Spiegel september 2018

Driemaandelijks tijdschrift van vzw UilenSpiegel 21e jaargang - september - oktober - november 2018

Als de wereld je overweldigt.

Hoogsensitiviteit

UilenSpiegel • PatiÍntenvereniging Geestelijke Gezondheid

1

Colofon

UilenSpiegel

Hoofdredactie: Nadia Mahjoub

is een pluralistische vereniging van en voor mensen met een psychische kwetsbaarheid. Sterk in patiëntenvertegenwoordiging, vorming, herstel, ervaringsdeskundigheid, lotgenotencontact, informeren en beeldvorming.

Eindredactie: Katelijne Beheydt, Mathieu

Cleuren en Bruno A.M.A. De Clerck Redactie:

Ann Van de Vloet, Bert, Els Lambrecht, Katinka Van Belle, Luka Vandeghinste, Nadine Coninx, Pieter Gouvart, Rik Tassyns en Sil Popelier

Werkten ook mee aan dit nummer: Catja Crijns, Ingrid Jongeneelen,

Katrien Albers, Lindsay Hacke,

Thomas Roose en Veerle Van Wassenhove Schilderij cover: Veerle Van Wassenhove Vormgeving:

Collectief De Wrikker cvba

De verantwoordelijkheid voor de gepubliceerde teksten berust bij de auteurs. Niets uit dit blad mag worden overgenomen zonder de toestemming van de redactie en/of de auteurs. Op verzoek van sommige auteurs werd hun naam vervangen door een pseudoniem. Naam en adres zijn steeds bekend bij de redactie. De redactie kan teksten weigeren, inkorten of redigeren.

Verantwoordelijke uitgever: Ingrid Jongeneelen,

Weebroekweg 8A/19, 3071 Erps-Kwerps Spiegel verschijnt 4 x per jaar.

Doe mee Heb je een tekst geschreven die bruikbaar is voor de Spiegel (getuigenis, …)?

Heb je een vlotte pen en zin om af en toe een artikel voor de Spiegel te schrijven?

Heb je een foto, tekening of cartoon gemaakt die niet zou misstaan in ons tijdschrift?

Heb je suggesties om de Spiegel te verbeteren?

Contacteer de redactie: spiegel@uilenspiegel.net UilenSpiegel vzw Spiegel Redactie Hovenierstraat 45 1080 Brussel

2

Contact: info@uilenspiegel.net UilenSpiegel vzw Hovenierstraat 45 1080 Brussel 02 410 19 99

Word lid van UilenSpiegel voor 5 euro per kalenderjaar: >>> je ontvangt 4 maal per jaar het tijdschrift Spiegel >>> je kan lotgenoten ontmoeten, ervaringen uitwisselen

en samen ontspannen >>> je stem wordt gehoord samen met de andere leden >>> je maakt deel uit van een groep (ex-)patiënten die

opkomen voor hun rechten >>> je geniet van kortingen (bij deelname aan het Uilen Spiegel-weekend, …) >>> niet-leden betalen 2 euro per deelname aan een

regionale activiteit of lotgenotengroep Individueel lidmaatschap: 5 euro per kalenderjaar (Opgelet! Woon je in het buitenland, dan krijg je de Spiegel enkel digitaal, in pdf-formaat). Wie zich lid maakt na 1 oktober, is automatisch lid voor het gehele daaropvolgende kalenderjaar.

Abonnementen voor organisaties en professionals: Neem contact op met info@uilenspiegel.net voor een overzicht van de tarieven.

De betaling gebeurt op het rekeningnummer van vzw UilenSpiegel BE34 0015 1222 9390 met vermelding “lidmaatschap”. Je stuurt ook best een mailtje naar info@uilenspiegel.net met je contactgegevens (adres, mailadres en telefoonnr) zodat we je ons tijdschrift per post en onze tweewekelijkse infobrief per mail kunnen toesturen.

Giften zijn natuurlijk ook zeer welkom!

Rekeningnummer: vzw UilenSpiegel BE34 0015 1222 9390

Voorwoord Beste lezer, De zomer is (helaas) weer snel voorbijgegaan. En of we een zomer hebben gehad!

Deze werd ingezet met ons ontmoetingsweekend aan de kust, dat op alle vlakken een echte voltreffer was. Het gezelschap van de deelnemers was top. Het weer was heerlijk en het eten was voortreffelijk. Wat wil je nog meer? Naast het genieten aan dijk en strand deden we o.a. een groepsgesprek over ‘liefde, vriendschap en relaties’ en dat leverde veel interessante stellingen en discussiepunten op. Iemand bracht zijn herstelverhaal en we werden ook getrakteerd op een leuke quiz. We deden zelfs een aanzet tot een strijdlied voor UilenSpiegel. En op zondagmiddag werden we als bestuur onverwacht in de bloemen gezet door dankbare deelnemers. Als voorzitter was ik dan ook sprakeloos …

Dit Spiegelnummer gaat dieper in op het thema ‘hoogsensitiviteit’. Dit is een persoonlijkheidskenmerk dat inhoudt dat mensen gevoeliger zijn dan gemiddeld. Eén op vijf mensen is hoogsensitief. Dat is dus een behoorlijk aantal. In Vlaanderen is er een vereniging voor hoogsensitieve personen, nl. HSP Vlaanderen. Deze heeft heel wat te bieden aan activiteiten, gaande van vormingen, praatcafés, infoavonden tot activiteiten, specifiek gericht op kinderen en jongeren.

Kantelmoment voor veel hoogsensitieve personen is de herkenning die zij ervaren, wanneer zij erover lezen. Daardoor begrijpen ze zichzelf eindelijk beter en kunnen ze op zoek gaan naar tools en handvaten om ermee te leven en te functioneren. Het succesvolle boek ‘Leven zonder filter. Mijn ervaring met hoogsensitiviteit’ van Fleur van Groningen helpt mensen om vanuit hun hoogsensitiviteit anders in het leven te staan.

Een autoriteit op dit vlak in Vlaanderen is Prof. dr. Elke van Hoof van de VUB. Zij coördineert een postacademische opleiding voor professionals om zich bij te scholen en te verdiepen in dit thema.

Worstel je met de vraag of je hoogsensitief bent, doe dan de zelftest, die terug te vinden is op pagina vijftien.

Bij de rubriek over patiëntenrechten wordt er in dit nummer aandacht besteed aan het ‘recht op informatie’. Het belang hiervan kon ik onlangs aan den lijve ondervinden. Ik startte een therapie bij een zorgverlener die me heel weinig informatie gaf over de aandoening en de te volgen behandeling. Ik had daardoor geen vertrouwen en voelde me echt niet goed bij hoe hij te werk ging. Ik ben al zolang in de patiëntenbeweging actief en voor de eerste keer ervaarde ik hoe moeilijk het kan zijn om een therapie bij iemand stop te zetten. Na een periode van vertwijfeling zette ik toch de stap. Ik vond gelukkig een andere zorgverlener die veel informatie gaf over de kwaal en de behandelwijze.

Kwaliteit van zorg begint dus met het verstrekken van voldoende en begrijpelijke informatie. De Vlaamse Patiëntenpeiling GGZ onderzocht de kwaliteit van zorg vanuit het perspectief van de zorggebruiker en dat in de verschillende voorzieningen in de geestelijke gezondheidszorg. Wat bleek? Er werd het slechtst gescoord op informatie geven. Dit is geen verrassing, want veel zorgvragers klagen hierover.

Concreet kan dat gaan over het ontbreken van duidelijkheid over de diagnose en de te volgen therapie, over waarom de psychiater voor een bepaald medicijn kiest. Wat zijn de voor- en nadelen, risico’s en bijwerkingen van bepaalde medicijnen? Ook over de verwachte duur van een ziekenhuisverblijf en het daarmee gepaard gaande kostenplaatje ontbreekt wel eens de nodige informatie. Op het vlak van adequaat en voldoende informeren is het dan ook wenselijk dat zorgverleners een deftig tandje bijsteken. Enkel op die manier kom je tot volwaardige patiëntenparticipatie.

Ik wens je veel leesplezier, Ingrid Jongeneelen Voorzitter

3

Zeynep leerde dat herstellen tijd nodig heeft.

“Een negentien jaar lange blootstelling aan huiselijk geweld, heeft negentien jaar herstel gevraagd.” (p.6)

10 Bang voor de psychiatrie

26 Hoogsensitiviteit

16

HSP is geen aandoening maar een persoonlijkheidskenmerk (Dossier blz. 8 tot 16)

9

20

Het ontmoetingsweekend van UilenSpiegel: steeds gekenmerkt door een gemoedelijke sfeer

Na amper één maand ging van Groningens boek “Leven zonder filter” al in zesde druk

Een kijkje in het leven van HSP’er Jonas IK WORD GEK! Ik kan geen enkel geluid of wat dan ook meer verdragen! Elk gesprek is er één teveel! Ik doe ineens afstandelijk en asociaal!

Wat is er toch met me? Waarom kan ik niet gewoon zijn zoals de anderen? Waarom kan ik nu nooit eens normaal doen? Wat moet ik toch doen?!

Dit is een ramp!

Gesprekje met Lom (7):

'Mama, wanneer komt ze er?'

'Wat jongen?'

'De gelukstrook?'

Hij wacht even en zegt dan: 'Er is toch ook een pechstrook.

Moeten niet veel meer mensen zo een gelukstrook hebben?'

Je bent overprikkeld schat…

Gun jezelf maar wat rust dan is het zo terug beter!

#kinderlogica

4

Cartoon: Luka Vandeghinste

10

Inhoud 06

Riet: “Ik dacht: Is niet iedereen gevoelig?”

18

Het verhaal van Zeynep

08

Dossier Hoogsensitiviteit

08 Introductie

09

Leven zonder filter (Fleur van Groningen)

10

Leven met hoogsensitiviteit

12

“Ik verdraag onrecht zeer moeilijk”

13

Column: Banaan in je oor

14

Hoogsensitief (Elke Van Hoof)

15

Ben je hoogsensitief?

16

Op digitale vakantie

17

18 Ive: “Psychotische ervaringen worden in onze cultuur vaak als zinloos beschouwd.”

12

Mijn ‘verloren zelf’

Boekbespreking

Riet, Saida, Pieter, Jo, Lindsay en Hanne getuigen

Ode over haar hoogsensitiviteit

Graag traag

Boekbespreking

Een zelftest

We zijn massaal overprikkeld

Ken je rechten als patiënt Het recht op informatie over je gezondheidstoestand

Psychose als waardevol proces

Ive maakte enkele psychoses door

20

Het ontmoetingsweekend in Blankenberge

Een fotoverslag + gelegenheidsgedicht

24

Myriams weg naar herstel

De Levensweg

25 ENUSP

26

European Network of (Ex-)Users and Survivors of Psychiatry

Bang voor de psychiatrie en dat is niet zonder reden

27 Activiteitenkalender

Ode: “Ik verdraag onrecht zeer moeilijk.”

5

Mijn ‘verloren zelf’

Tekst: Zeynep – Illustratie: NaMa

Ik ben een hooggevoelige vrouw. Ik groeide op in een gezin met huiselijk geweld in Nederland. Mijn vader was een vreemde man die mij angst aanjoeg. Hij liet mij met rust als ik hem geld gaf. Al mijn geld ging naar vader. Door getuige te zijn van geweldpleging door vader naar mijn moeder, broer en zussen toe, waaide mijn ‘zelf’ weg van de dagdagelijkse realiteit. Mijn vader gebruikte niet enkel geweld om culturele en/of financiële redenen, maar ook omdat hij dingen geloofde die er niet waren, m.a.w. wanen had. Zijn gewelddadigheid was levensbedreigend, de huiselijke omgeving daardoor onvoorspelbaar en dus had ik geen veilige basis om me te ontwikkelen.

Ik creëerde een nieuwe omgeving, een andere wereld, eentje vol fantasie: dromenland. Met muziek zonderde ik me af en dwaalde steeds meer af van de wereld om me heen. Daar kon ik vriendinnen maken én een fiets krijgen én de mooiste van de klas zijn. Jaren later werd mij via mijn vader een huwelijksaanzoek gedaan in ruil voor 10.000 gulden. Vader drong aan dat ik ja moest zeggen, omdat hij dan die 10.000 gulden zou krijgen. Ik zei ‘nee’. Tenminste, in tranen, boos en angstig probeerde ik ‘nee’ te zeggen. Ik sloot mij op in mijn kamer. Ik wilde weg thuis, maar was ook te angstig voor de buitenwereld. Ik wist niet wie ik was en ik begreep niet waar ik in beland was. Ik zocht een veilige plaats.

Bij de politie, dacht ik. Ik kreeg het impulsieve idee om een misdrijf te plegen en op die manier opgepakt te worden door de politie. Dat deed ik met een groepje omdat ik niet alleen wilde zijn. Ook zorgde ik ervoor dat de politie makkelijk aan mijn gegevens kwam zodat ze mij eenvoudig konden identificeren. Het was een manier om hulp te zoeken, maar ik zat aan de verkeerde kant. Een kant waar je gestraft wordt voor je daden. En terecht ook, maar geldt dat dan ook voor iemand die op het randje van psychotisch is, en die speelt met het idee om opgepakt te worden voor het vinden van veiligheid?

Mijn beleving is dat angst iemand compleet van de wereld kan brengen. Vooral in dit geval: dat van een kind dat zich nog een persoonlijkheid moest vormen en van huis uit niet had meegekregen dat geweld fout is en stelen niet goed. Ik was mij ook niet 6

bewust van mijn foute daad en voelde me totaal onschuldig. Een ‘gesloten’ opvang met de juiste hulp was in deze situatie zeker nodig geweest. Het feit dat ik vast gezeten had, ervoer ik niet als naar. Ik verwachtte wel een behandeling te krijgen om beter te functioneren en hoopte naar school te kunnen gaan. Helaas werd er niet echt omgekeken naar mij; ik stond er weer alleen voor.

Ik woonde vervolgens bij mijn zus in, maar we vonden geen aansluiting bij elkaar. Toen ik terugkeerde naar het ouderlijke huis verwachtte mijn vader weer geld van mij en mikte op mijn studiefinanciering. Maar die had ik niet, want ik zat niet op school.

Het huis werd letterlijk te klein voor hem; ik sloot mij op in de badkamer. Hij bleef slaan op de deur en roepen dat ze open moest.

Ik hoorde mijn moeder, hij ook, waardoor hij achter haar aan ging en opsloot in de slaapkamer waar hij haar mishandelde.

Mijn zusje belde de politie … Uiteindelijk volgde er een echtscheiding en gingen we op kamers wonen in een studentencomplex. Vier kamers waarin mijn moeder, zusje en ikzelf gingen wonen. Later kwam er een vierde persoon bij: een oudere zus van mij.

Ik ben toen gaan beseffen dat ik hulp moest zoeken. Mijn geestelijke klachten waren zo sterk dat ik niet onder de mensen kon komen. Ik schreef brieven naar een instelling.

Toch verstreken er jaren vóór ik eindelijk de stap naar concrete hulp durfde te zetten. Op doorverwijzing van een psychologe kwam ik in een adolescentengroep terecht.

Daar heb ik spontaan bijna bij ieder onder-

werp van de dagbehandeling mijn tranen de vrije loop kunnen laten. Ik kwam dichter bij mijn ‘verloren zelf’, maar had nog een lange weg te gaan.

Ik kon niet goed meegaan met de stroom van de maatschappij. Mijn groei bleef haken op emotioneel, mentaal en sociaal vlak. Ik vond dat bijna iedereen mij aan het inhalen was wat betreft gezonde ontwikkelingen.

Ik probeerde te werken, zowel vrijwillig als betaald, maar ik kon me niet staande houden. Op de werkvloer werd er niet alleen van je verwacht dat je assertief was in je werk, maar ook op collegiaal vlak. Bij één van de afspraken voor het begeleiden naar werk in Nederland werd mij eens ‘eerlijk’ uitgelegd dat niemand je bij een werkaanbieding staat op te wachten met een bosje bloemen. Uiteindelijk ben ik ook bij een verzekeringsarts volledig afgekeurd. Het duurde jaren voor ik kon accepteren dat ik niet kon werken. Pas toen ik verder kwam met mijn herstel en een haalbaar uitzicht op de toekomst kreeg, heb ik dat kunnen verwerken, vooral door alles op mijn eigen tempo te doen.

Er vond een ommekeer plaats in mijn leven nadat ik nog een psychose kreeg - ik woonde toen in België. In deze psychose was ik opstandig, dat had ik niet eerder meegemaakt. Ik kreeg een nauw contact met mezelf, mijn ‘verloren zelf’, dat nog schrikachtig en fragiel was. Mijn echtgenoot heeft mijn begeleidster van de geestelijke gezondheidszorg hier in België gecontacteerd en de situatie uitgelegd. Die maakte vervolgens de overdracht naar een preventieteam, dat gelukkig peilde dat er

geen opname nodig was. Er kwam iedere dag iemand kijken om mij te ondersteunen in gesprek. Mijn traumagerelateerde klachten werden besproken en in de gaten gehouden. De psychiater consulteerde ik voor medicatie om mijn gedachten op een rij te krijgen en op die manier aan te sterken.

Omdat ik mij gehoord voelde, kreeg ik meer inzicht in mezelf en mijn situatie.

Toch hield ik, nadat mijn situatiegebonden klachten geleidelijk aan opgehelderd waren, nog een kwetsbare persoonlijkheid over: ik bleek hoogsensitief te zijn. Maar in plaats van mijn kwetsbaarheid als last te blijven ervaren, kreeg ik nu de mogelijkheid het als een kracht te zien en te beleven. Ik ontdekte mezelf en mijn kwaliteiten. Vandaag droom ik over studeren voor jeugdwerker en/of hulpverleenster. Ik

ben dankbaar voor mijn gezin en voor de mensen om mij heen die mij niet hebben laten vallen. Een belangrijke basiswaarde in mijn leven vormt de zorg voor het huis, mijn gezin en voor mijzelf. Daar word ik nog in ondersteund door mijn begeleidster van de GGZ. Het vinden van ontspanning is een haalbaar doel voor mij geworden. Ik heb een lotgenote met wie ik kan praten en met wie ik leuke dingen kan doen.

Ik heb geleerd dat herstellen tijd nodig heeft. Een proces valt niet altijd te versnellen, geduld is niet alleen voor jezelf van belang, maar ook voor je betrokken dierbaren en de behandelaren die zich voor je geestelijke gezondheid ingezet hebben. Een negentien jaar lange blootstelling aan huiselijk geweld, heeft negentien jaar herstel gevraagd. De omgeving hield zich vooral

bezig met resultaten, terwijl ik nood had aan troost tijdens mijn proces, want alleen zo kon er een persoonlijk verhaal ontstaan, om de eenzaamheid te doorbreken waar ik op dat punt van mijn herstel onder gebukt ging, en om op die manier te zorgen voor een verbondenheid met de omgeving.

Wat mij het meest heeft geholpen in mijn ‘reis’ zijn de brieven en mails die ik stuurde naar de hulpverleners. Dat kon op ieder gewenst ogenblik, en de drempel om mij open op te stellen over mijn hulpvragen was minder groot.

Door mijn verhaal hier te delen laat ik mij zien met een kloppend hart uit liefde, en niet meer uit ‘angst’.

7

Dossier: hoogsensitiviteit

Introductie: Hoogsensitiviteit Tekst: Luka Vandeghinste

Een hoogsensitief persoon of hsp’er is een term uit de psychologie en werd in 1996 geïntroduceerd door de Amerikaanse psychologe dr. Elaine N. Aron. In ons taalgebied zorgde vooral Fleur van Groningens boek ‘Leven zonder filter: mijn ervaring met hoogsensitiviteit’ dat hoogsensitiviteit bekend werd. Zij las zo’n tien jaar geleden het boek van Aron ‘Hoogsensitieve personen – Hoe blijf je overeind als de wereld je overweldigt’. Voor Van Groningen was die lectuur dé eyeopener om beter met zichzelf te leren omgaan. En omdat ze vond dat er een toegankelijk boek nodig was over hoogsensitiviteit, schreef ze er zelf één … dat op slag een bestseller werd.

Hoogsensitiviteit treedt op bij ongeveer 15 tot 20 procent van de bevolking. Over een sensitief zenuwstelsel beschikken is dus normaal en in principe een neutrale eigenschap, m.a.w. geen aandoening maar een persoonlijkheidskenmerk. Hoogsensitiviteit is dan ook niet erkend in de DSM5, standaardboek dat alle psychische aandoeningen oplijst. Hoogsensitief zijn betekent dat je je meer dan doorsnee bewust bent van subtiliteiten in je omgeving, wat in veel situaties een groot voordeel is. Het betekent ook dat je gemakkelijker overweldigd bent als je te lang bent blootgesteld aan een zeer prikkelende omgeving. Je raakt dan bedolven onder geluiden, beelden, gevoelens, geuren, smaken, buitenzintuigelijke waarnemingen … tot je zenuwstelsel uitgeput lijkt. Aron plaatste in haar boek een zelftest waarmee je kan aftoetsen of je hoogsensitief bent. Je vindt hem in deze Spiegel. Dit kan nuttig zijn als test, maar het geeft vooral een ruim beeld van wat hoogsensitief zijn inhoudt.

Ook psychiater Dirk De Wachter zei op Radio 1 niet verrast te zijn van de grote respons op het boek van Fleur van Groningen.

Hij stelt in zijn eigen praktijk vast dat de

8

term hoogsensitiviteit vaker voorkomt. De Wachter ziet ook niet meteen een probleem in hooggevoeligheid. Integendeel. “Het zijn toch geen slechte eigenschappen als je erg inzit met de mens?”, vraagt hij zich af. “Ik heb eerder problemen met laaggevoeligheid. Gevoelige mensen moeten gekoesterd worden. Misschien raken ze soms vlug overprikkeld, maar ik vind de ongevoeligheid van de wereld problematischer.” Toch ziet De Wachter ook risico’s aan de opmars van de term hooggevoeligheid. De kans bestaat dan dat de omgeving het herkent, maar als ziekte beschouwt en dus wil oplossen, eventueel zelfs met medicijnen.

Terwijl het probleem heus niet alleen ligt bij wie hoogsensitief is. Hooggevoeligheid heeft te maken met het zenuwstelsel van mensen, maar ook met de wereld vol prikkels waarin ze leven. “Waarom moeten we zo nodig ontsnappen aan de wereld? Kan de wereld zich daar ook niet een stukje aan aanpassen?”, besluit hij.

Ik vraag me af of het concept ‘hoogsensitiviteit’ in het leven geroepen zou zijn mocht het ritme van de maatschappij rustig zijn gebleven? Nu leven we in een maatschappij die gebaseerd is op snelheid, efficiëntie

en rationaliteit, waarbij we continu geprikkeld worden door sociale media, smartphone, advertenties, … Vele mensen voelen een constante druk om een volgeboekte agenda te hebben. Daardoor wordt er van hen een grotere verwerkingscapaciteit gevraagd dan vroeger het geval was.

Hoogsensitief zijn biedt zowel voor- als nadelen. In onze cultuur wordt deze eigenschap echter (nog) niet als ideaal beschouwd. Daarover schrijft Aron ook in haar boek. Daarnaast ontkracht ze een aantal mythes over hoogsensitieve personen.

Dat ze verlegen zijn bijvoorbeeld. Dat doet ze d.m.v. wetenschappelijk onderzoek, eigen ervaringen en ervaringen van andere hoogsensitieve personen. Ze wijst op het onterechte gevoel van veel hoogsensitieve personen iets te mankeren, doet dit persoonlijkheidskenmerk helemaal uit de doeken met handige tips om jezelf optimaal te verzorgen. Ze haalt vaak casussen aan van hoogsensitieve personen die daardoor kwetsbaarder waren voor psychologische problemen en hoe zij daarvan konden herstellen. Op elk aspect van het leven gaat ze dieper in: werk, relaties, medicatie, spiritualiteit … en geeft ten slotte ook tips voor deskundigen in de gezondheidszorg, werkgevers en leraren die met hoogsensitieve mensen werken.

Arons doel is hoogsensitieve personen helpen om hen in hun mogelijkheden te versterken, vooral als ze daarin onderdrukt werden of nog steeds worden. De manier waarop ze schrijft komt soms heel persoonlijk en subjectief over, andere keren net te rationeel en wetenschappelijk. Ik vond het geen toegankelijk boek, maar wel verrijkend. Het is zoals Fleur van Groningen schrijft: het feest der herkenning!

Bron: https://www.demorgen.be/wetenschap/ dirk-de-wachter-over-hoogsensitiviteit-ongevoeligheid-van-de-wereld-is-een-groter-probleemb2f37070/

Boekbespreking

‘Leven zonder filter. Mijn ervaring met hoogsensitiviteit’ (Fleur van Groningen) Tekst: Bert

Mijn nieuwe vriendin Zoals Garfield op een schotel verse lasagne, zo stort ik mij intussen op de wekelijkse column van Fleur in Het Nieuwsblad Magazine. En blijkbaar ben ik niet de enige fan: na amper één maand ging haar jongste boek “Leven zonder filter” (Horizon, 2017) al in zesde druk.

Wat maakt het boek zo bijzonder?

Tenslotte verscheen er in 1996 al een baanbrekend werk van Elaine Aron over hoogsensitiviteit. Wel, het boek van Aron schrikte me al snel af wegens vrij theoretisch. In “Leven zonder filter” daarentegen vertelt Fleur hoe ze in de praktijk met haar hoogsensitiviteit omgaat. Hoe alle indrukken – ook de onbelangrijke – even hard binnenkomen doordat haar hersenen een filter missen. Ze leerde omgaan met de oorspronkelijk frequent resulterende overprikkeling, alsook met haar intense emoties, zelfontkennende gedachten en aanvankelijk overmatige empathie.

Een mooi voordeel echter, is haar sterke intuïtie, waar ze mettertijd leerde naar luisteren en handelen. Het helpt haar bij de initieel moeilijke maar voor haar levensnoodzakelijke opgave om haar grenzen aan te voelen, te respecteren en te stellen. Onder meer daardoor leerde ze haar hoogsensitiviteit om te buigen in een kracht die haar helpt in vriendschappen, liefde en werk. Doorheen de jaren ontwikkelde ze ook hoogsteigen spirituele overtuigingen. Veel hoogsensitieve personen zullen zich herkennen in deze thema’s en baat hebben bij Fleurs uitvoerige “persoonlijke gebruiksaanwijzing”.

Om andere hoogsensitieve personen te tonen dat ze niet alleen staan met hun

vaak moeilijk parcours, schetst Fleur ook haar levensverhaal. Ze getuigt over seksueel misbruik in haar prille jeugd, over gruwelijke pesterijen op school omdat ze ‘anders’ was en over het keurslijf van de sekte waarin ze vele jeugdjaren werd gedrongen. Na haar uitstap uit de sekte verviel ze in een identiteitscrisis die resulteerde in een jarenlange depressie vanaf haar 16de. Ze herstelde hiervan via EMDR-therapie* bij een psychologe. Lange tijd heeft ze haar ‘anders zijn’ proberen te negeren en te verdoven om te kunnen meedraaien in de wereld en een inkomen te vergaren. Op haar 26ste las ze voor het eerst het boek van Aron en dat was voor haar “het feest der herkenning”. Toen besefte ze dat ze trouw moest blijven aan zichzelf en haar hoogsensitiviteit diende te respecteren.

Met vallen en opstaan vond ze haar weg als columniste, cartooniste en schrijfster.

“Leven zonder filter” is ingegeven door altruïsme, typerend voor hoogsensitieve personen. Fleur wil anderen die worstelen met hun hoogsensitiviteit een hart onder de riem steken. Onder mijn riem was het al even opgefleurd, maar het boek gaf me meer zelfinzicht en een kader. Ook ik heb lang geprobeerd mijn ‘lastige’ gevoelsleven te negeren, met rampzalige gevolgen. Ik leerde uit het boek dat ik al lang kamp(te) met de zelfontkennende gedachte ik ben waardeloos en dat ik me daarom behaagziek opstel om bevestiging

van anderen te krijgen. Zoals Fleur ooit, heb ik ook lang mijn eigen goede bedoelingen op de buitenwereld geprojecteerd en onderdruk ik nog steeds mijn emoties om sociaal aanvaard te worden. Verder kreeg ik inzicht in de dynamiek van een vorige relatie waarin ik de eenzame cowboy speelde en mijn ex de dramaqueen.

Ik ontdekte zelfs dat de winkelierster om de hoek wellicht kampt met een theatrale persoonlijkheidsstoornis. Het doet ten slotte deugd te weten dat ik niet de enige ben die wegloopt van drukte, oppervlakkigheid, discussies en luide muziek.

Ondanks – en ook net dankzij – alle aangekaarte kwetsbaarheid komt het boek krachtig over. Zo worden Fleurs aangereikte inzichten concreet door te putten uit haar eigen ervaringen. Tegelijk blijft “Leven zonder filter” grotendeels universeel genoeg om een groot publiek te boeien. Pluspunt is ook Fleurs typische schrijfstijl: vlot, eerlijk en gevat. Zoals ze zelf zegt, voelt het boek aan als een openhartige vriendin. Zozeer dat het gepaster voelt om haar met de voornaam aan te spreken. Dankjewel, Fleur! _______ * Eye Movement Desensitization and Reprocessing (Shapiro, 1989) is een wijd erkende methode voor traumaverwerking via o.a. oogbewegingen.

9

Dossier: hoogsensitiviteit

Leven met hoogsensitiviteit.

Voor het thema hoogsensitiviteit lanceerden wij een oproep naar getuigenissen. Alle respondenten herkennen eigenschappen van hoogsensitiviteit in hun leven. Hieronder Riet: “Ik dacht: Is niet iedereen gevoelig? Is dat geen aanstellerij van mij?”

Hanne: “Ik geniet immens van een vlinder of een bloem die lekker ruikt.”

volgen enkele antwoorden op vragen die we hun stelden.

Ben jij hoogsensitief?

Riet: Zeker. Voor zover ik weet is het woord pas bij de eeuwwisseling, met het werk van Elaine Aron doorgebroken. Wat betekent dat ik het bijna vijftig jaar zonder dit begrip heb moeten doen. Ik heb ook lang geaarzeld voor ik het boek kocht. Ik dacht: Is niet iedereen gevoelig? Is dat geen aanstellerij van mij? Maar toen ik ‘Hoogsensitieve personen – Hoe blijf je overeind als de wereld je overweldigt’ kocht en las, was het, zoals zoveel hoogsensitieven zeggen, een groot gevoel van thuiskomen.

Saida: Ik ben hooggevoelig, ja, al had ik daar nooit eerder van gehoord. In het gezin waar ik ben opgegroeid, was er geen sprake van dergelijk onderwerp. Iemand werd gewoon gezien als sterk, zwak of zelfs gewoon gek.

Wanneer heb je voor het eerst gemerkt dat je hoogsensitief bent?

Saida: “Deze eigenschap maakt je soms kwetsbaar, maar brengt gelukkig ook talenten met zich mee.”

Lindsay: “Mijn empathisch vermogen is hoog en neigt zelfs af en toe naar helderwetendheid.”

10

Pieter: Ik weet dat al vanaf mijn puberteit, maar verborg dat. Het woord HSP (nvdr: hoogsensitief persoon) bestaat sinds de late jaren ‘90, maar ik heb het nooit willen gebruiken met betrekking tot mezelf. Ik vond dat opschepperij. HSP was volgens mij een term die iets positief zegt over iemand. Maar ik merkte ook dat vele mensen zich ‘hoogsensitief’ noemden om andere problemen te verklaren en kreeg het gevoel dat eender wie zich zo noemde.

Riet: Bij mij viel dat samen met de diagnose burn-out. Ik had nood aan een authentieker kader. Zo realiseerde ik me dat schuchter zijn voortkwam uit gemakkelijk overweldigd raken, en niet betekende dat ik asociaal, saai of een ‘seut’ was. Mijn opmerkzaamheid was niet langer muggenzifterij of angst. Goed luisteren was niet langer dom of raar zijn. En ten slotte besefte ik dat ik creatief was omdat ik bij iets stil kan staan, doordenk, me vragen stel.

Hoe uit zich dat bij jou?

Jo: Ik voel me onwennig in een luide of rumoerige omgeving, drukke massa’s maken me zenuwachtig of volle bussen of treinen kunnen zeer irritant zijn. Er is geen filter. Op een terras vang ik de gesprekken van de andere tafels ook volledig op; ik hoor dan ook nog eens extreem goed.

Pieter: Ik ben extreem gevoelig voor lijden om me heen, kan dat niet van me afzetten.

Ik ben te empathisch en moet dikwijls vechten tegen mijn tranen. Ook ben ik mensen zeer trouw - tot in het absurde toe. Ik probeer anderen steeds te begrijpen, ook de mensen die me kwaad doen.

Lindsay: Op feestjes ging ik vroeger altijd als eerste naar huis omdat ik sneller verzadigd was van het geluid of van alle commotie. Ook al kan ik erg genieten van onder mensen te zijn en iets te vieren, maar doorgaan tot na twee uur ‘s nachts is voor mij steeds contra-productief geweest.

Algemener begon het mij ook op te vallen dat ik sneller ‘vol’ zat van prikkels en dat ik zeer intense emoties beleefde bij muziek of events. Of dat ik echt wel diep nadacht over zaken.

Daarnaast is mijn empathisch vermogen hoog en neigt zelfs af en toe naar helderwetendheid. Zo wist ik bijvoorbeeld 8 jaar geleden dat mijn partner binnen de twee jaar zou sterven bij een auto-ongeluk of dat iemand waarmee ik omging een valse naam gebruikte en ik ‘wist’ wat zijn echte naam was. Gelukkig is deze gave niet zo actief, want het is nooit positief nieuws.

Saida: Ik voel vaak hoe anderen zich voelen zonder dat ze er iets over hoeven te zeggen. Ter controle vraag ik het ze achteraf, en ja, meestal klopt het. Ik kan die gevoelens overnemen alsof het mijn gevoelens zijn. De sfeer van de omgeving kan ik ook sterk aanvoelen.

Enkele getuigenissen Heb je er last van?

Hanne: Je ziet letterlijk aan mijn gezicht wanneer ik overprikkeld ben. Mijn ogen staan op halfzeven, lachen wordt moeilijk en praten gebeurt gewoon niet meer.

Pieter: Ja. Mensen proberen te begrijpen die mij kwaad berokkenden en ervan uitgaan dat ze toch goede mensen zijn, is een naïeve maar soms extreem gevaarlijke levenshouding. Die mensen doen me soms hard pijn, terwijl ik het zelfs dan nog steeds niet kan geloven.

Saida: Soms zou ik liever niet hooggevoelig zijn. Ik voel mij meestal buitengesloten in groepen. Ook bij familie, onder mijn zussen, valt mij op dat ik anders ben, waardoor ik mij behoorlijk eenzaam kan voelen.

Lindsay: Vooral de prikkelverwerking van alledaagse zaken vermoeit mij meer dan andere mensen. Bij mij is het sneller op. Niemands lichaam of geest is oneindig rekbaar, maar mijn veerkracht is sterker geworden omdat ik heb leren doseren en weet wanneer ik moet pauzeren. Bij andere mensen duurt het langer voor ze op zijn, maar daarna duurt het ook langer voor ze herstellen.

Heeft het voordelen?

Lindsay: Mede dankzij mijn hoogsensitiviteit kon ik ‘menselijk kapitaal’ opbouwen: vrienden die mij door en door kennen en mij graag zien voor wie ik ben. Die houden van het kantje dat doordenkt en intens zaken beleeft. Het ‘outside the box’ denken en rekening houden met andermans gevoelens zonder zelf overspoeld te geraken maakt dat mensen graag bij me zijn, en dat er mooie gesprekken komen. Ik durf zeggen dat ik door mijn hoogsensitiviteit een uitstekende mensenkennis heb: iemand die voor mij staat schat ik snel en juist in. Ik kom er snel achter of ze goede dan wel minder goede bedoelingen hebben.

Jo: Het heeft zeker voordelen, misschien wel meer dan nadelen. Zo kun je in enkele seconden situaties of personen volledig opnemen en die energie laten dalen naar je buikgevoel. Je trekt dan snel een onbevooroordeelde conclusie, juist omdat je dat niet of weinig met je rationele hoofd doet, je voelt

mensen heel snel aan, of ze open staan of niet. Ik kan ze als het ware ‘lezen’.

Saida: Deze eigenschap maakt je soms kwetsbaar, maar brengt gelukkig ook talenten met zich mee, zoals creativiteit en anderen kunnen inspireren door een hoge mate van empathie.

Hanne: Ik geniet immens van een vlinder, een bloem die lekker ruikt, muziek die mijn oren naar een hoger niveau tilt. Van gelukkige mensen word ik ook gelukkig.

Heb je een psychische kwetsbaarheid? Zo ja, zie je een link met je hoogsensitiviteit?

Jo: Ik heb ADD (nvdr: aandachtsstoornis), heb een lastige burn-out gehad en ben daarnaast hoogbegaafd. De grenzen tussen hoogsensitiviteit, ADD of andere vormen zijn dun. Soms is het moeilijk te bepalen vanwaar een moeilijke situatie nu komt, maar je moet het als één geheel zien, want elk aspect beïnvloedt het ander sterk.

Hoogbegaafdheid en hoogsensitiviteit wordt nu blijkbaar hoogbekwaam genoemd. Dat toont hoe sterk de interactie is. Ik neem alles, maar dan ook alles op, in mijn hoofd stopt het nooit. Ik ben te empathisch, wil te goed doen, voel mij te verantwoordelijk, wil alles oplossen, ben Sherlock Holmes op Duracellbatterijen.

Samenstelling: Pieter Gouvart

Saida: Ik heb voornamelijk angstklachten die ik zeker link aan mijn hooggevoeligheid, maar ook aan de manier waarop ik ben opgegroeid. Als ik in gezelschap ben en er een negatieve sfeer hangt kan mij dat angstig maken om aanwezig te zijn. In zo’n situatie krijg ik hartkloppingen, voel mij onveilig, terwijl er niets concreet negatief gezegd of gedaan is. Mijn intuïtie mag dan wel kloppen, maar als ik dan naar de uitdrukking luister ‘je hebt pas een probleem als je er een probleem van maakt’’, dan zie ik mijn hoogsensitieve persoonlijkheid wel als een nadeel.

Hanne: Ik ben nog steeds bezig met de link tussen HSP en mijn ‘borderline’. Die diagnose is vijf jaar geleden gesteld, maar ik weet niet of ik nu nog borderline zou hebben, mocht ik de vragen opnieuw invullen.

Hooggevoelig blijf ik de rest van mijn leven, dat is een kwaliteit van mijn persoonlijkheid.

Ik leef nog steeds met ups en downs, maar met ouder worden gaat het me beter af en omarm ik de uitdagingen in mijn leven. Het zijn allemaal lessen om mee te nemen en uit te leren. Dat vind ik positief. Ik ben dus gelukkig dat ik hooggevoelig ben, de voordelen overheersen ondertussen en ik put er kracht uit in mijn herstel. Focus op het positieve!

HSP Vlaanderen HSP Vlaanderen - informatiepunt voor HSP De Vlaamse Vereniging voor Hooggevoelige Personen (HSP Vlaanderen) werd 14 jaar geleden opgericht en fungeert als eerste informatiepunt wat betreft het begrip HSP, als steunpunt voor alle HSP’s en als verwijskanaal naar verdere hulp en begeleiding toe. HSP Vlaanderen stelt zich tot doel, onder meer door inzet van vrijwilligers, hoogsensitieve personen en hun omgeving te informeren, ondersteunen, begeleiden, zelfinzicht te ontwikkelen en in de samenleving meer begrip voor hen te creëren.

Infoavond Op 2 oktober organiseert Similes Gent in Drongen een gratis infoavond over hoogsensitiviteit: Hoogsensitief? Hoe herkennen en aanpakken!

Meer info op www.similesregiogent.be (inschrijven voor 24 september) 11

Dossier: hoogsensitiviteit

Ode over haar hoogsensitiviteit:

“Ik verdraag onrecht zeer moeilijk” Tekst en foto: Nadia Mahjoub

Ode Brebels (39) is getrouwd, heeft een dochtertje van vier en werkt halftijds als administratief bediende voor de stad Sint-Truiden. Ze vertelt ons over de rol die HSP speelt in haar leven. gehad en traumatische ervaringen gekend als jong kind. Toen ik als jongvolwassene alleen ging wonen, heeft een buurman me met geweld verkracht. Toen ik in de psychiatrie werd opgenomen, mocht dat door de familie niet geweten zijn, want een opname was een grote schande.

“Toen ik dertig was, merkte ik dat ik hoogsensitief was. Ik had die gevoeligheid vroeger al, maar ik dacht toen dat HSP (Hoogsensitief Persoon) zich vooral kenmerkte door zintuigelijke overgevoeligheid: licht, geluid, geuren, en dat had ik niet voor mijn dertigste. Ik heb het nu wel, vooral bij fel licht en geluid. Het lijkt dan voor mij alsof de tv te luid staat of dat het zonlicht feller binnenkomt.

Ik zou niet meer kunnen uitgaan zoals vroeger omwille van de drukte.

Op mijn dertigste was ik bezig met mijn herstel en las ik veel over hoogsensitiviteit. Ik besprak het met mijn psycholoog en hij zei me dat dit inderdaad op mij van toepassing was. Ik ben naar een paar praatgroepen gegaan, georganiseerd door HSP Vlaanderen.

De puzzelstukjes vielen toen in mekaar en ik besefte dat ik het al had van toen ik een kind was.

Het uitte zich bv. in het niet tegen onrecht kunnen. Ik nam het op voor gepeste kinderen, waardoor ik zelf ook niet zo populair was.

Ik hoorde niet echt bij de groep, voelde me een buitenbeentje.

Ik bengelde in het middelbaar achteraan met mijn resultaten en speelde de clown van de klas. Mijn psychische problemen zijn begonnen toen ik 14 was. Ik dacht vaak heel diep na over dingen, terwijl klasgenoten onbezorgder in het leven stonden.

Toen één van onze leerkrachten stierf, dacht ik veel na over de dood. En ik leefde heel erg mee met zijn familie. Ik wenste soms dat ik wat luchtiger in het leven zou staan. Anderzijds stemt het me blij dat ik niet oppervlakkig ben, dat ik de dingen in 12

Ik heb verschillende diagnoses gekregen in mijn leven: chronische depressie, borderline persoonlijkheidsstoornis en posttraumatische stressstoornis. Bepaalde problematieken werden uitvergroot door de hoogsensitiviteit: onrechtvaardigheid niet kunnen verdragen bv., en zwart/ wit denken: ofwel was iets rechtvaardig, ofwel was het dat niet in mijn ogen. Ook voelde ik heel veel, maar vond er geen woorden voor of kon het niet vatten.

Hoogsensitiviteit heeft ook een mooie kant, ik vind het niet onaangenaam om diep over dingen na te denken, het geeft mijn leven meer zin. Ook ben ik in zekere zin fier op het feit dat ik me de Ode: “Ik vind het niet onaangenaam om diep over dingen onrechtvaardigheid op wereldna te denken, het geeft mijn leven meer zin.” schaal aantrek, zelfs al weet ik dat ik op mijn eentje de wereld niet kan veranderen.

Met het gezin steunen vraag durf stellen en stil kan staan bij wat we verschillende goede doelen: Unicef en anderen misschien als vanzelfsprekend de Cliniclowns. beschouwen.

Ik had als kind geen vaste thuisbasis, mijn vader was psychisch ziek en ik ben door mijn moeder alleen opgevoed, maar ook zij had veel klachten, zowel psychisch als lichamelijk, voornamelijk psychosomatisch.

Ik verhuisde van tante naar tante. Mijn vroegste kinderjaren bracht ik door bij mijn grootmoeder. Ik heb geen veilige hechting

Het gaat momenteel redelijk goed met mij, mijn stemming is redelijk stabiel. Ik heb leren leven met wat ik heb meegemaakt en met mijn gevoeligheid. Mocht je me vragen of ik dingen in mijn leven anders had willen hebben of doen, dan zou ik nee zeggen. Ze hebben me gevormd tot wie ik ben en daar voel ik me tevreden over.”

Tekst: Bert - Illustratie: ITSE OCHKA

an

B

Ik ben hoogsensitief, psychisch kwetsbaar en leerling-mysticus. Kijk je mee vanuit mijn perspectief?

aa

n in j e o o

r

Graag traag Misschien ligt het aan mij. Aan mijn snel overbelast werkgeheugen. Of aan mijn eigen hoogsensitiviteit. Ik heb net een YouTube-filmpje* bekeken van een radio-uitzending. Fleur van Groningen wordt er geïnterviewd voor het Radio2-programma ‘De Madammen’ naar aanleiding van haar boek “Leven zonder filter” dat ik elders in deze Spiegel bespreek.

De schrijfster klaagt in het interview over onze harde en snelle samenleving die duidelijk niet op maat is van hoogsensitieve personen. We zijn tegenwoordig altijd en overal bereikbaar, films en tv-programma’s worden steeds meer opgefokt om in te spelen op onze steeds kortere aandachtsspanne, sociale media bombarderen mensen in een mum van tijd tot god of monster. We staan waarschijnlijk niet ver van een app die ons waarschuwt wanneer er geen rij meer staat bij de bakker om de hoek. Misschien kan ik er vlug-vlug een patent op nemen?

Het interview duurt tien minuten en er is nog geen seconde ruimte voor stilte. Fleur van Groningen heeft nog maar net de ene vraag van de interviewster gevat beantwoord of er volgt onmiddellijk een andere die niets met het voorgaande te maken heeft. Ik vraag me stilletjes af: moeten deze vragen en antwoorden niet eerst even bezinken? Welke luisteraar kan in godsnaam deze intense informatiestroom over een toch wel complex onderwerp volgen? Voor mij is het alvast stof tot nadenken en ik moet het filmpje twee keer onderbreken en terugspoelen om mee te kunnen.

Als ik zie hoe zelfs het vlaggenschip van de Vlaamse hoogsensitiviteitsbeweging – vermoedelijk ongewild – meedraait in de prikkelwedloop van onze media, vraag ik me inderdaad af waar onze wereld op afstevent.

Tv-programma’s worden te pas en te onpas onderbroken voor levensnoodzakelijke informatie als de nieuwste tandpastasmaak. Arme radiopresentatoren moeten in hun legbatterij constant lijntjes snuiven om ons toch maar te kunnen blijven aansmeren dat het leven steeds één groot feest is. En het vraagt tegenwoordig een zwarte gordel in mindfulness om de confrontatie met de voorpagina van een krant te overleven. Met prikkels in de media en daarbuiten is het net als met suiker in onze voeding: als je niet oplet, krijg je er langs alle kanten te veel van binnen.

Mag het voor deze jongen allemaal wat minder zijn? Met ruimte voor stilte, reflectie en spontaniteit? De aflevering van ‘Taboe’ over psychische kwetsbaarheid ging al een eind in die richting. Zo puur, zo schoon.

Graag meer van dat.

Bert

* Zie www.youtube.com/watch?v=hqxWYZN6224

Reacties zijn welkom op bert.banaaninjeoor@gmail.com 13

Dossier: hoogsensitiviteit

Boekbespreking

‘Hoogsensitief’ (Elke Van Hoof) Tekst: Katelijne Beheydt

Voor wie door de bomen het bos niet ziet in de wildgroei van informatie over hoogsensitiviteit, is het boek ‘Hoogsensitief’ van Prof. Dr. Elke Van Hoof een aanrader.

Hoogsensitief. Wat je moet weten Elke Van Hoof LannooCampus (2016)

Als klinisch psycholoog met specialisaties in onder meer psychodiagnostiek, trauma, stress en burn-out, en als docent in gezondheidspsychologie e.a. aan de VUB, is Van Hoof intussen een ware autoriteit op het vlak van hoogsensitiviteit.

Van Hoof vertrekt van het feit dat hoogsensitiviteit geen aandoening is, maar een persoonlijkheidskenmerk. Het boek is goed gestructureerd en loodst je doorheen verschillende theorieën en onderzoeken die met dit onderwerp samenhangen.

Wat is het?

Hoogsensitiviteit is aangeboren. Van Hoof benoemt het als de mate waarin iemand overprikkeld raakt door zowel positieve als negatieve stimuli. Verder is sensitiviteit een centraal kenmerk. Dit staat voor de diepgaande verwerking van informatie. Tot slot is er sprake van een overspoeld raken door de stimuli (= reactiviteit). Hoogsensitiviteit is dus niet hetzelfde als hooggevoeligheid, want dat laatste is een emotionele reactie en gaat dus niet over de sensorische input.

Bovengenoemde kenmerken kunnen ook voorkomen in andere omstandigheden, bijvoorbeeld na traumatiserende ervaringen of in het kader van een psychische stoornis. Op dat ogenblik is dit echter niet aangeboren. In dat geval heeft de persoon vooral last met het verwerken van de prikkels, en niet zozeer met het buitengewoon hevig binnenkomen ervan. Hoewel er dus veel raakvlakken zijn, is er dan geen sprake van hoogsensitiviteit.

Van Hoof prijst Elaine Aron (zie ook elders in deze Spiegel) voor haar meerwaarde, 14

vooral omdat zij met een ‘sexy benaming’ op de proppen is gekomen. Hiermee bracht zij het fenomeen ‘hoogsensitiviteit’ onder de aandacht. Daarnaast wijst Van Hoof op het feit dat Aron ook de positieve kanten uitvoerig belicht, iets wat in de huidige ‘gepopulariseerde hype’ wel eens wordt vergeten. Zo hebben hoogsensitieve personen net iets méér kans om goede leidinggevenden te zijn, zijn ze vaak empathischer, en kunnen ze makkelijker ‘out of the box’ denken.

Vaststelling van hoogsensitiviteit Volgens Van Hoof is er geen sprake van een diagnose, gezien het niet om een ziekte of afwijking gaat. Toch kan je iemand op basis van bepaalde standaarden hoogsensitief noemen. Je kan namelijk niet ‘een beetje hoogsensitief’ zijn. Je bent het of je bent het niet.

Naast een uitgebreid diepte-interview, dat nodig is om inconsistenties en vooringenomenheid uit te sluiten, is een adequate vragenlijst onontbeerlijk. Hiervoor verwijst Van Hoof naar de bewuste HSP- vragenlijst van Aron (zie ook elders in deze Spiegel), waarbij ze echter de 27 vragen inperkt tot 14 vragen.

In een apart hoofdstuk wijst ze op de raakvlakken met een aantal stoornissen en/ of eigenschappen. Zo bespreekt Van Hoof achtereenvolgens ASS, ADD, ADHD en

Lezing

Borderline. Als laatste neemt ze hoogbegaafdheid onder de loupe. Uit zowel extern als eigen onderzoek, besluit ze dat er een sterk verband is tussen hoogsensitiviteit en hoogbegaafdheid.

Hoe omgaan met hoogsensitiviteit?

In het laatste deel van haar boek reikt Van Hoof enkele praktische tips aan om eventuele struikelblokken te kunnen overwinnen. Omdat hoogsensitiviteit vaak een negatief herinneringsbeeld kan oproepen, is het belangrijk om actief herinneringen te gaan sturen en om te zetten naar iets positiefs. Verder zijn er een aantal zaken die je kan doen met het oog op zelfregulatie, zodat overprikkeling niet per se leidt tot emotionaliteit. Zo is bijvoorbeeld het inlassen van ‘hersteltijd’ en ‘reflectietijd’ na (over-) prikkeling belangrijk. Op het werk heeft een hoogsensitief persoon bijvoorbeeld meer baat bij een voorspelbare omgeving en voldoende autonomie.

Hoewel het boek een duidelijk academisch accent heeft, is het heel omvattend en verrassend toegankelijk. Van Hoof slaagt erin om een duidelijk beeld te scheppen van hoogsensitiviteit, en om waarheden en gissingen van elkaar te onderscheiden. Wat ik persoonlijk miste, was meer uitleg over de link met psychische aandoeningen. Misschien stof voor een volgend boek ...

Op 24 november organiseert de Kortrijkse afdeling van UilenSpiegel een lezing over HSP (meer info in de kalender op blz.31)

Ben je hoogsensitief?

Een zelftest

Illustratie: NaMa

Beantwoord iedere vraag al naar gelang je gevoel je ingeeft. Antwoord met ‘ja’ als het in ieder geval enigszins voor jou opgaat. Antwoord met ‘nee’ als het niet speciaal of helemaal niet voor jou geldt.

Ik ben me bewust van subtiele signalen in mijn omgeving.

m JA / NEE m Tijdens drukke dagen merk ik dat ik behoefte heb om me terug te trekken in mijn bed of een donkere kamer of een andere plek waar ik ongestoord alleen kan zijn.

m JA / NEE m Ik kan diep geroerd raken door kunst of muziek.

Ik word beïnvloed door de stemmingen van anderen.

m JA / NEE m Ik ben bijzonder gevoelig voor de effecten van cafeïne.

m JA / NEE m

m JA / NEE m Als ik erge honger heb heeft dat een sterke invloed op mijn concentratievermogen of mijn humeur.

m JA / NEE m

m JA / NEE m Ik raak gemakkelijk overvoerd door dingen als fel licht, sterke geuren, grove weefsels of harde sirenes.

m JA / NEE m Ik ben consciëntieus.

m JA / NEE m Ik schrik gemakkelijk.

m JA / NEE m

m JA / NEE m Als mensen zich in een fysieke omgeving niet prettig voelen weet ik meestal wat er moet gebeuren om dat te veranderen (door bijvoorbeeld het licht te dimmen of het meubilair te verplaatsen).

Ik ben nogal gevoelig voor pijn.

Ik kijk uit principe niet naar gewelddadige films of tv-shows.

m JA / NEE m Als ik met iemand moet wedijveren of op mijn vingers word gekeken, word ik zo nerveus of gespannen dat mijn prestaties veel minder zijn dan gewoonlijk.

m JA / NEE m

Ik voel me opgejaagd als ik veel moet doen in korte tijd.

m JA / NEE m Ik voel me ongemakkelijk als er veel om me heen gebeurt.

Ik heb een rijke en complexe innerlijke belevingswereld.

m JA / NEE m Ik raak geïrriteerd als mensen proberen me te veel dingen tegelijk te laten doen.

m JA / NEE m

m JA / NEE m Als kind werd ik door mijn ouders of leraren gevoelig of verlegen gevonden.

m JA / NEE m

Het vermijden van situaties die mij van streek maken of overbelasten heeft bij mij een hoge prioriteit.

Ik voel me niet op mijn gemak bij harde geluiden.

m JA / NEE m Ik doe erg mijn best te voorkomen dat ik fouten maak of dingen vergeet.

m JA / NEE m Ik heb een neus voor delicate geuren, smaken, geluiden en kunstwerken en geniet daarvan.

m JA / NEE m

m JA / NEE m

Jouw score:

Als je veertien of meer vragen met ‘ja’ hebt beantwoord dan ben je waarschijnlijk hoogsensitief. Maar eerlijk gezegd is geen enkele psychologische test zo betrouwbaar dat je je leven erop zou moeten baseren. Als je slechts één of twee vragen met ‘waar’ hebt beantwoord maar ze zijn wel uitzonderlijk waar voor jou, dan sta je wellicht ook in je recht om jezelf hoogsensitief te noemen.

Bron: met toestemming van de uitgeverij overgenomen uit het boek: ‘Hoogsensitieve personen – Hoe blijf je overeind als de wereld je overweldigt’ van psychotherapeute Elaine N. Aron 15

Dossier: hoogsensitiviteit

Op digitale vakantie Tekst: Els Lambrecht - Illustratie: Ief

We leven in een wereld waarin we constant online zijn. Onze smartphone lijkt vergroeid aan onze hand te zitten, er bestaan appjes voor werkelijk alles en we hebben bijna allemaal een account op een of meerdere sociale media-platformen.

Hierdoor zijn we massaal overprikkeld geraakt. Er komen mede hierdoor meer stressgerelateerde klachten. Onze smartphone stimuleert het gelukshormoon dopamine, dit geeft ons een goed gevoel. Deze stof komt vrij wanneer we leuke dingen doen en dingen die goed zijn voor ons. Puur evolutionair bekeken is het verwerven van nieuwe informatie heel nuttig (in de oertijd was het bijvoorbeeld nuttig om te leren welke bessen je wel en niet mocht eten), waardoor onze hersenen ter stimulering dopamine vrijgeven wanneer we in aanraking komen met nieuwe informatie.

hun telefoon gaat en elk ‘biepje’ checken.

Ik heb de ‘biepjes’ op mijn gsm trouwens welbewust uitgeschakeld en ook mijn mail staat niet in een of ander appje op mijn smartphone. Ik merkte immers dat ik er niet gelukkig van werd, integendeel zelfs. Ik wil niet langer constant bereikbaar zijn en zet mijn gsm vaak doelbewust uit. Ik ben niet de enige, tegenwoordig hoor je immers meer en meer de term digitale detox vallen.

vooral een heleboel rust brengen. Plus je houdt meer tijd over, ervaart minder stress, je hebt meer vrije tijd en gaat die tijd ook fijner invullen. Bovendien zal de kwaliteit van je slaap verbeteren en kom je weer meer in contact met jezelf.

Genoeg voordelen lijkt me. Als je niet zeker weet of je dit nodig hebt, kan je - ironisch genoeg - voldoende tests online vinden

waarin je na kan gaan of dit voor jou nuttig kan zijn. Hoe je dit uiteindelijk doet, kan op verschillende manieren. Sommigen gaan voor een week of twee weken cold turkey, anderen lassen een uurtje gebruik per dag in, schakelen net als ik de biepjes uit of zetten de gsm voor bepaalde tijd uit. Of je kan de smartphone niet meer vastnemen uit verveling, maar enkel als het nodig is. Apps verwijderen is ook een goede stap, net zoals geen gsm of tablet meenemen naar de slaapkamer en dus een gewone wekker gebruiken, iets anders zoeken om ’s morgens als eerste te doen, terug een horloge gaan dragen, weggaan zonder gsm …

l a a s s a m n We rake ikkeld overpr e detox Een digitajle weer brengt zelf tot je

En dat is nu net zijn waar internetgebruik heel goed in is: ons nieuwe informatie geven.

Via eender welke app komen we op een of andere manier wel iets te weten wat ons elke keer weer een dopamineshot geeft. Soms gaat het zo ver dat het voor sommige mensen een verslaving is zoals een ander: ze hebben een gebrek aan zelfcontrole (de drang om te ‘checken’), er is sprake van langdurig en frequent gebruik, men ervaart ontwenningsverschijnselen en een negatief effect op andere domeinen in het leven zoals werk of relaties. Maar ook als je geen verslaving hebt, kan de huidige toestroom van meldingen gewoon voor overprikkeling zorgen. Zelf sta ik er wel eens van te kijken hoe sommige mensen alles laten vallen als

16

Die detox zou je concentratie en energie weer op een gezond niveau brengen. Het leert je om je weer te ‘vervelen’ en dat is niet zo verkeerd als ons geleerd is. Je wordt hier namelijk creatief van! Je gaat andere dingen bedenken om te doen en krijgt hierdoor weer focus en aandacht voor dingen die er echt toe doen. En ná de afkickverschijnselen zal de digitale detox je

Dit alles is voor de meesten onder ons een stevige uitdaging, maar zet dit artikel je toch aan tot een digitale detox, dan wens ik je veel succes en hou de voordelen in het achterhoofd.

Ken je rechten als patiënt Samenstelling: Ann Van de Vloet

Sinds 2002 bestaat de wet op de patiëntenrechten. In deze wet zitten alle rechten die je hebt als patiënt ten aanzien van een zorgverlener zoals een huisarts, specialist, klinisch psycholoog, apotheker, tandarts,… Ken je rechten en zorg samen met je zorgverlener voor de beste zorgen.

Het volgende patiëntenrecht dat we belichten, is het recht op informatie over je gezondheidstoestand.

Mag ik alles vragen aan de zorgverlener?

Alle informatie…

Als patiënt heb je recht op alle informatie die je een beter inzicht geeft in je gezond­ heidstoestand en de (vermoedelijke) evolu­tie ervan. De zorgverlener zal je dus moeten inlichten over de diagnose, behandeling, geneesmiddelen, kostprijs,…

Stel vragen zoals ‘welke onderzoeken onderga ik?’, ‘welke medicatie neem ik?’, ‘welke zijn mogelijke nevenwerkingen en gezondheidsrisico’s’?, ‘wat is de verwachte evolutie van mijn ziekte?’, ‘hoeveel kost de behandeling?’, ‘welke alternatieve behandelingen zijn er?’, ‘welke nazorg heb ik nodig?’. Ook wanneer er geen behandeling moge­lijk is of je geen behandeling wenst, heb je recht op deze informatie. Je zorgverlener dient je tevens in te lichten over de gevolgen ingeval van weigering of intrekking van de toestemming tot behandeling.

Tip:

Maak op voorhand een lijstje met de vragen die je wil stellen. Als je wil praten met iemand die hetzelfde heeft meegemaakt, kan je ook contact opnemen met een patiëntenvereniging.

…op een duidelijke en begrijpelijke manier

De zorgverlener moet je in een duidelij­ke taal informeren. Dat betekent dat hij rekening moet houden met onder andere je leeftijd, je opleiding en je psychische draag­

kracht. Meestal zal je geïnformeerd worden tijdens een gesprek. Je kan ook vragen om die gegevens op papier te zetten. Boven­ dien kan je vragen dat de zorgverlener de informatie ook aan je vertrouwenspersoon meedeelt.

Je kan de brochure ‘ken je rechten als patiënt’ gratis downloaden op de website van het Vlaams Patiëntenplatform (http://vlaamspatientenplatform.be/themas/patientenrechten)

Het recht om niet te weten

Als je aangeeft dat je niet geïnformeerd wilt worden, moet je zorgverlener die vraag ook respecteren. Je moet hier wel uitdrukkelijk om vragen. De zorgverlener noteert het verzoek in je patiëntendossier. In een aantal situaties is de zorgverlener alsnog verplicht om je te informeren. Zo zal hij je toch informeren als hij oordeelt dat je gezondheid of die van derden in gevaar is door je niet in te lichten. Denk bijvoorbeeld aan een besmettelijke ziekte als HIV of hepatitis. In dit geval zal de zorgverlener eerst overleg moeten plegen met een andere zorgverlener en met jouw vertrouwenspersoon vooraleer hij beslist om je toch in te lichten.

De therapeutische exceptie

Wanneer de zorgverlener vermoedt dat bepaalde informatie je gezondheid ernstig kan schaden, kan hij beslissen om je (tijde­ lijk) niet alles te vertellen. Dit noemen we de ‘therapeutische exceptie’. Dit wordt in de geestelijke gezondheidszorg geregeld toegepast, bijvoorbeeld wanneer je je patiëntendossier wil inkijken.

Gezien het grote belang voor de patiënt om steeds alle informatie betreffende zijn gezondheidstoestand te ontvangen en gezien het feit dat het (tijdelijk) achterhouden van informatie in beginsel niet is toegestaan, is

het heel belangrijk dat de wettelijk vereiste criteria om de therapeutische exceptie toe te passen strikt worden nageleefd. Er dient hierbij wel expliciet op te worden gewezen dat van zodra er geen sprake meer is van het ernstig dreigend nadeel de informatie alsnog dient te worden verstrekt.

Als de zorgverlener de therapeutische exceptie inroept, moet hij/zij ook hier vooraf een collega raad­plegen en moet een schriftelijke motivering aan je patiëntendossier toevoegen. Heb je een vertrouwenspersoon aangeduid? Dan moet de zorgverlener hem ook informeren. Van zodra de informatie niet langer een gevaar voor je gezondheid vormt, is de zorgverlener opnieuw verplicht je in te lichten.

De belangrijkste redenen om de therapeutische exceptie toe te passen zijn volgens artsen dat bepaalde informatie het genezingsproces negatief kan beïnvloeden en de psychische labiliteit van de patiënt. Ook een erg angstige, zeer ernstig zieke of ongeneeslijke zieke patiënt en een onzekere prognose (die op zichzelf onvoldoende reden is om beroep te doen op de therapeutische exceptie) worden relatief frequent als redenen beschouwd om de therapeutische exceptie toe te passen.

17

Psychose als waardevol Ive Peeters (39) maakte enkele psychoses door. Hij vertelt onder meer over zijn fascinatie voor deze ervaringen. Hij wil met zijn project ‘Zinsbegoocheling’ graag een atelier aanbieden waar mensen met een psychosegevoeligheid animatiefilmpjes leren maken.

Tekst: Ive Peeters Foto: Nadia Mahjoub Illustratie: Ief Ik heb animatiefilm gestudeerd en daarna elf jaar animatiefilms gemaakt. Tussen mijn 16de en 28ste heb ik een aantal ervaringen gehad die als een psychose behandeld hadden kunnen worden, maar ik prijs me gelukkig dat ik aan een behandeling ben ontsnapt.

De aanleiding was vermoedelijk een mix van een onbeantwoorde liefde en drugs. Misschien waren die ervaringen niet zo moeilijk, want ik ben kunnen blijven functioneren in mijn creatieve job en heb altijd minstens één voet in de gedeelde realiteit kunnen houden. Ik heb nu al tien jaar geen psychose ervaren en neem ook geen medicatie. Ik voel me ook niet meer kwetsbaar, in die zin dat ik niet echt vrees voor herval. Het is wel zo dat ik voldoende slaap, dat ik niet te veel hooi op mijn vork neem, en dat ik eerder rustige omgevingen opzoek. Ik ben gewoon zo geworden, ik doe geen moeite om daarop te letten, ik wil het graag zo.

Fascinatie voor de psychologie van psychose

Mijn fascinatie voor die ervaringen groeide, en ik kreeg meer en meer interesse in de psychologie van het fenomeen psychose, alsook in de spirituele benadering ervan en hoe andere culturen ermee omspringen. Ik beschouw die ervaringen nu tot de meest waardevolle in mijn leven, en heb al lang het gevoel dat ik daar iets mee moet aanvangen. Zo ging ik op mijn 33ste creatieve therapie studeren om mijn creativiteit zinvoller te kunnen inzetten, en ook om te verifiëren of mijn zelfverklaarde integratie wel gegrond was.

Nu werk ik als persoonlijk assistent voor een jongen die in een rolstoel zit en ondertussen bouw ik verder aan een atelier waar ik mensen, die een psychose hebben ervaren, wil leren animatiefilms maken.

18

Het was tijdens mijn opleiding creatieve therapie dat ik erachter kwam dat er een correlatie bestaat tussen psychische kwetsbaarheden en creativiteit. Dat betekent niet dat de meerderheid creatief is. Maar er zouden een meer dan gemiddeld aantal creatievelingen zijn onder mensen met een psychische kwetsbaarheid, en ook omgekeerd.

In het kader van de evolutietheorie roept dat enkele interessante vragen op. Want creativiteit en vindingrijkheid zijn voordelen om te overleven voor de mens. Sommigen lijden sterker onder een psychose, maar er zijn ook mensen die er een voordeel uit halen en dingen doen of creëren waar de mens bij gebaat is. Misschien is het daarom geen ziekte die moet onderdrukt worden, maar eerder een moeilijk doch waardevol evolutie- of transformatieproces?

Creatieve expressie kan een belangrijke rol spelen in het herstelproces. Het proberen uitdrukken wat er in je leeft, schrijven, tekenen, schilderen, muziek maken ... zijn allemaal middelen om met lastige ervaringen om te gaan, om ze proberen te vatten, om ze een plaats te geven in je leven, om ze te integreren. Het is als het ware een weg naar binnen. Er kan een dialoog ontstaan met je creatieve werk, iets zoals een zelfontdekkingsproces. Het is de tijd nemen om stil te staan bij ervaringen die je leven gekenmerkt hebben, en dat helpt om te begrijpen wat er eigenlijk gebeurd is.

Creativiteit is dan zoals schrijven. Iedereen kan schrijven. Maar als je nauwgezet wil uitdrukken wat je precies voelt, moet je soms heel lang zoeken naar de juiste woorden. De zoektocht naar de woorden die kunnen zeggen wat je nu eigenlijk precies bedoelt, is dan eigenlijk ook de ontdekking van wat je bedoelt. Door die

evolutie- of transformatieproces woorden te zoeken, ontdek je meer en meer hoe je erover denkt.

Je gevoel wordt concreter.

Animatiefilmatelier voor mensen met psychosegevoeligheid

Beelden maken gevoelens concreet

Wanneer mensen ondersteund worden om het proces te omarmen en betekenis te vinden, komen ze makkelijker tot een duurzaam herstel. Een betekenisvolle omkadering en een meer empathische benadering zal het makkelijker maken voor mensen voor wie het vinden van de juiste woorden geen evidentie is.

Om die taal te vinden zou ik graag de koppen bij elkaar steken met ervaringsdeskundigen die gek genoeg zijn (pun intended) om te geloven dat ze het culturele ziektebeeld van een psychose kunnen veranderen in een waardevol proces.

Daarvoor wil ik graag een atelier aanbieden, een gezellige plek om samen te komen, waar er geen taboe is om over deze ervaringen te reflecteren. Een plek om onze verhalen te formuleren en naar buiten te brengen.

Ik wil graag animatiefilms leren maken aan mensen die hun ervaringen als waardevol beschouwen. Met animatiefilm kan het mogelijk zijn om iets van die waarde over te brengen. Animatiefilm kan makkelijk een publiek bereiken en je kan achter de schermen blijven als je dat wilt. Het is mogelijk om een onrealistisch of ongelooflijk verhaal te vertellen. Het kan gecompliceerde kwesties simpel maken, en ook duidelijk en snel overbrengen. Bovendien is het vooral leuk om nieuwe uitdagende tools te leren kennen en nieuwe expressiemogelijkheden te ontdekken.

Wil je liever op een andere creatieve manier je verhaal doen? Iedereen die zingeving zoekt en/of iets te vertellen heeft is welkom.

Tussen de vele getuigenissen kan ongetwijfeld iets van de waarde naar boven komen drijven.

Waar nog geen woorden voor zijn, kunnen beelden helpen om die gevoelens concreter te maken. En beelden kunnen complexe ideeën of concepten in een oogopslag ook verduidelijken naar buiten toe. Beelden kunnen emoties overbrengen waar anders heel veel woorden voor nodig zijn. Creatief werk kan getoond worden aan een publiek. En als dat publiek dat dan kan begrijpen, wanneer je anderen kan raken met jouw ‘woorden’, dan maak je verbinding met je omgeving. En dat is misschien ook een groot stuk van wat herstel is. Dan krijgt het een plaats in de gedeelde wereld.

Veel mensen met psychose-ervaring hebben waardevolle zaken te vertellen. Maar het is niet makkelijk om verbinding te maken met anderen, want niet veel mensen kunnen zich identificeren met wat er gebeurt in een psychose. Het is een moeilijke opgave om een taal te vinden die de waarde van zo een ervaring kan bevatten en overbrengen.

Nochtans speelt de erkenning door een oprecht luisterend oor in je omgeving ook een belangrijke rol in je herstel. De ervaringen worden vaak als zinloos beschouwd en het liefst zo snel mogelijk onderdrukt. Maar er zijn ook mensen die hun ervaringen als waardevol beschouwen, er betekenis in vinden, ze als een leerschool of een spiritueel proces ervaren. Dat wordt in onze cultuur niet zo begrepen. Dergelijke beweringen worden als romantisch beschouwd of als een gebrek aan ziekte-inzicht geklasseerd. En dus durf je er niet meer over te spreken, om niet voor gek verklaard te worden.

Mensen die in hun ervaringen iets waardevols herkennen, zouden toch van zich moeten laten horen om het beeld van een ziekte om te vormen in een waardevol proces. Waardevol betekent niet ‘makkelijk’ en ‘plezierig’, maar eerder niet-waardeloos. Het doel is dan niet om een eenzijdig positief verheerlijkend verhaal te maken van je psychose, om een eenzijdig rooskleurig beeld te schetsen, of om te beweren dat alles wat de naam psychose draagt een spiritueel proces is. Maar het zou zinvol zijn als onze omgeving het fenomeen psychose als een waardevol te verkennen gebied zou erkennen en benaderen, en niet als iets zinloos dat onderdrukt en genegeerd moet worden.

Voel je je aangesproken?

Ga dan naar zinsbegoocheling.be.

19

Fotoverslag bij het ontmoetingsweekend van UilenSpiegel in Blankenberge Samenstelling en foto’s: Bibi Sans Chichi

Traditiegetrouw vond het UilenSpiegel-weekend plaats in de aanloop naar de zomer, van vrijdagnamiddag 15 juni tot zondag 17 juni in de vroege namiddag. De nadruk lag zoals altijd terecht op ont-moeting. De zes pijlers hierbij zijn: gezellig, gemoedelijk, ongedwongen, rustig, zorgeloos en – ook financieel – laagdrempelig met kwalitatieve maaltijden en logies in een centrum van Sport Vlaanderen (het vroegere Bloso), alles gelardeerd met een waaier aan toffe activiteiten.

Hieronder een kleine selectie foto’s met uitleg die getuigen van deze waarden.

01

02

03

05

04 06

20

07

08

Foto 1: Na ‘t warm onthaal, toewijzing van kamer, sleutel en bed opmaken, nuttigden we een uitgebreid avondmaal, waar Matthias en Veerle, kersverse UilenSpiegel-bestuursleden, ons verwelkomden. Veerle die naar eigen zeggen haar beste doen thuis gelaten had, gaf desondanks een fraaie introductiespeech. Thomas, met sexy WestVlaams accent, overliep de heldere afspraken.

Foto 2: Voldaan waagden we ons aan het kennismakingsspel, dat bijval kende: onder begeleiding van Matthias koos iedereen een kaart met een positieve dan wel negatieve karaktereigenschap erop die ons op het lijf geschreven stond en waar elkeen een woordje uitleg bij mocht geven.

09

Foto 3: Nadien, als tweede avondactiviteit, maakten sommigen ‘de erfgoedwandeling’ door de badplaats. Dat gaf bij de ene stof tot nadenken, bij de andere leidde dat tot (binnen)pretjes. Tja, wat ze qua huizen erfgoed noemen in Blankenberge is in Brussel ‘gewoontjes’. Geen art nouveau pareltjes … om maar iets te noemen.

Foto 4: Uiteindelijk weken we af van dat ontgoochelend erfgoedparcours en vonden twee wandelaars het bijzonder prettig om pootje te baden in de milde branding van onze geliefde grijsblauwe Noordzee … met een hoornijsje in de hand uiteraard.

Foto 5: Tijdens het praatcafé hielden sommigen vooral hun mond, zoals Leo hier, die in een tijdschrift snuffelde. Opvallend dat de meeste deelnemers tijdig onder de lakens kropen. Speelde de goede zilte Noordzeelucht hen al parten?

Foto 6: Zaterdag, na het degelijke groepsontbijt, hielden we een debat over ‘vriendschap, liefde en relaties’, discreet geleid door ons bestuurslid en hoofdredactrice Nadia naast voorzitster Ingrid, beiden op de foto ernstig luisterend naar iemands zeezoutige mening.

Foto 7: Na de koffiepauze en begroeting van deelnemers die pas zaterdag arriveerden, konden we badmintonnen, zwemmen of ons aan de fit-ometer wagen. Sommigen zoals hier Jolanda, medeverantwoordelijke voor de Brusselwerking van UilenSpiegel, vonden het leuk om achteraf te poseren met onze goedlachse, maar karaktersterke coördinator Thomas.

Foto 8: Na het lekkere middagmaal (beter dan andere jaren door een geüpgradede formule!) verzamelden we voor de obligate groepsfoto. Matthias, lachend van Blankenberge tot in Luik, ging erbij liggen.

Foto 9: Zo’n sfeervol weekend is ideaal voor het ontwikkelen van camaraderie of het smeden van prille vriendschappen.

21

10

11

14 13

15

22

12

Gelegenheidsgedicht: De losse handjes van het UilenSpiegel-bestuur Ja, u hoort het goed: dat ze losse handjes hebben onze bestuursleden staat als een paal boven het Noordzeewater.

De hamvraag hierbij is echter: zijn ze zó dom en gaat het hier werkelijk om grensoverschrijdend gedrag, of spreken we enkel van overdreven zorg - ach ach, beroepsmisvorming op maat en gaan ze voor zoveel loyaliteit uiteindelijk toch aan de haal met de eerste prijs … voor toewijding?

Foto 10: ‘s Namiddags bezochten enkelen de haven, anderen namen een sauna. Wij kozen voor een ‘dijk’ van een wandeling: flanerend door de badplaats stuitten we op de beste tearoom van de stad (op de Grote Markt!) en prima bediend aan … ja, de kinderspeelhoek, genoten we er van lustige dame blanches of krokante Brusselse wafels met bloemsuiker …

Foto 11: Zaterdagavond leidde een gestrenge quizmaster Matthias - alweer hij! - de gokquiz, bijgestaan door een naarstige jury: levenspartners Nadia en Miguel. De ‘sinjoren’ wonnen overtuigend, ja ja, de Antwerpse connectie liet de ploeg van ‘the bold and his 4 beautifuls’ beteuterd achter met een gedeelde 2e plaats.

Foto 12: Het praatcafé werd deze keer opgeluisterd door muziek van een deelnemer die graag dj speelt. Siegfried (foto), van het trio voortrekkers van de UilenSpiegel-Brusselwerking, hield lachend van Blankenberge tot De Panne, de bar open.

Foto 13: Zondagmorgen brak aan: pas goed en wel in ‘vakantiemood’ of we mochten al pakken, opruimen en de kamersleutel inleveren. Enfin, na het ontbijt en Erik Pijls levensverhaal, genoten we nog van de relaxerende klankschaalmeditatie of kubben, kunstig zoals hier op de foto.

Foto 14: Soms leek dat kubben wel op gevechtsport, waarbij de dames de stokken waarmee ze ‘toesloegen’ vasthielden en Geert, onze secretaris, ‘zwaar’ incasseerde. Hoe dan ook eindigde het leuke, maar vaardigheid vergende gekub op een gelijkspel. Tijdens het laatste – smek smek – middagmaal droeg Bibi Sans Chichi zijn hilarische eerbetoongedicht voor dat hij die ochtend schreef.

Foto 15: Monter eindigde het weekend zoals gebruikelijk met een groepsevaluatie en nam het bestuur ideeën mee voor volgend jaar (weer in de Kattevennen te Genk). We onthouden dat wat het weekend ook biedt aan activiteiten, het vooral de sfeer is die moet goed zitten. Sommigen, zoals Bruno (foto), waren niet opgetogen over het te snelle afscheid. Om maar te zeggen hoe leuk het was!

’t Is niet mijn bedoeling te preken als de bovenste beste roddeltante, maar dingen onder de mat vegen is als een paarse pruik – pom pom op een kaal hoofd plaatsen en dan beweren dat het om echt haar gaat.

Enfin, genoeg geleuterd, sta me toe enkele getuigen uit eerste hand aan het woord te laten - zij het slechts vernoemd met hun initialen, nodig om de in onze branche verplichte discretieplicht te handhaven.

Maar wees gewaarschuwd, en val niet omver bij zoveel handtastelijkheden.

Volgens S kon onze voorzitster Ingrid het niet laten om haar hielen te likken.

Ja, dat was me even schrikken.

Geert van zijn kant at uit E’s handen en terwijl Nadia zowat aan M’s lippen vasthing, kneep Ann K als een ouwe dief, ja ja ’t is me wat.

En dan heb ik het nog niet over onze alomtegenwoordige Matthias die C op de borsten klopte. C hoest nog steeds.

Veerle ten slotte, zat met haar handen – stel je voor – in L’s haar te rommelen.

En dat na al dat gedonder ook afwezigen niet altijd ongelijk hebben, bewijzen coördinator Wouter, erevoorzitter Jan en bestuurslid Els. Uit eerste bron vernam ik dat Wouter Jans been stijf hield terwijl Jan himself met de vinger in de neus van Els zat; en dat enkel omdat Els hem bij zijn pietje had.

Nu ik nog een knietje.

Bibi Sans Chichi à votre service.

23

De Levensweg:

mijn weg naar herstel Tekst: Myriam De Keye

Na mijn eerste psychoses is het mijn passie geworden om mensen te begeleiden naar een ruimer bewustzijn.

De psychoses zelf vergelijk ik graag met de ontwikkeling van pop tot vlinder. Zo hebben ze wonderlijk genoeg mijn leven verrijkt. In 2004 richtte ik samen met enkele vrienden de vzw De Levensweg op. Dit werk heeft mijn heelwording bevorderd.

Ik heb een opleiding tot biografisch consulent gevolgd die antroposofisch geïnspireerd was. Daar heb ik geleerd om het aquarelleren en boetseren te integreren in mijn werk. Boetseren spreekt de wil aan.

Je wordt uitgenodigd de klei in vorm te brengen, zoals je ook je leven vorm moet geven. Dat lukt niet altijd zoals je het gewild had. Aquarelleren of nat-in-nat schilderen is goed voor het gevoelsleven. Het element van het water is belangrijk. Je schildert met waterverf op nat papier. Dat ruimt de blokkades op, want gevoelens moeten kunnen stromen. Ikzelf leerde schilderen bij een kunstzinnig therapeute. Zo is er een nieuw perspectief in mijn leven gekomen.

Enkele jaren later volgde ik een weekend over biografische counseling bij Gabriël Prinsenberg. Olga Bohnsack, kunstzinnig therapeute, gaf de kunstzinnige oefeningen naast de theorie van Gabriël en de vele biografische oefeningen die we toen deden in kleine groepjes. Het was een nieuwe boeiende wereld die voor mij openging.

Ook heb ik door zelfstudie veel sprookjes leren kennen en die in mijn werk geïntegreerd. Ik begon met het voorlezen ervan in een woonzorgcentrum en in een dagcentrum voor psychiatrische patiënten. Later kreeg ik de gelegenheid om van Jeanne Meijs te leren hoe je intuïtief sprookjes kan schrijven voor een bepaalde persoon. Toen de vzw werd opgericht, bood ik dit soort sprookjes aan, geschreven door afstemming op een persoon, via de naam en de geboortedatum en een foto. Het kent veel succes. Wie er eentje heeft laten maken, komt vaak terug. Ik vind het echt een wonder dat de inspiratie blijft stromen.

Daarnaast werk ik ook individueel met volwassenen, bij allerlei levensproblemen.

Bijvoorbeeld bij depressie. ‘Verkwikkender dan licht is het gesprek,’ zegt Goethe. Als 24

je een moeilijke situatie kan vertellen aan iemand die werkelijk luistert, dan is dat helend. Zo zijn we ‘heelmeesters’ voor elkaar.

Ik zoek ook vaak een sprookje uit dat past bij de problematiek en waarmee ook helend wordt gewerkt. Naast het biografisch werken kan ik ook Reiki en metamorfosemassage aanbieden. Soms is dit een welkome afwisseling met de gesprekken. Reiki betekent universele energie. Via de handen stroomt helende energie naar de ander. Je ligt op een massagetafel en je krijgt een behandeling met de kleren aan. Reiki spreekt de eigen levenskracht aan en de helende energie daarvan.

bij jou op? Iedereen kan op verhaal komen over zijn/haar leven. Levenservaringen worden wakker gemaakt door de ervaringen van de held, waaraan je je kan spiegelen. Maar dat geldt ook voor de andere sprookjesfiguren, zoals de boze figuren. Alles wat in het sprookje voorkomt, kan zich ook in jouw innerlijk afspelen. Het sprookje toont de kosmos waarin een mens leeft.

Metamorfosemassage is een zachte, liefdevolle massage van de voeten, de handen en het hoofd. De reflexpunten van de ruggengraat worden licht en niet oordelend aangeraakt. De massage brengt een metamorfose teweeg: precies wat jij op dit moment nodig hebt, wordt in jou wakker gemaakt door het masseren van de plek waar de levenskracht zetelt. Er wordt altijd gestart bij de voeten, omdat deze de basis vormen voor het bestaan als mens. Daarna volgen de handen die je actief laten worden in het leven, en tenslotte het hoofd, dat je in staat stelt om juist te denken over het leven wat jij leidt, over je omgeving en over de wereld. Metamorfosemassage is o.a. aangewezen voor mensen die slecht geaard zijn, die overwegend in hun denken zitten, of die door hun levensomstandigheden zeer vermoeid zijn. Het kan helpend zijn bij alle soorten van fysieke en energetische kwalen. Mijn gehele aanbod is complementair aan de medische zorg.

Verder bied ik ook wandelingen aan: een wandeling met een korte inspirerende tekst, of een wandeling met gesprek over biografische thema’s, via biografische vragen. Dat laatste vindt plaats in het park van Bethaniën in Zoersel. Daar verzorg ik in het dagcentrum Boomgaard ook sprookjesmomenten.

Dan is er ook het groepswerk: ik organiseer sprookjesmomenten voor volwassenen.

En na het beluisteren van het sprookje, met je hart, is er tijd voor een verhelderend gesprek. Wat roepen de sprookjesbeelden

Je kan ook naar mij komen om intuïtief te schilderen, of om je levensverhaal te schrijven in groep. Ik geef een thema op, of je brengt je eigen thema mee. Ook zijn er workshops over biografische thema’s.

Tot slot zijn er nog de lezingen over biografische thema’s. Een voorbeeld daarvan is ‘Een biografisch perspectief op depressie’.

Sinds kort staan ook mijn lezingen over psychose vanuit mijn ervaringsdeskundigheid op de website. Die zijn voor veel mensen bemoedigend en verhelderend.

Ik hoop ook jou te mogen begroeten bij één of andere activiteit.

Op www.delevensweg.sytes.eu kan je dit aanbod zien met meer uitleg. Wil je op de hoogte blijven van de groepsactiviteiten, stuur dan een mail via info@delevensweg. be.

ENUSP:

European Network of (Ex-) Users and Survivors of Psychiatry Tekst: Katelijne Beheydt

UilenSpiegel doet hard zijn best om op nationaal niveau te ijveren voor een kwaliteitsvolle geestelijke gezondheidszorg zonder stigma’s. Maar ook op Europees niveau is er een organisatie die ons op haar beurt inspireert en steunt. Maak kennis met ENUSP! ENUSP, ofte European Network of (Ex-) Users and survivors of Psychiatry (letterlijk: ‘Europees netwerk van (ex-)gebruikers en overlevenden van de psychiatrie’), is een overkoepelende vereniging voor nationale, lokale en regionale Europese organisaties die zich inzetten voor psychisch kwetsbare mensen. In landen waar geen organisaties als de onze actief zijn, krijgen inwoners de kans om zich individueel aan te sluiten. Op die manier wil ENUSP een zo groot mogelijk netwerk bereiken.

ENUSP ontstond begin de jaren ‘90 in Nederland als informeel Europees netwerk voor psychiatrische patiënten en verhuisde na zijn wettelijke erkenning in 1998 naar Denemarken. Om de twee jaar wordt er een Europese conferentie georganiseerd met roterende locaties. Bijeenkomsten van bijna 100 afgevaardigden uit 25 landen zijn hierbij geen uitzondering. De meest recente conferentie had als thema Empowerment, en vond plaast in Berlijn. Daar werd meteen ook het actieplan voor 2017-2018 opgesteld. Tot nu toe konden actieplannen vaak niet volledig worden uitgevoerd door gebrek aan financiering. Giften zijn dus meer dan welkom, maar donaties van bedrijven die gelinkt zijn aan de farmaceutische wereld weigert ENUSP pertinent.

Het doel van de organisatie is om toe te zien op de mensenrechten van de ledengroep, en om politiek een invloed uit te oefenen op Europees niveau. Het netwerk is gekant tegen elke unilaterale benadering en stigmatisering van wat zij benoemen als ‘mentale en emotionele pijn, gekte, menselijk leed en onconventioneel gedrag’. Verder willen zij hun schouders zetten onder de autonomie en de verantwoordelijkheid van hun leden om zelf beslissingen te nemen. ENUSP gaat hierin vrij ver. Zo stellen zij niet alleen de huidige psychiatrische behandelingen in vraag, maar durven zij ook alternatieven bedenken voor de bestaande systemen en structuren.

Voor méér informatie kan je terecht op www.enusp.org.

Guy’s beleving: PSYCHOSE, Soms kom je onverwachts, soms kondig je je al weken op voorhand aan.

Als je er bent ben je aanwezig.

Je zorgt dat ik mijn partner- en vaderrol minder kan waarmaken.

Je zet me op een roze wolk.

Ik verlies mijn interesses.

De opname komt om de hoek kijken.

25

Bang voor de psychiatrie Vertaling: Nadia Mahjoub Illustratie: NaMa

Ik las onlangs een bericht op de Franstalige blog ‘blogschizo.wordpress.com’ dat me heel sterk aansprak omdat het weergeeft hoe ik er zelf ook over denk. De auteur gaf de toestemming haar tekst te vertalen en te publiceren.

Ik ga me niet verontschuldigen voor het feit dat ik bang ben voor het psychiatrische ziekenhuis.

Ik zei op Twitter dat het beter was de psychiatrie zoveel mogelijk te vermijden, dat ik mezelf daardoor had gered. Sommigen hebben mij dat verweten. Maar zoals de dingen er nu voor staan, kan ik mensen echt niet adviseren om naar een psychiatrisch ziekenhuis te gaan. En dat is met pijn in het hart.

Mijn ziekenhuisopname was een nachtmerrie die twee jaar heeft geduurd, en dan nog: ik had niet eens gewelddadige dingen meegemaakt zoals isolatie of fixatie. Ik zag een vriend suïcidaal worden door opgesloten te zitten.

Na een eerste ziekenhuisopname weigerde ik elke nieuwe opname die me werd aangeboden. Ik had het geluk dat mijn keuze gerespecteerd werd.

Ik kreeg te horen dat ik de psychiatrie niet mocht demoniseren.

Maar ik ben niet degene die de psychiatrie demoniseert, ze doet dat zelf heel goed. Ja, we zijn met velen die bang zijn voor een psychiatrische opname en dat is niet zonder reden. Het komt niet door misvattingen. Over het algemeen is dit te wijten aan eerdere hospitalisaties of ervaringen van mensen die we kennen. De psychiatrie beangstigt mij omdat ik haar ken. Vroeger dacht ik dat isoleercellen niet meer bestonden, dat men mensen niet vastbond, dat er geen uniformen meer waren. Ik kon er niet verder naast zitten.

Daarmee wil ik niet zeggen dat alle zorgverleners patiënten slecht behandelen, of dat ze het leuk vinden om dat te doen. Maar het psychiatrisch systeem is altijd repressief en normatief geweest.

Ja, er zijn competente zorgverleners. Ik heb altijd gezegd dat in het ziekenhuis waar ik verbleef de verpleegsters vriendelijk waren, maar ze hebben me toch maar mooi verplicht om me helemaal uit te kleden in het bijzijn van vier mensen om het ziekenhuisuniform aan te doen en om mijn mond te openen zodat ze konden controleren of ik mijn medicijnen wel degelijk had geslikt. Ze waren dan misschien wel aardig, maar ze waren er wel om de instelling te laten draaien.

Ik zou graag een toevluchtsoord kennen waar ik mensen die het moeilijk hebben naar zou kunnen verwijzen. Ik wou dat het psychiatrisch ziekenhuis zo een plek was. Dat dat niet zo is vind ik persoonlijk heel jammer. Ik vind het ook jammer dat ik geen 100% vertrouwen in een psychiater kan hebben, omdat hij de macht heeft om me tegen mijn wil te hospitaliseren. Het is jammer dat mijn gevoelens naar mijn psychiater ambivalent zijn, want zelfs al waardeer ik hem heel erg, ik weet ook dat hij waarschijnlijk al verschrikkelijke dingen besliste, zoals het isoleren en vastbinden van mensen. Ik stopte met het bezoeken van een vorige psychiater die ik tien jaar lang zag, omdat zij beweerde dat dit zorg was, dat het normaal was om mensen naakt in de isoleercel te steken.

Kortom, ik ga me niet verontschuldigen voor het feit dat ik voel wat ik voel, dat ik al die nachtmerries heb gehad, dat mijn hart breekt telkens ik getuigenissen lees over dergelijke praktijken, dat ik bang ben voor het psychiatrisch ziekenhuis. Oké, het heeft levens gered, maar dat is geen reden om dergelijke praktijken te handhaven. Ik heb geen veilige plek om naartoe te gaan wanneer het slecht met me gaat. Ik heb geen verzorgers waar ik volledig op kan vertrouwen. En ik denk niet dat ik het probleem ben, maar wel het systeem.

In plaats van mensen te verwijten dat ze schrik hebben, in plaats van hen te zeggen dat ze de psychiatrie demoniseren, moet men zich misschien beginnen afvragen waarom we met zovelen hetzelfde denken. Het is niet alleen het gebrek aan ziekte-inzicht dat ons afstand doet nemen van de zorg, zelfs al lijkt het handig dit als verklaring te hanteren.

___ Bron: https://blogschizo.wordpress.com/2018/06/04/je-ne-vais-pas-mexcuser-davoir-peur-de-lhopital-psychiatrique/ 26

Activiteitenkalender

Hou de website en facebook in het oog voor eventuele nieuwe activiteiten!

Inschrijven steeds verplicht, tenzij anders vermeld.

Opgelet: sinds september 2017 zijn de activiteiten betalend voor niet-leden. De inkom is 2 euro tenzij een andere prijs wordt vermeld. Lid worden van vzw UilenSpiegel kost 5 euro per jaar.

Zon

Wandelgroep `Leven in verbondenheid´

Afdeling Antwerpen/Geel

Vrij-ma 07/09-10/09

02/09/2018

Weekend Vielsalm (volzet)

Afdeling Kortrijk

Zat

08/09/2018

Lotgenotengroep Borderline Leuven

Afdeling Leuven

Din

11/09/2018

Getuigenis: “leven met een eetstoornis”

Afdeling Halle-Vilvoorde

Din

18/09/2018

Praatgroep Lotgenotencontact UilenSpiegel Gent: Zelfzorg

Afdeling Gent

Din

18/09/2018

Praatgroep angst en dwang

Afdeling Leuven

Woe 19/09/2018

Lotgenotengroep Aarschot

Afdeling Aarschot

Don

20/09/2018

Praatgroep Turnhout

Afdeling Turnhout

Zat

22/09/2018

Infosessie over medicatie

Afdeling Limburg

Zat

22/09/2018

Psychosegroep Blankenberge:`Oeist?´

Blankenberge/Psychosegroep

Zat

22/09/2018

Lotgenotengroep depressie Leuven

Afdeling Leuven

Din

25/09/2018

Bijeenkomst praatgroep `Ontmoetend Herstellen´

Afdeling Geel

Don

27/09/2018

Groepsgesprek zinvolle tijdsbesteding

Afdeling Brussel

Zat

29/09/2018

Gespreksnamiddag: `Hoe zit dat nu met onze sociale contacten?´

Afdeling Antwerpen-stad

Zat

29/09/2018

Psychosegroep Leuven: `Het is weer voorbij, die mooie zomer´

Afdeling Leuven

Zat

29/09/2018

Bezoek aan Gent met boottocht

Afdeling Kortrijk

Zon

07/10/2018

Wandelgroep `Leven in verbondenheid´

Afdeling Antwerpen/Geel

Zat

13/10/2018

Stadswandeling met zoektocht

Afdeling Limburg

Zat

13/10/2018

Lotgenotengroep Borderline Hasselt

Afdeling Limburg

Zat

13/10/2018

Zoet-Water-Zorgwandeling

Afdeling Leuven

Don

18/10/2018

Praatgroep Turnhout

Afdeling Turnhout

Don

18/10/2018

Praatgroep angst en dwang

Afdeling Leuven

Zat

20/10/2018

Ledendag vzw UilenSpiegel

Brussel

Zon

21/10/2018

Lotgenotengroep depressie Leuven

Afdeling Leuven

Woe 24/10/2018

Lotgenotengroep UilenSpiegel Aarschot

Afdeling Aarschot

Don

25/10/2018

Infosessie: stigma

Afdeling Leuven

Zat

27/10/2018

Gespreksnamiddag: `Borderline…hoe gaan jij en jouw naasten ermee om?´

Afdeling Antwerpen-stad

Zat

27/10/2018

Op weg met mijn signaleringsplan

Blankenberge/Psychosegroep

Zon

28/10/2018

Wandeling in de Bourgoyen

Afdeling Gent

Din

30/10/2018

Bijeenkomst praatgroep `Ontmoetend Herstellen´

Afdeling Geel

Zon

04/11/2018

Wandelgroep `Leven in verbondenheid´

Afdeling Antwerpen/Geel

Zat

10/11/2018

Lotgenotengroep Borderline Leuven

Afdeling Leuven

Zat

10/11/2018

Lotgenotengroep depressie Leuven

Afdeling Leuven

Don

15/11/2018

Praatgroep Turnhout

Afdeling Turnhout

Zat

17/11/2018

Film: Crazywise

Afdeling Limburg

Din

20/11/2018

Praatgroep Lotgenotencontact UilenSpiegel Gent: `Crisis´

Afdeling Gent

Woe 21/11/2018

Lotgenotengroep Aarschot

Afdeling Aarschot

Don

22/11/2018

Praatgroep angst en dwang

Afdeling Leuven

Don

22/11/2018

Groepsgesprek: `hoe ga je om met sombere momenten?´

Afdeling Brussel

Zat

24/11/2018

Lezing Hoog Sensitieve Persoonlijkheid (HSP)

Afdeling Kortrijk

Zat

24/11/2018

Activiteit: zinvolle vrijetijdsbesteding en cadeautjes maken

Afdeling Antwerpen-stad

Zat

24/11/2018

Psychosegroep Blankenberge: yogasessie

Blankenberge/Psychosegroep

Zat

24/11/2018

Psychosegroep Leuven: de impact van psychose op je leven

Afdeling Leuven

Din

27/11/2018

Bijeenkomst praatgroep `Ontmoetend Herstellen´

Afdeling Geel

Zon

02/12/2018

Wandelgroep `Leven in verbondenheid´

Afdeling Antwerpen/Geel

Don

13/12/2018

Praatgroep angst en dwang

Afdeling Leuven

Zat

15/12/2018

Psychische kwetsbaarheid, mishandeling en misbruik

Afdeling Limburg

Zat

15/12/2018

Lotgenotengroep Borderline Hasselt

Afdeling Limburg

Zat

15/12/2018

Muziek (waar ik me goed bij voel)

Blankenberge/Psychosegroep

Zat

15/12/2018

Lotgenotengroep depressie Leuven

Afdeling Leuven

Zat

15/12/2018

Zoet-Water-Zorgwandeling

Afdeling Leuven

Din

18/12/2018

Bijeenkomst praatgroep `Ontmoetend Herstellen´

Afdeling Geel

Woe 19/12/2018

Lotgenotengroep Aarschot

Afdeling Aarschot

Don

20/12/2018

Praatgroep Turnhout

Afdeling Turnhout

Zat

22/12/2018

Kerstetentje

Afdeling Kortrijk

27

inschrijven is steeds verplicht, tenzij anders vermeld

Lotgenotencontact rond specifieke kwetsbaarheden • Lotgenotengroep depressie Leuven

Praatgroep voor lotgenoten begeleid door ervaringsdeskundigen Katrien Delvaux en Ineke Pylyser (nieuw team!).

Zaterdagen 22 september, 10 november, 15 december Zondag 21 oktober (uitzonderlijk) Inschrijven en meer info: depressiegroep.leuven.us@ gmail.com of 0486 73 35 50 (Ineke) Tijd: 14:00 – 16:00 Locatie: Jeugdherberg De Blauwput, Kleine Zaal, Martelarenlaan 11A, 3010 Kessel-Lo (achterkant Leuven Station).

• Lotgenotengroep seksueel misbruik Hasselt

Praatgroep voor lotgenoten begeleid door Sylvia Van der Veken & Ingrid D. Ben je slachtoffer geweest van seksueel misbruik en wil je graag lotgenoten ontmoeten, dan is deze praatgroep misschien iets voor jou?

Let op! Het aantal plaatsen is beperkt (9 personen) en er wordt enkel ingeschreven vóór de eerste sessie.

Eén reeks bestaat uit 5 sessies die maandelijks plaatsvinden op een vrijdag tussen 18:30 en 20:30.

De reeks die start in september is volzet. In februari 2019 start een nieuwe reeks waarvoor nu reeds kan ingeschreven worden.

Inschrijven en meer info: sylvia.van.der.veken@ telenet.be of 0473 28 76 77 (Sylvia) Tijd: 18:30 – 20:30 Locatie: Jeugdherberg Hasselt, Spoorwegstraat 80, 3500 Hasselt (achterkant station Hasselt nieuwbouw)

• Psychosegroep Leuven

Praatgroep voor lotgenoten begeleid door ervaringsdeskundigen Lin en Laura.

Zaterdag 29 september: `Het is weer voorbij, die mooie zomer´ Zaterdag 24 november: De impact van psychose op je leven Inschrijven en meer info: psychosegroepleuven@ gmail.com of 0484 63 13 13 (Lin) tijdens de kantooruren Tijd: 14:30 – 16:30 (informeel onthaal vanaf 14:15) Locatie: Jeugdherberg De Blauwput, Kleine Zaal, Martelarenlaan 11A, 3010 Kessel-Lo (achterkant Leuven Station)

• Psychosegroep Blankenberge

Praatgroep voor lotgenoten begeleid door ervaringsdeskundigen Marianne Pillen en Els Vermote.

Zaterdag 22 september: `Oe Ist?´ Zaterdag 27 oktober: Op weg met mijn signaleringsplan Zaterdag 24 november: Yogasessie Zaterdag 15 december: Muziek (waar ik me goed bij voel) Inschrijven en meer info: marianne.pillen@gmail.com of 0498 47 92 86 (Marianne); vermoteels@gmail.com of 0473 71 22 03 (Els) Tijd: 14:00 - 16:00 (deuren open om 13:30) Locatie: Zaal De Kerkewegel (eerste verdieping), Ruiterstraat 5, 8370 Blankenberge (Uitkerke) De zaal ligt in de straat aan de achterzijde van de kerk van Uitkerke. Parking in de omgeving.

Met het openbaar vervoer: er is een bus vanuit Brugge

28

(halte kerk Uitkerke). Met tram en trein: halte Station Blankenberge en daarna 15 min wandelen tot aan de kerk van Uitkerke.

• Lotgenotengroep borderline Leuven

Praatgroep voor lotgenoten begeleid door ervaringsdeskundigen Carolien en Bo Zaterdagen 8 september, 10 november Inschrijven en meer info: borderline.uilenspiegel@ outlook.com of 02 410 19 99, vermeld duidelijk Leuven of Hasselt Tijd: 14:00 – 16:00 Locatie: Jeugdherberg De Blauwput, Kleine Zaal, Martelarenlaan 11A, 3010 Kessel-Lo (achterkant Leuven Station).

• Lotgenotengroep borderline Hasselt

Sara, Bo en Carolien starten een gloednieuwe borderlinegroep te Hasselt!

Zaterdagen 13 oktober, 15 december Inschrijven en meer info: borderline.uilenspiegel@ outlook.com of 02 410 19 99, vermeld duidelijk Leuven of Hasselt Tijd: 14:00 - 16:00 Locatie: Hostel H, Spoorwegstraat 80, 3500 Hasselt.

• Praatgroep ‘angst en dwang’ Leuven

Heb je langdurige of buitensporige angsten of pieker je vaak? Heb je steeds terugkerende dwanggedachten en/of -handelingen? Kom vrijblijvend naar onze maandelijkse praatgroep “angst en dwang” en maak kennis met andere lotgenoten.

Dinsdag 18 september Donderdagen 18 oktober, 22 november, 13 december

Inschrijven en meer info: jtobback@hotmail.com of 0473 65 61 37 (Sarina Antioco) Tijd: 19:00 – 21:30 Locatie: Jeugdherberg De Blauwput, Kleine Zaal, Martelarenlaan 11A, 3010 Kessel-Lo. De jeugdherberg ligt aan de achterkant van het NMBS-station, je wandelt de tunnel door tot voorbij het laatste spoor, als je dan naar links kijkt, zie je de ingang van de jeugdherberg.

Als je het moeilijk hebt, kan iemand jou opwachten in het station.

• Herstelwerkgroep voor mensen met een euthanasievraag

Worstel je met een ernstige psychische kwetsbaarheid en heb je een procedure tot euthanasie opgestart? Wil je niettemin nog op zoek gaan naar wat je nodig hebt aan herstel en hoe je je opnieuw regisseur kan voelen in je eigen leven? Dan is deze herstelwerkgroep misschien wel iets voor jou.

Let op: het aantal plaatsen is beperkt en een voorafgaand gesprek is noodzakelijk.

Inschrijven en meer info: ann.callebert1@telenet.be Locatie: Inloophuis ANBN, Blijde Inkomststraat 113, 3000 Leuven Groep 1 tweewekelijks op zondag 14-16u (geen plaatsen meer) Groep 2 tweewekelijks op maandag 14-16u (nog enkele plaatsen)

inschrijven is steeds verplicht, tenzij anders vermeld

ANTWERPEN

Afdeling Antwerpen Stad Zaterdag 29 september: Gespreksnamiddag: “Hoe zit dat nu met onze sociale contacten?”

Zaterdag 27 oktober: Gespreksnamiddag: “Borderline... hoe gaan jij en jouw naasten ermee om?”

Zaterdag 24 november: Activiteit: “Vrijetijdsbesteding en goedkope cadeautjes maken voor de komende feestdagen” Inschrijven en meer info: uilenspiegel.antwerpen@ gmail.com of 0499 59 36 65 (Kim) Tijd: 14:00 - 16:00 Locatie: Stadsmagazijn Antwerpen, zaal `zolder´, Keistraat 5-7, 2000 Antwerpen. Ook toegankelijk voor andersvaliden. Openbaar vervoer: tram 7 richting MAS, halte Klapdorp.

ANTWERPEN Afdeling Geel

• Herstelgroep UilenSpiegel Kempen

Herstelgroep UilenSpiegel Kempen is een werkgroep waarin de deelnemers werken aan hun herstel op eigen tempo. We leren van elkaar door het delen van ervaringen, al dan niet gekaderd binnen een thema. De thema’s worden in samenspraak met de groep gekozen. De groep bestaat uit maximum 8 deelnemers en wordt begeleid door enkele ervaringsdeskundigen. De deelnemers bevinden zich in een verschillend stadium van herstel. We werken met een gesloten groep in gelijkwaardigheid, zelfrespect en respect voor onze medemens.

Inschrijven en meer info: herstelgroepuilenspiegelkempen@gmail.com of 0479 94 64 80 (Inge) Let op: de frequentie en data van de bijeenkomsten van de groep zijn bij het drukken van deze Spiegel nog niet gekend. Hou de website in de gaten of neem contact op met Inge.

Locatie: ’t Vooruitzicht aan campus OPZ, Stelenseweg 19, 2440 Geel

• Ontmoetend Herstellen (open groep)

Ontmoetend herstellen is een initiatief van twee ervaringsdeskundigen (Bart en Mieke) in de Kempen. Tijdens de maandelijkse bijeenkomsten kan je in contact komen met anderen, praten over wat je zoal tegenkomt, samen iets doen, praten over thema’s… Zo kan je op een laagdrempelige manier stappen zetten in je herstel.

Het is een open groep.

Dinsdagen, 25 september, 30 oktober, 27 november en 18 december * *= uitzonderlijk niet de laatste dinsdag van de maand Inschrijven en meer info: ontmoetendherstellen@ gmail.com of onze facebookpagina “Ontmoetend Herstellen” Tijd: 18:30 - 21:00 Locatie: ’t Vooruitzicht, Stelenseweg 19, 2440 Geel

• Leven in verbondenheid (wandelgroep)

Leven in verbondenheid is een initiatief van Steven en Michel en is voor iedereen die het verlangen voelt naar verbinding met anderen en met de natuur.

“We willen een gezellige warme plek creëren waar we onszelf kunnen zijn, waar onze kwetsbaarheid een plaats krijgt en waar we deel kunnen worden van een groep mensen die elkaar aanvaarden en ondersteunen zoals we zijn, met onze sterke en minder sterke kanten.

We hebben gekozen voor een wandelgroep, omdat wandelen een uitstekende gelegenheid is om elkaar op een ontspannen manier te ontmoeten. “ Elke eerste zondagnamiddag van de maand: 2 september, 7 oktober, 4 november, 2 december Inschrijven en meer info: leven-in-verbondenheid@ hotmail.com Rolstoelgebruikers worden gevraagd om 3 weken op voorhand in te schrijven. Honden zijn welkom.

Tijd: 13:00-16:00 Locatie: afspraak om 12:45 voor het nmbs-station van Geel

ANTWERPEN

Afdeling Turnhout Praatgroep Turnhout is een ontmoetingsplaats voor mensen met een psychische kwetsbaarheid. Aan de hand van thema’s, presentaties, film... willen we bereiken dat onze bezoekers zich gesteund voelen en meer weerbaar staan in het leven.

Inschrijven en meer info: catja@uilenspiegel.net, of 0468 33 71 55 (Catja) Donderdagen 20 september, 18 oktober, 15 november, 20 december Tijd: 19:00 - 21:00 (20:30 vanaf 15 november) Locatie: Lokaal van T’ANtWOORD vzw, Otterstraat 114, 2300 Turnhout

BRUSSEL In samenwerking met ‘Den Teirling’ te Elsene organiseren Jolanda, Siegfried en Karen info-avonden, praatgroepen en andere activiteiten in het Brusselse.

Donderdag 27 september: groepsgesprek rond zinvolle tijdsbesteding Donderdag 22 november: groepsgesprek “hoe ga je om met sombere momenten?”

Inschrijven en meer info: uilenspiegel.brussel@gmail. com of 0475 25 73 00 (Siegfried, tussen 18:00 en 22:00) Tijd: 19:30 - 21:30 Locatie: Den Teirling, Maesstraat 89, 1050 Brussel.

Openbaar vervoer: Bus 38 & 60 (halte Malibran), Bus 95 (halte Blyckaerts), Tram 81 & bus 71 (halte Flagey), Metro lijn 2 & 6(halte Naamse Poort)

29

inschrijven is steeds verplicht, tenzij anders vermeld

LIMBURG

Praatgroep Limburg Zaterdag 22 september 2018: infosessie over medicatie Zaterdag 17 november: Documentairefilm Crazywise: Crazywise is een documentairefilm van Phil Borges. Deze docu toont ons hoe inheemse volkeren omgaan met psychische kwetsbaarheid en opent een nieuw perspectief voor mensen die een psychische crisis doormaken.

Zaterdag 15 december: Psychische kwetsbaarheid, mishandeling en misbruik: Herstelverhaal gebracht door Luc, ervaringsdeskundige bij Uilenspiegel, Noolim en het OPZC Rekem Inschrijven en meer info: praatgroep.limburg.us@ gmail.com of 0495 71 18 54 (Luc) Tijd: 14:00 – 16:00 Locatie: Cultureel Centrum (Zaal 1), Kunstlaan 5, 3500 Hasselt Zaterdag 13 oktober: Stadswandeling met zoektocht: Stadswandeling doorheen Hasselt met zoektocht. Na afloop is er een leuke attentie voorzien voor elke deelnemer Tijd: 13:45 - 16:30 Locatie: Samenkomst Lokettenzaal NMBS Hasselt om 13:45, einde van de wandeling voorzien rond 16:30

OOST-VLAANDEREN

Lotgenotencontact UilenSpiegel Gent • Praatgroep

In deze praatgroep (begeleid door Femke en MarieSuzanne) is er plaats voor ontmoeten, gehoord worden en het uitwisselen van ervaringen met lotgenoten. De groep is open voor iedereen die onderweg is met psychische kwetsbaarheid, los van diagnose en lotgenotencontact zoekt.

Dinsdag 18 september: “Zelfzorg”: In deze praatgroep gaan we dieper in op wat voor onszelf zorgen betekent.

Dinsdag 20 november: “Crisis”: Wat betekent een crisis voor jou en hoe ga je ermee om?

Inschrijven en meer info: lusgent@gmail.com of 0472 52 17 12 (Femke) Tijd: 19:00 - 21:00 (onthaal vanaf 18:45) Locatie: Vredeshuis Sint-Margrietstraat 9, 9000 Gent

• Wandelingen

De wandelingen zijn telkens 6 km in één van de natuurgebieden in en rond Gent.

Zondag 28 oktober: wandeling in de Bourgoyen De wandeling is 6km en gaat ook door bij regenweer.

Honden zijn welkom aan de leiband.

Inschrijven en meer info: lusgent@gmail.com of 0472 52 17 12 (Femke).

Tijd: 14:00 – 16:00 Locatie: We verzamelen om 13:45 aan het milieucentrum Driepikkelstraat 32, 9030 Gent

30

OOST-VLAANDEREN

Afdeling Aalst / OpenHartig • OpenHartig – Gespreksgroep Afdeling Aalst

Let op! De bijeenkomsten van de afdeling Aalst zijn door gebrek aan man-/vrouwkracht voor onbepaalde tijd uitgesteld.

VLAAMS-BRABANT Afdeling Aarschot

Greta en Tania starten een praatgroep voor psychisch gevoelige lotgenoten te Aarschot.

Let op! Gewijzigde data: Woensdagen: 19 september, 24 oktober, 21 november, 19 december Inschrijven en meer info: lotgenotengroepaarschot@ gmail.com of 0471 34 17 82 (Greta) Tijd: 18:00 - 20:00 Locatie: Dienstencentrum Orléanshof, Blauwe zaal, Leuvensestraat 148, 3200 Aarschot

VLAAMS-BRABANT Afdeling Leuven

Donderdag 25 oktober: Infosessie: Stigma. ‘Het was beangstigend om als hulpverlener in de rol van cliënt te stappen. Het was bevreemdend om nadien terug de rol van hulpverlener op te nemen.’ Een ervaringsverhaal over stigma in de hulpverlening. Gastspreker: Luk Bevernage, directeur patiëntenzorg UPC Sint-Kamillus.

Inschrijven en meer info: uilenspiegel.leuven@gmail. com of 0485 86 11 25 (Eva) Tijd: 19:00 – 21:00 Locatie: Jeugdherberg De Blauwput, Martelarenlaan 11A, 3010 Kessel-Lo (achterkant Leuven station) Zoet-Water-Zorgwandelingen: Rustige wandelingen met natuurbelevingsmomenten in Heverleebos/ Meerdaalwoud/ Sint-Joris-Weert met natuurgids Heidi.

Stevige stapschoenen en bij regenweer laarzen en waterdichte kledij, buggy’s of rolstoelen niet mogelijk tenzij anders vermeld, honden aangelijnd. Mogelijkheid om achteraf de dorst te lessen en bij te babbelen in plaatselijke horeca.

Zaterdagen 13 oktober en 15 december: Zoet-WaterZorgwandeling Tijd: Vertrek om 14:00 aan de bushalte Zoet Water (richting Leuven), Waversebaan, Oud-Heverlee. Terug om 16:00 aan bushalte Zoet Water. Bereikbaarheid: Bus 337 vanuit Station Leuven - halte Zoet Water. Met de auto via Waversebaan vanuit Leuven of via E40 afrit Blanden/Haasrode. Niet-betalend parkeren mogelijk in de onmiddellijke omgeving.

Inschrijven en meer info: Heidi Bertels: 0487 99 35 82 (Inschrijven niet verplicht en de wandelingen zijn gratis.)

inschrijven is steeds verplicht, tenzij anders vermeld

VLAAMS-BRABANT

Afdeling Halle-Vilvoorde Dinsdag 11 september: Leven met een eetstoornis, getuigenis en herstelverhaal door Veerle Sammels.

Veerle Sammels, ervaringsdeskundige bij DENK en vzw UilenSpiegel, vertelt haar herstelverhaal. Aansluitend heeft ze het samen met Jente Van Mechelen, ervaringsdeskundige bij ANBN, over wat het betekent om met een eetstoornis te leven, zowel voor hen als voor de naasten.

Inschrijven en meer info: geert.van.isterdael@skynet. be of 0477 63 51 83 Tijd: 19:00 - 21:00 Locatie: PZ St-Alexius Grimbergen, Zaal Hannah Arendt, Grimbergsesteenweg 40, 1850 Grimbergen

VLAAMS-BRABANT ArtEco

ArtEco, een creatief atelier in een oud arbeidershuisje met tuintje in Vilvoorde werkt onder de vleugels van De Raster vzw.

Op maandag en donderdag van 10:00 tot 17:00 kan je er vrij beeldend komen werken.

Inschrijven en meer info: Kunstenares Kaarin Poppe (http://kaarinpoppe.wix.com/federo) kan je inspireren en helpen, als je dat wenst. Als je wil langskomen, bel je best even met haar (0478 20 53 60) of stuur je een mailtje naar kaarin.poppe@gmail.com. Je betaalt 15 euro per semester.

Locatie: Groenstraat 215, 1800 Vilvoorde

WEST-VLAANDEREN

Noodnummers Centraal Noodnummer (politie, brandweer, ambulance) Tel: 112

Zaterdag 29 september: Bezoek aan Gent met boottocht (inschrijven is niet meer mogelijk)

Awel (hulplijn voor kinderen en jongeren) Tel: 102 www.awel.be

Zaterdag 24 november: Lezing HSP (hoogsensitieve persoonlijkheid) Heb jij een hoogsensitieve persoonlijkheid en wat zijn de gevolgen daarvan? Na de lezing is er ruim de tijd om vragen te stellen.

Tijd: 14:00 – 16:30 Locatie: De MaRe, Condédreef 59, 8500 Kortrijk

De Druglijn (alle antwoorden over drank, drugs, pillen en gokken) Tel: 078 15 10 20 www.druglijn.be

Zaterdag 22 december: Samen Kerst vieren. Gezellig met zijn allen aan tafel met hapjes en een lekker hoofdgerecht. Soms moet dat niet meer zijn.

Ieder brengt een klein cadeautje (max €5) mee. De partner mag ook mee.

Wat kost het? €10 Tijd: 11:30 Locatie: De MaRe, Condédreef 59, 8500 Kortrijk.

Inschrijven voor 14 december! Melden of je een glas wijn drinkt.

Meldpunt geweld en seksueel misbruik Tel: 1712 www.1712.be

Inschrijven en meer info: jan.delvaux@uilenspiegel.net of 0493 08 86 69

Zelfmoordpreventie Tel: 1813 www.zelfmoord1813.be

Afdeling Kortrijk

Tele-onthaal (voor levensmoeilijkheden) Tel: 106 www.tele-onthaal.be

31

Uitnodiging

in je regio Heb je vragen over je rechten als patiënt of wil je een klacht indienen?

Surf naar

www.ombudsfunctieggz.be

Bezoek onze website:

www.uilenspiegel.net

Vind ons op Facebook:

www.facebook.com/ uilenspiegel

Psychosenet.be is dé website voor psychose, stemming en herstel.

Objectieve informatie, online hulp via e-mailspreekuur, filmpjes met heldere uiteenzettingen, getuigenissen en de laatste ontwikkelingen in de geestelijke gezondheidszorg.

LEDENDAG UilenSpiegel 2018 We verwelkomen je hartelijk op onze ‘ledendag’.

Die vindt plaats op het thuisadres van UilenSpiegel (Hovenierstraat 45 te 1080 Brussel) op zaterdag 20 oktober 2018 van 10:00 tot ongeveer 17:30.

Voor diegenen die de weg naar UilenSpiegel nog niet kennen: Wouter De Witte van UilenSpiegel (0497 57 52 27) zal je vanaf 9:00 opwachten (met een UilenSpiegel-affiche) in het treinstation Brussel-Centraal ter hoogte van loket 1. Let op: hij vertrekt daar om 9:30 stipt.

Hoe verloopt de dag? (onder voorbehoud van wijzigingen)

09:30 Onthaal met koffie en thee 10:00 Welkom door Ingrid Jongeneelen, voorzitter 10:10 Debat: “Werk: heilzaam of nefast voor de gezondheid?” met Magda Coture, (adjunct

federaal coördinator FOD Volksgezondheid), Elke van den Brandt (Groen), Eline Bruneel

(Vlaams Patiëntenplatform) en Ann Callebert (klinisch psychologe en ervaringsdeskundige)

onder leiding van moderator Guy Tegenbos met inleidende getuigenis door ervarings deskundige Els Draeck.

11:40 Muzikaal intermezzo 12:00 Broodjeslunch 13:30 Proclamatie poëziewedstrijd 2018 en uitreiking Kronkelprijs 14:30 Muzikaal intermezzo 14:45 Lezing (A) door Nic Balthazar “Everybody Happy.

Kies voor meer geluk!” ofwel Meet and Greet (B) met Ann Callebert en/of Pieter Gouvart ofwel

Gegidste wandeling (C) “Buurt in de kijker” 16:00 Uitroeping vrijwilliger van het jaar en afsluitend muzikaal intermezzo 16:30 – 17:30 Receptie

Stuur een e-mail met de vermelding “Ledendag 2018” naar info@uilenspiegel.net met je naam (+ aantal personen) en je keuze voor de namiddag: A of B of C. Of gebruik onderstaand strookje en stuur het naar UilenSpiegel vzw (Ledendag) Hovenierstraat 45, 1080 Brussel De deelname aan de ledendag kost 7 euro per lid. Gelieve hiervoor een overschrijving te doen op volgend rekeningnummer BE34 0015 1222 9390 met vermelding “Ledendag 2018”. Je inschrijving is pas definitief na storting van dit bedrag!

Gelieve je inschrijving en betaling vóór 12 oktober 2018 aan UilenSpiegel te bezorgen. ___________________________

________________ Voornaam en naam Keuze namiddag A of B of C.

met nSpiegel van zaterdag 20 oktober Ja, ik kom naar de ledendag van Uile . over euro 7,00 x schrijf ____ in totaal ____ persoon/personen en re personen Vermeld hieronder de eventuele ande A of B of C.

en hun keuze voor de namiddag:

____________________________

Keuze ____

____________________________

Keuze ____

____________________________

Keuze ____

Voornaam en naam ____________

Voornaam en naam ____________

Voornaam en naam ____________ 32

Bron: readmylips.be

Ombudsdiensten