Spiegel december 2017

e g i t t e ! r n P e g a d t s e fe

Spiegel Driemaandelijks tijdschrift van vzw UilenSpiegel 20e jaargang - december 2017 - januari - februari 2018

In dit nummer: • De rol van de vertrouwenspersoon • De HerstelAcademie • Leven met een obsessieve-compulsieve stoornis

UilenSpiegel • Patiëntenvereniging Geestelijke Gezondheidszorg 1

Colofon

UilenSpiegel

Hoofdredactie: Nadia Mahjoub

is een pluralistische vereniging van en voor mensen met een psychische kwetsbaarheid. Sterk in patiëntenvertegenwoordiging, vorming, herstel, ervaringsdeskundigheid, lotgenotencontact, informeren en beeldvorming.

Eindredactie:

Ann Van de Vloet & Nadia Mahjoub

Redactie:

Catja Crijns, Bruno A.M.A. De Clerck, Vita Dhondt, Els Draeck, Pieter Gouvart, Tom Hellemans, Els Lambrecht, Wim Stevens, Erik Tassyns en Liesbet Van Dessel

Werkten ook mee aan dit nummer: Bibi sans Chichi, Mathieu Cleuren, Erika De Stercke, Katrien Jacobs, Ingrid Jongeneelen, Sophy, Thomas Pips, Thomas Roose, Veerle Sammels en Matthias Soenen Schilderij kaft: Illustraties: Vormgeving:

Liesbet Van Dessel Luka Vandeghinste Collectief De Wrikker cvba

De verantwoordelijkheid voor de gepubliceerde teksten berust bij de auteurs. Niets uit dit blad mag worden overgenomen zonder de toestemming van de redactie en/of de auteurs. Op verzoek van sommige auteurs werd hun naam vervangen door een pseudoniem. Naam en adres zijn steeds bekend bij de redactie. De redactie kan teksten weigeren, inkorten of redigeren.

Verantwoordelijke uitgever: Ingrid Jongeneelen, Weebroekweg 8A/19, 3071 Erps-Kwerps

Contact:

Telefoonpermanentie: UilenSpiegel is telefonisch bereikbaar op 02 410 19 99 op dinsdagvoormiddag tussen 10 en 12u en op vrijdagnamiddag tussen 14 en 16u.

Aanbod Psyche Aanbod abonnement “Psyche”, tijdschrift van de Vlaamse Vereniging voor Geestelijke Gezondheid: Leden van UilenSpiegel (enkel individuele leden, geen organisaties) kunnen een abonnement op de “Psyche” nemen aan gereduceerd tarief nl.

7 euro per jaar. Ben je geïnteresseerd of wil je je abonnement verlengen, stort dan 7 euro op volgend rekeningnummer met vermelding “abonnement Psyche” BE34 0015 1222 9390.

Word lid Word lid van UilenSpiegel voor 5 euro per kalenderjaar: >>> >>> >>>

Spiegel verschijnt 4 x per jaar. >>>

Doe mee Heb je een tekst geschreven die bruikbaar is voor de Spiegel (getuigenis, …)?

Heb je een vlotte pen en zin om af en toe een artikel voor de Spiegel te schrijven?

Heb je een foto, tekening of cartoon gemaakt die niet zou misstaan in ons tijdschrift?

Heb je suggesties om de Spiegel te verbeteren?

Contacteer de redactie: spiegel@uilenspiegel.net UilenSpiegel vzw Spiegel Redactie Hovenierstraat 45 1080 Brussel 2

uilenspiegel@uilenspiegel.net UilenSpiegel vzw Hovenierstraat 45 1080 Brussel

>>> >>>

je ontvangt 4 maal per jaar het tijdschrift Spiegel je kan lotgenoten ontmoeten, ervaringen uitwisselen en samen ontspannen je stem wordt gehoord samen met die van de andere leden je maakt deel uit van een groep (ex-)patiënten die opkomen voor hun rechten je kan deelnemen aan interessante gespreksgroepen, congressen, ... je kan genieten van kortingen op bepaalde activiteiten (UilenSpiegel-weekend, …)

Individueel lidmaatschap: 5 euro per kalenderjaar (Opgelet! Nederland: 15 euro/jaar).

Wie zich lid maakt na 1 oktober, is automatisch lid voor het gehele daaropvolgende kalenderjaar.

Lidmaatschap organisatie: 25 euro per kalenderjaar, 4 maal 5 tijdschriften per jaar.

Enkel abonnement op ons tijdschrift: Een vereniging of een persoon die graag uitsluitend onze informatie wil ontvangen, maar geen lid wil zijn, vermeldt dit uitdrukkelijk op de overschrijving (“enkel abonnement, geen lid”).

De betaling gebeurt op het rekeningnummer van vzw UilenSpiegel BE34 0015 1222 9390 met vermelding “lidm.+ naam en adres + emailadres”.

Giften zijn natuurlijk ook zeer welkom!

Voorwoord Beste lezeres, beste lezer, Sedert 28 augustus jongstleden is het een feit en hier ben ik dan, de nieuwe voorzitter van UilenSpiegel. Ik ben heel vereerd en blij met het voorrecht deze functie te kunnen bekleden. Bij deze wil ik graag collega Jan Delvaux bedanken voor de afgelopen vier jaar waarin hij het voorzitterschap opnam! Daarnaast ook dank aan het hele team dat de schouders onder het project UilenSpiegel zet!

Al zeventien jaar ben ik betrokken bij de werking van UilenSpiegel. Ik kwam in aanraking met de vereniging tijdens een bijeenkomst van de woonraad van Beschut Wonen De Hulster in Leuven. Hier ontmoette ik Gunnar Bergman, die stichtend lid is van UilenSpiegel. Op zijn aanraden ging ik naar een denkdag en ik voelde me snel thuis in de vzw. Op dat moment had ik al een lang traject afgelegd in de psychiatrie, waarbij ik steeds herviel in nieuwe psychoses. Maar vanaf die tijd kon ik eindelijk beginnen herstellen. Ik gaf het verlangen naar een betaalde baan op en startte met vrijwilligerswerk dat ik tot op de dag van vandaag doe. Dit geeft veel zin aan mijn leven en vormt een belangrijke basis voor mijn persoonlijk en maatschappelijk herstel.

De afgelopen jaren hebben we als vereniging ingezet op de verbreding van de basis. We hebben nu dan ook drie maal zoveel leden dan toen we startten met de nieuwe ploeg in 2013. Lotgenotencontact en vorming zijn twee belangrijke pijlers waarop we willen blijven inzetten. Maar er blijft de uitdaging om meer vertegenwoordigers te kunnen aantrekken die in de netwerk- en functiecomités 107 aan de slag kunnen gaan. Het is belangrijk om deze mensen voldoende te motiveren en inhoudelijk te ondersteunen om deze job goed te kunnen doen en ook vol te houden.

Het luik belangenbehartiging door vertegenwoordiging en rechtsbescherming is dus iets waar ik als nieuwe voorzitter sterk op wil inzetten de volgende jaren. Ik hoop dat aan het einde van mijn mandaat het één en ander verschoven is in gunstige zin, zodat de stem van de patiënt werkelijk gehoord wordt en ook zichtbaar aanwezig is. Dit in samenwerking met OPGanG, de koepelvereniging waar we deel van uitmaken.

Ik hoop dat we met UilenSpiegel aan een meer rechtvaardige wereld kunnen bouwen door te blijven ijveren voor een sterke sociale zekerheid, meer waarderingsmogelijkheden van het vrijwilligerswerk, een basisinkomen voor iedereen, geestelijke gezondheidszorg die toegankelijk en betaalbaar is, ook voor kwetsbare groepen.

Elke dag, als ik mijn broodje haal tijdens de middagpauze, passeer ik aan het metrostation Ribaucourt in Brussel. Ik zie daar veel drank- en drugsverslaafden zwervend en zwevend op de straat in erbarmelijke omstandigheden. Ik maak steeds de bedenking waarom zij niet de zorg krijgen waar ze als mens recht op hebben. Dit gegeven staat ver af van wat in onze Grondwet als sociale rechten omschreven wordt. Veel werk op de plank, zou ik zeggen, maar we beginnen eraan! Alvast fijne feestdagen toegewenst en hopelijk tot op ons Nieuwjaarsfeest op 20 januari!

Ik wens je veel leesplezier!

Ingrid Jongeneelen Voorzitter

3

16

De vereniging Verwonderd werkt o.m. aan een realistische beeldvorming over zelfverwonding

12

15

De vrijwilligersploeg van UilenSpiegel Brussel

25

Erika De Stercke schreef een gedicht bij het kunstwerk van Liesbet dat op de voorpagina van deze Spiegel prijkt.

“Ik heb ‘t meeste hulp gehad aan een combinatie van medicatie en cognitieve gedragstherapie” (Paul over zijn OCS, blz.18)

Ken je rechten!

In deze en de volgende Spiegels nemen we telkens een ander patiëntenrecht onder de loep. (blz.8)

14 4

Guido Belcanto op de aftrap van TeGek!?

Het langverwachte psychosenet.be is sinds kort online. Je leest er meer over in een volgende Spiegel.

Inhoudstafel

06

Het levensverhaal van Els getuigt van veel doorzettingsvermogen

18

Paul vertelt over zijn obsessievecompulsieve stoornis

15

Jolanda vindt het aangenaam om met vier vrijwilligers de afdeling in Brussel te dragen

06

Ik ben Els en ik heb dromen

08

Ken je rechten als patiënt

10

Hier krijg ik positieve energie

11

Hulpverleners met cliëntervaring

12

De HerstelAcademie

14

Aftrap Te Gek?! Campagne 4 voor 12

14

Open Geest XL

15

Nieuwe afdeling in Brussel

16

Zelfverwonding

17

Column: Thomas Pips

18

Leven met OCS

20

Daar zit muziek in

20

Lang niet gek (Diane van Drie)

21

Open deuren en levendige kleuren

22

Impressies van Bibi sans Chichi,

24

UilenSpiegel was er ook bij

25

Schilderspalet

26

Schrijf je in voor ons nieuwjaarsfeest

27

Activiteitenkalender

Het leven van Els liep niet van een leien dakje

Rol vertrouwenspersoon en vertegenwoordiger

Sophy werkt als vrijwilliger bij AN-BN

Start lotgenotengroep in Leuven

Evolutie, tendenzen en toekomstdromen

De aftrap gebeurde tijdens de Belcanto Classic

Weet je waarom ik me niet langer schaamde?

Onze basiswerking groeit gestaag

Lichamelijke pijn om emotionele pijn te verlichten

Een ervaringswerker aan het woord

Een gesprek met Paul en Sarina

Op de pechstrook van het leven – Guido Belcanto

Boekbespreking

Gedicht van Pieter Gouvart

ervaringsdeskundige zonder mandaat

Initiatieven waaraan UilenSpiegel deelnam

Gedicht van Erika De Stercke

Lekker eten en fijn samenzijn op 20 januari

5

Tekst en foto: Els Lambrecht

Ik ben Els en ik heb dromen.

Zo zou ik heel graag schrijfster worden. Voorlopig ben ik begonnen aan een blog, een blog waar ik veel reacties op krijg, positief en negatief, maar toch vooral positief. Teksten van me werden al overgenomen door kranten, magazines en zelfs in een theaterstuk.

Ik schrijf nu ook voor het tijdschrift van UilenSpiegel en er is nog iets op til, maar daar kan ik nog niet veel over vertellen. Een boek is natuurlijk de ultieme droom.

Ik ben Els en ik heb dromen Mijn leven liep nochtans niet van een leien dakje. Ik heb een vrij moeilijke jeugd gehad en op mijn zeventiende kwam dat tot een explosie. Het moest er uit, laten we zeggen. Ik werd opgenomen op de PAAZ (Psychiatrische Afdeling in een Algemeen Ziekenhuis). Ik had die opname nodig, ze was het begin van mijn persoonlijk herstel.

Daar werkte die éne verpleegkundige; ze deed de nacht. Zij was het die me, toen ik er al een week rondliep, voor de eerste keer iets vroeg. Ik liep er helemaal verloren en dan: “Hoe gaat het eigenlijk

me je?” Niets bijzonders, niet speciaal, maar voor mij was het iets groots, iets weldadigs. Ze won mijn vertrouwen, als enige daar eigenlijk. Achteraf gezien vertelde ik haar eigenlijk bitter weinig, maar het was een begin. Laat ons zeggen dat ik haar waarschijnlijk nooit zal vergeten.

Ik kon haar ook moeilijk loslaten; ik werd doorgestuurd naar Kortenberg, maar kon naar mijn gevoel enkel met haar praten. Ik mocht haar bellen, maar ze zei vaak dat ik moest leren praten met de mensen van ginder. Op een gegeven moment dacht

Hulpverleners kunnen het psychisch ook moeilijk hebben.

6

ik zelfs dat ik er verliefd op was; ik weet nu dat dat niet het geval was. Ik was een snotneus en was in de war.

Kortenberg redde mijn leven, letterlijk en figuurlijk. Ik deed er psychoanalyse, voelde me er goed geholpen en ik leerde er gelukkig ook praten met de mensen ‘van ginder’!

Na die opname ging ik studeren. (Faal) angst speelde me weer parten. Ik wilde eigenlijk psychologie studeren, durfde niet en koos dan voor verpleegkunde, want dat leek me veel gemakkelijker. Ik had een doel in mijn leven. Doelen zijn belangrijk, ik zou dat diploma halen, en dat ging eigenlijk zonder al te veel problemen, al bleef die faalangst loeren. Tijdens die

Ik mag me ‘slecht’ voelen, die gevoelens moeten niet weg. studies heb ik ook moeten vechten om de studierichting psychiatrisch verpleegkundige te kunnen kiezen: op school, maar ook bij mijn ouders. Er heerste toen een misvatting dat het not done is om in de psychiatrie te willen werken als je er zelf ingezeten hebt. Ondertussen raakt dat meer en meer achterhaald. Door mijn faalangst had ik mijn droom om psychologe te worden al vaarwel gezegd, dus dit zouden ze me niet afnemen. Maar door alle stress kwam ik weer op de PAAZ terecht. De verpleging daar zei dat ik psychiatrie echt wel om de juiste redenen koos, tsja: daar luisterden ze wel naar mijn beweegredenen.

Ik was op zoek naar een zeker evenwicht en vond dat bij het boeddhisme. Dingen als ‘laten zijn’ hielpen me erdoor. Dat maakt me tevreden, ik mag me ‘slecht’ voelen, die gevoelens moeten niet weg.

En dankbaar zijn, ook iets dat ik geleerd heb door het boeddhisme.

Ik deed wat van me verwacht werd, maar ontwikkelde geen eigen identiteit. Ook omdat ik het nooit gemogen heb, denk ik.

Ik ging tekenen en schilderen en deed het graag. Ik begon les te volgen aan het conservatorium, ik wilde immers al lang gitaar leren spelen. Ik merkte dat ik blij werd van de natuur. Mensen begonnen me hippie te noemen, omdat ik naar die waarden handel en ik was er blij mee. Blij dat ik tot een groep begon te horen. Na mijn studies werd ik nog één keer opgenomen; ik was het noorden even kwijt, maar die opname heeft me meer slecht dan goed gedaan. Ik kwam er buiten met extra trauma’s en nam me voor dat dat mijn laatste opname zou zijn. Nadien maakte ik een groeiproces door. Ik begon ook aan mezelf te denken en niet meer uitsluitend aan anderen.

Ik werkte aan mezelf op verschillende manieren. Ik volgde cursussen die me belangrijk en interessant leken. Ik begon met vrijwilligerswerk omdat me dat slimmer leek dan meteen te starten met betaald werk en dat ging eigenlijk goed. Het gaf me een nuttig gevoel, ik ging werken aan mijn gezondheid, mijn psychische, maar ook mijn lichamelijke, want die was ook niet geweldig te noemen.

Ondertussen werkte ik met mijn toenmalige partner aan onze kinderwens. Die wens was heel sterk bij mij. We werden zwanger, maar we verloren het kindje, dat deed heel veel pijn, nog steeds. We groeiden verder uit elkaar en besloten te scheiden. Op zich was dit goed. Ik heb veel moeite om dit te zeggen, maar ik was getrouwd met een vrouw. Ik heb mezelf en haar lang iets voorgehouden; ik ben hetero, maar had schrik van mannen. Ook een overblijfsel uit mijn jeugd.

Ik kwam in een rouwproces terecht. Ik ging naar een psychiatrisch revalidatiecentrum.

Ik leerde daar pas echt de herstelvisie kennen. Ik schreef mijn herstelverhaal en dacht: doorbreek het taboe, begin bij jezelf. Ik startte een blog, een verzameling getuigenissen van mezelf. Ik krijg heel vaak de reactie dat ik er zovelen mee help en anderen een stem geef. Daar doe ik het voor. Het is een soort missie geworden, net als het taboe doorbreken over onvruchtbaarheid.

Ik werkte ondertussen als psychiatrisch verpleegkundige. Ik vind de twee kanten kennen nog steeds een voordeel, maar geef eerlijk toe dat het soms ook heel lastig is. De evolutie naar het inzetten van ervaringsdeskundigen in de GGZ kan ik dan ook alleen maar toejuichen. Ze zijn nodig, maar ik wil toch ook benadrukken dat ik geen unicum ben onder hulpverleners. Vele cliënten beseffen niet dat hulpverleners het psychisch ook moeilijk kunnen hebben. Er zijn er nochtans behoorlijk wat. Na een opmerking van een cliënt dat de hulpverleners hun kennis enkel uit boeken halen, vroeg ik “Denk je dat ze niet leven misschien?” Stilte.

Ik startte als alleenstaande opnieuw een fertiliteitstraject. Mijn aanvraag werd goedgekeurd. Ik had er best stress over dat ik geen goedkeuring zou krijgen met mijn verleden in de psychiatrie, een angst die vaak wél terecht is, maar hier niet, zo bleek: ze kijken naar nu, niet naar vroeger.

Toen een heel goede vriendin stierf, kwam ik echter weer in een rouwproces terecht.

Maar ook dat hele fertiliteitstraject maakte veel los. Ik ging terug naar een psychologe om mijn eigen jeugd verwerken, want daar zat nog veel vast. Het is logisch ook, zei mijn psychologe, dat het terug naar boven komt als je zelf actief bezig bent om voor kinderen te gaan en daarnaast al die verliezen te verwerken hebt. Ondertussen werk ik aan mijn dromen: schrijven, schrijven, schrijven... over onderwerpen die me liggen. Ik ben nu ook bezig met een opleiding tot kinderwensconsulente.

Dit kindje hoop ik nog steeds te krijgen, al wordt de kans wel kleiner en kleiner, maar toch... Ik hoop dat ik ooit mijn kleine wonder kan vastnemen.

Ondertussen leerde ik een man kennen.

Hij maakte me gelukkig. Ik had nog steeds die angst voor mannen en twijfelde heel lang voor we een relatie begonnen, maar hij had geduld. Ik voelde me goed bij hem, heel goed, maar bovenal: ik vertrouwde hem. Het was de eerste man in mijn leven die ik echt vertrouwde… met hem zag ik me oud worden, met hem zag ik me kinderen krijgen. Ik heb een hormonale aandoening en kinderen krijgen zou niet vanzelfsprekend worden, maar hij wilde mee in de mallemolen van de vruchtbaarheidsbehandelingen stappen. Het leek zo mooi allemaal, hij steunde me in wat ik deed en gaf me vertrouwen, vertrouwen in hem, maar ook vertrouwen in mezelf.

Bij hem durfde ik echt mezelf zijn, maar toen sloeg het noodlot toe. Hij kreeg een ongeval, lag enkele weken in coma en stierf uiteindelijk. Hij laat ook een dochter achter.

En dat boek, dat gaat er ooit ook wel van komen.

7

Ken je rechten als patiënt Tekst: Ann Van de Vloet

Ken je rechten als patiënt!

Rol vertrouwenspersoon en vertegenwoordiger Sinds 2002 bestaat de wet op de patiëntenrechten. In deze wet zitten alle rechten die je hebt als patiënt ten aanzien van een zorgverlener zoals een huisarts, specialist, klinisch psycholoog, apotheker, tandarts,… Ken je rechten en zorg samen met je zorgverlener voor de beste zorgen!

In deze en de volgende Spiegels nemen we telkens een ander patiëntenrecht onder de loep.

Kan iemand mij helpen bij het uitoefenen van mijn rechten?

Bij het uitoefenen van je rechten als patiënt in de geestelijke gezondheidszorg is er in ieder geval een erg belangrijke rol weggelegd voor de vertrouwenspersoon en de vertegenwoordiger. De vertrouwenspersoon kan je steeds bijstaan en kan als tussenpersoon een belangrijke brugfunctie tussen jou en je zorgverlener vervullen. De zorgverlener kan ook oordelen dat je als patiënt met een psychische kwetsbaarheid niet in staat bent om je patiëntenrechten zelf uit te oefenen en dat je dus wilsonbekwaam bent op dat vlak.

In dat geval zal een vertegenwoordiger je belangen behartigen.

1. Recht op bijstand door een vertrouwenspersoon Je kan een vertrouwenspersoon kiezen die je bijstaat als je naar de zorgverlener gaat.

Hij kan je helpen wanneer je informatie krijgt, wanneer je je patiëntendossier gaat inkijken, wanneer je een klacht wil neerleggen… , maar kan niet in jouw plaats beslissen.

Een vertrouwenspersoon kan je in de volgende situaties bijstaan: • Als je informatie krijgt: - kan je vragen om die informatie samen met je vertrouwenspersoon te ontvangen; - kan je vragen dat de informatie aan je vertrouwenspersoon wordt meegedeeld.

8

• Als je niet geïnformeerd wil worden moet de zorgverlener je vertrouwenspersoon raadplegen vóór hij beslist om jou tegen je wil in toch te informeren. Dat kan hij bijvoorbeeld doen omdat het niet meedelen van de informatie je gezondheid ernstig zou bedreigen.

• Als de zorgverlener je informatie onthoudt omdat hij denkt dat die informatie je gezondheid kan schaden zal de zorgverlener de informatie wel meedelen aan je vertrouwenspersoon.

• Als je je patiëntendossier wil raadplegen: - mag je vertrouwenspersoon samen met jou het dossier inkijken; - mag je vertrouwenspersoon met jouw toestemming je dossier alleen raadplegen; - Als je vertrouwenspersoon een zorgverlener is mag hij ook de persoonlijke notities van de zorgverlener inkijken.

Een vertrouwenspersoon aanduiden is heel eenvoudig. Dit wordt sterk aangeraden.

Hoe duid je een vertrouwenspersoon aan?

Kies iemand die je volledig vertrouwt en die je vertrouwenspersoon wil zijn. Zo kan je een familielid of een goede vriend als vertrouwenspersoon aanduiden; Vraag aan je zorgverlener om de identiteit van deze persoon toe te voegen aan je patiëntendossier; Wanneer je beslist dat je vertrouwenspersoon ook alleen mag handelen, vul dan het document in dat je vindt in de brochure “Ken je rechten als patiënt” (zie kadertje

onderaan dit artikel) en laat het toevoegen aan je patiëntendossier.

2. Uitoefening van je rechten door een vertegenwoordiger Normaal gezien oefen je als meerderjarige patiënt volledig zelf je patiëntenrechten uit.

Als je minderjarig bent of wilsonbekwaam wordt, kan dat niet (meer).

Wat als ik mijn rechten niet zelf kan uitoefenen (bijv. ik ben dementerend, in coma, door mijn psychische kwetsbaarheid (tijdelijk) wilsonbekwaam…)? Het is de zorgverlener die beoordeelt of iemand wilsbekwaam is of niet. Je kan een vertegenwoordiger aanduiden die je patiëntenrechten uitoefent als jij dit niet (meer) kan. Je bespreekt dan ook met je vertegenwoordiger op voorhand je wensen. Het aanduiden van een vertegenwoordiger wordt sterk aangeraden!

Je vertegenwoordiger wordt verondersteld je wil te vertolken en op te treden in jouw belang. Toch moet je ook als wilsonbekwame meerderjarige patiënt zoveel mogelijk betrokken worden bij het uitoefenen van je rechten. Een zorgverlener kan enkel in overleg met alle betrokken collega’s afwijken van de beslissing van je vertegenwoordiger.

Dat kan noodzakelijk zijn om je belangen als patiënt te vrijwaren, een bedreiging van je leven af te wenden of een ernstige aantasting van je gezondheid te voorkomen.

Het watervalsysteem van de patiëntenrechtenwet Er bestaan drie soorten vertegenwoordigers voor meerderjarige wilsonbekwame patiënten: 1ste een door de patiënt benoemde vertegenwoordiger; 2de een door de rechter aangeduide vertegenwoordiger; 3de een door de wet aangewezen vertegenwoordiger.

De wetgever bepaalde een volgorde waarin iemand kan optreden als een vertegenwoordiger. We noemen deze volgorde ook wel het cascade- of watervalsysteem. Een ver-

Vertrouwenspersoon: een blinkend pareltje in een soms grauw bestaan…

Getuigenis: Veerle Sammels tegenwoordiger die zich lager in de rang bevindt, zal dus pas kunnen optreden als een hoger geordende vertegenwoordiger ontbreekt of niet wil optreden.

De vernieuwde wetgeving over het beschermingsstatuut heeft ook gevolgen voor de wet patiëntenrechten, meer bepaald voor wie de rol van vertegenwoordiger vervult (wet van 17 maart 2013 tot hervorming van de regelingen inzake onbekwaamheid en tot instelling van een nieuwe beschermingsstatus die strookt met de menselijke waardigheid, BS 14 juni 2013).

In de eerste plaats kan je zelf een vertegenwoordiger aanduiden.

Dit kan iemand van je familie, een goede vriend of een buur zijn.

Iemand die goed weet wat je wil.

Als je geen vertegenwoordiger hebt aangeduid en onder bewind geplaatst wordt door de vrederechter, dan kan de vrederechter een bewindvoerder aanduiden die kan beslissen over je patiëntenrechten.

Dit kan heel wat verwarring en onrust veroorzaken als de bewindvoerder iemand is die je niet goed kent of vertrouwt. Door zelf een vertegenwoordiger aan te duiden, kan je dit dus vermijden!

Wanneer je zelf geen vertegenwoordiger hebt aangeduid en de vrederechter geen bewindvoerder aanduidt, worden je patiëntenrechten uitgeoefend door de samenwonende echtgenoot of de wettelijk of feitelijk samenwonende partner.

Is er geen echtgenoot of partner of wil hij/zij dit niet doen? Dan worden de rechten in opeenvolgende volgorde uitgeoefend door een meerderjarig kind, een ouder en een meerderjarige broer of zus. Als deze personen je patiëntenrechten ook niet willen behartigen of als ze ontbreken, zal de betrokken zorgverlener je belangen als patiënt behartigen. Eventueel moet hij dit in overleg met zijn collega zorgverleners doen. Het is belangrijk dat je zelf tijdig een vertegenwoordiger aanduidt die je patiëntenrechten zal uitoefenen wanneer jij dit niet meer kan.

Zelf een vertegenwoordiger aanduiden is heel eenvoudig. Je kan een vertegenwoordiger aanwijzen door een eenvoudig document op te maken dat je naam en de naam van je vertegenwoordiger vermeldt (zie ook het voorbeelddocument in de brochure “Ken je rechten als patiënt” ” (zie kadertje onderaan dit artikel)). Doe het vandaag, het kan je later heel wat kopzorgen besparen. En zo heb je de zekerheid dat je belangen in alle omstandigheden zo goed mogelijk worden behartigd.

Je kan alleen een vertegenwoordiger aanduiden als je wilsbekwaam bent. Als je niet meer kan zeggen wat je wil, dan kan je ook geen vertegenwoordiger meer aanduiden. Je kan je steeds bedenken en het document herroepen, zolang je wilsbekwaam bent. De door jouw aangewezen vertegenwoordiger zal dan niet meer in jouw plaats optreden.

Als je kunt, praat tijdig over de aanstelling van een vertegenwoordiger met iemand die je over deze heel persoonlijke kwestie kunt vertrouwen. Doe dat met je familie of met je huisarts, een nabije vriend, … Kies iemand die je ten volle vertrouwt en die je vertegenwoordiger wil zijn. Als je meerdere vertegenwoordigers wil aanduiden, wordt aangeraden om een volgorde te bepalen waarin ze kunnen optreden.

Tip: Je zorgt best voor drie exemplaren van de aanstellingsdocumenten: één voor jezelf, één voor je vertrouwenspersoon/vertegenwoordiger en één om aan je dossier toe te voegen.

Je kan de brochure ‘Ken je rechten als patiënt’ gratis downloaden op de website van het Vlaams Patiëntenplatform (http://vlaamspatientenplatform.be/themas/ patientenrechten) of bij hen een papieren brochure aanvragen.

Ook in het UilenSpiegelkantoor hebben we deze brochure beperkt ter beschikking.

Vraag ernaar!

Veerle besloot vertrouwenspersoon te worden voor een goede vriendin. Hieronder lees je haar getuigenis.

Het idee om vertrouwenspersoon te worden heeft zijn wortels in de cursus Ervaringsdeskundigheid van UilenSpiegel. Hier kregen we een zeer interessante sessiedag over ‘rechten van de patiënt’, waaronder ook het aanstellen van een vertrouwenspersoon valt.

Mijn boezemviendin is een tijd geleden door een heel zwarte periode, met suïcidepoging, gegaan. Ze heeft jammer genoeg maar een zeer beperkt netwerk en kreeg nauwelijks steun van haar familie. Ze stootte op zeer veel onbegrip. Er zijn toen dingen gebeurd waarvan ik weet dat zij er nooit zelf zou voor kiezen.

En dat heeft me aan het denken gezet. Ik wilde haar kunnen bijstaan, mee haar stem laten horen, haar ondersteunen in wat zij wilde…

Op dat moment voelde ik me er zelf nog niet helemaal klaar voor, maar het spookte wel al door mijn hoofd voor de toekomst. En zo gedacht, zo gedaan… Sinds juli ben ik haar vertrouwenspersoon.

Op een zonnige namiddag op een gezellig terrasje stelde ik het haar voor en legde uit wat dat voor haar en mij kon betekenen.

Bij ons traditioneel – en tradities mag je niet doorbreken – Italiaans cappuccinootje ondertekenden we de papieren, in drievoud. Eén exemplaar voor haar, één voor mij en één voor de behandelende arts om in haar dossier te steken.

Sindsdien sta ik haar zo goed en zoveel mogelijk bij in haar belangrijke en doorslaggevende consults, of geef ik haar raad en zoek ik, samen met haar, naar oplossingen bij probleemsituaties. De cursus Ervaringsdeskundigheid en mijn vrijwilligerswerk in de GGZ hebben me kennis bijgebracht die ik nuttig kan gebruiken.

Terwijl onze band zich vroeger ‘beperkte’ tot een prachtige, intense vriendschap met diepgaande gesprekken, heel veel steun en leuke uitstapjes, heb ik nu het gevoel écht iets te kunnen betekenen voor haar: de zwarte momenten mee te dragen en er ons samen door te worstelen. Ik ben haar heel dankbaar dat ik haar moeilijk en zwaar proces van zo nabij mag en kan volgen. Dat ik er mag zijn voor haar. Dat ze me toelaat in haar zeer kwetsbare zijn. Het helpt me de dingen én haar te voelen, te vatten, te zien, te begrijpen en te verwerken. Het helpt me alles een plaats te geven… En het geeft me zelfs kracht, hoewel het soms ook zwaar, aangrijpend en zeer emotioneel kan zijn!

Maar daarom zijn we er nu net toch (allemaal) voor elkaar, niet?

9

Hier krijg ik positieve energie Getuigenis: Sophy

Naar aanleiding van ons thema “de heilzame werking van lotgenotencontact” in de vorige Spiegel, schreef Sophy volgende brief: Hoi, ik ben Sophy (31 jaar) en sinds november 2016 vrijwilliger bij vzw AN-BN. Dit is een patiënten- en familievereniging voor personen met eetstoornissen en hun omgeving. Haar slogan luidt “Samen op weg naar herstel bij eetstoornissen”. Ze werkt met vrijwilligers die allen zelf ervaring hebben met een eetstoornis of die behoren tot de dichte omgeving van iemand met een eetstoornis.

Haar drie pijlers zijn informeren, ontmoeten en delen.

Het gevoel iets met mijn eigen ervaringen te kunnen doen in deze veilige omgeving stelt me in staat meer mezelf te kunnen zijn dan in de “gewone” buitenwereld.

Hier kan ik steunen op mensen die me verstaan en die gelijklopende gevoelens en ervaringen hebben. Hier heb ik niet het gevoel ergens op afgerekend te worden, wat in de gewone maatschappij voor mij veel minder het geval is.

Aan de slag gaan bij AN-BN blijkt een top beslissing. Of ik iets aan het lotgenotencontact heb? Zeer zeker, er heerst een sfeer van zonder-veel-uitleg-begrip-hebbenvoor-elkaar door de gelijkenissen, het gevoel van herkenning en erkenning. Kwetsbaarheden krijgen een plek en vooral je sterktes tellen mee. Bij AN-BN wordt de nadruk gelegd op je kwaliteiten. Je kan op je eigen manier je steentje bijdragen en dit steeds in een sfeer van veiligheid en wederzijds respect.

Steun is er bijvoorbeeld bij mijn gevoel dat ik zelf niet zo’n held ben in het alleen iets doen. Bij AN-BN is er altijd wel iemand die mij helpt, of het nu voor praktische of voor emotionele zaken is. Zo word ik opgehaald aan het station, omdat ik zelf niet zo mobiel ben. Doe ik iets als voor een groep spreken, dan gebeurt dit steeds in samenwerking met een andere vrijwilliger. Heb ik een ik-kan-niets- of ik-ben-niets-waard-gevoel, dan word ik hier ook weer doorgetrokken met hulp van de groep.

Ik vind het zelf nog moeilijk om mijn “sterktes” te benoemen. Ik merk echter dat er mensen zijn bij AN-BN die dat wel doen en dit geeft me positieve energie. Zaken horen als: “Wij zijn blij dat je bij AN-BN vrijwilliger bent” en “Je bent echt een meerwaarde” is heel groots. Het is nog wat moeilijk om deze complimenten binnen te nemen, maar de niet aflatende steun en enthousiaste houding van de “collega’s” zorgen ervoor dat ik dit misschien wel mag gaan geloven. Zo kan ik persoonlijk groeien en ik heb al heel wat grenzen verlegd in een korte periode. Ik ben vrij onzeker en merk dat ook daarmee fijn omgegaan wordt; men is steeds bereid me feedback te geven waar ik iets mee kan. Zo verleg ik mijn grenzen op een goede en gezonde manier. Ook mijn therapeute en mijn vrienden merken hoe ik mezelf beetje bij beetje durf te ontplooien via AN-BN en dit vertaalt zich ook naar andere vlakken in mijn leven. De mensen rondom mij merken dat dit me deugd doet en zeggen dat ik opnieuw straal.

AN-BN is een plek waar ik mag “zijn” met mijn zwaktes en onzekerheden.

10

Ik heb al heel wat grenzen verlegd in een korte periode.

Ook onze voorzitter Els Verheyen staat steeds paraat met woord en daad om me/ons op te vangen bv. wanneer ik weer heel onzeker ben of wanneer ik iets voor de eerste keer probeer. Ze doet me in mezelf geloven. Maar uiteraard is het niet enkel Els, ook de andere vrijwilligers zijn allemaal toppers, stuk voor stuk. Het is zo fijn te merken dat we echt één team zijn, met hetzelfde doel en met warmte en respect voor elkaar.

Ik vind hier een plek waarbij ik mezelf mag zijn en positief word bekrachtigd. Telkens ik iets voor AN-BN doe voel ik een energieboost. Ik ben dan ook zeer dankbaar dat ik een deeltje mag zijn van deze fantastische groep.

Of lotgenoten reeds vrienden geworden zijn? Daar kan ik heel kort over zijn: ja en dat is zo fijn! De vriendschap gaat verder dan de gemeenschappelijke missie bij AN-BN. Ik voel me vereerd deze mensen in mijn leven te mogen hebben. We zijn er voor elkaar, ook wanneer het even minder gaat. Sterker nog; er heerst een positief klimaat van uitkijken voor elkaar en elkaar eraan herinneren dat zelfzorg heel belangrijk is. Het is een plek waar ik me een “deel van ...” kan voelen en dat is zeer bijzonder.

AN-BN voelt als een soort thuiskomen, een plek waar ik mag “zijn” met mijn zwaktes en onzekerheden.

Dat is echt een verademing. Het niet oordelen of veroordelen zorgt ervoor dat ik mijn masker daar achterwege durf te laten. AN-BN fungeert als een soort spiegel die me voorgehouden wordt waarin ik mezelf opnieuw mag ontdekken en waar men me aanmoedigt het potentieel dat ze in mij zien zelf te leren zien en voelen.

Er zijn al heel wat mede lotgenoten/vrijwilligers die een plekje veroverd hebben in mijn hart. Bij deze dus een hele grote DANKUWEL! Ja, aan jullie, jullie weten wel wie ik bedoel ;-)

Start lotgenotengroep ‘Hulpverleners met cliëntervaring’ te Leuven Tekst: Luk Bevernage, U.P.C. Sint-Kamillus

Het is een merkwaardige vaststelling dat hulpverleners met een psychische kwetsbaarheid hun ervaringskennis niet (mogen/kunnen) gebruiken en niet (standaard) uitgenodigd worden door collega’s om deze te delen.

Meer nog, er leeft in instellingen een cultuur waarin weinig ‘vrije ruimte’ is, noch ‘vrijplaatsen’ zijn, om hierover in dialoog te gaan. Er bestaat dus stigma binnen de hulpverlening (ook) ten aanzien van eigen collega’s met een dubbeldiagnose ‘Hulpverlener – Cliënt’.

Ik wil deze collega’s verzamelen in een UilenSpiegellotgenotengroep met als doel een weg te zoeken waarbij: • onze ervaringskennis kan ingebracht worden ter ondersteuning van de herstelprocessen van cliënten tijdens hun behandeling, • onze cliëntervaring kan gebruikt worden om voorzieningen te helpen in hun transformatie naar herstelgerichte organisaties, • de beeldvorming over mensen met een psychische kwetsbaarheid, over de zorg voor deze mensen, over de organisaties waar dit aangeboden wordt, positief wordt beïnvloed.

Een eerste bijeenkomst van de lotgenotengroep voorzien we in het voorjaar 2018 te Leuven. Hulpverleners met cliëntervaring die willen participeren kunnen zich alvast melden bij Thomas Roose, coördinator basiswerking UilenSpiegel (thomas@uilenspiegel.net) en/ of bij Luk Bevernage, initiatiefnemer (lukbevernage@ hotmail.com).

Op weg naar ‘presentie’ binnen de muren van een geestelijke gezondheidsvoorziening!

Liefs, Sophy #SamenSterk

11

De HerstelAcademie in Vlaanderen en Brussel: evolutie, tendenzen en toekomstdromen

Tekst: Liesbet Van Dessel – Illustratie: Luka Vandeghinste

In een Spiegel van 2014 verscheen al een artikel over de herstelacademie van CGG Ahasverus, de eerste herstelacademie in Vlaanderen. Drie jaar later is het tijd om de evolutie en nieuwe tendensen onder de loep te nemen, maar eerst even een korte opfrissing van het vorige artikel: In Arizona (USA) en Nottingham (Verenigd Koninkrijk) vond CGG Ahasverus (regio Halle-Vilvoorde) inspiratie voor het ontwikkelen van modules rond herstel. De herstelacademie in Vlaams-Brabant kwam zo in 2010 tot stand. We spreken over een “academie” en over “studenten”, dit impliceert de actieve positie die de deelnemers krijgen. Er wordt in de herstelacademie met thematische modules gewerkt die je zelf mag uitkiezen op basis van jouw interesse op dat moment in je herstelproces. De regie ligt in handen van de studenten.

We leggen ons oor opnieuw te luister bij Geert Van Isterdael, een lotgenoot die al meewerkt van bij de opstart van de herstelacademie Halle-Vilvoorde in 2010.

Van bijstand door hulpverlener naar coproductie

Geert: “De cursussen werden oorspronkelijk door een ervaringsdeskundige gegeven met bijstand van een hulpverlener. Die hulpverlener was in eerste instantie daar om opvang te voorzien als mensen het moeilijker kregen tijdens de lessen. Er worden immers veel persoonlijke verhalen verteld en die kunnen confronterend zijn. Ondertussen werken ervaringsdeskundige en hulpverlener in coproductie, en doen ze aan codelivery en colearning. Dit wil zeggen dat ze de cursussen samen maken, samen brengen en samen evalueren en verbeteringen aanbrengen.”

WAAW-code

Geert: “De lessen maken een heel interactief leerproces uit, waarbij deelnemers aan het woord komen en expertise mogen binnenbrengen. Heel belangrijk zijn de afspraken die worden gemaakt en de WAAW-code die gerespecteerd moet 12

worden. Die code bepaalt dat wat binnen die groep gezegd wordt, ook binnen die groep moet blijven.”

De WAAW-code staat voor: “We luisteren naar elkaar, we praten niet door elkaar.

Alle mensen zijn gelijkwaardig, wij roddelen niet over anderen. Alles wat in vertrouwen verteld wordt, blijft binnen de groep. We steunen mekaar door dik en dun, niets kan dat veranderen.”

Geert: “Die code is natuurlijk geen juridische code, maar hierdoor voelen mensen zich veilig en brengen zij aan wat er in hun persoonlijk leven is verkeerd gegaan. Dat is geen verplichting, maar wel een vaak voorkomend fenomeen. Een valkuil hierbij is dat lessen een aaneenschakeling van miserie-verhalen worden en dat is zeker niet de bedoeling. Deelnemers moeten ook brengen wat hen geholpen heeft, wat hun leven weer op rails heeft gezet en kracht heeft gegeven.”

Samenwerking verschillende organisaties

Geert: “De herstelacademie gaat uit van een ontschotting tussen verschillende instellingen. Niet enkel een CGG of één andere organisatie moet zo’n herstelacademie uitbouwen. De herstelacademie zou dat niveau moeten overstijgen en verschillende organisaties met elkaar moeten laten samenwerken. Ervaringsdeskundigen hebben, behalve hun rol om een brug te vormen tussen cliënten en hulpverlener, een belangrijke rol om organisaties met elkaar te laten samenwerken. Zij moeten aan de bel trekken als iedereen opkomt voor eigen belangen in plaats van het belang van de cliënt. Het is belangrijk dat de reflex van instellingen om enkel op hun eigen werking en cliënten terug te vallen, wordt doorbroken. De herstelacademie zou ook

gebruikt kunnen worden om wachttijden te overbruggen: terwijl men op de wachtlijst van bijvoorbeeld een mobiel team of psychologische behandeling bij CGG staat, kan men al meteen aan de slag met het eigen verhaal. Op die manier, bijvoorbeeld, kunnen herstelacademie en hulpverlening aanvullend zijn.”

Groepsdynamiek

Geert: “Heel belangrijk is de groepsdynamiek die ontstaat. Mensen voelen zich niet meer alleen met hun eigen probleem, ze reiken elkaar de hand en helpen elkaar.”

Gezamenlijk doel

Geert: “De herstelacademie doorbreekt de barrière tussen het zij-en-wijdenken.

Dat is heel belangrijk, want doordat je als lesgevers een gemeenschappelijk doel hebt, nl. de cursus opbouwen, leer je als ervaringsdeskundige de hulpverlener op een heel andere manier kennen en laat je je ook op een heel andere manier kennen aan de hulpverlener. Je wil samen iets tot een goed einde brengen. Deze samenwerking verloopt heel anders dan bij gewone hulpverlening door de gelijkwaardigheid.”

Moeilijkheden

Geert: “Het grote probleem is enerzijds om voldoende ervaringsdeskundigen te vinden die invulling willen geven aan de cursussen en anderzijds voldoende deelnemers te vinden.”

Geert: “Er zijn drie niveaus bij de organisatie van de herstelacademies, dit is moeilijk. De Vlaamse werkgroep “HerstelAcademie” van de Vlaamse Vereniging voor Geestelijke Gezondheid en Mentalis, overkoepelt de herstelacademies. Deze probeert alle initiatieven in Vlaanderen samen te brengen op regelmatige basis. Herstelacademies leren mekaars aanbod kennen en kunnen zelfs cursussen uitwisselen. Per provincie moeten de subsidies worden aangevraagd.

Provincies worden dan weer onderverdeeld in zorgregio ‘s. Per zorgregio zou idealiter een herstelacademie uitgebouwd moeten worden, maar per provincie moeten de gelden aangevraagd worden.”

Droom je mee van een toekomst binnen de herstelacademies?

Tekst: Katrien Jacobs (ervaringdeskundige cotrainer op vrijwillige basis) Zoals jullie al weten heeft de eerste herstelacademie, in Halle-Vilvoorde, zich verspreid over meerdere cursusplaatsen in ons Vlaamse landschap en Brussel.

Natuurlijk durven wij hierbij nog verder dromen. En waar dromen wij dan van?

Onze eerste droom is in vervulling aan het gaan, maar er is zeker nog groeipotentieel.

Het zou daarbij mooi zijn, als al deze verschillende academies zouden kunnen samenwerken, zodat we een groter, gedragen geheel worden, en niet elk op onszelf zouden staan. Denk daarbij aan het vormen van een pool van lesgevers. Deze zouden actief over alle academies heen ingezet kunnen worden, bijvoorbeeld wanneer er een lesgever uitvalt.

Daarnaast komen vaak gelijkaardige cursussen terug op verschillende plaatsen. Als er

daarvoor één basisgids zou zijn die iedereen kan uitlenen vanuit een online centrale bib bijvoorbeeld , zou er meer eenheid komen in ons uitgebreide lessenpakket. Laten we daarbij niet uit het oog verliezen dat diversiteit nu ook net een troef kan zijn, toch is deze samenwerking een eerste gedroomd toekomstperspectief.

Een tweede grote droom is dat de herstelacademie een stap kan zijn vooraleer men professionele hulp inschakelt. De herstelacademie kan dus een hulp zijn om mensen in hun hersteltraject zonder enige vorm van therapeutische hulpverlening toch al een weg te laten banen. Zo zouden wachtlijsten bij CGG’s en CAW’s kunnen ingekort worden. Mensen kunnen via ons diverse aanbod ook ondersteuning vinden. Dit effect is hier en daar al voelbaar, maar als we dit op termijn kunnen versterken, is het

nut en de kracht van wat wij doen meteen aangetoond. En daar geloof ik heel hard in.

Tot slot impliceert dit dat we, door dit aan te tonen, meer financiële middelen kunnen genereren (of anders gezegd: doen vrijmaken) zodat ook ervaringsdeskundige medewerkers grotendeels betaald kunnen worden.

Zou dat niet de kers op de taart zijn? Ik wil er alvast mee voor ijveren. En als jij graag mee droomt of graag je steentje bijdraagt binnen de herstelacademie: wij zijn voortdurend op zoek naar nieuwe input en ideeën.

Wil je deelnemen of een cursus helpen uitwerken of onderwijzen? Wees welkom en neem gerust een kijkje op www.herstelacademie.be.

Er is op dit moment al een aanbod in Mechelen, Antwerpen, Kempen, HalleVilvoorde, Oost-Brabant, Gent en Brussel.

13

Marc Hellinckx, coördinator van TeGek!? en Selah Sue

Open Geest XL

Aftrap Te Gek?!

Campagne 4 voor 12

(Stadsschouwburg Mechelen, 30 september 2017) Tekst: Els Lambrecht

Tekst en foto: Els Lambrecht – Illustraties: TeGek!?

Op 28 augustus 2017 was er de officiële aftrap van de nieuwe campagne van Te Gek?!, "4 voor 12". Die aftrap kan men nogal letterlijk nemen: hij gebeurde namelijk tijdens de Belcanto Classic in het West-Vlaamse Westouter. De Belcanto Classic vond dit jaar al voor de 23ste keer plaats en begon als een weddenschap tussen boegbeeld Guido Belcanto en een paar streekgenoten.

Ondertussen is deze koers om te beminnen, niet om te winnen, uitgegroeid tot een heus evenement met randanimatie en een fuif tot in de vroege uurtjes. De campagne werd gelanceerd in aanwezigheid van meter Selah Sue, Rick de Leeuw en Vlaams minister voor Welzijn, Volksgezondheid en Gezin Jo Vandeurzen.

De campagne 4 voor 12 staat voor het reageren op vier herkenningssignalen: verandering in emoties, verandering in gedrag, zich terugtrekken en het effectief uiten van problemen. Selah Sue zelf gaf meer duiding bij de vier signalen: op een laagdrempelige manier aandacht vragen voor psychische kwetsbaarheid. Nadat het startschot gegeven was en de grote massa renners vertrokken was, kwam de Rodaniawagen langs de start. Het uurwerk van de wagen stond voor de gelegenheid op 4 voor 12. Ook de Te Gek?!-ploeg reed met de koers mee. Je herkende ze aan hun rode wieleroutfit. Selah Sue reed een rondje mee in jumpsuit. Rick de Leeuw met aan zijn zijde Patrick, een buddy bij Het Ventiel (organisatie die zich inzet voor jongdementie), reed dan weer op een go-cart. Ook Jan Hautekiet, Kristien Hemmerechts, Paul d’Hoore en Wannes Cappelle reden mee.

Later, toen de koers gedaan was en het feest reeds op dreef was, rinkelden -op vraag- veel alarmen af om 4 voor 12.

14

De campagne werd ontwikkeld door Te Gek!?, het Vlaams Expertisecentrum Suïcidepreventie en de Vlaamse Vereniging voor Geestelijke Gezondheid, met de steun van de Vlaamse Overheid.

"Weet je waarom ik mij niet langer schaamde? Omdat ik erachter kwam dat iederéén gek is. Iedereen is gek. Gek worden als mens is een onmogelijkheid: iedereen ìs het al. Een dier dat in het nauw gedreven wordt, dát kan gek worden, gek van angst of zo. Maar mensen niet."

Dit las ik in het boekje van het Cultuurcentrum als aankondiging voor de nieuwe Te Gek!?-tournee. Ik werd erdoor aangesproken en ging kijken. Wat volgde was een wervelende muziekavond, afgewisseld met poëzie. Het boek van Annelies Brosens (Laïs) gaat als een rode draad door de gehele voorstelling. Het gaat over haar depressie en de teksten geven veel herkenning voor lotgenoten. Voor niet-lotgenoten geeft het een goede inkijk in de depressieve geest. Ze leest voor uit haar boek en wisselt af met zelfgeschreven nummers en covers die ze ingetogen en tegelijkertijd met heel veel gevoel brengt.

Annelies Brosens wordt begeleid door Guy Swinnen, die zich redelijk op de achtergrond houdt, maar onder andere een prachtige cover brengt van Hurt (Nine Inch Nails) en Personal Jesus (Depeche Mode). Beide zijn ook met veel gevoel gecoverd door Johnny Cash, maar Guy Swinnen moet zeker niet onderdoen voor deze ‘Man in black’. Ook Rick de Leeuw zingt maar enkele liedjes en interviewt Annelies Brosens halverwege de voorstelling. Jan Hautekiet speelt accordeon en synthesizer, Bart Van Lierde speelt bas en Ron Reuman is een geweldige drummer.

“Muziektheater met een missie” wordt het genoemd, maar het is bovenal ook een avond genieten van een prachtige voorstelling.

Na de voorstelling was het boek te koop en kon je zelfs een gehandtekend exemplaar bemachtigen.

14

Van links naar rechts: Stefan, Jolanda, Karen en Siegfried

Nieuwe afdeling van UilenSpiegel in Brussel Tekst en foto: Nadia Mahjoub Onze basiswerking groeit gestaag.

Steeds meer leden willen zich inzetten als vrijwilliger om praatgroepen en andere activiteiten te organiseren in hun regio. Sinds kort hebben we er een afdeling in Brussel bij, getrokken door vier enthousiaste lotgenoten: Jolanda, Siegfried, Karen en Stefan. Ze organiseerden een eerste activiteit op 26 september in Elsene, in de lokalen van dagactiviteitencentrum Den Teirling.

We hadden eind september een gesprek met hen en met Thomas, onze vaste medewerker, die groepen begeleidt en onze vrijwilligers coacht.

Thomas, je werkt nu al ongeveer twee jaar bij UilenSpiegel en hielp al meerdere groepen met hun opstart. Hoe is dat in Brussel gegaan?

Thomas: We hadden nog geen basiswerking in Brussel. Wat ik op zich wat vreemd vond, gezien ons secretariaat in Brussel gevestigd is. Ik legde een tijd geleden contact met Marijke Bosserez, toenmalig coördinatrice van Den Teirling in Elsene, en kreeg de gelegenheid om aan de bezoekers van het centrum te vragen of ze geïnteresseerd waren om een praatgroep voor lotgenoten op te starten. Jolanda toonde interesse en zo ging de bal aan het rollen. Ze trok de andere collega-vrijwilligers aan. Ik heb de opstart begeleid en de eerste activiteit mee georganiseerd. Ik merk dat de groep zeer snel autonoom aan het worden is.

Siegfried is al een hele tijd lid van UIlenSpiegel. We vroegen hem hoe hij ertoe

kwam zich in te zetten voor de afdeling in Brussel. “Ik nam in het verleden zelf deel aan verschillende activiteiten van UilenSpiegel, zoals de psychose-praatgroep in Leuven en de activiteiten georganiseerd door de afdeling van Halle-Vilvoorde. Ik kreeg van Jolanda de vraag of ik mee wou helpen bij de Brusselwerking. Het leek me fijn om zelf ook iets voor anderen te doen.

We volgden ter voorbereiding de vorming ‘Gespreksgroepen begeleiden’ bij Trefpunt Zelfhulp. Je draagt een zekere verantwoordelijkheid maar je blijft lotgenoot. Dat is boeiend.”

Ook Karen werd aangesproken en gemotiveerd door Jolanda om mee op de kar te springen: “Ik zie het als een uitdaging.

Ik heb zoiets nog nooit eerder gedaan. Ik vond het best wel een beetje eng. De vorming bij Trefpunt gaf heel wat handvatten voor hoe je best omgaat met een bepaalde groepsdynamiek bv, of met storende of eventueel emotionele reacties. We maken reclame voor onze activiteiten in de CGG’s (Centra voor Geestelijke Gezondheidszorg) in Brussel. Jolanda doet dit ook in Den Teirling waar ze regelmatig bezoekster is.”

Stefan woont in Schaarbeek en is ook regelmatig aanwezig in Den Teirling. “Ik vind van mezelf niet dat ik zo goed kan praten maar ik help graag mee. Ik nam deel aan de voorbereidende vergaderingen en zorgde voor de versnaperingen tijdens de eerste activiteit. Onze groep bestaat stuk voor stuk uit aardige mensen en er wordt op tijd gelachen. Iedereen durft vrij te

praten en er is een goede sfeer. De taken zijn een beetje verdeeld: zo zorgt Karen voor de behandeling van de mails en de inschrijvingen en is Siegfried haar back-up op dat vlak.”

Jolanda is de trekster van de groep.

“We hebben ter voorbereiding geregeld vergaderd, ook samen met Thomas. Ook zijn we al een iets gaan drinken. Ik ben zeer blij dat we de cursus van Trefpunt Zelfhulp konden volgen. Dat geeft toch een zekere houvast. We komen ook naar de intervisiebijeenkomsten van UilenSpiegel rond regiowerking. Ik heb mensen zoveel mogelijk persoonlijk aangesproken over onze opstart, ook in de CGG’s. We plannen om de twee maanden een activiteit. Het is zeer aangenaam dat we met vier zijn om deze afdeling in Brussel te dragen.”

De eerste activiteit vond plaats op 26 september, een workshop rond Herstel en Communicatie. De opkomst was goed en na afloop bleken de vier vrijwilligers zeer voldaan. Hun reacties spreken boekdelen: “Ik ben gelukkig” (Jolanda), “Er is vrij open gepraat, het is goed verlopen en de deelnemers zijn tevreden” (Siegfried), “Het is natuurlijk wat aftasten in het begin maar de meeste mensen lijken zich best goed te voelen in de groep” (Karen), “Iedereen kon zijn zegje doen in een veilige sfeer” (Stefan).

Ze hebben alle vier extra moed gevat en hebben veel ‘goesting’ om verder te gaan op de ingeslagen weg.

15

Zelfverwonding: lichamelijke pijn gebruiken om emotionele pijn te verlichten Tekst: Wim Stevens – Logo: Verwonderd

Mensen die zichzelf verwonden roepen bij anderen een zeer ongemakkelijke mengeling van angst, schuld, kwaadheid en frustratie op. In gezinnen met kinderen die zichzelf verwonden is er meestal eerst angst, wat vaak omslaat in woede. Geen enkele ouder legt er zich gewoon bij neer dat zijn/haar kind dit symptoom vertoont. Ze zien het echter wel eens als narcistisch gedrag en het saboteren van hun goede ouderschap. Meestal is zelfverwonding een uiting van een onderliggende oorzaak en kan je er pas mee stoppen als je daarmee in het reine gekomen bent.

Zelfverwonding verwijst naar opzettelijke en directe verwonding van iemands eigen huid/lichaam, zonder de intentie zichzelf van het leven te benemen. Piercings en tattoos worden niet beschouwd als zelfverwonding.

Wie overgaat tot zelfverwonding en ontdekt dat het verlichting biedt, zal geneigd zijn het in de toekomst opnieuw toe te passen. Daarnaast treedt gewenning aan meerdere vormen van pijn op. Het wordt door de geestelijke gezondheidszorg aanzien als ernstig verstoord gedrag, soms een bijverschijnsel van een borderline persoonlijkheidsstoornis.

Mensen die aan zelfverwonding doen, vinden geen andere taal waarmee zij hun negatieve gevoelens en/of gedachten tegenover een persoon, bij een situatie,… duidelijk kunnen maken en zij keren zich tegen zichzelf door zich te beschadigen.

Hoe omgaan met zelfverwondend gedrag?

Media berichten over mensen die zichzelf verwonden alsof het om freaks gaat. Vrienden kunnen zich angstig terugtrekken of naar het andere uiterste doorslaan en woedend iemand van gedachten proberen te veranderen. Indien ze daar niet in slagen, keren ze zich vaak af. In beide gevallen blijft iemand die zichzelf verwondt met lege handen achter. Dramatiek helpt niet; juiste informatie over het symptoom wel. Dat is een stap op de aangewezen weg om de reactie van de patiënt (zelfverwonding) te stabiliseren.

Er is gelukkig alsmaar meer positieve berichtgeving die een bijdrage levert bij het minder geheimzinnig maken van dit symptoom. We moeten begrijpen dat men naar ongezond gedrag grijpt om psychische pijn te verlichten. En… iemands aandoening is niet zijn identiteit; hij is veel meer dan dat.

Kenmerken van zelfverwonding: • herhaaldelijk in eigen huid snijden, brandwonden aanbrengen of jezelf slaan of ergens tegenaan gooien • vooraf overheerst een gevoel van spanning • ontspanning en goed gevoel na zelfverwonding • de verwondingen en littekens zorgen voor sociaal stigma: men beschouwt je als minderwaardig

Mogelijke oorzaken: • men wordt overspoeld door een gevoel van mentale desintegratie, een onvermogen om na te denken • men voelt een woede die niet kan geuit worden • men wordt overweldigd door negatieve gevoelens, waar men zich geen raad mee weet. Kapot maken of omver gooien van dingen biedt geen soelaas.

• als zelfbestraffing

Verwonderd: sensibilisering, preventie en lotgenotencontact De vereniging Verwonderd werkt aan een realistische beeldvorming over zelfverwonding om de vele nog bestaande taboes te doorbreken. Eveneens wordt aandacht besteed aan preventie.

Verwonderd biedt vormingen, workshops en informatie aan voor hulpverleners, leerkrachten, en opvoeders. Verwonderd wil ook lotgenotencontact mogelijk maken, onder meer via een buddy e-mailsysteem en lotgenotengroepen. Ook kunnen naastbetrokkenen met Verwonderd in contact treden om hun bezorgdheden te delen en informatie en tips te krijgen.

Verwonderd bestaat uit een multidisciplinair team van onder meer een opvoedster, een psychologisch consulente, een criminologe, ervaringsdeskundigen en naastbetrokkenen.

contact: info@verwonderd.be website: www.verwonderd.be Facebook: www.facebook.com/verwonderd Ook interessant: www.zelfverwonding.be Boek “Zelfbeschadiging” (Steven Levenkron) 16

Thomas Pips*,

een ervaringswerker aan het woord.

Thomas vangt een bemoedigend gesprek op tussen Christa die is opgenomen en een goede vriendin die haar komt bezoeken en wil ondersteunen.

* Thomas Pips is een pseudoniem. De man achter het pseudoniem is een echte ervaringswerker en zijn verhaal is gebaseerd op echte ervaringen in de ggz.

…hip hip hip hoera!

Moet dat nu? Hier ben ik nu eens helemaal niet voor in de stemming, snap je?

Kom op, Christa. Als iemand weet hoe ze een feestje moet bouwen, dan ben jij het wel.

Als er iets te vieren valt misschien, maar dat is nu zeker niet het geval.

Je bent jarig, Christa. Dat gaan we toch vieren?

Wat gaan we vieren dan? Een hoopje ellende van 34 jaar oud? Relatie op de klippen, job kwijt en nog maar eens een stap verder verwijderd van toekomstig moederschap?

Je gaat je dromen toch niet opgeven? Een sterke vrouw als jij. Je mag het nu even moeilijk hebben, maar de toekomst lacht je toe. Niks is onmogelijk.

Ik zag het leven altijd als een aaneenschakeling van mogelijkheden, maar op dit moment ervaar ik het eerder als één grote, misplaatste, cynische grap.

Het is toch maar hoe je het bekijkt en wat je verkiest om ermee te doen? Kom op, dat heb ik toch van jou geleerd, niet?

Zie jij ook maar iets positiefs aan de shit die ik nu doormaak?

Op dit moment niet direct, maar je mag niet opgeven. Achteraf gaan we hier zeker iets positiefs uit halen. Het leven is een aaneenschakeling van mogelijkheden zoals je zelf zegt.

Tja. Nooit stelde ik mezelf in vraag. Nooit trok ik mezelf in twijfel. Was ik misschien blind of zo? Zie mij hier nu zitten, in de psychiatrie.

Het is nooit te laat om jezelf in vraag te stellen. Misschien is dat wel wat je van hier zal meenemen. Het inzicht dat je altijd al gelijk had, maar dat dat op dit moment wat moeilijker te vatten is.

Wie weet…

Kop op, meid. Een stukje taart? Dit laten we toch niet liggen, zeker?

Straks misschien. Nu zou ik liever verdwijnen, zo ver mogelijk hiervandaan.

Dan maken we toch gewoon een wandeling? Een frisse neus halen, dat zal deugd doen. Je verjaardag kan je elke dag nog vieren.

Waar wandelen we naartoe?

Maakt dat wat uit? Waar we ook terechtkomen, mogelijkheden zijn overal. Zolang we hier maar even weg zijn, toch?

Inderdaad. Bedankt, meid.

17

Leven met een obsessievecompulsieve stoornis

Tekst: Els Lambrecht – Foto: Renske Vercammen

Obsessieve-compulsieve stoornis (OCS) is een angststoornis waarbij men dwanghandelingen en/of dwanggedachten ervaart.

Heel het leven kan dan in het teken staan van deze gedachten en handelingen; het is zeer moeilijk om zich ervan los te maken.

Men weet dat het onnodig is, maar toch moeten de handelingen uitgevoerd worden; ze zorgen immers voor een tijdelijke angstreductie. Ik sprak met Paul Van Namen (51) over zijn leven met OCS. Wanneer heb je voor het eerst opgemerkt dat er “iets” was?

Ik herinner me dat ik als kind mijn slaapkamer steeds netjes opruimde na het spelen. Mijn speelgoedwagentjes stonden meestal mooi op een rij uitgestald in hun respectievelijke kasten en elk speelgoedje werd in zijn oorspronkelijke verpakking geplaatst. Er was toen reeds een zekere zin voor orde en symmetrie aanwezig. Toen ik ongeveer 20 jaar oud was, werkte ik als portier in een bloemmaalderij. Twee van mijn taken waren het 18

afsluiten van het administratief gebouw en het activeren van het alarmsysteem. Dat vond ik belangrijke verantwoordelijkheden.

Bijgevolg keek ik nauwgezet ruimte na ruimte na, om mij ervan te vergewissen dat alle ramen degelijk afgesloten waren én er ook geen personen meer aanwezig waren, die ongewild het alarmsysteem hadden kunnen triggeren.

Welke dwanggedachten en/of -handelingen heb je?

Op controledwanggebied heb ik moeite

met het afsluiten van (water)kranen in keuken of en badkamer. Als ik de lavabokraan in de badkamer sluit, na het wassen van mijn handen, besef ik in mijn achterhoofd wel dat deze gesloten is. Maar naarmate de gedachte groeit dat de kraan misschien niet goed gesloten zou zijn, en er bijgevolg (duur) water zou lekken of een eventueel lek waterschade bij de buren zou veroorzaken, neemt de drang toe om een (zogenaamd) angstbeperkend ritueel uit te voeren. Om niet ontelbare malen de kraan open en dicht te “moeten” doen, bouw ik een soort mentale structuur op,

Sarina begeleidt de lotgenotengroep “Angst en dwang” Tekst: Nadia Mahjoub

waarbij ik vooropstel in eerste instantie de kraan maar drie maal te moeten sluiten, dan nog twee maal, en uiteindelijk nog één laatste maal. Tenslotte voer ik volgens plan die gedachte uit en voel ik mij heel even minder angstig.

Op gebied van poetsdwang heb ik het vaak knap lastig met het structureren en uitvoeren van huishoudelijke taken zoals bijvoorbeeld het poetsen van een kast. In eerste instantie zal ik het meeste stof uit het kastje verwijderen door dit te stofzuigen. Nadien poets ik met een droog en een nat doekje de kast in kwestie.

Uiteindelijk is de kans groot dat ik ze tevens ontsmet met ontsmettingsalcohol of azijn waarbij ik gebruik maak van doekjes, wattenstaafjes en tandenstokers.

Dit doe ik omwille van de achterliggende gedachte dat alles wat ik in mijn huis binnenbreng, gepoetst moet worden zodat andere (propere) voorwerpen niet worden “besmet’.

Heeft je OCS een oorzaak?

Ontstond ze geleidelijk?

Was er een aanleiding?

Ik herinner mij geen aanleiding. Sommige onderzoekers zeiden dat deze aandoening deels genetisch bepaald zou zijn. In mijn geval heeft mijn aandoening na verloop van tijd werkelijk mijn hele leven besmet als een virus.

Naarmate mijn cognitieve gedragstherapie vorderde, lukte het me om doorheen de jaren verschillende rituelen te overwinnen of te beperken in de tijd. Als zich echter periodes van zware stress of depressies manifesteren gebeurt het vaak dat er een tijdelijke terugval is.

Wat helpt je?

Zelf heb ik het meeste hulp gehad aan een

combinatie van medicatie en cognitieve gedragstherapie.

Hebben je dwanghandelingen een nut en zijn er voordelen aan?

Mijn dwanghandelingen hebben volgens mij weinig of geen enkel nut, omdat ik mij concentreer op onbelangrijke details en de essentiële zaken uit het oog verlies. Er worden meestal vele uren per dag besteed aan het uitvoeren van rituelen. Behalve het tijdelijk beperken van stress zie ik geen voordeel. Een OCS beperkt het dagelijks functioneren op invaliderende wijze.

Passen anderen zich aan?

Meestal niet, omdat de meeste mensen niet weten wat deze aandoening inhoudt.

Voor de patiënt is het ook beter dat een andere persoon niet “meegaat” in de stoornis of zich “aanpast” aan het gedrag van de patiënt.

Welke invloed heeft ze op je leven?

OCS is als een virus, als je het niet bestrijdt, palmt het zowel je privé- als professionele leven in. Na verloop van tijd wordt het lastig om je beroep uit te oefenen, begin je je hobby’s te laten vallen en heeft de aandoening ook impact op familiaal, relationeel en vriendschappelijk vlak.

Welke gevoelens heb je errond?

Is er bijvoorbeeld schaamte?

Je beseft rationeel dat je in de knoei zit, dat je gedrag niet meer als normaal kan worden bestempeld en dat je leven eronder begint te lijden. Toch is de emotie, de angst die de motor is van de aandoening, zo sterk dat je het niet kan laten om rituelen uit te voeren. De meeste mensen met OCS camoufleren dan ook hun gedrag uit pure schaamte en angst voor afwijzing.

Sarina lijdt al van jongs af aan aan angst en dwang. Ze heeft een paar jaar gewerkt als verpleegkundige op verschillende diensten maar hield het meestal niet lang vol: ze kreeg al snel paniekaanvallen en overheersende dwanggedachten. Zo vreesde ze bijvoorbeeld dat ze de patiënten verkeerde medicatie zou toedienen. In 2010 is ze volledig gecrasht.

Ze begeleidt sinds ruim een jaar de lotgenotengroep ‘Angst en dwang’, die maandelijks bijeenkomt in Leuven. Sarina: “Ik wou iets doen voor mensen die dezelfde problemen ondervinden als ik.” Het begeleiden van de praatgroep geeft haar veel voldoening: “Het doet me goed, ik krijg erkenning als lotgenoot en kan mezelf zijn. Daarenboven kan ik opnieuw mensen helpen en begeleiden, hetgeen mijn roeping was als verpleegkundige.”

Sarina vindt het jammer dat er zo weinig rond de aandoening gekend is. “Het is een zeer invaliderende kwetsbaarheid. Ik lijk redelijk goed te functioneren, maar ik moet werkelijk vechten om mijn leven op de rails te krijgen. Mensen reageren vaak met opmerkingen als ‘oh, maar iedereen heeft wel eens last van angst en dwang’. Ze hebben geen idee hoe lastig het werkelijk is. Ik heb het soms moeilijk met het onbegrip en de onwetendheid van de buitenwereld. Mochten mensen met angst en dwang meer zichzelf kunnen zijn en minder een rol hoeven te spelen, dan zouden hun klachten verminderen. De aandoening trachten te verbergen en te verzwijgen versterkt de klachten juist.”

19

Daar zit muziek in:

Tekst: Els Lambrecht Foto: Wikipedia

Op de pechstrook van het leven Guido Belcanto

Dit liedje kwam bijna tegelijk uit met het moment dat mijn ex ervandoor ging.

Toeval? Ik weet het niet. Feit is dat het me meteen aansprak toen ik het hoorde.

‘Op de pechstrook van het leven, ja daar vertoef ik momenteel’. Toen ik dit de eerste keer hoorde, vond ik dat nogal waar: mijn ex was er net vandoor.

Omdat ik me niet al te denderend voelde, wilde mijn psychiater al meteen een antidepressivum voorschrijven.

Dat wilde ik dan weer niet; het was normaal dat ik me nu niet goed voelde, vond ik. Toen mijn vader een jaar later stierf herhaalde zich dat; weer weigerde ik. Ik was niet depressief, ik zat op de pechstrook van het leven: mijn vader was gestorven. Logisch dat ik me niet al te goed voelde. Sindsdien heeft ze het nooit meer voorgesteld; zelfs niet toen mijn partner kwam te overlijden.

Tja, ik heb al vaak op de pechstrook gezeten, denk ik, net zoals zovele anderen. Ik vind het een liedje dat je helpt ongeluk te relativeren, en er ook niet te lacherig over doet: het neemt dit gegeven net heel serieus.

Een liedje van troost ook, ‘hier vertoeft men nooit alleen, hier is iedereen afgeschreven, hier is iedereen gelijk. Hier telt het niet wie je ooit was of wie je ooit bent geweest’. Maar bovenal: ‘Nee, hier is het niet eenzaam, hier is het hotel altijd volzet’. Om de een of andere reden voel ik me meer op mijn gemak bij andere pechvogels. Hoe dat komt? Ze nemen je veel vaker zoals je echt bent en zijn doorgaans veel meer oordeelvrij. Dus ja, geef mij dan maar pechvogels, tussen hen ben ik niet eenzaam.

Naar muziek luisteren kan een zalvende of versterkende invloed op je stemming hebben. Soms kan een liedje ook heel veel bij je oproepen.

Welk nummer spreekt jou aan en waarom?

Laat het ons weten op spiegel@uilenspiegel.net 20

Lang niet gek

(Diane van Drie)

Boekbespreking door Catja Crijns Lang niet gek is het verhaal van een éénentwintigjarige studente die zich laat opnemen op de PAAZ (Psychiatrische Afdeling in een Algemeen Ziekenhuis) na een heftige crisis. Voor de buitenwereld leidt zij een perfect leven, maar in werkelijkheid kampt ze al jaren met depressieve klachten en de wens om dood te zijn. Dit boek is het verslag van haar weken op de PAAZ. In tegenstelling tot andere persoonlijke verslagen over opnames, kon dit boek mij na het intense begin (het crisismoment en de ontreddering tijdens de opname) niet meer echt meeslepen. Het hele boek is eigenlijk een dagboek en zo leest het ook van begin tot einde.

Alsof je stiekem een slotje hebt opengepeuterd en weet dat je iets zit te lezen dat eigenlijk niet voor jouw ogen bestemd is.

Niets of niemand wordt uitgediept, het zijn herinneringen die niet gekaderd worden en het springt daarbij van de hak op de tak. Dat is goed te merken bij het noemen van namen. Er komen veel verschillende namen voorbij (wat logisch is tijdens een opname), maar niemand raakt echt voorbij de status van voorbijganger. Andere keren worden er geen namen genoemd en blijft de omschrijving vaag, de schrijfster weet over wie het gaat, doch ik als lezer vraag me af wat ik heb gemist.

Daardoor mist het boek wat diepte en –voor mij- vooral de mogelijkheid om me in te leven (wat ikzelf altijd interessant vind). Ik kan me ook voorstellen dat iemand die weinig op psychisch gebied heeft meegemaakt, weinig voeling kan krijgen met de flarden van dagen en gedachten van iemand die in opname is.

Toch komen er herkenbare stukken in voor. Hoe frustrerend het is om gevoelens en gedachten te proberen uitleggen aan iemand die niet weet wat je voelt (of wat je juist niet voelt), gedachten over therapieën die nogal zinloos lijken, herinneringen aan als laatste gekozen te worden bij sport op school, malende gedachten en drang. In die zin denk ik dat het wel een boeiend verhaal is voor lotgenoten, al leest het dan minder sterk als boek. Diane haalt dat zelf ook aan: ze ging op zoek naar ervaringen, levensverhalen, maar die waren amper te vinden (in tegenstelling tot zelfhulpboeken). Daarom is het geweldig dat ze haar dagboek heeft uitgegeven. Als de inhoud iemand kan helpen of steun geven, dan heeft het zijn doel bereikt.

Lang niet gek Auteur: Diane van Drie Uitgeverij van Gennep (2009)

Gedicht

Open deuren en levendige kleuren Ik voel me als een zon Die elke dag weer opkomt In mijn hoofd is er geen wolk Die mijn twijfels vertolkt Ik ben verliefd op mijn imago Mijn leven is vol van ego Ik hoorde daarvoor altijd een echo Die me niet in mijn eigen liet geloven Nu ben ik op een piek Waarop ik me verdiep Geen drank nodig tegen mijn verdriet Ik weet niet waarom maar ik voel me niet meer ziek Wat leidde tot deze transformatie Is het verbreden van mijn intelligentie Boeken over psychologie En het geloof in menselijke relaties Ik geloof in een lach In al zijn pracht En die me niet meer versmacht In paranoia of een slecht gedacht Ik geloof in het positieve Laat mij niet meer vernietigen Ik kan nu eindeloos genieten Zonder te piekeren

Pieter Gouvart is een dichter en muzikant van 36 jaar oud. Hij begon zijn eerste gedichten te schrijven nadat hij zijn eerste «French kiss» kreeg op vijftienjarige leeftijd.

Hij laat zich graag inspireren door liefde en menselijke relaties, soms schrijft hij ook om beter in contact te komen met zijn melancholische en depressieve gevoelens. In juli 2017 kwam zijn eerste Engelstalige gedichtenbundel uit die hij “Fusion & Defusion” doopte en die handelt over zijn herstel van zijn depressie in het jaar 2016.

Hij schrijft er over 4 thema's: depressie, liefdesverdriet, liefde en het vallen en opstaan bij het leren leven met een psychische ziekte. “Fusion & Defusion” is een methode uit de ACT-therapie die de dichter gebruikt om dieper in contact te komen met zijn gevoelens of er juist afstand van te nemen.

Hiernaast volgt een Nederlandstalig gedicht van Pieter.

Ik verlang naar vrijheid Door mijn openheid De tijd is rijp Voor continuïteit Waar ik ook ben Ik voel me niet geremd Ik ben blij met wie ik ben Ik denk dat ik me niet herken Een man Vol met charmes Met open armen om te ontvangen Ik voel me eigenlijk manisch Maar ik ben verre van psychotisch Ik weet het, het klinkt surrealistisch Maar het is eigenlijk vrij logisch Ze noemen het gewoon zelfvertrouwen Jaren om weer op te bouwen Na al het rouwen Om op een dag te kunnen trouwen Nu weet ik dat het zal gebeuren Maar zal er elke dag niet over zeuren Nee, ik zal me opbeuren Met open deuren en levendige kleuren Het licht schijnt Waar de nacht verschijnt De muziek speelt Nadat er een lange rust verscheen 21

Impressies van Bibi sans Chichi, ervaringsdeskundige zonder mandaat Tekst: Bibi sans Chichi Illustratie: Luka Vandeghinste

Bibi sans Chichi, Brusseleir pur sang, vandaag met die winterse kou warmpjes gekleed in het anijsgroen, leren pet op zijn hoofd, komt rond half zes in de vooravond zwierig toe in het psychosociaal centrum voor een bezoekje. Aan de verpleegpost steekt hij zijn hoofd naar binnen: “Dag dames! Lukt het hier met zijn drieën?” Ze glimlachen breed, maar voor ze goed en wel kunnen reageren is hij al de grote inkomhal voorbij richting leefruimte van Postkuur. Er is daar een goede zithoek met muziekinstallatie, tv en wat plantjes, een grote eettafel en een modern ingerichte keuken. Bibi komt er iedereen kort begroeten, een jarige feliciteren (“ha, Jebbe, on a prévu du gâteau?! Tout bon, hé menneke!”) en even zijn neus in de kookpotten steken. Dat laatste ziet er aanvaardbaar uit, maar ook niet meer dan dat. Hm, daar zal hij aandacht aan besteden in de nabije toekomst.

Hij bereidt momenteel alvast een e-mail of twee voor naar de directie en kaderleden van ‘Het Centrum’ om een aantal thema’s aan te snijden, waarvan enkele, hm, delicaat - eentje meer of minder zal het verschil niet maken.

Van ‘Postkuur’ trekt hij via de gang naar de voormalige kapel van het psychosociaal centrum, dat ooit een abdij was. De kapel wordt vandaag gemeenzaam ‘het Staminee’ genoemd, een prachtige zeer multifunctionele plek. Er is op dit uur, zoals gebruikelijk, nog maar weinig volk. Rechts van hem zit Jos – voormalig

22

arts, rijzig, kalend, discreet brilletje op, verzorgd uiterlijk - rustig als altijd in een zithoek op zijn eentje.

Bibi: “Dag Jos, blij je te zien. Kom je souperen in postkuur?”

Jos: “Neen, ik ben opgenomen in het nachthospitaal, al een maand.”

Bibi: ‘Oh, dat wist ik niet. Je hebt me daar de voorbije weken niets over gezegd. Maar nu begrijp ik waarom ik je vaker zie dan gebruikelijk. Wat scheelt er?”

Jos: “Ik had verwarde gedachten.”

Bibi: “Ai, en maalden ze in je hoofd?”

Jos: “Neen, dat niet, gewoon troebele gedachten waar ik geen blijf mee wist.”

Bibi: “Da’s niet fijn, maar al een geluk dat je niet piekert. Gaat het al wat beter?”

Jos: “Ja.” Bibi: “Dat doet me plezier. Je hebt volgens mij de juiste beslissing genomen om een tijdje hier te komen verblijven, wat meer onder de mensen te zijn, je goed te laten omringen, wat te praten, … “ Jos: “Ja.” Bibi: “Zullen we volgende week terug eens een stevig partijtje schaak spelen? We vinden wel een goed moment tussen al mijn werkzaamheden.”

Jos: “Ja, dat is goed.”

Bibi: “Fijn, je bent tenslotte een waardige tegenstander.”

Jos: “Ja, vorige keer heb ik mezelf overtroffen door remise tegen jou af te dwingen.”

Bibi: “Haha, ja, en had je durven doorduwen, had je mij goed bij mijn pitje gehad. Ik liep voortdurend achter de feiten aan, toen.”

Jos grinnikt: “Ja, ik heb nog nooit zo goed gespeeld.”

Bibi: “Blijkbaar. Ik kijk uit naar ons partijtje.

Jos: “Ik ook.”

Bibi: “Tof! Ik vind je trouwens aangenaam gezelschap, Jos. Anders zou ik met jou niet spelen.”

Jos houdt zijn lippen stijf op elkaar.

Bibi: “Fijne avond nog, Jos.” Jos stilletjes: “Jij ook, Bibi.”

Bibi sans Chichi slentert verder ‘Het Staminee’ in. Rechts vooraan staan de snookertafel, knopbiljarttafel, boksbal en hometrainer er verlaten bij. Centraal wacht de pingpongtafel op een waardige tegenstander voor Bibi. Maar zijn Chinese sparringpartner laat zich dezer dagen niet zien. Daarachter tegen de muur aan, zit iemand van het nachthospitaal te tokkelen aan de gemeenschappelijke computer in afwachting van het avondmaal om 18 uur. Centraal links, aan de grote tafel zit op haar eentje, Virginie, sympathieke prille blonde dertiger, te bladeren in de Humo. Bibi geeft haar een kus en vraagt wat uitdagend: ”Alors, tu lis en Néerlandais maintenant?!” “Natuurlijk!” antwoordt Virginie lachend. Oui, la Virginie est charmante en niet op haar Brussels tweetalig mondje gevallen. _________ Donderdagnamiddag 17u15. Bibi sans Chichi, 3 hoog op zijn knus en warm ingericht flatje, is gezeten aan zijn brede, goed georganiseerde bureau, geconcentreerd in de weer op zijn laptop, terwijl hij loeihard luistert naar de melodieuze tonen van de song ‘Pride’ van de grootste rockgroep aller tijden: U2. Wat een muziek, wat een tekst! denkt hij. Alleen ‘Love’ zou ik vervangen door ‘Poetry’. Gelukkig voor buren en medebewoners in zijn gemeenschapshuis, draagt hij een hoofdtelefoon, zo’n draadloos ding. Op zijn scherm verschijnt een pop up met een agendaafspraak. ‘Het avondmaal wenkt’, staat er. Goedgemutst na een vruchtbare dag, rondt Bibi zijn schrijfwerk af, zet de hoofdtelefoon uit en slaat de laptop zachtjes dicht. Maar nog voor hij zich rustig kan opmaken voor zijn maaltijdafspraak, staat Marc, vriend en onderbuur, al in zijn open deur en mompelt: “Bibi, ’t Is tijd voor postkuur!” “Marcske, het blijft ongelooflijk hoe jij je zo geruisloos verplaatst. Je verrast me telkens weer.” Marcske, immer met zijn hoofd vooruit als een stier, giechelt genoegzaam.

gij, niks te vroeg! Ge moogt direct aanschuiven voor de soep, zie!” “Ha Machteld, van dienst vanavond? Dan heeft niemand iets om handen gehad tot nu?!” Iedereen lacht. Machteld is namelijk wat bazig en direct, maar dusdanig behulpzaam dat ze vergeet werk uit te besteden. “Hm, de soep smaakt heerlijk, lekker subtiel gekruid. Wortelsoep?” “Ja.” zegt Machteld. “Zeker gemaakt door Jack van het dagcentrum?” “Tja, hij is niet voor niets eerst kok geweest voor hij verpleger werd.”

Na amper 6 minuten stappen met Marcske, stapt Bibi het psychosociaal centrum binnen. Als gebruikelijk steekt hij zijn hoofd naar binnen in de verpleegpost: “Dag dames! Met zijn vieren vandaag?

Net goed om te kaarten!” Marinka, de grootste en vurigste van de vier reageert prompt: “Pas maar op straks tijdens de kaartavond, ik zoek revanche na mijn afgang vorige week.” “Marinka, ik ben dol op revancherende dames, die hebben des te meer pit!”

Grinnikend loopt Bibi de leefruimte van Postkuur binnen. “Awel

En zo geschiedde dat Bastiaan in stilte schreef en Bibi vooral las en nadacht, met op de achtergrond een sfeervol mystiek cd’tje van Mike Oldfield: The Songs Of Distant Earth. Om half acht was Bastiaan er klaar mee en las zijn gedicht op Bibi’s verzoek voor.

Verbluft dat iemand zoveel gebalde inspiratie op zo’n korte tijd op papier kreeg ... applaudisseerde Bibi. Maar dan was het tijd om zich gewillig op te maken voor de revanche van de vurige Marinka!

Hm, misschien pakt Bibi, zelf ook al eens gedegen amateur kok, het beter niet officieel aan om het eten naar een hoger niveau te tillen. De gedecideerde maar sympathieke, pas als verantwoordelijke voor het dagcentrum aangestelde Pim is ‘a brother in cookarms.” Want gezien het delicate karakter van een drietal thema’s die hij met de directie en kaderleden per e-mail aan wilt kaarten, maakt eentje meer juist wel het verschil!

Na de afwas, rept Bibi zich naar huis om de vandaag verwerkte e-mails en zijn antwoorden erop nog eens te herlezen en erover te reflecteren. Nog is hij geen 9 minuten bezig of zijn felle huisbel klinkt. Opgeschrikt loopt hij naar de deurtelefoon: “Hallo, ja? Ah, Bastiaan! Wat? Ja, natuurlijk ben je welkom voor een kop koffie.”

“Marckske!” roept Bibi leunend over de trapleuning. “Ja!?” “Doe jij de deur open voor Bastiaan?!” “Ok!” “Beda-ankt!” In afwachting van Bastiaan, bewoner van een ander gemeenschapshuis, impro jazzpianist en net als Bibi ook dichter, zet Bibi de waterkoker op.

Aangekomen op de overloop doet Bastiaan meteen zijn doorweekte jas uit: “Het sneeuwt al flink.” “Ja, en ‘t is nog maar het begin: ze beloven een sneeuwstorm.” “Heerlijk, zo’n winters weertje!” “Ja, zo is dat. Zeg, Bastiaan, dat was toch fijn van Machteld om je daarstraks weer spontaan gratis een bord eten aan te bieden, hé?” “Ja, altijd als ik zo laat in het staminee blijf hangen aan de piano.” “Ingoede inborst, die Machteld.” “Harde bolster, blanke pit.” “Zo is dat. Is oploskoffie goed, Bastiaan?” “Ja, gewoon zwart.” Bibi trekt naar zijn keuken, bereidt er de koffie in zijn twee groene mokken met smileys en brengt ze naar de ronde tafel in zijn multifunctionele leefruimte van 5 meter op 5. “Bibi, ik kom vandaag niet om te praten, maar zou gewoon graag hier en nu een gedicht willen schrijven.” “Oh! Doe gerust.” “Heb je papier en een stylo voor mij?” “Zeker, ... zo, hier is papier en ... hier een turkooizen stylo.” “Heb je geen zwarte voor mij?” “Vrouw?” “Nee, stylo.” “Ook dat kunnen we regelen.”

23

UilenSpiegel was er ook bij! een greep uit de initiatieven waaraan UilenSpiegel deelnam vorming (VVGG De Associatie Beeld een project rond en te Gek!?) startte ordgebruik in stigmatiserend wo de werkgroep is de pers. Doel van teren met hun de media te confron le neemt deel aan woordgebruik. Veer deze werkgroep.

24 september: ANBN organiseerde haar Dag tegen Eetstoornissen te Genk.

Deze dag stond open voor iedereen die meer wilde weten over (herstellen van) eetstoornissen.

Ook op 6 oktobe r:

27 september: er is een nieuw Vlaams kaderdecreet geestelijke gezondheid in de maak. Het Steunpunt Welzijn, Volksgezondheid en Gezin maakte een nota met de basisvisie. Tijdens verschillende expertenpanels, met verschillende belanghebbenden, werd deze nota becommentarieerd. Ook de patiënten- en familieverenigingen werden bijeen geroepen, nl. op 27 september. De uitnodiging voor patiëntenvertegenwoordigers kwam terecht bij OPGanG. Daar werd op 14 september nagedacht over pijnpunten zoals meer en goede inschakeling van ervaringsdeskundigen en het ondersteunen van patiënteninitiatie-

2 oktober: getuigenis van erva-

ven. Onder meer Geert, Jan en Ann van UilenSpiegel waren deel van het

een studieavond te Brussel over

panel. Wanneer het decreet zal zijn uitgeschreven, wordt het nog werken

ringsdeskundige Geert als start van

vrijheidsbeperkende maatregelen in de geestelijke gezondheidszorg .

Deze avond werd georganiseerd door Zorgnet-Icuro in samenwerking

met de Vlaamse Vereniging voor

Psychiatrie.

aan de uitvoeringsbesluiten.

6 oktober: studiedag

over ambulante forensische zorg aa n geïnterneerden ter ere van 5 jaar Fenix te Leuven in het Museum M. Fenix ric ht zich tot mensen met een gestabiliseerd e psychiatrische problematiek en intern eringsstatuut die ondersteuning no dig hebben bij de realisatie van hun pe rsoonlijk herstel.

symposium pa tiëntenrechten georganiseerd do or het Vlaams Patië ntenplatform (VPP ) in het Provincieh uis Vlaams-Brab ant.

De wet patiënten rechten werd geëvalueerd en beleidsaanbeveli ngen om de wet te verbeteren werd en gepresenteerd. He t VPP hoopt hiermee het deba t te openen om je rechten als patië nt te versterken.

Ook het klachtrecht we rd onder de loep genomen.

7 oktober: elfde editie van het jaarlijks forum van Ups & Downs in het Vormingscentrum Guislain te Gent met als thema “Herstel – veerkracht / Hoe op een positieve manier greep krijgen op je ziekte.”

urs 10 oktober: tweede Herstelbe tal in Kortenberg. Naast een aan

n, kunstactiviteiten (muzikaal optrede ) was er toer, film, levende bibliotheek anisaties een beurs waarbij allerlei org met een herstelgerichte insteek gen) (waaronder patiëntenverenigin een standje konden opbouwen.

Samenstelling: Ann Van de Vloet

24

Schilderspalet Kleuren raken de randen van bloemblaadjes.

Ze dringen door en laten spikkels achter.

De tinten glunderen.

Zijn ze koraalgroen, meeuwengrijs of planeetblauw.

Erika De Stercke schreef dit gedicht bij het kunstwerk van Liesbet op de voorpagina van deze Spiegel. Ze woont in Gent en schrijft ons het volgende:

Op de tafel een zongerijpt boeket.

“Taal heeft me altijd geboeid, hoe je met weinig woorden een hele wereld kan vullen. Ik schrijf graag. Eén woord of één gedachte kan me dagen bezighouden. Ik luister naar gesprekken in de tram en trein en vang zo flarden op. Ze komen terecht in een gedicht.

De zee dichtbij.

De natuur geeft veel inspiratie. Mijn jeugd bracht ik door in Brakel en het valt me op hoe mooi de streek daar is gebleven.

Vrolijkheid in de vroege ochtend.

Ik draag regelmatig mijn gedichten voor, zowel in Vlaanderen als in Nederland, bij literaire activiteiten maar ook bij kunstwerken waarbij ik gedichten schrijf of bij parkdagen, opendeurdagen, etc. Aan inspiratie nog geen gebrek.

Bij het werk (op voorpagina) zijn het de kleuren die me raakten.

Groen is niet altijd groen en blauw kan veranderen volgens de lichtinval. In een mensenleven is de ene periode verschillend van de andere. Er zijn minder aangename fases waar men doormoet. Niet eenvoudig maar met steun, energie en kleuren lukt het.”

Rust bij het slapengaan.

Erika De Stercke

25

Kom naar het Nieuwjaarsfeest van UilenSpiegel met diner Op zaterdag 20 januari 2018 van 11.30u tot 15.30u UilenSpiegel, Hovenierstraat 45, 1080 Molenbeek Prijs: 10 euro Inschrijven voor 11 januari 2018!

Hoe? Stuur een mailtje naar uilenspiegel@uilenspiegel.net (vermeld of je een vegetarisch alternatief wenst) en schrijf 10 euro over op rekeningnummer BE34 0015 1222 9390 met vermelding “Nieuwjaarsfeest UilenSpiegel”. Je kan ook onderstaand strookje gebruiken. Opsturen naar: UilenSpiegel, Hovenierstraat 45, 1080 Brussel

Menu

Slaatje met gerookte zalm ***

Koninginnenhapje met kroketjes ***

Tiramisu

InSCHrIjfSTrOOK Naam + Voornaam :

………………………………………………………………………………

Adres

……………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………

E-mail:

………………………………………………………………………………

Gsm en/of tel.

………………………………………………………………………………

Ik kom naar het Nieuwjaarsfeest van UilenSpiegel op zaterdag 20 januari 2018 met in totaal ………….perso(o)n(en) Vegetarisch alternatief gewenst? Ja / neen (duid aan)

26

Activiteitenkalender

Hou de website en facebook in het oog voor eventuele nieuwe activiteiten!

Inschrijven verplicht, tenzij anders vermeld.

Opgelet: sinds 1 september 2017 zijn de activiteiten betalend voor niet-leden. De inkom is € 2,tenzij een andere prijs wordt vermeld. Lid worden van vzw UilenSpiegel kost € 5,- per jaar.

Dag Zat Zon Zon Don Don Zat Zat Zat Din Vrij Maa Zat Don Zat Don Zat Zat Zon Din Zat Zat Maa Din Vrij Zat Don Zat Zon Din Don Zat Zat Din Vrij Zat Din Zat Din Don Don Zat Don Zat Zat Din Zat Vrij Maa Zat Din Don Don Zat Zat Zat Zat Din Don

Datum 09/12/2017 10/12/2017 10/12/2017 14/12/2017 14/12/2017 16/12/2017 16/12/2017 16/12/2017 09/01/2018 12/01/2018 15/01/2018 13/01/2018 18/01/2018 20/01/2018 25/01/2018 27/01/2018 27/01/2018 28/01/2018 30/01/2018 03/02/2018 03/02/2018 05/02/2018 06/02/2018 09/02/2018 10/02/2018 15/02/2018 17/02/2018 18/02/2018 20/02/2018 22/02/2018 24/02/2018 24/02/2018 27/02/2018 02/03/2018 03/03/2018 06/03/2018 10/03/2018 13/03/2018 15/03/2018 15/03/2018 17/03/2018 22/03/2018 24/03/2018 24/03/2018 27/03/2018 31/03/2018 06/04/2018 09/04/2018 14/04/2018 17/04/2018 19/04/2018 19/04/2018 21/04/2018 21/04/2018 21/04/2018 21/04/2018 24/04/2018 26/04/2018

Omschrijving Zoet-Water-Zorgwandeling Uiltjesverkoop Music For Life Winterwandeling aan het kasteel van Gaasbeek Praatgroep Turnhout: afsluiten van het jaar Praatgroep angst en dwang Kerstetentje Gespreksbijeenkomst: zelfzorg Medicatie, hoe sta je ertegenover?

Zuinig leven, hoe begin ik eraan?

Sint-Truiden by light Praatgroep angst en dwang Bijeenkomst borderlinegroep Praatgroep Turnhout Nieuwjaarsfeest vzw UilenSpiegel Groepsgesprek: `vriendschap´ Lezing: Psychose? Wat is dit, hoe werkt het op je in?

Filmvoorstelling over psychose Wandeling Gentbrugse Meersen Bijeenkomst praatgroep `Ontmoetend Herstellen´ Psychose & drugs/alcohol Filmvoorstelling `Everybody Happy´ Filmavond `Les Intouchables´ Infosessie: Kwartiermaken en burgerschap Lotgenotengroep seksueel misbruik Zoet-Water-Zorgwandeling Praatgroep Turnhout De impact van trauma op geestelijke gezondheid Jaarlijkse bowling te Wolvertem Praatgroep Lotgenotencontact UilenSpiegel Gent Praatgroep Angst en Dwang Stadsbezoek Ieper Gespreksbijeenkomst `Online Hulp´ Bijeenkomst praatgroep `Ontmoetend Herstellen´ Lotgenotengroep seksueel misbruik Lotgenotengroep depressie Groepsgesprek `Zelfzorg´ Bijeenkomst borderlinegroep Filmavond `Ingewikkeld´ Praatgroep Turnhout Praatgroep Angst en Dwang Gespreksbijeenkomst `zuinig leven´ Leven met een psychosegevoeligheid Koffieklets met taart `Een dipje, wat nu?’ over zelfzorg Bijeenkomst praatgroep `Ontmoetend Herstellen´ Psychose & werk Lotgenotengroep seksueel misbruik Groepsgesprek `Hoop & Geluk, toch voor iedereen?´ Zoet-Water-Zorgwandeling Praatgroep Lotgenotencontact UilenSpiegel Gent Praatgroep Turnhout Praatgroep Angst en Dwang Bloesemwandelling Velm Op weg naar herstel Lezing vakantieparticipatie Ontspanningsactiviteit: Bowling Bijeenkomst praatgroep `Ontmoetend Herstellen´ Infosessie: Eetstoornissen

Afdeling Afdeling Leuven Afdeling Midden W-VL/Roeselare Afdeling Halle-Vilvoorde Afdeling Turnhout Leuven/angst en dwang Afdeling Kortrijk Hasselt/Praatgroep Limburg Blankenberge/Psychosegroep Afdeling Midden W-VL/Roeselare Praatgroep Limburg Afdeling Leuven Leuven/Borderlinegroep Afdeling Turnhout Brussel Afdeling Brussel Afdeling Kortrijk Blankenberge/Psychosegroep Afdeling Gent Afdeling Geel Psychosegroep Leuven Áfdeling Antwerpen-stad Afdeling Midden W-VL/Roeselare Afdeling Leuven Hasselt/Seksueel misbruik Afdeling Leuven Afdeling Turnhout Blankenberge/Psychosegroep Afdeling Halle-Vilvoorde Afdeling Gent Afdeling Leuven Afdeling Kortrijk Praatgroep Limburg Afdeling Geel Hasselt/Seksueel misbruik Leuven/depressiegroep Afdeling Midden W-VL/Roeselare Leuven/borderlinegroep Afdeling Halle-Vilvoorde Afdeling Turnhout Afdeling Leuven Praatgroep Limburg Afdeling Brussel Afdeling Kortrijk Blankenberge/Psychosegroep Afdeling Geel Psychosegroep Leuven Hasselt/Seksueel misbruik Afdeling Midden W-VL/Roeselare Afdeling Leuven Afdeling Gent Afdeling Turnhout Afdeling Leuven Praatgroep Limburg Blankenberge/Psychosegroep Afdeling Kortrijk Afdeling Midden W-VL/Roeselare Afdeling Geel Afdeling Leuven 27

Lotgenotencontact rond specifieke kwetsbaarheden • Lotgenotengroep seksueel misbruik Hasselt

Praatgroep voor lotgenoten begeleid door Sylvia Van der Veken & Ingrid.

Ben je slachtoffer geweest van seksueel misbruik en wil je graag lotgenoten ontmoeten, dan is deze praatgroep misschien iets voor jou?

Inschrijven en meer info: Sylvia: sylvia.van.der.veken@telenet.be of tel. 0473 28 76 77 Let op! Het aantal plaatsen is beperkt en er wordt enkel ingeschreven vóór de eerste sessie. Eén reeks bestaat uit 5 sessies die telkens doorgaan op vrijdag. In februari 2018 start een nieuwe reeks waar vervolgens opnieuw voor kan ingeschreven worden. Inschrijvingen zijn beperkt tot 9 personen.

Volgende reeks: Vrijdagen 9 februari, 2 maart, 6 april, 4 mei, 1 juni Hoe laat? 18.30u - 20.30u Waar? Jeugdherberg Hasselt, Spoorwegstraat 80, 3500 Hasselt (achterkant station Hasselt nieuwbouw)

• Psychosegroep Leuven

Praatgroep voor lotgenoten begeleid door ervaringsdeskundigen Lin en Laura.

Inschrijven en meer info: psychosegroepleuven@gmail.com of 0484 63 13 13 (Lin) tijdens de kantooruren • Zaterdag 3 februari: Psychose & drugs/alcohol • Zaterdag 31 maart: Psychose & werk Hoe laat? 14.30u - 16.30u, informeel onthaal vanaf 14.15u Waar? Jeugdherberg De Blauwput Kleine Zaal, Martelarenlaan 11 A, 3010 Kessel-Lo (achterkant Leuven Station)

• Psychosegroep Brugge/Oostkust

Praatgroep voor lotgenoten begeleid door ervaringsdeskundigen Marianne Pillen en Els Vermote.

Inschrijven en meer info: Marianne Pillen: marianne.pillen@gmail.com of 0498 47 92 86 Els Vermote: vermoteels@gmail.com of 0473 71 22 03 • Zaterdag 16 december: `Medicatie, hoe sta je er tegenover?´ • Zaterdag 27 januari: Filmvoorstelling over psychose • Zaterdag 17 februari: De impact van trauma op geestelijke gezondheid • Zaterdag 24 maart: `Een dipje…wat nu?´ over zelfzorg • Zaterdag 21 april: Op weg naar herstel Hoe laat? 14.00u - 16.00u (deuren open om 13u30) Waar? Zaal De Kerkewegel (eerste verdieping), Ruiterstraat 5, 8370 Blankenberge (Uitkerke) De zaal ligt in de straat aan de achterzijde van de kerk van Uitkerke. Parking in de omgeving.

Met het openbaar vervoer: er is een bus vanuit Brugge (halte kerk Uitkerke). Met tram en trein: halte Station Blankenberge en daarna 15 min wandelen tot aan de kerk van Uitkerke.

28

• Lotgenotengroep borderline Leuven

Praatgroep voor lotgenoten begeleid door ervaringsdeskundige Carolien.

Inschrijven en meer info: borderline.uilenspiegel@outlook.com of 02 410 19 99 Zaterdagen 13 januari, 10 maart, 12 mei Hoe laat? 14.00u - 16.00u Waar? Jeugdherberg De Blauwput Kleine Zaal, Martelarenlaan 11 A, 3010 Kessel-Lo (achterkant Leuven Station). Opgelet: op zaterdag 13 januari is het uitzonderlijk in de Grote Zaal.

• Lotgenotengroep depressie Leuven

Praatgroep voor lotgenoten begeleid door ervaringsdeskundige Heidi Bertels.

Inschrijving en meer info: depressiegroep.leuven.us@gmail.com of 0487 99 35 82 (Heidi) Zaterdagen 3 maart en 12 mei Hoe laat? 14.00u - 16.00u Waar? Jeugdherberg De Blauwput Kleine Zaal, Martelarenlaan 11 A, 3010 Kessel-Lo (achterkant Leuven Station).

• Praatgroep ‘angst en dwang’ Leuven

Heb je langdurige of buitensporige angsten of pieker je vaak? Heb je steeds terugkerende dwanggedachten en/ of -handelingen? Kom vrijblijvend naar onze maandelijkse praatgroep “angst en dwang” en maak kennis met andere lotgenoten.

Inschrijven en meer info: Sarina Antioco: jtobback@hotmail.com of 0473 65 61 37 • Maandag 15 januari • Donderdagen: 22 februari, 15 maart, 19 april Hoe laat? 19.00u - 21.30u Waar? Jeugdherberg De Blauwput, Kleine Zaal, Martelarenlaan 11A, 3010 Kessel-Lo. De jeugdherberg ligt aan de achterkant van het NMBSstation, je wandelt de tunnel door tot voorbij het laatste spoor, als je dan naar links kijkt zal je de ingang van de jeugdherberg zien. Als je het moeilijk hebt, kan iemand jou opwachten in het station.

AnTWErPEn

Afdeling Antwerpen Stad • film “Everybody Happy” (nic Baltazar) met nabespreking

De film gaat over een succesvolle stand-up comedian die het moeilijk heeft. Hij wordt immers achtervolgd door een negatieve stem in zijn hoofd die op hem inhakt.

‘Everybody Happy’ is een parabel over hoe we allen op de rand kunnen komen te staan. Maar ook hoe we van die afgrond zouden kunnen wegstappen. Een film die de wereld niet zal redden. Maar u misschien wel.

Inschrijven en meer info: Sven Roovers: sven_roovers@hotmail.com of 0484 40 45 18 of via Ann Van de Vloet: ann.vandevloet@hotmail.com of 0474 91 66 84 Zaterdag 3 februari Hoe laat? 14.00u - 16.00u Waar? Permeke bibliotheek, de Coninckplein 25 te 2060 Antwerpen, zaal Sierra, ingang Muizenstraat.

AnTWErPEn Afdeling Geel

• Herstelgroep UilenSpiegel Kempen

Herstelgroep UilenSpiegel Kempen is een werkgroep waarin de deelnemers werken aan hun herstel op eigen tempo. We leren van elkaar door het delen van ervaringen, al dan niet gekaderd binnen een thema. De thema’s worden in samenspraak met de groep gekozen.

De groep bestaat uit maximum 8 deelnemers en wordt begeleid door enkele ervaringsdeskundigen.

De deelnemers bevinden zich in een verschillend stadium van herstel.

We werken met een gesloten groep in gelijkwaardigheid, zelfrespect en respect voor onze medemens.

Inschrijven verplicht. Schrijf nu al in voor februari als je er bij wil zijn!

Inschrijven en meer info: herstelgroepuilenspiegelkempen@gmail.com of 0468 30 72 96 (Bart) Let op: Start 2 keer per jaar (september en februari), de frequentie is 2-wekelijks (8 keer).

Hoe laat? 13.30u - 16.00u Waar? ’t Vooruitzicht aan campus OPZ, Stelenseweg 19, 2440 Geel

• Ontmoetend Herstellen

Ontmoetend herstellen is een initiatief van twee ervaringsdeskundigen in de Kempen.

Tijdens de maandelijkse bijeenkomsten kan je in contact komen met anderen, praten over wat je zoal tegenkomt, samen iets doen, werken rond thema’s… Zo kan je op een laagdrempelige manier stappen zetten in je herstel.

In het begin leggen we de focus vooral op het ontmoeten om zo geleidelijk aan een programma uit te werken samen met de aanwezigen.

Het is een open groep voor zij die ontmoetend willen herstellen.

Dinsdagen 30 januari, 27 februari, 27 maart, 24 april, 29 mei en 26 juni Inschrijven en meer info: ontmoetendherstellen@gmail.com, inschrijven verplicht!

Hoe laat? 18.30u - 21.00u Waar? ’t Vooruitzicht aan campus OPZ, Stelenseweg 19, 2440 Geel

AnTWErPEn

Afdeling Turnhout Een aantal enthousiaste mensen hebben zich geëngageerd om een ontmoetingsplaats voor mensen met een psychische kwetsbaarheid te creëren. In de maandelijkse groepsbijeenkomsten komen onderwerpen aan de orde die belangrijk zijn in het leven. Aan de hand van thema’s, presentaties, film, ... willen we bereiken dat onze bezoekers zich gesteund voelen en meer weerbaar staan in het leven.

Inschrijven en meer info: Ruud: ruudpost0@gmail.com of 0468 33 71 55 Donderdag 14 december: Afsluiting van het jaar Donderdagen: 18 januari, 15 februari, 15 maart, 19 april, 17 mei, 21 juni Hoe laat? 19.00u - 21.00u Waar? Lokaal van T’ANtWOORD vzw, Otterstraat 114, 2300 Turnhout

BrUSSEL In samenwerking met ‘Den Teirling’ te Elsene organiseren Jolanda, Siegfried, Karen en Stefan info-avonden, praatgroepen en andere activiteiten in het Brusselse.

Inschrijven en meer info: uilenspiegel.brussel@gmail.com of via Siegfried 0475 25 73 00 (tussen 18.00u en 22.00u) Hoe laat? 19.30u - 21.30u Waar? Den Teirling, Maesstraat 89, 1050 Brussel. Openbaar vervoer: Bus 38&60 (halte Malibran), Bus 95&96 (halte Blyckaerts), Tram 81&82 (halte Flagey), Metro lijn 2 (halte Naamse Poort) • Donderdag 25 januari 2018: Groepsgesprek i.v.m. vriendschap • Donderdag 22 maart 2018: Leven met een psychosegevoeligheid Gastspreekster: Nadia Mahjoub

LIMBUrG

Praatgroep Limburg Inschrijven en meer info: praatgroep.limburg.us@gmail.com of 0495 71 18 54 (Luc) Hoe Laat? 14.00u - 16.00u (tenzij anders vermeld!)

Waar? Zaal 1, Cultureel Centrum, Kunstlaan 5, 3500 Hasselt (tenzij anders vermeld) • Zaterdag 16 december: Gespreksbijeenkomst: `Zelfzorg´ Hoe bevorder je je herstel en verminder je het risico op herval? Luc geeft tekst en uitleg. Na de theorie is er tijd om na te praten.

• Vrijdag 12 januari: Sint-Truiden by light Een wandeling langs de mooiste monumenten van SintTruiden met sfeervolle verlichting. Dit is een wandeling van ongeveer 5 km (of deze wandeling toegankelijk is voor rolstoelen of kinderwagens wordt later nog meegedeeld).

Waar? Samenkomst om 17.00 in de lokettenzaal van het NMBS station van Sint-Truiden.

Hoe laat? 17.00u - 20.00u • Zaterdag 24 februari: Gespreksbijeenkomst: `Online hulp´ Kunnen we geholpen worden door online hulp te vragen, bij voorbeeld: chatten met een psycholoog of contact met de psychiater of zelfhulpgroepen?

• Zaterdag 17 maart: Gespreksbijeenkomst: `Zuinig leven´ Clara heeft heel wat tips verzameld om zuinig te kunnen leven, in groep zoeken wij uit welke mogelijkheden er zijn om het beter te doen.

• Zaterdag 21 april 2018: Bloesemwandeling Velm Midden in de fruitplantages vertelt Clara ook een stukje geschiedenis van Velm tijdens een wandeling van ongeveer 5 km. Deze wandeling is toegankelijk voor rolstoelen en kinderwagens.

Waar? Samenkomst om 14.00u op het Dorpsplein van Velm Hoe laat? 14.00u - 17.00u

29

OOST-VLAAnDErEn

Lotgenotencontact UilenSpiegel Gent • Praatgroep

Deze praatgroep wordt begeleid door Femke en MarieSuzanne. In de praatgroep is er plaats voor ontmoeten, gehoord worden en het uitwisselen van ervaringen met andere lotgenoten.

De groep staat open voor iedereen die onderweg is met zijn of haar psychische kwetsbaarheid, los van diagnose en die zin heeft in lotgenotencontact.

Inschrijven en meer info: lusgent@gmail.com of 0472 52 17 12 (Femke) • dinsdag 20 februari • dinsdag 17 april • dinsdag 19 juni Hoe laat? 19.00u - 21.00u, verwelkoming vanaf 18.45u Waar? Het Vredeshuis, gelijkvloers, Sint-Margrietstraat 9, 9000 Gent (Centrum).

Bereikbaarheid: Met tram 4 (afstappen halte Lange Steenstraat) of tram 1 (afstappen halte Gravensteen).

Met de auto: parkeren kan op de vrijdagsmarkt

• Wandelingen

De wandelingen zijn telkens 6 km in één van de natuurgebieden in en rond Gent.

Inschrijven en meer info: lusgent@gmail.com of 0472 52 17 12 (Femke). Voor meer info kan je ook terecht op • Zondag 28 januari : Gentbrugse meersen De wandeling is niet toegankelijk voor rolstoel en buggy, honden aan de leiband zijn welkom. De wandeling gaat ook door bij regenweer.

Hoe laat? 14.00u - 16.00u Waar? Driebeekstraat, Gentbrugge Als je de parking oprijdt met auto of fiets zie je een speeltuin voor je, we spreken af aan de speeltuin. Daar zullen we staan met het logo van UilenSpiegel.

Met het openbaar vervoer: bus 3 vanuit het centrum en dampoort (halte Braemkasteel of bus 9 van aan station Sint-Pieters (halte Gentbrugge dienstencentrum). tram 21 en 22 (halte Gentbrugge dienstencentrum).

• Zondag 27 mei 14u-16u: Wandelen en ontmoeten (meer info in de volgende Spiegel)

OOST-VLAAnDErEn

Afdeling Aalst/De Overstap • Lente 2018: Hergeboorte van ‘De Overstap’

De Overstap wordt opnieuw leven ingeblazen, niet meer op een boot maar op vaste Aalsterse bodem.

Onder begeleiding van Karin Permentier en Veerle Sammels komt voor allen die te maken hebben met psychische kwetsbaarheid in en rond Aalst ‘Herstel- & Praatgroep de Overstap’ (HPO).

Deze zal maandelijks plaatsvinden in het Huis van De Mens. Meer details in de volgende Spiegels.

Via gesprekken, reflectie, gastsprekers, ontspanningsmomenten en nog veel meer van jullie wensen en noden willen Karin en Veerle samen een steunpilaar bieden.

Want weet… “You will never walk alone”!

Wij kijken alvast uit naar de Lente…

30

VLAAMS-BrABAnT Afdeling Leuven

• Infosessie: Kwartiermaken en burgerschap

Gastsprekers: Peter Dierinck en Sarah Van Laer, PC Gent-Sleidinge Na het verschijnen van zijn boek ‘Hoop verlenen’, komt Peter met zijn collega en ervaringswerker Sarah meer vertellen over hun aanpak in de vermaatschappelijking van de zorg. Op deze avond leren we hoe een betere verbinding tot succesverhalen leidt en wat we zelf kunnen doen om hieraan bij te dragen.

Dinsdag 6 februari Waar? Jeugdherberg De Blauwput, Martelarenlaan 11a, 3010 Kessel-Lo (op wandelafstand van het station in Leuven) Hoe laat? 19.00u – 21.00u Inschrijven en meer info: via uilenspiegel.leuven@gmail.com of 0485 86 11 25.

• Infosessie: Eetstoornissen

Gastspreker: Els Verheyen, ANBN De voorzitter en ervaringsdeskundigen van vereniging ANBN brengen zowel een theoretisch als persoonlijk verhaal over verschillende eetstoornissen.

Donderdag 26 april Waar? Jeugdherberg De Blauwput, Martelarenlaan 11a, 3010 Kessel-Lo (op wandelafstand van het station in Leuven) Hoe laat? 19.00u – 21.00u Inschrijven en meer info: via uilenspiegel.leuven@gmail.com of 0485 86 11 25.

• Zoet-Water-Zorgwandelingen:

Rustige wandelingen met natuurbelevingsmomenten in Heverleebos/Meerdaalwoud/Sint-Joris-Weert Rustgevende wandelingen en natuurbelevingsmomenten met natuurgids Heidi. Stevige stapschoenen en bij regenweer laarzen en waterdichte kledij, buggy’s of rolstoelen niet mogelijk tenzij anders vermeld, honden aangelijnd.

Mogelijkheid om achteraf de dorst te lessen en bij te babbelen in plaatselijke horeca.

Inschrijven en meer info: Heidi Bertels: 0487 99 35 82 (Inschrijven niet verplicht en de wandelingen zijn gratis.)

Zaterdagen 9 december, 10 februari, 14 april, 9 juni Zoet-Water-Zorgwandelingen Hoe laat? Vertrek om 14.00 uur aan de bushalte Zoet Water (richting Leuven), Waversebaan, Oud-Heverlee. Terug om 16.00 uur aan bushalte Zoet Water Bereikbaarheid: Bus 337 vanuit Station Leuven - halte Zoet Water. Met de auto via Waversebaan vanuit Leuven of via E40 afrit Blanden/Haasrode. Niet-betalend parkeren mogelijk in de onmiddellijke omgeving.

VLAAMS-BrABAnT

Afdeling Halle-Vilvoorde Inschrijven en meer info: Geert Van Isterdael: geert.van.isterdael@skynet.be of 0477 63 51 83 • Zondag 10 december: Winterwandeling in het domein van het kasteel van Gaasbeek Hoe laat? 14.00u-16.00u aan het Kasteel van Gaasbeek, Kasteelstraat 40, 1750 Gaasbeek. We komen bijeen aan de hoofdingang (straatkant) van het domein voor een kleine wandeling en een drankje…

• Zondag 18 februari: Jaarlijkse Bowling te WolvertemMeise - Hoe laat? 14.15u – 16.00u Waar? Sportpoint, Stationstr. 14, 1861 Wolvertem-Meise • Dinsdag 13 maart: Filmavond `Ingewikkeld´ Ingewikkeld is een documentaire over het unieke levensverhaal van Sven unik-id. Het is tevens een universeel verhaal over leven met een psychose.

Hoe laat? 19.00u – 21.00u Waar? PZ St-Alexius Grimbergen, zaal Hannah Arendt, Grimbergsesteenweg 40, 1850 Grimbergen

• ArtEco

ArtEco, een creatief atelier in een oud arbeidershuisje met tuintje in Vilvoorde werkt onder de vleugels van De Raster vzw.

Inschrijven en meer info: Kunstenares Kaarin Poppe (kaarinpoppe.wix.com/federo) kan je inspireren en helpen, als je dat wenst. Als je wil langskomen, bel je best even met haar (0478 20 53 60) of stuur je een mailtje naar kaarin.poppe@gmail.com. Je betaalt 15 euro per semester.

Op maandag en donderdag van 10 tot 17 uur kan je er vrij beeldend komen werken.

Waar? Groenstraat 215, 1800 Vilvoorde

WEST-VLAAnDErEn Afdeling Kortrijk

Inschrijven en meer info: Jan Delvaux: jan.delvaux@uilenspiegel.net of 0493 08 86 69 Hoe laat? 14.00u - 16.30u (tenzij anders vermeld) Waar? De MaRe, Condédreef 59, 8500 Kortrijk • Zaterdag 16 december: Kerstetentje. Bedoeling is zelf iets klaar te stomen en feestelijk te verorberen. Elk brengt een cadeautje mee van ongeveer 5 euro. Van 11.00u tot 16.00u • Zaterdag 27 januari: Psychose? Wat is dit, hoe werkt het op je in?

Lezing door een ervaringsdeskundige met nabespreking.

Er is koffie en gebak • Zaterdag 24 februari: Stadsbezoek Ieper Verzamelen om 9.50u aan het station Kortrijk, we nemen de trein van 10.10u naar Ieper. Breng een lunchpakket en drank mee. Stapschoenen vereist! Breng geld voor een drankje of iets meer mee. De uitstap duurt tot +/- 17.00u • Zaterdag 24 maart: koffieklets met taart (€3) Vroeger gingen de mensen in het weekend gezellig naar familie of vrienden om eens bij de koffie en de taart over alles en nog wat bij te kletsen.

Ook voor nieuwe mensen is dit een ideale gelegenheid om kennis te maken met onze groep.

Je schrijft liefst in doch je mag ook gewoon aanschuiven zonder meer.

• Zaterdag 21 april: lezing vakantieparticipatie Vakantieparticipatie biedt mogelijkheden om tegen een sociaal tarief op vakantie te kunnen gaan. Wie kan hiervan profiteren, waarheen en hoe zit het helemaal in elkaar? We vragen iemand van de organisatie om dit te komen toelichten.

Er is koffie en een koekje.

WEST-VLAAnDErEn

Afd. Midden W-Vlaanderen-roeselare/Izegem Praatgroep begeleid door Matthias en Elly Let op: Vanaf januari zijn de bijeenkomsten afwisselend in Roeselare en Izegem Roeselare: het Huis in de Stad, Onze-Lieve-Vrouwemarkt 20-22, 8800 Roeselare Izegem: Den Omgang, Ommegangstr. 19, 8870 Izegem De bijeenkomsten vinden steeds plaats van 18.00u tot 20.00u Inschrijven en meer info: uilenspiegel.middenwvl@gmail.com • Zondag 10 december: Uiltjesverkoop Music for Life Sedert een jaar zijn er leden van UilenSpiegel VZW uiltjes aan het knutselen/breien/haken.

Deze en andere geschonken uiltjes verkopen we graag ten voordele van UilenSpiegel op de kerstmarkt voor goede doelen.

Hoe laat? Van 11.00u tot 18.00u Waar? Zuidstraat, Roeselare. Met de auto via de wallenparking, Wallenstraat 49 • Dinsdag 9 januari: Zuinig leven, hoe begin ik daar aan? Hoe kan ik met een beperkt budget toch rondkomen tot op het einde van de maand? Na een aantal praktische tips, is er ook nog plaats voor uitwisseling van ideeën, …

Waar? Den Omgang, Ommegangstraat 19, 8870 Izegem • Maandag 5 februari: Filmavond `Les Intouchables´ De film vertelt het verhaal van Philippe, een vrijwel geheel verlamde aristocraat van middelbare leeftijd, en Driss, een jonge ex-delinquent uit de banlieue van Parijs, en de bijzondere vriendschap die ontstaat tussen deze twee.

Nadien is er nog een korte nabespreking Waar? Onze Lieve Vrouwemarkt 20-22, 8800 Roeselare • Dinsdag 6 maart: Gespreksbijeenkomst: `zelfzorg´ Zelfzorg is belangrijk, maar waarom lukt dit niet altijd om het toe te passen? Hoe blijf ik en mijn zelfzorg in evenwicht en wat is zelfzorg nu precies?

Waar? Den Omgang, Ommegangstraat 19, 8870 Izegem • Maandag 9 april: Gespreksbijeenkomst: `Hoop & geluk, toch voor iedereen!?´ Wat zorgt ervoor dat je blijft hopen? Na een korte uiteenzetting over hoop en geluk, kan je je eigen ervaringen delen Waar? Onze Lieve Vrouwemarkt 20-22, 8800 Roeselare • Zaterdag 21 april: Een ontspannende namiddag in de bowling (Roeselare) Hoe laat? 13.45u Waar? Zuidstraat 24 (aan de ingang van de bowling), 8800 Roeselare

31

Bezoek onze website: www.uilenspiegel.net

Vind ons op Facebook:

www.facebook.com/uilenspiegel

Telefoonpermanentie: Heb je een vraag of heb je behoefte aan een luisterend oor?

Op dinsdag van 10.00u tot 12.00u en op vrijdag van 14.00u tot 16.00u

kan je bellen naar het secretariaat op volgend nummer:

02 410 19 99

Ombudsdiensten in je regio Heb je vragen over je rechten als patiënt of wil je een klacht indienen?

Surf naar www.ombudsfunctieggz.be

jaarsfeest Kom naar het Nieuw et diner van UilenSpiegel m ari 2018 Op zaterdag 20 janu 0u van 11.30u tot 15.3 ierstraat 45, UilenSpiegel, Hoven 1080 Molenbeek januari 2018!

Schrijf je in voor 11 in deze Spiegel 26 z. bl op fo in r ee M

Steun ons tijdens de warmste week Steun Uilenspiegel met Music for Life! Sponsor onze inzet voor mensen met een psychische kwetsbaarheid en vraag dat ene plaatje aan waar jij helemaal gek op bent.

Surf van 18 tot 24 december naar

www.musicforlife.be en kies zelf welk (klein of groot) bedrag je wil schenken.

Lidmaatschap: Hernieuw je lidmaatschap voor 5 euro!

Wil je ook in 2018 UilenSpiegel steunen en ons tijdschrift “Spiegel” ontvangen?

Schrijf dan 5 euro over naar ons rekeningnummer BE34 0015 1222 9390 met vermelding “lidgeld 2018 + je naam”

Schrijf alvast in je agenda!

Ontmoetingsweekend te Blankenberge van vrijdag 15 tot zondag 17 juni 2018

Psychosenet.be is dé website voor psychose, stemming en herstel.

Objectieve informatie, online hulp via emailspreekuur, filmpjes met heldere uiteenzettingen, getuigenissen en de laatste ontwikkelingen in de geestelijke gezondheidszorg. En dat alles, sinds 28 november op jouw computer!

32