Spiegel maart 2018

Spiegel Driemaandelijks tijdschrift van vzw UilenSpiegel 21e jaargang - maart - april - mei 2018

Zingeving en spiritualiteit

UilenSpiegel • PatiÍntenvereniging Geestelijke Gezondheidszorg 1

Colofon

UilenSpiegel

Hoofdredactie: Nadia Mahjoub

is een pluralistische vereniging van en voor mensen met een psychische kwetsbaarheid. Sterk in patiëntenvertegenwoordiging, vorming, herstel, ervaringsdeskundigheid, lotgenotencontact, informeren en beeldvorming.

Eindredactie:

Mathieu Cleuren

Redactie:

Catja Crijns, Bruno A.M.A. De Clerck, Bert, Els Draeck, Vita Godts, Pieter Gouvart, Tom Hellemans, Els Lambrecht, Wim Stevens, Erik Tassyns, Liesbet Van Dessel en Ann Van de Vloet

Werkten ook mee aan dit nummer: Bart Janssens, Ingrid Jongeneelen, Thomas Pips en Thomas Roose.

Schilderij voorpagina: Vormgeving:

Luka Vandeghinste

Collectief De Wrikker cvba

De verantwoordelijkheid voor de gepubliceerde teksten berust bij de auteurs. Niets uit dit blad mag worden overgenomen zonder de toestemming van de redactie en/of de auteurs. Op verzoek van sommige auteurs werd hun naam vervangen door een pseudoniem. Naam en adres zijn steeds bekend bij de redactie. De redactie kan teksten weigeren, inkorten of redigeren.

Verantwoordelijke uitgever: Ingrid Jongeneelen, Weebroekweg 8A/19, 3071 Erps-Kwerps Spiegel verschijnt 4 x per jaar.

Doe mee Heb je een tekst geschreven die bruikbaar is voor de Spiegel (getuigenis, …)?

Heb je een vlotte pen en zin om af en toe een artikel voor de Spiegel te schrijven?

Heb je een foto, tekening of cartoon gemaakt die niet zou misstaan in ons tijdschrift?

Heb je suggesties om de Spiegel te verbeteren?

Contacteer de redactie: spiegel@uilenspiegel.net UilenSpiegel vzw Spiegel Redactie Hovenierstraat 45 1080 Brussel

2

Contact:

info@uilenspiegel.net UilenSpiegel vzw Hovenierstraat 45 1080 Brussel

Telefoonpermanentie: UilenSpiegel is telefonisch bereikbaar op 02 410 19 99 op dinsdagvoormiddag tussen 10 en 12u en op vrijdagnamiddag tussen 14 en 16u.

Aanbod Psyche Aanbod abonnement “Psyche”, driemaandelijks tijdschrift van de Vlaamse Vereniging voor Geestelijke Gezondheid: Leden van UilenSpiegel (enkel individuele leden, geen organisaties) kunnen een abonnement op de “Psyche” nemen aan gereduceerd tarief nl.

7 euro per kalenderjaar. Ben je geïnteresseerd of wil je je abonnement verlengen, stort dan 7 euro op het rekeningnummer BE34 0015 1222 9390 van UilenSpiegel met vermelding “abonnement Psyche”. Opgelet: je ontvangt voor dat bedrag de Psyche tot het einde van het lopende kalenderjaar.

Word lid Word lid van UilenSpiegel voor 5 euro per kalenderjaar: >>> je ontvangt 4 maal per jaar het tijdschrift Spiegel >>> je kan lotgenoten ontmoeten, ervaringen uitwisselen en samen ontspannen >>> je stem wordt gehoord samen met de andere leden >>> je maakt deel uit van een groep (ex-)patiënten die opkomen voor hun rechten >>> je geniet van kortingen (bij deelname aan het UilenSpiegel-weekend, …) >>> niet-leden betalen 2 euro per deelname aan een regionale activiteit of lotgenotengroep Individueel lidmaatschap: 5 euro per kalenderjaar (Opgelet! Nederland: 15 euro/jaar).

Wie zich lid maakt na 1 oktober, is automatisch lid voor het gehele daaropvolgende kalenderjaar.

Abonnementen voor organisaties en professionals: Neem contact op met info@uilenspiegel.net voor een overzicht van de tarieven.

De betaling gebeurt op het rekeningnummer van vzw UilenSpiegel BE34 0015 1222 9390 met vermelding “lidgeld + naam”. Je stuurt ook best een mailtje naar info@uilenspiegel.net met je contactgegevens (adres, mailadres en telefoonnr) zodat we je ons tijdschrift per post en onze tweewekelijkse infobrief per mail kunnen toesturen.

Giften zijn natuurlijk ook zeer welkom!

Voorwoord Beste lezeres, beste lezer, Het thema van dit nummer is “zingeving en spiritualiteit”. Terwijl ik dit voorwoord schrijf, is Kerstmis net achter de rug. Ik geniet nog na van het samenzijn met de familie. We zien elkaar niet zo vaak, maar als we samenkomen is het contact heel intens en vreugdevol.

De mens is vooral een sociaal wezen. Helaas zijn veel mensen eenzaam en uitgesloten uit de samenleving. Als je in de psychiatrie terechtkomt, heb je hier soms mee te maken. Het netwerk rond jou laat het afweten door onbegrip en vooroordelen enz.

Het is mij ook niet onbekend dat mensen me als vriend lieten vallen, omwille van mijn anders-zijn.

Voor mijn familieleden bracht mijn kwetsbaarheid voor psychose een rouwproces met zich mee. Zij moesten dit een plaats geven. Dikwijls maakten ze me mee in diepe (psychotische) crisissen, waarbij mijn verhaal niet meer aansloot bij hun verhaal. Ik voelde en gedroeg me dikwijls als de zogezegde redder van de wereld die de missie had om het kwade uit te roeien door bijvoorbeeld acties te ondernemen tegen de mensenhandel.

In die tijd was ik geïnspireerd door het boek “Ze zijn zo lief, meneer” van Chris De Stoop over internationale vrouwenhandel. Nooit zal ik de begrafenisplechtigheid van Koning Boudewijn in 1993 vergeten waarbij twee prostituees getuigden over de hel waarin ze waren terechtgekomen. De koning had naar hen geluisterd en zag hen staan als mens. Achteraf bekeken was hier de eerste steen gelegd voor mijn eerste psychose die een jaar later doorbrak.

Religieuze en spirituele elementen spelen vaak een rol in psychotische verhalen. Psychose is eigenlijk een overvloed aan betekenis en zingeving. Het is opvallend dat ze bij verschillende mensen gelijklopende spirituele kenmerken heeft. Heel wat lotgenoten dachten Jezus te zijn of de bruid van God enz. De wereld is gek, ik weet dit en ik heb een missie om de wereld rechtvaardig en beter te maken”.

Maar psychose kan ook een (zwaar) lijden met zich meebrengen en ervoor zorgen dat normale dagelijkse dingen niet meer lukken. Een depressie na een psychose is bovendien niet ongewoon.

Hulp en bijstand zijn belangrijk, opdat het niet verkeerd afloopt. Niet door mensen onmiddellijk medicijnen toe te dienen en op te sluiten, maar door deze kwetsbare mens warm te omringen en te kijken welke zorg nodig is volgens het principe van stepped care. Het opstarten van een medicamenteuze behandeling zou niet standaard mogen zijn. Best is dat men dit enkel doet als ultimum remedium, indien de psychose uiteindelijk toch niet gaat luwen. Hoe kan men in verbinding blijven met de mens in crisis, liefst in de thuisomgeving? Welke afspraken zijn nodig tussen hulpverlener en naaste(n) om te komen tot een evenwichtige taakverdeling waarbij iedereen, vooral de patiënt, zich prettig voelt?

Verbinding met de ander is belangrijk om tot zingeving en het transcendente te komen. Bij de vermaatschappelijking van zorg is er naast de aandacht voor de fysieke, psychische en sociale aspecten weinig of geen aandacht voor het spirituele aspect. Nochtans is de nood aan spirituele begeleiding in de relatie met het transcendente bij sommigen wel aanwezig. Vraag is of pastorale zorg in de thuissituatie dan ook niet moet aangeboden worden?

Ik wens je veel leesplezier!

Ingrid Jongeneelen Voorzitter

3

Ken je rechten!

In deze en de volgende Spiegels nemen we telkens een ander patiëntenrecht onder de loep. (blz.22)

Greta nam deel aan de Vlaamse hersteldagen in de Vooruit in Gent

18 13

20 Afscheid van Mimi Cuyvers

“Ik beschouw mezelf als een zoekende gelovige.”

Kristof Stubbers “Onze visie op hulp, therapie of zorg schijnt nog weinig ruimte te laten voor ambivalente zaken als zingeving, genade, religie, levensbeschouwing of spirituele ervaringen.”

Theologe Katrien Ruytjens

10

Ondertussen in de psychiatrie...

“Ik heb niet alleen mezelf beter leren kennen, maar ook nieuwe vriendschappen gesloten.”

(Bart over de praatgroep Ontmoetend herstellen in Geel, blz.23) Cartoon: Luka Vandeghinste 4

23

Inhoud 06 07

De kunst van het overleven

Veerles kunstwerken vertellen haar verhaal

Psychosenet.be

Deze website helpt misverstanden de wereld uit

Dossier zingeving en spiritualiteit

06

Veerle: “Mijn beeldend werk is een stuk van de puzzel.”

20 17 18 19 20 Sylvia: “Mimi was een warm en meevoelend persoon.”

22 23 24 24 25 25

15

Dries: “Het lukt me steeds vaker mezelf te aanvaarden.”

26 27

08

Introductie

09

Crazywise

10

Boeddhisme als levenswijze

11

Een zinvol leven

13

Verschillende perspectieven op zingeving

16

Leven vanuit liefde (Mia Leijssen)

Over de ziel die ontbreekt in de zorg

Een documentaire door Phil Borges

Els vindt rust in het hier en nu

Kiezen voor jezelf

De kijk van Kristof, Carine, Eric, Rob, Nadine en Dries

Boekbespreking

Column: Banaan in je oor

Bloedernstig

Een terugblik op de Vlaamse hersteldagen

Greta nam voor de eerste keer deel

Daar zit muziek in

Keep The Streets Empty For Me – Fever Ray

Afscheid van Mimi Cuyvers

Mimi koos voor het ‘ongelooflijke niets’

Ken je rechten als patiënt

Het recht op kwaliteitsvolle dienstverlening

Praatgroep ‘Ontmoetend herstellen’ in Geel

Bart staat niet alleen in zijn zoektocht naar herstel

Music for Life 2017

Een grote dank voor jullie inzet!

Zin in een weekend genieten aan zee?

Kom naar het UilenSpiegel-ontmoetingsweekend

De terugkeer

Gedicht van Erika De Stercke

Schuilt er een dichter in jou?

Neem deel aan de Kronkelprijs 2018

Column: Thomas Pips

Een ervaringswerker aan het woord

Activiteitenkalender 5

De kunst van het overleven

“In mijn kinderlijk gevoel heeft de hele wereld gefaald en dat kan ik enkel rechtzetten door de hele wereld aan te spreken.”

Tekst en kunstwerk: Veerle Van Wassenhove - Foto: Dominiek Braet

Ik schrijf deze tekst naar aanleiding van mijn toon-tentoonstelling. Een toontentoonstelling om mijn verder herstel mogelijk te maken. Sinds kort is het duidelijk dat ik, om verder te kunnen herstellen, een publiek nodig heb. Mijn kwetsuur ontstond door toedoen van mijn eigen ouders toen mijn ouders mijn hele wereld waren. In mijn kinderlijk gevoel heeft dus de hele wereld gefaald en dat kan ik enkel rechtzetten door de hele wereld aan te spreken. Aangezien ik al zwaar getraumatiseerd was lang vooraleer ik kon spreken, is het logisch dat ik dat “spreken” in eerste instantie via mijn beelden zal doen. Mijn werken vertellen mijn verhaal over de tijd toen ik nog geen woorden had.

Nauwgezet houd ik al mijn hele leven lang dagboeken, gedichten, tekeningen bij.

Intuïtief heb ik altijd geweten dat ik alle stukken van de puzzel zou moeten verga-

6

ren tot een omstandige getuigenis. Een getuigenis die ik uiteen zou zetten zodra ik kon ervaren dat de echte wereld veiliger is dan degene waarin ik ben opgegroeid.

Dan zou ik eindelijk mijn plaats kunnen opeisen, mijn bestaansrecht. Tot dan was zwijgen de minst slechte optie. Zwijgen over het misbruik door vader. Zwijgen over de emotionele onbereikbaarheid van moeder en zwijgen over hoe me steeds opnieuw het zwijgen is opgelegd.

Mijn beeldend werk is een stuk van de puzzel. Als klein meisje kon ik niet vluchten of vechten maar door de adrenaline kon ik levensbedreigende informatie wegbergen in mijn hoofd. Die tijdelijk verloren informatie haalde ik onder andere via mijn schilderen terug. Om hiervoor de kracht te vinden was het essentieel dat mensen om me heen vonden dat ik wél iets waard was. Zo kon er een interactie ontstaan tussen mijn geheime wereld (waarin ik gebruikt ben en me niemand voelde) en de werkelijke wereld (waarin ik me waardevol voelde) en kon de lava aan angst en verdriet naar buiten stromen.

Ik kreeg op die manier de kans om de dood die in mij geïnstalleerd was terug in leven om te zetten. Een vriendin zei ooit over mijn werken: “je hebt een leven in de dood gecreëerd”. En deze kiem van leven zou een volwaardig leven worden op het moment dat ik zelf klaar was om het met de wereld te delen. Door mijn verleden te laten bestaan, kan het voorbij gaan en kan mijn verlangen naar de dood voorbijgaan. Daardoor

verdwijnt de noodzaak om mijn dwangneurose in stand te houden.

Mijn hoop

In mijn meest duistere momenten vond ik geen aansluiting bij vrienden of op het werk. Zij kenden mij als een uitgeholde versie van mezelf die deed alsof, die moest doen alsof uit zelfbehoud. Ik vond steun in getuigenissen van mensen die in concentratiekampen hadden “geleefd”.

Ik voelde me begrepen; ook zij hadden een leven in de dood gecreëerd onder de vorm van de belofte aan zichzelf dat ze de horror op een dag zouden kunnen delen met de wereld. Ze vergaarden stiekem tekeningen, gedichten, dagboeken voor de dag waarop ze vrij zouden zijn en niet meer hoefden te zwijgen uit angst voor hun leven. Hun kracht inspireerde me en ik voelde me niet meer alleen. Dat is de boodschap die ik graag zou overbrengen: “je bent niet alleen”. Daarnaast is het mijn hoop verder te bouwen aan het doorbreken van het taboe rond incest en emotionele verwaarlozing. Ook hoop ik dat we niet langer naar mensen kijken als op een schaal van meer of minder psychisch kwetsbaar. Liever zou ik zien dat de klemtoon bij psychisch lijden op het causaal verband met vroegkinderlijk trauma komt te liggen. Ik geloof dat die verschuiving destigmatiserend kan zijn.

Expo praktisch:

van 19/05/2018 tem 27/05/2018 van 11u tot 18u. Gesloten 22/05. 23/05 enkel op afspraak. Burg 4, 8000 Brugge. www.dekunstvanhetoverleven.be

Psychosenet.be helpt misverstanden de wereld uit Tekst: Nadia Mahjoub

‘Gevaarlijk’ of ‘ongeneeslijk’. Over mensen die een psychose doormaken bestaan er veel misverstanden. Om die uit de wereld te helpen werd eind vorig jaar de website psychosenet.be gelanceerd. Die voorziet ook in een gratis ‘e-mailspreekuur’.

Brenda Froyen maakte zelf enkele jaren geleden een psychose door en zette mee haar schouders onder psychosenet. be. In een interview met De Morgen naar aanleiding van de lancering van de website vertelt ze: “Heel wat Belgen met psychische problemen en hun familie worden geconfronteerd met hiaten in de geestelijke gezondheidszorg. Zo moeten ze vaak maanden wachten vooraleer ze met een hulpverlener kunnen samenzitten.

PsychoseNet wil hen helpen die periode te overbruggen door toegankelijke en onderbouwde informatie over de aandoening aan te reiken.”

De website bevat onder meer filmpjes, getuigenissen, wetenschappelijke artikels en een zorgkaart.

Doembeelden

Uit een opiniestuk door Brenda in de Knack: “Er is geen enkele geestestoestand waar zoveel misverstanden over bestaan als over 'psychose', die vaak in één adem genoemd wordt met 'schizofrenie' en 'gevaar'. Ook in de hulpverlening zelf wordt de diagnose vaak gecombineerd met een flinke dosis doembeelden die al jaren niet meer in vraag gesteld zijn. 'Het is een chemisch onevenwicht in de hersenen, een chronische, vaak genetische aandoening waarvoor levenslange medicatie nodig is.’

Een weinig hoopvolle boodschap.”

De opmaak en inhoud van psychosenet. be zijn gebaseerd op het succesvolle psychosenet.nl. Deze Nederlandse website bestaat sinds 2015 en heeft ondertussen meer dan 1 miljoen bezoekers per jaar.

Het is een baken in de zee van vaak foutieve informatie die je op het wereldwijde web vindt.

Groot engagement

Heel wat psychiaters, psychologen en andere hulpverleners, maar ook ervaringsdeskundigen én familieleden tonen zich bereid om zich te engageren. Ze geven informatie en getuigenissen in de vorm van filmpjes, bloggen mee en bemannen onder andere ook het e-mailspreekuur.

PsychoseNet is immers niet alleen een informatieplatform maar vooral ook een E-health tool. Het e-mailspreekuur bestaat uit 5 psychiaters, 4 psychologen, 2 ervaringsdeskundigen, 1 familiedeskundige en een jurist. Zij beantwoorden de vragen binnen enkele dagen. Deze online consulten vervangen geenszins het menselijk contact, maar zorgen er wel voor dat mensen met hun vragen ergens terecht kunnen.

Het Belgische schoenenbedrijf Cortina N.V. steunt vanuit een maatschappelijk engagement diverse projecten in de geestelijke gezondheidszorg en is de financiële motor achter psychosenet.be. Dat maakt dat de website zowel overheidsonafhankelijk als ‘farmacologisch’ onafhankelijk is. Mogelijke behandelingen die voorgesteld worden op de website, zijn dus belangenvrij. Dat is ook waar PsychoseNet voor staat: de gebruiker informeren, zonder al te veel waardeoordelen. Welke behandeling voor de patiënt het meest geschikt is, is immer zeer persoonlijk.

in hun pen kruipen, hun ervaringen en mening zo weten te verwoorden dat ze tot een debat en dialoog kunnen leiden. Blogs zijn maximum 800 woorden. Daarnaast wordt ook steeds gezocht naar ‘talent’.

Psychosegevoelige mensen zijn vaak creatiever dan anderen. PsychoseNet wil gedichten, schilderijen, tekeningen in de kijker zetten om zo ook de nadruk te leggen op de talenten in plaats van de kwetsbaarheden van psychosegevoelige mensen. Jouw bijdrage mag je sturen naar info@psychosenet.be.

Bronnen:

www.knack.be/nieuws/gezondheid/ er-is-geen-enkele-geestestoestand-waarzoveel-misverstanden-over-bestaan-alsover-psychose/article-opinion-923337.html www.demorgen.be/wetenschap/stemmenin-je-hoofd-vraag-raad-aan-de-siteb553cad3/

Ook jij kan meewerken

Wil je graag meewerken aan PsychoseNet? Dat kan. PsychoseNet zoekt bloggers, mensen die graag 7

Dossier zingeving en spiritualiteit

Introductie

Tekst: Nadia Mahjoub – Illustratie: Luka Vandeghinste

Religie en spiritualiteit

Het begrip religie valt moeilijk te definiëren. Geen enkele definitie is universeel geaccepteerd. Maar iedereen heeft wel een idee van wat met religie bedoeld wordt. Godsdienst is geen synoniem want in sommige religies komt geen god voor (boeddhisme bijvoorbeeld).

Tegenwoordig maken we een onderscheid tussen spiritualiteit en religie. Vanaf de jaren ’70 van de vorige eeuw ontwikkelde zich de idee van spiritualiteit als persoonlijke levenshouding, meestal buiten de georganiseerde religies. Zij die liever spreken van ‘spiritualiteit’ dan ‘religie’, zijn geneigd aan te nemen dat er vele ‘spirituele wegen’ zijn en dat er geen objectieve waarheid bestaat over welke weg men het beste zou volgen.

Het leek onze redactie zinvol om in deze Spiegel enkele pagina’s te wijden aan zingeving en spiritualiteit. Omdat we aanvoelen dat deze concepten belangrijke factoren kunnen zijn in iemands welbevinden en omdat we menen dat in de (psychiatrische) zorg de ziel te vaak ontbreekt.

Waan-zin

Wat is de zin van het leven? In de ‘waan’ van mijn psychose kreeg ik jaren geleden het antwoord. Een antwoord dat niet in woorden werd gegeven, maar in een gevoelservaring. Een gevoel dat een diep inzicht verschafte in het wezen van mijn bestaan en dat me altijd zal bijblijven. Het was zo eenvoudig en zo mooi: het was ‘alles’ en ‘niets’. Het was liefde, verbondenheid en vrede.

Woorden kunnen deze ervaring moeilijk beschrijven. Het is alsof je de smaak van een appel wil uitleggen aan iemand die er nooit een geproefd heeft. Ervaring kan je niet overdragen, die kan je enkel bij benadering omschrijven.

Zingeving

Het bestaan is in wezen zinloos of zo kan het lijken. Want iedereen gaat tenslotte dood. En waar dient al dat lijden in de wereld (in godsnaam) voor? Je kan wel zin aan het bestaan toevoegen, zin-geven is een werkwoord. Ieder doet dat op zijn of haar manier. Mij geeft het zorgen voor mijn opgroeiende dochter veel zin aan het leven en mijn vrijwilligerswerk. Ik stel me persoonlijk veel vragen bij de gangbare norm in de westerse samenleving, waarbij materiële rijkdom verzamelen als zinvol doel wordt beschouwd. Is het niet deze ‘waan’ die zorgt voor een toenemend 'onwelzijn' in onze maatschappij?

Geloof en spiritualiteit

“De belangrijkste boodschap die religies meegeven is die van 8

De wereld is uit balans De wereld is uit balans. Dat uit zich op ecologisch vlak, op vlak van gebrek aan zingeving, op economisch vlak. Dat uit zich ook in de manier waarop de psychiatrie vandaag de dag is georganiseerd, nl. gebaseerd op een materialistische wereld- en mensvisie. Wij zijn volgens deze visie ‘ons brein’.

Er is nauwelijks plaats voor een bewustzijn of ziel buiten het materiële, want dat valt niet ‘te bewijzen’. In deze materialistische visie is elke geestelijke of spirituele of identiteitscrisis van de mens een ziekte van het brein waarvoor slechts een oplossing bestaat: een pilletje. liefde,” aldus Bleri Lleshi, politiek filosoof en auteur van o.a.

‘Liefde in tijden van angst’ (2016) Hij houdt in een column voor Radio 1 een warm pleidooi voor spiritualiteit. “Spiritualiteit is essentieel om het doorgedreven individualisme en het consumptiemodel uit te dagen. Het geeft ons de kracht om lief te hebben en om verbinding te zoeken met de ander en de natuur.”

De ziel in de zorg

“Mijn psychiater raadt me aan geen teksten meer over spiritualiteit te lezen”, hoorde ik onlangs een lotgenoot zeggen. Alsof spiritualiteit ziekmakend is. Geloof als een nieuw taboe. Nochtans betekent psychiatrie letterlijk “geneeskunde van de ziel”. Ik heb de indruk dat de ziel geregeld ontbreekt in de psychiatrische zorg: isoleren van iemand die zich vreemd gedraagt, eerder dan verbinding zoeken. Angst die de overhand neemt, terwijl een gezonde dosis vertrouwen een betere basis zou zijn.

Theologe Katrien Ruytjens verwoordt op www.sociaal.net perfect wat ik bedoel: "Ik stel vast dat spiritualiteit in hulpverlening veel weerstand oproept. Of onverschilligheid. Of althans geen prioriteit krijgt. Ik begrijp dat. Onze visie op hulp, therapie of zorg schijnt nog weinig ruimte te laten voor ambivalente zaken als zingeving, genade, religie, levensbeschouwing, spirituele ervaringen.

Emancipatie, autonomie, zelfsturing, empowerment, beslissingen ondersteunen, zijn de kerntaken. Hoe kan daarbij in godsnaam spiritualiteit van dienst zijn? Ook ik heb geen pasklaar antwoord."

Crazywise,

een documentaire door Phil Borges Tekst: Nadia Mahjoub Foto’s: philborges.com

In september van vorig jaar organiseerde vzw Het Levenssnoer op initiatief van Huguette Beyens in KesselLo een conferentie rond de documentaire Crazywise van Phil Borges.

Huguette is kunsthistorica en psychotherapeute en begeleidt mensen met een psychische kwetsbaarheid in het natraject van hun crisis in Huize Poustinia.

Ruim 200 mensen namen deel aan deze boeiende conferentie. De documentaire Crazywise behandelt de centrale vraag: Wat als een psychologische crisis gezien zou worden als een positieve, transformatieve ervaring?

De traditionele wijsheid van inheemse culturen staat vaak haaks op de moderne opvattingen over psychologische crisissen zoals psychose. Kan een dergelijke crisis beschouwd worden als een 'roeping', een groeikans, of is het gewoon de uiting van een defect brein? De documentaire Crazywise gaat dieper in op wat geleerd kan worden van mensen over de hele wereld die hun psychologische crisis in een positieve transformatieve ervaring hebben omgezet.

Tijdens zijn werk als mensrechtenfotograaf bij inheemse culturen viel het Phil Borges op dat deze culturen vaak 'psychotische' symptomen als een indicator van sjamanistisch potentieel beschouwen. Hij raakte geïntrigeerd door de verschillende manieren waarop psychose gedefinieerd en behandeld wordt in het Westen, met name in de Verenigde Staten. Het land wordt geconfronteerd met een aanzienlijke toename van mensen met psychische problemen en met alarmerende zelfmoordcijfers. Borges ontdekt een groeiende beweging van professionelen en erva-

Phil Borges (°1942) is antropoloog en vermaard mensenrechtenfotograaf, met een bijzondere belangstelling voor inheemse culturen en hun manier van leven. Al meer dan 25 jaar brengt hij de cultuur van inheemse stammen in beeld om op die wijze een beter begrip te creëren voor de uitdagingen waar zij mee te maken krijgen. Hij heeft ook verschillende documentaires op zijn naam staan die via Discovery Channel en National Geographic wereldwijd werden vertoond. Zijn werk won verschillende prijzen en wordt wereldwijd in musea en galerijen tentoongesteld.

Crazywise is zijn recentste project.

ringsdeskundigen die alternatieve behandelingen vragen die gericht zijn op herstel, het bevorderen van sociale contacten en het vinden van betekenis.

Crazywise volgt twee jonge Amerikanen die een psychische stoornis als diagnose kregen. Adam (27) leed aan de verwoestende bijwerkingen van medicijnen vooraleer hij meditatie omarmde in de hoop op herstel. Ekhaya (32) overleefde kindermisbruik en verscheidene zelfmoordpogingen.

Vervolgens kreeg ze een spirituele vorming als traditionele Zuid-Afrikaanse genezer. Het geeft haar lijden betekenis en een dieper doel aan haar leven.

Ook zien we beelden van verschillende inheemse volkeren. Jonge mensen met een aandoening die wij in het Westen ‘psychose’ noemen, worden begeleid door een mentor die dezelfde ervaringen heeft gehad en worden gevormd tot genezer, visionair of priester. Een crisis wordt er niet gepathologiseerd maar beschouwd als deel van een positief ontwikkelingsproces.

De gemeenschap geeft een maatschappe-

lijk doel aan de persoon die een dergelijke crisis meemaakt.

De documentaire wil inheemse wijsheid niet romantiseren, noch de Westerse behandeling volledig veroordelen. Niet elke inheemse persoon die een crisis heeft, wordt een sjamaan en heel wat mensen ondervinden voordelen van westerse medicijnen. Inheemse volkeren staan echter open voor andere bewustzijnsniveaus, terwijl het Westen deze met angst tegemoet treedt. Het Westen kan leren van de inheemse rituelen die diepgaande verbindingen vormen met de natuur, met elkaar en hun voorouders. Het is veelzeggend dat mensen met psychose of schizofrenie in ontwikkelingslanden tot 40% meer kans hebben op herstel dan in de Westerse wereld. (WHO onderzoeken van ’69, ’78 en ‘97) Crazywise voegt een stem toe aan de groeiende discussie die stelt dat een psychologische crisis een kans kan zijn tot groei en transformatie, eerder dan een aandoening waarvan men niet kan herstellen.

9

Dossier zingeving en spiritualiteit

Boeddhisme als levenswijze Tekst en foto’s: Els Lambrecht

Ik was 17 en opgenomen op de PAAZ. Tijdens een of andere therapiesessie moesten we foto’s die we bij een medepatiënt vonden passen, uitknippen en er een tekstje bijschrijven. Zo kreeg ieder op het einde van de sessie een blad vol foto’s en teksten die bij hem of haar pasten. Op mijn blad stond “speciaal gekleed”, maar ook “op zoek naar oosters evenwicht” met een foto van een boeddha erbij.

In die tijd wist ik nog niet echt of ik op zoek was naar oosters evenwicht. Wel was ik op de afdeling eens onder een plant gaan zitten en zei ik dat Boeddha toch ook zo zijn nirwana gevonden had. Dit was als grap bedoeld. De nachtverpleegkundige keek me enigszins verbaasd aan, maar liet me doen. Het zag er misschien wat onnozel uit, maar ik was op dat moment inderdaad op zoek naar evenwicht en begon dat steeds vaker in het Oosten te zoeken.

Het was echter pas op het moment toen ik het blad van de medepatiënt te zien kreeg, dat ik me er werkelijk bewust van werd.

Boeddha was gewoon een mens, geboren als Siddhartha. Hij was in zijn leven op zoek naar evenwicht en kwam zo tot uiterst interessante levenswijsheden. Ik begon me beetje bij beetje in het boeddhisme te verdiepen, leerde het toepassen met vallen en opstaan, helemaal op mezelf, zonder hulp van anderen. Het werd uiteindelijk mijn levenswijze.

De eerste belangrijke les die ik leerde uit het boeddhisme was “laten zijn”. Ik was iemand die liever wegliep van haar gevoelens. Deze les was dus voor mij niet evident om toe te passen. Ik bleef echter doorzetten, ervan overtuigd dat het me zou helpen. Blijheid, dankbaarheid, maar ook boosheid en verdriet mogen er zijn.

10

Ik probeer dat ook aan anderen mee te geven. Ondertussen groeit dit bewustzijn gelukkig bij vele mensen, maar toch zijn er nog heel wat die zeggen: “Maar je moet toch niet huilen.” Nee, als jij wil huilen, huil dan alstublieft. Laat het gevoel dat je tot huilen brengt er zijn en laat die uitingsvorm er zijn. Dit geldt ook voor boosheid. En laat ons eerlijk zijn, we blokken deze gevoelens nog heel vaak af. Vaak omdat we boosheid of verdriet zelf niet graag voelen, maar ook omdat deze gevoelens door anderen moeilijk aanvaard worden.

Ook dat is begrijpelijk: Het is immers niet makkelijk om een ander verdrietig of boos te zien. Deze gevoelens horen echter bij het leven. Door de andere toe te staan ze te uiten, zal je deze persoon ook helpen. Ik zeg weleens dat ik me pas tevreden begon te voelen, toen ik van mezelf verdriet mocht hebben en dat ook niet meer wilde verbergen voor anderen. Een belangrijke les uit het boeddhisme.

De volgende les: dankbaar zijn. Ik kan echt heel dankbaar zijn voor het wonder van de natuur. Ik kan opnieuw, net als een kind, heel verwonderd kijken naar een bij die van bloem tot bloem vliegt. Ik ben ook dankbaar voor de mensen om me heen, voor mijn vrienden en familie, zelfs voor de liefde die ik krijg van mijn kat. En dankbaar om wie ik ben, want ik mag gerust zijn wie ik ben: mijn eigen unieke zelf. Dat was ooit wel heel anders: ik haatte mezelf grondig.

Ook nu heb ik het weer even moeilijk met mezelf. Ik heb net te horen gekregen dat ik geen eigen biologische kinderen meer kan krijgen. Ik voel me daarom als vrouw mislukt en waardeloos. Maar ik geloof dat ook dat weer poorten zal openen, al zie ik die nu nog niet zo helder. En ik haat me er niet echt om, het is gewoon een mankement.

En nog een belangrijke: in het hier en nu leven.

Ik mediteer regelmatig en doe tegenwoordig ook aan stiltemeditatie. Dit houdt me zeer sterk in het hier en nu. Het is pas in stilte Els: “Ik ben dankbaar om wie ik ben: dat je veel mijn eigen unieke zelf” hoort trouwens. Vroeger kon ik slechts werkelijk iets horen door me op muziek of op een stem te richten, maar stiltemeditatie is zo veel rijker. Ik heb het nog maar onlangs voor het eerst geprobeerd, maar het ging wonderbaarlijk goed. Nooit zo sterk in het hier en nu geweest en dat brengt zoveel rust.

Respect voor alle leven op aarde vind ik ook een belangrijke, en er zijn nog veel meer wijsheden uit het boeddhisme aan te halen. Velen zullen er misschien ook raakpunten met mindfulness in zien.

Mindfulness is een techniek van aandachtstraining, gebaseerd op elementen uit het boeddhisme. Ik had echter nog nooit van mindfulness gehoord toen ik mijn evenwicht begon te zoeken in het boeddhisme.

Een zinvol leven: kiezen voor jezelf Tekst en gedicht: Pieter Gouvart Vorige zomer had ik het mooie vooruitzicht om mijn werk te hervatten nadat ik bijna twee jaar had gesukkeld met een bore-out en een depressie. Ik keek er echt naar uit mijn huidige functie deeltijds te hervatten en mijn collega's terug te zien. Ik ben secretaris op een openbare instelling en ik heb deze job gedurende bijna drie jaar met enorm veel plezier uitgeoefend. Ik vond het fijn om mensen helpen en een "dank je" of lach terug te krijgen.

Toen ik het werk hervatte, had ik, zoals gewoonlijk, moeite met het opstaan. Maar toen ik aankwam en mijn collega's op het werk groette, verscheen er een lach op mijn gezicht en voelde ik me beter. Het werk zelf daarentegen liep moeizaam, ik was onzeker en controleerde alles vier keer. Mijn baas en collega's toonden gelukkig begrip en gaven me de nodige steun en de tijd om te wennen aan de werksituatie. Na een vijftal weken lukte het echter helemaal niet meer. Ik moest ‘s ochtends naar het werk vertrekken, maar bleef verstijfd in de zetel zitten. Ik geraakte niet meer verder. Ik meldde me ziek en voelde me meteen heel opgelucht. Ik ben niet meer teruggekeerd. Ik nam de tijd om mijn leven te evalueren en vragen te stellen: was mijn job een zinvolle daginvulling of eerder een verplichting? Deed ik echt wat ik zelf verlangde of probeerde ik te voldoen aan andermans verwachtingen?

Herstellen is volgens mij evolueren naar een andere en betere versie van jezelf, een persoon die dichter bij zijn eigen waarden komt te staan. Ik sta momenteel stil en denk na over wat ik echt wil. Wat ik weet is dat ik graag mensen help en met hen in verbinding treed. Ik weet ook dat ik iets wil doen met mijn passies: muziek spelen en gedichten schrijven.

Toen ik patiënt was in een psychosociaal revalidatiecentrum gaf ik eens een workshop over poëzie. Iemand zei me dat ik toen echt straalde. De workshop gaf

Ik kies voor mij Ik verklaar me vrij Ik heb 36 jaar geleefd en steeds maakte ik jullie blij Ik heb alles voor jullie gedaan zoals jullie het vroegen om me aanvaard te voelen maar nu wil ik leven en kiezen voor mij

me veel voldoening. Hoewel sommige deelnemers nooit eerder een gedicht hadden geschreven, produceerden sommigen onder hen echte parels. Dat ik hen iets had bijgeleerd en de dichter in hen had wakker gemaakt, vervulde me met trots.

Ik herinner me ook dat ik op een school ooit een workshop gitaar spelen gaf.

Hoewel niet iedereen gemotiveerd was, vernam ik later dat één deelnemer gitaarlessen was gestart en dit deed me enorm plezier. Ik begin stilaan in te zien dat dit wel eens een goede piste voor mij zou kunnen zijn: mensen iets bijbrengen door het delen van mijn passies.

Ik sluit graag af met een spreuk van Amerikaanse stand-upcomedian Bill Hicks, die me inspireert in mijn zoektocht naar een waardevollere toekomst: "I do not believe making money in order to consume goods is mankind’s sole purpose on this planet. If you’re wondering what I believe our purpose on this planet is, I’ll give you a hint... it has to do with creating and sharing." (Vertaling: Ik geloof niet dat geld verdienen om goederen te consumeren de enige reden is tot bestaan van de mensheid. Als je wil weten wat ik denk dat onze rol op deze planeet is, dan geef ik jou een tip... het heeft te maken met creëren en delen.")

Herstellen is evolueren naar een persoon die dichter bij zijn eigen waarden komt te staan.

Jullie konden steeds op mij rekenen elke taak nam ik er steeds met een lach bij en ik heb zelden geklaagd, ik wou al jullie noden bevredigen maar nu kan ik niet meer, nu zal ik eindelijk denken en voelen voor mij Ben ik ziek of ben ik even het noorden kwijt Ik sta voor een uitgerekt landschap en voel me heel klein mijn leven behoort me toe maar momenteel voel ik me niet vrij ik wil mijn eigen pad volgen maar wat wens ik nu eigenlijk Ik kan me eindelijk de vraag stellen en zoveel vragen rijzen op in mij ik wil mensen helpen ze hoop influisteren met mijn talenten maar dan zegt mijn monstertje mij of ik wel een plaats zal vinden in deze maatschappij Ik droom van een waardevoller realiteit één waar ik een reden heb om elke dag voor op te staan waarin ik me nuttig voel en waar ik het recht heb om te bestaan een job die me voldoening geeft meer dan slechts een loon op het einde van de maand ik wens niet rijk te worden, ik wens fier te zijn over mijn baan Ik kies voor mij Ik vecht me vrij Ik leef voor mij Ik denk eindelijk aan mij

11

Dossier zingeving en spiritualiteit

Zingeving en spiritualiteit: verschillende perspectieven

12

Tekst: Nadia Mahjoub - Illustratie: Luka Vandeghinste

We sprokkelden enkele getuigenissen over spiritualiteit en zingeving bij mensen met een psychische kwetsbaarheid.

We vroegen hen hoe zij zin zoeken in het leven, of geloof daar een rol in speelt en of hun kijk op het leven en de wereld steun bood tijdens hun herstelproces.

Ik ben zoekend

Kristof Stubbers: Ik beschouw mezelf als een zoekende gelovige. Ik vind dat ik geloofstradities die al zolang bestaan niet zomaar kan afdoen als onzin, zonder er grondig onderzoek naar te doen.

Ik heb me verdiept in het boeddhisme en mediteer bijna dagelijks een uur.

Tegenwoordig verdiep ik me meer in het christendom omdat die traditie dichter bij mij ligt. Als kind werd ik verplicht naar de zondagsmis te gaan en liep ik school in een streng katholiek college. Daardoor heb ik me in het verleden afgezet tegen het katholieke geloof. Maar vandaag zoek ik weer toenadering, ik ga soms naar lezingen en retraites bij paters en monniken. Ik probeer ook te bidden. De stilte die gepaard gaat met mediteren en het stil gebed zijn zeer vruchtbaar: ik leer er veel uit, kom tot diepere inzichten en het geeft ook rust. Ik merk ook dat sommige trauma’s en diepe wonden dankzij stille meditatie en gebed geheeld worden. De positieve en liefdevolle kracht die ik dan ervaar, leunt aan bij het ‘goddelijke’.

Ik hoop door geloof en meditatie meer zicht te krijgen op mijn psychotische beleving. In mijn psychose probeerde ik de wereld te redden, maar de druk die ermee gepaard ging was te zwaar voor mij en creëerde een grote onrust. Soms twijfel ik nog steeds of de psychose niet ‘de weg’ was. Ik beschouw mijn psychose echter niet als een spiritueel ontwaken zoals sommige andere lotgenoten. Ik weet het allemaal nog niet zo goed, maar ik hoop dat het geloof me kan genezen van mijn psychoses. Ik las ergens dat iemand die zeer gelovig was als test LSD nam en niet overspoeld werd door zijn hallucinaties.

God bood de nodige houvast. Misschien zou deze houvast ook kunnen werken bij psychoses.

Het helpt me om te aarden

Carine: Ik vind het niet evident om spiritualiteit kort te omschrijven. Ik zie het als een bepaald geloof en vertrouwen in iets hogers. Het gaat ook om de verbinding tussen wie ik ben als mens en wie ik ben in essentie: mijn ziel. Deze essentie is wat schuilt onder alle uiterlijkheden, ego en emoties. Het is wie je in wezen bent en het is via je hoger bewustzijn verbonden met ‘de Bron’, al wat is. Het is de eeuwige energiebron waaruit je geboren wordt en waar je weer naar terugkeert op het einde van je leven. Spiritualiteit is iets dat iedereen op zijn eigen manier invult. Voor mij persoonlijk is het niet verbonden met religie.

Spiritualiteit kwam op mijn weg tijdens mijn zoektocht naar liefde, geluk en genezing na de diagnoses fybromyalgie en CVS. In eerste instantie zocht ik mijn heil in de esoterische weg. Ik hield me bezig met alles waarvan ik dacht dat het me extra kracht zou geven: halfedelstenen, engelen en gidsen, channeling, kaartenleggers, sjamanisme, enz. Ik ging er zo in op dat ik me erin verloor. Het was eigenlijk een vlucht. Ten gevolge van traumatische ervaringen in mijn jeugd heb ik chronische PTSS (posttraumatische stressstoornis) met dissociaties. Dus die vlucht was een strategie waarvan ik dacht dat die me zou helpen.

Ik heb het geluk gehad een achttal jaar geleden een psychiater te vinden die open stond voor wat er zich ‘op zielsniveau’ kan afspelen, die erkent dat de mens in essentie wijsheid, kracht en liefde in zich draagt.

Ik had een hele weg af te leggen om naar binnen te keren, mijn eigenwaarde terug te vinden en opnieuw in mezelf te leren geloven. Zij heeft me daarin geholpen, onder meer met hypnose. Ik kwam terug bij ‘me-Zelf’, leerde mijn emoties en

gevoelens te voelen en te plaatsen, en vluchtte steeds minder weg uit het hier en nu en uit mijn lichaam. Ik heb nu een vorm van spiritualiteit ontdekt die me helpt om te aarden, om bewuster te creëren, te leven en te ‘Zijn’.

Alles is op een diep niveau met elkaar verbonden

Eric Vermeulen, Peaceful warrior: Volgens Joan Halifax, één van de grootste vrouwelijke boeddhistische leraren van het moment, worden conflicten en oorlogen veroorzaakt door dezelfde waanidee: de illusie van afgescheidenheid. Maar alles is met alles verbonden en onze onderlinge verbondenheid herkennen en erkennen is daarom het eerste wat we moeten doen.

Ook recente bevindingen in de kwantumfysica bevestigen dat alles met elkaar in verbinding staat. Het heelal is een dynamisch en onderling verweven web.

Door hetgeen men in de kwantumwereld heeft vastgesteld, krijgen traditionele spirituele wijsheden nu een wetenschappelijke ondersteuning.

Mijn psychiater volgt de visie van de farma-industrie, namelijk dat mensen chemische machines zijn, m.a.w. robotten zonder ziel, die onderling volledig gescheiden zijn van elkaar. In deze materialistische visie is elke geestelijke of spirituele of identiteitscrisis van de mens een ziekte van het brein waarvoor slechts één oplossing bestaat: een pilletje De psychiatrie wordt jammer genoeg gedomineerd door de farma-industrie.

Ik ben ervan overtuigd dat mensen spirituele wezens zijn die over enorme krachten beschikken op geestelijk vlak. We hebben dus nood aan echte dokters van de ziel, ‘psychiaters’ die over een gezonde dosis 13

Dossier zingeving en spiritualiteit

“Ik beschouw mezelf als een zoekende gelovige.”

Kristof Stubbers boerenverstand beschikken maar ook over een grote emotionele en spirituele intelligentie.

Tastbare mystiek

Rob: Dertig jaar geleden belandde ik in een psychose. Ik had toen een bijzondere interesse in esoterie. Ik bezocht in die periode soms een paragnost in Nederland die op TV en radio kwam. Daarvoor, bij het verlaten van de hogeschool, had ik ook af en toe wanen met wetenschappelijke achtergrond.

Een hele tijd terug nam ik de beslissing om alle godsdiensten en esoterie in de prullenmand te gooien, wegens niet wetenschappelijk bewezen. Ook vind ik dat onze feesten die bijna allemaal religieus zijn (ook Sinterklaas) mogen vervangen worden door andere. Zoals bijvoorbeeld een lentefeest. Toch blijf ik mensen zoals moslims, evangelisten, of wicca-beoefenaars met respect benaderen.

Een theorie die bij mij min of meer overeind blijft is de 'bijna-doodervaring'. Deze verhalen komen voor in de hele wereld.

14

“Ik deed mezelf de belofte om op zoek te gaan naar schoonheid.”

Nadine Coninx Mensen die gedurende een korte periode klinisch dood zijn, ervaren een veranderde bewustzijnsstaat en kunnen daar na reanimatie over getuigen. En toch blijf ik een beetje kritisch, rekening houdend met het feit dat het misschien gekopieerde verhalen zijn. Misschien te kritisch?

Toch blijven spiritualiteit en zingeving een grote rol spelen in mijn leven. De vorm van spiritualiteit die ik nu beoefen, staat midden in het leven wat ik doormaak. Vooral tijdens pauzes gedurende de dag, en ook 's avonds. Ik maak allerlei associaties over het dagelijkse leven en ook over mijn eigen lichaam, en teken die op papier. Het zijn zeer persoonlijke tekeningen. Iemand die constant associaties maakt, wordt soms als verward of irritant beschouwd.

Vandaar dat ik er zelden mee te koop loop.

Ik heb ook een nuchtere kant: de was en de plas, naar de winkel gaan, klussen enz.

Ik blijf echter van mening dat mijn leven hier op aarde vol mystieke geheimen zit, die daarenboven tastbaar zijn.

Zoektocht naar schoonheid en verbondenheid

Nadine Coninx: Op een mooie lentedag in 1983 stapte ik, op weg naar school, van mijn fiets. Ik kreeg de zonsopgang in het oog. Een prachtige rode hemel, op een doordeweekse schooldag. De nacht daarvoor had er 'thuis' een explosie van geweld plaatsgevonden. Voor de zoveelste keer en ik was het beu. Ik kon op die dag niet geloven dat het leven mij niet meer te bieden had en deed mezelf de belofte om op zoek te gaan naar schoonheid.

De rest van mijn leven stond in het teken daarvan, al kon ik op mijn zestiende niet weten dat dit zowel mijn kracht als de grootste valkuil in mijn leven zou worden.

Ik ontmoette een kunstenaar toen ik twintig was, we gingen samenwonen. Een ongelukkige keuze, bleek achteraf.

Het kunstenaarsleven was een weg van zowel schoonheid als zenuwslopende worstelingen met en tussen ego’s. Beide beschouwde ik als noodzakelijk voor mijn leerproces. Ik leerde doorheen de ego’s de verbondenheid zien van mensen die

“Ik hoor God zeggen: ‘Dries, je bent perfect OK zoals je hier en nu bent.’ ”

Dries Vanwynsberghe zichzelf uitdrukten op een manier die ik daarvoor niet kende. Zoals ik leerde kijken doorheen maatschappelijke onrechtvaardigheid naar de kracht van individueel maatschappelijk engagement dat gericht was op verbeteringen voor de kwetsbaren.

Hoe groter mijn betrokkenheid en inzicht in de (kunst)wereld werden, des te toxischer werd de relatie met mijn partner. Ik werd depressief en kreeg medicatie voorgeschreven voor een obsessieve-compulsieve stoornis. Omdat ik me alsmaar dieper verschuilde in mijn innerlijke tuin van kunst en natuur werd de kloof tussen mijn innerlijke belevingswereld en de realiteit alsmaar groter. Ik ontdekte de verbondenheid in schoonheid en de schoonheid in verbondenheid, maar kon er geen uiting aan geven. Alcohol en marihuana werden mijn bondgenoten in een onhoudbare situatie van onderdrukking.

Pas toen die kloof zo groot werd en zo gevuld door psychotische belevingen, heb ik een keerpunt kunnen realiseren in mijn leven. Pas nadat ik in die afgrond was gesprongen, kon ik ten volle van mijn innerlijke tuin genieten en haar als

inspirerende bron voor mijn creativiteit laten dienen.

Mijn vermogen om verbondenheid te zien, de mogelijkheid om mijn betrokkenheid in de wereld ten volle te ervaren en mijn kracht om de schoonheid ervan tot uiting te brengen, geven richting en inhoud aan mijn herstelproces.

God in het hier en nu

Dries Vanwynsberghe: Ik ben opgegroeid met een sterke katholieke geloofsachtergrond. Wat aanvankelijk een grote katholieke vlam was, is ondertussen een klein vlammetje geworden. God is er voor mij nog wel enigszins, maar hij is nu meer verbonden met boeddhisme en mindfulness. In het boeddhisme zeggen ze ronduit – en dat vind ik een goede zaak – “Geloof niet zomaar wat wij zeggen, maar toets het aan je eigen ervaring.”

Ik vind het belangrijk dat er ruimte is voor het mysterie, het niet-weten. En dat mis ik soms in bepaalde strekkingen van het katholieke geloof, waar men verkondigt de waarheid in pacht te hebben. Ik heb veel

waardering voor de mens die Jezus was en de ‘goddelijke’ wijze waarop hij telkens onvoorwaardelijk koos voor de liefde.

Ik hecht veel belang aan de christelijke waarden maar ik realiseer me stilaan dat ik boeddhistischer geworden ben dan ik zelf soms durf toe te geven.

Het is mooi hoe mijn vriendin God omschrijft: “Het stille niets”. Voor mij is hij bij uitstek geëngageerd en staat hij aan de kant van de naamloze, gebroken en verdrukte mensen. Het geloof, en dan heb ik het voornamelijk over het onderdeel ‘hoop’, in combinatie met mindfulness, heeft mijn herstel zeker bevorderd. Zonder beide was ik er misschien niet meer geweest. Ik heb een drievoudige kwetsbaarheid: ik heb een alcoholverslaving gehad, een diagnose van borderline en een sociale fobie. Wanneer ik met mindfulness bezig ben, hoor ik God zeggen: “Dries je bent perfect OK zoals je hier en nu bent.”

Vroeger kon ik mezelf niet aanvaarden met mijn imperfecties. Alles wat me stoorde aan mezelf, moest eerst verdwijnen. Het is nog geen constante, maar het lukt me steeds vaker mezelf te aanvaarden.

15

Dossier zingeving en spiritualiteit Boekbespreking:

Leven vanuit liefde. Een pad naar existentieel welzijn (Mia Leijssen) Tekst: Rik Tassyns Niet alleen de ervaring van elke dag maakt duidelijk dat ‘liefde’ een niet te verwaarlozen belang heeft (op zijn zachts gezegd).

Ook in de vakliteratuur wordt dit thema niet omzeild. In dit artikel zal ik kort reflecteren over datgene wat ik kan afleiden uit het werk van Mia Leijssen. Mia Leijssen is hoogleraar op emeritaat, maar werkt nog steeds mee aan de opleiding Counseling in Emotioneel Welzijn aan de KU Leuven.

De auteur schrijft dat ze met het boek ‘Leven vanuit liefde. Een pad naar existentieel welzijn’ de lezer uitnodigt voor een persoonlijke ontdekkingstocht in het landschap van het existentieel welzijn. Om het boek verteerbaar te houden, is ervoor geopteerd om verwijzingen naar vakliteratuur en uitvoerige theorieën te bundelen in ‘noten’. Wie verder wil grasduinen, vindt dan wel verder zijn weg.

Mia Leijssen beschrijft liefde als een manier van zijn en doen die verbinding bevordert, als de kracht die alle leven doordringt en vorm geeft. Ze gaat op zoek naar een antwoord op de vraag hoe de ontwikkeling van liefdevolle mensen eruit kan zien vanuit vier onlosmakelijk verbonden dimensies: fysiek, sociaal, psychisch en spiritueel. Wie evenwicht (niet te veel, niet te weinig) in deze vier dimensies bereikt, ervaart volgens Mia Leijssen existentieel welzijn. In iedere bestaansdimensie staan andere waarden voorop. In de fysieke komt het belang van onder meer de gezondheid en veiligheid aan bod als behoeften, in de sociale dimensie waardering en verbondenheid, in de psychische de liefde voor zichzelf, het streven naar autonomie en vrijheid.

Waarden uit de spirituele dimensie zijn dienstbaarheid, je plaats vinden in een groter geheel, bijdragen aan een betere wereld, liefde zonder eigenbelang.

Ze onderscheidt, zonder van elkaar te scheiden, in de liefde: het fysieke, sociale, psychische en spirituele wel-zijn. Deze laatste vorm van welzijn wordt gezien als ‘geïnspireerd of bezield leven dat zich 16

kan uitdrukken in hoe je omgaat met de natuur (en materie), andere mensen, jezelf en het grotere geheel’. Eigen aan het spirituele is dat je geniet van dingen die je eigen belangen overstijgen. Mia Leijssen stelt de spirituele behoeften en waarden niet boven de andere.

Existentieel welzijn houdt in dat waarden uit verschillende dimensies hun plaats krijgen. Existentieel welzijn impliceert dat men leert spelen met de bestaansdimensies en ze toepast in diverse omgevingen.

Liefde is volgens haar het antwoord op de vraag: "Hoe kom je tot een optimale ontwikkeling (en een gezond evenwicht) in alle bestaansdimensies?" Liefde ziet ze als een universele taal om menselijke ervaringen te verwoorden in een multi-culturele wereld. Ze stelt ook wel dat liefde vaak ‘onzegbaar’ is en daarom nood heeft aan poëzie en kunst om het te kunnen evoceren.

Aandacht voor existentieel welzijn plaatst zich in de traditie van de existentiële filosofie, waar gesproken wordt van de Umwelt (de fysieke en materiële wereld), de Mitwelt (het zelf in relatie tot anderen), de Eigenwelt (het eigen innerlijk leven) en de Uberwelt (het transcendente). Studie van existentieel welzijn sluit aan bij het holistisch denken (die de werkelijkheid niet versnippert of ‘opdeelt’).

Ze noemt het centraal stellen van de liefde als de ‘moeder van alle deugden’, hetgeen in overeenstemming is met ontwikkelingen in de psychologie sinds het begin van de 21ste eeuw. Aandacht verschuift van trauma’s naar kwaliteiten waarvan aangetoond is dat die bijdragen tot welzijn.

De beweging rond aandacht voor deze kwaliteiten kreeg de naam ‘positieve psychologie’.

Spiritualiteit linkt Mia Leijssen, zoals vaak

Leven vanuit liefde.

Een pad naar existentieel welzijn Auteur: Mia Leijssen Uitgeverij Lannoo (2013)

gebruikelijk is, niet aan religie. Ook heeft het in haar denken niets te maken met alles wat verband houdt met het alternatieve.

Ze beschouwt het als een vorm van in- en uitademen: een proces van vanzelfsprekende interactie van het organisme met de omgeving. Een liefdevolle benadering van alles wat zich aandient is de sleutel tot de wijsheid van je organisme.

Het is de overtuiging van de auteur dat er vandaag pas expliciete aandacht is voor de spirituele dimensie, wanneer een crisissituatie iemands leven overhoop haalt en de gewone dingen niet meer vanzelfsprekend zijn… Ze omschrijft dit als de “bestaansgrond die zich opent, wanneer de grond onder iemands voeten davert”.

Tekst: Bert - Illustratie: ITSE OCHKA

an

B

Ik ben hoogsensitief, psychisch kwetsbaar en leerling-mysticus. Kijk je mee vanuit mijn perspectief?

aa

n in j e

r o o

Bloedernstig Ik heb mijn regels. Al 14 jaar lang. Het is een waar bloedbad. Het wordt tijd dat dit geweld naar mezelf toe stopt. Nu! Regel 1: Ik Mag Enkel Hier En Nu Zijn. Grote spirituele denkers à la Eckhart Tolle zijn het er roerend over eens, er schuilt zoveel kracht in het nu. En, alle communicatietechnologie ten spijt, kunnen we maar beter met onze volle aandacht zijn waar we ons bevinden. Problematisch wordt het echter wanneer je zoals deze stuntpiloot krampachtig alle gedachten aan elders, anderen, verleden en toekomst probeert uit te bannen.

Gelukkig bewandelen er ook een stel kundige therapeuten deze aardbol die je liefdevol duiden dat hier en nu zijn een relatief begrip is. Halleluja, ik mag opnieuw mijn boodschappenlijstje overlopen tijdens die tantrische orgie!

Regel 2: Gedachten Zijn Gevaarlijk. Een oude leermeester zei me dat de energie altijd de gedachte volgt.

Dat kan voor jou de ver-van-mijn-bedshow zijn, maar hij bedoelde dat onze gedachten een grote scheppende kracht hebben. Zo was hij ervan overtuigd dat ons denken in grote mate ons welzijn stuurt. Het maakte me in volle onvolwassenheid angstig. Als gedachten zo krachtig zijn, kan je er immers toch veel schade mee aanrichten? Mijn angst nam zo'n pijnlijke – en hilarische – proporties aan dat ik tijdens een helikoptervlucht hardnekkig probeerde niet te denken aan neerstorten uit schrik dat dit effectief zou gebeuren. De helikopter bleef vliegen, maar ik ben zwaar gecrasht. Mijn SOS werd opgepikt door een legertje hulpverleners vol goede bedoelingen. Enkel The Chosen Ones van het Open Therapeuticum Leuven wisten mijn gedachten opnieuw vleugels te geven.

Regel 3: Ik Moet Mezelf Beheersen. Dit is een interessante want samen met mij slaat 95 % van de mensheid de plank collectief mis. Uit angst om afwijzing, ontsporing, falen, ... duwen we onszelf in een kunstmatige vorm. Dat creëert innerlijke spanningen die we onbewust projecteren op onze medemens. Het is de bron van alle geweld en oorlogen. We volgen allemaal wel eens een vorming, maar schuilt er niet vaak meer heil in ‘ontvorming’? Stilaan maak ik de overgang van zelfbeheersing naar zelfbeheer. Heb ik weer te veel tantrische orgieën meegemaakt, dan openen we een blik stilte en reflectie bij kaarslicht. Begin ik te zweven, dan parkeer ik mijn helikopter opnieuw netjes op de grond.

Voortaan geldt er nog één regel: geen regels meer. Ik ben zwanger van mezelf.

Bert

Reacties zijn welkom op bert.banaaninjeoor@gmail.com 17

Een terugblik op de Vlaamse hersteldagen Op 5 en 6 december 2017 vonden voor de derde keer de Vlaamse hersteldagen plaats in het Kunstencentrum Vooruit in Gent. Het thema van deze editie was ‘De verbindende mens’. 800 personen namen deel aan deze twee dagen van contact, ontmoeting, gesprek, inspiratie en begeestering.

Hocus, pocus, herstel! Jammer, maar zo werkt het dus niet. Wie na een donkere periode opnieuw de draad wil oppikken, moet in de eerste plaats geduld hebben. En niet op één twee drie de oude willen zijn. De tijd is trouwens niet de enige bondgenoot in dat herstelproces. De ander is dat evenzeer.

Een vriend, vriendin, buddy, makker of kameraad: noem het zoals je wil, maar samen ga je vérder. Samen gaan, dat is momenten delen van intense vreugde. Samen gaan, dat is met z’n tweeën, drieën of vieren obstakels overwinnen, de moed er in houden, even halt houden en weer doorgaan.

Verbinding is precies waar het tijdens deze hersteldagen om draaide. Verbinden is je lot aan dat van de ander koppelen. Zonder verwachting, zonder oordeel, zonder angst.

Met vertrouwen, met optimisme en met goesting. In de wetenschap dat je samen verder geraakt dan alleen.

Een van de deelneemsters aan de hersteldagen was Greta Leire, coördinatrice op het Overlegplatform Geestelijke Gezondheid Gebied Brussel. Zij nam voor de eerste keer deel: “Ik ben bijzonder geïnteresseerd in de verschillende visies op herstel en in hoe mensen steviger uit hun diepgaand herstelproces komen.” Ze blikt terug op een boeiende dag.

Gelijkwaardige ontmoetingen

De dag begon met de lezing “Herstel als existentiële en relationele uitdaging” door prof. dr. Stijn Vanheule, klinisch psycholoog en psychoanalyticus, hoofddocent verbonden aan de Universiteit Gent.

Het begrip ‘herstel’ wordt door velen gebruikt en precies daarom moeten we helder beschrijven wat we ermee bedoelen. Vanheule 18

Tekst: Greta Leire en Nadia Mahjoub - Foto’s: VVGG en Martine Sterckx (portret Greta)

Willy Vandamme, initiatiefnemer van Re-Member

Greta Leire

benadert herstel als een existentiële uitdaging én als een proces in verhouding met de ander. Mensen herstellen wanneer ze in hun leven niet langer weggevaagd worden door de uitdagingen die hen beroeren. Daarnaast is het ook een relationeel proces, waarbinnen de band met de ander wordt hersteld.

Psychische problemen gaan gepaard met een grote eenzaamheid. Herstel treedt op wanneer die eenzaamheid wordt doorbroken en gelijkwaardige ontmoetingen met anderen opnieuw op de voorgrond staan.

overgewaardeerd ten koste van de patiënt?”.

Dag Van Wetter (stafmedewerker patiëntenzorg PC Sint-Amandus in Beernem) vertelde dat de diensten in Beernem gereorganiseerd worden op basis van het Finse “Open Dialogue”-model. Een cultuurwijziging (en dus minder vergaderen) is nodig om meer tijd vrij te maken voor de patiënten. Dag gelooft in ‘hoopverstrekkers’ i.p.v. zorgverstrekkers. Hoop betekent voor hem concreet “optimisme met opgestroopte mouwen”.

Greta: “Via zijn analyse van de maatschappelijke reacties en het bestaande zorgaanbod, stelt Vanheule met spijt vast hoe stigmatisering nog steeds heerst en er dus te weinig herstelkansen in de interacties geboden worden. Stigma door bevoogding, medelijden en uitsluiting. Maar om positief af te sluiten had hij het ook over het hoopvolle begrip CHIME, dat staat voor vijf centrale factoren in het herstelproces: Connectedness (verbondenheid), Hope & Optimism (hoop en optimisme), Identity (identiteit), Meaning (betekenis) en Empowerment. CHIME is een nuttig kader voor het begrijpen van persoonlijk herstel en geeft handvaten aan professionelen om persoonlijk herstel te ondersteunen. Vanheule voegt er wel nog een ‘D’ aan toe, van Difficulties (moeilijkheden) opdat de hulpverlening nog meer oog zou hebben voor de klachten en uitdagingen die opduiken tijdens het herstelproces.”

Optimisme met opgestroopte mouwen

Psychiater Kirsten Catthoor modereerde het panelgesprek ‘Hoe organiseren we verbindende zorg?’ en poneerde onder meer de stelling: “Door het vele vergaderen is er minder klinische tijd: wordt overleg niet

Patiënt wordt collega

In de gespreksronde ‘Help, mijn patiënt wordt mijn collega!’ ging men in op de integratie van ervaringswerkers in zorgteams. Er was eensgezindheid rond het feit dat men hulpverleners en ervaringswerkers niet zomaar op elkaar kan ‘loslaten’. Er moet een veilig kader geboden worden.

Men moet durven stilstaan bij deze vorm van samenwerken en ook openheid is een belangrijke basisvoorwaarde. De ervaringswerkers verkiezen een werkplek waar ze niet verzorgd zijn geweest: Het is immers verre van evident om samen te werken met een persoon die je eerder in crisis hebt begeleid. Een ervaringswerker getuigde dat ze haar kwetsuur als een sieraad draagt. Ze wil, bij ieder contact met een gebruiker van de ggz, een klankbord zijn en haar kracht en visie over herstel uitdragen. Ook het thema van hulpverleners met een psychische kwetsbaarheid kwam bovendrijven. Ook hier is omzichtigheid geboden: wanneer een werknemer deze persoonlijke informatie vrijgeeft, heeft ook hij recht op de nodige bescherming om niet de zondebok of vreemde eend van het team te worden. Wat vooral opviel, was de openheid en de hoop die uit dit gesprek voortvloeide.

Daar zit muziek in: Authenticiteit en liefdevolle steun

Greta nam ook deel aan de lezing ‘Veerkracht: het ontwikkelen van authenticiteit’ door Dr Herlinde Wynants. Zij is 30 jaar arts. Door de ervaring met patiënten met C.V.S., fibromyalgie, spasmofilie en burnout, groeide een interesse in veerkracht, het vermogen van mensen tot zelfherstel. Ze is ook hersteldeskundige. Na een periode van ernstig ziek zijn met een psychotisch toestandsbeeld ging ze op zoek naar meer gezondheid voor zichzelf, voor haar omgeving en voor haar patiënten.

Tot slot was er de lezing over het belang van de familie bij psychische kwetsbaarheid, gegeven door Willy Vandamme, voorzitter van Re-Member. “Zijn dochter Lieve had een psychische kwetsbaarheid en trad enkele jaren geleden uit het leven. Hij slaagde erin om in een paar minuten de zaal muisstil te krijgen. Ik kreeg zelf verschillende keren een krop in de keel. Re-Member gaat met het project ‘openhart-cirkels’ op zoek naar een meer liefdevolle en verbindende ondersteuning voor jongeren, jongvolwassenen en hun familie. In een openhart-cirkel wordt de familie en allen die geraakt worden door het gebeuren betrokken. Iedereen krijgt het woord en wordt beluisterd op een gelijkwaardige manier in de zoektocht naar een antwoord. Familieleden en naasten krijgen zo een plek om hun pijn, angsten, vragen en hoop te kunnen uitspreken en steun te vinden.”

Greta blikt terug op een zeer verrijkende dag en wil volgende edities daarom niet meer missen. “De hersteldagen bieden nieuwe visies en de mogelijkheid tot delen met lotgenoten en met hulpverleners die enthousiast en met opgestroopte mouwen willen werken aan meer verbinding. Ik ging naar huis met een pak nieuwe ideeën om op voort te borduren.”

De Vlaamse hersteldagen zijn een initiatief van het Vlaams Herstelplatform, een ontmoetingsplaats over herstel binnen de Vlaamse Vereniging voor Geestelijke Gezondheid, in samenwerking met de Vlaamse Vereniging Psychiatrie en UilenSpiegel.

Tekst: Vita Delandsheer Foto: YouTube

Keep The Streets Empty For Me van Fever Ray

Steevast versterkt het liedje ‘Keep The Streets Empty For Me’ van Fever Ray mijn emoties, mijn stemming.

Een fragiele en toch sterke stem brengt een melancholische tekst waar ik van vermoed dat die enkel kan begrepen worden door 'people like us'.

Misschien ook niet. Misschien verbeeld ik me dit maar.

Toch kan ik me niet van de indruk ontdoen dat mocht 'iedereen' de intensiteit waar heel dit nummer rond draait werkelijk bevatten, er geen meer taboe zou heersen over 'ons'.

I'm laying down, eating snow My fur is hot, my tongue is cold On a bed of spider web I think of how to change myself Uncover our heads and reveal our souls We were hungry before we were born De wereld zou minder haar best moeten doen om 'ons' in een hokje te plaatsen, ons op te sluiten.

De mooiste herinnering die ik heb aan dit liedje, was toen ik ging fietsen om uit mijn verwarring te geraken.

Het was nacht en het sneeuwde. De straatverlichting maakte hiervan een intens spektakel. En ja ... de straten waren leeg.

Naar muziek luisteren kan een zalvende of versterkende invloed op je stemming hebben. Soms kan een liedje ook heel veel bij je oproepen. Welk nummer spreekt jou aan en waarom?

Laat het ons weten op spiegel@uilenspiegel.net 19

Sylvia Van der Veken begeleidde samen met Mimi de praatgroep van UilenSpiegel rond seksueel misbruik in Hasselt

Afscheid van

Mimi Cuyvers

Samenstelling: Nadia Mahjoub Foto: Jo Vanrusselt

Mimi Cuyvers begeleidde als vrijwilligster twee lotgenotengroepen bij UilenSpiegel. Op 5 december jongstleden nam ze afscheid van het leven. Ze koos voor euthanasie.

Ingrid, Sylvia en Heidi blikken terug op hun samenwerking met haar.

Ingrid Jongeneelen: “Ik leerde Mimi kennen in maart 2015 tijdens een infoavond rond een op te richten groep ervaringsdeskundigen. Dit gebeurde op initiatief van SPIL, het overlegplatform ggz in Limburg. Hier mocht ik UilenSpiegel voorstellen. In de pauze kwam Mimi op me toegestapt. Ze was zeer geïnteresseerd in onze werking en gaf aan dat ze het fijn zou vinden een lotgenotengroep bij ons te begeleiden. Ik vertelde haar dat we van plan waren een praatgroep voor mensen met depressie op te richten en Mimi ging hier graag op in. Op 17 oktober 2015 vond de eerste bijeenkomst plaats in Leuven.

Het was onmiddellijk een succes. Later kwam Heidi op het pad van Mimi en werd co-begeleider. Omdat Mimi zelf slachtoffer was van seksueel misbruik en ook hier iets mee wou doen, kwam ze met het idee om een lotgenotengroep specifiek over dit thema op te richten. In september 2016 startte deze groep in Hasselt. Ook hier waren de deelnemers erg tevreden lotgenoten te kunnen ontmoeten.

Op haar gedachtenisprentje prijkt een lachende Mimi in een prachtig bloemenveld. Ze schreef:

Ik wilde leven ‘op mijn manier’.

Pijn, angst, verdriet om het verleden, Hebben me uitgeput.

Nu heb ik ervoor gekozen Om ‘op mijn manier’ te sterven, Een keuze voor het ongelooflijke niets.

20

Mimi

In de zomer van 2017 wenste Mimi onze coördinator Thomas Roose en mij te spreken. We wisten niet waar het over zou gaan en schrokken allebei, toen ze aankondigde dat ze euthanasie overwoog.

Dit kwam geheel onverwacht voor ons, maar het enige wat we konden doen was haar keuze respecteren.

In haar laatste mailtje schreef Mimi dat ze zo blij was om naar het ongelofelijke niets te kunnen overgaan. Ze wou echt rust vinden.”

Warm en meevoelend

We hadden een gesprek met Sylvia Van der Veken, die samen met Mimi de praatgroep van UilenSpiegel rond seksueel misbruik begeleidde in Hasselt de voorbije

twee jaar. We vroegen Sylvia hoe ze Mimi had leren kennen. “Ik werd naar Mimi doorverwezen door mijn huisarts veertien jaar geleden, omdat ik psychologische hulp nodig had. Mimi was tien jaar lang mijn therapeute. Zij was een warm en meevoelend persoon. Ik ben zelf, net als Mimi, slachtoffer van ritueel misbruik, zij het dan niet in kerkelijke context. Ze begreep me écht, zonder dat ik veel woorden hoefde te gebruiken.”

Toen de therapie stopte, bleven Mimi en Sylvia bevriend. Twee jaar geleden nodigde Mimi Sylvia uit om haar cobegeleider te worden van de praatgroep rond seksueel misbruik. “Ik was bijzonder vereerd door Mimi’s vraag, maar ik ben zelf geen therapeut dus dacht ik niet dat ik dat zou kunnen. Mimi verzekerde mij dat ik het zeker goed zou doen omdat ik ervaringsdeskundige ben en volgens haar mijn ervaringen voldoende had verwerkt.”

Een halfjaar voor haar overlijden vertelde Mimi aan Sylvia dat ze niet meer verder kon, dat ze haar leven wou stopzetten.

Ze zei ook dat ze het heel fijn zou vinden mocht Sylvia de groep verderzetten.

Sylvia antwoordde dat ze dat heel graag wou doen en ging op zoek naar een cobegeleider. Dat werd Ingrid D., haar massagetherapeute: “Ingrid kwam me aan huis voetreflexmassage geven. Ik vertelde haar over mijn verleden en mijn engagement als begeleider van een praatgroep. Ingrid, die zelf ervaring had met misbruik, moest niet lang nadenken voor ze enthousiast besliste om me bij te staan in de groep.”

Mimi voelde zich verantwoordelijk voor een goede verderzetting van de groep. Ze had een gesprek met Ingrid om haar de werking van de praatgroep uit te leggen.

De draagwijdte van haar drama

Ook Heidi Bertels begeleidde samen met Mimi een lotgenotengroep en blikt terug: “Mimi en ik volgden in september 2016 de module “groepswerk” aan de sociale hogeschool (CVO SSH) in Heverlee in het kader van de opleiding “Ervaringswerker in de GGZ en Verslavingszorg. Ik vond Mimi een warme persoonlijkheid en een fijne collega-student/ervaringswerker.

Ze vroeg me om voor UilenSpiegel de

lotgenotengroep depressie in Leuven mee vorm te geven in co-begeleiding. Ik ging akkoord en zodoende werkten we vanaf dan samen aan de depressiegroep.

Mimi leek me een sterke vrouw. Ze had haar leven goed in de hand en was sociaal sterk, met een leuke partner en twee kinderen. Het vertrouwen groeide en de samenwerking werd vriendschap. Geregeld belden we en babbelden wat bij. Elk gesprek lichtte een tipje van haar zelfzekere sluier op, zodat ik kennismaakte met haar trauma: ritueel misbruik.

Ondanks mijn begrip voor haar situatie, schrok ik toen ze me tijdens de zomer van 2017 vertelde over haar euthanasieplan.

Het leek me een zeer drastische beslissing en stiekem hoopte ik erop dat de gesprekken met haar artsen en naasten die beslissing zouden terugdraaien. Ik was tegelijk ook onaangenaam verrast, omdat ik alleen achter zou blijven met de depressiegroep en de organisatie ervan. Ik voelde me niet sterk genoeg om een kartrekkersrol op me te nemen, zeker niet alleen.

Nog veel meer schrok ik toen ik haar afscheidskaartje in mijn bus vond. De euthanasie was al uitgevoerd en ik had niet echt afscheid genomen. Haar heengaan was definitief en ik voelde me schuldig.

Na het lezen van haar boek “Ze komen me halen”, kende ik pas de draagwijdte van haar drama. Afgesplitste gevoelens (alters) en herbelevingen hadden haar leven overgenomen. Ik las over de kilte van haar opnames, de afstand van de verzorgers en haar eenzaamheid. Je beleeft in haar boek ook de oneindige eenzaamheid, die psychisch lijden met zich meebrengt: familie en vrienden blijven weg. Psychiatrie, maar ook de maatschappij, was niet klaar om haar de gepaste zorg aan te bieden.

Tot vandaag is ritueel misbruik een groot taboe in onze samenleving.

Ik ga nu door het rouwproces door het verlies van Mimi. Rouwen mag en is een functioneel, gezond proces. Gevoelens van ontkenning, machteloosheid en boosheid overspoelen je en na een periode van diep verdriet en sterk gemis kan je het verlies een plaatsje gunnen in je hart, in je ziel.

Mimi, we zijn heel blij je te hebben mogen kennen.

We zijn heel dankbaar voor al het waardevolle vrijwilligerswerk dat je deed voor onze vereniging en je ongelofelijke inzet. We gaan je erg missen maar wat mij betreft, tot weerziens.

Ingrid Jongeneelen

Boek

Amper drie jaar is Mimi wanneer ze satanisch misbruikt wordt. In dit boek vertelt ze over de invloed die dit heeft op haar leven.

Haar ervaringen met opname op de PAAZ en later het psychiatrisch ziekenhuis schetsen een verontrustend beeld van de hulpverlening. Een hulpverlening die voor een groot deel onvoldoende toegerust lijkt om met de gevolgen van ritueel misbruik en heftige herbelevingen om te gaan. Op een bepaald moment beslist Mimi dat ze zich nooit nog laat opnemen in een psychiatrisch ziekenhuis. “Zo’n afstandelijke, koude fabriek is het tegenovergestelde van wat ik zoek: begrip, warmte en geborgenheid.”

‘Ze komen me halen’ is de angstkreet die Mimi slaakt wanneer ze, tijdens een therapiesessie, in een herbeleving komt van het misbruik. Ze schrijft, dwars door alle herbelevingen heen en roeit tegen de stroom van de reguliere hulpverleners in, die haar aanmanen het potje dicht te houden. Ze neemt stelling in het nimmer aflatende debat over satanisch misbruik en over het feit dat dit bestaat.

Het bestaat. Zij maakte het mee.

Het boek is te verkrijgen via bol.com

21

Ken je rechten als patiënt

Bron: ‘Ken je rechten als patiënt’, VPP Illustratie: Els Lambrecht

Sinds 2002 bestaat de wet op de patiëntenrechten. In deze wet zitten alle rechten die je hebt als patiënt ten aanzien van een zorgverlener zoals een huisarts, specialist, klinisch psycholoog, apotheker, tandarts, … Ken je rechten en zorg samen met je zorgverlener voor de beste zorgen. De vorige Spiegel ging in op de rol van de vertrouwenspersoon en vertegenwoordiger. Dit keer nemen we het recht op kwaliteitsvolle zorgverlening onder de loep.

“Ik ben erg ontevreden over de kwaliteit van mijn tandprothese. Het kunstgebit ziet er niet mooi uit en ook de vorm zorgt voor grote ongemakken. Ik vroeg mijn tandarts om een nieuwe afspraak. Hij wilde er niet van weten en was kort van stof. Heb ik dan geen recht op een kwaliteitsvolle dienstverlening?” Tine, 57 jaar

Het recht op kwaliteitsvolle dienstverlening Als patiënt heb je recht op een kwaliteitsvolle dienstverlening. Dit betekent dat de zorglener op een goede en zorgvuldige manier moet handelen naar jouw behoeften.

Je moet erop kunnen rekenen dat hij gebruik maakt van de beschikbare medische kennis en technologie. Hij moet ook op de hoogte zijn van de geldende wetenschappelijke normen en aanbevelingen. Zo moet een tandarts bijvoorbeeld zorgen dat je een tandprothese krijgt die goed past en waar je tevreden over bent. Als je niet tevreden bent, moet hij je verder helpen of doorsturen. Kwaliteitsvol betekent ook dat de zorgverlener respect voor je heeft. Je mag er dus van uitgaan dat hij respectvol met je omgaat.

De zorgverlener respecteert je menselijke waardigheid en behandelt je zonder een onderscheid te maken op grond van wie je bent. De zorgverlener moet je morele, culturele en religieuze waarden als patiënt respecteren.

Wat verwachten patiënten?

Patiënten verwachten dat de zorgverlener respectvol omgaat met hen, en dus: • vriendelijk en luisterbereid is • rekening houdt met wat de patiënt inbrengt • eerlijk is • niet betuttelt en de patiënt benadert als een gelijkwaardige • de tijd en autonomie van de patiënt respecteert • de patiënt als mens en niet alleen als patiënt ziet • rekening houdt met de (financiële) draagkracht van de patiënt Patiënten verwachten dat de zorgverlener deskundig is in zijn vak, en dus: • de beste behandeling voor de patiënt voorstelt • geen overbodige zorg of overbodige kosten opdringt • goed opgeleid en bijgeschoold is • tijdig doorverwijst Patiënten verwachten dat de zorgverlener in een eigentijdse omgeving werkt met: • een aangename wachtzaal en praktijkruimte • een veilige infrastructuur • een minimum aan comfort

22

Je kan de brochure ‘ken je rechten als patiënt’ gratis downloaden op de website van het Vlaams Patiëntenplatform (http://vlaams patientenplatform.be/themas/ patientenrechten)

>>> Een kritische noot Tekst: Nadia Mahjoub *

Mogelijk zullen een aantal lezers hun wenkbrauwen fronsen, wanneer ze voorgaande tekst lezen.

Er is veel ontevredenheid onder patiënten in de geestelijke gezondheidszorg (ggz), zeker wanneer hun behandeling gepaard is gegaan met dwang, isolering en fixatie. Hoe rijm je dit met kwaliteitsvolle dienstverlening? Ondanks de beweging naar meer patiëntenparticipatie en vermaatschappelijking van de zorg, blijkt er steeds meer dwang te worden toegepast in de ggz in Vlaanderen (Het Departement Welzijn, Volksgezondheid en Gezin registreerde in 2015 3516 gestarte procedures voor gedwongen opnames, een stijging van 21% tegenover 2009).

Het is uiteraard goed dat de patiëntenrechten bestaan, en we kunnen alleen maar toejuichen dat kwaliteitsvolle dienstverlening expliciet tot deze rechten behoort. Maar in sommige situaties wordt gewoon voorbijgegaan aan enkele van de meest elementaire mensenrechten, waardoor de kwaliteit van de zorg een diepe duik neemt. Gezondheid zou geen voorwaarde mogen zijn voor het naleven van mensenrechten. Mens ben je immers altijd. Een diagnose of ziektebeeld verandert daar niets aan. Mensenrechten gelden overal, voor iedereen, ook in de zorg.

Dwang gaat gepaard met onterende behandeling Artikel 3 van de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens (UVRM): “Eenieder heeft recht op het leven, de vrijheid en de veiligheid van zijn persoon.”

Artikel 5 van de UVRM: “Niemand zal aan folteringen, noch aan wreedaardige, onmenselijke of vernederende straffen of behandelingen onderworpen worden.”

Ieder mens heeft het recht om in vrijheid te leven, behalve als er sprake is van een strafmaatregel die werd uitgesproken en getoetst door een rechter. Zorg hoort geen straf te zijn. Opsluiten, vastbinden, dwangmedicatie enz. behoren tot de ergste dingen die mensen elkaar aan kunnen doen. Zeg nu zelf: iemand vastbinden aan handen en voeten en alleen laten, dat klinkt toch als martelen? Terwijl echte herstelondersteunende zorg juist een van de mooiste dingen is die mensen voor elkaar kunnen betekenen. Dwang en zorg zijn tegenovergesteld aan elkaar en gaan niet samen.

Het toelaten van dwang in de zorg ‘enkel als laatste redmiddel’ blijkt overal ter wereld te leiden tot excessieve dwangtoepassing. Dwang verdrukt en ondermijnt de kwaliteitsontwikkeling in de zorg.

Lichamelijke klachten worden niet ernstig genomen Nog een kritische noot: het gebeurt meer dan eens dat lichamelijke klachten bij mensen met ervaring in de ggz niet ernstig genomen worden. Klachten worden dan beschouwd als enkel bestaande ‘tussen de twee oren’ en met die conclusie wordt de patiënt wandelen gestuurd.

Ook hiermee boet men in aan kwaliteitsvolle zorg. In een volgende Spiegel gaan we dieper in op dit thema. * geïnspireerd op het artikel: www.tekeertegendeisoleer.wordpress.com/2014/05/22/jehoeft-niet-100-gezond-te-zijn-om-mensenrechten-te-hebben/

Praatgroep ‘Ontmoetend herstellen’ in Geel Mijn naam is Bart. Ik heb ondertussen al een paar slechte jaren achter de rug. Nee, ik ga het zo stellen: "Vanaf nu kan het alleen maar beter gaan.” Positief blijven, lachen, genieten van het leven heb ik opnieuw moeten leren. Terwijl dat voor mij vroeger de normaalste zaak was!

Een zware depressie brak me in tweeën in het begin van 2016. Ik plofte neer op de bodem van een diepe put. Soms zie je wel eens anderen die in zo’n put vallen, maar zelf kan je die stomme put voor je eigen ogen niet zien en tuimel je voor je het weet het donker in. En velen onder ons zullen beamen dat je veel geduld moet hebben op de bodem van de put. Geduld voor jezelf, naar anderen toe en vooral naar de hulpverlening toe. Maar hoe open en eerlijk ik ook tegen iedereen was, toch had ik het gevoel dat sommige mensen in mijn directe omgeving niet goed begrepen wat ik allemaal voelde en beleefde. Ik voelde me ook vaak schuldig t.o.v. mezelf, mijn collega’s, mijn gezin.

Toen ik eind augustus vorig jaar iemand ontmoette die me op het bestaan wees van de praatgroep Ontmoetend herstellen in Geel, viel ik uit de lucht. Daar had ik nog nooit van gehoord. Toen ze me er meer over vertelde leek het me een goed idee om eens een kijkje te gaan nemen.

Blijkbaar vindt er één keer in de maand in het OPZ te Geel zo’n ontmoeting plaats.

Na een beetje zoeken had ik de ruimte waar de praatgroep doorgaat, ’t Vooruitzicht, gevonden. En sindsdien ben ik altijd blijven gaan. Het zijn niet altijd dezelfde gezichten die je ziet, maar wel allemaal lotgenoten. En voor mij voelt het goed om onder lotgenoten te zijn. Je weet dat je er terecht kan met je eigen verhaal, je eigen bagage. Iedereen is welkom om elkaar daar samen te ‘ont-moeten’. Want niemand ‘moet’ zijn verhaal delen, maar er samen over praten doet wel deugd. We hebben niet veel woorden nodig om elkaar te begrijpen. En heel belangrijk: Er mag ook gelachen worden.

Twee ervaringsdeskundigen, Bart en Mieke, sturen de dialoog tussen de deelnemers op een toegankelijke maar ook tactvolle manier. Het eerste uur van de avond gaan we wat dieper op de zaken in door het bijvoorbeeld te hebben over hoe je je eigen grenzen stelt, hoe je de feestdagen tegemoet ziet of we maken onze beslommeringen maar ook onze krachten bespreekbaar aan de hand van het citatenspel. Het uur daarna hebben we tijd om weer gezellig wat te babbelen, een spel te spelen, te genieten van een gratis kopje koffie of thee.

Eén keer per maand samenkomen, elkaar op een laagdrempelige manier ontmoeten, liet bij mij het besef groeien dat ik niet alleen ben in mijn zoektocht naar herstel. Ik heb er niet alleen mezelf beter leren kennen, maar ook nieuwe vriendschappen gesloten.

Bedankt allemaal daarvoor!

Warme groeten, Bart Janssen Interesse om deel te nemen?

Inschrijven en meer info: ontmoetendherstellen@gmail.com Eerstvolgende data: dinsdagen 27 maart, 24 april, 29 mei en 26 juni Tijd: 18:30 – 21:00 Locatie: ’t Vooruitzicht aan campus OPZ, Stelenseweg 19, 2440 Geel

23

Zin in een weekend genieten aan zee?

Kom naar het UilenSpiegel-ontmoetingsweekend in Blankenberge!

Het weekend vindt plaats van vrijdagnamiddag 15 juni tot zondagnamiddag 17 juni 2018 in het centrum van Sport Vlaanderen Blankenberge.

We nodigen jullie en eventuele sympathisanten van harte uit om mee te gaan.

Ook dit jaar zorgen we voor een gevarieerd programma met aandacht voor debat, spel en sport.

Behoudens de uurregeling voor ontbijt, middag- en avondmaal zijn jullie vrij al dan niet deel te nemen aan de voorgestelde activiteiten.

Je kan deelnemen: • aan het volledige weekend (begint op vrijdag om 17u en eindigt op zondag rond 15u) • van zaterdag 10u tot zondag 15u • enkel op zaterdag (koffie om 10u, middag- en avondmaal)

Tekst: Catja Crijns

De tarieven zijn als volgt:

Volledig weekend Zaterdag & zondag Enkel zaterdag Leden met korting* 45 € 35 € 20 € Leden zonder korting* 65 € 50 € 25 € Niet-leden met korting* 55 € 45 € 30 € Niet-leden zonder korting 84 € 68 € 35 € * korting voor personen in het bezit van een attest van minstens 66% invaliditeit (tarieven voor Belgen, voor inwoners buiten België past Sport Vlaanderen andere tarieven toe) * water is voorzien bij middag- en avondmaal; andere dranken zijn niet inbegrepen

Inschrijvingsformulier Het aantal plaatsen is beperkt.

Inschrijven kan, voor zover er plaatsen beschikbaar zijn, tot en met 1 juni 2018.

Wil je zeker zijn dat je erbij bent, dan raden wij je aan je zo snel mogelijk in te schrijven.

Dit formulier volledig ingevuld terugsturen naar Hovenierstraat 45, 1080 Brussel of de informatie per e-mail verzenden naar info@uilenspiegel.net.

Maaltijden: Ik heb graag een vegetarische maaltijd

 ja

 neen

Kamer: Er zijn slaapkamers voor 2 of 4 personen. Gelieve op het inschrijvingsformulier te vermelden met wie je graag de kamer deelt. Er zijn meer vier- dan tweepersoonskamers.

Ik deel graag de kamer met de volgende personen: (1) ………………………………… (2) ………………………………… (3) ……………………………

Voornaam en naam: ..……………………………………………………………………………………

Telefoon en/of e-mail: ……………………………………………………………………………….……

Adres: ……………………………………………………………………………………………………….

Stort het bedrag van ………… euro op rekening nummer BE 34 001-5122293-90 van vzw UilenSpiegel met vermelding van “naam + weekend 2018” Volgende documenten worden bijgevoegd:  Attest Medische attesten dienen zo snel mogelijk per post of e-mail opgestuurd te worden.

Je bent definitief ingeschreven na storting van het volledige deelnamebedrag.

24

Music for Life 2017 Ook vorig jaar hebben heel wat mensen hun best voor UilenSpiegel gedaan tijdens de Warmste Week-acties van Studio Brussel. Philippe Geubels schonk de opbrengst van één van zijn Taboe-shows aan ons, een lid veilde uiltjes op het internet, PC Caritas deed een cupcakeverkoop en Thomas en Matthias doorstonden een sneeuwstorm bij de uiltjesverkoop. Een dikke merci aan iedereen die zich voor ons heeft ingezet!

Dit jaar willen we het iets georganiseerder aanpakken. Vorig jaar riepen we op om uiltjes te maken die we zouden verkopen, maar we misten de organisatie om ook daadwerkelijk veel te kunnen verkopen.

Deze keer zijn we op zoek naar enthousiaste vrijwilligers die ons promo-team willen zijn in het kader van Music for Life 2018.

De bedoeling is om op zelfstandige basis acties te bedenken, deze te organiseren en coördineren en anderen te benaderen om te vragen of ze een actie voor ons willen doen, natuurlijk wel in overleg met onze vereniging.

Iedereen die ons wil helpen met deze acties, als persoon met psychische kwetsbaarheid of als sympathisant, kan contact opnemen met onze vrijwilligster Catja. Zij zal iedereen in contact brengen met elkaar en eventueel helpen met Facebookgroepen en/of -promoties.

Ook als je nog vragen hebt, kan je bij haar terecht: catja@uilenspiegel.net

De winnaar van de

Kronkelprijs 2017 Het thema van onze poëziewedstrijd was "Op weg naar...".

Erika De Stercke stuurde het gedicht ‘De terugkeer’ in en won de Kronkelprijs 2017.

Schuilt er een dichter in jou?

De terugkeer

Neem dan deel aan de 12de

Het is zoeken naar zekerheid, nu het huis zijn adres in letters weggeeft.

editie van onze poëziewedstrijd.

Deze aankondiging is een persoonlijke uitnodiging voor ieder met een psychische kwetsbaarheid en/of voor wie onze doelgroep een warm hart toedraagt! Aan de voorzieningen en centra vragen we de wedstrijd te helpen bekend maken bij cliënten en medewerkers.

Het papier klopt van opwinding in de binnenzak van zijn jas.

Een sleutel wringt uitgesleten tegen. De deur zucht open.

Spinnen zijn verrast. Webben waaien naar de man die ijsbeert, houterig in de gang.

Reglement 1. Het thema is “Zin”.

2. Zowel leden als niet-leden van UilenSpiegel mogen deelnemen.

3. Men mag slechts één gedicht insturen (lengte maximaal één bladzijde A4).

4. Enkel getypte teksten worden aanvaard. Toegestane tekstformaten: .txt, .doc, .docx, of openoffice doc. Scans worden niet toegestaan.

5. Het gedicht mag nog niet eerder gepubliceerd zijn.

6. Uiterste inzenddatum: 31 juli 2018.

7. Het gedicht, samen met je contactgegevens, sturen naar info@uilenspiegel.net. Vermeld in het onderwerp “Poëziewedstrijd 2018”.

Met een hese stem roept de trap hem naar boven. In de kamers waar de tijd woont, slaapt het verleden.

De kilte duwt de lome benen naar de keuken. Een lege tafel. Moeders schort hangt niet meer aan de haak.

Een bal slaat het raam aan diggelen.

Hij, een knaap achter de struiken, bang voor de blik van vader.

De woonkamer spreekt hem aan en vraagt naar herinneringen. Hij zoekt antwoorden, steunt tegen de muur waar ze zich in vochtige plekken verbergen.

De sleutel in zijn handen tikt tegen het vensterglas. Zonder ophouden.

Proclamatie: Ledendag UilenSpiegel 20 oktober 2018 te Brussel.

Erika De Stercke woont in Gent en werkt in Brussel.

Ze doet dagelijks de verplaatsing met de trein, wat haar de gelegenheid geeft om te lezen of te schrijven.

Prijzen: De winnaar/winnares van de wedstrijd ontvangt de Kronkelprijs 2018.

Ook de genomineerden voor plaatsen 2 t.e.m. 10 ontvangen elk een prijs.

"Ik las als kind heel graag en zat dikwijls in de bibliotheek in Brakel. Toen was poëzie me nog niet zo bekend, behalve wat we op school in de lessen Nederlands leerden."

Het is pas bij het volgen van de opleiding 'Literaire creatie' aan de academie te Deinze dat haar interesse in poëzie is begonnen en sterk toenam. Het is uitgegroeid tot een drukke bezigheid: "Ik ga regelmatig naar Nederland voor allerlei activiteiten, gaande van leesnamiddagen tot poëzie-avonden".

Kronkelprijs 2018

Voor meer informatie over de wedstrijd: secretariaat UilenSpiegel, tel. 02 410 19 99.

Erika De Stercke

"Woorden raken me en het gebeurt dat één woord of een gedachte zo sterk is dat ze me gedurende een paar dagen niet meer loslaat. Zo verweef ik een gedachte in zinnen en komen ze in een gedicht te staan. Geen gebrek aan inspiratie."

25

Thomas Pips*,

een ervaringswerker aan het woord.

Nico – ooit cliënt, nu collega-ervaringswerker in wording – zoekt Thomas op.

* Thomas Pips is een pseudoniem. De man achter het pseudoniem is een echte ervaringswerker en zijn verhaal is gebaseerd op echte ervaringen in de ggz.

Hey Nico. Dat is lang geleden. Hoe gaat het met jou?

Goed, goed. Ik ben met van alles bezig. Ik doe vrijwilligerswerk in de bib, ik volg de cursus ervaringsdeskundigheid en ik maak deel uit van verschillende werkgroepen hier in het ziekenhuis.

Wauw, bezige bij. Het enthousiasme straalt er van af. Dat doet me deugd.

Eigenlijk hoopte ik stiekem dat ik jou hier zou tegenkomen Thomas. Ik ben een ontwerptekst aan het schrijven voor een werkgroep betreffende wonen. Het zou me enorm vooruithelpen als je mij daarbij zou willen helpen.

Waarover gaat die tekst precies?

Wel, je weet dat mensen binnen beschut wonen regelmatig doorstromen naar de sociale huisvesting. Het probleem is vaak dat ze daar vereenzamen en zo meer kans hebben op herval. Het is een vicieuze cirkel waar niemand beter van wordt en die ook nog eens handenvol geld kost, zowel aan de maatschappij als aan de cliënten zelf. Ik zou willen pleiten voor een systeem waarbij mensen kunnen samenwonen zonder daarbij een deel van hun uitkering of inkomen te verliezen.

Dat zou een mooie zaak zijn inderdaad.

Weet je, met de vermaatschappelijking van de zorg komt er ruimte voor mobiele teams om cliënten in hun thuisomgeving op te volgen. Die mobiele teams rijzen als paddenstoelen uit de grond. Maar zolang armoede en vereenzaming de mensen in hun herstel belemmeren is die vermaatschappelijking van de zorg volgens mij gedoemd om te mislukken.

En jij wil in je tekst alternatieven aanreiken die tot de oplossing van een aantal problemen kunnen leiden, begrijp ik dat goed?

Ja, als iedereen voldoende in zijn basisbehoeften kan voorzien zouden veel problemen vanzelf van de baan zijn en kunnen mensen zich focussen op hun hobby’s en interesses, op hun geluk. Wonen is zo’n basisbehoefte die in deze tijd veel te duur is geworden. Het werkt armoede in de hand en voedt de vicieuze cirkel van vallen en weer opstaan.

En wat verwacht je dan precies van mij? Wil je dat ik de tekst mee vorm geef?

Het zou fijn zijn mocht je de tekst eens doornemen en er je mening over vormen. Misschien kan je ideeën aanreiken, dingen die ik over het hoofd zie.

Heb je de tekst bij je nu?

Ja, maar er moet wel nog veel aan geschaafd worden hoor.

Op dit moment ben ik eigenlijk op weg naar een afspraak, maar als je hier over een uurtje nog bent kunnen we even in de cafetaria samenzitten. Is dat goed voor jou?

Toppie, dan zie ik je straks!

26

Activiteitenkalender

Hou de website en facebook in het oog voor eventuele nieuwe activiteiten!

Inschrijven verplicht, tenzij anders vermeld.

Opgelet: sinds september 2017 zijn de activiteiten betalend voor niet-leden. De inkom is 2 euro tenzij een andere prijs wordt vermeld. Lid worden van vzw UilenSpiegel kost 5 euro per jaar.

Dag

Datum

Omschrijving

Afdeling

Vrij

02/03/2018

Lotgenotengroep seksueel misbruik

Hasselt/ Seksueel misbruik

Zat

03/03/2018

Lotgenotengroep depressie

Depressiegroep Leuven

Din

06/03/2018

Groepsgesprek `Zelfzorg´

Afdeling Midden W-VL/Izegem

Zat

10/03/2018

Bijeenkomst borderlinegroep

Borderlinegroep Leuven

Din

13/03/2018

Filmavond `Ingewikkeld´

Afdeling Halle-Vilvoorde

Don

15/03/2018

Praatgroep Turnhout

Afdeling Turnhout

Don

15/03/2018

Praatgroep Angst en dwang

Afdeling Leuven

Zat

17/03/2018

Gespreksbijeenkomst `Zuinig leven´

Praatgroep Limburg

Don

22/03/2018

Leven met een psychosegevoeligheid

Afdeling Brussel

Zat

24/03/2018

Koffieklets met taart

Afdeling Kortrijk

Zat

24/03/2018

`Een dipje, wat nu?’ over zelfzorg

Psychosegroep Blankenberge

Din

27/03/2018

Bijeenkomst praatgroep `Ontmoetend herstellen´

Afdeling Geel

Zat

31/03/2018

Psychose en werk

Psychosegroep Leuven

Vrij

06/04/2018

Lotgenotengroep seksueel misbruik

Hasselt/Seksueel misbruik

Zat

07/04/2018

Gespreksnamiddag over de Herstelacademie

Afdeling Antwerpen-stad

Maa

09/04/2018

Groepsgesprek `Hoop & Geluk, toch voor iedereen?´

Afdeling Midden W-VL/Roeselare

Din

10/04/2018

Bezoek aan ArtEco

Afdeling Halle-Vilvoorde

Zat

14/04/2018

Zoet-Water-Zorgwandeling

Afdeling Leuven

Din

17/04/2018

Praatgroep Lotgenotencontact UilenSpiegel Gent

Afdeling Gent

Don

19/04/2018

Praatgroep Turnhout

Afdeling Turnhout

Don

19/04/2018

Praatgroep Angst en dwang

Afdeling Leuven

Zat

21/04/2018

Bloesemwandelling Velm

Praatgroep Limburg

Zat

21/04/2018

Op weg naar herstel

Psychosegroep Blankenberge

Zat

21/04/2018

Lezing vakantieparticipatie

Afdeling Kortrijk

Zat

21/04/2018

Ontspanningsactiviteit: Bowling

Afdeling Midden W-VL/Roeselare

Din

24/04/2018

Bijeenkomst praatgroep `Ontmoetend herstellen´

Afdeling Geel

Don

26/04/2018

Infosessie: Eetstoornissen

Afdeling Leuven

Zat

28/04/2018

Lezing depressie

Afdeling Veurne

Vrij

04/05/2018

Lotgenotengroep seksueel misbruik

Hasselt/Seksueel misbruik

Din

08/05/2018

Groepsgesprek `Hoop & Geluk, toch voor iedereen?´

Afdeling Midden W-VL/Izegem

Zat

12/05/2018

Bijeenkomst depressiegroep

Depressiegroep Leuven

Zat

12/05/2018

Bijeenkomst borderlinegroep

Borderlinegroep Leuven

Zat

12/05/2018

Zorgwandeling

Psychosegroep Blankenberge

Maa

14/05/2018

Praatgroep Angst en dwang

Afdeling Leuven

Don

17/05/2018

Praatgroep Turnhout

Afdeling Turnhout

Zat

19/05/2018

Sportieve activiteit: fietstocht

Afdeling Kortrijk

Zat

19/05/2018

Ontspanningsactiviteit: bowling

Afdeling Midden W-VL/Izegem

Zat

26/05/2018

Info-namiddag: Alternatieve geneeswijzen

Praatgroep Limburg

Zat

26/05/2018

Psychose en relaties

Psychosegroep Leuven

Zat

26/05/2018

Wandeling in het Zoniënwoud

Afdeling Brussel

Zon

27/05/2018

Wandeling in domein `De drie fonteinen´te Vilvoorde

Afdeling Halle-Vilvoorde

Zon

27/05/2018

Wandelen te Drongen

Afdeling Gent

Din

29/05/2018

Bijeenkomst praatgroep `Ontmoetend herstellen´

Afdeling Geel

Vrij

01/06/2018

Lotgenotengroep seksueel misbruik

Hasselt/Seksueel misbruik

Maa

04/06/2018

Inzetten van de zomervakantie

Afdeling Midden W-VL/Roeselare

Don

07/06/2018

Praatgroep Angst en dwang

Afdeling Leuven

Zat

09/06/2018

Zoet-Water-Zorgwandeling

Afdeling Leuven

Din

12/06/2018

Leven met een eetstoornis, getuigenis en herstelverhaal

Afdeling Halle-Vilvoorde

Don

14/06/2018

Presentatie ‘Herstel’ door Bart Buyens

Afdeling Turnhout

Vr-Zo 15-17/06/2018

UilenSpiegel Weekend aan zee

UilenSpiegel Nationaal

Din

19/06/2018

Praatgroep Lotgenotencontact UilenSpiegel Gent

Afdeling Gent

Don

21/06/2018

Praatgroep rond het thema “Herstel”

Afdeling Turnhout

Zat

23/06/2018

Getuigenis: Posttraumatische Stressstoornis

Praatgroep Limburg

Zat

23/06/2018

Een positiever zelfbeeld opbouwen

Psychosegroep Blankenberge

Din

26/06/2018

Bijeenkomst praatgroep `Ontmoetend herstellen´

Afdeling Geel

27

INSCHRIJVEN IS STEEDS VERPLICHT, TENZIJ ANDERS VERMELD

Lotgenotencontact rond specifieke kwetsbaarheden • Lotgenotengroep seksueel misbruik Hasselt Praatgroep voor lotgenoten begeleid door Sylvia Van der Veken & Ingrid.

Ben je slachtoffer geweest van seksueel misbruik en wil je graag lotgenoten ontmoeten, dan is deze praatgroep misschien iets voor jou?

Inschrijven en meer info: sylvia.van.der.veken@telenet.be of 0473 28 76 77 (Sylvia) Let op! Het aantal plaatsen is beperkt en er wordt enkel ingeschreven vóór de eerste sessie. Eén reeks bestaat uit 5 sessies die maandelijks plaatsvinden op een vrijdag tussen 18:30 en 20:30. Inschrijvingen voor de reeks die startte in februari zijn afgesloten. In september 2018 start een nieuwe reeks waarvoor nu reeds kan ingeschreven worden. Inschrijvingen zijn beperkt tot 9 personen.

Volgende reeks start op vrijdag 7 september Locatie: Jeugdherberg Hasselt, Spoorwegstraat 80, 3500 Hasselt (achterkant station Hasselt nieuwbouw)

• Psychosegroep Leuven Praatgroep voor lotgenoten begeleid door ervaringsdeskundigen Lin en Laura.

Inschrijven en meer info: psychosegroepleuven@gmail.com of 0484 63 13 13 (Lin) tijdens de kantooruren • Zaterdag 31 maart: Psychose en werk • Zaterdag 26 mei: Psychose en relaties Tijd: 14:30 – 16:30 (informeel onthaal vanaf 14:15) Locatie: Jeugdherberg De Blauwput Kleine Zaal, Martelarenlaan 11 A, 3010 Kessel-Lo (achterkant Leuven Station)

• Psychosegroep Blankenberge Praatgroep voor lotgenoten begeleid door ervaringsdeskundigen Marianne Pillen en Els Vermote.

Inschrijven en meer info: marianne.pillen@gmail.com of 0498 47 92 86 (Marianne) vermoteels@gmail.com of 0473 71 22 03 (Els) • Zaterdag 24 maart: `Een dipje...wat nu?´ over zelfzorg • Zaterdag 21 april: Op weg naar herstel • Zaterdag 12 mei: Zorgwandeling • Zaterdag 23 juni: Een positiever zelfbeeld opbouwen Tijd: 14:00 – 16:00 (deuren open om 13:30) Locatie: Zaal De Kerkewegel (eerste verdieping), Ruiterstraat 5, 8370 Blankenberge (Uitkerke) De zaal ligt in de straat aan de achterzijde van de kerk van Uitkerke. Parking in de omgeving.

Met het openbaar vervoer: er is een bus vanuit Brugge (halte kerk Uitkerke). Met tram en trein: halte Station Blankenberge en daarna 15 min wandelen tot aan de kerk van Uitkerke.

28

• Lotgenotengroep borderline Leuven Praatgroep voor lotgenoten begeleid door ervaringsdeskundige Carolien.

Inschrijven en meer info: borderline.uilenspiegel@outlook.com of 02 410 19 99, met duidelijke vermelding of je naar Leuven of Hasselt komt.

Zaterdagen 10 maart en 12 mei Tijd:14:00 – 16:00 Locatie: Jeugdherberg De Blauwput Kleine Zaal, Martelarenlaan 11 A, 3010 Kessel-Lo (achterkant Leuven Station).

• Lotgenotengroep borderline Hasselt Sara, Bo en Carolien starten een gloednieuwe borderlinegroep te Hasselt!

Inschrijven en meer info: borderline.uilenspiegel@outlook.com of 02 410 19 99, met duidelijke vermelding of je naar Leuven of Hasselt komt.

Zaterdagen 7 april en 9 juni Tijd: 14:00 – 16:00 Locatie:Hostel H, Spoorwegstraat 80, 3500 Hasselt.

• Lotgenotengroep depressie Leuven Praatgroep voor lotgenoten begeleid door ervaringsdeskundige Heidi Bertels.

Inschrijven en meer info: depressiegroep.leuven.us@gmail.com of 0487 99 35 82 (Heidi) Zaterdagen 3 maart en 12 mei Tijd:14:00 – 16:00 Locatie: Jeugdherberg De Blauwput Kleine Zaal, Martelarenlaan 11 A, 3010 Kessel-Lo (achterkant Leuven Station).

• Praatgroep ‘angst en dwang’ Leuven Heb je langdurige of buitensporige angsten of pieker je vaak? Heb je steeds terugkerende dwanggedachten en/ of -handelingen? Kom vrijblijvend naar onze maandelijkse praatgroep “angst en dwang” en maak kennis met andere lotgenoten.

Inschrijven en meer info: Sarina Antioco: jtobback@hotmail.com of 0473 65 61 37 Donderdagen 15 maart en 19 april Maandag 14 mei Donderdag 7 juni Tijd:19:00 – 21:30 Locatie: Jeugdherberg De Blauwput, Kleine Zaal, Martelarenlaan 11A, 3010 Kessel-Lo. De jeugdherberg ligt aan de achterkant van het NMBS-station, je wandelt de tunnel door tot voorbij het laatste spoor, als je dan naar links kijkt zal je de ingang van de jeugdherberg zien. Als je het moeilijk hebt, kan iemand jou opwachten in het station.

INSCHRIJVEN IS STEEDS VERPLICHT, TENZIJ ANDERS VERMELD

ANTWERPEN

Afdeling Antwerpen Stad • Gespreksnamiddag over de Herstelacademie Gastspreker: Luc Jordens, medewerker De Link Activering + Herstelacademie Antwerpen Inschrijven en meer info: Sven Roovers: sven_roovers@hotmail.com of 0484 40 45 18 Ann Van de Vloet: ann.vandevloet@hotmail.com of 0474 91 66 84 Zaterdag 7 april Tijd:14:00 – 16:00 Locatie: Permeke bibliotheek, de Coninckplein 25 te 2060 Antwerpen, zaal Consul, ingang Muizenstraat.

• Gespreksnamiddag: “Kan iedereen ervaringsdeskundige worden?”

Met verscheidene gastsprekers, onder andere Leo Wolfs en Sven Roovers Inschrijven en meer info: Sven Roovers: sven_roovers@hotmail.com of 0484 40 45 18 Ann Van de Vloet: ann.vandevloet@hotmail.com of 0474 91 66 84 Zaterdag 2 juni Tijd:14:00 – 16:00 Locatie: Permeke bibliotheek, de Coninckplein 25 te 2060 Antwerpen, zaal Consul, ingang Muizenstraat.

ANTWERPEN Afdeling Geel

praten over wat je zoal tegenkomt, samen iets doen, werken rond thema’s… Zo kan je op een laagdrempelige manier stappen zetten in je herstel.In het begin leggen we de focus vooral op het ontmoeten om zo geleidelijk aan een programma uit te werken samen met de aanwezigen.

Het is een open groep voor zij die ontmoetend willen herstellen.

Inschrijven en meer info: ontmoetendherstellen@gmail.com Dinsdagen 27 maart, 24 april, 29 mei en 26 juni Tijd: 18:30 – 21:00 Locatie: ’t Vooruitzicht aan campus OPZ, Stelenseweg 19, 2440 Geel

ANTWERPEN

Afdeling Turnhout Een aantal enthousiaste mensen hebben zich geëngageerd om een ontmoetingsplaats voor mensen met een psychische kwetsbaarheid te creëren. In de maandelijkse groepsbijeenkomsten komen onderwerpen aan de orde die belangrijk zijn in het leven. Aan de hand van thema’s, presentaties, film, ... willen we bereiken dat onze bezoekers zich gesteund voelen en meer weerbaar staan in het leven.

Inschrijven en meer info: catja@uilenspiegel.net of 0468 33 71 55 (Catja) Donderdagen: 15 maart, 19 april, 17 mei en 21 juni Extra activiteit: donderdag 14 juni: Presentatie “Herstel” door Bart Buyens (open voor iedereen) Tijd:19:00 – 21:00 Locatie: Lokaal van T’ANtWOORD vzw, Otterstraat 114, 2300 Turnhout

BRUSSEL

• Herstelgroep UilenSpiegel Kempen Herstelgroep UilenSpiegel Kempen is een werkgroep waarin de deelnemers werken aan hun herstel op eigen tempo. We leren van elkaar door het delen van ervaringen, al dan niet gekaderd binnen een thema. De thema’s worden in samenspraak met de groep gekozen. De groep bestaat uit maximum 8 deelnemers en wordt begeleid door enkele ervaringsdeskundigen. De deelnemers bevinden zich in een verschillend stadium van herstel.

We werken met een gesloten groep in gelijkwaardigheid, zelfrespect en respect voor onze medemens.

Inschrijven en meer info: herstelgroepuilenspiegelkempen@gmail.com of 0468 30 72 96 (Bart) Let op: Start 2 keer per jaar (september en februari), de frequentie is tweewekelijks (8 keer).

Schrijf nu al in voor september als je er bij wil zijn!

Tijd: 13:30 – 16:00 Locatie: ’t Vooruitzicht aan campus OPZ, Stelenseweg 19, 2440 Geel

• Ontmoetend herstellen

In samenwerking met ‘Den Teirling’ te Elsene organiseren Jolanda, Siegfried, Karen en Stefan info-avonden, praatgroepen en andere activiteiten in het Brusselse.

Inschrijven en meer info: uilenspiegel.brussel@gmail.com of 0475 25 73 00 (Siegfried, tussen 18:00 en 22:00) Tijd: 19:30 – 21:30 Locatie: Den Teirling, Maesstraat 89, 1050 Brussel.

Openbaar vervoer: Bus 38&60 (halteMalibran), Bus 95&96 (halte Blyckaerts), Tram 81 (halte Flagey) Donderdag 22 maart 2018: Leven met een psychosegevoeligheid Gastspreekster: Nadia Mahjoub Zaterdag 26 mei 2018: Wandeling in het Zoniënwoud We komen samen om 14:00 op de parking van het winkelcentrum op G. Demeylaan recht tegenover Auto5. Met metro, lijn 5 (Erasmus – Herrmann-Debroux) halte Demey uitgang G. Demeylaan / winkelcentrum.

Afstand:Ongeveer 6 tot 7 km. Na de wandeling is er voor diegenen die willen nog tijd om iets te drinken. Let op: de wandeling is niet toegankelijk voor rolstoelen.

Ontmoetend herstellen is een initiatief van twee ervaringsdeskundigen in de Kempen.Tijdens de maandelijkse bijeenkomsten kan je in contact komen met anderen,

29

INSCHRIJVEN IS STEEDS VERPLICHT, TENZIJ ANDERS VERMELD

LIMBURG

Praatgroep Limburg • Praatgroep Limburg Inschrijven en meer info: praatgroep.limburg.us@gmail.com of 0495 71 18 54 (Luc) Tijd: 14:00–16:00 (tenzij anders vermeld!)

Locatie: Cultureel Centrum (Zaal 1), Kunstlaan 5, 3500 Hasselt (tenzij anders vermeld) Zaterdag 17 maart: Gespreksbijeenkomst: `Zuinig leven´ Clara heeft heel wat tips verzameld om zuinig te kunnen leven, in groep zoeken wij uit welke mogelijkheden er zijn om het beter te doen.

Zaterdag 21 april 2018: Bloesemwandeling Velm Midden in de fruitplantages vertelt Clara ook een stukje geschiedenis van Velm tijdens een wandeling van ongeveer 5 km. Deze wandeling is toegankelijk voor rolstoelen en kinderwagens.

Locatie: Samenkomst om 14:00 op het Dorpsplein van Velm. Tijd:14 - 17u Zaterdag 26 mei 2018: Info-namiddag `Alternatieve geneeswijzen´ Carmen komt vertellen over Reiki en verschillende andere manieren om ons beter te voelen.

Zaterdag 23 juni 2018: Getuigenis: `Posttraumatische stressstoornis´ Bea, ervaringsdeskundige bij Hersteloase ‘t Kwartier van Noolim, brengt haar getuigenis en vertelt over hoe het is om te leven met een posttraumatische stress stoornis.

OOST-VLAANDEREN

Lotgenotencontact UilenSpiegel Gent • Praatgroep In deze praatgroep, die wordt begeleid door Femke en Marie-Suzanne is er plaats voor ontmoeten, gehoord worden en het uitwisselen van ervaringen met andere lotgenoten.De groep staat open voor iedereen die onderweg is met zijn of haar psychische kwetsbaarheid, los van diagnose en die zin heeft in lotgenotencontact.

Inschrijven en meer info: lusgent@gmail.com of 0472 52 17 12 (Femke) Dinsdagen 17 april en 19 juni Tijd: 19:00 - 21:00 (verwelkoming vanaf 18:45) Locatie: Het Vredeshuis, zaal op het gelijkvloers, Sint-Margrietstraat 9, 9000 Gent (Centrum).

Bereikbaarheid: Met tram 4 (afstappen halte Lange Steenstraat) of tram 1 (afstappen halte Gravensteen).Met de auto: parkeren kan op de vrijdagsmarkt

• Wandelingen

De wandelingen zijn telkens 6 km in één van de natuurgebieden in en rond Gent.

Inschrijven en meer info: lusgent@gmail.com of 0472 52 17 12 (Femke).

Zondag 27 mei: Drongen De wandeling is exact 6 kilometer en gaat ook door bij regenweer, niet toegankelijk voor buggy’s en rolwagens Tijd: afspraak om 13:45 Locatie: Aan de bushalte op het Drongenplein, 9031 Drongen.

30

OOST-VLAANDEREN

Afdeling Aalst/De Overstap • Heropstart van ‘De Overstap’

De Overstap wordt opnieuw leven ingeblazen, niet meer op een boot maar op vaste Aalsterse bodem. Voor allen die te maken hebben met psychische kwetsbaarheid in en rond Aalst komt ‘Herstel- en Praatgroep de Overstap’ (HPO).

Om dit als een mooi project te kunnen laten evolueren zijn we nog op zoek naar een vrijwilliger om mee de bijeenkomsten te helpen organiseren. Deze zullen maandelijks plaatsvinden in het Huis van De Mens.

Heb jij een psychische kwetsbaarheid en wil je iets betekenen voor anderen, organiseer je graag en werk je graag samen, neem dan contact op met Veerle: veerle.sammels@gmail.com.

Vzw UilenSpiegel zorgt ervoor dat je vervoersonkosten terugbetaald worden en dat je een goede opleiding krijgt.

VLAAMS-BRABANT Afdeling Leuven

• Infosessie: Eetstoornissen Gastspreker: Els Verheyen, ANBN. De voorzitter en ervaringsdeskundigen van vereniging ANBN brengen zowel een theoretisch als persoonlijk verhaal over verschillende eetstoornissen.

Inschrijven en meer info: uilenspiegel.leuven@gmail.com of 0485 86 11 25 Donderdag 26 april 2018 van 19:00 - 21:00u Locatie: Jeugdherberg De Blauwput, Martelarenlaan 11A, 3010 Kessel-Lo (op wandelafstand van het station in Leuven)

• Zoet-Water-Zorgwandelingen: rustige wandelingen met natuurbelevingsmomenten in Heverleebos/Meerdaalwoud/Sint-Joris-Weert Rustgevende wandelingen en natuurbelevingsmomenten met natuurgids Heidi. Stevige stapschoenen en bij regenweer laarzen en waterdichte kledij, buggy’s of rolstoelen niet mogelijk tenzij anders vermeld, honden aangelijnd.

Mogelijkheid om achteraf de dorst te lessen en bij te babbelen in plaatselijke horeca.

Inschrijven en meer info: Heidi Bertels: 0487 99 35 82 (Inschrijven niet verplicht en de wandelingen zijn gratis.)

Zaterdagen 14 april, 9 juni: Zoet-Water-Zorgwandelingen. Vertrek om 14:00 aan de bushalte Zoet Water (richting Leuven), Waversebaan, Oud-Heverlee. Terug om 16u aan bushalte Zoet Water Bereikbaarheid: Bus 337 vanuit Station Leuven - halte Zoet Water.

Met de auto via Waversebaan vanuit Leuven of via E40 afrit Blanden/Haasrode. Niet-betalend parkeren mogelijk in de onmiddellijke omgeving.

Zaterdagen 14 juli en 11 augustus: Zomerwandelingen Tijd: 10:00 - 12:00u Locatie: Vertrek parking natuurreservaat DoodeBemde, Reigerstraat, Oud-heverlee (Sint-Joris-Weert). Openbaar vervoer vanuit Leuven: bus 337 halte Heide.

INSCHRIJVEN IS STEEDS VERPLICHT, TENZIJ ANDERS VERMELD

VLAAMS-BRABANT

Afdeling Halle-Vilvoorde Inschrijven en meer info: Geert Van Isterdael: geert.van.isterdael@skynet.be of 0477 63 51 83 Dinsdag 13 maart 2018: Filmavond `Ingewikkeld´ Ingewikkeld is een documentaire over het unieke levensverhaal van Sven unik-id. Het is tevens een universeel verhaal over leven met een psychose.

Tijd: 19:00 - 21:00 Locatie: PZ St-Alexius Grimbergen, zaal Hannah Arendt, Grimbergsesteenweg 40, 1850 Grimbergen Dinsdag 10 april 2018: Bezoek aan ArtEco Kunstenares Kaarin Poppe ontvangt ons met open armen en maakt ons met plezier wegwijs in het reilen en zeilen van haar kunstatelier `ArtEco´. Ze voorziet ons van een (warm) drankje. Wie weet krijg jij ook de kunstkriebels te pakken?

Tijd: 18:30 - 21:00 Locatie: We spreken af aan het onthaal van PZ St-Alexius Grimbergen, Grimbergsesteenweg 40, 1850 Grimbergen.

We vertrekken daarna samen per auto naar ArtEco. We komen ook allen samen terug naar Grimbergen. Gelieve je voor deze activiteit zeker in te schrijven. Laat ook weten of je mee wil rijden met de auto.

Zondag 27 mei 2018: Wandeling in domein `De drie fonteinen´ te Vilvoorde Een ontspannende wandeling met aansluitend een drankje en/of een spelletje petanque, afhankelijk van hoe we gemutst zijn die dag.

Tijd: 14:00-16:00 Locatie: Domein `De drie fonteinen´, Beneluxlaan 32, 1800 Vilvoorde. Indien je er niet zelfstandig geraakt, neem dan contact op met Geert Van Isterdael: geert.van. isterdael@skynet.be of 0477 63 51 83 Dinsdag 12 juni 2018: Leven met een eetstoornis, getuigenis en herstelverhaal door Veerle Sammels Veerle Sammels, ervaringsdeskundige bij DENK en vzw UilenSpiegel, vertelt haar herstelverhaal. Aansluitend heeft ze het samen met Jente Van Mechelen, ervaringsdeskundige bij ANBN, over wat het betekent om met een eetstoornis te leven, zowel voor hen als voor de naasten.

Tijd: 19:00 - 21:00 Locatie: PZ St-Alexius Grimbergen, Zaal Hannah Arendt, Grimbergsesteenweg 40, 1850 Grimbergen

• ArtEco ArtEco, een creatief atelier in een oud arbeidershuisje met tuintje in Vilvoorde werkt onder de vleugels van De Raster vzw.

Inschrijven en meer info: Kunstenares Kaarin Poppe (http://kaarinpoppe.wix.com/ federo) kan je inspireren en helpen, als je dat wenst. Als je wil langskomen, bel je best even met haar (0478 20 53 60) of stuur je een mailtje naar kaarin.poppe@gmail.com.

Je betaalt 15 euro per semester.

Op maandag en donderdag van 10:00 tot 17:00 kan je er vrij beeldend komen werken.

Locatie: Groenstraat 215, 1800 Vilvoorde

WEST-VLAANDEREN Afdeling Kortrijk

Inschrijven en meer info: Jan Delvaux: jan.delvaux@uilenspiegel.net of 0493 08 86 69 Tijd: 14:00 - 16:30 (tenzij anders vermeld) Locatie: De MaRe, Condédreef 59, 8500 Kortrijk Zaterdag 24 maart: koffieklets met taart (3 euro) Vroeger gingen de mensen in het weekend gezellig naar familie of vrienden om eens bij de koffie en de taart over van alles en nog wat bij te kletsen.Ook voor nieuwe mensen is dit een ideale gelegenheid om kennis te maken met onze groep.Je schrijft liefst in doch je mag ook gewoon aanschuiven zonder meer.

Zaterdag 21 april: lezing vakantieparticipatie Vakantieparticipatie biedt mogelijkheden om tegen een sociaal tarief op vakantie te kunnen gaan. Wie kan hiervan profiteren, waarheen en hoe zit het helemaal in elkaar? We vragen iemand van de organisatie om dit te komen toelichten.Er is koffie en een koekje.

Zaterdag 19 mei: Fietstocht Fietstocht begeleid en voorbereid door René. Hij belooft dat er minder zal geklommen worden en dat iedereen zal meekunnen! We zorgen voor een bezemwagentje.

Locatie: Verzamelen zoals altijd in de Condédreef.

Tijd:13:30-17:30

WEST-VLAANDEREN

Afdeling Midden W-Vlaanderen-Roeselare • Praatgroep begeleid door Matthias en Elly Let op: Sinds januari zijn de bijeenkomsten afwisselend in Roeselare en Izegem.

Roeselare: het Huis in de Stad, Onze-Lieve-Vrouwemarkt 20-22, 8800 Roeselare Izegem: Den Omgang, Ommegangstraat 19, 8870 Izegem.

De bijeenkomsten vinden steeds plaats van 18:00 - 20:00u Inschrijven en meer info: uilenspiegel.middenwvl@gmail.com Dinsdag 6 maart: Gespreksbijeenkomst: `zelfzorg´ Zelfzorg is belangrijk, maar waarom lukt dit niet altijd om het toe te passen? Hoe blijf ik en mijn zelfzorg in evenwicht en wat is zelfzorg nu precies?

Locatie: Den Omgang, Ommegangstraat 19, 8870 Izegem Maandag 9 april: Gespreksbijeenkomst: `Hoop & geluk, toch voor iedereen!?´ Wat zorgt ervoor dat je blijft hopen?

Na een korte uiteenzetting over hoop en geluk, kan je je eigen ervaringen delen Locatie: Onze Lieve Vrouwemarkt 20-22, 8800 Roeselare Zaterdag 21 april: Een ontspannende namiddag in de bowling (Roeselare), Tijd: 13:45 Locatie: Zuidstraat 24 (aan de ingang van de bowling), 8800 Roeselare Dinsdag 8 mei: Groepsgesprek `Hoop & Geluk, toch voor iedereen?´ Wat zorgt ervoor dat je blijft hopen? Na een korte uiteenzetting over hoop en geluk, kan je je eigen ervaringen delen.

Locatie: Den Omgang, Ommegangstraat 19, 8870 Izegem Zaterdag 19 mei: Een ontspannende namiddag in de bowling (Izegem), Tijd:13:45u Locatie:Kortrijksestraat 268, 8870 Izegem Maandag 4 juni: Inzet zomervakantie Samen zetten we de zomervakantie in met een broodjesmaaltijd en een drankje (4 € per persoon, ook voor leden) Locatie: Onze Lieve Vrouwemarkt 20-22, 8800 Roeselare 31

Schrijf alvast in je agenda:

Telefoonpermanentie: Heb je een vraag of heb je behoefte aan een luisterend oor?

Op dinsdag van 10.00u tot 12.00u en op vrijdag van 14.00u tot 16.00u

kan je bellen naar het secretariaat op volgend nummer:

02 410 19 99

Ombudsdiensten in je regio

nimaken we onze vere Denkdagen: Samen 2018 ekomst! Op 18 mei ging klaar voor de to :00 18 in Leuven van 10 in Gent en 23 mei 20 ofwel r middagpauze (kies tot 16:00 met een uu t later.

Meer informatie volg Leuven ofwel Gent).

2018 kend: 15 tot 17 juni • UilenSpiegel-wee ijr informatie en inschr in Blankenberge: Mee z. 24. in deze Spiegel op bl vingsformulier vind je Kronmet uitreiking van de • Onze ledendag ëziewinnaar van onze po kelprijs 2018 voor de ber 2018 in Brussel. wedstrijd, op 20 okto

•

Schuilt er een dichter in jou?

Heb je vragen over je rechten als patiënt of wil je een klacht indienen?

Surf naar www.ombudsfunctieggz.be

Neem deel aan onze poëziewedstrijd,

de Kronkelprijs 2018!

Deadline voor inzendingen is 31 juli 2018. Meer informatie en het reglement vind je in deze Spiegel op blz. 25.

Interesse in onze Tweewekelijkse info?

De Tweewekelijkse Info is een e-nieuwsbrief van UilenSpiegel en bevat de eerstkomende activiteiten, vacatures en ander nieuws dat je kan interesseren. Stuur een mailtje met je voornaam, naam en postcode naar spiegel@uilenspiegel.net en schrijf in het onderwerp ‘Tweewekelijkse info’.

Je kan nadien heel eenvoudig met één klik weer uitschrijven mocht je dat wensen.

Bezoek onze website: www.uilenspiegel.net

Vind ons op Facebook:

www.facebook.com/uilenspiegel

32

Psychosenet.be is dé website voor psychose, stemming en herstel.

Objectieve informatie, online hulp via emailspreekuur, filmpjes met heldere uiteenzettingen, getuigenissen en de laatste ontwikkelingen in de geestelijke gezondheidszorg. Meer informatie vind je in deze Spiegel op blz 7.