Spiegel juni 2018

Driemaandelijks tijdschrift van vzw UilenSpiegel 21e jaargang - juni - juli - augustus 2018

Kwetsbaar en creatief UilenSpiegel • PatiÍntenvereniging Geestelijke Gezondheid

1

Colofon

UilenSpiegel

Hoofdredactie: Nadia Mahjoub

is een pluralistische vereniging van en voor mensen met een psychische kwetsbaarheid. Sterk in patiëntenvertegenwoordiging, vorming, herstel, ervaringsdeskundigheid, lotgenotencontact, informeren en beeldvorming.

Eindredactie:

Katelijne Beheydt, Nadine Coninx en Bruno A.M.A. De Clerck

Redactie: Ann Van de Vloet, Bert, Els

Draeck, Els Lambrecht, Katinka

Van Belle, Liesbet Van Dessel,

Luka Vandeghinste, Mathieu

Cleuren, Pieter Gouvart, Rik

Tassyns, Sil Popelier en Wim Stevens Werkten ook mee aan dit nummer: Catja Crijns, Ingrid Jongeneelen en Thomas Roose Schilderij cover: ‘De vreugde die je uitstraalt keert

in jezelf terug’, door Wim Stevens aka Jedy Vormgeving:

Collectief De Wrikker cvba

De verantwoordelijkheid voor de gepubliceerde teksten berust bij de auteurs. Niets uit dit blad mag worden overgenomen zonder de toestemming van de redactie en/of de auteurs. Op verzoek van sommige auteurs werd hun naam vervangen door een pseudoniem. Naam en adres zijn steeds bekend bij de redactie. De redactie kan teksten weigeren, inkorten of redigeren.

Verantwoordelijke uitgever: Ingrid Jongeneelen,

Weebroekweg 8A/19, 3071 Erps-Kwerps Spiegel verschijnt 4 x per jaar.

Doe mee Heb je een tekst geschreven die bruikbaar is voor de Spiegel (getuigenis, …)?

Heb je een vlotte pen en zin om af en toe een artikel voor de Spiegel te schrijven?

Heb je een foto, tekening of cartoon gemaakt die niet zou misstaan in ons tijdschrift?

Heb je suggesties om de Spiegel te verbeteren?

Contacteer de redactie: spiegel@uilenspiegel.net UilenSpiegel vzw Spiegel Redactie Hovenierstraat 45 1080 Brussel Tel: 02 410 19 99 2

Contact: info@uilenspiegel.net UilenSpiegel vzw Hovenierstraat 45 1080 Brussel 02 410 19 99

Aanbod Psyche Aanbod abonnement “Psyche”, driemaandelijks tijdschrift van de Vlaamse Vereniging voor Geestelijke Gezondheid: Leden van UilenSpiegel (enkel individuele leden, geen organisaties) kunnen een abonnement op de “Psyche” nemen aan gereduceerd tarief nl.

7 euro per kalenderjaar. Ben je geïnteresseerd of wil je je abonnement verlengen, stort dan 7 euro op het rekeningnummer BE34 0015 1222 9390 van UilenSpiegel met vermelding “abonnement Psyche”. Opgelet: je ontvangt voor dat bedrag de Psyche tot het einde van het lopende kalenderjaar.

Word lid Word lid van UilenSpiegel voor 5 euro per kalenderjaar: >>> je ontvangt 4 maal per jaar het tijdschrift Spiegel >>> je kan lotgenoten ontmoeten, ervaringen uitwisselen

en samen ontspannen >>> je stem wordt gehoord samen met de andere leden >>> je maakt deel uit van een groep (ex-)patiënten die

opkomen voor hun rechten >>> je geniet van kortingen (bij deelname aan het Uilen Spiegel-weekend, …) >>> niet-leden betalen 2 euro per deelname aan een

regionale activiteit of lotgenotengroep Individueel lidmaatschap: 5 euro per kalenderjaar (Opgelet! Woon je in het buitenland, dan krijg je de Spiegel enkel digitaal, in pdf-formaat).

Abonnementen voor organisaties en professionals: Neem contact op met info@uilenspiegel.net voor een overzicht van de tarieven.

De betaling gebeurt op het rekeningnummer van vzw UilenSpiegel BE34 0015 1222 9390 met vermelding “lidmaatschap”. Je stuurt ook best een mailtje naar info@uilenspiegel.net met je contactgegevens (adres, mailadres en telefoonnr) zodat we je ons tijdschrift per post en onze tweewekelijkse infobrief per mail kunnen toesturen.

Giften zijn natuurlijk ook zeer welkom!

Rekeningnummer: vzw UilenSpiegel BE34 0015 1222 9390

Voorwoord Beste lezeres, beste lezer, Toen ik in mei 1994 werd opgesloten in een psychiatrische instelling naar aanleiding van een psychose, sloeg dit bij mij in als een bom. Als jonge studente rechten voelde het vreselijk om voor (ellenlange) maanden te worden weggerukt uit de samenleving.

Zo ging dat in die tijd. Het duurde dan ook niet lang voor ik heel depressief werd. Al mijn dromen lagen aan diggelen.

Naast de psychomotorische therapie werd er ook creatieve therapie aangeboden. Ik werd verplicht om tekeningen te maken, te kleuren, te boetseren, enz. Het was misschien allemaal goed bedoeld, maar ik ervoer het werkelijk als een vernedering. Ik voelde me behandeld als een klein kind. Met veel tegenzin volgde ik de therapeute die ons kwam halen en weer terugbrengen naar de gesloten afdeling.

Op dat moment vierde ik mijn creativiteit bot met het schrijven van teksten die verband hielden met mijn lievelingsvak staatsrecht. Maar dat was helaas totaal niet meer aan de orde.

Hoewel creatieve therapie voor mij absoluut niet werkt, ontdekken sommigen tijdens hun opname op die manier een artistiek talent bij zichzelf. Enkele van de vrienden die ik daar maakte, blijken rasechte kunstenaars.

En laten we al die bekende lotgenoten ook niet vergeten, die ondanks of dankzij hun kwetsbaarheid tot grote kunstwerken zijn gekomen: Vincent Van Gogh, Robert Schuman, Virginia Woolf en vele anderen.

Via kunst destigmatiseren is ook een manier om het taboe rond psychische problemen tegen te gaan.

Want kunst verbindt mensen met elkaar. Het houdt hen een spiegel voor en het zorgt voor begrip en dialoog. De samenleving moet dan ook ruimte en aandacht voorzien voor kunst van kwetsbare burgers. Een mooi voorbeeld hiervan is KAOS in Brussel, waar projecten ontwikkeld worden met kunstenaars die al dan niet een psychische kwetsbaarheid hebben. Dergelijke initiatieven kunnen alleen maar worden toegejuicht.

UilenSpiegel organiseert al jaren een poëziewedstrijd*. Het thema dit jaar is ‘Zin’. Bij deze wil ik je dan ook uitnodigen om deel te nemen. De proclamatie vindt plaats op onze ledendag in Brussel op 20 oktober. Die dag is er ook een tentoonstelling voorzien met werken van deelnemers aan het kunstatelier ArtEco o.l.v. Kaarin Poppe. Noteer deze datum dus alvast in je agenda.

Ik wens je een heerlijke zomer toe!

Ingrid Jongeneelen Voorzitter (*) reglement poëziewedstrijd: zie achterflap

Privacyverklaring UilenSpiegel Je hebt de voorbije maanden wellicht talrijke e-mails en berichten ontvangen i.v.m. de nieuwe Europese privacywetgeving van 25 mei. Ook UilenSpiegel waarborgt een vertrouwelijke verwerking van je persoonsgegevens. Onze privacyverklaring vind je op onze website en kan je opvragen op ons secretariaat via info@uilenspiegel.net.

3

Kwetsbaar en creatief Iedereen heeft creativiteit in zich en iedereen is in zekere mate kwetsbaar.

(Dossier blz. 6 tot 18)

18 16

“Tijdens het beeldhouwen ben ik zo gefocust dat ik aan niets anders denk.”

23 Bart: “Het schrijven van gedichten werkt heel louterend”

06

25 06 Gesprekje met Lom (7): 'Mama, wanneer komt ze er?'

'Wat jongen?'

'De gelukstrook?'

Hij wacht even en zegt dan: 'Er is toch ook een pechstrook.

Moeten niet veel meer mensen zo een gelukstrook hebben?' #kinderlogica

4

Inhoud 06

Dossier: kwetsbaar en creatief

06

Introductie

07

Spiegeling (van expressie) is leven

08

Het onzichtbare zichtbaar maken

10

Interview met Thomas Alberico

12

Geflipt, leven met een bipolaire stoornis

13

Column: Banaan in je oor

14

Kwetsbare kunst, outsider kunst

16

Vier getuigenissen

Kalligrafie helpt tegen angstige gedachten (Jasmina)

10

Thomas: “Ik schommel razendsnel van hoog naar laag.”

08

Luka: “Creatieve therapie was een goede uitlaatklep voor mij.”

De creatieve uitlaatklep van Luka

Altijd een creatieve octopus geweest

Een recensie van het boek van Thomas Alberico

The making of

Wims schilderijen helpen hem te groeien

Beeldhouwen brengt me tot rust (Kim)

Creativiteit is mijn houvast (Bart)

Ook het leven zelf is een kunst (Anne-Lise)

19

20

Ken je rechten als patiënt Het recht op vrije keuze van je zorgverlener

Het herstelverhaal van Filip Hermans

Vliegen, vallen, hervallen, weer opstaan en schrijven

22

Over de Buddywerking

23

24

25

Het haalt mensen uit hun isolement

‘+’Vriend, een initiatief van UilenSpiegel Ondersteuning van psychosegevoelige mensen

UilenSpiegel was er ook bij Een greep uit de initiatieven waaraan UilenSpiegel deelnam

Over therapeutisch schrijven

Els hield als kind reeds een dagboek bij

26

Ledendag UilenSpiegel 2018

17

Veerles beeldend werk is levensreddend

26

Zaterdag 20 oktober belooft een boeiende dag te worden

Daar zit muziek in 1948 (Toen was geluk heel gewoon) – Gerard Cox

27 Activiteitenkalender

Jasmina: “Angst kan je leven verlammen.“ 5

Dossier: kwetsbaar en creatief Introductie:

Creatief en psychisch kwetsbaar Tekst: Nadia Mahjoub

Er is al veel gespeculeerd over de link tussen creativiteit en psychische kwetsbaarheid.

Zo zouden kunstenaars kwetsbaarder zijn voor psychische aandoeningen. Aan de andere kant komt men in de psychiatrie mensen tegen met een bijzonder talent voor scheppend en artistiek werk.

De Brusselse psychiater Erik Thys promoveerde recent op een onderzoek naar het verband tussen creativiteit en waanzin. Er is een verband tussen schizofrenie, bipolaire stoornis, psychotische stoornis en creativiteit. Thys: “Dat geldt zelfs in twee richtingen. Mensen die creatief zijn, zijn kwetsbaarder voor bipolaire stoornissen en aanverwante aandoeningen en dat lijkt wat genetisch bepaald te zijn. Heel waarschijnlijk gaat het om iets intrinsieks. In de zin dat creatief denken, dus combinaties maken en dingen opmerken die anderen niet zien, erg verwant is met symptomen die we zien bij patiënten die bijvoorbeeld focussen op iets waar niemand belang aan hecht.”

In deze Spiegel laten we een aantal mensen met een psychische kwetsbaarheid aan het woord.

We vroegen hen onder meer welke rol creativiteit speelt in hun leven en of dit bijdraagt aan hun herstel. Uit de verschillende gesprekken en inzendingen blijkt dat creativiteit heel veel verschillende dingen kan betekenen: Voor Luka is het bijvoorbeeld een belangrijke uitlaatklep, voor Thomas is het een levensdoel en biedt het structuur, en Jasmine vertelt ons dat haar creaties haar afleiden van haar angsten. Creativiteit biedt dus de mogelijkheid tot zelfexpressie en zingeving, en het kan therapeutisch werken.

Wim Stevens aka Jedy

Volgens mij heeft iedereen creativiteit in zich, net zoals ik geloof dat iedereen in mindere of meerdere mate (psychisch) kwetsbaar is. Als je de pech hebt om veel tegenslag te hebben in je leven, breek je vroeg of laat. Creativiteit heeft een sterke helende kracht. Op school leren we vooral om geen fouten te maken. Zo hebben we deze aangeboren eigenschap verdrongen. Hoog tijd dus om creativiteit en artistieke expressie meer naar waarde te schatten.

___

Bron: artikel op bruzz.be: Psychiater Erik Thys: 'Naar een positief stigma voor creatief talent' (02/12/2015)

6

Luka Vandeghinste

Wim Stevens aka Jedy

Spiegeling (van expressie) is leven Tekst en kunstwerk: Veerle Van Wassenhove – Foto: Dominiek Braet

Omdát ik mijn vader vertrouwde, heb ik me in mijn jongste levensjaren aan hem gehecht.

Door die hechting kon ik me verbonden voelen in de wereld. Ik voelde, tot op de hoogte dat mijn overlevingsmechanismen de waarheid verborgen konden houden, recht van bestaan. Toch tot ik, in mijn puberteit, een zware slaapstoornis en dwangneurose ontwikkelde. Pas veel later kon ik begrijpen dat mijn hechting, mijn band met vader, terug te brengen was tot het systematisch seksueel misbruik door hem. Mijn bestaansrecht was op een leugen gebouwd. Maar het was wel gebouwd. In die zin bén ik wat mij is aangedaan en daarom kan en mag het misbruik nooit ontkend worden.

Ik kan maar een nieuw recht van bestaan opbouwen naarmate ik me losmaak uit mijn oude foute hechting. Dit onthechten brengt een chronische suïcidedreiging met zich mee, die enkel wijkt wanneer ik onder ogen zie hoe vader me misleid en misbruikt heeft.

Als klein meisje werden mijn gretigheid, mijn gedrag, mijn emoties niet (of in de foute context) gespiegeld. Mijn eerste kans om op constructieve manier betekenis aan mijn leven te kunnen geven was daarmee voorgoed verbrod. Mijn beeldtaal, mijn beeldend werk vormt de basis voor een nieuwe kans op hechting in deze wereld. Nu zullen niet mijn ouders maar een publiek mijn emoties en alles wat ik kan en ben, spiegelen. Daarmee erkennen zij mijn bestaan. Mijn expressief vermogen is dus levensreddend.

Het is belangrijk dat deze erkenning verder reikt dan de spreekkamers van mijn zorgverleners omdat zij geen deel uitmaken van mijn sociale omgeving. Voor een werkelijke integratie van het existentieel onrecht dat mij is aangedaan moet ik de veilige omgeving van de therapie overstijgen.

Inclusie is het woord

woede te kanaliseren zodat ik mezelf en anderen niet verder schaad. Zij helpen mij de erfgenaam te zijn van het kind waar niemand om gaf. Zo helpen zij mee voorkomen dat haat van generatie op generatie doorgegeven wordt. Zo kunnen we samen proberen het gezin, als hoeksteen van de maatschappij, gezonder te maken.

Bruggen bouwen

Genetische predispositie?

Wanneer ik als éénling de cyclus van haat doorbreek, dan moet ik niet alleen mijn eigen pijnlijke verleden dragen maar ook die van vorige generaties en eventueel volgende generaties. In een ideale wereld gaat therapie over de generaties heen.

De kans dat ik een nummer was geworden in een zelfmoordstatistiek was veel groter dan de kans dat ik het overleefde. Vervolgens was de kans dat ik mijn leven zou slijten als psychiatrisch patiënt, onder een stolp van diagnostische labels (die niets zeggen over wat met mij gebeurd is), veel groter dan dat ik een individu met een verhaal zou worden.

Het had mijn herstel bevorderd wanneer ook mijn ouders hun pijnlijke geschiedenis onder ogen hadden kunnen zien. Dan waren ze in voeling gekomen met zichzelf en hadden ze begrepen hoezeer ze me beschadigd hebben. Dan had ik me begrepen en erkend gevoeld. Dan hadden we bruggen kunnen bouwen in plaats van opblazen.

Mijn ouders hebben op veel vlakken gefaald.

Toch heb ik, in beide ouders, ook potentieel gezien en ervaren. Ook dit deel moet in mij kunnen bestaan, wil ik heel worden. Het is hierbij heel pijnlijk te ervaren dat “de samenleving” weinig ruimte en begrip heeft voor de vele verschillende lagen van gevoelens die er nu eenmaal zijn, ook in een incestgezin.

Ik ben gevoelig van aard en creatief. Indien ik was opgegroeid in een functioneel gezin, was dat vast een troef. Nu echter lijkt het alsof mijn gevoelige en creatieve aard al te vaak tot predisponerende factoren herleid worden voor een zware psychiatrische aandoening.

Misschien is het rechtvaardiger om duidelijk te maken aan de samenleving dat ik “normaal” (mezelf samen-houdend) heb gereageerd op een extreme situatie. Misschien is het rechtvaardiger om duidelijk te maken dat “psychiatrische patiënten” heel vaak slachtoffers zijn van vroegkinderlijk trauma en dat psychisch kwetsbaar heel vaak psychisch gekwetst betekent.

Misschien zijn psychiatrische patiënten de helden van de samenleving.

Zij proberen zich immers te verbeteren en zoeken hulp in plaats van de geschiedenis te herhalen.

Ik heb de ander nodig. Het meest heb ik mensen nodig die het aandurven om met mij in het duister verbonden te zijn. Zij bevorderen de inclusie van het traumadeel in mezelf. Zij helpen me om mijn organische, existentiële 7

Dossier: kwetsbaar en creatief

Het onzichtbare zichtbaar maken Tekst en foto: Nadia Mahjoub – Illustraties: Luka Vandeghinste

Luka Vandeghinste (24) zorgt regelmatig voor een kleurrijk schilderij voor de cover van dit tijdschrift. We hadden een gesprek met haar over haar kwetsbaarheid en over de rol die creativiteit speelt in haar leven.

Luka bracht de eerste jaren van haar leven door in Portugal, waar haar ouders een camping uitbaatten. “Mijn grootvader was schilder en kunstleraar en wanneer hij in Portugal op bezoek kwam, maakte hij aquarellen van ons huis en van mijn grootmoeder. Als zesjarig meisje ging ik dan bij hem zitten en vroeg hem of hij mij kon leren tekenen en schilderen.” Een van haar eerste werkjes was een potloodtekening van het traditionele Portugese huis waar ze woonde, gebouwd met leistenen en rode klei ertussen. Voor zover ze zich kan herinneren heeft ze altijd graag getekend en geschilderd.

Toen ze elf was, mocht ze naar de tekenacademie gaan en dat is ze blijven doen tot ze de laatste twee jaar van het middelbaar naar het KSO (kunst secundair onderwijs) ging in Kortrijk. Voor haar eind-

werk maakte ze een grote muurschildering van 5 op 7 meter op een van de muren van de school: een naaktportret van zichzelf en haar eerste lief. Ze kreeg van de conciërge de sleutels van het gebouw om in de Paasvakantie verder te kunnen schilderen aan het werk.

De bron van haar pijn ligt verscholen in het moment dat haar moeder van haar vader scheidde en naar België terugkeerde. Luka bleef met haar zus achter bij haar vader in Portugal. Ze was toen negen, en hoewel ze het zeer goed kon vinden met haar vader was het toch een schok dat haar moeder plots weg was. Ze was vanaf toen bang dat ze ook haar vader zou verliezen, maar hij zei dat hij haar nooit in de steek zou laten.

Toen Luka ongeveer tien was, werd aangekondigd dat ze op relatief korte termijn naar

België zou verhuizen, terug naar haar moeder. Het was voor haar een helse periode, omdat ze alles waar ze aan gehecht was achter zich moest laten en daarenboven niet precies wist wanneer de verhuis zou plaatsvinden. “Toen het zover was, heb ik negen uren gehuild in de auto, maar niemand leek er aandacht aan te schenken”.

Dat was slechts het begin van de emotionele verwaarlozing die ervoor zorgde dat Luka zich helemaal opsloot in zichzelf, geen vrienden kon maken en jarenlang met geen woord sprak over wat er in haar omging.

Het is pas op haar twintigste dat ze zich durfde hechten aan een partner. Maar dat verliep zeer moeilijk. Ze kreeg last van dissociaties. Er was in de jaren bij haar moeder, als overlevingsmechanisme, een soort muur gegroeid tussen haar nega-

Deze drie schilderijen dienden als coverillustratie van recente Spiegels 8

“Zonder de creatieve uitlaatklep van het schilderen zou ik me geen mens voelen.”

tieve, pijnlijke emoties en haar rationele denken. Maar ze kon deze muur niet meer overbruggen en raakte in haar relatie overspoeld door allerlei emoties: “Ik had geen controle over mezelf: ik had nooit geleerd hoe ik op een gezonde manier met verschillende gevoelens om kon gaan.”

en perfectionisme. Ik ontdekte dat ik nogal hard en kritisch was voor mezelf.”

Ook sport is voor haar steeds een goede uitlaatklep geweest. “Jammer genoeg kreeg ik op mijn twintigste een vorm van reuma waardoor ik veel pijn leed in schouders, nek, heup, onderrug, knie, ellenboog, voeten, bijna mijn Ze is verscheidene hele lichaam moest keren opgenomen Creatieve therapie was eraan geloven.” geweest omdat het uit de hand liep: een goede uitlaatklep Luka neemt nu medicatie die de pijn de verlatingsangst voor mij: het zorgde wat verlicht maar tijdens haar relatie aandoening ging gepaard met ervoor dat ik de onzicht- deze was een zware klap woedeaanvallen, dissociaties, bare wereld van emoties om te verwerken. paniekaanvallen, en irrationele gedachten Het beperkt haar bewegingsvrijheid: herbelevingen. zichtbaar kon maken. ze heeft moeite met “Door therapie heb lang rechtstaan en ik stilaan woorden leren geven aan wat er in me omgaat. Ook met stappen. creatieve therapie was een goede uitlaatklep voor mij: het zorgde ervoor dat ik de Toen ze aan de unief agogische wetenonzichtbare wereld van emoties en irratio- schappen studeerde, was er weinig tijd om nele gedachten zichtbaar kon maken. Het te schilderen. Ze heeft wel de muren van confronteerde me ook met mijn faalangst haar kamer en de woonkamer beschilderd

en maakte soms tekeningen in haar dagboek om te illustreren wat ze wilde zeggen. “Soms kan ik niet praten over wat er in me omgaat maar moet ik het toch kwijt.

Toen ik liefdesverdriet had, tekende ik bv een vrouw met een hart van waaruit het stormde.”

Ze heeft haar studies ondertussen opgegeven en schildert momenteel heel vaak, voornamelijk portretten van mensen die haar na aan het hart liggen. “Ik gebruik mijn creativiteit om de mensen waarvoor ik dankbaar ben te schilderen en een beschrijving toe te voegen van wat die persoon voor mij betekent. Ik post de schilderijen en bijhorende tekstjes dan op Facebook. Schilderen geeft een doel aan mijn leven, het geeft me het gevoel dat ik iets kan. Zonder die creatieve uitlaatklep zou ik me geen mens voelen.”

Toen ik liefdesverdriet had, tekende ik een vrouw met een hart van waaruit het stormde

Pepe Coco. André Vandeghinste. De papa van mijn papa. Hij was schilder en leerkracht kunst in het VTI in Kortrijk. Als kind in Portugal vroeg ik hem, toen hij aan het aquarellen was, of hij me wou leren hoe je ons huis schilderde. Hij was duidelijk geconcentreerd bezig en ik onderbrak zijn bezigheid met mijn vragen. Maar toen ik me naast hem installeerde en hem na-aapte, gaf hij me wat instructies over schaduw en vorm. De naam Coco komt van de aap Coco die ze een tijd in huis hadden. Zelf heb ik hem enkel opgezet kunnen bewonderen.

9

Dossier: kwetsbaar en creatief

“Ik ben altijd een creatieve octopus geweest�

Tekst: Nadia Mahjoub

Ik ontmoet Thomas Alberico (38j) voor het eerst in Gent waar hij in maart een sofagesprek voor publiek geeft in het kader van het evenement Letter-Gek van De VVGG (Vlaamse Vereniging Geestelijke Gezondheid). Hij is op dat moment zwaar depressief, maar bundelt zijn energie en krachten om het interview te kunnen geven.

Zijn moeder zit in de zaal.

Zij brengt hem met de wagen waar hij ook moet zijn: Thomas mag omwille van zijn aandoening niet meer rijden. Hij is dankbaar dat ze er voor hem is en dankbaar

Thomas Alberico

10

voor alle mensen die hem liefhebben, vaak ondanks alles.

Thomas heeft een bipolaire stoornis, hij is een zgn. ‘ultra rapid cycler’, wat impliceert dat hij enorm snel kan switchen tussen stemmingen.

Hij heeft ook een angststoornis.

Ik heb ook een paar ‘bescheidenere’ pogingen achter de rug. Momenteel zit ik ook zeer diep.

Door mijn extreme schommelingen wordt de hoop vaak op wrede manier van me weggerukt.

Ik blader door zijn boek ‘Geflipt’ en luister online naar enkele van de talrijke muzieknummers die hij heeft geschreven. Ik ben onder de indruk.

Enkele dagen later heb ik een gesprek met hem aan de telefoon.

Op welke manier is creativiteit voor jou therapeutisch?

Als ik gedichten schrijf over mijn ziekte ben ik automatisch bezig met mijn aanvaardingsproces en daardoor dus ook met mijn herstel.

Ik hou in mijn agenda een soort dagboek bij.

Ik schrijf elke dag hoe die dag is geweest, dat vormt voor mij een klein lichtpuntje, hoe slecht ik me ook voel. Het is op basis van die dagboeken dat ik het boek ‘Geflipt’ heb kunnen samenstellen. Toen ik werkte aan het boek, bleef ik verder schrijven, ook wanneer ik er volledig door zat.

Het was ergens een houvast. Creativiteit is voor mijn herstel minstens even belangrijk als medicatie en psychiatrische opvolging.

Ik luisterde naar het nummer ‘Golven’ dat je schreef, het raakte me.

Het is een nummer dat gaat over mijn ziekte.

Het komt uit een album waar wel meer nummers op staan over mijn worsteling ermee.

Het is volledig door mij gemaakt en afgemixt.

Het gaat eigenlijk over het moment waarop ik mijn zoon vertelde over mijn ziekte, hetgeen op zich al een moeilijk maar mooi moment was. Ik moest en zou er iets mee doen. En toen heb ik dit nummer geschreven.

Het schrijven vormt ook een geheugensteun. Ik

heb anderhalf jaar geleden verschillende ECTbehandelingen ondergaan (nvdr: elektroconvulsietherapie, in de volksmond ook wel elektroshocks genoemd). Ik had daardoor flink last van gaten in mijn geheugen. Dat zou volgens de artsen na een drietal maanden weer beter gaan, maar we zijn nu meer dan een jaar later en mijn geheugen werkt nog steeds niet naar behoren. Ik kan zelfs mijn eigen muzieknummers niet onthouden. Als ik zou willen optreden, moet ik mijn tekst op papier voor ogen hebben, dat vind ik jammer.

Welk doel streef je na met je creatief werk?

Misschien is dat een narcistisch kantje van mij: ik wil graag erkenning krijgen voor wat ik maak en wat ik meemaak. Wat de muziek betreft schrijf ik, wanneer het goed gaat, makkelijk 4 tot 5 albums per jaar bij elkaar. De helft van mijn muziek heeft een link met mijn ziekte. Met het boek ‘Geflipt’ wil ik mee helpen het taboe rond bipolaire stoornis te doorbreken.

Wanneer uitte je aandoening zich voor het eerst?

Op mijn 27ste kreeg ik mijn eerste depressie, op mijn 30ste mijn eerste manie. Mijn ziekte bepaalt mijn leven voor een heel groot deel. Zo kan ik niet meer werken, schommel ik razendsnel van hoog naar laag en moet ik mijn leven vol structuur houden. Maar ik focus niet op wat ik niet meer kan, veeleer op wat ik nog wel kan.

Zoals getuigenissen en vormingen geven, en creatief bezig blijven.

Ik ben beeldend kunstenaar van opleiding.

Daarnaast maak ik veel muziek, ben ik schrijver, fotograaf en bezig aan een dichtbundel. Ik ben altijd een creatieve octopus geweest. Door mijn ziekte kan ik niet meer gaan werken, maar ik blijf mezelf forceren om af en toe creatieve dingen te doen. Koppigheid is een van mijn karaktertrekken.

Is er volgens jou een link tussen je creativiteit en kwetsbaarheid?

Er is zeker een link. Veel van wat ik maak of doe heeft te maken met mijn ziekte. Het werkt soms therapeutisch voor mij. Maar soms neem ik er ook afstand van, en schrijf ik gewoon over het leven of de liefde.

Wat betekent creativiteit voor jou, uitgedrukt in slechts enkele woorden?

Creativiteit associeer ik met hoop, met therapie, ook met bezigheid en structuur. Het is voor mij ook een levensdoel.

Vaak lijkt de hoop ver weg in mijn leven. Ik heb mezelf in een zware depressie met de wagen ooit op een afdeling intensieve zorgen gereden.

“do you wanna be di king?”, één van de talrijke muziekreleases van ‘a thomas’, de naam die hij gebruikt voor zijn muziek.

Het nummer ‘Golven’, dat vermeld staat in dit interview, vind je door op YouTube “golven a thomas” in het zoekvenster in te vullen. Zijn andere nummers kan je beluisteren op www.athomas. bandcamp.com

“Fotograferen is ook een uitlaatklep. Ik fotografeer dezer dagen wat minder dan anders, maar hier zie je een voorbeeld van mijn stijl en mijn voorliefde voor portretten. Het kindje is het zoontje van vrienden van mij. Ik maak het liefst portretfoto’s van onbekenden. Daar gaat dan meestal een babbel aan vooraf, en dat vind ik er extra interessant aan: dat je nieuwe mensen leert kennen, kloven kunt dichten, enz. Maar als ze mij vragen om de kindjes eens te fotograferen, dan doe ik dat ook met plezier.”

11

Dossier: kwetsbaar en creatief

Geflipt, leven met een bipolaire stoornis (Thomas Alberico). Een recensie Tekst: Mathieu Cleuren

Thomas heeft een ‘beestje’ in zijn hoofd.

Dit is zonder twijfel een eufemisme voor de ziekte die zijn hoofd teistert en zijn leven bijwijlen volledig overhoop haalt. Het heeft ook een naam en laat zich omschrijven als manisch-depressief. Soms scheert hij de hoogste toppen, soms kruipt hij ellendig verder in de diepste kelders. Tussendoor leeft Thomas een ‘normaal’ leven als vader, partner, zoon, kunstenaar en vriend. In zijn boek ‘Geflipt, leven met een bipolaire stoornis’ beschrijft hij niet alleen openhartig soms van dag tot dag, van opname tot opname, van pil tot nieuwe pil zijn wanen, angsten, verdriet en lijden, maar ook zijn dromen, successen, creativiteit en heerlijk kinderlijke naïviteit.

Voor iemand met een ratelende geest is het schrijven van een boek dat de eigen psychische kwetsbaarheid in kaart brengt, al een overwinning op zich te midden van een levenslange strijd. Het schrijfproces zal hem zeker louteren, maar niet genezen.

Ultieme heling zal nooit een absoluut issue zijn, maar de naakte mens die hij neerzet in zijn boek worstelt zich telkens naar een uitweg die hoop en aanvaarding in zich draagt. Daarom is het een aanrader voor menigeen. Hulpverleners leren om te gaan met een dergelijke stoornis, lotgenoten vinden herkenning voor hun vallen en opstaan, familie en vrienden krijgen inzicht in de gedragingen van een patiënt en zijn demonen.

Het boek zal heel zeker niet de Nobelprijs voor de literatuur krijgen, ook al hoopt Thomas dat in zijn fantastische dromen. Ik ken Thomas persoonlijk, niet echt goed, maar toch voldoende om te weten dat hij houdt van zijn opstoten, de golvende hoogtes, de dagen van vrouwen, drugs en drank. Als drager van dezelfde aandoening lees ik en voel ik dat tussen de regels door. Wij hebben dat allemaal: dat ziekelijke ver12

langen naar iets als ‘the sky is the limit’.

Maar gaandeweg, tussen de builen en de blutsen, breekt het besef door dat de vernieling op relationeel, professioneel en sociaal vlak zo desastreus kan zijn dat het verstandelijk benaderen van het fenomeen raadzaam is. Thomas omringt zich met mensen van een uitzonderlijke kwaliteit, zijn moeder, zijn kinderen, zijn zus, zijn respectievelijke vriendinnen, psychiaters en therapeuten. Hij laat zich bovendien ook behandelen; opnames, gesprekken en medicatie met al haar bijwerkingen. Ook zijn steeds terugkerende angsten kunnen in dat verband niet onvermeld blijven alsook zijn suïcidale neigingen.

Toch is het een boek dat niet misstaat in elk boekenrek, omdat het een perfecte inkijk biedt in het leven van de auteur en zijn stoornis die hem zowel sloopt als hem doet rijzen naar de zon.

Op geen enkel moment neemt hij een blad voor de mond, nergens gaat hij zijn verantwoordelijkheid uit de weg, altijd en overal geeft hij zich bloot met tonnen schaamte en schuldgevoel open op de plank.

Daarenboven is het een medisch naslagwerkje: de ziekte wordt geduid, de medicinale zoektocht geplaveid, hulplijnen aangereikt.

Maar vooral genietbaar zijn de meeslepende stijl, de vernuftige woordkeuze, de briljante juistheid van beschrijving, de melancholische drift, de weergaloze vergelijkingen.

Thomas Alberico Geflipt. Leven met een bipolaire stoornis Willems Uitgevers (2017)

Thomas is een man van veel talenten met een neiging tot perfectionisme en laat nu net dit zijn grootste valkuil zijn. Ondraaglijke lichtheid van bestaan kent hij niet, hij vliegt als Ikaros soms te dicht bij de zon, maar altijd zal hij komen bovendrijven in de schuimende plooien van de golven. Hij is zijn ziekte niet, zoals hij zelf beweert, hij is natuurlijk meer dan zijn diagnose. Maar de bipolariteit gedijt als een vraatzuchtige parasiet op zijn persoonlijkheidsstructuur.

Hij is drager van het manisch-depressieve gen, niet meer, niet minder en dat maakt hem gek, maar tevens geniaal. Gelukkig zat een engel op zijn schouder tijdens die bijna fatale autocrash.

Tekst: Bert - Illustratie: ITSE OCHKA

an

B

Ik ben hoogsensitief, psychisch kwetsbaar en leerling-mysticus. Kijk je mee vanuit mijn perspectief?

aa

n in j e o o

r

The making of Zoek dekking voor zoveel grootspraak! We zijn amper één Banaan in je oor ver en ik heb het al over mijn schrijverschap. Maar ben ik wel een echte artiest? Dat ras zou “meestal maar één verzoeknummer”* hebben. Ach Raymond, ik heb er wel meer. Zoals gelezen worden en interactie. Waarom anders voorzie ik hieronder de mogelijkheid om te reageren? Het doet me denken aan een citaat dat ik laatst hoorde: “the doctor’s patient is the doctor’s doctor”. Niet dat ik je als een patiënt beschouw, beste lezer, maar ik ken wel graag mijn effect op je hartslag.

Enkele maanden geleden kwam ik tot mijn eerste – vooralsnog ongepubliceerde – column. Een ontmoeting met een vriend bleef nazinderen. Zozeer dat ik er iets over kwijt wou in mijn dagboek en in een brief naar een andere vriend. Later mondde dit uit in een tekst van een 400-tal woorden. “Ik weet niet waarom, ik weet niet hoe het komt”*, maar ik schijn op dat aantal een patent te hebben. Het is me ook een raadsel waarom ik schrijf zoals ik schrijf. Ik voel gewoon dat het klopt voor mij. En het allerbelangrijkste: de vreugde van het creëren brengt me helemaal in het nu.

Toen die eerste column er was, vroeg ik feedback aan mijn expressietherapeute, vrienden en familie. “Ik heb toejuichingen gehad, bloemekes, verzoeknummers”*. Natuurlijk waren er ook punten waarop ik kon verbeteren. Van iedereen leerde ik wel iets en ik schaafde de tekst wat bij. Ik had de smaak te pakken en al snel volgde een tweede en een derde column. Die ook weer enthousiast onthaald werden. Schuilde er een schrijver in mij?

Via via bezorgde ik vier columns aan de redactie van de Spiegel. Tot mijn plezier werden ze ook daar gesmaakt. Ze wilden graag mijn columns publiceren. Maar iets knaagde: de vreesachtigheid die al de hele tijd sluimerde in mijn achterhoofd. Mijn teksten zijn immers persoonlijk en dat maakt me kwetsbaar. Wilde ik wel dat iedereen dit kon lezen? “Paranoia en twijfels en vooral veel dorst”*. Ik besloot er wat nachtjes over te slapen en nog wat te groeien in mijn herstel.

Opeens kwam dat moment van vastberadenheid, na veeleer voelen dan denken. Ja, ik wil mij tonen in mijn kwetsbaarheid. Ik wil niet eeuwig bevreesd blijven over wat anderen van mij zouden kunnen denken. Ik wil later geen spijt hebben over wat had kunnen zijn. Kijk naar het universum, alles streeft naar expansie. Ik wil van mijn ‘zwakte’ mijn kracht maken. Dus bedankt, Spiegel en lezers, voor deze kans om te groeien. “Jullie zijn schatjes”, hoorde ik Raymond ooit zeggen.

Bert

* Uit: Je veux de l’amour, Raymond van het Groenewoud

Reacties zijn welkom op bert.banaaninjeoor@gmail.com 13

Dossier: kwetsbaar en creatief

Kwetsbare kunst, outsider kunst Tekst: Wim Stevens

“Schilderen is het opwekken van emoties en ze laten uiteenspatten op het canvas om zo bevrijding te vinden van de opgekropte woede, angsten en onbewuste kwellingen.

Mijn werken zijn als het ware een spiegel van wat er in me leeft als schilder. Ze helpen me te helen en te groeien.”

Betekenis geven aan emoties

Het is belangrijk voor mijn herstel dat ik een betekenis kan geven aan emoties die opborrelen vanuit mijn middenrif. Ik moet ze gecontroleerd opwekken zodat ik ze rationeel nog weet te omkaderen. De tussenkomst van de verf en de structuur van het canvas laten me toe het gevoel te veruitwendigen en als buitenstaander te aanschouwen zodat het beter te begrijpen is. Eens dat gevoel rationeel omkaderd is, zal ik er in de toekomst geen last meer van hebben. Ik steek dit gevoel in een schuifje met een handleiding bij. Steeds opnieuw zorgt het schilderen voor een groei van zelfwaarde, dus laat me maar verder schilderen en één worden met mezelf.

Vaak is het bijzonder moeilijk om mijn gevoelens de vrije loop te laten. Het penseel neemt die remming weg en het kleurenpalet spat uiteen op het doek, het is gewoon een bevrijding. Het gebruikte kleurenspel en de intensiteit van de verfstrepen zijn een visualisatie van wat zich op dat moment in het lichaam van de schilder afspeelt zowel gevoelsmatig als rationeel. Het bestuderen van mijn eigen werk is dus belangrijk om

mijn eigen ik-persoon beter te doorgronden. Het is een extreem goed medium om aan zelftherapie te doen. Ik kijk als het ware in mijn eigen ziel en kan mijn onderbewustzijn evalueren.

Wanneer het niet goed met me gaat

Ik maak schilderijen zonder de bedoeling een bepaald verhaal te vertellen. Ik maak enkel een interpretatie van een onderwerp dat ik op een bepaald moment mooi vind.

Een onderwerp dat me ontroert op een specifiek moment, gekoppeld aan mijn state of mind. Ik schilder dit dan op mijn typische manier in de tweedimensionale weergave van ruimtelijke menselijke figuren. Ik schilder uitsluitend gevoelsuitingen van de mens. Afhankelijk van hoe ik me op een bepaald moment voel, zal ik een bepaalde kleur uitkiezen die dient als hoofdkleur. Ik vertrek van de donkere schaduwpartijen en vermeng die kleur tot lichtere lichtpartijen.

Als ik echt ontregeld ben, zal ik meerdere felle kleuren gebruiken om tot een zeer explosief en soms zelfs schreeuwerig schilderij te komen: sowieso al een teken aan de wand dat het niet zo goed met me gaat.

Dit is het geval in twee toestanden: bij een nakende depressie en bij een hyperstate.

Wanneer ik mijn evenwicht terugvind heb ik echt geen enkele behoefte om te schilderen. Het schilderen vindt zijn oorsprong in extreme pijn en vreugde. En ik kan je dit meegeven: mijn gevoelswereld is extreem intens en bijzonder moeilijk om te torsen.

Schilderen helpt me om die zeer intense gevoelens te plaatsen.

Rationele omkadering

Het gaat erom bewust en gecontroleerd bepaalde emoties op te wekken die nog beheersbaar zijn om ze rationeel een plaats te geven. Het rationeel omkaderen van ontwrichtende gevoelens is heel belangrijk voor iemand met het Asperger syndroom, zoals ik. Door de grote mate van hoogsensitiviteit ben ik vaak enorm geprikkeld en voel ik de omgeving des te intenser aan.

Tevens triggeren die gewaarwordingen ook veel intensere gevoelens die zeer ontwrichtend kunnen zijn. Wel moet ik zeggen dat ik zeer sterk sensatiezoekend ben en dus de hoogsensitiviteit zelf in de hand werk. Het in beeld zien van die diepe gevoelens brengt me rust en helpt me om me niet meer te laten neerhalen door intense gevoelens.

Zoals bij mij in het verleden is gebleken, is het sterk opborrelen van intense emoties de oorsprong van zelfmoordpogingen. Het is belangrijk die gevoelens te kunnen visualiseren door ze van me af te schilderen.

Explosieve uitlaatklep

Ik leg mezelf bijzonder veel strikte structuren op. Om dit beklemmende harnas te doorbreken en me eindelijk bevrijd te voelen is het belangrijk dat ik een explosieve

“Wanneer ik in evenwicht ben, heb ik geen enkele behoefte om te schilderen.”

“Schilderen helpt me om mijn zeer intense gevoelens te plaatsen.” uitlaatklep vind. De kunstvorm schilderen biedt me deze uitlaatklep. Ook via fotografie kom ik tot expressie. En ooit wil ik ook nog elektrische gitaar leren spelen. Al deze expressievormen dienen wel gecontroleerd te gebeuren om niet de pedalen te verliezen en af te stevenen op een manische toestand of, nog erger, psychose of zelfs een zelfmoordpoging. Ik mag de controle niet verliezen. Dat is niet evident omdat mijn gevoelswereld extreem intens is. Het is een constante zoektocht.

Wim Stevens aka Jedy verzorgde de cover van deze Spiegel. Het kunstwerk kreeg de titel ‘De vreugde die je uitstraalt keert in jezelf terug’.

Kwetsbarekunst.be Ik heb vorig jaar een vriendin, Marieke, geholpen met het creëren van een blog: kwetsbarekunst.be. Het is een blog over kunst, kunstenaarschap en kwetsbaarheid. De blog is gegroeid vanuit haar interesse voor de kunst en het kunstenaarschap van mensen met een psychische aandoening. Kunstenaars met een psychische aandoening weten vaak op een verbluffende manier uiting te geven aan hun innerlijke demonen. Bij haar afstuderen als kunsthistorica schreef Marieke daarom haar thesis over de perceptie van het kunstenaarschap van psychiatrische patiënten door Prinzhorn en Dubuffet. Tegenwoordig heeft ze het, vanuit haar eigen ervaring met een psychische aandoening, niet meer alleen over patiënten, maar over éénieder die in aanraking komt met kwetsbaarheid.

Vaak is kunst voor de kunstenaar een noodzaak of er is een verlangen naar het creëren van kunst. Daarom kan het voor personen met een kwetsbaarheid, en met een psychische aandoening in het bijzonder, een steun zijn om het hoofd boven water te houden en crises te vermijden. Bovendien is kunst maken bij personen met een psychische aandoening vaak een onderdeel van het herstelproces. Daarbij maakt het niet uit hoe de werken door andere gepercipieerd worden. Daarnaast is kunst vaak een antwoord op een kwetsbaarheid die omgevormd kan worden in een universeel toegankelijk medium. Uiteindelijk heeft zowat iedereen een bepaalde kwetsbaarheid in zich en het zijn de kunstenaars die deze kunnen weergeven. Op haar blog zijn momenteel vooral artikels te vinden over de zogenoemde outsiderkunst en/of Art Brut. Het is haar doel om via de blog een medium te creëren voor kunstenaars met een kwetsbaarheid. www.kwetsbarekunst.be e-mail: kwetsbarekunst@gmail.com

15

Dossier: kwetsbaar en creatief vertellen Kim, Jasmine, Bart en Anne-Lisein hun leven. ons welke rol creativiteit speelt

Samenstelling: Nadia Mahjoub

Beeldhouwen brengt me tot rust Kim (44): “Ik kamp al sinds mijn 15de met depressies. Tijdens mijn opname rond mijn 28ste hebben ze mijn diagnose gesteld.

Borderline persoonlijkheid met een bipolaire stoornis. Ik ben sindsdien intensief in begeleiding via therapie en medicatie om mijn leven in balans te krijgen en te houden. In periodes waarin ik me goed voel, heb ik de energie en inspiratie om creatief bezig te zijn. Ik beeld heel graag dingen uit.

Ik kan mijn gevoelens en frustraties kwijt in het creëren van beelden. Tijdens het beeldhouwen ben ik zo gefocust dat ik aan niets anders denk, en kom ik tot rust. De reacties en de feedback die ik krijg, geven mij voldoening en maken me zelfzekerder. Door het beeldhouwen heb ik het gevoel dat ik iets waard ben.”

De hamer in de stolp beeldt mijn innerlijke woede uit, die overvloedig aanwezig was na het overlijden van mijn vader. Ik heb ook geen contact meer met mijn moeder en broers. Al dat verlies ervoer ik als onrechtvaardig, en die verplichte eenzaamheid maakte mij ontzettend boos. Toch rust er op het uiten van woede een taboe, het hoort niet. Het verstikkende gevoel van niet te mogen uitbreken en geen scherven te mogen maken, geef ik weer via de stolp.

Het stenen beeldje van een ineengedoken persoon met hoedje beeldt voor mij het depressieve gevoel uit. De trieste en negatieve gedachten die je overspoelen en je volledig uitputten. Moedeloos en alleen in een hoekje zitten rouwen.

Tijdens mijn opname heb ik het beeld De Schreeuw van Edvard Munch gemaakt.

Het beeld schreeuwt voor mij pure angst en wanhoop uit voor de intens moeilijke emoties die ik niet altijd onder controle krijg.

Angst voor eenzaamheid, voor het onbekende en voor de toekomst. De angst om er helemaal alleen voor te staan, terwijl niemand het opmerkt.

16

Kalligrafie leidt me af van angstige gedachten Jasmine (22): “Ik ben afgestudeerd als ergotherapeut en ik engageer mij bij DENK (werkgroep van ervaringsdeskundigen, n.v.d.r.) te Leuven. Voor zover ik me kan herinneren ben ik altijd een angstig kind geweest. Een traumatische ervaring op mijn veertiende leidde tot het ontstaan van mijn angststoornis. Angst kan je hele dagelijkse leven verlammen. Je durft je huis niet meer uit en raakt steeds meer geïsoleerd. Het is daarom ontzettend belangrijk om iedere dag jezelf te confronteren met je angsten, en deze zeker niet te vermijden. Creatief bezig zijn is voor mij een ontzettende hulp tijdens crisisperioden. Ik hou mij vooral bezig met handletteren en kalligrafie. Ik maak gebruik van verschillende gekleurde achtergronden en quotes die een persoonlijke betekenis geven aan mijn leven. Het is een middel om mijn emoties die opgesloten of verstopt zitten, te uiten op papier. Ten tweede – en minstens evenzo belangrijk - leidt het mij af van angstige gedachten.

Regelmatig post ik mijn creaties op sociale media. Hiermee kom ik in contact met andere mensen met dezelfde waarden en interesses, en krijg ik heel veel voldoening omdat mijn werk geapprecieerd wordt.

Meer info over mijn werk vind je op: https:// www.instagram.com/jasminemezzo/.”

Perfectly imperfect: Deze korte maar zeker krachtige quote brengt de boodschap dat niet iedereen een perfect leven hoeft te hebben. Het leven is perfect met al zijn imperfecties.

Every end is a new beginning: Deze creatie kwam tot stand toen ik aan een nieuw hoofdstuk van mijn leven begon. Ik was net afgestudeerd en zou ofwel opnieuw gaan studeren of een job zoeken. Deze belangrijke beslissing ging gepaard met heel wat emoties.

Your story matters: Dit werk ontstond nadat ik naar buiten was gekomen met mijn eigen psychische kwetsbaarheid en mij begon te engageren als ervaringsdeskundige. Met mijn verhaal wil ik anderen inspireren en de hoop geven dat herstellen mogelijk is.

17

Dossier: kwetsbaar en creatief

Creativiteit is mijn houvast

Ook het leven zelf is een kunst

Foto: Hilleke Smet

Bart (38): “Begin 2016 kreeg ik de diagnose burn-out, die uiteindelijk uitmondde een zware depressie. Ik leek het licht aan het einde van de tunnel niet te vinden. Er is bij mij een sterk vermoeden van ASS (autismespectrumstoornis) en hooggevoeligheid, waardoor prikkels extra sterk binnenkomen. Mijn creativiteit was en is mijn houvast.

Ik begon de zorgen van mijn lijf te tekenen. Begin 2017 ben ik ook een ononderbroken stroom aan gedichten beginnen schrijven.

Een stuk of honderd. Allemaal rond het thema depressie, en hoe ik die ervaren heb. Enerzijds was dat niet evident, omdat je terug in je donkere periode duikt, maar anderzijds was het wel heel louterend. Vorige zomer ben ik ook beginnen schilderen, en ik heb intussen met een tentoonstelling mijn werken al eens kunnen laten zien aan het publiek. Met leuke reacties als gevolg.”

Verder II

We moeten alsmaar verder Vooruit met je kin omhoog Slik je verdriet en angsten weg En hou je wangen droog Ik kon niet mee in die maatschappij Voelde me al snel een loser Als je op de pechstrook staat En iedereen voorbij ziet zoeven Ik werd gedwongen om stil te staan Bij hoe mijn leven liep De rest, die snelde verder, Deed alsof ik sliep Alsof ik ophield te bestaan Hoe hard ik ook riep.

18

Anne-Lise (62): “Ik ben een actieve en zelfstandige vrouw die niet snel bij de pakken blijft zitten. Mijn vele vrienden en uiteenlopende interesses houden mijn leven boeiend. Ik heb een psychotische gevoeligheid.

Mijn creativiteit uit zich in het schrijven. De dichtbundel ‘Aan de wand’ die in december 2016 verscheen, gaat over mijn ervaringen in de psychiatrie. Bepaalde teksten, vooral ook mijn kortverhalen, ontstaan door afstand te nemen van verzwelgende emoties en met een zekere ironie naar mezelf te kijken. Dat werkt bevrijdend.

Verder beperkt creativiteit zich niet louter tot materiële creaties. Je kan ook een levenskunstenaar zijn. Om het leven een gezonde, aangename invulling te geven heb je net zo goed fantasie en creativiteit nodig. Om gelukkig te zijn moet je spiritualiteit en openheid kunnen toelaten in je leven, en dat in de juiste proporties. Ook dat is kunst!”

Ken je rechten als patiënt Bron: ‘Ken je rechten als patiënt’, VPP

Sinds 2002 bestaat de wet op de patiëntenrechten. In deze wet zitten alle rechten die je hebt als patiënt ten aanzien van een zorgverlener zoals een huisarts, specialist, klinisch psycholoog, apotheker, tandarts, … Ken je rechten en zorg samen met je zorgverlener voor de beste zorgen.

De vorige Spiegel ging in op het recht op kwaliteitsvolle zorgverlening. Dit keer nemen we het recht op vrije keuze van je zorgverlener onder de loep.

Een vrije keuze…

Je hebt als patiënt het recht om zelf een zorgverlener te kiezen. Je mag die keuze op elk moment herzien. Je keuzevrijheid blijft ook gelden wanneer je naar een andere zorgverlener wordt doorverwezen.

…maar niet absoluut

Toch is het recht op vrije keuze van zorgverlener niet absoluut. In een aantal situaties wordt het door de wet beperkt. Dat is bijvoorbeeld het geval in het kader van de arbeidsgeneeskunde of voor mensen met een psychische aandoening die gedwongen worden opgenomen. Het recht kan ook beperkt worden door de organisatie van de gezondheidszorg zelf. In een ziekenhuis bijvoorbeeld kan je niet altijd vrij kiezen omdat er misschien maar één gynaecoloog, één geriater of één uroloog aanwezig is.

Een tweede advies?

De wet geeft je ook het recht om een tweede zorgverlener te raadplegen. Zo kan je een tweede advies over je gezondheid vragen of kan je van zorgverlener veranderen wanneer je dat wil.

Wat verwachten patiënten?

Patiënten verwachten dat: • ze kunnen kiezen tussen verschillende zorgverleners, op basis van vergelijkbare en objectieve informatie over de zorgverleners; • de continuïteit van de zorg gegarandeerd wordt, ook al heeft de patiënt of mantelzorger gekozen voor een andere zorgverlener; • zorgverleners open staan voor een tweede of derde opinie bij een andere arts.

Je kan de brochure ‘ken je rechten als patiënt’ gratis downloaden op de website van het Vlaams Patiëntenplatform (http://vlaamspatientenplatform.be/themas/patientenrechten)

Bij Els werd dit recht geschonden.

Een getuigenis Tekst: Els Lambrecht

Toen ik op een PAAZ (Psychiatrische Afdeling Algemeen Ziekenhuis) was opgenomen, kreeg ik dezelfde psychiater toegewezen als bij de vorige opname. Toen ik echter aan de verpleging zei dat ik liever door de andere psychiater op de afdeling zou worden opgevolgd, kreeg ik een ‘nee’ als antwoord. Ik kende de patiëntenrechten omdat ik op dat moment zelf (psychiatrische) verpleegkunde studeerde, dus ik wist dat ik het recht had om van dokter te veranderen. Maar de tweede dokter bleek niet akkoord te zijn.

De psychiater bij wie ik toen in behandeling was, was het hoofd van de afdeling. Toen ik bleef aandringen, legde een verpleegster op de dienst me uit dat het eigenlijk niet zo gepast was dat een dokter een patiënt van de hoofdarts overnam. Ik was er toen nogal slecht aan toe en omdat ik geen zin had in veel gedoe heb ik het zo gelaten. Ik heb me achteraf de bedenking gemaakt: wat zou er gebeurd zijn mocht ik naar de ombudsdienst zijn gestapt? Had ik mij toen psychisch niet zo slecht gevoeld, dan had ik misschien meer op mijn strepen gestaan.

Voor alle duidelijkheid, dit was op een PAAZ, en er was dus absoluut geen sprake van een gedwongen opname.

Een PAAZ is trouwens altijd een open afdeling.

Toen ik zelf als verpleegkundige werkte, vermeldde ik ook vaak aan patiënten dat ze van arts konden veranderen als ze niet tevreden waren. Dat is me waarschijnlijk niet altijd in dank afgenomen, maar ik vind het wel een belangrijk recht. Al was het maar omdat men als patiënt zelf de regie over zijn of haar behandeling moet kunnen houden.

19

Vliegen, vallen, hervallen, weer Een herstelverhaal

We vallen om te leren hoe we weer recht kunnen krabbelen Gepaste hulp vinden als je je niet meer goed in je vel voelt, is geen sinecure, daar kunnen wij volmondig over meepraten.

Maar laat ik mezelf eerst even geruisloos voorstellen: Filip, van opleiding journalist, herhaaldelijk psychisch gecrasht, heftig verslaafd geweest aan tranquillizers, ooit twee volledige jaren gedwongen opgenomen, er echter stabieler uitgekomen, schizo-affectief van diagnose, fan tot in de kist van de Schotse noiseband The Jesus And Mary Chain, Batman en filmregisseurs Christopher Nolan en Terry Gilliam. Ik heb best een lange ziektegeschiedenis achter de kiezen, compleet met een loodzware depressie en bijhorende eerste psychiater toen ik 17 was. Op mijn 21e een eerste keer opgenomen in psychiatrie, meteen de start van een hele rist opnames met wisselend succes waarvan ik u de details bespaar. Toch heb ik, ondanks mijn ziekte, maar mooi mijn kandidatuurdiploma Communicatiewetenschappen op zak, evenals een opleiding journalistiek. Zelfs ooit stage gelopen bij De Morgen en De Standaard.

Om maar te zeggen dat je, mits een goede omkadering, ver kan gaan. The sky is the limit, nietwaar?

Moeten we het nog verder over die vermaledijde jaren negentig hebben? Ik denk het niet. Laat de herinneringen hun doden begraven, gisteren is vergeten en ja hoor: we vallen in dit leven nog steeds om te leren hoe we weer recht kunnen krabbelen. Stapt u even mee aan boord van mijn verhaal?

Een seizoen in de hel Op 14 februari 2001, uitgerekend op Valentijnsdag, maakte mijn toenmalig lief het uit. Drie dagen daarna werd ik 30. Nog een dag later verknalde ik als de betere brokkenpiloot een mondeling sollicitatiegesprek bij weekblad Knack voor een vacature als journalist. Ik had het nochtans tot de allerlaatste ronde geschopt.

20

Zelfs de meest stabiele persoon ter wereld zou ontregeld raken van een dergelijk rampenparcours. Onnodig te vragen in welke diepe ravijn ik stortte. Ik had in de jaren negentig al hoge pieken en afgrijselijke leegtes gekend maar dat werd toen, heel vreemd, als borderline gediagnosticeerd.

Ik zocht hulp en belandde na enkele omzwervingen een eerste keer in de Alexianen Zorggroep Tienen, augustus 2001.

Want ik had intussen een afhankelijkheid aan benzodiazepines ontwikkeld om u tegen te zeggen. Na enkele maanden nam ik er desondanks ontslag.

Inmiddels schrijven we geruisloos juni 2002. Ik was gedwongen opgenomen in Melveren omdat ik mezelf royale hoeveelheden benzo’s had voorgeschreven op blanco doktersbriefjes. Dat klinkt grappiger dan het toen in feite was. Ik was immers al even geruisloos geëvolueerd naar een psychisch wrak dat alleen opfleurde bij een tranquillizer. En weer was het prijs: ondanks mijn aanhoudende protesten werd ik van de gesloten afdeling onverbiddelijk naar de afdeling verslaafden gesluisd. Daar, pardoes in mijn fysieke afkick van benzo’s heb ik de meest donkere bladzijde uit mijn ganse bestaan ervaren. Of, om het in de woorden van de 19e-eeuwse dichter Charles Baudelaire te gieten: ik zat een seizoen in de hel.

Zet immers nooit patiënten waarvan je ook maar een vermoeden van dubbeldiagnose hebt, samen met ‘zuivere’ verslaafden, dat werkt voor geen meter. Ook niet meteen bevorderlijk voor mijn psychisch welbevinden: een aalgladde psycholoog en een psychiater in een kilometershoge ivoren toren. Na al die jaren heb ik wel met eigen ogen kunnen vaststellen dat er nu doorheen heel Asster een frisse wind waait die dergelijke praktijken wellicht voorgoed naar het verleden heeft geblazen.

Het gevolg was wel dat ik op de eerste dag na mijn collocatie half psychotisch terug

naar de open psychose-afdeling in Tienen verhuisde. Het advies van mijn behandelende psychiater, dokter M, aldaar? Drie maanden behandelgroep en dan beschut wonen; geen speld tussen te krijgen.

Gedwongen opgenomen in mijn eigen geest Het valt me loodzwaar om te vertellen hoe ik, in maart 2003, er zelf voor zorgde dat ik in Tienen een volledige twee jaar gedwongen opgenomen werd. Laten we het erop houden dat ik mij, met de hete adem van beschut wonen in mijn nek, compleet schaakmat gezet voelde, en dat ik dan maar van lieverlee een enorm zware zelfmoordpoging deed. Nu, weeral jaren later, heb ik drie jaar beschut wonen bij Walden achter de rug, doe ik vrijwilligerswerk bij ontmoetingscentrum TreAde, en kan ik persoonlijk getuigen dat beschut wonen niet het eindstation is dat ik erin vermoedde, eerder een vertrekpunt.

Intussen was ik, door mijn voortdurend hervallen met benzo’s, naar de gesloten afdeling verkast en had dokter S mijn behandeling overgenomen. Ik zat er al langer dan een jaar een psychisch wrak te wezen totdat er miraculeus drie gebeurtenissen plaatsvonden die mijn leven letterlijk hebben gered. Ik beriep me in februari 2005 op het recht dat patiënten in België hebben om zelfs onder gedwongen opname hun medicatie te weigeren maar had, tijdens een acute manische aanval, gelukkig wel nog net voldoende tegenwoordigheid van geest om ja te zeggen aan het alternatieve neurolepticum dat dokter S voorstelde.

Ten tweede maakte A, de psychologe, mij fijntjes duidelijk dat ik ten allen tijde de keuze had: blijven gebruiken of het spelletje – niet hervallen met benzo’s – een tijdlang meespelen en finaal ontdekken hoe weldadig een leven zonder tranquillizers kon zijn.

Tenslotte richtte L, een vervangende ergotherapeute die al snel begreep dat ik

opstaan en schrijven Tekst: Filip Hermans

een broertje dood had aan knutselen, een tijdschrift op dat door de patiënten werd geschreven. Een tijdschrift! Ik kroop geleidelijk aan terug in mijn pen, een zalig gevoel. L had immers een al te lang ondergesneeuwd talent tevoorschijn getoverd.

Geleidelijk aan zag de begeleiding in dat ik heus niet enkel een tranquillizerjunk was. Empowerment volgens het boekje heet dat dan.

Die drie factoren hebben mij zachtjes richting herstel gedirigeerd; een pad dat niet altijd eenvoudig maar altijd de moeite bleek en dat mij een dikke acht jaar stabiel hield.

Als een vliegtuig dat bijtankt in volle vlucht Begin mei 2014 kwam ik met gemengde gevoelens terug aan op Prisma 1 van Alexianen Zorggroep Tienen. In september 2013 was ik verhuisd naar een ruim appartement in het centrum van mijn geboortestad Hasselt; een mes dat aan twee kanten sneed. Positief was bijvoorbeeld dat ik veel dichter bij enkele vrienden en mijn inmiddels overleden vader, die aan Alzheimer leed, stond. Helaas was en is er een knoert van een keerzijde aan die medaille. Ik woon immers in een piepklein maar druk winkelwandelstraatje, pal tegenover twee restaurantjes met straatterras.

Het geroezemoes van die terrasgasten maakte mij letterlijk – excusez le mot – knettergek.

Een volwassen paranoia, een torenhoge bloeddruk; ik had op dat moment samen met mijn gespreksbegeleider aan huis elke denkbare piste uitgeprobeerd, inclusief een crisisteam dat dagelijks aan huis kwam. Een crisisopname bleek uiteindelijk de enige uitweg.

Gelukkig gaf de psychiater mij in Tienen al vanaf dag één de toestemming om op

het domein te wandelen, en daar heb ik dus heel dankbaar gebruik van gemaakt.

Wat ook hielp was dat A, mijn vaste begeleidster in Tienen, mij onmiddellijk naar de ‘rustige’ living van de gesloten opnamedienst verwees. Dat, en het feit dat gekende patiënten kunnen terugvallen op hun begeleider of begeleidster van vorige opnames, bespaart veel, heel veel kostbare tijd.

Dat ik tenslotte zelf aanwezig mocht zijn op mijn evolutiebespreking met het hele team, genas mij voor een deel van mijn achterdocht die zich steeds opnieuw als een sluipmoordenaar in mijn geest nestelde. Ik dacht namelijk altijd dat er veel meer gezegd en geroddeld werd op zo’n bilan en zo’n teamvergadering met eigen ogen en oren kunnen meemaken was voor mij een openbaring.

Ik wou dat ik kon zeggen dat al die dingen een blijvend herstel hebben teweeggebracht, maar dat is toch veel te kort door de bocht: een immense paranoia, een torenhoge bloeddruk en een ravijnendiepe angst… kortom problemen die al heel lang meegaan laten zich niet zomaar uitroeien.

Daarom heb ik van 2015 tot 2017 twee volledige jaren therapie gevolgd in Reval Hasselt, een vrij uniek project van het Riziv met een waaier aan zoveel waardevolle therapieën dat ik soms doorheen de bomen het bos niet meer zag. Ik wou en wil mij immers ooit weer als een vis in het water voelen in mijn bloedeigen comfortzone, en dat is schrijven tot ik erbij neerval.

Om maar te zeggen dat die opname van 2014 slechts een aanzet vormde; het is nu aan mij om de goals binnen te koppen. De ene keer lukt dat prima, de andere keer dan weer helemaal niet. En ja ik ben tij-

dens mijn therapie in Reval, nog het best te vergelijken met een vliegtuig dat je bijtankt in volle vlucht, met enige pijn in het hart met enkele dingen gestopt. Ik heb eindelijk geleerd dat je beter enkele dingen goed doet dan vanalles op halve kracht.

Ik schrijf dus ik ben Ik heb dokter S, toen hij met pensioen ging, bij ons afscheidsgesprek in juli 2014, beloofd dat ik niet te pas en te onpas om een opname zal bedelen en die afspraak heb ik ook met zijn opvolger, de immer beminnelijke dokter J. Eenzaamheid is namelijk mijn core business en daar moet ik gewoonweg mee leren omgaan. Ik los dus nu mijn problemen veel vaker ambulant op; met een steengoed, rotsvast netwerk.

Enkele weken artificieel tussen al dan niet leuke mensen gaan leven is volgens mij bijna hetzelfde als een tranquillizer nemen: je gooit een mooi getinte deken over de rommel in je geest maar an sich ruim je niet alles op. Voor mij betekende die crisisopname uit 2014 dus de start voor het groeiende besef dat ik meer uit mijn appartement en tussen de mensen moet komen. Of, zoals een eeuwenoud Chinees spreekwoord het zegt: “De kracht van de krokodil is water.” Nog eentje om het af te leren? Ik schrijf dus ik ben; vrij verhaspeld naar de grote Descartes. Bedankt voor uw aandacht!

21

Buddywerking haalt mensen uit hun isolement Tekst: Els Lambrecht

Ieder van ons heeft nood aan contact met anderen: het is een elementaire levensbehoefte. Ze staat zelfs in de piramide van Maslow. Maslow was een psycholoog die zich ooit bezighield met de levensbehoeften van de mens in kaart, of beter gezegd, in een piramidevorm te gieten.

Mensen rondom ons geven een betekenis en invulling aan ons leven. We denken hierbij aan familie, vrienden, buren, kennissen, collega’s (als die er zijn), de andere leden van een sportclub, maar ook de samenleving in het algemeen. Andere mensen zorgen ervoor dat je een rol hebt: ik ben de dochter van mijn moeder, maar ik ben ook vriendin en buurvrouw van het gezin dat naast me woont, ik schrijf voor UilenSpiegel en ik ga schilderen in een kunstencentrum. Al die dingen zorgen dat ik een rol vervul in onze maatschappij en dat ik ‘iemand’ ben. Het gevoel iemand te zijn, maar gewoon ook het dagdagelijkse sociale contact, zijn dingen die een mens nodig heeft om zich psychisch oké te voelen. Onderzoek wijst uit dat de kwaliteit van onze relaties met anderen een grote invloed heeft op zowel ons psychisch als fysiek welbevinden. Een gezond sociaal netwerk kan bijvoorbeeld ons zelfvertrouwen vergroten, psychische klachten doen afnemen en bufferen tegen stress.

Een rol vervullen en een gezond sociaal netwerk hebben, zijn twee pijlers die nogal eens ontbreken bij mensen met een psychische kwetsbaarheid. Soms heb je geen job of heb je geen geld voor een hobby. Het contact met anderen kan verwateren door je psychische proble-

men, maar ook door je andere levenssituatie. Een alleenstaande leeft immers vaak helemaal anders dan een moeder in een gezin van vijf. Contacten leggen, opbouwen en onderhouden blijkt soms moeilijk, en op die manier komen velen in een sociaal isolement terecht. Dat isolement werkt dan weer in op het psychisch welbevinden en zo kom je in een vicieuze cirkel terecht die moeilijk te doorbreken valt. Vaak is er redelijk veel professionele ondersteuning, maar weinig tot geen ‘gewoon’ contact, wat een groot gevoel van eenzaamheid en gemis meebrengt.

Mensen vallen zo meer en meer buiten de maatschappij omdat de drempel te hoog is. En hoe langer het duurt, hoe hoger die drempel wordt. Een mens heeft gewoon nood aan anderen, met wie hij zijn vrije tijd zinvol kan invullen, plezier kan beleven, ervaringen kan delen en nieuwe dingen kan ondernemen. ‘Deelnemen’ aan de samenleving is niet zo vanzelfsprekend wanneer je de dingen steeds alleen moet doen. En zelfs al durf je het alleen aan, dan nog voel je je vaak heel eenzaam; het is alsof je in een volle zaal zit waar iedereen wel iemand lijkt te kennen.

is een vrijwilliger die tijd voor jou maakt om samen ontspannende dingen te doen.

Hij/zij staat voor normaal sociaal contact, ver van de professionele hulpverleners.

Een buddy maakt op regelmatige basis tijd vrij om samen met de deelnemer op stap te gaan en om leuke, alledaagse dingen te doen zoals wandelen, winkelen, iets gaan drinken, een uitstapje maken, enz. De buddy gaat dus mee investeren in je ‘re-integratie’ in de maatschappij en het doorbreken van je sociaal isolement. Er wordt hierbij gezocht naar een goede match tussen buddy en deelnemer. Grotendeels dezelfde interesses hebben is uiteraard wenselijk.

Van daaruit ontstond de buddywerking in Vlaanderen en in Brussel. Een buddy

Op www.buddywerking.be vind je meer info en kan je ontdekken waar je terecht kan voor een buddy in jouw regio.

Of misschien wil jij zelf wel buddy worden?

22

Mijn buddy is een vriend geworden Tekst: Bert In de wachtkamer van mijn psychiater vond ik in 2016 een flyer van Buddywerking Vlaanderen. Ik twijfelde. Akkoord, ik voelde me eenzaam, maar zou ik wel een buddy vinden met wie het klikte?

Mijn expressietherapeute gaf me begin 2017 een schop onder mijn kont: probeer het toch gewoon!

Schoorvoetend belde ik de buddymedewerkster van mijn regio. Ze nodigde me uit voor een korte intake, waarbij ze polste naar mijn psychische kwetsbaarheid, hobby's, speciale aandachtspunten, verwachtingen... Al na enkele weken stelde ze me voor aan mijn latere buddy. Het klikte, al bleef ik op mijn hoede. Na het opstellen van een schriftelijke overeenkomst konden mijn buddy en ik samen (en verzekerd) het vrijetijdspad op. Een half jaar nadien was er nog een korte evaluatievergadering bij de buddymedewerkster. Het contact met haar verliep altijd heel gemoedelijk, warmhartig en respectvol.

Ik heb nu al bijna een jaar een buddy en ik ben zo blij dat ik de stap heb gezet. Met mijn buddy maak ik regelmatig boswandelingen. We delen een liefde voor de natuur, stilte, sjamanisme en schrijven. Hij behandelt me als een gelijke en oordeelt niet. Ons contact is eenvoudig en diepgaand. We durven ons kwetsbaar opstellen naar elkaar.

Onze ontmoetingen hebben me op de eerste plaats uit mijn isolement gehaald. Wat een plezier om tweewekelijks af te spreken met een fijne en begripvolle persoon. Om iets concreet om handen te hebben, als een reddingsboei in die overweldigende zee van vrije tijd. Het heeft me ook vaardiger gemaakt in sociale contacten. Ik voel me nu meer een deelnemer aan het leven in plaats van een verlamde toeschouwer.

Ondertussen is mijn buddy een vriend geworden.

We beginnen elkaar beter te kennen, maken al eens een grapje en wisselen onder meer boekentips uit. Hij geeft me raad bij mijn verbouwing en geeft nuttige commentaar op mijn schrijfsels. Ik mocht op mijn beurt feedback geven op zijn website. Ook bij hem vult ons diepmenselijk samenzijn een behoefte in. En zonder mij zou hij niet zo vaak de natuur induiken. Of hoe je als psychisch kwetsbare óók een verschil kan maken.

Dus, probeer het uit. Sprookjes lonken om de hoek.

‘+’Vriend

een initiatief van UilenSpiegel Tekst: Nadia Mahjoub

Naast de waardevolle Buddywerking in Vlaanderen en Brussel, is UilenSpiegel onlangs met een gelijkaardig initiatief gestart: ‘+’Vriend. Maar er zijn wel degelijk verschillen. Coördinator Thomas Roose licht het project toe.

Wat zijn de belangrijkste verschillen tussen ‘+’Vriend en de Buddywerking?

Het ‘+’Vriend-project richt zich specifiek tot deelnemers met een psychosegevoeligheid. Bij de Buddywerking kunnen deelnemers ook een andere psychische kwetsbaarheid hebben. Daarenboven is de ‘+’Vriend, die de deelnemer ondersteunt, iemand die ervaringskennis heeft in de geestelijke gezondheid, iemand dus die zelf geworsteld heeft met zijn of haar psychische kwetsbaarheid. De buddies van de Buddywerking hebben die ervaringskennis niet, of het is tenminste geen criterium om buddy te worden. Verder is psychische kwetsbaarheid bij de contacten met een ‘+’Vriend een expliciet gespreksonderwerp. De kwetsbaarheid van de ‘+’Vriend is immers een troef, hij of zij is een lotgenoot en een deelgenoot.

Wat doet een ‘+’Vriend?

Een ‘+’Vriend is een vrijwilliger die gekoppeld wordt aan een psychosegevoelig persoon van ongeveer dezelfde leeftijd en die dezelfde interesses deelt.

Hij of zij probeert bereikbaar te zijn voor de deelnemer en samen met hem of haar activiteiten te doen die de deelnemer leuk vindt: wandelen, samen klusjes doen, of op moeilijke momenten ondersteuning bieden vanuit zijn of haar ervaring. Samen zoeken ze naar manieren om om te gaan met een psychische kwetsbaarheid. Een ‘+’Vriend ondersteunt de deelnemer in zijn/haar herstel zo intensief als nodig, en sluit aan bij de wensen, de mogelijkheden en de krachten van de persoon en zijn omgeving.

Hoe lang bestaat het ‘+’Vriend project al?

Het project bevindt zich in een opstartfase en is een experiment. Het is wat zoeken en aftasten, maar het begint stilaan vorm te krijgen: er meldden zich al enkele kandidaat ‘+’Vrienden aan, en er zijn ook al enkele deelnemers die interesse tonen. Het initiatief wordt financieel ondersteund door de Social and Mental Health Care Committee van de Cortina-groep. Cortina is een schoenenfabrikant die zich het lot aantrekt van psychosegevoelige mensen.

Ze ondersteunen bijvoorbeeld ook de website PsychoseNet.be. UilenSpiegel hoopt met dit project heel wat waardevolle duo’s te kunnen vormen en te begeleiden, en zo een verschil te maken voor psychosegevoelige mensen.

_____ Contact: Thomas Roose: thomas@uilenspiegel.net of 0484 814 408 23

UilenSpiegel was er ook bij! een greep uit de initiatieven waaraan UilenSpiegel deelnam

18 april: Europese dag “Rechten van de patiënt”: het Vlaams Patiëntenplatform (VPP) plaatste dit jaar binnen de geestelijke gezondheidszorg (ggz) één specifiek patiëntenrecht in de kijker: het recht op inzage in je patiëntendos-

eef een n Callebert schr 27 februari: An wille er euthanasie om tweede boek ov : Herpsychisch lijden van ondraaglijk ie?. rd op euthanas stel als antwoo deze van dit boek en Naar aanleiding htige Leuven een krac vraag, ging er in voor door. Er was tijd studienamiddag nissen rhalen en getuige debat, praktijkve de heraan de bestaan van deelnemers na het or mensen die stelwerkgroep vo raag, hun euthanasiev goedkeuren van . n voor het leven (voorlopig) kieze

21 april te Houthalen: Handva t: trefdag voor mensen met een chr onische ziekte of beperking, geo rganiseerd door Samana – CM Limbur g. Centraal in de trefdag stonden de pati ëntenorganisaties en zelfhulpgroepe n die hun aanbod en werking in Limbur g konden

voorstellen aan het publiek.

Aanvullend was er een gevarieerd progra mma van lezingen, workshops en onts pannende activiteiten. Uit onderzoek in 2016 van CM Nationaal bleek dat ma ar liefst 2/3 van alle leden die een invalidit eitsuitkering ontvangt, kampt met een psychische kwetsbaarheid. UilenSp iegel was er dus ook bij…

sier. In elke provincie bezochten meOf boeken de wereld kunnen redd en?

Dat misschien niet. Maar ze mak en wél een wereld van verschil… In het documentatiecentrum van de Vlaa mse Vereniging voor Geestelijke Gezondh eid

(VVGG) staan 48.000 wetenschappe lijke werken, zelfhulpboeken, romans en tijdschriften broederlijk naast elkaar.

Van 19 tot 23 maart gooide VVGG haar deu-

ren open tijdens haar “Letter-Gek ope n boek week”. Het was het uitgeleze n moment om eens een kijkje te kom en nemen in haar bibliotheek en kenn is te maken met haar medewerkers. Op het menu? Een boekenverkoop, lezin gen, workshops, knutselen met kinderen…

dewerkers van VPP en vrijwilligers één ggz-voorziening om de actie kracht bij te zetten: te Duffel (Antwerpen), Grimbergen (Vlaams-Brabant), Lede (OostVlaanderen), Pittem (West-Vlaanderen) en Munsterbilzen (Limburg).

2 mei: De voorstelling “Nacht, moeder” van het theatergezelschap Paljas

Producties had “zelfmoord” als thema.

Het was een aangrijpende confrontatie tussen een moeder en een dochter, waarin onuitgesproken gevoelens en herinneringen aan gebeurtenissen uit het verleden, de toekomst leken te hebben bepaald. UilenSpiegel hield een stand toen de voorstelling werd aangeboden door Psychiatrisch Centrum

is 22 april: In Vlaanderen blijkt de kenn r over internering zeer gering, waardoo heel wat vooroordelen en misverstanden

om blijven bestaan. Te Gek!? startte daar rond op 21 april een nieuwe campagne het thema “internering” onder de naam

het Van Gevangenis naar Zorg. In mee kader daarvan werkte UilenSpiegel

was aan een fototentoonstelling die open Sintop 22 april: expo ‘Internering’ UPC

n Kamillus en werken van geïnterneerde in CC De Borre, beide te Bierbeek.

Ariadne te Lede.

Om de transitie na ar een herstelgeo riënteerde organisati e te kunnen make n is het nodig om ‘pr esentie’ onlosmake lijk te verbinden met behandelen. Goed e zorg vraagt naas t klinische kenn is ook de inbreng van ervaringskenn is en een wijziging in teamcultuur en -klimaat. Er is va nuit de hulpverlen ers heel wat vraag naar concrete handvaten om aan de slag te gaan. Daarom gin g op 28 mei een stu diedag door in he t Provinciehuis te Le uven: “Eerste hu lp voor hulpverlene rs, handvaten in de hoopverlening”.

Samenstelling: Ann Van de Vloet 24

Over therapeutisch schrijven Tekst: Els Lambrecht – Illustratie: www.nelvanvooren.be

“Beste Dagboek”. Kent niet iedereen dat zinnetje? In een dagboek schrijven sommige mensen hun zielenroerselen, gedachten, emoties of vertellen gewoon over hun dag. Dat dit zeer therapeutisch kan werken zien we in het bekendste dagboek ter wereld, dat van Anna Frank.

Ik overwoog schrijftherapie te geven in het kader van de opleiding Kinderwensconsulente, omdat ik zelf veel aan therapeutisch schrijven heb gehad. In essentie gaat het om het schrijven en reflecteren over wat je dwarszit, wat je verlangens zijn, wat je echt wil en wat je echte verdriet of angst is. Al schrijvend kom je tot inzichten die je lang gezocht of juist ontweken hebt.

Schrijftherapie gaat er eigenlijk van uit dat we al pratend veel weglaten, verstoppen en maskers opzetten. Schrijvend drukt men vaak veel pijnlijkere dingen uit, die men woordelijk niet gezegd kan krijgen. Het schrijven over gevoelens en nare gebeurtenissen blijkt een heel opluchtend effect te hebben, je schrijft het letterlijk van je af. Dat het je daarnaast ook een zekere afstand laat nemen van wat je voelt of hebt meegemaakt, doet je het gebeurde ook beter begrijpen. Als je je eigen gedachten op papier ziet staan, kan dat al veel relativeren. Door je gedachten te ordenen, krijg je bovendien meer controle over je gevoelens. Dit kan

heel helpend zijn: een zekere controle over je leven hebben, behoort immers tot een van onze basisbehoeftes.

Dit is een korte theorie, maar veel meer valt er volgens mij eigenlijk niet over te zeggen.

Ik heb altijd al graag geschreven. Op mijn achtste had ik al een dagboek waarin ik begon met “Liefste Dagboek!”. Toen was dat een boekje met een sleuteltje, nu hou ik een dagboek bij op de computer. Vooral in mijn tienertijd werd het een ware uitlaatklep.

Toen ik werd opgenomen, kon ik moeilijk spreken over mijn gevoelens, gedachten en alles wat er in mij omging. Het was de verpleging die merkte dat het schrijven mij toeliet om een opening te creëren naar hen toe. Vaak waren dat gedichten of verhaaltjes. Ik ga nog steeds naar een psychologe en hoewel ik nu veel beter kan praten, schrijf ik soms nog een mail naar haar. Het helpt nog steeds en zij beseft dat gelukkig ook.

Therapeutisch schrijven kan je in België jammer genoeg amper volgen. Maar je kan

het sowieso wel op jezelf doen. Voor wie het wil proberen, kan ik wel enkele handvatten aanreiken: • maak bewust tijd voor het schrijven, desnoods op een vaste dag, een vast uur als dat beter werkt • schrijf in een ruimte waar je je veilig en op je gemak voelt • zorg dat je niet gestoord kunt worden: alle telefoons, mails en sociale media uit • zorg ervoor dat je eventuele partner en/ of kinderen je ook niet storen • beschrijf wat je dwars zit, wat je verlangt, wat moeilijk is en wat net gemakkelijk gaat en waarom dat zo is of was.

Kortom: noteer alles wat in je opkomt, dit kunnen banale dingen zijn, maar die vertellen vaak heel veel…

• benoem je gevoelens en emoties en ontloop die niet, anders heeft het schrijven weinig zin • schrijf ongecensureerd en volledig • bedenk dat je voor jezelf schrijft • ga na het schrijven iets doen wat ontspant, dit kan iets heel persoonlijks zijn.

25

Uitnodiging LEDENDAG UilenSpiegel 2018 We verwelkomen je hartelijk op onze ‘ledendag’. Die vindt plaats op het thuisadres van UilenSpiegel (Hovenierstraat 45 te 1080 Brussel) op zaterdag 20 oktober 2018 van 10:00 tot ongeveer 17:30.

Voor diegenen die de weg naar UilenSpiegel nog niet kennen: Wouter De Witte van UilenSpiegel (0497 57 52 27) zal je vanaf 9:00 opwachten (met een UilenSpiegel-affiche) in het treinstation Brussel-Centraal ter hoogte van loket 1. Let op: hij vertrekt daar om 9:30 stipt.

Hoe verloopt de dag?

09:30 Onthaal met koffie en thee 10:00 Welkom door Ingrid Jongeneelen, voorzitter 10:10 Debat: “Werk: heilzaam of nefast voor de gezondheid?” met

o.a. Elke Van den Brandt (Groen), Eline Bruneel (Vlaams

Patiëntenplatform) en Ann Callebert onder leiding van

moderator Guy Tegenbos en met inleidende getuigenis door

ervaringsdeskundige Els Draeck.

11:40 Muzikaal intermezzo 12:00 Broodjeslunch met soep 13:30 Proclamatie poëziewedstrijd 2018 en uitreiking Kronkelprijs 14:30 Muzikaal intermezzo 14:45 Gegidste wandeling “Buurt in de kijker” of praatcafé en/of Meet

and Greet met Ann Callebert, Thomas Alberico en Pieter Gouvart 16:00 Uitroeping vrijwilliger van het jaar en afsluitend

muzikaal intermezzo 16:30 – 17:30 Receptie Aan de hand van volgend inschrijvingsstrookje kan je je meteen inschrijven. Verstuur het naar UilenSpiegel, Hovenierstraat 45, 1080 Brussel of mail je naam (+ aantal personen) met de vermelding “ledendag 2018” naar info@uilenspiegel.net De deelname aan de ledendag kost 7 euro. Gelieve hiervoor een overschrijving te doen op volgend rekeningnummer BE34 0015 1222 9390 met vermelding “ledendag 2018”. Je inschrijving is pas definitief na storting van dit bedrag! Gelieve je inschrijving en betaling vóór 12 oktober 2018 aan UilenSpiegel te bezorgen.

INSCHRIJVINGSSTROOKJE

-------------------------------------------------------------------------------------------------

naam en voornaam: ...................................................................................................

Daar zit muziek in:

Tekst: Rob

‘1948 (Toen was geluk heel gewoon)’ – Gerard Cox Ik vind het liedje ‘1948’ van de Nederlander Gerard Cox zeer mooi. Het doet me denken aan mijn onbezonnen jeugd toen ik nog niet wist wat mij later in de psychiatrie zou overkomen.

Het speelt zich af eind jaren 50, in de jaren van wederopbouw na de oorlog.

Ik was er toen nog niet, maar de mensen waren in die tijd heel blij, omdat dingen zoals plakband, een fornuis, een haardroger, enz. toen ineens gemakkelijker te koop waren.

Gezinnen waren ook conservatiever. Dat was bij ons thuis niet anders. Het voordeel van een conservatief gezin was dat er niet zo gauw dingen fout liepen als nu. Het nadeel was dan weer dat ouders veel beperkter waren in hun middelen en hun manier van leven.

Als kind had je toen ook maar enkele vriendjes. Nu hebben kinderen een hele hoop vrienden en vriendinnen, in het echt en/of virtueel op het web.

Een stukje uit het liedje: Buiten huilt de wind om 't huis Maar binnen stond de kolenkit paraat En de stoep waarop geknikkerd werd Was het belangrijkste stukje van de straat En Nederland was groot en niemand ging nog dood En gezelligheid kende nauwelijks tijd Bij waxinelichtjes van Verkade.

We gingen nog in 't bad, haartjes nat Nog even op, totdat vader zei: "Vooruit, naar bed" Dan kregen we een kruik mee Gezichten op 't behang Maar niet echt van binnen bang Toen was geluk heel gewoon

Ja, ik kom naar de ledendag van UilenSpiegel van zaterdag 20 oktober met in totaal .......... persoon/personen en schrijf 7,00 euro per persoon over.

26

Naar muziek luisteren kan een zalvende of versterkende invloed op je stemming hebben. Soms kan een liedje ook heel veel bij je oproepen. Welk nummer spreekt jou aan en waarom?

Laat het ons weten op spiegel@uilenspiegel.net

Activiteitenkalender

Hou de website en facebook in het oog voor eventuele nieuwe activiteiten!

Inschrijven steeds verplicht, tenzij anders vermeld.

Opgelet: sinds september 2017 zijn de activiteiten betalend voor niet-leden. De inkom is 2 euro tenzij een andere prijs wordt vermeld. Lid worden van vzw UilenSpiegel kost 5 euro per jaar.

Dag

Datum

Omschrijving

Afdeling

Din

19/06/2018

Praatgroep Lotgenotencontact UilenSpiegel Gent: Goesting?

Afdeling Gent

Woe

20/06/2018

Lotgenotengroep UilenSpiegel Aarschot

Afdeling Aarschot

Don

21/06/2018

Praatgroep Turnhout

Afdeling Turnhout

Zat

23/06/2018

Minigolf in het Astridpark

Afdeling Kortrijk

Zat

23/06/2018

Getuigenis: Posttraumatische stressstoornis

Afdeling Limburg

Zat

23/06/2018

Lotgenotengroep depressie Leuven

Afdeling Leuven

Zat

23/06/2018

Een positiever zelfbeeld opbouwen

Blankenberge/Psychosegroep

Din

26/06/2018

Bijeenkomst praatgroep `Ontmoetend Herstellen´

Afdeling Geel

Din

26/06/2018

Kennismaking met sociaal restaurant VORK

Afdeling Kortrijk

Don

05/07/2018

OpenHartig: Kennismaking

Afdeling Aalst/OpenHartig

Zat

07/07/2018

Bezoek aan het Brosella Folk- en Jazzfestival

Afdeling Brussel

Don

12/07/2018

Praatgroep angst en dwang

Afdeling Leuven

Zat

14/07/2018

Zomerwandeling

Afdeling Leuven

Zat

14/07/2018

Wandeling aan de Nieuwe Kaai

Afdeling Turnhout

Woe

25/07/2018

Lotgenotengroep UilenSpiegel Aarschot

Afdeling Aarschot

Zat

28/07/2018

Daguitstap naar Lille

Afdeling Kortrijk

Zat

28/07/2018

Wandeling in het Rivierenhof

Afdeling Antwerpen-stad

Zat

28/07/2018

Psychosegroep Leuven: Spelletjesnamiddag

Afdeling Leuven

Din

07/08/2018

Bijeenkomst praatgroep `Ontmoetend Herstellen´

Afdeling Geel

Zat

11/08/2018

Zomerwandeling

Afdeling Leuven

Zon

12/08/2018

Wandeling te Osbroek en picknick

Afdeling Aalst/OpenHartig

Zat

18/08/2018

Daguitstap naar de Nederlandse kust

Afdeling Halle-Vilvoorde

Don

23/08/2018

Praatgroep Turnhout

Afdeling Turnhout

Zat

25/08/2018

Info-namiddag: Hoe werk zoeken als je psychisch kwetsbaar bent?

Afdeling Antwerpen-stad

Zon

26/08/2018

Wandelen langs de Schelde te Zwijnaarde

Afdeling Gent

Din

28/08/2018

Bijeenkomst praatgroep `Ontmoetend Herstellen´

Afdeling Geel

Woe

29/08/2018

Lotgenotengroep UilenSpiegel Aarschot

Afdeling Aarschot

Don

30/08/2018

Praatgroep angst en dwang

Afdeling Leuven

Don

06/09/2018

Op zoek naar… Thema’s

Afdeling Aalst/OpenHartig

Vrij

07/09/2018

Weekend Vielsalm (vrij 07/09 tot maa 10/09/2018)

Afdeling Kortrijk

Zat

08/09/2018

Lotgenotengroep Borderline Leuven

Afdeling Leuven

Din

11/09/2018

Leven met een eetstoornis, getuigenis en herstelverhaal

Afdeling Halle-Vilvoorde

Woe

12/09/2018

Lotgenotengroep UilenSpiegel Aarschot

Afdeling Aarschot

Din

18/09/2018

Praatgroep Lotgenotencontact UilenSpiegel Gent: Zelfzorg

Afdeling Gent

Din

18/09/2018

Praatgroep angst en dwang

Afdeling Leuven

Don

20/09/2018

Praatgroep Turnhout

Afdeling Turnhout

Zat

22/09/2018

Infosessie over medicatie

Afdeling Limburg

Zat

22/09/2018

Psychosegroep Blankenberge: Oe ist?

Blankenberge/Psychosegroep

Zat

22/09/2018

Lotgenotengroep depressie Leuven

Afdeling Leuven

Din

25/09/2018

Bijeenkomst praatgroep `Ontmoetend Herstellen´

Afdeling Geel

Woe

26/09/2018

Lotgenotengroep UilenSpiegel Aarschot

Afdeling Aarschot

Don

27/09/2018

Groepsgesprek zinvolle tijdsbesteding

Afdeling Brussel

Zat

29/09/2018

Gespreksnamiddag: Hoe zit dat nu met onze sociale contacten?

Afdeling Antwerpen-stad

Zat

29/09/2018

Psychosegroep Leuven: Het is weer voorbij, die mooie zomer

Afdeling Leuven

Zat

29/09/2018

Bezoek aan Gent met boottocht

Afdeling Kortrijk

Don

04/10/2018

Gespreksgroep: Thema nader te bepalen

Afdeling Aalst/OpenHartig

Woe

10/10/2018

Lotgenotengroep UilenSpiegel Aarschot

Afdeling Aarschot

Zat

13/10/2018

Stadswandeling met zoektocht

Afdeling Limburg

Zat

13/10/2018

Lotgenotengroep Borderline Hasselt

Afdeling Limburg

Don

18/10/2018

Praatgroep Turnhout

Afdeling Turnhout

Don

18/10/2018

Praatgroep angst en dwang

Afdeling Leuven

Zat

20/10/2018

Ledendag

Nationaal

27

inschrijven is steeds verplicht, tenzij anders vermeld

Lotgenotencontact rond specifieke kwetsbaarheden • Lotgenotengroep depressie Leuven

Praatgroep voor lotgenoten begeleid door ervaringsdeskundigen Katrien Delvaux en Ineke Pylyser (nieuw team!).

Inschrijving en meer info: mail: depressiegroep.leuven.us@gmail.com tel: 0485 28 04 86 (Katrien) tel: 0486 73 35 50 (Ineke) Zaterdagen 23 juni, 22 september, 10 november, 15 december Zondag 21 oktober (uitzonderlijk) Tijd: 14:00 - 16:00 Locatie: Jeugdherberg De Blauwput, Kleine Zaal, Martelarenlaan 11 A, 3010 Kessel-Lo (achterkant Leuven Station).

• Lotgenotengroep seksueel misbruik Hasselt

Praatgroep voor lotgenoten begeleid door Sylvia Van der Veken & Ingrid.

Ben je slachtoffer geweest van seksueel misbruik en wil je graag lotgenoten ontmoeten, dan is deze praatgroep misschien iets voor jou?

Inschrijven en meer info: sylvia.van.der.veken@telenet.be of 0473 28 76 77 (Sylvia) Let op! Het aantal plaatsen is beperkt en er wordt enkel ingeschreven vóór de eerste sessie. Eén reeks bestaat uit 5 sessies die maandelijks plaatsvinden op een vrijdag tussen 18:30 en 20:30. Inschrijvingen voor de reeks die startte in februari zijn afgesloten. In september 2018 start een nieuwe reeks waarvoor nu reeds kan ingeschreven worden. Inschrijvingen zijn beperkt tot 9 personen.

Volgende reeks: vrijdag 7 september, 12 oktober, 2 november, 7 december en 4 januari Locatie: Jeugdherberg Hasselt, Spoorwegstraat 80, 3500 Hasselt (achterkant station Hasselt nieuwbouw)

• Psychosegroep Leuven

Praatgroep voor lotgenoten begeleid door ervaringsdeskundigen Lin en Laura.

Inschrijven en meer info: psychosegroepleuven@gmail.com of 0484 63 13 13 (Lin) tijdens de kantooruren Zaterdag 28 juli: Spelletjesnamiddag Zaterdag 29 september: `Het is weer voorbij, die mooie zomer´ Zaterdag 24 november: De impact van psychose op je leven Tijd: 14:30 - 16:30 (informeel onthaal vanaf 14:15) Locatie: Jeugdherberg De Blauwput, Kleine Zaal, Martelarenlaan 11A, 3010 Kessel-Lo (achterkant Leuven Station)

• Psychosegroep Blankenberge

Praatgroep voor lotgenoten begeleid door ervaringsdeskundigen Marianne Pillen en Els Vermote.

Inschrijven en meer info: marianne.pillen@gmail.com of 0498 47 92 86 (Marianne) Zaterdag 23 juni: Een positiever zelfbeeld opbouwen Zaterdag 22 september: `Oe Ist?´ Zaterdag 27 oktober: Op weg met mijn signaleringsplan Zaterdag 24 november: Yogasessie Zaterdag 15 december: Muziek (waar ik me goed bij voel) Tijd: 14:00 - 16:00 (deuren open om 13:30) Locatie: Zaal De Kerkewegel (eerste verdieping), Ruiterstraat 5, 8370 Blankenberge (Uitkerke) De zaal ligt in de straat aan de achterzijde van de kerk van Uitkerke. Parking in de omgeving.

Openbaar vervoer: Bus: vanuit Brugge (halte kerk Uitkerke).

Tram en trein: halte Station Blankenberge en daarna 15 min wandelen tot aan de kerk van Uitkerke.

28

• Lotgenotengroep borderline Leuven

Praatgroep voor lotgenoten begeleid door ervaringsdeskundigen Carolien en Sara.

Inschrijven en meer info: borderline.uilenspiegel@outlook.com of 02 410 19 99, met duidelijke vermelding of je naar Leuven of Hasselt komt.

Zaterdagen 8 september, 10 november Tijd: 14:00 - 16:00 Locatie: Jeugdherberg De Blauwput Kleine Zaal, Martelarenlaan 11A, 3010 Kessel-Lo (achterkant Leuven Station). Opgelet: op zat. 13 januari is het uitzonderlijk in de Grote Zaal.

• Lotgenotengroep borderline Hasselt

Sara, Bo en Carolien starten een gloednieuwe borderlinegroep te Hasselt.

Inschrijven en meer info: borderline.uilenspiegel@outlook.com of 02 410 19 99, met duidelijke vermelding of je naar Leuven of Hasselt komt.

Zaterdag 13 oktober, 15 december Tijd: 14:00 - 16:00 Locatie: Hostel H, Spoorwegstraat 80, 3500 Hasselt.

• Praatgroep ‘angst en dwang’ Leuven

Heb je langdurige of buitensporige angsten of pieker je vaak?

Heb je steeds terugkerende dwanggedachten en/of -handelingen? Kom vrijblijvend naar onze maandelijkse praatgroep “angst en dwang” en maak kennis met andere lotgenoten.

Inschrijven en meer info: Sarina Antioco: jtobback@hotmail.com of 0473 65 61 37 Donderdagen 12 juli, 30 augustus, 18 oktober, 22 november, 13 december Dinsdag 18 september Tijd: 19:00 - 21:30 Locatie: Jeugdherberg De Blauwput, Kleine Zaal, Martelarenlaan 11A, 3010 Kessel-Lo. De jeugdherberg ligt aan de achterkant van het NMBS-station, je wandelt de tunnel door tot voorbij het laatste spoor, als je dan naar links kijkt zal je de ingang van de jeugdherberg zien. Als je het moeilijk hebt, kan iemand jou opwachten in het station.

ANTWERPEN

Afdeling Antwerpen Stad • Activiteit: “Wandelen in het groen brengt rust in je hoofd…”

Zorgwandeling in het Rivierenhof te Deurne.

Inschrijven en meer info: uilenspiegel.antwerpen@gmail.com of via telefoon/sms: 0499 59 36 65 (Rudi) Zaterdag 28 juli Tijd: 14:00 - 16:00 Locatie: Afspraak om 14:00 stipt op het terras van het parkkasteel `Rivierenhof´te Deurne-Noord. Openbaar vervoer: tram 10, halte Venneborg

• Info-namiddag: “hoe werk zoeken als je psychisch kwetsbaar bent?”

In samenwerking met GTB/VDAB Antwerpen.

Inschrijven en meer info: uilenspiegel.antwerpen@gmail.com of via telefoon/sms: 0499 59 36 65 (Rudi) Zaterdag 25 augustus Tijd: 14:00 - 16:00 Locatie: Stadsmagazijn Antwerpen, zaal `Zolder´, Keistraat 5-7, 2000 Antwerpen. Ook toegankelijk voor andersvaliden.

Openbaar vervoer: tram 7 richting MAS, halte Klapdorp.

inschrijven is steeds verplicht, tenzij anders vermeld

• Gespreksnamiddag: “Hoe zit dat nu met onze sociale contacten?”

Inschrijven en meer info: uilenspiegel.antwerpen@gmail.com of via telefoon/sms: 0499 59 36 65 (Rudi) Zaterdag 29 september Tijd: 14:00 - 16:00 Locatie: Stadsmagazijn Antwerpen, zaal `Zolder´, Keistraat 5-7, 2000 Antwerpen. Ook toegankelijk voor andersvaliden.

Openbaar vervoer: tram 7 richting MAS, halte Klapdorp.

Zaterdag 27 oktober: Gespreksnamiddag: “Borderline... hoe gaan jij en jouw naasten ermee om?”

Zaterdag 24 november: Activiteit: “Vrijetijdsbesteding en goedkope cadeautjes maken voor de komende feestdagen”

ANTWERPEN Afdeling Geel

• Herstelgroep UilenSpiegel Kempen

Herstelgroep UilenSpiegel Kempen is een werkgroep waarin de deelnemers werken aan hun herstel op eigen tempo. We leren van elkaar door het delen van ervaringen, al dan niet gekaderd binnen een thema. De thema’s worden in samenspraak met de groep gekozen. De groep bestaat uit maximum 8 deelnemers en wordt begeleid door enkele ervaringsdeskundigen. De deelnemers bevinden zich in een verschillend stadium van herstel. We werken met een gesloten groep in gelijkwaardigheid, zelfrespect en respect voor onze medemens.

Inschrijven en meer info: herstelgroepuilenspiegelkempen@gmail.com of 0468 30 72 96 (Bart) Let op: Start 2 keer per jaar (september en februari), de frequentie is tweewekelijks (8 keer).

Schrijf nu al in voor september als je er bij wil zijn!

Tijd: 13:30 - 16:00 Locatie: ’t Vooruitzicht, Stelenseweg 19, 2440 Geel

• Ontmoetend Herstellen (open groep)

Ontmoetend herstellen is een initiatief van twee ervaringsdeskundigen in de Kempen.

Tijdens de maandelijkse bijeenkomsten kan je in contact komen met anderen, praten over wat je zoal tegenkomt, samen iets doen, praten over thema’s… Zo kan je op een laagdrempelige manier stappen zetten in je herstel.

De focus ligt vooral op het ontmoeten, maar we behandelen ook regelmatig een thema. We bepalen het programma in samenspraak met de aanwezigen.

Het is een open groep voor zij die ontmoetend willen herstellen.

Inschrijven en meer info: ontmoetendherstellen@gmail.com of onze facebookpagina “Ontmoetend Herstellen” Inschrijven verplicht!

Dinsdagen 26 juni, 7 augustus*, 28 augustus, 25 september, 30 oktober, 27 november en 18 december* (* uitzonderlijk niet de laatste dinsdag van de maand) Tijd: 18:30 - 21:00 Locatie: ’t Vooruitzicht aan campus OPZ, Stelenseweg 19, 2440 Geel

ANTWERPEN

Afdeling Turnhout Een aantal enthousiaste mensen hebben zich geëngageerd om een ontmoetingsplaats voor mensen met een psychische kwetsbaarheid te creëren. In de maandelijkse groepsbijeenkomsten komen onderwerpen aan de orde die belangrijk

zijn in het leven. Aan de hand van thema's, presentaties, film... willen we bereiken dat onze bezoekers zich gesteund voelen en meer weerbaar staan in het leven.

Inschrijven en meer info: catja@uilenspiegel.net of 0468 33 71 55 (Catja)

• Gespreksgroep

op donderdagen: 21 juni, 23 augustus, 20 september, 18 oktober, 15 november, 20 december Tijd: 19:00 - 21:00 (21:30 vanaf 15 november) Locatie: Lokaal van T'ANtWOORD vzw, Otterstraat 114, 2300 Turnhout

• Wandeling aan de Nieuwe Kaai

De wandeling is ongeveer 5,5 kilometer lang en gaat ook door bij minder goed weer, zorg voor aangepaste kledij en schoenen. Achteraf kan er iets gedronken worden in taverne Klaverhof.

Zaterdag 14 juli Tijd: 14:00 - 16:00 Locatie: Afspraak aan Taverne Boothuis, Nieuwe Kaai 30, 2300 Turnhout

BRUSSEL • In samenwerking met ‘Den Teirling’ te Elsene organiseren Jolanda, Siegfried, Karen en Stefan info-avonden, praatgroepen en andere activiteiten in het Brusselse.

Inschrijven en meer info: uilenspiegel.brussel@gmail.com of 0475 25 73 00 (Siegfried, tussen 18:00 en 22:00) Tijd: 19:30 - 21:30 Locatie: Den Teirling, Maesstraat 89, 1050 Brussel. Openbaar vervoer: bus 38 en 60 (halte Malibran), bus 95 (halte Blyckaerts), Tram 81 (halte Flagey), metro lijn 2 (halte Naamse Poort), trein halte Mouterij/Gemoir.

Zaterdag 7 juli: Brosella Folk-en Jazzfestival Tijd: 16:00 Locatie: Afspraak onder het Atomium Meer info op: www.brosella.be Donderdag 27 september: groepsgesprek rond zinvolle tijdsbesteding Donderdag 22 november: activiteit nog nader te bepalen

LIMBURG

Praatgroep Limburg Inschrijven en meer info: praatgroep.limburg.us@gmail.com of 0495 71 18 54 (Luc) Tijd: 14:00 - 16:00 (tenzij anders vermeld) Locatie: Cultureel Centrum (Zaal 1), Kunstlaan 5, 3500 Hasselt (tenzij anders vermeld) Zaterdag 23 juni: Getuigenis: `Posttraumatische stressstoornis´. Bea, ervaringsdeskundige bij Hersteloase 't Kwartier van Noolim, brengt haar getuigenis en vertelt over hoe het is om te leven met posttraumatische stressstoornis.

Zaterdag 22 september 2018: infosessie over medicatie Zaterdag 13 oktober: Stadswandeling met zoektocht Stadswandeling doorheen Hasselt met zoektocht. Na afloop is er een leuke attentie voorzien voor elke deelnemer Tijd: 13:45 - 16:30 Locatie: Samenkomst Lokettenzaal NMBS Hasselt om 13.45.

E inde van de wandeling voorzien rond 16:30.

Zaterdag 17 november: Documentairefilm Crazywise Zaterdag 15 december: Psychische kwetsbaarheid, mishandeling en misbruik 29

inschrijven is steeds verplicht, tenzij anders vermeld

OOST-VLAANDEREN

Lotgenotencontact UilenSpiegel Gent • Praatgroep

In deze praatgroep, die wordt begeleid door Femke en MarieSuzanne is er plaats voor ontmoeten, gehoord worden en het uitwisselen van ervaringen met andere lotgenoten. De groep staat open voor iedereen die onderweg is met zijn of haar psychische kwetsbaarheid, los van diagnose en die zin heeft in lotgenotencontact.

Inschrijven en meer info: lusgent@gmail.com of 0472 52 17 12 (Femke) Tijd: 19:00 - 21:00 (onthaal vanaf 18:45) Locatie: Vredeshuis Sint-Margrietstraat 9 9000 Gent Dinsdag 19 juni: “Goesting?!”

Wat geeft ons energie, welke uitdagingen willen we bereiken en wat zijn onze zomerplannen?

Dinsdag 18 september: “Zelfzorg” In deze praatgroep gaan we dieper in op wat voor onszelf zorgen betekent.

Dinsdag 20 november: “Crisis” Wat betekent een crisis voor jou en hoe ga je ermee om?

• Wandelingen

De wandelingen zijn telkens 6 km in één van de natuurgebieden in en rond Gent.

Inschrijven en meer info: lusgent@gmail.com of 0472 52 17 12 (Femke).

Zondag 26 augustus: wandelen langs de Schelde in Zwijnaarde.

De wandeling is 5km en gaat ook door bij regenweer. Het is toegankelijk voor kinderwagen en rolstoel. Ook honden zijn welkom aan de leiband.

Tijd: 14:00 - 16:00 Locatie: We verzamelen om 13u45 aan de kiosk ter hoogte van Dorpstraat 6, 9052 Zwijnaarde Zondag 28 oktober: Wandeling in de Bourgoyen

OOST-VLAANDEREN

Afdeling Aalst / OpenHartig • OpenHartig – Gespreksgroep Afdeling Aalst

Een stel van vier verwoede ervaringsdeskundigen verwelkomen je in een open maar vertrouwelijke sfeer. Ze creëren een warme plek om elkaar te ontmoeten en hartige gesprekken te (kunnen) voeren op basis van jouw wensen en noden. Af en toe een vleugje echte ontspanning hoort er natuurlijk ook bij!

Inschrijvingen en meer info: openhartigaalst@gmail.com of bel/sms 0495 55 02 17 (Rebecca) of 0483 02 78 41 (Karin).

Inschrijven kan maar is niet verplicht, tenzij we dit expliciet vragen. Dit is dan eerder om praktische en/of organisatorische redenen. Je kan ons ook terugvinden op www.facebook.com/OpenHartigAalst Tijd: 19:00 - 21:30 (tenzij anders vermeld, idem voor locatie) Locatie: het Huis van de Mens, Koolstraat 80, 9300 Aalst.

Bereikbaarheid: Trein: Treinstation Aalst (15 min te voet).

Indien gewenst kan iemand je opwachten aan het station, gelieve dan een seintje te geven op 0486 60 76 24 (Veerle).

Bus: Halte Verastenstraat (83m) of halte V.T.I. (211m) of halte Meuleschettekapel (310m). Parking Auto: Parking aan Koningin Astridparkje (2 min) of Esplanadeplein (10 min) of Keizersplein (11 min).

Donderdag 5 juli - Kennismaking We maken op een luchtige manier en in een ontspannen sfeer kennis met elkaar, de organisatie en werking.

Zondag 12 augustus - Wandeling te ‘Osbroek’ met aansluitend picknick

30

De zomer, hopelijk ook een straaltje zon en samen een korte wandeling in het Osbroek. Daarna picknicken we gezellig in het park. Voor wie zin heeft, is er ook een spelletje petanque.

Mogen we aan iedereen vragen om een alcoholvrij drankje mee te brengen? Wij voorzien iets om te knabbelen.

Tijd: 11:00 - 14:00 Locatie: Park Osbroek, Frans Blanckaertdreef, 9300 Aalst.

Bereikbaarheid: Trein: Treinstation Aalst. Indien gewenst kan iemand je opwachten aan het station, gelieve dan een seintje te geven op 0486 60 76 24 (Veerle). Bus: Halte Blanckaertdreef (114m) of halte Houtmarkt (660m). Auto: Er is een parking voorzien aan de ingang van het park.

Gelieve je voor deze activiteit in te schrijven vóór zaterdag 11 augustus.

Donderdag 6 september - ‘Op zoek naar... Thema’s’ We kijken samen wat jullie zoal bezighoudt en welke onderwerpen of thema’s jullie boeien en dus graag aan bod willen laten komen. Dit doen we op een door ons voorziene creatieve manier, om het niet al té droog te hoeven houden.

Donderdag 4 oktober - Themagespreksgroep A.d.h.v. een thema dat door jullie naar voren is gebracht, houden we een vertrouwelijk gesprek. Wij zorgen voor de inkleding. Jij voor je aanwezigheid?

Donderdag 8 november - Themagespreksgroep Donderdag 13 december - Kerstborrel

VLAAMS-BRABANT Afdeling Aarschot

Greta, Tania en Pascale starten een praatgroep voor psychisch gevoelige lotgenoten te Aarschot.

Inschrijven en meer info: lotgenotengroepaarschot@gmail.com of tel/sms: 0471 34 17 82 (Greta) Tijd: 18:00 - 20:00 Locatie: Dienstencentrum Orléanshof, Blauwe zaal, Leuvensestraat 148, 3200 Aarschot Woensdagen 20 juni, 25 juli, 29 augustus, 12 september, 26 september, 10 oktober, 24 oktober, 7 november, 21 november, 5 december, 19 december

VLAAMS-BRABANT Afdeling Leuven • Infosessie: Stigma

'Het was beangstigend om als hulpverlener in de rol van cliënt te stappen. Het was bevreemdend om nadien terug de rol van hulpverlener op te nemen.' Een ervaringsverhaal over stigma in de hulpverlening. Gastspreker: Luk Bevernage, directeur patiëntenzorg UPC Sint-Kamillus Inschrijven en meer info: uilenspiegel.leuven@gmail.com of 0485 86 11 25 (Eva) Donderdag 25 oktober Tijd: 19:00 - 21:00 Locatie: Jeugdherberg De Blauwput, Martelarenlaan 11A, 3010 Kessel-Lo (op wandelafstand van het station in Leuven)

• Zoet-Water-Zorgwandelingen:

Rustige wandelingen met natuurbelevingsmomenten in Heverleebos/Meerdaalwoud/Sint-Joris-Weert Rustgevende wandelingen en natuurbelevingsmomenten met natuurgids Heidi. Stevige stapschoenen en bij regenweer laarzen en waterdichte kledij, buggy’s of rolstoelen niet mogelijk tenzij anders vermeld, honden aangelijnd. Mogelijkheid om achteraf de dorst te lessen en bij te babbelen in plaatselijke horeca.

Inschrijven en meer info: Heidi Bertels: 0487 99 35 82 (Inschrijven niet verplicht en de wandelingen zijn gratis)

inschrijven is steeds verplicht, tenzij anders vermeld

Zaterdagen 14 juli en 11 augustus: Zomerwandelingen Tijd: 10:00 - 12:00 Locatie: Vertrek parking natuurreservaat Doode Bemde, Reigerstraat, Oud-Heverlee (Sint-Joris-Weert). Openbaar vervoer vanuit Leuven: bus 337 halte Heide.

VLAAMS-BRABANT

Afdeling Halle-Vilvoorde Inschrijven en meer info: geert.van.isterdael@skynet.be of 0477 63 51 83 (Geert) Zaterdag 18 augustus: Daguitstap naar de Nederlandse kust Bij een stevige portie zon en een zonnig humeur gaan we een dagje samen uitwaaien aan de rustige Nederlandse kustlijn, nl. Breskens.

Je kan zelf je picknick voorzien of je voorziet centjes om je daarginds te verzadigen. Je neemt best ook een strandlaken en voldoende water mee.

Tijd: 9:00 - 19:00 Locatie: We spreken af aan het onthaal van PZ St-Alexius Grimbergen, Grimbergsesteenweg 40, 1850 Grimbergen.

Van daaruit rijden we samen met auto’s naar Nederland. We komen dan ook allen samen terug naar Grimbergen.

Praktisch: Laat zeker weten of je mee wilt rijden met de auto.

Dinsdag 11 september: Leven met een eetstoornis, getuigenis en herstelverhaal Veerle Sammels, ervaringsdeskundige bij DENK en vzw UilenSpiegel, vertelt haar herstelverhaal.

Aansluitend heeft ze het samen met Jente Van Mechelen, ervaringsdeskundige bij ANBN, over wat het betekent om met een eetstoornis te leven, zowel voor hen als voor de naasten.

Tijd: 19:00 - 21:00 Locatie: PZ St-Alexius Grimbergen, Zaal Hannah Arendt, Grimbergsesteenweg 40, 1850 Grimbergen.

VLAAMS-BRABANT ArtEco

• ArtEco, een creatief atelier in een oud arbeidershuisje met tuintje in Vilvoorde werkt onder de vleugels van De Raster vzw.

Inschrijven en meer info: Kunstenares Kaarin Poppe (kaarinpoppe.wix.com/federo) kan je inspireren en helpen, als je dat wenst. Als je wil langskomen, bel je best even met haar (0478 20 53 60) of stuur je een mailtje naar kaarin.poppe@gmail.com. Je betaalt 15 euro per semester.

Op maandag en donderdag van 10:00 tot 17:00 kan je er vrij beeldend komen werken.

Locatie: Groenstraat 215, 1800 Vilvoorde

WEST-VLAANDEREN Afdeling Kortrijk

Inschrijven en meer info: Jan Delvaux: jan.delvaux@uilenspiegel.net of 0493 08 86 69 Tijd: 14:00 - 16:30 (tenzij anders vermeld) Locatie: De MaRe, Condédreef 59, 8500 Kortrijk Zaterdag 23 juni: Minigolf in het Astridpark Met zijn allen minigolfen en lekker nakletsen op het terras …

Toegangsprijs 2 euro, ook voor leden.

Tijd: 14:00 - 16:00 Locatie: Verzamelen aan de minigolf in het Astridpark te Kortrijk Dinsdag 26 juni: Kennismaking met het nieuwe sociaal restaurant ‘VORK’

Net geopend en we willen er gaan proeven. VORK is open sinds maandag 16 april voor alle publiek. Iedereen kan in VORK gaan eten, sociaal tarief voor mensen die in aanmerking komen. Wie wil genieten van een verminderd tarief (€7) zal eerst een UitPAS moeten halen. Op dinsdag is er steak met frietjes.

Tijd: 12:00 - 14:00 Locatie: Verzamelen aan VORK, Doorniksestraat 36-62, 8500 Kortrijk Zaterdag 28 juli: Daguitstap naar Lille Eerst wandelen langs la Vieille Bourse (mooi) een half uurtje naar de zoo (€4, ook voor leden), daar lunchen we om daarna richting Grand Place te slenteren, we vergeten uiteraard Vieux Lille, met zijn smalle straatjes, niet. Zorg voor een treinticket en lunchpakket!

Tijd: 9:45 - 17:30 Locatie: We nemen in Kortrijk de trein van 10:13, vergeet niet eerst je ticket te halen. We zijn ten laatste rond 18:00 in Kortrijk.

Vrijdag 7 september - maandag 10 september: Weekend te Vielsalm Een weekend waar niets moet en veel mag. Ieder zijn eigen kamer en we koken zelf! Staat open voor alle Uilenspiegelleden en hun partner. Stuur een mail of bel voor meer info.

Verplicht inschrijven en €100 betalen voor 31/07, koppels betalen €80 pp. Inschrijven via jan.delvaux@uilenspiegel.net of bel/sms 0493 08 86 69 Tijd en locatie: Afspraak in het station van Vielsalm rond 15:10 Zaterdag 29 september: Bezoek aan Gent met boottocht We starten met een meegebrachte lunch in het Citadelpark, daarna reizen we met tram 4 richting haven om daar in te schepen op de Jacob van Artevelde. De vaartocht duurt ongeveer anderhalf uur en nadien trekken we richting centrum Gent. Op de boot kan het hard waaien, breng een jas mee! Er is voorlopig gereserveerd voor zes personen. Je doet er goed aan zo vroeg mogelijk in te schrijven!

Verplicht in te schrijven voor 1 augustus via Jan.delvaux@ uilenspiegel.net of bel/sms 0493 08 86 69 Tijd en locatie: Afspraak om 10:00 aan de loketten in het nmbs-sation van Kortrijk en om 11:00 in de lokettenzaal van het Sint-Pietersstation te Gent. Einde rond 17:00.

Zaterdag 24 november: Lezing HSP (hoogsensitieve persoonlijkheid)

Weekend in de Ardennen van vrijdag 7 tot maandag 10 september Jan Delvaux organiseert voor het derde jaar een weekend in Vielsalm voor een groep leden van Uilenspiegel en hun eventuele partner. De formule is simpel: ’s ochtends worden er, afhankelijk van het weer, programma’s aangeboden waar je wel of niet aan deelneemt. Je kan ook rustig aan het meer vertoeven of het stadje verkennen. We koken zelf.

De prijs bedraagt 100 euro voor singles en 160 euro voor koppels. Als je kiest voor de single optie dan slaap je in een kamer alleen. De kamers beschikken over een lavabo.

De twee huizen kijken uit op het meer van Vielsalm en de heuvels errond, en beschikken over een terras met tuinmeubels.

Er kunnen maximum 16 deelnemers mee. Inschrijven vóór 1 augustus. Let wel: eens ingeschreven kan je niet zomaar annuleren. Interesse? Neem contact op met Jan via jan. delvaux@uilenspiegel.net of 0493 08 86 69 voor meer info en voorwaarden.

31

Schrijf je alvast in g! voor onze ledenda ber t plaats op 20 okto Onze ledendag vind eer mma staan onder m 2018. Op het progra de k, de uitreiking van een debat over wer ze or de winnaar van on Kronkelprijs 2018 vo ijuitroeping van de vr poëziewedstrijd en de williger van het jaar. iegel op blz 26.

Meer info in deze Sp

Ombudsdiensten in je regio Heb je vragen over je rechten als patiënt of wil je een klacht indienen?

Surf naar www.ombudsfunctieggz.be

Schuilt er een dichter in jou?

Neem deel aan onze poëziewedstrijd,

de Kronkelprijs 2018!

Deadline voor inzendingen is 31 juli 2018.

Deze aankondiging is een persoonlijke uitnodiging voor ieder met een psychische kwetsbaarheid en/of voor wie onze doelgroep een warm hart toedraagt! Aan de voorzieningen en centra vragen we de wedstrijd te helpen bekend maken bij cliënten en medewerkers.

Reglement 1.

Het thema is “Zin”.

2.

Zowel leden als niet-leden van UilenSpiegel

mogen deelnemen.

3.

Men mag slechts één gedicht insturen (lengte

maximaal één bladzijde A4).

4.

Enkel getypte teksten worden aanvaard.

Toegestane tekstformaten: .txt, .doc, .docx, of

openoffice doc. Scans worden niet toegestaan.

5.

Het gedicht mag nog niet eerder gepubliceerd zijn.

6.

Uiterste inzenddatum: 31 juli 2018.

7.

Het gedicht, samen met je contactgegevens,

sturen naar info@uilenspiegel.net. Vermeld in

het onderwerp “Poëziewedstrijd 2018”.

Bezoek onze website: www.uilenspiegel.net

Vind ons op Facebook:

www.facebook.com/uilenspiegel

Psychosenet.be is dé website voor psychose, stemming en herstel.

Objectieve informatie, online hulp via e-mailspreekuur, filmpjes met heldere uiteenzettingen, getuigenissen en de laatste ontwikkelingen in de geestelijke gezondheidszorg. Meer informatie vind je in deze Spiegel op blz 7.

32

Proclamatie: Ledendag UilenSpiegel 20 oktober 2018 te Brussel.

Prijzen: De winnaar/winnares van de wedstrijd ontvangt de Kronkelprijs 2018. Ook de genomineerden voor plaatsen 2 t.e.m. 10 ontvangen elk een prijs.

Voor meer informatie over de wedstrijd: secretariaat UilenSpiegel, tel. 02 410 19 99.