Spiegel september 2020

SPIEGEL Driemaandelijks tijdschrift van vzw UilenSpiegel | 23e jaargang | sept | okt | nov 2020

Eet toch gewoon Dossier eetstoornissen

Colofon Hoofdredactie: Nadia Mahjoub Eindredactie: Katelijne Beheydt Redactie: Ann Van de Vloet, Bert, Bruno

A.M.A. De Clerck-Pieters,

Elisabeth, Els Lambrecht,

Lindsay Hacke, Karin Cogneau,

Luka Vandeghinste, Sil Popelier en Thomas Detombe Werkten ook mee aan dit nummer: Ingrid Jongeneelen, Thomas Roose Schilderij cover: Luka Vandeghinste Vormgeving:

UilenSpiegel vzw is een pluralistische vereniging van en voor mensen met een psychische kwetsbaarheid. Sterk in patiëntenvertegenwoordiging, vorming, herstel, ervaringsdeskundigheid, lotgenotencontact, informeren en beeldvorming.

Contact: UilenSpiegel vzw Hovenierstraat 45 1080 Brussel

Tel.: 02 410 19 99 info@uilenspiegel.net

www.uilenspiegel.net

Ondernemingsnr.: 0461.760.283

RPR Brussel

Collectief De Wrikker cvba

De verantwoordelijkheid voor de gepubliceerde teksten berust bij de auteurs. Niets uit dit blad mag worden overgenomen zonder de toestemming van de redactie en/of de auteurs. Op verzoek van sommige auteurs werd hun naam vervangen door een pseudoniem. Naam en adres zijn steeds bekend bij de redactie. De redactie kan teksten weigeren, inkorten of redigeren.

Verantwoordelijke uitgever: Ingrid Jongeneelen,

Weebroekweg 8A/19, 3071 Erps-Kwerps Spiegel verschijnt 4 x per jaar.

Doe mee Heb je een tekst geschreven die bruikbaar is voor de Spiegel? Heb je een schilderij, tekening of cartoon gemaakt die niet zou misstaan in ons tijdschrift?

Wil je graag (bij voorkeur niet anoniem) je verhaal vertellen of een getuigenis brengen? Onze redactie kan een interview met je afnemen.

Contacteer de redactie: spiegel@uilenspiegel.net UilenSpiegel vzw Spiegel Redactie Hovenierstraat 45 1080 Brussel

Word lid van UilenSpiegel voor 5 euro per jaar: >>> Je ontvangt 4 maal per jaar het tijdschrift Spiegel >>> Je kan gratis deelnemen aan onze lokale activiteiten en

gespreksgroepen (niet-leden betalen 2 euro) >>> Je krijgt korting bij deelname aan o.m. het

UilenSpiegelweekend en nieuwjaarsetentje >>> Je ontmoet lotgenoten en kan je ervaringen delen >>> Je stem wordt gehoord samen met die van andere leden >>> Je maakt deel uit van een groep (ex-)patiënten die

opkomen voor hun rechten Individueel lidmaatschap: 5 euro per jaar Gezinslidmaatschap (op éénzelfde adres): 7,50 euro per jaar Opgelet! Woon je in het buitenland, dan krijg je de Spiegel enkel digitaal.

Abonnementen op Spiegel voor organisaties en professionals (enkel België) Neem contact op met info@uilenspiegel.net voor een overzicht van de tarieven.

De betaling gebeurt op het rekeningnummer van vzw UilenSpiegel BE34 0015 1222 9390 met vermelding “lidmaatschap”. Je stuurt dan ook best een mailtje naar info@uilenspiegel.net met je contactgegevens (adres, mailadres en telefoonnummer).

Giften zijn fiscaal aftrekbaar en heel erg welkom!

Rekeningnummer UilenSpiegel vzw: BE34 0015 1222 9390

Aanbod Psyche Aanbod abonnement “Psyche”, driemaandelijks tijdschrift van het Steunpunt Geestelijke Gezondheid – kalenderjaar 2021: Leden van UilenSpiegel (enkel individuele leden, geen organisaties) kunnen een abonnement op “Psyche” nemen aan gereduceerd tarief, nl. 7 euro per kalenderjaar. Ben je geïnteresseerd of wil je je abonnement verlengen, stort dan 7 euro op het rekeningnummer BE34 0015 1222 9390 van UilenSpiegel met vermelding “abonnement Psyche”.

2 – Spiegel 2020 / 3

Voorwoord Beste lezer, Als voorzitter ben ik verheugd om te kunnen aankondigen dat onze vereniging erkend werd als sociaal-culturele volwassenenorganisatie bij het departement Cultuur. Graag willen we mee bouwen aan een warm en solidair Vlaanderen en Brussel. We willen ons lotgenotencontact uitbreiden, nieuwe partnerschappen aangaan en bruggen slaan naar de gehele samenleving. We willen het thema psychische kwetsbaarheid hoog op de politieke agenda krijgen. Dit alles opdat maatschappelijke inclusie van mensen met een psychische kwetsbaarheid een vanzelfsprekendheid wordt.

We staan nu dus op een kantelpunt in de geschiedenis van UilenSpiegel. Gezien de coronacrisis is het echter niet evident om met de nieuwe uitdagingen, die deze erkenning met zich mee brengt, aan de slag te gaan. Toch blijven we hoop houden en zetten we door in deze moeilijke tijd. Opgeven staat niet in ons woordenboek.

Terwijl ik dit voorwoord schrijf, is de tweede golf van corona werkelijkheid en werd een nieuwe lockdown afgekondigd. Ons mentaal welzijn wordt opnieuw op de proef gesteld.

Graag wil ik oproepen om toch zoveel als mogelijk in verbinding te blijven met elkaar en extra aandacht te hebben voor vrienden en familie die alleen wonen. Laat elkaar niet los. Bel, sms en blijf in contact met elkaar. Heb je behoefte aan een luisterend oor? Onze vrijwillige luistergenoten staan paraat.* Je kan ook terecht bij onze online lotgenotengroepen. Tot het einde van dit jaar organiseren we geen fysieke bijeenkomsten. Het voordeel is dat afstand en verplaatsing geen rol spelen om deel te kunnen nemen; het nadeel is dat je wat overweg moet kunnen met computer en digitaal bijeenkomen. En voor dit laatste heb je natuurlijk ook een computer en internetverbinding nodig. We beseffen maar al te goed dat dat niet voor iedereen vanzelfsprekend is. Het baart ons zorgen dat mensen door het gebrek daaraan nog meer in isolement kunnen terechtkomen.

Dit Spiegelnummer bevat een dossier rond eetstoornissen. De meest bekende vormen zijn anorexia nervosa en boulimia nervosa. Het spectrum van eetstoornissen is echter veel breder. Dat willen we dan ook onder de aandacht brengen. Eetstoornissen brengen veel lijden met zich mee en herstel is soms een lang en complex proces. Hier kan ik persoonlijk van getuigen. Soms is therapie niet meteen beschikbaar of vind je de weg erheen niet. Ondertussen is het een kwestie van overleven. Zeker in tijden van corona is dit niet evident. De sociale controle en de vertrouwde dagstructuur die wegvallen, zijn factoren die herstel in de weg kunnen staan. Op pagina 10 kan je een interview lezen met Els Verheyen, ervaringsdeskundige en voorzitter van AN-BN, vereniging voor mensen met een eetstoornis en hun omgeving. AN-BN mag dit jaar veertig kaarsjes uitblazen. Naar aanleiding hiervan bracht de vereniging een bundel uit, “Ruis”, met impressies en verhalen van lotgenoten. Hierover kan je meer lezen op pagina 12.

Ik wens je veel leesplezier!

En ondertussen: hou het veilig en zorg goed voor jezelf en voor elkaar! Samen staan we sterk.

Ingrid Jongeneelen Voorzitter * www.uilenspiegel.net/wat/luistergenoten Spiegel 2020 / 3 – 3

08

Johan heeft Asperger: “Ik was in het begin de balans volledig kwijt door onze relatie.”

06

Janet is kinderloos omwille van haar psychische kwetsbaarheid

Zijn psychische problemen medisch van aard?

25

Kaat: “Ines is een geboren spreker!”

15

Over de Anonieme Overeters Bert en Stéphanie creëerden de podcastreeks ‘Eet gewoon’

Eet toch gewoon, een dossier over eetstoornissen (p. 10 tot 17)

14 Anneke fietste in september de Belgische grens rond

18

22

Els: “Wanneer mijn eetstoornis opduikt wil ik enkel dingen eten die ik in mijn kindertijd kende”

17

Inhoud 06

08

Psychisch of medisch?

Over het eng biologisch perspectief

The 40 year old virgin

Johans eerste stappen in de liefde

Dossier Eetstoornissen

10

Eet toch gewoon

10

Over AN-BN vzw

12

Boekvoorstelling ‘Ruis’

13

Brief aan mijn eetstoornis

14

Podcast ‘Eet gewoon’

15

Als eten meer wordt dan troost

16

De mens achter de eetstoornis

17

De ‘dissociatieve’ eetstoornis

Els: “Vaak horen we de uitspraak ‘Eet toch gewoon’, alsof dat zomaar vanzelf gaat wanneer je in de knoop zit rond eten.”

18 Veerle: “Als ik diep zit, heb ik al mijn energie nodig om fysiek en mentaal rechtop te blijven staan”

Inleiding

Een gesprek met Els Verheyen

In het kader van 40 jaar AN-BN

‘Ik laat je los nu’

Over het waarom van eten

Over de Anonieme Overeters

Veerle kampt met anorexia

Ongekend en misbegrepen

Hoe Annekes tocht verliep

Trappen tegen grenzen

20

Jargon uitgelegd

Decompensatie

21

22

25

26

Column: Banaan in je oor

Blauwe regen

Onvervulde kinderwens

Onderschatte vorm van psychisch lijden

Van lotgenoten tot bondgenoten

Hoe Kaat en Ines elkaar vonden

Acceptance and Commitment Therapy

Therapievorm toegelicht

27 Activiteitenkalender

We komen voorlopig vooral online samen.

Raadpleeg www.uilenspiegel.net/zoom voor het overzicht.

Nadia: “De psychiater bekijkt mijn bijzondere ervaringen door een medische bril.”

Spiegel 2020 / 3 – 5

In hoeverre zijn psychische problemen medisch van aard?

Tekst: Nadia Mahjoub – Foto Nadia: Lisa; foto pillen: Pexels via Pixabay

Ik heb het altijd nogal moeilijk gehad met het feit dat mijn bijzondere ervaringen, mijn ‘wakkere dromen’, beschouwd worden als een medisch probleem. De psychiater bekijkt deze ervaringen door zijn of haar medische bril, kleeft er het etiket ‘psychose’ op en stelt een medische behandeling voor. Vaak volgt een opname in een psychiatrisch ziekenhuis en het slikken van de nodige medicatie. Deze medicatie geneest me niet van mijn psychosegevoeligheid, maar onderdrukt tijdelijk mijn ‘symptomen’. Tot ik herval en weer een hogere dosis moet nemen.

Ik ben zeker niet de eerste persoon met een psychosegevoeligheid die het moeilijk heeft met de medicatie die hij moet slikken.

De bijwerkingen zijn vaak heel vervelend, gewichtstoename om er maar één te noemen. Wat ook niet te onderschatten is, is de invloed van het chemisch gesleutel op je denken, op je identiteit. Ik kan er de vinger niet op leggen, het is dan ook heel subjectief, maar ik voel gewoon dat ik anders ‘ben’ wanneer ik antipsychotica slik. Alsof mijn gevoelens en gedachten in een verdovende kooi gevangen gehouden worden en men ook nog mijn vleugels heeft gekortwiekt.

De kans om te leren vliegen Ik ontken niet dat ik hulp nodig heb wanneer ik een psychose heb: ik zou immers ergens tegenaan kunnen vliegen en mezelf pijn kunnen doen. Het medische antwoord

is voor mij echter verre van bevredigend.

Het creëert naar mijn gevoel een nieuw probleem. Ik krijg immers niet de kans op ‘natuurlijke’ wijze te leren landen, trager te vliegen of meer controle te krijgen over mijn ‘vliegkunsten’, mijn gedachten. Het is alsof je het gips jaren laat zitten op een gebroken been, waardoor het bot en de spieren niet meer kunnen herstellen.

Ik was 24 toen ik mijn eerste psychose kreeg, vandaag ben ik 47. 23 jaar lang heb ik me verdiept in het thema ‘psychose’. Hoe meer ik erover lees en te weten kom, hoe meer ik ervan overtuigd ben dat het niet om een medisch probleem gaat. De chemische invloed van medicatie heeft natuurlijk wel effect, maar neemt de oorzaak of noodzaak van de psychose niet weg. Er zijn heel wat andere factoren dan medicatie die kunnen bijdragen tot een beter evenwicht en

het verminderen van (de heftigheid van) psychoses: zelfinzicht door therapie, mediteren om je gedachten te leren observeren, minder hooi op je vork nemen, om er maar enkele te noemen.

Niet eerst medicatie Ik droom van een wereld waarin psychische problemen anders aangepakt worden, waar niet in eerste instantie naar medicatie wordt gegrepen en waar psychologische zorg ook volledig wordt terugbetaald. We zijn er nog niet. Wat me wel hoopvol stemt, is de kritische stem die hier en daar opduikt als het gaat over het overmatig medicaliseren van psychische problemen en de overconsumptie van medicatie. Het advies van de Hoge Gezondheidsraad (HGR) in 2019 over de DSM (handboek van psychiatrische aandoeningen), waarin men pleit om voorzichtig om te springen met diagnoses, is één van die stemmen.

Het Spiegelnummer van december 2019 wijdde een dossier aan diagnoses en de DSM: ‘Het risico van een etiket’. Op 5 maart 2020 organiseerde de HGR een studiedag in Brussel rond het thema. Ik ging er heen.

Eerst de context Eén van de sprekers op de studiedag was Stijn Vanheule, professor psychologie aan de UGent. Hij pleit ervoor om patiënten gedetailleerd en uitgebreid te observeren en daarbij de sociale, culturele en persoonlijke context in kaart te brengen. Dat moet de kern zijn van psychiatrische diagnostiek.

Vandaag wordt veelal omgekeerd te werk gegaan: eerst wordt de diagnose bepaald aan de hand van een aantal DSM-checklists en daarna kan eventueel nog rekening gehouden worden met de context.

Tijd is geld, ook in de hedendaagse geestelijke gezondheidszorg, dus moet er zo snel mogelijk een diagnose worden gesteld.

Onze overheden gebruiken de diagnostiek gebaseerd op de DSM als criterium om hulpverlening terug te betalen, zorgverleners om te beslissen welke kinderen recht hebben op extra begeleiding en studenten maken via dit handboek kennis met de psychiatrische problematiek.

6 – Spiegel 2020 / 3

De psychiater bekijkt mijn bijzondere ervaringen door een medische bril Eng biologisch perspectief is problematisch Zorgwekkend aan de DSM is volgens Vanheule dat de samenstellers een eng biologisch perspectief (genetisch, neurobiologisch, chemisch…) op psychisch lijden naar voren schuiven, zonder aandacht voor de complexe interactie met de psychosociale omgeving. Door psychische problemen als lichamelijke aandoeningen te bestempelen, leren mensen alle heil te verwachten van medische oplossingen, lees geneesmiddelen. Dit werkt medische overconsumptie in de hand, zeker als daarbij ook normale problemen (rouw, relatieconflicten, opvoedingsproblemen) gepsychiatriseerd worden.

Op zich is het lovenswaardig om psychisch lijden zo natuurwetenschappelijk mogelijk te kaderen, maar voor de meeste aandoeningen bestaat er geen sluitend bewijs dat ze door louter biologische factoren bepaald zouden zijn. Populaire berichtgeving versterkt het geloof dat de oorzaak van depressie, ADHD of schizofrenie enkel te vinden is in ons brein of in onze genen.

Niets is echter minder waar. Onderzoek wijst er telkens weer op dat psychiatrische problemen ontstaan op het kruispunt van diverse invloeden: culturele en sociale factoren, individugebonden psychologische elementen en biologische invloeden.

Wanneer de biologische kijk op psychische aandoeningen primeert, leidt dit volgens Vanheule tot een eenzijdige visie op de complexiteit van het menselijk functioneren, en worden de psychosociale context en de beleving van het individu gaandeweg uit het oog verloren. Dat is problematisch.

De DSM creëert steeds meer labels (psychiatrische aandoeningen) en die labels worden maatschappelijk gezien veel te ruim gebruikt. Het is niet omdat je het op een gegeven moment in je leven moeilijk hebt, dat je daarom een psychiatrische aandoening hebt. Diagnoses zijn vaak ook te statisch: het lijden zou beter worden besproken vanuit een continuüm van crisis naar herstel.

Menselijke complexiteit versus categorieën Niall Boyce, stichtend redacteur van het toonaangevend medisch blad ‘The Lancet Psychiatry’, was ook spreker op de studiedag. In zijn prachtige Engelse tongval bracht hij een boeiende interactieve uiteenzetting over wat er al dan niet verkeerd is met diagnoses. Eerst en vooral is de complexiteit van het menszijn niet iets wat makkelijk in categorieën past. Als je al categorieën wil gebruiken, hoe ga je ermee aan de slag?

De manier waarop een diagnose aan de patiënt wordt meegedeeld is even belangrijk als de diagnose zelf. Vaak krijgt de patiënt een boodschap die hem alle hoop ontneemt. Hoe je omgaat met patiënten is minstens even belangrijk. Hij verwijst naar de manier waarop de psychiatrische zorg voor mensen in crisis is georganiseerd en de onmenselijke behandelingen, zoals overmatige dwang, die daar soms uit voortvloeien.

Waarvoor moeten diagnoses dienen?

We willen volgens Boyce misschien ook teveel verschillende dingen met diagnoses.

Willen we een prognose kunnen stellen?

Willen we handvatten voor behandeling?

Willen we categorieën afbakenen om onderzoek te kunnen doen? Of het makkelijker maken gegevens bij te houden voor ons sociale zekerheidssysteem? Willen we tegemoet komen aan ons wereldbeeld (voor 1973 was homoseksualiteit nog een psychiatrische aandoening volgens de DSM, nvdr)? Het is ook zeer de vraag of één enkel diagnosesysteem voldoende is,

misschien moeten we eerder gaan naar een divers ecosysteem van categorievormen en functies.

Boyce wijst erop dat de discussie over de zin en onzin van diagnoses al zestig jaar duurt. We moeten ons vooral bewust zijn van de ideologie onderliggend aan elk systeem. De grootste pijnpunten in de psychiatrische zorg vandaag zijn volgens hem dat de stem van de patiënt te weinig doorweegt en dat er te weinig middelen geïnvesteerd worden in geestelijke gezondheidszorg.

Ook ontbreekt vaak de stem van het verplegend personeel, dat in nauw contact staat met de patiënten.

Ideologie en systemen En wanneer Boyce het heeft over ideologie en systemen, dan gaat bij mij een belletje rinkelen: we investeren in onze huidige westerse maatschappij zeer weinig in zorg, we privatiseren onze zorgsector steeds meer en laten de ontwikkeling en productie van medicatie in handen van bedrijven die enkel uit zijn op winst. Dit klopt niet. We weten dat. Zijn de steeds grotere aantallen mensen die psychisch lijden de spreekwoordelijke kanaries in de koolmijn? Ik denk het wel.

Een voornamelijk biologische kijk leidt tot een eenzijdige visie op de complexiteit van het menselijk functioneren Spiegel 2020 / 3 – 7

Tekst: Johan Foto: StockSnap via Pixabay

The 40 year old virgin

Ik ben 40 en ik onderga mijn eerste relatie. Ik heb een pracht van een vriendin die van in het begin in mij en onze relatie geloofde.

Ik zeg soms dat ze volhardend is en dat is ze ook in de liefde.

Ik leerde haar drie jaar geleden kennen en ik vond haar meteen een zeer boeiende vrouw, maar veel hield me ook tegen. Ik heb namelijk Asperger, een vorm van ASS. Ik was er dan ook van overtuigd dat ik geen relaties aan kon.

Mijn eerste stappen in de liefde Ik had nooit eerder een relatie gehad, ik was zeker al wel verliefd geweest, maar een relatie leek niet aan mij besteed. Ik had er schrik voor en had me er bij neergelegd dat het nooit zou komen. Toen ik tiener was zei een kinderpsychiater over mijn hoofd tegen mijn moeder dat ze van mij geen kleinkinderen moest verwachten, want dat ik nooit een relatie zou kunnen aangaan. Ik kreeg toen de diagnose asperger. Voor de rest moest mijn moeder zich geen zorgen maken, want ik deed het goed op school dus ik zou verder wel een 'gewoon' leven kunnen leiden. Dat heeft er in gehakt, ik was 13 of 14 en ik voelde me tot dan toe altijd anders dan de andere kinderen. Ik was een stille en verlegen jongen. Ik had één vriend en die heb ik nog steeds, verder werd ik gepest.

Die psychiater bevestigde toen dat ik niet normaal was.

Ik behaalde een mooi diploma aan de universiteit, en daarna nog een tweede en derde toen ik al werkte. Ik vulde mijn dagen met werken, studeren en concerten bezoeken. Ik was altijd al een een-

8 – Spiegel 2020 / 3

zaat, en toen ik volwassen werd, was dat niet anders. Ik heb een hoge functie en dat lukt mij vrij goed. Ik bleef wel steeds die verlegen jongen die vrouwen van ver bewonderde, maar ze nooit dichtbij liet komen. De meeste vrouwen zagen mij ook niet staan.

En toen was zij daar Tot ik mijn vriendin drie jaar geleden tegenkwam. Ze viel me meteen op door haar warme persoonlijkheid en een vrij kinderlijk enthousiasme op een optreden.

Ze was op dat ogenblik niet meer dan al de andere vrouwen die ik van ver bewonderde en onbereikbaar leken. Ze leek me een vrouw die heel zelfverzekerd in het leven stond, al moest ik dat idee later wel bijschaven. Voor de buitenwereld lijkt ze dat nog steeds, ik daarentegen weet dat ze zich vaak een onzeker meisje voelt en zichzelf soms met de grond gelijk maakt.

Toen al durfde ik haar onder lichte dwang wel hallo zeggen. Ze glimlachte naar me en zei me iets dat me enorm intrigeerde.

Die ene zin en zij lieten me de maanden daarop niet los. Ik was dan ook heel blij toen ik haar na enkele maanden terug zag. Ik haalde al mijn moed bij elkaar en

“Ik was in het begin de balans volledig kwijt door onze relatie” stapte op haar af. Er was die dag iets heel ergs in haar leven gebeurd, en ze was aan het huilen. Ik zette me naast haar en ik luisterde. Ik deed verder niets, maar ze zei wel "bedankt". Ik ging terug naar mijn plaats waar ik verder aan haar dacht en grabbelde al mijn moed bij elkaar om op het einde van de voorstelling terug naar haar toe te stappen en te vragen of ze met mij ergens naartoe wilde de week nadien. Ze zei ja...

We spraken veel af, ik voelde dat ik verliefd was, maar ik voelde ook dat ik niet durfde. Ik vond het fijn dat ze me pas na maanden vroeg wat mijn werk eigenlijk was, zodat het heel duidelijk was dat ik even goed achter de vuilniswagen mocht lopen van haar. Ze zegt nu dat ze me een paar keer zei dat ze graag had dat de man de eerste stap zette, maar dat herinner ik me niet. Plots zei ze me recht in mijn gezicht "ik ben verliefd op u". Ik wist niet wat ik daarmee aan moest vangen, ik wist wel dat ik ook verliefd was op haar, maar ik kon geen relatie aangaan, dacht ik. Ik had toch autisme, weet je wel. Zij dacht daar anders over. Ik heb lang getwijfeld, maar uiteindelijk wilde ik het wel proberen of toch weer niet. Een ding wist ik wel: ik wilde haar niet kwijt. Ik vond het moeilijk om haar dichter te laten komen, ik wist niet altijd wat ik voelde en had angst voor de verwachtingen die een relatie meebracht, ik was onzeker en nam daardoor heel vaak weer afstand van haar waardoor ik haar ongewild kwetste.

Ik heb haar vaak pijn gedaan, heel vaak.

Ik vond dat ze beter verdiende, maar ze wilde enkel mij, zei ze.

Help, een relatie Ik heb obstakels overwonnen en vele angsten gekend. Ik besefte dat ik haar dichterbij moest laten komen maar ik vond dat moeilijk. Ik was in het begin de balans volledig kwijt door onze relatie. Ze heeft heel mijn leven overhoop gehaald

en ik wist niet altijd goed wat ik voelde of wat het wilde zeggen. Ik deed aan aantrekken en afstoten en ik weet dat ik haar een keer wel heel erg pijn deed op een moment dat zij het sowieso al moeilijk had. Ik hoorde een week niets van haar, dat was verschrikkelijk want dat ben ik niet gewoon en toen heb ik haar een lang bericht geschreven. Ik heb gezegd dat het me speet dat ik haar gekwetst had.

Dat ze wel wilde praten, reageerde ze, maar dat ik goed moest weten dat ik haar gekwetst had in haar meest zwakke punt en dat ze dat van mij nooit had verwacht.

We hebben toen veel gepraat en hoewel ik dacht dat ik het verknoeid had, gingen we toch verder. Ze is er ook nooit meer op teruggekomen. Als het uitgepraat is, is het uitgepraat, zegt ze. Dat klopt blijkbaar.

Ik denk dat ik lange tijd niet wist hoe het moest en maar wat deed. Ik ging op zoek in boeken. Wat moest ik anders, ik kende er niets van. Ik vroeg ook raad aan mijn kameraad en al die tijd hield ik haar op afstand, bang om iets verkeerd te doen.

Maar net daarmee deed ik haar pijn. Ik besloot uiteindelijk ook naar een psycholoog te gaan. Dat vond mijn vriendin een geweldig idee. Ik heb mijn balans terug en zij past daar nu ook in, de psycholoog leerde me ook dat ik eigenlijk normale dingen voelde en dat dat ambetante gevoel bijvoorbeeld jaloersheid is. Gek he, ik was veertig en iemand moest me zeggen dat ik jaloers was op een andere man. Gevoelens zijn niet rationeel en dat is soms moeilijk voor mij.

en schildert de mooiste dingen, maar ik begrijp ze niet altijd. Ze is een creatieve ziel en schrijven kan ze als geen ander, haar grote droom is schrijfster worden en ik hoop echt dat dat ooit mag lukken. Ik was vereerd toen ze vroeg of ik haar tekst wilde nalezen voor het naar de uitgever zou gaan en daarin voel ik me dan wel weer zeker.

Ze was moeilijk te lezen voor mij in het begin, maar nu schrikt ze hoe goed ik haar ken, zegt ze, en hoe ik aan een bepaalde frons al weet hoe ze zich voelt. Ik ben een meester in observeren. Het is fijn om iemand te hebben die je toelacht als ze je ziet, elke keer opnieuw. Ik heb dankzij haar ook kunnen leren dat aanraken wél fijn kan zijn als je de andere vertrouwt.

Ik heb ook geleerd dat ze te vertrouwen is en ik heb geleerd hoe fijn het is om opgewonden te worden als een vrouw je zoent. Ik heb bovenal geleerd hoe fijn het is als een vrouw je zo hard vertrouwt dat ze je als veilige haven bekijkt en bij jou wil blijven als ze het moeilijk heeft. Ik vind het ook fijn dat zij dat voor mij ondertussen ook is. En hoewel ik nooit dacht dat ik het zou kunnen, kan ik haar wel liefde, veiligheid en geborgenheid geven.

Soms vervloek ik die psychiater van vroeger, hij heeft me iets afgenomen dat ik daardoor pas veel later leerde kennen en mijn vriendin zegt gewoon “Hij kende er niks van!”. En nu geloof ik haar.

Ik begrijp haar gevoelswereld niet altijd, maar ik wil het wel graag begrijpen. Ze is dan ook heel gevoelig en noemt zichzelf soms een emotionele kip. Ik vond dit in het begin wel grappig, ik heb nog nooit een kip emotioneel zien doen. Ze kan gevoelens zo uitleggen dat ik ze wel versta en ik wil haar ook echt verstaan. Ze tekent

Spiegel 2020 / 3 – 9

Dossier: Eetstoornissen

Over AN-BN vzw en eetstoornissen.

Een gesprek met Els Verheyen Inleiding:

Eet toch gewoon Tekst: Nadia Mahjoub – Illustratie: Luka Vandeghinste

Iedereen is dagelijks met eten bezig. Dat is logisch, want we hebben voedsel nodig om in leven te blijven. We eten ook voor de gezelligheid, om iets te vieren, of om onszelf te troosten. Tegelijkertijd is slank zijn de norm. Er zijn maar weinig mensen die nooit op dieet zijn.

Maar voor veel mensen met een eetstoornis is voedsel een obsessie geworden die gepaard gaat met angst, stress en schuldgevoelens.

Els Verheyen, Sophy, Jaimy, Els Lambrecht, Veerle, Ingelise, Bert en Stéphanie hebben allen in meerdere of mindere mate te kampen gehad met een eetproblematiek. We laten ze in de volgende bladzijden aan het woord. Els Verheyen is al twintig jaar verbonden aan de vzw AN-BN, een vereniging die zich inzet rond herstel bij eetstoornissen.

Ze vertelt ons wat meer over de vzw, die dit jaar veertig jaar bestaat, en over eetstoornissen in het algemeen. Sophy werkte mee aan het boek ‘Ruis’ in het kader van veertig jaar AN-BN. In een pakkende brief van Jaimy voelen we wat voor lijdensweg een eetstoornis kan veroorzaken, maar zijn we ook getuige van de dubbele gevoelens die ermee gepaard gaan. Els Lambrecht voelde zich volkomen onbegrepen in wat volgens haar een ‘dissociatieve’ eetstoornis was. Veerle vertelt wat anorexia met haar doet en hoe ze werkt aan haar herstel. Ingelise brengt verslag uit van een bijeenkomst van de Anonieme Overeters.

Stéphanie en Bert maken de podcastreeks ‘Eet gewoon’: in elke aflevering gaan ze in gesprek met iemand die vertelt over bepaalde functies van ons eetgedrag.

10 – Spiegel 2020 / 3

Tekst: Nadia Mahjoub

Els Verheyen (39) is al twintig jaar verbonden aan AN-BN vzw, een familie- en patiëntenvereniging die zich inzet rond herstel bij eetstoornissen. Ze is psycholoog en werkt deeltijds als coördinator voor de vereniging. We hadden een gesprek met haar.

Hoe ben je bij AN-BN terechtgekomen?

Ongeveer twintig jaar geleden nam ik contact op met de vereniging, ik had toen zelf nog een eetstoornis. Ik maakte intensief gebruik van hun msn-groep, een soort online forum. Je kon er ervaringen delen, vragen stellen en reageren op berichten van anderen. Na een tijdje begon ik als vrijwilliger bij AN-BN te werken en werd ik beheerder van de msn-groep. Ik nam steeds meer taken op: ik organiseerde activiteiten, we spraken af aan het station want we hadden zelf nog geen locatie, en gingen met lotgenoten iets drinken.

In 2005 is er een inloophuis in Leuven gekomen. In 2007 ben ik betaald beginnen werken voor de vzw, eerst als jobstudent, nadien als vaste psycholoog. Ik ondersteunde vooral de mensen die naar het inloophuis kwamen, voerde gesprekken met hen, organiseerde gespreksgroepen, onderhield contacten met hulpverleners.

Zo konden we een netwerk opbouwen van hulpverleners die ervaring hebben met eetstoornissen om beter te kunnen doorverwijzen. Ik beheerde de online chat en het forum, en coachte onze vrijwilligers. De meeste van deze taken doe ik vandaag nog steeds. Ondertussen hebben we ongeveer veertig vrijwilligers

Zo kwam het initiatief om opnieuw met een tijdschrift te starten van een vrijwilliger. Het is een driemaandelijks, digitaal blad en kreeg de naam ‘Lichtpunt’.

Wat zijn de grootste misvattingen over eetstoornissen?

en vijf deelwerkingen: in Hasselt, Leuven, Dilbeek, Gent en Antwerpen.

AN-BN bestaat dit jaar veertig jaar, hoe is de vereniging ontstaan?

AN-BN ontstond in 1980 vanuit een initiatief voor ouders door ouders. De activiteiten waren aanvankelijk vooral op familie gericht. Daar kwam stilaan verandering in. De focus ligt vandaag meer op mensen met ervaring, maar naasten worden nog steeds betrokken. Ik vind het een meerwaarde dat we beide perspectieven een plaats kunnen geven, omdat we veel van elkaar kunnen leren.

We waren van plan een grote fietstocht te organiseren om onze veertigste verjaardag te vieren: een tocht langs alle gespecialiseerde eetstoorniscentra in Vlaanderen en Brussel, en naar onze deelwerkingen. Corona gooide echter roet in het eten. We stellen daarom deze fietstocht uit naar volgende zomer. Wel gaven we in oktober het boek ‘Ruis’ uit, een bundeling van verhalen, gedichten, citaten en tekeningen. (Sophy Van den Bulcke bespreekt ‘Ruis’ in een volgend artikel, nvdr)

Wat vind je fijn aan je werk?

Het geeft voldoening als je merkt dat mensen die helemaal vast zitten, na een gesprek weer vertrouwen krijgen in zichzelf en de toekomst. Als je merkt dat het gesprek hen deugd heeft gedaan. Ik heb veel vrijheid in mijn werk en probeer die vrijheid ook te geven aan de vrijwilligers.

Vaak horen we de uitspraak ‘Eet toch gewoon’, alsof dat zomaar vanzelf gaat wanneer je in de knoop zit rond eten.

Mensen denken dikwijls dat het je eigen keuze is om niet te eten of te veel te eten, maar onder dat gedrag zit een zeer grote drang, het is ook vaak een coping mechanisme. Soms denken mensen dat wie een eetstoornis heeft op een fotomodel wil lijken. Het klopt dat uiterlijk soms een rol speelt in de stoornis maar het is meestal niet de onderliggende reden. Een andere misvatting is dat je aan mensen kunt zien dat ze een eetstoornis hebben. Dit klopt hoegenaamd niet: slechts één op de tien mensen met een eetstoornis heeft ondergewicht. Er zijn immers atypische vormen van anorexia en andere soorten eetstoornissen. Zo kan iemand die aanvankelijk overgewicht had op korte tijd erg vermageren en alle symptomen hebben behalve ondergewicht: nauwelijks eten, vasten, overmatig bewegen, mentaal constant bezig zijn met het thema eten.

Hoe ontstaan eetstoornissen?

De oorzaken van eetstoornissen zijn zeer divers. Er zijn biologische, psychologische en sociale factoren. Een bepaalde mix van deze oorzaken kan de vatbaarheid voor een eetstoornis verhogen.

Deze mix is voor elke persoon anders.

We weten dat ongeveer de helft van de mensen met een eetstoornis ervaring heeft met trauma.

Niet te onderschatten is onze huidige lichaamscultuur: hoe er in onze westerse maatschappij gekeken wordt naar het lichaam. Wat je allemaal te zien en te horen krijgt in de media is problematisch, zeker als je al een gevoeligheid hebt om een eetstoornis te ontwikkelen. We worden om de oren geslagen met diëten, slank zijn is een obsessie. We linken slank zijn aan succes, aan zelfcontrole en wilskracht. Dit zijn allemaal eigenschap-

pen die in onze maatschappij bewonderd worden. Als je afvalt krijg je daar meestal complimenten voor, als je dan kwetsbaar bent kan je daar helemaal in doorschieten.

Anorexia nervosa en boulimia nervosa zijn de bekendste eetstoornissen Er zijn er inderdaad nog heel wat andere.

Zo heb je de atypische anorexia waar ik eerder over sprak. Dat zijn mensen met een normaal gewicht maar een grote obsessie met eten en een ongezond eetpatroon. Je hebt ook de aandoening orthorexia nervosa, mensen die obsessief bezig zijn met gezond eten en bijvoorbeeld enkel fruit en gestoomde groenten eten. Ze schrappen alles wat brood is, pasta en vetten en krijgen na verloop van tijd ondergewicht. ‘Sportorexia’ (anorexia athletica) is een eetstoornis waarbij men compenseert door overdreven te sporten.

Je hebt ook de selectieve en vermijdende eetstoornis, voornamelijk bij kinderen maar ook meer en meer bij volwassenen. Zij vinden bepaald voedsel vies en gaan daardoor zeer eenzijdig eten, bijvoorbeeld enkel belegde broodjes. Er is ook nog de eetbuistoornis, ook wel gekend onder de Engelse benaming ‘binge eating disorder’. Dit lijkt op boulimie.

Mensen hebben eetbuien uit verveling, verdriet of kwaadheid bijvoorbeeld. Na een eetbui gaan deze mensen niet compenseren met braken, diëten, vasten of sporten. Het gaat gepaard met een groot schuldgevoel. Pica is ook een eetstoornis, vooral bij kinderen. Het gaat hier om het eten van niet eetbare dingen: zand, klei of gras bijvoorbeeld. Bij volwassenen wijst pica vaak op een trauma waarbij ze een bepaalde stof die ze eten associëren met troost of een ander gevoel waar ze telkens weer naar hunkeren.

Eetstoornissen kennen verschillende uitingsvormen. In de media wordt vaak te eenzijdig gefocust op anorexia nervosa.

Opdat de media genuanceerder en minder triggerend over eetstoornissen zou berichten ontwikkelde het Kenniscentrum voor eet- en gewichtsproblemen (eetexepert.be) een toolbox voor mediamakers. ______ Bezoek www.anbn.be

Mensen denken vaak dat het je eigen keuze is om niet te eten of te veel te eten Spiegel 2020 / 3 – 11

Dossier: Eetstoornissen

Boekvoorstelling

‘Ruis’

Een veelzijdige impressie van wat eetstoornissen met mensen doen, en omgekeerd Tekst en afbeelding: Sophy Van den Bulcke, vrijwilliger bij AN-BN vzw Vrijdag 9 oktober was het zover: de boekvoorstelling van onze bundel ‘Ruis’. Er werden verschillende bijdragen voorgedragen en toegelicht door de auteurs, kunstenaars en vrijwilligers van de organisatie. Nadien was er gelegenheid om in gesprek te gaan en om het boek aan te kopen.

Deze publicatie kwam tot stand in het kader van veertig jaar AN-BN vzw. Bij een brainstorm kwamen we op het idee om zo’n veertig teksten te verzamelen. We kregen hier heel wat respons op en we gingen aan de slag met de inzendingen. Uiteindelijk werden het er zelfs vierenvijftig. Diversiteit bieden was hierbij één van onze doelen.

Het was voor ons zeer boeiend om met de ingezonden getuigenissen aan de slag te gaan. Deze bundel is niet enkel bedoeld voor personen met een eetstoornis, maar ook voor hun omgeving en voor iedereen die worstelt met een psychische kwetsbaarheid.

Met deze bundel hopen we de lezers ergens een stukje (h)erkenning te bieden. We kozen voor de titel ‘Ruis’, omdat dit het beste beschrijft welke worsteling we willen delen. We nemen de lezer graag mee in de leefwereld van personen die deze verstoring onder woorden hebben gebracht. De ruis in hun systeem of dat van hun dierbare vertaalt zich in een tekst, gedicht, kunstwerk of verhaal.

Laat je meevoeren door deze stuk voor stuk sterke impressies. Bekijk het vanuit de verschillende invalshoeken.

Verruim je blik. Krijg meer inzicht in personen met een eetstoornis, hun omgeving, personen met een psychische kwetsbaarheid en misschien zelfs in jezelf. Nieuwsgierig?

Bestel nu je exemplaar via www.anbn.be/ruis Sophy, vrijwilliger bij AN-BN, over haar bijdrage aan Ruis: “Het was superfijn om mee te werken aan de bundel.

Naast een eigen bijdrage, het gedicht ’Ken je mij?’, nam ik het voorwoord en de flaptekst voor mijn rekening.”

Ken je mij?

Ken je mij wie ken je dan?

Ken je wat binnenin leeft Of enkel daarbuiten?

Jij nam me mee op sleeptouw Nam de leiding en al gauw m’n hele zijn voor jouw rekening Ik kwam niet meer los van je, Vast geweven in jouw web.

Keuzes waren niet meer de mijne Ik zag ook mezelf niet meer Mezelf, wat houdt dat überhaupt in zelfs?

In de schaduw van de ballingschap Zocht ik me een weg weer naar buiten Je wou niet lossen Ik moest veel moeite doen om me aan jou te onttrekken Eens los begon het pas Leren kijken en voelen Zaken herkaderen Een nieuw startpunt Een nieuwe weg.

-Sophy Van den Bulcke -

De bundel ‘Ruis’ is niet enkel bedoeld voor personen met een eetstoornis, maar ook voor hun omgeving én voor iedereen die worstelt met een psychische kwetsbaarheid.

12 – Spiegel 2020 / 3

Brief aan mijn eetstoornis Tekst: Jaimy

Lieve eetstoornis, Ineens was je daar, zonder enige vorm van aankondiging. Je zei dat we elkaar nodig hadden...

Jij vond een thuis in mij, en ik een netwerk...

Een netwerk van angst en bedrog.

De uithongering en de problemen namen toe, terwijl ik maar stoer bleef doorgaan.

Doen alsof er niets mis was.

Ondertussen nam je nog meer controle over mij.

Ik ontkende jou, de frustratie, de honger én de angsten...

Hierdoor negeerde ik mezelf, en leefde zonder echt te leven. Ik vraag me af hoe mijn leven was geweest indien ik je nooit had ontmoet. Zou ik dan echt dood zijn geweest? Ging ik echt worden uitgescholden? Of had ik dan écht geleefd?

Weet je, ik wist eigenlijk al lang dat je er was... al van die keer dat je zei dat ik "nu wel controle ging hebben".

Weet je nog?

Ik wist dat je mijn leven in gevaar bracht, maar toch wilde ik je niet kwijt. Je was een steun voor me, een vriendin. Je zei tegen mij, dat als jij weg zou zijn, ikzelf ook zou verdwijnen, en dat er niets meer van mij zou overblijven.

Na jaren je slaaf te zijn zag ik een kans...

Die ene behandeling waar jij keihard "NEEN" schreeuwde. Maar ik ging toch in opname. Tijdens die opname namen we het tegen elkaar op... ... jij won het gevecht...

Ik kon niets meer tegen je beginnen en ging op ontslag. Vermijdend, ontkennend en vechtend sloot ik me op, en werd eenzaam.

Jij was de strijd aan het winnen...

Op een dag stonden we recht tegenover el-

kaar. Ik zag nu ook hoe jij je voelde. Ik zag dat je van me hield, maar ook zag ik dat je heel bang en kwetsbaar was. Die keer zag ik dat je me eigenlijk niet wou kwetsen, maar dat je me alle geluk en liefde gunde.

Je was gewoon angstig door het verleden.

Toen mij de controle werd afgenomen. Ik liet je toe in mijn wereld en samen belden we naar het ziekenhuis om een opname te regelen. Uiteindelijk bleek het jij te zijn die angstiger was dan ik. Ik had je nog nooit zó kwetsbaar gezien. In de periode voor de opname voelde ik je opnieuw vechten, uit angst waarschijnlijk... angst om de controle te verliezen...

Voor de éérste keer keek ik recht in je ogen, zag ik je, en zo beantwoordde ik je blik.

Voor het eerst zag ik dat je mij liefhad, dat je eigenlijk ook heel bang was en dat je het beste met mij voorhad en mij geluk gunde.

Ik nam je bij de hand, jij die nog angstiger bleek te zijn dan ik.

Je was klam en trilde maar je wist, ergens diep in jou, dat dit de enige oplossing was en dat wij hier samen door moesten.

Met jou in mijn ene hand en mijn koffer in de andere liepen we de afdeling binnen: ons verblijf tijdens de behandeling.

Je verbood me om te eten en te praten over hoe ik me voelde...

maar ik werd sterker.

In het begin dacht je dat ik tégen jou vocht maar nee, ik vocht mét jou voor de vrijheid van ons allebei.

Pas toen jij dat ook begreep, mocht ik er zijn, met alle pijn, alle angst en alle gedachten die stuk voor stuk om aandacht schreeuwden.

Ik hoorde ze en jij ook.

Eetstoornis, je bent niet meer van mij en ik ben niet meer van jou.

We staan op een punt te scheiden van elkaar, voor welk pad kies jij?

Ik kies voor de Herstelweg, aan het einde daarvan is de Vrijheidslaan.

Daar kom ik zeker aan, maar wel zonder jou.

Dank je wel dat jij er voor mij was.

Dank je wel dat je mij beschermde tegen nog meer pijn.

Dank je wel dat je over mij waakte.

Lieve eetstoornis, ik laat je los nu.

Ga maar, ik kan het zonder jou.

Dikke knuffel, Jaimy Spiegel 2020 / 3 – 13

Dossier: Eetstoornissen

Eet gewoon,

een podcast over het waarom van eten Tekst: Nadia Mahjoub Bert groeide op in West-Vlaanderen en Stéphanie in Limburg, ze vonden elkaar en zijn inmiddels zes jaar getrouwd. Samen maken ze de podcastreeks ‘Eet gewoon’.

Bert is ingenieur, ontwerper en wetenschapper, en worstelt al jaren met overgewicht: "Ik heb ondertussen een hele zoektocht afgelegd naar de patronen, de functie, en het waarom van mijn eetgedrag". Stéphanie is psychologe en gedragstherapeut, en begeleidt vandaag regelmatig mensen die een moeilijke relatie hebben met eten (eetstoornissen, eetbuien, emotioneel eten, diabetes). Ze herstelde in het verleden ook zelf van een eetstoornis.

Stéphanie en Bert hadden het al eerder over een mogelijke podcast gehad, maar tijdens de lockdownperiode in maart besloten ze er voluit voor te gaan. Dit project was voor hen niet alleen een uitlaatklep, maar ook een reactie op frustrerende berichtgeving in de media.

Stéphanie: “Je leest en hoort voortdurend boodschappen met tips hoe je coronakilo’s te lijf moet gaan, wat je al dan niet moet doen om fit te blijven, enz.”

Bert: "Vanuit onze omgeving en de media worden we inderdaad voortdurend gebombardeerd met adviezen over wat we beter wel of niet eten, maar het gaat hierbij zelden over de functie van het eetgedrag. En omdat we dus zelf als geen ander ervaren dat ‘gewoon’ eten behoorlijk relatief is, hebben we besloten om er samen een podcast over te maken."

Stéphanie: “De meeste mensen weten heel goed wat gezond is, maar het is niet zo eenvoudig om goede voornemens toe te passen.

Er is ook geen pasklare oplossing voor iedereen. Wat werkt voor de ene persoon is niet noodzakelijk een goed idee voor de andere. Wat ons boeit

14 – Spiegel 2020 / 3

is een antwoord te vinden op de vraag waarom mensen doen wat ze doen. Bepaalde eetpatronen zijn een symptoom en vormen vaak slechts het topje van de ijsberg van een eventueel onderliggend probleem. In de media is het misschien niet zo evident om te nuanceren, maar meestal worden de dingen er echt te simplistisch en zelfs stigmatiserend voorgesteld.”

Elke aflevering gaan we in gesprek met iemand die ons wat meer kan vertellen over de functies van ons eetgedrag: een psycholoog, een diëtiste, een endocrinoloog, een ervaringsprofessional eetstoornissen, enz. We betrekken er ook onze eigen ervaringen bij. We stellen onze gast de vraag wat gewoon eten precies is, maar vooral ook waarom dit voor veel mensen zo’n grote uitdaging blijft.” ______ Bezoek de website www.eetgewoon.be of beluister de afleveringen van 'Eet gewoon' op Spotify

“Omdat we zelf als geen ander ervaren dat ‘gewoon’ eten behoorlijk relatief is, hebben we besloten om er samen een podcast over te maken.”

Als eten meer wordt dan troost Tekst: Ingelise – Foto: congerdesign via Pixabay

Elke keer dat ik mij niet goed in mijn vel voelde, zei mijn grootmoeder: “Hier, een koekje.” Troosteten is er bij mij dus per koekje ingelepeld vanaf jonge leeftijd.

Later kwamen er chips en ijs bij. Vorig jaar startte ik een antidepressivum op met als neveneffect een gigantische eetdrang zonder verzadigingsgevoel. Hoe kon ik hiermee leren omgaan toen ik in de lente zwalpte tussen te veel eten en het vermijden van eten, terwijl ik intussen veertien kilo was bijgekomen? Ik besloot mijn oor te luisteren te leggen bij de Anonieme Overeters.

Lotgenotengroep de Anonieme Overeters (AO)

De bijeenkomsten van de Anonieme Overeters namen de aanpak over van de ‘Alcoholics Anonymous’ (AA) die in 1935 in Minnesota (USA) ontstonden. Ze volgen twaalf stappen, twaalf tradities, tools die ze zelf ontwikkeld hebben in hun herstel en werken met een meter/ peter (“sponsor”) die je begeleidt bij het werken aan de twaalf stappen of je ondersteunt in een moeilijk moment. Ze komen één keer in de week samen en dragen anonimiteit hoog in het vaandel.

De voorwaarde om je bij hen aan te sluiten is een verlangen om op te houden met dwangmatig (te weinig / te veel) eten en dwangmatig gedrag rond eten/gewicht. Ze noemen dit ‘een ziekte op drie niveaus: lichamelijk, emotioneel en spiritueel’. Herstel sluit aan op deze drie niveaus.

Eigen aan de AO is dat er geen sprake is van diëten en opgelegde lichaamsbeweging, werken met weegschaal en wonderpillen. Wel vind je een gemeenschap waarin de deelnemers de genezende kracht van erkenning, liefde en een Hogere Macht kunnen vinden. Een Hogere Macht is zeker niet altijd "God". Je kan die invullen volgens eigen idee, met wat voor jou werkt.

Veel ervaringen en inzichten van herstelde leden van de AO zijn verwerkt in wat voorgelezen wordt tijdens een bijeenkomst. Wie wil kan er een handboek kopen dat meer uitleg geeft bij elke stap en traditie.

Het omschrijft ook de ervaringen en inzichten van de herstelde AO. De aangereikte tools zijn hulpmiddelen om de basis uit te voeren.

De twaalf stappen

De twaalf stappen zijn de basis van het programma. Hierbij zitten: toegeven van het probleem, bereidheid hulp te aanvaarden, eerlijke zelf­ evaluatie, vertrouwelijke openheid over je eetgedrag, bereidheid zelf te veranderen, herstel van berokkende schade, werken met anderen die willen herstellen. Het doel is je ‘gelukkig, blijmoedig en (be)vrij(d)

voelen in je lichaam.’ Ze zoomen niet in op diagnoses, maar zien het werken aan de twaalf stappen wel als noodzakelijk om te herstellen.

Je vindt ze terug op hun website: www.anoniemeovereters.be.

Het verloop van een bijeenkomst

Tijdens de eerste lockdown was dit niet mogelijk, maar nu gaan de bijeenkomsten weer live door met maskers aan en met voldoende afstand. Er wordt in minstens één regio één keer in de maand een online Zoomsessie gehouden.

Iedere deelnemer krijgt een map met dertig pagina’s waaruit iedere week de twaalf stappen en andere informatie (tools, slogans, beloftes...) voorgelezen worden. Uit de aanwezigen neemt iemand de rol van gespreksleid(st)er op.

Daarna komt er een gespreksrondje waarbij je vertelt hoe je week in het algemeen, het eten en het toepassen van de stappen/tools verliep. Ben je verlegen, dan is weinig zeggen ook goed. Aan het woord zijn, begint met ‘Ik ben (voornaam) en ik ben een dwangmatige eter.’

Niemand onderbreekt dan deze persoon voor tips of commentaar.

Daarna wordt dieper ingegaan op één van de twaalf stappen uit het handboek door het voor te lezen. Vervolgens gaat een lotgenoot in op wat anderen verteld hadden in het gespreksrondje, gelinkt met de voorgelezen stap. Anciens brengen een verfrissende kijk op wat de twaalf stappen in het echte leven betekenen. Zowel zij als de nieuwkomers praten over het vallen en opstaan en wat voor hen een wezenlijk verschil maakte. Zeer menselijk en leerrijk vond ik dat.

Op het einde geef je een vrije bijdrage en vermeld je de slogan die je het meeste inspireert.

En nu nog een koekje?

Door het toepassen van de eerste stap met een paar tools (bv voedingsplan) en het antidepressivum af te bouwen, is mijn eetgedrag genormaliseerd. Dat verdient ... een klein ijsje mét slagroom :-)

Spiegel 2020 / 3 – 15

Dossier: Eetstoornissen

De mens achter de eetstoornis Tekst: Ann Van de Vloet - Foto: Yane

Wat herstelgerichte zorg niet doet, is iemand reduceren tot zijn/ haar aandoening. Dat zou afbreuk doen aan wie hij of zij is. Hij/zij ís immers niet zijn/haar aandoening, hij/zij hééft een aandoening. De beeldvorming rond eetstoornissen doet afbreuk aan de sympathieke mensen die ermee worstelen.

Zo ook bij Veerle. Ze kampt met anorexia en heeft het niet altijd makkelijk. Bovenal is ze echter een warme vriendin, een lieve mama, een betrokken dochter en zus, een zorgzame buurvrouw, een creatieve zinzoeker, een rust- en natuurliefhebber,… Ze vertelde me hoe voor haar de mens die ze is in the picture staat en wat voor haar werkt en niet werkt:

“Als ik diep zit, heb ik al mijn energie nodig om fysiek en mentaal rechtop te blijven staan”

“Als ik diep in de anorexia zit, ben ik fysiek zo verzwakt dat ik mentaal blokkeer.

Het beïnvloedt de werking van de hersenen op een negatieve manier. Naarmate mijn gewicht lager en lager gaat, ben ik niet meer de mama die ik wil zijn, vervlakken mijn gevoelens en kan ik me niet meer blij, gelukkig, verliefd,… voelen, kan ik niet aan mindfulness doen, neemt het piekeren toe, valt het creatieve weg, lukt lezen en puzzelen niet meer. Ik ben dan heel bang om alléén maar pijn te voelen en duw bewust negatieve gevoelens weg.

Er is simpelweg geen ruimte voor. Het is een overlevingsstrategie. Als ik diep zit, heb ik al mijn energie nodig om fysiek en mentaal rechtop te blijven staan.”

karaktertrekken en mijn kunnen, maar echt samen stappen zetten. Die kunnen een aanzet en aanmoediging zijn.

Terwijl er wordt ingezet op het doel een hoger BMI te behalen en aan te sterken, wordt er fysiek en mentaal stilaan weer meer mogelijk. De aanzet die tijdens mijn behandeling wordt gegeven, zorgt voor vaste voet aan de grond om vorm te geven aan mijn leven. Zo kan ik er bijvoorbeeld voor kiezen om samen met een hulpverlener eens te gaan zwemmen. Op het vlak van lichaamsbeleving is dat een hele stap.”

“Tijdens opnames heb ik te maken met verschillende vormen van zorg. Een zorg die focust op gewicht en bijkomen is een zorg die focust op de stoornis en het uiterlijke, en die aan symptoombestrijding doet. Daarnaast is het onontbeerlijk mijn kunnen te ontwikkelen, te werken met mijn interesses en mijn doelen. Dit beperkt zich niet tot enkel vragen naar mijn

16 – Spiegel 2020 / 3

“ ‘Herstellen doe je zelf, maar niet alleen’, vind ik dan ook een treffende slagzin. Ik heb een helpende omgeving en goeie hulpverleners: mijn huisarts en mijn psychiater zijn er eerder (maar niet exclusief) voor symptoombestrijding, terwijl ik met mijn psychologe niet over eten spreek.”

“Het is niet zo dat enkel mijn sterke punten aan bod moeten komen. Mijn volledige persoonlijkheid, dus ook mijn zwakke punten verdienen aandacht. Er moet een

evenwicht zijn. Ik ben een perfectionist, een controlefreak en ik hang te veel aan structuur vast. Van die ‘te’ willen we positieve aspecten maken. Mijn glazen staan allemaal heel precies op een rijtje in de kast. Het neigt naar dwang. Na een moeilijke periode moet ik weer los kunnen komen van de vaste structuur die me werd aangeleerd om gewicht te winnen.

Let wel: ze is nodig om een moeilijke periode te overbruggen. De keerzijde van die medaille is echter dat ik niet of amper durf af te wijken van mijn eeturen. En de controlefreak die ik ben, slaat echt in paniek als dingen niet lopen zoals ik ze in mijn hoofd heb. Iemand die me op dat moment terugbrengt tot rustig ademen, brengt me ook weer tot flexibel nadenken over hoe op te lossen wat fout loopt.”

De ‘dissociatieve’ eetstoornis, ongekend en misbegrepen: mijn verhaal Tekst: Els Lambrecht – Illustratie John Hain, Pixabay Ik heb een eetstoornis (gehad). Het is geen levensbedreigende eetstoornis en ze is niet destructief. Ik weet niet of er een naam voor is en ik heb het zelf lang niet begrepen. In de hulpverlening hebben ze het anorexia genoemd en boulimie.

Een keer gooiden ze er zelfs de term boulirexia tegenaan.

Voor mij was het duidelijk geen anorexia, maar het was evenmin boulimie. Pas toen de verpleging tijdens mijn opname met eigen ogen zag dat het toch anders zat, begonnen de onderzoeken: mijn slokdarm bleek helemaal verbrand door het zuur en ik had maagontstekingen. Blijkbaar is mijn maag ook misvormd, waardoor ik continu (verborgen) reflux heb en makkelijk braak. Geen wonder dat ik niets meer wilde eten. Pijn voel ik door dissociatie nauwelijks, dat is bij mij dus een slechte graadmeter.

Ik wilde enkel yoghurt, fruitpap en pudding eten, af en toe ook puree. Eigenlijk deed ik onbewust aan zelfzorg. Ik heb al maag- en darmproblemen sinds ik geboren ben. Dokters en mijn moeder hebben met hun handen in het haar gezeten, en mijn pap werd continu aangepast zonder verbetering. Eigenlijk zijn deze klachten nooit overgegaan, maar ik leerde ze ‘wegdissociëren’.

Ik ben puree, yoghurt, fruitpap en pudding onbewust als ‘veilig’ voedsel gaan beschouwen, waar ik naar teruggrijp wanneer ik angst of stress ervaar. Dan krijg ik niets anders binnen. Niet omdat ik niet wil, het lukt gewoon niet. In bepaalde dissociatieve delen wil ik enkel fruitpap. Ik heb een onveilige jeugd gehad en er ontstaan dan kinddelen. Dit wordt een dissociatieve identiteitsstoornis (DIS) genoemd. In tegenstelling tot wat de naam doet vermoeden en hoe het vaak wordt voorgesteld, heb ik geen verschillende alter ego’s in mij zitten. Mijn geest heeft zich als kind leren afsplitsen om mezelf te beschermen tegen gevaar. Die kinddelen weerspiegelen eigenlijk de verschillende behoeften die als kind niet vervuld werden. Ze werden pas door therapie een geheel met mijn doorleefde, volwassen ik. Die kinddelen hebben te maken met een gebrek aan liefde, geborgenheid, vertrouwen en veiligheid.

Hoewel mijn kinddelen nog zelden als echte afzonderlijke delen naar voren treden, kan ik nog wel reageren vanuit deze kinddelen. Het

“Door dissociatie voel ik geen honger of dorst waardoor ik regelmatig vergeet te eten of te drinken” valt op dat deze eetstoornis opduikt wanneer ik het psychisch moeilijk heb en mijn innerlijke kind die onvervulde behoeften wil vervullen.

Ik wil dan ook enkel dingen eten die ik in mijn kindertijd kende. Die periodes braak ik ook heel makkelijk en kan ik vanuit dat braken in een herbeleving schieten. Waarschijnlijk heeft dit ook met triggers vanuit mijn kindertijd te maken, al is die link nog niet helemaal duidelijk.

Daarnaast voel ik door dissociatie noch honger noch dorst waardoor ik regelmatig vergeet te eten of te drinken. Dit verwart men sowieso makkelijk met anorexia, want het kan volgens velen niet dat je dit niet voelt.

Ik vind het zeer triest dat dit bij mij lang als anorexia, boulimie of zelfs boulirexia werd beschouwd en benaderd. Ik word er ook kwaad van. Het maakte dat eten iets heimelijks werd en ik er nog nauwelijks over wilde praten, ook niet met hulpverleners. Ik werd hierin verkeerd begrepen en ik kreeg naar mijn gevoel onterechte kritiek en afwijzing. En daar ben ik vanuit mijn jeugd net zo gevoelig voor. Net dan willen mijn kinddelen het overnemen en wordt het probleem erger. Dit heeft mijn herstel lang in de weg gestaan. Ik ben dankbaar dat mijn huidige psychologe wel echt luisterde, mij geloofde en van daaruit met veel geduld en respect voor de eerder opgelopen therapie-angst hiernaar met mij op onderzoek wilde gaan. ____ Dissociatie: bepaalde gedachten, emoties, waarnemingen of herinneringen worden buiten het bewustzijn geplaatst. Dit is een overlevingsmechanisme dat ontstaat wanneer ‘fight or flight’ niet mogelijk is. Het treedt dan ook vaak op bij mensen die vroegkinderlijke trauma’s hebben gekend. Letterlijk betekent dissociatie 'ontkoppeling' of 'uiteenvallen'.

Spiegel 2020 / 3 – 17

Hoe Annekes tocht verliep, al trappend tegen grenzen Tekst: Ann Van de Vloet - Foto’s: Anneke Krols Op 10 oktober 2019 kondigde Anneke Krols aan dat ze de Belgische grens zou rondfietsen. Daarvoor gaf ze zichzelf twee weken: van 6 tot en met 20 september 2020. Ze stond er niet alleen voor… Verschillende mensen en organisaties (waaronder Te Gek!? en BV’s Jan Hautekiet, Dimitri Leue en Rick De Leeuw) besloten mee te schrijven aan een gemeenschappelijk gedragen verhaal.

Haar kilometers liet ze sponsoren om UilenSpiegel een duwtje in de rug te geven.

Dit was niet haar enige doel. Ze wilde ook tonen dat ze ondanks heel wat kwetsbare momenten en periodes tot (veer)krachtige ondernemingen in staat is, en dat fietsen haar helpt bij haar herstel. Daarbij vroeg ze aandacht voor de grenzen waar lotgenoten tegenaan lopen: grenzen van stigma, isolement, uitsluiting en armoede.

18 – Spiegel 2020 / 3

Veel enthousiasme onderweg…

Op zondag 6 september om half tien kreeg Anneke op het Lierse Paradeplein nog volop bemoedigende woorden van de opgedaagde supporters. Even later vertrok ze, samen met een peloton van dertig mensen dat haar al fietsend mee op weg zette.

De zon vergezelde haar twee weken lang, het werd zelfs tropisch warm. Tijdens haar zonnige ronde rond België pikten er regelmatig mensen aan om een stuk mee te rijden. Ze bezocht heel wat organisaties en plaatsen die op de één of andere manier verbonden waren aan geestelijke gezondheidszorg. Anneke ontdekte zoveel initiatieven die echt werken en kunnen werken.

“Menselijkheid is niet in hokjes te vatten,” schrijft ze in haar blog, “een menselijke aanpak dus ook niet. Dat vraagt heel wat doorzetting, moed, flexibiliteit, geduld,…”

Dankzij die lokale initiatieven vinden bezoekers een luisterend oor bij elkaar en bij de verantwoordelijken, maar vooral ook een plek waar ze zichzelf mogen zijn onder gelijkgestemde zielen. Sociaal contact is zo belangrijk in je weg naar herstel, en plekken als deze helpen om weer positieve ervaringen op te bouwen. Maar Anneke zag ook

hoe ze allemaal moeten trappen en duwen tegen grenzen: financieel, reglementair, enz.

Ze ontmoette heel wat mooie mensen en verhalen, en overnachtte op bijzondere plekjes. Het is ongelooflijk hoe gastheren en -vrouwen haar vorstelijk verwend hebben.

En dat gewoon omdat ze mee enthousiast waren over Annekes idee om te trappen tegen grenzen.

Haar verhaal (en ook dat van vele anderen) raakte verspreid in heel wat lokale pers over België, tot zelfs in een podcast van Radio Cyclo France tijdens de Ronde van Frankrijk toe.

… maar het liep niet van een leien dakje

De tocht was voor Anneke niet enkel een fysieke uitdaging. Ook mentaal was het bij momenten zwaar. Halverwege, toen ze de Ardense hoogten moest trotseren, botste ze op haar eigen grenzen en moest ze de route en de plannen ongewild en onverwachts wijzigen. Het was heel sterk om uiteindelijk deze beslissing te nemen, ook al was dat niet evident. “Soms kom je tot stilstand... want je worstelt met keuzes. Maar ik leerde

“Menselijkheid is niet in hokjes te vatten” “Ik leerde dat mild kunnen blijven voor jezelf ook veel moed vraagt” dat mild kunnen blijven voor jezelf ook veel moed vraagt”, geeft ze mee.

En laat dat nu net symbool staan voor datgene waar zovele mensen met een psychische kwetsbaarheid mee geconfronteerd worden.

Het is de essentie van herstel: uitzoeken wat nog wel en wat niet meer kan, rekening houdend met beperkingen. Dit leidt tot andere, maar toch ook heel mooie wegen, en daar is Annekes parcours een bewijs van. “Straight roads don’t make skillful riders”, schrijft Anneke. “Door al eens van het rechte pad af te glijden, leer je beter te sturen.” Terwijl we herstellen, gaan we op zoek naar een ander en betekenisvol leven met de focus op onze krachten en talenten ondanks de aandoening. “Leven met onze beperkingen is de kunst en dat geeft ons gemoedsrust”, reageert iemand op de Facebookpagina van Trappen tegen Grenzen.

En toen…?

Op 20 september 2020 kwam ze met haar fiets weer aan in Lier. Ze legde 1500 km af met de steun van honderden mensen. Haar actie bracht meer dan 6000 euro op om te investeren in de toekomst van mensen met

een psychische kwetsbaarheid, om lotgenoten meer in beweging te kunnen brengen. In beweging naar (gedeeld) herstel.

Het verhaal is bij lange na niet uit. Anneke droomt ervan om met UilenSpiegel vzw en wielerclubs of fietsverenigingen en andere partners (Te Gek!?, Cycling Vlaanderen, Sport Vlaanderen) aan de slag te kunnen gaan om een gepast aanbod aan fietstochten te organiseren voor mensen met een psychische kwetsbaarheid. Met haar zoeken tourtocht is ze nu al bezig. Daarbij trapt ze verder tegen grenzen die er nog altijd zijn.

Er komt dus een Trappen tegen Grenzen 2.0! Hiervoor zoekt Anneke maximum vier kwetsbare, veerkrachtige compagnons die samen met haar de uitdaging aangaan om een jaar lang te trainen voor een grenstocht van 1000 km op de fiets: • van 5 tot 19 september 2021; • in dagtochten van maximaal 100 km; • met 2 à 3 rustdagen; • zonder volgwagen en bevoorradingen; • met basisslaapplekken.

De compagnons zorgen voor elkaar.

Word jij een compagnon?

Om je kandidaat te kunnen stellen deel je de volgende kenmerken: • je hebt een psychische kwetsbaarheid en bent bereid hier openhartig over te proberen zijn; • je hebt al een beetje fietservaring (kan ook met een elektrische fiets); • na een fysieke inspanningstest krijg je een positief advies van je huisarts om deze sportieve uitdaging aan te gaan; • je wil ontdekken of je fiets voor jou een hersteltool kan zijn; • je bent bereid om een jaar lang te trainen om samen met de andere compagnons te proberen de uitdaging te doen slagen; • je bent bereid om samen te zorgen voor sponsoring van de tocht.

Je kan je kandidaat stellen tot en met 10 december 2020 via het inschrijvingsformulier dat je vindt op www.trappentegengrenzen.be.

1

3 2

7

4

5

6

8

Bij de foto’s: (1) Een peloton van 30 enthousiaste fietsers zette Anneke mee op weg.

Onder hen BV’s Jan Hautekiet en Rick De Leeuw.

(2 & 3) Onderweg bezocht ze heel wat organisaties die werken rond geestelijke gezondheid en sprak ze met medewerkers en bezoekers.

(4) aan onze Belgische kust (5 & 6) Ze genoot van de gastvrijheid van wie een slaapplaats aanbood.

(7) Het was best wel zwaar.

(8) Ontvangst door een erehaag bij haar thuiskomst in Lier.

Spiegel 2020 / 3 – 19

Jargon uitgelegd:

Decompensatie

Tekst: Els Lambrecht - Afbeelding: teeveesee/Pixabay

Compensatie is een begrip uit de psychologie dat voor het eerst werd gebruikt door Sigmund Freud.

Het wordt vertaald als het streven van de mens om zijn/haar zwakheden of gemis te overwinnen, maar toch ‘stabiel’ te kunnen blijven functioneren.

Hierbij kan het onderscheid gemaakt worden tussen directe en indirecte compensatie.

Directe compensatie uit zich in extra je best doen om een probleem of gemis waarmee je worstelt of geconfronteerd wordt te overwinnen. Bijvoorbeeld: je bijscholen omdat je iets niet begrijpt.

Indirecte compensatie uit zich bijvoorbeeld doordat je een probleem of gemis probeert op te lossen door vervanging. Vaak wordt dit uitgedrukt in termen van ‘behoeftes’: als je geen relatie hebt, zal je bijvoorbeeld harder werken omdat je behoefte hebt aan waardering.

20 – Spiegel 2020 / 3

Bij psychische decompensatie lukt dit niet meer en kan men ‘de ballen niet meer in de lucht houden’. Dit ontstaat doordat de draaglast toegenomen is ten opzichte van de draagkracht, en de balans dus verstoord raakt.

Je ziet dit bij ingrijpende levensgebeurtenissen zoals verlies en trauma. Dit kan zich uiten in depressie, angst, psychose, middelenmisbruik, enz. Decompensatie kan lang duren, maar wordt als tijdelijk beschouwd.

Het is doorgaans goed om de veroorzakende omstandigheden onder handen te nemen zodat er een nieuw psychisch evenwicht kan gevonden worden.

Tekst: Bert - Illustratie: ITSE OCHKA

an

B

Ik ben hoogsensitief, psychisch kwetsbaar en leerling-alchemist. Kijk je mee vanuit mijn perspectief?

aa

n in j e o o

r

Blauwe regen “Ik heb dezelfde ogen”, opent Stef Bos in zijn lied Papa. Zo ook mijn vader en ik. Diepblauw zijn ze, net als de onzichtbare kwetsuren die we elkaar jarenlang hebben bezorgd. Ons goed voelen bij elkaar? Vaak zonder behoefte aan woorden? Gezellig samen op café? Dat waren vage herinneringen, overschreven door een rauwe realiteit van spanningen, ruzies en focussen op elkaars imperfecties.

Hoe is het zover kunnen komen? Ik heb er een groot aandeel in. Op zoek naar de man in mij begon ik alle ‘kneuterigheid’ uit mezelf te bannen. Ik verzeilde in een blinde aanbidding van de daadkracht, met zware psychische gevolgen. De zachtheid en liefde die ik bij mezelf onderdrukte, liet ik bij anderen ook niet toe. En al helemaal niet bij mijn vader. Ik begon hem te domineren, snauwde hem af als hij weer eens ‘onnozele’ grapjes maakte of ‘niet moedig’ was. Ik vond hem allesbehalve een sterk rolmodel.

Met mijn vader mijn verbouwing sturen, leek op zijn autorijlessen van weleer: ik was nerveuzer omdat hij naast mij doodsangsten uitstond dan om het leren rijden zelf. Zoals ik vreesde, bemoeide hij zich bovendien met mijn renovatieplannen en drong hij zijn visie op. Zo stond hij erop mijn huis vooraf van kop tot teen in te pakken met stevig waterdicht karton. Overkill en tijdverlies leek mij dat. Achteraf bekeken – wanneer ik dit schrijf, loopt mijn verbouwing op haar einde – niet zo slecht gezien van hem: een lek in het dak had anders mijn mooie parketvloer geruïneerd. Ook een goed idee om meteen een nieuwe keuken te laten plaatsen in plaats van me tien jaar verder te behelpen met dat fossiel zonder dampkap en dan opnieuw een stoflong op te doen. En wat ben ik blij dat ik uiteindelijk die achtergevel niet heb laten afkappen.

Beetje bij beetje begon ik in te zien dat mijn vaders advies vaak gegrond is, al verwoordt hij het soms ongelukkig (gaf hij zelf toe op een teder moment). En eigenlijk was ik zelf vaak nerveus, bijvoorbeeld voor gesprekken met aannemers. Hij is vlotter in zo’n contacten, daardoor voelde ik me zekerder als hij in de buurt was. Ook al omdat hij meer praktisch inzicht heeft en een echte doener is, wat mijn voorbereidend denk- en organisatiewerk complementeert.

We voelen ons opnieuw goed bij elkaar. Vaak zonder behoefte aan woorden. Gezellig samen op café zijn we nog niet geweest, maar telt een gemoedelijke drink bij de buren?* Waar en wanneer de kentering gekomen is, weet ik niet. Ik heb gewoon dagelijks geprobeerd zaadjes van liefde te zaaien. Zowel bij mezelf als bij hem. Het was een hoogst moeizaam proces, maar de oogst is overweldigend. Ik ben zachter, liefdevoller en stabieler. Dat ik zo blind ben geweest voor mijn vaders mooie kanten! Ik vind hem best een aangename, moedige en grappige man met veel inzet voor zijn medemensen. “Papa, ik hou steeds meer van jou”, eindigt Stef Bos. Mijn diepblauwe ogen tranen.

Bert

Reacties zijn welkom op bert.banaaninjeoor@gmail.com * Deze column is geschreven in pre-coronatijden

Spiegel 2020 / 3 – 21

Onvervulde kinderwens: een onderschatte vorm van psychisch lijden Tekst: Els Lambrecht – Foto Janet: Guido Bogard, foto knuffel: congerdesign via Pixabay

Kinderen krijgen wordt als iets vanzelfsprekend gezien. Vaak staat men er niet bij stil. Tegenwoordig hoort men zelfs meer en meer dat men ervoor ‘kiest’ om kinderen te krijgen. Maar wat als het leven toch niet zo maakbaar blijkt te zijn?

Een kwart van de mensen heeft het moeilijk om kinderen te krijgen of zal er nooit krijgen. Dit heeft doorgaans grote psychosociale gevolgen. Onderzoek geeft ook aan dat ongewilde kinderloosheid hetzelfde gevoel veroorzaakt als een dierbare verliezen. Daardoor dragen deze mensen vaak een onzichtbaar verdriet mee dat op weinig begrip vanuit de omgeving kan rekenen. Voor de omgeving valt het niet op, maar deze mensen voelen zich wel ouders: kinderloze ouders. Uit eigen ervaring kan ik zeggen dat er ook binnen de geestelijke gezondheidszorg weinig aandacht is voor deze problematiek. Ik ging op zoek naar lotgenoten, en sprak met Rebecca en Janet. Bij Rebecca wilde de natuur niet mee en na jaren van fertiliteitsbehandelingen bleef ze kinderloos. Bij Janet koos men voor een bewuste ongewilde kinderloosheid vanuit een psychische kwetsbaarheid.

Rebecca: ongewild kinderloos na een fertiliteitstraject Was er altijd al een kinderwens en wisten jullie van in het begin dat dit moeilijk zou gaan?

We wilden beiden kinderen. Aangezien mijn baarmoeder verwijderd was wegens endometriose en kankercellen, was draagmoederschap nog de enige optie. Mijn zus had zich daar voor aangeboden. In een eerdere relatie heb ik wel een zwangerschapsverlies en behandelingen gehad.

Dat er uiteindelijk geen kinderen geboren zijn, had te maken met de slechte kwaliteit van mijn eicellen en ook donoreicellen bleken het niet te doen. Dit was loodzwaar om te accepteren.

Jullie kozen uiteindelijk voor fertiliteitsbehandelingen. Hoe hebben jullie dit ervaren?

De behandelingen waren slopend, zowel fysiek als emotioneel. Je lijf ziet enorm af onder alle behandelingen, en ook dat heeft weerslag op je psychische gezondheid. Bo-

22 – Spiegel 2020 / 3

Janet: “Het was een gevecht tussen verstand en gevoel” vendien faalt je lichaam en is ook dat zwaar om te dragen. Daarnaast is er de opeenstapeling van de teleurstellingen en je lijkt alle controle over je eigen leven en lichaam te verliezen (Sommigen spreken ook van aantasting van het vrouw zijn en geraakt zijn in de kern van je bestaan, nvdr).

Hoe ging jullie omgeving hiermee om en zochten jullie ook professionele hulp? Een onvervulde kinderwens en pogingen om die alsnog te kunnen vervullen, beïnvloeden immers je hele (psychosociale) leven. Hoe hebben jullie dit ervaren?

De omgeving snapt het doorgaans niet, ook niet waarom je toch blijft doorgaan. Wij hebben geen gebruik gemaakt van professionele hulpverlening. Je hele leven staat in het teken van je kinderwens: je plant nog weinig. Je richt je huis niet verder in want je durft nog geen rekening te houden met een kindje, maar je wil het ook niet inrichten voor een kinderloos gezin. Moederdag doet pijn, op Kerstdag voel je wat jij niet hebt, ...

Hoe kon je de beslissing nemen om te stoppen en hoe verliep de verwerking van dit rouwproces? Hoe kijken jullie naar de toekomst zonder (eigen) kinderen?

Op een gegeven moment voelden we dat we de controle totaal verloren waren, we zaten in een trein die zonder bestemming doordenderde. Toen hebben we besloten de touwtjes weer zelf in handen te nemen en beslist dat we nog drie pogingen zouden doen om daarna te stoppen. Het rouwproces is toen echt begonnen en na die drie pogingen konden we het afsluiten: we aanvaardden de pijn die altijd deel van ons leven zou zijn, dachten we toen al.

Kinderen krijgen geeft vaak zin aan het leven. Jullie hebben uiteindelijk gekozen voor pleegkinderen. Hoe ben je tot deze keuze gekomen en hoe beleef je deze alternatieve vorm van “ouderschap”?

Een half jaar na ons definitieve besluit om te stoppen met alle behandelingen en andere ‘kinderzaken’, zagen we een korte reportage in het journaal over pleegzorg en dat leek me wel iets. Mijn partner twijfelde in eerste instantie. Na de infoavond zijn we het traject voor pleegzorg ingegaan, een heel pittig traject, maar elf maanden na de infoavond kwam ons eerste pleegkindje.

Ondertussen hebben we er drie. Wij ervaren dit als een hele mooie vorm van ouderschap. We genieten, we maken ons zorgen om de kindjes en we ervaren ons leven als heel zinvol!

Janet: ongewild kinderloos omwille van een psychische kwetsbaarheid Toen ik contact met je opnam voor dit interview, sprak je over bewust maar ongewild kinderloos omwille van psychisch lijden. Kan je dat even verduidelijken?

Mijn toekomstplaatje zag er prachtig uit: huisje, boompje, baantje, partner en kinderen. Ik zou een ‘gezonde’ partner vinden die mij zou kunnen ondersteunen. Ik heb namelijk ADHD en ben bekend met psychose en depressie. Ik raakte ook zwanger en toen begon het balletje te rollen. Wát als ik het opvoeden toch niet kon? Hoe moest ik het doen? En wat als mijn kind erfelijk belast zou zijn? Het maakte me toen allemaal erg angstig en ik heb besloten om het kindje weg te laten halen. De kans op een herhaling van mijn leven voor mijn kind vond ik ondraaglijk. Daarna kwam ik mijn huidige partner tegen. Helaas bleek mijn partner bipolair te zijn en wisselt hij erg in stemming. We hebben het er uitgebreid over gehad: we hebben gejankt, gescholden en gevloekt, maar moesten tot de conclusie komen dat de kans groot zou zijn dat we een kwetsbaar kindje op de wereld zouden zetten. Het was voor ons beiden een gevecht tussen verstand en gevoel.

Verstand heeft gewonnen, ondanks de pijn in het hart, tot op de dag van vandaag…

Hoe gaat jullie omgeving om met deze vorm van ongewilde kinderloosheid, ervaar je steun?

Gek genoeg wordt er in mijn omgeving niet veel over gepraat. Het onderwerp lijkt taboe. Soms wil ik er best graag over praten, maar ik ben bang voor de stigma’s die ik opgeplakt zal krijgen. Als ik er dan toch iets over zeg, krijg ik vaak terug dat dat wel een hele verstandige keuze is geweest. En dat doet pijn, want emotioneel voelt het anders.

Bij onderzoek naar dit thema, botste ik bij cliënten vaak op de bemerking dat hier weinig aandacht voor is bij hulpverleners in de geestelijke gezondheidszorg. Hebben jullie dit ook ondervonden?

Ik had er graag over willen praten met mijn hulpverlener, maar ik heb hier nooit gelegenheid voor gehad. Integendeel: het was onbespreekbaar en werd zelfs afgewezen en dat terwijl het zo een wezenlijk deel van jezelf is.

Spiegel 2020 / 3 – 23

Ongewilde kinderloosheid veroorzaakt hetzelfde gevoel als een dierbare verliezen

Een onvervulde kinderwens beïnvloedt je hele (psychosociale) leven. Hoe uit dit zich bij jullie?

Dat is zeker zo. Alleen al de vanzelfsprekendheid dat je kinderen hebt. Mensen zijn haast in shock als je zegt dat je er geen hebt. Er wordt op feestjes bijvoorbeeld vaak gevraagd hoe het met de kinderen is en daar kunnen wij niet over mee praten.

Mensen ontlopen je dan ook, er is geen reden om met je te praten, zie je. Het geeft vaak een eenzaam gevoel.

Zouden jullie de onvervulde kinderwens als extra psychisch lijden boven de psychische kwetsbaarheid omschrijven? Hoe bekijken jullie de toekomst zonder kinderen?

Het komt erbij. Het kan me ook heel boos en verdrietig maken, het feit dat ik geboren ben met kwetsbaarheden, en dat dat mijn wens in de weg zit. Het doet echt zeer.

Als ik over straat loop, zie ik gezinnen met kindergeluk. Wat had ik mezelf dat graag ook gegund. Het is elke keer een bevestiging van het niet kunnen meedoen in de maatschappij en je kan er onmogelijk aan ontsnappen. De afgelopen periode heb ik ook veel voor mijn moeder gezorgd.

Ondertussen is ze overleden. Het heeft me wel doen beseffen dat ik straks, als ik echt oud ben, niemand zal hebben. Ook dat geeft me verdriet. Wij zullen afhankelijk zijn van anderen en hebben geen kinderen en kleinkinderen. Ook verjaardagen en feestdagen zonder kinderen vieren, vind ik verschrikkelijk.

Kinderen geven vaak zin aan het leven, hebben jullie hier een andere invulling voor gevonden?

Ik heb twee prachtige nichtjes. Ze weten dat ze altijd welkom zijn, en maken hier ge24 – Spiegel 2020 / 3

lukkig ook gebruik van. Dankzij hen heb ik veel fases in hun leven mee mogen maken.

Nu nog komen ze bij mij wanneer er iets niet goed dreigt te gaan in hun (volwassen) leven en dat geeft me een fijn gevoel. Ook mijn werk als ervaringsdeskundige binnen de GGZ is heel erg belangrijk voor me. Ik doe mijn werk met veel plezier en het be-

tekent veel voor me. Over het algemeen staan wij nog steeds achter onze keuze om geen kinderen ‘te nemen’. Maar het doet nog wel steeds pijn: zwangere collega’s en collega’s met (klein) kinderen. Het geeft me soms toch een ‘onaf’ gevoel, hoewel we ons leven verder goed vorm hebben kunnen geven.

Mensen met een kinderwens kunnen sinds 2010 terecht bij Kinderwens Expertisenetwerk Shanti Van Genechten, bezieler van Kinderwens Expertisenetwerk, moest door ziekte stoppen als vroedvrouw. Na een rouwproces door het verlies van haar droomjob, maakte dit verdriet plaats voor een totaal nieuw project. Zelf is ze immers de adoptiedochter van wensouders. Daarom besloot zij zich in te zetten voor iedereen met een (onvervulde) kinderwens en richtte ze samen met prof Lode Godderis (KUL) Kinderwens Vlaanderen op. Er bleek immers grote nood aan psychosociale ondersteuning voor deze mensen en dat bestond gewoon niet. Dit is ondertussen getransformeerd tot een expertisenetwerk. Bij het binnenkomen van een zorgvraag, kijken ze waar dit thuishoort binnen hun zorgnetwerk. Dit gaat van de huisartsen tot psychologen en andere hulpverleners.

In enkele jaren tijd werd dit project meer verfijnd en op relatief korte termijn werden er belangrijke stappen gezet. Ze kreeg hierin van in het begin de steun van Manu Keirse en professor Petra De Sutter. Ondertussen krijgt de vzw ook steun van andere experten. De Vlaamse Kinderwensweek werd in het leven geroepen en in 2016 richtten ze in Diest het allereerste Kinderwenshuis op. Van over heel Vlaanderen kwamen wensouders aankloppen, twee uur rijden hield hen niet tegen en het gaf vooral aan dat de nood voor deze specifieke psychosociale begeleiding groot was. Meermaals werd door cliënten aangehaald dat men wel naar een psycholoog of psychiater ging, maar dat die niet wisten wat ze ermee moest aanvangen.

In 2017 startte Shanti daarom een eigen vormingscentrum waarin zowel professionals als ervaringsdeskundigen les volgen om meer wegwijs te raken in deze materie.

Nog in datzelfde jaar openden ze in iedere Vlaamse provincie een Kinderwenshuis en lanceerden ze een zorgnetwerk voor alle ouders met een kinderwens. De redenen waarom een kinderwens niet of moeilijk vervuld raakt, zijn heel divers. Zo kunnen we denken aan onvruchtbaarheid, homoseksualiteit, een erfelijke aandoening, herhaaldelijke zwangerschapsverliezen, een psychische kwetsbaarheid, enz. Maar wat de reden ook is, het gaat gepaard met groot psychosociaal lijden, want het heeft effect op elk levensdomein en dat voor de rest van je leven. Daarom is ook elke wensouder welkom bij Kinderwens VZW. Sinds 2019 heeft Kinderwens Expertisenetwerk ook een werking opgezet voor sterrenkinderen waarbij in acht genomen wordt dat de intensiteit van het verdriet niet afhangt van de duur van de zwangerschap op het ogenblik van het verlies, maar wel van hoezeer het kindje gewenst was. ____ Meer info kan je vinden op hun website: www.kinderwens.org

Van lotgenoten tot bondgenoten Tekst: Elisabeth – Foto: selfie Kaat en Ines hebben ieder een eigen psychische kwetsbaarheid. Samen startten ze een lotgenotengroep en uit hun ontmoeting groeide een mooie vriendschap.

Ines heeft een bijzondere kindertijd gehad.

Tot haar twaalf jaar woonde ze in het buitenland. Ze werkte meerdere studies af en heeft veel van de wereld gezien. Toch was er altijd iets wat ze miste… Ze vertelt: “Door mijn perfectionistisch karakter en faalangst heb ik bepaalde dromen niet kunnen waarmaken. Ik ben onderweg een paar struikelblokken tegengekomen die ervoor hebben gezorgd dat ik nu pas mijn echte zelf heb gevonden.”

Dan kwam het verdict dat ze een agressieve vorm van kanker had. Ze dacht toen niet zozeer aan de dood, maar aan het proces dat haar te wachten stond. Vooral dat ze haar lange haren zou verliezen, vond ze vreselijk. Meer dan een jaar vocht ze tegen deze ziekte. Haar lichaam was op. “Tijdens dat vechten”, vertelt Ines, “heb je geen tijd om verder te denken want al jouw energie wordt opgeslorpt door het ziek zijn.”

Daarna besefte ze pas wat de ziekte met haar heeft gedaan en is ze in een zware depressie beland. Ze merkt hierbij op dat ze al levenslang kampte met een geagiteerde depressie. (Dit houdt in dat je dezelfde symptomen hebt als een gewone depressie, maar de nadruk ligt eerder op rusteloosheid, gestresseerd zijn en hyperventilatie).

De jaren die volgden heeft ze verschillende behandelingen gevolgd om de depressie te overwinnen. “Ik liep een hele dag rond met een soort van een mist in mijn hoofd, het leek alsof ik niet aanwezig was. Ik was

voortdurend onrustig en angstig. Het enige wat ik wou, was slapen zodat ik niets meer zou voelen.”

Daarna volgde ze uiteenlopende therapieën, maar niets scheen te helpen. Ten slotte heeft Ines zich verdiept in de wereld van coaching, motivational speaking, in boeken over mindset, patroondoorbreking,… Ze ontwikkelde gewoontes zoals wandelen, sporten, gezonder eten, plannen. Zo kon ze haar zwaktes ombuigen in iets positiefs.

Kaat heeft een psychosegevoeligheid. Ze wilde een intellectuele uitdaging aangaan en nam daarom deel aan de cursus Ervaringsdeskundigheid van Uilenspiegel.

Daar leerde ze Ines kennen. Allebei komen ze uit het Antwerpse en het klikte meteen!

Hoewel ze beiden een heel verschillende diagnose hebben, hebben ze ook veel raakpunten. Samen namen ze steeds de trein naar de cursus. Eerst babbelden ze wat, maar daarna lieten ze elkaar met rust.

Kaat luisterde rustige muziek, Ines was bezig met sociale media.

Samen met Sven begeleiden ze nu een praatgroep “Samen Groeien” in Antwerpen.

Kaat had hiervoor contact opgenomen met de coördinator van UilenSpiegel omdat ze vond dat er zo weinig aanbod van lotgenotengroepen was in Antwerpen.

Op een gegeven moment zat Kaat tijdens de cursus Ervaringsdeskundigheid te praten met Ines. Deze zei dat ze een afspraak

“Als jullie een boeiende gastspreker zoeken, is Ines zeker jullie vrouw!” had gemaakt met de coördinator van UilenSpiegel, iets wat Kaat ook net gedaan had!

“Niets is toeval”, meent Kaat.

Kaat en Ines helpen lotgenoten opnieuw de vreugde en routine van het leven te vinden.

Als ervaringsdeskundigen weten ze immers wat het is als mensen je niet volledig begrijpen en niet weten wat je allemaal denkt en voelt. “Mensen met een psychische kwetsbaarheid hebben nood aan iemand die hetzelfde heeft meegemaakt.

Aan iemand die de nodige ‘tips en tricks’ kan geven”, vindt Ines.

Kaat ontdekte dat Ines een geboren spreker is met een heel interessante inhoud.

“Als jullie een boeiende gastspreker zoeken, is Ines zeker jullie vrouw!”, vertelt ze ons enthousiast. Na het overwinnen van twee vreselijke ziektes vond Ines terug een doel in haar leven, als motivational mindset coach voor lotgenoten die kanker en/of een psychische kwetsbaarheid hebben gehad.

Deze twee vrouwen geven elkaar de ruimte, maar zijn ondertussen heel close.

Eerst waren ze lotgenoten, nu zijn ze ware bondgenoten geworden! _______ Website Ines: www.inescoaching.be Spiegel 2020 / 3 – 25

Therapievorm toegelicht: ACT Wanneer monsters welkom zijn op mijn feestje Tekst: Els Lambrecht – Illustraties: act-academie.be Acceptance and Commitment Therapy (kortweg ACT) is therapie die een grote link heeft met mindfulness. ACT gaat echter verder en maakt meer gebruik van concrete technieken, oefeningen en metaforen. Binnen ACT gaat men er vanuit dat je in je leven tegenslagen en hindernissen tegenkomt die je belemmeren in het leven dat je wil leiden: gedachten, emoties en zelfs lichamelijke problemen. ACT helpt je een bewust en waardevol leven te leiden, door te leren omgaan met onaangename gevoelens en gedachten (Acceptance), en je te richten op wat écht belangrijk is in jouw leven (Commitment).

ACT kan voor iedereen nuttig zijn, maar zeker wanneer je niet goed weet wat je met je leven aan moet en last hebt van stress of angst is het een doeltreffend hulpmiddel.

Het wordt curatief toegepast bij verschillende psychische kwetsbaarheden, maar ook preventief. Zelfs in bedrijven wordt het ingezet om de werksfeer te verbeteren en werkstress te verminderen. Het is dan ook niet gericht op disfunctie, maar wel op het leiden van een kwaliteitsvoller leven door op zoek te gaan naar wat jij zelf wil.

Het ACT-proces richt zich op verschillende pijlers:

1. Waarden ontdekken Op zoek gaan naar wat er écht toe doet in jouw leven. Dit is voor iedereen anders.

2. Hindernissen in kaart brengen Wanneer we volgens onze waarden gaan leven, komen er hindernissen bij kijken. Dit kunnen banale dingen zijn, maar soms kunnen ze ook zo groot worden zodat we gaan denken dat we het niet meer aankunnen.

Deze hindernissen worden in ACT ‘monsters’ genoemd en worden via verschillende metaforen aan het licht gebracht. Monsters willen we vermijden en daardoor gaan we vaak een andere weg in het leven nemen dan wat we 26 – Spiegel 2020 / 3

eigenlijk willen. Het monster op de weg die we willen nemen, bezorgt ons immers angst.

De ervaring leert vooral dat je op die alternatieve weg opnieuw monsters tegen komt en dat ze vaak zelfs nog groter zijn. Ook die zullen we willen vermijden, waardoor we steeds verder van onze waarden en van de weg die we eigenlijk willen volgen verwijderd raken.

3. Leren omgaan met je monsters ACT wil je aanmoedigen om toch voor je waarden te gaan. Monsters vermijden, maakt je leven immers veel zwaarder dan er mee proberen samen te leven. Als ik faalangst heb als ik wil gaan studeren, is die faalangst een groot monster waar ik van wil weglopen. Als ik dat monster echter aanvaard als een soort ongenode gast op mijn feestje en ik mijn energie niet wil verspillen door hem steeds opnieuw aan de deur te zetten, wordt zijn invloed op de sfeer van mijn feestje vanzelf minder groot. Dit gebeurt ook als ik mijn faalangst er ‘gewoon’ laat zijn. Dat klinkt eenvoudig, maar het vraagt best wel wat moed, het voelt immers alles behalve fijn. Naarmate de tijd vordert, zal de invloed van het monster minder groot worden. Uit ervaring kan ik zeggen dat dit werkt. Belangrijk is dat dit enkel geldt voor interne monsters (gevoelens, gedachten en lichaamsgewaarwordingen). Er bestaan namelijk ook externe monsters zoals gepest worden.

4. Een concreet actieplan opstellen en uitvoeren

Wanneer we weten wat we willen en hoe we kunnen omgaan met innerlijke monsters, leren we onze waarden om te zetten in doelen en in een concreet actieplan. We beginnen te rijden in de richting van onze waarden en nemen onze monsters achter in de bus mee. Je trainer of hulpverlener kan je hierbij helpen.

Het theoretisch model van ACT: ● Acceptatie: ruimte maken voor emoties, gedachten, verlangens en impulsen in plaats van ze te verdringen of te vermijden. ● Defusie: een gezonde afstand nemen van je gedachten. ● Contact met het hier en nu: met je aandacht niet steeds in je hoofd zitten, bij het verleden of in de toekomst, maar bewust aanwezig zijn in het hier en nu. ● Observerende zelf: een “veilige plek” creëren van waaruit je alles kan waarnemen; je verdringt je gevoelens en gedachten niet, maar je identificeert je er ook niet meer mee. ● Waarden: vormen de rode draad in een ACT-therapie en gaan over wat je écht belangrijk vindt in het leven. ● Toewijding: het vertalen van je waarden in concreet gedrag.

Meer info vind je op: www.act-academie.be Tip: via YouTube kan je filmpjes vinden die ACT en het principe van de monsters goed uitleggen.

Activiteitenkalender

Hou de website, nieuwsbrief en Facebookpagina in het oog voor eventuele nieuwe activiteiten of wijzigingen! Inschrijven is verplicht, tenzij anders vermeld.

Opgelet: De activiteiten zijn betalend voor niet-leden. De inkom is 2 euro tenzij een andere prijs wordt vermeld. Online bijeenkomsten zijn kostenloos. Lid worden van vzw UilenSpiegel kost 5 euro per jaar. Gesloten groepen zijn niet opgenomen in dit chronologisch overzicht.

Dag

Datum

Omschrijving / Thema

Lotgenotengroep / Afdeling

Din

10/11/2020

Lotgenotengroep depressie Mechelen: (Her)-Leven (online)

Mechelen

Don

12/11/2020

Samen Groeien Antwerpen (online)

Mortsel

Don

12/11/2020

Lotgenotengroep angst en dwang Leuven (online)

Leuven

Zat

14/11/2020

Wat zijn mijn valkuilen? Wat zijn mijn krachten?(online)

Lotgenotengroep psychose:

Zat

14/11/2020

Lotgenotengroep hulpverleners met cliëntenervaring (online)

Leuven

Don

19/11/2020

Praatgroep Turnhout (online)

Turnhout

Din

24/11/2020

Lotgenotengroep depressie Mechelen: (Her)-Leven (online)

Mechelen

Din

24/11/2020

Ontmoetend Herstellen(online)

Geel

Woe 25/11/2020

infosessie: werk & psychische kwetsbaarheid (online)

Mortsel

Woe 25/11/2020

`Kunst van acceptatie´ (online)

Gent

Don

Lotgenotengroep angst en dwang Leuven (online)

Leuven

Maa 07/12/2020

Lotgenotengroep dwang Gent (online)

Gent

Din

Lotgenotengroep depressie Mechelen: (Her)-Leven (online)

Mechelen

Woe 09/12/2020

Herval en valkuilen (online)

Brugge

Don

10/12/2020

Lotgenotengroep angst en dwang Leuven (online)

Leuven

Don

10/12/2020

Samen Groeien Antwerpen (online)

Mortsel

Din

15/12/2020

Ontmoetend Herstellen (online)

Geel

Don

17/12/2020

Praatgroep Turnhout (online)

Turnhout

Zat

19/12/2020

Lotgenotengroep hulpverleners met cliëntenervaring (online)

Leuven

26/11/2020 08/12/2020

Zat 19/12/2020 Wandeling

Gent

Din

22/12/2020

Lotgenotengroep depressie Mechelen: (Her)-Leven (online)

Mechelen

Zat

02/01/2021

Praatgroep Roeselare/Izegem

Izegem

Vrij 08/01/2021 Thema-avond

Paal

Zat

Lotgenotengroep depressie Leuven

Leuven

Maa 11/01/2021

09/01/2021

Lotgenotengroep dwang Gent

Gent

Din

Lotgenotengroep depressie Mechelen: (Her)-Leven

Mechelen

Woe 13/01/2021

Voornemens voor het nieuwe jaar

Brugge

Don

14/01/2021

Lotgenotengroep angst en dwang Leuven (online)

Leuven

Zat

16/01/2021

Hoe sta ik tegenover mijn behandeling en hulpverleners? (online)

Lotgenotengroep psychose:

Zat

16/01/2021

Lotgenotengroep hulpverleners met cliëntenervaring

Leuven

Don

21/01/2021

Lotgenotengroep angst en dwang Leuven

Leuven

Don

21/01/2021

Praatgroep Turnhout

Turnhout

12/01/2021

Vrij 22/01/2021 Ontmoetingsdag

Paal

Din

26/01/2021

Ontmoetend Herstellen

Geel

Din

26/01/2021

Lotgenotengroep depressie Mechelen: (Her)-Leven

Mechelen

Don

28/01/2021

Infosessie psychose

Mortsel

Zat

06/02/2021

Praatgroep Roeselare/Izegem

Roeselare

Maa 08/02/2021

Lotgenotengroep dwang Gent

Gent

Din

Lotgenotengroep depressie Mechelen: (Her)-Leven

Mechelen

Vertellen over je achtergrond

Brugge

09/02/2021

Woe 10/02/2021

Vrij 12/02/2021 Thema-avond

Paal

Zat

13/02/2021

Lotgenotengroep depressie Leuven

Leuven

Din

16/02/2021

Lotgenotengroep angst en dwang Leuven (online)

Leuven

Don

18/02/2021

Praatgroep Turnhout

Turnhout

Zat

20/02/2021

Lotgenotengroep hulpverleners met cliëntenervaring

Leuven

Din

23/02/2021

Lotgenotengroep angst en dwang Leuven

Leuven

Din

23/02/2021

Ontmoetend Herstellen

Geel

Din

23/02/2021

Lotgenotengroep depressie Mechelen: (Her)-Leven

Mechelen

Don

25/02/2021

Thai Chi

Mortsel

Vrij 26/02/2021 Ontmoetingsdag

Paal

Zat

27/02/2021

Waar droom ik van? Wat zijn mijn wensen en ambities? (online)

Lotgenotengroep psychose:

Zat

06/03/2021

Praatgroep Roeselare/Izegem

Izegem Spiegel 2020 / 3 – 27

> inschrijven is steeds verplicht, tenzij anders vermeld – overzicht online bijeenkomsten op www.uilenspiegel.net/zoom < Maa 08/03/2021

Lotgenotengroep dwang Gent

Gent

Din

Lotgenotengroep depressie Mechelen: (Her)-Leven

Mechelen

Wensen en ambities

Brugge

09/03/2021

Woe 10/03/2021

Vrij 12/03/2021 Thema-avond

Paal

Zat

13/03/2021

Lotgenotengroep hulpverleners met cliëntenervaring

Leuven

Don

18/03/2021

Lotgenotengroep angst en dwang Leuven

Leuven

Don

18/03/2021

Praatgroep Turnhout

Turnhout

Zat

20/03/2021

Lotgenotengroep depressie Leuven

Leuven

Din

23/03/2021

Lotgenotengroep depressie Mechelen: (Her)-Leven

Mechelen

Don

25/03/2021

Lotgenotengroep angst en dwang Leuven (online)

Leuven

Don

25/03/2021

Zelfbeeld en zelfvertrouwen

Mortsel

Vrij 26/03/2021 Ontmoetingsdag

Paal

Din

Geel

30/03/2021

Ontmoetend Herstellen

Covid-19 mededeling: Om onze deelnemers, leden en vrijwilligers te beschermen en duidelijkheid te bieden, hebben we alle fysieke bijeenkomsten (behalve de wandelingen) opgeschort tot 1 januari 2021. We gaan echter zoveel mogelijk online verder, aarzel dus niet om contact op te nemen met praatgroepen die je interessant lijken, zodat je op de hoogte gehouden wordt van de online bijeenkomsten of wandelingen.

Je vindt een lijst met online-lotgenotengroepen via: www.uilenspiegel.net/zoom Hou vol en zorg goed voor jezelf en je naasten!

Lotgenotencontact rond specifieke kwetsbaarheden lotgenotengroep SEKSUEEL MISBRUIK hasselt Praatgroep voor lotgenoten begeleid door ervaringsdeskundigen Sylvia en Hans. Ben je slachtoffer geweest van seksueel misbruik en wil je graag lotgenoten ontmoeten? Dan is deze praatgroep misschien iets voor jou.

Inschrijven en meer info:sylvia.van.der.veken@telenet.be of 0473 28 76 77 (Sylvia) Let op! Het aantal plaatsen is beperkt tot 8 deelnemers en er wordt enkel ingeschreven vóór de eerste bijeenkomst. Eén reeks bestaat uit 5 bijeenkomsten die telkens doorgaan op een vrijdag (tenzij anders vermeld).Je kan je nu reeds inschrijven voor de volgende reeks die start in februari.

De volgende reeks gaat door op vrijdagen 5 februari 2021, 5 maart 2021, 9 april 2021, 7 mei 2021, 4 juni 2021.

Tijd: 18:30 – 20:30 Locatie: Jeugdherberg Hasselt, Spoorwegstraat 80, 3500 Hasselt (achterkant station Hasselt nieuwbouw) lotgenotengroep SEKSUEEL MISBRUIK leuven Praatgroep voor lotgenoten begeleid door ervaringsdeskundigen Katia, Sylvia en Hans.

Ben je slachtoffer geweest van seksueel misbruik en wil je graag lotgenoten ontmoeten? Dan is deze praatgroep misschien iets voor jou.

Inschrijven en meer info: katia.stultjens@telenet.be of 0495 49 65 43 (Katia) Let op! Het aantal plaatsen is beperkt tot 8 deelnemers en er wordt enkel ingeschreven vóór de eerste bijeenkomst. Eén reeks bestaat uit 5 bijeenkomsten die telkens doorgaan op een vrijdag (tenzij anders vermeld). Je kan je nu reeds inschrijven voor de volgende reeks die start in februari.

28 – Spiegel 2020 / 3

De volgende reeks gaat door op vrijdagen 19 februari 2021, 19 maart 2021, 23 april 2021, 21 mei 2021 en 18 juni 2021 Tijd: 19:00 – 21:00 Locatie: Jeugdherberg De Blauwput Kleine Zaal, Martelarenlaan 11 A, 3010 Kessel-Lo (achterkant Leuven Station) lotgenotengroep PSYCHOSE online Online gespreksgroep voor lotgenoten met een psychosegevoeligheid, begeleid door Lin en Nadia Zaterdag 14 november 2020: Wat zijn mijn valkuilen? Wat zijn mijn krachten?

Zaterdag 16 januari 2021: Hoe sta ik tegenover mijn behandeling en hulpverleners?

Zaterdag 27 februari 2021: Waar droom ik van? Wat zijn mijn wensen en ambities?

Tijd: 14:00 – 15:30 Info: nadia@uilenspiegel.net of 0475 96 03 97 (Nadia) Je krijgt de zoomlink als je je inschrijft via nadia@uilenspiegel.net lotgenotengroep PSYCHOSE leuven Gespreksgroep lotgenoten met een kwetsbaarheid voor psychose Meer info: psychosegroepleuven@gmail.com of 0484 63 13 13 (Lin) Voorlopig zijn er geen fysieke bijeenkomsten gepland.

Je bent welkom bij de online lotgenotengroep psychose. lotgenotengroep PSYCHOSE BRUSSEL Gespreksgroep voor lotgenoten met een kwetsbaarheid voor psychose begeleid door Nadia en Miguel.

Meer info: nadia@uilenspiegel.net of 0475 96 03 97 (Nadia) Voorlopig zijn er geen fysieke bijeenkomsten gepland.

Je bent welkom bij de online lotgenotengroep psychose.

> inschrijven is steeds verplicht, tenzij anders vermeld – overzicht online bijeenkomsten op www.uilenspiegel.net/zoom < lotgenotengroep ANGST EN DWANG leuven Heb je langdurige of buitensporige angsten of pieker je vaak? Heb je steeds terugkerende dwanggedachten en/of -handelingen? Kom vrijblijvend naar onze maandelijkse praatgroep ‘angst en dwang’ en maak kennis met andere lotgenoten.

Inschrijven en meer info: jtobback@hotmail.com of 0473 65 61 37 (Sarina) Donderdag 21 januari 2021, dinsdag 23 februari 2021, donderdag 18 maart 2021, donderdag 22 april 2021, dinsdag 11 mei 2021 Tijd: 19:00 – 22:00 Locatie: Jeugdherberg De Blauwput (Kleine of Grote zaal), Martelarenlaan 11A, 3010 Kessel-Lo. De jeugdherberg ligt aan de achterkant van het NMBS-station, je wandelt de tunnel door tot voorbij het laatste spoor, als je dan naar links kijkt zal je de ingang van de jeugdherberg zien. Als je het moeilijk hebt, kan iemand jou opwachten in het station.

Lotgenotengroep angst & dwang Leuven gaat ook online door: Donderdag 12 november, donderdag 26 november, donderdag 10 december, donderdag 14 januari, dinsdag 16 februari, donderdag 25 maart, donderdag 29 april, dinsdag 18 mei Tijd: 19:00 – 21:00 Je krijgt de zoomlink als je je inschrijft via jtobback@hotmail.com of 0473 65 61 37 (Sarina) lotgenotengroep ANGST EN DWANG gent Praatgroep voor lotgenoten begeleid door ervaringsdeskundigen Annelies en Karen.

Heb je last van dwanggedachten en/of dwanghandelingen en zou je daar graag over praten met mensen die hetzelfde meemaken?

Dan is onze nieuwe praatgroep te Gent misschien iets voor jou?

Inschrijven en meer info: uilenspiegeldwang@gmail.com Maandag 11 januari 2021: OCD ontstaat door een combinatie van nature & nurture (gesprek over uitlokkende omgevingsfactoren) Maandag 8 februari 2021: Wat helpt om onze spanning te doen zakken?

Maandag 8 maart 2021: Dwang leefbaar maken Tijd: 19:00 – 21:00 Locatie: Vredeshuis Gent, Sint-Margrietstraat 9, 9000 Gent Lotgenotengroep dwang Gent gaat ook online door: Maandagen 9 november en 7 december Tijd: 18:00 – 19:00 Je krijgt de link als je je inschrijft: uilenspiegeldwang@gmail.com Herstelwerkgroep mensen met een euthanasievraag Worstel je met een ernstige psychische kwetsbaarheid en heb je een procedure tot euthanasie opgestart? Wil je niettemin nog op zoek gaan naar wat je nodig hebt aan herstel en hoe je je opnieuw regisseur kan voelen in je eigen leven? Dan is deze herstelwerkgroep misschien wel iets voor jou.

In tijden van corona blijft het Reakirohuis open voor mensen met

een euthanasievraag omwille van ondraaglijk psychisch lijden. Elk contact veronderstelt een afspraak en de groepswerking is gereduceerd tot 4 deelnemers per keer. www.reakiro.be Inschrijven en meer info: ann.callebert1@telenet.be Tijd: 14:00 – 16:00 Locatie: Reakiro-huis, Mechelsestraat 103, 3000 Leuven Let op: Het aantal plaatsen is beperkt en een voorafgaand gesprek is noodzakelijk. lotgenotengroep DEPRESSIE leuven Praatgroep voor lotgenoten begeleid door ervaringsdeskundigen Luc, Thomas & Gert.

Inschrijving en meer info: depressiegroep.leuven.us@gmail.com of 0475 75 26 75(Luc) Zaterdagen 9 januari, 13 februari, 20 maart, 17 april, 15 mei Tijd: 14:00 – 16:00 Locatie: Jeugdherberg De Blauwput Kleine Zaal, Martelarenlaan 11 A, 3010 Kessel-Lo (achterkant Leuven Station) lotgenotengroep DEPRESSIE MECHELEN (Her)-Leven - Nieuwe praatgroep voor lotgenoten begeleid door lotgenoten Kristin en Veerle.

Inschrijving en meer info: tikiki@telenet.be (Kristin) Elke tweede en vierde dinsdag van de maand: 12 januari 2021, 26 januari 2021, 9 februari 2021, 23 februari 2021, 9 maart 2021, 23 maart 2021 Tijd: 14:00 – 16:00 Locatie: CAW Mechelen, Maurits Sabbestr. 119, 2800 Mechelen (Her)-leven gaat ook online door: Dinsdagen 10 november, 24 november, 8 december, 22 december Tijd: 14:00 – 16:00 Je krijgt de link als je je inschrijft via tikiki@telenet.be (Kristin) lotgenotengroep HULPVERLENERS cliëntervaring Stefanie Devos en Luk Bevernage, beiden hulpverleners met ervaringskennis, begeleiden deze praatgroep. Ben jij een psychisch kwetsbare hulpverlener en wens je mensen te ontmoeten die in dezelfde situatie zitten, dan is deze groep zeker iets voor jou.

Inschrijving en meer info: Stefanie Devos (devos_stefanie@ hotmail.com) en/of Luk Bevernage (lukbevernage@hotmail.com) Zaterdagen 16 januari, 20 februari, 13 maart 2021 Tijd: 10:00 – 12:00 Locatie: Jeugdherberg De Blauwput, Grote Zaal, Martelarenlaan 11 A, 3010 Kessel-Lo (achterkant Leuven Station).

De lotgenotengroep hulpverleners met cliëntenervaring gaat ook online door: Zaterdagen 14 november en 19 december Tijd: 10:00 – 12:00 Je krijgt de link als je je inschrijft via devos_stefanie@hotmail.com (Stefanie) Spiegel 2020 / 3 – 29

> inschrijven is steeds verplicht, tenzij anders vermeld – overzicht online bijeenkomsten op www.uilenspiegel.net/zoom < WORKSHOP ‘op weg naar werk’ Welke werkvorm kies jij in de fase van jouw herstelproces? Wat zijn jouw krachten? Hoe kan jij jouw wensen realiseren? Een vierdelige doe-workshop waarbij we ons verdiepen in de verschillende werkvormen van vandaag. Je schrijft in voor de volledige 4 contactmomenten. Er is plaats voor 10 personen.

Inschrijven en meer info: 0488 79 46 78 (Mattias) Tijd: 18:30 – 20:30 Locatie: Zaal café Tempo, de Becker Remyplein 52, Kessel-Lo (op 8 minuten wandelafstand van het station van Leuven) Om op de hoogte te blijven van de volgende reeks neem je best contact op met Mattias.

LOTEGENOTENCONTACT PER REGIO ANTWERPEN

Afdeling Mortsel

Bij de lokale afdeling in de regio Antwerpen staat lotgenotencontact centraal: iedereen met een psychische kwetsbaarheid komt tijdens al onze activiteiten en gespreksnamiddagen uitgebreid aan bod in een besloten én veilige kring: Samen Groeien Antwerpen Inschrijven en meer info: samengroeienantwerpen@gmail.com of via 0484 40 45 18 (Sven) Donderdag 28 januari 2021: Infosessie psychose Donderdag 25 februari 2021: Thai Chi Donderdag 25 maart 2021: Zelfbeeld en zelfvertrouwen Donderdag 29 april 2021: `Wat doet muziek met jou?´ Tijd: 19:00 – 21:00 Locatie: De Link, Antwerpsestraat 179, 2640 Mortsel Samen Groeien Antwerpen gaat ook online door: Donderdagen 12 november, 10 december Tijd: 17:00 – 18:00 Woensdag 25 november: werk & psychische kwetsbaarheid Gastspreker: Mattias Nolmans Tijd: 19:00 – 21:00 Je krijgt de zoomlink als je je inschrijft via samengroeienantwerpen@gmail.com

ANTWERPEN Afdeling Geel

Ontmoetend herstellen (open groep) is een initiatief van twee ervaringsdeskundigen in de Kempen.

Tijdens de maandelijkse bijeenkomsten kan je in contact komen met anderen, praten over wat je zoal tegenkomt, samen iets doen, praten over thema’s… Zo kan je op een laagdrempelige manier stappen zetten in je herstel. De focus ligt vooral op het ontmoeten, maar we behandelen ook regelmatig een thema. We bepalen het programma in samenspraak met de aanwezigen. Het is een open groep voor zij die ontmoetend willen herstellen.

Inschrijven en meer info: ontmoetendherstellen@gmail.com of onze Facebook-pagina ‘Ontmoetend Herstellen’.

30 – Spiegel 2020 / 3

De bijeenkomsten gaan door elke laatste dinsdag van de maand.

We wisselen de online bijeenkomsten af met wandelingen tot we opnieuw in alle veiligheid samen kunnen komen.

Dinsdagen 26 januari, 23 februari, 30 maart, 27 april, 25 mei 2021 Tijd: 18:30 – 21:00 Locatie: ’t Vooruitzicht, Stelenseweg 19, 2440 Geel Ontmoetend herstellen gaat online door zolang er niet fysiek kan worden samengekomen Dinsdagen 24 november & 15 december Tijd: 19:00 – 21:00 Je krijgt de link naar de online-bijeenkomst als je je inschrijft via ontmoetendherstellen@gmail.com

ANTWERPEN

Afdeling Turnhout

Praatgroep Turnhout is een ontmoetingsplaats voor mensen met een psychische kwetsbaarheid. Er wordt rond verschillende thema’s gepraat.

Inschrijven en meer info: geert.vennekens@live.be of 0491 55 26 55 (Geert) Elke derde donderdag van de maand Donderdagen 21 januari, 18 februari, 18 maart, 15 april, 20 mei 2021 Tijd: 19:00 – 20:30 Locatie: Lokaal van T’ANtWOORD vzw, Otterstraat 114, 2300 Turnhout De praatgroep Turnhout gaat online door Donderdagen 19 november, 17 december Tijd: 19:00 – 21:00 Je krijgt de link naar de online-bijeenkomst als je je inschrijft via geert.vennekens@live.be

LIMBURG

Praatgroep West-Limburg

In deze groep delen we levenservaringen rond herstel en bewustwording. De thema’s worden in overleg met de groep bepaald.

Inschrijven en meer info: houbrechts.jef@scarlet.be 0479 33 48 22 (Jef) Thema-avonden: vrijdagen 8 januari 2021, 12 februari 2021, 12 maart 2021, 9 april 2021, 7 mei 2021 Tijd: 19:00 – 21:30 Ontmoetingsdagen: vrijdagen 22 januari, 26 februari, 26 maart, 23 april, 21 mei 2021 Tijd: 14:00 – 16:00 & 19:00 – 21:30 Locatie: Ontmoetingscentrum De Buiting, Tessenderlosesteenweg 18, Paal Indien in tijden van corona geen grotere groepen mogen samenkomen, dan organiseert Praatgroep West-Limburg op maat en naar wens kleine, veilige ontmoetingen voor 3 à 4 personen en contacten per telefoon en per mail. Neem hiervoor contact op met Jef via bovenstaande gegevens.

> inschrijven is steeds verplicht, tenzij anders vermeld – overzicht online bijeenkomsten op www.uilenspiegel.net/zoom <

OOST-VLAANDEREN

Lotgenotencontact UilenSpiegel Gent

Praatgroep Deze praatgroep wordt begeleid door Marie-Suzanne en Maaike.

Er is plaats voor ontmoeten, gehoord worden en het uitwisselen van ervaringen met andere lotgenoten. De groep staat open voor iedereen die onderweg is met zijn of haar psychische kwetsbaarheid, los van diagnose.

Inschrijven en meer info: lusgent@gmail.com of 0499 42 06 63 (Marie-Suzanne) Tijd: 19:00 – 21:00 (onthaal voor nieuwkomersvanaf 18:45) Locatie: Vredeshuis, Sint-Margrietstraat 9, 9000 Gent Wandelingen We komen samen en wandelen op een rustig tempo doorheen het Gentse natuurgebied `Bourgoyen-Ossemeersen´.

Inschrijven en meer info: lusgent@gmail.com of 0499 42 06 63 (Marie-Suzanne).

Locatie: We verzamelen om 13u45 aan het milieucentrum Driepikkelstraat 32, 9030 Gent. Er is parking aanwezig. Met het openbaar vervoer: bus 3 vanuit het centrum (halte driepikkelstraat) of bus 9 vanuit Gent-Sint-Pieters richting Mariakerke (halte Rooigemlaan) Zaterdag 19 december 2020 Tijd: 14:30 – 16:30 Lotgenotencontact UilenSpiegel Gent komt ook online samen: Woensdag 25 november: `kunst van acceptatie´ Tijd: 19:00 – 21:00 Je krijgt de link als je je inschrijft via lusgent@gmail.com of 0499 42 06 63 (Marie-Suzanne).

VLAAMS-BRABANT

Afdeling Leuven

Zoet-Water-Natuurbeleving Rustgevende wandelingen en natuurbelevingsmomenten met natuurgids Heidi in Heverleebos/Meerdaalwoud/Sint-Joris-Weert in samenwerking met Vrienden van Heverleebos en Meerdaalwoud Meer info: Heidi Bertels: 0487 99 35 82 (Inschrijven niet verplicht en de wandelingen zijn gratis) Door de corona-tijden hervatten de wandelingen in 2021.

VLAAMS-BRABANT ArtEco

Bij ArtEco in Grimbergen kan je op maandag en donderdag van 10:00 – 17:00 vrij beeldend komen werken. Kunstenares Kaarin Poppe (http://kaarinpoppe.wix.com/federo) kan je inspireren en helpen, als je dat wenst. Je betaalt 10 euro per 4 maand.

Inschrijven en info: kaarin.poppe@gmail.com of 0478 20 53 60 (Kaarin) Locatie: PZ Sint-Alexius in Grimbergen

WEST-VLAANDEREN

Afdeling Brugge Wistermee

Heb jij nood aan een plek waar er wordt gevraagd hoe het met je gaat en waar je mee bezig bent, waar je je hart kunt luchten en ongedwongen jezelf kunt zijn? Dan ben jij helemaal welkom in de praatgroep te Brugge: Wistermee!

Inschrijven en meer info: pintelonchristophe@gmail.com of 0497 24 88 59 (Christophe) Woensdag 13 januari 2021: Voornemens voor het nieuwe jaar Woensdag 10 februari 2021: Vertellen over je achtergrond Woensdag 10 maart 2021: Wensen en ambities Tijd: 17:00 – 19:00 Locatie: Huis met vele kamers, Oostmeers 105, 8000 Brugge, recht tegenover het NMBS station van Brugge Wistermee gaat ook online door Woensdag 4 november: Taboe en stigma Woensdag 9 december: Herval en valkuilen Tijd: 17:00 – 18:30 Je krijgt de link naar de zoom-meeting als je je inschrijft via pintelonchristophe@gmail.com

WEST-VLAANDEREN Afdeling Kortrijk

Meer info: Jan Delvaux: jan.delvaux@uilenspiegel.net of 0493 08 86 69 Voorlopig geen activiteiten omwille van Covid-19.

WEST-VLAANDEREN

Afdeling Roeselare/Izegem

Annelies en Koen organiseren elke eerste zaterdag van de maand een praatgroep voor psychisch kwetsbare mensen uit de ruime regio Roeselare en Izegem. Gezellig samenzijn en vrijblijvend lotgenotencontact. De bijeenkomsten gaan afwisselend door in Roeselare en Izegem.

Inschrijven en meer info: crosbabe@hotmail.com of 0471 02 68 76 (Annelies) Izegem: zaterdagen 2 januari, 6 maart, 1 mei 2021 Tijd: 14:00 – 16:00 Locatie: Den Ommegang, Ommegangstraat 17, 8870 Izegem Roeselare: zaterdagen 6 februari, 3 april 2021 Tijd: 14:00 – 16:00 Locatie: De Bieweg, Wallenstraat 46/48, 8800 Roeselare

Spiegel 2020 / 3 – 31

Vereniging voor mensen met een psychische kwetsbaarheid

Word lid voor slechts 5 euro per jaar!

En ontvang het tijdschrift Spiegel vier keer in je brievenbus Stort 5 euro op rekeningnummer BE34 0015 1222 9390 met vermelding 'lidmaatschap'

Bezoek onze website:

Ontdek ons online aanbod

www.uilenspiegel.net

Vind ons op Facebook:

www.facebook.com/uilenspiegel

Corona maakt fysiek samenkomen zeer moeilijk.

Maar we zijn er online voor jou!

Ontdek onze online lotgenotengroepen op

Luistergenoten zijn mensen met een psychische kwetsbaarheid die vrijwillig een luisterend oor aanbieden aan Luistergenoten, wie nood heeft een lotgenoten gesprek. een luisterlijn vanaan en voor

www.uilenspiegel.net/zoom

Ombudsdiensten in je regio

02 315 44 00

Heb je vragen over je rechten als patiënt of wil je een klacht indienen?

Surf naar www.ombudsfunctieggz.be

Waarom Luistergenoten?

Contacteer een luistergenoot.

Dit kan per telefoon of via chat.

UilenSpiegel, een vereniging voor mensen met een psychische kwetsbaarheid, kreeg naar aanleiding van de huidige gezondheidscrisis signalen van lotgenoten dat ze zich angstig en/of eenzaam voelen. Het opgelegde isolement versterkt dat gevoel.

Daarom lanceert UilenSpiegel Luistergenoten, een luisterlijn van en voor lotgenoten.

Luistergenoten zijn mensen met een psychische kwetsbaarheid die vrijwillig een luisterend oor aanbieden aan wie nood heeft aan een gesprek. Ze hebben ervaringskennis, weten hoe heftig het leven kan zijn en kunnen empathisch luisteren.

Bel 02 315 44 00 of bezoek www.uilenspiegel.net en klik Behoefte aan een luisterend oor? Contacteer een luistergenoot.

Dit kan per telefoon of via chat. door naar ‘Luistergenoten’.

Contact

Bel

Psychosenet.be is dé website voor psychose, stemming en herstel.

Objectieve informatie, online hulp via e-mailspreekuur, filmpjes met heldere uiteenzettingen, getuigenissen en de laatste ontwikkelingen in de geestelijke gezondheidszorg.

02 315 44 00 of bezoek

www.uilenspiegel.net en klik door naar ‘Luistergenoten’.

Steun UilenSpiegel met een gift

Uitzonderlijk extra fiscaal voordeel voor giften in 2020 COVID-19 treft ons zwaar. De overheid stimuleert daarom de vrijgevigheid door de belastingvermindering voor giften in 2020 op te trekken van 45% naar 60%. Steun je ons met een gift van 100 euro, dan vermindert je belasting met 60 euro. Steun ons in 2020 met een gift van 40 euro of meer en geniet van dit uitzonderlijk belastingvoordeel in 2021. Gebruik hiervoor ons rekeningnummer BE34 0015 1222 9390, met vermelding ‘gift’. Je kan je gift ook spreiden met een maandelijkse permanente opdracht bij je bank.

Alvast hartelijk bedankt voor je steun! * Opgelet, als je geen belastingen moet betalen, omdat je weinig of geen inkomsten hebt, heb je geen recht op deze belastingvermindering.