHQ X\JXODPDVร VRQXFX 7ย UNL\H UH]HUY VHYL\HVL LoLQ G|YL] NXUX VLVWHPLQLQ
EHOLUOH\LFL ROGXรทX YH GDOJDOร G|YL] NXUX VLVWHPLQGH HVNL VLVWHPOHUH RUDQOD GDKD D] UH]HUYH LKWL\Do GX\XOGXรทX YH PLQLPXP UH]HUY VHYL\HVLQLQ \DNODรบร N RODUDN PLO\DU GRODU ROPDVร JHUHNWLรทL Gย รบย Qย OPHNWHGLU
6RQXo RODUDN \ร OODUร DUDVร QGD ย o D\Oร N YHULOHU LOH
\DSร ODQ HNRQRPHWULN oDOร รบPD VRQXFXQGD ย ONHPL] UH]HUY VHYL\HVLQLQ Gร รบ ERUo |GH\HPHPH RODVร Oร รทร YH Iร UVDW PDOL\HWOHUL J|] |Qย QH DOร QDUDN KHVDSODQDQ RSWLPXP UH]HUY VHYL\HVLQGHQ IDUNOร ROGXรทX VRQXFXQD
XODรบร OPร รบWร U 'LรทHU WDUDIWDQ \DSร ODQ PRGHOGH RSWLPXP UH]HUY VHYL\HVL
KHVDSODPDVร QGD Iร UVDW PDOL\HWL Eย \ย N URO R\QDPDNWD YH ย ONHPL] LoLQ Gร รบ ERUo |GH\HPHPH PDOL\HW YH RODVร Oร N KHVDSODPDODUร Gย รบย N
oร NPDNWDGร U 2SWLPXP LOH JHUoHNOHรบHQ UH]HUY VHYL\HOHUL DUDVร QGDNL IDUNร Q EXQGDQ GROD\ร ROXรบWXรทX Gย รบย Qย OPHNWHGLU
$/7,1&, %g/h0
6218d 9( '(รถ(5/(1'รธ50( 8OXVODUDUDVร UH]HUYOHU Gย Q\D WLFDUHWLQLQ JHOLรบWLรทL ย ONHOHUDUDVร
HWNLOHรบLPLQ DUWWร รทร YH JOREDOOHรบPHQLQ Vร NOร NOD NRQXรบXOGXรทX Jย Qย Pย ] NRรบXOODUร QGD VDGHFH ย ONH YH NXUXPODUร GHรทLO DNDGHPLV\HQOHUL GH
LOJLOHQGLUHQ |QHPOL ELU NRQX ROPXรบWXU 8OXVODUDUDVร UH]HUYOHU G|YL] DOWร Q 6'5 YH ,0) UH]HUY SR]LV\RQXQGDQ ROXรบDQ YDUOร NODU Eย Wย Qย Gย U *HoPLรบWH
HQ |QHPOL UH]HUY ELOHรบHQL DOWร QNHQ Jย Qย Pย ]GH oRรทXQOXรทXQX GRODUร Q ROXรบWXUGXรทX G|YL] HQ |QHPOL UH]HUY ELOHรบHQLGLU 'ย Q\D XOXVODUDUDVร UH]HUY
VHYL\HVL \ร Oร VRQXQGD WULO\RQ 6'5 7ย UNL\HยถQLQ XOXVODUDUDVร UH]HUY seviyesi ise 20 milyar SDRโ dir. Bununla birlLNWH GHรทLรบHQ HNRQRPLN Jย o GHQJHOHUL VRQXFXQGD UH]HUY VHYL\HVL YH UH]HUY GDรทร Oร Pร Doร Vร QGDQ JHOLรบPLรบ
YH JHOLรบPHNWH RODQ ย ONHOHU DUDVร QGD UH]HUY GDYUDQร รบODUร IDUNOร Oร N J|VWHUPHNWHGLU 1LWHNLP JHOLรบPHNWH RODQ ย ONHOHU Gย Q\D G|YL] UH]HUYOHULQLQ JHOLรบPLรบ ย ONHOHU LVH DOWร Q 6'5 YH ,0) UH]HUY SR]LV\RQXQXQ oRรทXQOXรทXQD VDKLSWLUOHU
*ย Qย Pย ]GH |QHPOL ELU Jย o RODQ XOXVODUDUDVร UH]HUYOHULQ EX Jย Fย Q
ELU Nร VPร Qร JHoPLรบ XOXVODUDUDVร SDUD VLVWHPOHULQLQ ELU PLUDVร RODUDN GHYDP HWWLUGLรทL HNRQRPLN \|QGHQ Jย oOย RODQ ย ONHOHULQ PHYFXW SDUD VLVWHPLQLQ
PHUNH]L ROGXNODUร YH EXQXQ VRQXFXQGD GD ย ONH RODUDN ID\GD J|UGย NOHUL Doร NWร U 1LWHNLP รธQJLOWHUH DOWร Q VWDQGDUGร G|QHPLQLQ $%' LVH %UHWWRQ :RRGV VLVWHPL G|QHPLQLQ PHUNH]OHUL ROPXรบODU HNRQRPLN RODUDN EXQGDQ ID\GD VDรทODPร รบODUGร U
hONHOHU oHรบLWOL VHEHSOHUGHQ GROD\ร XOXVODUDUDVร UH]HUY WDOHELQGH
EXOXQPDNWDGร U <HUHO SDUDQร Q NDUรบร Oร รทร RODUDN EXOXQGXUPD |GHPHOHU ELODQoRVX GHQJHVL]OLNOHULQLQ WHODILVL G|YL] SL\DVDODUร QD Pย GDKDOH Gร รบ ERUo YH \DEDQFร SDUD |GHPHOHUL EXQODUร Q EDรบร QGD Jelmektedir. Gรผnรผmรผzde
JHOLรบPHNWH RODQ ย ONHOHU LoLQ Gร รบ ERUo JHUL |GHPHOHUL EDรบOร FD UH]HUY WDOHEL
QHGHQLGLU 'LรทHU WDUDIWDQ ย ONH XOXVODUDUDVร UH]HUY EXOXQGXUPDNWDQ GROD\ร Iร UVDW PDOL\HWLQH NDWODQPDN GXUXPXQGDGร UODU
g]HOOLNOH VRQ \ร OODUGD \DรบDQDQ HNRQRPLN krizler,
รผlkelerin
XOXVODUDUDVร UH]HUY VHYL\HOHULQLQ WHVW HGLOPHVLQLQ GDKD GD |QHPOL ROPDVร QD QHGHQ ROPXรบWXU =LUD XOXVODUDUDVร UH]HUYOHU ย ONHOHULQ RODVร HNRQRPLN NUL]OHUH
NDUรบร
GLUHQoOHULQLQ
VHYL\HVLQL
\DQVร WDELOPHNWHGLU
%XQXQ
sonucunda, รถzellikle borรง YHUHQ YH \DWร Uร P \DSPDN LVWH\HQ ย ONH YH
NXUXOXรบODU LoLQ ย ONHOHULQ UH]HUY VHYL\HOHUL |QHP ND]DQPร รบWร U 5H]HUY VHYL\HVLQLQ WHVSLWLQGH UH]HUYLQ \HWHUOLOLรทL YH RSWLPXPOXรทX NXOODQร ODQ LNL WHPHO \DNODรบร PGร U hONH UH]HUYOHULQLQ Nร VD YDGHOL Gร รบ ERUoODUOD SDUD
WDEDQร \OD YH LWKDODWOD NDUรบร ODรบWร Uร OPDVร HQ ID]OD UDVWODQDQ UH]HUY \HWHUOLOLรทL \DNODรบร PODUร ROPDNOD ELUOLNWH NDUPD \DNODรบร PODU GD NXOODQร OPDNWDGร U
\ร OODUร DUDVร QGD 7ย UNL\HยถQLQ XOXVODUDUDVร UH]HUY
VHYL\HVL Nร VD YDGHOL Gร รบ ERUo VWRNX LWKDODW YH SDUD WDEDQร LOH NDUรบร ODรบWร Uร OGร รทร QGD UH]HUY VHYL\HVLQLQ \ร Oร QGDQ VRQUD \HWHUOL ROGXรทX
V|\OHQHELOLU \ร Oร VRQX LWLEDUร \OD 7ย UNL\H XOXVODUDUDVร UH]HUYOHULQLQ
ย ONHPL] JLEL GDOJDOร G|YL] NXU VLVWHPL X\JXOD\DQ ย ONH LOH NDUรบร ODรบWร Uร OGร รทร QGD LVH UH]HUY VHYL\HVLQLQ EX ย ONHOHUH J|UH |]HOOLNOH Nร VD
YDGHOL Gร รบ ERUoODU Doร Vร QGDQ GDKD Gย รบย N ROGXรทX VRQXFXQD YDUร OPร รบWร U
hONHOHULQ UH]HUY VHYL\HOHULQLQ WHVW HGLOPHVLQGH NXOODQร ODQ GLรทHU
WHPHO \DNODรบร P LVH ย ONH UH]HUYOHUL Gร รบD Doร NOร N Iร UVDW PDOL\HWL YH |GHPHOHU
ELODQoRVX JLEL ELOHรบHQOHULQ NXOODQร ODUDN RSWLPXP UH]HUY VHYL\HVLQLQ WHVSLW
HGLOPHVLGLU 2SWLPXP UH]HUY VHYL\HVLQLQ WHVSLW HGLOPHVL JHUHNOL YHULOHULQ
WRSODQPDVร Qร Q YH KHU ย ONH LoLQ |]HO oDOร รบPDODUร Q \DSร OPDVร Qร
JHUHNWLUGLรทLQGHQ GROD\ร X\JXODPD RODUDN UH]HUY \HWHUOLOLรทLQLQ WHVSLW
HGLOPHVLQGHQ oRN GDKD ]RU ROPDNWDGร U
\ร OODUร DUDVร QGD \DSร ODQ HNRQRPHWULN oDOร รบPD
VRQXFXQGD ย ONHPL] XOXVODUDUDVร UH]HUY VHYL\HVLQLQ Gร รบ ERUo |GH\HPHPH RODVร Oร รทร Qร YH PDOL\HWOHUL PLQLPXP \DSPD WHPHO YDUVD\ร PODUร Qร iรงeren
PRGHO LOH KHVDSODQDQ RSWLPXP UH]HUY VHYL\HVLQGHQ IDUNOร ROGXรทX
VRQXFXQD XODรบร OPร รบWร U 'LรทHU WDUDIWDQ Iร UVDW YH ย ONHQLQ Gร รบ ERUo |GH\HPHPH PDOL\HWOHUL PRGHO KHVDSODPDVร QGD |QHPOL URO R\QDPร รบ 7ย UNL\HยถQLQ Lo YH Gร รบ SL\DVDODUGD Vย UHNOL ULVNOL ELU ย ONe gibi gรถrรผnmesinden
GROD\ร PHUNH] EDQNDVร Qร Q EX PRGHO oHUoHYHVLQGH RSWLPXP UH]HUY VHYL\HOHUL Gย รบย N oร NPร รบWร U $QFDN PHUNH] EDQNDVร Qร Q \HWHUOLOLN Nร VWDVODUร QD
J|UH XOXVODUDUDVร NXUXPODUFD EHQLPVHQHQ NULWHUOHUH \DNร Q VHYL\HGH UH]HUY WXWWXรทX V|\OHQHELOLU
dDOร รบPDGD ย ONHQLQ EDWPDVร Gร รบ ERUoODUร |GH\HPHPH GXUXPX\OD
WDQร PODQGร รทร QGDQ EX PDOL\HW ย ONHPL] LoLQ Gย รบย N VHYL\HOHUGH ROXรบPXรบWXU
'DKD GHรทLรบLN EDWPD PDOL\HWL WDQร PODPDODUร \OD ROXรบWXUXODFDN PRGHOOHU \DUGร Pร \OD IDUNOร RSWLPXP UH]HUY VHYL\HOHULQLQ EDรบND oDOร รบPDODUGD KHVDSODQPDVร Qร Q X\JXQ RODFDรทร Gย รบย Qย OPHNWHGLU
.$<1$.d$ AIZENMAN, Joshua and Nancy Marion, â&#x20AC;&#x153;The High Demand for International Reserves in the Far East: Whatâ&#x20AC;&#x2122;s Going on?â&#x20AC;?, 1DWLRQDO %XUHDX RI (FRQRPLF 5HVHDUFK :RUNLQJ 3DSHU 2FWREHU KWWS ZZZ QEHU RUJ SDSHUV Z 2FDN $.'øÚ 0XKDPPHW Âł3DUD 7HRULVL YH 3ROLWLNDVĂ&#x2022;´ øVWDQEXO %HWD <D\Ă&#x2022;QODUĂ&#x2022; BAHMANI, Oskooee, M. and F. Brown. â&#x20AC;&#x153;Demand for International 5HVHUYHV D 5HYLHZ $UWLFleâ&#x20AC;?, $SSOLHG (FRQRPLFV 9ROXPH 1R -XO\ V %$1.
)25 ,17(51$7,21$/ 6(77/(0(176 5HVHUYHV DQG ,QWHUQDWLRQDO /LTXLGLW\ (FRQRPLF 3DSHUV 1R -XQH
BASSAT, Ben Avraham and Daniel Gottlieb (1992a). â&#x20AC;&#x153;Optimal ,QWHUQDWLRQDO 5HVHUYHV Dnd Sovereign Riskâ&#x20AC;?, -RXUQDO RI ,QWHUQDWLRQDO (FRQRPLFV 1R V BASSAT, Ben Avraham and Daniel Gottlieb (1992b) â&#x20AC;&#x153;On the Effect of Opportunity Cost on International Reserve Holdingsâ&#x20AC;?, 7KH 5HYLHZV RI (FRQRPLFV DQG 6WDWLVWLFV V BERNHOLZ, Peter, â&#x20AC;&#x153;The Advantages and Disadvantages of Holding Goldâ&#x20AC;?, +RZ &RXQWULHV 0DQDJHV 5HVHUYH $VVHWV 7KH 5R\DO %DQN RI 6FRWODQG &HQWUDO %DQNLQJ 3XEOLFDWLRQV V BIRD, Graham and Ramkishen Rajan, â&#x20AC;&#x153;Too Much of a Good Thing?: The $GHTXDFy of International Reserves in the Aftermath of Crisesâ&#x20AC;?, &HQWHU IRU ,QWHUQDWLRQDO (FRQRPLF 6WXGLHV 'LVFXVVLRQ 3DSHU 1R $SULO BOORMAN, Jack and Stefan Ingves. â&#x20AC;&#x153;Issues in Reserves Adequacy and Managementâ&#x20AC;?. International Monetary Fund. 15 OcWREHU BORDO, Michael D. and Barry Eichengreen. â&#x20AC;&#x153;The Rise and Fall of a %DUEDURXV 5HOLF 7KH 5ROH RI *ROG LQ WKH ,QWHUQDWLRQDO 0RQHWDU\ Systemâ&#x20AC;?. National Bureau of Economic Research, Working Paper 0DUFK KWWS ZZZ QEHU RUJ SDSHUV Z 2FDN
BUSSIERE, Matthieu and Christian Mulder. â&#x20AC;?([WHUQDO 9XOQHUDELOLW\ LQ (PHUJLQJ 0DUNHW (FRQRPLHV +RZ +LJK /LTXLGLW\ &DQ 2IIVHW :HDN )XQGDPHQWDOV DQG WKH (IIHFWV RI &RQWDJLRQâ&#x20AC;?, IMF Working 3DSHU :3 ,0) -XO\
&(175$/ %$1.,1* 38%/,&$7,21 5HVHUYH 0DQDJHPHQW DQG WKH ,QWHUQDWLRQDO )LQDQFLDO 6\VWHP &HQWUDO %DQNLQJ 3XEOLFDWLRQV /WG /RQGRQ CHANG, Roberto and Andres Velasco. â&#x20AC;&#x153;The Asian Liquidity Crisisâ&#x20AC;?. 1DWLRQDO %XUHDX RI (FRQRPLF 5HVHDUFK :RUNLQJ 3DSHU 1RYHPEHU KWWS ZZZ QEHU RUJ SDSHUV Z
COOPER, Richard N. â&#x20AC;&#x153;7KH 1HHG IRU 5HVHUYHV RI D 6LQJOH &RXQWU\â&#x20AC;?, ,QWHUQDWLRQDO 5HVHUYHV 1HHGV DQG $YDLODELOLW\ ,QWHUQDWLRQDO 0RQHWDU\ )XQG :DVKLQJWRQ ' & V DISYATAT, Piti. â&#x20AC;&#x153;&XUUHQF\ &ULVHV DQG )RUHLJQ 5HVHUYHV $ 6LPSOH 0RGHOâ&#x20AC;?. International Monetary Fund. Working Paper. WP/01/18. )HEUXDU\
jk
DORNBUSH, Rudiger and Stanley Fisher. â&#x20AC;&#x153;0DFURHFRQRPLFVâ&#x20AC;?, 6 (GLWLRQ EDWARDS, Sebastian. â&#x20AC;&#x153;A Note on the Demand for International Reserves by Less Developed Countriesâ&#x20AC;?. University of California, Working 3DSHU 1R 1RYHPEHU EDWARDS, Sebastian. â&#x20AC;&#x153;The Demand for International Reserves and ([FKDQJH 5DWH $GMXVWPHQWV 7KH &DVH RI /'&V 1972â&#x20AC;?, (FRQRPLFD $XJXVW V
EDWARDS, Sebastian. â&#x20AC;&#x153;The Demand for International Reserves and 0RQHWDU\ (TXLOLEULXP 6RPH (YLGHQFH )URP 'HYHORSLQJ Countriesâ&#x20AC;?, 7KH 5HYLHZ RI (FRQRPLFV DQG 6WDWLVWLFV 9R ,VVXH $XJXVW V
(Üø/0(= 0DKIL Âł,0) YH 7 UNL\H´ KWWS PDKILHJLOPH] QRP WU NRVHB KWP EICHENGREEN, Barry and Donald J. Mathieson. â&#x20AC;&#x153;The Currency &RPSRVLWLRQ RI )RUHLJQ ([FKDQJH 5HVHUYHV 5HWURVSHFW DQG Prospectâ&#x20AC;?, +RZ &RXQWULHV 0DQDJH 5HVHUYH $VVHWV 7KH 5R\DO %DQN RI 6FRWODQG V ERTEK, TĂźmay. â&#x20AC;&#x153;(NRQRPHWUL\H *LULú´ øNLQFL %DVĂ&#x2022;P øVWDQEXO FISHER, Stanley. â&#x20AC;&#x153;IMF/World Bank International Reserves: Policy Issue Forum, Opening Remarksâ&#x20AC;?, KWWS ZZZ LPI RUJ H[WHUQDO QS VSHHFKHV KWP $SULO ĂšXEDW
FLOOD, Robert and Nancy Marion, â&#x20AC;&#x153; Holding International Reserves in an Era of High Capital Mobilityâ&#x20AC;?, ,QWHUQDWLRQDO 0RQHWDU\ )XQG $SULO
GOODHART, C.A.E. â&#x20AC;&#x153;Intervention in Asset Marketsâ&#x20AC;?, +RZ &RXQWULHV 0DQDJH 5HVHUYH $VVHWV 7KH 5R\DO %DQN RI 6FRWODQG &HQWUDO %DQNLQJ 3XEOLFDWLRQV V GREENE, William H. â&#x20AC;&#x153;(FRQRPHWULF $QDO\VLVâ&#x20AC;?, Macmillan Publishing &RPSDQ\ 1HZ <RUN GREENSPAN, Alan. â&#x20AC;?Currency Crises and Debtâ&#x20AC;? Before the World Bank Conference on Recent Trends in Reserve Managementâ&#x20AC;?, KWWS ZZZ IHGHUDOUHVHUYH JRY EURDGGRFV VSHHFKHV KWP $SULO
GRUBEL, Herbert G. â&#x20AC;&#x153;7KH ,QWHUQDWLRQDO 0RQHWDU\ 6\VWHP (IILFLHQF\ DQG jk 3UDFWLFDO $OWHUQDWLYHVâ&#x20AC;?, 5 (GLWLRQ GUJARATI, Damodar l m N. â&#x20AC;&#x153;%DVLF (FRQRPHWULFVâ&#x20AC;?, McGraw +LOO 3XEOLVKLQJ &RPSDQ\ (GLWLRQ 1HZ <RUN
HALLWOOD P. and R. MacDonald, â&#x20AC;&#x153;,QWHUQDWLRQDO 0RQH\ 7KHRU\ (YLGHQFH DQG ,QVWLWXWLRQVâ&#x20AC;?, Basil Blackwell Ltd. Oxford, 1986. HAMILTON, James D. â&#x20AC;&#x153;7LPH 6HULHV $QDO\VLVâ&#x20AC;?. Princeton University Press, 1-
HELLER, Heinz Robert. â&#x20AC;&#x153;Optimal International Reservesâ&#x20AC;?, (FRQRPLF -RXUQDO 9ROXPH ,VVXH -DQXDU\ V
HELLER, Heinz Robert and Khan, M.S. â&#x20AC;&#x153;7KH 'HPDQG IRU ,QWHUQDWLRQDO 5HVHUYHV XQGHU )L[HG DQG )ORDWLQJ ([FKDQJH 5DWHâ&#x20AC;?, IMF Staff 3DSHUV 1R 'HFHPEHU V +,1(6 :LOOLDP W. and Douglas C. Montgomery, â&#x20AC;&#x153;3UREDELOLW\ DQG 6WDWLVWLFV LQ (QJLQHHULQJ DQG 0DQDJHPHQW 6FLHQFHâ&#x20AC;?, John Wiley DQG 6RQV ,QF &DQDGD INGVES, Stefan. â&#x20AC;&#x153;*XLGHOLQHV IRU )RUHLJQ ([FKDQJH 5HVHUYH 0DQDJHPHQW $FFRPSDQ\LQJ 'RFXPHQWâ&#x20AC;?, International Monetary )XQG 0DUFK INTERNATIONAL MONETARY FUND. â&#x20AC;&#x153;Debt and Reserve 5HODWHG Indicators of External Vulnerabilityâ&#x20AC;?, 23 March 2000.
jk
INTERNATIONAL MONETARY FUND. â&#x20AC;?Balance of Payments Manualâ&#x20AC;?, 5 (GLWLRQ 6HSWHPEHU
INTERNATIONAL MONETARY FUND. â&#x20AC;&#x153;GuidelinHV IRU )RUHLJQ ([FKDQJH Reserve Managementâ&#x20AC;?. IMF. 20 September 2001. KWWS ZZZ LPI RUJ H[WHUQDO QS PDH IHUP HQJ
,Ăš,. Ali Osman. â&#x20AC;&#x153;0HUNH] %DQNDODUĂ&#x2022; øoLQ '|YL] 5H]HUYL <|QHWLP 3ODQĂ&#x2022; %LU Ă&#x2013;neriâ&#x20AC;?, Gazi Ă&#x153;niversitesi, YĂźksek Lisans Tezi, Ankara KENEN, Peter B. and Elinor B. Yudin. â&#x20AC;&#x153;Demand for International Reserves: A Replyâ&#x20AC;?, 7KH 5HYLHZ RI (FRQRPLFV DQG 6WDWLVWLFV 9RO ,VVXH 1RYHPEHU V KESTER, Anne Y. â&#x20AC;&#x153;International Reserves and Foreign Currency Liquidityâ&#x20AC;?, IMF, 2001. LEHTO, Taru. â&#x20AC;&#x153;The Level of a Central Bankâ&#x20AC;&#x2122;s International Reserves: 7KHRU\ DQG &URVV &RXQWU\ $QDO\VLVâ&#x20AC;?, Bank of Finland Discussion 3DSHUV 1R )LQODQG LIZONDO, Jose Soul and Donald J Mathieson. â&#x20AC;&#x153;The Stability of the Demand for International Reservesâ&#x20AC;?, -RXUQDO RI ,QWHUQDWLRQDO 0RQH\ DQG )LQDQFH 9RO ,VVXH 6HSWHPEHU V MOVCHAN, Veronika. â&#x20AC;&#x153;&ULWHULD IRU ,QWHUnational Reservesâ&#x20AC;&#x2122; Adequacy: :KDW /HYHO RI 5HVHUYHV 'RHV 8NUDLQH 1HHG"â&#x20AC;?, Institute for (FRQRPLF 5HVHDUFK DQG 3ROLF\ &RQVXOWLQJ .\LY $XJXVW
nj
MUNDELL Robert A. â&#x20AC;&#x153;7KH ,QWHUQDWLRQDO 0RQHWDU\ 6\VWHP LQ WKH Century: Could Gold Make a Comeback?â&#x20AC;? /HFWXUH 'HOLYHUHG DW 6W 9LQFHQW &ROOHJH /HWUREH 3HQQV\OYDQLD 0DUFK NAAMEH, Michael. â&#x20AC;&#x153;Reserve Management in Developing Countriesâ&#x20AC;? +RZ &RXQWULHV 0DQDJH 5HVHUYH $VVHWV 7KH 5R\DO %DQN RI 6FRWODQG V
NEELY, Christopher J. â&#x20AC;&#x153;$UH &KDQJHV LQ )RUHLJQ ([FKDQJH 5HVHUYHV :HOO &RUUHODWHG ZLWK 2IILFLDO ,QWHUYHQWLRQ"â&#x20AC;?, 5HYLHZ )HGHUDO 5HVHUYH %DQN RI 6W /RXLV 9RO ,VVXH V 6HSWHPEHU 2FWREHU NIEHANS, JĂźrg, The Need for Reserves of a Single Country, ,QWHUQDWLRQDO 5HVHUYHV 1HHGV DQG $YDLODELOLW\ ,QWHUQDWLRQDO 0RQHWDU\ )XQG V :DVKLQJWRQ ' &
NUGEE, John. â&#x20AC;&#x153;)RUHLJQ ([FKDQJH 5HVHUYHV 0DQDJHPHQWâ&#x20AC;? Centre for &HQWUDO %DQNLQJ 6WXGLHV %DQN RI (QJODQG +DQGERRNV LQ &HQWUDO %DQNLQJ 1R KWWS ZZZ EDQNRIHQJODQG FR XN FFEV SXEOLFDWLRQ FFEVKE SGI
OSKOOEE, Bahmani M. and F. Brown. â&#x20AC;&#x153;Demand for International Reserves: a Review Articleâ&#x20AC;?, $SSOLHG (FRQRPLFV 9RO ,VVHX -XO\ V
g=%(. 'LOHN 6D\JĂ&#x2022;Q â&#x20AC;&#x153;8OXVODUDUDVĂ&#x2022; 3DUD 6LVWHPOHUL YH 3DUDVDO øOLĂşNLOHUâ&#x20AC;?, $QNDUD øNWLVDGL YH øGDUL øOLPOHU $NDGHPLVL <D\Ă&#x2022;Q 1R $QNDUD $UDOĂ&#x2022;N REEDY, Y. V. â&#x20AC;&#x153;Reserve Management at the Reserve Bank of Indiaâ&#x20AC;?, +RZ &RXQWULHV 0DQDJH 5HVHUYH $VVHWV 7KH 5R\DO %DQN RI 6FRWODQG V PRINGLE, Robert and Nick Carver. â&#x20AC;&#x153;+RZ &RXQWULHV 0DQDJH 5HVHUYH $VVHWVâ&#x20AC;?, The Royal Bank of Scotland, Central Banking 3XEOLFDWLRQV V
PRINGLE, Robert. â&#x20AC;&#x153;The Changing Monetary Role of Goldâ&#x20AC;?, :RUOG *ROG &RXQFLO 5HVHDUFK 6WXG\ 1R RAJAN, Ramkisken S. â&#x20AC;&#x153;,QWHUQDWLRQDO 5HVHUYH +ROGLQJ E\ 'HYHORSLQJ &RXQWULHV :K\ DQG +RZ 0XFK"â&#x20AC;?, School of Economics University RI $GHODLGH $XVWUDOLD 0D\ ROGER, Scott. â&#x20AC;&#x153;7KH 0DQDJHPHQW RI )RUHLJQ ([FKDQJH 5HVHUYHVâ&#x20AC;? Bank IRU ,QWHUQDWLRQDO 6HWWOHPHQWV (FRQRPLF 3DSHUV 1R %DVOH -XO\ 6(<ø'2Ăś/8 +DOLO Âł 8OXVODUDUDVĂ&#x2022; øNWLVDW´ %DVNĂ&#x2022; * ]HP <D\Ă&#x2022;QODUĂ&#x2022; øVWDQEXO
STEIN, L. Jeromi and Giovanna Paladino, â&#x20AC;&#x153;Country Default Risk: an Empirical Assessmentâ&#x20AC;?, &HQWHU RI (FRQRPLF 6WXGLHV ,QIR ,QVWLWXWH IRU (FRQRPLF 5HVHDUFK :RUNLQJ 3DSHUV 1R $SULO TĂ&#x2013;RE, 1DKLW Âł<HQL %LU ' Q\D 3DUDVĂ&#x2022; (XUR´ KWWS ZZZ WFPE JRY WU \HQL HYGV \D\LQ NLWDSODU HXURNLWDS \HQLSDUD GRF TRIFFIN, Robert. â&#x20AC;&#x153;National Central Banking and the International Economyâ&#x20AC;?, 7KH 5HYLHZ RI (FRQRPLF 6WXGLHV 9RO ,VVXH TURAN, GĂźl GĂźnver. â&#x20AC;&#x153;8OXVODUDUDVĂ&#x2022; 3DUD 6LVWHPL ' Q YH %XJ Q â&#x20AC;?, 7 UNL\H øú %DQNDVĂ&#x2022; . OW U <D\Ă&#x2022;QODUĂ&#x2022; $QNDUD
7h5.ø<( &80+85ø<(7 0(5.(= %$1.$6, ÂłTĂźrkiye Cumhuriyet 0HUNH] %DQNDVĂ&#x2022; .DQXQX´ 0D\Ă&#x2022;V
WIJNHOLDS, J. Onno de Beaufort and Arend Kapteyn. â&#x20AC;&#x153;5HVHUYH $GHTXDF\ LQ (PHUJLQJ 0DUNHW (FRQRPLHVâ&#x20AC;?, IMF Working Paper 1R 6HSWHPEHU WILLIAMS, David. â&#x20AC;&#x153;The Need Reservesâ&#x20AC;?, +RZ &RXQWULHV 0DQDJH 5HVHUYH $VVHWV 7KH 5R\DO %DQN RI 6FRWODQG V
WILLIAMSON, John. â&#x20AC;&#x153;International Liquidity: A Surveyâ&#x20AC;?, 7KH (FRQRPLF -RXUQDO 9ROXPH ,VVXH V 6HSWHPEHU KWWS ZZZ EED RUJ XN KWWS ZZZ ELV RUJ
KWWS ZZZ GLH JRY WU
KWWS ZZZ GSW JRY WU
KWWS ZZZ KD]LQH JRY WU KWWS ZZZ LPI RUJ
KWWS ZZZ WFPE JRY WU
KWWS ZZZ ZRUOEDQN RUJ
(./(5
(N ,0) 7$5$),1'$1 .8//$1,/$1 8/86/$5$5$6, 5(=(59 %ø/(ù(1/(5ø
o p qsr r<t u?t v;w&x y&z?y;{ | y~} z z?y& z v; 3 $qs [ ?y;{ 3 { y3t ) . H !{"{ y3 ;u } z z?y& z } p qsr r<t u?t v;w&x y z>y;{ |>y } z z?y& z [ : ) ? 3 ; 3 & > 3 & > : ; > 3 : 3 > 3 ; ; & ; & > ;¡ > & > & ¢~£> £?¤ 3 3£ ? &¥!¦ 3§& 3 ? > : ? : ; > : & ¥¨ > ? > &¥ & ? ? & > 3 & H 3 ¥ ¥ 3§& ¢~ £>¤ 3 & £ ; 3 & ? & ? : ; : 3 : & 3 &© >ª « ¬ ¡ 3 ¥$¬ ®. ; ? © ~£ > ¥ ¯; 3 ; >¥. £ . ?§ ? ¨ : 3 > : ¢~£ &£ > &¦ ? > ¥ ; ? © ~£ > ¥ ¯; 3 ; >¥ 3 : ¥ £ . 3§& 3 ? > : ¢~£ &£>¤& & ¥. £ . 3§& 3 ? > : °> )¬ ®¨ > 3 ¨§ & ? ± ;¡ ² ³ ´? 3 > 3 ¥¨ & ¥3 > 3 ¥ ¥> ?§ & ? ¥;ª& ? ?§ §? >§? & ;ª: > 3 ¥ ¢ >§>§ >¥> & ? µ . µ. ? & ~ & ? > : > ¶ ; £ 3 ; > : ; ¨ & & ~ &§& > & : 3 & ? '¥> 3 & — 3 H ¨ & ? & 3 &© & ? > > & ¥> ; : — £ 3 — « ¦:·s £ ; & ? ; 3 & > 3 & H & &§ ? & > & & ; & ¥> >¥. & & ? ; : — ¥ 3§& ~ & ; & ¥ >¥. & & 3 : > : ; ¨ & & — 3 & ; & ¥ >¥. & & 3 : ; & — 3 & ? '¥> 3 & & ; & ¥> ¥ & & ? ; : — > 3 ¥. & ; & ¥ >¥. & & 3 > : ; ¨ & & — £ 3 —
o o p ¸ { y? ;y y;{[¹ºt ?y? » 3 ){ [¼ ½)y3{[¹¿¾ y )À { v;t ?z¨ ) $ 3 { y3t ) s Á{<{ y; 3u } z z?y& z ¦& 3 ? 3 ; & 3 & ' ~ > ? >ª > & > > ª ? :¢H – Z & § ? — : :¢H Ã? [ & § ? °!¦ Ä > ; > >— & £ 3 ? ? ¥. 3 .§& 3 H 3 ¢ 3 ¥> 3 ¥ H 3 ; 3 ~ > 3 & & > Å àÅ H £ ¥> ?µ > > ; & & ¥; ~ £ ~ ? ¢ ? ¥. > & ? & > 3 & s ¢ >§& ;¡Æ£ 3 3§ & ? – & )Ç 3 .§& 3 ~ Ã? ±;¦:·s £ ; ? &§ ? ? :¢H ~ ; ¥ ¨ 3§ & ~ – — : :¢H ~ 3 & ¥~ . ; : 3§& Ã? — ¥ ¨ >¥3 3 – — ¥ ¨ >¥3 3 Ã3 — £ 3 ? ? > : ~§& & > ? ¨ – — £ 3 ? ? > : ~§& & > ? ¨ Ã? — o o o p ) > <t ; ;y3 ? ;» 3 ){ Z¼ ½Áy;{[¹¿¾ y )À { v;t >z¨ $ 3 ){ y;t ) . H !{<{ y; 3u ~} z>z>y z.È 3 )¹ºt 3v3w |>v3w ?y?É ¦:Ê 3 : ; : ; > ? H ? 3 ; & > 3 & ;Ê ? & ; 3 ' 3 & ? 3 : > ? ¥> ? 3 ¥3 H¢~ £ . : > 3 & ;· £ 3 ? : 3 : ; : ; > ? °!¦& 3 ? 3 ; & 3 & ' H > & > > ~ >¥H¢~ £ 3µ¨ & ¥>¥ >¥ ?§ ? ~ §? : ? > ? ¨ ? ¥ ±;¦&Ë ¥3 ¢~ ?ª > 3 ¥; ? & ? & >¥3 ; ~§> > ¥> ¥¨ ¤ ; £ 3 ; & 3 3 :µ 3 3 H 3 : £& ? >ª&« ¬ ¡ ª ¬ ®¨ !ª ? ¥ & £ ; 3 ; & & 3 3 ? > 3 Ì& & ? £ 3 ; & 3 & ? :µ 3 ? H 3 : £& ? ~ Ã3 — « ¬ ¡ Ã? — ¬ ®¨ . Ã? — & &¢~ £ & 3 &© ? ¥ & £ ; & 3 & 3 : >¦ £ > ¥. £ . ?§ ? ¨ : 3 Ã? ¢~ £~ ? ©' 3 ¥ & £ ; & 3 & 3 >¦ £ ? &¥ 3 ¥> ~ £ 3§& 3 ? > : Ã? Ë ¥; :¢~ >ª& & ? ¥3 3 3 ' & ¥; 3 ~§? & ¥> ¥ 3¤ ; £ 3 ; & 3 3 :µ 3 3 H 3 : £& ? >ª&« ¬ ¡ ª ¬ ®¨ !ª ? ¥ & £ ; 3 ; & & 3 3 ? > 3 Ì& & 3 £ 3 ; & 3 & ? :µ 3 ? H 3 : £& ? ~ – — « ¬ ¡ – — ¬ ®¨ . – — & ! & 3 &© ? ¥ & £ ; & 3 & 3 : >¦ £ > ¥. 3§& 3 ? > : – ; ? ©' 3 ¥ & £ ; & 3 & 3 >¦ £ ? &¥ 3 ¥> ~ £ 3§& 3 ? > : – ´!¦ Ä ; ? £& ? > 3 ¥ ? ¨§ & ? & 3 >§ 3 H 3 ; 3 ~ > ; & H > Å àÅ > H £ ¥? >µ : H & > 3 & ;¡Æ£ 3 3§ & ? Á«Á 3 ;£: 3§> ÍÎ 3 ~ ? & )Ç 3 .§& 3 Á«Á 3 ;£: ? ? ÍÎ 3 §>
(N *h1h0h= 8/86/$5$5$6, 3$5$ 6ø67(0ø1'( 'g9ø= .858 6ø67(0ø 8<*8/$0$/$5,
Ă? Ă?)Ă&#x2018; Ă&#x2019; Ă&#x201C;"Ă&#x201D; Ă&#x2022; Ă&#x2013; &Ă&#x2019; Ă&#x2014; Ă&#x2DC; Ă&#x2122; Ă&#x161; Ă&#x2DC; Ă&#x201C;<Ă&#x203A; Ă&#x153;)Ă&#x2019;>Ă&#x2122; Ă? Ă&#x2013; Ă&#x17E;>Ă&#x;'Ă Ă&#x; ĂĄ Ă&#x153;'Ă Ă&#x153;"Ă&#x201D; Ă&#x153;'â ĂŁ ä ĂĽ â Ă&#x153;"Ă&#x201D;"Ă&#x203A; ĂŚ:ä 'ĂĄ Ă&#x153;'Ă Ă&#x153;"Ă&#x201D; Ă&#x153;'â ç Ă&#x2122; Ă&#x201D; Ă&#x2022; Ă&#x201C;'è â Ă&#x201C;'Ă Ă&#x2122; &Ă&#x2019; Ă&#x2014; Ă&#x2DC;:Ă&#x2122; Ă&#x161;Ă Ă&#x17E; Ă&#x; Ă Ă&#x;Ă ĂŠ?ĂŞ ĂŤ Ă&#x153;'â Ă&#x153;'Ă ĂŞ ĂŹ Ă&#x201C; Ă'Ă&#x201C;"ĂĽ â Ă&#x2122; ĂŹ Ă&#x201C; Ă Ă&#x201C;"ĂĽ â Ă&#x2122; ĂĄ Ă ĂŚ'ĂŽ Ă&#x2019; Ă&#x2122; Ă? Ă&#x201C;'Ă ĂŻ Ă&#x153;"Ă° Ăą[Ă&#x153; ò>Ă&#x2018;"Ăł ĂŁ Ă&#x;'Ă ĂŚ ĂŻ&Ă&#x2014;:â ĂŽ Ă&#x201C;"Ă&#x201D; Ă&#x2122; Ă?)Ă&#x2122; â â Ă&#x2122; Ă&#x2019; Ă&#x2014; Ă&#x2DC; Ă&#x2122; Ă&#x161; ĂŁ ò ò>Ă´ ĂľĂ&#x2020;Ăł?ĂŁ Ă?)Ă´ ò Ăł?ĂŁ:Ă?à ò Avusturya ĂĄ'Ă&#x153;'Ă Ă&#x153; Ekvator Antigua & Benin Kamerun Belçika ĂŹ Ă&#x153;'Ă Ă&#x2122; Ăś Ă&#x2122; El Salvador Barbuda Burina Faso M. Afrika C. Finlandiya Ă&#x2019; Ă&#x2014; Ă&#x2DC; Ă&#x2122; Ă&#x161; Kiribati Dominik Cote dâ&#x20AC;&#x2122;Ivore Ă&#x2021;at Fransa Ă&#x17E; Ă&#x;'Ă Ă&#x; Marshall Ad. Granada Guinea-Bissau Kongo Almanya ç Ă&#x2122; Ă&#x201D;'Ă&#x2013; Mikronezya St. Kitts & N. Mali Ek. Gine Yunanistan á ø"Ăš Ăş Ăť[Ăź Ăş Palau St. Luis Nijerya Gabon á Ă˝ Ăş Ăš ĂžZĂş Panama St. Vincent & Senegal San Marino
ĂĄ'Ă&#x153;'Ă Ă&#x153; Ă&#x17E; Ă&#x;'Ă Ă&#x;'â Ă&#x;
Ă&#x2019; Ă&#x2122; Ă? Ă&#x201C;'Ă Ă&#x17E; â Ă&#x153;"Ă&#x201D; Ă&#x2122; Ăą ç Ă&#x153; 'Ă&#x2122; Ă&#x2022; Ă&#x2019; Ă&#x2014; Ă&#x2DC; Ă&#x2122; Ă&#x161; Ă&#x17E; Ă&#x;'Ă Ă&#x; ç Ă&#x2122; Ă&#x201D;'Ă&#x2013;
Grenadala
Arjantin Bosna Hersek Brunei Kr. Bulgaristan Cin: Hon Kong, SAR Djibouti Estonya Litvanya
Togo
á ÿ <ú Ý[Þ[ú
ĂŻ Ă&#x2122; Ă Ă&#x2019;&Ă&#x2014; Ă&#x2DC; Ă&#x2122; Ă&#x161;Ă Ă&#x17E;>Ă&#x;'Ă Ă&#x;'ä Ă&#x153;
ç Ă&#x201C;'ĂŤ Ă&#x201C;"Ă&#x2022; Ă&#x201C;
Aruba Bahamalar Bahreyn
Bostwana Fuji Kuveyt Latvia Libya Malta Cezayir Samua Seychelles Vanuatu
Ăť Ăš Ăş Ăź
Barbados Belize Bhutan Cape Verde Ă&#x2021;in Comoros Eritre
Luksemburg Hollanda Portekiz
Ă&#x2021;in
á ú Ý
Ă&#x153;rdĂźn LĂźbnan Lesotho Makedonya Malezya Maldiv Nabibya Nepal Hol. Antilleri Umman Katar Suudi Arabistan Suriye Sudan Surinami
á ÿ
ĂŻ Ă&#x153;'ä"Ă&#x2022; Ă&#x2122;ä Ă Ă&#x201C; ç Ă&#x153; 'Ă&#x2122; Ă&#x2022;
TĂźrkmenistan BAE Zimbabve
&Ă&#x153;'Ă Ă:ĂŞ èà Ü ĂŞ"Ă´:Ă&#x203A; ĂŽ:Ă&#x;'â Ă&#x153;'è!Ă&#x153;'â Ă&#x153;'à â Ă&#x153;
Danimarka
Ă&#x2019;>Ă&#x2122; Ă? Ă&#x201C;'Ă :ĂŻ Ă&#x153;'ä"Ă&#x2022; â Ă&#x153; Ă Ăż 3 Ăş [ Ăş Ăż[Ă˝ Ăş Ăť Ăż Ăť Ăş
Macaristan
$+* ,.- / 425 6 5 = - ' ( & >?8 & 6 =+I 6 I : & : Bolivya 4A5 6 Costa Rika Nikaragua Solomon Ad. J 1 : ( ( 1 Belarus =+I 6 I : & : Honduras 4A5 6 Q2*.: & ( - >?8 - K L M N O P $ 1 8 H 1 8 C 4A5 6 X YZ: [ & G & : \A] C ^ 8 1 : >#1 0 1 : Q2<.8 8 1 _
7 1 6 1 ' 1 8 F+& G & ; 8 -
$+* , - /@4A5 6 5@BDC E 1 8 1 6 C
$A- 3 & 6
K L M N O P
Romanya Uruguay Venezuella
Gana Tayland Gine Guyana Endonezya Jamaika Mauritius Mongolia Sao Tome & Principe Slovenya Sri Lanka Tunus
Azerbaycan Kamboçya R2S M T N U O LVU N W Etyopya Kazakistan ` S a S b O LVU N W Lao PDR Moritanya Nijerya Pakistan Rusya Fd. Twanda Trinidad Q Tobago Ukrayna Vietnam Yugoslavya Zambia Gambiya Avusturalya Albania Malawi Brezilya Ermenistan Peru Kanada Congo d O P O Filipinler GĂźrcistan Sierra Leone Colombiya Madagaskar TĂźrkiye Ă&#x2021;ek Cum. Moldovya K b P N W e N Yemen Mozambik Kore Tacikistan Meksika Tanzanya Yeni ZelandaUganda Norveç Polonya GĂźney Afrika K L T h g K W a O P U h M h
= & 6 c & ' ( $ 1 8 H 1 8 C 4A5 6
.D\QDN ,0) $QQXDO 5HSRUW
9.: ; 8 1 ' 0 <.: F & G & ; 8 -
!#"%$ & ' ( ) , & 0 1 $2- 3.) 7 1 6 1 ' 1 8 7 6 < H
Arnavutluk Angola Burundi Dominik Guatemala Hindistan Irak Myanmar Paraguay Singapur Slovakya Ă&#x2013;zbekistan
Afganistan Haiti Japonya Liberia Papua Yeni Gine Somali K LfT O g M h ABD
(N 7h5.รธ<( &80+85รธ<(7 0(5.(= %$1.$6, รธdรธ1 8<*8/$1$1 237รธ080 5(=(59 6(9รธ<(6รธ 02'(/รธ 9(5รธ 7$1,0/$0$/$5,
0RGHOLQGH WHPHO RODUDN ย o DรบDPD NXOODQร OGร รทร QGDQ KHU DรบDPDGD
D\Uร YHUL VHWOHULQLQ NXOODQร OPDVร JHUHNPLรบWLU gQFHOLNOH & i รถrneklem grubunu J|]OHP ROXรบWXUPXรบWXU 7ย UNL\H ย ONH ULVNL KHVDSODPDVร QGD YH 5 YH 5
j
NDUรบร ODรบWร UPDVร QGD |UQHNOHP JUXEX RODUDN ยถDU ย o D\Oร N J|]OHP NXOODQร OPร รบWร U ho D\Oร N YHULOHULQ VHoLOPHVLQLQ QHGHQL *D\UL VDIL PLOOL YH \XUW
LoL KDVร OD YHULOHULQLQ HQ ID]OD ย o D\Oร N YHULOHULQH XODรบร ODELOPHVL EDรบODQJร o
RODUDN GD \ร Oร Qร Q VHoLOPH QHGHQL HXURERQG IDL] RUDQODUร QGD EX WDULKWHQ |QFHVLQH XODรบร ODPDPDVร Gร U
0RGHO NXOODQร ODQ YHUL VHWOHUL Doร NODPDODUร YH ND\QDNODUร DรบDรทร GD
VXQXOPXรบWXU
L
\ร OOร N 86' /,%25 GRODU G|YL] GHSR RUDQODUร 5HXWHUV YH KWWS ZZZ EED RUJ XN
Lk
hONHPL] HXURERQG IDL] RUDQODUร YH \ร OODUร LoLQ YHULOHUL ย o D\Oร N YHULOHUH XODรบร ODPDGร รทร QGDQ \ร O VRQX YHULOHU D\QHQ NXOODQร OPร รบWร U %ORRRPEHUJ
5 0
'|YL] UH]HUYOHUL รธWKDODW )R% KWWS ZZZ WFPE JRY WU HYGV KWWS ZZZ GLH JRY WU
' ;
7RSODP Gร รบ ERUo VWRNX รธKUDFDW )R% KWWS ZZZ GLH JRY WU KWWS ZZZ WFPE JRY WU HYGV KWWS ZZZ GSW JRY WU
'7+ 7/90 .96+ 5 5 *'
'|YL] WHYGLDW KHVDSODUร 7ย UN OLUDVร YDGHOL PHYGXDW KWWS ZZZ WFPE JRY WU HYGV .ร VD YDGHOL VHUPD\H KDUHNHWOHUL '|YL] UH]HUYOHUL KWWS ZZZ WFPE JRY WU HYGV Dรถviz rezervleri/Genel denge. (KWWS ZZZ WFPE JRY WU HYGV
<
*D\UL VDIL \XUW LoL KDVร OD GRODU FLQVLQGHQ FDUL NXUODUOD KWWS ZZZ GHYGDWD ZRUOGEDQN RUJ GDWDRQOLQH
P
0DUMLQDO LWKDODW HรทLOLPL 0 < รธWKDODW *D\UL VDIL \XUWLoL KDVร OD KWWS LPIVWDWLVWLF RUJ
P l m
7ย UNL\H LoLQ LWKDODWร Q PDUMLQDO HรทLOLPL KWWS ZZZ WFPE JRY WU HYGV
'n oqpsrut
'ร รบ ERUo VWRNX *D\UL VDIL PLOOL KDVร OD KWWS ZZZ WFPE JRY WU HYGV
'v *60+
รธo ERUo VWRNX *D\UL VDIL PLOOL KDVร OD KWWS ZZZ WFPE JRY WU HYGV
\
.LรบL EDรบร JD\UL VDIL PLOOL KDVร OD KWWS ZZZ WFPE JRY WU HYGV
,w 5
'RรทUXGDQ \DWร Uร PODU 5H]HUY KWWS ZZZ WFPE JRY WU HYGV
,x 5
3RUWI|\ \DWร Uร PODUร 5H]HUY KWWS ZZZ WFPE JRY WU HYGV
5
'|YL] UH]HUYOHUL $OWร Q KDULo G|QHP VRQODUร LWLEDUร \OD NXOODQร OPร รบWร U KWWS ZZZ WFPE JRY WU HYGV
)LOHQDPH *,5,6 'LUHFWRU\ $ 7HPSODWH & ?'RFXPHQWV DQG 6HWWLQJV?DSLHWSH?$SSOLFDWLRQ 'DWD?0LFURVRIW?7HPSODWHV?1RUPDO GRW 7LWOH 'ร รบ WLFDUHW Doร รทร LNL รบHNLOGH NDSDWร ODELOLU 6XEMHFW $XWKRU .H\ZRUGV &RPPHQWV &UHDWLRQ 'DWH &KDQJH 1XPEHU /DVW 6DYHG 2Q /DVW 6DYHG %\ 7RWDO (GLWLQJ 7LPH 0LQXWHV /DVW 3ULQWHG 2Q $V RI /DVW &RPSOHWH 3ULQWLQJ 1XPEHU RI 3DJHV 1XPEHU RI :RUGV DSSUR[ 1XPEHU RI &KDUDFWHUV DSSUR[