Spiegel maart 2019

Driemaandelijks tijdschrift van vzw UilenSpiegel 22e jaargang - maart - april - mei 2019

Als het te veel wordt UilenSpiegel • PatiÍntenvereniging Geestelijke Gezondheid

1

Colofon

UilenSpiegel

Hoofdredactie: Nadia Mahjoub Tussenredactie: Bruno A.M.A. De Clerck Eindredactie: Katelijne Beheydt en

Ann Van de Vloet

is een pluralistische vereniging van en voor mensen met een psychische kwetsbaarheid. Sterk in patiëntenvertegenwoordiging, vorming, herstel, ervaringsdeskundigheid, lotgenotencontact, informeren en beeldvorming.

Redactie:

Contact: info@uilenspiegel.net UilenSpiegel vzw Hovenierstraat 45 1080 Brussel

Bert, Els Lambrecht, Katinka Van Belle, Liesbet Van Dessel, Lindsay Hacke, Luka Vandeghinste, Pieter Gouvart, Sil Popelier en Veerle Van Wassenhove

Werkten ook mee aan dit nummer: Catja Crijns, Ingrid Jongeneelen, Katrien Albers, Thomas Roose,

Cindy Van Vooren en Jan Delvaux Schilderij cover: Elisabeth Jaenen Vormgeving:

Collectief De Wrikker cvba

De verantwoordelijkheid voor de gepubliceerde teksten berust bij de auteurs. Niets uit dit blad mag worden overgenomen zonder de toestemming van de redactie en/of de auteurs. Op verzoek van sommige auteurs werd hun naam vervangen door een pseudoniem. Naam en adres zijn steeds bekend bij de redactie. De redactie kan teksten weigeren, inkorten of redigeren.

Verantwoordelijke uitgever: Ingrid Jongeneelen,

Weebroekweg 8A/19, 3071 Erps-Kwerps Spiegel verschijnt 4 x per jaar.

Doe mee Heb je een tekst geschreven die bruikbaar is voor de Spiegel (getuigenis, …)?

Heb je een vlotte pen en zin om af en toe een artikel voor de Spiegel te schrijven?

Heb je een foto, tekening of cartoon gemaakt die niet zou misstaan in ons tijdschrift?

Contacteer de redactie: spiegel@uilenspiegel.net UilenSpiegel vzw Spiegel Redactie Hovenierstraat 45 1080 Brussel

2

02 410 19 99

Word lid van UilenSpiegel voor 5 euro per kalenderjaar: >>> je ontvangt 4 maal per jaar het tijdschrift Spiegel >>> je kan lotgenoten ontmoeten, ervaringen uitwisselen

en samen ontspannen >>> je stem wordt gehoord samen met de andere leden >>> je maakt deel uit van een groep (ex-)patiënten die

opkomen voor hun rechten >>> je geniet van kortingen (bij deelname aan het Uilen Spiegel-weekend, …) >>> niet-leden betalen 2 euro per deelname aan een

regionale activiteit of lotgenotengroep Individueel lidmaatschap: 5 euro per kalenderjaar (Opgelet! Woon je in het buitenland, dan krijg je de Spiegel enkel digitaal, in pdf-formaat). Wie zich lid maakt na 1 oktober, is automatisch lid voor het gehele daaropvolgende kalenderjaar.

Abonnementen voor organisaties en professionals: Neem contact op met info@uilenspiegel.net voor een overzicht van de tarieven.

De betaling gebeurt op het rekeningnummer van vzw UilenSpiegel BE34 0015 1222 9390 met vermelding “lidmaatschap”. Je stuurt ook best een mailtje naar info@uilenspiegel.net met je contactgegevens (adres, mailadres en telefoonnummer) zodat we je ons tijdschrift per post en onze tweewekelijkse infobrief per mail kunnen toesturen.

Giften zijn fiscaal aftrekbaar en heel erg welkom!

Rekeningnummer: vzw UilenSpiegel BE34 0015 1222 9390

Aanbod Psyche Aanbod abonnement “Psyche”, driemaandelijks tijdschrift van het Steunpunt Geestelijke Gezondheid: Leden van UilenSpiegel (enkel individuele leden, geen organisaties) kunnen een abonnement op de “Psyche” nemen aan gereduceerd tarief, nl. 7 euro per kalenderjaar.

Ben je geïnteresseerd of wil je je abonnement verlengen, stort dan 7 euro op het rekeningnummer BE34 0015 1222 9390 van UilenSpiegel met vermelding “abonnement Psyche”. Opgelet: je ontvangt voor dat bedrag de Psyche tot het einde van 2019.

Voorwoord Beste lezer, Het thema van dit nummer is de dood. Geen vanzelfsprekend onderwerp. We staan immers liever niet stil bij de eindigheid van het leven. Lijden en sterven horen er echter onlosmakelijk bij, niemand komt er onderuit. Maar terwijl er op fysiek lijden nauwelijks een taboe rust, is dat voor psychisch lijden en doodsverlangens heel wat anders. En dit, terwijl geestelijk lijden in sommige opzichten zwaarder kan doorwegen dan fysiek lijden, soms net dóór het taboe op psychische kwetsbaarheid en het gebrek aan bespreekbaarheid van doodsverlangens.

In Vlaanderen stappen er per dag gemiddeld drie mensen uit het leven. Dit komt neer op meer dan duizend per jaar. Een alarmerend hoog cijfer. Suïcidepreventie is dan ook een belangrijk topic in de gezondheidszorg. We mogen het onderwerp niet uit de weg gaan.

Erover praten is zo belangrijk. Als samenleving hebben we de verantwoordelijkheid om open te kunnen zijn over psychische problemen.

Als kind werd ik geconfronteerd met de zelfdoding van een nabij familielid die aan depressie leed. Dit bracht een immens verdriet en veel schaamte met zich mee. Ik hield een trauma over aan deze gebeurtenis. Ze is één van de oorzaken van mijn eigen psychische kwetsbaarheid.

Ik ben lang heel bang geweest voor de dood, totdat ik in een stadium kwam waarin ik sterk het gevoel kreeg dat er na de dood een eeuwig leven wacht en dat we herenigd worden met de mensen die ons in de dood zijn voorgegaan. Dit geloof geeft me hoop en moed om het leven voluit te leven. Geloof en spiritualiteit kunnen een belangrijke rol spelen in het omgaan met de dood en het lijden. Ook kan het lijden van de medemens ons dichter bij elkaar brengen door gevoelens van medelijden, troost, liefde en vriendschap.

Maar wat te doen als het lijden zo zwaar wordt, het al zo lang aansleept en er weinig tot geen levenskwaliteit meer over is? Bij ondraaglijk en uitzichtloos psychisch lijden is euthanasie, een ‘zachte’ dood, in België een mogelijkheid. Hierop is reeds veel kritiek geuit. Maar is een wrede, eenzame dood dan beter? Een vraag naar levensbeëindiging moet uiteraard op een uiterst zorgvuldige manier beoordeeld worden.

In dit verband is het werk van klinisch psychologe en ervaringsdeskundige Ann Callebert heel waardevol. Ze schreef twee boeken over euthanasie bij ondraaglijk en uitzichtloos psychisch lijden, en leidt herstelwerkgroepen voor mensen met een euthanasievraag. Zij gaat op zoek naar (kleine) ‘herstelvonken’ bij de deelnemers, zoals ze dat zelf zo mooi omschrijft. Lotgenotencontact blijkt ook in dit kader zeer waardevol.

Lotgenotencontact is van bij de oprichting van UilenSpiegel één van onze belangrijkste pijlers. Het doorbreekt eenzaamheid, je staat niet meer alleen. Je vindt begrip en ondersteuning. Binnenkort vindt ons jaarlijkse ontmoetingsweekend plaats, van 14 tot 16 juni 2019 in de mooie, bosrijke omgeving van Genk. Een uitgelezen moment om lotgenoten te ontmoeten, te ontspannen en nieuwe vrienden te maken. Meer informatie vind je op blz. 19. Hartelijk welkom!

Ik wens je een verrijkende leeservaring.

Ingrid Jongeneelen Voorzitter

Denk je aan zelfdoding of heb je nood aan een gesprek, dan kun je terecht bij de Zelfmoordlijn op het nummer 1813 of via www.zelfmoord1813.be 3

Als het te veel wordt

06

Deze Spiegel gaat dieper in op de thema’s zelfdoding en euthanasie.

Hoog tijd om doodsverlangens uit de taboesfeer te halen. (blz. 6 tot 14)

10

Euthanasie omwille van ondraaglijk psychisch lijden.

Het laat niemand onberoerd. We willen respect tonen voor elk standpunt en ieders keuze.

12

Tamara kon niet leven met de beperkingen van haar ziekte Een begripvol gesprek kan iemands drang tot handelen doen dalen

Ann Callebert begeleidt herstelwerkgroepen voor mensen met een euthanasievraag

14

Ulrike Ulrike 4

Over betaalbare psychologische eerstelijnszorg

Kom je ook naar het UilenSpiegelweekend in de mooie, bosrijke omgeving van Genk? Een uitgelezen moment om lotgenoten te ontmoeten, te ontspannen en nieuwe vrienden te maken. Van 14 tot en met 16 juni.

19

26

Inhoud 06

Dossier: Als het te veel wordt

06 Introductie 06

Tegenstrijdige visies op euthanasie

06

Anders blijf ik levend dood

16

Cindy: “Mijn hele leven lijkt een zoektocht naar aansluiting.”

10

Respect tonen voor ieders standpunt en keuze

Veerle getuigt over haar doodswens

09 Column

Eindbestemming?

10

De zelfmoordlijn

12

Tamara liet het leven in 2018

Preventie is de taak van iedereen

Het leven werd haar te pijnlijk

14 Euthanasie

16

18

Patrick van de Zelfmoordlijn: “Preventie is de taak van iedereen.”

19

Over bespreekbaarheid en herstel

Onderweg naar mezelf Cindy’s herstelverhaal

Ken je rechten als patiënt Het recht op inzage van het patiëntendossier

Kom naar het UilenSpiegel-weekend

Genieten in het Limburgse groen

20

Diagnose: nuttig of net niet?

De meningen zijn verdeeld

22 Onderzoek

24

25

De crisiskaart De regie behouden tijdens een crisis

Schuilt er een dichter in jou?

Poëziewedstrijd Kronkelprijs, thema ‘Ritme’

26

Met z’n allen naar de psycholoog?

06

Een ervaring met de dokter van de FOD

Over betaalbare psychologische eerstelijnszorg

27 Activiteitenkalender

Veerle: "De trauma’s zijn zich van bij het begin van mijn leven beginnen opstapelen."

5

Dossier: Als het te veel wordt

Anders blijf ik levend dood Tekst, illustraties en foto: Veerle Van Wassenhove

Doodgraag Tekst: Nadia Mahjoub Het taboe rond de dood is levensgroot.

De redactie van dit tijdschrift vond juist daarom dat het thema van zelfdoding en euthanasie hier aan bod moest kunnen komen. Zeker gezien het relatief hoge aantal zelfdodingen in ons land. We hebben zelf

Willen we werkelijk dood of hebben velen van ons als jong kind ervaren dat sterven vanbinnen de enige manier was om de dagelijkse portie vernedering door onze ouders of mishandelende derden te overleven? Zelfmoord is dan de latere veruitwendiging van dit innerlijke moeten sterven. Uit onderzoek1 blijkt dat 80% van de adolescenten en 64% van de volwassenen die pogingen tot zelfdoding ondernemen, een achtergrond hebben van jeugdtrauma’s. Het is hoog tijd om op te houden met onze jongste kinderen te traumatiseren. Dit mag niet meer gebeuren.

lang getwijfeld over de titel die we zouden gebruiken voor de cover. ‘Doodgraag’ leek een optie, of ‘De dood als uitweg’. Maar we hebben onszelf gecensureerd en het werd ‘Als het te veel wordt’.

‘Praten helpt’, hoor je vaak als het gaat om psychische problemen. Maar wat als je extreem emotionele pijn voelt en je je doodswens niet kunt bespreken in je omgeving of zelfs niet in een zorgsetting? Dit gebrek aan bespreekbaarheid zorgt in vele gevallen voor extra lijden.

Hoog tijd dus om met de fabels en misverstanden rond suïcide komaf te maken.

Veel mensen maken zich immers zorgen dat erover praten iemand op het idee kan brengen. Dit is echter nooit aangetoond, integendeel. Praten kan helpen om de eenzaamheid en spanning weg te nemen en een oplossing te vinden. Het kan dus levensreddend zijn.

6

Al van in mijn jonge kindertijd leef ik met een rotgevoel. Pas op mijn vijftiende realiseerde ik me dat dat gevoel er één was van voortdurend aan het sterven te zijn. Het hing altijd en overal als een zwaard van Damocles boven mijn hoofd.

En hoewel ik toen blijkbaar mocht blijven leven, ooit zou ik de prijs betalen: ik zou falen, niet meer kunnen slapen, eindigen in de goot en uiteindelijk sterven.

Ik dacht dat het mijn schuld was: ik ging er van uit dat ik fout geboren was en schaamde me daar dood over. Ik voelde

me een ondankbaar kind en hield verborgen dat het niet goed ging met mij.

Pas veel later ben ik met behulp van therapie te weten gekomen wat de oorsprong van mijn rotgevoelens was, en op welke manier ik een zwaar traumatische kindertijd heb weten te overleven.

De trauma’s zijn zich van bij het begin van mijn leven beginnen opstapelen. In het vorige nummer van Spiegel heb ik het uitgebreid gehad over het seksueel misbruik door mijn vader. Ik had echter ook een moeder: zij was emotioneel onbereik-

Uit mijn dagboek: Voor zover in mij nog iets te breken valt Breekt mijn hart in duizend stukken Dat ik je dit schrijven moet, moeder.

Hoe jij me gebroken hebt, verstoten, verraden Achtergelaten, en jij onverschillig aan de kant Eveneens verstoten, bedrogen, verraden

Veerle: “Ik voelde me een ondankbaar kind en hield verborgen dat het niet goed ging met mij.”

baar. Er is geen reden om aan te nemen dat zij toen ik een baby, peuter, kleuter was wél in staat zou zijn geweest om een emotionele band met mij op te bouwen. Ik heb me dus niet (op een veilige manier) aan mijn moeder kunnen hechten. Dit leidde ertoe dat ik me fundamenteel ongewild voelde. En soms nog.

Had ik werkelijk een moeder gehad, dan had ik me geworteld gevoeld in het leven.

Dan had ik een leven kunnen leiden zoals het bedoeld is. Dan had ik me niet schuldig gevoeld over mijn bestaan, over het genieten (van eten bijvoorbeeld).

Dan was ik weerbaarder geweest tegenover het misbruik door vader. Of was het misbruik er misschien niet geweest. Vreselijk. Maar nog vreselijker is het, dat de traumatisering vanaf dag één aanvoelde (en hoe zou het anders kunnen want er is geen andere referentie op dat moment) als “het ligt aan mij”, het is endogeen, ik ben nu eenmaal zo. Vaak ten onrechte stelt men dan dat de neiging tot suïcide erfelijk zou zijn. Natuurlijk zit het in de familie, want hechtingsproblematiek wordt -tenzij het rechtgetrokken wordt met behulp van therapie- via de nood aan hechting van het jonge kind (om te overleven) doorgegeven van generatie op generatie! En dus niet zozeer via de genen… (vervolg op blz. 8)

Titel: “mamaneverloveme”.

Inkt op papier. 50X45cm.

In mijn lijf is die krater geslagen Dat gat Waarin ik eindeloos blijf vallen Afgrond zonder grond. De aarde is plat en dan daarvan afvallen. Me verbranden, verschroeien, opbranden. Stof in een zwarte leegte. Altijd moeten vallen.

Blijven vallen in een vorm van leven die ik allicht toch ben Altijd aan het sterven moeten zijn om te mogen leven.

Zelf doden, mezelf doden, zelfmoord Wijd wijd zwart gat Waar ik niet bestond Als een hond geen grond

Tegenstrijdige visies op euthanasie Tekst: Ann Van de Vloet Euthanasie omwille van ondraaglijk psychisch lijden is geen gemakkelijk thema.

Het beroert ons allemaal. Ook op beleidsniveau is men het lang niet altijd eens over de mogelijkheid om voor euthanasie te kiezen. Daarvan getuigt onder meer een ernstig dispuut tussen de Broeders van Liefde en het Vaticaan. De Broeders van Liefde schreven een visietekst waarin de keuze voor “euthanasie bij psychisch lijden in een niet-terminale situatie” mogelijk is, mits er voldaan wordt aan een aantal zorgvuldigheidsvereisten. Zij kwamen daarmee zwaar onder vuur te liggen vanuit de Roomse Kerk. De visietekst vind je op: www. broedersvanliefde.be/nieuwsberichten/visie-euthanasie-bijgestuurd In dit themanummer over de dood willen wij hierover geen standpunt innemen. We willen niemand veroordelen; niet zij die pro zijn, noch zij die contra zijn. Het is een feit dat individuele situaties en keuzes enorm uiteenlopende beweegredenen kunnen hebben. Daarom willen we vooral respect tonen voor elk standpunt en ieders keuze.

7

Dossier: Als het te veel wordt

In het diepmenselijk contact van delen van mijn donkerste gedachten en alles wat er is, ligt er hoop.

Boodschap van hoop

Mijn overtuiging dat mijn rotgevoelens en onderliggend mijn depressie en doodswens aan mij lagen, maakte dat ik me weerloos voelde tegenover suïcidale neigingen. Dat ik fout geboren was betekende voor mij ook dat er niets aan te doen was: ik was nu eenmaal zo. Mijn weerbaarheid is gegroeid naarmate ik begreep dat mijn doodswens geprogrammeerd (aangeleerd) was door mijn ouders in mijn vroege kindertijd. Ik begreep dat ik toén geen andere uitweg had dan vanbinnen te sterven (dissociëren) als antwoord op verwaarlozing en misbruik. Ik leerde dat het willen uitvoeren van suïcide op latere leeftijd betekende dat wat mijn ouders mij als klein kind hebben aangedaan even erg was als moord. Maar ik leerde vooral dat mijn doodswens is aangeleerd en ik het dus kon afleren. Dit besef was voor mij een baken van hoop tegenover het gevoel op mijn vijftiende waar ik uitzichtloos vast zat onder de verstikkende stolp van “niet in staat om te leven” en geen uitweg zien.

Als volwassen erfgenaam van vroegkinderlijk trauma (onder de zes jaar) heb ik leren zeggen tegen mezelf: “het was vreselijk maar het gebeurt nu niet meer”. Het mishandelen is voorbij. Dus ik hoef niet te sterven om te ontsnappen. Ik hoef ook niet meer te ontsnappen. Ik ben nu veiliger, en omdat ik nu veiliger en volwassen ben, kan ik mijn rotgevoelens ook delen. En in dat diepmenselijk contact van delen van mijn donkerste gedachten en alles wat er is, ligt er hoop. Hoop omdat verbinding het beste tegengif is tegen trauma en hoop omdat delen een stap is naar erkenning van existentieel onrecht. Verbinding en erkenning zijn beiden essentieel in de weg naar herstel.

Het vraagt tijd, moed, doorzetting van de slachtoffers. Een omgeving (thuissituatie) die lang genoeg voldoende veilig is om de therapie te voltooien. Het vraagt dokters en therapeuten die onderlegd zijn

en moedig genoeg om met deze slachtoffers aan de slag te gaan. Het vraagt een samenleving die ontvankelijk is voor de verhalen van de slachtoffers en die in elk geval de gruwel niet opnieuw ontkent of minimaliseert.

Tot slot

In het contact met de erfgenamen van chronische vroegkinderlijke traumatisering (cvt) door de eigen ouders, maken velen er zich liever vanaf door weg te kijken. Zelf zijn ze eraan ontsnapt en verder is het te pijnlijk en willen ze er liever niets mee te maken hebben. Helaas is cvt niet het probleem van één individu of meerdere individuen. Dit is een diepgeworteld maatschappelijk probleem met grote gevolgen. Het is aan de samenleving om na te denken over hoe we kunnen voorkomen dat zoveel kinderen elk jaar opnieuw slachtoffer worden van dergelijke traumatisering binnen het eigen gezin.

Titel: “liefdevol nabij”. Ets. 45X30cm.

Uit mijn dagboek: S. is dood.

Mijn kamergenote is dood. Haar vader maakte zijn eigen zweepjes om zijn kinderen af te ranselen. Ze is er niet meer. Je zou kunnen zeggen dat we onze kindertijd overleefd hebben omdat we al lang volwassen zijn: dat we in staat waren om volwassen te worden, bewijst het.

Had ze als kind gekund, dan had S. de fysieke moord verkozen boven de emotionele moord. Nu heeft ze het zelf moeten doen.

(1) https://celevt.nl/wp-content/uploads/2018/05/ Pub_Artikel_400.000_GGZ-Patienten_Jeugdtraumas_Mei_2018.pdf

Chronische vroegkinderlijke traumatisering is een diepgeworteld maatschappelijk probleem met grote gevolgen.

8

Tekst: Bert - Illustratie: ITSE OCHKA

an

B

Ik ben hoogsensitief, psychisch kwetsbaar en leerling-alchemist. Kijk je mee vanuit mijn perspectief?

aa

n in j e o o

r

Eindbestemming?

“De volgende halte is … Kortenberg.” Een computergestuurde vrouwenstem kondigt het aan in mijn trein naar Herent. Stiekem beeld ik me in dat ze er “eindbestemming” aan toevoegt. Dat is een mopje, maar dan een zuur.

Met zes zijn ze, lotgenoten die enige tijd in deze psychiatrische trekpleister hebben doorgebracht en ondertussen niet meer onder ons zijn. Ze hebben er zelf een eind aan gemaakt. Een kamergenoot, een vriend, een ex-vriendin ... Met het verlies van die laatste heb ik het nog steeds moeilijk. Pas sinds kort denk ik niet meer dagelijks aan haar. Doodzonde, letterlijk en figuurlijk.

Zes mensen die er hun plaats niet meer in vonden, dat zegt veel over onze samenleving. Hoe hard en dol is deze wereld niet geworden? Het zegt ook veel over de klassieke geneeskunde. Tonen de vele zelfmoorden niet aan dat ze tekort schiet? Toegegeven, ik ben gebaat met conventionele medicatie. En nog eens toegegeven, ook het ‘alternatieve’ Open Therapeuticum Leuven dat mijn redding is gebleken, heeft drie van bovengenoemde zes niet kunnen weerhouden van de daad. Bovendien ondervond ik dat vele klassieke hulpverleners werken met de beste bedoelingen. Toch blijft hun aanpak me te rationeel, te klinisch, te louter symptoombestrijdend en mis ik maatwerk. Een warmere omgeving alsook een meer persoonlijke en holistische opvolging hadden misschien levens kunnen redden.

Zelf heb ik jarenlang alle aanleiding gehad om me van kant te maken. Mijn zus vroeg me ooit wat ze voor me kon meebrengen van de winkel. “Een potje levenslust,” was mijn antwoord. Zij en mijn moeder hadden verwacht me ooit dood aan te treffen. Dat is er niet van gekomen. Eén ding hield me op de been: mijn nieuwsgierigheid naar wat er zou gebeuren als ik mijn draai wél zou vinden.

Wel, dat moment is aangebroken. Om het met de woorden van mijn favoriete columniste Fleur van Groningen te zeggen: ik ben mijn persoonlijke gebruiksaanwijzing aan het vinden. Dat betekent niet dat ik niet meer op mijn bek ga. Maar ik krabbel steeds weer recht en probeer te leren. Want: “Nothing ever goes away until it has taught us what we need to know” (Pema Chödrön). Ik ben dankbaar voor al mijn moeilijke levenslessen.

Ze dagen me uit om meer mezelf te worden en om een leven te leiden dat bij mij past.

Dus, beste lezer, er is hoop. Ja, het leven is de moeite waard. Je hoeft het niet te doorgronden of te bedenken, je kan het gewoon beleven. Leer uit je lijden, hoe zwaar dat ook is. Onder al je smurrie schuilt jouw persoonlijke klomp goud. Je zal hem misschien vervloeken, zoals ik doe op mijn slechtste momenten, omdat hij zich nog vaak verborgen houdt. Maar als je onvoorwaardelijk en met veel geduld in liefde investeert, zal hij zich openbaren en je de weg wijzen. Van bestemming naar bestemming, je trein rijdt verder.

Bert

Reacties zijn welkom op bert.banaaninjeoor@gmail.com 9

Dossier: Als het te veel wordt

De Zelfmoordlijn: een interview met Patrick Vanderreydt, stafmedewerker vrijwilligersbeleid Interview: Katelijne Beheydt

Zowat iedereen is vertrouwd met het bestaan van de Zelfmoordlijn. En wellicht zijn er een aantal onder ons die ooit op een heikel moment de weg vonden naar één van de honderdveertig hulpverleners aan de andere kant van de telefoon. Maar wat weten we eigenlijk écht over deze organisatie?

De Zelfmoordlijn werd opgericht in 1979 De belangrijkste missie van de Zelfmoorden bestaat uit drie grote pijlers: de Zelf- lijn is om een complementaire ondersteumoordlijn 1813 zelf, met mogelijkheid tot ning te bieden aan de professionele zorg, bellen, mailen en chatten (met een extra via een laagdrempelige telezorg en met kanaal voor professionele hulpverleners inzet van eigen vormingsmodules en exzoals huisartsen en psychologen). Recent pertise. De hele organisatie is doordrongen is er ook een zelfhulpforum voor lotgenoten van de idee van de zogenaamde ‘vermaattoegevoegd. Daarnaast is er de vormings- schappelijking van de preventie’. Dit betedienst en de studiedienst. Deze laatste kent dat preventie de taak is van iedereen, verzamelt onder andere gegevens via dus ook van de omgeving van de hulpvraanalyse van de oproepgegevens. Hieruit ger. Bovendien moeten alle benaderingen wordt interessante informatie geput die gebeuren met respect voor zijn of haar wordt ondergebracht zelfredzaamheid. in een uitgebreid douiteraard zweert Een begripvol gesprek En cumentatiecentrum. de organisatie bij Met dit materiaal kan iemands drang tot de meerwaarde van betracht de Zelfvrijwilligers, die handelen doen dalen. haar moordlijn een brug onder andere de vijfte slaan tussen thetienduizend jaarlijkse orie en praktijk, en dit door de opleidingen, oproepen beantwoorden. Over deze vrijvormingen en preventieacties heel dicht bij willigers en wat het betekent om zich voor de realiteit en de actualiteit te houden. De de Zelfmoordlijn te engageren, had ik een vormingsdienst zelf is niet enkel op vrijwil- openhartig gesprek met Patrick Vanderligers gericht, maar reikt ook de hand naar reydt, stafmedewerker vrijwilligersbeleid. de zakenwereld door gerichte opleidingen voor bedrijven te organiseren. Een nauwe Wat is het profiel van jullie partner van deze studiedienst is de VLESP (Vlaams Expertisecentrum Suïcidepreven- vrijwilligers? tie), die dan weer gelinkt is aan de UniverIdealiter werkt een vrijwilliger tien tot twintig siteit Gent.

10

uur per maand voor ons. Wij krijgen vooral vragen van jonge mensen om ons team te mogen vervoegen. We merken bij die specifieke groep een aantal voordelen, zoals de kracht en energie, of de snelheid waarmee zij bepaalde gesprekstechnieken of inzichten verwerven. Maar voor de continuïteit van het vrijwilligerswerk is het belangrijk dat er zich ook meer mature mensen blijven melden. Zij blijven doorgaans langer bij ons (omdat er minder familiale wijzigingen plaatsvinden zoals een verhuis of een gezinsuitbreiding) en kunnen het soms iets trager capteren van een opleiding prima compenseren door hun levenservaring en communicatieve skills.

Maar leeftijd is eigenlijk van secundair belang, net als de vraag of iemand een ervaringsdeskundige is of niet. De kandidaat moet vooral een aantal menselijke competenties bezitten. In de eerste plaats is het een vereiste dat hij of zij een uitstekend luisteraar is. Het is nodig dat er oprechte betrokkenheid en empathie is, want je moet je echt kunnen verplaatsen in iemand die aan zelfdoding denkt. Dat is niet zo evident.

Daarnaast is het ook belangrijk dat je jezelf niet verliest. Je moet stabiel genoeg zijn om alles een plaats te geven en om niet

Patrick Vanderreydt: “Preventie is de taak van iedereen.”

met de problemen van een ander naar huis te wandelen.

Worden jullie vrijwilligers opgeleid?

Opleiding is van essentieel belang. De vrijwilligers doorlopen een lang traject. Er wordt serieus in hen geïnvesteerd. Natuurlijk hebben wij ook te maken met uitval, en dat betreuren wij heel erg. Maar voor onze missie van vermaatschappelijking is er gelukkig ook een troost. Die persoon neemt namelijk sowieso de handvatten die hij kreeg aangereikt mee in de maatschappij, en kan er op die manier toch zijn steentje toe blijven bijdragen.

De opleiding start in feite al bij een eerste kennismaking, met een klein rollenspel om voorzichtig de competenties van de kandidaat te ontdekken. Daarop volgt een volledige dag theorie en een boek dat de kandidaat moet doornemen en instuderen.

Hierin staat een schat aan informatie over zelfdoding en preventie. Na het verwerken van het boek, wordt de kandidaat ingedeeld in een kleinere, lokale groep, waarin hij gedurende acht sessies van drie uur een stevige portie praktijk voor de kiezen krijgt. En daarna doorloopt hij of zij een individueel traject met een eigen peter of meter. De kandidaat wordt dus verre van ongeïnformeerd aan een telefoontoestel of computer gedropt.

Wat doet een vrijwilliger als het hem of haar zélf te veel wordt?

Er is intervisie voorzien en ook een permanentie waar zij altijd terechtkunnen.

Het is ook belangrijk dat de vrijwilliger de uitkomst of het gevolg van het gesprek niet als maatstaf neemt voor een ‘succesvolle’ tussenkomst. Het doel is om een crisismoment te kunnen overbruggen.

Als je dat hebt gekund, ben je geslaagd in je opzet. Wat die persoon daarna doet, heb je helaas niet in de hand. Want natuurlijk is het niet zo dat iemand plots niet meer suïcidaal is na een gesprek met de Zelfmoordlijn. We proberen wél om in elk gesprek verder te kijken dan het crisismoment zelf, en om verdere stappen of een goed pad met de oproeper te bespreken of te vinden.

Wat is het profiel van de mensen die contact opnemen?

Dat is heel divers. Er is geen link tussen de mate van suïcidaliteit en het al dan niet bellen naar de Zelfmoordlijn. Verder merken we dat mannen minder makkelijk de weg vinden naar ons dan vrouwen. Voor deze doelgroep ligt er dus nog een grote rol weggelegd voor de vermaatschappelijking.

Welke adviezen heeft u voor de omgeving en voor onze maatschappij in het algemeen?

Soms hebben we schrik om bij een vermoeden van suïcidaliteit het onderwerp aan te snijden. We zijn bang om iets te triggeren. Maar... het is nooit slecht om bezorgdheid te uiten om iemands welzijn.

Een begripvol gesprek kan iemands drang tot handelen doen dalen. Door te spreken vanuit onze eigen gevoelens van bezorgdheid is er een kans dat we het sociale isolement doorbreken. En misschien kunnen we hem of haar er wel toe aanzetten om professionele hulp te zoeken. Het is namelijk zo dat mensen elkaar van nature gaan opzoeken in stresssituaties. Maar door het taboe rond zelfmoord gebeurt dit in dat geval niet, ook al is er hier zonder meer sprake van een zware stresssituatie. Tot slot nog dit: heel vaak zijn zwaar suïcidale gedachten dubbel, want er zit altijd nog wel een kleine wens om te leven onder die ontzaglijk dikke laag duisternis.

Meestal voelt de persoon in kwestie dat niet of niet meer. Een luisterend en empathisch gesprek kan misschien wel terug die richting aanwijzen.

Wat zijn jullie plannen voor de komende tijd?

Wij schaven permanent de inhoud en vorm van onze opleidingen bij. Maar momenteel zijn we ook bezig met een project om dit uit te breiden naar studenten, met name in de richting psychologie en aanverwanten. We zijn ook aan het uitzoeken hoe we de opleidingen in bedrijven verder kunnen doen groeien. Er is veel werk in het verschiet, maar met ons team en ons heus leger aan fantastische vrijwilligers kunnen wij veel bereiken en de wereld voor een aantal mensen even draaglijker maken.

Meer info op www.zelfmoord1813.be 11

Dossier: Als het te veel wordt

Tamara liet het leven in 2018

Interview: Nadia Mahjoub

Tamara Wuyts was een kennis van mij. Ik leerde haar kennen via UilenSpiegel, tijdens een bijeenkomst van lotgenoten met een psychosegevoeligheid in Leuven. De laatste keer dat ik haar zag, op het jaarlijkse nieuwjaarsfeest van UilenSpiegel begin 2016, was ze vrolijk en hoopvol. Ze was er zeker van dat ze nooit meer een psychose zou krijgen.

Jammer genoeg volgden er toch nog opnames en ook de depressie sloeg zwaar toe.

In februari van 2018 benam ze zich het leven. Ze werd vierenveertig jaar.

Tamara’s ouders waren bereid om met mij een gesprek te hebben over hun dochter, over wie ze was en wat er toe geleid heeft dat het leven haar te zwaar werd. Eind december sprak ik met hen af in hun huis in Kapelle-op-den-Bos. Foto’s van Tamara en de sierlijke urne met haar as hebben een centrale plaats in hun woonkamer. Het is vooral Magda, haar moeder, die me te woord staat.

Wat voor iemand was Tamara?

Tamara was een gevoelig en zacht kind, door velen geliefd, maar ook angstig. Ze was bijzonder creatief: ze fotografeerde, tekende, schilderde en knutselde. Ze was bij de Chiro en ging met hen op kamp. Ze hield ook van bewegen en sport: ze ging naar de turnclub, deed aan klassiek- en jazzballet en judo. Ze zwom en fietste graag en deed ook aan hardlopen. Ze studeerde goed op school.

Tamara had als kind vaak terugkerende nachtmerries waarbij iemand haar in de rug stak met een mes. Ze voelde de stekende pijn nog wanneer ze wakker werd.

Ze werd gepest op school, maar vertelde dat niet altijd.

Tijdens haar tienerjaren is ze een tijd Tamara werd naar een psycholoog gegaan, ze was toen gepest op school, niet erg gelukkig. maar vertelde We wisten niet dat het door het pesten dat niet altijd. kwam. Tamara was eerder gesloten, we wisten niet altijd goed wat er in haar omging. Omdat er in onze familie geen mensen met een gevoeligheid voor depressie of psychose waren, hebben we het ook niet meteen bij haar herkend.

Omdat Tamara zo gesloten was en haar psycholoog niet met ons sprak, hebben we ook nooit het fijne geweten van wat er zich in haar gevoelswereld afspeelde. Op haar achttiende deed ze een eerste zelfmoordpoging.

12

Ze was gevoeliger dan gemiddeld?

Ja, vandaag ben ik er zelfs van overtuigd dat ze hoogsensitief was, zeker na het lezen van de getuigenissen in het nummer van jullie tijdschrift dat dieper ingaat op het thema. Ik herkende daar veel in van wat Tamara typeerde: niet tegen onrecht kunnen, supergevoelig zijn voor wat er in anderen omgaat. Tamara trok het zich sterk aan wanneer het met iemand niet klikte. Ze begreep helemaal niet waarom ze gepest werd door een deel van haar klas.

Ze had ook een vorm van heldervoelendheid en helderziendheid.

We zijn meermaals getuige geweest van haar gave om gebeurtenissen te voorspellen. Ze sprak ook over uittredingen uit haar lichaam die ze ’s nachts beleefde. Dan vertelde ze de volgende ochtend waar ze geweest was. Ze had ook genezende handen.

Tamara had een cursus massage gevolgd, en de mensen die ze masseerde voelden zich nadien ook mentaal helemaal tot rust gekomen dankzij de heilzame kracht die van Tamara uitging.

Wat gebeurde er na haar schooltijd?

Tamara koos, toen ze ging werken, bewust voor interimarbeid. Zo kon ze makkelijk weg mocht het niet goed verlopen. Er braken een aantal mooie jaren aan, ze deed positieve ervaringen op en bloeide open. Tamara was iemand met enorm veel energie en ze recupereerde vlug. Zo werkte ze tijdens de week op haar administratieve job, op zaterdag ging ze liefdevol voor de daklozen zorgen bij Poverello en daarna ging ze uit dansen. Op zondag en avonden in de week deed ze aan palliatieve zorgen. Ze bekommerde zich ook fel om het lot van oudere familieleden. Toen een oudtante van haar weduwe werd, is Tamara een week bij haar gaan logeren, zodat ze niet alleen zou zijn. Dat was typisch voor haar.

Tamara was heel zelfstandig, een enorme plantrekker en ze leek haar leven volledig op de rails te hebben. Ze sprak zes talen en heeft veel gereisd in haar eentje, naar Bulgarije, Amerika, ZuidAfrika, Venezuela enz.

In 2004, ze was toen 31, trouwde ze en ging in het Groothertogdom Luxemburg wonen. Dat bleek achteraf niet zo een goed keuze, ze was ver verwijderd van haar netwerk en na vier jaar huwelijk kwam

er een vechtscheiding. Ze had ondertussen ook kanker gehad. Wij waren daarvan niet op de hoogte geweest omdat haar man haar toen verboden had om ons daarover in te lichten.

Toen ze veertig werd, deed ze tijdens een opname opnieuw een poging om een einde aan haar leven te maken. We hebben haar toen kunnen redden. De hoofdverpleger zei: “Onze behandeling is een fiasco”. Ze is er nadien nog even bovenop gekomen en zag het leven weer vol hoop tegemoet. Ze engageerde zich waar ze kon. Zo maakte ze bijvoorbeeld overzichten met contactgegevens van organisaties en vzw’s in de hulpverlening, en deelde die rond in ziekenhuizen en daklozenorganisaties. Ze werkte mee aan een artikel in Kerk en Leven, waar ze de lezers een boodschap van hoop gaf: na jaren worstelen met depressie was ze er immers uit geraakt. En ze getuigde in scholen over pesten.

Het noodlot sloeg weer toe

Maar er volgde een nieuwe psychose en een depressie.

De depressie werd De psychoses versterkt doordat ze en depressies dacht dat ze geen partner meer zou hadden haar zoveel vinden, dat ze geen ontnomen, ze zag kinderen zou krijgen.

Wat ze ook heel erg geen licht meer. vond, was dat ze geen job had, zelfs als vrijwilligster kon ze niet aan de slag.

Ze had geen doel meer in het leven, ze had alleen nog maar pijn. Ze slikte enorm veel medicatie, het lukte haar niet om te slapen en ze was altijd moe. De pillen hielpen haar niet, en ze had veel last van bijwerkingen. Ze kon niet leven met de beperkingen van haar ziekte. De slapeloosheid was het ergst. In het holst van de nacht voelde ze zich heel eenzaam, ondanks de talrijke vrienden die zich om haar bekommerden. De psychoses en depressies hadden haar zoveel ontnomen, ze zag geen licht meer. Haar laatste poging, in februari van vorig jaar, werd haar fataal.

Misplaatst vertrouwen in de zorg

De zorg heeft naar onze mening deels gefaald. Wij kregen totaal geen info, pas toen ze negenendertig was sprak men voor het eerst voorzichtig over het bipolaire. Ik kreeg als ouder de boodschap dat ik best aan de zijlijn bleef staan, en de professionelen hun werk moest laten doen. Wij kenden weinig van psychiatrie en stelden ons vertrouwen en hoop in de zorgverleners. Aan de zijlijn blijven staan is het slechtste advies dat we ooit hebben gekregen. Ach-

teraf bleek immers dat het vangnet van de nazorg gaten vertoont.

De professionelen stonden onvoldoende in contact met elkaar en de zorg is daardoor in het honderd gelopen. Toen Tamara in een psychotische crisis zat, belden we haar toenmalige psychiater. Hij meldde ons botweg ‘Laat Tamara maar bellen voor een afspraak over twee weken’. Kun je dat geloven?

Toen ik Tamara laatst zag in 2016, sprak ze veel over het spirituele

Tamara ging nog naar de kerk toen wij niet meer gingen. Ze heeft heel spirituele periodes gehad, las dan massaal veel boeken over het thema en soms nam ze daar weer afstand van. Ze heeft alle klassieke en alternatieve wegen bezocht om een uitleg en oplossing te vinden voor wat er met haar gaande was. Ze geloofde sterk dat je na je overlijden reïncarneert of een gids of hulpgids wordt voor een mens op aarde. Ik heb daarom het gevoel dat Tamara nog op de een of andere manier aanwezig is voor ons, en dat troost me. Haar diepe dalen hebben haar ook veel levenswijsheid gegeven. En soms heb ik het gevoel dat ze een intenser leven heeft geleid dan gemiddeld: alle reizen die ze deed, de vele ontmoetingen die ze had, de verschillende jobs die ze heeft gedaan.

Ook dat is een troost: ze heeft ondanks alles ook veel mooie momenten gekend. Die herinneringen willen we blijven koesteren.

Denk je aan zelfdoding of heb je nood aan een gesprek, dan kun je terecht bij de Zelfmoordlijn op het nummer 1813 of via www.zelfmoord1813.be

13

Dossier: Als het te veel wordt

Euthanasie:

over bespreekbaarheid en herstel Interview: Nadia Mahjoub

Euthanasie is in België onder bepaalde voorwaarden wettelijk mogelijk sinds 2002.

België is, na Nederland, het tweede land ter wereld waar het is gelegaliseerd, zowel voor ondraaglijk en uitzichtloos fysiek als voor psychisch lijden*.

Steeds meer patiënten in de geestelijke gezondheidszorg (ggz) vragen naar een humane dood, uitgevoerd door een arts.

Dat de vraag groeit, lijkt niet verwonderlijk, gezien de torenhoge zelfdodingscijfers in ons land. Klinisch psychologe en ervaringsdeskundige Ann Callebert schreef twee boeken over het thema: ‘Euthanasie bij ondraaglijk psychisch lijden’ (2de, herwerkte druk, 2015) en ‘Herstel als antwoord op euthanasie?’ (2017). We hadden een gesprek met haar.

Je eerste boek exploreert het thema euthanasie bij ondraaglijk lijden.

Ja, het boek is een uitloper van mijn afstudeerscriptie voor mijn studie psychologie.

In 2009 was de mogelijkheid van euthanasie als gevolg van een psychiatrische aandoening nog nauwelijks gekend binnen de ggz. Ik heb voor mijn scriptie en het boek mensen met een euthanasievraag geïnterviewd om een antwoord te verkrijgen op twee kernvragen: wat betekent voor hen de ondraaglijkheid van psychisch lijden precies, en waarom hebben ze een euthanasieaanvraag ingediend. Ik kreeg van

hen ook de toelating hun medisch dossier te raadplegen. Uit die gesprekken en het onderzoek kwamen onder meer bepaalde tekortkomingen in de geestelijke gezondheidszorg naar boven.

Waarin schiet de ggz dan tekort?

De mensen die ik interviewde, waren moe gelopen binnen de psychiatrie, hadden al talrijke therapievormen geprobeerd en verschillende soorten medicatie geslikt, zonder positief resultaat. Een groot struikelblok bleek dat ze hun wens er niet meer te willen zijn quasi niet konden bespreken met de hulpverleners. Wanneer een doodswens onbespreekbaar blijkt, wordt die voor de personen in kwestie vaak pas echt een obsessie. Maar als je echt luistert en doorvraagt waarom iemand niet meer wil leven, ontstaat er een soort rust. De persoon in kwestie voelt zich erkend in zijn lijden en in zijn zoektocht naar een mogelijke oplossing. Tegelijkertijd valt het obsessionele kader weg en ontstaat er opnieuw ruimte om ook over leven te praten. Een euthanasievraag verhult immers heel vaak ook de vraag naar een ander leven.

* Euthanasiewetgeving in België De voorwaarden voor euthanasie in België: het moet gaan om aanhoudend en uitzichtloos ondraaglijk fysiek en/of psychisch lijden waarbij dat lijden niet gelenigd kan worden en het gevolg is van een ernstige en ongeneeslijke, door ongeval of ziekte veroorzaakte aandoening. Het verzoek tot euthanasie dient vrijwillig, overwogen en herhaald te zijn, en niet tot stand gekomen als gevolg van enige externe druk.

België kent geen ‘recht’ op euthanasie. Een arts kan weigeren te euthanaseren en kan niet gedwongen worden tot euthanasie over te gaan. Een rechtspersoon (ziekenhuis, zorginstelling) kan euthanasie verbieden binnen haar instelling.

14

Waarom is de doodswens binnen de zorg zo vaak onbespreekbaar?

Er zijn nog te weinig hulpverleners die een dergelijk verhaal aankunnen of daarvoor zijn opgeleid. Soms wordt uitdrukkelijk gezegd aan de persoon in kwestie dat het geen thema mag zijn in de therapie of tijdens een opname. Soms moeten mensen omwille van hun uitgesproken doodswens vertrekken uit opname, of ze worden als acuut suïcidaal beschouwd terwijl dat niet zo is. Wij, hulpverleners hebben geleerd dat wanneer iemand een doodswens uit, we de taak hebben om te polsen naar hoe concreet de plannen zijn en desnoods over te gaan tot een gedwongen opname.

Wanneer iemand werkelijk een gedragen vraag heeft naar levensbeëindiging, dan botst dat met de angst van de hulpverlener met betrekking tot suïcide. We hebben niet geleerd om daarover te spreken. Enkel de existentiële psychiatrie en psychologie buigen zich over dit thema. Het is uitermate absurd en ook nefast dat mensen bij een opname moeten verzwijgen wat hen het meeste bezighoudt. En je kan je ernstige vragen stellen bij het feit dat mensen pas werkelijk en oprecht erkend en gehoord worden in hun pijn wanneer een euthanasieaanvraag wordt opgestart.

Wat maakt dat mensen een doodswens hebben?

Niet alleen de vaak zware diagnose ligt aan de basis, maar ook de gevolgen van de aandoening op vele vlakken: een maatschappelijke rol opnemen is moeilijk, sociale relaties opbouwen en een gezin stichten

Ann Callebert is master in de klinische psychologie en ervaringsdeskundige. Haar onderzoek naar euthanasie bij ondraaglijk psychisch lijden bracht haar in contact met de herstelvisie en het HEE-team in Utrecht, een groep ervaringsdeskundige docenten die werken rond Herstel, Empowerment en Ervaringsdeskundigheid. Sindsdien werkt Ann Callebert empowerend en herstelgericht samen met mensen met een ernstige psychische kwetsbaarheid.

bert: e l l a C Ann uiters i t e H “ rd dat u s b a mate en n bij e e s n e m n moete e m a opn n wat e g j i w verz e meest t e h n he oudt.” bezigh

een geleidelijke paradigmawissel van een sterk paternalistisch-medisch georiënteerde benadering naar een meer herstelgericht zoeken, met ruimte voor de wijsheid van psychisch kwetsbare mensen, een langzaam omslaan naar herstelgerichte zorg. Die zorg staat of valt met een oprechte bejegening van de kwetsbare mens, een oprecht luisteren ook.

is allesbehalve vanzelfsprekend. De wens niet meer te willen leven heeft ook in grote mate te maken met de maatschappelijke context waarin we leven. Mensen met een psychiatrische aandoening voelen zich vaak waardeloos en worden ook zo gecategoriseerd door onze manier van kijken.

Je bent maatschappelijk immers pas iets waard als je opbrengt op economisch vlak: als je presteert, geld verdient en status opbouwt. Daarbij komen ook nog de financiële problemen en de armoede, die alles nog uitzichtlozer maken. Een vraag naar euthanasie omwille van psychisch lijden is niet alleen een appel aan de zorg maar ook aan de maatschappij, de politiek en manier waarop er gekeken wordt naar mensen met een psychische kwetsbaarheid.

Je was getuige van een zelfdoding op de treinsporen in 2015?

Inderdaad, en dat was mede een aanleiding om het tweede boek te schrijven, ‘Herstel als antwoord op euthanasie?’. Het was een schok voor mij om geconfronteerd te worden met dit drama, te zien dat mensen vaak enkel nog die uitweg zien, terwijl euthanasie een waardigere manier biedt om afscheid te nemen van het leven.

Het boek koppelt euthanasie aan herstel, dit lijkt me geen evidente combinatie.

Binnen de psychiatrie ontrolt zich in België

Mensen met een psychische kwetsbaarheid botsen bij de hulpverlening of hun omgeving vaak op onbegrip, omdat die laatsten meestal niet weten hoe het voelt om ondraaglijk te lijden. Vandaar dat ik het initiatief nam om een herstelwerkgroep op te richten specifiek voor mensen met een euthanasievraag. Wat hen immers verbindt naast hun lijden is de nood aan erkenning.

Lotgenotencontact kan de aangevoelde kloof overbruggen. Ik heb ervaren hoe open mensen kunnen en durven zijn als ze onder lotgenoten zijn.

De bedoeling van deze specifieke herstelwerkgroep is om te trachten op een of andere manier toch nog kwaliteit van leven te vinden zoals het er nu uitziet, en geleidelijk aan te kijken of er niet toegewerkt kan worden naar een leven mét de kwetsbaarheid.

Ik vertrek vanuit de kleine herstelvonken die het licht zien, zonder deze daarom te overwaarderen. We zoeken samen naar wat kan maken dat het leven draaglijker en meer leefbaar wordt. Erkend worden in je lijden blijkt een belangrijke factor te zijn om – voorlopig althans – door te zetten met het leven.

Een vraag om euthanasie en het instappen in een hersteltraject hebben au fond dezelfde bedoeling, namelijk het vinden van een antwoord op de ontwrichting als gevolg van het psychische lijden. Het is het opnieuw zoeken naar eigen regie over het leven.

Waarom doe je dit?

Ik doe het omdat ik zelf veel voeling heb met psychisch lijden en op momenten ook met ondraaglijk psychisch lijden. Ik heb nooit euthanasie overwogen maar wel suïcide.

Ik heb het geluk gehad jaren geleden in een opnamesetting terecht te zijn gekomen waar het team zeer herstelgericht werkte, nog voor de herstelvisie bekend was. Ik kan vanuit mijn eigen kwetsbaarheid veel betekenen, dat is mijn drive en passie. En ik wil daarnaast hard ijveren voor een verbetering van alles wat er gebeurt binnen de ggz, door als ervaringsdeskundige samen te werken met de hulpverlening, niet door ertegen te strijden.

Amber getuigt: "De herstelwerkgroep is voor mij een thuiskomen. Het is maar één woord moeten uitspreken alsof je een hele zin hebt uitgesproken.

Erkenning vinden, begrip, sympathie, steun, motivatie, stimulatie, houvast, structuur, warmte, nabijheid, vertrou wen, hoop. (...) Er is een bijzonder mooie loyaliteit in de groep, gesterkt door diep vertrouwen in elkaar, en dat is misschien een ontastbare kracht, maar wel ontzettend krachtig.” (uit: ‘Herstel als antwoord op euthanasie?’)

E eut en h vra anas ag ie hee verh vra l vaak ult ag d and naar e e er l eve en n.

15

Onderweg naar mezelf Tekst: Cindy Van Vooren – foto’s: Moomerfoto

Mijn hele leven lijkt een zoektocht naar aansluiting. Ik ben forty something en realiseer me nu pas dat ik van nature geen kuddedier ben. Ik functioneer beter tussen de vreemde vogels. Daar kan ik moeiteloos mezelf zijn.

Geen verplichte dansjes tegen mijn natuur in, geen ongeschreven regeltjes die ik angstvallig dien te volgen om erbij te horen. Hoe lang heb ik mij verstopt, zelfs voor mezelf? Je moet vast een mens zijn om dat voor mekaar te krijgen.

Aan het prille begin van het jaar 2019 maak ik de balans op van mijn traject, een zoektocht naar mezelf die ondertussen drie jaar duurt.

2016 zal altijd ‘the year of the crash’ blijven, maar ook het jaar waarin ik mezelf eindelijk een reddingsboei toewierp.

dat daar een schuldvraag of een schuldgevoel aan gekoppeld hoeft te worden. We zijn uiteindelijk allemaal kinderen van de omstandigheden.

The year of the crash

Het is januari 2016. Ik ben niet gelukkig en Nieuwjaar kan me gestolen worden. De ‘viering’ van mijn tienjarig jubileum als ambtenaar uit zich in ‘de grote crash’: op een ochtend word ik wakker en kan ik niks meer. Het masker valt af, lichaam en geest schreeuwen het uit van de pijn. Zelfs de reservetank is leeg.

Een stukje voorgeschiedenis Door de één ongewenst, door de ander oh Toch ben ik er nog steeds van overtuigd dat zo gewild. Ik werd geboren in een huwelijk ik vooruit moet, want dat ik, als alleenstaande moeder, geen keuze dat niet bedoeld was heb. Die heb ik inom stand te houden.

Nooit eerder voelde derdaad niet meer. Ik Ik snapte geen barst moet aanvaarden dat van het leven, dat het ik me zo eenzaam dit geen dipje is waar mijne moest voorstelen onbegrepen ik op eigen kracht len. Ik trok me terug, zal uitklauteren. De heel diep in mezelf, bouwde dag na dag aan die metershoge mu- buitenwereld schrikt, want ik was toch altijd ren van zelfbehoud. Mijn enige bondgenoot vrolijk en goedgezind? was de familiehond, op wiens liefde en verwantschap ik kon rekenen wanneer de grote Het is maart 2016. Volledig uitgeput word ik binnengebracht in de observatie-eenheid van mensen vergaten dat ik bestond. een psychiatrisch ziekenhuis. Het gevoel dat Mijn ouders scheidden op mijn negende. ik mijn zoon in de steek laat, vreet mij heleDoor de jaren heen keek ik vaak terug naar maal op. Er is geen alternatief. Ik zit op slot, dat verlegen, overgevoelige meisje. Ik verwijt opgeslorpt door duisternis en uitzichtloosmijn ouders niks. Zij deden wat in hun ver- heid. Ik voel me een rups die over de vloer mogen lag, op dat moment, in die gegeven kronkelt, noch armen, noch benen. Nooit eeromstandigheden. Dat verandert niks aan het der voelde ik me zo eenzaam en onbegrepen. feit dat dit geen gezonde thuissituatie was Ik hoor voor het eerst over die buitengewone voor een kind. Het enige wat dat kind van plek, waar men zich richt op psychoanalytitoen vandaag vraagt is erkenning, zonder sche therapieën. Ze hanteren een strenge Door over elke fase van mijn proces een stukje neer te schrijven, kan ik mijn vooruitgang beter benoemen en krijgt mijn herstelverhaal vorm.

16

selectieprocedure. Ik krijg groen licht.

Het is april 2016. Pietluttig klein, als een kleuter op haar eerste schooldag, zo meld ik me aan bij het onthaal. Ik doop het ‘de plek die niet bestaat’, want er zijn bewoners die hun verblijf daar angstvallig geheim houden voor de buitenwereld.

Van zodra ik andere bewoners hoor praten, word ik overspoeld door golven van herkenbaarheid. Ik, die mezelf al jaren bestempel als een abnormaliteit, ontdek zowaar soortgenoten. Ze bestaan! Ik ben niet alleen! Na jarenlang stiekem in mijn eentje huilen, zit ik plots te snotteren tussen allemaal vreemden.

Hoewel ‘vreemden’ niet het juiste woord is.

Een klik binnen deze muren klinkt veel luider dan hierbuiten. Eindelijk voel ik me een volwaardig deel van een geheel, maar wel één waar ik geheel mezelf kan zijn!

Ik word omringd en begeleid door de juiste mensen. Ze nemen je bij de hand en wandelen naast je. Ze luisteren naar je en zetten je op weg naar jezelf. Persoonlijke bewustwording is een doel dat je echter zelf moet bereiken. Elk inzicht dat je vergaart moet het jouwe zijn.

Ik moet leren loslaten, uitvlooien wie ik echt ben, wat ik echt wil en wat ik uit mezelf kan halen. Ik exploreer mijn creativiteit, want aan die boom wordt er op de plek danig geschud.

Dat zorgt voor de nodige weerstand bij de controlefreak in mij, die ik al veel te lang de teugels laat hanteren.

Na een jaar in opname huppel je niet naar buiten, vrij van alle zorgen, met een pasklare oplossing voor elk probleem. Je krijgt wel een resem tools mee in je bagage, waar je zelf mee aan de slag kan.

De activerende pijler

Het is juni 2017. De volgende stap kondigt zich aan: ambulante dagtherapie. De activerende pijler, heet dat dan. Ik ben er helemaal klaar voor, maar die eerste weken zijn slopend! Na een jaar onttrokken te zijn aan de snelle, luide, drukke, veeleisende buitenwereld, word ik bruusk blootgesteld aan elke prikkel des levens! De drukte van de ochtend- en avondspits, de prikkelhel van het openbaar vervoer, ganse dagen van interactie met andere mensen,… Ik ben elke avond bekaf, maar ik zet door en reis twee uur per dag om verder te werken aan mijn herstel. Het gaat alsmaar vlotter, ik kan zelfs weer lezen op de tram.

Het kanteljaar 2018

Op het eerste half jaar in het revalidatiecentrum kan ik terugblikken als zijnde: uitdagend, leerrijk en alweer: creatief! We maken een heuse radio-uitzending met de mensen van de dagtherapie, ik laat me zelfs overhalen tot het zingen van een duet met een mededeelnemer. Daarna stort ik me volop op een ander intern project over ‘Verbinding’.

Mei is de maand die bepalend is voor de rest van het jaar. Ik ontdekte ondertussen het aanbod van Herstelacademie en volg daar al

enkele weken de cursus ‘Schrijf aan je herstelverhaal’. Schrijfoefeningen, opdrachten… puur genieten is dat voor mij.

de langverwachte aanzet van de site een feit is, vlieg ik erin als een bezetene. Ik leer snel bij. Motivatie doet wonderen.

Ik neem ook deel aan de workshop ‘Kleine Het is 20 december 2018. We zijn officieel documenten, grote verhalen’, in samenwer- vertrokken! Ik voel me zowaar gelukkig! king met het Letterenhuis Antwerpen. Aan Drie jaar geleden was ik elk gevoel van de hand van archiefrichting kwijt. Wat materiaal van het Een klik ik dacht dat mijn Letterenhuis mag je binnen deze muren comfortzone was, je creativiteit de vrije was eigenlijk een loop laten. Hier aan klinkt veel luider gevangenis. Ik zat meewerken voelt zo opgesloten in medan hierbuiten goed. Schrijven is zelf. De muren had een roeping. ik zelf opgetrokken, de sloten zelf gesmeed.

Een uitbraak forceren was dus ook helemaal Op een zonnige middag zit ik bij vriend P. op aan mezelf. het terras. Mijn passie voor het geschreven woord komt ter sprake. Voor hem is dit totaal Het wordt nog hard timmeren aan die nieuwe, nieuwe informatie. Hij vraagt om iets te lezen, onbekende weg. Mijn publiek is nog beperkt ik stem bedeesd toe. P. is iemand die dingen maar ik ben dankbaar voor elke lezer die mijn meteen aanpakt en zich smijt. Daar ben ik website bezoekt. De mooie, warme reacties te bedachtzaam voor. Hij gooit het idee op doen deugd. tafel van een eigen website. Hij gelooft ook echt dat ik dat kan. Ikzelf… nog niet zo zeer, Maatschappelijk gezien ben je voor sommimaar zijn voorstel laat me niet los en wordt gen pas echt iets waard als er cijfers aan te vrij snel omgezet in een doel. P. geeft mij zijn pas komen, en vooral euro’s. Maar wat mij broodnodige ondersteuning en ontpopt zich gelukkig maakt is dat iets juist aanvoelt. Dat een beetje als mijn mentor. stimuleert mij om door te zetten.

Enkele weken later volgt er al een brainstorm, waarin het hele concept vorm krijgt en wordt uitgewerkt. De website zal www. eindelijkjezelfzijn.be heten, met ‘De kracht van lotgenoten’ als een belangrijke rode draad. De webdesigner kan aan de slag! Als

Ja! Het is een onzeker gegeven. Nee! Ik heb geen plan B. Wat ik wel heb, is mijn eigen website en ik schrijf! Ik schrijf! Weet je hoe fijn dat voelt om dat te zeggen? www.eindelijkjezelfzijn.be 17

Je kan de brochure ‘ken je rechten als patiënt’ gratis downloaden op de website van het Vlaams Patiëntenplatform (http://vlaamspatientenplatform.be/themas/patientenrechten)

Ken je rechten als patiënt: het recht op inzage van het patiëntendossier Samenstelling: Ann Van de Vloet

Sinds 2002 bestaat de wet op de patiëntenrechten. In deze wet zitten alle rechten die je hebt als patiënt ten aanzien van een zorgverlener zoals een huisarts, specialist, klinisch psycholoog, apotheker, tandarts,…

Ken je rechten en zorg samen met jouw zorgverlener voor de beste zorgen. Het volgende patiëntenrecht dat we belichten, is artikel 9: “het recht op inzage van het patiëntendossier”: “§1 De patiënt heeft ten opzichte van de beroepsbeoefenaar recht op een zorgvuldig bijgehouden en veilig bewaard patiëntendossier (…)” “§2 De patiënt heeft recht op inzage in het hem betreffend patiëntendossier (…)” “§3 De patiënt heeft recht op afschrift van het geheel of een gedeelte van het hem betreffend patiëntendossier, tegen kostprijs, overeenkomstig de in §2 bepaalde regels. Ieder afschrift vermeldt dat het strikt persoonlijk en vertrouwelijk is (…)”

In je patiëntendossier zitten alle documenten die te maken hebben met de professionele zorgrelatie tussen jou en je zorgverlener.

Naast algemene gegevens zoals je identiteit en je adres bevat het patiëntendossier alle medische informatie over jou als patiënt.

Denk bijvoorbeeld aan de resultaten van onderzoeken, informatie die jij aanbrengt tijdens een consultatie, de notities van je zorgverlener, je verzoek om geen informatie te krijgen, je toestemming of weigering van een behandeling, specifieke verwachtingen…

Je kan je zorgverlener ook altijd vragen om een document aan je patiëntendossier toe te voegen, bijvoorbeeld een wetenschappelijk artikel over je ziekte, of een document waarin je een vertrouwenspersoon en/of een vertegenwoordiger aanwijst.

Je hebt altijd het recht om je patiëntendossier in te kijken. Dit recht op inzage moet je wel eerst aanvragen. De zorgverlener moet jou het dossier dan ten laatste binnen vijftien dagen ter inzage bezorgen. Via mijngezondheid.belgie.be is elektronische inzage ook mogelijk.

Als patiënt kan je geen gegevens inkijken die betrekking hebben op een derde persoon, en kan je ook de persoonlijke notities van de beroepsbeoefenaar niet zien. Persoonlijke notities zijn aantekeningen van de zorgverlener die niet meegedeeld zijn aan andere leden van het verzorgingsteam. Ze worden afzonderlijk in het patiëntendossier bewaard.

Je hebt ook geen toegang tot gegevens waarover de zorgverlener je in het kader 18

van de therapeutische exceptie niet heeft geïnformeerd. De zorgverlener kan namelijk inzage weigeren in gegevens waarvan hij/zij oordeelt dat ze een ernstig gevaar voor jouw gezondheid kunnen opleveren.

Bij het inkijken van je dossier kan je je laten bijstaan door je vertrouwenspersoon. Hij/zij mag met jouw toestemming ook zonder jou het dossier inkijken. Als je vertrouwenspersoon een zorgverlener is, dan heeft hij het recht om de persoonlijke notities in je dossier te lezen.

Je mag je zorgverlener een kopie van (een deel van) je patiëntendossier vragen. Sinds de invoering van de GDPR-wetgeving (de nieuwe privacywetgeving) is ten minste het eerste afschrift gratis. Daarop moet duidelijk vermeld staan dat het gaat om een strikt persoonlijk en vertrouwelijk document. De zorgverlener moet je een afschrift weigeren als er aanwijzingen zijn dat derden (bijvoorbeeld een verzekeringsmaatschappij of een werkgever) jou onder druk zetten om je dossier op te vragen.

Wat na je overlijden?

Na het overlijden van een patiënt kunnen sommige nabestaanden het dossier van de overledene inkijken. Enkel de echtgenoot, de (al dan niet samenwonende) partner, een ouder, een kind, een broer of zus, een kleinkind of een grootouder kunnen inzage krijgen.

Bovendien is de inzage gekoppeld aan een aantal voorwaarden: De nabestaanden moeten een voldoende

gemotiveerde en specifieke reden hebben om het dossier in te kijken. Die reden moet belangrijk genoeg zijn om de privacy van de overleden patiënt op te heffen. De inzage kan bijvoorbeeld nodig zijn in verband met een testament, een verzekeringsovereenkomst, een aansprakelijkheidsprocedure of erfelijke factoren.

De nabestaanden kunnen enkel de documenten die verband houden met de gemotiveerde reden inkijken.

De nabestaanden kunnen het patiëntendossier niet zelf inkijken. Het recht kan enkel uitgeoefend worden via een beroepsbeoefenaar. De nabestaanden kunnen bijvoorbeeld hun huisarts vragen om het patiëntendossier op te vragen. De arts kan het dossier dan inkijken en mag enkel de relevante informatie meedelen aan de nabestaanden.

De patiënt mag zich tijdens zijn leven niet tegen de inzage verzet hebben.

Wat verwachten patiënten?

Patiënten verwachten dat de zorgverlener een patiëntendossier samenstelt dat - volledig is - verstaanbaar en respectvol opgesteld is - veilig bewaard wordt - ten alle tijden kosteloos kan worden ingekeken - door de patiënt kan worden aangevuld Patiënten die dat willen, moeten erop kunnen rekenen dat zorgverleners het dossier via afschrift aan hen bezorgen (gratis of tegen de wettelijk bepaalde maximum kostprijs).

Zin in een weekend genieten in het Limburgse groen?

Kom naar het UilenSpiegelontmoetingsweekend in Genk!

De tarieven zijn als volgt:

Het weekend vindt plaats van vrijdagnamiddag 14 juni tot zondagnamiddag 16 juni 2019 in het centrum van Sport Vlaanderen Kattevenia te Genk.

* korting voor personen in het bezit van een attest van minstens 66% invaliditeit of een attest FOD met minimaal 7 punten (tarieven voor Belgen, voor inwoners buiten België past Sport Vlaanderen andere tarieven toe) * water is voorzien bij middag- en avondmaal; andere dranken zijn niet inbegrepen

We nodigen jullie en eventuele sympathisanten van harte uit om mee te gaan.

Ook dit jaar zorgen we voor een gevarieerd programma met aandacht voor debat, spel en sport. Behoudens de uurregeling voor ontbijt, middag- en avondmaal zijn jullie vrij al dan niet deel te nemen aan de voorgestelde activiteiten.

Je kan deelnemen: • aan het volledige weekend (begint op vrijdag om 17u en eindigt op zondag rond 14u) • van zaterdag 10u tot zondag 14u • enkel op zaterdag (koffie om 10u, middag- en avondmaal) Je kan je lid maken van UilenSpiegel door 5 euro over te schrijven naar BE34 0015 1222 9390 met vermelding “lidgeld+ je naam”.

Voor je contactgegevens stuur je best een mailtje naar info@uilenspiegel.net.

Het aantal plaatsen is beperkt.

Inschrijven kan, voor zover er plaatsen beschikbaar zijn, tot en met 23 mei 2019.

Wil je zeker zijn dat je erbij bent, dan raden wij je aan je zo snel mogelijk in te schrijven.

sformulier Inschrijving

el 1080 Bruss ierstraat 45, en ov H ar ren na . vuld terugstu nspiegel.net volledig inge et wie ar info@uile na n O neen de en Dit formulier ja rz vermelden m O formulier te per e-mail ve aaltijd gs ie m in at e ijv rm ch hr fo ris sc in in ta of de een vege ve op het onen. Gelie Ik heb graag or 2 of 4 pers Maaltijden: vo s oonskamers. er rs pe am ee jn slaapk vier- dan tw r ee m Kamer: Er zi jn zi ……… r E …………… kamer deelt. personen: …………… … de je graag de … en lg … vo … …… … met de …………… …………… g de kamer …………… …………… … … … …

Ik deel graa … … … … … … ………… …………… …………… …………… …………… ……………

(1) ………… …………… …………… … … … … … … … … … …………… ……………

(2) ………… …………… … …………… … … … … …………… … ……………

(3) ………… …………… … … … .… … … … ………… …………… …………… …………… . …………… : ………….… …………… … am … na … … en … …………… … … … … … …

Voornaam … … … … ………… …………… ….……….. /of e-mail : … …………… ……………

Telefoon en …………… …………… … … … … … …

UilenSpiegel … … w …………… ……………

3-90 van vz … …

29 … …

22 … …

51 : …

1es …

00 Adr …… mer BE 34 ………….… kening num …………… … euro op re … …………… … … … ” ag van : … eekend 2019 stort het bedr n “naam + w va O Attest ng : di rd te worden. el gd met verm ail opgestuu den bijgevoe m or ew of n te st en po r cum elijk pe mebedrag.

Volgende do zo snel mog lledige deelna testen dienen g van het vo tin or st na Medische at even itief ingeschr Je bent defin

19

Diagnose: nuttig of net niet?

Tekst: Els Lambrecht – Illustratie: woordenwolk.nl

Is een psychiatrische diagnose nuttig? Ik merk rond mij dat de meningen daarover nogal verdeeld zijn. Meestal is een psychiatrische diagnose gebaseerd op een opsomming van gedragskenmerken uit de DSM-V. Als je aan een minimaal aantal punten voldoet, dan kan een psychiater een diagnose stellen. Het gaat dus niet over de vaststelling van een ziekte, zoals je bijvoorbeeld diabetes kan benoemen op basis van een suikertest. Vaak doet men overigens wel diagnostische testen, maar het is geen exacte wetenschap. Het samenstellen van een ‘diagnostische bijbel’, zoals de DSM weleens genoemd wordt, had nochtans een goede insteek. Dank zij de DSM spreken we wereldwijd dezelfde diagnostische taal. Dat bevordert de communicatie onderling en ook het aanbieden van een geschikte behandeling.

Je kan echter stellen dat de medische wereld nogal doorgeschoten is met de DSM-V. Zo worden premenstruele prikkelbaarheid of rouw na verlies ook als stoornissen gecatalogeerd.

Er is een groot verschil in hoe hulpverleners omgaan met diagnoses. Mijn psychologe is er totaal niet mee bezig, en een psychiater zei me ooit dat hij nu eenmaal een diagnose nodig had ter verantwoording bij het RIZIV. Maar evengoed heb ik ooit een behandeling gevolgd specifiek voor een diagnose, die mijn inziens helemaal niet klopte. De behandeling sloeg niet aan en dat was dan volgens sommigen het bewijs dat de diagnose fout was.

Dat de behandeling mij extra trauma’s opgeleverd heeft, werd verder wel genegeerd. Toen ik dit later bij een controlearts wou aanhalen, gaf deze te kennen dat ik geen diagnose op zich nodig had, maar dat ik gewoon veel had meegemaakt. En hoe meer je meemaakt, hoe moeilijker

20

Dankzij de DSM spreken we wereldwijd dezelfde diagnostische taal.

het nu eenmaal is om dat te verwerken.

Ik stond zowaar perplex, maar vond wat hij zei ook ongelooflijk mooi. Tegelijkertijd heb je dokters die zweren bij diagnoses.

In ieder geval lijken hulpverleners het niet unaniem eens te zijn over het nut van een diagnosestelling. Maar hoe zit dat dan bij hun cliënten?

Ik herinner me nog dat ik persoonlijk heel gerustgesteld was bij het krijgen van een diagnose. Ik was zeventien en ik kreeg achteraf gezien de verkeerde medische vaststelling, maar ik was alvast niet ‘gewoon gek’; er was een naam voor en dat wilde zeggen dat ik niet de enige was.

Op dat moment betekende een diagnose krijgen voor mij dus vooral een geruststel-

ling. Dat hoor je wel meer. Ik zie rond mij nog mensen die heel opgelucht zijn dat ze een diagnose kregen. Je leest dan dingen als ‘eindelijk vallen alle puzzelstukjes op hun plaats’ of ‘ik weet nu wat het is of waarom ik iets doe’. Bij vrouwen zou autisme bijvoorbeeld heel vaak over het hoofd gezien worden, omdat ze dit van nature beter kunnen maskeren dan mannen. Ik ken een vrouw die maar wat blij is met de verstrekking van haar diagnose.

Ze schreeuwt het bij wijze van spreken van de daken. Zo kan iedereen (ook ik) haar gedrag beter kaderen en er op een gepaste manier op reageren.

De enige kritische noot waar ik achter sta, en die ik Dirk De Wachter ook ooit hoorde

zeggen: ‘De verkeerde diagnose maakt soms meer kapot dan dat het helpt.’ Dit heb ik zelf aan den lijve ondervonden, en ik botste hier nogal op dovemansoren.

Ook in dit geval hoor je vaak dat na een verkeerd labeltje, er eentje krijgen dat meer aansluit, een zekere opluchting en erkenning kan geven. Iemand zei me ooit: ‘als ze me dan toch in een vakje willen duwen, wil ik liever zitten in datgene wat het meeste aansluit.’

Er zijn ook mensen die diagnoses gewoon onnodig vinden. Soms heb je, zoals de arts oordeelt in mijn geval, misschien gewoon veel meegemaakt. Hoeft een diagnose dan eigenlijk wel? Het plotse overlijden van mijn partner zorgde er nu eenmaal voor dat ik psychisch uit evenwicht werd geblazen. Ook het feit dat ik puur natuur geen kinderen kan krijgen heeft veel psychosociale gevolgen. Ik denk dat de meesten dat normaal vinden, dus waarom zou iets normaals een labeltje moeten krijgen?

Verder is een diagnosestelling heel vaak (zelf)stigmatiserend en meestal onnodig voor psychologische of (ortho)pedagogische hulp. In de meeste gevallen zijn psychische klachten een signaal dat iemand zijn of haar leven anders moet inrichten.

Bijvoorbeeld meer rust nemen, bepaalde vaardigheden aanleren zoals assertiviteit, of gewoon iets moeten verwerken, zoals bijvoorbeeld het overlijden van een dierbare. Psychologen en pedagogen zijn erin gespecialiseerd om deze onderliggende factoren zichtbaar te krijgen en cliënten hierin te ondersteunen. Een groot aantal van deze mensen heeft trouwens geen psychiater nodig, maar komt er wel terecht.

Een ander groot punt van kritiek is dat diagnoses nogal gericht zijn op wat er niet

gaat, terwijl het net mooi kan zijn om te focussen op wat wel goed gaat. In de hedendaagse opvoeding is het evident dat we de talenten en noden van onze kinderen ondersteunen, hen aanmoedigen en zo meehelpen aan hun ontwikkeling. Een volwassene blijft uiteindelijk dat kind van vroeger, en heeft dezelfde behoeftes. Niet zo gek toch? Wat mensen dus eigenlijk nodig hebben, is het in kaart brengen van hun noden, rekening houdend met hun mogelijkheden, talenten én beperkingen.

En dat doen diagnoses dus niet. Er waait momenteel wel een nieuwe wind in de GGZ die daarop gericht is, en die in het kader daarvan ook de diagnosestelling in vraag stelt. Daarnaast is iedere mens gewoon anders. Ik heb misschien dezelfde diagnose als de persoon naast mij, maar ons karakter is totaal verschillend, we hebben een verschillend netwerk en onze achtergrond is totaal niet vergelijkbaar.

Ook dat zijn dingen waar men rekening mee moet houden in de GGZ. Die ene behandeling voor die bepaalde diagnose zal bij ons beiden misschien een totaal ander effect hebben. De begeleiding in de GGZ is maatwerk, waar in de eerste plaats de mens voorop zou moeten staan, en pas daarna de cliënt.

Waar men zich nog vragen bij kan stellen is de standvastigheid waarmee deze

diagnoses gehanteerd worden. Een mens is continu in ontwikkeling en het psychisch welbevinden fluctueert ook in de tijd. Toch zie je heel vaak dat diagnoses vast lijken te staan en dat zo’n stempeltje het hele leven meegaat, met alle gevolgen van dien. Omdat er zo een labeltje in mijn anamnese staat, bleef het medische personeel bij een overreactie op fertiliteitshormonen op de spoed maar denken aan een overdosis of iets psychosomatisch. De verklaring van mijn klachten was echter vrij eenvoudig vast te stellen, en bij de beschrijving van de symptomen had mijn fertiliteitsarts niet eens een onderzoek nodig. Ik begrijp dat niet alles parate kennis kan zijn, maar ik weet ook dat ze zich daarop bleven focussen omdat ik in dat ziekenhuis ooit (12 jaar daarvoor) op de PAAZ lag.

Is een diagnose nu nuttig of niet? Het kan zeker erkenning geven en daarnaast ook deuren openen naar de juiste hulpverlening of bijvoorbeeld aangepast onderwijs.

Ik pleit er wel voor om er terughoudend mee te zijn en ze niet te snel te stellen.

Misschien is de diagnosestelling op zich niet zo verkeerd, maar wel de manier waarop men ermee omgaat? Het blijft immers iets heel stigmatiserends in onze samenleving.

Een diagnose krijgen brengt voor sommigen een opluchting: ‘eindelijk vallen alle puzzelstukjes op hun plaats’.

21

Onderzoek Tekst: Katharsis – Illustratie: NaMa

Een kwartier te laat was ze. Een wervelwind. Onder uitgebreide excuses liet ze me binnen in het kantoortje dat de Federale Overheidsdienst (FOD) had ingehuurd om mensen zoals ik op de rooster te leggen. Een kale ruimte. Wit uiteraard.

Twee stoelen. Een schamel bureautje. Een onderzoekstafel die veel weg had van een veredelde strijkplank.

Terwijl ze luidruchtig in haar grijze dokterstas roefelde, stond ik braaf te dralen tot ik mocht gaan zitten. Ik koos de eerste stoel, die ik subtiel een eindje achteruit schoof, zodat ik op sperafstand kon luisteren naar haar besognes. Het waren er nogal wat.

‘Ik zie dat uw diagnose bipolair is?

Maar wat is uw probleem dan eigenlijk?’

Deze dokter, die ongetwijfeld al tegen de zestig aanliep, had het zwaar te verduren.

Ze had er een huisbezoek op zitten bij mensen op het platteland. En dat niet alleen. De onverlaten hadden het ook nog eens gewaagd om dezelfde service van haar te verwachten als voor iemand die in de stad woont. Zo werkt het toch niet. Als je per se in het groen wilt wonen, dan moet je er ook genoegen mee nemen dat huisartsen minder tijd met je kunnen doorbrengen. Ze snoof een beetje, en schikte haar halflange grijze kapsel naar achteren. Ook haar wagen had in de klappen gedeeld. Die stond nu vuil te wezen op de parking naast het dokterslokaaltje, waaruit het zonlicht intussen was weggevlucht. In mijn betere tijden had ik commerciële functies, zodat het me licht viel om niet alleen empathisch te knikken op de dieptepunten van haar relaas, maar zelfs een vorm van oprechte sympathie en deernis te voelen voor deze vrouw, die per slot van rekening tegen wil en dank haar job kwam uitoefenen terwijl ik zelf luilekker in ziekteverlof was.

‘Maar goed,’ zei ze abrupt. ‘Uw dossier’.

Ik ging op het puntje van mijn stoel zitten.

Hier hing veel van af. Terwijl ze met de ene hand haar laptop opstartte, stak ze de andere met open handpalm naar me uit. Ik was blij te raden dat ik mijn identiteitskaart moest geven. Er viel een stilte. Ze ging van de ene bil op de andere zitten.

22

‘Het ingestuurde dossier heb ik niet gelezen, daar heb ik de tijd niet voor.’

Ze maakte een wegwerpgebaar. Mijn dossier. Uren zorgvuldig werk van mijn psychiater. Met uitgebreide verslagen van alle behandelaars over alle opnames en behandelingen. Verslagen tot meer dan tien jaar terug, waaruit blijkt hoe ik eraan toe ben in mijn depressieve momenten. Of hoe ik mezelf in de problemen kan werken in mijn hypomane periodes. De psychiater, de contactpersoon bij de mutualiteit, mijn begeleider in het revalidatiecentrum: alle drie waren ze het erover eens, dat ik beter een aanvraag kon indienen bij FOD voor een erkenning als persoon met een handicap.

Het zou erom spannen, maar ik maakte zeker een kans. Voor mij was het het ultieme redmiddel, een vangnet voor wanneer een volgende depressie een nieuwe onherstelbare knauw zou geven aan mijn kunnen en draagkracht. Maar ze had het bundeltje dus verticaal geklasseerd.

‘Ik zie dat uw diagnose bipolair is? Maar wat is uw probleem dan eigenlijk?’

Haar bril verhuisde naar het topje van haar neus. Ze vroeg het aan haar laptop.

De arme dokteres op haar retour die met grijze plooirok en al door massa’s plattelandsmodder ploeterde om haar eed van Hippocrates te bestendigen, was met één muisklik getransformeerd naar een Gestapo-bitch van formaat. Ik aarzelde.

‘Ga even op één been staan,” zei ze.

Hoe leg je aan iemand uit dat het probleem bij bipolariteit de bipolariteit is? Waarom weet zij dit niet als arts? Moet ik zelf mijn hele dossier opdreunen? De opnames, de medicatie, de bezoeken aan psychologen, de combinatie van depressies met het alleenstaand moederschap, mijn vechtlust, telkens opnieuw, om er iets van te bakken?

Of hoe elke depressie alleen maar erger wordt met de jaren, hoe je telkens een stuk van jezelf en je kracht achterlaat. Als sluipende aanvallen van epilepsie. En dat manies, hoe uitnodigend en exotisch ze ook lijken voor de buitenwereld, alleen maar een intens verdoken vorm van intrieste gejaagdheid zijn. Dat je er dan, voor je er erg in hebt, een fortuin doorheen jaagt. Je inschrijft voor tien cursussen tegelijk. En twintig oude serviezen koopt, terwijl je aan koken een broertje dood hebt.

Hortend en stotend begon ik te vertellen.

Ze sloeg haar benen van elkaar en keek me onderuitgezakt aan.

‘U ziet er anders prima uit,’ onderbrak ze me.

‘Ik ben dan ook in een goeie periode.’

Het klonk als een verontschuldiging. Ik voelde dat ik in de verdediging ging. Klopte dit wel? Je moeten verdedigen over je eigen stoornis? Om au sérieux te worden genomen?

‘Als u mij in een depressie zou meemaken, dan zou dit een heel ander gesprek zijn,’ wierp ik dapper tegen.

Ze klikte met haar tong. Ik zweeg. Jaren had ik erover gedaan om mijn eigen stoornis serieus te nemen. Toen het echt niet meer ging en na de zoveelste opname was ik eindelijk zover om dit voor mezelf te erkennen. En dan zit je daar, tegenover een ‘autoriteit’ die je toekomst in handen heeft, en die je een gevoel aansmeert dat je een smerige bedrieger bent die van het systeem wil profiteren. Ik raadde haar gedachten.

‘Ik wil niet profiteren, ik heb al meer dan twintig jaar gewerkt. En ik wil ook blijven werken. Ook al is het dan maar een paar dagen per week, of buiten het reguliere circuit. Ik heb na elke depressie keihard gevochten om weer rechtop te staan.’

Ik zei het niet zonder enige trots. Even werden haar ogen zachter.

‘Dat moet u blijven doen,’ zei ze moederlijk.

‘U moet zich herpakken. En bovendien…’ – ze boog zich een weinig voorover – ‘ik merk dat u een heel intelligente vrouw bent, dus dat zal wel lukken.’

Het verband tussen intelligentie en de bovenaardse kunst om je te herpakken van een aangeboren en levenslange stoornis ging even aan me voorbij. Maar ik zweeg.

De muur achter haar droeg vuile zwarte vegen. Een kindergezicht na het huilen.

Boven ons flirtte een bromvlieg met een tl-lamp.

‘Zullen we even een paar zelfredzaamheidspunten overlopen?’ stelde ze goedmoedig voor. Ik ging rechtop zitten. Klaar voor het spervuur.

‘Kunt u uw huishouden bestieren?’

Ik dacht even na.

‘Als ik me goed voel wel, in slechte periodes totaal niet.’

‘Dat is dan een ja.’

Met de tong uit de mond noteerde ze de ‘ja’ in mijn virtueel dossier.

‘Kunt u zich makkelijk verplaatsen?’

Opnieuw gaf ik hetzelfde antwoord.

‘Ja dus,’ zei ze pesterig.

Dit had geen zin. Ik kon evengoed naar huis gaan. Maar ik bleef. Braaf. Gedwee. Moe ook. Vooral dat laatste. Na een aantal vragen die allemaal dezelfde uitkomst hadden, keek ze me een tikje triomfantelijk aan. Ik wachtte af. Mijn handen lagen wapenloos in mijn schoot. Met mijn eeuwige glimlach had ze korte metten gemaakt.

‘U kunt me niet echt overtuigen,’ zei ze.

Verdomme, het gaat om overtuigen! Ik moet een dokter in de geneeskunde overtuigen dat als een psychiater een dossier opmaakt dat je bipolair bent, en als je meerdere opnames in de psychiatrie hebt gekend (waar je niet voor je plezier hebt vertoefd), dat je dan verre van een profiteur bent, en dat er dan wel eens wérkelijk een probleem zou kunnen zijn om weer voltijds in de professionele mallemolen te stappen. Ik dacht na.

‘Misschien kunt u anders even met mijn psychiater bellen?’ opperde ik.

Ik zag haar rood aanlopen. Haar armen vlogen alle kanten op.

‘Nu nog mooier! Als ik voor iedereen die hier een erkenning komt vragen moet gaan bellen, dan heb ik nooit gedaan!’

Er liep een stroompje speeksel uit haar linker mondhoek. Ik excuseerde me voor

het blijkbaar compleet van de pot gerukte voorstel.

Even bleef het stil. Ze grasduinde gewichtig in een paar papieren die er niet lagen, scrolde eindeloos over haar scherm, en plukte een paar denkbeeldige kruimels van haar rok. Het begon te regenen. Tergend langzaam. Honderden druppels die één voor één tegen de ruit aan sloegen. De bromvlieg was uitgebromd en lag verslagen aan haar voeten.

Toen moest ik rechtop gaan staan.

‘Ga even op één been staan,” zei ze.

Vol ongeloof keek ik haar aan. Was dit een grap? Ik deed wat ze me opdroeg. Daarna tikte ik flink de grond, legde mijn handen op mijn hoofd en op mijn rug, precies zoals ze dat van me verlangde. Nadat ze mijn bloeddruk had gemeten, mocht ik beschikken.

Ik kreeg een handdruk cadeau en de belofte dat ze wel nog eens het dossier zou inkijken, en dat ik spoedig de beslissing zou vernemen. Maar ik moest er toch maar niet te hard op rekenen.

Aan de ingang zat een rolstoelpatiënte te wachten. De dokter liet mijn hand los, vergat me zelfs volledig en vlinderde als een volleerde Florence Nightingale rond haar volgende patiënte.

‘Mevrouw Vanlierde? Zal ik u even helpen?’ hoorde ik haar zeggen.

Haar stem klonk mild en menselijk. Toen ik omkeek zag ik haar nog net met de rolstoel het trieste kantoortje in banjeren. De plooirok danste mee naar binnen. Benieuwd of mevrouw Vanlierde ook intelligent genoeg zou zijn om zich te herpakken.

Noot: voor alle duidelijkheid:

• Ik heb respect voor de negatieve beslissing. Er zijn inderdaad vast een pàk mensen die er veel slechter aan toe zijn dan ondergetekende. Maar de manier waarop een professional in een beslissende functie anno 2018 iemand met een psychische kwetsbaarheid behandelt in een cruciaal onderzoek, vind ik ronduit lamentabel.

• Dit is een grove karikatuur van de omgeving en de personen, maar alles wat werd gezegd is quasi letterlijk weergegeven.

www.katharsisdiary.wordpress.com

23

De crisiskaart: regie houden tijdens een crisis Tekst: Els Lambrecht

Een crisis meemaken is heftig. Je bent dan soms behoorlijk in de war en kunt je wensen en gevoelens niet goed meer onder woorden brengen. Je raakt de controle kwijt, en dat net op het moment dat je de juiste hulp meer dan ooit nodig hebt.

De crisiskaart helpt je om goed te communiceren met je omgeving. Je behoudt met deze kaart namelijk zelf de regie.

24

De crisiskaart is een klein, persoonlijk, gevouwen document dat je in je portefeuille bij je identiteitskaart stopt. Wanneer je in crisis in het ziekenhuis terecht komt, is de kaart zo makkelijk te vinden en te gebruiken. Hierop staat hoe de zorgverleners op een correcte manier met je kunnen omgaan, waaruit de zorg kan bestaan, en advies voor praktische hulp om erger te voorkomen. Je kan bijvoorbeeld aangeven dat je liefst niet aangeraakt wordt.

De inspiratie voor dit instrument komt uit Nederland en vindt zijn oorsprong in de herstelvisie.

Op de kaart staat wie je bent, wie je hulpverleners zijn (met contactgegevens) en een contactpersoon in geval van nood.

Daarnaast kan je ook aangeven of je liever wordt opgenomen, of dat het voor jou beter is om thuis te blijven, of je bijvoorbeeld een eenpersoonskamer nodig hebt omwille van medische redenen. Ook welke medicatie je neemt en welke nuttig kan zijn, maar ook welke je absoluut niet

kan of wil nemen. Eventueel kan je ook je diagnose vermelden, een vertrouwenspersoon, en afspraken die gemaakt zijn met je hulpverleners. Verder vermeldt de kaart ook wat er praktisch moet gebeuren, zoals bijvoorbeeld kinderen halen van school of huisdieren eten geven. Er staat uiteraard ook op wat de tekens zijn van een crisis in jouw situatie. De ene zal eerder stil in een hoekje gaan zitten, terwijl de andere eerder uitbundig kan zijn.

Een crisiskaart is een samenvatting van een crisisplan (ook signaleringsplan genoemd). Zonder plan bestaat er geen crisiskaart, dit heeft ook geen zin. De kaart bevat de belangrijkste stappen van wat te doen bij een crisis, maar het plan omvat daarnaast ook de voortekenen, vroege waarschuwingssignalen en triggers die een crisis aankondigen en wat anderen (hulpverleners en naasten) kunnen doen om deze te voorkomen. Het behandelt ook zelfzorg en praktische hulp. Naast preventie en het formuleren van wensen

Mutant-art

Crisiskaart uitgewerkt door het netwerk Diletti (Netwerk geestelijke gezondheidszorg volwassenen arrondissement Leuven-Tervuren). Ze is te downloaden op www.diletti.be onder ‘Tools’.

Schuilt er een dichter in jou?

Kronkelprijs 2019 Poëziewedstrijd UilenSpiegel vzw Thema "Ritme" Heb je een psychische kwetsbaarheid en schuilt er een dichter in jou? Neem dan deel aan de 13de editie van onze poëziewedstrijd. en afspraken, houdt het ook een postcrisisplan in, d.w.z. welke hulp je meteen na de crisis nodig hebt. Op die manier weten de hulpverleners ook wanneer overnemen niet meer nodig is en je terug voor jezelf kan zorgen.

Gezien iedereen verschillend is en dus ook anders reageert, spreekt het voor zich dat dit voor iedereen een heel uniek en persoonlijk document is. Indien je een crisisplan en -kaart wenst, kan je dit invullen met je hulpverlener. Ook is het belangrijk indien mogelijk je naasten te betrekken bij het opstellen van een plan.

Op die manier kunnen ze snel reageren en zich nuttig maken. Ze zullen minder het gevoel hebben dat ze enkel aan de zijlijn kunnen toekijken. Naasten willen je doorgaans immers heel graag helpen.

Het is dus handig om dit plan zowel aan hulpverleners als aan hen te bezorgen.

De crisiskaart leidt tot belangrijke voordelen voor de cliënt, die de regie houdt

op wat er gebeurt. Maar ook voor de hulpverleners is het een zeer nuttig instrument. Het zorgt voor een hogere kwaliteit van zorg door politie-, welzijns-, thuis- en crisisdiensten. Het gebruik van een crisiskaart leidt bovendien tot minder gedwongen opnames.

In België is de crisiskaart nog niet echt ingeburgerd. Het zou mooi zijn, mocht dit in de toekomst wel gebeuren en er op nationaal niveau een uniform document komen, want dat is nu nog niet het geval.

Reglement

1. Het thema is "Ritme" 2. Iedereen met een psychische kwetsbaarheid mag deelnemen.

3. Je mag slechts één gedicht insturen (lengte maximaal één bladzijde A4).

4.

Enkel getypte teksten worden aanvaard.

Toegestane tekstformaten: .txt, .doc, .docx, of openoffice doc. Scans worden niet toegestaan.

5. Het gedicht mag nog niet eerder gepubliceerd zijn.

6. Uiterste inzenddatum: 31 juli 2019.

7. Het gedicht, samen met je contactgegevens, sturen naar info@uilenspiegel.net. Vermeld in het onderwerp “Poëziewedstrijd 2019”.

Prijzen: De winnaar/winnares van de wedstrijd ontvangt een kunstwerk en een bon voor boeken en voor de wereldwinkel. Ook de genomineerden voor plaatsen 2 t.e.m. 10 ontvangen elk een prijs.

Heb je nog vragen, contacteer dan het secretariaat van UilenSpiegel, info@uilenspiegel.net of tel. 02 410 19 99.

25

Met z’n allen naar de psycholoog?

Tekst: Jan Delvaux – Foto: pexels.com

We hebben er al eerder op gehamerd dat de toegang tot psychologische hulp te duur is voor wie zich met een laag inkomen moet zien te redden. In de praktijk betekent dit dat wie tot de laagste inkomensgroep behoort, nauwelijks een beroep doet op de diensten van een psycholoog. Men vermoedt dat heel wat mensen een ziekenhuisopname overwegen, omdat betaalbare psychologische eerstelijnszorg onbestaand en dus onbereikbaar is.

Vanaf maart/april 2019 zal de terugbetaling van sessies bij een klinisch psycholoog of een klinisch orthopedagoog eindelijk van start gaan. Maar: niet iedereen kan hiervan genieten, je kunt niet bij gelijk welke psycholoog terecht. Bovendien is het aantal sessies beperkt. Het gaat trouwens om een experiment dat eind 2022 afloopt om dan geëvalueerd te worden.

Voor wie?

Het project komt er voor volwassenen tussen 18 en 64 jaar. 65-plussers en kinderen vallen dus uit de boot. Bovendien is het budget dat wordt voorzien veel te klein om iedereen in aanmerking te laten komen. Het bedraagt 22,5 miljoen, terwijl sommige studies uitkomen op een nood van ongeveer 300 miljoen.

Minister De Block wil naar verluidt wel het budget voor eerstelijnszorg optrekken.

Hoe kan je een beroep doen op deze maatregel?

Je kan niet zomaar naar een psycholoog stappen om in aanmerking te komen. Je moet eerst langs de huisarts of psychiater.

Die zal inschatten of je psychologische eerstelijnshulp nodig hebt. De psycholoog moet aangesloten zijn bij een zorgnetwerk dat verbonden is aan een psychiatrisch ziekenhuis. En hij of zij moet geconventioneerd zijn, d.w.z. een contract hebben afgesloten met het RIZIV. Een nadeel is dat de drempel naar psychologische hulp wordt verhoogd: niet iedereen wil zijn problemen bespreken met zijn huisarts.

Wij menen dat patiënten ook rechtstreeks toegang tot een psycholoog moeten kunnen krijgen, op voorwaarde dat die een opleiding eerstelijnspsychologie heeft gevolgd.

Hoeveel sessies?

Aangezien het om eerstelijnszorg gaat en niet om een langdurig behandeltraject, wordt 26

het aantal sessies beperkt tot vier, één maal verlengbaar tot een maximum van in totaal acht sessies.

De terugbetaling is bedoeld voor eerstelijnszorg. Dat wil zeggen voor het detecteren van psychische problemen en voor een kortdurende behandeling van milde tot matige psychische klachten zoals depressieve gevoelens, angst en alcoholverslaving. Een proefproject in Vlaanderen wees uit dat er met een beperkt aantal sessies al heel wat bereikt kan worden.

Heb je na die sessies nog nood aan begeleiding, dan zal je worden doorverwezen naar meer gespecialiseerde hulpverlening: CGG’s (Centra Geestelijke Gezondheidszorg), individuele psycholoog, psychiater …

Hoeveel betaal je?

Je betaalt € 11 per sessie uit eigen zak, voor verhoogde tegemoetkoming wordt dit € 4. Je betaalt ter plekke en rechtstreeks aan de psycholoog. De overheid past de rest bij.

Activiteitenkalender

Hou de website, nieuwsbrief en facebookpagina in het oog voor eventuele nieuwe activiteiten of wijzigingen! Inschrijven is verplicht, tenzij anders vermeld.

Opgelet: De activiteiten zijn betalend voor niet-leden. De inkom is 2 euro tenzij een andere prijs wordt vermeld.

Lid worden van vzw UilenSpiegel kost 5 euro per jaar. Gesloten groepen zijn niet opgenomen in dit chronologisch overzicht.

Din

05/03/2019

Problematiek prostaatkanker

West-Limburg

Zat

09/03/2019

Lotgenotengroep borderline Leuven

Borderline / Leuven

Zat

09/03/2019

De impact van psychose op je leven

Psychose / Brussel

Don

14/03/2019

Lotgenotengroep angst en dwang

Angst en dwang / Leuven

Zat

16/03/2019

Heeft je psychose een spirituele betekenis voor jou?

Psychose/ Leuven

Din

19/03/2019

Euthanasie of palliatieve sedatie?

West-Limburg

Woe 20/03/2019

Gespreksthema: “Zin”

Gent

Don

21/03/2019

Praatgroep Turnhout

Turnhout

Zat

23/03/2019

Lezing HSP (hoogsensitieve persoonlijkheid)

Kortrijk

Din

26/03/2019

Praatgroep `Ontmoetend Herstellen´

Geel

Zat

30/03/2019

Ben jij een hooggevoelig persoon … en dan?

Antwerpen-stad

Zat

30/03/2019

Psychosegevoeligheid en intimiteit

Psychose / Blankenberge

Don

04/04/2019

Gespreksthema: “Een netwerk om je heen”

Brussel

Zat 06/04/2019 Zoet-Water-Zorgwandeling

Leuven

Woe 10/04/2019

Voorstelling en kennismaking

Brugge

Zat

Lotgenotengroep borderline Hasselt

Limburg

Din 16/04/2019

Gespreksavond

West-Limburg

Zat

20/04/2019

Familie, een zegen of een vloek?

Midden-Limburg

Din

23/04/2019

Lotgenotengroep angst en dwang

Angst en dwang / Leuven

Woe 24/04/2019

Thema-avond “Psychose”

Gent

Woe 24/04/2019

Omgaan met emoties

Psychose / Blankenberge-Brugge

Don

25/04/2019

Praatgroep Turnhout

Turnhout

Zat

27/04/2019

“Hoe werk zoeken als je een psychische kwetsbaarheid hebt?”

Antwerpen-stad

Din

30/04/2019

Praatgroep `Ontmoetend herstellen´

Geel

Zat

04/05/2019

Psychose: vol van betekenis of betekenisloos?

Psychose / Brussel

Woe 08/05/2019

Psychische kwetsbaarheid

Brugge

Zat

11/05/2019

Te Gekke wandeling in De Panne

Kortrijk

Zat

11/05/2019

Lotgenotengroep borderline Leuven

Borderline / Leuven

Don

16/05/2019

Praatgroep Turnhout

Turnhout

Don

16/05/2019

Lotgenotengroep angst en dwang

Angst en dwang / Leuven

Zat

18/05/2019

Psychose en medicatie

Psychose / Leuven

Din 21/05/2019

Gespreksavond

West-Limburg

Woe 22/05/2019

“Mijn krachten en mijn valkuilen”

Psychose / Blankenberge-Brugge

Woe 22/05/2019

Thema-avond “Zelfzorg en acceptatie”

Gent

Zat

25/05/2019

Wandeling Praatgroep Turnhout

Turnhout

Zat

25/05/2019

Wandelen in de Bourgoyen

Gent

Zat

25/05/2019

Stadswandeling: “ZOT van Antwerpen”

Antwerpen-stad

Zat

25/05/2019

Minigolf in het Josaphatpark

Brussel

Din

28/05/2019

Praatgroep `Ontmoetend Herstellen´

Geel

Woe 05/06/2019

Wensen en ambities

Brugge

Zat

Werking ervaringsdeskundigen te Brugge

Kortrijk

13/04/2019

08/06/2019

Zat 08/06/2019 Zoet-Water-Zorgwandeling

Leuven

Zat

08/06/2019

Lotgenotengroep borderline Hasselt

Limburg

Din

11/06/2019

Lotgenotengroep angst en dwang

Angst en dwang / Leuven

Din 18/06/2019

Gespreksavond

West-Limburg

Woe 19/06/2019

Medicatie, hoe sta jij ertegenover?

Psychose / Blankenberge-Brugge

Don

20/06/2019

Praatgroep Turnhout

Turnhout

Din

25/06/2019

Praatgroep `Ontmoetend Herstellen´

Geel

Woe 26/06/2019

Thema-avond “Angst”

Gent

Zat

“Wandelen in het groen brengt rust in je hoofd”

Antwerpen-stad

Woe 03/07/2019

29/06/2019

Relaties

Brugge

Zat

20/07/2019

DoodeBemde zomerwandeling

Leuven

Zat

27/07/2019

Zomerwandeling te Leuven

Psychose/Leuven

Din

30/07/2019

Praatgroep `Ontmoetend Herstellen´

Geel 27

inschrijven is steeds verplicht, tenzij anders vermeld

Lotgenotencontact rond specifieke kwetsbaarheden • Lotgenotengroep seksueel misbruik Hasselt

Praatgroep voor lotgenoten begeleid door Sylvia, Hans & Ingrid. Ben je slachtoffer geweest van seksueel misbruik en wil je graag lotgenoten ontmoeten? Dan is deze praatgroep misschien iets voor jou.

Inschrijven en meer info: sylvia.van.der.veken@telenet. be of 0473 28 76 77 (Sylvia) Let op! Het aantal plaatsen is beperkt tot 8 deelnemers en er wordt enkel ingeschreven vóór de eerste bijeenkomst. Eén reeks bestaat uit 5 bijeenkomsten die telkens doorgaan op een vrijdag.

Men kan zich inschrijven voor de eerste groep: begin van verwerkingsfase of de tweede groep: het misbruik doorwerkt. De nieuwe reeksen starten in september, je kan nu reeds inschrijven!

Tijd: 18:30 – 20:30 Locatie: Jeugdherberg Hasselt, Spoorwegstraat 80, 3500 Hasselt (achterkant station Hasselt nieuwbouw)

• Lotgenotengroep psychose Leuven

Praatgroep voor lotgenoten begeleid door ervaringsdeskundigen Lin en Laura.

Inschrijven en meer info: psychosegroepleuven@gmail. com of 0484 63 13 13 (Lin) tijdens de kantooruren Tijd: 14:30 – 16:30 (informeel onthaal vanaf 14:15) Locatie: Jeugdherberg De Blauwput - Kleine Zaal, Martelarenlaan 11A, 3010 Kessel-Lo (achterkant Leuven Station) Zaterdag 16 maart: “Heeft je psychose een spirituele betekenis voor jou?”

Zaterdag 18 mei: “Psychose en medicatie” Zaterdag 27 juli: zomerwandeling met gids te Leuven Tijd: 14:00 - 17:00, meer details over de wandeling in de volgende Spiegel

• Lotgenotengroep psychose Blankenberge/Brugge

Praatgroep voor lotgenoten begeleid door ervaringsdeskundigen Marianne Pillen en Els Vermote.

Inschrijven en meer info: marianne.pillen@gmail.com of 0498 47 92 86 (Marianne) of vermoteels@gmail.com of 0473 71 22 03 (Els) Zaterdag 30 maart: Psychosegevoeligheid en intimiteit Tijd: 14:00 – 16:00 (deuren open om 13:30) Locatie: Zaal De Kerkewegel (eerste verdieping), Ruiterstraat 5, 8370 Blankenberge (Uitkerke) De zaal ligt in de straat aan de achterzijde van de kerk van Uitkerke. Parking in de omgeving.

Met het openbaar vervoer: er is een bus vanuit Brugge (halte kerk Uitkerke). Met tram en trein: halte Station Blankenberge en daarna 15 min wandelen tot aan de kerk van Uitkerke.

Nieuw tijdstip! Op woensdagen van 17:00 - 19:00 Woensdag 24 april: Omgaan met emoties Woensdag 22 mei: Mijn krachten en mijn valkuilen Woensdag 19 juni: Medicatie, hoe sta jij ertegenover?

Nieuwe locatie! Hof van Watervliet, Oude Burg 27, Brugge

28

• Lotgenotengroep psychose Brussel

Praatgroep voor lotgenoten begeleid door ervaringsdeskundigen Nadia en Miguel.

Inschrijven en meer info: nadia@uilenspiegel.net of 0475 96 03 97 (Nadia) Zaterdag 9 maart: “De impact van psychose op je leven” Zaterdag 4 mei: “Psychose: vol van betekenis of betekenisloos?”

Tijd: 14:30 – 16:30 (informeel onthaal vanaf 14:15) Locatie: Den Teirling, Maesstraat 89, 1050 Brussel. Openbaar vervoer: Bus 38 & 60 (halte Malibran), Bus 95 (halte Blyckaerts), Tram 81 & bus 71 (halte Flagey), Metro lijn 2 & 6 (halte Naamse Poort).

• Lotgenotengroep borderline Leuven

Praatgroep voor lotgenoten begeleid door ervaringsdeskundige Carolien.

Inschrijven en meer info: borderline.uilenspiegel@ outlook.com of 02 410 19 99, met duidelijke vermelding of je naar Leuven of Hasselt komt.

Zaterdagen 9 maart, 11 mei Tijd: 14:00 – 16:00 Locatie: Jeugdherberg De Blauwput Kleine Zaal, Martelarenlaan 11A, 3010 Kessel-Lo (achterkant Leuven Station).

• Lotgenotengroep borderline Hasselt

Praatgroep voor lotgenoten, begeleid door ervaringsdeskundige Carolien.

Inschrijven en meer info: borderline.uilenspiegel@ outlook.com of 02 410 19 99, met duidelijke vermelding of je naar Leuven of Hasselt komt.

Zaterdagen 13 april, 8 juni Tijd: 14:00 - 16:00 Locatie: Hostel H, Spoorwegstraat 80, 3500 Hasselt.

• Lotgenotengroep angst en dwang Leuven

Heb je langdurige of buitensporige angsten of pieker je vaak? Heb je steeds terugkerende dwanggedachten en/ of -handelingen? Kom vrijblijvend naar onze maandelijkse praatgroep “angst en dwang” en maak kennis met andere lotgenoten.

Inschrijven en meer info: Sarina Antioco: jtobback@ hotmail.com of 0473 65 61 37 Afwisselend op donderdag en dinsdag: Donderdag 14 maart Kleine zaal Dinsdag 23 april Grote zaal Donderdag 16 mei Grote zaal Dinsdag 11 juni Kleine zaal Tijd: 19:00 – 21:30 Locatie: Jeugdherberg De Blauwput, Kleine of Grote Zaal, Martelarenlaan 11A, 3010 Kessel-Lo. De jeugdherberg ligt aan de achterkant van het NMBS-station, je wandelt de tunnel door tot voorbij het laatste spoor, als je dan naar links kijkt zal je de ingang van de jeugdherberg zien. Als je het moeilijk hebt kan iemand jou opwachten in het station.

inschrijven is steeds verplicht, tenzij anders vermeld

• Herstelwerkgroep voor mensen met een euthanasievraag

Worstel je met een ernstige psychische kwetsbaarheid en heb je een procedure tot euthanasie opgestart? Wil je niettemin nog op zoek gaan naar wat je nodig hebt aan herstel en hoe je je opnieuw regisseur kan voelen in je eigen leven? Dan is deze herstelwerkgroep misschien wel iets voor jou.

Inschrijven en meer info: ann.callebert1@telenet.be Tijd: 14:00 - 16:00 Locatie: Inloophuis ANBN, Blijde Inkomststraat 113, 3000 Leuven Let op: Het aantal plaatsen is beperkt en een voorafgaand gesprek is noodzakelijk.

• Groep 1 tweewekelijks op zondag (voorlopig volzet) • Groep 2 tweewekelijks op maandag (nog plaatsen vrij)

ANTWERPEN

Afdeling Antwerpen Stad Bij de lokale afdeling in de regio Antwerpen staat lotgenotencontact centraal: iedereen met een psychische kwetsbaarheid – maar ook al hun naasten - komen tijdens al onze activiteiten en gespreksnamiddagen uitgebreid aan bod in een besloten én veilige kring!

Inschrijven en meer info: uilenspiegel.antwerpen@ gmail.com of via 0499 59 36 65 (Rudi) Tijd: 14:00 - 16:00 (met pauze) Locatie: De zaal lag op het moment van publicatie nog niet vast. Check de kalender op www.uilenspiegel.net Zaterdag 30 maart “Ben jij een hooggevoelig persoon… en dan?” Gastspreker via HerstelAcademie.

Ook vrijwilliger Leo getuigt. HSP is een term die in 1966 geïntroduceerd werd door psychologe Elaine Aron. Vaak wordt hoogsensitiviteit verkeerd geïnterpreteerd als een stoornis, terwijl het eigenlijk een normaal verschijnsel is: Overprikkeld, introvert vs. extravert, emoties, pijn, genot…

Het komt allemaal aan bod.

Zaterdag 27 april “Hoe werk zoeken als je een psychische kwetsbaarheid hebt?” (i.s.m. VDAB/GTB Antwerpen) Gastspreker en vrijwilliger Rudi getuigt (als ex-medewerker consultant 55+ bij VDAB Antwerpen) over zijn ervaringen met de ‘speciale doelgroep’ (55-plussers), en geeft een tips over hoe werk zoeken voor mensen met een psychische kwetsbaarheid (bijv. vacatures zoeken, het opstellen van een CV, het sollicitatiegesprek, enz).

Zaterdag 25 mei Stadswandeling “ZOT van Antwerpen” Onder begeleiding van stadsgids Peter Switters: een ‘zotte’ én interessante stadswandeling door het oude centrum van Antwerpen, met een bezoek aan de kathedraal en als hoogtepunt het bezoek aan de recent gerestaureerde ‘Dulle Griet’ - een schilderij van Pieter Breughel de Oude - in het museum ‘Mayer Van den Bergh’.

Tijd: vertrek om 14 uur stipt!

Locatie: Samenkomst aan het standbeeld van Brabo op de Grote Markt.

Zaterdag 29 juni “Wandelen in het groen brengt rust in je hoofd” Lieve zal ons ‘coachend begeleiden’ in het Provinciaal Parkdomein ‘Rivierenhof’ in Deurne-Noord.

Bijvoorbeeld: waarom noemen mensen die ene bepaalde boom met z’n hangende takken een ‘treurwilg’?

Tijd: 14:00 stipt

Locatie: Op het terras vooraan van het ‘Witte Kasteel’ Rivierenhof-Deurne.

Bereikbaarheid: Neem op het Astridplein te Antwerpen Premetro-TRAM 8 of 10 richting Wijnegem en stap uit aan halte ‘Venneborg’, dan nog 5 minuten wandelen.

ANTWERPEN Afdeling Geel

• Herstelgroep UilenSpiegel Kempen

Herstelgroep UilenSpiegel Kempen is een werkgroep waarin de deelnemers werken aan hun herstel op eigen tempo. We leren van elkaar door het delen van ervaringen, al dan niet gekaderd binnen een thema. De thema’s worden in samenspraak met de groep gekozen. De groep bestaat uit maximum 8 deelnemers en wordt begeleid door enkele ervaringsdeskundigen. De deelnemers bevinden zich in een verschillend stadium van herstel.

We werken met een gesloten groep in gelijkwaardigheid, zelfrespect en respect voor onze medemens. Er wordt ingeschreven voor een reeks van 9 sessies. De huidige reeks loopt nog tot juni 2019, een nieuwe reeks start in september 2019.

Inschrijven en meer info: herstelgroepuilenspiegelkempen@gmail.com of 0479 94 64 80 Locatie: ’t Vooruitzicht aan campus OPZ, Stelenseweg 19, 2440 Geel

• Ontmoetend herstellen (open groep)

Ontmoetend herstellen is een initiatief van twee ervaringsdeskundigen (Bart en Mieke) in de Kempen.

Tijdens de maandelijkse bijeenkomsten kan je in contact komen met anderen, praten over wat je zoal tegenkomt, samen iets doen, praten over thema’s… Zo kan je op een laagdrempelige manier stappen zetten in je herstel. De focus ligt vooral op het ontmoeten, maar we behandelen ook regelmatig een thema. We bepalen het programma in samenspraak met de aanwezigen.

Het is een open groep voor zij die ontmoetend willen herstellen.

Inschrijven en meer info: ontmoetendherstellen@gmail. com of onze facebookpagina “Ontmoetend Herstellen”.

Inschrijven verplicht!

Tijd: 18:30 - 21:00 Locatie: ’t Vooruitzicht, Stelenseweg 19, 2440 Geel Dinsdagen 26 maart, 30 april, 28 mei, 25 juni, 30 juli

ANTWERPEN

Afdeling Turnhout Praatgroep Turnhout is een ontmoetingsplaats voor mensen met een psychische kwetsbaarheid. Er wordt rond verschillende thema’s gepraat.

Inschrijven en meer info: catja@uilenspiegel.net of 0468 33 71 55 (Catja) Tijd: 19:00 – 20:30 Locatie: Lokaal van T'ANtWOORD vzw, Otterstraat 114, 2300 Turnhout Donderdagen: 21 maart, 25 april, 16 mei, 20 juni Extra: Zaterdag 25 mei: wandeling. Meer info volgt.

29

inschrijven is steeds verplicht, tenzij anders vermeld

BRUSSEL In samenwerking met ‘Den Teirling’ te Elsene organiseren Jolanda, Siegfried en Karen infoavonden, praatgroepen en andere activiteiten in het Brusselse.

Inschrijven en meer info: uilenspiegel.brussel@gmail. com of 0475 25 73 00 (Siegfried, tussen 18:00 en 22:00) Locatie: Den Teirling, Maesstraat 89, 1050 Brussel.

Openbaar vervoer: Bus 38 & 60 (halte Malibran), Bus 95 (halte Blyckaerts), Tram 81 & bus 71 (halte Flagey), Metro lijn 2 & 6 (halte Naamse Poort) Donderdag 4 april: Groepsgesprek “Een netwerk om je heen” Tijd: 19:30 - 21:30 Zaterdag 25 mei: Minigolf in het Josaphatpark (kosten: 5 euro) Tijd: 14:00 - 16:00 Locatie: afspraak aan het Josaphatpark, Ambassadeur van Vollenhovenlaan, 1030 Schaarbeek. Openbaar vervoer: tram 7, halte Louis Bertrand

LIMBURG

Praatgroep Midden-Limburg Inschrijven en meer info: praatgroep.limburg.us@gmail. com of 0495 71 18 54 (Luc) Tijd: 14:00 – 16:00 (tenzij anders vermeld!)

Locatie: Corda Campus | Kempische Steenweg 311 gebouw 1, 3500 Hasselt Zaterdag 20 april: “Familie, een zegen of een vloek voor iemand met een psychische kwetsbaarheid” Praatnamiddag over het belang van familie voor iemand met een psychische kwetsbaarheid.

LIMBURG

Praatgroep West-Limburg Praatavonden elke derde dinsdag van de maand Inschrijven en meer info: houbrechts.jef@scarlet.be 0479 33 48 22 (Jef) Tijd: 18:00 - 21:00 Locatie: OC De Buiting, Vergaderlokaal 2, Tessenderloseweg 18, 3583 Paal-Beringen Dinsdag 5 maart: Problematiek prostaatkanker Hoe verwerken? Preventie? Ervaringen en vragen vertrouwelijk bespreken met ervaringsdeskundige.

Tijd: 19:00 - 22:00 – met pauze Locatie: In Cultuurcentrum Muze, Dekenstraat 40 te Heusden-Zolder – vergaderlokaal gelijkvloers Dinsdag 19 maart: Euthanasie of palliatieve sedatie?

Over het verschil tussen beide - Ervaringen en vragen vertrouwelijk bespreken met een dokter.

Dinsdagen 16 april, 21 mei en 18 juni gespreksavonden: Luisteren en bespreken van ervaringen en gevoelens

30

OOST-VLAANDEREN

Lotgenotencontact UilenSpiegel Gent • Praatgroep

In deze praatgroep die wordt begeleid door Sophy en Marie-Suzanne is er plaats voor ontmoeten, gehoord worden en het uitwisselen van ervaringen met andere lotgenoten.

De groep staat open voor iedereen die onderweg is met zijn of haar psychische kwetsbaarheid, los van diagnose, en zin heeft in lotgenotencontact.

Inschrijven en meer info: lusgent@gmail.com of 0499 42 06 63 (Marie-Suzanne) Tijd: 19:00 - 21:00 (onthaal vanaf 18:45) Locatie: Vredeshuis Sint-Margrietstraat 9 9000 Gent Woensdag 20 maart: Gespreksthema “Zin” We hebben het over welke plaats zingeving in jouw leven heeft en wat er jou zin geeft. Er is daarnaast ruimte voor je eigen verhaal en vragen.

Woensdag 24 april: Gespreksthema “Psychose” De thema-avond gaat dieper in op het onderwerp “psychose”. Wat is een psychose? Hoe kan het zich uiten en hoe kunnen we er mee omgaan? We luisteren naar een herstelverhaal en gaan daarna in gesprek over onze eigen ervaringen.

Woensdag 22 mei: Gespreksthema “Zelfzorg en acceptatie” In de praatgroep staan we telkens stil bij een thema, deze keer is dat “Zelfzorg en acceptatie”. We praten over wat dat voor jou betekent? Hoe ga jij om met zelfzorg? Welke plaats heeft acceptatie in jouw proces? Er is daarnaast ruimte voor je eigen verhaal en vragen.

Woensdag 26 juni: Gespreksthema “Angst” We staan stil bij wat angst betekent en welke rol dit in jouw leven speelt. Er is daarnaast ruimte voor je eigen verhaal en vragen.

• Wandelingen

De wandelingen zijn telkens 6 km in één van de natuurgebieden in en rond Gent. Inschrijven is verplicht.

Inschrijven en meer info: lusgent@gmail.com of 0499 42 06 63 (Marie-Suzanne). Inschrijven is verplicht.

Donderdag 25 mei: wandeling in de Bourgoyen We wandelen op onze vertrouwde plek in de Bourgoyen.

De wandeling is 5km lang en gaat ook door bij regenweer.

Honden zijn welkom aan de leiband. De wandeling is niet geschikt voor rolstoelgebruikers.

Tijd: 14:00 - 16:00 Locatie: Verzamelen om 13:45 aan het milieucentrum Driepikkelstraat 32, 9030 Gent. Er is parking aanwezig.

Met het openbaar vervoer: bus 3 vanuit het centrum (halte driepikkelstraat) of bus 9 vanuit Gent-Sint-Pieters richting Mariakerke(halte Rooigemlaan)

VLAAMS-BRABANT Afdeling Leuven

• Zoet-Water-Zorgwandelingen:

Rustige wandelingen met natuurbelevingsmomenten in Heverleebos/Meerdaalwoud/Sint-Joris-Weert

inschrijven is steeds verplicht, tenzij anders vermeld

Rustgevende wandelingen en natuurbelevingsmomenten met natuurgids Heidi. Stevige stapschoenen en bij regenweer laarzen en waterdichte kledij, buggy’s of rolstoelen niet mogelijk tenzij anders vermeld, honden aangelijnd.

Mogelijkheid om achteraf de dorst te lessen en bij te babbelen in de plaatselijke horeca.

Inschrijven en meer info: Heidi Bertels: 0487 99 35 82 (Inschrijven niet verplicht en de wandelingen zijn gratis.)

Zaterdagen 6 april en 8 juni: Zoet-Water-Zorgwandeling Tijd en locatie: Vertrek om 14:00 aan de bushalte Zoet Water (richting Leuven), Waversebaan, Oud-Heverlee.

Terug om 16:00 aan bushalte Zoet Water.

Bus 337 vanuit Station Leuven - halte Zoet Water. Met de auto via Waversebaan vanuit Leuven of via E40 afrit Blanden/Haasrode. Niet-betalend parkeren mogelijk in de onmiddellijke omgeving.

Zaterdag 20 juli: Doode Bemde Zomerwandeling Tijd en locatie: Vertrek om 14:00 op de parking aan het eind van de Reigerstraat te Oud-Heverlee. Bushalte Heide op 10 min - DE LIJN bus 337. Goede stapschoenen - laarzen bij regenweer. Buggy’s of rolstoelen niet mogelijk.

VLAAMS-BRABANT ArtEco

ArtEco, een creatief atelier in een oud arbeidershuisje met tuintje in Vilvoorde, werkt onder de vleugels van De Raster vzw.

Inschrijven en meer info: Kunstenares Kaarin Poppe (http://kaarinpoppe.wix.com/federo) kan je inspireren en helpen, als je dat wenst. Als je wil langskomen, bel je best even met haar (0478 20 53 60) of stuur je een mailtje naar kaarin.poppe@gmail.com. Je betaalt 15 euro per semester.

Op maandag en donderdag van 10:00 tot 17:00 kan je er vrij beeldend komen werken.

Locatie: Groenstraat 215, 1800 Vilvoorde

WEST-VLAANDEREN

Afdeling Brugge Wistermee Heb jij nood aan een plek waar er wordt gevraagd hoe het met je gaat en waar je mee bezig bent, waar je je hart kunt luchten en ongedwongen jezelf kunt zijn? Dan ben jij helemaal welkom in de nieuwe praatgroep te Brugge: Wistermee! Plaatsen zijn beperkt, dus schrijf je zeker in!

Inschrijven en meer info: wistermee@hotmail.com of via 0497 24 88 59 (Christophe).

Tijd: 17:00 - 19:00 Locatie: Hof van Watervliet, Oude Burg 27, 8000 Brugge Woensdag 10 april: Voorstelling en kennismaking Woensdag 8 mei: Psychische kwetsbaarheid Woensdag 5 juni: Wensen en ambities Woensdag 3 juli: Relaties

WEST-VLAANDEREN Afdeling Kortrijk

Inschrijven en meer info: Jan Delvaux: jan.delvaux@ uilenspiegel.net of 0493 08 86 69 Tijd: 14:00 – 16:30 (tenzij anders vermeld) Locatie: De MaRe, Condédreef 59, 8500 Kortrijk Zaterdag 23 maart: In gesprek met Ilse Van den Daele over Hoog Sensitieve Persoonlijkheid (HSP) De ene persoon reageert gevoeliger op dingen in zijn omgeving dan de andere. Voor een deel van de bevolking kan die hogere gevoeligheid een risicofactor zijn voor stressgerelateerde aandoeningen. Aansluitend bij de campagne van Te Gek!? i.v.m. HSP. Verplicht inschrijven: uitzonderlijk voor leden €2, nietleden €4.

Gastspreker: Ilse Van den Daele, oprichtster en bezielster van HSP Vlaanderen.

Zaterdag 11 mei: Te Gekke wandeling in De Panne Locatie: vertrek aan station Adinkerke/De Panne Tijd: 11.08 (de trein komt aan op dit uur) tot ten laatste 17:00, we nemen de tram tot aan de startplaats.

Er zijn twee wandelingen: moeilijk en snel (14km) en makkelijk en langzaam (7km). Indien nodig splitsen we, afhankelijk van de deelnemers, op in twee groepen. Na een ijsje met zicht op het strand brengt de tram ons terug naar het station. Vergeet je lunchpakket en wandelschoenen niet.

Inschrijven door 11€ te storten op BE89 0630 0442 8285, daarvoor krijg je een borstnummer, water en sportdrank aan de finish, een polsbandje, verzekering, een medaille en een bewaarplaats voor een sporttas. www.tegek.be/ projecten/te-gekke-wandelingen.html Zaterdag 8 juni: Werking ervaringsdeskundigen te Brugge In Brugge en regio Noord-West-Vlaanderen is een flinke werking uitgebouwd rond ervaringsdeskundigheid. Voorbeelden zijn het Kernteam, de Visiegroep Trialoog, de werkgroep levensverhaal, sprekers die in diverse scholen aan stigmabestrijding doen, er komt een ontmoetingshuis, er zijn de patiëntenvertegenwoordigers…

Gastspreker is Guy Surmont, ervaringsdeskundige UilenSpiegel, hij volgde onze vorming en werkte mee aan verschillende initiatieven.

Vrijdag 6 september tot maandag 9 september: Weekend te Vielsalm Vorig jaar waren met een mooie groep gedurende een lang weekend in Vielsalm. De formule was en blijft simpel: we koken zelf en bepalen ’s ochtends wat we gaan doen.

Soms trekt men er alleen op uit, anderen doen een stevige groepswandeling, anderen doen het rustig aan.

De kostprijs bedraagt ongeveer € 110. Meer info volgt!

31

Geen lidkaarten

Schuilt er een dichter in jou?

UilenSpiegel verstuurt dit jaar geen lidkaarten meer, vanuit economische en ecologische overwegingen.

Dank voor je begrip.

Heb je een psychische kwetsbaarheid en schuilt er een dichter in jou? Neem dan deel aan de Kronkelprijs 2019, de 13de editie van onze poëziewedstrijd. Het thema is ‘Ritme’. Deadline voor inzendingen is 31 juli 2019. Het reglement vind je op blz. 25.

Ombudsdiensten in je regio Heb je vragen over je rechten als patiënt of wil je een klacht indienen?

Surf naar

www.ombudsfunctieggz.be

Bezoek onze website:

www.uilenspiegel.net

Vind ons op Facebook:

www.facebook.com/ uilenspiegel

Psychosenet.be is dé website voor psychose, stemming en herstel.

Objectieve informatie, online hulp via e-mailspreekuur, filmpjes met heldere uiteenzettingen, getuigenissen en de laatste ontwikkelingen in de geestelijke gezondheidszorg.

Zin in een weekend genieten in het Limburgse groen?

Kom naar het UilenSpiegel-ontmoetingsweekend te Genk van 14 juni tot 16 juni 2019.

Inschrijven kan, voor zover er plaatsen beschikbaar zijn, tot en met 23 mei 2019.

Meer info en het inschrijvingsformulier vind je op blz. 19.

Studiedag participatie en herstel op 4 april te Brussel UilenSpiegel en Similes blikken terug op 10 jaar participatie binnen het project PSY107. Welke impact heeft de participatie van gebruikers en hun omgeving op de organisatie van de geestelijke gezondheidszorg? Hoe kan de inbreng van patiënten en hun families in het herstelproces vergroten? Hoe beter inzetten op continuïteit van zorg en maatschappelijke inclusie? Deze studiedag is gratis. Meer info op www.uilenspiegel.net of via info@ uilenspiegel.net. Inschrijven (voor zover er nog plaatsen beschikbaar zijn) kan via studiedag.participatie@gmail.com.

Steun UilenSpiegel met een gift Wil je UilenSpiegel steunen met een gift, dan krijg je van de belastingen een vermindering van 45% op het gestorte bedrag. Dit kan voor giften vanaf 40 euro op kalenderjaarbasis op rekeningnummer BE34 0015 1222 9390. Zo kost een gift van 40 euro je slechts 22 euro, want je krijgt 18 euro terug.

Je kan jouw gift ook spreiden met een maandelijkse permanente opdracht bij je bank.

Voor bv. 5 euro per maand schenk je 60 euro aan UilenSpiegel en krijg je 27 euro terug van de belastingen. Zo kost deze gift je slechts 2,75 euro per maand.

Alvast hartelijk bedankt voor je steun!

32