Statement in beton en cortenstaal Door Raf Segers, Raf Segers Architect
GEGEVENS ARCHITECT Raf Segers, Raf Segers Architect Koning Albertlaan 4, 3680 Maaseik 0499 16 89 89 info@rafsegers.be www.rafsegers.be
Budget: €300.000
Bouwjaar: 2015 Bouwmethode: betonskelet en betonnen sandwichpanelen, cortenstaal Type woning: open bebouwing Oppervlakte van het perceel: 1.405 m² Woonoppervlakte: 208 m² Buitenschrijnwerk en beglazing: aluminium, glas 1.0 Verwarming: condenserende gaswandketel Ventilatie: systeem D Isolatie: 12 cm resolschuim E-peil: E48 K-peil: K39
D
e bouwheer van deze woning wist als productdesigner goed wat hij wilde: een woning waarbij beton voor zowel het exterieur als het interieur de rode draad zou zijn. Die opdracht gaf hij graag aan zijn broer en architect Raf Segers. Samen realiseerden ze een topproject, ver van alledaagse of doordeweekse standaarden, en binnen het beschikbare budget. Het werd een karaktervolle, creatieve en hedendaagse woning met veel oog voor licht en ruimte.
De bouwmethode met sandwichpanelen draagt op zich al bij tot een goede energiescore en luchtdichtheid, zodat we op dit vlak geen extra inspanningen dienden te doen.
WAT BETEKENT BOUWEN MET BETON IN DE PRAKTIJK? Door te bouwen met (prefab)beton schrijf je een heel ander verhaal dan met de traditionele bouwmethode. Het betekent in de eerste plaats dat je zowat alle mogelijke beslissingen vooraf dient te nemen. De voorbereidingsfase is dan ook cruciaal, net als een goede communicatie tussen bouwheer en architect. Het verdere bouwproces verloopt vervolgens zeer vlot: de ruwbouw van deze woning stond in drie(!) dagen overeind. Het blijft een hele uitdaging om een van oorsprong industriële bouwmethode – betonskelet met betonnen sandwichpanelen – te vertalen naar een particuliere woning, omdat die constructiemethode minder geëigend is om uiterst nauwkeurig en gedetailleerd te werken. Beton heeft dan weer wel het voordeel dat het blijvend mooi is. In tegenstelling tot bij wit pleisterwerk zijn vlekken bijvoorbeeld minder storend. Beton wordt met de jaren zelfs mooier doordat het een soort van natuurlijke patina krijgt. We hebben het aan de buitenzijde wel behandeld met een product dat het materiaal minder absorberend maakt en zo bescherming biedt tegen vlekken.
67
EEN PREFAB BETONNEN NIEUWBOUWWONING WAS ECHTER NIET HET OORSPRONKELIJKE PLAN? Initieel stond er op dit perceel een woning uit de jaren zestig. Mijn broer had de woning gekocht met het oog op een grondige renovatie. Maar op basis van de slechte bouwfysische eigenschappen van de bestaande situatie heb ik hem er toch van kunnen overtuigen om het gebouw af te breken om plaats te maken voor een nieuwbouw. Die wilden we in eerste instantie realiseren in ter plaatse gestort beton, maar vanuit bouweconomisch oogpunt opteerden we voor een geïndustrialiseerde prefabconstructie. WAT BETEKENT HET GEBRUIK VAN BETON VOOR DE UITSTRALING VAN DE WONING? De keuze voor prefabbeton voor zowel binnen als buiten geeft de woning een robuuste en hedendaagse uitstraling. Elke gevel en elk interieurzicht is als het ware een compositie van verschillende materialen en texturen die één samenhangend geheel vormen. Het principe ‘ruwbouw is afbouw’ maakt dat er in het interieur en exterieur zo veel mogelijk betonstructuren zichtbaar zijn gebleven. Daardoor blijft de structuur van de woning ook binnenin leesbaar. De bekleding in cortenstaal aan de buitenzijde versterkt nog de bruutheid van het beton. Die volumineuze wand in cortenstaal doet tevens dienst als tuinberging en biedt de nodige privacy. De tuinberging verlengt als het ware de woning, zodat het volume zich mooi verhoudt tot de perceelbreedte van ongeveer 30 meter.
68
TOCH IS HET GEEN MASSIEVE MONOLIET GEWORDEN. De woning sluit zich wel grotendeels af van de drukke steenweg aan de voorzijde. Ze opent zich pas aan de achterkant ten volle naar de achterliggende tuin met een binnen-buitengevoel in de leefruimte en de keuken. De grote glazen wanden breken het industriële karakter en halen de groene omgeving aan de achterzijde van het perceel in huis. Het betonskelet zorgt ervoor dat op de gelijkvloerse verdieping slechts een minimum aan binnenmuren zijn geplaatst. Hierdoor vormen keuken, eetkamer, woonkamer en zitkamer één groot geheel. Zo creëerden we een maximum aan leefruimte en lichtinval, met veel comfort voor de bewoners. Vandaar ook de keuze voor plafondhoge deuren: zo lopen de verschillende ruimtes naadloos in elkaar over en versterken het gevoel van ruimtelijkheid. Ook alle ramen gaan van vloer tot plafond, waardoor het eerder gevelopeningen dan ramen zijn. HET INTERIEUR DAN. HET BETON SPEELT DE HOOFDROL, MAAR ER ZIJN OOK EEN PAAR IN HET OOG SPRINGENDE ELEMENTEN… Het interieur is uitgewerkt door de bouwheer. Hij is interieurvormgever van opleiding en productdesigner van beroep. Hij wil het interieur laten ‘meegroeien’, wat perfect kan in de open en flexibele structuur. Een mooi voorbeeld hiervan zijn de fruitkistjes in de living, een voorlopige oplossing in afwachting van een inbouwkast. In de open keuken met uitzicht op het terras en de leefruimte past een fornuis van Boretti perfect bij het industriële karakter van de ruimte, net als het mat zwarte composieten werkblad. In de badkamer werd gekozen voor naadloos verlijmde spoelbakken en een tablet van corian voor het op maat gemaakte meubel. Daardoor lijkt het wel uit één stuk gemaakt te zijn. Voor de niet-natuurlijke verlichting hebben we zo veel mogelijk gekozen voor verlichting op rail. Het voordeel is dat je dan maar één lichtpunt hoeft te voorzien in een ruimte. Op elke rail kunnen vervolgens meerdere armaturen bevestigd worden.
69
BETON KOMT OOK WEER TERUG IN DE VLOER. Door heel het huis heen loopt een gepolierde betonvloer. Op de nodige uitzetvoegen na is die naadloos geplaatst. Zo zijn wanden, plafonds en vloeren in beton, een voorkeur van de bouwheer, die de natuurlijke ‘warmte’ van het materiaal wel weet te appreciëren. Contrasterende houten en zwarte accenten in kasten, meubels en buitenschrijnwerk maken het geheel af. WORDEN DIE DUURZAME MATERIALEN GECOMBINEERD MET DUURZAME TECHNIEKEN? Een condenserende gaswandketel zorgt voor verwarming en sanitair warm water, maar in de toekomst komen daar nog thermische zonnepanelen en een zonneboiler bij. Alle voorzieningen, zoals doorvoeren en wachtbuizen, zijn al geplaatst. Ventileren gebeurt met een systeem D. De bouwmethode met sandwichpanelen draagt op zich al bij tot een goede energiescore en luchtdichtheid, zodat we op dit vlak geen extra inspanningen dienden te doen. Beton heeft namelijk veel massa en dus thermische inertie. Dat betekent dat de gevels thermische energie opslaan en later geleidelijk weer afgeven. Dit beperkt het energieverbruik van gebouwen.
70
71
IS JE BROER EEN TEVREDEN BEWONER VAN ZIJN HUIS? Het hele gezin is zeer tevreden met het resultaat. Het huis sluit perfect aan bij hun levensstijl en biedt alle gewenste comfort. Maar ook voor mij is dit zeker een geslaagde referentie. Ik heb de mogelijkheid gekregen om eens iets totaal anders neer te zetten, een echte ‘betonwoning’ die in het straatbeeld staat als een statement. Het project brengt reacties teweeg bij de mensen, Maaseik praat erover! Werken met prefabbetonbouw blijft wellicht geen eenmalige ervaring voor mij. De lange en intensieve voorbereiding wordt ruimschoots goedgemaakt door de snelheid van werken achteraf. En het is fantastisch om te zien dat bij de bouwstart plots alle puzzelstukjes letterlijk en figuurlijk in elkaar beginnen te passen.
72
73