Spiegel juni 2019

Driemaandelijks tijdschrift van vzw UilenSpiegel 22e jaargang - juni - juli - augustus 2019

De geestelijke gezondheidszorg slaakt een noodkreet Het Globaal Plan Ervaringsdeskundigheid PlusVriend: maak van kwetsbaarheid een troef

UilenSpiegel • PatiÍntenvereniging Geestelijke Gezondheid

1

Colofon

UilenSpiegel

Hoofdredactie: Nadia Mahjoub Tussenredactie: Bruno A.M.A. De Clerck-Pieters Eindredactie: Katelijne Beheydt en

Ann Van de Vloet

is een pluralistische vereniging van en voor mensen met een psychische kwetsbaarheid. Sterk in patiëntenvertegenwoordiging, vorming, herstel, ervaringsdeskundigheid, lotgenotencontact, informeren en beeldvorming.

Redactie:

Contact: info@uilenspiegel.net UilenSpiegel vzw Hovenierstraat 45 1080 Brussel

Bert, Els Lambrecht, Katinka Van Belle, Liesbet Van Dessel, Lindsay Hacke, Luka Vandeghinste en Sil Popelier

Werkten ook mee aan dit nummer: Catja Crijns, Ingrid Jongeneelen,

Katrien Albers en Thomas Roose Schilderij cover: David De Henau www.daviddehenau.be Vormgeving:

Collectief De Wrikker cvba

De verantwoordelijkheid voor de gepubliceerde teksten berust bij de auteurs. Niets uit dit blad mag worden overgenomen zonder de toestemming van de redactie en/of de auteurs. Op verzoek van sommige auteurs werd hun naam vervangen door een pseudoniem. Naam en adres zijn steeds bekend bij de redactie. De redactie kan teksten weigeren, inkorten of redigeren.

Verantwoordelijke uitgever: Ingrid Jongeneelen,

Weebroekweg 8A/19, 3071 Erps-Kwerps Spiegel verschijnt 4 x per jaar.

Doe mee Wil je graag (bij voorkeur niet anoniem) je verhaal vertellen of een getuigenis brengen?

Onze redactie kan bv. een interview met je afnemen.

Heb je een tekst geschreven die bruikbaar is voor de Spiegel?

Heb je een schilderij, tekening of cartoon gemaakt die niet zou misstaan in ons tijdschrift?

Contacteer de redactie: spiegel@uilenspiegel.net UilenSpiegel vzw Spiegel Redactie Hovenierstraat 45 1080 Brussel

2

02 410 19 99

Word lid van UilenSpiegel voor 5 euro per kalenderjaar: >>> je ontvangt 4 maal per jaar het tijdschrift Spiegel >>> je kan lotgenoten ontmoeten, ervaringen uitwisselen

en samen ontspannen >>> je stem wordt gehoord samen met de andere leden >>> je maakt deel uit van een groep (ex-)patiënten die

opkomen voor hun rechten >>> je geniet van kortingen (bij deelname aan het Uilen Spiegel-weekend, …) >>> niet-leden betalen 2 euro per deelname aan een

regionale activiteit of lotgenotengroep Individueel lidmaatschap: 5 euro per kalenderjaar (Opgelet! Woon je in het buitenland, dan krijg je de Spiegel enkel digitaal, in pdf-formaat). Wie zich lid maakt na 1 oktober, is automatisch lid voor het gehele daaropvolgende kalenderjaar.

Abonnementen voor organisaties en professionals: Neem contact op met info@uilenspiegel.net voor een overzicht van de tarieven.

De betaling gebeurt op het rekeningnummer van vzw UilenSpiegel BE34 0015 1222 9390 met vermelding “lidmaatschap”. Je stuurt ook best een mailtje naar info@uilenspiegel.net met je contactgegevens (adres, mailadres en telefoonnummer) zodat we je ons tijdschrift per post en onze tweewekelijkse infobrief per mail kunnen toesturen.

Giften zijn fiscaal aftrekbaar en heel erg welkom!

Rekeningnummer: vzw UilenSpiegel BE34 0015 1222 9390

Aanbod Psyche Aanbod abonnement “Psyche”, driemaandelijks tijdschrift van het Steunpunt Geestelijke Gezondheid: Leden van UilenSpiegel (enkel individuele leden, geen organisaties) kunnen een abonnement op de “Psyche” nemen aan gereduceerd tarief, nl. 7 euro per kalenderjaar.

Ben je geïnteresseerd of wil je je abonnement verlengen, stort dan 7 euro op het rekeningnummer BE34 0015 1222 9390 van UilenSpiegel met vermelding “abonnement Psyche”. Opgelet: je ontvangt voor dat bedrag de Psyche tot het einde van 2019.

Voorwoord Beste lezer, Terwijl ik dit voorwoord schrijf, geniet ik volop van de lente. Heerlijk vind ik dit seizoen: de knoppen aan de bomen, de bladeren die zich vormen en de mooie bloesems in mijn tuin. De lente is een speciaal seizoen voor mij: mijn allereerste psychose brak vijfentwintig jaar geleden uit in de meimaand.

Het was nog de tijd van ellenlange opnames in een psychiatrische inrichting ver verwijderd van de stad. Dit afgesneden zijn van de samenleving zorgde voor een enorme vervreemding. Wat snakte ik er toen naar gewoon thuis te kunnen zijn. Het was heel frustrerend allemaal: mijn wereld, toekomst en leven waren als het ware gebroken. Wat een verspilde tijd.

En tijd is uiteindelijk erg kostbaar. Dit gegeven stond centraal tijdens de Staten-Generaal van de Geestelijke Gezondheidszorg (ggz) op 14 maart in Antwerpen. Het regende pijpenstelen die dag. Dit kon symbolisch gezien tellen, want er werd aan de alarmbel getrokken. Heel de sector kwam samen om een noodprogramma voor te leggen. Er werd werk gemaakt van een sterke eisenbundel om naar de politieke partijen te trekken in aanloop naar de verkiezingen van 26 mei. Meer uitleg over het noodprogramma vind je op bladzijde 16 in deze Spiegel.

Belangrijk is dat de overheden in ons land inzien dat investeren in geestelijke gezondheid een enorm terugverdieneffect heeft: het zorgt voor minder nood aan somatische zorg en psychofarmaca, minder vervangingsinkomens en hogere belastinginkomsten. Het huidige budget wordt dan ook best verdubbeld.

Helaas ontbreekt het aan een langetermijnvisie. Er zijn de wachtlijsten bij de Centra voor Geestelijke Gezondheidszorg en de mobiele teams. Als mensen snel hulp krijgen, is de kans groter dat hun problemen niet verergeren en ze hun werk kunnen blijven doen. Door een meer toegankelijke en betaalbare ggz en meer aandacht voor preventie, kunnen heel wat levens gered worden. Veel zelfdodingen vloeien immers voort uit een gebrek aan gepaste hulp en bespreekbaarheid van psychische problemen.

Daarnaast maakt de bevoegdheidsverdeling tussen de federale overheid en de gemeenschappen in ons land het niet makkelijk om een goed en efficiënt beleid inzake geestelijke gezondheidszorg te voeren.

Het komt erop aan om een draagvlak voor verandering te zoeken bij alle stakeholders en het beleid.

Minister Maggie De Block maakte in deze legislatuur tweeëntwintig miljoen euro vrij voor een beperkte terugbetaling van consulten bij klinisch psychologen en orthopedagogen. Dit is uiteraard een goede maatregel, maar ook een druppel op een hete plaat. Om tegemoet te komen aan de nood aan psychotherapie is er minimaal tweehonderd miljoen euro nodig. Nog een lange weg te gaan, dus.

Om tot een betere ggz te komen is inspraak en participatie van (ex-)patiënten en naasten onontbeerlijk. We blikken daarom heel tevreden terug op onze studiedag over participatie en herstel van begin april. Deze boeiende dag organiseerden we samen met Similes, reeds tien jaar partner in het federale project patiënten- en familieparticipatie Psy107. Een bondig verslag van deze dag vind je op bladzijde 6.

Ingrid Jongeneelen Voorzitter

3

Het Universitair Ziekenhuis (UZ) Leuven heeft een sympathieke wenskaartenservice.

Maak kennis met Anneke Krols, onze nieuwe medewerkster.

Zij staat in voor het project PlusVriend.

07

08 06

16 Na ruim tien jaar samenwerking met o.a. Similes in het project patiënten- en familieparticipatie ‘Psy107’, is het tijd voor een terugblik.

Op 14 maart vond de allereerste Staten-Generaal van de geestelijke gezondheidszorg plaats. 47 organisaties en 400 mensen namen eraan deel.

Het geduld van de sector is op.

Eind vorig jaar opende een tweede locatie van het aanloophuis Poco Loco in Gent haar deuren.

09

Creatieveling in de kijker Bart Janssen (39) woont in Balen samen met zijn vrouw en drie kinderen.

Het werk ‘Hide your feelings’ verwijst naar zijn jeugd. Hij was een gevoelig kind en huilde veel, maar mocht zijn gevoelens niet laten zien. Hij kreeg vaak de opmerking dat jongens niet horen te huilen.

Bart: “Ik ben begin 2016 zwaar gecrasht. De eerste diagnose was burn-out maar al snel kwam het verdict zware depressie. Ik ben hooggevoelig en heb vermoedelijk ook autisme.”

Voor zijn existentiële crisis was hij begeleider in een sociale werkplaats. Nu staat hij nog op invaliditeit en doet hij vrijwilligerswerk in de school van zijn twee jongste kinderen en bij Praatpunt Café Balen (een ontmoetingsplaats voor Nederlandstalige en niet-Nederlandstalige inwoners van Balen en omstreken). Hij is ook lid van kunstvereniging KuBa (Kunst Balen).

4 4

Barts kunst of artistiek werk betekent veel voor hem: “Art is life and my life is art! Dankzij mijn creativiteit, fantasie en aanleg, ben ik in staat om mijn diepste gevoelens te uiten. Mijn kunst is, naast mijn wilskracht, heel belangrijk geweest bij mijn herstel. Het is echt mijn houvast geweest. Ik merk dat mensen mijn werken echt mooi vinden en onder de indruk zijn. Dat sterkt mijn zelfvertrouwen.

Daarom vind ik het ook zo belangrijk om mijn werken te delen.”

Inhoud

12 06

Tien jaar participatie en herstel

Een terugblik op onze studiedag van 4 april

07 PlusVriend

08

08

Ruud: “Als kind was ik vrij introvert en angstig.”

14

09

10

12

Maak van kwetsbaarheid een troef

Ken je rechten als patiënt

Persoonlijke levenssfeer en pijnbehandeling

Een opkikkertje van UZ Leuven

Digitale wenskaartenservice

Nieuwe Poco Loco in Nieuw-Gent

Bijzonder laagdrempelig aanloophuis

Globaal Plan Ervaringsdeskundigheid

Ervaringsdeskundigheid laten floreren

De ontwijkende persoonlijkheidsstoornis

Ruud beschrijft zijn ervaringen

13 Column

14

16

18

20

Ingrid: “Over mijn angsten praten, ze delen, dat werkt voor mij heel goed.”

20

De kracht van verbinding

Interview met Ingrid Nelis

De ggz slaakt een noodkreet

Noodprogramma met vier pijnpunten

Lotgenotengroep in de kijker

Seksueel misbruik (Hasselt)

Het mens achter de labels

Boekrecensie

Nieuw Steunpunt Geestelijke Gezondheid

De krachten bundelen

21 Pudding

22

25

25

26

25

Hier met die (mini)tafel

26

Gedicht door Kristien Spooren

Over het kleine goede en ethiek in de zorg

Op de barricade in de zorg

Redactiemedewerker in de kijker

Sil Popelier

Bevertocht in de Doode Bemde

Een ware schattenjacht

Als manie een vrouw was

Door Yammie Fischel

Zin in een weekendje Ardennen?

Kom naar Vielsalm begin september

27 Activiteitenkalender

Sil: “Het gevoel voor taal heb ik van mijn moeder.”

5

Studiedag

Stefaan Baeten: “De kiem voor verandering schuilt soms in een klein gebaar.”

Tien jaar participatie en herstel.

Een terugblik op onze studiedag van 4 april

Tekst: Nadia Mahjoub - Foto: Similes Met de steun van de federale overheidsdienst Volksgezondheid organiseerden UilenSpiegel en familievereniging Similes op 4 april een studiedag rond participatie en herstel, naar aanleiding van ruim tien jaar samenwerking in het project patiënten- en familieparticipatie ‘Psy107’*. De rode draad in het programma was participatie, sociale inclusie en maatschappelijk herstel. Hoe kan je als psychisch kwetsbare persoon een zo autonoom mogelijke plaats verwerven in de samenleving? Hoe kan de familie gehoord en ondersteund worden? En hoe kunnen politiek en maatschappij de nodige kansen en vooral de noodzakelijke mentaliteitswijziging bieden?

De dag werd ingeleid door Harmen Lecok, raadgever geestelijke gezondheidszorg en verslavingen van de minister van Sociale Zaken en Volksgezondheid. Hij wees op het belang van het concretiseren en verbeteren van het overlegmodel, waarin organisaties als UilenSpiegel en Similies een belangrijke rol hebben.

Stefaan Baeten, algemeen directeur Psychiatrisch Centrum Sint-Hiëronymus, besprak het het belang van kwaliteitsvolle bejegening van patiënten en hun familie.

Hij gaf aan dat de kiem voor verandering soms schuilt in een klein gebaar: trek bijvoorbeeld even tijd uit om bij een kop koffie een antwoord te formuleren op vragen van familie. Hij vindt ook dat hulpverleners best stoppen met patiëntenbesprekingen te doen zonder aanwezigheid van de patiënt.

Else Tambuyzer, coördinator vertegenwoordiging bij het Vlaams Patiëntenplatform, is van bij de opstart betrokken bij het participatieproject. Ze belichtte de evolutie van de inzet van ervaringsdeskundige vertegenwoordigers in de netwerken geestelijke gezondheidszorg. Uit getuigenissen blijkt dat het moeilijk pionierswerk was en vaak nog is. De nood aan extra ondersteuning en omkadering is groot. Het aantal patiëntenvertegenwoordigers is de voorbije twee jaar fors gestegen.

6

Ann Callebert, herstelgerichte psychologe, auteur en ervaringsdeskundige, besprak het belang van vermaatschappelijking en herstel. Ze wees erop dat de samenleving nog verre van verdraagzaam en zorgzaam is voor mensen met een psychische kwetsbaarheid. De financiële gevolgen zijn voor hen vaak ronduit dramatisch: mensen geraken moeilijk aan werk, ambulante zorg is vaak te duur en betaalbare woningen zijn op één hand te tellen.

tegenwoordiger Olivia François (Lindsay’s moeder), brachten een gezamenlijke getuigenis. Ze vroegen zich onder meer af of stigma niet medeverantwoordelijk is voor het hoge aantal suïcides in ons land. Stigmatisering van psychische aandoeningen krijgt wel steeds meer aandacht, ook in onderzoek, dus dat is enigszins hoopgevend.

Vlaams minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin, Jo Vandeurzen, bracht het slotwoord. Hij feliciteerde UilenSpiegel en Similes voor het werk dat de voorbije jaren werd verricht. In het decreet geestelijke gezondheidszorg dat recent is bekrachtigd, krijgt ervaringsdeskundigheid een volwaardige plaats.

Het werd een uitermate boeiende dag. Uit alle interventies bleek hoezeer de inzet van ervaringsdeskundigen voor een ommekeer kan zorgen binnen de geestelijke gezondheidszorg. Er is het voorbije decennium een hele weg afgelegd voor een betere bejegening van patiënten en hun families. En hoewel herstelgericht werken Steven Ingelbrecht, algemeen directeur en trialoog (patiënt, van Covias, een naaste en hulpversamenwerkingslener) beslist nog De inzet van verband voor de geen gemeengoed organisatie van een ervaringsdeskundigen zijn, merken we hier aanbod in langdurige en daar toch hoopkan voor een zorg en activering, en volle signalen. De ervaringsdeskundige ommekeer zorgen federale en Vlaamse Guy Sermont hadbinnen de geestelijke overheid willen alden het onder meer vast inzetten op de over het belang van gezondheidszorg verdere uitbouw van continuïteit in de een kader rond ervazorg. Terugkeren in ringsdeskundigheid. de maatschappij kan soms een zeer moei- We zijn hoopvol, maar beseffen dat er nog lijke opdracht zijn, zeker na een langdurige veel werk moet verzet worden om herstel opname. en inclusie werkelijk vorm te geven.

Professor Kirsten Catthoor deed uit de doeken hoe belemmerend stigma rond psychische aandoeningen is. Ervaringsdeskundige Lindsay Hacke en familiever-

___ * Psy107: Federale hervorming geestelijke gezondheidszorg door de realisatie van zorgcircuits en zorgnetwerken, www.psy107.be/index.php/nl

PlusVriend Maak van kwetsbaarheid een troef Interview: Nadia Mahjoub - Foto’s Anneke Krols UilenSpiegel heeft er sinds mei een nieuwe beroepskracht bij: Anneke Krols (36). Zij staat in voor de coördinatie van het PlusVriend-project, dat psychosegevoelige mensen helpt om mekaar te ondersteunen. We hadden op haar tweede werkdag een gesprek met haar.

Welke opleiding heb je genoten?

Ik studeerde eerst psychologie in Leuven, omdat ik graag in de hulpverlening wilde werken. Ik hoor vaak van mensen uit mijn omgeving dat ze vinden dat ik de kwaliteiten bezit om een goede begeleider of coach te worden.

Het feit dat ik zelf een psychische kwetsbaarheid heb, zorgt ervoor dat ik dichter bij de mensen kan staan en me goed kan verplaatsen in iemand die worstelt met het leven. Ik maakte mijn twee kandidatuursjaren af, maar hield het toen voor bekeken. Ik vond de opleiding te theoretisch. Nadien startte ik met de meer praktische opleiding tot maatschappelijk werker, die ik later nog aanvulde met een master in sociologie. Sociologen kunnen volgens mij een belangrijke bijdrage leveren: geestelijke gezondheid is niet louter het terrein Anneke: “Wandelen doe ik het liefst in de natuur. Ik geloof sterk dat van psychologen en psychiaters. Een bredere kijk op maatschappelijke pijn- mensen een aangeboren behoefte hebben om zich met de natuur te verbinden.” punten en hun link met psychische kwetsbaarheid vind ik zeer waardevol.

Waarom wilde je graag voor PlusVriend werken?

Het thema geestelijke gezondheid en de vereniging UilenSpiegel spraken me sterk aan. Ik weet uit ervaring dat de buitenwereld niet altijd vriendelijk of begripvol is voor mensen met een psychische kwetsbaarheid; het taboe is ook nog steeds groot. Ik heb een periode gekend waarin ik me volledig afsloot voor de buitenwereld, ik last had van angsten. De maatschappij is sterk aan het evolueren richting individualisme en is bijzonder prestatiegericht. PlusVriend biedt mensen ondersteuning om opnieuw aansluiting te vinden bij anderen, om de wereld in te gaan. Sociaal contact is immers zo belangrijk.

Je werkte voordien voor Emergo?

Ja, Emergo is een geestelijk gezondheidsnetwerk in de regio MechelenLier-Boom. Ik werkte er twee jaar als projectmedewerker preventie. Ik had als opdracht het brede publiek te sensibiliseren over kwetsbaarheid en Anneke: “Ik heb twee honden, Joppe en Nel (op deze foto). Ze zijn mijn veerkracht. We zijn immers allemaal potentieel kwetsbaar en wanneer het trouwste gezelschap. Ze bieden me veel liefde en vriendschap en zijn de beste gezondheidscoach.” minder goed met je gaat, kun je je kracht hervinden in bijvoorbeeld sport, creativiteit of zingeving. Momenteel combineer ik twee dagen per week werPlusVriend ondersteunt vriendschappen bij psychoseken voor PlusVriend met één dag voor een tijdelijk project bij Emergo. gevoelige mensen. Het hebben van sociale contacten is voor hen een belangrijke ondersteuning bij hun Welke kwaliteiten zijn volgens jou noodzakelijk in herstel. PlusVrienden stellen zich dienstbaar en gelijkdeze job? waardig op ten aanzien van elkaar en gaan samen op pad.

Luisterbereidheid. Ik word beschreven als iemand die goed kan luisteren; mensen voelen zich snel op hun gemak bij mij. Ik ben ook iemand die niet PlusVriend is een initiatief van vzw UilenSpiegel met snel oordeelt. Ik ben nog maar net gestart bij PlusVriend, maar ik denk dat steun van Social and Mental Health Care Committee ik in het begin vooral ga inzetten op bekendmaking van het initiatief. Het van de Cortina-group (www.cortina-group.com). feit dat ik al veel contacten heb in de geestelijke gezondheidssector zal dat zeker vergemakkelijken. Ik vind het echt fijn dat ik mijn ervaring op een poInteresse om PlusVriend te worden? Contacteer Ansitieve manier kan inzetten. neke Krols: anneke@uilenspiegel.net of 0479 89 14 40 (bereikbaar op maandag en dinsdag van 9 tot 16u).

Bezoek de website www.plusvriend.be 7

Je kan de brochure ‘Ken je rechten als patiënt’ gratis downloaden op de website van het Vlaams Patiëntenplatform (http://vlaamspatientenplatform.be/themas/patientenrechten)

Ken je rechten als patiënt Samenstelling: Ann Van de Vloet

Patiënt ben je vaker dan je denkt. Je hoeft niet echt ziek te zijn. Sinds 2002 bestaat de wet op de patiëntenrechten. In deze wet zitten alle rechten die je hebt als patiënt ten aanzien van een zorgverlener zoals een huisarts, specia­ list, klinisch psycholoog, apotheker, tandarts, kinesitherapeut, verpleger,…

Ken je rechten en zorg samen met je zorgverlener voor de beste zorgen.

Deze keer belichten we twee patiëntenrechten: het recht op bescherming van de persoonlijke levenssfeer en het recht op pijnbehandeling.

“Tijdens mijn laatste verblijf op de afdeling nefrologie van het universitaire ziekenhuis volgde een groep studenten de professor tijdens haar dagelijkse ronde. Plots stonden ze aan mijn bed en werd ik om de beurt door de studenten onderzocht. Ik vind het goed dat ze het vak leren, maar vond het wel vervelend dat ze allemaal mijn buik moesten onderzoeken. Had ik dit kunnen weigeren?”

Jimmy, 43 jaar Het recht op bescherming van de persoonlijke levenssfeer Iedere patiënt heeft recht op bescherming van zijn persoonlijke levenssfeer bij iedere tussenkomst van een beroepsbeoefenaar.

Dit gaat ook over informatie die verband houdt met je gezondheid. Het recht op privacy is dus nauw verbonden met het medisch beroepsgeheim. In de eerste plaats betekent het dat informatie over je gezondheidstoestand niet zomaar aan derden mag worden meegedeeld. Niemand kan jou of de beroepsbeoefenaar bijvoorbeeld verplichten om gezondheidsinformatie aan een werkgever of een verzekeringsmaatschappij mee te delen. Er moet bovendien heel discreet met je patiëntengegevens worden omgegaan.

Als patiënt heb je ook recht op respect voor je intimiteit. Zo mogen bij jouw zorg enkel de mensen aanwezig zijn die er om professionele redenen bij moeten zijn. Dit wil zeggen dat enkel de personen waarvan de aanwezigheid is verantwoord in het kader van de dienstverstrekking van de beroepsbeoefenaar aanwezig kunnen zijn bij de zorg, de onderzoeken en de behandelingen. Voor alle anderen moet jij toestemming geven. Dat wil zeggen dat ze jouw toestemming moeten vragen als er bijvoorbeeld studenten of stagiairs aanwezig zijn bij een consultatie en als ze je onderzoeken. Je kan dit steeds weigeren.

Wat verwachten patiënten?

Patiënten verwachten bijzondere aandacht voor hun privacy in specifieke situaties,

namelijk: - in de apotheek; - bij verpleging in de thuissituatie; - in wachtkamers van zorgverleners en ziekenhuizen; - in meerpersoonskamers; - in opleidingssituaties; - bij het gedeelde beroepsgeheim in ziekenhuizen; - bij wilsonbekwame patiënten.

Het recht op pijnbehandeling Elke patiënt heeft er recht op dat de beroepsbeoefenaar aandacht heeft voor pijn.

Hij moet pijn voorkomen, evalueren, behandelen en verzachten.

Een opkikkertje van UZ Leuven

Tekst: Els Lambrecht

Het Universitair Ziekenhuis (UZ) Leuven heeft een wenskaartenservice waar je zelfs je zetel niet voor uit hoeft: een patiënt beterschap of iets anders wensen kan snel en gemakkelijk met een kaart die je elektronisch bestelt. Je kunt een afbeelding naar keuze uitkiezen en een persoonlijke tekst toevoegen. Deze wordt dan afgedrukt en via de binnenpost aan de geadresseerde bezorgd. Uit ervaring kan ik zeggen dat het bijzonder fijn is wanneer een verpleegkundige je zo een kaartje komt brengen. Ook de afbeeldingen zijn best leuk, van een letterlijk opkikkertje tot een ‘beterschaap’.

Niets houdt je hier nog tegen om iemand een bemoedigend woordje te sturen. Klein applaus dus voor het UZ Leuven, omdat het ook mag gezegd worden als het goed is. www.uzleuven.be 8

Nieuwe Poco Loco in Nieuw-Gent Tekst en foto’s: Sil Popelier

Op 30 november 2018 werd aanloophuis Poco Loco Nieuw-Gent officieel geopend. Deze tweede locatie bevindt zich aan het Henry Storyplein. Ik ben er een trouwe bezoeker. Poco Loco had al een eerste locatie, die aan de Ferrerlaan, vlakbij Psychiatrisch Centrum Dokter Guislain.

Poco Loco Nieuw-Gent aan het Henry Storyplein

Gelukkig wordt er ook nog gekookt...

Sinds kort wordt de Spiegel ook gelezen in Poco Loco

... en gekaart!

Een aanloophuis is een soort clubhuis voor en door mensen met een psychische kwetsbaarheid, maar het staat evengoed open voor andere mensen uit de buurt of daarbuiten. Het is heel laagdrempelig: er worden geen dossiers bijgehouden of intakes afgenomen van de mensen die er over de vloer komen. Als bezoeker ben je tot niks verplicht, tenzij dan dat je een aantal leefregels moet respecteren. Gezellig koken, samen eten, activiteiten doen en uitstapjes maken, is in een notendop wat Poco Loco aanbiedt.

Hun visie is gericht op herstel en kwartiermaken. De bezoeker bepaalt zelf wat dit herstel inhoudt. Er wordt hem of haar niks opgedrongen; er worden geen trajecten gevolgd. Poco Loco maakt kwartier door een veilige plaats te creëren en contacten te leggen met andere organisaties uit de buurt.

Dit initiatief is vooral ontstaan vanuit de nood aan sociaal contact van mensen met

een psychische kwetsbaarheid. ‘s Avonds komen de muren vaak letterlijk op ons af...

Daarom gaan de meeste activiteiten bij Poco Loco ‘s avonds van vier tot acht door.

hier zo’n sfeer van alles kan en alles mag.

Dat is natuurlijk niet echt zo, er zijn hier wel wat regels. Maar dat toont wel aan wat voor een relaxte en chille sfeer er heerste.”

Enkele reacties van bezoekers:

D.: “Poco Loco is mijn favoriete vrijetijdsbesteding. Ik ga er een paar keer per week naartoe, vooral om een gezelschapsspel te spelen, om te sporten of een babbeltje te slaan met mensen die ik al een tijdje ken.”

D.: “Poco Loco is er om mensen te ontmoeten, om hen samen te brengen, om met elkaar vriendschap te sluiten, om samen verschillende dingen te doen. Poco Loco is er voor mensen die kwetsbaar zijn, mensen die het heel moeilijk hebben om rond te komen, mensen met een beperking of zonder beperking… Iedereen is echt welkom. Iedereen hoort er bij.”

A.: “Mijn eerste indruk is… Ik sta hier wel nu al drie of vier weken, maar in het begin toen ik hier aankwam, kreeg ik echt al zo’n heel warm en verwelkomend onthaal en ik vond dat supertof! Ik dacht dat het in het begin wel wat stroever zou verlopen, omdat ik hier natuurlijk maar wat kwam binnendringen en jullie hier al veel langer komen… Maar dat viel eigenlijk goed mee. Bovendien hing er

M.: “Mijn eerste indruk is dat het hier wel aangenaam is om te komen, dat het hier gezellig ingericht is en dat er heel veel verschillende soorten mensen over de vloer komen.”

I.: “Ik ben heel blij dat dit bestaat. Ik ben al tien of elf jaar bezoekster. Ik kom vooral voor het sociaal contact. Het is hier een gezellige bende: dat maakt dat ik blijf komen. _____ Meer info vind je op www.aanloophuispocoloco.be/ of bel of mail naar Jan Dendas: 0490 44 59 08, janpocoloco@gmail.com 9

Het Globaal Plan Ervaringsdeskundigheid in vogelvlucht Tekst: Lindsay Hacke en Ann Van de Vloet

De herstelvisie is niet meer weg te denken uit onze geestelijke gezondheidszorg. Deze visie valoriseert de inzichten van een psychisch kwetsbare persoon die aan zijn herstel werkt. Een ervaringsdeskundige zet eigen kennis en ervaringen in om lotgenoten op weg te helpen in hun hersteltraject. De inbreng van ervaringskennis is complementair aan die van professionele kennis. In België werkt de geestelijke gezondheidszorg al met ervaringsdeskundigen, maar dit gebeurt zonder wettelijk kader of algemene afspraken. Deze lacunes wil het Globaal Plan Ervaringsdeskundigheid mee opvangen. Het document wil een kader geven, een ‘...onderbouw cocreëren waarop ervaringsdeskundigheid kan floreren.’ Wat staat er in? Wat wil het teweeg brengen? Wat doet het beleid hiermee?

Hoe het begon

In 2016 gingen elf organisaties van start onder de impuls van het Gentse Cliëntenbureau en het Antwerpse initiatief voor ervaringsdeskundigen OP WEGG. Aanleiding was het wegvallen van subsidies door de zesde staatshervorming.

Uiteindelijk werkten drieënzeventig ervaringsdeskundigen en professionals uit vijfendertig organisaties mee aan dit Globaal Plan Ervaringsdeskundigheid (kortweg: het Globaal Plan). In november 2018 was het negenentwintig pagina’s tellende document af.

Meerwaarde

Het document is opgebouwd vanuit het principe van cocreatie. Dit wil zeggen dat er samen met de betrokkenen en met maximaal respect voor elk standpunt, een gezamenlijke afbakening wordt gemaakt voor alles wat er anno 2018 speelt in België op het vlak van ervaringsdeskundigheid. Het Globaal Plan wil geen vaste must-do’s geven.

Het wil dus niet zeggen hoe een organisatie moét werken met een ervaringsdeskundige of welke opleiding of vorming de beste is.

Je kunt er wel ideeën opdoen over hoe het beter kan voor jou en/of je organisatie.

Het document is hierin geslaagd. De uitgebreidheid en de genuanceerdheid waarmee het dieper ingaat op onderwerpen zoals bijvoorbeeld aan de slag gaan als ervaringsdeskundige, coaching en intervisie, hoe een cultuur op de werkvloer voorbereiden, zorgt ervoor dat het een verrijkende bloemlezing en accurate bundeling is van wat er op dit moment leeft aan praktijken en visies.

10

Daarnaast formuleert het aanbevelingen die gedragen zijn door de betrokkenen met en zonder kwetsbaarheid. Deze aanbevelingen worden geformuleerd vanuit verschillende standpunten: dat van de werkgever, het beleid en de ervaringsdeskundige.

Tot slot introduceert het nieuwe begrippen die zinvol zijn voor wie als ervaringsdeskundige aan de slag gaat of is.

Enkele basisdefinities en begrippen uit het Globaal Plan

Ervaringsdeskundigheid = de kennis en expertise die voortkomt uit de ervaring met individugerichte zorg, opgedaan als gebruiker of context, en die voor zichzelf en voor anderen herstelbevorderend kan worden ingezet. Die ervaring kan alleen tot kennis en expertise met betrekking tot individugerichte zorg leiden als ze via lotgenotencontact wordt verwerkt en verruimd en als via opleiding of vrijwilligerswerk kennis, houdingen, vaardigheden en methoden zijn aangereikt om de verruimde ervaring met individugerichte zorg deskundig aan te wenden.

Ervaringsdeskundige = persoon die, als gebruiker of als persoon uit de context, ervaringsdeskundigheid bezit. ‘Persoon uit de context’ is een brede term voor familieleden en naasten, zoals nauwbetrokken buren.

Enkele voorgestelde rollen voor de ervaringsdeskundige zijn: beeldvormer – hoopverlener – krachtverlener – groepsondersteuner – bruggenbouwer – wegwijzer/gids – vertegenwoordiger – frisdenker/innovator.

Een rol moet hier begrepen worden als een samenhangend pakket van taken dat door één of meerdere personen vervuld kan worden. Bijvoorbeeld de rol van de frisdenker: “durft ‘de dingen’ in vraag stellen en levert naast het aanbrengen van vernieuwende ideeën ook een creatieve, verfrissende en kritische blik op de actuele werking en visie van organisaties en bij de uitwerking van opdrachten en concrete projecten.”

Belangrijk is dat een goede ervaringsdeskundige niet álle rollen uitvoert of moet kunnen uitvoeren. Dat is de lat te hoog leggen, wat leidt tot het zogenaamde ‘supermancomplex’ en tot ontevredenheid bij alle partijen.

Een ander nieuw begrip in het Globaal Plan, is het “Warm huis”. Dit moet een plaats zijn waar kwetsbare mensen worden betrokken, gevormd en uitgestuurd om als ervaringsdeskundige hun talenten in te zetten. Je kan je dit het best voorstellen als bijvoorbeeld cliëntenbureaus en vormingsinstellingen die zich ontpoppen tot plaatselijke interimkantoren, die ruimer willen gaan dan tewerkstelling en het vervangen van ervaringsdeskundigen die even uitvallen. Ook het geven van getuigenissen en vormingen, het participeren aan onderzoek,... kan vanuit dat “Warm huis” geregeld worden.

Omdat het Globaal Plan elke opinie in kaart wilde brengen, is het resultaat een adviserende tekst die niet kort en bondig is. Gelukkig zijn de aanbevelingen in de tekst dat wel, dankzij hun actiegerichte formulering.

Een greep uit de aanbevelingen

In verband met aan de slag gaan als ervaringsdeskundige: Voor de werkgever: • Wees realistisch bij het uitschrijven van een vacature voor een ervaringsdeskundige: maak een keuze uit de rollen die u binnen deze functie ingevuld wil zien Voor de ervaringsdeskundige: • Maak keuzes. U hoeft niet in alles even goed zijn • Bewaak goed uw balans van draagkracht en draaglast In verband met arbeidsvoorwaarden: Voor de overheid:

Het Globaal Plan wil een kader bieden, een onderbouw waarop ervaringsdeskundigheid kan floreren • Vereenvoudig de vrijwilligerswetgeving en zorg voor duidelijke informatie • Zorg voor een uniform inschalings- en verloningssysteem voor betaalde ervaringsdeskundigen • Creëer een flexibel vergoedingssysteem dat rekening houdt met de complexe financiële en gezondheidssituatie van ervaringsdeskundigen, In verband met coaching van ervaringsdeskundigen en medewerkers: Er is nood aan: • coaching op individueel niveau: deze coaching wordt voorzien op het niveau van de ervaringsdeskundige medewerker.

• coaching op groepsniveau: deze coaching wordt voorzien op het niveau van een groep ervaringsdeskundigen binnen de organisatie (afdeling- of werkplaatsoverstijgend) • coaching op regioniveau: werking binnen een regio die instaat voor coaching op individu-overstijgend niveau In verband met cultuur op de werkvloer: Voor de werkgever: • Betrek de stakeholders (cliënten, medewerkers, beleid…) bij het implementatietraject, • Voorzie vorming voor de medewerkers (onder meer ter bestrijding van vooroordelen bij het personeel)

Gesneuveld

Vijftien maanden lang was er overleg in verschillende kleinere groepen, die thematisch inzoomden op deelaspecten zoals tewerkstelling en cultuur in een organisatie.

In de allerlaatste fase is nog beslist om de term ‘ervaringswerker’ en de link met een driejarige opleiding weg te laten omwille van gevoeligheden rond het woord ‘opleidingsniveau’ en het argument dat mensen zonder diploma’s anders minder kans krijgen om als ervaringsdeskundige aan de slag te gaan.

Wat brengt het teweeg op beleidsvlak?

Belangrijk is het onderscheid te maken tussen datgene waarvoor men op het Vlaamse niveau verantwoordelijk is en datgene wat de bevoegdheid is van de federale over-

heid. Het eerste niveau kon accenten overnemen van het in maart 2019 gestemde nieuwe decreet betreffende de geestelijke gezondheidszorg. Het was namelijk één van de finale doelen van het Globaal Plan om handvatten te geven voor dat nieuwe decreet. De federale overheid richtte dan weer een nieuwe werkgroep ervaringsdeskundigheid op. Daar neemt men het Globaal Plan mee in het overleg. Het kan dus een opstap vormen naar inspraak op de langere termijn.

Toch blijft de hamvraag: zal deze werkgroep het Globaal Plan integraal ondersteunen en overnemen, of komen er weer nieuwe aanbevelingen?

Een persoonlijke mening

Alles wat betreft de herstelvisie en de inzet van bezoldigde of vrijwillige ervaringsdeskundigen komt in ons land te traag op gang. Dit wordt bevestigd door steeds meer professionals. Het ‘traag maar gestaag komen we er wel’-idee lijkt nefast voor het structureel en met voldoende middelen implementeren van ervaringsdeskundigheid in de zorg. Dit terwijl ervaringsdeskundigen net een meerwaarde kunnen betekenen voor mensen met een psychische kwetsbaarheid in hun herstel en in het vinden van hun eigen krachten. Zowel de evidence-based, als de experience-based benadering zijn belangrijk, dus zowel kennis uit wetenschap als uit ervaring.

uitdragen. Ten tweede wordt het algemeen verondersteld en aangenomen dat meer geslaagde studie- of stage-uren altijd leiden tot een grotere kans om je taken in het werkveld goed uit te voeren. Concreter: de kans dat je een muur goed metst, stijgt nadat je een opleiding succesvol hebt afgelegd. Hiermee is niet gezegd dat iedere afgestudeerde dan automatisch goed is of dat wie geen opleiding volgde automatisch nooit goede muren kan bouwen. Vanuit verbrede kennis en bijkomend opgedane vaardigheden kunnen we anderen inspireren om zorg op maat te vinden die herstelbevorderend werkt. Kies voor een opleiding die voor jou het maximum haalt uit je eigen herstelervaringen én deze ervaringen verbreedt. Zo krijgen we een win-winsituatie die de overgevoeligheid overstijgt.

We trekken als ervaringsdeskundigen allemaal samen aan dezelfde kar ___ Bron: www.herstelplatform.be, in de linkerkolom onderaan doorklikken op “Globaal Plan Ervaringsdeskundigheid”. In de tekst die dan verschijnt, staat een link naar het afgewerkte Globaal Plan.

Het Globaal Plan gebruikt het concept van rollen in plaats van functies of taken omdat het zo een betere communicatie en professionalisering op de werkvloer wil bekomen.

Hiermee slaat het de nagel op de kop. Het is even wennen aan deze insteek, maar ze vermijdt heel wat discussies op de werkvloer en zal in de praktijk zeker leiden tot meer realistische verwachtingen.

Er bleek tijdens de vergaderingen van de werkgroepen voor het Globaal Plan duidelijk een overgevoeligheid voor het concept ‘ervaringswerker’ en de discussie rond het belang van diploma’s. Als dit herkaderd wordt, dan kan íedereen met talent voor ervaringsdeskundigheid zijn plek vinden in de geestelijke gezondheidszorg. Ten eerste trekken we als ervaringsdeskundigen allemaal samen aan dezelfde kar. We staan allemaal achter de herstelvisie en willen die 11

De ontwijkende persoonlijkheidsstoornis Tekst en foto: Ruud Post

Bij persoonlijkheidsstoornis wordt vaak gedacht aan borderline, maar er zijn nog andere persoonlijkheidsstoornissen, zoals de ontwijkende persoonlijkheidsstoornis, ook wel de vermijdende persoonlijkheidsstoornis genoemd. Hieronder mijn ervaringen.

Bij een ontwijkende persoonlijkheidsstoornis voel je je minderwaardig, je emoties zijn geremd en je bent geremd in je sociale contacten. Daarbij ben je niet alleen angstig om gekwetst te worden, maar ook om anderen te kwetsen. Angst speelt dus een heel grote rol. Daar kan je mee copen door te vechten, te vluchten, te verstarren of situaties te vermijden.

Voor mij gelden vooral de laatste drie. De problemen liggen voornamelijk op het sociale en emotionele vlak. Voor jezelf opkomen en jezelf laten zien.

Als kind was ik vrij introvert en ook wat angstig.

Ik kom uit een gezin waar emoties, sociale omgang en positieve aandacht weinig aan bod kwamen.

Daardoor leerde ik te weinig sociale vaardigheden aan, noch hoe om te gaan met problemen. Bij een ontwijkende persoonlijkheidsstoornis ben je heel veel bezig met wat andere mensen wel van jou zouden kunnen denken. Je maakt ook vaak een vergelijking en komt er dan als de minste uit. Verder vind je jezelf saai en niet interessant, hetgeen contact maken ook niet bevordert. Vroeger kon ik ook niet kwaad worden, terwijl kwaad worden een belangrijke emotie is om voor jezelf op te komen. Echt blij worden gaat me nog steeds moeilijk af. Toen ik begin twintig was, werd ik mij bewust van mijn "anders zijn" en beschouwde ik mijn problemen als onvermijdelijk en mijn eigen schuld. Ik kon me ook niet voorstellen dat het anders zou kunnen zijn, en ik schaamde me voor mezelf.

Op emotioneel en sociaal gebied kom je veel tekort. Je doet niet alleen jezelf tekort, maar ook de mensen die toenadering zoeken, door hen op een afstand te houden. Je hebt zeker behoefte aan contact, maar bent er ook bang voor en je ontwijkt dit. Vrienden maken en vooral houden, en zeker een lief vinden, was moeilijk voor mij. Toch ga ik niet altijd sociale contacten uit de weg. Ik heb jaren gesport in competitie- en teamverband. Daarnaast heb ik ook tweeĂŤntwintig jaar gewerkt, totdat mijn energie op was.

12

Toen ik eenentwintig was kreeg ik een eerste depressie. Ik heb er nog vele gekend, en ze volgden elkaar steeds sneller op, tot ik uiteindelijk heb moeten stoppen met werken. Toen ik vijfentwintig was kreeg ik het advies om me anderhalf jaar te laten opnemen.

Mijn eerste gedachte was dat mijn leven voorbij was. Een opname was voor mijn ouders onbespreekbaar en zelf zag ik er totaal geen heil in. Ik dacht enkel aan de negatieve gevolgen.

Daarom heb ik toen niet voor een opname gekozen. Ik volgde later wel verschillende therapieĂŤn, zoals een sociale vaardigheidscursus, groepstherapie, assertiviteitstraining, schematheorie en emotieregulatie. Emotieregulatie betekent dat je je eigen emoties erkent, herkent, er iets mee doet en ze niet verdringt.

Ondanks alles heb ik toch veel dankbare herinneringen en zal er nog meer maken, zeker ook vanwege mijn drie geweldige kinderen. Door de jaren heen heb ik vaak gemerkt dat andere mensen mij meer waard vonden dan ikzelf. En dat is wel een heel helpende gedachte.

Ruud is een van de vier vrijwilligers die instaan voor de begeleiding van de Uilenspiegel Praatgroep in Turnhout. Hij doet dit al twee jaar. Het geeft hem veel voldoening omdat hij iets doet met zijn ervaringskennis en ook anderen kan helpen.

Tekst: Bert - Illustratie: ITSE OCHKA

an

B

Ik ben hoogsensitief, psychisch kwetsbaar en leerling-alchemist. Kijk je mee vanuit mijn perspectief?

aa

n in j e o o

r

Hier met die (mini)tafel Ik kan niet buiten komen of ik kom ze tegen. Op de trein, op avondlijke wandelingen, op dansactiviteiten, ja zelfs in het bos. Zij of één van hun naasten hebben het even wat moeilijker (gehad). Niet zelden valt het woord ‘burn-out’, die ene keer fraai verhuld als ‘sabbatjaar’. Vaak is er ook een psychische component aan hun lijden. Daarmee is het nog grotendeels zoals in die reclame voor frietjes*: hoe minder erover gesproken wordt, hoe sterker het sluimert in de maatschappij. Veel schone schijn, maar toch slikt bijvoorbeeld één op tien Belgen antidepressiva. Het doet me denken aan een gedicht van Johan Van Oers waarin hij verwoordt hoe nabij het lijden van vluchtelingen is: “Vergis u niet. Lampedusa is binnen loopafstand, op een boogscheut van uw gesnoeide coniferen.”

Doorheen mijn rode neus snuif ik lichte beterschap, maar er heerst nog steeds een verpletterend stigma op psychisch ziek zijn. Daardoor is het herstelproces vaak een verdomd eenzame bezigheid. Hand omhoog, wie niet knikte bij voorgaande zin. Ik wil ook wel eens doodgeknuffeld en vereerd worden als een held, zoals sommige kankerpatiënten. Aangemoedigd worden elke keer wanneer ik bij het strelen van onze huiskat onverwerkte agressie voel opkomen en deze er liefdevol probeer te laten zijn. Herstel, niet van de poes.

Toegegeven, ik zit zelf voor een deel vast in het stigmagareel. Ik ben geen groot tafelspringer. Ik schrijf graag deze woordjes, maar ik onderteken enkel met mijn voornaam. Laat staan dat ik mijn foto ernaast zou zetten.

Ja, een deel van mij schaamt zich, als volleerd slachtoffer van onze prestatiecultuur. Zo vroeg men mij laatst waarmee ik de kost verdiende. Stond ik daar met mijn mond vol tanden. Terwijl ik mezelf elke dag ontplooi, nobel vrijwilligerswerk doe en best trots mag zijn op mijn herstelparcours.

Als ik mijn expressietherapeute mag geloven, zal ik deze schaamte steeds meer afwerpen. Nu mijn zijnskracht er weer is, werken we immers aan mijn daadkracht. Ik zoek al meer de actie op, geniet er al eens van om mijn ware kleuren te tonen, ongeacht wat anderen denken. Niet dat ik jonglerend met mijn pillendozen stigmadoorbrekende ballades ga opvoeren in dorpscafés met gevlochten bijsluiters in mijn haar. Nee, ik wil op een zachte en verbindende manier mijn eigen blijde boodschap delen. Geen revolutie maar evolutie, geen reactie maar creatie.

Misschien maakt mij dat toch tot een soort tafelspringer, zij het dan een kwetsbare? Misschien kalven wel enkele taboes af door deze columns? Door mijn open ingesteldheid op de trein, op avondlijke wandelingen, op dansactiviteiten, ja zelfs in het bos? Want: vergis u niet, psychisch lijden is hier, rakelings aan uw kippenvel**.

Bert * “Het zijn zij die er het minst over spreken, die er het meest van eten.” (McCain, 2003) ** vrij naar Johan Van Oers

Reacties zijn welkom op bert.banaaninjeoor@gmail.com 13

De kracht van verbinding Interview met Ingrid Nelis, naar aanleiding van haar boek “Gekleurde Tranen. Over liefde, hoop en kracht.”

Tekst en foto: Ann Van de Vloet

Ingrid Nelis leidt geen makkelijk leven. Toch is het doorspekt met prachtige en krachtige momenten, ervaringen en visies. Ze getuigt over de beide kanten van haar leven in haar boek “Gekleurde tranen. Over liefde, hoop en kracht”. Maggie De Block ontving het eerste exemplaar bij Ingrid thuis, die het signeerde met een pleidooi voor meer ervaringsdeskundigheid in de geestelijke gezondheidszorg.

Ook ik mocht bij haar langsgaan.

Tranen hebben van nature geen kleur. Hoe ben je tot het beeld van de gekleurde tranen gekomen?

Toen ik vroeger eens een slechte dag had, heb ik een groot tekenblad genomen en met stift tranen getekend om mijn verdriet en angsten te uiten en ze tegelijkertijd onder controle te krijgen door me te concentreren op het tekenen van de ene traan na de andere.

Maar ik wilde dat het een groot kleurrijk werk werd dat ook hoop, liefde en kracht zou uitstralen, en dus ben ik ze gaan inkleuren. Het beeld van de gekleurde tranen komt regelmatig terug in het boek, bijvoorbeeld bij mijn werk als ervaringsdeskundige: “Ik probeer [de] kwaliteiten [van de mensen met een psychische kwetsbaarheid waarmee ik werk] op te spitten. Samen krabben we de laag sneeuw weg. Ik vergelijk dat met het inkleuren van tranen.” (p.80) De tekening lijkt iets onnozels, maar werd heel belangrijk toen een collega suggereerde om er de titel van mijn boek van te maken.

Het voelde onmiddellijk als “dat is ‘m; dat is de titel die ik zoek.”

De ondertitel van het boek luidt “Over liefde, hoop en kracht”. Kracht is zowat de rode draad doorheen je boek en je leven: kracht in het omgaan met een moeilijke kindertijd en jeugd, kracht door het powerliften, kracht om het pesten niet enkel te ondergaan, maar in het verweer te gaan, kracht om uit het diepe dal van een depressie te klauteren, kracht om er -ondanks de kanker- toch te staan, kracht om je boek te schrijven. Waar haal je die vandaan?

Ik ben nu met periodes doodziek en dan vraag ik me af of ik nog nieuwe kankerbehandelingen wil uitproberen. Het is best wel 14

moeilijk en zwaar. Maar ik heb heel sterk het gevoel dat ik moet vechten voor de mensen rondom mij. Als ik me hen voor ogen hou, dan krijg ik een nieuwe opstoot van kracht en wil om door te gaan.

Tot nu toe volgt er na veel pijn telkens een krachtig niet-opgeven moment.

En dat geldt ook voor mijn angsten. Ik ben psychisch kwetsbaar.

Door de vele moeilijkheden thuis, leef ik al met doodsangsten sinds mijn vierde levensjaar. Daarbij komt nog de angst voor de angst. Die is zelfs nog groter. Ik krijg vaak een ‘cadeau’ als ik door die angst ga. Ik voel me sterker en kan er weer tegen. Over de angsten praten, ze delen, dat werkt voor mij heel goed.

Als die doodsangsten zich vermengen met mijn angst om te sterven door de kanker, dan moet ik de hulp inroepen van hulpverleners. Dan beleef ik een crisis. En toch raak ik daar weer uit en krijg ik weer hoop, zowel wat de kanker betreft als wat de doodsangst aangaat. Sterven is makkelijker dan de angst ervoor doorstaan.

Je levensverhaal is er dus een van liefde en hoop. Zijn die de motor van kracht? Heb je die nodig om krachtig in het leven te kunnen blijven staan?

Inderdaad. We beseffen niet genoeg wat liefde doet met een mens.

Ik zou graag eens in gesprek gaan met Dirk De Wachter. Ik ben het volledig met hem eens wanneer hij zegt dat mensen meer met elkaar moeten praten. Bij elkaar uithuilen is niet zwak. Kom met je twijfels naar buiten, spreek over hoe je je voelt, durf onder elkaar je angsten uit te spreken. En dat niet alleen en niet in de eerste plaats in een hulpverleningssetting. Niet iedereen doet dat, erover in gesprek gaan. Deze manier van omgaan met mijn kwetsbaar-

heid brengt me hoop en kracht. Weet je hoe sterk het is om te voelen, om door de angsten te gaan, te wenen, erover te praten?

Het taboe op psychische moeilijkheden blijft groot. Lichamelijke klachten zijn bespreekbaar, maar het lijkt wel of je het recht niet hebt om je slecht te voelen. Dat ondervind ik ook in mijn eigen nabije omgeving. Zo vinden mensen het vaak interessant dat ik als ervaringsdeskundige werk, ‘maar moet dat dan in de geestelijke gezondheidszorg zijn?’. Dat kreeg ik wel eens als reactie.

haar verhaal. Iedereen kan dat doen op zijn of haar eigen manier.

Er is een groot verschil tussen vertellen dat je kanker hebt en vertellen dat je een psychische kwetsbaarheid hebt.

Met knikkende knieën kwam ik daar aan. Tijdens de eerste vergaderingen vroeg ik me steevast af ‘wat moet ik hier doen?’, ‘kan ik dat wel?’. Het was sterk dat ik dat eerlijk mocht zeggen. Dat werd geaccepteerd. Ik kreeg rustig de tijd om te groeien en daardoor heb ik het volgehouden. Stapsgewijs bouwde ik vertrouwen op en uiteindelijk keek ik zelfs uit naar de vergaderingen. Er was altijd wel iets wat me boeide. Ik kreeg daar echt inzicht in hoe de geestelijke gezondheidszorg werkt en zou moeten werken.

Dat is inderdaad zo. Daarnaast is het heel opvallend dat de drempel naar psychologische hulp op de afdeling oncologie ontzettend laag is. Er zijn psychologen, en die kan ik helemaal gratis zien, hoe vaak ik ze ook nodig heb. Dat staat in schril contrast met de wachttijden en de heel beperkte terugbetaling van psychologische hulp in de geestelijke gezondheidszorg. Je kan hen vergelijken met eerstelijnspsychologen. Zij stellen vragen als: hoe loopt het thuis, wat heb je nodig,… Als er bijvoorbeeld veel terugkomt uit mijn verleden, dan verwijzen ze door naar meer gespecialiseerde hulp, mijn eigen psychiater en psycholoog. We hebben voor de geestelijke gezondheidszorg iets nodig dat evenwaardig is aan Kom op tegen Kanker.

Wat dan wel weer beter is in de geestelijke gezondheidszorg, is dat ik er mijn vaste psychiater heb. De hoofdgeneesheer van de afdeling oncologie krijg ik echter bijna nooit te zien. En ik kom bijna elke keer bij een andere oncoloog terecht. Dat maakt dat ik niet altijd veel uitleg krijg en dat ze niet altijd openstaan voor mijn vragen en bedenkingen. Zo lijkt het me interessant en zeker het onderzoeken waard in welke mate het psychische lijden zich kan vastzetten op het lichaam en bijvoorbeeld kanker kan triggeren. Ik heb nog maar één oncologe ontmoet die oprecht wilde luisteren naar mijn bedenkingen hierrond.

Hoe voelde je je tijdens het schrijven?

Er was een groot vertrouwen tussen de uitgever, die het boek schreef aan de hand van wat ik vertelde, en mezelf. Ook al lag ik doodziek in de zetel, toch hadden we gesprekken van twee uur.

Ik kon niet meer zwijgen. Met de inhoud heb ik dus weinig moeite gehad.

Wel was ik ervoor op mijn hoede om niemand te kwetsen. Ik heb me veel zorgen gemaakt over mijn loyaliteit naar mijn ouders toe.

Dat heeft een enorme weerslag gehad op mijn welbevinden. Aan de ene kant zit het boek vol optimisme, daar kon ik over spreken, maar wat met de pijn en de gruwel die ik had doorgemaakt? Ik had het gevoel dat ik daarover zwijgplicht had.

Wie wil je met het boek bereiken?

Je stapte de wereld van ervaringsdeskundigheid binnen bij het patiënteninitiatief DENK (Door Ervaring Naar Kennis) als een zwijgzaam iemand. Mag ik stellen dat je daar weer bent opengebloeid? Hoe kijk je terug op je parcours?

Je werkt als ervaringsdeskundige in het psychosociaal revalidatiecentrum Perron 70 te Asse. Hoe geef je daar liefde, hoop en kracht aan de mensen met een psychische kwetsbaarheid die hun weg in de samenleving aan het zoeken zijn?

Ik vertel er wat me is overkomen en hoe ik daarmee ben omgegaan. Wat me heeft geholpen en wat net niet. Deelnemers schrikken soms als ik dat open en bloot vertel. Echt vertellen over wat er in je ziel gebeurd is, gebeurt niet vaak, maar er schuilt een grote kracht in. Ik motiveer mensen om dat ook te doen en kan een voorbeeld zijn. Mijn grote droom is mensen daarin te coachen en hen zo uit hun passiviteit te halen.

Je bent ongetwijfeld ook een meerwaarde naar de hulpverleners toe. Laten zij zich door jou motiveren en inspireren om hun kwetsbaarheid te tonen?

Het vertellen van een herstelverhaal lijkt mij toch eerder iets voor ervaringsdeskundigen dan voor hulpverleners. Krijgen we anders geen rolverwarring? Ik bedoel: zullen cliënten dan niet willen zorgen voor de hulpverlener, in plaats van omgekeerd? Dit betekent niet dat de hulpverlener niets mag delen. Het zou fout zijn de indruk te wekken dat een hulpverlener onkwetsbaar is. ____ Wil je Ingrids pleidooi voor hoop, liefde en kracht ook lezen? Het boek kost € 15,00. Bestel het bij haar via gekleurdetranen@telenet. be. Zij mailt je dan terug.

Als dat zou kunnen, en zonder pretentieus te willen zijn of afgunst op te willen wekken, mag de hele wereld het lezen.

Wat wil je dan met het boek bereiken?

Ik zou willen dat dit kleine boekje iets inspirerends heeft voor iedereen op aarde. Ik heb nu mijn ervaringen in een boekje beschreven, maar iedereen kan zoveel betekenen voor anderen met zijn of 15

De geestelijke gezondheidszorg slaakt een noodkreet Tekst: Nadia Mahjoub – Illustratie: Ingrid Lammerant

Op 14 maart vond de allereerste Staten-Generaal van de geestelijke gezondheidszorg (ggz) plaats in Antwerpen, een initiatief van het Forum Geestelijke Gezondheid, een samenwerking van het Steunpunt Geestelijke Gezondheid en de Vlaamse Vereniging voor Psychiatrie.

Vierhonderd mensen namen eraan deel, UilenSpiegel was één van de zevenenveertig deelnemende organisaties. Chris Bervoets, voorzitter van de Vlaamse Vereniging voor Psychiatrie, noemde de ggz een puinhoop.

Het geduld van de sector is op: het budget voor ggz is te laag, de financieringsmechanismen zijn verouderd, patiënten met een ernstige psychiatrische aandoening worden onvoldoende ondersteund, wachtlijsten zijn extreem lang en de transitiezorg voor jongeren en jongvolwassenen is onvoldoende uitgebouwd.

Op de Staten-Generaal Geestelijke Gezondheidszorg werd het noodprogramma, een eisenbundel voor de volgende regeringen, publiek gemaakt. Het is de eerste keer dat de sector op die schaal samenwerkt. Drastische hervormingen dringen zich op want de nood aan verandering op korte termijn is groot.

Het noodprogramma focust op vier pijnpunten: de perverse impact van financieringsmechanismen, het feit dat armoede en ziekte hand in hand gaan, de gebrekkige zorg voor jongeren in de transitieleeftijd (overgang van adolescentie naar jongvolwassenheid) en ten slotte de lange wachtlijsten in de zorg.

1. Perverse impact financieringsmechanismen

Een kwart van onze bevolking ervaart psychische problemen, maar slechts weinigen onder hen vinden goede en betaalbare zorg. De gezondheidsschade door psychisch lijden is groot, net als de kost voor de maatschappij. Om het tij te keren moeten we komaf maken met de onderfinanciering, het verouderde financieringssysteem, de versnipperde bevoegdheden en het verkruimelde landschap in de ggz.

Het financieringssysteem zorgt voor hoge drempels voor ambulante ggz, want die blijft schaars en duur. Vooral voor sociaal 16

kwetsbare mensen in onze samenleving is dit problematisch. Zij hebben het grootste risico op psychische problemen. Patiënten die het financieel niet breed hebben, stellen zorg uit, hun problemen worden groter, de zorg maakt hen armer en ze haken sneller opnieuw af.

Een ziekenhuisopname blijkt voor veel patiënten toegankelijker en financieel haalbaarder dan ambulante behandeling: het kost hen minder en enkel via die weg verkrijgen ze de nodige multidisciplinaire zorg, met een integratie van ggz, somatische zorg en sociaal welzijn. De wereld op zijn kop dus. In het financieringssysteem moet er veel meer ruimte komen om de ggz in de nuldelijnszorg*, eerstelijnszorg, preventie en vroegdetectie te versterken.

De versnipperde bevoegdheden tussen de federale minister van volksgezondheid en de gezondheidsministers van de gemeenschappen verhinderen een efficiënte organisatie van de ggz. Die architectuur van de staatsinrichting maakt een geïntegreerde aanpak én financiering zeer moeilijk. Het noodprogramma stelt daarom voor, om alle bevoegdheden voor de geestelijke gezondheidszorg samen te brengen op één niveau; die van de gemeenschap ofwel federaal.

Ook het ggz-landschap is hopeloos verkruimeld. Dat is historisch zo gegroeid. In het belang van de patiënt is het aangewezen om die versnippering te beperken via net-

werkvorming. De hervorming binnen de ggz (artikel 107**) probeert hieraan tegemoet te komen. Dit proces verloopt echter ontzettend traag en moeizaam omdat initiatieven aan de goodwill van de ziekenhuizen worden overgelaten.

2. Arm maakt ziek en ziek maakt arm

Mensen met een ernstige psychiatrische aandoening moeten we veel meer ondersteunen. Want ook zij hebben recht op volledige inclusie in onze samenleving. Ze leven veelal in armoede en ontberen daardoor goede zorg, of andersom. Hun nood zet zich bovendien door van generatie op generatie. We moeten hen intensieve zorg en sociale begeleiding bieden, en voldoende tegemoetkoming om die te kunnen betalen.

Sommige patiënten moeten rondkomen met een uitkering van 911 euro. Dat is een inkomen onder de Europese armoedegrens! Sommigen moeten een derde van dat bedrag uitgeven aan noodzakelijke zorg. Heel wat ggz-kosten worden immers niet gedekt door het Omnio-statuut noch door de maximumfactuur. Dat belemmert hun toegang tot zorg, terwijl net zij die zorg het hardste nodig hebben. Onze sociale zekerheid faalt hier in haar basisopdracht om voor iedereen gezondheidszorg te garanderen.

Het noodprogramma stelt daarom onder meer volgende maatregelen voor: Geef patiënten met ernstige psychiatrische aandoeningen hetzelfde recht op vormen van financiering en tegemoetkoming als patiënten met een ernstige chronische somatische problematiek zoals diabetes of kanker. Zij krijgen bijvoorbeeld gratis nood-

zakelijke medicatie zoals insuline en gratis vervoer naar de dagkliniek zoals bij dialyse.

Breng uitkeringen op een in onze welvarende samenleving aanvaardbaar niveau, ruim boven de armoedegrens.

Laat wettelijk geen hospitalisatieverzekeringen meer toe die geestelijke gezondheidszorg uitsluiten uit de polis.

3. Transitiezorg als brug voor opgroeiende jongeren

Ernstige psychische klachten zijn meestal al duidelijk in de overgang van adolescentie naar jong volwassenheid. Op dat moment adequate zorg krijgen kan veel leed in het verdere leven voorkomen. Alleen is die zorg schaars en weinig toegankelijk. Bovendien is ze georganiseerd in twee zorgwerelden die overbevraagd zijn en daardoor weinig met elkaar praten, laat staan op elkaar afgestemd zijn: de geestelijke gezondheidszorg voor kinderen en jongeren, en die voor volwassenen. De goede intenties van de bevoegde overheden om een gemeenschappelijke aanpak voor patiënten in de transitieleeftijd van jongere tot volwassene te voorzien, moeten stevig kracht bijgezet worden.

In ongeveer driekwart van de gevallen situeert de eerste manifestatie van psychische klachten zich in de leeftijd tussen 14 en 25 jaar. Bij jongeren die als kind al psychische problemen kenden ontwikkelen zich in die periode bovendien vaak comorbiditeiten en neemt risicogedrag zoals automutilatie en middelengebruik toe. Uitgerekend in die fase is ons zorgsysteem op zijn zwakst waar dat het sterkst zou moeten staan, gezien er in die overgangsperiode nog veel kansen zijn om de ontwikkeling van de psychopathologie gunstig te beïnvloeden of zelfs te voorkomen.

4. Hou vol, over 100 dagen word je geholpen

Het kan niet langer dat mensen gemiddeld drie maanden moeten wachten op gepaste zorg. Of dat sommige kinderen meer dan een jaar geduld moeten oefenen om een diagnostisch onderzoek te krijgen. Om de extreme wachttijden in de geestelijke gezondheidszorg weg te werken, moeten we drastisch ingrijpen. We dienen de capaciteit aan gespecialiseerde zorg binnen en buiten het ziekenhuis fors te vergroten.

Met name in de zorg bij verslaving, jongeren in crisis of patiënten met een complexe psychiatrische problematiek. Ook moeten we veel meer over geestelijke gezondheid voorlichten en hulp bieden aan mensen – kinderen tot ouderen – voordat hun klach-

ten escaleren.

Als je je met psychische klachten aanmeldt bij een centrum voor geestelijke gezondheidszorg moet je gemiddeld vijftig dagen wachten op een intakegesprek en nog eens vijftig dagen vooraleer je behandeling kan starten. Heldere cijfers over wachttijden in privépraktijken en ziekenhuizen ontbreken, maar huisartsen en andere eerstelijnsprofessionals weten uit ervaring dat ook een verwijzing naar die instanties vaak niet op een-twee-drie gerealiseerd is. Er zijn forse uitschieters: de wachttijd voor een diagnostisch onderzoek naar ontwikkelingsstoornissen bij kinderen kan vandaag oplopen tot meer dan vijftien maanden! We kunnen ons moeilijk gelijkaardige wachttijden voorstellen in de algemene geneeskunde, bij pakweg een vermoeden van mucoviscidose.

Voor wie wacht op zorg bestaat het risico dat de klachten verergeren, waardoor meer complexe, langer durende zorg nodig is.

Wachttijden verhogen ook de kans dat de mensen niet de juiste zorg krijgen en dat er bijvoorbeeld sneller gegrepen wordt naar psychofarmaca, die schadelijke bijwerkingen kunnen hebben. Een laagdrempelige en betaalbare nulde- en eerstelijnszorg moeten daarom massaal worden uitgebouwd.

Heel wat zorgverlening is daarenboven niet goed op elkaar afgestemd. Een geschakelde zorg is daarom noodzakelijk, zodat de patiënt op het juiste moment bij de juiste zorgverlener terecht komt. Ook investeringen in de opleiding van ervaringsdeskundigen zijn nodig. Zij kunnen patiënten bijstaan en coachen in het verloop van hun behandelingstraject. Ervaring leert immers dat ervaringsdeskundigen een grote katalysator zijn voor herstel en stabilisatie.

De Wereldgezondheidsorganisatie waarschuwt al jaren dat de financiële bronnen, ingezet om psychische problemen te behandelen, onvoldoende en ongelijk verdeeld zijn, en dat ze inefficiënt besteed worden. Dat nijpend probleem draagt bij tot een onaanvaardbaar aantal patiënten met psychische problemen dat geen behandeling krijgt, zeker gezien de substantiële stijging van het aantal mensen met psychische problemen.

* De 'lijnen' in de gezondheidszorg In België is de gezondheidszorg geregeld volgens verschillende ‘lijnen’. Dit wil zeggen dat er zorgverlening verstrekt wordt op verschillende niveaus van specialisatie. De scheiding tussen deze lijnen is echter niet duidelijk te maken en hangt vaak af van de perceptie van de zorg door de zorgverleners zelf.

Onder ‘eerste lijn’ wordt de basisgezondheidszorg verstaan die buiten de muren van een ziekenhuis aan een zorgbehoevende verstrekt wordt. Het betreft dus de zorgen verschaft door een huisarts, verpleegkundige, kinesist, tandarts,...

Onder ‘tweede lijn’ verstaan we de tot op zekere hoogte gespecialiseerde zorg. Deze gespecialiseerde zorg wordt vaak in een ziekenhuis verschaft, maar er zijn ook veel zorgverleners die buiten de muren van het ziekenhuis hun diensten aanbieden. Er bestaan een 30-tal verschillende specialisaties (kinderartsen, gynaecologen, hart-, long-, nier-, huid-, neus-keel-oor-specialisten etc.)

De ‘derde lijn’ is de ‘supergespecialiseerde’ zorg. Dit is zorg die geleverd wordt in een aantal centra door specialisten die een bijkomende opleiding volgden. Enkele voorbeelden zijn: vruchtbaarheidsbehandeling, complexe revalidatie na ongevallen, gespecialiseerde hartingrepen, orgaantransplantaties, genetisch onderzoek,...

Er wordt ook soms gesproken van de ‘nulde lijn’, de zorgverleners en diensten die zich op deze lijn profileren, bieden dienstverlening aan met een zo laag mogelijke drempel. Een voorbeeld hiervan is de mantelzorg, maar ook crisiscentra geven aan zich op de nulde lijn te situeren. Zij willen immers zorgverlening zonder drempels aanbieden, zoals bijvoorbeeld telefonische hulpverlening waar men ook anoniem een vraag kan stellen.

Bron: www.desocialekaart.be

** Artikel 107: De hervormingen in de sector van de geestelijke gezondheidszorg zijn het gevolg van een specifiek wetsartikel binnen de ziekenhuiswet, namelijk ‘Artikel 107’. Het doel van ‘Artikel 107’ is de vermaatschappelijking van de geestelijke gezondheidszorg. Deze nieuwe wetgeving maakt het mogelijk voor psychiatrische en algemene ziekenhuizen om bedden buiten gebruik te stellen en de vrijgekomen werkingsmiddelen en personeelsinzet te investeren in vernieuwende zorginitiatieven zoals mobiele teams.

17

In de kijker: Lotgenotengroep seksueel misbruik (Hasselt) Tekst: Ann Van de Vloet

UilenSpiegel heeft verschillende lotgenotengroepen, verspreid over Vlaanderen en Brussel. Zo zijn er de groepen rond specifieke kwetsbaarheden en de ‘algemene’ groepen. De lotgenotengroep seksueel misbruik in Hasselt is er eentje uit de eerste categorie. Sylvia Van der Veken en Hans Willemsen zijn de vrijwilligers die de groep begeleiden.

Ik had een mailconversatie over de groep met Sylvia. Hans keek over haar schouder mee en zag dat het goed was.

Jullie kiezen ervoor om met een gesloten groep te werken: telkens acht deelnemers die samen een parcours van vijf bijeenkomsten afleggen.

Hoe proberen jullie verder nog de veiligheid binnen de groep te garanderen?

Er worden enkel lotgenoten toegelaten, geen vrienden, familie, partners, therapeuten,… Ook wij, de begeleiders van de groep, delen onze kwetsbaarheden met de andere lotgenoten en tonen dat we allemaal evenwaardig zijn. Iedereen is vrij om te vertellen wat hij/zij/x zelf wil. Wat er gezegd wordt, blijft onder ons. Alles blijft tussen de vier muren van ons vergaderlokaaltje.

Hoe gaan jullie te werk? Volgen jullie een vast stramien?

Hoe is dat zo gegroeid?

18

Nee, we werken niet meer volgens een vast patroon. Het boek “Helen van seksueel misbruik” (Ivonne Meeuwsen) was oorspronkelijk onze richtlijn. Dat is een heel goed boek waarin thema’s die in de groep ter sprake komen duidelijk staan uitgelegd, maar het kost natuurlijk wel geld. De deelnemers kunnen het boek wel van me lenen.

Het begeleiden is eigenlijk een permanent groeiproces. Alles hangt af van de groep zelf en iedere groep is toch weer anders. We bepalen samen, de begeleiders en de deelnemers, welke richting we uitgaan en over welke thema’s we praten (bijvoorbeeld over onbegrip en ongeloof, vertrouwen, relaties, afweermechanismen, rechtszaak, psychosomatische klachten, angsten, therapievormen, boeken, meditatie,...).

Iedereen bepaalt mee het verloop van de bijeenkomsten door wat er op dat mo-

Sylvia en Hans begeleiden de lotgenotengroep

ment leeft, hoe hij/zij/x in het leven staat en welke ervaringen hij/zij/x heeft. Door ervaringen uit een vorige bijeenkomst of groep passen we onze werking soms wat aan. Zo stelde Ingrid, die medebegeleidster was, vorig jaar voor om een terugkomdag te organiseren aan het Schulens­meer in Lummen in de zomervakantie. Dat was zeker voor herhaling vatbaar, dus Hans en ik zetten dat dit jaar opnieuw op het programma.

Horen jullie elkaar ook buiten de bijeenkomsten om?

Wie wil, kan zich na afloop opnieuw inschrijven voor de volgende reeks. Over het algemeen wil de helft van de groep graag opnieuw deelnemen en heeft de andere helft genoeg aan vijf bijeenkomsten. Het gebeurt ook dat er een vriendschapsband ontstaat tussen lotgenoten en dat ze buiten de praatgroep regelmatig

Jullie bieden geen therapie aan, maar ontmoeting tussen lotgenoten. Wat is de kracht van jullie groep?

Als gespreksgroepbegeleiders komen we tweemaandelijks of vaker indien nodig samen om te kijken of er dingen zijn die we anders moeten aanpakken of om eens wat anders te organiseren, bijvoorbeeld een boekvoorstelling van een lotgenote, een praatcafé,… Daarnaast stuur ik de deelnemers één tot twee weken voor de bijeenkomst een herinneringsmailtje.

Sommigen, waaronder ikzelf, komen van heel ver en hebben een hele weg afgelegd. Aan hen die nog niet zo ver zijn in hun verwerkingsfase, is het een lichtpuntje van hoop om elkaar te horen. Als we onder lotgenoten samen zijn, komen we automatisch bij thema’s terecht waarover we daarbuiten niet zouden praten. Er is vooral de herkenning door het luisteren naar gelijkaardige verhalen en dus ook de erkenning dat ze je écht geloven en precies begrijpen wat je bedoelt. Iemand die zich probeert in te leven en je gelooft is fijn, maar (h)erkenning is wat je echt nodig hebt en waar iedereen kracht uit haalt.

Hoe vinden slachtoffers de weg naar jullie groepen?

Dat gaat vooral via onszelf, vrienden en kennissen die weten dat we deze groep begeleiden (mond-tot-mondreclame) en via de Spiegel. In 2016 maakten we flyertjes en verspreidden we die via CAW en CGG. Medewerkers daar contacteren me soms voor één van hun cliënten.

Vallen er veel deelnemers af?

Het komt wel eens voor dat er enkele mensen afvallen na de tweede of derde bijeenkomst, omdat die toch niet zijn wat ze ervan verwachten. Of men kan één of twee keer niet aanwezig zijn door omstandigheden.

Heb je het gevoel dat er veel meer seksueel misbruik is in de samenleving dan het op het eerste zicht lijkt? Weegt het taboe om erover te spreken nog erg door?

Ja, daar ben ik van overtuigd. Er is niet alleen het taboe omdat we ons schamen of schuldgevoelens (kunnen) hebben, maar vooral de angst om erover te praten, want wat gebeurt er daarna? Hoe zullen de dader, familie, vrienden erop reageren? We worden vaak niet geloofd door onze eigen familie. Die wil er niet mee geconfronteerd worden en verwacht dat je zwijgt om het imago niet te besmeuren. Vooral de vorige generaties vinden dat zwijgen vaak voor iedereen het beste is. Voor hen is het vaak een nog grotere stap om hulp te zoeken of hun verhaal te kunnen en durven vertellen.

Is er nood aan méér gelijkaardige ontmoetingsplekken?

Daar is inderdaad vraag naar. Enkele deelnemers lieten al horen dat ze in de toekomst ook een groep zouden willen begeleiden. Dat is natuurlijk fijn om te horen. Mijn droom is dat er ook in andere provincies groepen bijkomen voor lotgenoten van seksueel misbruik.

Wat betekent de groep voor jou?

Ik hoop dat ik een hoopverlener ben. Ik weet nog hoe het was, om me compleet onbegrepen en hopeloos te voelen, het gevoel te hebben dat niemand me begreep en niemand me kon helpen.

In plaats van te leven, heb ik jarenlang overleefd. Met de juiste mensen om me heen en hard werken aan mezelf, ben ik nu gelukkiger en gezonder dan ooit!

Dank je wel, Sylvia en Hans, voor jullie engagement! _____ Het volledige aanbod aan lotgenotengroepen kan je ontdekken in elke Spiegel vanaf pagina 28.

Mutant-art

afspreken of contact houden. Wij hebben ook een gesloten Facebookgroep, waar iedereen die de bijeenkomsten gevolgd heeft, vrijblijvend mag meepraten.

Schuilt er een dichter in jou?

Kronkelprijs 2019 Poëziewedstrijd UilenSpiegel vzw Thema "Ritme" Heb je een psychische kwetsbaarheid en schuilt er een dichter in jou? Neem dan deel aan de 13de editie van onze poëziewedstrijd.

Deadline voor inzendingen is 31 juli 2019.

Reglement

1. Het thema is "Ritme" 2. Iedereen met een psychische kwetsbaarheid mag deelnemen.

3. Je mag slechts één gedicht insturen (lengte maximaal één bladzijde A4).

4.

Enkel getypte teksten worden aanvaard.

Toegestane tekstformaten: .txt, .doc, .docx, of openoffice doc. Scans worden niet toegestaan.

5. Het gedicht mag nog niet eerder gepubliceerd zijn.

6. Uiterste inzenddatum: 31 juli 2019.

7. Het gedicht, samen met je contactgegevens, sturen naar info@uilenspiegel.net. Vermeld in het onderwerp “Poëziewedstrijd 2019”.

Prijzen: De winnaar/winnares van de wedstrijd ontvangt een kunstwerk en een bon voor boeken en voor de wereldwinkel. Ook de genomineerden voor plaatsen 2 t.e.m. 10 ontvangen elk een prijs.

Heb je nog vragen, contacteer dan het secretariaat van UilenSpiegel, info@uilenspiegel.net of tel. 02 410 19 99.

1919

Het mens achter de labels Boekrecensie Tekst: Luka Vandeghinste

Wil je kijken in het hoofd van iemand met een psychische stoornis? Dat kan in het boek ‘Het mens achter de labels’.

Het boek is samengesteld door de initiators van het online platform dsmmeisjes.nl, een website waar iedereen (ongeacht leeftijd of gender) kan bloggen over zijn of haar leven met psychische klachten.

Wie er het psychiatrisch handboek de DSM op naslaat, weet daarna alles over de symptomen van een psychische stoornis, maar nog maar weinig over de mens achter de stoornis. In ‘Het mens achter de labels’ schrijven maar liefst 22 mensen hoe het echt voelt om een psychische stoornis te hebben. Ook geven zij in interviews tips aan naasten, hulpverleners en iedereen die beter wil begrijpen hoe je iemand met een psychische stoornis kunt helpen.

Het is een vlot leesbaar boek. Ondanks de uiteenlopende verhalen en problemen vormt het boek één geheel en voel je bij het lezen voornamelijk veel overeenkomsten: erkenning, begrip en steun willen krijgen, maar liefst geen goed bedoeld advies. Iedereen met bepaalde klachten wil in de eerste plaats behandeld worden als mens en niet als iemand met een label. Het boek maakt het verbijsterend makkelijk je in te leven in elke stoornis. Moeilijke thema’s worden verfrissend eerlijk en open besproken.

Er komen zowel relatief bekende als onbekende psychische problemen in voor. De hoofdstukken zijn opgedeeld in volgende negen stoornissen: angst, borderline, depressie, dissociatieve identiteitsstoornis (meervoudige persoonlijkheid), dwangmatige persoonlijkheidsstoornis, eetstoornis, psychosomatische stoornis (onverklaarbare lichamelijke klachten), trauma (PTSS) en vermijdende persoonlijkheidsstoornis. In het laatste hoofdstuk komen er een aantal thema’s aan bod zoals zelfbeschadiging en euthanasie, maar ook hoe het is om man te zijn binnen de geestelijke gezondheidszorg.

Het boek geeft hoop op een mooie toekomst waarin alle taboes rond psychische problemen de wereld uit zijn. Waarin iedereen, ook de mens met een psychisch probleem, gehoord wordt met zijn of haar verhaal. Een wereld waar hulp op maat niet enkel theoretisch maar ook in de praktijk haalbaar wordt. Waar de mens in zijn geheel, en niet de stoornis, centraal komt te staan.

Het zijn zware verhalen in een licht verteerbare vorm, waardoor je het boek makkelijk in één ruk kunt uitlezen. Er ontbraken helaas nog een aantal problematieken zoals psychoses, de autismespectrumstoornis of de persoonlijkheidsstoornis NAO (niet anders omschreven). Misschien voer voor het boek ‘Het mens achter de labels, deel 2’.

Het mens achter de labels Auteurs: Anne Koeleman & Rivka Ruiter Uitgeverij Lucht (2019)

20

Nieuw Steunpunt Geestelijke Gezondheid Tekst: Ann Van de Vloet De afgelopen jaren werkte UilenSpiegel vzw intensief samen met de Vlaamse Vereniging voor Geestelijke Gezondheid (VVGG), die onder andere de Hersteldagen en het ggz-congres organiseerde, en die instond voor het tijdschrift Psyche. Na meer dan een jaar intense voorbereiding hebben de VVGG, Te Gek!?, Zorgnet/Icuro, Federatie van Diensten Geestelijke Gezondheidszorg (FDGG), de Vereniging voor Alcohol- en andere Drugproblemen (VAD) en het Netwerk Cultuursensitieve Zorg (CSZ) de krachten gebundeld om een nieuw Steunpunt Geestelijke Gezondheid op te starten.

Het Steunpunt streeft naar geestelijke gezondheid als deel van een kwaliteitsvol leven voor elk individu in Vlaanderen. Dit doet het met en voor zorggebruikers, naastbetrokkenen en zorgactoren. Het werkt daarvoor samen met alle relevante actoren in en buiten Vlaanderen. In 2019 zal het Steunpunt nog de taken van de deelnemende partners verder opnemen. Dit betekent o.a. dat er in het najaar opnieuw een editie van de Hersteldagen doorgaat en dat je je nog steeds kan abonneren op Psyche. Vanaf 2020 wordt een geïntegreerd en coherent projectenoverzicht gepresenteerd.

Veel werk op de plank dus, waaronder ook het verder uitwerken van de nieuwe website www.steunpuntgg.be, om iedereen die begaan is met het thema geestelijke gezondheid nog beter te kunnen ondersteunen.

Bron: www.steunpuntgg.be

Gedicht

Pudding, door Kristien Spooren Interview: Nadia Mahjoub - foto: Poëziebus

Kristien Spooren (24) nam vorig jaar deel aan onze jaarlijkse poëziewedstrijd met het gedicht ‘Pudding’. Ze eindigde zesde en maakte grote indruk op het publiek met de energieke wijze waarop ze haar tekst bracht op onze ledendag in oktober. We hadden een gesprek met haar.

Kristien, het leek alsof het niet de eerste keer was dat je op het podium stond.

Pudding Toen ik bang was en dacht dat ik doodging, zag ik eruit als de letter N in spiegelschrift.

Ik zat op de grond met een rechte rug en ik had mijn benen opgetrokken.

Mijn hoofd legde ik op mijn knieën.

Kristien Spooren: “Voordragen is een deel van het herstellen.”

Dat klopt, ik heb dit al eerder gedaan. Ik ben al eventjes aan het schrijven als podiumdichter. De klassieke ‘slam poetry’ is eerder maatschappijkritisch, maar ik schrijf vooral over emoties en kwetsbaarheid. Ik beschrijf de moeilijke gedachten waarmee ik worstel op zo’n manier dat ze minder groot en eng worden. Op het podium kan ik een deel van mijn kwetsbaarheid claimen, met metaforen en beelden.

Voordragen is ook een deel van het herstellen. Ik ben trouwens helemaal zen als ik op een podium sta.

Over welke kwetsbaarheid hebben we het dan?

Ik heb moeilijke momenten gehad in mijn leven, ik leed sinds mijn twaalfde aan anorexia.

Ik noem mezelf nog steeds herstellende omdat ik merk dat ik er in moeilijke momenten nog naar teruggrijp, hoewel ik al een hele positieve weg heb afgelegd. Als ik terugblik, gebeurt het vreemd genoeg wel eens dat ik de diepe, trieste periodes mis: door mijn afgetakelde lichaam voelde ik destijds niets meer van emoties, en dat bracht een zekere verdoving en rust. Ik heb de neiging om teveel na te denken en moet op tijd op de rem staan. Nu vind ik rust in het schrijven.

Waarover gaat het gedicht ‘Pudding’ Er zijn veel dingen die ik meedraag en dat kan me soms overrompelen. Het gedicht ‘Pudding’ verwijst naar de angst die me soms overvalt, paniekaanvallen waarbij alles in mij verkrampt. Onder die laag van angst zit meestal ook verdriet.

Mijn kwetsbaarheid is niet enkel kommer en kwel, het heeft me ook heel wat opgebracht.

Ik heb mezelf heel goed leren kennen en veel inzicht gekregen in hoe mensen denken en communiceren, en in hoe sociale relaties werken. Het heeft me een zekere mate van zelfinzicht bijgebracht en helpt me in mijn dagelijkse contacten.

Ik trok mijn voeten naar me toe en sloeg mijn armen om mijn enkels.

Toen leek ik op een warhoopje.

Je kon aan mij niet zien wat ik was.

Er kwam een man langs.

Hij vroeg Ben je altijd zo ingewikkeld.

Ik zei Alleen als ik in de knoop zit.

Ik zal je ontknopen, zei de man, en hij plooide me open zoals een 3D-kaart.

Hij vroeg Zit je vaker in de knoop.

Ik zei Ik voel me soms zoals pudding.

Ik ben bang dat ik niet kan opstijven en dat mijn vel niet dik genoeg wordt om mijn verdriet te beschermen.

De man zei Oh, en hij vertelde over zijn eigen verdriet.

Dat het soms heel groot was en dat hij zich dan niet kon bewegen omdat het op zijn schouders sprong.

Maar dat het soms ook heel klein was en hij ermee schudde zoals met een sneeuwbol, en dat zijn tranen dan vlokjes waren.

Ik zei Oh, en we zaten samen op de grond en dachten allebei aan andere dingen.

De man duwde zijn vinger in mijn arm.

Ik vroeg Wat doe je, hij zei Ik prik je open, en al mijn verdriet stroomde naar buiten.

Het was vloeibaar.

Pudding, zei hij.

Ja, knikte ik.

21

Over het kleine goede en ethiek in de zorg Uitgeverij LannooCampus, 15 jaar op de barricade Tekst: Els Lambrecht en Bruno A.M.A. De Clerck-Pieters

LannooCampus heeft een passie voor kennis. Al vijftien jaar publiceert ze kwalitatieve boeken ván, maar niet enkel vóór professionals. Naar eigen zeggen zijn haar auteurs stuk voor stuk experts in duiding en verdieping. Zulke experts zijn inderdaad nodig om maatschappelijke debatten mee vorm te geven. Samen met hen doet LannooCampus dat door de publicatie van boeken over geschiedenis, reizen, gezondheid, psychologie, spiritualiteit, poëzie,… maar ook door het organiseren van events. Zo riep de uitgeverij ons op om maandagavond 6 mei samen met haar mee ‘op de barricade in de zorg’ te gaan staan. Dat event vond plaats in de oude gebouwen van het Universitair Ziekenhuis (UZ) Sint-Rafaël te Leuven dat grotendeels op slopen staat. Vrees niet: iets barricaderen deden we niet. Wel bezochten we een hospitaalmuseum en kregen we een driedubbele boekpresentatie voorgeschoteld.

Om 17u30 gaf een gepensioneerde verpleger ons een geanimeerde rondleiding in het authentieke hospitaalmuseum Histaruz (Historisch Archief van het UZ). Een aanrader! Nadien volgden drie presentaties door auteurs, waaronder de gerenommeerde, maar er wat slonzig bijlopende professor en psychiater Dirk De Wachter. Hij begon zijn betoog met: “Ik ben alleen; mijn verhaal als psychiater vertrekt van het slijk.” Iedereen in de aula lachte, maar gelijk heeft hij: zorg ontstond uit onze eenzaamheid in het slijk.

Zorg is natuurlijk breder dan de geestelijke gezondheidszorg, veel breder. Toch was deze avond doorspekt met ethiek in de psychiatrische zorg. Naast de ontwapenende De Wachter deelden de drie psychiatrisch verpleegkundigen die samen Het Respect22

boek voor de zorg schreven samen het podium in het sappige West-Vlaams. Ook ethici Vanlaere en Burggraeve, auteurs van het boek Gekkenwerk, kleine ondeugden voor zorgdragers kregen het woord. Voor al deze sprekers voorzag LannooCampus een plekje in het historische kader van het UZ: de aula van weleer voor artsen in opleiding, met haar onverslijtbare houten banken, die overigens bijzonder praktisch bleken.

19u45, verrassend begin voor de lezingen: de blonde, fel gekrulde Brussels-Kameroense Lubiana, amper vijfentwintig, zong en speelde op de kora, een West-Afrikaans snaarinstrument dat het midden houdt tussen een luit en harp. Zij zou ons tussen elke presentatie een lied brengen. Een

verademing bij zoveel ernst. En wat een warme présence! Na Lubiana’s muzikale introductie heette LannooCampus’ directrice Hilde Vanmechelen ons kort welkom.

Ze meldde de prille verhuis van de uitgeverij naar de Vaartkom aan de noordrand van Leuven. Ook leidde ze VRT-coryfee Sara Van Boxstael in, die de gespreksavond modereerde. Sara staat al op de barricade in de zorg sinds haar oudste broer in de tweede helft van maart 2002 een einde aan zijn leven maakte door met zijn wagen op een spoorwegovergang te parkeren. Van Boxstael was toen zesentwintig en pas drie jaar bij de VRT aan de slag als StuBrupresentatrice.

Tweede en vierde foto: Onze verslaggevers Bruno en Els

Over krachtig omgaan met onmacht Pieter Loncke, Thomas Raemdonck en Geert Capoen brachten een spontaan, helder en betekenisvol verhaal. Pieter vertrok met een casus uit zijn psychiatrische afdeling: een patiënt loopt weg uit een therapiesessie en de therapeut vindt dit niet leuk. Vervolgens toonde hij ons twee naakte poppen die hij geleidelijk met verband omwikkelde. Pop en wikkels zijn metafoor voor de eigen ervaringen die ieder van ons vormen en mee bepalen hoe we in situaties reageren. Hoe deze wikkels ontstaan? Vanaf onze ‘naakte’ geboorte beleven we nare dingen en zadelen onze opvoeders ons op met allerlei goedbedoelde adviezen. Zo zei Pieters moeder vaak:

“Ni ‘trenten’ en doordoen, Pieter!” ‘Trenten’ is West-Vlaams voor ‘treuzelen’. Een treffende wikkel. Want het is juist als we niet tijdig ‘trenten’, stilstaan zelfs, dat ons leven ‘in’gewikkeld wordt. Uit de casus blijken zowel de patiënt als de therapeut irrationeel te reageren vanuit hun persoonlijke bagage, historie, kwetsuren,…, wikkels dus. En we leren dat waar twee (of meer) ‘in’gewikkelde personen elkaar treffen ze snel nogal ‘ver’wikkeld raken.

Thomas legde de origine en werking van ons complexe brein uit. Kort door de bocht: eerst ontwikkelden we ons reptielenbrein (dominant op overleven gericht), dan pas het zoogdierenbrein (emoties en sociale omgang) en ten slotte, als homo sapiens, het mensenbrein (rationeel verstand). Het

belangrijkste echter, zei hij, is dat onze breindelen samenwerken, maar dat soms één of meer ‘hogere’ delen afhaken en we terugvallen op irrationeel gedrag. Dat is oké, voor zover we dat onder ogen zien.

Geert raakte het gevoelige thema ‘onmacht’ aan. Dat we in onze omgang met anderen geraakt worden in onze wikkels en daar niet meteen iets aan kunnen doen.

Dat het goed is te beseffen dat de ander ook een spiegel is voor onszelf. En dat in plaats van onmacht te bevechten, onmacht toelaten een kracht kan zijn. Hoe? Door vier maal te ‘ont’wikkelen, zijnde ruimte te scheppen tussen zowel zorgverstrekkers onderling als tussen hen en de patiënt, de tijd tijd te geven en niet louter te focussen op therapeutische effecten.

23

De avond was in eerste instantie gericht op zorgverstrekkers. Toch boden Loncke & co ook een mooie insteek voor patiënten door te tonen dat hulpverleners net zo goed mensen zijn met hun eigen wikkels. Vervolgens spraken ze over het belang van respect, echtheid, empathie en hoe dit om te zetten in contact met patiënten. En dat het menselijk is om voor de ene patiënt meer sympathie te voelen dan voor de andere.

Dit wordt maatschappelijk niet getolereerd vanuit het besef dat een patiënt daar geen slachtoffer van mag zijn. Het hoofdwoord in hun boek is RESPECT. Dat lijkt vanzelfsprekend. Toch gaf hun inspirerende betoog stof tot nadenken over ons eigen handelen, alsook een mooi inzicht voor patiënten, betrokkenen en hulpverleners.

Bruno’s besluit hierbij was: respect komt van de drie kanten, anders werkt het niet.

Over protocollen Ethici Linus Vanlaere en Roger Burggraeve werden geflankeerd door professor Yvonne Denier van de Katholieke Universiteit Leuven. Onder moderatie van Sara gaf dit trio zijn ethische visie op zorg. Yvonne Denier mag dan geen coauteur zijn, als doctor in de filosofie en experte in rechtvaardige gezondheidszorg, gaf ook zij haar gezouten mening. De titel van het boek: Gekkenwerk spreekt meteen aan. (Psychiatrisch) verpleegkundigen, verrichten immers véél gekkenwerk. In ieder geval hoort elke hulpverlener goede zorg te verlenen, dat is zijn/haar job. Maar hulpverleners ervaren tijdsdruk, hebben het weleens moeilijk te aanvaarden dat zorg verlenen soms traag verloopt, vooral als (b)lijkt dat patiënten niet herstellen. Of ze raken gefrustreerd, omdat na te streven protocollen hen afhouden van menselijk contact met de patiënt.

Gelukkig lappen hulverleners wel vaker protocollen aan hun laars om positief te handelen naar eigen invoelen. Zo is er de anekdote van Els: “Ik kwam ooit zelf in een isoleercel terecht, maar vergeet nooit de verpleegster die op een zondagnamiddag de cel binnenstapte, me losmaakte, liet douchen, zelfs een gezelschapsspelletje

24

kwam spelen, me een boek te lezen gaf en mee de tuin innam zodat ik de zon kon zien. Na al die jaren ervaar ik hiervoor nog steeds dankbaarheid.” Juist het handelen van zorgverstrekkers vanuit de eigen kwetsbaarheid, dus in de eerste plaats van mens tot mens, is datgene wat goede zorg mogelijk maakt…

Roger Burggraeve pleitte ervoor ons te laten raken in onze eindige onvolmaaktheid, omdat we volgens hem juist daar, in het gezamenlijk geraakt worden door het leed en onmacht van de ander, kunnen proeven van de oneindigheid. En dat je daarvoor een lichaam nodig hebt. Engelen, die louter geest zijn, kunnen niet geraakt worden, dixit de wat schalkse Roger, die besluit dat de mens meer deugd heeft van zijn ondeugden dan van zijn deugden en daarom in deze herziene versie van het boek een hoofdstuk inlaste over het nut van roddelen. Wat schalks, dus.

Over ‘gemenst’ worden Dirk De Wachter pleitte voor ‘het kleine goede, onnozele, ongepaste zelfs’ als ‘n rasechte stand-upcomedian. Hij heeft ondertussen drie boeken op zijn conto staan.

Het laatste, De wereld van De Wachter, een persoonlijke zoektocht naar hoop voor de postmoderne mens in tijden waarin het volgens hem mág om het niet meer te weten. Dit najaar komt zijn nieuwe boek eraan: De kunst van het ongelukkig zijn. Tijdens zijn, bij wijlen ludieke, voordracht stelde hij dat er tegenwoordig te veel controle is in de zorg, een overdaad aan protocollen en regels die goede zorg in de weg staan.

Wat bijvoorbeeld met verlies en verdriet dat niet te controleren valt? Alles wat in grote systemen terechtkomt, zei hij, neigt naar gewelddadigheid en ontmenselijking. En De Wachter kan het weten: hij is zelf systeemtherapeut!

Toch is systeem nodig, regels, maar we mogen die niet verabsoluteren. In grenzeloosheid, daarentegen, zouden we geen deugd hebben van met grenzen te spelen.

Grenzen zijn er ook om te overschrijden,

echter niet zonder er het nut van in te zien!

Zo vond De Wachter het belangrijk dat studenten diagnoses leren kennen, om hun kader te begrijpen, én… om ze daarna meteen weer te vergeten of op zijn minst scheef te bekijken. Want het gebeurt wel vaker dat een coassistent in een opnameafdeling ‘een diagnose’ stelt die twintig jaar later nog steeds in het patiëntendossier staat, ongeacht of deze klopt of niet.

Daarom hield De Wachter een pleidooi voor het lezen van een dossier ná een eerste onbevooroordeeld gesprek met een patiënt. Stellig voegde hij daar nog aan toe dat werken in de zorg in zijn opinie een roeping is, niet het volgen van protocollen.

Het is niet netjes dat een zorgverstrekker zich opwerpt als de alwetende, maar des te wezenlijker dat hij door het verhaal van de patiënt ‘gestoord’ wordt in zijn/haar zelfbeleving. Het is pas door die ‘gestoordheid’ dat de zorgverstrekker geïnspireerd raakt door de patiënt, dat beide partijen ‘gemenst’ worden en goede zorg ontstaat. Want het is vanuit het niet begrijpen van de ander dat de zorgverlener de patiënt kan uitnodigen en van mens tot mens kan zeggen: “Vertel het eens.” Het niet verstaan van de ander is een mooi iets ín de zorg zowel als daarbuiten, omdat het ons uitdaagt.

Tot slot sprak De Wachter ook over het alomtegenwoordige gebrek aan hechting in onze huidige maatschappij. Van een pasgeboren kind vinden we het normaal dat het moet gekoesterd worden, vastgepakt. Maar die behoefte blijft ons hele leven bestaan. De westerse mens heeft dit lange tijd genegeerd. In het kader daarvan nodigde De Wachter zorgverstrekkers uit om na te denken over meer aanraking in de zorg, want een patiënt heeft dat sterker nodig dan een doorsneeburger. Dit wordt in de psychiatrische zorg vaak net vermeden.

En misschien moeten hulpverstrekkers niet bang zijn om zich te ‘hechten’ aan patiënten, hen bij te staan, bij hen te willen blijven zelfs als er geen vooruitgang meer mogelijk (b)lijkt te zijn. Een wijs man, die Dirk. Maar dan ook wijs in de Gentse betekenis van ‘keineig’, ‘graaf’, ‘vet’ en ‘cool’.

Redactiemedewerker in de kijker: Sil Tekst: Sil Popelier en Nadia Mahjoub

De inhoud van het tijdschrift Spiegel is grotendeels het resultaat van de enthousiaste inzet van vrijwillige redactiemedewerkers. Maak kennis met één van hen: Sil Popelier.

Wat heb je met schrijven?

Ik schrijf al verhaaltjes sinds mijn tiende: toen waren dat vooral vakantieverslagen.

Het gevoel voor taal heb ik van mijn moeder.

Wie is jouw held?

Zorro is mijn grootste held: hij neemt het op voor arme en verdrukte mensen. Hij combineert daarbij kracht, intelligentie en rechtvaardigheid.

Welke ervaring heb je met de ggz?

Ik ben twee keer enkele maanden opgenomen omwille van een psychotische opstoot

(2003 en 2007). Na de eerste opname viel de nasleep van de behandeling goed mee: ik kon mijn opleiding makkelijk verderzetten, maakte nieuwe vrienden op een vakantiekamp in Zuid-Frankrijk en ging naar Beschut Wonen. Bij de tweede opname was de impact van de behandeling veel zwaarder: het leek alsof ik alles opnieuw moest opbouwen, mijn wereld was ingestort. Mijn moeder werkte heel haar carrière als psychiatrisch verpleegster. Zij is dus goed op de hoogte van de wereld van de geestelijke gezondheidszorg.

ik nood heb aan frisse lucht, natuur en ontspanning, maak ik graag lange wandelingen, ergens te velde van punt A naar punt B. Dit helpt me mijn hoofd leeg te maken en alles helder te zien. Overigens lees ik nog altijd veel én graag!

Wat doe je graag?

Wat is je levensmotto?

Als er niets anders in mijn agenda staat en

Bevertocht in de Doode Bemde Tekst: Heidi Bertels en Nadia Mahjoub Heidi Bertels begeleidt al enkele jaren wandelingen voor UilenSpiegel als natuurgids, in samenwerking met Vrienden van Heverleebos en Meerdaalwoud (VHM) vzw. Zo wil ze mensen met een psychische kwetsbaarheid graag meer betrekken bij de natuur. Heidi heeft altijd genoten van wandelen in de natuur en ervaart het als helend: “Wanneer ik het moeilijk heb, helpt dit mij om tot rust te komen.” De natuur kan volgens haar wezenlijk bijdragen tot iemands herstel.

Op 16 februari 2019 organiseerde Heidi in natuurreservaat de Doode Bemde een ‘bevertocht’. Voor de zes deelnemers werd het een bijzonder fijne en geslaagde tocht: een ware schattenjacht. De uitleg werd visueel gemaakt aan de hand van een beverhuid (van een verkeersslachtoffer), een schedel en tanden, spaanders, een 'potloodpunt'stam, alsook keutels met schors erin. Hierna trokken ze de Doode Bemde in om beversporen te vinden. De bever was zeer ijverig geweest en bood hen de kans alles nog eens in het echt te zien: ze vonden onmiddellijk knaagsporen, wissels, spaanders, 'potloodpunten', dammen,… Zelfs een burcht konden ze van nabij bekijken. De enthousiaste deelnemers genoten van hun vondsten.

Kon je er deze keer niet bij zijn, dan krijg je volgend jaar opnieuw de kans om het allemaal in levende lijve mee te maken. Hou de kalender 2020 dus maar in het oog!

Wie laatst lacht, best lacht.

Als manie een vrouw was Tekst: Yammie Fishel – Foto: Jurgen In’t Ven. Als manie een vrouw was, zou ik haar willen kussen op haar hand. Ik zou haar dure gewaden kopen en vleugels, mocht ze die nog niet hebben. Ook zou ik haar op handen dragen en haar toejuichen. Manie heeft een rijkdom aan ideeën, licht voor elke donker.

Ze is “té” voor velen, maar voor mij mag ze veel zijn.

Als manie een zus was, zou ik naar haar opkijken, net zoals haar willen zijn. Energie met hopen, maar ook met dromen schiet ze nooit tekort.

Als manie mijn lerares was, hing ik aan haar lippen tot haar laatste woord. Ik zou een echte leergierigaard worden, speciaal voor haar.

Als ik manie zou zijn, dan zou ik mezelf inpakken in het zachtste deken dat ik maar vinden kan. Ik zou mezelf klaarstomen en zachtjes aanmoedigen om rust toe te laten. Ik zou mezelf waarschuwen voor de winter die, zonder zich te verontschuldigen, de boel komt overnemen.

Zin in een weekendje Ardennen?

Kom naar Vielsalm van vrijdag 6 tot maandag 9 september Voor de vierde keer neemt Jan Delvaux het initiatief om met een groep UilenSpiegelleden en hun eventuele partner een weekend door te brengen in Vielsalm. Misschien organiseert hij dit zelf voor de laatste keer.

Hij vraagt zich daarom af of er misschien iemand klaarstaat om dit initiatief verder te zetten.

De beproefde formule blijft simpel: de deelnemers koken zelf en ’s ochtends bij het ontbijt beslissen ze wat ze gaan doen: samen, met een klein groepje of individueel op stap gaan. Wie wil, kan ook gewoon ter plaatse blijven genieten aan het meer.

Het verblijf ligt op driehonderd meter van het station. De huisjes zijn voorzien van

een badkamer en privéterras. De kamers beschikken over een lavabo.

Als je alleen reist betaal je 110 euro; een koppel betaalt 180 euro. Als je kiest voor de single optie, dan slaap je in een kamer alleen.

Voor inlichtingen kan je terecht bij Jan: jan. delvaux@uilenspiegel.net of 0493 088 669.

Je schrijft in voor 16 juli 2019. Dat kan per mail of door onderstaand strookje te sturen naar UilenSpiegel, Gemberstraat 25, 9052 Zwijnaarde; je ontvangt dan meer in-

Inschrijven!

Voornaam + naam

lichtingen. Gezien het succes van de voorgaande keren, aarzel je best niet te lang.

Je inschrijving is definitief na betaling. Uiterste betaaldag is 20 juli 2019! Stort op IBAN BE89 0630 0442 8285. Er wordt onder geen beding een terugbetaling gedaan na 1 augustus 2019, aangezien de reserveringen dan reeds betaald zijn.

(Gebruik overal DRUKLETTERS)

: ……………………………………………………………………….………………………………………………

E-mail : ……………………………………………………………………….………………………………………………

GSM : ……………………………………………………………………….………………………………………………

Kom je met partner?

Ja

Nee

Wens je mee te werken aan de voorbereidingen?

26

-

Voornaam + naam partner

Ja

Nee

: ……………………………………………………

Activiteitenkalender

Hou de website, nieuwsbrief en facebookpagina in het oog voor eventuele nieuwe activiteiten of wijzigingen! Inschrijven is verplicht, tenzij anders vermeld.

Opgelet: De activiteiten zijn betalend voor niet-leden. De inkom is 2 euro tenzij een andere prijs wordt vermeld.

Lid worden van vzw UilenSpiegel kost 5 euro per jaar. Gesloten groepen zijn niet opgenomen in dit chronologisch overzicht.

Dag

Omschrijving / Thema

Lotgenotengroep / Afdeling

Woe 05/06/2019

Datum

Thema-avond ‘Wensen en ambities’

Brugge

Zat

Werking ervaringsdeskundigen te Brugge

Kortrijk

08/06/2019

zat 08/06/2019 Zoet-Water-Zorgwandeling

Leuven

Zat

Lotgenotengroep borderline Hasselt

Borderline / Hasselt

Vr-Zo 14/06-16/06

Weekend vzw UilenSpiegel te Genk

Genk

Din

Lotgenotengroep angst en dwang

Angst en dwang / Leuven

Zat 15/06/2019

Bewindvoering

Midden-Limburg

Din

Over het verschil tussen ego- en wezensbehoeften

West-Limburg

Woe 19/06/2019

Medicatie, hoe sta jij ertegenover?

Psychose / Brugge

Don

20/06/2019

Praatgroep Turnhout

Turnhout

Din

25/06/2019

Praatgroep `Ontmoetend herstellen´

Geel

Woe 26/06/2019

Thema-avond ‘Angst’

Gent

Zat

Wandelen in het groen brengt rust in je hoofd

Antwerpen-stad

Woe 03/07/2019

Thema-avond ‘Relaties’

Brugge

Zat

06/07/2019

Wat heeft jouw psychose uitgelokt?

Psychose / Brussel

Zat

13/07/2019

08/06/2019 11/06/2019 18/06/2019

29/06/2019

Brosella Folk & Jazz Festival

Brussel

Din 16/07/2019

Gespreksbijeenkomst

West-Limburg

Don

18/07/2019

Lotgenotengroep angst en dwang

Angst en dwang / Leuven

Zat

20/07/2019

Doode Bemde zomerwandeling

Leuven

Zat

27/07/2019

Ervaar `de buik´van oud Antwerpen

Antwerpen-stad

Zat

27/07/2019

Zomerwandeling te Leuven

Psychose / Leuven

Din

30/07/2019

Praatgroep `Ontmoetend herstellen´

Geel

Woe 31/07/2019

Thema-avond Emoties

Brugge

Zat

Meerdaalwoud Zomerwandeling

Leuven

Din 20/08/2019

Gespreksbijeenkomst

West-Limburg

Don

22/08/2019

Praatgroep Turnhout

Turnhout

Din

27/08/2019

Praatgroep `Ontmoetend herstellen´

Geel

Din

27/08/2019

Lotgenotengroep angst en dwang

Angst en dwang / Leuven

Woe 28/08/2019

Thematische wandeling te Brugge

Brugge

Zat

31/08/2019

Wandelen en ontmoeten in het Gentbos

Gent

Zat

31/08/2019

Bezoek aan het Red Star Line museum

Antwerpen-stad

Vr-Ma 06/09-09/09

Weekend te Vielsalm

Kortrijk

Zat

‘Ben je tevreden over de behandeling van je psychose?’

Psychose / Brussel

Woe 11/09/2019

Lotgenotengroep psychose Brugge

Psychose / Brugge

Zat

14/09/2019

Lotgenotengroep borderline Leuven

Borderline / Leuven

Din

17/09/2019

Lotgenotengroep angst en dwang

Angst en dwang / Leuven

Woe 18/09/2019

Thema-avond ‘Taboe en stigma’

Brugge

Don

19/09/2019

Praatgroep Turnhout

Turnhout

Zat

21/09/2019

Het taboe over psychose

Psychose / Leuven

Din

24/09/2019

Praatgroep `Ontmoetend herstellen´

Geel

Woe 25/09/2019

Thema-avond ‘Wablieft’

Gent

Zat

28/09/2019

‘Mijn tocht naar Santiago de Compostela’

Antwerpen-stad

Zat

26/09/2019

Groepsgesprek ‘Wat betekent een opname in een psychiatrisch ziekenhuis voor mij?’

Brussel

Zat

05/10/2019

Leven met een psychosegevoeligheid

Kortrijk

Don

10/10/2019

Lotgenotengroep angst en dwang

Angst en dwang / Leuven

Zat 12/10/2019

Zoet-Water-Zorgwandeling

Leuven

Zat

Lotgenotengroep borderline Hasselt

Borderline / Hasselt

Din 15/10/2019

Gespreksbijeenkomst

West-Limburg

Woe 23/10/2019

Thema-avond ‘borderline’

Gent

Woe 23/10/2019

Lotgenotengroep psychose Brugge

Psychose / Brugge

Don

24/10/2019

Praatgroep Turnhout

Turnhout

Zat

26/10/2019

Ledendag UilenSpiegel

Brussel

Din

29/10/2019

Praatgroep `Ontmoetend herstellen´

Geel

Zat

09/11/2019

Lotgenotengroep borderline Leuven

Borderline / Leuven

Zat

09/11/2019

Hoe verlopen je sociale contacten?

Psychose / Brussel

10/08/2019

07/09/2019

12/10/2019

27

inschrijven is steeds verplicht, tenzij anders vermeld

Lotgenotencontact rond specifieke kwetsbaarheden • Lotgenotengroep seksueel misbruik Hasselt

Praatgroep voor lotgenoten begeleid door ervaringsdeskundigen Sylvia en Hans.

Ben je slachtoffer geweest van seksueel misbruik en wil je graag lotgenoten ontmoeten? Dan is deze praatgroep misschien iets voor jou.

Inschrijven en meer info: sylvia.van.der.veken@telenet. be of 0473 28 76 77 (Sylvia) Let op! Het aantal plaatsen is beperkt tot 8 deelnemers en er wordt enkel ingeschreven vóór de eerste bijeenkomst. Eén reeks bestaat uit 5 bijeenkomsten die telkens doorgaan op een vrijdag.

De nieuwe reeks start in september, je kan nu reeds inschrijven!

• Data: 6 september, 11 oktober, 8 november, 6 december, 9 januari, 14 februari Tijd: 18:30-20:30 Locatie: Jeugdherberg Hasselt, Spoorwegstraat 80, 3500 Hasselt (achterkant station Hasselt nieuwbouw)

• Lotgenotengroep psychose Leuven

Praatgroep voor lotgenoten begeleid door ervaringsdeskundigen Lin en Laura.

Inschrijven en meer info: psychosegroepleuven@gmail. com of 0484 63 13 13 (Lin) • Zaterdag 27 juli: gegidste zeventuinenwandeling. Er wordt voldoende gepauzeerd tijdens de wandeling.

Tijd: 13:45-16:30 Locatie: Afspraak om 13:45 aan de trappen van het historisch stadhuis, Grote Markt 9, 3000 Leuven • Zaterdag 21 september: Het taboe over psychose Tijd: 14:30-16:30 (onthaal vanaf 14:15) Locatie: Jeugdherberg De Blauwput - Kleine Zaal, Martelarenlaan 11A, 3010 Kessel-Lo (achterkant Leuven Station).

• Lotgenotengroep psychose Brugge

Tijd: 14:30-16:30 (onthaal vanaf 14:15) Locatie: Den Teirling, Maesstraat 89, 1050 Brussel.

Openbaar vervoer: Bus 38 & 60 (halte Malibran), Bus 95 (halte Blyckaerts), Tram 81 & bus 71 (halte Flagey), Metro lijn 2 & 6 (halte Naamse Poort).

• Lotgenotengroep borderline Leuven

Praatgroep voor lotgenoten begeleid door ervaringsdeskundige Carolien.

Inschrijven en meer info: borderline.uilenspiegel@ outlook.com of 02 410 19 99, met duidelijke vermelding of je naar Leuven of Hasselt komt.

• Zaterdagen 14 september en 9 november Tijd:14:00-16:00 Locatie: Jeugdherberg De Blauwput Kleine Zaal, Martelarenlaan 11A, 3010 Kessel-Lo (achterkant Leuven Station).

• Lotgenotengroep borderline Hasselt

Praatgroep voor lotgenoten begeleid door ervaringsdeskundige Carolien.

Inschrijven en meer info: borderline.uilenspiegel@ outlook.com of 02 410 19 99, met duidelijke vermelding of je naar Leuven of Hasselt komt.

• Zaterdagen 12 oktober en 7 december Tijd: 14:00-16:00 Locatie: Hostel H, Spoorwegstraat 80, 3500 Hasselt.

• Lotgenotengroep angst en dwang Leuven

Heb je langdurige of buitensporige angsten of pieker je vaak? Heb je steeds terugkerende dwanggedachten en/ of -handelingen? Kom vrijblijvend naar onze maandelijkse praatgroep ‘angst en dwang’ en maak kennis met andere lotgenoten.

Inschrijven en meer info: SarinaAntioco: jtobback@ hotmail.com of 0473 65 61 37 Afwisselend op donderdag en dinsdag: • Dinsdag 11 juni Tijd: 19:00-21:30

Praatgroep voor lotgenoten begeleid door ervaringsdeskundigen Marianne Pillen en Els Vermote.

Inschrijven en meer info:marianne.pillen@gmail.com of 0498 47 92 86 (Marianne) of vermoteels@gmail.com of 0473 71 22 03 (Els).

Tijd: 17:00 - 19:00 Locatie: Hof van watervliet, Oude Burg 27, Brugge

Let op! Vanaf juli gaan er twee opeenvolgende groepen Angst en dwang door, groep 1 van 18:00-19:45, groep 2 van 20:15-22:00. Je kan voor elke groep apart inschrijven.

• Donderdag 18 juli, dinsdag 27 augustus, dinsdag 17 september, donderdag 10 oktober, dinsdag 19 november, donderdag 12 december Tijd: groep 1: 18:00-19:45; groep 2: 20:15-22:00

• Woensdag 19 juni: Medicatie, hoe sta jij ertegenover?

• Woensdagen 11 september, 23 oktober, 20 november, 18 december

Locatie: Jeugdherberg De Blauwput, Kleine of Grote Zaal, Martelarenlaan 11A, 3010 Kessel-Lo.De jeugdherberg ligt aan de achterkant van het NMBS-station, je wandelt de tunnel door tot voorbij het laatste spoor, als je dan naar links kijkt zal je de ingang van de jeugdherberg zien. Als je het moeilijk hebt, kan iemand jou opwachten in het station.

• Lotgenotengroep psychose Brussel

Praatgroep voor lotgenoten begeleid door ervaringsdeskundigen Nadia en Miguel.

Inschrijven en meer info: nadia@uilenspiegel.net of 0475 96 03 97 (Nadia)

28

• Zaterdag 6 juli: Wat heeft jouw psychose uitgelokt?

• Zaterdag 7 september: Ben je tevreden over de behandeling van je psychose?

• Zaterdag 9 november: Hoe verlopen je sociale contacten?

• Herstelwerkgroep voor mensen met een euthanasievraag

Worstel je met een ernstige psychische kwetsbaarheid en heb je een procedure tot euthanasie opgestart? Wil je

inschrijven is steeds verplicht, tenzij anders vermeld

niettemin nog op zoek gaan naar wat je nodig hebt aan herstel en hoe je je opnieuw regisseur kan voelen in je eigen leven? Dan is deze herstelwerkgroep misschien wel iets voor jou.

Inschrijven en meer info: ann.callebert1@telenet.be Tijd: 14:00-16:00 Locatie: Inloophuis ANBN, Blijde Inkomststraat 113, 3000 Leuven Let op: Het aantal plaatsen is beperkt en een voorafgaand gesprek is noodzakelijk.

• Groep 1 tweewekelijks op zondag (momenteel volzet) ANTWERPEN • Groep 2 tweewekelijks op maandag (nog plaatsen vrij)

Afdeling Antwerpen Stad

Bij de lokale afdeling in de regio Antwerpen staat lotgenotencontact centraal: iedereen met een psychische kwetsbaarheid komt tijdens al onze activiteiten en gespreksnamiddagen uitgebreid aan bod in een besloten én veilige kring!

Inschrijven en meer info: uilenspiegel.antwerpen@ gmail.com of via 0499 59 36 65 (Rudi) • Zaterdag 29 juni: ‘Wandelen in het groen brengt rust in je hoofd’ Wandelen in het prachtige Rivierenhof (gelegen tussen Deurne-Noord en Deurne-Zuid) is op zich al een bijzondere ervaring! GENIET… en deel nadien al je indrukken op het terras van het ‘Witte Kasteel’ aan de ‘spiegelvijver’.

Tijd: 14:00 stipt Locatie: Op het terras vooraan van het ‘Witte Kasteel’ Rivierenhof-Deurne.

Bereikbaarheid: Neem op het Astridplein te Antwerpen Premetro-TRAM 10 richting Wijnegem en stap uit aan halte ‘Venneborg’, dan nog 5 minuten wandelen.

• Zaterdag 27 juli: ‘Ervaar de ‘buik’ van oud Antwerpen ‘Onder de stad stromen geheimen’: hoe voelt het om te wandelen of om in een bootje te varen op de ruien van oud Antwerpen? Dit onder begeleiding van een ervaren ruien-gids: je krijgt wel aangepaste kledij en laarzen!

Tijd: 13:30-16:00 Locatie: Om 13:30 is het samenkomst aan de ingang op de Suikerrui 21, 2000 Antwerpen. De wandeling eindigt op het terras van het Stadsmagazijn, Keistraat 5-7, 2000 Antwerpen • Zaterdag 31 augustus: Bezoek aan het Red Star Line museum en picknick We bezoeken samen het Red Star Line museum. Nadien samen een gezellige picknick aan de ‘Sloepenweg’ vlakbij. Iedere deelnemer brengt iets lekkers mee om te eten en/of te drinken!

Let op: Inkomprijs zelf te betalen, reken op een 8 euro (zonder vermindering) Tijd: Om 13:30 is het samenkomst aan de ingang van het Red Star Line museum. Het bezoek eindigt om 15:00 met een picknick op de Sloepenweg.

Locatie: Red Star Line museum, Montevideostraat 3, 2000 Antwerpen (vlakbij de eindhalte van tram 7)

onder-weg tijdens zijn ‘pelgrimage-tocht’ naar Santiago de Compostela. ‘Onderweg zijn’ én ‘aankomen’, zo’n boeiend onderwerp spreekt toch iedereen aan? Want wij zijn ‘allemaal onderweg’… Toch?

Tijd: 14:00-16:00 (met pauze) Locatie: Zaal ‘Zolder’ van het STADSMAGAZIJN, Kei­ straat 5-7, 2000 Antwerpen.

• Zaterdag 30 november: ‘Vertel ons je levensverhaal’ ‘Het verhalenspel’… het is een SPEL! Iedere deelnemer vertelt zijn/haar ‘levensverhaal’ aan de hand van 6 archetypen (cf. Jung). Het wordt een heel interessant en ‘intiem’ groepsgebeuren en alles blijft tussen 4 muren!

Tijd: 14:00-16:00 (met pauze) Locatie: Zaal ‘Zolder’ van het STADSMAGAZIJN, Kei­ straat 5-7, 2000 Antwerpen.

ANTWERPEN Afdeling Geel

• Herstelgroep UilenSpiegel Kempen

Herstelgroep UilenSpiegel Kempen is een werkgroep waarin de deelnemers werken aan hun herstel op eigen tempo. We leren van elkaar door het delen van ervaringen, al dan niet gekaderd binnen een thema. De thema’s worden in samenspraak met de groep gekozen. De groep bestaat uit maximum 8 deelnemers en wordt begeleid door enkele ervaringsdeskundigen. De deelnemers bevinden zich in een verschillend stadium van herstel.

We werken met een gesloten groep in gelijkwaardigheid, zelfrespect en respect voor onze medemens.Er wordt ingeschreven voor een reeks van 9 sessies. De huidige reeks loopt nog tot juni 2019, een nieuwe reeks start in september 2019.

Inschrijven en meer info: herstelgroepuilenspiegelkempen@gmail.com of 0479 94 64 80 Tijd:13:30-16:00 Locatie: ’t Vooruitzicht aan campus OPZ, Stelenseweg 19, 2440 Geel

• Ontmoetend herstellen (open groep)

Ontmoetend herstellen is een initiatief van twee ervaringsdeskundigen (Bart en Mieke) in de Kempen.

Tijdens de maandelijkse bijeenkomsten kan je in contact komen met anderen, praten over wat je zoal tegenkomt, samen iets doen, praten over thema’s… Zo kan je op een laagdrempelige manier stappen zetten in je herstel. De focus ligt vooral op het ontmoeten, maar we behandelen ook regelmatig een thema. We bepalen het programma in samenspraak met de aanwezigen.

Het is een open groep voor zij die ontmoetend willen herstellen.

Inschrijven en meer info: ontmoetendherstellen@gmail. com of onze facebookpagina ‘Ontmoetend Herstellen’.

Tijd: 18:30-21:00 Locatie: ’t Vooruitzicht, Stelenseweg 19, 2440 Geel • Dinsdagen 25 juni, 30 juli, 27 augustus, 24 september, 29 oktober, 17 december

• Zaterdag 28 september: ‘Mijn tocht naar Santiago de Compostella’ Gastspreker Joris vertelt ons zijn persoonlijke verhaal op/ 29

inschrijven is steeds verplicht, tenzij anders vermeld

ANTWERPEN

Afdeling Turnhout Praatgroep Turnhout is een ontmoetingsplaats voor mensen met een psychische kwetsbaarheid. Er wordt rond verschillende thema’s gepraat.

Inschrijven en meer info:catja@uilenspiegel.net of 0468 33 71 55 (Catja) Tijd: 19:00-21:00 Locatie: Lokaal van T’ANtWOORD vzw, Otterstraat 114, 2300 Turnhout • Donderdagen: 20 juni, 22 augustus, 19 september, 24 oktober, 21 november, 19 december

BRUSSEL In samenwerking met ‘Den Teirling’ te Elsene organiseren Jolanda, Siegfried en Karen infoavonden, praatgroepen en andere activiteiten in het Brusselse.

Inschrijven en meer info: uilenspiegel.brussel@gmail. com of 0475 25 73 00 (Siegfried, tussen 18:00 en 22:00) Tijd: 19:30-21:30 Locatie: Den Teirling, Maesstraat 89, 1050 Brussel.

Openbaar vervoer: Bus 38&60 (halte Malibran), Bus 95 (halte Blyckaerts), Tram 81& bus 71 (halte Flagey), Metro lijn 2 & 6 (halte Naamse Poort) • Zaterdag 13 juli: Brosella Folk & Jazz Festival Een festival dat plaatsvindt in het park aan de voet van het Atomium. We kiezen voor de dag van de folkmuziek.

Inkom gratis. Meer info op brosella.be Tijd en locatie: afspraak om 15:00 onder het Atomium • Zaterdag 26 september: ‘Wat betekent een opname in een psychiatrisch ziekenhuis voor mij?’

Een groepsgesprek onder lotgenoten.

• Zaterdag 28 november: Gedichtenavond Eigen geschreven of uitgekozen gedichten worden voorgedragen en besproken. Het thema kan gaan over psychische kwetsbaarheid of gevoeligheid.

LIMBURG

Praatgroep Midden-Limburg Praatgroep Midden-Limburg Inschrijven en meer info: praatgroep.limburg.us@gmail. com of 0495 71 18 54 (Luc) • Zaterdag 15 juni: Bewindvoering Alles wat je wil weten over bewindvoering wordt toegelicht door een advocaat-bewindvoerder.

Tijd: 10:00-12:00 Locatie: Nieuwe locatie! Vzw Bewust, Montenakenweg 53, 3800 Sint-Truiden

LIMBURG

Praatgroep West-Limburg Praatavonden elke derde dinsdag van de maand Inschrijven en meer info: houbrechts.jef@scarlet.be 0479 33 48 22 (Jef) Tijd: 18:00-21:00 Locatie: OC De Buiting, Vergaderlokaal 2,Tessenderloseweg 18, 3583 Paal-Beringen • Dinsdag 18 juni: Over het verschil tussen ego- en wezensbehoeften Gastspreker Hubert Leemans, vormingswerker. Luisteren naar en bespreken van ervaringen en gevoelens.

• Gespreksbijeenkomsten op dinsdagen 16 juli, 20 augustus, 15 oktober, 19 november, 17 december In de groep delen we levenservaringen rond herstel en bewustwording. De thema’s worden in overleg met de groep bepaald.

OOST-VLAANDEREN

Lotgenotencontact UilenSpiegel Gent • Praatgroep

Deze praatgroep wordt begeleid door Marie-Suzanne en Maaike. Er is plaats voor ontmoeten, gehoord worden en het uitwisselen van ervaringen met andere lotgenoten. De groep staat open voor iedereen die onderweg is met zijn of haar psychische kwetsbaarheid, los van diagnose.

Inschrijven en meer info: lusgent@gmail.com of 0499 42 06 63 (Marie-Suzanne) Tijd: 19:00-21:00 (onthaal voor nieuwkomersvanaf 18:45) Locatie: Vredeshuis Sint-Margrietstraat 9, 9000 Gent • Woensdag 26 juni: Gespreksthema ‘Angst’ We staan stil bij wat angst betekent en welke rol dit in jouw leven speelt. Er is daarnaast ruimte voor je eigen verhaal en vragen.

• Woensdag 25 september: Gespreksthema ‘Wablieft’ Over communicatie, begrip en onbegrip. Er is ruimte voor je eigen verhaal en vragen.

• Woensdag 23 oktober: Gespreksthema ‘Borderline’ Deze thema-avond gaat dieper in op het onderwerp ‘Borderline’ als diagnose. We luisteren naar een herstelverhaal en en gaan daarna in gesprek over onze eigen ervaringen.

• Woensdag 20 november: Gespreksthema ‘Hoop’ Wat betekent hoop voor jou? Wat geeft jou of anderen hoop?

• Wandelingen

We komen samen en wandelen op een rustig tempo doorheen de Gentse natuurgebieden.

Inschrijven en meer info: lusgent@gmail.com of 0499420663 (Marie-Suzanne).

• Zaterdag 31 augustus: Wandelen en ontmoeten in het Gentbos

30

inschrijven is steeds verplicht, tenzij anders vermeld

We wandelen 10 km doorheen Merelbeke en zorgen voor voldoende pauzes. De wandeling gaat ook door bij regenweer. Honden zijn welkom aan de leiband. De wandeling is niet geschikt voor rolstoelgebruikers.

Tijd: 14:30-18:00 Locatie: Verzamelen om 14:30 aan de bushalte Merelbeke kerk • Zondag 30 november: wandelen en ontmoeten in de Scheldevallei We wandelen op een rustig tempo langs de Schelde in Zwijnaarde. De wandeling is 5 km en gaat ook door bij regenweer. Het is toegankelijk voor kinderwagen en rolstoel.

Ook honden zijn welkom aan de leiband.

Tijd: 14:00-16:00 Locatie: Verzamelen om 13:45 aan de kiosk ter hoogte van Dorpstraat 6, 9052 Zwijnaarde

VLAAMS-BRABANT Afdeling Leuven

Zoet-Water-Zorgwandelingen: rustige wandelingen met natuurbelevingsmomenten in Heverleebos/Meerdaalwoud/Sint-Joris-Weert Rustgevende wandelingen en natuurbelevingsmomenten met natuurgids Heidi. Stevige stapschoenen en bij regenweer laarzen en waterdichte kledij. Buggy’s of rolstoelen niet mogelijk tenzij anders vermeld, honden aangelijnd.

Mogelijkheid om achteraf de dorst te lessen en bij te babbelen in de plaatselijke horeca.

Inschrijven en meer info: Heidi Bertels: 0487 99 35 82 (Inschrijven niet verplicht en de wandelingen zijn gratis.)

• Zaterdagen 8 juni, 12 oktober, 14 december: Zoet-Water-Zorgwandeling Tijd en locatie: Vertrek om 14:00 aan de bushalte Zoet Water (richting Leuven), Waversebaan, Oud-Heverlee.

Terug om 16:00 aan bushalte Zoet Water.

Bus 337 vanuit Station Leuven - halte Zoet Water. Met de auto via Waversebaan vanuit Leuven of via E40 afrit Blanden/Haasrode. Niet-betalend parkeren mogelijk in de onmiddellijke omgeving.

• Zaterdag 20 juli: Doode Bemde Zomerwandeling Tijd en locatie: 10:00-12:30 Vertrek om 10:00 op de parking aan het eind van de Reigerstraat te Oud-Heverlee.

Bushalte Heide op 10 min - DE LIJN bus 337. Goede stapschoenen - laarzen bij regenweer. Buggy’s of rolstoelen niet mogelijk.

• Zaterdag 10 augustus: Meerdaalwoud Zomer wandeling Tijd en locatie: 10:00-12:30 Vertrek om 10:00 op parking Speelberg, Weertsedreef 16, 3053 Oud-Heverlee. Goede stapschoenen - laarzen bij regenweer. Buggy’s of rolstoelen niet mogelijk.

VLAAMS-BRABANT ArtEco

ArtEco, een creatief atelier in een oud arbeidershuisje met tuintje in Vilvoorde, werkt onder de vleugels van De Raster vzw.

Inschrijven en meer info: Kunstenares Kaarin Poppe (http://kaarinpoppe.wix.com/federo) kan je inspireren en helpen, als je dat wenst. Als je wil langskomen, bel je best even met haar (0478 20 53 60) of stuur je een mailtje naar kaarin.poppe@gmail.com. Je betaalt 15 euro per semester.

Op maandag en donderdag van 10:00-17:00 kan je er vrij beeldend komen werken.

Locatie: Groenstraat 215, 1800 Vilvoorde

WEST-VLAANDEREN

Afdeling Brugge Wistermee Heb jij nood aan een plek waar er wordt gevraagd hoe het met je gaat en waar je mee bezig bent, waar je je hart kunt luchten en ongedwongen jezelf kunt zijn? Dan ben jij helemaal welkom in de nieuwe praatgroep te Brugge: Wistermee!

Inschrijven en meer info: pintelonchristophe@gmail. com of 0497 24 88 59 (Christophe).

Tijd: 17:00-19:00 Locatie: Hof van Watervliet, burg 27, 8000 Brugge • Woensdag 5 juni: Wensen en ambities • Woensdag 3 juli: Relaties • Woensdag 31 juli: Emoties • Woensdag 28 augustus: Thematische wandeling te Brugge • Woensdag 18 september: Taboe en stigma

WEST-VLAANDEREN Afdeling Kortrijk

Inschrijven en meer info: Jan Delvaux: jan.delvaux@ uilenspiegel.net of 0493 08 86 69 Tijd: 14:00-16:30 (tenzij anders vermeld) Locatie: De MaRe, Condédreef 59, 8500 Kortrijk • Zaterdag 8 juni: Werking ervaringsdeskundigen te Brugge In Brugge en regio Noord-West-Vlaanderen is een flinke werking uitgebouwd rond ervaringsdeskundigheid. Gastspreker is Guy Surmont, ervaringsdeskundige UilenSpiegel, hij volgde onze vorming en werkte mee aan verschillende initiatieven.

• Vrijdag 6 september tot maandag 9 september: Weekend te Vielsalm Vorig jaar waren we met een mooie groep gedurende een lang weekend in Vielsalm. De formule was en blijft simpel: we koken zelf en bepalen ’s ochtends wat we gaan doen.

De kostprijs bedraagt ongeveer € 110. Meer info lees je in deze Spiegel op blz. 26.

• Zaterdag 5 oktober: Leven met een psychose gevoeligheid Gastspreker: Nadia Mahjoub ‘Wat is een psychose? Valt het doek als je een psychose hebt ervaren? Hoe ga je ermee om?’Op deze en andere vragen zal Nadia Mahjoub, ervaringsdeskundige, een antwoord trachten te bieden.

31

Zin in een weekend Ardennen?

Breng een weekend door in Vielsalm van 6 tot 9 september 2019. Meer info en het inschrijvingsformulier vind je op blz. 26.

Ombudsdiensten in je regio Heb je vragen over je rechten als patiënt of wil je een klacht indienen?

Schuilt er een dichter in jou?

Heb je een psychische kwetsbaarheid en schuilt er een dichter in jou? Neem dan deel aan de Kronkelprijs 2019, de 13de editie van onze poëziewedstrijd. Het thema is ‘Ritme’. Deadline voor inzendingen is 31 juli 2019.

Het reglement vind je op blz. 19.

Het leven is geen wedstrijd Het leven is geen wedstrijd. Het interesseert me daarom ook niet om met wie dan ook in competitie te gaan. Ik hoop oprecht dat we er allemaal geraken.

(Vrij vertaald naar een uitspraak op www.facebook.com/brightvibes)

Surf naar

www.ombudsfunctieggz.be

Bezoek onze website:

www.uilenspiegel.net

Vind ons op Facebook:

www.facebook.com/ uilenspiegel

Psychosenet.be is dé website voor psychose, stemming en herstel.

Objectieve informatie, online hulp via e-mailspreekuur, filmpjes met heldere uiteenzettingen, getuigenissen en de laatste ontwikkelingen in de geestelijke gezondheidszorg.

Illustratie: Bart Janssen

Kom naar onze ledendag Onze ledendag, met onder meer de uitreiking van de Kronkelprijs 2019 voor de winnaar van onze poëziewedstrijd, vindt plaats op 26 oktober 2019 in Brussel. Reserveer deze datum alvast in je agenda!

PlusVriend PlusVriend ondersteunt vriendschappen bij psychosegevoelige mensen. www.plusvriend.be

Steun UilenSpiegel met een gift Wil je UilenSpiegel steunen met een gift, dan krijg je van de belastingen een vermindering van 45% op het gestorte bedrag. Dit kan voor giften vanaf 40 euro op kalenderjaarbasis op rekeningnummer BE34 0015 1222 9390.

Zo kost een gift van 40 euro je slechts 22 euro, want je krijgt 18 euro terug.

Je kan jouw gift ook spreiden met een maandelijkse permanente opdracht bij je bank.

Alvast hartelijk bedankt voor je steun!