Spiegel maart 2017

Spiegel Driemaandelijks tijdschrift van vzw UilenSpiegel 20e jaargang - maart - april - mei 2017

Medicatie: een haat-liefdeverhouding UilenSpiegel • PatiÍntenvereniging Geestelijke Gezondheidszorg 1

Colofon

UilenSpiegel

Hoofdredactie: Nadia Mahjoub

is een pluralistische vereniging van en voor mensen met een psychische kwetsbaarheid. Sterk in patiëntenvertegenwoordiging, vorming, herstel, ervaringsdeskundigheid, lotgenotencontact, informeren en beeldvorming.

Eindredactie:

Eva Bratanata

Redactie:

Ann Van de Vloet, Bart Vansteenkiste, Bruno A.M.A. De Clerck, Catja Crijns, Els Draeck, Erik Tassyns en Tom Hellemans

Werkten ook mee aan dit nummer: Edra, Ingrid Jongeneelen, Jan

Delvaux, Katrien Jacobs, Liesbet

Van Dessel, Thomas Pips,

Thomas Roose en anonieme leden Schilderij kaft: Luka Vandeghinste Vormgeving:

Collectief De Wrikker cvba

De verantwoordelijkheid voor de gepubliceerde teksten berust bij de auteurs. Niets uit dit blad mag worden overgenomen zonder de toestemming van de redactie en/of de auteurs. Op verzoek van sommige auteurs werd hun naam vervangen door een pseudoniem. Naam en adres zijn steeds bekend bij de redactie. De redactie kan teksten weigeren, inkorten of redigeren.

Verantwoordelijke uitgever: Ingrid Jongeneelen,

Weebroekweg 8A/19, 3071 Erps-Kwerps Spiegel verschijnt 4 x per jaar.

Doe mee Heb je een tekst geschreven die bruikbaar is voor de Spiegel (getuigenis, …)?

Heb je een vlotte pen en zin om af en toe een artikel voor de Spiegel te schrijven?

Heb je een foto, tekening of cartoon gemaakt die niet zou misstaan in ons tijdschrift?

Heb je suggesties om de Spiegel te verbeteren?

Contacteer de redactie: spiegel@uilenspiegel.net UilenSpiegel vzw Spiegel Redactie Hovenierstraat 45 1080 Brussel 2

Contact: uilenspiegel@uilenspiegel.net UilenSpiegel vzw Hovenierstraat 45 1080 Brussel Telefoonpermanentie: UilenSpiegel is telefonisch bereikbaar op 02 410 19 99 op dinsdagvoormiddag tussen 10 en 12u en op vrijdagnamiddag tussen 14 en 16u.

Aanbod Psyche Aanbod abonnement “Psyche”, tijdschrift van de Vlaamse Vereniging voor Geestelijke Gezondheid: Leden van UilenSpiegel (enkel individuele leden, geen organisaties) kunnen een abonnement op de “Psyche” nemen aan gereduceerd tarief nl.

7 euro per jaar. Ben je geïnteresseerd of wil je je abonnement verlengen, stort dan 7 euro op volgend rekeningnummer met vermelding “abonnement Psyche” BE34 0015 1222 9390.

Word lid Word lid van UilenSpiegel voor 5 euro per kalenderjaar: >>> je ontvangt 4 maal per jaar het tijdschrift Spiegel >>> je kan lotgenoten ontmoeten, ervaringen uitwisselen

en samen ontspannen >>> je stem wordt gehoord samen met die van de andere leden >>> je maakt deel uit van een groep (ex-)patiënten die

opkomen voor hun rechten >>> je kan deelnemen aan interessante gespreksgroepen,

congressen, ... >>> je kan genieten van kortingen op bepaalde activiteiten

(UilenSpiegel-weekend, …)

Individueel lidmaatschap: 5 euro per kalenderjaar (Opgelet! Nederland: 15 euro/jaar).

Wie zich lid maakt na 1 oktober, is automatisch lid voor het gehele daaropvolgende kalenderjaar.

Lidmaatschap organisatie: 25 euro per kalenderjaar, 4 maal 5 tijdschriften per jaar.

Enkel abonnement op ons tijdschrift: Een vereniging of een persoon die graag uitsluitend onze informatie wil ontvangen, maar geen lid wil zijn, vermeldt dit uitdrukkelijk op de overschrijving (“enkel abonnement, geen lid”).

De betaling gebeurt op het rekeningnummer van vzw UilenSpiegel BE34 0015 1222 9390 met vermelding “lidm.+ naam en adres + emailadres”.

Giften zijn natuurlijk ook zeer welkom!

Vooraf Mensonwaardig De cijfers liegen er niet om: heden gaat men vaker over tot gedwongen opnames in vergelijking met pakweg tien jaar geleden. De maatschappij is zo een lastige klant kwijt die een tijdje achter gesloten deuren moet verblijven. Dit gaat gepaard met een soms mensonwaardige behandeling want er zijn nu eenmaal procedures en regeltjes.

De regel moet nu eenmaal worden toegepast: met vijven een meisje van nog geen vijftig kilo letterlijk bespringen omdat ze haar gsm niet wil afgeven, haar de kleren van het lijf rukken. Geen mens weet hoe die gsm de veiligheid in het gedrang zou brengen, neen, de regel is dat ze verplicht in totale afzondering wordt geplaatst. Ze huilt hard? Dan maar een driepuntsfixatie en straks om zeven uur zit de dienst erop, dan kunnen we met de vrienden gaan squashen, het vretende geweten kalmeren.

De psychiatrie hanteert nog steeds onzinnige maar hardnekkige regels: de dienst primeert, het arbeidsgemak. Familie bij de gecolloqueerde laten? Neen, ze verstoren de rust van de afdeling, lees het personeel. Die pottenkijkers kunnen ze ook maar beter missen. Gebeuren er misschien zaken die niet door de beugel kunnen?

Er is voldoende bewijs dat het op gang houden van de dialoog crisissen kan tot rust brengen, dat daardoor lange opnames kunnen worden vermeden. Toch blijft men medemensen brutaliseren, vernederen en traumatiseren. Is het daarom zo stom dat ieder die zich mishandeld voelt door de zorg nooit meer in de zorg wil? Aan de overlegtafels wordt wel vaker gesproken over zorgmijders en hoe men zich met hun moet bemoeien, niet over hoe men het fenomeen zorgmijden zou kunnen voorkomen.

Even perfide is het dat de gevangen genomen patiënt ook nog eens moet opdraaien voor alle kosten die de vrijheidsberoving meebrengt. Als we nu eens de maatschappij, die zichzelf meent te verdedigen door lastige klanten te psychiatriseren, lieten betalen? Zou dit dan een effect hebben op de aantallen? Zou men dan geen twee keer gaan nadenken en ervoor zorgen dat er niet meer tot gevangenzetting wordt overgegaan?

Jan Delvaux Voorzitter

UilenSpiegel zoekt vrijwilligers Ben jij een ervaringsdeskundige met een psychische kwetsbaarheid en vind je lotgenotencontact belangrijk?

Ben je een kei in het organiseren en werk je graag samen? Dan hebben we momenteel volgende vacatures voor jou: • Regio Gent: Marie-Suzanne en Femke zoeken nog een partner om de bijeenkomsten en de wandelingen mee te helpen organiseren. Voor meer info: lusgent@gmail.com of bel 0499/420.663(Marie-Suzanne) • Regio Waasland: Pieter zoekt een helpende hand om bijeenkomsten te organiseren. Het doel is om in een ongedwongen sfeer samen dingen te doen en te beleven in het Waasland: wandelen, bowlen, een interessante lezing bijwonen of een concertje meepikken. Omgaan met elkaar met een lach, maar er is zeker ook plaats voor een traan.

Voor meer info: pieterrrjannn@gmail.com of bel 0470/828.043 (Pieter) • Regio Hasselt: Clara en Ester zoeken nog een derde collega om de bijeenkomsten van de groep te helpen organiseren.

Voor meer info: ester.praatgroep.limburg@gmail.com (Ester) • Regio Leuven: Sarina zoekt nog één of twee collega’s om de bijeenkomsten van de groep ‘angst en dwang’ mee te helpen organiseren. Voor meer info: jtobback@hotmail.com

3

18 Als je gelooft in de werking van de medicatie, zal ze werken, als je er niet in gelooft, heeft de medicatie geen effect.

10 06

“UilenSpiegel moet een organisatie blijven die dicht bij de mensen staat” (Jan Delvaux, p.6)

09 Schuilt er een dichter in jou? Neem dan deel aan de elfde editie van onze poëziewedstrijd: Kronkelprijs 2017.

21 4

22

Bron: The Liberty Beacon

(Over het placebo-effect, p.11)

Inhoud 06

09

11

Prof. Irvin Kirsch staat bekend om zijn onderzoek naar het placebo-effect bij antidepressiva

Jan Delvaux, minister van externe betrekkingen?

Een interview met onze voorzitter

Ingrid nam deel aan de Warmathon

Een wandel- en loopevenement in het kader van Music for Life

10

Dossier Medicatie

10

Medicatie: een noodzakelijk kwaad?

11

De kracht van de geest

12

Big Pharma

13

Afbouwen van psychofarmaca

15

Drie ervaringen met medicatie…

17

18

13

De Deense arts Peter Gøtzsche neemt Big Pharma op de korrel

20

19

20

20

21

21

22

23

Getuigenissen

Antidepressiva en het placebo-effect

De kwalijke reputatie van de farmaceutische industrie

Hoe doe je dat?

Claudia, Nadja en Liesbet aan het woord

Daar zit muziek in

The Monster – Eminem featuring Rihanna

Recovery House

Voor psychosegevoelige mensen

Column: Thomas Pips

Een ervaringswerker aan het woord

UilenSpiegel was er ook bij!

Een greep uit de initiatieven waaraan UilenSpiegel deelnam.

1000 vind-ik-leuks

De aanhang op onze FB-pagina groeit

Kom naar het UilenSpiegel Ontmoetingsweekend

Van vrijdag 23 juni tot zondag 25 juni 2017 in Genk

Kronkelprijs 2017

Doe mee aan de elfde editie van onze poëziewedstrijd

Meet The Xperts

Katrien brengt verslag uit van het evenement

Vorming ervaringswerkers

Thomas More springt mee op de kar

24 Gedicht

100 procent

25 Nonverbale

Een vzw voor mensen die mensen nodig hebben

26

Verborgen Kopzorgen

Boekbespreking

27 Activiteitenkalender 5

Jan Delvaux, minister van externe betrekkingen?

Interview & foto’s: Bruno A.M.A. De Clerck-Pieters

Jawel, want Gentenaar Jan, voorzitter van UilenSpiegel, ziet patiĂŤntenvertegenwoordiging als zijn voornaamste taak. Daardoor is hij dus nogal uithuizig. Gelukkig heeft hij geen zittend gat.

Wij ontvingen hem na zijn recente verhuisperikelen op de koffie voor een vier uurtje samen met zijn levenspartner Nadine en hielden prompt een rondetafelgesprek. Moge de buit, Jans gezeten woorden, gevangen na een boeiende tocht langs 7,5 thematische paadjes, uw ogen bekoren!

1. De koffie dronk Jan zwart, hij stond dan ook meteen scherp bij de gezondheidsschets:

Je zou niet zeggen dat je psychisch kwetsbaar bent (geweest).

Ik zou het zelf ook niet zeggen. (Grinnikt.)

Wat is er met jou gebeurd?

6

Ik was een van die moeilijke gevallen die veel foute ziektebeelden kreeg opgekleefd, maar uiteindelijk was het PTSD, posttraumatisch stresssyndroom. Dat kan

een heleboel ziektebeelden oproepen, gelijkenissen die echter nooit kloppen: depressie, bipolariteit en noem maar op.

Let op: het is voor behandelaars moeilijk om tot zo’n diagnose te komen als de patiënt weinig loslaat.

Wanneer en hoe ben je hulp gaan zoeken?

Begin jaren tweeduizend. Op een dag gewoon niet verder kunnen en mij via de huisarts laten opnemen. Dat was nieuw voor mij. Ik ben goed terecht gekomen in het UZ Gent: voldoende geschoold personeel dat wist waarover ze het hadden. Ik werd zelfs uitgenodigd op de teambespreking, nog steeds geen gangbare praktijk in andere zorgcentra. Een opname van vier maanden. Maar pas twee jaar later stelde een psychiater de goeie diagnose. Eerder, bij een tweede opname elders, spraken ze weer van depressie. Na enkele dagen ging ik op ontslag: geen juiste diagnose, dan moet ik daar ook niet zijn. Het is ook zoeken geweest naar de juiste psychotherapeut. Uiteindelijk vond ik een psycholoog in de Verenigde Staten die me online heeft kunnen helpen.

Onlinehulp én in het buitenland?! Straf!

Tja, toen ik hier belde naar cgg’s (centra voor geestelijke gezondheid, n.v.d.r.) vonden ze mijn problematiek te moeilijk, verwezen ze me door naar een psychiater die het ook niet wist. Uiteindelijk las ik veel over PTSD en begon ik zelfs een internationale online zelfhulpgroep. Ik deed het enkele jaren, tot ik er geen genoegen meer in vond.

Hoe ben je tot herstel gekomen?

Goh, voornamelijk psychotherapie gedaan; de antidepressiva maakten, achteraf bekeken, weinig uit. Ik heb de therapie losgelaten, ja, maar mensen hebben daar een verkeerd beeld van: uiteindelijk moet je het zelf oplossen, hé! Zes jaar geleden had ik het gevoel hersteld te zijn. Over de oorzaak van mijn PTSD praat ik niet meer sinds ik enkele keren in het openbaar een getuigenis bracht en mijn levensverhaal nogal wat zware emotionele reacties teweegbracht die ik niet wilde. Voor mezelf was het een catharsis, maar voor die anderen riep het soms teveel op.

Sindsdien vertrouw je erop dat je herstel duurzaam is.

Nadine: Tot voor twee jaar had jij nog maandelijks iemand die langskwam.

Jan: Thuiszorg, ja. Maar waarom zijn ze

“UilenSpiegel moet een organisatie blijven die dicht bij de mensen staat”

Voor mij is een te vaste structuur, in tegenstelling tot voor vele mensen, nefast.

Ik heb een zachte vorm van chaos nodig en Nadine kan daarin mee. Ik plan weinig op voorhand, maar als iets interessant genoeg is, heb ik op zich weinig moeite met plannen.

2007, een van de eerste edities, toen gegeven door Rafaël Daem (voormalig voorzitter van UilenSpiegel, n.v.d.r.). Ik had me ervoor ingeschreven nadat Rafaël was komen spreken in Gent bij de plaatselijke Werkgroep Ervaringsdelen en Destigmatisering (WED). Op die cursus heb ik ook enkele leden van de huidige raad van bestuur (RVB) leren kennen.

Ik heb mij lid gemaakt, af en aan want het UilenSpiegel-bestuur verliep toen moeilijk.

In 2012 werd ik lid van de Algemene Vergadering, om mij meteen – onder impuls van huidige bestuursleden – tot ondervoorzitter te laten benoemen, tegen advies van de toenmalige RVB. Amper enkele maanden later zetelde de nieuwe RVB, werd ik voorzitter en hebben we met de nieuwe ploeg de scheve situatie rechtgezet.

Wat doe je nu anders dan voor je herstel?

Wat motiveert je om voor UilenSpiegel te werken?

zo lang blijven komen? Omdat ze wisten dat ik voorzitter van UilenSpiegel ben, patiëntenvertegenwoordiger in het netwerk en deels hun baas. Was ik iemand anders geweest hadden ze mij eerder ‘buitengezet’. Uiteindelijk heb ik het zelf moeten doen. Eenvoudigweg: als het gesprek keer op keer een plezante babbel werd, maakte dit me duidelijk dat anderen meer nood hadden aan nazorg dan ikzelf.

Hoe richt jij je leven nu in om dat herstel te bestendigen?

Ik heb schoon schip gemaakt in mijn geest en leven. Het is zoals met mijn verhuis: wat je niet langer kunt gebruiken, gooi je overboord. En omdat ik klaar was met mezelf, kwam er ook ruimte voor anderen in mijn leven. Vandaag heb ik al ruim twee jaar, nadat ik na mijn scheiding eerst vele losse relaties gehad heb, terug een vaste relatie.

Nadine: We praten ook goed met elkaar.

Bij onze eerste ontmoeting hebben we wandelend op het strand vier uur lang gepraat.

Jan: Ik zoek evenwicht tussen contacten binnen en buiten de ggz. Zoals vele ervaringsdeskundigen stel ik mij de vraag: staat er een houdbaarheidsdatum op? Ik denk van wel. Je kunt zodanig hersteld zijn dat het een ver verleden geworden is, als het ware een ander leven.

Wat ik ook anders doe: soms zet ik mijn verstand op nul. Daarnaast beweeg ik veel, vooral wandelen, en let ik op mijn voeding. Tekenen en schilderen doe ik ook graag, al kom ik er voorlopig niet toe. Maar dat komt wel terug.

2. Jan liet zich geroosterde pindanootjes smaken en begon over UilenSpiegel.

Hoe kwam UilenSpiegel je leven binnenwaaien?

Via de cursus ervaringskennis in 2006-

Omdat ik iets verstandigs te zeggen heb.

(We lachen) Het ging er mij van in het begin om de ervaringsdeskundigheid verder uit te bouwen en te propageren.

Mensen waren er toen niet van overtuigd.

Dat is gelukt: mensen motiveren om opleidingen te volgen, dingen te doen in plaats van af te wachten, ze leren hun plaats in te nemen. Want soms moet je je niet laten uitnodigen, maar ervoor gaan.

Naar diverse organisaties ben ik gewoon toegestapt en was er niemand zo stout om mij buiten te bonjouren.

Vandaag loopt UilenSpiegel goed, dat bestuurt zichzelf, is in goede handen. Ik zal nog enkele jaren mijn ding blijven doen en op vraag aanwezig blijven, wellicht als erevoorzitter. Daarnaast begeleid ik met veel genoegen de UilenSpiegelgroepen in Kortrijk en Veurne.

Wat is jouw voornaamste takenpakket?

Patiëntenvertegenwoordiging. Ik zit in allerlei netwerken, zoals in Tervuren, Gent, Brugge, maar daar louter in een adviserende rol. Ook in de politiek ben ik present.

Zo sprak ik na de laatste verkiezingen met John Crombez, voorzitter van de SP-a, nadat ik een open brief geschreven had naar alle SP-a-parlementsleden. Ook bij GROEN werd ik gehoord en laatst zaten we aan tafel met de kabinetten van Van Deurzen en Maggie De Block.

7

Jan met zijn levenspartner Nadine

Je hebt wel lef, hé?!

Nadine: Voor een ander wel, ja.

Jan: Het is mij niet te doen om postjes. Het is mijn laatste jaar als voorzitter. Geef mij daarna maar een andere titel. Erevoorzitter? Goed. Wat verdient dat? (We lachen) Mijn takenpakket externe betrekkingen zal geleidelijk verminderen, anderen zullen allerlei taken opnemen.

Dat is niet goed. Vandaag in de RVB vangen we crisissen goed op. De vraag bij het deels of tijdelijk uitvallen van mensen is: wat moet er echt gebeuren en wat kan uitgesteld worden? We zorgen ervoor dat de taken overzichtelijk blijven opdat er bij uitval kan worden ingesprongen. (Monkellachje) Ook spreken we werkmethodes af, zodat collega’s daarvan op de hoogte zijn.

Wat zijn de pro’s en contra’s van Jan Delvaux?

Wat zou je (niet) veranderd willen zien bij UilenSpiegel?

Geduld. Een kwaliteit zowel als een gebrek. Ik verlies mijn geduld als gesprekspartners weinig blijk geven van denkvermogen, als je niet aanneemt dat één plus één twee is. Mensen die feiten naast zich neerleggen en louter op emotie iets bouwen, zoals Trump, dat is drijfzand.

Dan word ik kregelig en daar geef ik lucht aan.

Nadine: Jan kan rustig maar gedecideerd zijn mening verkondigen.

Jan: In grote vergaderingen, soms met 30 mensen, kan ik mijn stem wel verheffen en dan verschieten ze wel even. Ze vergeten soms dat ik daar zit als patiëntenvertegenwoordiger. Dan moet je wel eens op tafel kloppen en zeggen: stop met zeveren en kom ter zake!

Wat heb je geleerd de voorbije jaren?

Dat je andere mensen kansen moet geven, om te groeien. In het begin als voorzitter dacht ik bijna alles te moeten doen, dat was zo gegroeid: de voorzitter voor mij, deed dat ook. De anderen deden ook hun ding en goed, maar soms aarzel je om die verantwoordelijkheid af te geven.

8

Het moet een organisatie blijven die dicht bij de mensen staat. Daarom, we moeten niet te wild gaan groeien. Maar nu we meer leden krijgen is een uitbreiding van de RVB een logisch gevolg.

Er zijn twee soorten RVB: je hebt er die louter bestuurskwesties bespreken (de financiën,…) en je hebt er waarbij de bestuursleden werkend zijn zoals bij ons en dat willen we zo houden, met een zo stabiel mogelijke ploeg ook. En dat werkt, want verantwoordelijkheid opnemen kan mensen extra stabiliteit en houvast bieden: er is een vergadering en ja, zelfs al voel je je niet goed, toch ga je erheen.

Wat mij vorig najaar op het CM-forum van de patiënt in Gent opviel: wij staan als patiëntenvereniging sterker dan andere: qua organisatie, vertegenwoordiging, achtergrond, zowel theoretisch als praktisch, vorming die wij geven, lotgenotencontact en al onze lokale initiatieven. Vier jaar geleden liep UilenSpiegel leeg en zie hoe we terug opleven, beter dan tevoren! Ook leuk: dat dingen waar we in het begin op hamerden, effectief gebeuren, zoals het belang van basiswerking.

3. Van de nootjes ging Jan zo gretig over naar koekjes dat hij bondig bleef over vrijwilligerswerk:

Wat is fijn aan je vrijwilligerswerk?

Dat kunnen doen zonder de stress van het ‘moeten’. Je bent je eigen baas en mag neen zeggen.

En nadelen?

Het wordt minder serieus genomen dan betaald werk en je mag niet met je voeten laten spelen.

Nadine: Ik werkte in een woonzorgcentrum, ook met vrijwilligers. Instellingen moeten hun vrijwilligers beter in de watten leggen, in het besef dat ze minder goed draaien zonder hen.

Zou je nog betaald werk willen doen?

Ja, hetgeen ik nu doe, maar dan betaald.

Maar mocht ik nu solliciteren zou ik wellicht geen job meer vinden.

4-7,5. Na de koekjes hielden snoepjes Jans tong scherp voor nog 4,5 thema’s; wij besluiten hier met Jans en Nadines levensmotto’s: Jan: Hecht geen belang aan wat mensen achter je rug over je denken of zeggen, als het slecht gaat, blijft het niet duren en doe vooral wat je graag doet.

Nadine: Je kan elke levensfilosofie herleiden tot één woord: respect! Heb respect, voor alles en iedereen.

Ingrid nam deel aan de Warmathon van Music for Life in Brussel Tekst: Ingrid Jongeneelen – Illustratie: Studio Brussel

De solidariteit van al die duizenden lopers en het aangename gezelschap van de UilenSpiegelaars maakten me erg blij.

Zondagmorgen 18 december 2016. Ik heb slecht geslapen en ben niet echt in vorm, maar de plicht roept. Ik heb me geëngageerd om mee te lopen met de Warmathon te Brussel, een wandel- en loopevenement in het kader van Music for Life. Dit is de welbekende actie van Studio Brussel om meer dan 1000 goede doelen te steunen tijdens De Warmste Week. Het is een sombere en donkere dag, maar gelukkig is het wel droog weer. Het is ook de eerste keer dat de Warmathon in Brussel doorgaat naast de (andere) Vlaamse provinciehoofdsteden.

Na het middageten spoor ik naar Brussel en ik ben benieuwd wie allemaal mee zal doen. Op de plaats van afspraak aan Sam’s café in het Zuid Station staat een klein groepje bekenden. Eén persoon was nieuw voor mij; het was met haar aangenaam kennis maken. Lucie is heel gemotiveerd om effectief te gaan lopen.

De groep wil vooral wandelen en daar sluit ik mij dan ook bij aan. Trouwens… ik ben wel in goede conditie, maar echt hard lopen doe ik niet zo vaak.

We nemen samen de metro naar het Koning Boudewijnstadion. Voor de eerste keer in mijn leven sta ik aan de voet van het Atomium. Een hele beleving en eindelijk... als nieuwe Belg moest ik hier toch eens geweest zijn. Ik neem me die dag voor om zeker nog eens terug te komen zodat ik het Atomium, met waarschijnlijk een fantastisch uitzicht over Brussel, ook eens vanbinnen kan bewonderen.

Op het terrein aangekomen staan enkele leden van UilenSpiegel ons op te wachten.

Aanvankelijk was er gepland om tijdens dit evenement ook een actie te doen ten voordele van UilenSpiegel, namelijk op de foto te gaan met een al dan niet echte uil voor een klein bedrag. Tot we merkten dat het niet toegelaten was om acties te doen

op het terrein en we dit plan noodgedwongen moesten afblazen. Er is enigszins wat teleurstelling in de groep ook omdat we meer deelnemers hadden verwacht.

Blijkbaar is 15 euro (deelnameprijs) voor velen toch te duur.

Wij op onze beurt maken ons klaar om te starten. We halen onze borstnummers op en beginnen eraan. Lucie is als een hazewind met de noorderzon vertrokken en haar hebben we daarna ook niet meer gezien. Mijn eerste bedenking is dat de omgeving best mooi is en dat het Ossegempark de moeite waard is. Met de klanken van de muziek van Studio Brussel stappen we flink door. Na de eerste ronde (2,5 km), beslissen we nog een rondje te doen. Na de tweede ronde houden we het dan voor bekeken. We hebben ongeveer een uurtje gestapt. We nemen onze gouden medaille in ontvangst en krijgen zowaar een stroopwafel aangeboden en een flesje water om onze dorst te lessen.

Het was van de jaren tachtig geleden dat ik nog eens een gouden medaille mocht ontvangen. Toen was het in het kader van de paardensport, één van mijn vroegere hobby’s. Ook toen was deelnemen belangrijker dan winnen.

Mijn dag was erg somber gestart, maar eindigde heel warm. De solidariteit van al die duizenden lopers, waar ook Koning Filip en zijn kinderen deel van uitmaakten, en het aangename gezelschap van de UilenSpiegelaars maakten me erg blij.

Na afloop besluiten we om nog samen een koffie te gaan drinken aan het Zuidstation.

Sommigen hadden last gehad van de luide muziek op het parcours. Ikzelf had daar niet zo’n probleem mee. Volgend jaar doe ik dus zeker opnieuw mee. Ik train alvast verder ter voorbereiding… want dan ga ik effectief mee joggen!

9

Dossier Medicatie

Medicatie: een noodzakelijk kwaad?

Tekst: Ann Van de Vloet – Illustratie: Luka Vandeghinste

Over medicatie voor psychische aandoeningen zijn er heel wat pro’s en contra’s te vinden. Wat met de werking ervan op de korte én op de lange termijn? Maken bijwerkingen het gebruik of de afbouw van medicatie geoorloofd? Het is in elk geval zinvol om daarover informatie in te winnen en erover te spreken met je hulpverlener(s). Medicatie biedt bovendien meestal niet dé oplossing bij psychische problemen; er is meer nodig.

De getuigenissen die we ontvingen naar aanleiding van onze oproep in de Spiegel en mijn eigen ervaringen leren dat medicatiegebruik geen vanzelfsprekendheid is. Je kan wel spreken van een soort van haat-liefdeverhouding. Het is wikken en wegen, proberen en opnieuw proberen om te vinden welk medicijn jou in welke dosis het beste helpt en hetwelk je meer kwaad dan goed doet. Een getuige reageert als volgt: “Het gevoel is dubbel. Enerzijds geloof ik dat het me helpt stabiel te blijven, althans dat verwacht ik, anderzijds ben ik de bijwerkingen soms erg beu.”

“Het helpt me,” zo zegt Sonia, “om me zo goed als mogelijk te blijven handhaven in onze maatschappij. Door de te nemen dosis blijf ik vrij stabiel”. Veerle voegt toe: “Omdat lithium meestal wordt voorgeschreven om nieuwe depressies en/of manieën te voorkomen, is het aan te raden de behandeling jarenlang voort te zetten.”

Aan de andere kant getuigt iemand anders: “Ik ben ervan overtuigd dat deze medicaties niet zomaar levenslang voorgeschreven kunnen worden.”

Nevenwerkingen zijn immers vaak niet min. Gewichtstoename, een noodzakelijk verhoogde waakzaamheid naar schildklier- en leverwaarden en diabetes toe, problemen met het kortetermijngeheugen, trappelen, geen uithoudingsvermogen,… het zijn er maar enkele van. Hoe hanteerbaar zijn die? En daar staat tegenover: hoe groot is de werking van de te nemen 10

geneesmiddelen? “Geen enkele medicatie is zonder nevenwerkingen en dat is zo individueel verschillend, dat de zoektocht een pijnlijke ervaring is geweest.”

Sommige psychiaters dienen “te veel en te snel” medicatie toe. En: “Ik vind dat ik al die jaren te veel medicatie krijg.” Twee mensen getuigen dat een gedwongen opname als stok achter de deur gebruikt wordt om je te verplichten medicatie te nemen. “Het is voor mij onbegrijpelijk hoe ik als ex-patiënt overal de mond wordt gesnoerd, desnoods met medicatie, zelfs zonder dat een dokter mij heeft gezien. […] Medicatie wordt volgens mij ook gebruikt als straf en niet alleen voor het bestrijden van ziektes.” “Ik heb dit geweigerd op basis van de rechten van de patiënt.”

Maar… niet alle psychiaters worden gezien als “pillenschrijvers”. Ik zie wel een evolutie naar meer overleg met en inspraak van de cliënt. Zo zegt Tony bijvoorbeeld: “Ik heb jaren gesmeekt aan de dokter om de medicatie af te bouwen.”

“Ik heb nu een nieuwe psychiater en die is wel bereid om de medicatie af te bouwen.”

Afbouw lonkt wel naar velen. Dat gebeurt langzaam in overleg met de psychiater, soms op eigen houtje. De meesten willen het minstens eens proberen of hebben het geprobeerd. Medicatie kan, maar hoeft

niet noodzakelijk allemaal en volledig afgebouwd te worden. Het komt erop aan een goed evenwicht te vinden tussen de voordelen en de nadelen. En zoals het in de herstelvisie klinkt, primeert het streven naar een betekenisvol leven. Fijne contacten, een warm gezin, therapie, hobby’s, vrijwilligerswerk,… ze kunnen allemaal (mee) bijdragen aan je herstel.

Ondanks medicatie blijft alertheid voor signalen nodig om bijvoorbeeld “niet te verdrinken in mijn angsten en dwang”.

Dankzij medicatie “kan ik een leven leiden buiten de instelling en een voor mij zinvol plekje vinden in de samenleving.”

Met dank aan Sonia, Veerle, Tony, en drie anonieme getuigen.

De kracht van de geest: Antidepressiva en het placebo-effect Tekst: Nadia Mahjoub – Foto: Wikimedia – Illustratie: Shutterstock

Irving Kirsch is emeritus professor psychologie aan verschillende universiteiten in het Verenigd Koninkrijk en de V.S. en auteur van het in 2009 verschenen boek ‘The Emperor's New Drugs. Exploding the Antidepressant Myth’.

Kirsch staat bekend om zijn onderzoek naar het placeboeffect bij antidepressiva: Antidepressiva worden geacht te werken doordat ze een vermeend verstoord chemisch evenwicht in de hersenen, met name een gebrek aan serotonine, zouden herstellen. Hun veronderstelde effectiviteit wordt als belangrijkste bewijs aangehaald voor de theorie van het chemisch onevenwicht. Maar uit analyse van de gepubliceerde gegevens en de niet-gepubliceerde gegevens die werden verborgen door farmaceutische bedrijven, blijkt dat de meeste (zo niet alle) voordelen het gevolg zijn van het placebo-effect. Sommige antidepressiva verhogen het serotonineniveau, andere verlagen het, en sommige hebben geen effect op serotonine. Toch vertonen ze allemaal hetzelfde therapeutische voordeel. De serotonine-theorie klopt volgens het onderzoek van Kirsch dus eenvoudigweg niet. Erger nog, in plaats van mensen te genezen van depressie, kunnen populaire antidepressiva een biologische kwetsbaarheid veroorzaken waardoor ze in de toekomst meer kans maken om depressief te worden.

Wat is het placebo-effect?

Een bekend verschijnsel in vele wetenschappelijke onderzoeken is het placebo-effect. Een placebo is een als geneesmiddel voorgesteld middel, waarin niets schadelijks, maar ook geen enkele andere, werkzame stof te vinden is. Een placebo kan dan ook naar zijn aard niets genezen.

Het placebo-effect treedt op door de verwachting die de patiënt heeft.

Echte geneesmiddelen dienen daarom het placebo-effect significant te overstijgen

om over "medicinale werkzaamheid" te kunnen spreken.

Het placebo-effect wordt naar men aanneemt veroorzaakt door het vertrouwen, het geloof, de hoop en de verwachting die (onbewust) ontstaan door: • de behandelaar • het geconsulteerd worden voor een klacht • de daaropvolgende behandeling

Bijwerkingen van een placebo

Concrete voorbeelden

Een patiënt kan ook bijwerkingen als misselijkheid, droge mond of hoofdpijn krijgen als onderdeel van het placebo-effect. Het is dan ook waarschijnlijk geen toeval dat bij de meeste verkrijgbare geneesmiddelen hoofdpijn en misselijkheid als bijwerkingen in de bijsluiter staan.

Vol vertrouwen zijn kan werken Wanneer de ontvanger van een placebo er van overtuigd is een goed en bijzonder geneesmiddel voorgeschreven te hebben gekregen, kan er een interessant fenomeen optreden. Het vertrouwen in de heilzame werking van het geneesmiddel kan leiden tot een zodanig positief psychisch effect, dat er toch een gevoel van opknappen, welbehagen, opluchting of vermindering van klachten kan optreden.

Bron: Wikipedia

Men geeft een placebo aan een nietsvermoedende patiënt die denkt aspirine te krijgen (en verwacht dat deze zal werken). In veel gevallen wordt geconstateerd dat de (hoofdpijn) klachten dan evenzeer verdwijnen als bij die patiënt die een echte aspirine kreeg. Als hoofdpijn verdwijnt binnen bijvoorbeeld vijf minuten na het innemen van een aspirine, wordt dit veroorzaakt door het placebo-effect, aangezien het 20 minuten duurt voordat het middel in het bloed is.

Een dure placebo blijkt beter te werken dan een goedkope. Dit bleek in 2008 uit een experiment. Proefpersonen kregen elektrische stroompjes in hun pols toegediend, waarbij zij een pijnstiller kregen. De helft van de deelnemers kreeg te lezen dat de pijnstiller 2,50 dollar kost, de andere helft meende dat het om pilletjes van tien dollarcent ging. De ‘duurdere’ onwerkzame pillen brachten een veel grotere verbetering bij veel meer vrijwilligers.

11

Dossier Medicatie

Big Pharma: de kwalijke reputatie van de farmaceutische industrie Tekst: Nadia Mahjoub, overgenomen uit: Afbouwen van Psychofarmaca (Icarus Project en Freedom Center)

De farmaceutische industrie is big business geworden, net zoals de olie- en de wapenindustrie. Bedrijven hebben er belang bij om bepaalde informatie achter te houden en ze hebben de middelen om dat te bewerkstelligen.

Als je het huidige onderzoek zorgvuldig bestudeert en de beweringen goed tegen het licht houdt, zie je een heel ander plaatje dan wat de pillenfabrikanten en sommige artsen ons willen doen geloven. De risico’s van psychofarmaca worden bewust verdoezeld, patiënten worden niet voorgelicht over hoe controversieel psychiatrische theorieën zijn en de fabrikanten geven een onjuist beeld van hoe psychiatrische medicatie echt werkt. Ze zorgen ervoor dat onderzoek naar alternatieve benaderingen niet gefinancierd en niet gepubliceerd wordt en dat de rol die trauma en onderdrukking spelen bij psychisch lijden buiten beschouwing blijft.

De ggz werkt over het algemeen met standaardbehandelingen (‘one size fits all’) en denkt niet na over de schade die patiënten ondervinden: regelmatig duiken er schandalen op en de corruptie en fraude rond sommige psychofarmaca doen nauwelijks onder voor die van de tabaksindustrie.

De chemie in de hersenen Men zegt dat een psychische stoornis betekent dat er iets mis is met de chemie in

je hersenen, dat ziekte wordt veroorzaakt door genetische aanleg en dat medicijnen nodig zijn om een ziekteproces te stoppen en het evenwicht te herstellen. Maar zó werken deze medicijnen niet en de theorieën over hersenziekten worden door geen enkel onderzoek bevestigd. Als je er toch in gelooft, krijg je het gevoel dat je een hulpeloos slachtoffer bent van de biologie en dat er niets anders mogelijk is dan medicijnen nemen.

Ondanks tientallen jaren van miljoenen verslindend onderzoek, is er nog altijd geen bewijs gevonden dat chemische evenwichten, genetische aanlegfactoren of hersenafwijkingen een diagnose als bipolaire stoornis, depressie of schizofrenie veroorzaken. De media berichten over ‘veelbelovende’ research die weer om ‘nader onderzoek’ vraagt, maar dat nog geen echte conclusies kunnen worden getrokken. Zelfs in de kleine lettertjes van de bijsluiters staat tegenwoordig dat ‘aangenomen wordt’ dat de aandoeningen veroorzaakt worden door verstoringen van chemisch evenwicht en vermijdt men harde uitspraken te doen.

Peter Gøtzsche neemt Big Pharma op de korrel De farmaceutische industrie liegt, bedriegt, fraudeert, manipuleert en doet aan omkoping.

De beschuldigingen van de Deense arts Peter Gøtzsche aan het adres van Big Pharma in zijn boek ‘Dodelijke medicijnen en georganiseerde misdaad’ liegen er niet om.

12

Gøtzsche doorprikt de ene na de andere illusie: de industrie manipuleert medi-

Lichamelijk onderzoek, zoals hersenscans of bloedonderzoek, helpt niet bij het stellen van psychiatrische diagnoses en kan ook nog steeds niet aantonen dat je hersenen niet normaal zijn. (Bij veranderde bewustzijnstoestanden met een duidelijke lichamelijke oorzaak, zoals hersenschudding, dementie of alcoholdelirium, spreekt men van ‘organische psychosen’.)

Niemand weet hoe je een ‘psychologisch normaal’ brein kunt herkennen. Drie mensen met dezelfde diagnose kunnen een totaal verschillende hersenchemie hebben en het kan zijn dat iemand met eenzelfde hersenchemie helemaal geen diagnose heeft. Aan de andere kant zijn er lichamelijke problemen, bijvoorbeeld vitaminetekort, die een dokter of een holistisch genezer wel kan aanpakken met middelen die soms verbetering brengen in de emotionele problemen, maar soms ook niet. De medische wetenschap kent de biologie van psychische ziekte niet zoals ze die van tuberculose, het Downsyndroom of diabetes kent. Emotionele problemen en gekte blijven open voor interpretatie.

Toekomstige medicijnen Farmaceutische bedrijven zijn van plan om talrijke nieuwe medicijnen op de markt te brengen. Veel van deze middelen zullen in de markt gezet worden als verbeteringen ten opzichte van de bestaande.

Tekst: Nadia Mahjoub – Foto: Nordic Cochrane Centre

cijnonderzoek op grote schaal of houdt gegevens achter. Bijwerkingen worden verzwegen en van een groot deel van de medicijnen die op de markt verschijnen is de werkzaamheid niet eens bewezen.

Het gebruik van medicijnen in de psychiatrie is volgens Gøtzsche de grootste misdaad van de farmaceutische industrie.

Antidepressiva, die gericht zijn op een zogenaamd ‘verstoord chemisch evenwicht’ in het brein dat de wetenschap inmiddels als onzin erkent, werken niet en doen meer kwaad dan goed, aldus de

hoogleraar geneeskunde.

Gøtzsche roept op tot een systeemverandering: de samenleving moet streven naar onafhankelijke, publiek gefinancierde klinische testen en overheidsgestuurde farmaceutische ondernemingen op nonprofit basis.

Peter Gøtzsche: “Gezondheidszorg gaat over altruïsme, niet over kapitalisme. Van een arts verwachten we dat hij mensen behandelt als ze ziek zijn, onafhankelijk

Afbouwen van psychofarmaca, hoe doe je dat?

Tekst: Nadia Mahjoub Gezien de reputatie van de farmaceutische industrie is enige scepsis ten aanzien van deze innovaties gepast. Keer op keer blijkt dat medicijnen die op de markt gebracht zijn als ‘nieuw en verbeterd’ ernstige problemen en giftige effecten veroorzaken. Dit komt in het nieuws, er wordt corruptie aan het licht gebracht en er worden rechtszaken opgestart. Dan begint er een nieuwe ronde, waarbij opnieuw ‘nieuwe en verbeterde’ middelen geïntroduceerd worden. De ‘atypische’ antipsychotica zijn hiervan een goed voorbeeld.

Als na enkele jaren de patentrechten verlopen, verliezen medicijnen hun winstgevendheid. Het is in het belang van de industrie om dan weer nieuwe en duurdere medicijnen te produceren, die ze positiever afschilderen dan oudere en goedkopere (generieke) middelen, zo nodig zelfs met leugens en bedrog.

Het op de markt brengen van nieuwe medicijnen kan beschouwd worden als een sociaal experiment. Er is een enorme kans op gevaarlijke negatieve effecten en misbruik. Net zoals bij medicijnen uit het verleden, is het waarschijnlijk dat claims die te mooi zijn om waar te zijn, gevolgd zullen worden door schandalen.

van de dikte van hun portemonnee. Mogen we niet hetzelfde verwachten van medicijnen? Dit leggen we nu in de handen van op winst gerichte bedrijven.”

Ook patiëntenorganisaties bezondigen zich!

Naast de belangenverstrengeling bij ziekenhuis- en huisartsen neemt Gøtzsche ook patiëntenorganisaties op de korrel.

Voor hem is het duidelijk dat deze zich niet voor het karretje van farmaceuten zouden mogen laten spannen.* Gøtzsche stelt zich kritisch op tegenover

De meeste psychiaters lijken niet te weten hoe je psychofarmaca best afbouwt. Het is niet iets waar tijdens hun opleiding veel aandacht voor is. Ze zijn er vaak ook geen grote voorstander van. Soms zetten ze hun patiënten onder morele druk om ‘medicatietrouw’ te blijven. Maar zo werkt het niet.

Ik ken talloze verhalen van lotgenoten die dan maar op eigen initiatief, soms abrupt, met hun medicatie stoppen en dit is niet de beste methode. Medicijnen kunnen helpen, maar ze mogen niet het enige en vanzelfsprekende antwoord zijn op het probleem. Ieder heeft het recht te beslissen of hij al dan niet langdurig medicatie wil slikken of wil afbouwen.

Hoe moeilijk is het om te stoppen met psychofarmaca?

Uit jarenlange ervaring met het helpen afbouwen van medicijnen bij honderden mensen, blijkt dat het onmogelijk is te voorspellen hoe het proces zal verlopen.

Je weet van tevoren niet wie wel en wie niet zonder medicijnen kan, wie met minder medicijnen kan of met een lagere dosering, of hoe moeilijk het afbouwen zal zijn. Er zijn mensen die na twintig jaar met succes hun medicijnen hebben afgebouwd, terwijl anderen die minder dan een jaar gebruikten, er niet vanaf geraakten.

het vertrouwen in medicijnen en vindt dat bijwerkingen vaak onderschat worden. De patiënt vertrouwt erop dat medicijnen er zijn om je beter te maken. Maar wat blijkt: medicijnen zijn wereldwijd doodsoorzaak nummer drie, direct na kanker en hart- en vaatziekten. Mensen worden vaak ten onrechte volgestopt met medicijnen, met averechtse gezondheidseffecten.

Een van de voorbeelden die Gøtzsche in zijn boek geeft, is een diabetesmedicijn dat slecht is voor je hart. De bijwerkingen worden door de industrie willens en wetens verzwegen, omdat ze slecht zijn voor de verkoop. De medicijnindustrie

Weer anderen worstelen jarenlang met afbouwen. De enige manier om er echt achter te komen of jij hoort bij de mensen die erin slagen om zonder medicijnen te leven, is langzaam en voorzichtig te proberen te minderen, te kijken hoe het gaat en niet uit te sluiten dat je toch moet blijven slikken. Iedereen zou de kans moeten hebben om dit voor zichzelf uit te zoeken.

De Harm Reduction methode In een cultuur die verdeeld is tussen enerzijds de promotie van medicijnen door de farmaceutische industrie en anderzijds

veegt deze onderzoeksresultaten structureel onder het tapijt, omdat die niet in hun voordeel werken. Ook hierin pleit Gøtzsche opnieuw voor een structurele systeemverandering. Daarbij zou in zijn ogen de overheid geneesmiddelen in eigen handen moeten nemen en dienen resultaten van medicijntests eenvoudig en simpel toegankelijk te zijn voor het publiek en vakmensen. Dat is niet alleen gezond, maar ook voordelig voor de samenleving. * vzw UilenSpiegel is volledig onafhankelijk van de farmaceutische industrie.

13

Dossier Medicatie

de anti-medicatie agenda van sommige activisten, probeert de Harm Reductionmethode je te helpen een zorgvuldige afweging te maken. Harm Reduction betekent ‘de schade beperken’ want afbouwen is een ingewikkeld proces. De gids laat ook de mening horen van mensen die besloten hebben om medicijnen te blijven gebruiken of alleen minder te gaan slikken.

Voorstanders van medicatiegebruik zien vooral de risico’s van psychose en extreme emoties, terwijl tegenstanders de gevaren van het middelengebruik benadrukken. Maar het zwart-wit denken rond psychofarmaca is een belangrijk onderdeel van het probleem. De visie van de gids is dan ook dat de individuele keuzevrijheid voorop staat.

De gids behandelt tal van onderwerpen: van een kritische blik op psychiatrie en medicatie, over het beschrijven van alternatieven voor psychofarmaca, tot een stappenplan voor het afbouwen van medicatie.

Al gehoord van taperingstrips?

Een taperingstrip is een farmacotherapeutisch hulpmiddel waarmee de dagelijkse dosis van een medicijn in een aantal (meestal 28) dagen geleidelijk kan worden verlaagd. Het woord ‘tapering’ komt van het Engelse ‘to taper’ wat ‘geleidelijk doen afnemen’ betekent. De ontwikkeling van taperingstrips is een initiatief van de Nederlandse stichting Cinderella Therapeutics. Het idee is afkomstig van patiënten. Taperingstrips maken stoppen met of dosisverlaging van medicijnen zoals antidepressiva en slaap- en kalmeringsmiddelen makkelijker en veiliger, en verlagen zo de kans op overbehandeling.

De geleidelijke dosisverlaging die taperingstrips mogelijk maken, voorkomt het optreden van onttrekkingsverschijnselen, of verlaagt de kans op het optreden daarvan. Als ze toch optreden zullen die minder ernstig zijn. Dit is belangrijk omdat onttrekkingsverschijnselen gemakkelijk kunnen worden aangezien voor een

14

Afbouwen van Psychofarmaca is de Nederlandse vertaling van de Harm Reduction Guide, Coming Off Psychiatric Drugs. De gids is samengesteld door Will Hall, met informatie die bij elkaar is gebracht door het Icarus Project en het Freedom Center (V.S.). Het verzamelt alle informatie die gebruikers konden vinden over het afbouwen van medicijnen. De gids is niet bedoeld om je te overhalen om te stoppen met psychofarmaca, maar wil mensen die daarover nadenken graag ondersteuning bieden om de juiste keuze te maken.

Je vindt de pdf van de gids op onze website www. uilenspiegel.net bij Ontdek > Leesvoer

terugval: de terugkeer van de klachten waarvoor een medicijn werd voorgeschreven, zoals angst en depressie.

Als dat gebeurt, bestaat de kans dat ten onterechte wordt besloten om het medicijn te blijven gebruiken of zelfs om de dosis ervan te verhogen, wat leidt tot overbehandeling (onnodig gebruik van medicijnen en/of gebruik in te hoge doseringen).

Magistrale bereidingen In tegenstelling tot Nederland zijn in België taperingstrips voor zover we weten niet voor handen. Wel kan de psychiater een ‘magistrale bereiding’ voorschrijven van een bepaald medicijn, waarbij de apotheek de medicijnen fijnmaakt en in de voorgeschreven dosis in capsules bereidt.

Dit is handig wanneer je een bepaald medicijn wenst af te bouwen maar de kleinere dosissen niet op de markt beschikbaar zijn.

Eva doet het zonder medicatie Eva: “Ik neem geen medicatie. Mijn eerste depressie kwam op erg jonge leeftijd. Toen moest ik het zelf oplossen. Dat deed ik met veel introspectie en een heleboel ongezonde copingstrategieën. Later, in therapie, leerde ik die patronen te veranderen, maar het had heel lang geduurd voor ik hulp zocht. Ik was altijd alleen geweest in mijn gedachten.

Ik ken mezelf, ik weet hoe mijn hoofd werkt, ook als het heel slecht gaat. Medicatie zou onbekende dingen met me doen. Het controleverlies bij die onvoorspelbaarheid schrikt me af. In de diepste momenten twijfel ik wel of medicatie weigeren een goede keuze is, maar die angst voor de onzekerheid ervan is zo sterk; het geeft me telkens nieuwe kracht om door te zetten. Zo lang het me lukt om depressies door te komen met frequentere bezoeken aan de psychiater en met mijn eigen crisisplan, blijf ik liever van de pillen af.”

Drie ervaringen met medicatie…

Tekst: Liesbet Van Dessel – Foto: Shutterstock/Alexander Raths – Portret: Flickr/Kate Bunker

Twee vriendinnen, Claudia en Nadja, en ik, Liesbet, (nvdr niet alle drie de namen zijn echt, dan wel fictief) hebben onze persoonlijke ervaringen met medicatie neergepend.

Ze zijn zeer verschillend, dus je herkent je zeker wel in één van hen. Benieuwd? Meer lees je in dit artikel.

We beginnen bij mezelf.

Ik ben Liesbet, heb in 2008 een psychose gehad, werd opgenomen en ben toen begonnen met medicatie, maar ik weet niet meer juist welke allemaal. Gezien ik veertig dagen gecolloqueerd was, slikte ik de pillen die ze me (uit de verpakking) aanreikten. Ik was me niet bewust van wat die medicatie deed en welke bijwerkingen ze had, tot een verpleger me zei dat hij “niet dacht dat ik die Temesta ’s middags (nog) nodig had…”. Daarna ben ik eerst aarzelend en zeer voorzichtig, later iets meer doortastend, gaan bevragen of ik wel zoveel medicatie nodig had.

Eerst vroeg ik bij mijn toenmalige psychiater of ik die Temesta echt moest nemen en ik mocht er zonder meer mee stoppen. Raar, niet? Mij schudde het in elk geval wel wakker. Toen ik van Seroquel overstapte naar Abilify (omdat men dacht dat die medicatie beter voor mij was, vermoed ik) en ik mij ineens veel helderder voelde, maar wel raar begon te stappen en mijn armen soms niet kon controleren, vroeg ik hoe dit kwam en of daar iets aan kon gedaan worden. Ik vond dit immers heel erg: “Hoe kon ik nog in de ‘gewone’ maatschappij functioneren, als iedereen aan mijn gedrag zag dat ik (psychisch) ziek was?” dacht ik. Abilify bracht dit teweeg, maar Seroquel wilde ik nooit meer nemen, want ik had zelf gevoeld wat voor een verdovende werking dat op mij had gehad. Men heeft toen met mij onderhandeld en uiteindelijk toegestaan dat de dosis Abilify verminderd werd (gehalveerd) op voorwaarde dat ik alles wat ik dacht en voelde direct zou melden. Bij mij is er dus vrij vlot en veel afgebouwd. Na mijn eerste en enige opname was ik opnieuw zelfstandig gaan wonen en begonnen met

een tijdelijke deeltijdse job. Toen ik mijn man had leren kennen, stopte ik eveneens met het antidepressivum Serlain. Ik woon nu samen met mijn man en werk weer deeltijds.

Ik ben bijna altijd trouw geweest aan mijn behandeling, maar heb ook altijd gezegd tegen mijn behandelaars welke medicatie ik niet meer wilde nemen (namelijk Seroquel).

Eén keer heb ik niet geluisterd naar mijn behandelaar. Dit was nadat ik bij afbouw van mijn medicatie bijna herviel. Ik kreeg opnieuw prodromen (nvdr vroege voortekenen) en contacteerde mijn psychiater.

Samen besloten we mijn medicatie op te trekken. Op dat moment schreef mijn psychiater opnieuw een beperkte hoeveelheid Seroquel voor, hoewel ik dat niet meer wilde nemen. Ze dacht dat ze mij kon overhalen, maar ik was koppig en vertikte het om dat medicament opnieuw te nemen.

Ik heb toen zelf besloten meer Abilify te nemen en niet de voorgeschreven Seroquel.

Mijn psychiater heb ik achteraf ingelicht, toen het gevaar voor herval weer helemaal verdwenen was. Ik ben dus gelukkig niet hervallen, maar vind het heel belangrijk dat behandelaars naar ons luisteren, zeker als je ervaring hebt met de uitwerking van een geneesmiddel op je als persoon. Sommige medicijnen zijn goed voor de één en slecht voor de ander. Zelf weet je, nadat je ze hebt geprobeerd, welke goed zijn voor je herstel en welke niet.

Mijn vriendin, Claudia, die in 1989 haar eerste psychose kreeg neemt ook Seroquel en heeft er andere ervaringen mee. Zij noemde zichzelf in het verleden (van 1989 tot 1995) een draaideurpatiënt.

Drie zware psychoses heeft zij gehad

en verschillende psychotische opstoten.

De eerste keer dat zij werd opgenomen, was zij zo ver weg dat ze zich niet meer herinnert wat haar gegeven of ingespoten werd. In het begin kreeg zij Haldol, maar ze werd hier stijf van en haar schouders zaten ervan vast. De Akineton, om de neveneffecten van de Haldol tegen te gaan, hielp niet. Daarna ontmoette zij verschillende psychiaters in verschillende ziekenhuizen en slikte zij een hele waslijst aan geneesmiddelen.

Voor haar ging de wereld pas open toen Fluanxol werd verwisseld voor Seroquel.

Toen zij 1200 mg Seroquel en 25 mg Abilify slikte “voelde zij zich echt weer mens worden”. Daarna verminderde de dosis tot 700 mg Seroquel. Nóg minder Seroquel is voor haar een echte kwelling want dan “vloeit haar wereld en haar waanwereld in elkaar”. Omdat zij zelfs met de medicatie nog “aardig met haar gevoelens in de knoei zit”, neemt zij de afvlakking van gevoelens die Seroquel met zich meebrengt er noodzakelijkerwijze bij.

Claudia heeft een goede band met haar psychiater en mag zelf mee beslissen wanneer zij extra medicatie neemt. Het gaat dan over druppeltjes Clopixol of extra Prazepam. In noodgevallen gaf de huisdokter haar op haar vraag en in overleg een injectiespuit Clopixol Acuphase. Zij kon op deze manier thuis blijven wonen, al werd ze wel platgespoten. De drie dagen volgend op de spuit, functioneerde zij heel zwak en sliep ze eigenlijk drie dagen en nachten. Een ziekenhuisopname kon gelukkig vermeden worden. Aanvankelijk liet zij deze spuit ongeveer om de twee à drie maanden zetten.

15

Dossier Medicatie

Claudia had last van overgewicht en heeft een omega bypass laten uitvoeren, waardoor zij vierenveertig kilo in een klein jaar tijd verloor. Na haar operatie wilde men eerst haar medicatie afbouwen. Doordat zij echter, ten gevolge van operatie, medicatie (en mineralen en vitaminen) minder goed opneemt, heeft men er bij haar voor geopteerd om over te gaan op inspuitingen Abilify (van 400 mg). Seroquel kan men spijtig genoeg niet inspuiten, en zij heeft de sederende en afvlakkende nevenwerkingen van dit medicament nodig om goed te functioneren, vindt zij zelf. Momenteel slikt ze dan ook noodgedwongen Seroquel. Zij functioneert goed met deze medicatie en woont alleen in een sociaal appartement met ondersteuning. Sinds een jaar zijn de Abilify-inspuitingen en als gevolg daarvan ook de Clopixol Acuphaseinspuitingen weggevallen.

Zij is nu heel medicatietrouw. Dit omdat ze éénmaal gestopt was met medicatie en opnieuw psychotisch werd na twee weken.

Voor haar is het goed dat ze, indien nodig, zelf extra medicatie mag innemen omdat ze heel psychosegevoelig is en anders gauw het evenwicht zou verliezen. Het is volgens haar de kunst om te luisteren naar je lichaam. Dit is een noodzaak om niet te dikwijls en geen te harde psychotische opstoten te krijgen en om zelfstandig te wonen en niet opgenomen te worden. “En 16

sinds ik Tranxene neem voor het slapengaan, slaap ik weer, zelfs tot 05.00u én in mijn bed (wat een wonder is)”.

Nadja heeft vijf psychoses achter de rug.

Zij weet dat de juiste medicatie en de juiste dosis vinden een zoektocht is van zowel dokter als patiënt en vindt goede communicatie tussen dokter en patiënt zeer belangrijk. Bovendien benadrukt zij dat, behalve de juiste medicatie, de juiste therapie ook belangrijk is voor herstel.

Haar eerste medicatie was Risperdal.

Doordat men haar echter een te hoge startdosis had gegeven, zwol haar tong helemaal op en kon zij zelfs niet meer fatsoenlijk praten. Dit zorgde bovenop de psychose voor extra paniek bij haarzelf en haar omgeving. Verder nam zij Lysanxia in druppels, wat haar rustig maakte, en kreeg zij slaapmedicatie om het nachtelijke piekeren tegen te gaan. Zelfs toen de Risperdal aanzienlijk verminderd werd, bleef zij gezichtspijnen hebben.

Bij Nadja werd drie keer alle medicatie afgebouwd. Ondanks het feit dat dit heel traag gebeurde, maar telkens mede door andere stressfactoren zoals werk (dat zij voltijds had hervat), stoppen met roken,… herviel ze. Voor haar is het sindsdien duidelijk dat zij een onderhoudsdosis medicatie nodig heeft. Tijdens haar vierde psychose, bijvoorbeeld, kwam zij bij een

andere psychiater terecht, die haar andere medicatie voorschreef, namelijk Abilify en Sipralexa. Dankzij deze medicatie verdwenen haar aangezichtspijnen, maar nam haar gewicht wel toe, tot tien kilo.

Ook deze keer werd de medicatie weer afgebouwd met herval tot gevolg.

Nu, na een vijfde psychose, heeft zij haar huidige psychiater gemeld dat zij haar medicatie niet meer wenst af te bouwen.

Het antidepressivum Sipralexa heeft zij wel volledig afgebouwd. Bovendien heeft zij met haar huidige psychiater de afspraak dat zij Xanax mag nemen als zij dat nodig heeft. Ze is opnieuw vijf kilo afgevallen dankzij het stoppen van het antidepressivum. Nadja is getrouwd en woont samen met een man die bipolair is en werkt (vrijwillig) in een rusthuis. Onze aandoening gaat met vallen en opstaan, maar zij is nu al vier jaar stabiel.

Deze drie totaal verschillende zoektochten naar de juiste medicatie laten zien dat er communicatie moet zijn tussen dokter en patiënt, gezien medicatie voor elke persoon een ander (neven)effect kan hebben. De rode draad tussen deze (succes)verhalen is de communicatie om te komen tot het geschikte middel en de geschikte hoeveelheid en de beslissingsbevoegdheid die aan de patiënt wordt gegeven.

Daar zit muziek in:

Tekst: Edra – Illustratie: www.monstersexist.com

The Monster – Eminem featuring Rihanna

Jarenlang heb ik in mijn hoofd gewoond, ver weg van de rest van mijn lijf.

Daar leefde ik een ander, beter en veiliger leven dan dat waar mijn lichaam deel van uitmaakte.

Maybe I need a straightjacket, face facts

Deze song kwam uit op het moment dat ik de strijd met mijn ‘monster(s)’ aan het winnen was. Om eerlijk te zijn, denk ik dat enkele van deze monsters nooit mijn BFF zullen worden, maar bang ben ik er niet meer van. En met sommige ben ik intussen wél echt bevriend. Zij maken nu deel uit van wie ik ben.

De stemmen in mijn hoofd – die eigenlijk mijn eigen stemmen zijn – heb ik steeds minder nodig. Nu heb ik immers in de échte wereld mensen om me heen. Lotgenoten, ervaringsdeskundigen, vrienden, … Mensen die ik vertrouw en bij wie ik mezelf kan zijn.

In een wereld waarin ik me veilig kan voelen, zelfs zonder mijn vertrouwde sumopakje. En een beetje gek zal ik altijd blijven.

Misschien moet ik wel in een dwangbuis,

(2013)

I am nuts for real, but I’m okay with that It’s nothing, I’m still friends with the …

I’m friends with the monster that’s under my bed Get along with the voices inside of my head You’re trying to save me, stop holding your breath

And you think I’m crazy, yeah, you think I’m crazy

gezien de feiten ben ik echt wel gek, maar dat is ok voor mij Het is niet erg want ik ben bevriend met …

Ik ben bevriend met het monster onder mijn bed Kom overeen met de stemmen in mijn hoofd Je probeert me te redden, hou je adem niet meer in Je denkt dat ik gek ben, ja, je denkt dat ik gek ben

Naar muziek luisteren kan een zalvende of versterkende invloed op je stemming hebben. Soms kan een liedje ook heel veel bij je oproepen. Welk nummer spreekt jou aan en waarom?

Laat het ons weten op spiegel@uilenspiegel.net

17

Recovery House voor psychosegevoelige mensen Tekst: Erik Tassyns – Foto: www.madeconomy.com

Ron Coleman en Karen Taylor, grondleggers van het Recovery House

Op zaterdag 10 december nam ik deel aan een infodag over het Recovery House (herstelhuis) voor psychosegevoelige mensen in Schilde. Het werd aangekondigd als een alternatief (verrijking?) voor de zorg in psychiatrische centra. Via skype konden we vragen stellen aan één van de initiatiefnemers in Australië. Recovery House (RH) baseert zich onder meer op het werk van een ervaringsdeskundige (Ron Coleman) en een psychiatrisch verpleegkundige (Karen Taylor).

De eerste Recovery Houses ontstonden in Groot-Brittannië. Voor het Nederlandse taalgebied zijn Marius Rommen, Sandra Escher en Julia Devos pioniers. Het Antwerpse RH werd ‘De herberg’ genoemd.

Het verwijst naar een ‘halte’ voor wie onderweg is. Er is ruimte voor een achttal mensen, waarvan er drie residentieel kunnen verblijven. Het programma dat zeer intensief is, loopt van maandag tot vrijdag. Julia biedt jaarlijks twee keer het programma aan. Voor Vlaanderen werd het ingekort tot één maand. Er is nood aan meer vrijwillige werkers. Julia is ook sterk geïnteresseerd in samenwerking met gelijkaardige projecten.

Het aangeboden programma werd door Ron en Karen uitgedokterd. In Australië loopt het drie maanden. Centraal staat ‘personal recovery’ , met ruime aandacht voor het ontwikkelen van toekomstplannen, dromen, herstel van de persoonlijke identiteit en het persoonlijke levensverhaal. Van iemand die hulp vraagt, wordt verwacht dat hij/zij het programma, dat enkel in de Engelse taal beschikbaar is, zelfstandig doorspartelt. Wie intekent, krijgt ruim de tijd (drie maanden tot een jaar) en heel wat tools om aan de slag te gaan.

Behalve ik, waren in Antwerpen vijftien mensen aanwezig, zowel lotgenoten als hulpverleners. Eén van de aanwezigen deed zijn verhaal en beschreef de ervaringen die hij recentelijk had opgedaan tijdens een Recovery Camp te Devon, Engeland. Hij zat voor zijn deelname aan dat kamp op een dood spoor, maar raakte zo enthousiast over de contacten en de tips die hij kreeg, dat hij nieuwe perspectieven zag en zich verder verdiepte in het programma. Hij zag een verblijf in het RH in Schilde helemaal zitten.

In RH worden ‘stemmen’ niet onderdrukt en wordt geen aandacht besteed aan labels, wel aan invloeden uit de omgeving en de persoonlijke levensgeschiedenis.

Moeilijke vragen worden niet ontweken.

Belangrijk is dat psychosegevoelige mensen niet blijven hangen bij hun ziektebeeld, maar werk maken van herstel van het positief zelfwaardegevoel, plannen ontwikkelen en het eigen leven in handen durven nemen, waardoor ook zij gelukkig kunnen worden.

Het fijne van deze bijeenkomst was ook dat er verhalen aan bod kwamen van mensen die eveneens iets soortgelijks ondernomen hebben. Zo had ik contact met Willy Van Damme en Lut Wouters die (als gepensioneerden) resultaten bereiken met mensen die uitvallen in het psychiatrische systeem. Hun project gaven ze de naam ‘Remember’ (meer info op re-member-psychischezorg.be) Het Antwerpse RH-project is alvast veelbelovend en verdient alle kansen. Wat Julia inboet aan ervaring in Vlaanderen, overtreft ze door haar enthousiasme en contacten in Australië. We hopen haar en de mensen die ze heeft geholpen later een forum te kunnen bieden.

Om de kostprijs van het project wat te drukken, wordt gezocht naar vrijwillige hulpverleners met expertise. Mensen met een hulpvraag wordt aangeraden ook zelf sponsoring te zoeken. Julia verwacht veel van samenwerking met de bestaande hulpverlening. Ze wil zich niet ‘anti’ opstellen. Wat mij persoonlijk bezighoudt is of RH ook werkt voor mensen met andere aandoeningen en of verwachtingen worden ingelost (ook op langere termijn).

Meer info vind je in ‘Herstel, kan dat wel? Geschreven door Ron Coleman (een vertaling van ‘Recovery, an alien concept?’) en bij Julia zelf via jledevos@gmail.com en 0472 96 34 52.

18

Thomas Pips*,

een ervaringswerker aan het woord.

* Thomas Pips is een pseudoniem. De man achter het pseudoniem is een echte ervaringswerker en zijn verhaal is gebaseerd op echte ervaringen in de ggz.

“De patiënt blijft volhouden dat hij enkel en alleen werd opgenomen vanwege drugsmisbruik. Hij wil maar niet erkennen dat hij psychotisch is en blijft zich verzetten tegen de medicatie. We moeten de pillen vermalen opdat hij ze inneemt”, bracht de begeleider.

“Hij kan zich niet vinden in zijn diagnose, een duidelijk gebrek aan ziekte-inzicht”, concludeerde de arts. “Verhoog de medicatie, desnoods gaan we over tot inspuiting. En beknot zijn privileges,” was het advies. “En psycho-educatie tot hij het begrijpt”. Vol van zijn gelijk was de kous zo af voor de arts, voorlopig althans.

“Wauw. Dat heb je mooi opgelost, dokter. Zie jij in Tom een mens of zie je een psychose en een spuit? Met alle respect, heb je eigenlijk al eens een deftig gesprek met hem gevoerd? En zo ja, heb je dan ook werkelijk naar hem geluisterd?”

“Een deftig gesprek voeren is op dit moment nog niet mogelijk, waanbeelden vertroebelen zijn bewustzijn.”

“Als er iets vertroebelend werkt, is het medicatie, geloof me. Als we naar hem luisteren boren we waarschijnlijk een schat van informatie aan, in plaats van het onder de mat te vegen en een evenwaardige relatie onmogelijk te maken nog voor daar sprake van kan zijn.”

“Met alle respect, Thomas, wij weten heus wel waar we mee bezig zijn, hoor.”

“Daar twijfel ik niet aan, maar waarom zo inzetten op medicatie en psycho-educatie? Zou Tom niet meer gebaat zijn met warmte en begrip, een luisterend oor? Hij heeft het zo al moeilijk genoeg.

Stel hem gerust en laat hem in de eerste plaats mens zijn. Laat hem in zijn waarde en schenk hem vertrouwen. Schep een band. Dat is, denk ik, wat op termijn het meeste zal opbrengen voor alle partijen. Niet het minst voor Tom zelf.”

“Ok, hoe kijken de anderen hier tegenaan?”

Begeleider: “Medicatie lijkt me zeker nodig, maar ondertussen blijven we uiteraard met hem praten.

Ook zou ik graag een familiegesprek plannen. De vader van Tom is zeer betrokken en het lijkt me dat zij een hechte band vormen. Ook zou de zus van Tom al te maken hebben gehad met een psychische kwetsbaarheid. Dit heeft Tom al geregeld aangehaald, het is iets waar hij duidelijk mee worstelt.”

Psycholoog: “We zullen zo snel mogelijk een familiegesprek plannen. Ik bespreek dit met Tom en neem contact op met zijn vader.”

Arts: “Ok. Voorlopig houden we de medicatie zoals het is, ik zal Tom aanspreken over het belang hiervan. Hij blijft in observatie met verhoogde begeleiding. Thomas, wil jij extra begeleiding voorzien? Laat hem voelen dat hij er niet alleen voor staat.”

“De volgende op de agenda is Marie-Louise…”

19

UilenSpiegel was er ook bij! een greep uit de initiatieven waaraan UilenSpiegel deelnam

1000 vind-ik-leuks: De aanhang op onze FB-pagina groeit Tekst: Nadia Mahjoub – Illustratie: Mutant-art

Op 30 november 2016 ging een

: een studiedag 24 november 2016 or”. Een dag vol “Goesting geef je do krijgen, goesting goesting: goesting ting doorgeven in behouden en goes samenwerken aan het intersectoraal ijke gezondheidseen betere geestel

symposium door in het congrescentrum van het UPC te Kortenberg. Het

thema van de avond was ‘Nieuwe

interventies voor psychose’ en werd

ingericht voor cliënten, familieleden

en andere betrokkenen.

zorg.

In 2016 werden door enkele UilenSpiegel-leden rode neuzen verkocht voor de Rode Neuzenactie. Het hoogtepunt was de Rode Neuzendag op 3 december 2016.

s veel Nederlander We ontmoetten r ts op 12 decembe op Meet the Xper in editie ging door 2016. Deze 4de eater de Roma te het historische th n ganisatoren wilde Antwerpen. De or s dat iedereen, du je laten ervaren or g kan inzetten vo ook jij, z’n ervarin de rol je ook hebt in een ander, welke ndheidszorg. geestelijke gezo

n sommigen ook Daarnaast ware ede doelen van actief voor de go ens de Warmste Music for Life tijd 16.

24 december 20 Week van 18 tot s zelf één van de UilenSpiegel wa e uzikant Safi veild goede doelen. M iskamerconcert een Oudejaars-hu os onze vzw. Safi ko ten voordele van Spiegel omdat hij bewust voor Uilen n. eden heeft ervare zelf ooit moeilijkh ro maar liefst 470 eu De veiling bracht t! op. Safi, bedank

Samenstelling: Ann Van de Vloet 20

In de lente van 2015 lanceerden we onze officiële verenigingspagina op Facebook.

Niets te vroeg! Ruim anderhalf jaar later, op 2 december 2016 tikten we de 1000 vind-ik-leuks aan. Daar zijn we heel blij om.

Dat we steeds meer Facebookaanhangers hebben zou niet gelukt zijn zonder de gewaardeerde en gedreven inzet van onze vrijwilligster Catja Crijns. Zij voorziet onze pagina van relevante, ggz-gerelateerde content: ze brengt interessante artikels uit de media onder de aandacht, zet initiatieven van leden in de schijnwerpers en promoot activiteiten en evenementen.

Als je op de hoogte wil blijven, dan kun je onze pagina liken op www.facebook.com/ uilenspiegel. Tot ziens op Facebook!

Kom naar het UilenSpiegel Ontmoetingsweekend in Limburg: We nodigen jullie en eventuele sympathisanten van harte uit om mee te gaan op UilenSpiegel weekend. Het weekend vindt plaats van vrijdagnamiddag 23 juni tot zondagnamiddag 25 juni 2017 in het BLOSO-centrum Kattevenia te Genk.

Ook dit jaar zorgen we voor een gevarieerd programma met aandacht voor debat, spel en sport. Behoudens de uurregeling van Bloso voor ontbijt, middag- en avondmaal zijn jullie vrij al dan niet deel te nemen aan de voorgestelde activiteiten.

Je kan deelnemen:

• aan het volledige weekend (begint op vrijdag om 17u en eindigt op zondag rond 15u)

• van zaterdag 10u tot zondag 15u

• enkel op zaterdag (koffie om 10u, middag- en avondmaal) De tarieven zijn als volgt:

leden met korting*

leden zonder korting*

niet-leden met korting*

niet-leden zonder korting* *

*

volledig weekend 45 € 65 € 55 € 84 €

zaterdag & zondag 35 € 50 € 45 € 68 €

enkel zaterdag 20 € 25 € 30 € 35 €

korting voor personen in het bezit van een attest van minstens 66% invaliditeit (tarieven voor Belgen, voor inwoners buiten België past Bloso andere tarieven toe) water is voorzien bij middag- en avondmaal, andere dranken zijn niet inbegrepen

Je kan je lid maken van UilenSpiegel door 5 euro over te schrijven naar BE34 0015 1222 9390 met vermelding “lidgeld+ je naam”.

Voor je contactgegevens stuur je best een mailtje naar uilenspiegel@uilenspiegel.net Het inschrijvingsformulier vind je op de achterflap van deze Spiegel.

KRONKELPRIJS 2017 11de Poëziewedstrijd UilenSpiegel Foto: Flickr/David van der Mark - Dichtregels: Ef Leeflang

Schuilt er een dichter in jou? Doe dan mee aan de elfde editie van onze poëziewedstrijd.

Deze aankondiging is een persoonlijke uitnodiging voor ieder met een psychische kwetsbaarheid en / of voor wie onze doelgroep een warm hart toedraagt!

Aan de voorzieningen / centra vragen we de wedstrijd te helpen bekend maken bij cliënten en medewerkers.

Reglement 1. Het thema is “Op weg naar……”

2. Zowel leden als niet-leden van UilenSpiegel mogen deelnemen .

3. Deelnemers mogen slechts één gedicht insturen (lengte maximaal één bladzijde A4).

4. Enkel getypte teksten worden aanvaard. Toegestane tekstformaten: .txt, .doc, .docx, of openoffice doc., (scans worden niet toegestaan) 5. Het gedicht mag nog niet eerder gepubliceerd zijn.

6. Uiterste inzenddatum: 31 augustus 2017.

Het gedicht, samen met je contactgegevens sturen naar uilenspiegel@uilenspiegel.net.

Gelieve als onderwerp “Poëziewedstrijd 2017” te vermelden.

Proclamatie: Hersteldagen 5 of 6 december 2017 in “de Vooruit” te Gent Prijzen: De winnaar/winnares van de wedstrijd ontvangt de Kronkelprijs 2017.

Ook de genomineerden voor plaatsen 2 t.e.m. 10 ontvangen elk een prijs.

Voor meer informatie over de wedstrijd: secretariaat UilenSpiegel, tel. 02 410 19 99.

21

Meet The Xperts: Hope first. Love first.

Community first.

Tekst en foto’s: Katrien Jacobs – illustratie: Meet The Xperts

Meet The Xperts, was u er bij op 12 december? Ik in ieder geval wel. Plaats van afspraak: het wondermooie, in-de-glorie-van-weleer gerenoveerde ROMA-gebouw. Een prachtlocatie in Borgerhout dat dit evenement, met tal van workshops en peptalks, alle eer aandoet.

Waar mensen met of zonder psychische kwetsbaarheid, psychiaters, hulpverleners en geïnteresseerden voor even hun diagnose en functie aan de kant mochten leggen. We ontmoetten elkaar in gelijkwaardigheid, en zochten met elkaar verbondenheid op.

Het was een tjokvol programma, gevuld met nationale en internationale sprekers, afgewisseld met een grote keuze aan workshops. Van samen lezen, tot ‘open dialogue’, van theater tot de herstelacademie. Opdat u en ik konden proeven van het ruime aanbod dat de ggz rijk is. We waren er met 700 genodigden, om maar te zeggen dat in tijden als deze, het met elkaar in verbinding gaan als een warm deken is dat we graag om ons heen slaan.

En dat deden we!

prichter van dit event ) en Brenda Froyen (u kent haar wel, van haar boeken ‘Kortsluiting in mijn hoofd’ en ‘Uitgedokterd’). Zij praatten het geheel aan elkaar, afgewisseld met muziek van singer-songwriters Judy Blank en Anne Soldaat.

Het gebeuren werd geopend door twee hosts, meer bepaald Pepijn van de Weide vanuit Astare (een organisatie binnen de ggz, ontstaan in Nederland en medeo-

Dirk de Wachter mocht de spits afbijten, en wat had ik hem graag horen spreken in dat ene openend kwartier, maar de organisatie verzocht ons tijdig te vertrekken naar de workshops, dus dat deden we. Ik had namelijk gekozen voor Samen Lezen, een project van DE DAGEN, getrokken door bezieler Silvie Moors. Reeds eerder mocht ik kennismaken met dit project en graag wil ik jullie hiervoor enthousiasmeren.

De infostand van UilenSpiegel

Ingrid Jongeneelen en Ann Van de Vloet waren, samen met talrijke UilenSpiegel-leden, aanwezig die dag

Het is eigenlijk zeer eenvoudig, je moet geen literaire voorkennis hebben, en ook politiek en religie bewaren we voor erna (bij de gratis aangeboden soep). Wat we wel doen is een drie- tot viertal teksten of gedichten samen lezen en daarover mijmeren. Wat voelen we erbij, wat doet die tekst met ons? Het zijn vaak teksten of gedichten met een zekere gelaagdheid, je kunt ze als het ware laag per laag afpellen.

Er is geen goed of fout, ieder mag het op zijn of haar manier interpreteren. En dat levert fijne gesprekken op, waarin de tekst als een soort lijm is die ons verbindt.

Het is een bewust laagdrempelig initiatief dat iedereen die houdt van lezen of elkaar daarin ontmoeten wil, uitnodigt. Silvie mag dan wel de bezieler zijn, ze wil zichzelf niet onmisbaar maken. Daarom leidt ze nieuwe mensen op tot leesbegeleider (mensen die al een tijdje meelezen). De groepjes worden dan verdeeld, maar steeds met hetzelfde doel: mensen verbinden door middel van proza en poëzie. Er lopen projecten op verschillende locaties in Antwerpen zoals in het Werkhuys en COSTA, het Muntpunt in Brussel en bepaalde psychiatrische ziekenhuizen.

Het werd ondertussen middag, tijd voor soep (en broodjeslunch inbegrepen). En de uitgelezen kans om te netwerken via de verschillende standjes op de eerste verdieping van de ROMA. UilenSpiegel, de VVGG en verschillende andere patiëntenverenigingen of organisaties waren daar vertegenwoordigd. Die middag vloog

22

voorbij en allen, waaronder nu ook ikzelf, mochten naar de zaal om te luisteren naar enkele peptalks. Dit zijn sprekers die een kwartier krijgen tot maximum een halfuur om hun visie met ons te delen. Ook hier was verbinden het woord dat als eerste in me opkwam.

Jim van Os (psychiater en bedenker van psychosenet.nl) stak van wal door ons onder meer te vertellen dat de grens tussen patiënten en niet-patiënten flinterdun is, omdat we ons allen ergens op het spectrum bevinden tussen gezond en mentaal minder gezond. Zijn visie is diagnoseoverstijgend, en hij houdt het pleidooi dat schizofrenie niet bestaat. Laten we die stempel naast ons neerleggen en kijken naar wat onze krachten zijn, stelde hij.

Ook psychiater Erik Thys (verbonden aan het PSC Sint-Alexius te Brussel) bleef me bij, maar dan vooral door zijn krachtig pleidooi in alle bescheidenheid.

Er waren ook sprekers uit New York die ons vertelden over de Rose Houses (lotgenotengroepen die een boodschap van hoop uitdragen) en het opstarten van respijthuizen (soort opvanginitiatief waar mensen tot rust kunnen komen, zodat een opname niet noodzakelijk is). Hoewel de Rose Houses zeker een prachtinitiatief is, deed hun uiteenzetting me persoonlijk wat te Amerikaans aan. Het leek op een langgerekte propagandaspeech, maar dat kan volledig te wijten zijn aan mijn eigen beleving. De insteek blijft: ‘elkaar inspireren’, en dat deden ze uiteindelijk wel.

We hebben zeker nood aan dit soort van engagement!

Op het einde van de dag kwam de geëngageerde meneer Mike Lesser aan bod.

Hij werkt al sinds 1987 in New York in de frontlinie en houdt zich bezig met honger, verslaving, justitie, geestelijke gezondheid en de criminalisering van geestesziekten.

Vorming ervaringswerkers:

Thomas More springt mee op de kar Tekst: Els Draeck

In februari ging het ‘Oriënterend basistraject voor ervaringswerkers in de ggz’ van start bij Thomas More te Antwerpen (Campus National). Eindelijk ook een aanbod in Antwerpen!

Voor dit vormingstraject is men – net als voor de andere initiatieven – niet over één nacht ijs gegaan. De verkennende gesprekken startten reeds in 2015 en de werkgroep heeft zich het voorbije jaar echt uit de naad gewerkt. Wat in het voorbereidende traject ontzettend fijn was, is dat men niet opnieuw het warm water wilde uitvinden, maar in overleg ging met alle partijen die reeds met gelijkaardige vormingen bezig zijn.

Zo zaten naast de inrichters - Thomas More - ook mensen van UilenSpiegel, VIVES en Sociale School Heverlee rond de tafel, samen met alle mogelijke partners, belanghebbenden en geïnteresseerden zoals OGGPA, VVGG, HerstelAcademie,…

De mosterd haalden we uit de opzet en inhoud van de reeds bestaande trajecten.

Ideeën bespraken we heel openhartig en in gezamenlijk overleg namen we dingen mee in de ontwikkeling van het huidig aangeboden traject.

Oorspronkelijk was het de bedoeling dat dit traject – zoals de opzet in Heverlee – in samenwerking met CVO Antwerpen zou worden uitgevoerd. Zij kregen echter net voor de zomer het bericht dat de CVO-budgetten bevroren werden, zodat zij er jammer genoeg geen nieuwe initiatieven bij kunnen nemen. Eventjes werd gevreesd dat daardoor het hele project ‘on hold’ zou gezet worden. We zijn dan ook zeer blij dat Thomas More volledig mee is met de herstelvisie, het belang van inzet van ervaringsdeskundigheid hoog inschat en dus ook absoluut een vormingstraject tot ervaringswerker wil aanbieden.

Door een zeer doordachte inzet van zowel professionals als ervaringsdeskundigen en dankzij inspanningen van Thomas More, blijft de kostprijs onder de grens van € 200. We hopen dat dit bedrag voor de geïnteresseerden betaalbaar is.

Positieve noot aan het eind van de dag was dat je de connectie voelde. Misschien de suggestie om de workshops en sprekers beter de spreiden? Volgend jaar weer? Ik dacht het wel! Opdat we kunnen blijven verbinden, netwerken, delen,... want daar kiezen we uiteindelijk toch voor. Als je het mij vraagt, al bij al een geslaagde dag.

23

Gedicht

Auteur: Erik Tassyns

100 procent Ik ga niet voor 100% als ik iets doe.

Cum laude hoeft niet.

90% is ook al grootste onderscheiding.

Alleen voor de liefde voor mijn partner en kinderen ben ik niet tevreden met grootste.

Ik sta dan versteld dat mijn partner soms zegt dat ze maar 25% respect ervaart.

Waar zijn die 75% dan gebleven?

In het boekje ‘Bipolaire Sprokkels’

Respect is iets anders dan liefde.

geeft Erik Tassyns een proces weer

Liefde is onweerstaanbaar.

Respect is het niet.

lariteit’ die hij opgekleefd kreeg. Het

Je kan respect uitstralen.

Je bent niet zeker of het ook aankomt.

Liefde komt altijd aan.

van 20 jaar rond de etikettering ‘bipoverscheen de laatste dag van februari tijdens een ‘schrikkeljaar’ (2016) en werd uitgegeven bij Uitgeverij Het Punt te Dendermonde.

Erik koos ervoor om een nieuwe ‘sprokkel’ te maken om je te laten

Oproep: Uiltjes gezocht voor de Warmste Week 2017!

Voor de Warmste Week van 2017 willen we vroeg starten met voorbereidingen. De bedoeling is dat we dit jaar zoveel mogelijk creatieve uitspattingen op basis van uilen maken en verzamelen die we dan tegen het einde van het jaar, tijdens de Warmste Week, kunnen verkopen ten voordele van onze vereniging.

Alles kan en mag, maar bedenk wel dat het aantrekkelijk om te verkopen moet zijn. Als we onze mensen op pad willen sturen, dan moet het vooral klein en handig zijn om mee te nemen, denk aan sleutelhangers, broches, kettingen, kaartjes, oorbellen, telefoonhoesjes...

Dit kan in alle vormen en soorten: stof, vilt, gehaakt, gebreid, leer, hout, fimoklei, keramiek, glas, macramé, kraaltjes, metaal, materiaalherbruik...

Je hoeft niet meteen veel geld uit te geven om dingen te maken, met hergebruik of dingen die je nog had liggen, kun je ook al een heel eind komen. Denk aan restjes stof, oude gordijnen, shirts, sokken, oude kussens voor vulling, oude stropdassen, als jij niets hebt liggen, misschien iemand anders in je omgeving wel.

Tijd om aan het werk te gaan, de creatievelingen in je omgeving aan het werk te zetten, een knutselmiddag te houden met de lokale afdeling of praatgroep, de creatieve therapie te kapen, iedereen aan de uiltjes!

Facebook-groep: UilenSpiegel Creatief Pinterest-bord met ideeën: www.mutant-art.com/uil

proeven: ‘100 procent’. Ook omdat er na het verschijnen van het boekje heel wat gebeurd is in zijn leven. Tot zijn scha en schande.

Zijn ervaringen en bedenkingen zijn uitgewerkt in een nieuw nog niet gepubliceerd boekje dat hij hoopt te kunnen aanbieden tegen de boekenbeurs in Antwerpen van 2017 tijdens de Te Gek!?-Dag. De titel ervan zal waarschijnlijk worden: de psychiatrie denkt nog steeds dat de zon om de aarde draait… of heksenprocessen zijn nu nog schering en inslag in de hedendaagse psychiatrische zorg…

Kritiek verpakt in luchtige sprokkels, maar met een voorstel hoe het anders kan. Erik bouwt momenteel met enkele mensen een alternatief hulpverleningsproject uit. Om zich verder te verdiepen volgt hij een master orthopedagogiek.

24

Nonverbale, voor mensen die mensen nodig hebben.

Tekst: Nadia Mahjoub – Illustratie: Veerle De Mulder

Pillen of praten, dat lijkt dikwijls de enige keuze waarvoor we gesteld worden wanneer het psychisch niet goed met ons gaat. In het ideale geval vermijden we zo een opname.

Maar er is nog een andere weg, die zich voorbij pillen en praten beweegt: de weg van het non-verbale. Spiegel sprak met Veerle De Mulder, initiatiefneemster van de vzw nonverbale.

Veerle De Mulder kreeg zes jaar geleden een burn-out. Ze werkte toen – en vandaag nog – als creatief therapeute in het psychiatrisch ziekenhuis te Duffel.

Haar burn-out werd veroorzaakt door een gevoel van gebrek aan erkenning op haar werk; ze wou gezien worden, erbij horen.

Ze twijfelde over haar kunnen, wat deel uitmaakt van haar algemeen levensverhaal, geeft ze grif toe. Om erkenning te bekomen ging ze steeds meer doen: ze volgde een opleiding psychotherapie, deed aan mindfulness en ging zelf in therapie.

Ze had het gevoel alles gedaan te hebben om in haar kracht te blijven, maar heeft de burn-out niet kunnen voorkomen. Vier maanden is ze in ziekteverlof geweest.

Vier jaar heeft ze nodig gehad om tot een redelijk herstel te komen.

In de ziekteperiode is het zaadje geplant voor de vzw nonverbale. In haar meest lastige periode maakte Veerle een plan over wat haar kon helpen. Ze maakte eenvoudige tekeningen met kleurtjes, en typte er een passend verhaal bij. Ze besefte dat ze veel te weinig bewoog. En dat gesprekstherapie te veel van haar vergde: “het is te veel denken en dat kon ik toen niet.” Tijdens een cursus “Depressie, hoe anders” zag ze mensen met een doffe blik in de ogen: “Net zoals ik. Ik heb de uitleg gehoord, maar kon niets vasthouden. Ik begreep dat ik aan de inhoud niets kon hebben, maar wel aan alles daaromheen.

Zoals het samenzijn met lotgenoten. Ik was niet meer alleen, we zaten samen in hetzelfde schuitje.”

En zo kwam ze stilaan tot de kernbegrippen of –waarden die aan de basis liggen van de vzw nonverbale: ‘ontmoeting’

eerder dan ‘therapie’, ‘lichaamsgericht’ werken en ‘verbeeldend’ eerder dan louter praten. De ‘gedragen zorg’ uit zich in het onbevooroordeeld nabij zijn, waarbij woorden niet altijd nodig zijn, maar eerder een bijproduct zijn van een non-verbale expressie. Het non-verbale drukt uit wat moeilijk gezegd kan worden. Het effect zit in de ontmoeting en niet per se in het verwoorden van een belevenis.

Veerles zoon werkte de website nonverbale.be uit en wat later, in september 2013, was de vzw nonverbale een feit. Het aanbod van activiteiten wordt verzorgd door onder meer beeldende therapeuten en kunstenaars. Het aanbod is vrijblijvend, herhalend en beperkt in prijs.

Andere voorbeelden van non-verbale werkvormen zijn: - Beeldend werk, zoals tekenen, kleien, zand-spel, enz.

- Woorden in speciale vormen zoals poëzie, associatief schrijven, enz.

- Lichaamsgerichte vormen zoals wandelen, relaxatie, boogschieten, enz.

Nonverbale is een vzw voor therapie, training en ontmoeting via “non-verbale werkvormen”.

Hun focus op het non-verbale verbreedt het “dragen van zorg”.

Ze richten zich op mensen uit de omgeving van Boom, Mechelen en Lier.

Meer info op www.nonverbale.be

Veerle begeleidt onder meer de groepssessies ‘op verhaal komen’. Hier maken de deelnemers, geïnspireerd door een voorgelezen verhaal, een tekening. Ieder deelt vervolgens zijn interpretatie van het verhaal aan de hand van de tekening. In welke toestand de deelnemer ook verkeert, het werkt altijd: Het verhaal krijgt een persoonlijke betekenis en ieders invulling ervan wordt gehoord, wat helend werkt.

Veerle maakte deze tekening in de periode van haar burn-out.

25

Verborgen Kopzorgen. Bekende mensen over de kracht van imperfectie.

Boekbespreking

Tekst: Nadia Mahjoub VRT-journaliste en psychologe Leslie Hodge ging in gesprek met tien bekende Vlamingen over wat het betekent om met psychische problemen te leven. Want wat als je jarenlang last hebt van paniekaanvallen, zoals Otto-Jan Ham? Je moeilijk rust vindt in je hoofd, zoals Ben Segers?

Of met een eetstoornis kampte, zoals Kate Ryan? Tien aangrijpende verhalen die elk op hun manier aantonen hoe een psychisch probleem je leven kan bepalen.

Hoe moeilijk het kan zijn om de juiste hulp te vinden. Maar ook hoe een psychisch probleem leefbaar kan worden, of zelfs kan worden overwonnen.

“Deze getuigenissen zijn goud waard. We weten dat jongeren sterk opkijken naar bekende personen, hun verhaal kan zelfs meer impact hebben dan de uitleg van een arts.” Prof. Dr. Peter Adriaenssens.

Uit het voorwoord door Dirk De Wachter: Het stigmatiseren van psychische ziektes blijft een hardnekkig en moeilijk probleem. Patiënten met een psychische kwetsbaarheid worden in de media afgeschilderd als bizar, raar, onvoorspelbaar en ongeneeslijk, soms zelfs als gevaarlijk en te mijden. Deze stereotype vooroordelen zijn wetenschappelijk volkomen onjuist en vormen een ernstige belemmering voor herstel en genezing. (…)

Correcte en toegankelijke informatie en rechtstreeks contact met directe getuigen kan het taboe doorbreken. Dit boek kan hierbij een belangrijke rol spelen. Als ‘succesvolle’ mensen, die door een groot publiek bekend en bewonderd worden, op een genuanceerde en gevoelige manier kunnen getuigen over hun probleem, kan dit vastgeroeste ideeën ombuigen.

Presentatoren Otto-Jan Ham en Lieven Scheire leerden omgaan met angststoornissen, zangeres Kate Ryan en makeupartieste Sabine Peeters overwonnen een eetstoornis, acteur Jeroen Perceval was verslaafd aan drugs en alcohol, zangeres Noémie Wolfs heeft ADD, zanger Bart Kaëll kampte met een depressie, tv-gezicht Kathy Pauwels en zangeres en presentatrice Karoline ‘Leki’ Kamosi kregen een burn-out te verwerken, acteur 26

Ben Segers heeft een bipolaire stoornis. Deze tien bekende Vlamingen doen hun verhaal in het boek ‘Verborgen Kopzorgen’, dat vooral voor jongeren de drempel moet verkleinen om te praten over dingen die hen dwarszitten.

Elke getuigenis in het boek wordt gevolgd door een beknopte theorie over de aandoening waar de persoon aan lijdt of last van heeft gehad.

Presentator Lieven Scheire over zijn angststoornis: “Een reden waarom ik nu openlijk over mijn stoornis praat is om aan andere mensen te laten weten dat ze niet alleen zijn.

Dat kan ik iedereen met een gelijkaardig probleem aanraden.

Als je in een groep van twintig man zegt dat je een fobie hebt, komt er achteraf gegarandeerd iemand naar jou die zegt dat hij hetzelfde probleem heeft. Tijdens een interview viel er ooit eens een pilletje uit mijn portefeuille. De journalist die me interviewde maakte me erop attent dat mijn ‘aspirine’ gevallen was. Ik antwoordde dat het een angstremmer was tegen paniekaanvallen en kreeg een verbaasde blik terug. Dat ik dat durfde zeggen! Want hij had er eigenlijk ook eentje bij, maar hij probeerde dat altijd te verdoezelen. Ik vond dat heel erg voor hem, want dat jaagt je stressfactor alleen maar de hoogte in.”

Verborgen Kopzorgen is een lovenswaardig boek en zeker een aanrader. Hoe meer mensen – of ze nu bekend zijn of niet – uit de kast komen met hun verhaal over hun psychische kwetsbaarheid, hoe meer kans dat het taboe dat op deze aandoeningen rust gevoelig zal verminderen en – wie weet – helemaal zal verdwijnen. Dat zou mooi zijn.

Verborgen Kopzorgen. Bekende mensen over de kracht van imperfectie. Door Leslie Hodge Uitgeverij: Lannoo, 2015

Activiteitenkalender

Hou de website en facebook in het oog voor eventuele nieuwe activiteiten!

Inschrijven verplicht, tenzij anders vermeld.

Opgelet: vanaf 1 september 2017 zullen de activiteiten betalend worden voor niet-leden. De inkom is dan € 2,tenzij een andere prijs wordt vermeld. Lid worden van vzw UilenSpiegel kost € 5,- per jaar.

Dag

Datum

Omschrijving

Afdeling

Vrij

03/03/2017

Lotgenotengroep seksueel misbruik

Hasselt/seksueel misbruik

Zat

04/03/2017

Workshop “vind je eigen krachten”

Antwerpen

Zat

11/03/2017

Lotgenotengroep Borderline

Leuven/borderlinegroep

Woe

15/03/2017

Lezing door een voedingsdeskundige: gezonde voeding

Kortrijk

Don

16/03/2017

Psychiatrie en kunst, zinvolle vrijetijdsbesteding

Midden W-Vl/Roeselare

Zat

18/03/2017

“Wat zijn mijn krachten en valkuilen?”

Psychosegroep/Brugge/Oostkust

Zat

18/03/2017

Zoet-Water-Zorgwandeling

Leuven

Din

21/03/2017

“Ingrid Nelis, ervaringswerker, brengt haar verhaal van herstel en hoop”

Halle/Vilvoorde

Don

23/03/2017

Bijeenkomst praatgroep Turnhout

Praatgroep Turnhout

Vrij

24/03/2017

Voorstelling Mobiel Team Westkust

Veurne

Zat

25/03/2017

“Hoe ontstaat een psychose, mogelijke factoren”

Leuven/psychosegroep

Zat

25/03/2017

Paasversiering knutselen en gezellig samenzijn

Praatgroep Limburg

Don

30/03/2017

Praatgroep angst en dwang

Praatgroep angst en dwang/Leuven

Woe

05/04/2017

Kennismaking

Geel/Ontmoetend Herstellen

Vrij

07/04/2017

Lotgenotengroep seksueel misbruik

Hasselt/seksueel misbruik

Zon

16/04/2017

Vierseizoenswandeling: de lentewandeling

Leuven

Din

18/04/2017

Praatgroep Lotgenotencontact UilenSpiegel Gent (LUG)

Gent

Don

20/04/2017

“Relaties, seksualiteit, liefde en partnerkeuze”, lezing door R. Werbrouck

Midden W-Vl/Roeselare

Zat

22/04/2017

Fietstocht langs ongewone wegen en landschappen

Kortrijk

Zat

22/04/2017

Lotgenotengroep depressie

Leuven/depressiegroep

Zat

22/04/2017

Inschakeling van Ervaringsdeskundigen in de GGZ: een meerwaarde?

Psychosegroep/Brugge/Oostkust

Don

27/04/2017

Infosessie psychose

Leuven

Don

27/04/2017

Bijeenkomst praatgroep Turnhout

Praatgroep Turnhout

Don

27/04/2017

Interactieve workshop: betrekken van de context bij herstel

Halle/Vilvoorde

Don

27/04/2017

Praatgroep angst en dwang

Praatgroep angst en dwang/Leuven

Vrij

28/04/2017

“Depressie, hoe ermee omgaan?”

Veurne

Zat

29/04/2017

Het herstelverhaal van Peggy

Praatgroep Limburg

Woe

03/05/2017

Infosessie: “Wat als een hulpverlener patiënt wordt?”

Antwerpen

Vrij

05/05/2017

Lotgenotengroep seksueel misbruik

Hasselt/seksueel misbruik

Zat

13/05/2017

Zoet-Water-Zorgwandeling

Leuven

Zat

13/05/2017

Lotgenotengroep Borderline

Leuven/borderlinegroep

Zat

13/05/2017

Open Dialoog Methode, lezing door Luc De Bry

Psychosegroep/Brugge/Oostkust

Woe

17/05/2017

Strandwandeling De Panne-Koksijde

Veurne

Don

18/05/2017

Bijeenkomst praatgroep Turnhout

Praatgroep Turnhout

Don

18/05/2017

Het gebruik van positieve assertiviteit

Midden W-Vl/Roeselare

Zat

20/05/2017

Infosessie: ”Over verslaving”

Praatgroep Limburg

Zat

20/05/2017

Infosessie: “vakantiemogelijkheden”

Kortrijk

Don

25/05/2017

Praatgroep angst en dwang

Praatgroep angst en dwang/Leuven

Zat

27/05/2017

“Hoog-gevoeligheid, autisme en psychose”

Leuven/psychosegroep

Zon

28/05/2017

Laagdrempelige fitness: “Easy Line”

Halle/Vilvoorde

Vrij

02/06/2017

Lotgenotengroep seksueel misbruik

Hasselt/seksueel misbruik

Zat

10/06/2017

Lotgenotengroep depressie

Leuven/depressiegroep

Don

15/06/2017

De kracht van zelfhulp en lotgenotencontact

Midden W-Vl/Roeselare

Zat

17/06/2017

Gespreksbijeenkomst: “Onze 'gevoeligheid' en wat zij ons bijgebracht heeft”

Praatgroep Limburg

Din

20/06/2017

Bijeenkomst Lotgenotencontact UilenSpiegel Gent

Gent

Don

29/06/2017

Praatgroep angst en dwang

Praatgroep angst en dwang/Leuven

Zat

01/07/2017

Infosessie: ”Hoe ga je om met alcoholmisbruik, als verslaafde en als

Antwerpen

buitenstaander?”

Zat

29/07/2017

Filmnamiddag

Leuven/psychosegroep

Zat

16/09/2017

20-jarig jubileum vzw UilenSpiegel

Leuven 27

Lotgenotencontact rond specifieke kwetsbaarheden • Lotgenotengroep seksueel misbruik

Praatgroep voor lotgenoten begeleid door Mimi Cuyvers en Sylvia Van der Veken Ben je slachtoffer geweest van seksueel misbruik en wil je graag lotgenoten ontmoeten, dan is deze praatgroep misschien een uitnodiging voor jou?

Inschrijven en info via Mimi, cuyversmimi@gmail.com of 0472 78 19 98 of via Sylvia, sylvia.van.der.veken@telenet. be of 0473 28 76 77 Let op! Het aantal plaatsen is beperkt en er wordt enkel ingeschreven vóór de eerste sessie. Eén reeks bestaat uit 5 sessies die telkens doorgaan op elke eerste vrijdag van de maand. In september 2017 start een nieuwe reeks waar vervolgens opnieuw voor kan ingeschreven worden.

Huidige reeks: 3 februari, 3 maart, 7 april, 5 mei, 2 juni Hoe laat? 18.30u - 20.30u Waar? Jeugdherberg Hasselt, Spoorwegstraat 80, 3500 Hasselt (achterkant station Hasselt nieuwbouw)

• Psychosegroep Leuven

Praatgroep voor lotgenoten begeleid door ervaringsdeskundigen Lin en Sven Inschrijven en info via psychosegroepleuven@gmail.com of 0484 63 13 13 (Lin) tijdens de kantooruren Hoe laat? 14.30u - 16.30u (informeel onthaal vanaf 14.15u) Waar? Jeugdherberg De Blauwput, Kleine Zaal, Martelarenlaan 11A, 3010 Kessel-Lo (achterkant Leuven Station) Zaterdag 25 maart: “Hoe ontstaat een psychose, mogelijke factoren” Zaterdag 27 mei: “Hooggevoeligheid, autisme en psychose” Zaterdag 29 juli: Filmnamiddag

• Psychosegroep Brugge/Oostkust

Praatgroep voor lotgenoten begeleid door ervaringsdeskundigen Marianne Pillen en Els Vermote Inschrijven en info via Marianne Pillen, marianne.pillen@ gmail.com of 0498 47 92 86 of via Els Vermote, vermoteels@gmail.com of 0473 71 22 03 Zaterdag 18 maart: “Wat zijn mijn krachten en valkuilen?”

Zaterdag 22 april: “Inschakeling van ervaringsdeskundigen in de GGZ: een meerwaarde?”

Zaterdag 13 mei: “Open Dialoog methode”, Lezing door Luc De Bry, wetenschapper en ervaringsdeskundige vader” Hoe laat? 14.00u - 16.00u (deuren open om 13u30) Waar? Zaal De Kerkewegel (eerste verdieping), Ruiterstraat 5, 8370 Blankenberge (Uitkerke) De zaal ligt in de straat aan de achterzijde van de kerk van Uitkerke. Parking in de omgeving.

Met het openbaar vervoer: er is een bus vanuit Brugge (halte kerk Uitkerke). Met tram en trein: halte Station Blankenberge en daarna 15 min wandelen tot aan de kerk van Uitkerke

• Lotgenotengroep borderline

Praatgroep voor lotgenoten begeleid door ervaringsdeskundigen Carolien en Ann Inschrijven en info via borderline.uilenspiegel@outlook. com of 02 410 19 99 Zaterdagen 11 maart en 13 mei Hoe laat? 14.00u - 16.00u Waar? Jeugdherberg De Blauwput, Kleine Zaal, Martelarenlaan 11A, 3010 Kessel-Lo (achterkant Leuven Station)

28

• Lotgenotengroep depressie

Praatgroep voor lotgenoten begeleid door ervaringsdeskundigen Mimi Cuyvers en Heidi Bertels Inschrijving en info via cuyversmimi@gmail.com of 0472 78 19 98 tussen 9.00u - 17.00u Zaterdagen 22 april en 10 juni Hoe laat? 14.00u - 16.00u Waar? Jeugdherberg De Blauwput Kleine Zaal, Martelarenlaan 11A, 3010 Kessel-Lo (achterkant Leuven Station)

• Praatgroep ‘angst en dwang’

Heb je langdurige of buitensporige angsten of pieker je vaak… Heb je steeds terugkerende dwanggedachten en/ of -handelingen…

Kom vrijblijvend naar onze maandelijkse praatgroep ‘angst en dwang’ en maak kennis met andere lotgenoten.

Inschrijven en info via Sarina Antioco jtobback@hotmail. com of 0473 65 61 37 Donderdagen 30 maart en 27 april Hoe laat? Van 19.00u - 21.00u Donderdagen 25 mei en 29 juni (ander tijdstip) Hoe laat? Van 9.30u (‘s morgens) - 11.30u Waar? Jeugdherberg De Blauwput, Kleine Zaal, Martelarenlaan 11A, 3010 Kessel-Lo De jeugdherberg ligt aan de achterkant van het NMBSstation, je wandelt de tunnel door tot voorbij het laatste spoor, als je dan naar links kijkt zal je de ingang van de jeugdherberg zien. Als je het moeilijk hebt, kan iemand jou opwachten in het station.

ANTWERPEN

Afdeling Antwerpen Stad Inschrijven en info via Geert Kestens geert.kestens1@ telenet.be of 0497 83 92 15 of via Sven Roovers sven_ roovers@hotmail.com 0484 40 45 18.

• Workshop “Vind je eigen krachten”

Gastspreker: Christine Dedecker Ervaringsdeskundige Christine komt ons helpen zoeken naar wat we graag willen doen in ons leven. De workshop is geen therapie, maar een hulpje bij je herstel.

Zaterdag 4 maart Hoe laat? 14.00u - 16.00u Waar? Permeke bibliotheek, zaal Consul, de Coninckplein 25, 2060 Antwerpen (ingang Muizenstraat)

• Infosessie “Wat als een hulpverlener cliënt wordt?”

Gastspreker: Luk Bevernage, directeur patiëntenzorg UPC Sint-Kamillus Bierbeek en docent in de opleiding ‘’Ervaringswerker in de geestelijke gezondheids- en verslavingszorg” bij het CVO in de Sociale Hogeschool Heverlee.

Een getuigenis over kwartiermaken en hoe herstelondersteunende zorg gestalte krijgt.

Vooraf inschrijven noodzakelijk!

Woensdag 3 mei Hoe laat? 19.00u - 21.00u Waar? Permeke bibliotheek, zaal Consul, de Coninckplein 25, 2060 Antwerpen (ingang Muizenstraat)

• Infosessie “Hoe ga je om met alcoholmisbruik, als verslaafde en als buitenstaander” Gastsprekers: Nathalie Van Tichelen (http://elcaminoalcoholcoach.weebly.com/) en Leo Wolfs.

Nathalie vertelt haar ervaringsverhaal en samen met Leo heeft ze het over wat een alcoholverslaving is, wat het met zich meebrengt en over hoe je als buitenstaander met alcoholmisbruik kan omgaan.

Zaterdag 1 juli Hoe laat? 14.00u - 16.00u Waar? Permeke bibliotheek, zaal nog nader te bepalen, de Coninckplein 25, 2060 Antwerpen (ingang Muizenstraat)

ANTWERPEN Afdeling Geel

• Herstelgroep UilenSpiegel Kempen

Herstelgroep UilenSpiegel Kempen is een werkgroep waarin de deelnemers werken aan hun herstel op eigen tempo. We leren van elkaar door het delen van ervaringen, al dan niet gekaderd binnen een thema. De thema’s worden in samenspraak met de groep gekozen.

De groep bestaat uit maximum 8 deelnemers en wordt begeleid door enkele ervaringsdeskundigen.

De deelnemers bevinden zich in een verschillend stadium van herstel.

We werken met een gesloten groep in gelijkwaardigheid, zelfrespect en respect voor onze medemens.

Inschrijven is verplicht.

Inschrijven: herstelgroepuilenspiegelkempen@gmail.com

of via Wouter De Witte: 0497 57 52 27 Datum: Start: 2 keer/jaar (september en februari) Frequentie: 2-wekelijks (8 keer) Hoe laat: 13.30u - 16.00u Waar: ’t Vooruitzicht aan campus OPZ Stelenseweg 19 2440 Geel

• Ontmoetend Herstellen

Ontmoetend herstellen is een initiatief van twee ervaringsdeskundigen in de Kempen.

Tijdens de maandelijkse bijeenkomsten kan je in contact komen met anderen, praten over wat je zoal tegenkomt, samen iets doen, werken rond thema’s… Zo kan je op een laagdrempelige manier stappen zetten in je herstel.

In het begin leggen we de focus vooral op het ontmoeten om zo geleidelijk aan een programma uit te werken op basis van de aanwezigen. Het is een open groep voor zij die ontmoetend willen herstellen.

Info en inschrijven via ontmoetendherstellen@gmail.com

ANTWERPEN

Afdeling Turnhout Catja, Mario, Rita en Ruud engageren zich om een ontmoetingsplek voor personen met een psychische kwetsbaarheid te creëren.

In eerste instantie zal dit een praatgroep zijn, maar in overleg met de groepsleden kan er verder gekeken worden naar interesses en activiteiten. De bijeenkomsten vinden 1 keer per maand plaats.

Donderdagen 23 maart, 27 april, 18 mei en 22 juni Hoe laat? 19.00u - 20.30u Waar? Lokaal van T’ANtWOORD vzw, Otterstraat 114, 2300 Turnhout

VLAAMS-BRABANT Afdeling Leuven

• Infosessie: “Psychose: onderliggende factoren, symptomen en behandeling?”

Gastspreker: dr. Ludwina Van Bouwel, psychiater-psychotherapeut UPCKULeuven Inschrijven en info via Ingrid Jongeneelen ingrid.jongeneelen@gmail.com of 0486 66 52 45.

Donderdag 27 april Hoe laat? 19.00u - 21.00u Waar? Jeugdherberg de Blauwput (Restozaal), Martelarenlaan 11A, 3010 Kessel-Lo (achterkant Leuven station)

• Zoet-Water-Zorgwandelingen: rustige wandelingen met natuurbelevingsmomenten in Heverleebos/Meerdaalwoud

Rustgevende wandelingen en natuurbelevingsmomenten met natuurgids Heidi.

Stevige stapschoenen en bij regenweer laarzen en waterdichte kledij, buggy’s of rolstoelen niet mogelijk, honden aangelijnd. Mogelijkheid om achteraf de dorst te lessen en bij te babbelen in plaatselijke horeca.

Inschrijven hoeft niet, de wandelingen zijn gratis. Meer info via Heidi Bertels: 0487 99 35 82.

Zaterdagen 18 maart en 13 mei Hoe laat? Vertrek om 14.00 uur aan de bushalte Zoet Water (richting Leuven), Waversebaan, Oud-Heverlee Terug om 16.00 uur aan bushalte Zoet Water Bereikbaarheid: Bus 337 vanuit Station Leuven – halte Zoet Water.

Met de auto via Waversebaan vanuit Leuven of via E40 afrit Blanden/Haasrode Niet-betalend parkeren mogelijk in de onmiddellijke omgeving.

• Vierseizoenswandeling 2017 in samenwerking met de “Vrienden van Heverleebos en Meerdaalwoud (VHM)”

De Vierseizoenswandeling van 2017 vindt plaats in de Doode Bemde met natuurgidsen Germaine Heeren en Heidi Bertels. (Hou er rekening mee dat de afstand 6-7km is en dus iets verder en dat het tempo iets hoger ligt dan bij de ZoetWaterZorgwandelingen). Wandelingen van de VHM kosten één euro.

“We wandelen door de Doode Bemde of de vallei van “het verloren land” ten zuiden van Leuven. Het is een natuurreservaat van ongeveer 240ha groot en het pad leidt ons langs schilderachtige landschappen en bijzondere natuurwaarden. Zorg voor goede waterdichte stapschoenen, bij regenweer laarzen en aangepaste kledij. Niet toegankelijk voor rolstoelen of buggy’s.” Info: www.vhm.be of Heidi Bertels: 0487 99 35 82.

Wanneer? Zondagen 16 april, 16 juli en 15 oktober Hoe laat? 14.00u -17.00u Waar? vertrek op de parking op het einde van de Reigerstraat Sint-Joris-Weert, afstand +/- 6 km, openbaar vervoer vanuit Leuven: bus 337 halte Heide.

Inschrijven (niet verplicht) en info via Catja catja@uilenspiegel.net of 0468 33 71 55.

29

VLAAMS-BRABANT

Afdeling Halle-Vilvoorde Inschrijven en info via Geert Van Isterdael geert.van. isterdael@skynet.be of 0477 63 51 83.

• “Ingrid Nelis, ervaringswerker bij Perron 70, brengt haar verhaal van herstel en hoop”

Dinsdag 21 maart Hoe laat? 19.00 - 21.00u Waar? PZ St Alexius Grimbergen, zaal Hannah Arendt, Grimbergsesteenweg 40, 1850 Grimbergen

• Interactieve workshop: betrekken van de context bij herstel Gastspreker: Sarie Goossens Donderdag 27 april Hoe laat? 19.00u - 21.00u Waar? PZ St-Alexius Grimbergen, zaal Hannah Arendt, Grimbergsesteenweg 40, 1850 Grimbergen

• Laagdrempelige fitness: easy line

Begeleiding door Ingrid Nelis Zondag 28 mei Hoe laat? 14.00u - 16.00u Waar? Mieregemstraat 35, 1785 Merchtem Prijs: 7 euro per persoon / drank niet inbegrepen

• ArtEco

ArtEco, een creatief atelier in een oud arbeidershuisje met tuintje in Vilvoorde werkt nu onder de vleugels van UilenSpiegel.

Inschrijven en info: kunstenares Kaarin Poppe (http://kaarinpoppe.wix.com/federo) kan je inspireren en helpen, als je dat wenst. Als je wil langskomen, bel je best even met haar: 0478 20 53 60 of stuur je een mailtje naar kaarin. poppe@gmail.com. Per dag dat je komt, betaal je twee euro.

Wanneer? Op maandag en donderdag van 10 tot 17u kan je er vrij beeldend komen werken.

Waar? Groenstraat 215, 1800 Vilvoorde

LIMBURG

Praatgroep Limburg Inschrijven en info via Clara Ramaekers 011 68 65 60 of 0474 93 84 31 of via Ester ester.praatgroep.limburg@ gmail.com

• Creatief atelier: “Paasversiering knutselen”

Tijdens het knutselen vertellen wij aan elkaar wat Pasen en andere feestdagen voor ons betekenen.

Zaterdag 25 maart Hoe laat? 14.00u - 16.00u Waar? Cultureel Centrum, Kunstlaan 5, 3500 Hasselt

• Herstelverhaal

Peggy vertelt ons hoe zij haar leven weer op de rails kreeg, met daarna een groepsgesprek.

Zaterdag 29 april Hoe laat? 14.00u - 16.00u Waar? Cultureel Centrum, Kunstlaan 5, 3500 Hasselt

30

• “Over verslaving”

Daisy Hilven (psychologe CAD Hasselt) geeft een lezing over het mens-middel-milieu model en over de verschillende fases van gebruik. Nadien is er de mogelijkheid tot het stellen van vragen en het delen van ervaringen.

Zaterdag 20 mei Hoe laat? 14.00u - 16.00u Waar? Zaal 1, Cultureel Centrum, Kunstlaan 5, 3500 Hasselt

• “Onze ‘gevoeligheid’ en wat zij ons bijgebracht heeft”

Wie ervoor open staat kan op deze namiddag zijn/haar ervaringen vertellen rond dit thema en eventueel hoe je hiermee bent omgegaan en wat je hieruit hebt kunnen leren (uitdagingen, valkuilen, mogelijkheden...).

Zaterdag 17 juni Hoe Laat? 14.00u - 16.00u Waar? Zaal 1, Cultureel Centrum, Kunstlaan 5, 3500 Hasselt

WEST-VLAANDEREN Afdeling Kortrijk

Inschrijven en info via Jan Delvaux jan.delvaux@uilenspiegel.net of 0493 08 86 69

• Lezing door een voedingsdeskundige: gezonde voeding Woensdag 15 maart Hoe laat? 19.00u - 21.00u Waar? De MaRe, Condédreef 59, 8500 Kortrijk

• Fietstocht langs ongewone wegen en landschappen Fietsen aan een gezapig tempo en onderweg stoppen aan een afspanning om de keel te spoelen. De fietslozen kunnen een fiets huren bij de dienst toerisme of vzw mobiel.

Zaterdag 22 april Hoe laat? 14.00u - 19.00u Waar? Afspraak aan De MaRe, Condédreef 59, Kortrijk

• Info over vakantiemogelijkheden

Een specialist ter zake komt één en ander uit de doeken doen, zodat de zomer relaxed kan doorgebracht worden Zaterdag 20 mei Hoe laat? 14.00u-16.30u Waar? De MaRe, Condédreef 59, 8500 Kortrijk

WEST-VLAANDEREN Afdeling Roeselare

• Praatgroep voor lotgenoten met bijeenkomsten elke derde donderdag van de maand begeleid door Geert.

Inschrijven en info via uilenspiegel.middenwvl@gmail.com Hoe laat? 19.00u - 21.30u (met pauze) Waar? Opgelet, nieuwe locatie! CC De Spil, de oranje zaal, Hippoliet Spilleboutdreef 1, 8800 Roeselare Donderdag 16 maart: Psychiatrie en kunst, zinvolle tijdsbesteding Donderdag 20 april: Relaties, seksualiteit, liefde en partnerkeuze, lezing door R. Werbrouck Donderdag 18 mei: Het gebruik van positieve assertiviteit Donderdag 15 juni: De kracht van zelfhulp en lotgenotencontact

WEST-VLAANDEREN

OOST-VLAANDEREN • Lotgenotencontact UilenSpiegel Gent (LUG)

Deze praatgroep wordt begeleid door Femke en MarieSuzanne.

In de praatgroep is er plaats voor ontmoeten, gehoord worden en het uitwisselen van ervaringen met andere lotgenoten.

De groep staat open voor iedereen die onderweg is met zijn of haar psychische kwetsbaarheid, los van een diagnose/s en die zin hebben in lotgenotencontact.

Inschrijven en info via lusgent@gmail.com Dinsdagen 18 April, 20 Juni, 19 September en 21 november Hoe laat? 19.00u - 21.00u (verwelkoming vanaf 18.45u) Waar? Het Vredeshuis (in de kleine vergaderzaal op de eerste verdieping, de eerste trap rechts naar boven), Sint-Margrietstraat 9, 9000 Gent (Centrum) Bereikbaar met tram 4 (afstappen halte Lange Steenstraat) of tram 1 (afstappen halte Gravensteen) Met de auto: parkeren kan op de vrijdagsmarkt

Afdeling Veurne

Inschrijven en info via Jan Delvaux jan.delvaux@uilenspiegel.net of 0493 08 86 69

• Voorstelling Mobiel Team Veurne-Westkust

Vrijdag 24 maart Hoe laat? 19.30u - 21.30u Waar? Activiteitencentrum ’t Ander, Pannestraat 64, 8630 Veurne

• Depressie: Hoe ermee omgaan?

Een lezing, vragenronde en discussie.

Vrijdag 28 april Hoe laat? 19.30u - 21.30u Waar? Activiteitencentrum ’t Ander, Pannestraat 64, 8630 Veurne

• Strandwandeling De Panne-Koksijde

Kuieren van De Panne naar Koksijde. Graag een seintje als je komt.

Woensdag 17 mei Hoe laat? 14.00u - 17.00u. Verzamelen om 14.08u aan station De Panne, we nemen de tram naar het strand, en kuieren richting Koksijde waar het terras lonkt.

Noodnummers Centraal Noodnummer (politie, brandweer, ambulance) Tel: 112 Awel (hulplijn voor kinderen en jongeren) Tel: 102 www.awel.be De Druglijn (alle antwoorden over drank, drugs, pillen en gokken) Tel: 078 15 10 20 www.druglijn.be Meldpunt geweld en seksueel misbruik Tel: 1712 www.1712.be Tele-onthaal (voor levensmoeilijkheden) Tel: 106 www.tele-onthaal.be Zelfmoordpreventie Tel: 1813 www.zelfmoord1813.be

31

Weekend in Limburg (Genk) van vrijdag 23 juni tot zondag 25 juni 2017 (meer info op blz 21)

Het aantal plaatsen is beperkt. Inschrijven kan, voor zover er plaatsen beschikbaar zijn, tot en met 5 juni 2017. Wil je zeker zijn dat je erbij bent, dan raden wij je aan je zo snel mogelijk in te schrijven.

Dit formulier volledig ingevuld terugsturen naar Hovenierstraat 45, 1080 Brussel of per e-mail naar uilenspiegel@uilenspiegel.net.

Ik heb graag een vegetarische maaltijd

ja

Heb je een vraag of heb je behoefte aan een luisterend oor?

Op dinsdag van 10.00u tot 12.00u en op vrijdag van 14.00u tot 16.00u

INSCHRIJVINGSFORMULIER

Maaltijden

Telefoonpermanentie:

kan je bellen naar het secretariaat op volgend nummer:

02 410 19 99

neen

Kamer

Er zijn slaapkamers voor 2 of 4 personen. Gelieve op het inschrijvingsformulier te vermelden met wie je graag de kamer deelt. Er zijn meer vier- dan tweepersoonskamers.

Ik deel graag de kamer met de volgende personen: (1) ………………………………………………………………………………

(2) ………………………………………………………………………………

(3) ………………………………………………………………………………

Ombudsdiensten in je regio Heb je vragen over je rechten als patiënt of wil je een klacht indienen?

Surf naar www.ombudsfunctieggz.be

Mijn gegevens

Voornaam en naam : …………………………………………………………

Telefoon en/of e-mail : …………………………………………………….…

Adres : ……………………………………………………………………….… ……………………………………………………………………….…

Betaling

Stort het bedrag van : ……………………………..…………………………..

Noteer alvast in je agenda!

Jubileumviering 20 jaar UilenSpiegel op zaterdag 16 september 2017

op rekeningnummer BE 34 001-5122293-90 van vzw UilenSpiegel met vermelding van “naam + weekend 2017” Volgende documenten worden bijgevoegd:

Attest

Medische attesten dienen zo snel mogelijk per post of e-mail opgestuurd te worden.

U bent definitief ingeschreven na storting van het volledige deelnamebedrag.

32

Bezoek onze website: www.uilenspiegel.net

Vind ons op Facebook:

www.facebook.com/uilenspiegel